Book Title: Anubhav ni Aankhe
Author(s): Ambubhai Shah
Publisher: Mahavir Sahitya Prakashan Mandir Ahmedabad
Catalog link: https://jainqq.org/explore/008104/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAla naLakAMThA prayoga hIraka jayaMtI prAzana 3 anubhavanI AMkhe aMbubhAI zAha za mahAvIra sAhitya prakAzana maMdira haThIbhAInI vADI, dilhI daravAjA bahAra, amadAvAda-30007, Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAla naLakAMThA prayoga hIraka jayaMtI prakAzana 3 anubhavanI AMkhe aMbubhAI zAha : prakAzaka : mahAvIra sAhitya prakAzana maMdira haThIbhAInI vADI, dilhI daravAjA bahAra, amadAvAda-380 004. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *... 10 17. 2 1 24 26 ......... 29 33 anukramaNikA prakAzakIya ....... ............. aMbubhAI zAha.......... zreyamArgInI sAthe TahelatAM .............. yazavanta zukla ...... 1. bhikSA ane dAnanI zuddhatA ......... ................. 2. zreSTha ane supAtra dAna kayuM? ......... 3. saMkalpanI zakti .......... .......... 4. samatA ane sAdhu.............................................. 5. ArasI... jAta jovAnI............ ....... 6. paLepaLa pratyAghAta ane pratikriyA. ............. ......... 7. nItidharma ane artha vahevAra ................................. 8. prArthanA nirarthaka ke sArthaka ...................... 9. krAMtipUrNa AtmasaMyama .. 10. paththara zAMti Ape che : mANasa kaleza - sAcuM zuM? ............ 11. kriyAjaDatA ane sAdhananI zuddhatA ..... .......... 12. rAhata-krAMtino pharaka .......... 13. strIsamAja ja pahela kare .. 0 prakAzaka : manu paMDita, maMtrI, mahAvIra sAhitya prakAzana maMdira, haThIbhAInI vADI, dilhI daravAjA bahAra, amadAvAda-380 004. phona : 381047, 0 prathama AvRtti : Disembara, 1997. 0 nakala : eka hajAra 0 kiMmata : rUpiyA dasa Q TAIpaseTIMga : pUjA lesara, e-15, bIje mALa, bI.jI. TAvarsa, dilhI daravAjA bahAra, amadAvAda-4. noMdha : "anubhavanI AMkhe' nAme lekhasaMgrahano prathama bhAga oNgasTa, 1986mAM pragaTa thayela. tenA anusaMdhAnamAM A bIjo lekhasaMgraha che. - manu paMDita 38 ......... 40 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIya munizrI saMtabAlajInI jUnI DuplIkeTa leTarabuko tathA temanAM vizva vAtsalyamAM lakhAyelA lekho jovAnuM kAma hamaNAM cAle che. ane sane 1937thI 1982 sudhInI 4pa varSanI leTarabuko ane sana 1947thI sana 1997 sudhInA vizvAtsalyanI phAIlo zrI maNibhAIe jatana karIne surakSita rAkhI che. te badhuM vAMcatAM anero AnaMda to thAya ja che, ane vartamAna saMdarbhamAM paNa temaNe te vakhate rajU karelAM maMtavyo keTalAM badhAM prastuta che teno khyAla to Ave ja che. uparAMta manamAM thAya che ke, munizrIne sAMbhaLIe, ke temanA lakhANone vAMcIe tenA karatAM paNa, temanA patrone vadhu sArI rIte samajI zakAya che. emanI eka zailI evI che ke sAmI vyaktie munizrI uparanA patramAM lakhyuM hoya temAMthI jarUra utAro lakhe ane teno paNa javAba ke khulAso patramAM kare. - A patra sAhitya apragaTa che, emAMthI upayogI lAge te nAnI nAnI pustikarUpe pragaTa karavAnuM saMsthAe nakkI karyuM che. A patra sAhitya eka satyArthI puruSanuM che jemanuM chevaTanuM lakSa AtmakalyANa che. je puruSe vyaktigata sAdhanA sAthe samAjagata sAdhanAnI gAMdhIjInI vAtane samajIne teno prayoga paNa karela che ane jemanAmAM bhArobhAra saccAI, nirbhayatA, saraLatA ane pAradarzakapaNe hatAM temanA A akSaradehane samAja samakSa pragaTa karatAM AnaMda thAya che. vizvavAtsalya" pAkSika munizrI saMtabAlajInA prayoganuM vaicArika mukhapatra che. 50 varSathI ekadhAruM niyamita pragaTa thatuM rahyuM che. samayapAlananI cIvaTa ane jAgRti munizrI pote rAkhe. ATalAM varSamAM bhAgye ja A patrane pragaTa thavAmAM moDuM thayuM hoya ke aMka pragaTa na thayo hoya. dezanA koI paNa bhAgamAM munizrIno vihAra cAlato hoya pachI te ghara AMgaNe bhAvamAM hoya ke ati dUra orissA, baMgALa-kalakattAmAM hoya - temanA lekho niyamita tArIkhe acUka kAryAlayamAM pahoMcavAnA ja ! AvA sAmayikanA prathama pAnAno lekha lakhavAnI javAbadArI anAyAsaAyAsanI jema 1971nA julAIthI mAre mAthe AvI. prayoganA aMgabhUta hoya e sahaja AvI paDela kartavyathI bhAge to nahi ja, prasannatAthI vadhAvI levAnuM ja hoya. AvAM kAmo mATe pAtratA yogyatAno mApadaMDa to hoya ja, paNa mitrono anubhavanI AMkhe Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sneha-sarbhAva ane munizrI pratyenAM zraddhAbaLathI mAre to e vicAra paNa karavApaNuM nahotuM. ema chellAM 25 varasathI A lakhavAnuM cAlu rahyuM che. zikSaNa prAthamika zALAMta. nokarI, vepAranuM kAryakSetra. sAhitya, lekhana, vAcananI koI gatAgama ja na maLe. 1947thI pragoya-kAryamAM paloTAvAnuM zarU thayuM. gAmaDAMmAM satata pharavAnuM. vAcana mATe evo vakhata paNa na maLe. gujarAtI sAmAnya bhaNatara. e sivAya bIjI koI bhASAno kakkoya na AvaDe. A badhI ja maryAdAo, paNa grAma saMgaThananI pravRtti ja evI ke jemAM jIvatI kitAbo DhagalAbaMdha vAMcavAnI maLe. enI vividhatAno to pAra ja nahi. saheje lokone maLavAnuM thAya. emanI vAto sAMbhaLavAnI maLe. aneka jAtanA prazno Ave. tuMkAro karyo tenA apamAnathI mAMDIne bhAIe bhAInuM khUna karyuM hoya te prazna paNa Ave. zeDhApALInA hakadAvAthI mAMDIne sarvocca adAlata ane saMsadamAM milakatanA adhikAra baMdhAraNIya lavAdanI bAbato paNa Ave. gAmanA talATI ane sAmAnya kAryakarathI mAMDIne te cIpha sekreTarI ane vaDApradhAna sudhI pahoMcavuM paDe. poMkanI corIthI mAMDIne DAkAyaTI sudhInA keso ane tenA mukhya sUtradhAra khUMkhAra dhADapADuone maLavAnuM Ave. gaNavA besIe to "gaNyA gaNAya nahi, vINyA viNAya nahi toya mArA AbhalAmAM mAya'nA jevuM ja A lokasaMparkanuM banyuM, ema kahevAmAM atizayokti nathI. lokamAnasanuM vAcana ane abhyAsa ane vAcanano moko anAyAse ja maLI raheto. vaLI Ama jIvatA-jivAtA pustako rUpa mANasanA vAcanane ane abhyAsa avalokanane patrathI ke rUbarU munizrI pAse rajU karavAnuM paNa banatuM. munizrI A badhuM apAra dhIraja ane athAgapaNe badhuM sAMbhaLe, vAMce, ciMtave, tapAsa, maThAre, sudhAre. kyAreka TapAreya kharA ! paNa A badhuM ja evI sahaja rIte thAya ke evuM kaMIka thAya che eno khyAla sarakhoye, koIneya na Ave. prathama pAnAnA lekho mananIya che ane enuM eka pustaka pragaTa karavuM joIe evI keTalAka mitronI icchA ane mAgaNI AvI. bhAI manubhAI paMDite paNa A vAtane protsAhana ApyuM. ane temAMthI je ciMtanIya temane lAgyA te alaga tAravIne mane ApyA. lekho vAMcyA tyAre mane ja manamAM ema thayuM ke - A lekha kharekhara meM lakhyA che? sAnaMdAzcarya ghaNuM thayuM. khabara nahi, bhItaramAM beThela koI aMbubhAIe A lakhAvyuM haze !! anubhavanI AMkhe Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chapAyela lekho zrI yazavantabhAIne ApyA. tenA paranA temanA pratibhAvo jANavA mAgyA. ativyasta rahevA chatAM emaNe uSmApUrvaka mArI vinaMtI svIkArI ane vAcakane upayogI thAya tevI suMdara prastAvanA lakhI ApI. manubhAIe A prastAvanA mane jovA mokalI, ane mArI prastAvanA paNa mAgI. yazavantabhAIe lakhyuM che te vAMcatAM vAMcatAM mane Azcarya thatuM AvyuM ke A lekho temaNe kahyuM tevA che ? ho... na... ho je ho te. daSTi tevI sRSTi dekhAya ! yazavantabhAIe joyA te aMbubhAInA botera koThe dIvA yazavaMtabhAIne dekhAyA che, paNa A aMbubhAIne eTale ke mane to e dIvAne ajavALe mArAmAM haju je aMdhAruM che te najare dekhAya che. yazavaMtabhAI jevA vivekazIla vidvAna vivecakanA vivecananA vAdavivAdamAM bhale na paDIe, ane mArA lakhANone mATe jANe ke emanA hRdayanI badhI uSmAthI ane pUrA premathI, zabdezabda prazaMsAnAM puSpo khobale khobale veryA che, tyAre mAre to vAdavivAda karavAno savAla ja na hoya, kevaLa kRtajJabhAve emanA A pratibhAva badala mArI prasannatA vyakta karIne, caDelA RNano svIkAra ja karavAno rahe che. bhAI manubhAI paMDite parizrama laI saMpAdana ane prakAzana kArya suMdara-sarasa karyuM che te badala temano hArdika AbhAra mAnuM chuM. yazavaMtabhAIe kahyuM che tema mArA lekhonI bhASA lokasaMparka ane vahevAramAMthI UgelI che. emAM eTaluM umeruM ke, A pradezanI prajA sAthe AtmIyatAthI je jIvaMta saMparka thayo, ane hajuya cAlu ja rahyo che, emAMthI yazavaMtabhAI kahe che tema bhASA to UgI, paNa aMbubhAInI aMdara eka bIjA aMbubhAInA navA avatArano phaNagoya Ugyo che, poSAyo paNa che. pustakamAMnA moTA bhAganA lekho bhAla naLakAMThAnA loko pAsethI ja lIdhA che, tethI A pustaka ahIMnI prajAne ja arpaNa karIne RNa mukta to nahIM banI zakAya, paNa kRtajJabhAva pragaTa karavA pUratuM samAdhAna maLaze. mahAvIranagara, bhAI bIja, saMvata 2054 aMbubhAI zAha menejiMga TrasTI, bhAla naLakAMThA prAyogika saMdha anubhavanI AMkhe Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreyamArgInI sAthe TahelatAM munizrI saMtabAlajInA ziSya ane bhAla naLakAMThAmAM Arthika-sAmAjika jAgRti preranAra rASTrahitaiSI kAryakara ane sanmitra zrI aMbu bhAI zAhe "vizvavAtsalya"mAM pragaTa karelA lekhomAMthI vINIne A "anubhavanI AMkhe" lekhasaMgraha pragaTa karyo che te aneka zreyArthI vAcakone manabhAvatI vicArasAmagrI pUrI pADaze. zrI aMbubhAIne botera koThe dIvA che. emanI te jAgrata jIvanasAdhanA che. emAM kyAMya ugratA ke AkramakatA nathI. ene dharmanI pIThikA avazya che. paNa muni saMtabAlajI, zrImad rAjacaMdrajI ane mahAtmA gAMdhIjInA vicAra ane kAryanA abhyAsI kAryakare potAnA dharmane sAmpradAyikatAnI jaMjIromAMthI mukta karyo che. zraddhAno je dora laIne teo vAcako pAse jAya che temAM aMgata mAnyatAonI vyApaka bhUmikA temaNe najara samakSa rAkhelI hoya che. emano A dharmabhAva A lekhasaMgrahamAMnI vicArasamRddhine ajavALe che, ethI ja sAmAnya vyavahAro uparAMta UMDI samajadArInA prazno carcavA e prerAyA che. aMbubhAI vicAraprakriyAne raMdhanArA ke adhikAra sthApavAmAM rasa dharAvanArA ADaMbarI upadeSTA nathI. sAmAnA vicArane teo AvakAre che, eTaluM ja nahIM, utteje paNa che. anubhavanI AMkhe caDhelA keTalAye vyavahAronuM - emAMnAM koIka koIka kAlpanika hovAno paNa saMbhava che - emaNe prasaMgakathAo tarIke AlaMbana laIne potAnA vicAronI mAMDaNI carcApUrvaka karavAnuM rAkhyuM che. sAmAno vicAra, ke prazna ke mUMjhavaNa ke asaMgatino paNa samajadArIpUrvaka teo khyAla Ape che. emAM parakhAtI vyApaka jagarIti paNa samabhAvathI e sUcave che. vicAranI sthApanAmAM kyAMye Akroza ke ugratA ke matAgraha muddala varatAtA nathI ane toye sAttvika jIvanamUlyo upara AvIne ja teo vAtano cheDo lAve che. anubhavanI AMkhe'nA lekhaka pote anubhavArthI ane zreyArthI che to ja pUrI hamadardIthI teo mAnavajIvananA jhINA praznono tAga laI zake che. aMbubhAI pAse eka hAthavago mitra' che, je aneka saMdarbhomAM vividha chaTAothI pragaTa thAya che. keTalAye saMvAdo "mitra' sAthenI carcArUpe A saMgrahamAM jhilAyA che. emAM emanI "samajaNa' pragaTa thAya che. A samaja temane saMto, zAstro ane anubhavIo pAsethI maLelI che e to dekhItuM che. anubhavanI AMkhe Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A mitranA nimitte aMbubhAIe emanI ne ApaNA - sArAye saMsAranA - aTapaTA prazno vize AtmanirIkSaNa karyuM che. emAMthI teo bodha paNa sArave che ane prasaMga Avye pratyakSa upadeza ApavAnuM paNa TALatA nathI. paNa kyAreya UMce besaNe besIne upadeza ApatA nathI. emanI paddhati vAcakane vizvAsamAM levAnI che, enI buddhi kriyAvatI thAya evAM nimitto-prazno-dharavAnI che. upadeza to AkhI ye vicAracarcAno kevaLa niSkarSa hoya che. zrI aMbubhAI vicAranI sAphasUphI karavA mathanArA jAgrata sAdhaka hovAthI zabdone khUba sAvacetIthI prayoje che ane nirarthaka prastAra karatA nathI. emanI bhASA lokasaMparkamAMthI, vyavahAramAMthI UgelI bhASA hovAthI rasALa ane prAsAdika che. emanI sAthe TahelatAM TahelatAM vicAragoSThi karavAnI ane vRtti ane vyavahAra ubhayanI zuddhatA ane samaja keLavavAnI lijjata mANavA A pustaka dhyAnathI vAMcavAnI anubhavArthIone khAsa bhalAmaNa karIza. yazavanta zukla anubhavanI AMkhe Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 bhikSA ane dAnanI zuddhatA A aMkamAM "patramaMjUSAmAM bhacAunA bhAI zrI devajIbhAIno patra che. emAM cheka chelle emaNe emanA manamAM cAlatA ciMtana maMthanano ullekha karIne muddAnAM be mahattvanAM sUcano karyA che. (1) sAdhu saMnyAsIoe mArA garIba ane pachAta varganA kuTuMbomAMthI ja bhikSA levI. (2) anItinI kamANIthI baMdhAyelAM dharmasthAnakomAM javuM nahi. A banne muddAo ciMtanIya che. khAsa karIne jaina sAdhu sAdhvIjIo ane jaina parivAro sujhatI eTale ke zuddha bhikSA vahoravA ane vahorAvavAmAM mAne che. paNa darekamAM bane che tema kALe karIne A sujhatA-zuddhatA-no mULabhAva gauNa banyo che. mahadaMze bhUlAyo che. sujhatI gocarI sthaLa artha pUratI rUDhakriyAkAMDa banI gaI che. nyAya saMpanna AjIvikAthI meLaveluM dhana ane roTalo ane emAMthI vahorAvelI ke vahorelI bhikSA te sujhatIzuddha-bhikSA, paNa vartamAna kALamAM Arthika rIte saMpanna hoya ke pachI garIba hoya temanA raLelA roTalAmAM ke emanA AjIvikAnA sAdhanomAM nIti nyAya keTalAM jaLavAyAM haze e moTo praznArtha ja che. A sthitimAM gocarI zuddha che ke, dharmasthAnakomAM "apAtA dAnanuM dhana nyAyanIti saMpanna che ke kema? enA nyAyadhIza banavuM saheluM nathI. patralekhakanA A baMne muddAnuM hArda to barAbara ja che. savAla sUkSma ane sthaLa, jaina paribhASAmAM bhAva ane dravya ema baMne dRSTie eno vahevAramAM amala kema karavo e che. sAdhusaMto dhanikane tyAMthI bhikSA na le ane mAtra garIbane tyAMthI levAnuM rAkhe, ane dharmasthAnakomAM paga na mUke ema koI sAdhusaMta karI to zake. paNa eTalA mAtrathI kAma saraze evI bhoLI mAnyatA to khuda patralekhaka paNa dharAvatA nathI. ane tethI ja emaNe, AvA sAdhuo pAchA nIta navA prayogo kare, jAta anubhava meLave ane samAjane preraNA Ape evI vyApaka dRSTinI bhAvanA bhAvI che. prayoga karanArane ane preraka bananArane bIjI vyakti sAthe ane samAja sAthe saMbaMdhamAM AvavuM anivArya bane to ja prayoga thaI zake. preraNA jhilAya. mAtra anubhavanI AMkhe Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyaktigata kalyANa ke vyaktigata mokSanuM lakSa rAkhIne thatI vyakti sAdhanAmAM pote mAnelA AdarzanA aMtima cheDAne pakaDIne cAlavuM e eka vAta che, paNa sva-kalyANa sAthe samAja-kalyANa, samAja parivartana, satya dharmano uddhAra ane dojhakhamAM paDatA jagatane bacAvI levA jevI vyApaka ane samAjagata sAdhanAmAM prayogo karavA ja paDe, ane bIjAnA saMbaMdhamAM AvavuM paDe tyAre samAjanI kakSA ane gajuM joIne lokone sIjhatuM, loko jhIlI zake tevuM pagaluM ja upayogI banI zake. gajuM hoya te vyaktigata kUdako jarUrI bharI zake. paNa samAjane sAthe levo hoya to samAja jyAM Ubho che tyAMthI bhale eka DagaluM AgaLa vadhe tevI kriyA ja vahevAru banI zake. alabatta, Ama vahevArupaNAne nAme madhyamamArga levo eTale sthagitatA (sTeTasako) nahi ja. e sAvadhAnI rAkhavI ja joIe. bhale eka DagaluM basa thAya. paNa dhyeya tarapha jatuM gatizIla evuM eka pagaluM bharAvuM to joIe ja. vaLI e paNa kharuM ke, garIba pachAtavarga ane avahelanA pAmelA vargane gaurava ane pratiSThA ApavAM. emane vajana ApavuM ane dhanika vargane kevaLa dhanane ja kAraNe pratiSThA na ApavI sAdhuvarge karavuM joIe. ane jayAre dhana ane sattAnI Aje bolabAlA che tyAre to khAsa nabaLA durbaLa vargane palle vadhu jhoka Apavo paNa joIe. paraMtu tethI samagra ane sarvAgI parivartana karavAnI dRSTie samAjanA koI paNa vargano ekaDo sAva kADhI nAkhavAnI jarUra nathI. enuM eka kAraNa e paNa dhyAnamAM rAkhavA jevuM che ke, lokamAnasa paNa mahadaaMze dhanasattAnuM pUjaka che. e saMjogomAM e vAta vyApaka na banI zake. munizrIe prayoganA pAyAmAM pachAtavarga gAmaDAM ane strIone pratiSThA ane gaurava maLe te vAta kendramAM rAkhIne aneka prayogo karyA ja che. dhana sattAne pratiSThA na maLe tevI satata sAvadhAnI paNa rAkhI che. koInoye TALo rAkhyo nathI. samatulA sAcavIne dareka varga pAsethI kAma lIdhuM che. bhAI devajIbhAI lakhe che tema sAcA sAdhu saMto sAdhvIjI saMnyAsinIoe have "gAmaDAMno, pachAta vargono, strIono vadhu saMparka rAkhavo joIe. pratiSThA, dhana ke sattAne nahi, paNa nItI pramANikatA nyAyane ApavI joIe. - sAco dharma, ane sAcI dhArmikatAnI A vAta sAcA dhArmiko samaje, Acare e ja abhyarthanA. vizvavAtsalya : 16-8-1986 anubhavanI AMkhe Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 zreSTha ane supAtra dAna kyuM ? vizva vAtsalyanA 1-10-1986nA aMkamAM praznottarImAM muMbaIthI vinodabhAI zAhanA praznomAM dAna viSe prazno che. Aje nANAMnA phugAvAmAM thatAM dAna, dhananI thatI pUjA ane pratiSThA jotAM dAnano mahimA ane mahattva tema ja dAna ApanAra ane dAna lenAramAM rAkhavA-2khAvavAnA viveka viSe vicAra karavA jevuM che. vinodabhAInA prazno A dRSTie citanIya hoI e aMge ahIM agralekhamAM ja enI carcA karIzuM. vinodabhAInA prazno che : (1) uttama dAna karyuM ? (2) supAtra dAna kone kahevAya ? (3) supAtratA kevI rIte nakkI karavI ? ane (4) InkamaTekSa na bharyo hoya tevA paisAnA dAnanI yogyatA keTalI ? munizrI likhita "sAdhaka sahacarI' ughADatAM ja prathama prakaraNamAM pahelo ja zloka najare paDyo jo sahaste sahasANa, mAse mAse gava dae; tasya vi saMjamo teo; adintassa vi kiMmaraNa. (uttarAdhyayana 9 : 40) (anurupa) pratimAse kare dAna, je daza lAkha gAyanuM, tenAthI saMyamI zreSTha, bhale Ape na te kazuM. "je pratimAse ekeka mahine daza daza lAkha gAyo dAnamAM Ape tevA dAtAra karatAM paNa nahi ApanAra saMyamIno saMyama ja zreSTha che." eja pustakamAM saMyamI kone kahevAya tenA zloka che. cittamaMtakacitta vA, appa vA jaI vA bahuM; daMtasohaNamita pi, ugnahaMsi ajAIyA. te appaNI na triyaMti navi gihAvae para, anne vA gihamANe pi, nANa jANaMti saMjyA. (dazavaikAlika 6 : 14-15) anubhavanI AMkhe Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 (anuSTupa) nirjIva jIvatI kiMvA, vastu ho alpa ke bahu, dAtaNanI saLI mAtra, AjJA yAcyA vinA kadI. nahi grahe svayaM kiMvA, grahAve anyathI nahi, adatta je grahe tene anumode na saMyamI. ''sajIva vastu ke nirjIva vastu, alpa pramANamAM ke bahu pramANamAM bIjuM to zuM paNa dAtaNanI eka saLI mAtra paNa, mAlikanI rajA meLavyA vinA saMyamI puruSo svayaM grahaNa kare nahi, bIjA dvArA grahaNa karAve nahi, ke adatta grahaNa karanArane anumodana sudhdhAM Ape nahi." vinodabhAInI apekSAne saMtoSa ApI zakAya tevo jaina zAstronA uparanA zlokono AdhAra saheje ja maLI gayo che. jemAMthI praznono javAba meLavavo saraLa thaze. zlokamAM Avato adatta zabda samajavA jevo che. jainadharmanA pAyAmAM pAMca mahAvrata che. satya, ahiMsA, asteya athavA acaurya (corI na karavI) brahmacarya ane aparigraha, AmAM trIjuM mahAvrata te 'adattAdAnaviramaNaM' athavA 'adattAdAnatyAga' che. eno artha koIpaNa vastu tenA mAlikanI rajA ke saMmati lIdhA sivAya levAno sadaMtara tyAga evo thAya che. matalaba vastunA mAlikanI rajA sivAya vastu levAya te corI kahevAya. ane Ama corI pote to na ja karAya paNa koI pAse karAvAya nahi, ke koI karatuM hoya tenuM anumodana paNa na thAya. A vratano A zabdArtha thayo. paNa jaina siddhAMta yukta jainadharma to sthULa zabdanA artha karatAM paNa enA sUkSmabhAva arthane vadhu mahattva ApIne sthULa ane sUkSma ema baMne dRSTie vratanuM pAlana karavAmAM mAne che. dAna zreSThatA samajavA mATe A vratanuM rahasya prathama samajI levA jevuM che. munizrI saMtabAlajI A vratane kaI rIte samajyA hatA teno ja eka banelo prasaMga joIe. munizrIno vihAra naLakAMThAnA gAmaDAMomAM cAlato hato. sAthe choTubhAI (choTAlAla vasanajI mahetA) hatA. rastAnI bAjumAM rAyaNanuM jhADa hatuM. tyAMthI pasAra thatAM choTubhAIe rAyaNanA jhADa nIce paDelI eka rAyaNa nIcA namIne upADIne khAdhI. munizrIe A joyuM paNa te vakhate kaMI bolyA nahi. vihAramAM sAme gAma mukAma hato. rAtre gAmanI jAhera prArthanA sabhAmAM munizrIe corI kone kahevAya e samajAvatAM choTubhAIe rAyaNa lIdhI eno dAkhalo ApIne e matalabanuM kahyuM ke, anubhavanI AMkhe Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je vastuno huM mAlika nathI, te vastu bhale nadhaNiyAtI hoya paNa mArAthI levAya nahi. koI mAlika nathI, rastAmAM paDI che. pachI rajA konI levI? mAlikInI vastu hoya to ja mAlikanI rajA levAno savAla Ave ne ? AvI dalIlathI mana manAvIne Ama nadhaNiyAtI, jenA para koInI mAlikI ja nathI tevI vastu levI te paNa jaina siddhAMta mujaba corI ja gaNAya." | choTubhAI A vAta karIne amane kahetA ke munizrI e eka zabda mane A aMge kahyo nahi. paNa corI eTale zuM ? eno sUkSma artha evo thAya che e pahelI vakhata meM jANyuM ane pelI rAyaNa khAdhI te badala manamAM zarama AvI. have mULa prazna para AvIe. jainomAM abhayadAnane zreSTha gayuM che. abhayadAnano dhULa rUDhigata artha evo karavAmAM Avyo che ke, gAya ke gheTAM bakarAM jevAM jIvone katalakhAne katala thatAM bacAvI levAM. Ama bacAvI levAnI dayAvRtti sArI ja che. paNa abhayadAnano artha ethI UMDo ane vyApaka che. A vizva eka saMpUrNa sarjana che. emAM rahelI tamAme tamAma sakaLa jIvasRSTi potAnuM kartavya barAbara bajAve to koI ja prazna Ubho na thAya. darekanuM pAlanapoSaNa supere cAle. kyAMya khADo na paDe sahunI rakSA thAya. sahu salAmata. paNa mANasamAM rahelI lobha lAlaca moha mAyA ahaMkAra jevI vRttithI anyAya, zoSaNa, bhaya, asalAmatI pedA thAya che. saMgrahavRtti jarUra karatAM vadhu meLave che, bhogave che. pariNAme kyAMka khADo paDe che. koIkane enI jarUriyAtamAM pharajiyAta kApa mUkavo paDe che. upara zlokamAM saMyamInI je vyAkhyA ApI che ane corIno artha samajAvyo che. evuM jIvana jivAya to to sahu abhaya ja che. pachI dAna ApavAnI ke levAnI jarUra ja na rahe. paNa Avo Adarza vahevAra karavAvALA saMyamI puruSo kyAM ? keTalA? eTale pachI cAlu vahevAramAM je saMgraha thAya temAMthI dAna ApavAnI vAta AvI. meLavIne kaMI na ApavuM enA karatAM jo meLavIe chIe to emAMthI yathAzaktimati ApavuM e to sAruM ja che. dAna ApavAnA aneka prakAra hoya che. phaMDa levA AvanArane lapa mAnI, A lapane jaladI kADho evI kaMIka hIna ane tiraskAranI vRtti kyAMka jovA maLe che. to devA khAtara devuM paDe. zarame nA kahevAtI nathI. anicchAe ApavuM paDe. zeha bhaya ke DarathI paNa apAtuM hoya che. nAma ane kIrtino moha paNa hoya. dayA karuNAnI lAgaNI paNa hoya. Ama vividha anubhavanI AMkhe Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 vRttio ane prakAro ane dAna ApanAranI rucirasa paNa dAnanI pasaMdagImAM bhAga bhajavatAM jovA maLe che. mahAna tatvaciMtaka khalIla jibrAne dAna viSe suMdara vicAro rajU karyA che. eNe dAtAo viSe kahyuM che : koIka utsavanA divase zrImaMtomAM pragaTatI kSaNika udAratA ane nabaLAne zrImaMto taraphathI karAtI madada emAM zreSThatAno keTalo darpa hoya che ? mAnavatA vihoNI lakSmI. mAnava AvI lakSmIne veDaphe evI lakSmI na to mAnava banAve na to mAnavIne gaurava Ape. jibrAna dAna lenAranI lAcAra sthitinuM vedhaka ane sacoTa vyAna rajU karatAM kahe che : bhUkhyA mANasamAM bhUkhe e vicAra rahevA dIdho nathI ke potAne bhojana ApanAre dhana kaI rIte meLavyuM che. athavA bhojana ApanAra kaI rIte ane kevA hetuthI potAne bhojana Ape che. bhUkhyA mANasane mAthe Avo kaMI vicAra karavAnuM rahetuM nathI." Ama kahIne pachI jibrAne dAna ApanArane mAthe to evo vicAra karavApaNuM che, ema pharaja nAkhatAM kahyuM che. "pratiSThAne mATe Apato hoya to bhale Ape paNa e ApavuM ene mATe nirarthaka che. dayAthI paNa nahi. eka mAtra mAnavatAnA eka ja daSTibiMduthI prerAIne Ape che tyAre ja enuM ApavuM sArthaka bane che. ane ene ucca koTIe laI jAya che. Ama ApavuM e ja ApavuM che. e sivAyanuM ApavuM e pheMkI devAnuM che, pheMkI dIdhuM e ApavuM nathI." bIjA koI jJAnI puruSe dAnano mahimA samajAvatAM kahyuM che e paNa joIe. dAnadharma ghaNo sAro che. ethI tamArI lakSmInuM sAphalya thAya che. paNa lakSmInuM sAphalya eka vastu che, jIvananuM sAphalya e bIjI ja vastu che. jIvananuM sAphalya IzvaranI anubhUtimAM raheluM che. dAna jo A agamya vastu tarapha dorI javA mATe na hoya to e uparauparanI vAta batAve, jIvananuM rahasya na dekhADe. zikhara para pahoMcavA mATe dAna e zarUAta che. taLeTInuM prathama pagathiyuM che. A na samajAya to dAna aMtaramAMthI nahi, paNa paristhitimAMthI pedA thayelI eka yAMtrika vastu ja banI jAya ane to te game tevA dAnezvarIne paNa tyAM ja DUbADe." dAna viSe ATalA vistArathI jaina zAstro, tattvaciMtaka ane jJAnI puruSonAM anubhavanI AMkhe Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 dRSTibiMdu joyA pachI have zreSThadAna kayuM? e samajavuM saheluM thaze. amane ema lAge che ke, abhayadAna ke saMyamanI zreSThatAnI dizAmAM eka DagaluMya bharI zakAya tevuM dAna nyAya saMpanna AjIvikAnuM sAdhana jarUratamaMta lokone ApavuM e Aje uttamadAna kahI zakAya. annadAna, vastradAna, netradAna ke Arogya, keLavaNI, pANInI sagavaDa jevAM mAnavarAhatanAM kAmomAM apAtA dAnanuM paNa mahattva che ja. masIda, gurudvArA jevAM dhArmika sthAnako bAMdhavAmAM to loko ghelachA kahI zakAya ema aDhaLaka nANAM kharcatA hoya che. paraMtu mANasa svamAna ane gauravapUrvaka, nyAyasaMpanna nItino roTalo raLI zake, koInI pAse ene hAtha lAMbo karavA jevI lAcArI bhogavavI na paDe, khuzAmata karavI na paDe, nirbhayatAthI jIvI zake, e mATe dareka mANasa pAse potAnuM AjIvikA raLavAnuM sAdhana hovuM jarUrI che. te sAdhana ApavAmAM dAna apAya eno mahimA ane mahattva vadhu che. kavie kahyuM che tema "bhAkharI ApI bhIkhArI na rAkho e dhananA dhaNI dharma tamAro." A kAvya kaDIno marma paNa e ja samajAve che. sAdhana ApavuM e dharmakArya che. ane enI sAthe sAthe e saMskAra saMpanna paNa bane e mATe saMskArI ane sata sAhityanuM pracAra kArya paNa jarUrI che. dAna ApanAra vivekadRSTithI supAtra vyakti ke supAtra saMsthAnI pasaMdagI karI zake. chellA eka prazna InkamaTekSa na bharyA hoya tevA dAnanI yogyatA viSe have AgaLa upara vicArIzuM. vizva vAtsalya : 16-10-1986 parigrahavrata ane rAvI saMyama eTale parigrahano tyAga eTaluM ja nahi, paNa parigrahavRttino tyAga. je parigrahavRttinA tyAganA dhyeye parigrahane tyAge che e ja Adarza niSparigrAhI banI rahI zake che. nahi to e eka kSetra mUkI bIjA kSetramAM jatAM tyAMya eka mUkI bIjo parigraha vadhAravAno. jeNe vRttimAM niSparigrAhIpaNuM meLavyuM haze te jagatanA koI paNa kSetramAM jAya toya niSparigrahI rahI zakavAno. jainadarzanamAM "rAvI"nI paripATI cAle che te A apekSAe che. upayogitAnI dRSTie padArthonI maryAdA karI parigrahavRttine rokavAno prayoga Adaravo enuM nAma saMyama. ane AtmarakSAnuM dhyeya jALavIne saMyamI bhAvanAthI je kriyA thAya tenuM nAma ahiMsA. ('AcArAMgamAMthI) sane 1932 - "saMtabAla' anubhavanI AMkhe Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 31 saM5nI zakti eka daMpatI muMbaImAM maLavA AvyuM. agAu kaMI paricaya nahi, paNa phonathI vAta karIne, paricaya ApIne samaya nakkI karIne AvyAM hatAM. AvIne potAno paricaya Apyo ane rUpiyA 20,000nI noTo dharIne phaMDa mATe ApatAM kahe : "lyo A vIsa hajAra rUpiyA." ame kahyuM : pahoMca konA nAmanI banAvavAnI che ?" to kahe : "pahoMcanI jarUra nathI. be naMbaranAM nANAM che.' ame kahyuM : "paNa pahoMca vinA to ame phaMDa letA nathI." kahe : "game te nAme nAnI rakamonI pahoMca phADI nAkhajo ne ?' ame kahyuM : "ema game tema khoTAM nAma lakhIne rakama na levI ema ame nakkI karyuM che eTale e rIte ame laIzuM nahi." thoDIvAra vicAra karIne kahe, nAmo ame ApIzuM. e nAmonI pahoMca tame Apazo ne ?' kSaNa-bekSaNamAM ja. jhaDapathI manamAM vicAro pasAra thaI gayA. binahisAbI nANAM che. e vAta te spaSTa thaI, nA pADIzuM to kadAca nahi Ape. ane Ama spaSTa kahyuM na hota, ane sIdhAM nAmo ApIne e nAmonI pahoMca mAgI hota to, e rakama hisAbI che ke binahisAbI; nAmo sAcAM che ke khoTAM, enI cokhavaTa mAgavAno adhikAra ApaNane kharo ! Ama sAmAnA nyAyAdhIza thavAnI jarUra kharI? eno kazo artha kharo? Ama, vIjaLInI jhaDape vicAro pasAra thaI gayA ane samAdhAna paNa maLI gayuM. tarata javAba Apyo. "sAruM. nAma saranAmA sAthe rakama Apo pachI amane vAMdho nahIM.' daMpatI rakama pAchI laIne gayAM. cAra-pAMca divasa pachI AvIne nAma saranAmA sAthe nAnI nAnI rakamanI pAvatIo para eTalI ja rakama ApI gayAM. A prasaMga banyo tyAra pachI thoDA ja divasomAM bhAI vinoda sI. zAhanA pAna viSenA prazno AvyA. jeno ItihAsa to agAunA aMkomAM lakhAI gayo che. "nA anusaMdhAnamAM saMghe TharAva karyo. je tA. 1-11-86nA aMkamAM prasiddha thayo che, A TharAva saMghe (2) : tA. 19-10-86nA roja ryo. ane tA. ra0-1086nA roja bIjA ja divase phona karIne eka yuvAna daMpatI amadAvAdamAM maLavA anubhavanI AMkhe Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvyuM. emano paNa paricaya nahoto. emanA pitAzrI vizvavAtsalya patranA AjIvana grAhaka che. agAu pote saMghane thoDI rakama phaMDamAM mokalI che. ane tAjetaramAM bahAra paDelI be copaDIo (1) mArI abhinava dIkSA ane (2) anubhavanI AMkhe pote vAMcI che ATalI oLakhANa ApatAM kahe - lyo A 11 hajAra rUpiyA. tamane ThIka lAge tyAM garIba mANasonAaMtyodayanA kAmamAM vAparajo." ame kahyuM : "pahoMca konA nAmanI banAvavAnI che ?' kahe, pahoMcanI jarUra nathI. tamAre game tenA nAme phADavI hoya, na phADavI hoya je karavuM hoya te karajo ." gAIkAle ja karelA saMghanA TharAvanI ame A daMpatIne vAta karI. ane emanAM ja nAma saranAmAM sAthenI pUrI rakamanI pahoMca upara ja A rakama levAmAM harakata nathI, bAkI ame laI zakIzuM nahi. ema kahyuM. tarata e yuvAna mitre hasatAM hasatAM kahyuM : mane saMtoSa che ke, A rakama huM yogya saMsthAnA kAmamAM mUkuM chuM." Ama kahIne emanAM nAma saranAmAM sAthe rakama ApIne e cAlatA thayA. A baMne prasaMgono sAra, bodha, samajavA jevo che. saMghe TharAva nahoto karyo. tyAre nA pADIzuM to rakama nahi Ape evo eka Dara hato. enI pAchaLa savAla sAmAno nahoto. amArA mananA lobha mohano ane azraddhAno hato. mULa to vANiyAvRttinA saMskAro kharA ne ? ghara hoya ke saMsthA hoya. dehanA saMskAra ane mananI vRttio ekadama ema kema chUTe ? Ama calAvatA hatA, paNa vyaktigata amAruM ane samAjagata saMsthAnuM puNya sAva paravAryuM nahi hoya eTale Ama karavuM e khoTuM che ema manamAM DaMkhatuM hatuM. saMghanA TharAva pachI e rIte levAnI nA pADI. kAraNa saMghanA saMkalpanuM ane e pragaTa karavAthI jAhera samAjanuM baLa maLyuM hatuM, ane jo saMkalpabaLa hatuM to zraddhAbaLa TakyuM. ane jo zraddhAbaLa hatuM to kSaNanIye vAra vinA sAcA nAme saranAmA ane pUrI rakama ApIne e bhAI gayA. vahevArupaNAne nAme mUlyano bhoga ApIne pravRtti cAlu rAkhavI e nabaLAI che. mUlyano Agraha rAkhavAmAM kasoTI to thAya ja. kasoTImAM TakavAnuM baLa meLavavuM ane keLavavuM ja rahyuM. vizva vAtsalya : 16-12-1986 anubhavanI AMkhe. Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 4 samatA ane sAdhu kevaDiyA kaoNlonI (ji. bharUca)thI Ijanera jitendrabhAI AcArya lakhe che : 'tA. 16 Dise. 86no 'vizvavAtsalya'no aMka vAMcyo. brAhmaNanI vyAkhyA (munizrI saMtabAlajI likhita 'sAdhaka sahacarI'mAMthI lIdhelI) vAMcI, gamI. mArA mAnavA mujaba brahma (AtmA)ne jANe te brAhmaNa. paNa 'samatAthI bane sAdhu' (ema je kahyuM che) emAM hajI kaMIka khUTatuM hoya ema mane lAge che. sahanazIla mANasa paNa samatAguNa dharAve che to tene sAdhu kahI zakAya nahi. 'namo loe savva sAhuNaM' (jainonA navakAra maMtramAno eka namaskAra maMtra)mAM jaNAvela che ke, sarvasAdhugaNane namaskAra karuM chuM. A sAdhu mATenI yogya vyAkhyA jaNAvazo. AtmadazA sAthe te sAdhu. jemAM samyaktva guNa mahattvano che. pratikULa anukULa paristhitimAM paNa samabhAva 2he ane te paNa AtmadRSTi dhyAnamAM rAkhIne. sAdhu tema ja jainadarzanamAM keTalA dhyAnano ullekha che ? ane tenuM phaLAdeza zuM che ? jainadharmamAM 45 Agama mukhya che. te aMge saMtabAlajIe kaMI lakhyuM hoya to te jaNAvazo.'' patralekhakanA patramAM mukhya muddo to sAdhu viSeno prazna che. A prazna tema ja patramAMnA bIjA muddA vize thoDI spaSTatA prathama karI levI jarUrI je. jainadharmagraMthono mane koI abhyAsa nathI. jainadarzanamAM dhyAna tenuM phaLAdeza Agamo ke navakAra maMtramAMnA sAdhunI vyAkhyA viSe enA jANakAro pAsethI patralekhake mAhitI meLavI levI joIe. AvI jANakArI ApI zake tevA mArA dhyAnamAM che te be mitronAM nAma jaNAvuM H (1) zrI ramaNalAla sI. zAha muMbaI 'prabudghajIvana'nA taMtrI, ane (2) zrI dulerAya mATaliyA vizvavAtsalya kAryAlaya amadAvAda. have muddA para AvIe. muddAmAM 'samatAdhArI' ane 'sAdhu' e bene samajavAnI che. patralekhaka je ema lakhe che ke, 'sahanazIla mAnavI samatAguNa dharAve che paNa tethI tene ApaNe sAdhu tarIke oLakhatA nathI.' e vAta sAcI che. zabdane enA sAcA ane yathArtha rUpe oLakhavA mATe te kyAM ane kayA saMdarbhamAM vaparAyo che te, tathA tenA sthULa ane sUkSma athavA bahAra ane aMdara, jainaparibhASAmAM dravya ane bhAvarUpe jovo samajavo paDe, anubhavanI AMkhe Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 prathama "samatA' zabdane samajavAno prayAsa karIe. sahana karavAmAM samatA kharI. dA. ta. gharamAM nIce paDI gayelI soya pagamAM bhoMkANI. vedanA pArAvAra thaI. paNa ApaNAmAM samatAguNa che. kaMI raDAroLa karI nahi. DaoNkTara pAse jaI kheMcI kaDhAvI. jonArA sahu ane ApaNaneya thayuM ke ApaNAmAM samatA guNa che. paNa manamAM kevI prakriyA thaI ? pelI soya gharamAM pADI nAkhanAra para, koIe A paDelI soya para dhyAna nathI ApyuM eTale emanA para matalaba nimitta bananAra soya ane gharanAM mANaso para manamAM krodha Avyo. A krodhanI asara ApaNI vRtti para kevI thaI tenI khabara nathI ApaNane ke, nathI ApaNane samatAdhArI mAnI lenAra bahArathI jonArAone. joke rADArADI karatA nathI; koIne vaDhatA nathI, duHkha sahana karI laIe chIe. eTale samatA to che ja. samatAno A eka prakAra. have bIjo prakAra joIe. soya vAgI. rADArADI na karI. koIne vasyA nahi. manamAM krodha na karyo, paNa nimitta bananArane doSita gaNI temanI AvI bedarakArIthI potAne sahevAnuM AvyuM mATe have Ama bedarakArI na rAkhavA zAMtithI samajAvyuM. A samatA prathama karatAM ghaNI ucca gaNAya. have trIjo prakAra joIe. soya vAgI. zAMtithI sahana karyuM. krodha na karyo. nimitta bananArane doSita na gaNyA. pote ja cAlatI vakhate bedarakArI rAkhI. pariNAme soya vAgI. du:kha sahevuM paDyuM. Ama vadhu sAro artha lIdho. A samatAno trIjo prakAra je uparanA baMnethI ghaNo UMco che. A trIjA prakAranI samatAmAM pote duHkha sahe che emAM, pote ja doSita che ema ja samaje che. paNa pote samatAbhAva dharAve che. evI sabhAnatA paNa che. have ethIye UMcA prakAranI samatAno cotho prakAra joIe. emAM uparanA samatabhAvo to kharA ja. paNa potAne du:kha paDyuM. vedanA sahevI paDI. potAmAM samatAbhAva che vagere je sabhAnatA prathamanA traNa prakAramAM che tevI sabhAnatA A cothA prakAramAM na hoya. bhagavAna mahAvIrane eka bharavADe kAnamAM sULo bhoMkI te jANItA dAkhalAmAM anubhavanI AMkhe Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 je samatAno prakAra che te samatAnI parAkASThA kaho ke aMtima svarUpa kaho tevo A sAdhuno samatAbhAva che. je kaMI banI gayuM, je kaMI bane che ane je kaMI have banaze te niyatIne Adhina che. AvI UMDI ane vyApaka samajaNathI pote tadana sAkSIbhAve rahI zake che. sama ke samatvabhAva dharI zake che. sukhamAM ane du:khamAM paNa. samatAdhArI sAdhunI samatA Ane gaNI zakAya. samatAbhAvanuM A aMtima ApaNA jIvanamAM AvI zake e mATe bahAra sthULapaNe dravyarUpathI ane aMdara sUkSmapaNe bhAvarUpathI samatA keLavavAno prayAsa enuM nAma sAdhanA. A dizAmAM prathama pagaluM mAMDIe to samatAthI sAdhu bane" e athavA samatAthI sAdhu thavAya' ema je sAdhaka sahacarImAM munizrI saMtabAlajIe lakhyuM che tema jIvanamAM sAdhutA tarapha pragati karI zakAya. have sAdhu zabda vize joIe. upara zarUmAM kahyuM tema navakAramaMtramAM nirdezelA sAdhunI vyAkhyA ke svarUpa jainadharmanA abhyAsuo pAsethI samajI levAM paDe. ahIM to munizrI saMtabAlajI jevA jaina sAdhupuruSanA cIdhelA bhAla naLakAMThA prayoganA alpa anubhavathI A muddA vize je samajaNa meLavI tenA prakAzamAM thoDuM kahevuM prastuta gaNyuM che. (1) sAdhutAnA guNo jenAmAM hoya te ja sAdhu. mAtra sAdhuno veza paheravAthI ane sAdhujIvananAM kriyAkAMDo karavAthI dekhAve bhale sAdhu hoya sAcA arthamAM te sAdhu nathI. aMtaraMgamAM paNa sAdhutA ja hoya te ja sAdhu. (2) vaLI aMtaraMga rUpa sAdhunAM hoya paNa bahArathI ye te sAdhu che evI oLakha mATenuM cihna hovuM samAja mATe upayogI ane jarUrI che. matalaba sUkSma bhAvarUpe ane sthULa dravyarUpe paNa te sAdhu che ema lokone lAgavuM joIe. (3) Ano artha e nathI ke sAdhujIvana svIkAryuM na hoya to teno mokSa na thAya. gRhasthI paNa mokSa meLavI zake che. (4) paraMtu dravya ane bhAve zobhatuM yathArtha sAdhujIvana samAjane paNa preraka ane mArgadarzaka banI zake che. sva-para ke vyakti ane samAja ema bannenuM kalyANa thavAmAM AvuM sAdhujIvana nimitta banI zake che. eTalA mATe sAdhujIvanano mahimA ane mahattva sadAya aMkAtAM rahe che. anubhavanI AMkhe Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 (pa) alabata, deza, kALa ane paristhiti mujaba A sAdhujIvananA bAhyAcAra, kriyAkAMDo, dinacaryA, upadezanI zailI ane paribhASA vageremAM yugAnakULa parivartana sAdhutAnA mULa saMskArone DhIlA na banAve e rIte thavuM joIe. matalaba saMskAra sAtatya sAthe parivartana thavuM jarUrI che. (6) dA. ta. aparigraha, bhIkSAcArI, pAdavihAra jevI bAbato sAdhujIvana keLavavAmAM daDhAvavAmAM ane vikasAvavAmAM madadagAra ane upayogI che. enuM zabdArthamAM ane bhAvArthamAM paNa pAlana thAya e jarUrI che. jaina sAdhu mATe to enuM pAlana kaDakAIvALuM hoya che. emAM kSati thAya to tenuM prAyazcita paNa levAtuM hoya che. A thaI sAdhutAnA mUlyo mATe sAtatyarakSAnI vAta. (7) parivartana paNa jarUrI che. dA. ta. moDhA para muhapattI bAMdhelI ja rAkhavI, ati kaSTadAyI thAya ema dehadamana, ke kezaluMcana jevI kriyAo karavI. snAna nahi karavuM, AraMbha samAraMbhanA doSo na lAge, ane koI koInuM kalyANa karI zakatuM nathI mATe samAjajIvananI samasyAothI sAva alaga thaI svakalyANamAM ja rata rahevuM vagere bAbato jUnI paraMparA ane rUDhigata pakaDI rAkhavAne badale enA mULa bhAva sAcavIne viveka dRSTithI yugAnukULa parivartana thavuM joIe. (8) dharmanAM mULatattvo ahiMsA, saMyama, tapa ke parigraha vagerene sAmAnya janajIvananA vahevAramAM kaMIka aMze paNa sthAna ApI zakAya che evo anubhava munizrI prerita bhAla naLakAMTho prayogamAM thavAthI ema kahevAnuM mana thAya ke, vartamAnakALe sAdhujIvananI upayogItA agAu kyAreya nahi hoya evI che. paNa e mATe sAcA sAdhu jIvanane anurUpa tAlIma, sAdhu jIvana svIkAratAM pahelAM ane pachI paNa ApavI joIe. (9) ane sahuthI pAyAnI vAta samAje sAdhuo pAse sthULa bhautika lAbho, camatkAra ke maMtra jevI siddha meLavavAnI lAlacathI mukta banavuM paDaze. samAjamAMthI ja sAdhuo pedA thAya che. eTale sAcA sAdhu pedA karavA mATe prathama samAje paNa sAcA gRhastho pedA karavA paDaze. ema paNa kahevuM A saMdarbhamAM prastuta gaNAze. vizvavAtsalya : 16-2-1987 anubhavanI AMkhe Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 5 ArasI... jAta jovAnI sana 1947nI vAta che. muni zrI saMtabAlajInA sAMnidhyamAM unALu vekezanamAM naLakAMThAnA jhAMpa gAmamAM vizvavAtsala ciMtaka varga cAlato hato. muMbaI, amadAvAda, bhAla naLakAMThAnAM gAmaDAM ane gujarAta saurASTramAMthI 40-50 jeTalA zibirArthIo AvyA hatA. 194pamAM munizrInuM cAturmAsa vIramagAma hatuM. tyArathI mane paNa rasa paDyo hato eTale TheTha siMdha haidrAbAdathI khAsa vakhata kADhIne jema 1946nA araNeja vargamAM tema A 1947nA jhAMpa vargamAM pUrA divasa rahyo hato, viSaya hato : "dharmadaSTie samAja racanA" zrI ravizaMkara mahArAja, zrI babalabhAI mahetA, zrI parIkSitalAla majamudAra, DaoN. hariprasAda desAI vagere moTA moTA AgevAno ane mahAnubhAvo vyAkhyAno ApavA AvatA. eka divasa mahemAno sAthe samUhamAM zibirArthIo bhojana karavA beThA. pIrasavAnuM zarU thayuM. roTalI pIrasanArane zibiranA saMcAlake sUcanA ApI eka mahemAnanA bhANA tarapha AMgaLI cIMdhI kahe, "tyAM hamaNAM roTalI na mUkatA. garama thAya che te lAvIne ApavAnI che." A sAMbhaLIne mane manamAM ochapa lAgI. "eka ja paMgate Avo bhedabhAva ? e moTA mANasa che mATe ? munizrI "samAnatAnI "abhedanI vAto kare che ane emanA ja vargamAM AvuM?" svamAnano dhakko lAgyo. haidrAbAda gayA pachI paNa A prasaMga vAgoLato rahyo. pachI to dezanA bhAgalA paDyA. siMdha pAkistAnamAM gayuM. kAyama mATe siMdha choDavuM paDyuM. tyArabAda gUMdI AzramamAM kAyama mATe AvIne rahevAnuM thayuM tyAM pelAM mananAM jUnAM jALAM sAruM thAya evuM suMdara vAtAvaraNa maLyuM. tema chatAM jUnI Adata, jUnA saMskAra, ema thoDA ekadama jAya che? jhAMpa varganA prasaMga jevAM bIjA nimitto jAgyAM ane mana para enA je pratyAghAto paDyA tenI keTalIka vAto Aje nimitta maLatAM yAda AvI gaI. saMsthAmAM nAnA moTA gaNAtA kAryakaro hodedAro hoya. koIka ne koIka vakhata pharsTaklAsamAM javAnuM thAya. moTaranI paNa sagavaDa maLe. ane mane manamAM thAya, emane AvI sagavaDa ane mane...?" anubhavanI AMkhe Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 pachI to mana gaNita gaNavA lAgI jAya. amArA sahunA vaDIla mu. choTubhAI mahetA nAnAM moTAM aneka jAtanAM vrato lIdhAM ja kare. custapaNe pAlana kare. hAthano daLelo loTa. (e hAthe ghaTI daLIne loTa sAthe rAkhatA) hAtha chaDanA cokhA, dUdha ghI vagere. ekAsaNAM AyaMbila upavAsa paNa avAranavAra kare. enAM pAraNAM Ave. mane emanAM vratomAM nahIM paNa emane mATe khAsa garamA garama thatI rasoI ane pAraNAmAM vadhu rasa. manamAM thAya "vrata karavAM to bahu sArAM." saMsthAnA movaDIo sAthe kyAMka javAnuM thAya, yajamAna hoya te movaDIone je umaLakA, utsAhathI AvakAre, uSmAthI Adara satkAra kare, premathI khAtarabaradAsa kare e badhuM joIne manamAM thAya : "huM paNa dhaMdho dhApo choDIne A sevAkAmamAM joDAyo chuM ane mane.." pachI to mana tulanAmAMthI UMcuM ja na Ave. are munizrIne gocarImAM je bhAvabhaktithI loko UMcAmAM UMcI vAnagI vahorAve te joIne mana nyAyAdhIzanI khurazI para besI jAya. ane bIjAno nyAya toLavAmAM to jANIe chIe ke dAMDI, palluM, kATalAM kyAM kema mukAtAM hoya che ! Ama zarUnAM varSomAM Avo vyAyAma nimitto maLatAM ThIka ThIka thayo. munizrI sana 1963thI 1966nA varSomAM dilhI, kalakattA, bhIlAI ema cAturmAsa rahyA hatA. patravahevAra satata cAlu. nAnImoTI dareka vAta-vigata patromAM lakhAya. eka vakhata munizrIe patramAM lakhyuM ke, "patro to kurezIbhAIne vaMcAvatA hazo." A zabdomAM mane evuM lAgyuM ke, jANe huM patro kurezIbhAIne na vaMcAvato houM evI kaMIka zaMkAno ke avizvAsano bhAva mahArAjazrInA manamAM mAre mATe Avyo haze ? svamAnano kAMTo ema choDe ? munizrIne meM Ano ullekha eka patramAM karI nAkhyo. ane munizrIe lakhyuM : sahaja ja lakhyuM hatuM. AvI chApa paDI te mArI (munizrI) kacAza ja gaNAya. ane tethI te badala kSamA mAguM chuM." vIsa vIsa varSa mArAM pANImAM ja gayAM. anubhavanI AMkhe Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ korA dhAkora ja rahyo. manane bhAre dhakko lAgyo. divaso sudhI vAgoLato rahyo. jhAMpa vargano dhakko ane vAgoLavuM eka bahAranI dizAnAM hatAM. A dhakko ane vAgoLavuM tadana UlaTI-aMdaranI aMtaranI dizAnAM hatAM. vedanAnI pIDA to divaso sudhI bhogavavI ja paDI. paNa pachI kaMIka samajAvA lAgyuM. munizrInuM sAMbhaLeluM ane emanAmAM joyeluM to jANe samudra jeTaluM vizALa hatuM. jANavAnI zarUAta have TIpAthI jANe thaI. ArasI svaccha che mArI; DAghA lUchI pratikram'... hamaNAM eka nimitta maLatAM pelI jUnI pIDAnA othAra sAthe munizrIno A bodha paNa yAda Avyo. eka mitre potAnI vyathAnI kathA be traNa patromAM keTalAMka kAvyomAM lakhI che. te patro ane pustikA malyAM. emane have koI paNa ThekANe kaMI ja sAruM rahyuM hoya ema lAgatuM nathI. devamaMdiro, dhArmika sAmAjika zaikSaNika saMsthAo, sAdhu saMto, kAryakaro, AgevAno, koIpaNa sthaLa, koIpaNa hayAta vyakti emane mana zuddha nathI, svaccha nathI. atratatra sarvatra bhraSTAcAra, jUTha, kapaTa, daMbha, pAkhaMDano pAra nathI. ane lakhe che, "A duniyAmAM Izvara paNa nathI." A mitranI ArasI mAnI laIe ke svaccha che. DAghA nathI. lUchI nAkhyA che. emAM paDatuM pratibiMba mAnI laIe ke hUbahU ja che ! paNa tema chatAM upara munizrIno bodha eka kaDImAM je lakhyo che teno marma A mitra samaje to eTaluM ja kahevuM amAre mATe prApta thAya che ke - svaccha ArasI hoya te sAmenI vyakti sAme dharIe to sAmo, emAM potAnI jAtane jue pratibiMba potAnuM bhALe ane je kaMIka bodha levo hoya te le, paNa ApaNA mATe to A ArasI bhIMta ja banI jAya. sAme UbhelI bhIMtanI bhItaramAM DokiyuM karavA mATe to e ArasIne UlaTAvI ApaNI jAta sAme ja dharI daIe. ane to ja ApaNe kyAM chIe ? kevA chIe ? eno paricaya meLavI zakIe. ane IzvaramAM bhale na mAnIe. satya che to te jarUra emAM dekhAze. jIvanane upayogI to A ja satya banI zake. savAla ArasImAM jAte jovAno che. vizva vAtsalya : 1-6-1987 anubhavanI AMkhe Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 6paLepaLa pratyAghAta ane pratikriyA vizvanI sakaLa jIvasRSTimAM zreSTha sarjana te mANasa ane zreSThanuM taMtra to svataMtra ja hoya ne? ane svataMtra hoya tenI dareka kriyA paNa svaprerita ja hovI joIe ne ? paNa ApaNe mANasa jAte, ApaNI potAnI jAta upara jarA najara pheravI levA jevI che. lAkho-karoDomAM ekAda virala apavAda hoI zake che. bAkI ApaNe sahu bIjAnA doravyA doravAI jaIe chIe. pelA virala vyaktinI kriyA svaprerita hoI enuM karma svakartavya-svadharma banI jAya che. ApaNe bIjAnA doravyA pratikriyArUpa karma karIe chIe. te paraprerita hoIne te svakartavya-svadharma banI zakatuM nathI. vahelI paroDhanA UThIe tyArathI te moDI rAtanA sUIe tyAM sudhInI badhI ja dinacarcA joI laIe. kSaNekSaNa paLepaLa AghAta-pratyAghAta pratikriyA. kAne avAja sAMbhaLyo - sUriluM saMgIta ke karkaza barADA. AMkhe AkAra joyo - rUpa ke kurUpa. jIbhe svAda cAkhyo - madhura ke kaDavo. nAke gaMdha suMghI - sugaMdha ke durgadha. cAmaDIe sparza karyo - suMvALo ke barachaTa je ho te ho. kAM gamatuM aNagamatuM. game che? hA. to tenA tarapha mamatA, prema moha, Asakti, rAga. nathI gamatuM ? to tenA tarapha abhAva napharata, dhikkAra krodha, Sa. pelI vastu to tenA sthAne je che te che. paNa ApaNane te sArI lAge to rAga thayo, kharAba lAgI to Sa thayo nimitta maLyuM. AghAta Avyo. pratyAghAta paDyo ja che. pratikriyA thaI ja che. jevuM nimitta. jevo samaya. jevA saMyogo. te pramANe kyAM to manathI, kyAM to vacanathI kyAM to zarIrathI pratikriyA e ja kSaNe joI ja jANo. kaMI ne kaMI karma karIe ja chIe. ApaNe mANasa. sva.nA doravyA na doravAyA. bIjAnA nimitta bananAranAdorAvyA doravAyA. svakartavya-svadharma to kyAMya UMDA pAtALamAM ApaNAmAM ja anubhavanI AMkhe Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 aMdara daTAI gayela che. enA upara paDa caDI gayAM che. aMdara sUrya che. upara ghaTATopa vAdaLa ! aMdara prakAza upara ghora aMdhakAra ! vaLI A aMdhakArathI evA to TevAI gayA chIe ke aMdara prakAza che eno khyAla sudhdhAM to rahyo nathI, paNa aMdhakArane ja prakAza mAnI laIne vahevAra calAvIe chIe. ane AvA vahevArathI vaLI pAchA pelA aMdhakAra upara eka vadhu paDa ochADatA jaIe chIe. koI virala vyakti evI nIkaLe kharI ke A uparanAM aMdhArA ulecIne aMdara paDelo prakAza pAme. - A vyakti prakAza eTalA mATe pAmI zake che ke e aMdara jue che. ApaNe bahAra joIe chIe. bahAra najara karatuM moM pheravIne aMdara najara karatuM thAya to ane tyAra pachI aMdaranA prakAzane pAmavA mATe, uparanAM aMdhArAne bhedavA dRSTine viziSTarUpe keLavIe, aMdhArapaTane kApavA jarUrI sajAgatA sAthe sajja banIe to pelI virala vyaktinI jema prakAza pAmI zakIe. sahu prathama jarUra che, moM pheravavAnI. avaLI dizAmAM moM che te savaLI dizAmAM laI javAnI. avaLAnuM savaLuM karavAnI koI eka ja rIta badhAne ekasarakhI lAgu paDe evuM nathI. darekanI kakSA judI hoya. vipazyanA paNa eka rIta che. eka paddhati che. paNa moM pheravavAnuM kAma karI zake. vi. eTale viziSTa ane pazya eTale dRSTi. pazyana eTale jovAnI rIta. viziSTa jovAnI rIta. matalaba bahArathI uparathI sthULa rIte nahi, aMdara sUkSma viziSTa rIte jovuM. mAtra jovAthI to lakSane pahoMcAya nahi. pagaluM bharavuM paDe. pagaluM bharavA mATe zakti joIe. e zakti meLavavAno puruSArtha to tyAra pachI paNa karavAno ja rahe che. Ama mAM pheravIe. pachI paNa puruSArtha karatA rahIe, to pachI prakAza pAmavA mATenuM kartavya ApaNuM banaze. bIjAnA doravA nahi doravAIe. pratikriyA nahi karIe. vanA-aMtaHkaraNanA-preryA. svakartavya. svadharmarUpa karma karatAM karatAM aMdhArapaTa bhedIne prakAzanAM kiraNa dekhI zakIzuM. vizvavAtsalya : 1-12-1987 anubhavanI AMkhe Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 7 nItidharma ane artha vahevAra zrI rAdhAkRSNa bajAja ane zrI zarada jozInI tAjI mulAkAtano ahevAla jAsaaMka 133 navembara' 87mAM bajAjajIe Apyo che. emAMthI zrI zarada jozInA keTalAka prazno ane vidhAno prathama joIe. (1) Ape (bajAjajIe) hiMdu parivAramAM janma lIdho che eTalA mATe gorakSAnI vAta karo cho. muslima parivAramAM janamyA hota to zuM gorakSAnI vAta karata ? (2) paradezamAM gAya rojanuM sAmAnyataH ATha lITarathI vadhu dUdha de to ja Arthika rIte paravaDe ema gaNAya che. ethI ochA dUdhavALI gAyane naSTa karavAmAM Ave che, vAcharaDAMne to mAMsa mATe ja rAkhe che. gharaDI bekAra gAyo rAkhIne dezano bojo zA mATe vadhAravo ? (3) bhAratamAM je kheDUta potAnAM bALa baccAMne paNa nathI pAlavI zakato te gharaDI gAyone kyAMthI khavaDAvaze ? (4) rAsAyaNika khAtarane badale dezI khAtara vAparavAthI Upaja ghaTI jaze. tenuM nukasAna koNa Apaze ? (5) bheMsanA dUdhamAM ghI vadhu che. bheMsa dUdha vadhu Ape che. pADAthI khetI thaI zake che. matalaba gAyane badale bheMsa A badhAM kAmonI pUrti karI zake che. zrI zarada jozInA A praznonA zrI bajAjajIe bhAratanI vAstavikatAo ane vahevArane dhyAnamAM rAkhIne tema ja adhyAtmalakSI dharmapradhAna arthadaSTithI sacoTa ane vizad javAbo ApyA ja che. paraMtu tyArapachI paNa bajAjajI lakhe che : "zrI zarada jozIe ApaNI sAme keTalAka vicAraNIya muddAo UbhA karyA che. (1) khetIkAma, dUdha ane khAtara e traNe dRSTie bhAratamAM gAya-baLada vadhu upayogI che ke bheMsa-pADA ? (2) arthavyavasthAmAM dharma (adhyAtma)nuM sthAna che ke kema ? zuM adhyAtma vinAnI arthavyavasthA anarthakArI che ? (3) gharaDAM ane anArthika gAya baLadano nAza ja karavo paDe ke ene bacAvavAno paNa koI rasto che ? anubhavanI AMkhe Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra . (4) rAsAyaNika khAtara ane jaMtunAzaka davAono upayoga cAlu ja rAkhavo paDe ke ene baMdha karavAno paNa koI rasto che ? (5) gAya baLadane Aja pUruM kAma nathI maLatuM. pUruM kAma maLyA vinA emane jIvavAno koI saMbhava nathI. zuM mANasa ane pazune pUruM kAma maLe evo koI rasto che ? A paMca muddA tAravIne pachI bajAjajI lakhe che : "Ama pAMca pAyAnA savAlo ApaNI sAme che. pratyakSa prayoga dvArA eno javAba devAno rahe che. ApaNe UMDANathI vicAra paNa karavAno che ane prayoga paNa karavAno che." zrI jozIjInA praznonA bajAjajIe suMdara ane ucita javAbo uparokta mulAkAtamAM ja ApI dIdhA che. tema chatAM uparanA muddAo vicAravA mATe bajAjajIe jAheramAM mUkyA che. A vicAraNAmAM pradhAna muddo ekamAtra arthanA prAbalyano che. keTalAka vicArako kahetA paNa hoya che ke "arthanI sAthe nIti jevA zabdo joDavAnI kazI jarUra nathI. artha eTale artha. nIti sAthe arthane koI saMbaMdha nathI." jagatanA vyavahAro ekamAtra paisAthI ja cAle che ema Ano artha thayo gaNAya. vyavahAramAM paisAnuM mahatva ja nahi, prabhutva paNa svIkAryA pachIye kahevuM joIe ke mANasanuM jIvana mAtra arthalakSI nathI. nIti, dharma ke adhyAtma zabdane eka bAju rAkhIe ane kevaLa arthane ja kendramAM rAkhIe to mANasa anIti karIne vadhu dhanasaMpatti ekaThI kare emAM koI harakata na mAnavI joIe. A spardhAmAM vadhu anIti karavAvALo ja AgaLa nIkaLI jAya e svAbhAvika che ane pachI dhana meLaLavA ja nahi, ene sAcavavA paNa, dhanabaLa ane rAjyasattAnA baLanI sAMThagAMTha anivArya bane. aMtimamAM yuddha paNa AvI paDe. naitika mUlyo ane naitika vahevArane neve mUkIne meLavelo artha chevaTe to te vyakti ane samAja baMnene mATe nirarthaka ja bane che. nukasAna ja kare che. eTale ja 'nItino roTalo jevA zabda prayoganuM mUlya kevaLa AdarzavAda nathI, jIvananA anubhavanI AMkhe Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 vahevA2mAM paNa enI kiMmata che ja. alabatta ekalI 'nIti' ke ekalo 'roTalo' nahi "nItino roTalo.' A pAyAnI vAta bhAI zarada jozI ane pelA vicArako svIkAratA hoya to pachI uparanA prazno ane muddAonA javAbo sahelAIthI meLavI zakAya tema che. ekamAtra Arthika dRSTithI vicAra karavAmAM Ave to tethI mAtra potAnI jAtanI rojI-roTI, salAmatI ane zAMtinI ciMtA karavAnI rahe. ane pachI e vahevAra vaDe mANasa mAtra gharaDAM gAya baLadane ja nahi, gharaDAM mANasone paNa anArthika gaNI nirupayogI mAnaze. pachI ene rakhaDatAM mUke, pAMjarApoLa ke gharaDAgharamAM mUke ke katalakhAne dhakele. bIjI tarapha nItinA roTalAno vicAra karavAmAM Ave to jAta sAthe bIjAnI rojI roTI salAmatI ane zAMtinI ciMtA paNa karavAnI thaze. ane pachI e vahevAra vaDe mANasa gharaDAM mANaza ja nahi; gharaDAM gAyabaLada ja nahi; bIjAM pazu paMkhI ane jIvajaMtunI rakSA karavA sudhInI ciMtA karato thaze. A tattvacarcA nathI. nakkara jIvanavahevAranI vAta che. ane tethI ja ApaNA prayogavIra ciMtakonI anubhUtimAMthI mokSamArganA kramamAM artha ane kAmanA prAbalyano svIkAra karavAmAM Avyo che. paNa e kramamAM prathama naMbara to dharmane ja Apyo che. dharma AdhArita artha ane dharma AdhArita kAma ema kahyuM che. jemane dharma ane mokSa jevA zabdono upayoga karyA vinA kevaLa artha ane kAmanuM sAcuM sukha meLavavuM hoya te mitroe paNa nItimattAnA dhoraNo jevAM ja dhoraNo emanA artha ane kAmanA vahevAramAM sAcavavAM ja paDe to ja emano artha saraze. nahitara emano e vahevAra nirarthaka ja banaze. bolavAmAM nItidharma zabdane artha sAthe joDIe ke na joDIe jIvana kevaLa dhanarUpI arthathI ja sArthaka nathI banatuM. jIvananA vahevAromAM nItidharma sUcave che te dhoraNothI jIvana sArthaka bane che te sivAya jIvana nirarthaka che. vizvavAtsalya : 16-12-1987 anubhavanI AMkhe Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 prArthanA nirarthaka ke sArthaka ? "gUMdI-rANapurano pravAsa atyaMta phaLadAyI rahyo. mane potAne ghaNuM jANavAnuM maLyuM. pAyAnuM kAma karanAra saMsthAno pratyakSa anubhava thayo. huM sauthI vadhu prabhAvita thayo zrI aMbubhAI zAhathI. temanA jevA saMnniSTha kAryakaro gujarAtamAM gaNyAgAMThyA haze. gajabanuM kAma temaNe karyuM che. AvA pAyAnuM kAma karanArA ApaNI pAse vadhu mANaso hoya to gujarAtanI sikala pharI jAya. mane AzramanI badhI ja vastuo gamI paNa guMdI-rANapura Azrame strIomAM je abhUtapUrva AtmanirbharatA jagAvI che tethI atyaMta prabhAvita thayo. teo jarAya zaramAyA vinA mArA praznonA javAba ApatI hatI. ane temanA moM para Arthika rIte pagabhara thavAno AtmavizvAsa ane teja hatuM. prArthanAmAM mane vizvAsa nathI. e conformist personalities UbhI kare che. te samaya bagADe che ane te eka nirarthaka pravRtti che. roja ne roja prArthanAmAM - strIono aDadho kalAka bagaDe te mane gamyuM nahIM. amadAvAda dhavala mahetA tA. 1lI Disembara 1987nA "nayA mArga' pAkSikamAM bhAI dhavala mahetAe gUMdI-rANapura vistAranI mulAkAta pachI potAno pratibhAva jAheramAM vyakta karyo che. bhAI dhavala mahetAne prArthanAmAM vizvAsa nathI. prArthanAmAM jato samaya e samayano bagADa che ane prArthanAnI pravRtti nirarthaka che ema mAnI laIne prArthanA tarapha potAno aNagamo emaNe vyakta karyo che. emanI pAradarzaka nikhAlasatA ane sacoTa spaSTa abhiprAya AvakAravAlAyaka che. emanI vAta sAcI che ke, saMsthAmAM cAlatI AvI prArthanA jevI pravRttimAM anicchA hoya chatAM bhaLavuM paDe. saMsthAmAM kAma karavuM hoya to vyavahAramAM Ama bAMdhachoDa karavI paDe ane khoTuM samAdhAna karavA jevI manovRtti AthI keLavAya ema bane. badhAM baheno dilapUrvaka prArthanAmAM bhaLe che ema mAnavA jeTalA bhramamAM to ame paNa nathI. aDadho kalAka nahi paNa daseka miniTa samUhaprArthanA kAma para caDatAM pahelAM thAya che. paNa dhavalabhAInI daSTie to je kaMI samaya jAya che te, bhalene dasa miniTa paNa teya nirarthaka che. prArthanAmAM avizvAsa hovo ke vizvAsa hovo, samaya nirarthaka samajIne aNagamo anubhavanI AMkhe Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30. thavo ke samaya sArthaka samajIne gamo rAkhavo e bAbatamAM to dareka vyakti potapotAnI samajaNa mujaba ja mAne temAM amAre kaMI kahevApaNuM na hoya. vaLI prArthanAnA tattvajJAnamAM amArI cAMca DUbatI nathI eTale e vize to enA jANakAra adhikArI puruSa ja kahI zake. paNa dhavalabhAI kahe che tema prArthanA nirarthaka nahi, sArthaka hoya, matalaba pAralaukika nahi, A lokamAM ane dhanarUpI arthanI dRSTie paNa sArthaka hoya to te samayano bagADa che ema na gaNAya eTaluM to dhavalabhAI paNa svIkAraze ema mAnuM chuM. vaLI manovijJAnamAM to dhavalabhAIne paNa rasa haze. tethI amAre ema kahevAnuM che ke prArthanAmAM jato A samaya nirarthaka nathI. arthasAdhaka che. bagADa nathI, sudhAra che. ane manovijJAnanI rIte pramANa ApIne enI khAtarI karAvI zakAya ema che. kaI rIte e joIe : (1) kAma para caDatAM pahelAM badhAM baheno daseka miniTa nAta, jAta, koma, jJAti, garIba, tavaMgaranA bhedabhAva vinA jema AvatAM jAya tema eka pachI eka vyavasthita hAramAM samUhamAM samAna rIte eka sAthe bese che. A eka vAta. (2) bIjI vAta AMkho baMdha karIne bese che. jenAthI bahAranA dazyothI bAhyamanathI ghaDIbhara aLagAM thaIne mananI aMdara nirakhavAnI taka anAyAse maLe che. (3) prArthanA kAvyarUpe bolAtI hoI samUhagAnathI eka vAtAvaraNanI jamAvaTa bhale thoDI paLa mATe paNa thAya che. (4) bolAtA zabdomAM rAma ane rahIma, kRSNa ane karIma, Izvara ane allAhakhudA, mahaMmada ane mahAdeva, buddha ane mahAvIra, azojarathusta ane Isu khrista ema jagatanA dharmasaMsthApakonA phAtihA ane hiMdudharmanI gItA, rAmAyaNanA pAThanA uccAro thAya che. "sarvathA sahu sukhI thAo' jevo zAMtimaMtra bolAya che. hiMdu ne musalamAna, harijana ne brAhmaNa sahu eka sAthe A bole che. (5) koI vakhata prArthanA pachI dhavalabhAI jevA abhyAsu mahemAnono saMcAlako prasaMgocita vAtacItamAM sthAnika dezaparadeza ke saMsthAnA pravAhonI mAhitI jANakArI ApatA hoya che. alabatta, A samaye A bahenonuM kAma baMdha hovAthI eTalA samayanuM Arthika vaLatara e gumAve che. ane eTalA pUrato dhavalabhAIno 'nirarthaka artha barAbara ja che. anubhavanI AMkhe Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 paNa dhavalabhAI to abhyAsu che ne ? emane pUchIe upara 1 thI 5 perAmAM (uparAMta bIjuM umerI zakAya) lakhyuM tema samUhaprArthanA ke pravacanane nAme je kaMI bolAya, saMbhaLAya, paricaya thAya enI koI asara A baheno para thatI haze? amAro javAba to 'hA'mAM ja che. asara avazya thAya che. alabatta, prArthanAnA zabdo, saMbhava che popaTavANI ke rekarDanI jema bolAI jatA hoya. jIbha bolatI hoya ane mana to kyAMya bhaTakatuM hoya. prArthanA pUrI thAya ane ekadama jhabakIne jAge ema khyAla Ave ke prArthanA pUrI thaI. AvuM amArA dAkhalAmAM to ame anubhavIe chIe. tema chatAM mAtra eTalA ja uparathI ne tarata evA tAraNa upara AvI javuM ke samayano bagADa che to amAre ema kahevuM che ke, "nA, utAvaLa na karo. dhIraja rAkho. anubhava karo." zarUmAM samayano bagADa lAge che. paNa sAtatyapUrvaka Ama prArthanA karavI cAlu rAkhavAthI eka sAmUhika mana taiyAra thAya che. bolanAranA manamAM e bolanI jANe ke rekhAo paDatI, saMgharAtI hoya che. nimitta maLatAM suSupta manamAM saMgharAyeluM kAma Ape ja che. jagatamAM kazuM ja nirarthaka nathI jatuM. uparanA 1 thI 5 perAmAM kahyuM te badhAthI mana prabhAvita bane che emAM parivartana thatuM ja Ave che. A parivartana thatA jatA mananI asara zarIranI indriyo upara paNa thAya che. indriyo keLavAya che. keLavAtI jatI indriyo vaDe karmakauzalya vadhe che. ane saravALe sAruM kAma thavAthI arthaprAptimAM paNa lAbha thAya che. A koI tattvacarcA nathI thatI. rANapura kendramAM varSothI prArthanA pravRttizIla che enA anubhava pachI pratyakSa, vyavahAramAM maLelA pramANathI sAbIta thayelI hakIkata lakhAya che. udAharaNa aneka che. sthaLa saMkocanI maryAdAmAM thoDo eno ullekha karI laIe : 1. ojhala paDadAprathA sadaMtara gaI. 2. tyaktA tarachoDAyelA bahenonA bhAva puchAyA. 3. gharamAM bahenonuM calaNa thayuM-vadhyuM. 4. komI ekatA vadhI. nAtajAtanA bhedabhAva ochA thayA. 5. sAMpradAyikatA kaTTaratA ghaTI. 6. bIjA dharmo vizenI samajaNa vadhI. sarvadharma samabhAva thayo. anubhavanI AMkhe Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 7. kAma karavAnI kuzaLatA vadhI. khuda dhavalabhAIe kahyuM che tema "A bahenoe je abhUtapUrva AtmavizvAsa ane AtmanirbharatA jagAvI che ane emanA moM para Arthika rIte pagabhara thayAno AtmavizvAsa ane teja dekhAya che" - temAM jema dhanarUpI arthano hisso che, tema A prArthanA dvArA keLavAyelA manano paNa hisso che ja. kadAca dhana karatAM paNa vadhu. matalaba A prArthanA pravRttithI dhana kamAvAnI kSamatA to vadhe che. uparAMta saMsAra vyavahAramAM AvatI samasyAone hala karavA mATe joItI mananI kSamatA paNa vadhe che. zarIra che to tenA poSaNa mATe dhanarUpI artha joIe. tema zarIra sAthe ja lAgelA mananI kSamatA-samajaNa vadhAravI joIe. prArthanA A baMnenI kSamatA vadhAravAmAM upayogI bane che evo amAro anubhava che. | dhavalabhAI to zikSaka che. kaoNlejamAM e bhale "prArthanAjevA zabdano upayoga na karatA hoya, paNa padya ke gadyamAM pote bole, vidyArthIonI pAse bolAve, enA artha samajAve, e badhAmAM pratyakSa utpAdana arthopArjana nathI chatAM, utpAdana ane arthaupArjana mATe enI jarUra svIkAre che mATe to e potAno samaya Ape che ane vidyArthIono samaya paNa le che. kAraNa ke samaya nirarthaka nathI, sArthaka che evuM e samaje che. Ama ja prArthanA paNa nirarthaka nathI ja. paNa A to ame lekhamAM lakhyuM. bauddhiko-keLavaNIkAro te jAte ja pramANita karI zake. vaLI ame eka rIte spaSTa chIe. sarjanamAM nimitta chIe ne? "sIdIbhAIne sIdakAM vahAlAMnI jema pakSapAta paNa hoya. draSTA, sAkSIbhAve abhyAsa karIne pachI tAraNa kADhe e vadhu taTastha gaNAya. bhAI dhavalabhAI jevA mitrone amAruM bhAvabharyuM hArdika nimaMtraNa che ke rANapura kendramAM thoDA divasa rahevA Avo. koleja-yunivarsiTImAM abhyAsa karAvo cho, ahIM A bahenono emanA parivArano abhyAsa karo. koIne A viSaya laIne pIeca.DI. thavuM hoya to ene lagato vipula mAtrAmAM masAlo pUro pADI zakAya ema che. eTaluM kheDANa ahIM thayuM ja che. amane paNa emAMthI jANavA zIkhavA maLaze e lAbha thaze. tyArapachI dhavalabhAI A prArthanA upara pharIthI lakhe evI amArI icchA sAthe A vAta pUrI karIe. vizvavAtsalya : 1-1-1988 anubhavanI AMkhe Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 9 krAMtipUrNa AtmasaMyama sAmyavAdI raziyAnA sarvesarvA gaNAtA zrI gorbocove tA. 2jI navembara 1987nI kemalInanI sabhAne saMbodhI che. "peresTroIkA" (A raziyana zabdanuM gujarAtI "navaracanA" thAya) nAmanA pustakamAM A pravacana pragaTa thayuM che. emAM gorbocove kahyuM che : peresTrAIkA" krAMtine AgaLa dhapAve che ane Aje "rivolyuzanarI selpha kanTrola" (krAMtipUrNa AtmasaMyama)nI AvaData keLavavAnuM anivArya banI gayuM che." (chApAmAM AvelA samAcAro uparathI ATaluM lakhyuM.) sAmyavAdanA zabdakozamAM dharma, adhyAtma ke AtmA jevA bhAratane paricita zabdo na hoya evI amArI samajaNa Aja sudhI hatI ane che. sane 1948nI 31mI jAnyuArIe dhoLI (haDALA bhAla pAsenA) gAmamAM vizva vAtsalya ciMtaka varganI pUrNAhuti hatI. samApana pravacanamAM, eka zibirArthInA praznanA javAbamAM munizrI saMtabAlajIe A matalabanuM kahyuM hatuM : bhautika vijJAnamAM raziyA jarUra AgaLa che. paNa eNe eka divasa AtmavijJAna zIkhavA bhAratamAM AvavuM paDaze. vizvazAMti mATe A anivArya banaze. bhArate AtmatattvanuM kareluM kheDANa bhAratane A kSetre gurupade sthApI zake ema che." ame - zibirArthIono moTo bhAga munizrInA zabdone bhaktithI sAMbhaLI rahyA hatA. paNa Ama bane evI zraddhA ke niSThA keTalAmAM haze e savAla hato ja. sIttera varSano sAtatyapUrNa ane ekacakrI zAsana vaDe anubhava lIdhA pachI raziyAmAM sarvesarvA "krAMtipUrNa AtmasaMyamanI AvaData keLavavI Aje jyAre anivArya mAne che, tyAre cAlIsa varSa pahelAM 1948mAM bolAyela munizrInAM veNanuM hArda vadhu spaSTa thAya che. raziyAnA tattvajJAna ane kAryapaddhatimAM Atmatattvane ke saMyamane keTalo avakAza che e khabara nathI. A AtmasaMyama zabda gorbocova kyAMthI lIdho eya savAla kharo. paNa raziyAne have 'navaracanA'nI jarUra che ane navaracanA' ja krAMtine AgaLa dhapAvaze eTaluM ja nahi ene mATe "krAMtipUrNa AtmasaMyama'nI AvaData paNa joIze, ane ethI AgaLa vadhIne evI AvaData keLavavI anivArya che, ema paNa anubhavanI AMkhe Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 ene samajAyuM che. raziyAnI A samajaNa kevaLa zabdomAM nathI, paNa e dizAmAM sakriya evuM AcaraNa karavuM jarUrI che ema e samaje che. enI sAbitI paNa raziyA amerikA vacce tAjetaramAM "aNuzastra niHzastrIkaraNa karAra thayo emAM jovA maLe che. A karAramAM sahI karanArA amerikA-raziyA baMne A mATe vizvabharanA zAMtivAMchuonA abhinaMdananA adhikArI banyA che. paNa A karAramAM vizeSa utkaTatA raziyAnI jovA maLI che, ane tethI vizeSa abhinaMdana ane yaza raziyA khATI jAya e svAbhAvika ja che. mANasa je gAma pahoMcavA dhAre, enAthI sAva UlaTI ja dizAmAM e haraNaphALe doDato hoya; zvAse hAMphato hoya, thAkyo hoya bhale, eve vakhateya paNa koI ene kahe ke "tuM je gAma javA tAke che e A dizAmAM nathI." ane jo e thAkelo mANasa sAcI dizA kaI e ene e vakhate khabara nathI ane thobhI jAya to khoTI dizAmAM jato mAtra aTake che. enuM mUlya ochuM nathI. dhIraja rAkhe thAka utAre tyAM koIka sAcI dizA dekhADanAra maLeye kharo ane jo sAcI dizAmAM bhale moTuM ja pheravI Ubho rahe toye enuM vaLI ora mUlya vadhI jAya che. ema karatAM karatAM thAka UtarI jAya. navI zakti maLatI jAya to dizA to sAcI ja pakaDI che to vaLI pAcho e pelI haraNaphALe dhArelA gAme pahoMcaze ja. Ama Aje vinAzane Are lAvIne aNuzastra doDanI harIphAIe jagatane UbhuM rAkhyuM che. raziyA-amerikA e spardhAmAM mukhya harIpho che. A bhayaMkara zastradoDanI tulanAmAM tAjetarano, A karAra bhale nagaNya hoya, paNa dezo UbhA to rahyA ja che, vicAratA to thayA ja che. zAMti mATe zastra anivArya che e artha emane nirarthaka lAgyo che. AnuM mUlya ochuM AMkavuM joIe nahi. sAco ane TakAu artha saMyama che. A vAta bhale Aje gorbocovanA zabdomAM hoya. A karAranI dizAmAM sthira UbhA rahevAnI ane AgaLa pagaluM bharavA jevI zakti raziyA-amerikAmAM Ave e mATe vizvabharanA zAMtivAMcchuoe raziyAamerikAne preravAM joIe. protsAhaka vAtAvaraNa pUruM pADavuM joIe. guru thavAnuM gumAna bhArata na kare, paNa pelI saMyamanI AvaData keLavavAnI raziyA maMzAmAM pUrti to namrabhAve jarUra karI ja zake ne ? vizvavAtsalya : 16-1-1988 anubhavanI AMkhe Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 10 paththara zAMti Ape che; mANasa kleza-sAcuM zuM ? amadAvAdanI AjubAjumAM keTalAMka maMdironuM bAMdhakAma cAle che. ekeka maMdiramAM karoDa, be karoDa ke pAMca sAta karoDanA kharcanuM Ayojana thatuM hoya che. emAMnA eka maMdiranuM bAMdhakAma joIne ame bahAra nIkaLyA. prasaMgocita carcA cAlI. binahisAbI nANAM AvAM devasthAnomAM vaparAya che. vAparanAra pote dharma karyAno saMtoSa meLavato hoya che. anIti ke karacorInuM dAna ApIne dAtA, nAmanA e kIrti paNa kamAto hoya che. AvAM maMdiro preraNA zenI ApatAM haze ? AvI matalabanI vAtacIta cAlatI hatI. mArAthI bolAI javAyuM : "kharekhara to A jaDa paththaramAM rasa levAya che teTalo rasa jo jIvatA mANasamAM levAya to dhananuM dAna ApanAra dAtAnuM ane dAnanI madada pahoMce te dAna lenAranuM ema baMnenuM kalyANa thAya.' eka bahene tarata potAno pratibhAva ApatAM kahyuM : "paththara zAMti Ape che; mANasa kleza karAve che." bahena buddhizALI ane vicAraka, bhaktahRdayanAM zraddhALu ane dhArmika vRttinAM hatAM. emanA bolavAmAM vyaMgya kaTAkSa nahoto. AtmazraddhA ane gaMbhIratA hatI. zabdono raNako ja evo hato ke emanA kahevA para dhyAna ApavuM paDe. ciMtana manana karavuM paDe. prathama dRSTie emanA kahevAmAM tathya hatuM . bhale paththaranA deva paNa emanAM darzanathI manamAM zAMti thatI hoya che. paNa tarata ayodhyAnuM rAmajanmasthAna ane bAbarI masjida yAda AvyAM. e Aje zuM Ape che ? zAMti ke azAMti ? zAMti jo paththara ApI zake che to azAMti paNa paththara ja Ape che ne ? ane A bahene kahyuM ke mANasa kleza karAve che to koIka mANasa ApaNane parama zAMtino anubhava paNa karAvI zake che ne ? matalaba paththara zAMti ja Ape che ane mANasa kleza ja karAve che ema kahevuM ekAMtika nathI lAgatuM ? paththaranI mUrtimAMthI preraNA meLavIne beDo pAra karI zakAya che to paththaranI anubhavanI AMkhe Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 mUrtine rAgadveSanuM ke ahaMnuM sAdhana banAvIne khUno ane yuddho paNa thatAM hoya che ne ? Ama zAMtinuM mULa, nathI to devamUrti ke klezanuM mULa nathI to mANasa. alabatta, devamUrti ane mANasa zAMti ane azAMti ema baMnemAM nimitta banI zake. mULa che ApaNAmAM. ApaNA aMtaramAM. aMtaranI vRttimAM. aMda2 mela nathI ? cokhkhuM che ? javAba jo hA, to zAMti hAthavagI samajavI. azAMtinuM nimitta maLe toya e nimittane UbhA rahevAne dharatI ja nahi maLe. dharatI vinA nimitta khasI jaze. paththaranA devamAMthI zAMti meLavavA mATeya aMtaranI zuddhi to joIe ja. ane aMtarazuddhi paththaramAM ja nahi mANasamAM rahelA devanAM darzana karyA vinA kema rahI zake? ane jo eka vakhata Ama mANasamAMnA devanuM darzana thaI jAya to devamaMdiranI sevAmAM jema kharca kare che tema mAnavamaMdiranI sevAmAM paNa kharca kare ja ne ? saMbhava vadhu to evo che ke, devamUrtinI sevAmAMthI maLatI zAMti karatAMya mAnavamUrtinI sevAmAMthI maLatI zAMti pratyakSa anubhavAze. pahelI zAMti udhAra haze. bIjI rokaDI haze. vizvavAtsalya : 16-2-1988 11 kriyAjaDatA ane sAdhananI zuddhatA gurue karmasiddhAMtanA ApelA bodhathI vahepArI bhaktane samAdhAna maLI gayuM. pUrve karelAM puNya ane pApano udaya thAya tyAre te te pramANe sAruM kharAba phaLa bhogavavAnuM Ave. karmano siddhAMta aphara che. karmaphaLa bhogavye ja chUTako. bhakta pAse aDhaLaka dhanasaMpatti, pUrve karelAM puNya kAryo udayamAna kALamAM che tethI A dhana maLyuM che. evA samAdhAnathI cAle, dhana vartamAnamAM kaI rIte kamAya che e vize vicAra ke ciMtana karavAnI jarUra emane lAgatI ja nahi. dIkarInA lagnamAM moTo kariyAvara ka2vAno hato. lAkheka rUpiyAno hIrAno hAra lAvyA hatA. e ja gurunA bIjA bhakta vakIla mitrane hAra dekhADIne A badhuM bhagavAnanI kRpA ane pUrvakarmanAM puNyano pratApa che ema kahIne potAmAM dhArmikavRtti anubhavanI AMkhe Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che ema batAvavA paNa mAgatA hatA. vakIla mitre paNa gurunA karmasiddhAMtano bodha sAMbhaLyo hato. hAra joyo. nIrakhIne vakhANa karyA ane pachI mitranA hAthamAMthI te jhUMTavI laIne vakIla mitre potAnA gajavAmAM mUkI dIdho ane UThIne cAlavA mAMDyuM. pelA mitre hAra pAcho mAgyo paNa vakIla mitre kahyuM : have A hAra mArA pUrvakarmanA puNya mArI pAse Avyo che e tamane kema ApuM ?" paNa te tamAro kyAM che? paisA to meM ApyA che. hAra mAro che." "hAra tame banAvyo nathI. hAramAM hIrA ane tema che te paNa tamArA banAvelA nathI. tame te dhanabaLathI meLavyo che. have meM bAhubaLathI meLavyo. tamArAM pUrvakarmanAM puNyodaye tame dhanathI meLavyo ane hAra tamAro thayo. meM mArA pUrvakarmanA puNyodaye baLathI meLavyo ane mAro thayo." vakIla mitre tattvajJAna samajAvyuM. paNa mitrane Ama vAtanAM vaDAMthI samAdhAna maLe? baMne guru pAse gayA. baMne mitroe potapotAnI vAta ane dalIlo guru pAse rajU karI. gurue vakIla bhaktane kahyuM : "paNa Ama koInI cIjavastu AMcakI levAya ?" vakIla bhakta kahyuM : "cIjavastu to pula che, padArtha che, nAzavaMta che. puNyapApano udaya hoya e pramANe e pharyA kare. e AnI pAse hoya ke tenI pAse hoya. ethI je zAzvata cIjavastu che te AtmatattvamAM to kazo ja pharaka paDato nathI. ane A bhautika padArtha to vaLI pAcho puNyano udayakALa thaze tyAre ene maLavAno ja che. e to karmano aphara siddhAMta che. nAhaka ene mATe jhaghaDo zA mATe ?" guru kahe : "bhalA bhAI, vyavahAra te kaMI Ama cAle ?" "gurudeva, Ape ja amane samajaNa ApI che ke vyavahAra to "ayathArtha che. "yathArtha to eka nizcaya" ja che. "ayathArtha jevI nAzavaMta bAbatane mATe Ama vaLagaNA zA mATe ?" nizcaya dharma' ane 'karmasiddhAMta'nI vANIne pakaDavAmAM Ave ane vartamAna vyavahAra sAthe eno tALameLa besADavAnI koI cAvI na hoya to, AvI hAsyAspada anubhavanI AMkhe Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 sthiti sarjAya ane saMsAranA vyavahAromAM arAjakatA pedA thAya. vartamAna kALamAM anIti AcarIe, zoSaNa karIe, anyAyathI vartIe ane game tevAM azuddha sAdhanothI dhana meLavIe chIe. dhana pUrve puNyakAryo karyA che tenuM phaLa che ema samajIe. ane pelA azuddha sAdhanone vize kaMI vicAra ja na karIe to samajavuM joIe ke, karmasiddhAMtane ApaNe yathArtha samajyA ja nathI. dhana kaye raste, kevAM sAdhanothI meLavIe chIe e vicAra to karmasiddhAMtamAM sahu prathama ja karavo joIe. jevuM sAdhana evuM sAdhya. kriyAkAMDane jaDatAthI pakaDavAne badale kriyAnA marmane barAbara samajIe. kriyA upayogI hoya te ja karIe. upayogI kriyAmAMthI karma bane te ja karma dharmarUpa banI zake. tene ja pariNAma pUrve paDelA baMdha chUTatA jAya ane mokSa mArga tarapha gati thAya. dhanane puNyanuM phaLa gaNIne karmasiddhAMtanI apharatAmAM zraddhA rAkhIe to e ja pramANe koIka vyakti ApaNane nuksAna kare ke du:kha Ape tyAre pUrve karelAM pApanuM phaLa gaNIne e vyaktine doSa to na ja ApIe; paNa pApanuM phaLa bhogavI laIne tenA baMdhamAMthI chUTavAnI ApaNane taka ApI ane tethI mokSa mArga sApha thayo te mATe temano upakAra mAnIe. Ama baMne taraphanAM kATalAM eka rAkhIe ane tALAmeLa meLavIe to nizcaya ane vyavahArano meLa paDI jAya. vizvavAtsalya : 16-3-1988 12 rAhata-krAMtino pharaka "tame loko A rAhatakArya ane krAMtikArya ema lakhelA akSaro amAre to kALA akSara kUdI mAryA jevo ghATa thAya che. dAkhalA sAthe phoDa pADIne lakho ke Ama thAya tene rAhatakArya kahevAya, ane Ama thAya ene krAMtikArya kahevAya to ja amArA jevA thoDuM bhaNelAne samajAya." mitranI barachaTa bhASAmAM AtmIyatA hatI. emane ApelA dAkhalA prathama joI laIe. gurue parigraha e pApa che. mATe aparigrahanI dizAmAM AgaLa vadhavA sAru anubhavanI AMkhe Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 have parigraha nahi vadhAratAM enI maryAdA bAMdhI levAno bodha Apyo. ziSyomAM be mAliko hatA. emaNe A bodha grahaNa karyo. hRdayapUrvaka enuM AcaraNa karavAno pAko nirNaya karyo. milanA mAlika nahi TrasTI banIne vahIvaTa karavAnuM nakkI karyuM che te ghaNuM che. have vadhAravuM nathI. eka milamAlike milanA naphAmAMthI annanuM sadAvrata cAlu karyuM. AjubAju koI paNa mANasa bhUkhyo na rahevo joIe. sadAvratamAM je koI bhUkhyo mANasa Ave ene dharAIne roTalo maLavA lAgyo. bhUkhyAne annadAna jevuM mahAna puNyanuM bIjuM koI kArya nathI. lokomAM milamAlika zeThanI vAhavAha thaI gaI. bIjA milamAlike joyuM ke mANasane bhUkha roja lAge che. bhUkhane roTalo khAvA joIe. roTalo bhIkha mAgIne khAya che. lAcArI anubhave che. A bhUkhyo mANasa kAma mAge che. kAma nathI. mArI mile seMkaDo lokonuM kAma chInavI lIdhuM che. mila vecI nAkhuM maLelAM nANAMnAM aMbaracarakhA lauM, sALo lauM. kAma to milanuM ja che. paNa Aje mANasane milamAM AvavuM paDe che. ane thoDAkane ja kAma maLe che. have mANasa che tyAM mila laI jauMmAM aMbaranI trAko ane hAthanI sALothI kApaDa ja banavAnuM che. ghera ghera mArI mila cAlaze. e darekane kAma maLaze. rojI maLaze. mahenatano roTalo khAze. lAcArI TaLaze. khumArIthI jIvaze. gauravathI pharaze. ane eNe mila vecI nAkhI. upajelAM nANAMmAMthI aMbara, hAthasALo ApI, pUNI ApI, sUtaranI khAdI banAvI. mila baMdha thavAthI khAdInuM kAyamI bajAra maLyuM. milanAM nANAM, milamAlikanI buddhi ane vyavasthAzaktithI A badhuM banyuM. prathama milamAlike sadAvrata calAvyuM. roTalo Apyo, mAnavasevAnuM uttama puNyakArya thayuM. paNa enAthI bhUkha eka TaMka mATe saMtoSAI, bhUkhyAne rAhata avazya maLI. enuM mahattva ochuM nathI. paNa pariNAma ? na koI parivartana, na vyaktinA ke na samAjajIvanamAM kazuM parivartana. A thayuM rAhatakArya, bIjA milamAlike sIdho roTalo nathI Apyo. paNa roTalo raLavAnuM sAdhana aMbaracarakho ane sALa ApyAM che. aMbara ane hAthasALane mAraka evI mila baMdha karI che. aMbaracarakhAnI khAdIne mila kApaDanuM utpAdana baMdha thavAthI bajAra maLyuM che. pariNAme kAyamI kAma maLyuM che. kAyama rojI maLI. rojInI kamANImAMthI roTalA maLyA. sadAvrata calAvavAnI jarUra na paDI. mahenatanI kamAIno roTalo raLavAmAM na koInuM zoSaNa, na koIne anubhavanI AMkhe Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anyAya, na anIti ke pApa karavuM paDe eTaluM dhana. pApathI dUra rAkhe evuM mana. kakaDIne bhUkha lAge evI mahenata karavAnuM sAdhAraNa vyaktinA jIvanamAM parivartana. samAjajIvanamAM paNa parivartana. A thayuM krAMtikArya. kavie kahyuM che ne ke, bhAkharI ApI bhIkhArI na rAkho e dhananA dhaNI dharma tamAro." annakSetranuM puNyakArya jamA thaze, paNa sAthe mila calAvavAnA mahAraMbhanuM pApa paNa khAtAmAM udharaze. jayajayakAra maLavA chatAM dhaMdho khoTano gaNAya. jarUra hoya tyAM sudhI rAhatakAryo jarUra calAvavAM paDe, paNa enAthIye vadhu pAyAnuM ane mahattvanuM kAma, rAhatakAryanI jarUra jeTalI bane eTalI ochI paDe, evI paristhiti nirmANa karavAnuM che. Ane krAMti kahIe ke utkrAMti kahIe. nAma game te ApIe. Aje ane haMmezAM AvA pAyAnA parivartananI jarUra che. vizvavAtsalya : 1-4-1988 13 strIsamAja ja pahela kare rasoDAmAM rasoI karavA mATe rasoIyAnI jarUra hatI. koI vyakti dhyAnamAM hoya to emane mokalavA snehI-saMbaMdhIone mitra vAta karatA ane yAdI ApatA rahetA. A vize eka vakhata emaNe eka bIjA mitrane A vAta karI. javAbamAM mitre kahyuM : "sAruM koI haze to vAta karIza ane jaNAvIza." vAta karanAra mitre tarata kahyuM, "paNa jo jo hoM, mANasa rasoIyo nA mokalatA. bahena ja joIe." javAbamAM bIjA mitre kahyuM ke, "bahena maLavA muzkela che. paNa tapAsa karato rahIza. mANasa to tarata maLe." A baMne mitrone mana "mANasa rasoIyo" eTale "puruSa rasoIyo' ema spaSTa hatuM. strI e paNa mANasa ja che ema A mitro jANatA ja hatA. ane chatAM jANe strI jAtinI gaNanA mANasajAtimAM na thatI hoya ane je zabdo bolAya, evA zabdo emanA moMDhAmAMthI nIkaLI ja gayA ke, "mANasa rasoIyo nahi, bahena anubhavanI AMkhe Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 rasoIyo ja joIe." ane "bahena maLavA muzkela. mANasa to maLe." A zabdono artha "bahena (eTale ke strI) mANasa nathI" ema ja thAya ne ? meM kahyuM : "paNa mAno ke, rasoI karanAra bahena mANasa hoya to cAle ?" baMne mitro prathama to mArI sAmuM AzcaryathI joI ja rahyA. jANe mane kahetA hoya "A te kaMI savAla che ?" emaNe mane tarata prazna paNa karyo je, "kema ema pUcho cho?" emane mana have mArI samajaNa vize ja prazna thayo. meM emanA bolAyelA zabdo bolIne yAda karAvyuM ke tame Ama bolyA hatA. ane pachI pUchyuM ke, "barAbara ne ?" baMne mitro buddhizALI ane samaju hatA. tarata mArA kahevAno marma samajI lIdho. hasI paDyA. pachI to amane badhAneya khUba hasavuM AvyuM. A baMne mitro strI-puruSa samAnatAmAM mAne che. strI jAti mATe UMco Adara dharAve che. zabdomAM nahi, pratyakSa vyavahAramAM paNa. jemaNe sakaLa jagatanI janetA banavAnA koDa ane manoratha sevyA che, nArijAtinAM zIla, svamAna, svAtaMtrya ane gauravanI rakSA kAje, khuda strIonI zakti vadhe tevA kAryakramo ApyA che, prayogo karyA che, eTaluM ja nahi, jIvanano moTo bhAga ene mATe jemaNe tapa karyA che, e munizrI saMtabAlajI ane emanI preraNAthI cAlatA bhAla naLakAMThA prayoganA pAyAnA kAryakara sAthI evA A mitro che. emanA jevA mitronA moe AvA zabdo kema nIkaLyA? pote hAMsIpAtra bane, ane jAtanuM ja avamUlyana thAya evA zabdo Ama sahajatAthI ja bolAyA enuM kAraNa zuM ? AnuM mULa puruSa-pradhAnatAvAdI samAjaracanAmAM paDyuM che. samAjamAM je vyavahAro thatA hoya, je vyavahAra pratiSThita banI berokaToka cAlatA hoya, eno prabhAva ApaNA mana para paDato hoya che. mananuM baMdhAraNa enAthI ghaDAya che. vyaktigata jIvananA vyavahAramAM to puruSa pradhAnapade rahyo ja che, ane strInuM sthAna gauNa ja rahyuM che. paNa samAjanA badhA ja kSetromAM - Arthika, sAmAjika, zaikSaNika, sAMskRtika, rAjakIya, naitika, dhArmika ane A lokamAM ja nahi. paralokamAM paNa strInuM sthAna gauNa, nIcuM, puruSa pradhAnapade, UMco. rAma ke kRSNayugathI mAMDIne prAcIna-arvAcIna kALanA aneka dAkhalAo che ke emAM samAja puruSa-pradhAnatAvAdI che ema jovA maLe che. AnuM kAraNa nItinirNayo, zAstraracanA, karmakAMDo vagere puruSajAtie banAvyAM che. gharamAM arthasattA puruSa pAse anubhavanI AMkhe Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 che. karaNa vicitratA e che ke, strI jAti paNa jANe zaraNAgati svIkAratI hoya ema puruSane AdhIna to banI ja, paNa e AdhInatAmAM eNe gaurava paNa mAnyuM. dharmagraMtho, zAstro, sAhitya, sUtro, kathA, kahevato ke kAvyomAM A puruSapradhAnatAno prabhAva jovA maLe ja che. AvI badhI rUDhi ane paraMparAothI TevAyeluM ApaNuM mana, kALe karIne enA sthULa zabdone pakaDI le che. deza, kALa, paristhiti ane Akho saMdarbha cheka ja badalAI jAya, chatAM Adatavaza rUDha saMskArane kAraNe paraMparAgata vyavahAra cAlu rahe che. enuM samarthana thatuM rahe che. samarthana mATe kALagrasta evAM pelAM jUnAM purANAM zAstro, sUtro, kahevato ke kathAonAM pramANo TAMkavAmAM Ave che. bhoLapaNa, aMdhazraddhA ke gaphalatamAM ene satya mAnI levAmAM Ave che. AmAM koI sudhAraka krAMtidrA ke vibhUtirUpa vyakti, yugAnurUpa. navIna arthaghaTana paNa karatA ja rahe che. A navuM arthaghaTana mAnya karanArA dareka kALamAM nIkaLe ja che ane tema chatAM A navuM arthaghaTana svIkAranAranI vANImAM bhale ajANapaNe paNa pelI jUnI mAnyatAnI chAMTavALA zabdo to AvI jatA hoya che. jema A mitrone vize banyuM. mananI A sthiti ema sUcave che ke kALagrasta hovA chatAM rUDhi, paraMparA ke mAnyatAnuM vaLagaNa choDavuM e saheluM kAma nathI. ati ati kaparuM kAma che. prakhara ciMtako, dharmadhuraMdharo, zAstravettAo ke krAMtikArI gaNIe evA AdaraNIya mahAnubhAvo paNa A kaparA kAryane pAra pADavAnuM sAmarthya keLavavAne badale, vAstavikatAne svIkArI letA ane enuM samarthana karatA jaNAya che. strI-puruSa samAnatAnA kArya mATe Ama thatuM, Aje jovA maLe che. tyAre kahevuM paDe che ke, strIoe ja saMgaThitapaNe kaTibaddha banI A paDakAra jhIlIne puruSArtha karavo paDaze. A 'puruSArtha' zabda lakhatAM lakhatAM ja vicAra thayo ke A kAma strIo kare chatAM bolavAmAM puruSavAcaka zabda "puruSArtha kema kahIe chIe ? "puruSArtha' zabda puruSa-pradhAnatAno ghAtaka to nathI ne ? ahIM amArI alpa samajaNathI ema samajAyuM che ke "puruSArthamAMno puruSa eTale nahi nara ke nahi nArI. paNa AtmA cetanatattva. e puliMge nara paNa hoya, strIliMge nArI paNa hoya. puruSArtha karIne strI-puruSa samAnatA siddha karavAnuM parAkrama batAvavuM e AjanuM yugakArya che. enI pahela strIsamAje karavI raheze. vizvavAtsalya : 16-10-1988 anubhavanI AMkhe Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ munizrI saMtabAlajI janma : 26-8-1904 vI kALadharma : 26-3-1982 vazva vAtsalya ra khAna pAna | kare; tula vAtsalTo tyA '/ vi (0 ) sumadhada upagnanA nayA sitya haka maryAdA rw mii