Book Title: Anekanta Amrut
Author(s): Kanjiswami
Publisher: Kundkund Kahan Digambar Jain Trust
Catalog link: https://jainqq.org/explore/008403/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekAMta amRta nitya apariNAmI dhyeya jJAyaka nitya pariNAmI Dreya jJAyaka Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sImaMdharadevAya namaH zrI sadgurudevAya namaH nIlI AvI adhyAtmamUrti pU.kAnajI svAmInA pramukha ziSyaratna zuddhAtmavedI pU. 'bhAIzrI' lAlacaMdabhAInA samayasAra pariziSTanA zloka 247/48/49 tathA pravacanasAra gAthA - 48/49 paranA mArmika anekAMta syAdvAdamaya pravacano H prakAzaka tathA prAptisthAna : zrI kuMdakuMda kahAnAmRta prabhAvanA maMdira TrasTa ''svITa homa'' jImakhAnA roDa, jAganAtha zerI naM. rAjakoTa - 360001. (saurASTra) Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ I.sa. kahAna saMvata 28 vIra saMvata 2534 5 ( vikrama saMvata 2064 2008 : prakAzana : pU. "bhAIzrI" lAlacaMdabhAI modInA 99 mAM janmadina prasaMge jeTha suda-9tA. 12/6/2008 prathama AvRti - 1000 paDatara kiMmata papa/ mUlya - svAdhyAya anekAMta amRta' prAptisthAna rAjakoTa : zrI kuMdakuMda kahAnAmRta prabhAvanA maMdira TrasTa, 'svITa homa' jAganAtha ploTa, zerI naM. 6, jImakhAnA roDa, rAjakoTa-360001 rAjakoTa : zrI digaMbara jaina svAdhyAya maMdira TrasTa, 5, paMcanAtha ploTa, zrI kAnajIsvAmI mArga, rAjakoTa-360001. Te.naM. 2231073 muMbaI : (1) zrI zAMtibhAI sI. jhaverI 81-nilAmbara, 37 peDara roDa, muMbaI - 400 026. Te.naM. 2351 6636 (2) zrI mahendrabhAI mahetA sAketa" sAgara koplekSa, sAMIbAbA nagara, je.bI. khoTa skula pAse, borIvalI (ve.) muMbaI-400093 Te.naM. 28054066098203 20159 (3) zrI bharatabhAI sI. zAha 905/906 yogI resIDensI, eksara roDa, yogInagara, borIvalI (ve.) muMbaI-92. Te.naM. 09322282166, 28330345 sonagaDha : DaoN. mAdhurIbena esa. naMdu "dhruvadhAma', rAjakoTa-bhAvanagara meIna roDa, mu.po. sonagaDha, jI. bhAvanagara. Te.naM. 02846-244132 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates Thanks & our Request This shastra has been kindly donated in "electronic form" to AtmaDharma.com by Shree Digambar Jain Kund Kund Kahanamrut Prabhavna Mandir Trust, "Sweet Home", Rajkot, who have allowed it to be made available on the internet. Our request to you: 1) We have taken great care to ensure this electronic version of Anekant Amrut is a faithful copy of the paper version. However if you find any errors please inform us rajesh@AtmaDharma.com so that we can make this beautiful work even more accurate. on 2) Keep checking the version number of the online shastra so that if corrections have been made you can replace your copy with the corrected one. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates Version History Date Changes Version Number 001 19 July 2008 First electronic version. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIya kalame... | vartamAna zAsana nAyaka mahAvIra bhagavAnathI pragaTa thayelI divyadhvaninI paraMparAmAM kaLikALa sarvajJa evA zrI kuMdakuMdAcAryadeva be hajAra varSa pUrve thayA. teozrIe vartamAna mahAvidehakSetre birAjamAna zrI sImaMdhara bhagavAnanI sukhAnaMdathI vahetI divya dezanAne pratyakSa sadehe tyAM jaI sAkSAta mUrtimaMta karIne bharatakSetramAM lAvIne dvitIya zrutaskaMdhamAMnA samayasAra Adi paMcaparamAgamonI racanA karI. tyArabAda eka hajAra varSa pUrve A kALanA hAlatA cAlatA siddha evA zrI amRtacaMdrAcAryadeva thayA. temaNe samayasAra Adi aneka zAstronI TIkA karI. A paraMparAmAM mokSamArga prAyaH lopa jevo ja thaI gayelo. mithyAtva gaLADUba thaIne tenuM eka chatra rAja zarU thayeluM, tevAmAM ja jainazAsanamAM eka AdhyAtmika mahApuruSa, AtmajJasaMta, niSkAraNa karuNAnA sAgara ne bhAvi tirthAdhirAja evA nirbhaya-niDara ne nizaMka siMhapuruSa pa.pU.zrI kAnajIsvAmIno janma thayo. te puruSe AcAryonA hRdayamAM pesIne cAre paDakhethI zAstrono nicoDa kADhIne, paramAgamanA rahasyone potAnI prajJAthI AtmasAta karIne, bhavyajIvonA zreyArthe 45 varSa sudhI atUTadhArAthI dezanAnI zRMkhalA varasAvIne, asaMkhya jIvone AdhyAtmika vAtAvaraNamAM taraboLa karI dIdhA. ghaNAM jIvoe pU.gurudevazrInA nimitte potAnA AtmasvarUpane samajI ne AtmasAt karyuM. pU.gurudevazrInA 45 varSanA sonagaDhanA suvarNakALa daramyAna aneka ziSyaratno thayA. temAMnA eka pramukha ziSyaratna evA AdaraNIya pU. 'bhAIzrI lAlacaMdabhAI thayA. temaNe ghaNo samaya sonagaDha pU.gurudevazrInI nizrAmAM rahI, AcArya bhagavaMtonA mULa tAttvika rahasyone potAnA jJAnasarovaranA prakAza sAthe meLavI ne AcArya bhagavAna tathA pU.gurudevazrIe je rIte zuddhAtmAnuM rahasya cAre paDakhethI vistRta karela che tene barAbara avadhArIne chaThThI gAthAnA nimitte potAnA zuddhAtmAno sparza karI atIndriya AnaMdano svAda cAkhI lIdho. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A "anekAMta amRta" nAmanA pustakamAM (2) vibhAga pADI kula (8) pravacano pU. "bhAIzrI' lAlacaMdabhAInA prakAzita karavAmAM Avela che. vibhAga - (1) mAM zrI amRtacaMdrAcArye svataMtra je pariziSTa banAvela che tenA 14 bhaMga upara thayelA pU.bhAIzrInA 89 nI sAlanA (4) pravacana prakAzita karyA che. tathA vibhAga (2) mAM "AtmAnuM svarUpa zuM ane teno anubhava kema thAya" tathA "sarvane nahi jANanAra ekane paNa jANato nathI ne ekane nahi jANanAra sarvane jANato nathI" te pravacanasAranI gAthA -48 49 uparanA 97 nI sAlanA (4) pravacana prakAzita karyA che. te baMne vibhAganA amuka muddAo ke jenA upara pU.bhAIzrIe apUrva spaSTIkaraNa karI vistAra karela che te nIce mujaba varNavavAmAM AvyA che. vibhAga - 1 nitya apariNAmIpaNuM-nitya pariNAmIpaNuM ane pariNAma. che. AtmAmAM syAdvAdano abhAva-anubhava jJAnamAM syAdvAdano sadUbhAva. jJAnamAtra kahetA syAdvAda sAthe virodha Avato nathI. eka ja AtmAmAM eka ja jJAnamAM sAdhakapaNuM ne sAdhyapaNuM. asti nAsti anekAMtapUrvaka syAdvAdanI siddhi. jJAnanI madhyasthatA ne jJAnanuM pakSapAta rahitapaNuM. jJAnano savikalpa svabhAva. sAmAnya pariNAmIpaNuM-viziSTa prakAranuM pariNAmIpaNuM. rAmacaMdrajI-sItAjI ne lavakuzanA daSTAMtathI daSTine jJAnanI siddhi. dravya, kSetra, kALa, bhAvanA aMdaranA cAra sattanuM svataMtra astitva. anAdithI AtmA jJAnarUpe ja pariName che. AtmA niSkriya che-jJAnamAM kriyA che. dhyeyapradhAna ne zeyapradhAna kathanane jema che tema samajatAM kyAMya doSa ja na Ave ane jJAna madhyastha thatAM samyatAno janma thAya. anekAMta keLavIne khAya to amRta che. samajIne prayoga kare to amRta che. bhedajJAnane choDe to anekAMta jhera che. jJAna nirviSaya che, svataMtra che, nirapekSa che. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratibhAsa kADhI zakAto nathI. naimittikabhUta yAkAro jJAnanI paryAya che. joyAkAra to jJAnamAM thAya che teno niSedha na thaI zake. vibhAga - 2 jJAyaka abaddha-mukta che te paramapariNAmikabhAve che. pragaTa thato upayoga paryAyArthika nayanA pariNAmikabhAve che. temAM svaparano pratibhAsa che tenuM nAma joyAkAra jJAna che. ahIM sudhI to svabhAva che. tyArabAda lakSa kyAM jAya che, tenA uparathI koI samyajJAnI thAya che ane koI mithyAjJAnI thaI jAya che. upayogamAM pratibhAsa thaI gayo che, thaI rahyo che. upayogamAM mAtra jANavuM che. ATheya jJAnamAM pratibhAsa che. jJAna eka ja che jJAna be nathI. svane prakAzavAvALuM jJAna juduM ne parane prakAzavAvALuM jJAna juduM ema be jJAna nathI. upayoga AtmAnA pariNAma che. navatattva AtmAnA pariNAma nathI. pratibhAsanuM peTa bahu moTuM che. tenA karatAM jJAnanuM peTa moTuM che. pratibhAsanI mukhyatAthI 4849 gAthA sAMbhaLaje to ja te samajAze. pratibhAsa thAya che mATe jANavuM anivArya che? teno khulAso. ja mithyASTino upayoga paNa svaccha che. jANavuM kevI rIte thAya ne jANelAnuM zraddhAna zuM? pratibhAsano niSedha nathI lakSano niSedha che. pratibhAsa be nA lakSa ekanuM. pratibhAsa camatkArika zabda che. ja kharekhara lakSaNa to upayoga che-mazrita lakSaNa nathI. zA mATe ? A "anekAMta amRta" pustakamAM pU.bhAIzrIe uparokta muddAo tathA bIjA ghaNAM badhAM viSayo spaSTa karela che. vadhAre vistArathI na lakhatA mumukSuone A pustakano niraMtara svAdhyAya karavAthI ja badhuM spaSTa thaI jaze. pU. 'bhAIzrI lAlacaMdabhAInI 99 mI janmajayaMtinA suavasare "anekAMta amRta nAmanuM pustaka prakAzita karatA saMsthA harSa anubhave che. A pravacano oDiyo tathA viDIyo keseTamAMthI akSarazaH utArIne prakAzita karavAmAM AvyA che. A kAryamAM je mumukSuono sahakAra saMsthAne maLela che teno saMsthA aMtaHkaraNapUrvaka AbhAra mAne che. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pU.bhAIzrI" nA A pustakanA prakAzana arthe AtmArthI sva. revAbena nAgaradAsa TIMbaDIyAnA smaraNa arthe rUA. 51,000/- nI dAnarAzi prApta thayela che. saMsthA temanA A kArya badala khUba AbhArI che. A pustakanuM suMdara rIte lesara TAIpa seTIMga tathA pustakanA phranTa peIja, kalara peIja vigere suMdara banAvI ApavA badala DesignDadaowha vALA zrI amarabhAI popaTa tathA pustaka chApavAmAM sahakAra ApavA badala ""zArpa oNphaseTa prinTarsa' vALA zrI dharmezabhAI zAhano saMsthA AbhAra mAne che. amArA zrI kuMdakuMda kahAnAmRta prabhAvanA maMdira TrasTanuM A "anekAMta amRta" te navamuM pustaka che. A pustaka prakAzanamAM ajANatAM kAMI kSati rahI gaI hoya to te badalI amo kSamA mAMgIe chIe. ane mumukSugaNa pAse mArgadarzananI apekSA paNa rAkhIe chIe. aMtamAM A pustakanA svAdhyAyathI sau mumukSuo pU. bhAIzrI" nuM hRdaya samajI ne potAnA jJAnamAM avadhArIne tvarita potAnA jJAyakadevanA darzana karI bhe tevI maMgalabhAvanA. A pustaka http://www.AtmaDharma.com nI Website para mUkela che. zrI kuMdakuMda kahAnAmRta prabhAvanA maMdira TrasTa rAjakoTa. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : pU.bhAIzrInI nizrAmAM thayela prakAzano IndriyajJAna jJAna nathI dravyasvabhAva paryAya svabhAva bhedajJAna bhajanAvalI * zrI kuMdakuMda kahAnAmRta svAdhyAya holanA prakAzano: jJAnathI jJAnanuM bhedajJAna dravyasvabhAva paryAyasvabhAvanI carcA jANanAro jaNAya che caitanya vilAsa Atmajyoti zuddha aMta tattva maMgala jJAnadarpaNa bhAga-1 jJAyaka svarUpa prakAzana anekAMta amRta | "anekAMta amRta'' pustakamAM Avela dAnarAzi | 1001 51000 revAbena nAgaradAsa TIMbaDIyA 5000 zAMtAbena bAlacaMdabhAI - thANA praviNabhAI eca. zAha - sonagaDha jyotsanAbena kAMtilAla zAha - surendranagara zreyA bhavi saMghavI -yu.esa.e. 1001 Arjava, ojasa - jAmanagara 1001 1001 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (zrI samayasArajI stuti) | (harigIta) saMsAra jIvanAM bhAvamaraNo TALavA karuNA karI, saritA vahAvI sudhA taNI prabhu vIra ! te saMjIvanI; zoSAtI dekhI saritane karuNAbhInA hRdaye karI, munikuMda saMjIvanI samayaprAbhRta taNe bhAjana bharI. (anuSTrapa) kuMdakuMda racyuM zAstra, sAthiyA amRte pUryA, graMthAdhirAja ! tArAmAM bhAvo brahmAMDanA bharyA. (zikhariNI) aho ! vANI tArI prazamarasa-bhAve nItaratI, mumukSune pAtI amRtarasa aMjali bharI bharI; anAdinI mUcha viSa taNI tvarAthI UtaratI, vibhAvethI thaMbhI svarUpa bhaNI doDe pariNati. (zArdUlavikrIDita) tuM che nizcayagraMtha bhaMga saghaLA vyavahAranA bhedavA; tuM prajJAchINI jJAna ne udayanI saMdhi sahu chedavA; sAthI sAdhakano, tuM bhAna jagano, saMdeza mahAvIrano, visAmo bhavakulAMtanA hRdayano, tuM paMtha mukti taNo. (vasaMtatilakA) sUNya tane rasanibaMdha zithila thAya, jANe tane hRdaya jJAnI taNAM jaNAya; tuM rucatAM jagatanI ruci ALase sau, tuM rIjhatAM sakalajJAyakadeva rIjhe. (anuSTrapa) banAvuM patra kuMdananAM, ratnonA akSaro lakhI; tathApi kuMdasUtronAM aMkAye mUlya nA kadI. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (zrI sadgurudeva-stuti (harigIta) saMsArasAgara tAravA jinavANI che naukA bhalI, jJAnI sukAnI maLyA vinA e nAva paNa tAre nahIM, A kALamAM zuddhAtmajJAnI sukAnI bahu bahu dohyalo, muja puNyarAzi phaLyo aho ! guru kahAna tuM nAvika maLyo. (anuSTrapa) aho ! bhakta cidAtmAnA, sImaMdhara-vIra-kuMdanA ! bAhyAMtara vibhavo tArA, tAre nAva mumukSunAM. (zikhariNI) sadA dRSTi tArI vimaLa nija caitanya nIrakhe, ane jJaptimAMhI darava-guNa-paya vilase; nijAlaMbIbhAve pariNati svarUpe jaI bhaLe, nimitto vahevAro cidadhana viSe kAMI na maLe. (zArdUlavikrIDita) haiyuM "sat sat, jJAna jJAna dhabake ne vajavANI chUTe, je vaje sumumukSu sarva jhaLake; paradravya nAto tUTe; -rAgadveSa ruce na, jaMpa na vaLe bhAveMdrimAM - aMzamAM, TaMkotkIrNa akaMpa jJAna mahImA hRdaye rahe sarvadA. (vasaMtatilakA) nitya sudhAjharaNa caMdra ! tane namuM huM, karuNA akAraNa samudra ! tane namuM huM; he jJAnapoSaka sumegha ! tane namuM huM, A dAsanA jIvanazilpI ! tane namuM huM. (stragdharA) UMDI UMDI, UMDethI sukhanidhi satanA vAyu nitye vahetI, vANI cimUrti ! tArI ura-anubhavanA sUkSma bhAve bharelI; bhAvo UMDA vicArI, abhinava mahamiA cittamAM lAvI lAvI, khoyeluM ratna pAmuM, -manaratha manano; pUrajo zaktizALI ! Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( jinAjInI vANI ) (rAga-AzAbharyAame AviyA) sImaMdhara mukhathI phUlaDAM khare, enI kuMdakuMda gUMthe mALa re, - jinajInIvANI bhalI re. vANI bhalI, mana lAge2LI, mAMsAra-samaya ziratAja re, jinajInI vANI bhalI re...sImaMdhara. gUMcyAM pAhuDa ne gUMcyuM paMcAsti, gUMthyapravacanasArare, jinajInI vANI bhalI re. gUMthyaniyamasAra, gUMcyuMrayaNasAra, gUMthyo samayano sAra re, jinajInI vANI bhalI re.. sImaMdhara. syAdvAda kerI suvAse bharelo jinajIno 3OM kAranAdare, - jinajInI vANI bhalI re. vaMduM jinezvara, vaMduM huMkuMkuMda, vaMdue OM kAranAda re, jinajInI vANI bhalI re.. sImaMdhara. heDe haja, mArA bhAve haja, mArA dhyAne haja jinavANa re, jinajInI vANI bhalI re. jinezvaradevanI vANInA vAyarA vAjo mane dinarAta re, jinajInI vANI bhalI re...sImaMdhara. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukramaNikA pravacana naM. vibhAga tArIkha sthaLa | peIja naM. pravacana naM. 1 | 1 | tA. 25/11/89 | rAjakoTa pravacana naM. 2 | '' | tA. 26/11/89 | rAjakoTa pravacana naM. 3 '' | tA. 27/11/89 | rAjakoTa pravacana naM. 4 | '' | tA. 28/11|89 | rAjakoTa pravacana naM. 5 | 2 | tA. 1897 | rAjakoTa 66 pravacana naM. 6 tA. 2/897 rAjakoTa 78 pravacana naM. 7 | '' tA. 3897 | rAjakoTa 94 pravacana naM. 8 | '' | tA. 4/8/97 | rAjakoTa || 109 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekAMta amRta zrI vItarAgAya namaH (pariziSTa) (anuSTu1) atra syAdvAdazuddhayartha vastutattvavyavasthitiH / upAyopeyabhAvazca manAgmUyo'pi cintyate // 247 // 1 (pariziSTa) (ahIM sudhImAM bhagavAna kuMdakuMdAcAryadevanI 415 gAthAonuM vyAkhyAna TIkAkAra zrI amRtacaMdrAcAryadeve karyuM ane te vyAkhyAnamAM kaLazarUpe tathA sUcanikArUpe 246 kAvyo kahyAM. have TIkAkAra AcAryadeve vicAryuM ke-A zAstramAM jJAnane pradhAna karIne jJAnamAtra AtmA kahetA AvyA chIe; tethI koI tarka ka2ze ke "jainamata to syAdvAda che; to pachI AtmAne jJAnamAtra kahevAthI zuM ekAMta AvI jato nathI ? arthAt syAdvAda sAthe virodha Avato nathI ? vaLI eka ja jJAnamAM upAyatattva ane upeyatattva-e banne kaI rIte ghaTe che ?' Ama tarka koIne thaze. mATe AvA tarkanuM nirAkaraNa karavAne TIkAkAra AcAryadeva have pariziSTarUpe thoDuM kahe che. temAM prathama zloka kahe che :-) zlokArtha :- (anna) ahIM (svAdAva-zuddhi-artha) syAdvAdanI zuddhine arthe (vastutatva-vyavasthita:) vastutattvanI vyavasthA (6) ane (upAya-7peya-bhAva:) (eka ja jJAnamAM upAyapaNuM ane upeyapaNuM kaI rIte ghaTe che te batAvavA) upAya-upeyabhAva (manAQ bhUya: api) jarA pharIne paNa (vijyaMte) vicAravAmAM Ave che. bhAvArtha :- vastunuM svarUpa sAmAnyavizeSAtmaka aneka-dharmasvarUpa hovAthI te syAdvAdathI ja sAdhI zakAya che. e rIte syAdvAdanI zuddhatA (-pramANikatA, satyatA, nirdoSatA, nirmaLatA, advitIyatA) siddha karavA mATe A pariziSTamAM vastunuM svarUpa vicAravAmAM Ave che. (temAM ema paNa batAvavAmAM Avaze ke A zAstramAM AtmAne jJAnamAtra kahyo hovA chatAM syAdvAda sAthe virodha Avato nathI.) vaLI bIjuM, eka jJAnamAM sAdhakapaNuM tathA sAdhyapaNuM kaI rIte banI zake te samajAvavA jJAnano upAya-upeyabhAva arthAt sAdhakasAdhyabhAva paNa A pariziSTamAM vicAravAmAM Ave che. 247. Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekAMta amRta syAdvAdo hi samastavastutattvasAdhaka me kamaskhalitaM zAsanamarhatsarvajJasya / sa tu sarvamanekAntAtmakamityanuzAsti, sarvasyApi vastuno'nekAntasvabhAvatatvAt / atra tvAtmavastuni jJAnamAtratayA anuzAsyamAne'pi na tatparikopa:, jJAnamAtrasyAtmavastuna: syamevAnekAntatvAt / tatra yadeva tattadevAtat yadebaikaM tadevAnekaM, yadeva sattadevAsat, yadeva nityaM tadevAnityamityekava vastuvastutvaniSpAdakaparaspara viruddhazaktidvayaprakAzamanekAntaH / tasvAtmavastuno jJAnamAtratve'pyantazcakacakAyamAnajJAnasvarUpeNa tattvAt bahirunmiSadanantajJeyatApannasvarUpAtiriktapararUpeNAtattvAt, sahakramapravRttAnantacidaMza 2 , samudayarupAvibhAgadravyeNaikatvAta. avibhAgaikadravyAptasahakramavapravRttAnanttacidaMzarupaparyAyairanekatvAt, svadravyakSetrakAlabhAvabhavanazaktisvabhAvatattvena sattvAt, paradravyakSetrakAlabhAvAbhavanazaktisvabhAvavattvenA'sattvAt, anAdinidhanAvibhAgaikavRttipariNatatvena nityatvAta, kramapravRtaikasamayAvacchinAnekavRttyaMzapariNatatvenAnityatvAt, tadatattvamekAnaikatvaM sadasattvaM nityAnityatvaM ca prakAzate eva / nanu yadi jJAnamAtrattve'pi Atmavastuna: svayamevAnekAnta prakAzate tarhi kimartha maM rhadbhistatsAdhanatvenA'nuzAsyate'nekAntaH ? ajJAninAM jJAnamAtrAtmavastveva prasidhyati / tathAhi - iha hi svabhAvata eva bahubhAvanirbhare vizve sarvabhAvAnAM svabhAvenAdvaite'pi dvaitasya niSeddhumazakyatvAt samastameva vastu svapararUpapravRttivyAvRttibhyAmupapabhAvAdhyAsitameva / tatra yadAyaM jJAnamAtro bhAva : zeSabhAvaiH saha svarasabharapravRttajJAtR jJeyasambandhatayA'nAdijJeyapariNamanAt jJAnatattvaM pararUpeNa pratipadyAjJAnI bhUtvA nAzamupaiti, tadA svarupeNa tattvaM dyotayitvA jJAtRtvena pariNamanAjjJAnI kurvannanekAnta aiva tamudamayati 1 / yadA tu sarva vai khalvidamAtmeti ajJAnatattvaM svarupeNa pratipadya vizvopAdAnenAtmAnaM nAzayati, tadA pararUpeNAtattvaM dyotayitvA vizvAdbhinnaM jJAnaM darzayannanekAnta eva nAzayituM na dadAti 2 / yadAnekajJeyAkAraiH khaNDitasakalaikajJAnAkAro nAzamupaiti tadA dravyeNaikatvaM dyotayannanekAnta eva tamujjIvayati 3 / yadA tvekajJAnAkAropAdAnAyAnekajJeyAkAratyAgenAtmAnaM nAzayati, tadA paryAyairanekatvaM dyotayannanekAnta eva nAzayituM na dadAti 4 / yadA jJAyamAnaparadravyapariNamanAd jJAtRdravyaM paradravyatvena pratipadya nAzamupaiti tadA svadravyeNa sattvaM dyotayannanekAnta eva tamujJjIvayati 5 / yadA tu sarvadravyANi ahameveti paradravyaM jJAtRdravyatvena pratipadyAtmAnaM nAzayati, tadA paradravyeNAsattvaM dyotayannanekAnta eva nAzayituM na dadAti 6 / yadA parakSetragatajJeyArthapariNamAnat parakSetreNa jJAnaM sat pratipadya nAzamupaiti tadA svakSetreNAstitvaM dyotayannanekAnta eva tamujjIvayati 7 / yadA tu svakSetre bhavanAya parakSetragatajJeyAkAratyAgena jJAnaM tucchIkurvannAtmAnaM nAzayati, tadA svakSetra eva jJAnasyaparakSetragatajJeyAkAra pariNamanasvabhAvatvAtparakSetreNa nAstitvaM dyotayannanekAnta eva nAzayituM na dadAti 8 / yadA - Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekAMta amRta pUrvAlambitArthavinAzakAle jJAnasyAsattvaM pratipadya nAzamupaiti, tadA svakAlena sattvaM dyotayannanekAnta eva tamujjIvayati 9 / yadA tvAlambanakAla eva jJAnasya sattvaM pratipadyAtmAnaM nAzayati, tadA parakAlenAsattvaM dyotayannanekAnta eva nAzayituM na dadAti 10 / yadA jJAyamAnaparabhAvapariNamanAt jJAAyakabhAvaMparabhAvatvena pratipadya nAzamupaiti, tadA svabhAvena sattvaM dyotayannanekAnta eva tamujjIvayati 11 / yadA tu sarve bhAvA ahameveti parabhAvaM jJAyakabhAvatvena pratipadyAtmAnaM nAzayati, tadA parabhAvenAsattvaM dyotayannanekAnta eva nAzayituM na dadAti 12 / yadA'nityajJAnavizeSaiH khaNDitanityajJAnasAmAnyo nAzamupaiti, tadA jJAnasAmAnyarupeNa nityatvaM dyotayannanekAnta eva tamujjIvayati 13 / yadA tu nityajJAnasAmAnyopAdAnAyAnityajJAna vizeSatyAgenAtmAnaM nAzayati, tadA jJAnavizeSarUpeNAnityatvaM dyotayannanekAnta eva nAzayituM na vadAdi 14 / (have prathama AcAryadeva vastusvarUpanA vicAra dvArA syAdvAdane siddha kare che :-) syAdvAda samasta vastuonA svarUpane sAdhanAruM, arhat sarvajJanuM eka akhkhalita (nibaMdha) zAsana che, te (syAdvAda) "badhuM anekAMtAtmaka che' ema upadeza che, kAraNa ke samasta vastu anekAMta-svabhAvavALI che. ('sarvavastuo anekAMtasvarUpa che" ema je syAdvAda kahe che te asatyArtha kalpanAthI kaheto nathI, paraMtu jevo vastuno anekAMta svabhAva che tevo ja | kahe che.) ahIMAtmA nAmanI vastune jJAnamAtrapaNe upadezavAmAM AvatAM chatAM paNa syAdvAdano kopa nathI; kAraNa ke jJAnamAtra Atmavastune svayameva anekAMtapaNuM che. tyAM (anekAMtanuM evuM svarUpa che ke), je (vastu) tat che te ja atat che, je (vastu) eka che te ja aneka che, je sat che te ja asat che, je nitya che te ja anitya che-ema eka vastumAM vastupaNAnI nipajAvanArI paraspara viraddha be zaktionuM prakAzavuM te anekAMta che. mATe potAnI Atmavastune paNa, jJAnamAtrapaNuM hovA chatAM, ta-atatpaNuM, eka-anekapaNuM, sat-asatpaNuM ane nityaanityapaNuM prakAze ja che; kAraNa ke-tene (jJAnamAtra Atmavastune) aMtaraMgamAM cakacakATa prakAzatA jJAnasvarUpa vaDe tatpaNuM che, ane bahAra pragaTa thatA; anaMta, joyapaNAne pAmelA, svarUpathI bhinna evA para rUpavaDe (-jJAnasvarUpathI bhinna evA paradravyanA rUpavaDe-) atatpaNuM che (arthAt te rUpe jJAna nathI); sahabhUta (-sAthe) pravartatA ane krame pravartatA anaMta caitanyaaMzonA samudAyarUpa avibhAgadravya vaDe ekapaNuM che, ane avibhAga ekadravyamAM vyApelA, sahabhUta pravartatA ane krame pravartatA anaMta caitanya-aMzorUpa (-caitanyanA anaMta aMzorUpa) paryAyo vaDe anekapaNuM che; potAnA dravya-kSetra-kALa-bhAvarUpe hovAnI zaktirUpa je svabhAvate Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekAMta amRta svabhAvavAnapaNA vaDe (arthAt evA svabhAvavALI hovAthI) satpaNuM che, ane paranA dravyakSetra-kALa-bhAvarUpe nahi hovAnI zaktirUpa je svabhAva te svabhAvavAnapaNA vaDe asavpaNuM che; anAdinidhana avibhAga eka vRttirUpe pariNatapaNA vaDe nitpaNuM che, ane krame pravartatA, eka samayanI maryAdAvALA aneka vRtti-aMzorUpe pariNatapaNA vaDe anityapaNuM che. (A rIte jJAnamAtra Atmavastune paNa, tat-atapaNuM vagere babbe viruddha zaktio svayameva prakAzatI hovAthI, anekAMta svayameva prakAze ja che.) 4 (prazna-) jo Atmavastune, jJAnamAtrapaNuM hovA chatAM, svayameva anekAMta prakAze che, to pachI ahaMta bhagavaMto tenA sAdhAna tarIke anekAMtane (-syAdvAdane) zA mATe upadeze che ? (uttara-) ajJAnIone jJAnamAtra AtmavastunI prasiddhi karavA mATe upadeze che ema ame kahIe chIe. kharekhara anekAMta (-syAdvAda) vinA jJAnamAtra Atmavastu ja prasiddha thaI zakatI nathI. te nIce pramANe samajAvavAmAM Ave che H svabhAvathI ja bahu bhAvothI bharelA A vizvamAM sarva bhAvonuM svabhAvathI advaita hovA chatAM, dvaitano niSedha karavo azakya hovAthI samasta vastu svarUpamAM pravRtti ane pararUpathI vyAvRtti vaDe banne bhAvothI adhyAsita che (arthAt samasta vastu svarUpamAM pravartatI hovAthI ane pararUpathI bhinna rahetI hovAthI dareka vastumAM banne bhAvo rahelA che). tyAM, jyAre A jJAnamAtra bhAva (-AtmA), zeSa (bAkInA) bhAvo sAthe nija rasanA bhArathI pravartelA jJAtAzeyanA saMbaMdhane lIdhe ane anAdikALathI jJeyonA pariNamanane lIdhe jJAnatattvane pararUpe mAnIne (arthAt jJeyarUpe aMgIkAra karIne) ajJAnI thayo thako nAza pAme che, tyAre (te jJAnamAtra bhAvanuM) sva-rUpathI (-jJAnarUpathI) tatvaNuM prakAzIne (arthAt jJAna jJAnapaNe ja che ema pragaTa karIne), jJAtApaNe pariNamanane lIdhe jJAnI karato thako anekAMta ja (syAdvAda ja) tene uddhAre che-nAza thavA deto nathI. 1. vaLI jyAre te jJAnamAtra bhAva 'kharekhara A badhuM AtmA che' ema ajJAnatattvane svarUpe (jJAnarUpe) mAnIne-aMgIkAra karIne vizvanA grahaNa vaDe potAno nAza kare che (-sarva jagatane potArUpa mAnIne tenuM grahaNa karIne jagatathI bhinna evA potAne naSTa kare che), tyAre (te jJAnamAtra bhAvanuM) pararUpathI atapaNuM prakAzIne (arthAt jJAna para5Ne nathI ema pragaTa karIne) vizvathI bhinna jJAnane dekhADato thako anekAMta ja tene potAno (-jJAnamAtra bhAvano) nAza karavA deto nathI. 2. jyAre A jJAnamAtra bhAva aneka zeyAkAro vaDe (-jJeyonA AkAro vaDe) potAno sakaLa (-Akho, akhaMDa) eka jJAna-AkAra khaMDita (-khaMDakhaMDarUpa) thayo mAnIne Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 anekAMta amRta nAza pAme che, tyAre (te jJAnamAtra bhAvanuM) dravyathI ekapaNuM prakAzato thako anekAMta ja tene jivADe che-nAza pAmavA deto nathI. 3. vaLI jyAre te jJAnamAtra bhAva eka jJAna-AkAranuM grahaNa karavA mATe aneka zeyAkAronA tyAga vaDe potAno nAza kare che (arthAt jJAnamAM je aneka zeyonA AkAra Ave che temano tyAga karIne potAne naSTa kare che), tyAre (te jJAnamAtra bhAvanuM) paryAyothI anekapaNuM prakAzato thako anekAMta ja tene potAno nAza karavA deto nathI. 4. jyAre A jJAnamAtra bhAva, jANavAmAM AvatAM evA paradravyonA pariNamanane lIdhe jJAtRdravyapaNe mAnIne-aMgIkAra karIne nAza pAme che, tyAre (te jJAnamAtra bhAvanuM) svadravyathI satyaNuM prakAzato thako anekAMta ja tene jivADe che-nAza pAmavA deto nathI. 5. vaLI jyAre te jJAnamAtra bhAva 'sarva' dravyo huM ja chuM (arthAt sarva dravyo AtmA ja che)' ema paradravyane jJAtRdravyapaNe mAnIne-aMgIkAra karIne potAno nAza kare che, tyAre (te jJAnamAtra bhAvanuM) paradravyathI asatpaNuM prakAzato thako (arthAt paradravyarUpe AtmA nathI ema pragaTa karato thako) anekAMta ja tene potAno nAza karavA deto nathI. 6. jyAre A jJAnamAtra bhAva parakSetragata (-parakSetre rahelA) jJeya padArthonA pariNamanane lIdhe parakSetrathI jJAnane sat mAnIne-aMgIkAra karIne nAza pAme che, tyAre (te jJAnamAtra bhAvanuM) svakSetrathI astitva prakAzato thako anekAMta ja tene jivADe che-nAza pAmavA deto nathI. 7. vaLI jyAre te jJAnamAtrabhAva svakSetre hovAne (-rahevAne, pariNamavAne) mATe, parakSetragata zeyonA AkAronA tyAga vaDe (arthAt jJAnamAM je parakSetre rahela zeyonA AkAra Ave che temano tyAga karIne) jJAnane tuccha karato thako potAno nAza kare che, tyAre svakSetre rahIne ja parakSetragata zeyonA AkArorUpe pariNamavAno jJAnano svabhAva hovAthI (te jJAnamAtra bhAvanuM) parakSetrathI nAstitva prakAzato thako anekAMta ja tene potAno nAza karavA deto nathI. 8. jyAre A jJAnamAtra bhAva pUrvAlaMbita padArthonA vinAzakALe (-pUrve jemanuM AlaMbana karyuM hatuM evA zeya padArthonA vinAza vakhate) jJAnanuM asatpaNuM mAnIne-aMgIkAra karIne nAza pAme che, tyAre (te jJAnamAtra bhAvanuM) svakALathI (-jJAnanA kALathI) satpaNuM prakAzato thako anekAMta ja tene jivADe che-nAza pAmavA deto nathI. 9. vaLI jyAre te jJAnamAtra bhAva padArthonA AlaMbanakALe ja (-mAtra jJeya padArthone jANavA vakhate ja) jJAnanuM sa5NuM mAnIne-aMgIkAra karIne potAno nAza kare che, tyAre (te jJAnamAtra bhAvanuM) parakALathI (zeyanA kALathI) asatpaNuM prakAzato thako anekAMta ja tene potAno nAza karavA deto nathI. 10. jyAre A jJAnamAtra bhAva, jANavAmAM AvatA evA parabhAvonA pariNamanane lIdhe Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekAMta amRta jJAyakasvabhAvane parabhAvapaNe mAnIne-aMgIkAra karIne nAza pAme che, tyAre (te jJAnamAtra bhAvanuM) sva-bhAvathI satpaNuM prakAzato thako anekAMta ja tene jivADe che-nAza pAmavA deto nathI. 11. vaLI jyAre te jJAnamAtra bhAva "sarvabhAvo huM ja chuM ema parabhAvane jJAyakabhAvapaNe mAnIne-aMgIkAra karIne potAno nAza kare che, tyAre te jJAnamAtra bhAvanuM) parabhAvathI asatpaNuM prakAzato thako anekAMta ja tene potAno nAza karavA deto nathI. 12. jyAre A jJAnamAtra bhAva anitya jJAnavizeSo vaDe potAnuM nitya jJAna sAmAnya khaMDita thayuM mAnIne nAza pAme che, tyAre (te jJAnamAtra bhAvanuM) jJAna sAmAnyarUpathI nityapaNuM prakAzato thako anekAMta ja tene jivADe che-nAza pAmavA deto nathI. 13. vaLI jyAre te jJAnamAtra bhAva nitya jJAnasAmAnyanuM grahaNa karavA mATe anitya jJAnavizeSonA tyAga vaDe potAno nAza kare che (arthAt jJAnanA vizeSono tyAga karIne potAne naSTa kare che, tyAre te jJAnamAtra bhAvanuM) jJAnavizeSarUpathI anityapaNuM prakAzato thako anekAMta ja tene potAno nAza karavA deto nathI. 14. (ahIM tata-atanA 2 bhaMga, eka-anekanA 2 bhaMga, satu-asatanA dravya kSetra-kALabhAvathI 8 bhaMga, ane nitya-anityanA 2 bhaMga-ema badhA maLIne 14 bhaMga thayA. A cauda bhaMgomAM ema batAvyuM ke-ekAMtathI jJAnamAtra AtmAno abhAva thAya che ane anekAMtathI AtmA jIvato rahe che; arthAtu ekAMtathI AtmA je svarUpe che te svarUpe samajAto nathI, svarUpamAM pariNamato nathI, ane anekAMtathI te vAstavika svarUpe samajAya che, svarUpamAM pariName che.) Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekAMta amRta vibhAga 1 viDIyo pravacana naM. 193, saLaMga pravacana naM. 1 samayasAra pariziSTanA zloka naM. 240 tA. 25/11/89 - zrI samayasAra paramAgama zAstra che enI 415 gAthAnI AtmakhyAti nAmanI TIkA pUrI thaI. have AcArya bhagavAna eka pariziSTarUpe vadhArAnuM svataMtrapaNe vyAkhyAna kare che. pAnuM 607 che. pariziSTa mathALu. ahIM sudhImAM bhagavAna kuMdakuMdaAcAryadevanI 415 gAthAonuM vyAkhyAna TIkAkAra zrI amRtacaMdraAcAryadeve karyuM ane te vyAkhyAnamAM kaLazarUpe tathA sUcanikArUpe 246 kAvyo kahyA. have TIkAkAra AcAryadeve vicAryuM ke A zAstramAM jJAnane pradhAna karIne jJAnamAtra AtmA kahetA AvyA chIe, tethI koI tarka karaze ke 'jainamata to syAdvAda che to pachI AtmAne jJAnamAtra kahevAthI zuM ekAMta AvI jatuM nathI ? arthAt syAdvAda sAthe virodha Avato nathI ? vaLI eka ja jJAnamAM upAyatattva ane upeyatattva e baMne kaI rIte ghaTe che ?' eka ja jJAnamAM eTale eka ja AtmAmAM ema levuM, paryAyamAM nahIM, eka ja paryAya upAyarUpe ane upeyarUpe ema nathI. eka ja jJAnamAM eTale eka ja AtmAmAM upAyatattva ane upeyatattva e baMne kaI rIte ghaTe che, Ama tarka koIne thaze mATe AvA tarkanuM nirAkaraNa karavAne TIkAkAra AcArya have pariziSTarUpe thoDuMka kahe che temAM A prathama zloka kahe che. bolo zloka. (anuSTuna) atra syAdvAdazuddhayartha vastutattvavyavasthitiH / upAyopeyabhAvazca manAgmUyo'pi cintyate // 247 // zlokArtha :- ahIM syAdvAdanI zuddhine arthe, eTale zuM kahe che ? syAdvAdanI zuddhine arthe eTale anekAMtathI, syAdvAdathI to jJAnamAtra AtmAno anubhava thaI gayo che. paNa have syAdvAdanI zuddhine arthe vastutattvanI vyavasthA-padArthanuM jJAna, AtmAnuM jJAna jene thAya che ene padArthanuM jJAna thAya che AkhA padArthanuM. vastutattvanI eTale padArthanI vyavasthA. ane eka ja jJAnamAM eTale eka ja AtmAmAM upAyapaNuM eTale sAdhakapaNuM ane upeyapaNuM eTale sAdhyapaNuM kaI rIte ghaTe che te batAvavA upAya upeyabhAva jarA pharIne paNa vicAravAmAM Ave che. Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekAMta amRta upAya upeyanI vAta 16 mI gAthAmAM to karI gayA che ane ThekaThekANe I vAta karatA AvIe chIe paNa vadhAre e spaSTa kare che. be vAta ame kahIzuM pariziSTamAM. eka to vastu sthitinI vyavasthA mATe syAdvAdanI zuddhinA mATe eTale jJAnanI nirmaLatA mATe eTale dravya, guNa, paryAya svarUpa AkhI vastu enuM jJAna ene cokhkhuM thaI jAya ane eka ja AtmA sAdhakapaNe paNa rahe che, e ja pariName che ane sAdhyapaNe paNa e pariName che. AkhI pariNAmI dravyanI vAta che. je apariNAmInI mukhyatAthI vAta cAlatI hatI dRSTi apekSAe, dRSTi karAvavA ane dRSTi prApta jene thAya che ane evuM AtmajJAna thAya che. syAdvAda jJAnamAM che. AtmajJAnamAMthI syAdvAdano janma thAya che. jene AtmajJAna nathI ene yAdvAdanuM svarUpa ja khabara nathI. A je che ne e anubhava pachInI vAta che. A je syAdvAdano janma che e anubhava jJAnamAM syAdvAdano janma che. AvyuM hatuM ne? pUrva AcAryoe kahyuM che. anubhavamAM syAdvAdano janma thAya che eTale samyajJAnamAM syAdvAda hoya, mithyAjJAnamAM syAdvAda na hoya. bhAvArtha :- AgaLa batAvyuM. vastunuM svarUpa joyuM. olI vastunI vyavasthA hatI ne? vastunuM svarUpa AkhI vastu, padArtha jene kahevAya. vastunuM svarUpa kevuM che? sAmAnya vizeSAtmaka aneka dharmasvarUpa hovAthI te sAdUvAdathI sAdhI zakAya che. anekAMtAtmaka che ne padArtha ene sAdudvAdathI sAdhI zakAya che, kemake syAdvAdanI zuddhatA eTale jJAnanI nirmaLatA. jJAna badhA paDakhAne jema che tema jANI le che. upAdeyanI vAta nathI atyAre AmAM, jANavAnI mukhyatA che. heya upAdeya to thaI gayuM che. zuddhAtmAno anubhava to thaI gayo che. samyakajJAna pragaTa thaI gayuM. have samyakajJAnIne paNa jJAnamAM kevI rIte badhA paDakhA yugAdU eka samayamAM jANavAmAM AvI gyA'tA. have ene vistArathI vicAre che ke mAruM AvuM svarUpa che. syAdvAdanI zuddhatA eTale pramANikatA, satyatA, nirdoSatA, nirmaLatA, advitiyatA siddha karavA mATe A pariziSTamAM vastunuM svarUpa eTale padArthanuM svarUpa vicAravAmAM Ave che. temAM ema paNa batAvavAmAM Avaze ke A zAstramAM AtmAne jJAnamAtra kahyo hovA chatAM sAdUvAda sAthe virodha Avato nathI. AtmAne ame jJAnamAtra kahetA AvIe chIe paNa jJAnamAtra kahetA emAM virodha Avato nathI, syAdvAda emAM samAI jAya che. vaLI A bAju have bIjo prakAra, eka ja jJAnamAM eka ja AtmAmAM sAdhakapaNuM tathA eka ja AtmAmAM sAdhyapaNuM kaI rIte banI zake te samajAvavA jJAnano sAdhaka sAdhya arthAt sAdhaka sAdhyabhAva paNa A pariziSTamAM vicAravAmAM Ave che. have A zloka to pUro thayo. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekAMta amRta A zlokanuM kaLaza TIkAmAMthI laIe 247 sAthe sAthe letA AvazuM ne to ThIka paDaze. AkhI vAta ahIMyA pUrI thAya che. pramANajJAnano viSaya che. pramANajJAnanI mukhyatAthI A Akho syAdvAda adhikAra che. paNa emAMya astinAsti anekAMta dRSTino paNa letA Avaze pachI. paNa mukhyapaNe dravya paryAya svarUpa AkhI vastu nI vAta che). kemake pazu che ne Iye ekAMta che ane syAdvAda che I anekAMta che. anekAMtika dravyane dravyarUpane paryAyane paryAyarUpa jANe che. syAdvAda adhikAra (kaLaza TIkA) pAnuM 229 che. zloka to vaMcAI gayo che. jJAnamAtra jIvadravya ema kahetuM thayuM samayasAra nAmanuM zAstra samApta thayuM. taduparAMta kAMIka thoDoka artha bIjo kahe che. jJAnamAtra jIvadravya che eTale I jJAyaka te jIvadravya che ema ame kahetAM AvIe chIe. A zAstramAM dRSTi apekSAnA kathananI vAta pUrI thaI gaI. dRSTino viSaya jJAnamAtra AtmA eTale I dRSTino viSaya paNa che. ane jJAnamAtra AtmA pramANano viSaya paNa che. I jJAnamAtramAM badhuM samAI jAya che. dravya, guNa, paryAya. paNa jJAnamAtramAM be artha che. eka jJAnamAtra zuddha jJAnamAtra. jJAnamAtra Atma vastu che I dRSTino viSaya che. I samayasAranI paddhatimAM che. have jJAnamAtra jIvadravya ema kahetuM thayuM samayasAra nAmanuM zAstra pUruM thayuM e dRSTipradhAna kathana che. taduparAMta kaMIka thoDoka artha bIjo kahe che. bhAvArtha Ama che ke gAthAsUtranA kartA che zrI kuMdakuMdaAcAryadeva temanA dvArA kathita gAthAsUtrano artha saMpUrNa thayo. sAMprata. atyAre TIkAkartA che amRtacaMdrasUrI temaNe TIkA paNa karI. taduparAMta amRtacaMdrasUrI kAMIka kahe che. zuM kahe che ? AmAM dravyaparyAya svarUpa vastu to jIvadravya AvatI'tI. paNa jIvadravya, dravya paryAya svarUpa vastu che. paryAya svarUpa che evA pramANanI mukhyatAthI nahotuM lakhANa thayuM. paryAya to abhUtArtha che. AtmAmAM che ja nahIM eTale jJAnamAtra vastu che. paryAya to avastu che, paradravya che, pudgalanA pariNAma che ema samayasAramAM kahetA AvIe chIe. paNa I jJAnamAtra vastumAM jJAnamAtra vastunuM je jJAna thAya tyAre sAmAnya vizeSAtmaka vastu jJAnamAtra ja jaNAya che. jJAnamAtra ja jaNAya che. rAga ke dehavALI jaNAtI nathI ema. (zrotA :- ane jJAnamAtra vastu kahetA emAM ekAMta thAya che evuM nathI emAM ja anekAMta che.) jJAnamAtra to anekAMta che eTale ja prazna kare che ke jJAnamAtra vastu kahetA anekAMta, ekAMta nahIM thaI jAya? ema ke nA. AcArya bhagavAna kahe che ke nA. ke jJAnamAtra vastu kahetA temAM anekAMtapaNuM AvI jAya che. I A jJAnamAtra vastune jyAM sAdhI tyAM AMhIM jJAna pragaTa thayuM. e jJAne jJAnamAtra vastune sAmAnya vizeSAtmakapaNe jANI lIdhI. dhyeyapUrvaka breya thAya che. Ama to pelI Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10. anekAMta amRta paryAyane paradravya ja kahe che. paryAyane pudgalanA pariNAma kahe che. paryAyanI to nAsti che I pramata apramatano abhAva che. barAbara ! eTale jJAnamAtra vastu dRSTino viSaya dRSTimAM AvatA anubhava thAya che. e anubhUti paNa ema jANe che ke huM to jJAnamaya AtmA chuM. jJAnamaya che ne jJAnamAtra vastu che. A rAga te jJAyaka nathI eTale. (zrotA :- anubhavano viSaya paNa jJAnamAtra che ane anubhava thayo e paNa jJAnamAtra che) haM...jANanAro jaNAya che. jANanAro ja jaNAya che emAM beya AvI gayuM ke nahIM ? ApaNe eka sUtra lyone jANanAro I to jJAnamAtra to che paNa jaNAyo te te ja che, jJAta te to te ja che, te ja che. jJAyaka to, jJAyaka to jJAyaka ja che. temAM be bhAva AvI gayA ke nahIM? jJAyaka to jJAyaka che. AvI gayA ke nahIM be bhAva. ane jJAnamAtra temAM paNa be bhAva Ave ema kahe che. eTale dhyeyapUrvaka zeya je che ne e vastu alaukika che. I jaina darzana che. jIvadravyanuM jJAnamAtra svarUpa je prakAre che te prakAre kahe che. vaLI zuM kahe che? mokSanuM kAraNa je prakAre che te prakAra, sakaLa karmano vinAza thatAM je vastu niSpanna thAya che te prakAre kahe che. e vAta AvI gaI. kahevAnuM prayojana zuM te kahe che. jJAnamAtra jIvadravyamAM syAdvAda eka sattAmAM astinAsti, eka-aneka eka ja sattAmAM hoM. eka ja sattAmAM sattA eka che emAM asti-nAsti, eka-aneka, nitya-anitya ItyAdi anekAMtapaNuM jJAnamAtra jIva dravyamAM jevI rIte ghaTe che tevI rIte kahevAno che abhiprAya jemAM, evA prayojana svarUpa kahe che. bhAvArtha Ama che ke atyAre to amAruM prayojana I che ke jJAnamAtra vastuno anubhava thatAM vastu sAmAnya vizeSAtmaka, dravyaparyAya svarUpa Akho AtmA jJAnamAM joya thAya che. kAMIpaNa jANavAnuM bAkI rahetuM nathI. ema Akho kahevAno Azaya syAdvAda adhikAramAM che. bhAvArtha Ama che ke koI AzaMkA kare che ke jainamata to syAdvAdamUlaka che, ahIM to jJAnamAtra jIvadravya" ema kahyuM, tyAM ema kahetAM ekAMtapaNuM thayuM, syAdvAda to pragaTa thayo nahiM. uttara Ama che ke "jJAnamAtra jIvadravya" Ama kahetAM anekAMtapaNuM ghaTe che. jJAyaka te jIvadravya ema kahetAM anekAMtapaNuM AvI jAya che. jJAyaka huM tyAM anekAMta thaI gayuM. (zrotA :- jJAyakano svIkAra karI lIdho to anekAMta thaI gayuM) anekAMta thaI gayuM. kIdhuM ke nahIM. jJAyaka te huM. jJAyakamAM huMpaNuM thayuM to huMpaNuM karanAra to paryAya che to dravyaparyAya benuM jJAna thAya ke nahIM? AnaMdanuM jJAna na thAya? (zrotA :- thAya ja barAbara che) AnaMdamUrtinuM jJAna thayuM ane AnaMda pragaTa thayo tenuM paNa jJAna thayuM to samyak ekAMtapUrvaka anekAMta thaI gayuM, ema che. A bena evuM che. thoDuMka jJAna madhyastha haze ene dhyeyapUrvaka zeya Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 1 anekAMta amRta thAya che I khyAlamAM Ave che. kAM to joyano ekAMta pakSapAta kAM to dhyeyano ekAMta pakSapAta. koI to zeyanA ekAMta pakSamAM paDI gayA pramANanA viSayamAM. ane sAMkhyamata Adi ekAMta daSTinA viSayanA pakSamAM caDI gayA e bhUla che. ema nathI hotuM. I anubhava nathI tyAM sudhI ekAMta che, anubhava thatAM anekAMta che. anubhava nathI tyAM sudhI ekAMtika jJAna che. anubhava thayo tyAM anekAMta jJAna thayuM. (zrotA :- pote anekAMta che) pote anekAMtamUrti che le. A anekAMtanI vAta bahu sArI rIte zarU thaI che. e bahu sArI vAta che. enI pUrNAhuti kevaLajJAnamAM Avaze evuM Avaze lakhI rAkhajo. evuM svarUpa che madhyastha che ne jJAna, emAM pakSapAta kyAM che. je rIte ghaTe che te rIte ahIMthI zarU karIne kahe che, sAvadhAna thaIne sAMbhaLo. 247 (kaLaza) pUro thayo. samajI gayA ! have 248 kaLaza Ave che I samayasAramAMthI pahelA vAMcIe. pachI 248 kaLazaTIkAnA to traNa pAnA bharyA che. have 248 kaLaza para je kauMsa che te vaMcAya che. ahIM tata-atanA be bhaMga 627 pAnA upara 247 kaLaza pachI 248 kaLaza che. TIkA laI laIe TIkAmAM badhuM che. kaLaza to enA upara che to laI laIe. TIkA kaLaza to enA upara che. kaLaza pahelA badhuM kahI dIdhuM. AMhI A pariziSTa ApaNe vAMcyuM che barAbara che ne ! ane enA pachI. have prathama AcAryadeva vastusvarUpanA vicAra dvArA syAdvAdane siddha kare che. syAdvAda samasta vastuonA svarUpane sAdhanAruM ahaMta sarvajJanuM eka akhkhalita zAsana che te badhuM anekAMtAtmaka che ema upadeza che. samasta vastu chaeya dravya ho. chaeya dravya. vastu dravya paryAya svarUpa che ema. A anekAMtamayadravyaparyAya svarUpa to paryAyathI rahita dravyane jANe tene ja dravya paryAya svarUpa vastunuM jJAna thAya. je svaprakAzakane jANe tene svaparaprakAzaka samyajJAna pragaTa thAya. svaprakAzakane jANato nathI enuM svaparaprakAzakajJAna ajJAnamaya che. ema je zuddha paryAyathI bhinna nija zuddhAtmAne jANato nathI tenuM je jJAna e anekAMtarUpa jJAna dravya-paryAya svarUpa e mithyAjJAna che. kemake paryAya paNa temAM upAdeya AvI gaI. heya tattvane paNa upAdeya kare che. pramANa pUjya nathI. A pramANa pUjya nathI. kemake emAM vyavahArano niSedha karavAnI zakti nathI eTale niSedha karatuM nathI eTale AtmajJAna udaya pAmatuM nathI. A kyAre lIdhuM khabara che? anubhava thayA pachI. A syAdvAda adhikAra kyAre lIdho? (zrotA :- anubhava thayA pachI) ke bhUtArthanA Azraye samyakdarzana thayuM, samyajJAna pragaTa thayuM teNe thoDuM to jANI lIdhuM che. thoDuM saMkSepathI, pUruM jANyuM paNa vistArathI jANyuM nathI eTale jJAnanI saMzuddhi mATe. Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 ra anekAMta amRta dRSTinI zuddhi mATe nathI A. (zrotA :- nahIM dRSTinI zuddhi to eka samayamAM thaI jAya che) dRSTinI zuddhi to eka samayamAM thaI jAya che. daSTinI zuddhi to eka samayamAM thaI gaI ane jJAna paNa zuddha thaI jAya che. tame kaho cho ke jJAnanI nirmaLatA pachI vadhe che. dhIme dhIme vadhe che ne aDakhA paDakhA bahu spaSTa thAya che pAchaLathI. jJAnI mATe ja che A. ane ajJAnIne ajJAnatA TaLI jAya teTalA mATe che basa. A upAdeya tattva nathI zeya tattva che. eno vicAra ema Avyo ke eka phruTavALAne tyAM che jAtanA phuTa hatA, cha jAtanA. Ane levI hatI mosaMbI. cha mAM mosaMbI paNa hatI paNa bIjA pAMca padArtha hatA sapharajana, sItAphaLa, jAmaphaLa vigere to eNe ema kahyuM ke mAre to mosaMbI joIe chIe. to eNe kIdhuM ke A cIja sArI che. Ano bhAva ? A Ano bhAva A. mAre to bhAI mosaMbI joIe chIe eTale mosaMbI eNe grahaNa karI eTale pAMcanI nAsti thaI gaI. ekamAM pAMcanI nAsti. I ghare gayo mosaMbI laIne pachI mosaMbImAM chotAnI nAsti ane rasane upAdeya karI lIdho. (zrotA :- bahu sarasa dRSTAMta bahu ja sarasa) ema cha dravyathI bharelo loka che ke nahIM? che. emAMthI eNe jIvadravya cUMTI kADhyo. pote ekalo, anaMta jIva che to bIjA. emAMthI potAnA Atmadravyane, dravyane juduM tAravyuM ane mosaMbI paNa Dhagalo hatI paNa emAM to ene traNa mosaMbI ja jotI hatI. eTale traNa ja lIdhI. bIjI mosaMbI to hatI enI paNa ene nAsti. bIjA pAMca phuTanI to nAsti. bIjI mosaMbInI nAsti. eka mosaMbInI asti. eka lyo ne. basa have ghare gayo mosaMbI khAto nathI paNa ekamAMthI pAchuM bhedajJAna karyuM. pahelA anekamAMthI bhedajJAna karIne ekane lIdhuM ane ekamAMthI bhedajJAna karIne rasane cUsyo ne chotAne pheMkI dIdhA. chotA heya che. evuM A che. I bapore vicAra Avyo uThyA pachI ghare bapore je AvavAnuM hoya ne enA vicAro cAle ne. (zrotA :- eka mosaMbI lIdhI to e anya phuTathI judI paDI gaI) aneka phUTathI judI paDI ane aneka bIjI mosaMbI hatI tenAthI paNa judI paDI. siddha bhagavAna judA paDI gayA. (zrotA :- ane eka mosaMbImAM chIlakA judA paDI gayA ane rasanuM grahaNa thaI gayuM eTale asti nAsti beya klIyara thaI gayA.) pahelA astinAstimAM parathI judA thaI gayA ane aMdara astinAstithI chotAthI judA paDI gayA eka AtmabhagavAna jJAyaka prabhu. basajANanAro jaNAya che para jaNAtuM nathI. cha dravya jaNAtA nathI ane chatAya jaNAtA nathI. mane to vicAra AvI gayo ke svaparaprakAzaka ajJAnamaya bhAva che. emAMthI parane huM jANato nathI ne svane huM jANuM chuM Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 3 anekAMta amRta tyAre svaprakAzaka thAya ane svaprakAzakapUrvaka pAchuM svaparaprakAzaka jJAna to jJAnIne thAya ja. ema. e to dRSTAMta che. ema anekAMtanuM ja svarUpa che I dravyaparyAya svarUpa che. emAMthI samyapha ekAMta kADhe to anubhava thAya. anubhava thatAM dravyaparyAya svarUpanuM jJAna thaI jAya. AnaMda Avyo enuM jJAna thAya, koIne pUchavAnI jarUra nathI. ekalA dravyane jANe che ema nathI. dravya paryAya beyane jANe yugapa eka samayamAM akrame atindriyajJAnamAM, IndriyajJAnanA sahArA vinA, paryAyanA lakSa vinA paryAyanuM jJAna thAya. paryAyanA lakSe paryAyanuM samyakajJAna na thAya. AhAhA ! kAraNa ke samasta vastu anekAMta svarUpa svabhAve che. samasta vastu lIdhIne AmAM 608 pAne. sarva vastuo anekAMta svarUpa che ema je syAdvAda kahe che te asatyArtha kalpanAthI kaheto nathI, paraMtu jevo vastuno anekAMta svabhAva che tevo ja kahe che. - atyAre ejanDA upara sAdvAda adhikAra anekAMta svarUpa AkhA padArthanI siddhi kare che. jema Astrava adhikAramAM AstravanI siddhi, saMvara adhikAramA saMvaranI siddhi, ema adhikAra pramANe siddhi kare che. adhikAra je cAle temAM ne temAM tamAruM citta lagAvavuM ke atyAre AcArya bhagavAna mane zuM samajAvavA mAge che. atyAre paryAyanI nAsti nathI. paryAyanI mArAmAM asti che evuM padArthanuM svarUpa che). padArtha kahe che ne. (zrotA :padravyathI bhinna karavAnI vAta che ne) pramANa jJAnano viSaya dravyaparyAya svarUpa vastu che. paNa pahelA ane pachImAM phera che. pahelA ane pachI. svaparaprakAzaka e pachI che enA badale eno naMbara pahelA Avyo eTale svaprakAzaka gAyaba thaI gayuM. ema samyaku ekAMtapUrvaka anekAMta thAya che, emAM samyaka ekAMtane choDyuM ane anekAMtane vaLagI gayo, (to ajJAna thaI gayuM). ajJAna mosaMbI chotA sahita khAvA lAgyo. pazu che. baTakA bhare che. pazu che. kharekhara samayasAra ! huM ema kahuM chuM sarvoparI zAstra che. graMthAdhirAja ! bAra aMgano sAra che. pravacanasAreya AvI jAya, niyamasAra AvI jAya, paramAtmaprakAza AvI jAya, gommasAra-dhavala, mahAdhavala badhuM AmAM AvI jAya. aneka zAstra AmAMthI ja nIkaLyA che, yathArtha che. tAkAta ghaNI che amRtacaMdrAcAryanI. ghaNI tAkAta che. A spezyala adhikAra potAno che. have 246 kaLaza sudhI TIkAmAM AvyuM. 247 kaLazathI svataMtra pote kare che. ahIM AtmA nAmanI vastune jo Atmatattvane kahetA ja nathI ahIMyA. jIvadravyanI vAta cAle che. AtmA nAmanI vastune jJAnamAtrapaNe upadezavAmAM AvatAM, chatAM paNa sAdUrvAdano kopa nathI. kemake Atmavastu ekalI ja Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 4 anekAMta amRta jJAnamAtra jJAyaka jJAyaka kahetA Ave che to paNa emAM kAMI doSa nathI. syAdvAda to emAM garbhita AvI jAya che jJAnamAtramAM. syAdvAdamAM kopa nathI. kAraNa ke jJAnamAtra Atmavastune svayaMmeva anekAMtapaNuM che. AhAhA ! tyAM anekAMtanuM evuM svarUpa che ke je vastu tatva che te ja atatva che. je vastu eka che te ja aneka che. je sat che te ja asat che. je nitya che te ja anitya che. ema eka vastumAM vastupaNAnI nipajAvanArI paraspara viruddha be zaktionuM prakAzavuM te anekAMta che. mATe potAnI Atmavastune paNa jJAnamAtrapaNuM hovA chatAM tat atapaNuM, eka-anekapaNuM, satu-asatapaNuM, nitya-anityapaNuM prakAza ja che. jJAnamAtra kahetA nitya-anitya emAM AvI gayuM. eka-aneka AvI gayuM. tata-atat to Ave ja che. paNa eka-aneka ane nitya-anityapaNuM paNa AvI gayuM. dravya apekSAe nitya ane paryAya apekSAe anitya AvI gayuM ema. jJAnamAtrapaNuM hovA chatAM A prakAze ja che. kAraNa ke tene jJAnamAtra Atmavastune aMtaraMgamAM cakacakATa prakAzatA jJAnasvarUpa vaDe tatpaNuM che. potApaNuM che ane joyanI emAM nAsti che. ane bahAra pragaTa thatA, oluM aMtaraMgamAM, aMtaraMgamAM hatuM ane have A joya bahAra che. bahAra pragaTa thatA anaMta zeyapaNAne pAmelA. anaMta AvI gayA ke nahIM. AhAhA ! joyapaNAne pAmelA svarUpathI bhinna evA paradravyanA rUpa vaDe atapaNuM che. arthAt te rUpe jJAna nathI. zeyarUpe jJAna nathI. zeyarUpe jJAna nathI eTale AtmA zeyarUpa nathI hoM. pachI hajI emAM ne emAM che. sahabhUta sAthe pravartatA, have eka-aneka Ave che ne. sahabhUta sAthe pravartatA ane krame pravartatA anaMta caitanya aMzonA samudAyarUpa avibhAga dravya vaDe ekapaNuM che. dravya-guNa ne paryAya ho. krama ne akramamAM guNa akrama ane paryAya krama e be AkhuM dravya AvI gayuM ema. I ekapaNuM che. dravya ekapaNuM che I dravya kevuM che? krama ne akrame pravartatA badhA bhAvo sahita abheda I ekapaNuM che. dravya eka ane paryAye aneka ema ahIMyA ekapaNuM nathI. (kema) hA jo ne sahabhUta sAthe pravartatA aneka sAthe to koNa pravarte ke guNo barAbara ane krame pravartatA anaMta caitanya aMzo, beya guNo paNa anaMta ane paryAyo paNa anaMta aMzo eTale guNaparyAya beya. (zrotA:- guNonI apekSAe ke paryAyanI apekSAe) jo pharIthI sahabhUta che ne sahabhUta sabhUta nathI. sahabhUta eTale sAthe dravyanI aMdara guNo ane paryAyo eka sAthe rahelA che evuM dravya che. (abhedathI eka ja che ane) utpAduvyayadhruvayukta satu eka, ekame eka sat che. ekama e dravya che ne ene dravya kahevAya ane I ne I aneka, ke bhedanI apekSAe paryAyanI Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 5 anekAMta amRta apekSAe na levuM. (bhedanI apekSAe) bheda kahevo ema vicAravuM ho. paryAyano bheda kahetA paryAya Avaze. bhedamAM to guNa ne paryAya be Avaze. Ama ne AmAM khulAso Apaze. hamaNAM bIjo bola Avaze ne Ano aneka. tame vAMcazo ne eTale olI vAta tamane besI jaze hRdayamAM. olo artha karyone ApaNe I artha aneka kema che I lezuM ne ApaNe eTale I khyAlamAM AvI jaze. vadhAre Akho bola vAMcIne I pachI carcA karIzuM. ApaNe zuM kAma che bIjuM ? A ja kAma che ApaNe. kAMI vAMcavAnI utAvaLa nathI. eka eka A zAnA mATe lIdhuM che? eka eka guNane klIyara karavA. sAva klIyara karyuM che. jo pharIthI vAMcIe. bena ! samajANuM ne? (hA) sahabhUta sAthe pravartatA ane krame pravartatA anaMta caitanya aMzonA samudAyarUpa avibhAga abheda dravya vaDe ekapaNuM che. ane avibhAga eka dravyamAM je avibhAga, eka dravya kahyuM ne guNa-paryAyavALuM emAM vyApelA eTale rahelA sahabhUta pravartatA guNo ane krame pravartatA anaMta caitanya aMzarUpa paryAyo vaDe eTale bheda vaDe anekapaNuM che. paryAyo eTale bheda. ekalI utpAda vyaya na levI. guNa paNa paryAyano viSaya thayo. paryAyArthikanayano, eTale bheda levo. bhedathI samajAya tamane. abhedathI eka vastu ekarUpa che ene e vastu bhedathI juo to anekarUpa che. ekapaNuM kema? ke guNaparyAyathI abheda AtmAmAM amane atyAre bheda dekhAto nathI. ane jyAM ene e vastune jyAM avibhAga bhedathI juo to emAM anaMta guNo che ne anaMta paryAyo che to dravya anekapaNe dekhAya che. eka ja dravya eka ja samaye ekarUpe dekhAya ne e ja dravya anekarUpe dekhAya. eka anekarUpanuM jJAna thAya che. bena ! bhedabhedanuM jJAna thAya che. - A jJAnanI tAkAta che, A kharekhara to kevaLI thaI gayo. I zrutakevaLI kevaLI thaI gayo, I bhedabhedane jANe che. bhedabheda eTale A. atyAre bola cAle che I ekaaneka, AhAhA ! abheda paNa che eTale abheda ekalA anaMtaguNathI abheda I nahIM. (zrotA :- I nahIM Akho anaMta guNAtmaka ane anaMta dharmAtmaka) anaMta dharmAtmaka Akho eka ekama ane I ne I bhedathI juo to I aneka paNa che ane AnIkora juo to ekarUpa dekhAya che ane Ama juo to anekarUpa dekhAya che. eka anekarUpa dekhAya paNa eka anekano pakSa ne vikalpa nahIM ho. vikalpAtIta che. A vAta pachI vikalpamAM AvIne krame krame jagatanA jIvone samajAve che. (zrotA :- baha sarasa anubhava to jJAnamAtrano thAya che paNa jJAnamAtra AtmA kevo che? kevuM che eka aneka svarUpa? abhedathI eka svarUpa che ane bhedathI aneka svarUpa che) aneka svarUpa meM meLavyuM Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 6 anekAMta amRta basa. amArI svataMtrapaNe vicAra karavAnI Teva che. (zrotA :- eTale ja to ATaluM badhuM kADhI zako cho) mArI paddhati pATha pramANe AcAryanI hAre cAlavAnI che. bena ! eTale to nIkaLe che. (zrotA :- pakSa nathI koI vAtano) pakSa nathI. (zrotA :- vizALabuddhi ne madhyasthatA) madhyasthatA. avibhAga pAchuM rAkhyuM che emAM, vibhAga nathI eTale. eka dravya ane evo avibhAga dravyamAM. emAM ne emAM bheda karo to guNo anaMta ane paryAya paNa anaMta evuM che. be bola thayA. tat atatuM ane ekaaneka. (zrotA :- e eka keTaluM sarasa eka anekamAM bahu sarasa) camatkArIka (camatkArIka) e paryAyo zabda lakhyA che eTale ja jIva bhUlI jAya. (zrotA :- bhedo che) bhedo. (zrotA :sahavartI ane kramavartI beya lIdhAne) lIdhA ne eTale. (zrotA :- guNa paryAya baMne) guNone paNa bhedathI paryAyano viSaya kahyo. paryAya kaho ke bheda kaho. AhAhA ! eka aneka svarUpe chuM. AnuM nAma nizcaya vyavahAra che aMdaranuM svapaprakAzaka A aMdaranuM che badhuM. have potAnA sataasatu. ApaNe utAvaLa nathI. A bola ekaanekano klIyara thaI gayo pachI ja AgaLa vadhIe. tatu atamAM to sIdhuM ja che. AtmA jJAna svarUpe che ne zeya svarUpe nathI ema. pachI AgaLa Avaze ke zeyanA jJAna svarUpe che I Avaze. AkhuM jyAre lyone tame tyAre. atyAre to A eka-aneka sahavartI guNa ane kramavartI paryAya enAthI abheda, juo ekarUpe che. AtmA ane eka avibhAga AkhuM dravya, teno ja bhAga pADo bhedathI to AtmA anekarUpa dekhAya che. jJAna, darzana, cAritra, sukha, vIrya evI paryAyo evA dharmo anekarUpe dekhAya che. AhAhA ! AzcaryakArI che. AcArya bhagavAna kahe che ke A vastu AzcaryakArI che. jagatane A syAdvAdanuM svarUpa samajAtuM nathI. - AcArya! tame eka paNa kaho cho? ke hA. anekarUpe AtmA che? ke hA ! to anekarUpe jo jANazo to pachI paryAyadaSTi thaze ane ekarUpe jANazo to sAMkhyamata Avaze. nizcayAbhAsI thazo, to ke nahIM. AhAhA! Akho viSaya jJAnano che, samyakajJAnano viSaya che A. mithyAjJAnano viSaya nathI. samyakajJAnano viSaya che syAdvAdano, ApaNe AvI gayuM che ne. A syAdvAdano janma anubhavamAM thAya che. anubhava che to samyakajJAna thayuM ke nahIM. ApaNe jAmanagaramAM zuM kahyuM. AtmAmAM syAdvAdano abhAva paNa AtmajJAnamAM syAdvAdano sadbhAva. ekaanekane jANe che I A. AtmA ekarUpe che? ke hA. AtmA anekarUpe che? ke hA. ekanI vyAkhyA karo. koI kahe ekanI vyAkhyA karo. anaMta guNa, anaMta paryAya, anaMtadharma abheda AtmA ekarUpa. are tame kyAMthI, kema bolo cho AvuM. evuM svarUpa che. kheMcatANano viSaya nathI. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekAMta amRta jJAnano svabhAva jema che tema jANe. jJAnano svabhAva jevuM vastunuM svarUpa che tyAM jJAna vyApaka che. jJAnamAM anaMtaguNo ane anaMtadharmo jaNAya jAya che ane jevuM svarUpa che tevuM jaNAya. sAdhaka thAya tyAre evuM jaNAya. kevaLI thAya tyAre evuM jaNAya. siddha thAya tyAre ene yogya jaNAya. keTalAka dharmo vayA gayA ema na jaNAya. sAdhakane keTalAka dharmo che enuM svarUpa paNa jaNAya. dharmo che, eTale mULa svabhAva nathI. (zrotA :- ekamAM to anaMta guNAtmaka aneka paryAyAtmaka jJAnapaNe AtmA e abheda zeya che) abheda zeya che, to abheda zeyamAM bheda karo to AtmA anekarUpe dekhAya, eka ja AtmA. guNomAM anekarUpe ne paryAya anekarUpe ema nahIM ho. AtmA anekarUpa dekhAya che. omAM AtmA ekarUpa dekhAya. AtmA lagADo meIna. (zrotA:- Akho pariNAmI AtmA) pariNAmInI vAta che. A syAdvAda adhikAramAM pariNAmInI vAta che, apariNAmInI vAta nathI. apariNAmI chUpo che aMdara rahelo che. (zrotA :- evA eka-aneka, mane evo bhAva Avyo ke ekarUpe eTale anaMta guNothI anaMta guNAtmaka eka sAmAnya e rIte dravyathI joIe to ekarUpe ane paryAyathI joIe to anekarUpa che. AmAM juduM lya che AmAM. anaMtaguNa, anaMta dharmAtmaka Akho eka abheda pariNAmI dharmI AtmA. pariNAmI AtmA Akho eka che ane emAM dharmonA bhedo guNonA bhedo e anekarUpe che ema. kema ke zeya che to emAM dhyeya to che ja aMdara) paNa dhyeyapUrvaka ja joya hoya che. (ekarUpa paNa che joya ane anekarUpa paNa che zeya) ekalA dRSTinA viSayamAM ekarUpa che ema nathI. jJAnanA viSayamAM paNa ekarUpa dekhAya che. A marma jJAnI jANe che. (zrotA :- bahu gaharAI che AmAM) A marma jJAnI ja jANe che. ane jarAya dRSTimAM macaka nathI AvatI. bena! dRSTipUrvakanI vAta cAle che. (zrotA :- AtmA ja ekarUpa ne AtmA ja anekarUpa) hA. AtmA ja. guNa ne paryAya anekarUpa nathI dekhAtA. AtmA ja ekarUpa dekhAya che. kema ? ke guNadharma ne paryAyadharma AtmAnA che. pudgalanA nathI. eTale eka ja AtmA kathaMcit ekarUpa dekhAya che ne eka ja AtmA kathaMcita anekarUpa dekhAya che. enuM nAma syAdvAda che. camatkArIka vAta che. ApaNe A adhikAra lIdho I sAruM thayuM. jJAna spaSTa thAya. hajI navuM navuM ghaNuM AvavAnuM che. kALa zarU thaI gayo. (zrotA :- eka ja AtmA eka ja samayamAM ekarUpe che ne te ja AtmA anekarUpe che.) eka ja samayamAM jo tame abhedathI jovo to ekarUpe dekhAya che. ne ene ne ene bhedarUpe jovo to jJAna che I savikalpa che eTale abhedarUpa jANe ne bhedarUpa jANe to paNa rAga utpanna na thAya. bhedarUpa jANe to paNa rAga utpanna thato nathI. vAta I che. savikalpa Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekAMta amRta 18 jJAnano svabhAva che. svabhAva che tevuM to jANe ne. lakSa bheda upara kyAM che. te to sAmAnya upara lakSa che ne sAmAnya vizeSa beya jaNAya jAya che. lakSa pharatuM nathI. abheda upara lakSa che. ahaMma to jJAyaka upara che. (zrotA :- to zeyamAM paNa be prakAra che) nahIM. nahIM. nahIM. e to pahelI vAta na karI. (zrotAH- lakSa vagara pariNAmI jaNAya che) lakSa vagara, paNa apariNAmI 52 ja lakSa che. pariNAmInuM jJAna thAya che. pariNAmInuM avalokana nathI. pariNAmInuM avalaMbana nathI. emAM to rAga paNa AvI jAya sAdhakano. kahuM chuM emAM bilakula lakSa pharatuM nathI, abheda upara lakSa che. paNa abheda upara lakSavALuM je jJAna che I apekSAe AzrayabhUtanI apekSAe tyAM e jJAnane zuddhanaya kahevAya, nizcayanaya kahevAya. ane enI zakti evI che badhuM jANI levAnI sAmarthya, to I apekSAe eka bhedane jANe che to vyavahAra. abhedane jANe che to nizcaya. bhedAbhedane jANe te pramANa, samaya eka. eka samayamAM dravya upara dRSTi paDI to anubhava thayo tyAre pariNAmI dravya thayo ke nahIM ? (zrotA :- hA thayo) thaI gayo ne pariNAmI, jJeya thaI gayuM ne, to have lakSa to jJAnanuM paNa AtmA upara che. barAbara, paNa jJAnano savikalpa svabhAva che. zraddhAmAM evuM nathI. bhedane, abhedane ke bhedAbhedane pratIta karatI nathI. enI pratItano viSaya eka ja che, nirvikalpa che. jJAna eka ja savikalpa che. jJAna eka savikalpa hovAthI e dRSTinA viSayane to jJAna grahaNa kare ja che. paNa jJAnamAM plasa evo eka svabhAva che ke I upAdeyapaNe ekane jANe ane guNaparyAyathI abheda chuM evA ekane jANe che. paNa evA ekane lakSa vaga2 jANe ne lakSa vagara. = (zrotA :- emAM je ekaanekapaNuM lIdhuM dharmo to evA ekaanekane to lakSa vagara jANe che ne ?) hA. lakSa vagara. (zrotA :- eka jJAyakabhAva che anaMtaguNa svarUpa ene to lakSapUrvaka jANe che) basa, basa, basa. (zrotA :- ane eka che pariNAmI AtmA ene lakSa vagara jANe che) e upAdeya che evuM jJAnamAM AvatuM ja nathI. (zrotA :- eka prazna che. lakSanI vAta AvIne tethI lakSa to dRSTinA viSaya upara che. abheda jJAyaka u52-jJAnamAM je jJAna pragaTa thayuM temAM be prakAre jANe che. bhedane paNa jANe che ne abhedane paNa jANe che) hA. traNa prakAre jANe che (1) abhedane (2) bhedane (3) bhedAbhedane. : (zrotA :- emAM lakSa abheda upara che ?) hA. abheda upara lakSa che. have juo. pramANajJAnanI vAta che ne atyAre to pramANajJAna che te nayapUrvaka hoya ke nayane choDIne pramANa hoya. (zrotA :- nayapUrvaka ja hoya.) basa to zraddhAno viSaya ne zuddhanayano viSaya to Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 9 anekAMta amRta eka ja rahyo. lakSa uparAMta. (zrotA :- to lakSa to dhyeya upara ja che trikALa jJAyaka abheda upara ja che.) hA. jJAnanuM paNa lakSa abheda upara che. jANelAnI pratIti thAya che. paNa jJAnano svabhAva savikalpa hovAne kAraNe e sAmAnyane paNa jANe ane sAmAnya vizeSAtmaka AkhA padArthane paNa jANe. (zrotA :- sAmAnyane to bhAI lakSapUrvaka jANe che paNa sAmAnya vizeSAtmaka AtmA je zeya thayo tene lakSapUrvaka jANe che?) nA. nA. nA. (zrotA:- zeya tarIke Ave che abheda joya tarIke) abheda jJaya tarIke, ApaNe dhyeyapUrvaka je zeyanI vAta karI che e apUrva vAta che (zrotA - bhAI emAMthI to ghaNuM nIkaLaze evuM lAge che) ghaNuM nIkaLaze, pAra vagaranuM nIkaLaze. kema ke A to zeyanI vAta AvIne. dhyeyapUrvaka joya kevuM thayuM ke guNa paryAya svarUpa AkhI vastu eka, I paNa ekane zraddhayuM ane ekane ekapaNe jANyuM ane ekane anekapaNe paNa jANyuM ane ekane ekaanekapaNe paNa jANuM. ekane ekapaNe jANyuM, ekane anekarUpe jAyuM ane ekane ekaanekarUpe jANyuM. tAkAta che ne savikalpa svabhAva che. zraddhAno viSaya eka ja che eno. ekaaneka ne eka evuM kAMI che ja nahIM. (zrotA :- evuM kAMI che ja nahIM AmAM) jJAnamAM I badhuM che. (zrotA :- A badhuM jJAnanA viSayanuM varNana che) A badhuM jJAnanuM varNana che. (zrotA :- ne I badhuM lakSa vagara jJAnamAM jaNAya che) lakSa vagara jaNAya jAya lakSa to pharatuM ja nathI. ane jeTaluM jaNAya che eTaluM upAdeya che kAMI? (zrotA:- nahIM) to pachI upAdeya tattva to eka ja jaNAya ne lakSapUrvaka to. (zrotA :- lakSamAM eka ja jaNAya ane lakSa vagara ghaNuM jaNAya che ane lakSapUrvaka eka ja jaNAya che) eka satI strI che sItAjI, dAkhalo ApuM chuM. enA pati rAmacaMdrajI che kSAyika samyakradRSTi, sItAjI paNa kSAyika samyadRSTi. beya samyadRSTino dAkhalo laIe chIe. have I rAmacaMdrajIne to lakSapUrvaka jANe che. lava-kuzane to lakSa vagara jANe che. pati to eka ja che ne A patinI prajA che. prajA para lakSa na hoya. (zrotA :- jJAna hoya paNa lakSa na hoya) jJAna to che ke nahIM. eTale jyAM jJAna hoya tyAM lakSa hoya evuM nathI. jyAM lakSa hoya tyAM to jJAna hoya paNa jyAM jyAM jJAna tyAM tyAM lakSa ema nathI, samavyApti nathI. A dAkhalo Apyo. rAma adhika che ke lava-kuza. (zrotA :- rAma) beya samyagdaSTino dAkhalo. lava-kuzane jANe che tyAre rAmanuM lakSa chUTI jAya che? (zrotA :- nahIM. enA lakSa vinA to enuM jJAna paNa nathI thAtuM) to ema che. A rAmanA putra che ema kahe che I. rAma che to putra che. mAro rAma. A dAkhalo che. ema jJAyaka, mAro jJAyaka ane enA Azraye badhI paryAyo pragaTa Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekAMta amRta 20 thaI, pUtra. paNa adhika to rAma che AtmArAma. AhAhA ! apUrva jainadarzana che. bhalabhalAe gothA khAdhA dravyaliMgI muni paNa gothA khAI gayA. gahana che ziSyavAta. kahI saMkSepe sAra. jJAna to anekane viSaya kare che jANavA mATe, jaNAya jAya che enA viSaya aneka che, anaMta che. paNa zraddhAno viSaya eka ja che. zraddhA nirvikalpa che. lava-kuza upara pyAra kare che paNa je prema ane je pyAra sItAne rAma upara che e koI upara Ave nahIM. lava-kuzanI vAta to javA dyo. eTale parapuruSano dAkhalo meM Apyo nahIM. satI strI che. enA ja saMtAna che lava-kuza. eTale samyakdarzana jJAna cAritra enA ja saMtAna che paNa adhikatA jJAyaka upara rahe che. (zrotA :- barAbara ! to ja samyagdarzana cAlu che ne) to ja cAlu rahe. (zrotA :nahIM to kuzIlano doSa AvI jAya) doSa AvI jAya. ane koIka enA samyagdarzana, jJAna, cAritrane jANe bhedane, to mithyAdaSTi thaI jAya paryAyane jANe to ? Ama to prazna pUchavAnI Adata nathI to paNa prazna pUchuM chuM. jANavAmAM to AvyuM ke nahIM samyakdarzana. to zuM kAMI paryAya daSTi thaI gaI ? e to jJAnano viSaya che. (zrotA :- tame kahyuM dravyadRSTi chUTe to paryAyaSTi thAya che paryAya jaNAya tethI kAMI paryAya daSTi na thAya) na thAya. (zrotA :dravyadRSTi rAkhIne jo paryAya jaNAya to paryAyaSTi na thAya) e to lakSa pharatuM nathI paryAya jaNAya tyAre. paryAya jaNAya tyAre lakSa phare che ? (zrotA :- nahIM. nahIM.) bhedane jANe to lakSa pharI jAya ? (nA.) to ThIka. = (zrotA :- nirvikalpamAM paNa enuM jJAna thAya che. samyajJAna paNa alaukika jJAna che) samyajJAna paNa alaukika jJAna che. zrutajJAna ne kevaLajJAna beya sarakhA, I A. sahaja che evI sthitI samyakttAnanI jevuM rUpa hoya te rUpe pariName che basa. enuM rUpa ja che. enuM svarUpa ja evuM che abhedane jANe, bhedane jANe, bhedAbhedane jANe. (zrotA :- lakSa abheda u52) emAM to TaMkotkIrNa. (zrotA :- jJAna abhedanuM ane bhedanuM ane bhedAbhedanuM) dhRtarASTra ane enI patnI gAMdhArI I gAMdhArIne dhRtarASTra para lakSa hatuM. so putro para lakSa nahotuM. so putra hatA pati eka. (zrotA :- pati to eka ja hoya ne. lakSa to ekanuM ja.) : ThIka patnI ane putra be che. samajI gayA ! pati paNa UbhA che ne patnI, dIkarA paNa UbhA che. satI strI che, UbhI che. emAM koI mAravA Avyo. samajI gayA ! to putrane bacAvaze ke patine ? mane javAba gho. (zrotA :- patine pahelA bacAvaze) pati haze to putra thaze paNa pati jaze to putra nahIM thAya. ekano eka putra hato toya eno bhoga ApI dIdho ne patine bacAvI lIdho. dAkhalo samajANo. (zrotA :- A to sUtra thaI jaze pati haze to putra thaze ema dravyadRSTi haze to paryAyanuM anaMtadharmonuM jJAna thaze. AhA !) jainadarzana ! Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 1 anekAMta amRta jema jema emAM UMDA utarIe chIe, AhAhA ! svaprakAzane choDIne svaparaprakAzakane pakaDyuM ema samyapha ekAMtane choDI ane anekAMtane jIvo vaLagI gayA. dravyaparyAya svarUpa vastu, dravyaparyAya svarUpa vastu. tame kaTakA kema karo cho ? e to anekAMta svarUpa upAdeya thaI gayuM tane. emAM heyatattvane upAdeyapaNe bheguM gaNI lIdhuM to. (zrotA :- anekAMta upAdeya nathI anekAMta to zeya che) anekAMta upAdeya nathI, anekAMta zeya che. barAbara kIdhuM tame. acchA zeyane Ape eka kahyuM to joya aneka che? to ke ha. dhyeya aneka che? to ke nA. nneya aneka che? to ke hA. (zrotA :- zeyamAM be bheda che. zeyamAM to be bheda che ekaaneka paNa dhyeyamAM evA be bheda nathI) nathI. A dhyeyapUrvaka jJayanI je vAta che ne I apUrva che. Akho sAra kahyo AmAM. (Akho sAra che sAco che) zeyamAM to dravyaparyAya svarUpanuM jJAna thAya tyAre nnaya thAya ne pariNAmI, tame javAba barAbara Apyo to. paryAyanuM jJAna thAya ke paryAyanuM jJAna na thAya. daSTi chUTe ane paryAyanuM lakSa kare to paryAyaSTi thAya. paNa dravyanuM lakSa to chUTatuM nathI samakitIne. (zrotA :- dravyanuM lakSa cAlu rahIne paryAyanuM jJAna thAya che) patine jANatA jANatA putrane jANe che. (zrotA :- eTale bhAI enA putra upara lakSa nathI hotuM) lakSa nathI hotuM. jJAna thAya ane pUtrane mAro paNa kahe paNa adhika to pati che. (zrotA :- kema ke ene khabara che ne patine Azrita mAruM jIvana che pUtrane Azrita mAruM jIvana nathI.) barAbara che. pachI carcA karazuM ApaNe game tyAre. hajI carcAno viSaya che. dariyo che paNa madhyastha thaIne. madhyasthatA ane vizALatA be zabdo che. e beya AmAM lAgu paDe che. ekAMte ekapaNuM paNa nathI ane ekAMte anekAMtapaNuM paNa nathI. ekaanekapaNuM che. (zrotA :- bahu sarasa. syAdvAda ekaanekane jANe che) sAdUvAda eka anekane jANe che enuM nAma syAdvAda jJAna che. e jJAnanI eka paryAyanuM nAma che. syAdvAda jJAnanuM lakSaNa che. zraddhAnuM lakSaNa che? (zrotA :- nahIM. zraddhAmAM to syAdvAdano abhAva che) barAbara ! ane zraddhAnA viSayamAM? (zrotA :- emAM paNa, zraddhAmAM abhAva hoya to tenA viSayamAM to abhAva ja hoya ne) ThIka che. A dAkhalo bahu sarasa hato. putrane pati be hatA mAravA Avyo ane bacAvyo. (zrotA :- kemake pati haze to putro aneko thavAnA che) aneka thaze. ema jJAyaka haze to paryAya to anaMtI pragaTa thaze. (zrotA :- anaMtakALa sudhI thavAnI. bhAI ! bahu sarasa vAta che) A jJAnanI zuddhi thAya che. A che ne jJAnanI zuddhi che. samyakdarzana thayA pachI paNa bApujI kahetA hatA ke jJAna ughaDe che, dhIme dhIme. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekAMta amRta (zrotA :- ne emAM zraddhA paNa to nirmala thatI jAya che ne sAthe jJAnano viSaya che ane zraddhAno viSaya nathI, jyAre zraddhA emAM vizeSa dRDha thAya che. A to jJAnano viSaya ! jJAnano viSaya ! jJAnano viSaya ! to zraddhA ulaTI daDha thAya che. zraddhAne macaka na Ave. (zrotA :-zraddhA kSAyika thatI jAya che. eka anekanuM jJAna che paNa zraddhAmAM to evA eka anekathI juduM evuM enuM eka svarUpa AtmA che, barAbara che. olA ekamAM dravya-guNa-paryAya traNeya Ave ane olA ekamAM anaMtaguNa ja Ave. e eka ekamAM phera che. beyamAM ekam che. jJAnano viSaya paNa eka ane zraddhAno viSaya paNa eka. (zrotA :- bahu sarasa! eka ekamAM phera che) ekaekamAM phera che. eka ekamAM anaMta guNa che ane bIjA ekamAM anaMta guNa anaMta paryAya anaMta dharma che evuM ekam che. beyamAM ekam lakhyuM che ho. evI vAta che. viDIyo pravacana naM. 194, saLaMga pravacana naM. 2 tA. 26/11/89 svabhAvavAnapaNA vaDe, arthAt evA svabhAvavALI hovAthI, vastu kevI che? potAnuM dravya, potAnuM kSetra, potAno kALa ane potAno bhAva. svacatuSTayarUpe rahelo che AtmA, ethI satpaNuM che ane paranA dravya, kSetra, kALa, bhAvarUpe nahIM hovAthI zaktirUpa e svabhAva, te svabhAvavAnapaNA vaDe asarUpa che. AkhuM pramANanuM dravya lIdhuM. samajI gayA ! dravya te sat ne paryAya te asat e ahIM vAta nathI. svacatuSTaya ane paracatuSTaya AkhuM pramANanuM dravya sva ane pramANanI bahAra jeTalA padArtho che te paracatuSTayamAM jAya. A Akho syAdvAda adhikAra, AnI kora dravya-guNa-paryAya ane onIkora dravya-guNa-paryAya enAmAM be bhAgalA. dravya-dravya vaccenuM bhedajJAna che. dravya ane paryAya vaccenuM bhedajJAna to 415 gAthAmAM kahevAI gayuM che. e amAre have kahevuM nathI. uparAMta je kahyuM, uparAMta amAre syAdvAda adhikAra kahevo che. "pariziSTa'mAM e bejha che Akho. samajANuM? che cokhkho AmAM pATha che. potAnA dravya, kSetra, kALa, bhAva e potAmAM, dravya-guNa-paryAya potAmAM hovAthI, hovAnI zaktirUpa te svabhAva. te svabhAvapaNA vaDe satpaNuM che ane paranA dravya, kSetra, -- @jha Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekAMta amRta 23 kALa, bhAvarUpe nahIM hovAnI zaktirUpa je svabhAva te svabhAvavAnapaNA vaDe asapaNuM che. A je svacatuSTaya paracatuSTaya bhinna che, e anubhava pachI ja pramANa thAya che. ane anubhava pahelAM to svadravya ane paradravyanI ekatA che. (zrotA :- sahI hai barAbara hai !) anekAMta pramANa je pragaTa thAya che I upAdeyapUrvaka thAya che. samyapha ekAMtapUrvaka anekAMta thAya che. (zrotA :- barAbara hai !) A ajJAnI pAse nathI. syAdvAda jJAnamAM hoya ajJAnamAM na hoya. (zrotA :- barAbara ! eTale pahelAM jene pariNAmathI bhinna AtmA dRSTimAM Avyo che ene ja parathI bhinna AtmA jJAnamAM Ave che.) jJAnamAM Ave che. ane tyAM sudhI parathI paNa abhinna ja Ave che, paryAya ne rAgathI abhinna eTale lokAlokathI abhinna mAne che. (zrotA:- bhAI A mULa vAta che!) mULa vAta che ! lokAlokathI abhinna mAne che. ane AvA svacatuSTayathI je abhinna mAne che. dravya ane paryAyanuM bhedajJAna nathI thayuM ane abhinna mAne che e rAgathI abhinna ane parathI abhinna mAne che. paranI nAsti kyAM AvI? rAganI nAsti vinA paranI nAsti na AvI zake. rAganI nAstithI samyagdarzana, samyajJAna thAya. kemake AmAM svacatuSTayane potAnA lIdhAM. eTale ajJAnI svacaturya potAnA mAne che. (zrotA :- rAgane potAno mAne che.) rAgane potAnuM mAne che. (zrotA :rAgane potAno mAnyo eTale rAganA nimittane potAnuM mAnyuM) rAgane potAno mAnyo eTale lokAlokanI hAre ekatA paryAyanI hAre ekatAbuddhi. paryAya dRSTi te mithyASTi. (zrotA :- paryAyadRSTi te mithyASTi) A vidvAno ane upAdeya mAne che. (A bahu gahana viSaya che, jaina darzanano prANa che.) bahu gahana che prANa che, A prANa che. pahelAM svacatuSTayamAM dravya te kSetra nathI, kSetra te kALa nathI, kALa che te bhAva nathI, bhAva che te kALa nathI, kALa che te kSetra nathI. kSetra che te dravya nathI. ane aMdara-aMdara cAra prakAranA bhedajJAna thaIne anubhava thAya tyAra pachI A prakAre sthiti bane che. dravya, kSetra, kALa, bhAva cAra aMza che. (zrotA to cAra siddha thAya ne !) to cAra siddha thAya. have e to dravyamAM kSetranI nAsti, kSetramAM kALanI nAsti, kALamAM bhAvanI nAsti e aMdara-aMdara jyAre bhedajJAna thaIne anubhava thAya pachI svacatuSTaya te joya thaI gayuM AkhuM. e barAbara che tyAre parathI bhinna thAya. (zrotA :- pariNAmathI bhinna paDe to ja parathI bhinnatA khyAlamAM Ave.) basa ! pariNAmanI ekatAbuddhi che tyAM sudhI lokAlokanI hAre ekatAbuddhi che basa ! (zrotA :pariNAma kI ekatvabuddhi chUTate hI akartA kI dRSTi huI !) hAM ! (zrotA:- to phIra para kI Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 4 anekAMta amRta dRSTi chUTa jAtI hai) chUTa jAtI hai (zrotA - taba dravya-paryAya kA jJAna ho jAtA hai) ho jAtA hai! (zrotA :- Most Important Point che!) A pramANanI bahAra javuM nahIM ane pramANamAM aTakavuM nahIM e be vAta AmAM AvI gaI (zrotA :- be vAta AvI gaI) AvI gaI ne ! pramANanI bahAra javuM nahIM eTale ekatA thAya nahIM. ane pramANamAM aTakavuM nahIM eTale paryAyamAM ekatA nA thAya. pramANamAM aTake to? (zrotA - paryAyathI ekatvabuddhi thaI jAya) hAM.....ane pramANanI bahAra jAya to? (zrotA :- parathI ekatvabuddhi thaI jAya) hAM...joyuM? pramANanI bahAra jAya to parathI ekatva ane pramANamAM aTake to? rAgathI ekatva. pramANanI bahAra jAvuM nahIMne pramANamAM aTakavuM nahIM e asAdhAraNa che sUtra. e lakhajo emAM meM kahyuM e pramANe. pramANamAM aTakelo jIva nizcayanaya vaDe paryAyano niSedha karI zakato nathI. (zrotA :nathI karI zakto. kemake pramANamAM to dravya paryAya svarUpa vastu Ave ne !) ene upAdeya mAne che. emAM paryAyano niSedha Avyo nahIM. dravyanA Azraya vinA paryAyano niSedha na thAya. paryAyano niSedha na thAya to ekatva tUTe nahIM. jJAtA thAya nahIM. kartabuddhi rahI jAya. (zrotA :- pramANamAM aTake to pramANanuM dravya upAdeya thaI jAya) upAdeya thaI jAya che. ane paryAyane-dravyanI ekatA. pramANamAM aTake to dravya paryAyanI ekatA ane pramANanI bahAra jAya to paradravya ne svadravyanI ekatA. e meIna cIja che be. (zrotA :- barAbara ! A sUtramAM be vAta AvI jAya che parathI bhedajJAna thAya che ne pariNAmathI bhedajJAna thAya che.) bhedajJAna thAya che basa ! sUtra che "pramANanI bahAra jAvuM nahIM ane pramANamAM aTakavuM nahIM' moTA bhAganA jIvo to pramANanI bahAra ja che. thoDA jIva pramANamAM AvyA hoya to aTakI jAya. basa ! (zrotA :- AhAhA ! adbhuta vAta che bhAI A. eka sUtramAM parathI bhinnatA ne paryAyathI bhinnatA thaI ane kharekhara paryAyathI bhinnatA thAya tyAre ja kharekhara parathI bhinnatA sAcI siddha thAya.) paryAyanI ekatA to AkhA lokAlokanI ekatA. kemake paryAya pote paradravya che. svadravya ne paradravyanI ekatA. paryAya to nAma che bAkI paradravya che (zrotA:paryAya to nAma che bAkI to paradravya che Aha...vAha prabhu !) che ke nahIM. (zrotA :- amRta jhare che.) ApaNe to AcArya bhagavAnanI sAthe sAthe cAlavuM. enI jarAya (AgaLa pAchaLa nahIM) (zrotA :- pote AcArya jevA thaI jAva cho) temaja AcArya thavAyane. tIrthaMkara thayA Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekAMta amRta 25 pahelA to AcArya thAya ja ne. AcArya thayA pachI eka svAMga Avaze. (zrotA :- paryAya to nAma che bAkI paradravya che. usakA abhiprAya to paradravya se hI ekatva kA rahA nA ? paryAya se ekatvabuddhi hai to paryAya to paNa 52 dravya che ne) paradravya enI hAre ekatva. (zrotA :- to paradravyakI jAtase ekatva hai to pachI paradravyase ekatva hI huA nA !) ekatva ho gayA nA ! eTale hAtha halAvI zakuM chuM, bolI zakuM chuM, roTalInA kaTakA karI zakuM chuM eTale paranI kartRtvabuddhi ekatvabuddhi che mATe kartRtvabuddhi che. ane eka rAganI ekatvabuddhi che mATe paranI ekatvabuddhi laMbAI jAya che. ahIMthI (aMdarathI) tUTe to olI laMbAI nahIM. (zrotA H- barAbara ! ekadama bahu sarasa ! mULa to ahIMthI (aMdarathI) tUTavuM joIe.) mULa ahIMthI tUTe che. mULa ahIMthI tUTe che. kharekhara bhedajJAna to aMdara ja che ne bahAra to padArtha bhinna ja che. (zrotA :- Apa kaho cho ne ! heya-upAdeya to aMdara ja che !) aMdara ja che ! (zrotA HbahAra to badhuM jJeya che) ane 38 mI gAthAmAM aMdara ja lIdhuM. 50 mI gAthAmAM aMdara bahAranI vAta ja nahIM. nava tattva je paryAya che enAthI AtmA bhinna che. ajIva paNa paryAya che. ajIvano vikalpa e ajIva che pote. svacatuSTayamAM AkhuM pramANanuM dravya lIdhuM ane pramANanA dravyamAM paradravyanI nAsti lIdhI. (zrotA :- pramANa ke dravya meM para dravyanI nAsti) hAM. pramANanuM dravya lIdhuM che. have AgaLa, nitya-anityano bola Ave che. nityamAM jovo jo. nityano bola Ave che. vAMco ! anAdinidhana avibhAga, jema olA sahavartI ne kramavartImAM avibhAga AvyuM tuM ne ! ema nityamAM paNa ekaluM sAmAnya nathI, sAmAnya vizeSAtmaka Akho nitya che. dhIme dhIme vAMco. anAdi nidhana, barAbara, che. anAdi anaMta avibhAga ekavRttirUpe pariNatapaNA vaDe pariNAmI dravya. anAdi nidhana avibhAga ekavRttirUpe eTale nityavRtti pariNatapaNA vaDe, jo tame oluM nitya lyo to e pariNAmI nA hoya. sAmAnya je svabhAva kuTastha apariNAmI e nitya nathI. tenuM te, tenuM te, pariName che to paNa nitya nitya nitya nitya nitya rahyA kare che. ema ! jevI rIte eka ne anekamAM ApaNe lIdhuM tuM tema. (zrotA :- jaise pariNAmImeM eka aneka ghaTAyA thA) hAM. evo eka pariNAmI che. (zrotA :- pariNAmImAM nitya-anitya ?) dravya nitya paryAya anitya ema nathI. dravya ja nitya che ne AkhuM dravya anitya che. (zrotA :- acchA !) hAM. nitya-anitya dharma eka dravyano che. (zrotA :- eka dravyanuM che eka pariNAmanuM nahIM !) eka dravyano ne eka paryAyano Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekAMta amRta 2 evuM nahIM. (zrotA :- ema nahIM, emAM ene zuM kahevuM che I ?) kahevuM I che ke e jJeya che Akho. ''Akho jJeya evuM jaNAya che jJAnamAM'' pharIthI ApaNe vAMcazuM. A nitya anityano bola sAro che. jema eka anekano bola hato ne evuM AmAMthI ja nIkaLe che. juo ! AmAMthI ja ! oluM che ne bena ! ke dravyanA viSayanI vAta DIpojhITa rAkhIne athavA anubhava thaI gayela hoya e anubhavI puruSa ema kahe che ke mAruM nityapaNuM kevuM che ? ke nitya pariNAmIpaNuM che. ke huM nitya pariNAmarUpe pariNamuM chuM nitya. huM nitya rahuM chuM ne pariNAma pariNamI jAya che ema nathI. huM pote ja pariNamuM chuM ane huM pote kevo paramaguM chuM ? samaye samaye te rUpe te rUpe pariNamuM che. evo nitya pariNAmI chuM. nitya apariNAmI ne nitya pariNAmI. @ ''nitya apariNAmI dRSTino viSaya ane nitya pariNAmI zaiya'' e jo AmAMthI nIkaLe che. anAdi nidhana avibhAga ekavRttirUpe pariNatapaNA vaDe nityapaNuM che. AkhuM vAMcI laIe eTale khabara paDaze ane krame pravartatA eka samayanI maryAdAvALA anekavRttiaMzorUpe pariNatapaNA vaDe anityapaNuM che ''AtmA ja nitya ane AtmA ja anitya che'' (zrotA :- eka pariNAmI AtmAmAM ja be dharmo siddha karavA che !) basa ! eka siddha karavuM che. pariNAmInI ahIMyA vAta che pramANanI vAta che AkhI. pelAmAMya pariNita lIdhI che. pariName che, pariName che to paNa nitya raheto raheto pariName che. nitya raheto raheto raheto nitya e dhArAvAhIka pariName che mATe nitya pariNAmI che. nitya jema apariNAmI che ema nitya paNa pariNAmI, e nityapaNe dharma che eno kAyama anAdi anaMta nitya che AtmA pariNAmI. apariNAmI nitya ane pariNAmI paNa nitya. ahIMyA pariNAmI nitya che. pariNAmI navo nathI thato. (zrotA :- haM pariNAmI paNa nitya che ! anAdi nidhana che.) utpAda vyaya sahitathI utpAda vyayarUpe pariName che. utpAdavyayarUpe pariName che. (zrotA :- hAM. ahIM che utpAda vyayathI sahita paNa anAdi anaMta che.) anAdi anaMta che. (zrotA H- ne utpAda vyayathI rahita paNa anAdi anaMta che) anAdi anaMta. (zrotA :gajaba che bhAI svarUpa !) ''daSTi apekSAe nitya ane jJAna apekSAe nitya.'' (zrotA:A zuM...vAto nIkaLe che paNa !) koI vAMdhA nahIM. AmAMthI ApaNe pahelAM vAMcI laIne pachI enI carcA karazuM nitya anityanI. ApaNe choDavuM nathI. (zrotA :- nahIM choDavuM nathI) choDavuM nathI ! (zrotA :- pariNAmI paNa nitya che ne !) huM ema kahuM chuM ke pariNAmI thayo I pahelAM apariNAmI hato ane pachI pariNAmI kedI' thayo. tuM mane batAva ? : Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekAMta amRta 2 7. (zrotA :- nA, nA, pariNAmI anAdi nidhana che e paNa svabhAva che ne !) svabhAva che ne. utpAdavyayadhuvayuktasatu svabhAva che. pariNAmI paNa svabhAva ane apariNAmI paNa svabhAva. pariNAmI svabhAva pramANa apekSAe che. apariNAmI che e nitya che, e dRSTi apekSAe che. eka dhyeya che ane bIjuM zeya che. ane e joya ne dhyeya anAdi anaMta che. jema dravya anAdi anaMta ane jJAna ene jANe che e anAdi anaMta ema anAdi anaMta che. apariNAmI paNa anAdi anaMta nitya ane pariNAmI paNa nitya anAdi anaMta. tame mane samajAvo ke pariNAmI ke di' thayo tame mane kaho ! pariNAmI anAdi che ke nahIM? (zrotA :- anAdi) anAdithI che to anAdithI nitya pariNAmI, nitya pariNAmo Avyo ke nahIM? nityapaNuM che enuM. pariNAmIpaNuM eno svabhAva nitya rAkhe che. jo AmAM ekAMta jJAnanA pakSavALo marI jAya. ekAMta jJAnanA pakSavALo, vyavahAranA pakSavALo, vyavahAranA pakSavALo AmAM mare ! mRtyu thaI jAya. (zrotA :- sAcuM che ! A to daSTipUrvakanI vAta che !) pahelAM apariNAmI nitya pachI pariNAmI nitya evuM jJAna thAya che. nitya evA apariNAmInuM bhAna ne jJAna thAya che. are ! huM to anAdi anaMta pariNamato ja nathI, pariNamato ja nathI ne. huM to apariNAmI nitya chuM. tyAM dRSTi aMdara dravyamAM Ave che ne Thare che. Thare che ne pachI. ohoho ! huM to anAdithI utpAda vyaya, utpAda vyaya, utpAdavyayarUpe pariNAmI rahyo chuM. huM Aje navo pariNAmI nathI thayo. Aje je pariNAmIpaNuM mArA jJAnamAM AvyuM e bhUtakALamAM paNa huM pariNAmI hato. vartamAnamAM huM pariNAmI joya mane jJAnamAM AvyuM ne bhaviSyakALamAM paNa huM pariNAmI ja rahevAno chuM. (zrotA :- AhAhA...bahu sarasa ! bahota baDhiyA) jainadarzana bahu vizALa che...dariyo che...AtmA dravya nitya che ane paryAye anitya che e ahIMyA viSaya nathI. (zrotA :- e vAta nahIM ahIMyA...) e vAta to gaI, 415 gAthAmAM gaI. TaMkotkIrNa eka nitya dhruva paramAtmA ! e dhruvanuM vizeSaNa nitya che. A pariNAmInuM vizeSaNa nitya che. pariNAmI paNa anAdino hato ne ! (zrotA:- nitya, anAdi nidhana che ne !) A ja AtmA te utpAdavyaya sahita hovA chatAM utpAdavyayathI rahita to utpAda vyayathI sahita kyArano che? e khabara che. (zrotA :- anAdino che ne.) to anAdinuM pariNAmI lIdhuM ke nahIM. (zrotA :- hAM pariNAmI lIdhuM ne, barAbara.) e vastunI sthiti che ane e svabhAva che. pariNamavuM e paNa eno svabhAva ane na pariNamavuM paryAyarUpe e paNa eno svabhAva. (zrotA :- vAha ! paryAyarUpe na pariNamavuM I svabhAva che ne paryAyarUpe pariNamavuM e paNa svabhAva che !) e paNa eno svabhAva che ! Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekAMta amRta - nitya pariNAmI che. AmAM lakheluM che. AmAM lakheluM che enI ApaNe vAta karIe chIe. (zrotA :- satya ja lakheluM che ne !) AmAM lakheluM che juo ! anAdi nidhAna eTale anAdi anaMta ! anAdi nidhana eTale anAdi anaMta thaI gayuM ! avibhAga eTale dravyaparyAyanA vibhAga vinAnuM nityapaNuM che. dravya paryAyano temAM vibhAga nathI. (zrotA :tyAre to pariNAmI siddha thAya che !) hAM...bena, basa ! basa ! jo dravya paryAyane judA pADo to ? (zrotA :- to pariNAmI siddha na thAya) siddha na thAya. to pariNAmI siddha na thAya to koIno mokSa nahIM thAya. (zrotA :- kaise lIkhe hamArI to samajameM nahIM AtA ! lakhAtuM nathI.) lakhAtuM nathI. sAcI vAta che. : (zrotA :- dravya paryAyano bheda karo tame to pachI pariNAmI siddha na thAya ne !) to pariNAmI siddha na thAya ne to pariNAmI che tevuM jJAnamAM zeya tamAruM na thAya to samyagdarzana nathI. (zrotA :- samyagdarzana nathI barAbara che !) 'dhyeyapUrvaka zeya'' dhyeya apariNAmI ne zeya pariNAmI ApaNe A be vAta che I to hAlI Ave che ke nahIM. (zrotA :- hAM hAlI Ave che !) I ne I vAta che. dhyeya che I to apariNAmI che ane jJeya thayuM samyagdarzana, jJAna, cAritrarUpe pariNamyo ke na pariNamyo. (zrotA :- pariNamyo ne) to pariNamyo che. I to pariNamavuM eno svabhAva che. paNa oluM che anAdi anaMta che e utpAda vyayathI pariNAmI che anAdi anaMta ane e A uparikata thaI navuM samyagdarzana thayuM. (zrotA :bilakula sAcI vAta che !) upa2kita che A vizeSa, A vizeSa che. oluM sAmAnya hatuM. oluM sAmAnya pariNAmIpaNuM ane viziSTa prakAranuM pariNAmIpaNuM. emAM phera paDI gayo. (zrotA :- barAba2) pariNAmIpaNuM to anAdi anaMta che ! enuM bhAna navuM thAya che, jJAna navuM thAya che ! jJAna navuM thAya che. (zrotA :- I enI uparikata che) hAM. uparikata che. basa ! samyagdarzanarUpe pariNamyo tyAre pariNAmI thayo ema nathI. (zrotA pariNAmIpaNuM to anAdinuM che.) ApaNA nyAyamAM che ne anAdithI jJAnarUpe pariName che. eTale zuM ? pariNAmI AvyuM ke nahIM. (zrotA :- AvyuM ne ! AhA !) A to AdhAra tamane tyAMno. anAdithI jIva jJAnarUpe pariName che eTale pariNAmIpaNuM AvyuM ke nahIM. ThIka. samayano artha jANe ane jANavArUpe pariName che ke nahIM. e anAdinuM che ke nahIM. samayano artha zuM karyo ? jANe che ane jANavArUpe pariName che. : 28 kuTastha nathI. (zrotA :- pariNAmI AtmA lIdho have) lIdho ke nahIM. kemake samaya. dravya, chae dravyanI siddhi karatAM emAM jIva judo pADyo. jANe che ane pariName che. (zrotA :utpAda vyaya sahita vastu bhI anAdi se hI hai na) anAdikI hai ! naI nahIM ! samyagdarzana Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 anekAMta amRta thayuM eTale utpAda vyaya thayo? (zrotA:- nA, nA anAdithI che) hAM. ThIka utpAdavyayadhruvayuktasa che I je sUtra che e anAdi anaMta che ke nahIM? (zrotA:- anAdi anaMta che) hAM. utpAdavyayadhruvayukataMtu anAdi anaMta che ke nahIM? (zrotA :- anAdi anaMta) ke samyagdarzana thayuM tyAre utpAda vyaya zarU thayo, pahelAM kuTastha hato. (zrotA :- nA, nA. anAdi anaMta che. je hatuM ja nahIM ene kare koNa?) hAM ! hatuM ja nahIM. jo utpAda vyayathI pahelAM rahita hato to sahita kyAMthI thAya? utpAda vyayathI to sahita che paNa enI uparakita navI zarU thAya che. mithyAtva jAya che samyagdarzana pragaTa thAya che. basa eTaluM! enuM vizeSaNa, utpAda vyayanuM vizeSaNa. ghoDA ghoDA ghoDA koI rAto ne koI ghoDo kALo. ghoDo e sAmAnya che. rAto ghoDo ne kALo ghoDo e vizeSaNa che, ema vAta che. utpAdavyaya sAmAnya che ane utpAdavyayamAM duHkharUpa ne sukharUpa e enAM vizeSa che ema mAruM kahevAnuM tamane I che. jaina darzana, AhAhA ! vizALatA ane madhyastha thaIne pakSapAta rahita. ahIMyA Ama lakhe che to enuM zuM kAraNa? Ama che, pariNAmI paNa nitya ne apariNAmI paNa nitya. paryAyane gauNa karo to dhruva to nitya che te che che che. ane pariNAma sApekSathI joIe to pariName che e paNa nitya pariNAmI che. nitya pariNAmI ne nitya apariNAmI be dharmo ekamAM rahelAM che. eka samayamAM viruddha. (zrotA :- tyAre to paraspara viruddha be zaktionuM prakAzavuM thAya) tyAre padArthanI siddhi thAya. ahIMyA padArthanI siddhi thAya che. - gajaba che! ane e AmAM juo cokhkhuM lakhyuM che. ane krame pravartatA, eka samayanI maryAdAvALA aneka vRtti aMzorUpe pariNatapaNA vaDe anityapaNuM che. dravyanuM anityapaNuM. eka samayanI maryAdAvALo eka aMza juo to e anityapaNuM che. AtmA anitya che ho. paryAya anitya nahIM. anitya nAmano dharma AtmAno che. paryAyano anitya dharma che, I dravya ne paryAya vaccenA bhedajJAnathI. AkhuM dravya eno dharma nityapaNuM ane anityapaNuM dravyano dharma che. AtmA anitya che. paryAya anitya na levI ahIMyA. AtmA ja nitya ne AtmA ja anitya che. ane krame pravartatA, eka samayanI maryAdAvALA aneka vRtti-aMzorUpe pariNatapaNA vaDe anityapaNuM omAMya pariNata lIdhA ane AmAMya pariNata lIdhuM anitya. pachI vicAra Ave to eno svAdhyAya karavA carcA karazuM atyAre ja karIe carcA. (zrotA :- eka samayanI maryAdAvALA anekavRtti-aMzorUpe pariNatapaNA vaDe anityapaNuM che.) kevuM? (zrotA:- AtmAnuM) paryAyanuM nahIM. (zrotA :- AtmAnuM anityapaNuM eka eka samayanI) paryAya je utpAda vyaya utpAda vyaya thAya che ane nAza thAya che. (zrotA:- have e pariNAmIne Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30. anekAMta amRta bhedathI jovAthI to pariNAmarUpe jotAM to anityapaNuM lAgaze ne !) hAM. pariNAmanI apekSAe anityapaNuM che. eka samayanI maryAdAvALA, ane pariNAmInI apekSAe nityapaNuM che. pariNAmImAMthI pariNAma juduM pADo. pariNAmI te dravya che. anAdi anaMta anAdi nidhana pariNAmIpaNuM. have e pariNAmImAMthI eka samayanI paryAyanA maryAdAvALo juo tame, to AtmA anitya dekhAya che. ane e bheda kADhI nAkho, eka samayanI maryAdAvALo to pariNAmIpaNuM nitya che. (zrotA :- A badhuM nitya anitya badhuM pariNAmI dravya vacce che) pariNAmImAM che. (zrotA:-pariNAmI ne pariNAma vacce che) hAM. pariNAmI ne pariNAma vacce che. apariNAmI to surakSita che. ahIMyA joyapradhAna che. (zrotA :- zeyapradhAna bhAI ! Ape kIdhuM ke AtmAmAM cAvaDvAdano abhAva che ane AtmajJAnamAM syAdvAda che AtmajJAnamAM syAdvAdanI vAta cAle che) AtmajJAna pragaTa thayuM che. AtmajJAnamAM syAdvAda che. basa ! (zrotA :jJAnamAM syAdvAda che) AtmA nitya anityarUpa kyAM che? AtmA to trikALa nityarUpa che. anitya che ja nahIM enAmAM upAdeya ta vamAM. (zrotA :- e to alaga che. e to aMdara che. e to surakSita che. atyAre to zeyanI vAta cAle che) zeyanI vAta che pariNAmInI. pariNAmI ane pariNAma. pariNAmI to nitya che ane eka samayanI paryAyathI juo to dravya anitya che. bIjuM bIjuM bIjuM dekhAya che. oluM tenuM te tenuM te tenuM te tenuM te dekhAya che. pariNAmI juo to tenuM te tenuM te che pariNAmathI juo to bIjuM bIjuM bIjuM dekhAya che. AtmA bIjo dekhAya che. (zrotA :- sAcuM che. A vAta kevI sahelI nathI kAMI?) nA saheluM nathI hoM. jo pelo pakSa thaI gayo hoya to saheluM nathI. pakSa na hoya madhyastha hoya to saheluM che. ApaNe vAta karIne pariNAmI dravya kyArathI thayo? samyagdarzana thayuM tyArathI ? pahelAM apariNAmI hato ema che? paNa tame mane batAvo ! (zrotA :- nA ema nathI) ApaNA nyAyamAM AvyuM che. AtmA jJAnarUpe anAdithI pariNamI rahyo che. pote potAne jANavArUpe pariNamI rahyo che. to pariNAmI dravya thayo ke nahIM? (zrotA :- barAbara ! pariNAmI dravya che ne anAdi anaMta che pariNAmI) che ! (zrotA :- e svabhAva che.) e pariNAma jo svaAzrita Ave to vItarAgatA ne para Azrita hoya to (vItarAgatA nahIM). (zrotA :- A pariNAmanA be vizeSa che) be pariNAmanA vizeSa che. pariNAma to sAmAnya che. e to svabhAva che, utpAdavyaya to svabhAva che. utpAdavyaya sukhaduHkhanuM kAraNa nathI. (zrotA :- emAM plasa thAya che e sukha-duHkhanuM kAraNa che) (zrotA :- ame nitya anityamAM dRSTinA viSaya ane jJAnanA viSaya ema bene meLavIne Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 anekAMta amRta anekAMta letA hatA paNa e to DIpojhITa che. AmAM jJAnamAM ja syAdvAda lIdho che. dRSTino viSaya to atyAre DIpojhITa rAkhyo che) samyajJAna pragaTa thayuM te samyajJAna vastune kevI rIte jANe che ? (zrotA :- A rIte jANe che) ahIM daSTinI vAta to che ja nahIM. dRSTi to pragaTa thaI gaI. dRSTinI sAthe samyajJAna thayuM to samyajJAnamAM syAdvAda che. anubhava jJAnamAM syAdvAda che. dravyamAM kyAM syAdvAda che ? to to nitya anitya dRSTino viSaya banI jAya. jo emAM syAdvAda hoya to. AtmAmAM syAdvAdano abhAva che. (zrotA H- barAbara ! ekadama sAcI vAta che !) AtmA apariNAmI che traNekALa, pariNamato ja nathI eka samayamAtra. AtmA niSkriya che emAM kyAM kriyA che. jJAnamAM kriyA che. A jainadarzanane koI lagatuM nathI. enuM kAraNa che ke syAdvAda koI samajatuM nathI. syAdvAda paNa samajavA jevo che. anekAMta svarUpa enuM samajavA jevu che basa. (zrotA :- A sUtra ekadama sAcuM che. AtmAmAM syAdvAdano abhAva che ane AtmajJAnamAM syAdvAdano sadbhAva che) zAstrajJAnamAM nahIM, AtmajJAnamAM sadbhAva che. A AtmajJAnI che. A AtmajJAnI lakhe che. nitya anitya viruddha be dharma che eka dravyamAM. be dravyamAM viruddha be, eka che paraspara viruddha eTale dravyanI siddhi thAya. (zrotA :anaMta dharmAtmaka vastunI siddhi thAya) siddhi thAya ema ! anaMta dharma emAM che dravyanA. (zrotA :- pariNAmImAM che) pariNAmImAM che. pariNAmImAM ja hoya ne anaMtadharma. apariNAmImAM anaMtadharma anitya dharma emAM che ? emAM syAdvAdano to abhAva che. kathaMcit nitya, kathaMcit anitya evo AtmA nathI. ane kathaMcit nitya anitya jJAnamAM che, che ne che. emAMthI uDADe to daSTi khoTI che. jJAna khoTuM to dRSTi khoTI. zraddhA kahe che jJAnane ke nitya anityane tuM zuM kAma jANe che ? huM nityane pakaDuM chuM tuM ya nityane pakaDI le ! ke huM jo tArA kahevAmAM AvIza ne to jJAna mAruM cAlyuM jaze, ajJAna thaI jaze. ane ajJAna thatAM tAro nAza thaze. huM to nitya anitya che ema jANuM chuM. nayapUrvaka A pramANajJAna che. pramANajJAnamAM anaMta dharma eka samayamAM yugapad akrame jaNAya che. (zrotA :- dRSTipUrvaka je jJAna pragaTa thAya che to emAM ema jANI zakAya ke dRSTi apekSAe nitya che ane jJAna apekSAe pariNAmI che to anitya che.) barAbara che ! dRSTi apekSAe kahI zakAya barAbara che ! (zrotA :- ema jANI zakAya ne ?) dRSTi apekSAe dravya nitya che ane anitya nathI. huM ! anitya to paryAyano dharma che mAro dharma nathI ema kahI devuM. (zrotA H- e to asti nAsti anekAMtamAM cAlI gaI ne dRSTinI vAta to) Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekAMta amRta dravya ne paryAyanI vacce bhedajJAna asti nAsti anekAMta. huM dravyarUpa chuM ane paryAyarUpa nathI. paryAya to pa2 dravya che. AmAM dRSTinI prApti thAya che. ane samyajJAna pragaTa thAya che. AmAM syAdvAda hoya che. jAmanagaramAM khUba sAruM AvyuM che. (zrotA :- bahu sAruM AvyuM che bAra aMgano sAra Avyo che) syAdvAdano AtmAmAM abhAva che ane AtmajJAnamAM syAdvAdano sadbhAva che. pahelA je aMdara vAta karI tyAre syAdvAdano abhAva kahyo pachI vicAra to cAlatAM ja hoya ne pachI eTale moTaramAM beThA. bena ! hajI beThA tyAM zuM kahyuM ? bena ! AtmAmAM syAdvAdano abhAva che paNa AtmajJAnamAM syAdvAdano sadbhAva che. benane besI gayuM ne ene to rAtre khulle Ama bedhaDaka kahI dIdhuM samAjamAM. eTale dRSTi ne jJAnane kAMI virodha nathI Avato. beya samyak pragaTa thAya che. (zrotA H- samyak ! ane keTalAM samartha, dRSTi paNa keTalI samartha ane jJAna paNa keTaluM samartha) bemAMthI koI macaka khAtA nathI. benA saMvAdamAM beya potapotAnA svabhAvane rAkhe che. (zrotA :- majabUta) beya majabUta che ho. = jJAna kahe che huM eka dharmane jANuM ne bIjAne na jANuM mAruM nathI. (zrotA :- Avo pakSapAta mArAmAM nathI. pakSapAta nathI !) bena ! A zabda barAbara ! A zabdanI sakhta jarUra hatI. pakSapAta nathI. (zrotA :- jJAnamAM pakSapAta nathI hoto) jJAna madhyastha hoya che. A zabdanI sakhta jarUra hatI. premacaMdajI bole che. sakhta jarUra hatI A zabdanI. (zrotA : sAcuM che) pakSapAta nathI. madhyastha che ke nahIM ? jevuM che evuM jANe che. nitya pariNAmI che. (zrotA H A nityapaNuM to koI di' vicAryuM nathI. AvuM nityapaNuM che.) paNa ApaNe enI carcA karIne. (zrotA :- hA paNa che ja ne !) che ja ne anAdi anaMta pariNAmI che ke nahIM. anAdi anaMta jo pariNAmI hoya to pariNAmInuM nityapaNuM siddha thaI gayuM. A anAdi nidhana zabda lakhyo che. (zrotA :- hA che ne ! nityanI sAthe ekavRttirUpe pariNatapaNA vaDe nitya) pariNata ! (zrotA :- pariNata lakhyuM che mATe !) lakhyuM che ane I pariNata lakhyuM che mATe pariNAmI dravya nitya che, anAdi anaMta emAMthI nIkaLe che ema. anAdi nidhana ane pariNata be zabda lakhyAM emAM nitya pariNAmI siddha thaI gayuM. (barAbara !) jo pariNata na lakhyuM hota to dRSTino viSaya AvI jAta. (zrotA :- to dRSTino viSaya AvI jAya) A pariNata lakhyuM che ne ! = are majA Ave evuM che, majA Ave evuM che. (zrotA :- A vAtamAMthI, A adhikAramAMthI ema ja lAge che ke AtmajJAnamAM syAdvAdano sadbhAva che, AtmAmAM syAdvAdano abhAva che. A sUtra upara ja jANe Akho A adhikAra lakhANo hoya ema.) 32 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 anekAMta amRta AtamajJAnI lakhe che. anubhavI lakhe che. nahiMtara to mane khAI jAya. samajI gayA! hA. Akho samAja che ne A to. are AtmAmAM syAdvAdano abhAva che. ene meM kIdhuM AmAM kAMI uhApoha thayo? meM pUchyuM'tuM ne javAharane sonagaDhamAM, ke kAMI uhApoha thayo nathI. kema thAya? mane kahe AcArya bhagavAnanuM lakhANa che. syAdvAdano abhAva hovA chatAM nizcayAbhAsapaNuM AvatuM nathI. (zrotA :- eNe paNa gajaba karI devasana AcArye bhAI ! AvuM lakhANa kyAMya nahIM hoya !) kyAMya nathI. (zrotA :- A to khulluM thaI gayuM) AtmAmAM syAdvAdano abhAva ane AtmAmAM syAdvAda nathI ema ApaNe jANIe ne mAnIe to ApaNane nizcayAbhAsapaNuM Ave ja nahIM. (zrotA :- dRSTi samyaka thAya emAM to nizcayAbhAsanI kyAM vAta che?) dRSTi samyaka thayA pachI jJAna samyapha thAya pachI syAdvAda lakhyo. jJAnamAM syAdvAda, emAM ne emAM che. emAM ne emAM pAnAmAM syAdvAda lakhyo jJAnamAM. sarvathA bhinna ne sarvathA abhinna badhuM kahyuM. e kathaMcita e jJAnamAM. (zrotA :- kathaMcit bhinna abhinnamAM ja syAdvAdanI siddhi che. barAbara che ! tame kahyuM pariNAmI na hoya to mokSamArganI siddhi thatI nathI) khalAsa! to utpAdatrayanI siddhi na thAya to utpAtreyadhruvayuktasat dravya. khoTuM paDe sUtra ApyuM. ema nathI pariNAmI che. pariName che. TakIne palaTe che. (zrotA :- palaTe che ne !) palaTavuM eno svabhAva che e svathI palaTe che parathI nahIM. (zrotA :- palaTavAno e svabhAva che e svabhAva paNa nitya che.) ane TakavAno paNa svabhAva ane palaTavAnoya svabhAva. nitya palaTe che. nitya eno svabhAva che palaTavuM. paryAya sApekSathI juo to pariName che e nitya pariName che. eka aMzathI juo to e anitya che. (zrotA:-pariNAmathI juo to anitya che. pariNAmIthI juo to nitya che joyapradhAna nitya, oluM dhyeyapradhAna nitya ane A zeyapradhAna nitya) zeyapradhAna nitya che A. ane zeyano eka aMza jovo tame eka vRtiaMza eka, bhedathI juo bheda, pariNAmImAM bheda karo to anitya dekhAya che paNa e bhedane gauNa karo to nitya dekhAya che. nitya pariNAmI che. (zrotA :- AmAM bhaMDAra che.) eTale nitya anitya svarUpa jaNAya che ne ! bhedAbheda, ekaaneka eka sAthe jaNAya che. meM tamane kahyuM hatuM ema cAle che. AcArya bhagavAna sAthe ja sIdhuM cAle che. juo A rIte svAdhyAya pUrve meM paNa nahoto karyo, A vakhate thAya che. kemake anekAMtanuM AvyuM ne eTale. 258 naMbaranA kaLazathI upaDyuM che ne ! (zrotA:-hA apariNAmInA lakSe pariNAmI Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 anekAMta amRta ne pariNAmanuM jJAna thaI jAya che !) pariNAmInuM jJAna ne pariNAmanuM paNa jJAna. (zrotA - apariNAmInuM to dhyAna thAya che enuM jJAna to hoya ja A to apariNAmInA lakSe pariNAma ne pariNAmanuM jJAna thayuM, benuM jJAna thayuM) nitya anitya beya. pariNAmI nitya che pariNAma anitya che. nitya pariNAmI, koI kahe pariNAmI nitya hoya koI di'? (zrotA - hoya) pariNAmI to anitya hoya ke nahIM. nitya che pariNAmI. pariNAma anitya che. pariNAmI anitya nathI. (zrotA :- ane pariNAmano bheda karIne juo to AtmA anitya che) hA. evuM che be dharmane juo to anitya che AtmA. (zrotA :sApekSathI juo to anitya che. nirapekSathI juo to nitya che. A to judA prakAranuM che ne? jJAnapradhAna che. jJAnapradhAna paNa koI Ama vizeSatAvALuM che) samyajJAna che ne ! sarvajJa bhagavAnanI vANImAM syAdvAda Avyo che. (zrotA :- ene pariNAmI nitya kahevAmAM kaMI saMkoca lAgato nathI) jo to kharA... (zrotA:- mane to I lAge che pariNAmI beparavAha nitya kahe che ke pariNAmI nitya che) jenI apariNAmInI mAsTarI dRSTinA viSayanI mAsTarI, kuMdakaMda bhagavAna ane amRtacaMdrAcAryanI. pachI kahe che, ubhA raho, mAre hajI thoDuMka kahevuM bAkI rahI gayuM che ! kuMdakuMda bhagavAne to kahyuM, meM TIkA karI paNa mane svataMtra vicAro Ave che, mATe A svataMtra pariziSTa lakhyuM che. pariziSTa eTale kahevAI gayuM, e paNa kahIza ane vadhArAnuM paNa kahIza svataMtrapaNe. eTale samayasAranuM nAma Toca upara che. sAcI vAta che ekaluM dRSTipradhAna che ne ke dRSTipUrvaka jJAnanuM paNa AmAM vivecana AvyuM che. (zrotA :kevuM AvyuM che paNa? koI di' sAMbhaLyuM na hoya evuM) evuM koI di' sAMbhaLyuM na hoya evuM AvyuM che. ekAMta pakSa hoyane dRSTinA viSayano to nIkaLI jAya. (zrotA :- nIkaLI jAya bhAI ! koI prakArano doSa nathI Avato. e kahyuM ne ke jJAnanI zuddhi mATe che. bilakula sAcuM. zabda paNa sAcA che) zabda, jJAnanI zuddhi mATe che. "saMzuddhi' samyaka prakAre zuddhi jJAnanI. (zrotA :have evA e zabda to lakhe che AmAM ane ApaNe paNa sAMbhaLI laIe, hA, saMzuddhi mATe paNa kema e che saMzuddhi have e khyAlamAM Ave che, pariNAmI nitya ane pariNAmano bheda juo to anitya. anAdi nidhana eTale anAdi anaMta thaI gayuM ke nahIM? ane pariNata eTale pariNAmI thayuM to e anAdi anaMta nitya che, anAdi anaMta pariNAmI dravya nitya che. A AnA zabdano artha cAle che. anAdi nidhana eTale anAdi anaMta. ane pariNata eTale pariNAmI. (zrotA :- pariNAmI ane jJAnarUpe anAdithI pariName ja che ne !) pariName ja che. (zrotA :- ene zuM kahezo tame?) ene zuM kahezo? Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 5 anekAMta amRta samayano artha zuM karazo? ane utpAduM vyayathI sahita che anAdi anaMta eno artha zuM karazo? cAlo. (zrotA :- A ja che artha eno. AhAhA ! ApaNA nyAyamAM paNa oluM che ne ke utpAdathI kathaMcit sahita che. nyAyamAM paNa che utpAda vyayathI sahita hovA chatAM utpAdu vyayathI rahita che evuM che kAMIka) hA barAbara che ! paNa e to paramAtma prakAzamAM che ne. (zrotA :- nahIM emAMya nyAyamAMya che) barAbara che! (zrotA :- eka nyAya che evo) haze kADhajo pachI jojo. (zrotA :- e jIva tyAM hato, hA, e kema khabara paDe ke A jIva te che) hA, jIva che e enAthI sahita ne enAthI rahita ananya che. pUrve e jIva hato, to e bhale e paryAya cAlI gaI paNa e samaye e paryAyathI ananya dravya hatuM ema atyAre jaNAya che. eTale A jIva pUrve hato I ja atyAre che ane I ja atyAre utpAdathI ananya che. je pUrve utpAdathI ananya hato e paryAya bhale vyaya thaI gaI paNa dravya saLaMga che, to dravyane jotAM e dravya vartamAnanI paryAya che enAthI ananya che, to teno te che. - paryAya palaTe paNa ananya thaIne palaTe che eTale ananya ananya ananya. are ! A to te ja che. mane e nyAya bahu gamI gayo che. (zrotA:- emAM paNa pariNAmInI siddhi thAya che, pariNAmInI siddhi thAya tyAre to A AhAradAna koNe ApyuM? rAjakumAra, rAjA, RSabhadeva bhagavAnane? (zrotA :- zreyAMsa rAjA) zreyAMsa rAjA ke pUrve huM A mArA pati ne huM enI patnI hatI. ene AhAradAna ApyuM'tuM. e vidhi jANI lIdhI, eNe jAti smaraNa jJAnamAM. to I to dravya tarIke to saLaMga che ne ! paNa e paryAye jyAre pariNamato pariNamato Avyo, to e pariNAmathI paNa ananya che ne? e ananya jue che eTale huM ja chuM. A huM chuM ane A pUrve mArA pati atyAre RSabhadeva bhagavAna che te munirAja che. (zrotA - barobara ! paryAya kathaMcit ananya che eTale pUrve A jIva hato e vartamAnamAM pragaTa thAya che, eTale jo jJAna apekSAe ananya na hoya to moTo doSa AvI jAya ane dRSTi apekSAe ananya hoya to dRSTikhoTI. dRSTiapekSAe anya, jJAna apekSAe ananya. eTale beya vikalpa chUTI jAya. jema che ema anubhava thAya. (zrotA:- anya hoya to paNa ThIka ananya hoya to paNa ThIka) anya hoya to paNa ThIka, huM to jevo chuM evo chuM basa! mAre to anyano pakSapAta nathI ne ananyano paNa huM pakSapAtI nathI. huM to jJAtA chuM. AhAhA ! vacamAM te pakSapAta zabda sAro vAparyo. sAro zabda AvI gayo. (zrotA :- jJAnamAM pakSa nathI hoto) jJAnamAM pakSa nathI hoto. A jJAnanI vAta che. jevA AtmAnA dharmo che evuM jANe che samudra che. samudra. tetrIsa sAgaropama sudhI carcA karatAM haze savArtha siddhinA devo ane khUTe nahIM to keTalo samudra haze ne, A to hajI kAMI Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekAMta amRta 3 nathI. bAra aMgamAM A to je pAMcamuM AvyuM ane emAMthI vIsa bolane emAMthI eka evI je paraMparA lakhI che ne ! samudramAM biMdu che A. A atyAre samayasAra che e samudramAM biMdu che. paNa ''samayasAra che e samudra che'' A (aMdaranA) samudrane batAve che. (zrotA :- kemake samudranuM biMdu samudrane ja prasiddha kare che ne ?) prasiddha kare che. A rIte jJAnamAtra AvA Atmavastune paNa eTale chae dravyomAM to che, paNa AmAM Atmavastune paNa tat atapaNuM vagere babbe viruddha zaktio svayameva prakAzatI hovAthI anekAMta svayameva prakAze ja che. AvyuMne, have AgaLa. prazna :- jo Atmavastune, jJAnamAtrapaNuM hovA chatAM, svayameva potAnI meLe anekAMta prakAze che to pachI arhata bhagavaMto tenA sAdhana tarIke anekAMtane syAdvAdane zA mATe upadeze che ? eTale jJAnamAtra to svayameva anekAMta che to enA upadezanI jarU2 zuM che ? svayameva potAnI meLe anekAMta eno svabhAva che jJAnamAtrano, to pachI anekAMtano upadeza zA mATe ApavAmAM Ave che ? syAdvAdano. uttara :- ajJAnIone jJAnamAtra AtmavastunI prasiddha karavA mATe upadeze che. jJAnamAtranA be artha thAya che. trikALI dravya apariNAmI ne pariNAmI beya. jyAM je hoya ema samajavuM. jJAnamAtra AtmavastunI prasiddhi karavA mATe upadeze che ema ame kahIe chIe. kharekhara anekAMta-syAdvAda vinA jJAnamAtra Atmavastu ja prasiddha thaI zakatI nathI. jo jJAna khoTuM che to daSTi khoTI che ema kahe che. ane dRSTi sAcI thAya tyAre jJAna sAcuM thAya ja che, ema niyama che. syAdvAda sAthe susaMgata evI dRSTi hoya che samyagdarzana. kharekhara anekAMta (syAdvAda) vinA jJAnamAtra Atmavastu ja prasiddha thaI zakatI nathI te nIce pramANe samajAvavAmAM Ave che. svabhAvathI ja bahubhAvothI bharelA vizvamAM sarvabhAvonuM svabhAvathI advaita hovA chatAM, dvaitano niSedha karavo azakya hovAthI samasta vastu svarUpamAM pravRtti ane pararUpathI vyAvRtti vaDe baMne bhAvothI adhyAsita che. AhAhA ! zuM kahe che ? ke anaMtadravyo che. e Ama juo to advaita che. ane eka eka dravya eka ekathI bhinna che eTale dvaitapaNuM paNa che. dvaita eTale judA judApaNuM bIjA bIjApaNuM. dvaitano niSedha karavo azakya hovAthI anyamati kahe che A badhuM adbhuta che. nahIM advaita nathI. badhuM thaIne eka che ema nathI. AhAhA...! ema nathI. samasta vastu svarUpamAM pravRtti, jo svarUpamAM pravRtti eTale svarUpamAM pravRtti ane pararUpathI vyAvRtti. che ne. baMne bhAvothI adhyAsita che. svarUpe sattA ne pararUpe asattA. Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekAMta amRta 37 pote potArUpe pariName che pararUpe pariNamati nathI. cetana cetanarUpe pariName, pravRtti kharI enI jANavA dekhavAnI, paNa jaDarUpe pravRtti enI nathI. arthAt samasta vastu svarUpamAM pravartatI hovAthI svarUpa eTale svabhAva, pariNAma svabhAva, utpAda vyaya svabhAva emAM pravarte che. svarUpamAM hovAthI ane pararUpathI bhinna rahetI hovAthI dareka vastumAM banne bhAvo rahelAM che. A svacatuSTaya ne paracatuSTayanuM bhedajJAna. eka dravyamAM bIjA dravyanI nAsti. A pramANanI saptabhaMgI che. tyAM jyAre A jJAnamAtra bhAva AtmA zeSa bAkInA bhAvo sAthe nijarasanA bhArathI pravartelA jJAtA zeyanA saMbaMdhane lIdhe. juo ! AtmA jJAtA ne cha dravya zeya. evA saMbaMdhane lIdhe ane anAdikALathI joyonA pariNamanane lIdhe. zeyonA pariNamanane lIdhe jJAnatattvane pararUpe mAnIne arthAt zeyarUpe aMgIkAra karIne ajJAnI thayo thako nAza pAme che. ekatA karI nAMkhI. zeyanuM pariNamana dekhIne huM zeyarUpe pariNamu chuM ema. eka loTaNa billI Ave che loTaNa billI. amuka prakAranA comAsAmAM evA vRkSa thAya che, Ama ! bIllI che ne loTaNa billI e billI hoya ne bIlI ema Ama loTyA kare. billI miMdaDI (bilADI) bilADIne ene joIne loTe Ama, Ama. e loTaNa nAmanuM vRkSa thAya che. ene joIne billI Ama loTI jAya che. ema zeyanuM pariNamana joIne e pariNamana mAruM che potAthI jJAnamAMthI chUTIne zeyarUpe bhAse che potAne, paranA pariNamanane potAnuM mAne che. (zrotA:-huM zeyarUpa thaI gayo emAM zuM levuM jJayane jANuM chuM ema levuM?) zeyarUpa thaI gayo eTale jJayanuM pariNamana to che ja, jaDanuM pariNamana che. have jaDanA pariNamanano pratibhAsa jJAnamAM dekhIne, che to zeyanuM pariNamana ane mAne che mAruM pariNamana, jJAnanuM pariNamana mAne che. e jJAnanuM pariNamana nathI, jJAna to jANavArUpe pariName che, sparza, gaMdha, varNarUpe to pudgala pariName che. (zrotA :- pudgala pariName che barAbara che.) enuM pariNamana dekhIne e huM pariNamyo chuM ema ene bhAse che. (zrotA:- AhAhA ! jema A lakhavAnI kriyA thAya che, A to jaDanI kriyA pudgalanI kriyA che ane evuM jJAnamAM jaNAyuM ke lakhavAnI kriyA jaNANI to huM lakhuM chuM) hA. lakhuM chuM eTale zeyanA pariNamanane potAnuM pariNamana mAne che. e ajJAnI thaI jAya che. ajJAnI thayo thako nAza pAme che. jJayanA pariNamanane potAnuM pariNamana mAnyuM enA pariNamanathI mAruM jJAna pariNamana juduM che evuM bhedajJAna nathI karato. (zrotA:-huM to mAtra jJAnapaNe pariNamuM chuM) jJAnapaNe pariNamuM chuM joyapaNe pariNamato nathI. (zrotA :- A zeyanA to anaMta bheda che ne jJAna to eka ja prakAranuM che) hAM. zeyanA Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekAMta amRta 38 pariNamanane mAruM pariNamana mAnyuM to ajJAnI thaI gayo. ema. (zrotA :- jJAnanuM ajJAna thaI gayuM) jJAnanuM ajJAna thayuM ema ajJAnI thayo thako nAza pAme che. - tyAre te jJAnamAtra bhAvanuM, juo ! svarUpathI jJAnarUpathI tapaNe prakAze che. jJAna to jJAnarUpe che. zeyanA pariNamanarUpa jJAna kyAM vayuM gayuM ? arthAt jJAna jJAnapaNe ja che ema pragaTa karIne, jJAna jJeyarUpe nathI paNa jJAna jJAnarUpe ja che. ema pragaTa karIne jJAtApaNe pariNamanane lIdhe. juo ! kevo cokhkho zabda che jJAtApaNe pariNamanane lIdhe, apariNAmI che ke pariNAmI ? (zrotA :- pariNAmI) jJAnarUpe pariName che AtmA hoM ! (zrotA : pariName che tyAre sAdhyanI siddhi thAya che.) jJAtApaNe pariNamanane lIdhe, jJAnI karato thako athavA jJAnI thayo thako karato thako, eTale thayo thako. anekAMta ja syAdvAda ja tene uddhAre che, nAza thavA deto nathI. jJAna TakI rahe che. (zrotA :- bahu sarasa !) Ama jANe to jJAnanuM ajJAna na thAya. (zrotA :- traNa lAIna bahu sarasa ! badhuM AvI gayuM emAM syAdvAda uddhAra kare che anekAMta uddhAra kare che. vAha !) huM zeyarUpe pariNamuM chuM e buddhi thatI nathI. zeyarUpe para padArtha pariName che. huM to jJAnarUpe pariNamuM chuM. jJAnarUpe pariNamuM chuM paNa huM zeyarUpe pariNamato nathI. e kyAM najara jAya enI, jJAna upara najara hoya to, jo jJeyane jANavA rokAya to e pariNamana mAruM che ema bhAsyA vagara rahe ja nahIM eTale ajJAna thaI gayuM. kharekhara to paranI sAme jovAnuM ja nathI. jovAnI ja sakhata manAI che. paranI sAme jove che e jJeyanA pariNamanane potAnuM pariNamana mAnI le che ane jo jJAna upara najara kare che to huM to jJAnarUpe pariNamuM chuM. sparza, rasa, gaMdha, varNarUpe to pudgala pariName che. mAre ne ene levA devA zuM ? (zrotA parane jANavuM e ja bhUla che) e ja bhUla che. (zrotA :- ajJAnanuM mULiyuM che) mULa bhUla che jJAnanuM ajJAna thaI jAya che. cAlo TAIma thaI gayo ! eka bola thayo, tapaNAno bola thayo. haju thayo nathI pUro. (zrotA :- thaI gayo. aDadho thayo. tapaNuM thayuM ata5NuM nathI thayuM) atapaNuM have thAze. pachI laI laIzuM. : = = tat atatkSaNuM be dharmo che eTale AtmA jJAnarUpe rahe che paNa zeyarUpe thato nathI. (zrotA :- AhAhA ! emAM to asti nAsti anekAMta AvI gayuM.) pariNamana tat atatkrAM ema ja che. tat eTale jJAnarUpe che atat eTale zeyarUpe pariNamana mAruM nathI. zeyarUpe pariNamana para padArthanuM che. 525dArtha badhA jJeya che. cha e dravya jJeya che. enuM pariNamana e mAruM pariNamana kyAMthI hoya ? ema. kemake e atat che. zeyanI mArAmAM nAsti che ane zeyanuM pariNamana mArAmAM nA Ave ane jJAnanuM pariNamana mArAmAMthI chUTe nahIM ane Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekAMta amRta zeyamAM jAya nahIM. svajJeya che ne e. dravyaparyAya beyanuM jJAna tamane hatuM. dravyanA jJAnapUrvaka paryAyanuM jJAna thAya che anekAMtanuM. to emAM doSa kyAMthI (hoya). e to svabhAva che. (zrotA :- e to jJAnano guNa che) guNa che. doSa nathI. (zrotA :- jJAnano guNa che e to barAbara !) ane kathaMcit bhinna to pariNAma AvyuM. (zrotA :- kathaMcit bhinna abhinna to pramANa AvI gayuM e to che ja.) kacit abhinnamAM paryAya AvI eTale AkhuM pariNAmI AvI gayuM ne ? kathaMcit bhinna eTale pariNAmImAMthI pariNAma bhinna che. pariNAmI ane pariNAma. (zrotA :- pariNAmI ne pariNAma) pariNAma, pariNAmI ne pariNAma. = = (zrotA :- A syAdvAdano viSaya che. syAdvAda apariNAmIne to aDato ja nathI) eno viSaya ja nathI. (zrotA :- kema ke abhAva che ne ! AtmAmAM to syAdvAdano abhAva che. syAdvAda to AtmAne aDato ja nathI. syAdvAda to pariNAmI ne pariNAmane aDe che. jANe che ) jANe che basa ! barAbara che. evuM ja che (zrotA :- A navI vAta che bhAI ! A syAdvAda che te pariNAmI ane pariNAmane jANe che enuM nAma syAdvAda, dRSTino viSaya dRSTimAM AvI gayo che) e to apariNAmI che. (zrotA :- e to apariNAmI che) tyAM pariNAmI nathI ne pariNAma paNa nathI tyAM. (zrotA :- tyAM pariNAma paNa nathI) te pariNAmI paNa nathI ane te cIjamAM pariNAma paNa nathI. pariNAmanI to nAsti che. anAdi anaMta pramata apramatanI. (zrotA H- eTale to AtmAmAM syAdvAdano abhAva che.) abhAva eTale abhAva. (zrotA :- pariNAmano ne pariNAmIno abhAva che) beyano abhAva che. jJAnamAM pariNAmI ne pariNAmano sadbhAva che. (zrotA :- A zuM thAya che paNa ? keTaluM badhuM khulyA kare che paNa ? ame to lakhIne parezAna chIe.) = viDIyo pravacana naM. 195, saLaMga pravacana naM. 3 tA. 20/11/89 39 juo AmAM upara je mathALuM bAMdhyuM che ne. temAM AkhA pramANanuM dravya kahevA mAMge che. svabhAvathI ja bahu bhAvothI bharelA A vizvamAM sarva bhAvonuM svabhAvathI advaita hovA chatAM, sarva padArtho potAnI apekSAe ekapaNuM abheda che ane dvaitano niSedha karavo azakya, Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 anekAMta amRta eTale bIjA padArtho nathI ema niSedha na karI zakAya. bIjA padArtho paNa che. AtmA paNa che ane bIjA padArtho paNa che. samasta vastu svarUpamAM pravRtti ane pararUpathI vyAvRtti vaDe banne bhAvothI adhyAsita che. be padArtha sva ane para jagatamAM che ema siddha karyuM. eTale AkhuM pramANanuM dravya lya che, samajI gayA. arthAt samasta vastu svarUpamAM pravartatI hovAthI, utpAdavyayadhuvayukta samAM Take che. emAM e Take che I eno pravartatI eno svabhAva che ane pararUpathI bhinna rahetI hovAthI, ApaNe pramANanI vAta karI hatIne, eka dravyathI bIjuM dravya bhinna che. dareka vastumAM bane bhAvo rahelA che. kyAM? jyAre A jJAnamAtrabhAva AtmA, jJAnamAtranA be artha (jyAM je yogya hoya te samajavuM.) che. - jJAnamAtrabhAva AtmA zeSa bAkInA bhAvo sAthe nija rasanA bhArathI pravartelA jJAtAzeyanA saMbaMdhane lIdhe ane anAdi kALathI yonA pariNamanane lIdhe eka jJAtA-zeyanAM saMbaMdhane lIdhe ane anAdikALathI te zeyonAM pariNamanane lIdhe be vAta lIdhI. jJAna tattvane pararUpe mAnIne, zeyanA pariNamanane potAnuM pariNamana mAne che arthAta jJayarUpe aMgIkAra karIne ajJAnI thayo thako nAza pAme che, tyAre te jJAnamAtra bhAvanuM, have viSaya ApaNo Avyo, te jJAnamAtra bhAvanuM svarUpathI, svarUpa nahi, sva-rUpathI jJAnarUpathI tapaNuM prakAzIne arthAt jJAna jJAnapaNe ja che ema pragaTa karIne jJAtApaNe pariNamanane lIdhe jJAnI karato thako arthAt thayo thako anekAMta ja syAdvAda ja) tene uddhAre che. nAza thavA deto nathI. zeyanuM pariNamana bhale ho paNa e zeyanI mArAmAM nAsti che. huM to jJAnarUpe chuM, zeyarUpe nathI. e joyanuM pariNamana mArAmAM AvatuM nathI, mArAthI juduM che. eka vAta karI tapaNAnI. vaLI jyAre te jJAnamAtra bhAva kharekhara A badhuM AtmA che ema ajJAnatattvane svarUpe jJAnarUpe mAnIne, ajJAnatattva eTale para padArtho che e dravya svarUpe (ajJAnarUpe) mAnIne aMgIkAra karIne vizvanA grahaNa vaDe potAno nAza kare che, ke vizva che te ja huM chuM. vizvamaya huM thaI gayo ema che. judo enAthI bhAse che vizvamaya, sarva jagatane potArUpa mAnIne tenuM grahaNa karI jagatathI bhinna evA potAne naSTa kare che. tyAre te jJAnamAtra bhAvanuM) pararUpathI atatpaNuM prakAzIne (arthAt jJAna parapaNe nathI ema pragaTa karIne) vizvathI bhinna jJAnane dekhADato thako anekAMta ja tene potAno (jJAnamAtra bhAvano) nAza karavA deto nathI. Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 anekAMta amRta bIjuM have ekapaNuM ane anekapaNuM Ave che ne, have e Avaze. jyAre A jJAnamAtra bhAva aneka zeyAkA2o vaDe (jJeyonA AkAro vaDe) potAno sakaLa (Akho, akhaMDa) eka jJAna AkAra khaMDita thayo thako mAnIne nAza pAme che. aneka zeyAkAronuM ahiM jJAna thatA, huM anekarUpa thaI gayo, jJAna to ekarUpa rahe che, kAMI anekarUpe thatuM nathI chatAM tenI najara jJAna upara nathI ane paryAyaSTi che eTale jJeyo aneka prakAranA pratibhAsatA huM anekarUpe thaI gayo evI bhrAMti thAya che ema. tyAre te (jJAnamAtra bhAvanuM) dravyathI ekapaNuM prakAzato thako anekAMta ja tene jivADe che. nAza pAmavA deto nathI. bhale jJeyAkAro jJAnamAM jaNAya paNa dravya apekSAe to ekapaNuM che ema. dravya apekSAe eka ane paryAya apekSAe aneka ema kahe che. vaLI jyAre te jJAnamAtra bhAva eka jJAna AkAranuM grahaNa karavA mATe aneka zeyAkAronA tyAga vaDe, potAno nAza kare che (arthAt jJAnamAM je aneka jJeyonA AkAra Ave che temano tyAga karIne potAne naSTa kare che) kemake anaMta jJeyo jJAnamAM pratibhAse che. teo mArA jJAnamAM anekapaNuM pratibhAse che, te khoTuM che te kADhI nAkhavA mAMge che. jJAnamAMthI e zeyAkArone kADhavA mAMge che, e jJeyAkAro to bhinna che. nimittabhUta jJeyAkA2o to bhinna che paNa naimittikabhUta jJeyAkA2o che te to jJAnanI paryAya che e AtmAnuM rUpa che. eno ja dharma che ane e to vastunuM svarUpa che ema. jo kucha jhalakatA jJAnameM vaha zeya nahIM basa jJAna hai. zeyakRta azuddhatA temAM nathI. emAM badhuM jaNAya. rAga jaNAya, dveSa jaNAya, krodha jaNAya, siMha jaNAya, vIMchI jaNAya, sarpa jaNAya, duHkha jaNAya-jaNAyane. bhale jaNAya. eTale jJeyAkArono tyAga kare che. jJeyanA lakSano tyAga to barAbara che paNa zeyAkArano tyAga thoDo thaI zake ? e to na thaI zake. e to jIvanI paryAya che. e paryAya svaAzrita che. AtmAzrita che. 52 jemAM jaNAya che te paryAya svaAzrita che AtmAzrita che. sva jaNAya ke 52 jaNAya jJAnanI paryAya to AtmAzrita ja hoya. svaparaprakAzaka e potAnuM sAmarthya che. e paryAya potAnA Azraye pragaTa thAya che. eTale I A jJeyAkArone huM kADhI nAkhuM e enI bhUla che. zeyanuM lakSa choDI jJAyakanuM lakSa kara, to paryAyamAM e pratibhAse to koI vAMdho nathI ema. thoDIka aTapaTI A vAta che. samajI gayA. jJeya jaNAtuM ja nathI e viSaya judo, ane tenA lakSano niSedha che tenA pratibhAsano kyAM niSedha che ? tenA pratibiMbano niSedha kyAM che? biMbanuM lakSa karyA vinA AtmAnA lakSe pratibiMbo che e jaNAya che. biMba nathI jaNAtuM. zeyAkAra jJAna jaNAya che. e Ave che ke ekavAra vizeSa zeyAkAra jJAnano tirobhAva kara, Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekAMta amRta sAmAnyano AvirbhAva kara. pachI paramArthathI jovAmAM Ave to zeyAkAra jJAnamAM ke sAmAnya jJAnamAM eka AtmA ja jaNAya che I A. jarA bolanuM spaSTIkaraNa eTalA mATe karuM chuM ke mane na jaNAva, mane na jaNAya, mane na jaNAya ema nahi, I to jaNAyA vagara raheze ja nahi. huM Ane (parane) jANuM chuM e lakSa choDI de ne huM AtmAne jANuM chuM. jANanAra jaNAya che to jANanAra jaNAtA lokAloka temAM jaNAya, pratibiMbane kADhI zakAtuM nathI ne teno pratibhAsa kADhI zakAto nathI, kemake pratibiMba ne pratibhAsa te jJAnanI avasthA che. jJeyanI avasthA nathI. ane jJeya sApekSathI te jJeyAkAra che ne Atma sApekSathI jJAnAkAra che. I ja paryAyanuM nAma. kevaLI bhagavAnane jJAnamAM lokAloka pratibhAse che tethI jJAna meluM thAya che ? jJAnamAM paranuM lakSa AvI jAya che ? athavA pa2 jaNAya che I badhA, to ene duHkha AvI jAya che ? nArakInuM duHkha nigodanuM duHkha jJAnamAM pratibhAse che. olo sahana karI na zake evuM duHkha ahIMyA (jJAnamAM) pratibhAse che, to paNa ahIMyA AnuM rUMvADuM pharake nahi. zeyAkAra jJAna to ApaNuM che. tyAM to lakSa ja nathI. lakSathI sukha duHkhanI siddhi che. zeyAkAra jJAnathI sukha duHkha nathI. svanuM lakSa kare to sukhI ne paranuM lakSa kare to du:khI. zeyAkAra jJAna to jJAna ja che. ajJAnInuM lakSa duHkha upara che eTale du:khI thAya che. kevaLI bhagavAnanuM lakSa InigodanA duHkha upara nathI. AtmA upara che. have e ja zreNika mahArAjAnuM lakSa to AtmA upara che eTale duHkhI nathI. lakSa kyAM che ? basa. (enA upara AdhAra che) para upara lakSa che to huM duHkhI thaI gayo ne lakSa AtmA upara che to duHkha jJAnanuM jJeya thaI jAya che, to nirjarA thAya che. ekatvabuddhinuM duHkha nathI. asthiratAnuM duHkha che e gauNa che, e jJAnanA zeyamAM jAya che. nigodanA jIvone keTaluM duHkha ? ema kahe che ke nArakInA du:kha karatA paNa vadhAre. enuM kAraNa che meM ghaNAM varSa pahelAM vAMceluM mane I poInTa gamyo. ke jJAnano jene ughADa che te samAdhAna karI zake che thoDuM. paNa jenuM jJAna biDAI gayuM che tene to pArAvAra duHkha che. jJAnanuM biDAI javuM I duHkha che. svabhAva biDAI gayo ne, saMkoca pAmIne. 42 zeyAkAronA tyAga vaDe potAno nAza kare che. huM parane jANato nathI temAM zeyAkArano tyAga nathI. A eTalA mATe khulAso thoDoka karu chuM. koI kahe ke tame pa2ne jANavAno niSedha karo cho to eno artha ke jJeyAkAra jJAnano tame tyAga karo cho, paNa ema nathI. zeyAkAra jJAnanuM ame grahaNeya nathI karatAM. ame to AtmAnuM grahaNa karyuM che, emAM zeyAkAranuM jJAna thAya che I jaNAya che, basa. zeyAkAra jJAnano tyAgeya na karAya ne grahaNeya na karAya. basa jema che tema jANe-kAraNa ke lakSa to jJAyaka upara che ne. grahaNa ekanuM hoya ane jJAna anaMtanuM hoya. lakSa ekanuM grahaNa kaho ke lakSa kaho eka ja che. aTapaTI vAta che hoM. >> Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekAMta amRta 43 ApaNe vadhAre samajavAnuM che, parane jANato nathI, parane jANato nathI ne enI sAmenI A vAta che. para jaNAya jAya che ema ame kahIe chIe, parane jANato nathI. dekhe che ne chatAM dekhato nathI. e zabda to munirAjano che eTale dekhAya che teno niSedha nathI paNa huM tene dekhato nathI. dekhAya che mArI svacchatAmAM eno huM niSedha kyAM karuM chuM? huM ene dekhato nathI. I dekhAya sAme AvIne ane tame ene dekho nahIM? (zrotA :- kemake amAruM lakSa AtmAnI upara che) lakSa to eka upara che kAM sva uparane kAM para upara. A aMdaranuM rahasya che. abhUta vAto che. dareka vAtano ukela che emAM. A bola zA mATe vizeSa caryo ke ApaNe kahIe chIe ne ke AtmA parane jANato ja nathI. nnayAkArano tame tyAga karavA mAMgo cho? paranA lakSa vagara joyo jJAnamAM jhaLake che. evA zeyAkAra jJAnane ame jANIe chIe. ane ame be prakAranA joyane jANIe chIe. eka prakAranuM zeyAkAra nathI thatuM, jJAyaka paNa zeya che ne para paNa zeya che, evA zeyAkAra jJAnane ame jANIe chIe. ekalA zaiyAkAra jJAnane nahi. svajJeya ne paragneya evuM je be prakAranuM zeyAkAra jJAna thAya che. jJAyaka jaNAya te zeyAkAra nathI? te zeyAkAra jJAna che. ajJAnI ekalA jJayAkAra jJAnane jANe to yAkAra jJAnano AvirbhAva thaI gayo. pahelA joyAkAra jJAnano tirobhAva kara ne sAmAnyano AvirbhAva kara. pachI beya jaNAya che. beyanuM nAma jJayAkAra che le. AhAhA ! dravyathI ekapaNuM che ne paryAyothI anekapaNuM che. emAM kayAM eno tyAga karyo? paryAyothI anekapaNuM prakAzato thako, anekAMta ja tene potAno nAza thavA deto nathI. dravya paryAya beyane jANe che. pramANajJAnamAM dravyane ekapaNe jANe che ne paryAyone anekapaNe jANe che. svadravya ja satpaNuM prakAzato thako anekAMta ja tene jivADe che. eka anekane yugapaduM jANe che. eka samayamAM be che. (zrotA :- jJAyakanuM lakSa rahe che mATe ekAkAra ekane jANe che ane anekAkAra thAya che tene paNa jANe che, jANe che tenuM jJAna thAya che basa. anekAMta eTale be dharmo. dravyane jANe che ane paryAyone jANe che. eka samayamAM be dharmone yugapa jANe che te anekAMta. be dharmone yugapa jANavuM tenuM nAma anekAMta che. eka samayamAM jaNAya che. atindriya jJAnamAM eka samayamAM dravya paryAya jaNAya che. pahelA dravya jaNAya ne pachI paryAya jaNAya ema nathI. 114mAM lIdhuM che ke pahelA paryAyArthika cakSu baMdha kara. sAmAnyane avalokato vizeSane nahIM avalokato, pachI dravyArthika cakSu baMdha kara ane pachI paryAyane jo. pachI dravyaparyAyane baMnene jo. ema Ave che te pramANathI lIdhuM che. pramANa pote kADhyuM. mULamAM nahotuM. TIkAkAre pramANa lIdhuM. Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 anekAMta amRta have sat asatno bola Ave che. be bola thayA. tatva-ata8, eka-aneka ane have sa-asatu. jyAre A jJAnamAtrabhAva, jJAnamAtra paryAya nahIM, jJAnamAtra dravya nahIM, 'jJAnamAtra bhAva" bhAvamAM be AvI gayA. pariNAmI dravyanI vAta che ne ! jJAnamAtrabhAva jANavAmAM AvatAM evAM paradravyonA pariNamanane lIdhe jJAtRdravyane paradravyarUpe mAnIne aMgIkAra karIne nAza pAme che. paradravya jyAM jaNAyuM tyAM paradravya mAruM. tyAre te (jJAnamAtra bhAvanuM) svadravyathI satapaNuM prakAzato thako anekAMta ja tene jivADe che. nAza pAmavA deto nathI. - jyAre A jJAnamAtrabhAva jANavAmAM AvatAM evA paradravyo, joyuM, svadravya nahIM, padravyonA pariNamanane lIdhe, jJAtRdravyane paradravyapaNe mAnIne aMgIkAra karIne nAza pAme che. huM paradravya svarUpe thaI gayo. jyAM deha jaNAyo tyAM huM deharUpa thaI gayo ema. e khoTuM che. have koNa ene bacAve ? anekAMta bacAve. svapaNe chuM ne parapaNe nathI. (zrotA :jJAnapaNe chuM ne zarIrapaNe nathI) tyAre te jJAnamAtra bhAvanuM svadravyathI satapaNuM, astipaNuM prakAzato thako anekAMta ja tene jivADe che. nAza pAmavA deto nathI. have asano bola. sat ane asatuno be che ne. vaLI jyAre te jJAnamAtrabhAva, sarva dravyo huM ja chuM. (arthAta sarva dravyo AtmA ja che) AmAM dravya, kSetra, kALa ne bhAva ema cAra lya che. pahelA dravyanI vAta kare che. vaLI jyAre te jJAnamAtrabhAva, sarvadravyo huM ja chuM. (arthAt sarve dravyo AtmA ja che) ema paradravyane jJAtRdravyapaNe mAnIne aMgIkAra karIne potAno nAza kare che. tyAre te jJAnamAtra bhAvanuM) padravyathI asapaNuM prakAzato thako huM mArAthI paradravyapaNe thaI gayo. khoTI vAta che. to kahe paradravyanI to tArAmAM nAsti che-asat che tArAmAM che nahIM. (arthAt paradravyarUpe AtmA nathI ema pragaTa karato thako) anekAMta ja tene potAno nAza karavA deto nathI. jo AnI aMdara paNa bhedajJAnathI siddhi kare che. A anekAMta paNa bhedajJAna che. oluM aMdaranuM anekAMta paNa bhedajJAna che. AmAM parathI juduM pADe che pramANa, pramANa parathI juduM pADe. tyAre pramANajJAnano viSaya dravya thaI jAya. svadravya, svakSetra, svakALa ne svabhAva. pariNAmI dravya svadravya thaI jAya ane enAthI AkhuM lokAloka bhinna che tenI mArAmAM nAsti che e paradravya che ema. e anekAMtamAM dravyaparyAya svarUpa AnIkora AvI jAya ane paradravya bhinnarUpe dekhAya. eTale paradravyanI sAthe ekatAbuddhi chUTI jAya ema. paradravyathI asatpaNuM prakAzato thako (arthAt paradravyarUpe AtmA nathI ema pragaTa karato thako anekAMta ja tene potAno nAza karavA deto nathI.) svadravyapaNe paNa chuM ne Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 anekAMta amRta padravyapaNe paNa chuM, e to ajJAna che. I kyAM che evuM svarUpa? svadravyapaNe chuM ne paradravyapaNe nathI. ane svakSetrapaNe chuM ne parakSetranI mArAmAM nAsti che. svakALaparyAyapaNe huM chuM ane parakALanI mArAmAM nAsti che. AkhuM catuSTaya laI lIdhuM. nadravya khaMyAmi, na kSetre khaMyAmi, na kALe khaMDyAmi, na bhAve khaMDyAmi. AkhuM dravya. samajI gayA bena ! dravya dravya vacce bhedajJAna karI anekAMta jivADe che. svakSetramAM parakSetranI nAsti, anekAMta jivADe che. ati nAsti che ne! svakALamAM parakALanI nAsti. A paryAyamAM paranI paryAyanI nAsti. para jaNAya che bhale, paranuM pariNamana hoya bhale paNa paranuM pariNamana AmAM nathI AvatuM. jJAnarUpe che ne zeyarUpe nathI. svakALamAM paryAya levI. bhAvamAM guNa levo. jJAnaguNa jJAnaguNarUpe che ane pudgalanA guNarUpe sparza, gaMdha, rUparUpe nathI. guNe guNanuM bhedajJAna. eka guNamAM bIjA guNanI nAsti. eka paryAyamAM bIjA dravyanA paryAyanI nAsti. svakSetramAM parakSetranI nAsti. A dravya kevuM che? khabara che? enuM kSetra, eno kALa ne bhAvamaya eka dravya che. svacatuSTamaya eka padArtha che. parathI juduM pADavuM che ne. enA cAra bheda pADe che. dravya, kSetra, kALa ne bhAva. have kSetrano bola Ave che. jyAre A jJAnamAtra bhAva parakSetragata (para kSetre rahelA) zeya padArthonA pariNamanane lIdhe parakSetrathI jJAnane satu mAnIne-aMgIkAra karIne nAza pAme che, tyAre te jJAnamAtra bhAvanuM) svakSetrathI astitva prakAzato thako anekAMta ja tene jivADe che. jemake A makAna che. jemake A makAnanuM kSetra che te mAruM che to nAza thaI gayo. kemake svakSetramAM parakSetranI nAsti che. astinAsti na karatAM khIcaDo karyo. ema khATI mIThI paryAya pugalanI tenuM ahIMyA jJAna thayuM to parakALano mArAmAM abhAva che. ema guNa. A jJAnamAtra bhAva parakSetragata jJeya padArthonA pariNamanane lIdhe, parakSetrathI jJAnane sat mAnIne, aMgIkAra karIne nAza pAme che. parakSetra che to svakSetra che. parakSetra nathI to svakSetra paNa nathI, potAnA svakSetrano nAza karyo. jema huM parane jANanAro chuM to temAM svajoyano nAza karyo. svajoyane AhIMthI (AtmAmAMthI) uthApyuM ne tyAM (paramAM) zeyane sthApyuM. ApaNe bhiMDamAM vAta karI hatI ne te A. badhA bahu khuzI thaI gayA. nyAya hato emAM. tyAre te jJAnamAtra bhAvanuM svakSetrathI astitva prakAzato thako anekAMta ja tene jivADe che. svakSetramAM jyAM Avyo tyAM parakSetranI ekatA tUTI gaI. svakSetramAM parakSetranI nAsti. vaLI jyAre jJAnamAtrabhAva svakSetra hovAne (rahevAne pariNamavAne) mATe, parakSetragata zeyonA AkAronA tyAga vaDe, vyaMjana paryAya, AkAro lIdhAne kSetramAM, AkAronA tyAga Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 6 anekAMta amRta vaDe, joyAkAro che badhAmAM. zabda to joyAkAro ja che. arthAt jJAnamAM je parakSetre rahela zeyonA AkAra Ave che eTale pratibhAse che. AkAronA tyAga vaDe temano tyAga karIne jJAnane tuccha karato thako potAno nAza kare che. jJAna na rahyuM. pratibiMba thAya che tyAre jJAnane uDADyuM. tyAre svakSetre rahIne, juo svakSetre rahIne ImporTanTa che. parakSetragata zeyonA AkArarUpe eTale svakSetranuM lakSa karIne, parakSetranuM lakSa karyA vinA parakSetranuM lakSa ja nahIM. zeyanuM lakSa karyA vinA jaNAya che. nAstirUpe jaNAya che parakSetra. svadravyamAM rahIne, svakSetramAM rahIne, svakALamAM rahIne, svabhAvamAM rahIne. cAreyamAM laI levuM. svakSetre rahIne ja paratragata zeyonA AkArorUpe, pariNamavAno jJAnano svabhAva hovAthI (te jJAnamAtra bhAvanuM) parakSetrathI nAstitva prakAzato thako anekAMta ja tene potAno nAza karavA deto nathI. bhale parakSetra jaNAya. paNa parakSetranI mArAmAM nAsti che. parakSetranA AkAro bhale Ave paNa parakSetra na Ave. parakSetranA AkAranI to asti che paNa temAM parakSetranI nAsti che. svAbhAvika naimittikanI asti ane nimittanI nAsti. kSetra nimitta che ne para. A to paryAya che potAnI e svakSetra nathI? kSetra traNemAM vyApe che ho-dravya, guNa, paryAyamAM AkhuM. dravyaparyAyanuM eka kSetra che eka pradeza che ho. pradeza bhinna nathI. (zrotA :- tyAre to pariNAmI siddha thaze eka kSetra che tethI.) jaina darzana bahu vizALa che. bahu zAMtithI samajavA jevuM che. "jyAM jyAM je je yogya che. tahAM samajavuM teha' temAM vItarAgatA che. emAM vicAra karavo. khecatANamAM to rAgadveSa thAya. AhAhA ! - jyAre A jJAnamAtrabhAva pUrvAlaMbita padArthonA vinAzakALe (-pUrve jemanuM AlaMbana karyuM hatuM) evA jJeya padArthonA vinAza vakhate, jJAnanuM asatpaNuM mAnIne, jo pUrvakALe zeyAzrita jJAna thayuM ane zeyo cAlyA gayA to jJAnano nAza mAne che. nimittarUpe pUrve joyo hatA. dA.ta. hiMmatanagara hatuM. have hiMmatanagara to cAlyuM gayuM, to jJAna cAlyuM jAya che? ema mAne che ke zeya khasI gayuM to jJAna paNa sAthe gayuM. e khoTuM che. khulAso kare che. ke zeya padArthonA vinAza vakhate jJAnanuM asatapaNuM mAnIne aMgIkAra karIne nAza pAme che. tyAre (te jJAnamAtra bhAvanuM) svakALathI-jo paryAya AvI, svakALathI, jJAnanA kALe sapaNuM prakAzato thako anekAMta ja tene jivADe che. svakALa sat che ane emAM ne emAM atabhAva che. paryAya svakALa che. dravya svakALa nathI. paryAyanuM nAma kALa che, dravyamAM paryAyanI nAsti che. (zrotA :- dravya ne paryAya be sat siddha thAya che.) hA. dravya ne paryAya siddha thAya to ja be rahe, nahiM to be rahetA nathI. aMdara ne aMdaramAM dravya, kSetra, kALa, bhAva cAra sat rahelA che. atabhAva che ne ! abhAva nathI. dravya dravyarUpe che, svadravyarUpe ane Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 7 anekAMta amRta svakALa che te svakALarUpe che. svakALanI omAM nAsti che. jema paranI to nAsti che ema have aMdaramAM Avo emAMya atadbhAva che. cAra sat kyAre siddha thAya? eka sat bIjA sarUpe na hoya to, A gaLe utaratuM nathI. jagatane oluM Utare hajI. (zrotA:- svakALa che te paryAya che te dravyanA kAraNe nathI. paradravyanA kAraNe to nathI paNa potAnA dravya, kSetra, bhAvanA kAraNe nathI.) svakALa nirviSayI che teno koI viSaya ja nathI. (zrotA :- sat che ne.) satu che ne ! basa, satu ahetuka hoya. AtmAthI paNa nahi ne zeyathI paNa nahi. e tatu samayanI yogyatA basa paryAyanI. ahiMyA to atyAre svakALamAM parakALanI nAsti. A to uparathI ApaNe lIdhuM. zuM kAma lIdhuM? ke cAra sat aMdaramAM judA judA pADyA. nahitara dravya kSetra kALa bhAvathI asti ne paranA dravya kSetra kALa bhAvathI nAsti. ahIMyA cAreya bola judA judA pADyA. cAreya judA che ne mATe. jainadarzana gahana che. (zrotA :- cAranuM eka aMdaramAM laIne parathI juduM pADI zakAya) cAra bheda karavAnI zI jarUra hatI ? cAreyamAM bhUlyo che. koI dravyathI bhUle, koI kSetrathI bhUle, koI kALathI bhUle, koI bhAvathI bhUle. cAreya bheda hovA chatAM cAreyamAM juduM juduM anekAMta utAryuM. (zrotA :-cAramAM juduM utAryuM ne !) eTale cAra sat che. eka satu hovA chatAM cAra sata che. abhedathI eka sata bhedathI cAra satu. A cAvAda che. cAreyamAM sata sthApyuM che. sata hoya e (ividal) svataMtra hoya. sarvathA eka sattA nathI, kathaMcit cAra sattA che. (zrotA :- sarvathA abheda paNa nathI ne sarvathA bheda paNa nathI) kemake syAdvAda adhikAra cAle che eTale kathaMcit che. jJAna ema jANe che. (zrotA :- sarvathA eka sattA hoya to to cAra sat ja na rahe ne) to to vyAkhyA karavAno prazna ja nathI. to to svakALa paryAyano nAza thAya to dravyano nAza thaI jAya. jo eka satu hoya to jJAna che te darzana thaI jAya. darzana che te jJAna thaI jAya. bhAvamAM atabhAva na rahe. AhAhA ! jainadarzana vizALa che. bhAgyajoge hAthamAM Ave, loTarI lAgI gaI. svakALathI jJAnanA kALathI satapaNuM prakAzato thako anekAMta ja kharekhara tene jivADe che, nAza pAmavA detuM nathI. barAbara ! have parakALano bola che ne. vaLI jyAre te jJAnamAtra bhAva padArthonA AlaMbanakALe ja (mAtra zeya padArthone jANavA vakhate ja) AlaMbana eTale jANavA vakhate zeyanuM AlaMbana na hoya. para lakSa to abhAvAtu che. padArthonA AlaMbana kALe ja (mAtra zeya padArthone jANavA vakhate ja) jJAnanuM satpaNuM mAnIne ghaTanuM jJAna che to jJAna che. ghaDo phUTI jAya to jJAna gayuM ema mAne che. jJAnanuM satpaNuM mAnIne aMgIkAra karIne potAno nAza kare che. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 anekAMta amRta tyAre te (jJAnamAtra bhAvanuM) parakALathI -zeyanA kALathI) asatapaNuM prakAzato thako, kAraNa ke ghaTa che te parakALa che. mATI to dravya che. ghaTanI paryAya parakALa che. samajyA! ghaTanI paryAyano nAza thayo parakALano to svakALano nAza thayo ema mAne che. parakALamAM game teTalA pheraphAra thAya paNa svakALamAM kAMI phera paDato nathI. parakALathI (-jJayanA kALathI) asatapaNuM prakAzato thako anekAMta ja tene potAno nAza karavA deto nathI. barAbara che. AgaLa, jyAre A jJAnamAtrabhAva jANavAmAM AvatA evA parabhAvonA, have kALa gayo ne bhAva Avyo. parabhAvonA pariNamanane lIdhe khATuM mIThuM ItyAdi, jJAyakasvabhAvane parabhAvapaNe mAnIne aMgIkAra karIne nAza pAme che. tyAre te jJAnamAtra bhAvanuM) svabhAvathI, svabhAva nahIM. sva-bhAvathI svaguNathI satapaNuM prakAzato thako anekAMta ja tene jivADe che, nAza pAmavA deto nathI. vaLI jyAre te jJAnamAtrabhAva "sarva bhAvo huM ja chuM'' ema parabhAvane jJAyakabhAvapaNe mAnIne-aMgIkAra karIne potAno nAza kare che, tyAre (te jJAnamAtrabhAvanuM) parabhAvathI asapaNuM prakAzato thako anekAMta ja tene potAno nAza karavA deto nathI. jyAre A jJAnamAtrabhAva, AvI gayuM. dravya, kSetra, kALa ne bhAva ema cAra thayA. have ATaluM che pUruM karI laIe. jyAre A jJAnamAtrabhAva, anitya jJAna vizeSo vaDe potAnuM nitya jJAna sAmAnya khaMDita thayuM mAnIne nAza pAme che. paryAyanA nAze dravyano nAza thAya ema keTalAka mAne che. bauddhamati ema kahe che. paryAyano nAza thayo tethI dravyano nAza thayo ema mAne che, navuM janma dravya ema. jyAre A jJAnamAtrabhAva anitya jJAna vizeSo vaDe potAnuM nityajJAna sAmAnya khaMDita thayuM mAnIne nAza pAme che. sAmAnya khaMDita thaI gayuM ema mAne che. tyAre te jJAnamAtrabhAvanuM) jJAna sAmAnyarUpathI nityapaNuM prakAzato thako anekAMta ja tene jivADe che. nAza pAmavA deto nathI. jJAna sAmAnya te nityapaNuM che. vaLI jyAre te jJAnamAtra bhAva nitya jJAnasAmAnyanuM grahaNa karavA mATe. juo, AhAhA ! keTalI vidvatA che. jJAna sAmAnyanuM grahaNa karavA mATe-anitya jJAna vizeSonA tyAga vaDe potAno nAza kare che. paryAyano tyAga, paryAyano tyAga thaI zake ja nahi. paryAya heya nathI, joya che. ahIMyA heya nathI, joya che. zeyanI siddhi che. (arthAta jJAnanA vizeSono tyAga karIne potAne naSTa kare che) Azraya mATe paryAya heya che. (zrotA:- heyapUrvaka joya che.) heya to che paNa e svagneya che pAchuM para zeya nathI. abheda zeyanI siddhi karavI che. pramANano viSaya che. paryAyanuM lakSa (jJAna) kare to paryAyaSTi thAya ke nahi? ke na thAya. I AvyuM, Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 49 anekAMta amRta AvyuM ne. tame paryAyano tyAga na karyo. jo ema kIdhuM hota ke paryAyane jANatA paryAyadRSTi thAya to teNe paryAyano tyAga karI nAkhyo. tame tyAga na karyo. paryAyanuM lakSa choDyuM. paryAya rAkhI. paryAya rAkhI jJAnanA joyamAM. (zrotA :- syAdvAdI che ne sAMkhyavAdI nathI) I vakhate paNa syAdvAdI ja hato. A to vizeSa khulAsA mATe. bAkI ene to sparza thaI gayo to. (arthAt jJAnanA vizeSono tyAga karIne potAne naSTa kare che, tyAre te jJAnamAtrabhAvanuM) jJAna vizeSarUpathI anityapaNuM prakAzato thako nityapaNuM ne anityapaNuM te huM-anekAMta ja tene potAno nAza pAmavA-karavA deto nathI. ahIM tat atanA be bhaMga, eka anekanA be bhaMga, sat asanA, dravya kSetra kALa bhAvathI ATha bhaMga ane nitya anityanA be bhaMga ema badhA maLIne 14 bhaMga thayA. A cauda bhaMgomAM ema batAvyuM ke ekAMtathI jJAnamAtra AtmAno abhAva thAya che ane anekAMtathI AtmA jIvato rahe che. arthAta ekAMtathI AtmA je svarUpe che te svarUpe samajAto nathI. svarUpamAM pariNamato nathI. svarUpe pariNamato ja nathI ane anekAMtathI te vAstavika svarUpe samajAya che. jaNAya che. svarUpamAM pariName che. bena ! A jJAna ne zraddhA e be viSayane judA pADaze tyAre samajAze. tyAre cokhkhuM thAze, nahiMtara nahIM samajAya. goTALo thaI jAze. jagate joyane ja dhyeya banAvyuM che. pariNAmI dravyane ja AtmA mAnyo che. (zrotA :- kramabhaMga karyo che) kramabhaMga karyo che. astinAsti anekAMta ahiMthI upADavuM joIe. pachI astinAsti anekAMtanuM jJAna thAya to parathI chUTo paDI jAya. (zrotA :- A bhAI eTaluM badhuM adbhata rahasya bahAra AvI gayuM. dRSTipradhAna anekAMta ne jJAnapradhAna anekAMta) anekAMtanI be vyAkhyA che. atyAre jJAnapradhAna anekAMtanI vAta che. samayasAranI 6ThThI gAthAmAM dRSTipradhAna anekAMtanI vAta che. (zrotA :- bahu spaSTa thaI jAya che viSaya) A anekAMtanuM svarUpa je AvyuM che ne I bahu sAruM AvyuM che. ekadama phalo Avyo aMdarathI. pachI ApaNe cokhavaTa karIne ke aMdaramAM atabhAvarUpa che abhAva. omAM to sarvathA abhAva. (zrotA :- Apa to bahuta vistAra karo cho.) ame to e vAtano vicAra karatA hatA to bahu vistAra thaI gayo. -- @ Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5O anekAMta amRta viDIyo pravacana naM - 196, saLaMga pravacana naM. 4 kaLaza - 248-249 tA. 28-11-89 zrI samayasAra paramAgama zAstra che. eno pariziSTa syAdvAdano adhikAra pAnuM 613 che. ahIM nIce pramANe 14 bhaMgonA kaLazarUpe 14 kAvyo paNa kahevAmAM Ave che. prathama pahelA bhaMganA kaLazarUpe kAvya kahevAmAM Ave che. eTale tano pahelA pachI atano Avaze. bhavanti cAtra zlokA : (zArvavidita). bAhyAthai : paripItamujjhitanijapravyaktiriktIbhavad vizrAntaM pararupa eva parito jJAnaM pazo: sIdati / yattattattadiha svarupata iti syAvAdinastatpuna *ronmanadhanasvabhAvabharata: pUrNa samunmajati // 248 // (prathama, pahelA bhaMganA kaLazarUpe kAvya kahevAmAM Ave che:-) zlokArthaH-(vADha-arthe parivatana) bAhya padArtho vaDe samastapaNe pI javAmAM AveluM, (uSNata-nina-pra-irimavA) potAnI vyaktine (-pragaTatAne) choDI devAthIkhAlI (-zUnya) thaI gayeluM, (rita:paraavizAnta) samastapaNe pararUpamAM ja vizrAMta (arthAt pararUpa upara ja AdhAra rAkhatuM) evuM(Gzo:jJAna) pazunuM jJAna (-tiryaMca jevA ekAMtavAdInuM jJAna) (rIti) nAza pAme che; ( ni:tatapuna:) ane syAdvAdInuM jJAna to, ('yata tA tarapha jataH ta' tti) "je tat che te svarUpathI tat che (arthAt dareka tattvanevastune svarUpathI tatpaNuM che)" evI mAnyatAne lIdhe, (dU-nana-dhana-mAvA-marata:) atyaMta pragaTa thayelA jJAnaghanarUpa svabhAvanA bhArathI, (pUrNa samunnati) saMpUrNa udita (pragaTa) thAya che. bhAvArtha:- koI sarvathA ekAMtI to ema mAne che ke-ghaTajJAna ghaTanA AdhAre ja thAya che mATe jJAna sarva prakAre joyo para ja AdhAra rAkhe che. AvuM mAnanAra ekAMtavAdInA jJAnane to zeyo pI gayAM, jJAna pote kAMI na rahyuM. syAdvAdI to ema mAne che ke-jJAna potAnA svarUpathI tasvarUpa ja (-jJAnasvarUpa ja) che, joyAkAra thavA chatAM jJAnapaNAne choDatuM nathI. AvI yathArtha anekAMta samajaNane lIdhe syAdvAdIne jJAna (arthAt jJAnasvarUpa AtmA) pragaTa prakAze che. A pramANe svarUpathI tapaNAno bhaMga kahyo. 248. Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 51 anekAMta amRta zlokArtha :- bAhya padArtho vaDe samastapaNe pI javAmAM AveluM potAnI vyaktine, pragaTatAne choDI devAthI khAlI (zUnya) thaI gayeluM, samastapaNe pararUpamAM ja vizrAMta arthAt pararUpa upara ja AdhAra rAkhatuM evuM pazunuM jJAna (tiryaMca jevA ekAMtavAdInuM jJAna) nAza pAme che. zuM kahe che? ke bAhya padArtho vaDe jyAre bAhya padArtho jaNAya che, tyAre potAno AtmA ene bilakula jaNAto ja nathI. eTaluM badhuM thaI gayuM che ke A bAhya padArthonuM ja astitva che potAnA astitvane bhUlI jAya che. e jJAnamAM padArtho jaNAya che, tevA jJAnanAM astitvane bhUlI ane para padArtho emAM ja AkhI arpaNatAnI buddhi thAya che. ane potAnI vyaktine choDI, potAnA dravyane to choDyuM paNa potAnI jJAnanI vyakti je che pragaTatA, jemAM para padArtha jaNAya che, ene choDI de che. sahaja udAsIna avasthA jJAtAdRSTAnI eno tyAga kare che. eTale dravyano to tyAga thaI gayo, kemake dravyane Azraye to jJAna thAya ne jJAna jaNAya che to dravya jaNAya. paNa tene para padArtho ja jaNAya che. eTale potAnI vyaktine choDI devAthI udAsIna avasthAno tyAga karyo. tyAga karavAthI jANe khAlI zUnya thaI gayuM jJAna. have khAlI khokhuM jJAnamAM, jJAnamAM jANe kAMI che ja nahIM. potAnuM astitva bhUlI jAya che dravya guNa paryAyanuM. parane arpaNatA thaI jAya che. bIjI rIte kahIe to, zeya jJAyaka saMkaradoSa samastapaNe pararUpamAM ja vizrAMta, Akhe Akho huM jANe A paraNeyorUpa ja chuM. evuM emAM vizrAma lya che arthAt para upara ja AdhAra rAkhatuM. jJAna AtmAne AdhAre thAya che e bhUlI gayo ane jJAna paranA AdhAre, to jJAnane bhUlI gayo ane para AdhAra che nimittarUpa ane e rUpe huM thaI gayo to jJAnanI vyAptino tiraskAra nAza thaI gayo. pazunuM jJAna tiryaMca jevA ekAMtavAdInuM jJAna nAza pAme che. jJAna nAza pAme che. zaktinI vyakti jJAna pragaTa thavuM joIe e na thayuM. jJAna nAza pAme che. ane sAdvAdInuM jJAna to je tatva che te svarUpathI tapaNuM che arthAtu dareka tatvane vastune svarUpathI tatpaNuM che. evI mAnyatAne lIdhe dravya, guNa ne paryAya e tat che. emAM zeyono abhAva che e ata che. paNa ekAMtavAdI to) joyone ja jJAna mAne che, zayone ja AtmA mAne che ane Akho AtmAne bhUlI gayo che. syAdvAdInuM jJAna to je tat che, te svarUpathI tat che ema. svarUpathI tat che eTale ke pararUpathI atat che ema I jANe che syAdvAdI. evI mAnyatAne lIdhe atyaMta pragaTa thayelA, jo atyaMta pragaTa thayelAM jJAnadhanarUpa svabhAvanA bhArathI sAmarthyathI jJAna pragaTa thayuM. zeya bhale jaNAya paNa ahIMyA (aMdara) Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 2. anekAMta amRta AvI gayo eTale jJAna pragaTa thayuM, oluM jJAnane choDI dIdhuM'tuM. syAdvAdI jJAnanuM grahaNa kare che. saMpUrNa udita pragaTa thAya che. eTale jJAna pragaTa thayuM. jJAna pragaTa kyAre thayuM ke eNe tatpaNe jANyuM to. eTale huM jJAnarUpa ja chuM ane olo mAnato hato ke huM zeyarUpa chuM eTale jJAnano nAza thayo, ema. bhAvArtha :- koI sarvathA ekAMtI to vakhatovakhata sarvathA zabda Avaze. (zrotA :kemake syAdvAd adhikAra che ne. syAdvAda adhikAramAM sarvathAno niSedha che. bhAI Ape kahyuM hatuM ke jayasena AcAryanI paMcAstikAya TIkA) I ApaNe lezuM. emAM pramANa saptabhaMgI ane naya saptabhaMgI be saptabhaMgI utArI che. emAM enA ema zabdo che syAd ane svAdueva emAM bemAM phera pADyo. syAda che e to pramANa saptabhaMgI che ane sAva emAM naya saptabhaMgI che. huM joI laIza paMcAstikAya kADhIne. paMcAstikAya ghaNAM varSo pahelAM, ghaNAM varSo thaI gayA paMcAstikAyane vAMcyAne. (zrotA :- A jayasena AcAryanI TIkA bIje kyAMya nathI. ApanI pAse che) che ne mArI pAse che. tyAMnI che ne mahAvIrajInI. amArI pAse be bhAga hatA paMcAstikAyanA. e to ame mokalI dIdhA tyAM jayapura to tyAMthI pAchA ja nathI AvatA. paMcAstikAya ane pravacanasAranA badhAya bhAga meM ApI dIdhAM. zItala prasAdajIno. paNa olA meM mArI pAse rAkhyA pravacanasAra ane paMcAstikAya beya che. mahAvIrajInuM hindI che mArI pAse. (zrotA :- emAM jayasena AcAryanI TIkA che ?) hAM. jayasena AcAryanI che ne. (zrotA - ane emAM hindI che?) hA. hindI che. (zrotA :enI hindI che ke saMskRta TIkA che?) hindI ! saMskRta ne hindI beya. ane tamane na ApI hoya to joI laIza huM. jovuM che aTANe, joI lyo ne. (zrotA :- mane eka miniTa lAgaze.) joI lyo vAMdho nahIM joI lyo, jo tamane meM ApI ja dIdhI hoya to judI ja vAta che. (zrotA :- pachI emAMthI kADhI lezuM) hA. anekAMta to amRta che. jema jevI rIte vaidya viSane paNa keLavIne khAya to maraNa na thAya ema eka anekAMta vAkya che. eka anekAMtane samajIne apanAve to anubhava thAya. samajyA vinA maraNa thaI jAya, jhera che anekAMta. anekAMtanA artha to be thAya ne. dravya guNa paryAya sahita anaMta dharmAtmaka Akho padArtha I anekAMta che. mosaMbI anekAMta che paNa mosaMbI khavAya nahIM. mosaMbImAM bhedajJAna karavuM joIe. e anekAMta che. tyAre rasa pIvAya, chotarA nAkhI devAya ane pahelA to e cha jAtanA phuTa hatAM. emAMthI chae jAtanAM mosaMbInA DhagalAM hatAM paNa mosaMbImAM mosaMbIo na lIdhI, mosaMbI lIdhI eka. kemake jIvo to anaMta che ne eTale emAMthI eka lIdhuM ane pachI emAMthI bhedajJAna karyuM. pahelAM Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 3 anekAMta amRta parathI judo pachI rAgathI judo pADIne anubhava. (zrotA:- parathI bhedajJAna karI pramANamAM lAvyA che. pramANamAM aTakavA mATe pramANamAM nathI lAvyA.) jo tamane kahuM bena ke jainadarzana paheluM, pramANamAM ja lAve che. vikalpAtmaka pramANa savikalpa pramANa. enuM kAraNa che ke I AkhI duniyAthI judo paDI jAya che. pUrI duniyAmAM evo dharma nathI ke pramANathI dravya paryAya svarUpa vastu che ne utpAda vyaya dhruva yukta sata che ja nahIM. kyAMya che ja nahIM. jo AkhuM tattvArthasUtra joI lyo tame ke pramANa saptabhaMgI che. parathI juduM pADe che. pAMca bhAva jIvabhAva che. pAMcabhAvamAM mithyAtvabhAva AvI gayo, e jIvabhAva parathI juduM pADe che. basa ! tyAM sudhI AvyA tattvArthasUtra-pravacanasAra sudhI, samayasAra koIe vAcyuM ja nahIM. pU.gurudeva eka puruSa pAkyA, A samayasAra vAMcIne vistAra karavAvALA. anekAMta keLavIne khAya to amRta che. samajIne prayoga kare to amRta che. (zrotA :anubhava che anekAMtano) anekAMtamAM anubhava che ne. astinAsti anekAMta bhedajJAna che ne. bhedajJAna parakha che e jJAna parakha che. (zrotA :- e jJAna parakha anekAMta bhedajJAnapUrvaka hoya che) hA. bhedajJAnane choDo to to jhera thaI gayuM anekAMta, upAdeyavALuM thaI jAya. barAbara ! cAlo kAMI nahIM. benane vicAra Avyo che samyaka che, ke A anekAMta upara cepTara lakhavuM che. barAbara che. lakhajo lakhIne mane vaMcAvajo. (zrotA :- lokonI bhUla anekAMtamAM ja che ne) meM benane kAle phonamAM bahu kahyuM. sAva juduM anekAMta mAne che loko. mane kahe sAcI vAta che. amAre tyAM evuM ja cAle che. badhA have kAMI nathI vAta. eka vyakti pAse gayA'tA. ame sonagaDhanA chIe ne eTale e amane jANe, to kahe ke jainadarzana anekAMtavAda che, syAdvAda che. ThIka ApaNe to kAMI carcA karAya nahIM ane ene vizeSa kAMI khabara nathI. buddha che I. ene tattvano abhyAsa ja nathI. svabhAva atyaMta pragaTa thayelA jJAna dharmarUpa svabhAvanA bhArathI sAmarthyathI saMpUrNa udita (-pragaTa) thAya che. samyakajJAna pragaTa thAya che barAbara. bhAvArtha :- koI sarvathA ekAMtI to, juo sarvathA zabda Avyo. ahIM sarvathAno prayoga che ne kathaMcit joIe pramANamAM, pramANanI siddhimAM sarvathA nahIM ane nayanI siddhimAM kathaMcita na hoya. nayamAM sarvathA hoya ane pramANamAM kathaMcit hoya. (zrotA :bhAI sUtro nIkaLe che to ekadama. pramANanI siddhimAM sarvathA na hoya ne nAnI siddhimAM kathaMcita na hoya) na hoya. paNa pramANamAM jo sarvathA dravyarUpa che ane sarvathA paryAyarUpa che e to ajJAna thaI gayuM. tyAM kathaMcit hoya. pramANamAM kathaMcit lAgu paDe. eTale jJAnamAM Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekAMta amRta 54 kathaMcit che. vastumAM kathaMcit kyAM che. vastumAM nathI. I to sarvathA zuddha che lyo. naya vAkya thayuM ne ema mAruM kahevuM che. naya vAkyamAM sarvathA Ave. (zrotA :- Ama ja ekAMtavAdI evuM mAne che ke huM parane ja jANuM chuM. ekAMta mAne che.) ekAMta mAne che. svane jANatA jANatA para jaNAya jAya che. I syAdvAdI I anekAMta thaI gayuM. I anekAMta thayuM. ahIMyA I anekAMta che. svaparaprakAzaka anekAMta che ahIMyA. svane jANatA jANatA, jJeyane jANatA jANatA, zeyo jaNAI jAya che I A. ke nA. huM to zeyane ja jANuM chuM. jJeyo mane jaNAtA ja nathI. to ekAMta thaI gayuM. zeya UDI gayuM. tamane sAro vicAra Avyo ke pahelA ApaNe A laI laIe pachI oluM lezuM. (zrotA :- kemake A viSaya cAle che ne) hA. cAle che I cAle che ne. A to sarvathA zabda Avyo ne, pramANamAM 'sarvathA' jhera che. jhera che hAM, hAM ane nayamAM 'kacit' jhera che. zuddha che. ubhA raho bhAI. kathaMcit zuddha che, jhera thaI gayuM. (zrotA :- nayamAM nahIM Ave. zuddhanaya pragaTa nahIM thAya) nahIM thAya pragaTa. (zrotA :- pramANamAM sarvathA jhera che. badho pakSa chUTI jAya) hA. madhyastha thaI jAya. (zrotA H- evuM vicAravuM joIe ke pramANathI vAta cAle che ke nayathI) basa A kaI nayanuM kathana che. pramANanuM kathana che ke nayanuM, basa eTaluM beyano bhAga judo pADe ane prayojana zuM siddha ka2vuM che basa. bhedajJAnanuM prayojana che ke jANavAnuM. basa. emAMya be vAta che. bhedajJAnanuM prayojana che ke jANavAnI vAta che basa. = (zrotA :- bhedajJAnamAM sarvathA, jANavAmAM kathaMcita) jANavAmAM kathaMcit bhedajJAnamAM nayamAM sarvathA. jema dAkhalA tarIke kahuM enuM ke bhAI, AtmA zuddha che. zuM ? (zrotA :- zuddha che ne azuddha nathI.) nahIM ema nahIM. koI jJAnI kahe ke AtmA zuddha che. zuddha ja che ema kahe. nayamAM 'ja' Ave, zuddha ja che. to koI kahe ke kathaMcit zuddha che, gayo duniyAmAMthI. zuddha AtmA hAthamAM nahIM Ave. emAM kathaMcit na hoya. emAM sarvathA che ane pramANajJAnamAM sarvathA na hoya kathaMcit hoya. pramANamAM kathaMcit ane nayamAM sarvathA zuddha che. sarvathA paripUrNa sarvathA mukta che, ema. kemake e upAdeyatattva batAvavuM che ne bena. pachI bhale nayathI samajAve tyAre nayano vyavahAra kahe, pachI abhUtArtha che enuM choDI ghe, evuM badhuM Ave. ApaNI je vAta che ne e to ekadama TopamosTa prakAranI che. TUMkANamAM samaje I samaje ke zuM che. ahIMyA kahe che ke sarvathA mAne che I khoTuM che. pramANamAM kathaMcit hoya A kathana ekAMtavAdInuM che. A ekAMta ekAMtamAM phera che. koI sarvathA ekAMtI to ema mAne che ke, ekAMtI to ema mAne che ke ghaTajJAna ghaTanA AdhAre thAya che. jo uparamAM lIdhuM'tuM AdhAra Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ papa anekAMta amRta Adheya saMbaMdha. lIdhuM'tuM ene bAhya padArtho vaDe samastapaNe pI javAmAM AvyuM'tuM. potAnI rIte e Ave che. samastapaNe pararUpamAM e vizrAMte, ghaTajJAna ghaTanA AdhAre thAya. AdhAra Adheya saMbaMdha jJAnano ghaTanI sAthe karyo eNe eTale kartakarma saMbaMdha thaI gayo. ghaTa hoya to jJAna thAya ene mATe jJAna sarvaprakAre joyo para ja AdhAra rAkhe che. e ekAMtavAdI zeyane jANe to jJAna thAya. zeyane na jANe to jJAna zenuM? ema. paranA AdhAre potAnuM jJAna mAne che. AvuM mAnanAra ekAMtavAdInA jJAnane to zeyo pI gayA. lUMTI gayA. jJAna na rahyuM. jJAna pote kAMI na rahyuM. ApaNe vAta karI'tI ne ke jJAnano ja eNe tyAga karyo. udAsIna jJAtAdRSTA avasthA je svabhAvabhUta kriyA teno tyAga karI dIdho ane zeyane ja potAnuM mAnavA maMDyo. syAdvAdI to ema mAne che ke jJAna potAnA svarUpathI tarUpa ja che. tat svarUpa ja che jJAna svarUpa ja che. teno artha karyo. jJAna svarUpa ja che. zeyAkAra thavA chatAM jo e joyAkArano svIkAra kare ja che sAdUvAdI, paNa zeyathI jJAna thAya ema mAnato nathI. zAstrathI jJAna thAya ema mAnato nathI. ajJAnI zAstrathI jJAna thAya ema mAne che. dezanAlabdhithI samyakdarzana thAya ema mAne che, khoTI vAta che. zeyAkAra thavA chatAM jJAnapaNAne choDato nathI. A ApaNe paMdaramI gAthAmAM che ne paramArthathI jovAmAM Ave to to te zeyAkAra jJAnano AvirbhAva che te ja sAmAnya jJAnano avirbhAva che. I A pramANa lIdhuM che emAM. pahelAM naya lIdhuM che. pachI pramANa, nayapUrvaka pramANa thAya che anubhava thatAM. AvI yathArtha anekAMta samajaNane lIdhe, ekAMta samajaNa nahIM. I samajaNa anekAMtapUrvaka che. joyo jJAnamAM jaNAya che, to paNa jJAna jJAnarUpe ane zeya zeyarUpe rahe che. tema zeyathI jJAna thayuM tema jJAnI syAdvAdI jANatA nathI jJAna to jJAnathI thAya che. anekAMta samajaNane lIdhe syAdvAdIne jJAna pragaTa prakAze che. arthAta jJAnasvarUpa AtmA pragaTa prakAze che. lyo A tatano bola thayo. - have atatu. Ama to Asti nAsti jevuM che. jJAnarUpe che ane zeyarUpe nathI. paNa tata ane ata8 zabda vAparyA che. (zrotA :- eTale ahIMyA ekAMtavAdI che eno parihAra syAdvAdathI kare che.) hA. syAdvAdathI parihAra kare che, barAbara. basa barAbara che. syAdvAda ja ene nAza karIne ene jivADI ghe che jJAnI. (zrotA :- anekAMtI ekAMte ema mAnI rahyo che ke huM parane jANuM chuM. A mithyA ekAMta che. A mithyA ekAMtano abhAva samyakraekAMtathI ja thAya che) hAM. samyapha ekAMtathI thAya che ke jANanAro jaNAya che ne para jaNAtuM nathI. ema tyAM svapara beya jaNAya che ema na levAya. jJAnanI utpatti to ekalA Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 6 anekAMta amRta svaAzrita che. tyAre sva jaNAtAM para jaNAya che, tyAre svapara jaNAya che, ke e samyaka che, e ekAMta nahIM. e anekAMta thaI gayuM. svane jANatA para jaNAya che ema. zeyAkAra jJAnane uDADato nathI. pahelA to ene bhedajJAnamAM parane jANato ja nathI, jANanAro jaNAya che. (zrotA :- kemake Apa kaho cho ke mithyA ekAMtano niSedha karavA mATe samyapha ekAMta AvavuM joIe) hAM ane sarvathA I kahe che ke parane huM jANuM chuM. jJAnI kahe che ke sarvathA jJAna svane ja jANe che parane jANatuM ja nathI. (zrotA :- to ene AtmAnuM jJAna pragaTa thAya) ane pachI kathaMcita Ave. hA. anubhava jJAnamAM ja kathaMcita che. anubhava karavA mATe kathaMcita nathI. anubhava karavA mATe kathaMcita na hoya, sarvathA hoya. je svane jANe che e jJAna parane jANe che ema na hoya. anubhava jJAnamAM kathaMcit che. anubhava karavA mATe sarvathA sva jaNAya che para jaNAtuM nathI. bApu ! vyavahArano niSedha karyA vagara nizcaya kyAMthI prApta thAya? vyavahAra saghaLo abhUtArtha che. e to AvI gayuM ke nahIM. to parane jANe che I to asabhUta vyavahAra che Akho. hajI asaddabhUta vyavahArano niSedha nathI Avato ene. anubhava kema thAya I judI vAta ane anubhava thayA pachI zuM thAya e judI vAta. I javAhare sAruM pakaDyuM che. anubhava kema thAya? mAruM pravacana anubhava kema thAya enA upara che. anubhava thaze eTale tane khabara paDaze, tAre koIne pUchavAnI jarUra nahIM paDe. pahelAM anubhava kema thAya che I zIkhI le. A jagatanA jIvo ajJAnI che I anubhava thavA pahelA jJAnInA vyavahArane AgaLa kare che ane jJAnInA nizcayane bhUlI jAya che. gurudevane pUchI juone ke tamane sAheba jJAna jaNAya che ke zeya jaNAya che. amane jJAna ja jaNAya che, zeya jaNAtuM nathI. to pachI kAMI AgaLa? to ke hA. jJAnane jANatA joya jaNAya jAya che. Aje savAre na AvyuM, zeyane jANatA joyo jaNAya jAya che. I kahe pAchA. to pelo kahe sAheba pahelethI ame e ja kahIe chIe. paNa tuM to joyone jANuM chuM ema kaheto Avyo to. huM to kahuM chuM ke zeyone jANato nathI ane jJAna ja jaNAya che ema pahelA le ane pachI joya thAya ahIMyA (aMdaramAM) joya thAya to joyo jaNAya. have joya na thAya to kyAMthI jaNAya? ane joya kyAre thAya? dhyeyano dhyAtA thAya ene joya thAya. AvuM chuM. Aja savAranI vAta UMcA prakAranI hatI. (zrotA :- zeyane jANatAM zeyo jaNAya jAya) maMtra che I. (zrotA:- zeyane nahIM jANe to joyo nahIM jaNAya) zeyane jANa ane zeya kevI rIte thAya ke dhyeyanuM dhyAna kare to joya thAya, jJAna thAya. eTale joyane jANatA joya jaNAya jAya che. zeyone jANavAno puruSArtha nathI ane zeyane jANavAmAM paNa kharekhara puruSArtha Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 57 anekAMta amRta nathI. dhyeyanA dhyAnamAM puruSArtha che. lakSa pharatuM nathI jJAyaka ja jaNAya che. zeya thayuM te jaNAya paNa temAM puruSArtha nathI. kemake enuM lakSa nathI. pariNAmI upara lakSa nathI. pariNAmI to vyavahArano viSaya thaI gayo. lakSa hoya to e upAdeya thaI gayuM pariNAmI. paryAya sApekSa dravya thaI gayuM. (zrotA :- e to phaLa che. phaLa upAdeya na hoya) hAM. e to jANavA mATe che basa. AhAhA ! hajI to loko paranuM dhyAna karavAmAM nimittanA dhyAnamAM rokANA che. duHkhI thAya che. have cAlo AgaLa. have atatuno bola Ave che ne. e kAMI kevA jevuM, carcA karavA jevuM? carcA karavA jevuM hoya to kADho. (zrotA :- syAdvAdI to ema mAne che ke jJAna potAnA svarUpathI tasvarUpa ja che. jJAna jJAnarUpa che. jJAna thI jJAna thAya che. zeyathI nahIM. zeyanuM nahIM. to e syAdvAdI) hAM. sAdvAdIne jJAna pragaTa thAya che AmAM ane e jJAna parane jANe che. zeya je jJAnane jANe I evI rIte jANe ke jJAna jJAnarUpe che ane zeyarUpe nathI. olo zeyane ja jJAna mAnato to. A kahe che ke ame phakta jJAnane ja jJAna mAnIe chIe, emAM anubhava thAya, ane anubhava thatAM e joyo jJAnamAM jaNAya che basa. ahIMyAM zuM che ke ghaTajJAnathI jJAna thAya. AdhAra Adheya saMbaMdha eNe toDI nAkhyo. zeyathI jJAna thAya e toDI nAkhyuM, kemake tat svarUpa je hoya ene enAthI bhinna hoya enA AdhAranI enA avalaMbananI kaMI jarUra nathI. samajI gayA. kAMI jarUra nathI. pachI A tat svarUpanA be bola pUrA thAya ne tat svarUpanA, pachI eka bIjuM tat svarUpa levuM che. jJAnanuM svarUpa paMcAdhyAyImAMthI. jJAna zeyanA sahArAnuM che ke jJAna potAnA sahArAnuM che ke svapara zeyanA sahArAnuM che, ema Avaze olAmAM. pachI lezuM. hamaNAM nahIM. hamaNAM to A je cAle che pramANanuM. A pramANanI vAta che olI vAta to TopamosTa che. AtmAnA avalaMbana vinA jJAna thAya che sat ahetuka che ne paMcAdhyAyImAM e vAta. jJAna nirviSaya che jJAna. A to oluM vAMcyuM ne ke jJAna zeyanA sahArAnuM che ke jJAna potAnA sahArAnuM che ema. e Avaze. pramANanI vAta judI ne olI vAta jAdI. e aMdaranI vAta che. (zrotA :- aMdaranI vAta che ke jJAna AtmAnA Azraye paNa thatuM nathI e aMdaranA dravya paryAya vaccenuM bhedajJAna) hA. kemake paranA Azraye jJAna thAya ema je mAnato'to, tene kahe ke paranA Azraye thAya nahIM. para lakSa abhAvAta. pachI svalakSa svabhAvAta ema lakhyuM nathI emAM. (zrotA - vAta to sAcI che ApanI) eTaluM ja lakhyuM che. paNa paranA lakSe na thAya eTale ke svanA lakSe thAya A eTaluM aMdaramAM AvyuM pachI kahe ke, I pachI lezuM ApaNe. (zrotA :- A evI vAta thaI ke ekavAra bhAIsAbanA pravacanamAM AvyuM ke rAga paradravya Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekAMta amRta 58 nathI karAvatuM to e kone kIdhuM ke AtmA rAgane kare che) A koNe kIdhuM. Ano e artha to nathI nIkaLato. (zrotA :- jema karmanA udayathI rAga thato nathI to AtmAthI thAya che tema koNe kIdhuM? eTale paryAya paryAyathI thAya che. jema karmathI thatI nathI ema AtmAthI paNa thatI nathI.) hA. ema barAbara che basa. e rIte A vAta che. satu ahetuka che. jainadarzana mastaka ApaNuM namI jAya ne ApaNA bhAgyamAM AvI gayuM A. bhAgyazALI ke A ApaNane AvA zAstro maLyA. tame to kuLamAM janmelA tame to nAmeya sAMbhaLyuM haze. mArA eka mitrae kahyuM mane ke "samayasAra" kAnajIsvAmI bahu vAMce che. koNa kAnajI svAmI? ke sthAnakavAsI hatA ane pachI dikSA choDIne have samayasAra vAMce che. samayasAra zAstranuM to kyAMya nAma sAMbhaLyuM nathI. amArAmAM kalpasUtra ane bhagavatI ne badhuM Ave che. samayasAra zAstra che? pachI samayasAra batAvyuM mane. ghaNAM varSo pahelAM ghaNo vakhata thayo ahiMyA. huM tyAre verAvaLa raheto hato. bahu varSo pahelAM lagabhaga samajone paMcAvana varSa pahelAnI vAta che. lagabhaga sAMITha varSa pahelAnI tyAre to digaMbara dharma che ema paheluM sAMbhaLyuM. mane kahe traNa phirakA che, meM kIdhuM zuM kaho cho? to kahe ke hA traNa. eTale ame to tyAM janmelAne vAta ja nahatI. ame to verAvaLa khUNAmAM hatA. te baMdara che. junAgaDhathI AgaLa, junAgaDhathI traNeka kalAkano rasto che, Trena che eka jAya che tyAMthI prabhAsapATaNane e che ne somanAtha. janama lIMbuDAmAM. bahu pahelA paryAya palaTIne pitAjInI eTale AphrikA gayA. janama to amAro tyAM ja ane pitAjI AphrikA gayA pachI muMbaI peDhI karI pachI kApaDanI dukAna baMdha karI, verAvaLamAM dukAna karI. samajI gayA. evA evA palaTA AvI gayA. huM dhorAjI bhaNato hato dAdImAnI sAthe. mArA pitAjInA pitA ane pitAjInI mAtA che ane eka huM traNa basa traNa. huM abhyAsa tyAM karato hato. paryAyanA bahu palTA AvyA. paryAya to palaTe ja ne eno svabhAva che. svabhAva che. atata barAbara vAMco ogaNapacAsamo zloka ApaNe A be zloka vAMcI ane pachI ola lezuM. tatu atanA e be bola, tata atatunA be bola, ema ja karIzuM ne pUruM thaI gayuM eka viSaya bolo. have 49 mo zloka. vAMco. ApaNe A be zloka vAMcIne pachI olu lezuM. tata atanA A be bola ane tat atanA olA be bola ema karazuM eTale eka viSaya pUro thaI jaze. Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekAMta amRta 59 (zArIDita) vizvaM jJAnamiti prataLa sakalaM dRSTvA svatattvAzayA bhUtvA vizvamayaH pazu: pazuriva svacchandamAceSTate / yattattatpararupato na taditi syAdvAdadarzI puna vizvAdvinnamavizvavizvaghaTitaM tasya svatattvaM spRzet // 249 // zlokArthaH- (pazu:) pazu arthAt sarvathA ekAMtavAdI ajJAnI, ('viSya jJAnana' ti prata) vizva jJAna che (arthAt sarva jJeya padArtho AtmA che)" ema vicArIne (sava tasva-bhAzayANA) sarvane (-samasta vizvane) nijatattvanI AzAthI dekhIne (vizvanA: vA) vizvamaya (-samasta jJayapadArthamaya) thaIne, (5: putra vizvana bAta) DhoranI mAphaka svacchaMdapaNe ceSTA kare che-varte che; (puna:) ane (cAlaza) syAdvAdadarzI to (-syAdvAdano dekhanAra to), ('yata tata sata pararupata: tatta' ti) "je tat che te pararUpathI tatu nathI (arthAt dareka tattvane svarUpathI tapaNuM hovA chatAM pararUpathI atANuM che)" ema mAnato hovAthI (mbira mana vizva-vizvarita) vizvathI bhinna evA ane vizvathI (-vizvanA nimittathI) racAyeluM hovA chatAM vizvarUpa nahi evA (arthAt samasta zeya vastuonA AkAre thavA chatAM samasta jJeya vastuthI bhinna evA (tacasvatararaMpUrA) potAnA nijatattvane sparze che-anubhave che. bhAvArtha - ekAMtavAdI ema mAne che ke-vizva (-samasta vastuo) jJAnarUpa arthAt potArUpa che. A rIte potAne ane vizvane abhina mAnIne, potAne vizvamaya mAnIne, ekAMtavAdI, DhoranI jema heya-upAdeyanA vivekavinA sarvatra svacchaMdapaNe pravarte che. syAdvAdI to ema mAne che ke je vastu potAnA svarUpathI tasvarUpa che, te ja vastu paranA svarUpathI atasvarUpa che; mATe jJAna potAnA svarUpathI tasvarUpa che, paraMtu para zeyonA svarUpathI atasvarUpa che arthAt para zeyonA AkAre thavA chatAM temanAthI bhinna che. A pramANe pararUpathI atatpaNAno bhaMga kahyo. 249 zlokArtha :- pazu arthAt sarvathA ekAMtavAdI. AhAhA ! juo-sarvathA ekAMtavAdI ajJAnI vizva jJAna che arthAta sarva jJeya padArtho AtmA che eTale Akho AtmAye gayo dravya guNa paryAyavALuM AkhuM pramANanuM dravya vahI gayuM. (zrotA :- kemake paradravyarUpa potAne mAnyuM.) jo khaDI bhIMtane sapheda kare tema mAne to khaDI gAyaba thaI gaI teno viccheda thaI gayo. tema huM parane jANuM chuM temAM AtmAno nAza thaI gayo. A vAta e seTIkAnI gAthAmAM Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekAMta amRta che. seTIkAmAM lIdhuM che ke huM parane jANuM chuM te to pramANathI bahAra gayo. temAM pramANa kyAM rahyuM ? A amArI jagyA to morDana guphA jevI che. jo A AvyuM ne pazu arthAt sarvathA ekAMtavAdI ajJAnI che te kahe che ke huM parane jANuM chuM. vizva jJAna che arthAt sarva zeya padArtho AtmA che tethI bhedajJAna na thayuM ne pramANanI bahAra gayo. pramANanI bahAra gayo eTale be dravyanI ekatA thaIne jJeya jJAyakano saMkaradoSa thaI gayo. ema vicArIne sarvane samasta vizvane nijatattvanI AzAthI dekhIne A badhuM huM chuM, A badhuM mAruM che. A badhuM dekhAya che ne te mAruM che tema mAnyuM. dekhanAra judo ane dekhAya juduM tema na AvyuM. nija tattvanI AzAthI dekhIne vizvamaya samasta jJeya padArthamaya thaIne DhoranI mAphaka, jJAna tenuM biDAI gayuM. bena, A sAdhAraNa bhUla nathI. je jIva huM parane jANuM chuM tevA pakSamAM che, potAne jANatAM para jaNAya te judo viSaya te alaga vAta che. e vAta ApaNe lIdhI'tI hiMmatanagaramAM. ke jJAnabhavanamAtra je avasthA jJAtAdaSTA teno tyAga karIne A rAgAdi kriyA huM karuM chuM tema pratibhAse che to khalAsa thaI gayuM. A agrahita mithyAtva che. agrahita mithyAtva jAvuM bahu muzkela che. grahita to jAya, kudeva kugurune devI devalAne page lAgato hoya te to zalya nIkaLI jAya paNa A zalya huM parane jANuM chuM te nIkaLavuM muzkela che. temAM Akho sva cUkAI gayo. pahelA ema kaheto hoya ke svane jANatAM 52 jaNAI jAya, bhale mithyAdaSTi hoya teno kAMI vAMdho nahIM paNa teNe AtmAne vicArakoTimAM rAkhyo che. jJAnabhavanamAtra udAsIna avasthA jJAtAdRSTAno tyAga karI dIdho. ane parane karuM chuM ne parane jANuM chuM tema mAnyuM. pazu lakhavAno paNa hetu che, ene koNa bacAvI zake. dikarA-dIkarI hoya tene koI bacAvI zake nahIM. UMdhI mAnyatA hoya te pherave to bace. bAkI to UMdhI mAnyatA laIne jAya. premacaMdajI bahu kahe che jyAre maLe tyAre pahelo zabda temano hoya ke tame amane bacAvI lIdhA. parane jANavAno niSedha kare tyAre jANanAra jaNAI jAya che. temAM tAruM hita che ane pachI 52 jaNAya te vyavahAra kahevAya te judI vAta che. nijatattvanI AzAthI dekhIne vizvamaya (-samasta jJeyapadArthamaya) thaIne DhoranI mAphaka svacchaMdapaNe ceSTA kare che, varte che ane syAdvAdadarzI to syAdvAdano dekhanAra to 'je tat che te para rUpathI tat nathI', omAM ema AvyuM hatuM ke je tat che te svarUpathI tat che eTaluM lIdhuM hatuM temAM, ane AmAM asti nAsti anekAMta bheLavyuM. zuM kAma bheLavyuM? kemake ono { @> Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekAMta amRta niSedha karavo che. emAM to ekalI asti lIdhI hatI. AmAM ema kahe che ke je tat che te tatanI siddhi kyAre thAya? ke te pararUpathI tatu nathI atat che tyAre eka tanI siddhi thAya. jJAna jJAnathI che ne zeyathI nathI. anekAMta amRta che ho ! amRta che A. arthAt dareka tattvane svarUpathI tapaNuM hovA chatAM pararUpathI atapaNuM che. chaeya dravyo laI levA. svarUpe satA ane pararUpe asatA evA be bhAva vaDe eka vastuno nizcaya thAya che. sUtra che I. te pararUpathI tat nathI arthAt dareka vastu dareka tattvanA svarUpathI tapaNuM-tepaNuM, tapaNuM eTale tepaNuM, potApaNuM hovA chatAM pararUpathI atapaNuM che tema mAnato hovAthI vizvathI bhinna evA, vizva bhale jaNAya, to tenAthI mAruM jJAna bhinna che. vizvathI bhinna evA vizvanA nimittathI racAyeluM hovA chatAM vizvarUpa nahIM evA A arthAt samasta zeya vastuonA AkAre thavA chatAM jo jJAnanI paryAya joyAkAra thAya che paNa zeyarUpa jJAna nathI thatuM, te parama che. zeyAkAre ahIMyA jJAna thAya che paNa zeyo ahIMyA jJAnamAM AvatAM nathI. atatuM svarUpe che. zeyAkAra to jJAnanI paryAya che, I to AtmA che. I joya nathI. (zrotA :joyAkArone joIne joya mArAmAM AvI gayA te bhrAMti thAya che.) huM jANe zeyarUpa chuM tema bhrAMti thAya che ane zeyathI jJAna thAya che tevI bhrAMti thAya che. rAga jaNAtAM huM rAgI, du:kha jaNAtAM huM du:khI, tevI bhrAMti thAya che. duHkha to tane jaNAya che. duHkha jaNAya tethI duHkha tArAmAM kyAM AvI gayuM che. huM duHkhane bhogavuM chuM te tArI mUDhatA che. duHkhane kyAre bhogave ke duHkharUpa AtmA thAya to, I to atarUpa che. duHkhanI tArAmAM nAsti che. tane duHkhanuM vedana kyAMthI AvyuM? duHkha jaNAya che tevuM jJAna thAya che te barAbara che. ahIMyA eTalo vAMdho nathI koI jAtano. (zrotA :- I to jJAnI che ene kyAM duHkha che?) hA. vizvathI racAyeluM hovA chatAM vizvarUpa nathI thayo. arthAt samasta zeyavastuonAM AkAre thavA chatAM samasta jJeya vastuthI bhinna evA potAnA nija tattvane sparze che, anubhave che. joyAkAra jJAna thayuM paNa zeyarUpa na thayuM. joyo nimitta che paNa te nimitta upAdAna nathI thatuM. upAdAna to jJAna che ane oluM nimitta che. jJAna te upAdAna ane vizva te nimittamAtra che. (zrotA :- upAdAnamAM nimittanI nAsti che) hA. emAM nAsti che. ene nimittathI AMhI jJAna nathI thayuM. nimitta to atarUpe che. samasta vastuthI bhinna evA potAnA Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 ra. anekAMta amRta nija tattvane sparze che, anubhave che. lyo A syAdvAdI to potAnA jJAnane anubhave che ke je jJAnamAM vizvanI nAsti che. - vizva AkAre thayeluM jJAna vizvarUpa thatuM nathI. vizvarUpe vizvanA AkAre thayeluM jJAna paNa vizvarUpa thatuM nathI. AhAhA ! (zrotA :- pratibiMbo biMbarUpa thatA nathI) pratibiMba biMbarUpe thatA nathI. basa e ja marma che. pratibiMba to jJAnanI paryAya che I biMbanI kyAM paryAya che? sphaTikamaNInI svaccha paryAya che, I paryAya phUlanI kyAM che? I paryAya phUlanI nathI, phUla to biMba che. lAla pILI jhAMya dekhANI I to tenI svacchatAnuM ghAtaka che. I ema nathI kahetuM ke A sphaTikamaNI lAla thaI gayuM ema che ja nahIM. paNa asti nAsti anekAMta che. phUlano bhAva jJAnanI paryAyamAM kyAMthI garI jAya? bhedajJAnano abhAva che ane ekatA thAya che basa. bhAvArtha :- ekAMtavAdI ema mAne che ke vizva eTale samasta vastuo jJAnarUpa arthAt potArUpa che. potAne bhUlI gayo ne eTale para potArUpe ja bhAse. potAne bhUle ane potAnA astitvamAM zraddhA na sthApI to para jaNAya te zraddhAno viSaya thAya ane jANelAnuM zraddhAna thayA vagara rahe nahIM. A rIte potAne ane vizvane abhinna mAnIne, jo vizva sAthe ekatA karIne, potAne vizvamaya mAnIne ekAMtavAdI DhoranI jema heyaupAdeyanA viveka vinA. AhAhA ! vizva che te heya che. AtmA che te upAdeya che. AvuM heya upAdeyanuM ke svaparanuM kAMI bhAna nathI. potAne jANato nathI I parane samyapha prakAre jANI zakato nathI. heyaupAdeyanA viveka vinA sarvatra svacchaMdapaNe pravarte che. svachaMda eTale mithyAdRSTi. syAdvAdI to ema mAne che ke je vastu potAnA svarUpathI tasvarUpe che te ja vastu AtmA ja paranA svarUpathI atanuM svarUpe che. eTale ke pararUpe nathI. para jaNAya to paNa pararUpe na thAya tema kahevAno Azaya che. para jaNAya che teno niSedha nathI. paNa pararUpe tuM nathI teno niSedha kare che. mATe jJAna potAnA svarUpathI tat svarUpa che, paraMtu para zeyonA svarUpathI atat svarUpa che. arthAt para zeyonA AkAre thavA chatAM tenAthI bhinna che. AhAhA ! ahIMyA parano AkAra thAya tame kahyuM ne tyAM biMba che ahIMyA pratibiMba che. to pratibiMbanI sAthe to abhinna che AtmA ane biMbanI sAthe bhinnatA che ema kahe che. pratibiMbamAM paNa I jhaLake che ema. pratibaMbano artha evo nathI ke je biMba che lAlaphUla tevuM ahIMyA lAla thAya che, tenuM nAma pratibiMba nathI. jevo padArtha hoya joya tevuM jJAnamAM jhaLake Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 3 anekAMta amRta @ tenuM nAma pratibiMba che. biMba lAla hoya to jJAna lAla na thaI jAya. to to pachI jJAna ja kyAM rahyuM ? ekatA thaI gaI. atapaNuM che e rUpe nathI, tenA jJAnarUpe che. atyAre lAla phUla che, pILuM phUla che, te sphaTikamaNImAM jhaLake ane parikSaka jANe che eTale aparikSaka che I ema kahe che ke lAla thaI gayuM. sphaTikamaNI lAla che tema tene bhAse che. bhrAMti che bhrAMti. AhAhA ! karmakRta mithyAtva AdinA jJAna samaye jJeya ane jJAnanA bheda vijJAnathI zUnya hovAne lIdhe jJeyane ane rAgane potAno mAne che. bahu samayasAre ApyuM che. Dhagalo Apyo che paryAyanA SaTkAraka, paryAya to sat ahetuka che, e to UMcA prakAranI vAta che. je hamaNAM yugalajIe kahyuM ne ke jJAnanI paryAya evI che jene koI viSaya nathI te nirviSaya che. jJAnanI paryAya svane jANe che ane parane jANe che mATe jJAna che tema nahIM. jJAna to jJAnathI che. emaNe kahyuM pachI ApaNe atyAre beThA chIe eTale A bolAya bAkI samAjamAM A na cAle. tamArI sAthe vAta karuM chuM. samAjamAM na cAle. jJAna nirviSayI che e emano zabda che. ene asat lakSaNa kahyuM ne ? mULamAM asat lakSaNa kahyuM che. kAraNa ke pramANathI svaparaprakAzaka che ne. vyavasAyAtmaka jJAna te pramANathI vAta karI che. A kuMdakuMdabhagavAnanI gAthA temAM je jJAna te pramANathI vAta karI, I vAta kahe che ke jJAnanI paryAyanuM je lakSaNa asat che te lakSaNa yogya nathI. asat che. mULamAM saMskRtamAM che eTale sAcuM lakSaNa nathI. jema oluM svaparaprakAzaka lakSaNa temAM ativyAptino doSa Ave tema A paryAya che te AtmAthI thatI nathI, parathI to thAya ja nahIM. kemake AtmA to prathamathI ja hato. to kema jJAna pragaTa na thayuM? jJAna jJAnathI thAya che tyAre tenuM lakSa AtmA upara che, eTale AtmAthI AtmAnuM jJAna thayuM tevo upacAra ne vyavahAra che. e vize vicAra Avyo thoDoka ke oluM asadbhUta vyavahAramAM parathI upacAra ane abhedamAM upacAra nahIM paNa vyavahAra. samajI gayA ! enA vicAro paNa AvyA. (zrotAHemAM Ape kahyuM'tuM rAkeza zAstrInuM) hA emAM che. bheda ane upacAra evA be artha karyA che be artha karyA che. eka sadbhuta vyavahAra ne eka asadbhUtano. hAM ApaNe upacAranI vAta karI e nirmaLa paryAyano paNa upacArathI kartA che I paNa barAbara nathI. vyavahAre kartA che ema nahIM upacArathI paNa kartA nathI. upacArathI kartA che hajI, upacArathI kartA nathI. upacAra lIdhuM. upacAra lIdhuM ema mAruM kevuM I. tyAM vyavahAra nathI lIdho sadbhuta vyavahAra. eTale A vicAra karazuM ApaNe upacAra zabda mosTa ImporTanTa che. (zrotA :- dRSTinA Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 anekAMta amRta viSayamAM to asabUta ja che ne) asabhUta che ne evuM jovo, che. basa. basa. che ne e thAya nAsti che ke nahIM. nAsti nAsti. nAsti che to kyAMthI kare che to upacArathI kare che. pariNAma pariNAmane kare che ane dravya kare che e to upacAra thaI gayone, thaI gayo. pariNAma pariNAmane kare ane dravya paNa kare ema eka bhAvanA be kartA na hoya. cAlo ApaNe to ApaNo svAdhyAya karIe. ekalo Avyo ane ekalo jAya. he! ekalo baMdhAya ne ekalo mUkAya, ekalo cAra gatimAM rakhaDe ane ekalo mokSamAM birAjamAna thAya. ane jo ke A viSaya samajAvavAthI koI samaje evuM nathI. enI yogyatA hoya enI pAchaLa paDe to samajAya. ame to AnI pAchaLa paDyA'tA nAnI uMmarethI sAMITha varasathI svAdhyAya karIe chIe. keTalA? sAMITha varasa. ekavIsa varasanI uMmarathI zrImad rAjacaMdrajI hAthamAM AvyuM tyArathI. ohohoho ! ApaNe A kAMIka karIe chIe, paNa zrImad kahe che I barAbara che. ema aMdarathI parokSapaNe enA pratye khUba bahumAna AvyuM. jJAnInuM vacana hatuM ne mULa to, ema. eTale sata. paNa eTaluM kAMI samajIe nahIM ame. e vakhate jJAnano ughADa eTalo nahIM, paNa eTalo AMtaro paDI gayo. e kAMI sAdhAraNa vAta na hatI. emAMthI zodha cAlu thaI gaI. cAlu thaI hoM, emAMthI zodha cAlu thaI. olo eka gArDa che gArDa, samajI gayA ! gArDI jaina che lAkho karoDo rUpiyAnuM dAna Ape che. enuM kAraNa che ke tene jamInomAMthI abajo rUpiyAnI jamIna abajonI kiMmata thaI gaI. eTale have gAmo te dattaka le che gAmanA gAma. ane I gAmane badhuM jeTaluM joIe eTaluM paisA rastA, nizALo, hospiTala badhuM karAvI The. I laMDanamAM maLyAM'tA. mane jamavAnuM kahyuM. mane kahe amane zAstra vAMcavAno TAIma nathI. tame keTalA varSathI abhyAsa karo cho? meM kahyuM pacAsa varSathI. I vakhate pacAsa thayA'tAM laMDanamAM. basa mane kahe pacAsa varSanA abhyAsano nicoDa kahI do eTale amAre vAMcavuM nahIM. taiyAra mAla maLI gayo. evo huziyAra, eDavokeTa che I vakila moTI uMmaranA che. pAMsaTha varSanA haze. (zrotA :pachI Ape zuM ApyuM pacAsa varSano nicoDa) bhedajJAna. zubhabhAvathI punyathI dharma thAya nahIM. A vAta jhINI to kAMI karAya nahIM. AtmAno anubhava thAya tyAre dharma thAya. tyAre chuTe. moTo mANasa eTale loko bahumAna kare mAna patra Ape. ohoho ! moTA mANasa to ApanI pAse ja Ave ne. bicAro, premathI jamavA bolAvyA bhaTTArakane, ene game te prakAre khyAla Avyo, ene kaMI khyAla Avyo, kyAMka khyAla Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 anekAMta amRta Avyo. bahu AkarSaNa bhAI ! bahu AkarSaNa, I kahe bahAragAma jAuM chuM tamArI yAda ja rahyA kare. game tyAM jAuM bhUlAtuM nathI. tame bhulAtA nathI bolo. paNa bahAragAmathI AvyA savAre tarata ja AvI gayA. AvyA savAre sAta vAge to hAjara thaI gayA. hAjara thaI gayA, I. bahu yAda AvatI'tI ApanI. eTale eTalo TAIma cAlo enA mATe sAruM paNa ApaNe to zuM levA devA. TIkA :- dravya paryAya svarUpa emAM kyAMya karavAnI vAta nahIM Ave. jJAna che ne jJAnamAM karavAnuM hotuM ja nathI. (zrotA :- ka2vAnI vAta nahIM Ave) dravyanuM svarUpa AvuM che ne paryAyanuM svarUpa AvuM che. basa. kemake AtmA akartA che, jJAtA che ne ane jJAtA thaI gayA pachInI vAta che A. emAM karavAnI vAta kyAMthI Ave ? eTalo vicAra kare to kartAbuddhi chUTI jAya. syAdvAda adhikAra vAMce to ya, samajANuM ? kartAbuddhi choDIne Ave to ja A adhikAramAM praveza che. adhikAra bahu sAro che. amRta che anekAMta. Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 6 anekAMta amRta navibhAga - 2 saLaMga pravacana naM -5 tA. 1-8-90 jIvatattva sAmAnya e abaddhatattva che, trikALa mukta che. ene karmano saMbaMdha thato nathI. ane e karmanA udayamAM koI kALe joDAto nathI. e to paramAtmA paramAtmApaNe kAyama mATe AtmA birAjamAna che. have ene eka sAmAnya upayoga pragaTa thAya che e upayoga paNa eka apekSAe zuddha che ane eka apekSAe svaccha paNa che. atyAre ApaNe svacchanI mukhyatAthI vAta laIe chIe. zuddha eTalA mATe che ke koI kALe ene karmano saMbaMdha thayo nathI. jema jIvane thayo nathI ema sAmAnya upayoga thayo nathI. mATe te apekSAe tene zuddha paNa kahevAmAM Ave che. - have e upayoga che bIjA bolamAM. pahelo jJAyakabhAva che, bIjo upayoga pragaTa thAya che sAmAnya, emAM jANavuM jANavuM jANavuM ja, kone jANavuM ane kone na jANavuM e emAM nathI. emAM be kriyA che. jANe paNa che ane pariName paNa che evI be kriyA tene samaya kahevAmAM Ave che. have A be vAta thaI. have eka trIjI vAta che emAM, ke e upayoga pragaTa thAya che. emAM sva ane parano pratibhAsa thAya che, samaye samaye pratibhAsa thavA chatAM paNa e to anAdi anaMta upayoga jevo che tevo ja che, zuddha nirmaLa che. emAM koIpaNa prakArano DAgha Avato nathI. athavA zeyakRta azuddhatA ene lAgu paDatI nathI. e to pratibhAsa thAya che parapadArthano enI svacchatAmAM. e trIjo bola che. sva ane para emAM svaparanI vyAkhyA karatAM kuMdakuMda bhagavAna ema kahe che ke arthavikalpa jJAnam pramANam - artha eTale sva ane para enA vibhAgapUrvaka AkhuM je vizva enA AkAronuM eTale enA svarUpanuM je avabhAsana eTale pratibhAsa thAya che, tenuM nAma jJAna che. A trIjo bola che. eka jJAyakabhAva che, upayoga pragaTa thAya che ane e upayogamAM potAno AtmA, potAno AtmA kevo jaNAya che? jaNAya che eTale ke pratibhAsa thAya che ke potAnA AtmAnI bhUta, bhaviSya, vartamAna traNakALanI paryAya sahitano AtmA emAM pratibhAsa thaI gayo che. nigodanA pariNAma paNa pratibhAse che. sAdhaka thavAno che enA pariNAma pratibhAse atyAre ane mokSanI paryAya thavAnI che enoya pratibhAsa atyAre thAya che. ema Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 7 anekAMta amRta bhUta, bhaviSya, vartamAna traNa kALanI paryAya sahitano potAno AtmA vartamAna je upayoga pragaTa thAya che trIjA naMbaranI vAta karI, emAM pratibhAsa thAya che. avabhAsana thAya che jhalake che. A traNa prakAra che e svabhAvabhUta che. A traNeya prakAra che e svabhAvabhUta che vibhAvabhUta nathI. samajI gayA. parano pratibhAsa thAya che to paNa emAM malinatA kiMcitmAtra paNa AvatI nathI. paNa e pratibhAsa thAya che. mithyAtvAdi pariNAmono pratibhAsa thAya che. samyakdarzanano paNa pratibhAsa thAya che, mokSano paNa pratibhAsa thAya che. paNa e je sApekSa pariNAma che eno mAtra pratibhAsa thAya che. pratibhAsa thAya che enI svacchatAmAM paNa e bhAvo svAMga che. e svabhAvabhUta nathI. jeno pratibhAsa thAya che jJAnamAM e svacchatA e to jJAnanI paryAya che. e kAMI mithyAtvanI paryAya nathI. nigodamAM hato tyAre mithyAtva hatuM, to paNa mithyAtvanA pariNAma che bhUtakALamAM gayA eno pratibhAsa rahI gayo, mithyAtva to vadhu gayuM-mithyAtva to rahetuM nathI paNa eno pratibhAsa rahI jAya che. evI rIte sAdhaka evI rIte paramAtmA. badhAno pratibhAsa atyAre emAM thaI gayo che. navo kAMI thavAno che ja nahi. eTale emAM kramabaddha paryAyanI siddhi thAya che. AtmA akartA che ema paNa emAM siddhi thAya che. koI pariNAmane koI jIva pheravI zakato nathI. nizcita che pariNAma. je kALe je samaye je dravyanI je kSetre jema thavAnuM hoya potAnA pariNAma thayA ja kare che. pariNAma thavA yogya thAya che ane jANanAro jaNAya che, A sthiti che. - have je be prakAranA pratibhAsa thAya che emAM eka jIvanI meM vAta karI. ema bIjA jIvo anaMtA che. e anaMtA jIvo ekeka jIvanI bhUta-bhaviSyanI vartamAna traNa kALanI paryAya sahitanuM dravya evA anaMtA dravyo jIvanA, e paNa pratibhAsa thaI cUkyo che atyAre, navo thato nathI kAMI-navuM thavAnuM ja nathI kAMI-thaI gayuM che. thaI gayuM che, ene thaI rahyuM che ema paNa kahevAya. paNa thaI gayuM che, kAMI navuM thavAnuM nathI. evI rIte anaMtA jIvo ekeka paramANuM, dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAza ane kALa-chaye dravyanA bhUta bhaviSya vartamAna traNa kALanI paryAya sahitanA dravyo. vartamAna je upayoga che pragaTa thAya che emAM eno pratibhAsa thaI gayo che atyAre enuM nAma AkhuM vizva kahevAya che. - sva ane para padArtho enA vibhAgapUrvaka jema che tema jJAnamAM pratibhAsa thaI gayo che. jJAyakabhAva eka che eno upayoga paNa ekAkAra eka che. ekAkAra hovA chatAM pratibhAsanI apekSAe anekAkAra paNa kahevAmAM Ave che. anekAkAra kahevAmAM Ave che chatAM anekAkAra Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekAMta amRta upayoga thayo nathI e to ekAkArapaNuM chUTatuM nathI emAM-evo upayoga che. - have e upayoga che. e upayogane joyAkAra jJAna kahevAmAM Ave che. be prakAranA joyo emAM pratibhAse che. mATe ene joyAkAra jJAna kahevAmAM Ave che. Atma AkAra jJAna ne jJAyakAkArajJAna ema nahIM, joyAkAra jJAna nAma che paryAyanuM hajI. eka samayanI paryAyamAM be prakAranA pratibhAsa thAya che, eno have zAstrano AdhAra ApIne huM tamane samajAvIzake be prakAranA pratibhAsa thAya che jaDa cetana badhA-koI bAkI nathI vizvamAM. jema sarvajJa bhagavAna trikALavetA che. traNakALanA dravya, guNa, paryAyane samayamAtramAM yugapa jANe dekhe che. kevaLI bhagavAna jANe dekhe che, ema sAdhakano jIva hoya, nigodano jIva hoya ke abhavIno jIva hoya tenA upayogamAM jema sarvajJa bhagavAnamAM pratibhAse che tema badhuM pratibhAse che. jeTaluM kevaLajJAnamAM pratibhAse che, dekhAya che, jaNAya che ene pratyakSa, eTalAM ja bhAvo sahitanA dravyo badhA jIvomAM pratibhAsa thaI rahyo che. kAMI hiNuM adhika ochuM kAMI che ja nahi, pratibhAsanI apekSAe. enuM nAma zeyAkAra jJAna che. have joyAkAra jJAna to badhAne pragaTa thAya che samaye samaye ahIMyA puruSArtha che. e zeyAkAra jJAnanuM nAma samyajJAna nathI. mithyAjJAna nathI. enuM nAma mati, zruta, avadhi, mana:paryaya, kevaLajJAna nathI. e jJAnanuM nAma kumati-kuzruta-kuavadhi kAMI che ja nahiM. e to upayoga upayoga upayoga upayoga jANavuM jANavuM jANavuM jANavuM kone jANavuM ane kone na jANavuM emAM eno prazna kAMI che ja nahi. (zrotA :- eTale joyAkAra jJAna kaho ke sAmAnya upayoga kaho) ekAkAra eka ja vastu che. eTale sAmAnya upayoga je kahyo I ane pachI je joyAkAra kahyuM I eno bheda che ke sAmAnya upayoga kahyo, pachI ApaNe bIjo eno bheda karyo ke svaparano pratibhAsa thAya che. mATe e sAmAnya upayoganuM nAma have pharyuM. tene zeyAkAra jJAna kahevAmAM Ave che. upayoganuM ja nAma zeyAkAra jJAna. (zrotA :- zeyAkAra jJAna) pahelo upayoga hato (zrotA :- have upayoganuM vizeSa e svaparano pratibhAsa) e hajI vizeSa nathI. e hajI sAmAnya che zeyAkAra jJAna, zeyAkAra jJAna zA mATe kahyuM? ke be prakAranA pratibhAsa emAM thAya che joyo, sva ane para, pratibhAsa thAya che mATe sarvajJa bhagavAne ema kahyuM ke e jJAnanuM nAma have tame joyAkAra jJAna lyo, tamane AtmAno anubhava karavAnI prakriyA huM batAvuM chuM. A jANavAmAM rokAvAnuM nathI. A jJAyaka che ane A upayoga che ne emAM beno pratibhAsa thAya che enuM nAma zeyAkAra jJAna che tyAM sudhI to jANavuM. have prayoganI vAta Ave che. Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 9 anekAMta amRta ATaluM jo ene besI jaze to ja e prayoga karI zakaze. samajI gayA. have eno AdhAra huM tamane ApuM-paMcAdhyAyI bhAga 1-gAthA 558 che. jJAyaka-upayoga pachI beno pratibhAsa cothuM jJeyAkAra jJAna-A tyAM sudhI baMdheya nathI ane mokSeya nathI. tyAM sudhI Atmika sukha paNa nathI ane parAzrita duHkha paNa nathI. sukheya nathI ane enAmAM duHkheya nathI. e to je che e che. ahIMyA cAra prakAra che. tyAM sudhI to kAMI vAMdho nathI. have emAM prayoga karavAno che. (zrotA : :- cAra prakAra pharIthI) pharIthI. eka jJAyaka che anAdi anaMta-e baMdha mokSathI rahita che, abaddha che, trikALa mukta che-e jIvano mokSa thato nathI, mokSa samajAya che. eTale mokSasvarUpa ja che badhA AtmA trikALa dravya sAmAnya. dravya sAmAnya. (2) have paryAya, je upayoga che-ene dravyane sAmAnya kahIe tyAre Ane vizeSa kahevAya. paNa e mati-zruta e vizeSa AmAM nathI- (zrotA :- barAbara prabhu ekadama spaSTa) e sAmAnya upayoga kahevAya jemAM karmanI apekSA bilakula nathI. udayAdinI. to ene paryAyArthikanayano pAriNAmikabhAva kahevAmAM Ave che, e upayogane. (zrotA H- jema dravya niSkarma che ema A upayoga paNa niSkarma che.) A niSkarma eTale karmathI rahita che. niSkriya nahi. kriyA thAya che. niSkarma eTale bhAvakarma dravyakarma, nokarma emAM nathI upayogamAM. upayogamAM upayoga che paNa upayogamAM krodhAdi nathI. bIjA naMbare upayoga Avyo. pahelA zAyaka Avyo. bIjA naMbaramAM zuM AvyuM ? sAmAnya upayoga.(3) have e upayogamAM svaparano pratibhAsa thAya che. kemake enI (upayoganI) svacchatA che darpaNanI mAphaka-darpaNa jema svaccha che ane badhA padArtho emAM pratibhAse che. kolaso pratibhAse to paNa darpaNanI sapATI je svaccha che emAM malinatA kiMciMtmAtra AvatI nathI. ema A upayoga che enI aMdara mithyAdaSTi hoya to paNa eno pratibhAsa thAya paNa mithyAtvanI malinatA upayogamAM AvatI nathI bilakula-eno pratibhAsa thAya che. (zrotA :- mithyAdaSTi hoya tyAre) tyAranI vAta che. paryAyanI malinatA upayogamAM praveza thatI nathI. upayoga enAthI judo ne judo rahe che. ene bhedajJAna nathI eTale ekatA kare che e to enI bhUla che. e have Avaze. bAkI upayoga to upayoga che. upayogamAM upayoga che. upayogamAM mithyAtva che ja nahi. samajI gayA. AhAhAhA ! have bIjA naMbarano upayoga kahyo. pachI emAM svaparano pratibhAsa thAya che. samajI gayA. traNa prakAra AvyA. have svaparano pratibhAsa thAya che evI jJAnanI paryAyanuM nAma zuM ? ke jJeyAkAra jJAna. enuM nAma zeyAkAra jJAna. e zeyo be prakAranA che mATe jJeyAkAra Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekAMta amRta 70 CON jJAna kahyuM-eka ja prakAranuM jJeya pratibhAse che ane bIjuM pratibhAsatuM nathI ema nathI. be pratibhAsa che mATe bhedajJAnanI kaLA hAthamAM AvI gaI che. jene be prakArano pratibhAsa bese che e bhedajJAna karIne aMdara jato raheze. ane kema AvavuM aMda2mAM I AMhI e 558 gAthA paMcAdhyAyInI che temAM che. je paMcAdhyAyI che e AkhA digaMbara samAjane pramANabhUta che. A zAstra che e pramANabhUta che. samajI gayA. eka apekSAe paMDito to ema kahe che ke A zAstra kadAca amRtacaMdrAcAryanI kRti hoya evuM lAge che. kemake amRtacaMdrAcAryanI TIkAonI hAre keTaluMka AmAM maLe che. eTale paMDitono vicAra ema che ke kadAca A amRtacaMdrAcAryanuM hoya ane koI koIne to koInA jJAnamAM e AvI paNa gayuM che paNa e AdhAra na ApI zakAya. paMDitonA AdhAra ApaNe apAya. che A amRtacaMdrAcAryanuM. cAra prakAra thayA pachI have kevI rIte anubhava thAya AtmAno ane kevI rIte anubhava na thAya ane rakhaDe saMsAramAM- zuM kare to saMsAra-ane zuM kare to mokSa basa. ahIMyA pIka poInTa che eno. jyAM ruce tyAM jAva. e have Ave che. A prayoganI vAta Ave che. havejANavAnI vAta to jANI paNa jANIne prayojanabhUta zuM che e emAMthI kADhavuM joIe. ApaNuM prayojana to AtmAnA anubhavanuM che ne AtmadarzananuM. have emAM ema kahe che-artha vikalpo zAna bhavati tad ekama. have eno artha kare che. jJAna artha vikalpAtmaka hoya che. jJAna arthavikalpAtmaka hoya che. have jJAna eTale svapara padArthane viSaya kare che. svaparano pratibhAsa thAya che ema artha na karatAM-viSaya kare che. samajI gayA. ane A svaparane viSaya kare che ane svaparane prakAze che. A samayasAranI bIjI gAthAmAM Avo artha karyo che. e artha karyA pachI koI vicakSaNa puruSe eno kauMsa karyo ke bhale emAM artha karyo saMskRtanI apekSAe-bhASAnI apekSAe thatuM paNa haze. bhASAviSArada huM to nathI. paNa koI bhASA viSArade artha karyo kauMsa karIne ke mULamAM to svaparanuM avabhAsana che ane svaparane prakAze che ema kema karyuM-emane khyAla Avyo eTale kauMsa karIne svaparanuM avabhAsana to saMskRtamAM che to eno artha karyo ke svaparane pratibhAse che. (zrotA :- bIjI gAthAnA mULa saMskRta TIkAmAMthI avabhAsana zabdano pratibhAsa ema artha karyo ane e kauMsamAM lakhI nAkhyuM) ane avabhAsanano artha ja pratibhAsa thAya che. prakAze che ema thato nathI. paNa bhASAnI apekSAe athavA koI vivakSAthI koI jagatane samajAvavA mATe nizcayanI vAta lakSamAM che to paNa ene vyavahArathI samajAvavAmAM Ave Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekAMta amRta 71 che. vyavahAra vinA paramArtha samajAvI zakAto nathI. to paNa vyavahAra anusaravA yogya nathI. svaparane prakAze che e anusaravA yogya nathI. svaparano pratibhAsa thAya che e anusaravA yogya che. (zrotA :- e to zarUAta che bhedajJAnanI. be viSaya hAthamAM AvyA pachI kone svIkAravo) kenA tarapha jAvuM ne kenuM lakSa karavuM ane kenuM lakSa choDavuM-basa e enA hAthanI vAta che e AmAM samajAve che. e samajAve che. jJAna arthavikalpAtmaka hoya che. jJAnano artha kare che. jJAna eTale zuM ? ke svapara padArthane viSaya kare che. ApaNe ema artha karavo ke svaparano pratibhAsa thAya che enuM nAma jJAna. ApaNe evo artha karavo. samajI gayA. ApaNe AgamathI jarA adhyAtmamAM jaIne eno Avo artha karavo. AgamathI AgaLa adhyAtmanI vAta laIne eno pratibhAsa thAya che evo artha karavo-ane e ApaNI pAse kuMdakuMda bhagavAnano AdhAra che-amRtacaMdrAcAryano AdhAra che. amArI pAse ghaNAM AdhAra che. samajI gayA. paNa koI AdhAra mAge to koI mumukSu hoya ene AdhAra ApIe paNa jene gurudevanI elarjI hoya ene kAMI lakhIe nahi-javAbeya lakhatA nathI. jJAna svapara padArthane viSaya kare che. samajI gayA. tethI jJAna sAmAnyanI apekSAe jJAna eka ja che. zuM kahyuM? svaparano pratibhAsa thAya che to paNa svano pratibhAsa karanAruM jJAna jAthuM ane parano pratibhAsa karanAruM jJAna juduM ema nathI. mahatvanI vAta che A. svapara beyane kyAre jANe ke be prakAranA jJAna hoya to jANI zake. (zrotA:- paNa ahIMyA to eka che zabda) ekama lakhyuM che khAsa. zabda che ekama eno artha kare che. jJAna be prakAranA hoya? jJAna eka ja prakAranuM hoya. eka ja prakAranuM utpanna thAya che. ane eka ja prakArapaNe AtmAne jANe che. (zrotA :- e zuM kahyuM prabhu!) ke eka ja prakAre utpanna thAya che upayoga ane e upayoga aMtarmukha thaIne eka ja prakAre AtmAno anubhava kare che. potAneya anubhave ne rAganeya anubhave ema che ja nahIM. kemake rAga to emAM che ja nahi. rAgano pratibhAsa thAya paNa rAga jJAnamAM Avato nathI. jJAnamAM na Ave to jJAyakamAM to kyAMthI Ave? upayogamAM upayoga che basa. (zrotA :- e rIte eka prakArano AtmAno anubhava kare che) jJAna eka ja prakAranuM ane anubhavamAM paNa eka ja prakAra kAma kare che. be prakAra che nahi. kAma kyAMthI kare? che nahi evuM, e kaheze hamaNAM kaheze. kyAM bhUle che jIva ane kyAM bhUla bhAMgI jAya che e kaheze hamaNAM. AmAM Akho prayoga batAve che, prayoga. Akho prayoga mosTa imporTanTa gAthA che A. AmAM lakhyuM che "ghaNuM jarUrI lAla akSare ghaNuM Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekAMta amRta 72 jarUrI. samajI gayA. jJAna sAmAnyanI apekSAe jJAna eka ja che. jo svaparano pratibhAsa thAya to paNa jJAna eka ja prakAranuM rahyuM paNa svaparane prakAze che to jJAna eka prakAranuM rahetuM nathI. (zrotA : - barobara jJAna eka rahetuM nathI. eka svane prakAzavAvALuM ane eka parane prakAzavAvALuM ema be jJAna thaI jAya) barobara che paNa beno pratibhAsa dekhIne svaparane prakAze che evo vyavahAra karavAmAM Ave che. beno pratibhAsa dekhIne svaparane prakAze che evo vyavahAra karavAmAM Ave che. vyavahArathI jIvane samajAvavAmAM Ave che paNa ema che nahi. jJAna eka ja che. have kahe che kemake jJAna eka ja kema che. jJAnanA be prakAra kema nathI eno khulAso kare che. kemake arthavikalpapaNuM badhA jJAnomAM che. kumati, kuzruta, kuavadhi-traNa ajJAnamAM-mati-zrutaavadhi-manaH paryaya ane kevaLajJAna pAMca samyak ATheya jJAnamAM arthavikalpapaNuM che. (zrotA :eTale zuM kahyuM prabhu) eTale ke bahirAtmA hoya to paNa enA jJAna upayogamAM svaparano pratibhAsa thAya che. aMtarAtmA hoya to paNa enA jJAnamAM svaparano pratibhAsa thAya che. ane paramAtmA hoya to paNa emAM svaparano pratibhAsa thAya che. evuM je svaparanuM pratibhAsapaNuM e ATheya jJAnamAM che-ATheya jJAnamAM ajJAna nathI. paNa ATheya jJAnamAM jJAna che ane jJAna eka prakAranuM che emAM be prakArano pratibhAsa thAya che chatAM jJAna eka ja prakAranuM rahe che. (zrotA :- bahu sarasa. spaSTa AvI gaI badhI vAta-ATheya jJAnamAM jJAna che) ATheya jJAna jJAna che. (zrotA H- be prakArano pratibhAsa hovA chatAM pratibhAsamaya to e eka ja che.) eka ja che. pratibhAsa to eka ja jJAnamAM thAya che. be jJAnamAM nahi. svano pratibhAsa A jJAnamAM thAya ane parano pratibhAsa bIjA jJAnamAM thAya ema jJAnanA be bheda ja nathI. jJAna eka ja prakAranuM che. ekama zabda vAparyo che AmAM. (zrotA :- svano pratibhAsa A jJAnamAM eTale AtmajJAnamAM thAya ane parano pratibhAsa ajJAnamAM thAya ema be prakAranuM jJAna ja nathI) jJAna eka ja che. pratibhAsa be prakAranA che. emAMthI koI samyajJAnI thAya ane koI mithyAjJAnI thAya eTalI vAta sAcI che. e hamaNAM Avaze. arthavikalpapaNuM badhA jJAnomAM ATheya jJAnomAM che. (zrotA :- ATheya jJAnamAM ajJAna nathI beno pratibhAsa che.) paNa pratibhAsa thayA pachI enuM lakSa sva upara jAya che ke ? para upara jAya che. para upara lakSa jAya to ajJAna ane sva upara lakSa jAya to samyajJAna thaI jAya che. A jarAka jeTalI bhUlamAM saMsAra vadhI gayo. svapara beyane jANe che e vyavahAranuM kathana che ane vyavahAra sAco lAge che e ajJAna Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekAMta amRta che. svapaprakAzaka vyavahAra che nizcaya nathI. ane svaparano pratibhAsa thAya che e pramANajJAna che. paNa e AtmA tarapha vaLatuM jJAna che. (zrotA H- vAha re vAha. che to pramANa paNa AtmA taraphathI dizAvALuM che.) AtmA taraphathI dizAvALuM che. oluM svaparane jANe che to upayoga to bahAra jato rahyo ne. ane svaparano pratibhAsa thAya che. to zemAM ? mArA jJAnamAM, to jJAnamAM e AvI gayo ne ! have svaparano pratibhAsa thAya che evuM je zeyAkAra jJAna to thayuM-badhAne thAya che hoMahIMyA sudhI badhAnuM jJAna sarakhuM-have e jJeyAkAra jJAnamAM jo jJAyaka jaNAya che to samyajJAna ane jo jJeya jaNAya che to mithyAjJAna. (zrotA :- evA jJAnanA vizeSonA nAma pAme che. viSayabhede nAma bheda che.) e kaheze hamaNAM, ahIMyA viSayabheda thAya che. tyAM sudhI to cAra prakAra sarakhA che. jJAyaka-upayoga-svaparano pratibhAsa ane jJeyAkAra jJAna. e cAreyamAM kAMI baMdha mokSa nathI. baMdheya nathI emAM mokSeya nathI emAM. e to vastunI sthiti che. (zrotA :- cAreyamAM kyAMya baMdha mokSa nathI. e sthitirUpa che) sthiti che basa, vastunI sthiti batAvI. 73 have vastunI sthiti batAvyA pachI koI jIva aMtaramAM jato rahe che ane koI jIva bahirmukha thAya che-be prakAranA jIvo che. be prakAranA jIvo to anAdi anaMta rahevAnA ja che. A cAra prakAra to anAdi anaMta che. (zrotA :- anAdi-anaMta vastu sthiti che) vastu sthiti che basa, koI kahe jJeyAkAra jJAnamAM jJAyaka na jaNAya. koI kahe ekaluM para jaNAya. parano pratibhAsa thAya. koI kahe ekalA svano pratibhAsa thAya. nahi khoTo cho tuM. pratibhAsa beyano thAya. pratibhAsa benA lakSa ekanuM - basa, pratibhAsa benA lakSa ekanuM kAM svanuM ane kAM paranuM basa. jJAna eka ane lakSa paNa ekanuM hoya. jJAna eka ane lakSa benuM ? (zrotA :- ema kyAMthI hoya ?) kemake svaparaprakAzaka che to AtmAne paNa jANe ane rAgane paNa jANe ema hoya ? (zrotA :- na hoya. pratibhAsa ekano na hoya ane lakSa benuM na hoya) pratibhAsa benA lakSa ekanuM. (zrotA :- kemake jJAna eka che) aMtarmukha thaIne AtmAno anubhava kare tyAre lokAlokano pratibhAsa to rahI gayo-pratibhAsa chUTato nathI. kemake je jJAna AtmAne jANe che, e lokAloka sva ne paranA pratibhAsamaya che e. e jJAnanI paryAya pratibhAsamaya che mATe e sarvajJa che. AtmajJAnamayI sarvajJa zakti che. AtmajJAnamayI eTale je jJAna aMtaramAM AvyuM-e vAta to ApaNe pahelA cothA bolamAM laI lIdhI che ne ke svaparano pratibhAsa thaI gayo che thaI rahyo che, evuM zeyAkAra Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 anekAMta amRta jJAna jyAre aMtaramAM vaLe che tyAre e pratibhAsa ane pratibhAsanA viSayane dUra nathI karatuMpratibhAsano viSaya to dUra ja che paNa je pratibhAsa thAya che paryAyamAM, e to jJAna che ene dUra koNa kare? ane e pratibhAsamaya jJAna che. e jJAna AtmAmaya hovAthI AtmAne jANatA AtmajJAnamayI sarvajJatvazakti, aMze vartamAnamAM deDakA ne haraNIyAne pragaTa thaI jAya che. cothA guNasthAne aMze pragaTa thaI jAya che. sarvane jANe che te eka AtmAne jANe che, e A sarvane jANe che cothA guNasthAnavALo. paNa e pratibhAsa ane pratibhAsa taraphano paryAya enA tarapha lakSa nathI. e jemAM pratibhAsa thAya che e pratibhAsamaya je jJAna che e jJAna to jJAyakamAM abheda thaIne anubhava karI le che. pratibhAsa rahI gayo ane anubhava thaI gayo. A prakriyA che. e jJAyaka ja che e joya thaI gayuM-paryAya na rahI have-e AtmA thaI gayo. pahelo pAro dhyeyano che, bIjo pAro zeyano che. chaThThI gAthAmAM 415 gAthAno saravALo che. AhAhA ! nirvikalpa dhyAnamAM eNe badhuM jANI lIdhuM. jeNe AtmAne jANyo eNe sarvane jANyuM ane sarvane jANyuM eNe AtmAne jANyo. (zrotA :- kemake AtmajJAnamayI sarvajJa zakti che) e AdhAra jovo hoya to pravacanasAranI gAthA 48-49, mAM A vAta che. ekane jANe te sarvane jANe ane sarvane jANe che te ekane jANe che. je sarvane jANato nathI te ekane jANato nathI. eTale pratibhAsane uDADe che ema kahevuM che. pratibhAsa uDI zakato nathI. (zrotA :- pratibhAsano niSedha na thaI zake) A DolI uThe evI vAta che (zrotA :- pratibhAsano niSedha nahi, ane jANavAno avakAza nahi) avakAza nahi, bilakula nahi enI tarapha lakSa kyAM che. eTale sogAnIjIe eka zabda evo vAparyo ke jaNita jAtA he, jaNita jAtA hai. para padArtha jaNita jAtA hai-jaNita jAtA hai eTale pratibhAsa thaI rahyo che ema kahevuM che-ane jaNita jAtA hai- jaNAya jAya che. ApaNI gujarAtI bhASAmAM jaNAya jAya che eTale e pratibhAsa che. (zrotA :- e pratibhAno ja dhvani che) eTale upayoga mUkyA sivAya puruSArtha karyA sivAya e jaNAya jAya che. (zrotA :- eTale e pratibhAsa ja thayo. barobara che). eno viSaya zuM che. sAmAnyano viSaya to kAMI che ja nahi. e to emAM pratibhAsa thAya che emAM, bIjAM kAMI che nahi. alaukika cIja che. ohoho ! samajANuM? vizeSa viSayonI apekSAe, peluM to sAmAnya hatuM-emAM kAMI Ane jANe ne Ane na jANe evuM na hatuM. jANavuM jANavuM e to sAmAnya hatuM-have vizeSa AvyuM. vizeSa viSayonI apekSAe e ja jJAna, jJAna to eka ja che. e ja jJAna, ekam kahyuM ne. te ja jJAnanA be bheda thaI jAya Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekAMta amRta 75 che. jJAna to eka ja hatuM paNa be bheda thaI jAya che. viSayanI apekSAe koI svane viSaya kare to samyajJAna-parane viSaya kare to mithyAjJAna. e lakhe che- (1) samyajJAna kAM mithyAjJAna. viSayabheda karyo-jo zeyAkAra jJAnamAM jJAyaka jaNAya che e samaye para jaNAtuM nathI to samyajJAna thaI jAya che. ane e ja zeyAkAra jJAnamAM potAno AtmA jaNAto nathI ane rAga jaNAya che. zarIra jaNAya che, moTara jaNAya che, paNa jaNAya che to e mithyAjJAna thaI gayuM. eka samayano puruSArtha che. eka samayano saMsAra mAM eka samayano mokSamArga. kAM to jJAnanuM jJAnava thaI jAya kAM to jJAnanuM ajJAna. e upayogamAM A upayoganuM pachI vizeSa thAya che-upayoga sAmAnya che paNa viSayanA bhede enuM nAma vizeSa jJAna thaI gayuM-viSayanA bhede je sAmAnya jJAna hatuM enuM vizeSa jJAna thaI jAya, viSayanA bheda. svane jANe to samyajJAna-vizeSa jJAna eTale samyajJAna athavA mithyAjJAna...viSayanA bhede Ama thaI gayuM. cAra prakAra bahu sarasa AvyA Aje. (zrotA :- bahu sarasa-ekadama spaSTa abhUta) hamaNAM pelo kAgaLa Avyo che ne eTale dholana vadhI jAya. (zrotA :- vizeSa viSayanA bhede nAma bheda pAme che) nAma bheda pAme che-jJAna to eka ja hatuM. upayoga-jJAna hatuM tenuM nAma. jANavuM jANavuM hatuM. (zrotA :- enuM mULa nAma to eka ja hatuM) eka ja (zrotA :- enuM je vizeSa viSayabheda nAmabheda pAme che. jo AtmAno viSaya kare to samyajJAna-parano viSaya kare to mithyAjJAna) khalAsa- basa eka samayano puruSArtha che. (zrotA :- viSayabhede nAma bheda dekhAya che paNa vastu to abheda ekarUpa jJAnarUpa che) e jJAnarUpa che paNa emAM sukhaduHkha nathI ane prayojana to jIvane sukhanuM che. eTale jJAna sAmAnyamAM sukha duHkha nathI. samajI gayA. prayojana to anAdikALathI je duHkhI che e duHkhano paryAya vyaya thaI ane Atmika sukha kema pragaTa thAya-e jIvamAtrane prayojana che sukhanuM e sukha kema pragaTa thAya-ke mane zeyAkAra jJAnamAM jJAyaka jaNAya che para jaNAtuM nathIvidhi niSedha karavo paDe, ahIMyA joradAra ho. vidhi niSedhamAM be vikalpa utpanna thAya-niSedhano vikalpa pahelA utpanna thAya ke parano jANato ja nathI e vikalpa-pachI e vikalpa chUTIne Avyo ke jANanAro jaNAya che e paNa che vikalpa-jANanAro jaNAya che e paNa vikalpa, emAM paNa anubhava nathI. jANanAro jaNAya che. juo have nizcayanA pakSamAM Avyo-paNa e pakSItikrAMta thAya tyAre anubhava thAya che. tyAre e vidhino vikalpa paNa chUTI jAya. nizcayanaya Avyo tyAM sudhI Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekAMta amRta zuM? tethI zuM? huM zuddha chuM, eka chuM, abheda chuM. zeyAkAra jJAnamAM jJAyaka jaNAya che-jJayAkAra jJAnamAM jJAyaka jaNAya che. nathI jaNAto jA tane- (zrotA :- kemake jJAyaka pariko nahi jAnatA, jJAyaka jJAyaka ko hI jAnatA ke dono to naya pakSa hai-jJAyaka nayA se pAra, prabhu meM ho gayA bhava se pAra.) basa yAkAra jJAnamAM jJAyaka jaNAyo emAM vikalpa nathI-(zrotA :- cAra cAra bolathI jANavuM paNa jANIne prayojana siddha na thAya to jANuM zuM kAmanuM ?) kAMI nahi e to dhAraNAmAM rahI gayuM-e jANavAnI pAchaLa Atmadarzana kema thAya, e zIkhavAnuM che. duHkha jAya ane sukha kema pragaTa thAya e prayojana che. jJAyaka, upayoga, svaparano pratibhAsa-joyAkAra jJAna. have joyAkAra jJAnamAM viSaya zuM Ave che enA upara AdhAra che. nnayAkAra jJAna to thaI rahyuM che badhAne samaye samaye eno viSaya pheravavo joIe eNe-zeya pharI javuM joIe. eka bahene kahyuM pAvAgaDha jAtrAe gayA hatA ame-haMsAbenanA dIkarAnI vahu pUchavA mAMDI. meM kahyuM tuM pUcha mAM-huM tane be vAta karuM e tuM lakSamAM le ane eno vicAra karIne vaLatAM tuM mane eno javAba deje. cUpa thaI gaI. bhale bhAI-be vAta karI. vaLatA kahe mArI jAtrA phaLI-bhAI, Aje mArI jAtrA phaLI-zuM thayuM bahena? AhAhA! ke AtmA parano kartA nathI. e to vikalpanI caramasImA che. chello vikalpa hoya, pachI to dRSTimAM AvI jAya aMdaramAM. pachI AtmA parane jANato nathI-bhAI AkhuM zeya pharI gayuM-AkhuM zeya pharI gayuM mAruMe vakhate vicAra Avyo, A koI pUrvano saMskArI jIva che. (zrotA :- nahitara zeya pharI javuM e mukela vAta che) ene zeya pharI gayuM to e vAtamAM prabhAbena gujarI gayA DagalI ene coTa lAgI gaI-oho ! ema kahyuM. joya pharI gayuM? zeya pharI gayuM bhAI-gneya pharI gayuM to eka apekSAe buddhi samyak thaI gaI. Ane jANuM chuM ane jANu chuM e nIkaLI gayuM zalya. vikalpamAM bhale kartabuddhi to cetanabhAI kadAca jAya, savikalpadazAmAM dhAraNAmAM jAya paNa parane jANato nathI e dhAraNAmAMya AvatuM nathI. paMkaja ! parane huM jANato nathI ane jANanAro jaNAya che e dhAraNAmAMya AvatuM nathI. hajI loko-vidhi niSedhamAMya AvatA nathI. zuM thAya? parane nahi jANe to jJAna nahi rahe-ekAMta thaI jaze-anekAMtano-ghAta thAze. lopa thaI jaze anekAMtano. svaparaprakAzakamAM anekAMta jIvaMta rahe che-(zrotA :- AvI dalIla kare) have Ane zuM karavuM? (zrotA :- parane nahi jANe to upayoga kone jANaze ?) upayoga svane ne parane beyane jANe-dIvo che e svaparaprakAzaka chene? e ghaDAne na prasiddha kare ? dIvo Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekAMta amRta dIvAneya prasiddha kare ane ghaDAneya prasiddha kare. badhA hA pADe emAM eka jJAnI nA pADe, ke nA. ghaDAne dIvo prasiddha nathI karato-dIpakane ja prasiddha kare che. daSTAMta besavAya kaThaNa. (zrotA :- je jenuM che te tene prasiddha kare ema kahe che-) AtmAnuM jJAna hovAthI jJAna te AtmA ja che. jJayanuM jJAna ja na hoya. enA mATe be vAkya mUkyA che. (1) vastu svabhAva parathI utpanna thaI zakato nathI eTale jJAna zaiyathI zAstrathI utpanna thaI zakatuM nathI. vastuno svabhAva che e zeyathI utpanna thaI zakato nathI. jJayane jANe to AtmajJAna thAya ema che nahi, eka vAta. (2) bIjI vAta mArmika karI, ke vastu svabhAva parane utpanna karI zakato nathI eTale AtmAnuM jJAna koIne zeya banAvI zakatuM ja nathI. A zAstramAM che. samayasAramAM che-AdhAra paNa che. paNa AdhAra kone ApavA-ke je gurudevane mAnatA hoya ene-gurudevanI elarjI hoya ene nahi. (zrotA :- vastu svabhAva parane utpanna karI zakato nathI eTale jJAnanuM koI zeya thaI zakatuM nathI.) eka ja zeya che. e (271 kaLazanI) cha keseTamAM gurudeve kahyuM-cha dravyo che e to bahirmukha jJAna ane prasiddha kare che, eTale IndriyajJAnano viSaya che. AtmajJAnano viSaya eka ja che. zeyAkAra jJAna to thaI rahyuM che. paNa e gothuM kyAM khAya che parane jANuM chuM, parane jANuM chuM, parane jANuM chuM e zalya anAdinuM che. (zrotA :- e paranA pratibhAsano svIkAra kare che jJAnamAM ke A parano pratibhAsa che ane huM jANuM chuM.) paranA pratibhAsane svIkAra nathI karato, huM parane jANuM ja chuM. ema Ave che. parane zeya banAve che. (zrotA :- pratibhAsano svIkAra kare to abhedano bheda che.) to to kAma thAya enuM-pacAsa TakAmAM AvI jAya. (zrotA :- bhedane choDIne abhedamAM javAno cAnsa che.) paNa huM parane jANuM chuM. (zrotA :- e to pramANathI bahAra che.) AkhuM Doku maraDI nAkhe che jJAnanuM. ene to paMcAdhyAyI kartAe nayAbhAsa kIdho che. zuM kahevuM ApaNe ene to nayAbhAsa kIdho che. nayanI vyAkhyA karI. tadaguNa sabhUta jJAnanaya. abhedanA bhedane jANe e naya che. abhedathI dravya guNa paryAyathI bhinna padArtha che ene jANe che bAdhya bodhaka nayAbhAsa che. vyavahAra nathI nayAbhAsa che. (zrotA :- abhedanA bhedane jANe te naya che.) pratibhAsa thAya che e vyavahAra-parane jANe che e nayAbhAsa. (zrotA :- abhedanA bhedane jANe che e naya che-bhinnane jANe che e nayAbhAsa che) e nayamAM AvatuM nathI lAgu paDatuM ja nathI. A paMcAdhyAyanI zailI che hoM. kuMdakuMdabhagavAne to kahyuM che-dehane AtmA eka che e vyavahAranaye che-pachI ANe kahyuM e lokavyavahAra che. laukika vyavahAra che ke je AtmAthI ajANa che-mUMDha jIva I bole che Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekAMta amRta 78 bake che eya pAchuM loka vyavahAra. (zrotA :- lokottara vyavahAra to judo pratibhAsa thAya che e.) pratibhAsa thAya che e vyavahAra che paNa lokottara. AhAhA ! samajANuM jJAyaka ? pratibhAsa thAya che e zuM ? lokottara vyavahAra ane anubhava thAya e nizcaya che. basa, eka mumukSue mane kahyuM bhAI A vAta kyAMya nathI. phakta amuka ahIMnAM eriyAmAM ja dekhAya che, bAkI kyAMya nathI. kyAMthI hoya ? badhAne agharuM paDyuM ne parane jANato nathI e svIkAra na karyo. gurudeve to dAMDI pITIne kahyuM che kAMI chAnuM nathI rAkhyuM-parane jANe ema mAne e digaMbara jaina nathI. (zrotA :- ahIM to ema kahe che pa2ne jANe ema mAne e digaMbara nahIM) karavAnI vAta to che nahi. (zrotA :- koI kahe che pa2no kartA na mAne e digaMbara jaina nahi. ahIMyA to ema kahe che parane jANe e digaMbara jaina nahi.) paNa elarjI hoya ene. ene kAMI nahIM. = viDIyo keseTa naM. 684 saLaMga pravacana naM tA. 2-8-97 - G gaIkAle eka viSaya Avyo hato-e thoDo pharIthI rIpITa karI laIe eTale sAMbhaLeluM hoya ane bIjIvAra sAMbhaLe to vadhAre daDhatA thAya, paripakva sthiti AvI jAya. keTalAka navA hoya no sAMbhaLyuM hoya ene paNa sAMbhaLavA maLe. gaIkAle ema vAta thaI ke je anubhavano viSaya che, je upAdeya tattva che, e to eka jJAyakabhAva che. je baMdha mokSathI rahita, pramatta apramattathI rahita, paryAya mAtrathI rahita evo zuddhAtmA che. e je zuddhAtmA che te anAdi anaMta che. tenI utpatti koI saMyogathI nathI ane koI viyoga thAya to eno nAza na thAya evI eka zAzvata cIja che, anAdi anaMta nitya dhruva. evo eka zAyakabhAva e karmathI baMdhANo nathI, baMdhAto nathI ane baMdhAze paNa nahi. ane e bhagavAna AtmA karmanA udayamAM joDAto paNa nathI ane joDAze paNa nahi evo paramAtmA badhAnI aMdara birAjamAna che, ene jJAyakabhAva kahevAmAM Ave che-e nirapekSa tattva che. have bIjo prakAra evo che-e jJAyakabhAva che e to dravya che-have e jJAyakatattva Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekAMta amRta dravyarUpa che-jJAyakatattva che e dravyarUpa che. je upAdeya tattva che, AzrayabhUta tattva che, ahaM karavA yogya tattva che emAM mAtra anaMta guNo ja rahelA che emAM paryAya nathI. e kriyAvAna nathI, e niSkriya che-dhruvatattva che. evuM eka dravya sAmAnya. samajI gayA. ahIMyA ApaNe upayogane sAmAnya kahevo che. dravyane sAmAnya kahevuM nathI. nahIM to dravya sAmAnya ane upayoga vizeSa ema kahevAya-atyAre e nathI levuM-atyAre dravya je zuddha AtmA che sAmAnya tattva enI aMdara eka upayoga pragaTa thAya che, e thAya enI bahAramAM upayoga, aMdara dhruva tattvamAM e upayoga nathI eTale pragaTa thato nathI paNa upayoga pragaTa thAya che e eka hakIkata che-upayoga eTale jANavAnI kriyA eka samayamAM AtmA jANe paNa che ane pariName paNa che. enuM nAma samaya kahevAmAM Ave che. to e jJAyakatattva to dhruva che, ane eka upayoga pragaTa thAya che e utpAda-vyayarUpa che. eka dhruvatattva che dravya-ane pragaTa thAya che upayoga ane utpAdavyaya svarUpa kahevAmAM Ave che. ane e upayogamAM jANavAnI kriyA niraMtara thAya che jANavuM-jANavuM e upayogano svabhAva che. dravya svabhAva eka ane eka upayogano paNa svabhAva che. e paNa pariNAmikabhAve che. paheluM dravya pAriNAmikabhAve che dravyArthikanayano viSaya ane A bheda che e vyavahAranayano viSaya hovA chatAM paNa e pAriNAmika bhAve che. pariNAmika bhAva kone kahevAya ke jene karmanA udaya, upazama, kSayopazama ke kSayanI apekSA na hoya. nirapekSa hoya ene pAriNAmikabhAva kahevAmAM Ave che. A paryAyArthikanayano pAriNAmikabhAva che. ane jJAyakabhAva che te dravyArthikanayano pAriNAmikabhAva che. e bemAM phera eTalo che beya svabhAva che. - have je upayoga che jene svabhAva kahyo, e upayoga che emAM svaparano pratibhAsa thAya che. e upayoganuM lakSaNa che. e lakSaNa konuM che? beno pratibhAsa thAya che jemAM eTale upayogamAM e upayoganuM lakSaNa pratibhAsa thAya jemAM evI svacchatA che. e svacchatA AtmAmAM eka svacchatva nAmanI zakti che. e dravyamAM vyApe che. guNamAM vyApe che ane enI paryAyamAM upayogamAM paNa enI svacchatA vyApe che. 47 zaktimAM-11 mI zakti che. ""amUrtika Atma pradezomAM prakAzamAna lokAlokanA AkArothI mecaka arthAt aneka AkArarUpa evo upayoga jenuM lakSaNa che." ahIMyA beno pratibhAsa thAya che e lakSaNa kahevuM che ne, eTale anekAkAra kahevAmAM Ave che. samajI gayA! ekAkAra hovA chatAM paNa beno pratibhAsa thAya che. mATe lokAloka, loka ne aloka -- Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8O anekAMta amRta sva ne para badhuM AvI gayuM. prakAzamAna lokAlokanA AkArothI, AkAra eTale svarUpa, lokAlokanuM jevuM svarUpa che evo ahIMyAM upayogamAM pratibhAsa thAya che. e je pratibhAsa thAya che e paNa svacchatA ja che. e malinatA nathI. svaccha rahevuM e upayogano svabhAva che. pratibhAsa thAya lokAlokano-mecaka evo upayoga jenuM lakSaNa che. A upayoganuM lakSaNa zuM-ke svaparane jANavuM ema lIdhuM nathI. gurudevanA pratApe ghaNAM varSothI gurudevanA paricayamAM AvyA eTale ghaNuM ghaNuM to sAMbhaLyuM ane samajyA to kharUM paNa eka mahatvanI vAta che e ApaNe mukhya karIe chIe. gurudevanA vyAkhyAna thaI gayA che AnI upara-upayoga jenuM lakSaNa che evI svacchatvazakti, dravyamAM svacchatvazakti che.enA jJAna guNamAM svacchatvazakti zaktirUpe che ane upayogamAM vyaktirUpe svacchatvazakti che. upayoga to pragaTa thAya che samaye-samaye emAM svacchatA Ave che. e dravyaguNamAM je che zaktimAM e pravAha paryAyamAM Avyo svacchatva zakti, badhA jIvone e lAgu paDe. bhavI ho ke abhavI-mithyAdRSTi hoya ke samyagdaSTi e eno svabhAva che. upayogano svabhAva lokAlokano pratibhAsa thAya evo svabhAva che e upayoganuM lakSaNa che. lakSaNa eTale eno svabhAva che I anAdi anaMta. jema upayoga anAdi anaMta che ema upayogamAM svaparano pratibhAsa thAya che e paNa anAdi anaMta che. e guNa che doSa nathI. svaparano pratibhAsa thAya che e upayogano guNa che e upayogano doSa nathI. upayoga malina nathI, emAM rAgano pratibhAsa thAya. lokAloka emAM AvI gayuM ne. rAgano pratibhAsa thAya. samajI gayA. mithyAdRSTi hoya ene mithyAtvano pratibhAsa thAya paNa mithyAtva upayogamAM na Ave. e upayoga to svaccha ja rahe che. e upayoga ne rAga bhinna bhinna che. rAga to zeyamAM jAya che ane upayoga to AtmAmAM Ave che. paNa eno pratibhAsa thAya che chatAM e svaccha che e malina thato nathI. upayoga koI kALe malina na thAya. evo eno svabhAva che. upayogano jANavuM ane jANavA uparAMta svacchatva e eno svabhAva che. eTale darpaNamAM kolaso, agni pratibhAse to paNa darpaNa kALo na thAya. darpaNanI paryAya (kALI na thAya) ane darpaNanI paryAya garama paNa na thAya. e eno svabhAva che svaccha. darpaNanI paryAyano svabhAva che svaccha ane svaccha svabhAva kyAMthI Avyo? bahArathI Ave che? nA. dravyamAM rahelI zakti che enA guNamAM zakti che darpaNanI ane e svacchatva zakti bahAra Ave che. emAM svaparano pratibhAsa thAya che darpaNamAM. evI rIte A jJAna che upayoga e svabhAva che. jJAyakasvabhAva che trikALa, upayoga Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 1 anekAMta amRta paNa pragaTa thAya che e paNa trikALI svabhAva che, ane svaparano pratibhAsa thAya che lokAlokano e paNa upayoganuM lakSaNa svabhAva che. jJAna upayoganuM lakSaNa ja evuM che ke svaparano pratibhAsa thAya, thAya ne thAya ja. ane chatAM e guNa che doSa nathI. (zrotA :- jJAna upayoganuM lakSaNa che svaparano pratibhAsa thAya) hA. e upayoganuM lakSaNa ja evuM che ke jemAM lokAlokano pratibhAsa thAya chatAM malina thAya nahi. ane jeno pratibhAsa thAya e emAM Ave nahi. lokAloka upayogamAM kyAM Ave che. pratibhAsa thAya, evo upayoga jenuM lakSaNa che evI svacchatvazakti-have kauMsa karIne khulAso kare che. jema eTale jevI rIte darpaNanI svacchatvazaktithI tenA paryAyamAM-daLamAM nahi. enA paryAyamAM ghaTapaTAdi prakAze che. ghaTapaTa Adije padArtho che e emAM darpaNamAM pratibhAsa thAya che. dekhAya che. tema, tevI rIte AtmAnI svacchatvazaktithI tenA upayogamAM-konA upayogamAM AtmAnA upayogamAM, upayoga kono che? AtmAno che ke para padArthano che? zarIrano che? zAstrano upayoga hoya? (zrotA:- bilakula nahi) AtmAno. tenA upayogamAM lokAlokanA AkAro prakAze che eTale pratibhAse che upayogamAM. AtmA che eno upayoga paryAya che. ane enuM lakSaNa svaparano pratibhAsa che, svacchatva zakti che eTalA mATe AvuM eka svarUpa che. have traNa vAta thaI. (1) jJAyaka anAdi anaMta- (2) upayoga pragaTa thAya che te anAdi anaMta ane emAM (3) svaparano pratibhAsa thAya che e paNa anAdi anaMta. ane traNeya svabhAvabhUta che. traNamAMthI koI vibhAvabhUta nathI. e svabhAva ja che eno jJAna upayogano. have cothI vAta che. e cothI vAta samajavA jevI che ke jemAM prayoga karavAno che. I je svaparano pratibhAsa thayo upayogamAM e upayoganuM nAma zuM che have. upayoganuM lakSaNa to kahyuM ke svaparano pratibhAsa thAya. e to enuM lakSaNa, e upayoganuM nAma zuM che ? e upayoganuM nAma upayoga na rahyuM paNa zeyAkAra jJAna enuM nAma paDyuM - (1) jJAyaka che. (2) upayoga (pragaTa thAya) che. (3) upayogamAM vaparano pratibhAsa thAya) che ane e upayoganuM nAma have (4) joyAkAra jJAna thaI gayuM. yAkAra jJAna! - have zeyAkAra eTale zuM? ke svaparanA joyo emAM pratibhAse che. e vivakSA laIne ene joyAkAra jJAna kahevAmAM Ave che. have joyAkAra jJAnano viSaya zuM che? basa prayojanabhUta vAta A cothA pachI. cAra besI jAya ene anubhava thavAnI zakyatA che. ane svaparane jANe che ene anubhava thavAnI zakyatA nathI. bhAI ! zuM thAya? AhAhA ! cAra pachI upayoganuM nAma zuM? jJayAkAra jJAna. eTale joyo pratibhAse che eTale jJayAkAra eTale Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekAMta amRta 82 zeyonA je svarUpa che, AkAra eTale svarUpa. eno pratibhAsa jJAnamAM thayo ne. enuM nAma zeyAkAra jJAna. upayoganI evI kriyA che, upayoganI kriyA svaparane jANe che evI nathI. (zrotA :- svapara pratibhAse evI kriyA che jemAM baMdha mokSathI rahitapaNuM che.) evI kriyA che ke jemAM baMdha ane mokSano pratibhAsa thAya. paNa baMdha mokSa upayogamAM Ave nahi. (zrotA :- baMdha mokSano pratibhAsa thAya) paNa e baMdha mokSa che e parabhAva che, paradravya che, e vibhAva che, e svAMga che. svAMgano pratibhAsa thAya paNa svAMga aMdara na Ave-Ave ? (zrotA :- svabhAvarUpa na thAya) A to ekadama krIma che krIma. Tepa UtarI jAya che vIDiyo te sAruM che. eTale have zeyAkAra jJAna to thaI rahyuM che badhAnI pAse atyAre-je ApaNe cAra vyAkhyA karI emAM-4 thA naMbaramAM Avyo ke svaparano pratibhAsa thAya che e jJAnanuM nAma, have ApaNe kahIe eTale saMtoe kahyuM che ke jJeyAkAra jJAna thayuM. saMto pharamAve che ke AnuM nAma jJeyAkAra jJAna che. have zeyAkAra jJAna je thayuM eno viSayabhede bheda che. paMcAdhyAyI-1 lo bhAga 558 gAthA. e pramANabhUta che je badhAne mAnya che AkhA samAjane. eno artha kare che 558 gAthAno. jJAna arthavikalpAtmaka hoya che, thAya che ema nathI lakhyuM, jJAnano svabhAva jJAna, jene ApaNe upayoga kahyo evuM jJAna. samajI gayA ? A navuM mati zruta thAya enI vAta nathI. (zrotA :- jene ApaNe upayoga kahyo evuM jJAna) e jJAna je ApaNe bIjA naMbaramAM upayoga kahyo-trIjA naMbaramAM pratibhAsa Avyo-cothA naMbaramAM zeyAkAra jJAna-A bIjA naMbarano je upayoga che e jJAna che-e jJAna che. e paryAya che. jJAna arthavikalpAtmaka hoya che. arthAt eno artha kare che. arthAt jJAna svapara padArthane viSaya kare che, ahIMyA ema che. have tethI jJAna sAmAnyanI apekSAe jJAna eka ja che. jo svapa2ne viSaya kare che to be thaI jAya che. ane svaparano pratibhAsa thAya che to eka rahe che. (zrotA :- svaparane viSaya kare to be thaI jAya che.) jJAna svane ya jANe ane jJAna 52ne jANe to be thaI jAya che. paNa bepaNuM emAM nathI. zeyAkAra jJAna, zeyAkAra jJAna traNeya kALe ekane ja jANe che. pa2ne jANatuM nathI. pa2ne jANe che e jJeyAkAra jJAna nathI. e IndriyajJAna ajJAna che. (zrotA :- tyAre to jJAnanuM ekapaNuM siddha thAya che) AmAM ema kahyuM ne-tethI jJAna sAmAnyanI apekSAe jJAna eka ja che. enoya khulAso karaze. pharIthI, jJAna arthavikalpAtmaka hoya che. anAdi anaMta jJAnano-svabhAva upayogano emAM svapara beya pratibhAse che. jema darpaNamAM pratibhAse tema. evo eno svabhAva che, e Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekAMta amRta 87 jJAnanuM lakSaNa bAMdhyuM. svaparane jANe e lakSaNa na bAMdhyuM. (zrotA :- zeyAkAra jJAnanuM lakSaNa svaparano pratibhAsa bAMdhyo) kahyuM ne. (zrotA :- paNa svaparane jANe e lakSaNa na bAMdhyuM. svabhAva nathI evo) svabhAva hoya to parane jANatAM AnaMda paNa Avavo joIe. paNa parane jANatAM to koIne AnaMda Avato nathI. mATe parane jANavuM e che nahi, e jJAnamAM che nahi. e ajJAnamAM jAya che. parane jANe che I IndriyajJAna che-parasattAvalaMbI jJAna che. parasammukha jJAna, e AtmAno svabhAva nathI, ahIMyA to AtmA ane AtmAnA pariNAmano svabhAva, AtmAno svabhAva zuM ane AtmAnA pariNAmano svabhAva zuM? kene kahevAya AtmAnA pariNAma? ke upayogane AtmAnA pariNAma kahevAmAM Ave che. nava tattvane AtmAnA pariNAma kahevAmAM AvatA nathI. A UMcA prakArano mAla che. kema ke navatattvane to paradravya-parabhAva kIdhA ane pragaTa thAya che te to paradravya che. navatattva pragaTa thAya che mATe mane paradravya che ane je pragaTa che e huM chuM jJAyakabhAva. svAMga kahyo ne naveya ne paradravya, parabhAva-kahyone zAstramAM che. zAstranA AdhArathI ja ApaNe vAta karIe chIe. saMtoe kahyuM che, gurudeve enuM pratipAdana karyuM che dAMDI pITIne-ane gurudeva pAsethI A vAta ApaNe sAMbhaLI che. gurudeva na hota to A vAta ApaNA kAna sudhI Avata nahi. jJAna arthavikalpAtmaka hoya che. anAdi anaMta arthAt jJAna svapara padArthane viSaya kare che, eTale pratibhAsa thAya che ane viSaya kare che ema upacArathI vyavahArathI kahevAmAM Ave che, ethI jJAna sAmAnyanI apekSAe, vizeSa nahi e sAmAnyanI apekSAe jJAna eka ja che. be nathI jJAna. eka svane jANe evuM jJAna ane eka parane jANe evuM jJAna. evA jJAnanA be prakAra ja nathI. AhAhA ! samayasAra ! kuMdakuMda bhagavAna ! khalAsa ! jJAna eka ja prakAranuM che. eka prakAranuM kayuM? ke jemAM svaparano pratibhAsa thAya. to paNa be prakAra thatA nathI. (zrotA:- e prakAre eka prakAranuM che. anekAkAra hovA chatAM paNa eka che.) eka che ekAkAra-beno pratibhAsa thAya paNa e jJAna be prakAranuM nathI. pratibhAsa beno ane jJAna to eka ja prakAranuM, enuM nAma joyAkAra jJAna che. e joyAkAra jJAnamAM be zeyo pratibhAse che chatAM paNa jJAna to eka ja che. zeyAkAra jJAna enuM nAma che. svapara beyano pratibhAsa thAya che to paNa jJAna to eka ja che. A vastunuM lakSaNa che. jJAnanuM lakSaNa bAMdhyuM ne upayoganuM. lakSaNa bAMdhyuM svaparano pratibhAsa. e lakSaNa che. svaparane jANe che e lakSaNa nathI. te lakSaNa ja nathI. parane jANatuM ja nathI jJAna. to pachI parane jANe che e lakSaNa upayogamAM samAya kyAMthI ? Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekAMta amRta 84 koI samajatuM nathI zuM thAya ? je samajaze tenuM kAma thaze evuM che. AmAM zuM thAya ? jJAna sAmAnyanI apekSAe-vizeSanI apekSAe be bheda paDe che e kaheze hamaNAM. (zrotA :- sAmAnyanI apekSAe zuM che e to samajI le) pahelAM samaja to kharo ke sAmAnya jJAna kone kahevAya ane vizeSa jJAna kone kahevAya. AmAM sAmAnya vizeSa jJAnamAM utAro. oluM dravya sAmAnya ane upayoga vizeSa e na levuM atyAre. bIje ThekANe levAya che paNa ahIMyA atyAre e na levuM. ahIMyA upayoga che je anAdianaMta e sAmAnya jJAna kahevAya. e jJAnane sAmAnya kahevAya e sAmAnya jJAnamAM svaparano pratibhAsa thAya che. e svaparano pratibhAsa thAya che e pratibhAsa pAcho vizeSamAM rahe che. zAMtithI sAMbhaLajo bhAI. (zrotA :- e svaparano pratibhAsa vizeSamAM rahe che) e pratibhAsa rahe che jAto nathI. (zrotA :- anAdi anaMta che ne) anAdi anaMta to sAmAnyamAM che. pachI sAmAnyanuM vizeSa thAya jJeyAkAra jJAna emAM AtmA jaNAya jAya. tyAre svaparano pratibhAsa jato raheto haze ? ekalo svano pratibhAsa raheto haze ? nahiM. parano pratibhAsa barobara rahe che. AhAhA ! para AvatuM nathI ane parano pratibhAsa chUTato nathI. AhAhA ! ane svanA pratibhAsa upara lakSa jAya che to samyagnAna thaI jAya che. e Avaze hamaNAM dhIme dhIme(zrotA :- para AvatuM nathI, pa2 jaNAtuM nathI ane parano pratibhAsa chUTato nathI e enA vizeSamAM paNa A paristhiti che) ane pratibhAsa thAya che mATe ene jANavuM anivArya che ema paNa nathI. eno khulAso. svaparano pratibhAsa thAya che. parano pratibhAsa thAya che mATe pa2ne jANavuM anivArya che ema nathI. have jo pa2ne jANavuM anivArya hoya, paranA pratibhAsane laIne ApaNe kahIe, ke parano pratibhAsa thAya che to pa2ne jANe che emAM zuM doSa ? moTo doSa Ave che. sAMbhaLo. ke parano pratibhAsa thAya che mATe pa2ne jANavuM anivArya che jIvane, eno niSedha karI zakAto nathI jANavAno, samajI gayA ! ema koI dalIla kare to, huM kahuM chuM ke to svano pratibhAsa thAya che to enuM jANavuM paNa anivArya thAya che to koI ajJAnI banaze nahi. badhA jJAnI thaI jaze. nyAya samajAya che ? (zrotA :- 52nA pratibhAsane jANavuM anivArya hoya to svano pratibhAsa thaI ja rahyo che to I paNa jaNAya jAya, to badhA jJAnI hoya) hA. anivArya thayuM ne. (zrotA :- niyama thaI jAya.) anivArya zabda badhAmAM lAgu paDe jo tuM Ane-parane jANavuM anivArya che tema kahe to. kemake pratibhAsa dekhIne jANe ja che ane jaNAya che ema tuM kaheto hoya to jJAnI kahe Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8pa anekAMta amRta che mArI vAta sAMbhaLa, ke svano pratibhAsa thAya che ke nahi? hA, thAya che. svaparano beyano pratibhAsa Apa kaho cho, zAstra kahe che eTale mane maMjUra che. svano pratibhAsa jJAyakano tArA jJAnamAM thAya che-hA. to pratibhAsa thAya che ene jANavuM jo anivArya hoya to tene samyajJAna hovuM joIe atyAre. (zrotA :- bahu sarasa koI jIva ajJAnI na hoya) badhA jJAnI thaI jAya. (zrotA :- badhA jJAnI thaI jAya to bhedajJAnano upadeza devAnI vAta na rahI) kAle koI divasa nahi, kAle evo bhAva Avyo. avAranavAra paMkaja ahIM Ave che. koI vakhate evo bhAva nahoto Avyo. kAle evo bhAva Avyo. bhAva Avyo tyAre meM ghaDIyALa sAme joyuM tyAre ema thayuM ke enI TreIna vIramagAmathI chUTI gaI che ane A tarapha Ave che e paNa bhAva sAthe Avyo-tyAre sAthe ema AvyuM ke mArA kuTuMbIjana Aje mane maLavA Ave che. evo bhAva koI divasa nahoto Avyo-have kuTuMbIjana maLavA Ave ene to badAmano ja zIro hoya ne loTano mesUba hoya? evI vAta kudaratI-kudaratI nIkaLI gaI. A koI vyakti vizeSa mATe che ema na levuM. yogAnuyoga evuM badhuM banI jAya che. samajI gayA ! e siddhAMtika vAta che. bIjI-siddhAMtika vAta atyAre to tIrthakara gaNadhara atyAre che nahi-to paNa siddhAMtika vAta evI che ke jyAre tIrthaMkaranI vANI chUTavAnI hoya tyAre gaNadhara hoya to ja vANI chUTe. evo eka niyama che kudaratI-66 divasa sudhI vANI na kharI. juo ApaNI najara sAme che ne mahAvIra bhagavAnanI vANI na kharI, jyAM gaNadhara AvyA ne vANI dhodhamAra chUTI. samajI gayA! Avo kudaratI niyama che. yogAnuyoga che. koI vyakti vizeSathI vAta Ave che ema koIe na levuM. samajI gayA ! paNa yogAnuyoga sau saunI pAtratA hoya e prakAre vANI chUTe che. vANIno kartAya AtmA kyAM che. AhAhA ! pratibhAsa thAya che mATe ene jANe ja che. eno jANavAno niSedha nahi karI zako-to kAM pratibhAsa nathI ema uDADo to nathI jANato e barAbara che. paNa pratibhAsa rAkhIe ane jANato nathI e vAta amane besatI nathI ema ajJAnI kahe che. prasaMgopAta khulAso karavAnI jarUra che eTale Ave che khulAso. jo pratibhAsa rAgano ne zarIrano ne lokAlokano thato hoya to e anivArya che ke jJAna ene jANe. ame to kahIe chIe ke parane jANe ja che. pratibhAsa che mATe jANe che. have pratibhAsa che mATe jANe ja che ema niyama jo bAMdha tuM. to eka bIjI vAta tane pUchuM chuM, ke jJAyakano pratibhAsa che ke nahi? hA-pratibhAsa to che. niyama tyAM lAgu paDe to AmAM na paDe ke jJAyaka badhAne jaNAvo joIe-badhAne anubhava Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 : anekAMta amRta hovo joIe koI ajJAnI rahe nahi. mATe e niyama nathI. pratibhAsa thAya che mATe ene jANavuM e niyama nathI. mukuMdabhAI ! A jarI sUkSma vAta che-Ama bhammara UMcA caDI jAya che enA. jarA A viSaya evo che. thAvuM joIe hoM. ema thAvuM joIe. AhAhA! mATe pratibhAsa dekhIne Darane jANe che e niyama raheto nathI. AhAhA ! mATe jJAna sAmAnyanI apekSAe jJAna eka ja che. juo-beno pratibhAsa thavA chatAM jJAna to eka ja che. kemake-have enuM kAraNa arthavikalpapaNuM badhA jJAnamAM che, ATheya jJAnamAM che. ATheya jJAnamAM arthavikalpapaNuM eTale ke svaparano pratibhAsa thAya e upayoganuM lakSaNa che te baMdha na thAya. je baMdha thAya to upayoga raheto nathI to to lakSaNa paNa rahetuM nathI. jo lakSaNa na rahe to upayoga na rahe-upayoganuM lakSaNa bAMdhyuM. svaparano pratibhAsa thAya e enuM lakSaNa bAMdhyuM. ATheya jJAnamAM-kumuti-kuzruta ne avadhi-abhavInA jJAnamAM, eno upayoga che ane enA upayogamAM paNa svaparano pratibhAsa che. enuM nAma zeyAkAra jJAna che. zeyAkAra jJAnamAM mane para jaNAya che ema anAdithI karI rahyo che, eTale rakhaDe che. ane jo palaTo thAya bhavI jIvano sAMbhaLatA ke bhale pratibhAsa thAya rAgano paNa mane rAga jaNAto nathI. kemake rAgane jANatAM I rAgamAM ekatva karaze ane rAganuM jANavuM baMdha thaze to upayogano viSaya ekalo AtmA raheze ane AtmAne jANatAM rAga utpanna nahIM thAya ane anubhava thaI jaze. (zrotA - rAgane jANatAM rAgamAM etva thAya che) thAya ja. (zrotA :- te jANatAM ja ekatva thAya ?) jANelAnuM zraddhAnA AtmAne jANavAnuM bhUlI gayo ane rAgane jANavA rokAI gayo. to kyAMka to ahaM karaze ke nahi. eNe AtmAmAM ahaM karyuM nahi to rAga ne zarIra ne kuTuMbamAM, moTaramAM, paisAmAM, hIrAmAM kyAMka to ahaM karaze ne? AhAhA ! (zrotA :- to je paryAya jANaze e paryAyamAM ekatva thaI jaze !) hA. emAM ekatva thaze. ekatvapaNe parane jANato ane ekatvapaNe pariNamato enuM nAma para samaya che. (zrotA - ekatvapaNe parane jANato ane etvapaNe pariNamato-mithyASTi che) ane jJAyakane ekatvapaNe jANato ane ekatvapaNe pariNamato te svasamaya che. samyagdaSTi che. (zrotA :- svasamaya che te samyagdaSTi che) AhA! AvI UMcI vAto kyAMthI Ave che? (zrotA :- jANavAmAM zuM doSa ? prabhu! jANavAmAM ekatvabuddhino doSa che) pATha che. svasamaya ane parasamayanI vyAkhyA karI ke rAgane jANatA parane jANatA paramAM ekatvabuddhi karIne-ekatvapaNe jANato. bhedajJAnanI zakti biDAI gaI-rAga ane jJAna bhinna che. tyAM bhinnatAnuM bhAna na rahyuM eTale eka lAgyuM. upayoga ne rAga eka che nahi. be bhinna che eka cetana ane eka jaDa. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekAMta amRta 87. rAga jaDa che. bena paTela che. beya Ave che. paTela AtmA che. paTela-vANIyA ema kyAM che. bhagavAna AtmA che. bhagavAna AtmA che-pAcho upayoga pragaTa thAya che ane emAM svaparano pratibhAsa thAya che enuM nAma joyAkAra jJAna che-AvA joyAkAra jJAnamAM bhagavAna AtmA jaNAya jyAre tyAre anubhava thaI jAya che. basa ! kemake arthavikalpapaNe badhA jJAnomAM che, ATheya jJAnamAM hoM. pravacanasAra jayasenAcArya bhagavAnanI TIkAmAM badhA jJAnomAM che. paraMtu, have jAo, badhA jJAnomAM svaparano pratibhAsa to che eTale jJayAkAra jJAna to badhAne thAya che. paraMtu have ahIMyA parasammukha thAya che ke svasammukha thAya che. e vAta have kare che. paraMtu vizeSa viSayonI apekSAe-jJAna sAmAnya kahyuM hatuM. have jJAnane vizeSa kahe che-vizeSa eTale svano saMbaMdha e paNa vizeSa ane parano saMbaMdha e paNa vizeSa. pelo upayoga sAmAnya che ene koI viSaya na hato. sAMbhaLajo. sAmAnya kema kahyuM? eno viSaya koI nathI. (zrotA :- mATe baMdha mokSanI pravRtti to hatI nahi) ane have, e je sAmAnya hatuM jJAna, jemAM svaparano pratibhAsa thAya che, evuM jJayAkAra jJAna to badhAnI pAse che. have evuM joyAkAra jJAna-tenA jJAnanA be bheda thaI jAya che-jJAna eka ja hatuM. have jJAnanA be bheda-samyajJAna ne mithyAjJAna ho-be bheda eTale? jJAna to eka ja che paNa enuM nAma bheda che. viSayabhede nAma bheda che. (zrotA :- viSayabhede nAma bheda) che. jJAna to eka ja che. eka ja jJAna samyajJAnarUpe hoya ane e ja jJAna mithyAjJAnarUpe hoya ema nathI. ane e ja jJAna samyajJAnarUpe hoya ane bIjI jJAna mithyAjJAnarUpe hoya ema nathI. jJAna eka ja che. viSayabhede nAma bheda hovA chatAM jJAna to eka ja che. samajANuM? jJAnanA be prakAra thaI jAya? nahi. jJAna to eka ja prakAre che. svasammukha thAya ene samyajJAna ane paramasanmukha thAya ene mithyAjJAna kahevAya. viSayabhede nAmabheda che to paNa jJAna to eka ja che. AhAhA ! - ajJAnI pAse ajJAnabhAva che ane jJAnI pAse jJAnabhAva che. basa. AhAhA ! IndriyajJAna che e kAMI jJAnInuM jJAna nathI e zeyanuM jJAna che. IndriyajJAna to saMyoga che. have navatattva saMyoga che to pachI IndriyajJAnanI to vAta ja zuM karavI? bahu sarasa svAdhyAya cAle che hoM. ohohohoho ! vizeSa viSayonI apekSAe, zeyAkAra jJAnamAM tuM kone jANe che vartamAnamAM ! vizeSa-vartamAna jJayAkAra jJAna to che badhAnI pAse. sAme padArtha rAkhIne jo ke zeya jaNAya che ke e jJAnamAM jJAyaka jaNAya che. prayoga karane have. thIyarI to AvI gaI. have prayoganI vAta che. jJAyaka ! zeyAkAra jJAna to thayuM-have jo eno viSaya para hoya Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 anekAMta amRta to mithyAjJAna ane sva thAya to samyajJAna. samyajJAna ane mithyAjJAna be eka sAthe rahetA nathI. nizcaya ane vyavahAra eka sAthe rahe-nizcaya ratnatraya ane vyavahAra ratnatraya eka sAthe rahe-paNa mithyAjJAna hoya tyAre samyajJAna ane samyajJAna hoya tyAre mithyAjJAna ema che nahi, jJAna eka ja che. kAM samyajJAna ane kAM mithyAjJAna. kAM baMdhamArgamAM jAya che ane kAM mokSamArgamAM AvI jAya che. e ja jJAnanA be bheda thaI jAya che. have be bhedanA nAma Ape che. be bhedanA nAma Ape che. viSayabhede be nAma thaI jAya che. samyajJAna athavA mithyAjJAna nAma pAme che. jJAyakane jANe che-svane jANe to samyajJAna che ane paranuM lakSa karIne parane jANavA jAya che to mithyAjJAna nAma pAme che. e to saMsAra che I parasamaya che. parane ekatvapaNe jANato ane ekatvapaNe pariNamato tene parasamaya kahevAmAM Ave che. bhagavAna AtmAnI sanmukha thaIne je jJAna ekatvapaNe, ema bhinna rahIne ene nathI jANatuM jJAna. (zrotA :- tyAM sudhI to joyAkAra avasthAmAM jJAyakapaNe jaNAyo.) tyAM sudhI anubhava nathI. ekatva thAya tyAre svarUpa prakAzananI avasthA thaI, tyAM sudhI parokSa jJAna hatuM. AhAhA ! jJAyakane ekatvapaNe jANato ane ekatvapaNe pariNamato tenuM nAma svasamaya eTale samyagdaSTi kahevAmAM Ave che. ane rAganI sanmukha thaIne paranI sanmukha thaIne je jJAna jANe che te jJAnanuM nAma-paramAM ekatva thaIne jANato-ekAkAra thaIne jANato ke rAga huM chuM ane ekatvapaNe pariNamato pAchuM ekatvapaNe jANe che ema nahi paNa ekatvabuddhipaNe pariName che. tenuM nAma mithyAjJAna che. tene parasamaya kahevAmAM Ave che. thaI gayo TAIma puro. traNa cAra miniTa bAkI che paNa have nahIM cAle vadhAre. pahelAnA kALamAM to khabara na paDe ane eka kalAka cAlatuM. maneya khabara na paDe. have khabara paDe che ke TAIma thaI gayo. (zrotA :- paNa pUrepUruM daI dIdhA pachI khabara paDe che.) cAra sudhI to svabhAva kahyo. (zrotA :- hA jI prabhu) pachI jJAnane sva tarapha vALavuM ke para tarapha vALavuM I enI marajInI vAta che icchA enI. zalya che huM parane jANuM chuM. eTale para tarapha vaLavuM ene vibhAva hovA chatAM svabhAvarUpa kriyA lAgI eTale niSedha nathI Avato. svabhAvarUpa kriyA lAgI. (zrotA :- svabhAvarUpa kriyAno niSedha kevI rIte Ave e to jhera che ema samaje to khabara paDe) jhera ja che. IndriyajJAna utpanna thAya eTale moha utpanna thAya ja. mokSamArga prakAzakamAM lIdhuM che ke jANe emAM mamatva kare che. IndriyajJAna jene jANe che emAM mamatva karyA vagara rahetuM nathI. mamatva kaho-moha kaho ke rAgadveSa kaho. ekArtha che Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekAMta amRta mATe bhAvaIndriyane jItavAnuM kahyuM che. pahelo pATha e che. mithyAtvane jItavAno pahelo pATha che. 31 mI gAthAmAM IndriyajJAnane jItavAnuM kahyuM. IndriyajJAnane kema jItavuM? ene jANavAnuM baMdha karIne adhika jANe AtmAne. AtmAne jANatAM IndriyajJAnano vyApAra baMdha thaI jAya che, kSaya thato nathI. (zrotA :- baMdha thaI jAya che.) baMdha thaI jAya che. pachI pAchuM utpanna thAya to paNa temAM ekatva thatuM nathI. ahIM ekatva thaI gayuM ne eTale tyAM ekatva thatuM nathI. (zrotA :- IndriyajJAna thAya eno kyAM vAMdho che - ekatva thAya eno vAMdho che, te nIkaLI gayuM) mamatA na rahI. zAstrajJAnanA ughADamAM mamatA gaI. joya che ne. pachI pratibhAsa dekhIne upacArathI jANelo prayojanavAna kahevAya. (zrotA :- IndriyajJAnano pratibhAsa dekhIne upacArathI jANelo prayojanavAna kahevAya.) jANato nathI. (zrotA :- pharIthI) jANe che IndriyajJAna. IndriyajJAna ane enA viSayo beya pratibhAse che. jJAnamAM upayogamAM AvatA nathI. IndriyajJAneya AvatuM nathI ane eno viSaya paNa Avato nathI. pratibhAsa kIdho pachI uDI gayuM-bhedajJAna thaI gayuM. A to bhedajJAnanI cAvI che. (zrotA :- bhAI A cAvI hAthamAM na ApI hota to koI rIte tALuM khulata nahiM.) svaparaprakAzakamAM jIvo gothuM khAI gayA-hajAro vAra seMkaDo vAra saMto kahe che. Agama kahe che. gurudeva paNa kahe che. paNa pratibhAsa tAro svabhAva che. (zrotA :- pratibhAsa zabda rahasyamaya che. teno jarA vicAra kare to rahasya khUlI jAya.) samayasAramAM bIjI gAthAmAM enuM rahasya kholI nAkhyuM che. bIjI gAthAnI TIkAmAM e kholyuM che. TIkA karI che eTale anuvAda karyo che-anuvAdakartAe bahu sArI vAta karI che. potAnA ane paradravyonA AkArone prakAzavAnuM sAmarthya hovAthI. prakAze che beyane. jeNe samasta rUpane prakAzanAra ekarUpapaNuM prApta karyuM che. e to anuvAda karyo gujarAtI. have eno kasa karyo koIe koNe karyo I khabara nathI. arthAt jema-jemAM aneka vastuonA AkAra pratibhAse che, pelAmAM AvyuM hatuM prakAze che-AmAM AvyuM ke pratibhAse che-evA eka jJAnanA AkArarUpa je che-(zrotA:- pAchuM tyAM paNa eka ja kahyuM) eka ja che ne paNa jJAna to eka ja hoya ne. aneka pratibhAse eTale jJAnanA aneka prakAra thaI gayA? rAgane jANanAruM jJAna juduM. krodhane jANanAruM jJAna juduM. devane jANanAruM jJAna jAdu. zAstrane jANanAruM jJAna jAdu. sonagaDhane jANanAruM jJAna jAthuM muMbaIne jANanAruM jJAna juduM. amerikAne jANanAruM jJAna juduM. ema hoya koI di' ? Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ co anekAMta amRta pravayanasAra gAthA - 48] atha sarvamajAnannekamapi na jAnAtIti nizcino ti joNa vijANadijugavaM atthe tikkAlige tihuvnntthe| NAdaM tassa Na sakkaM sapaJjaya davvamegaM vA // 48 // yona na vijAnAti yugapadarthAn traikAlikAn tribhuvanasthAn / jJAtuM tasya na zakyaM saparyayaM draTamekaM vA // 48 // jANe nahi yugapada trikALikatribhuvanastha padArthane, tene saparyaya eka paNa nahi dravya jANavuM zakya che. 48 manvayArtha :- (ya:) 4 (yugapad) bheDIsAthe (traikAlikAn tribhuvanasthAna) les tribhuvanastha (- nAsanetro mona) (arthAn) pahoMne (na vijAnAti) to nathI, (tasya) tene (saparyayaM) paryAya sahita (ekaM dravyaM vA) me dravya 55 // (jJAtuM na zakyaM) uj zasya nathI. iha kilekamAkAzadravyamekaM dharmadravyamekamadharmadravmasaMkhyeyAni kAladravyANyanantAni jIvadravyANi / tato'pyanantaguNAni pudgaladravyANi / tathaiSAmeva pratyekamatItAnAgatAnubhUyamAnabhedabhinnaniravadhivRttipravAhaparipAtino'nantA: paryAyAH / evametatsamastamapi samuditaM jJeyam / ihaivaikaM kiMcijIvadravyaM jJAtR / atha yathA samastaM dAhyaM dahan dahana: samastadAhyahetuka samastadAhAkAraparyAyapariNatasaka laika dahanAkAramAtmAnaM pariNamati, tathA samastaM jJeyaM jAnan jJAtA samastajJe yahetukasamastajJeyAkAraparyAyapariNatasakalaikajJAnAkAra cetanatvAt svAnubhavapratyakSamAtmAnaM pariNamati / evaM kila dravyasvabhAvaH / yastu samastaM jJeyaM na jAnAti sa samastaM dAhyamadahan samastadA hetukasamastadAhyAkAraparyAyapariNatasakalai kadahanAkAramAtmAnaM dahana iva samastajJeyahetukasamastajJeyAkAraparyAyapariNatasakalaikajJAnAkAratmAtmAnaM cetanatvAt svAnubhavapratyakSatve'pi na pariNamati / evametadAyAti ya: sarva na jAnAti sa AtmAnaM na jAnAti // 48 // have sarvane nahi jANanAra eka ne paNa jANato nathI ema nakkI kare che : TIkAH- A vizvamAM eka AkAzadravya che, ekadharmadravya che, eka adharmadravya che, asaMkhya kALadravyo che, anaMta jIvadravyo che ane tenAthI paNa anaMtaguNA pudgaladravyo che; vaLI temane Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 91 anekAMta amRta ja pratyekane atIta, anAgata ane vartamAna evA (traNa) bhedothI bheTavALA niravadhi 2vRttipravAhanI aMdara paDatA (-samAI jatA) anaMta paryAyo che. e rIte A badhoya (dravyone paryAyono) samudAya joya che. temAM ja eka koI paNa (game te) jIvadravya jJAtA che. have ahIM, jema samasta dAhyane dahato agni samastadAhyahetuka (-samasta dAhya jenuM nimitta che evA) samastadAhyAkAraparyAye pariNameluM sakaLa eka dahana jeno AkAra che evA potArUpe (-agnirUpe) pariName che, tema samasta zeyane jANato jJAtA (-AtmA) samastazeyahetuka samastatteyAkAraparyAye pariNameluM sakaLa eka jJAna jeno AkAra che evA potArUpe-je cetanapaNAne lIdhe svAnubhavapratyakSa che te rUpe-pariName che. A pramANe kharekhara dravyano svabhAva che. paraMtu je samasta zeyane nathI jANato te (AtmA), jema samasta dAhyane nahi dahato agni samastadAhyahetuka samastadAhyAkAraparyAye pariNameluM sakaLa ekadahana jeno AkAra che evA potArUpa pariNamato nathI tema, samastaoyautaka samastaoyAkAraparyAye pariNameluM sakaLa eka jJAna jeno AkAra che evA potArUpe-pote cetanapaNAne lIdhe svAnubhava-pratyakSa hovA chatAM paNa-pariNamato nathI (arthAt potAne paripUrNapaNe anubhavato nathI jANato nathI). A rIte ema phalita thAya che ke je sarvane jANato nathI te potAne (-AtmAne) jANato nathI. bhAvArtha:- je agni kASTa, tRNa, parNa vagere samasta dAhyane dahato (-bALato) nathI, teno dahanasvabhAva (kASTAdi samasta dAhya jenuM nimitta che evA) samastadAhyAkAraparyAye nahi pariNamato hovAthI adhUrArUpe pariName che-paripUrNarUpe pariNamato nathI, tethI paripUrNa ekadahana jenuM svarUpa che evo te agni potApaNe ja pUrNa rIte pariNamato nathI, tevI ja rIte je AtmA samasta dravya-paryAyarUpa samastayane jANato nathI, tenuM jJAna (samasta joya jenuM nimitta che evA) samastannayAkAra paryAye nahi pariNamatuM hovAthI adhUrArUpe pariName cheparipUrNarUpe pariNamatuM nathI, tethI paripUrNa eka jJAna jenuM svarUpa che evo te AtmA potArUpe ja pUrNa rIte pariNamato nathI arthAt potAne ja pUrNa rIte anubhavato-jANato nathI. A rIte siddha thayuM che ke je sarvane jANato nathI te ekane-potAne-(pUrNa rIte) jANato nathI. 48 1. niravadhi = avadhi-uda-maryAdA-aMta vagaranuM. 2. vRtti = vartavuM te; utpAda-vyaya-dhrauvya; astitvanuM pariNati. 3. dahana = dahavuM-bALavuM te. 4. AkAra = svarUpa. 5. sakaLa = AkhuM: pariparNa. 6. potArUpe = nijarUpe; AtmArUpe. Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 2 anekAMta amRta privacanasAra gAthA - 49] athaikamajAnan sarvaM na jAnAtIti nizcanoti davvaM aNaMtapajjayamegamaNaM tANi davvajAdANi / Na vijANadijadijugavaM kidha so savvANi jaannaadi|| 49 // dravyamanantaparyAyameka manantAni dravyajAnAti / na vijAnAti yadi yugapat kathaM sa sarvANi jAnAti // 49 // jo eka dravya anaMtaparyaya tema dravya anaMtane yuga56 no , tote ubho sarvane ? 48. * anvayArtha :- (yadi) (anantaparyAyaM) anaMta pAyavANI (ekaM dravyaM) me. dravyane (anantAni dravyajAnAti) tathA anaMta dravyasabhUune (yugapad) yuga56 (na vijAnAti) to nathI (sa:) to te (puruSa) (sarvANi) sarvane (-anaMta dravyasabhUDane) (kathaM jAnAti) 47 rIte jANI zake ? (arthAt je Atmadravyane na jANato hoya te samasta dravyasamUhane na jANI zake.) __ AtmA hi tAvatsvayaM jJAnamayatve sati jJAtRtvAt jJAnameva / jJAnaM tu pratyAtmavarti pratibhAsamayaM mahAsAmAnyam / tatu prtibhaasmyaanntvishessvyaapi| teca sarvadravyaparyAyanibandhanA: / atha yaH sarvadravyaparyAyanibandhanAntavizeSavyApipratibhAsamayamahAsAmAnyarupamAtmAnaM svAnubhavapratyakSaM na karoti sa kathaM pratibhAsamayamahAsAmAnyavyApya pratibhAsamayAnantavizeSanibandhanabhUtasarvadravyaparyAyAn pratyakSIkuryAt / evametadAyAti ya AtmAnaM jAnAti sa sarva na jAnAti / atha sarvajJAnAdAtmajJAnamAtmajJAnAtsarvajJAna mityavatiSThate / evaM ca sati jJAnamayatvena svasaMcetakatvAdAtmano jJAtRzeyayorvastutvenAnyatve satyapi pratibhAsapratibhAsyamAnayoH svasyAmavasthAyAmanyonyasaMvalanenAtyantamazakyavivecanatvAtsarvamAtmani nikhAtamiva pratibhAti / yadyevaM na syAt tadA jJAnasya paripUrNAtmasaMcetanAbhAvAt paripUrNasyaikasyAtmano'pi jJAnaM na siddhayet // 49 // * 2 // ||thaanii bhI zata anvayArtha :- (yadi) ho (anantaparyAyaM) anaMta 5yAyavANA (ekaM dravyaM) me dravyane (-2mAtmadravyane) (na vijAnAti) to nathI (sa:) tote (puruSa) (yugapad) yuga56 (sarvANi anantAni dravyajAnAti) sarva anaMta dravyasamUDane (kathaM jAnAti) 55 te 20 : ? Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 93 anekAMta amRta have ekane nahi jANanAra sarvane jANato nathI ema nakkI kare che : TIkA :- prathama to AtmA kharekhara svayaM jJAnamaya hovAthI jJAtApaNAne lIdhe jJAna ja che; ane jJAna dareka AtmAmAM vartatuM (-rahetuM) pratibhAsamaya mahAsAmAnya che. te (pratibhAsamaya mahAsAmAnya) pratibhAsamaya anaMta vizeSomAM vyApanAruM che; ane te vizeSonAM (-bhedonAM) nimitta sarva dravyaparyAyo che. have je puruSa sarva dravyaparyAyo jemanAM nimitta che evA anaMta vizeSomAM vyApanArA pratibhAsamaya mahAsAmAnyarUpa AtmAne svAnubhavapratyakSa karato nathI, te (puruSa) pratibhAsamaya mahAsAmAnya vaDe vyApya (-vyapAvAyogya) je pratibhAsamaya anaMta vizeSo temanAM nimittabhUta sarva dravyaparyAyone kaI rIte pratyakSa karI (jANI) zake? na ja karI zake.) A rIte ema phalita thAya che ke je AtmAne jANato nathI te sarvane jANato nathI. have tyAre ema nakkI thAya che ke sarvanA jJAnathI AtmAnuM jJAna ane AtmAnA jJAnathI sarvanuM jJAna; ane Ama hotAM; AtmA jJAnamayapaNAne lIdhe svasaMtaka hovAthI, jJAtA ane zeyanuM vastapaNe anyatva hovA chatAM pratibhAsa ane pratibhAsyamAnanuM potAnI avasthAmAM anyonya milana hovAne lIdhe (arthAt jJAna ane zeya, AtmAnI-jJAnanI avasthAmAM paraspara mizrita-ekamekarUpa hovAne lIdhe) temane bhinna karavA atyaMta azakya hovAthI, badhuMya jANe ke AtmAmAM nikhAta (pesI gayuM) hoya e rIte pratibhAse che-jaNAya che. (AtmA jJAnamaya hovAthI potAne saMcete che-anubhave che-jANe che; ane potAne jANatAM sarvajoyo-jANe ke teo jJAnamAM sthita hoya e rIte-jaNAya che, kAraNa ke jJAnanI avasthAmAMthI zeyAkArone bhinna karavA azakya che.) jo Ama na hoya to (arthAt ja AtmA sarvane na jANe to) jJAnane paripUrNa AtmasaMcetanano abhAva thavAthI paripUrNa eka AtmAnuM paNa jJAna siddha na thAya. bhAvArtha :- 48 ne 49 mI gAthAmAM ema darzAvyuM ke je sarvane jANato nathI te potAne jANato nathI, ane je potAne jANato nathI te sarvane jANato nathI. potAnuM jJAna ane sarvanuM jJAna ekIsAthe ja hoya che. pote ane sarva-e bemAMthI ekanuM jJAna hoya ane bIjAnuM na hoya e asaMbhavita che. A kathana ekadeza jJAnanI apekSAe nathI paraMtu pUrNa jJAnanI (kavaLajJAnanI) apekSAthI che. 49 1. jJAna sAmAnya vyApaka che ane jJAnanA vizeSo-bhedo vyApya che. te jJAnavizeSonAM nimitta zeyabhUta sarvadravyo ane paryAyo che. 2. nikhAta= khodIne aMdara UMDuM UtarI gayeluM; aMdara pesI gayeluM. @ Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 anekAMta amRta viDIyo keseTa pravacana naM. 685 saLaMga pravacana naM. 7 tA. 3-8-90 ApaNe be divasa thayA viSaya cAle che ke AtmAnuM svarUpa zuM che ane eno anubhava kema thAya? e viSayanI mukhyatAthI carcA cAle che. emAM cAra bolathI svabhAvanI siddhi karI. eka jJAyaka bhAvache e zuddha Atmatattva che. e anAdi anaMta paripUrNa nitya nirAvaraNa ene koI prakAranuM bhAvakarma-dravyakarma ke nokarmanuM AvaraNa nathI. evo zuddha sphaTika samAna svaccha ane zuddha che AtmA. ene koInI apekSA nathI. anAdi anaMta e svabhAva che. che ne che. che. che ne che ema ja rahevAno anAdi anaMta. emAM koIpaNa jAtano pheraphAra thato nathI, ene AtmA kahevAmAM Ave che. e AtmAnuM lakSa karatAM jIvane samyagdarzanAdi bhAvo pragaTa thAya che. evA zuddhAtmAne lakSa karanAruM jJAna paNa joIe. jJAna vinA jJAyakane jANe koNa ? kema ke jJAyaka jJAyakane nathI jANato-jJAna jJAyakane jJAyaka thaIne jANe che. jJAyaka to niSkriya che, emAM to kriyA che nahi eTale kriyA jemAM na hoya e Ane jANe ne Ane na jANe e emAM rahetuM nathI. pachI jJAyaka uparathI bIjo bhAva lIdho ke ene jANanAra joIe. ene jANanAra eka upayoga pragaTa thAya che. kone jANanAra? jJAyakane jANanAra - dhyAna rAkhajo. parane jANanAra nahi ane svaparane jANanAra nahi. parane jANanAra evo upayoga pragaTa thato nathI, koI kALe, bhUtakALamAM thayo nathI. vartamAnamAM thato nathI ane bhaviSyakALe thaze nahi. ane e upayoga pragaTa thAya che e parane jANanAro to pragaTa thato nathI paNa svaparaprakAzaka jJAna paNa pragaTa thatuM nathI. ekaluM svaprakAzaka jJAna pragaTa thAya che. enuM nAma upayoga che. have e upayoga che, je pragaTa thAya che te pariNAmikabhAve che nirapekSa che, ene koI karmanI apekSA nathI. - have e be naMbara thayAM. (1) trikALI dravya anAdi anaMta ane (2) upayoga paNa Avo anAdi anaMta che. have trIjA bolamAM zuM kahe che ke upayoganuM lakSaNa zuM? svane jANe ema lakSaNa na bAMdhatA, svaparano emAM pratibhAsa thAya che evuM enuM lakSaNa che. nahitara ekAMta thaI jAya. kema ke jo ekAMte Ama ja hoya to koI ajJAnI ane koI jJAnI evA be bheda na rahe mATe emAM svaparano pratibhAsa thAya che. svaparane jANe che ema nahi. svaparano Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 95 anekAMta amRta pratibhAsa thAya che. trIjo bola e kahyo. - have e je svaparano pratibhAsa jemAM thAya che e jJAnaupayoga sAmAnyamAM e jJAna upayoganuM nAma joyAkAra jJAna che, joyAkAra eTale sva ane para be prakAranA joyo che-bene jANe che mATe zeyAkAra che ema nahi. beno pratibhAsa thAya che be zeyano, mATe e jJAnanI paryAyanuM nAma joyAkAra jJAna che. have e joyAkAra jJAna ja svane jANe to samyajJAna para jANe to mithyAjJAna. ahIMyA bhedajJAnanI kaLA rahelI che. have A pratibhAsanuM peTa bahu moTuM che. pratibhAsa che ne enuM peTa bahu moTuM che. e enA karatAM jJAnanuM peTa evuM moTuM che ke lokAloka pratibhAse che ene to e jJAna pI jAya che, enA karatAM anaMta alokAkAza hoya to paNa ene pratibhAsIne pI jAya che. evo jJAnano svabhAva che. eTale eka viSaya evo Aje levo che-gUDha che paNa samajavA jevo che. A viSaya samajaze to ene pratibhAsano mahimA AvI jaze ane parane jANu chuM e zalya nIkaLI jaze. eTalo emAM AtmalAbha thaze evI vAta atyAre ApaNe karavAnI che e pravacanasAramAM che. A badhuM zAstramAM che. pravacanasAra eno je jJAna adhikAra che emAM 30 gAthAthI viSaya cAlato cAlato 48-49 gAthAe pUro thAya che. emAM ApaNe 48 gAthA laIe ane ApaNe je kahevuM che e 49 gAthAmAM Avaze. pahelAM huM 48 gAthA joI jAuM ane vAMcI jAuM. pachI 49 gAthA Avaze emAM khUba vistAra karavAno che. pravacanasAra jJAnatattva prajJApana gAthA 48. have sarvane nahi jANanAra ekane paNa jANato nathI-ahIM ApaNe pahelAM zuM kahyuM ke sarvane jANavuM e svabhAva nathI. paNa ekane jANavuM te svabhAva che. jarAka vAta gUDha ne gaMbhIra che. samajI gayA. ahIMyA ema kahe che ke je sarvane nahi jANanAra lokAlokane je jJAna jANatuM nathI, e ekane jANatuM nathI. ApaNe zuM kahyuM ke lokAlokane jANavAno svabhAva nathI. ApaNe ema kahyuM ne ! to pachI virodha vAta AvI ne-nA. virodha nathI avirodha che. tuM pahelA pratibhAsane mukhya rAkhaje-pratibhAsane mukhya rAkhIza to samajAze-pratibhAsanuM peTa bahu moTuM che. je sarvane nahi jANanAra, have sarvane kevI rIte jJAna jANe che e jagatane khabara nathI. enuM aMdhAruM thaI gayuM che. lokAlokane jANe kevaLI, chabastha paNa potAnA kSayopazama anusAra svapara beyane jANe-paNa jJAna kevI rIte parane jANe che. (1) parasammukha thaIne jANe che (2) pratibhAsanI sanmukha thaIne jANe che (3) ke pratibhAsa jemAM-jJAnanI paryAyamAM thAya e Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 anekAMta amRta jJAnanI paryAyanI sanmukha thaIne jANe che. (4) ke jJAyakanI sanmukha thaIne jJAyakane jANatAM e badhuM jaNAya jAya che. che zuM? kevI rIte jANe che? jANe che ema to kahyuM-kevI rIte jANe che e samajavA jevuM che. parane jANe che e to duniyA AkhI kahe che-paNa jANe che kevI rIte pAne-pAne jANe che hoM, nathI jANato ema nahi. paranuM jANavuM uDatuM nathI-paNa paranuM lakSa uDe che ane para jaNAya jAya che. paranuM lakSa chUTI jAya che ane lokAloka jaNAya jAya che. AhA ! abhUta camatkArika vAto che A badhI -(zrotA :- paranuM jANavuM thaI jAya che ne paranuM lakSa chUTI jAya che A jANavAnI TekanolojI che) TekanolojI che. adbhuta vAta che. jo thoDuMka manane cittane ekAgra karIne jo sAMbhaLaze A, to thoDuM samajAze ane vAraMvAra vicAra karaze to ghaNuM samajAze. have sarvane nahi jANanAra ekane paNa jANato nathI, AtmAne jANato nathI. je lokAlokano jANato nathI te AtmAne jANato nathI. pahelA ApaNe ema kahyuM ke lokAlokane jANavuM e jJAnano svabhAva ja nathI ema ApaNe kahyuM pahelAM, ane pachI AcArya bhagavAna kahe che ke je sarvane jANato nathI te ekane jANato nathI. e zuM? to to virodha Avyo. ke nA. emAM virodha nathI. avirodha vAta che jo sAMbhaLa tuM. jANavAnI paddhati AkhI judI che. enI rIta judI che jANavAnI. jANe nahi yugapa trikALika tribhuvanastha padArthane tene saparyaya eka paNa nahi dravya jANavuM zakya che. je sarvane jANato nathI te eka dravyane jANato nathI. anvayArtha : je ekI sAthe-ekI sAthe saikAlika tribhuvanastha. traNe kALamAM tribhuvanastha eTale rahelA, jagatamAM rahelA padArtho traNe kALanA ane traNe lokanA padArthone jANato nathI tene paryAya sahita eka dravya paNa jANavuM zakya nathI. AmAM paMDitoe gothuM khAdhuM. juo AmAM cokhkhuM lakhyuM che. sarvane jANe e ekane jANe-tame kaho cho parane jANato nathI-parane jANato nathI. pravacanasAranI gAthA 48 vAMco-Ane mAno cho ke nahiM? hA. ame kahIe chIe ke lokAlokane jANe che-lAlubhAI kahe che A? hA. huM kahuM chuM-lakhI dauM. huM lakhIne ApuM tane. traNe kALanA padArthane paryAya sahita jJAna jANe che. chadmasthanuM jJAna jANe che. kevaLI to jANe paNa chabasthanuM jJAna paNa jANe che. AhAhA ! paNa kevI rIte jANe che? AhAhA ! e mAla che emAM. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekAMta amRta TIkA :- A vizvamAM eka AkAzadravya che. ema koIne lAge ke bhAI ATaluM badhuM jhINuM kema che. bhAI jhINuM nathI A to hajI jADuM che. jhINuM to hajI ghaNuM che. A to hajI sthaLa che. A vizvamAM eka AkAzadravya che, eka dharmadravya che, eka adharmadravya che. asaMkhya kALadravyo che, anaMta jIvadravyo che ane tenAthI paNa anaMtagaNA pudgaladravyo che. lyo dravyo che ane e dravyone badhAne jANe che jJAna. dravyonI siddhi karI zuM kAma? ke jANe che ema kahevuM che eTale ene jANe che. avastu nathI hoM. ahIMyA ene jANe che ema siddha karavuM hoya tyAre avastu nahi. paNa dravya upara dRSTi devI hoya tyAre padArtha to avastu che, paNa navatattva paNa avastu che. e viSaya judo A viSaya judo che. e dhyeyano pATha che A yano pATha cAle che. svajJeyano ho, dhyeyapUrvaka zeya thAya che. vaLI temane ja pratyekane upara kahyA te badhA padArthane-pratyekane atIta eTale bhUtakALa, anAgata eTale bhaviSyakALa ane vartamAna evA traNa bhedothI bhedavALA niravadhi vRtti pravAhanI aMdara paDatA, niravadhi eTale avadhi vinAno. hada vinAno-aMdara paDatA samAI jatA anaMta paryAyo che-e badhA anaMta dravyomAM anaMta paryAyo emAM rahelA che. paryAyathI sahita dravya che-e rIte A badhAya dravyo ane paryAyono samudAya joya che. dhyeya nathI. lakhyuM che zuM? zeya che. e zeya lakhyuM hoya ne, hA..eTale kahe juo ame nahotA kahetA ke pariNAmI dravya upAdeya che. zeya che paryAya sahitano AtmA-paryAya sahitano AtmA svaya thAya che ema. evo AtmA jaNAya che.kevuM gothuM khAI jAya che. jAo joya che enA upara lakSa nathI rahyuM. zeyane dhyeya banAvyuM eTale dhyeya rahI gayuM ane jJaya khoTuM, beya khoTuM. AhAhA ! dravyAnuyoga atisUkSma ane gaMbhIra che, ema zrImajI lakhe che ke A dravyAnuyogamAM praveza to samyagdaSTino che, chatAM koI utkRSTa mumukSu hoya to paNa ene dravyAnuyogano khyAla Ave che eTaluM rAkhyuM che. zeya che, temAM ja koI game te eka jIvadravya jJAtA che. bolo. A jIvo anaMta kahyAne, emAMthI koI eka jIva jJAtA che. kema ke jJeya che to jJAtA to joIe ke nahi? joya kahyuM ne to jJAtA kahyuM. have ahIM, jema samasta dAhyane dahato agni, samasta dAhyane, lAkaDA chANA- kolasA, khaDa sUkeluM ene dAhya kahevAya, dahato eTale bALato agni. samasta dAhyahetuka samasta dAhya jenuM nimitta che. lAkaDA Adi agninA AkAramAM nimitta che. agnine bALe che emAM nimitta nathI, kemake bALI zakato nathI agni lAkaDAne, be padArtha bhinna bhinna che. lAkaDA-chANAM padArtha judo ane agni padArtha judo che. agnine emAM olA nimitta che. je prakAranI enI AkRti che e prakAranI AkRti ahIMyA e AkRtirUpe Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 anekAMta amRta pariName che. paranI AkRtirUpe sva pariNamI jAya che. agni-agni pote lAkaDuM jADuM hoya, pAtaLuM hoya, lAMbu hoya enA AkAre agni thAya che ane dAhyAkAra kahevAmAM Ave che. jema zeyAkAra ema dAhyAkAra. samajI gayA. samasta dAhya jenuM nimitta che evA samasta dAhyAkAra paryAya pariNameluM sakala eka dahana jeno eka AkAra che. pAchuM aneka emAM nimitta che paNa enuM ekAkArapaNuM to dahana ja che. eno AkAra to eka ja che. sAme ghaNAM AkAra hoya paNa ahIMyA to eno AkAra eka ja che. nimitto ghaNAM, upAdAna eka che. lokAlokanA to ghaNAM prakAro kahyAne, e nimitto che paNa zeyAkAra jJAna to eka ja che. AvI gayuM? dahana jeno AkAra che evA potArUpe agni, agni lAkaDArUpe nathI pariNamatI. potArUpe agni pariName che. agni agnirUpe pariName che, oluM to nimittamAtra che. e to bhinna che bilakula. tema, have dRSTAMta pUro thayo-tema samasta zeyane jANato jJAtA-koI jJeya bAkI nahi jANavAmAM, kevaLI bhagavAnane koIpaNa zeya jANavAmAM bAkI nathI. ema chadmastha haraNa hoya haraNa, ene samyagdarzana thAya ne tyAre badhA zeyone jeTaluM kevaLI jANe eTaluM e jANeparokSa ane pratyakSano phera che. viSaya ochAvatto nathI. viSaya pUro jeTaluM kevaLI jANe eTaluM haraNa jANe. siMha mahArAja eTaluM jANatA hatA. samyagdarzana thayuM ne bhagavAna mahAvIrane. AhAhA e lokAlokanI sanmukha thAvuM na paDe ane lokAloka jaNAya jAya. AhAhA! jANavAno puruSArtha AtmAno ane maphatanA bhAve oluM jaNAya jAya. vagara purUSArthe ho-emAM puruSArtha nathI. kemake prathamathI ja emAM lokAlokano pratibhAsa thaI gayelo che. hA, ho. navo AkAramaMtara thato nathI. navo AkAra have pratibhAsa thato nathI. kevaLajJAna thAya tyAre kevaLajJAna thavAnuM che eno pratibhAsa atyAre thaI rahyo che badhAmAM-mokSa thavAno che eno pratibhAsa atyAre che. muni thavAnA che eno pratibhAsa atyAre che. koI gaNadhara thavAnA hoya tirthaMkara-baLadeva eno badhAno pratibhAsa baLadevano (paNa) atyAre che. krodhano pratibhAsa paNa atyAre che. - bhUtakALamAM krodha thaI gayo eno pratibhAsa jJAnamAM che. ane bhaviSyamAM thoDo kALa bAkI rahe gRhastha avasthAmAM to pAMca mahAvratanA pariNAma Avaze zubhabhAva, eno pratibhAsa atyAre che. paNa pAMca mahAvratanA pariNAma jJAnamAM AvatA nathI ane jJAyakamAMya AvatA nathI. ane kharekhara enI sanmukha thaIne jJAna jANatuM nathI. ane mithyASTine mithyAtvanA pariNAma eno pratibhAsa thAya che paNa mithyAtva jJAnamAM AvatuM nathI. Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekAMta amRta upayogamAM upayoga che, upayogamAM mithyAtva nathI. A bhedajJAnanI cAvI che. pratibhAsathI to bhedajJAnanI cAvI hAthamAM AvI jAya che. sogAnIjIne jJAna bhinna ne rAga bhinna eTalo zabda Avyo tyAM to bhedajJAna thaIne anubhava thayo-rAga to enI dazAmAM che. are ! rAga enI dazAmAM nathI, rAgano pratibhAsa thAya che evuM jJAna thAya che ene-rAga kyAM emAM thAya che upayogamAM. ane upayoga rAganI sanmukha kyAM che. rAgano pratibhAsa thAya che e barobara che. paNa e pratibhAsamaya to jJAna che ane e jJAna to AtmAne jANe che-e kyAM rAgane jANe che. ajaba gajabanI vAto bharI che zAstramAM, sarakhe sarakhA be-cAra-pAMca jaNA jaMgalamAM jaIe ne to pAMceyane kevaLajJAna thaI jAya. tyAM bIjuM zuM hoya, A hoya. samasta zeyane jANato jJAtA-AtmA, samasta joyahetuka, zeyo jemAM nimitta che. ahIMyA pratibhAsa thAya che. pratibhAsa jJAnamAM thAya. paNa enuM nimitta to joyo che. samasta zeyahetuka samasta joyAkAra paryAye pariNameluM-samasta zeyAkAre, zeyano AkAra che ne pratibhAsamAM to AkAra che, e jJAnanI paryAya che-samasta jJayAkAra paryAye pariNameluM sakaLa eka jJAna jeno AkAra che. samasta levA chatAM jJAnano AkAra to eka ja che. zeyonA AkAra ghaNAM ane jJAnano AkAra eka. e joyo pratibhAse che jJAnamAM to paNa jJAnano AkAra eka chUTIne aneka thatuM nathI. nimitta aneka che upAdAna eka che. hetu kahyuM ke, jJAnamAM hetu kahyuM ne. hetu to aneka che. eno pratibhAsa thAya che paNa jJAna to eka ja che. ane e zeyAkAra jJAnamAM jJAyaka jaNAya che. e joyAkAra jJAnamAM jJAyaka jaNAya che-e kayA jJAnamAM? ke jemAM lokAlokano pratibhAsa thaI rahyo che evA jJAnamAM jJAyaka jaNAya che. to jJAyakane jANatAM lokAlokanuM jJAna thaI gayuM, A rIte parane jANe che. e joyAkAra jJAna jyAre AtmAne jANe che, abheda thaIne tyAre e jJAna to rahI gayuM ane jJAnamAM pratibhAsa paNa rahI gayo ane pratibhAsanuM jJAna paNa thaI gayuM. DAyarekTa nathI jANatuM-InDAyarekTa jANe che. jANavAnI paddhati AkhI judI che. AmAM paMDito thApa khAI gayA, anubhavIne kaLA hAthamAM AvI gaI. samasta zeyahetuka ema kahyuM ne-samasta joyAkAra paryAye pariNameluM sakaLa eka jJAna. hA. e ema kahe che ke e jJAna to eka ja che. nimitto samasta che lokAloka anaMtA. anaMtA nimitto hovA chatAM anaMta nimittAno pratibhAsa thAya che tyAre paNa e zeyAkAra jJAna eka che. ane e joyAkAra jJAna ekane jANe che bene jANatuM nathI. "eka jJAna jeno AkAra che, evA potArUpe je cetanapaNAne lIdhe svAnubhava pratyakSa che" te rUpe pariName che Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 anekAMta amRta nimittarUpe pariNamato nathI. naimitikarUpe pariNamatuM nathI jJAna. (zrotA - svAnubhava pratyakSa che e rUpe pariName che jJAna) e rUpe pariName che, bhale nimittAno pratibhAsa che enI kayAM nA che. pratibhAsane koI uDADatuM nathI. A pramANe kharekhara dravyano svabhAva che. paraMtu je samasta jJayane nathI jANato-samasta jJayane nathI jANato eTale juo, samasta zeyane jANe che AmAM cokhkhuM lakhyuM che. ane soganaDhano saMta kahe che ke zeyane jANe che e bhrAMti che. have amAre e mAnavuM ke pravacanasAranuM mAnavuM ? Agamano AdhAra Apone tame, paNa zuM ame gurudevano AdhAra ApIe chIe to zuM gurudeva apramANika che? tamArA manamAM haze amArA manamAM nathI. nA pADo cho eno artha ene pramANika lAgatuM nathI. AhAhA ! bahu gothuM khAdhu jIve. te AtmA jema samasta dAhyane nahIM dahato agni-agni che ne lAkaDAne bALe sUkA khaDane na bALI zake ema koI kahe to e sAcuM haze? bhale sUkuM khaDa na hoya e vakhate paNa samasta dAhyane bALavAno eno svabhAva kyAM jAya? bhale vyakta na thAya. ema chabasthane bhale eka zeya jaNAya-paNa samasta zeyane jANavAno svabhAva to rahI gayo che. evuM che A. AmAM dAkhalo evo Apyo ke samasta dAhyane jo na bALe to ene agni na kahevAya. paNa sAheba ! e dAhyane bALe to e lAkaDuM che e lAkaDAne bALe che, e vakhate kolasA nathIchANAM nathI to e sarvane bALato nathI to ene agni kema kahevAya? samajI gayA. e enI zakti jone tuM. zakti samastane bALavAnI eka samayamAM che, ema jJAnamAM eka samayamAM samasta lokAlokane jANavAnI zakti che. eka bhAI AvyA muMbaIvALA mArI pAse meM kIdhuM-huM kahuM chuM ke AtmA parane jANato nathI. AtmA parane jANato nathI. meM kIdhuM jANato nathI eka vAta che ane sarvane jANe che e bIjI vAta che. zuM kaho cho? sarvane jANe che? -hA. meM kIdhuM je sarvane jANato nathI I to AtmAne jANato nathI. chakka thaI gayo e mANasa-eka bAjA kaho cho AtmA parane jANato nathI, ane pAchA kaho cho sarvane na jANe e ekane na jANe, ema ame mAnIe chIe. pachI meM kahyuM bhAI jarA ThapakAro Apyo. tamane abhyAsa kAMI nathI-prasiddha vyakti hatI vAMcanakAra, tamane kAMI abhyAsa nathI. khAnagI ame kAMI rAkhatA nathI. AvuM badhuM pravacanasAramAM che tame jarA abhyAsa karo. samasta dAhyahetuka, samasta dAhyAkAra paryAya pariNamelo sakaLa eka dahana. dahana eTale bALanAra-jeno AkAra che. samastane bALe evo AkAra che. evA potArUpe pariNamato nathI. tema samasta joyahetuka, zeyo jemAM nimitta che jJAnamAM-pratibhAsamAM. samasta joyAkAra Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekAMta amRta 101 paryAye pariNameluM sakaLa eka jJAna jeno AkAra che evA potArUpe pote cetanapaNAne lIdhe, svAnubhava pratyakSa hovA chatAM paNa pariNamato nathI. sakaLane jANato nathI ekane jANe che.samajI gayA. ene sakaLa badhuM pratibhAse che evuM mAruM jJAna che ke je jJAna AtmAne jANe che. I ene khabara nathI. arthAt potAne paripUrNapaNe anubhavato nathI jANato nathI-"A rIte ema phalIta thAya che ke je sarvane jANato nathI te potAne jANato nathI.' sarvane jANe te potAne jANe ane potAne jANe te sarvane jANe. bolo aTapaTI vAta. cAdvAdanI abhUta vAta che. have 49 gAthA mULa gAthA ApaNe levI che. emAM pratibhAsanuM Avaze-mULa emAM che. 49 gAthAmAM. - have ekane nahi jANanAra-ekane nahi jANanAra sarvane jANato nathI. je AtmAne jANato nathI te sarvane jANI zakato nathI, mukhyapaNe kevaLajJAnano pATha che. pachI ApaNe jayasenAcArya bhagavAnanI TIkA levI che, emAM prazna karyo ke kevaLI che e sarvane jANe che chabastha to jANato nathI sarvane-to sarvane jANato nathI to ene anubhava kema thAya? - siddhAMta to tame bAMdhyo ke je sarvane jANe te ekane jANe. to chabastha che cothAvALopAMcamAvALo-chaThThAvALo-sAmAvALo-adhuruM jJAna ene chadmastha kahevAya. kevaLajJAna pahelAnuM adhuruM jJAna. have e to sarvane jANato nathI to ekane nahi jANI zake-to ene samyagdarzana nahi thAya-kevaLIne ja samyagdarzana hoya. kema ke e sarvane jANe che. mATe ekane jANe che mATe ene samyagdarzana jJAna cAritra che. to eNe javAba Apyo-ApaNe lezuMpustaka che. ke bhAI chadmasthane paNa parokSapaNe badhuM jaNAya che-parokSapaNe badho pratibhAsa jeTalo kevaLIne che eTalo che. ane e joyAkAra jJAnamAM AtmA jaNAya che, to emAM badhuM AvI gayuM, jaNAya gayuM, kAMI jANavAnI jarUra nathI. enI sanmukha thavAnI jarUra nathI, loko ema mAne che ke sanmukha thAya to ja jANe. kemake IndriyajJAna sanmukha thAya to jANe evo ene mahAvaro che, abhyAsa che. ke jenI sanmukha thAya ene jANe. zabdanI sanmukha thAya to sAMbhaLe. bAhya padArthanI rUpanI sanmukha thAya to ene jANe, ema emAM nathI. IndriyajJAnamAM che evuM AmAM nathI. sanmukha thayA vinA lokAlokane jANe. AhAhA ! jJAnanuM sAmarthya A 26 mAM AtmadharmamAM che, badhuM. sAmarthya bahu che. eka dRSTAMta Ape che. bilADI che te uMdarane pakaDe ane potAnA baccAne paNa pakaDe ema gurudeva kahetA. sAta jagyAe pherave pakaDI pakaDIne, paNa pakaDa pakaDamAM phera che. uMdarane pakaDIne khAI jAya ane baccAne to evI rIte Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 anekAMta amRta pakaDe ke ene jarAya paNa kaSTa na thAya ane eka sthaLethI bIjA sthaLe mUkI de. ema AmAM jANavA jANavAnI rItamAM phera che moTo. paNa jo sarvane jJAna na jANatuM hoya to koIne bhUta bhaviSyano AvirbhAva na thAya. A nyAya. koIpaNa jIvane jo para jaNAya ja nahi to atyAre A kALamAM paNa, eka karatA vadhAre jIvo pAkyA che je bhUta ne bhaviSya potAnI paryAyane paNa jANe che ane bIjAnI paryAyanuM jJAna kahI de che. nAma na levAya koInuM. samajI gayA. paNa e so TakA sAcI vAta che. eTale ke sarvane jANavuM evuM AvyuM emAM, sarvano pratibhAsa che emAM. chadmastha hovAthI krame AvirbhAva thAya che ane kevaLIne akrame AvirbhAva thAya che. jayakumAra ! samajANuM? (zrotA :- chaghane enI paryAyanI yogyatA pramANe AvirbhAva thAya che) chadmastha che ne? kevaLajJAna nathI eTale kramika jANavuM che. paNa e kahI de, Ano cothA bhave mokSa che. Ano chaThThA bhave mokSa che. so TakA e satya vAta che. samyajJAna eTale zuM? kevaLajJAnano aMza che e. hA, parokSa ane pratyakSa eTalo phera che. A krame jANe che. olA akrame jANe che, akrame AvirbhAva thAya che. Ane krame AvirbhAva thAya che. Aje ekanuM jJAna thAya, eka jIvanuM. kAle vaLI beTho hoya to bIjA jIvano Ama vicAra Ave sAme beTho hoya to joIne hA-e paNa mokSagAmI lAge che-mokSagAmI che-lAge che ema pahelA kahe. pahelA jhAMkhu Ave-jhAMkhuM Ave eTale bole nahi. pahelA jhAMkhu Ave pachI spaSTa Ave-AvA badhA prakAro-vartamAnakALamAM evA jIvo che. paNa AnI pAchaLa lAge to AtmAnuM jJAna thAya ane AtmAnuM jJAna thAya e kharekhara nidhI che ane parano AvirbhAva thAya ane jaNAya e to riddhi che. emAM kAMI nathI. e to jJAnanA sAmarthyanI ApaNe vAta karI, paNa jJAnanuM sAmarthya to AtmAne jANavAnuM che, e levuM-oluM jANavAno viSaya che. jANavAnA viSayathI ene jJAnamAM zraddhA bese. oho ! AvuM jJAna atyAre A kALamAM abajo varSa pachI koIno mokSa thavAno hoya. manuSyano, Dhorano-gAyano-gAyane joIne kahI de. (zrotA :- sAgaropama pachI) sAgaropama pachI eTale thaI gayAne abajo varSa khalAsa. saMkhyAno hisAba ja nathI paNa kahI ghe e. kahI de che. A kUtarAno mokSa che. A gAyano mokSa che. DheDha garoLIno mokSa che kahI de, kahevAya jAya. e soTakA sAcI vAta che. koI mAne ke na mAne. e to pRpha thaI gayelI vAta che. e jJAnInI vAta karuM chuM paNa koI koI ajJAnIne paNa apavAdarUpe thaI jAya che. e apavAda che, pelo to siddhAMta che. paNa pratibhAsa che eno ja AvirbhAva thAya ne. (zrotA :- je che eno AvirbhAva Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 103 anekAMta amRta thAya) atyAre kyAM mokSa che, mokSa to che nahito mokSa thAya tyAre jJAna thAya evuM nathI. (zrotA :- to to mokSane Adhina jJAna thaI gayuM-jJAna to svataMtra che) jJAnanuM sAmarthya aciMtya che. ene jANavAnI kaLA jAdA prakAranI che. enI rIta ja paddhati AkhI judI che. jJAna parasammukha thAya ja nahi, parasanna thAya e jJAna ja nathI. e ajJAna che. anvayArtha :- jo anaMta paryAyavALA eka dravyane tathA anaMta dravyasamUhane yugapad jANato nathI to te sarvane anaMta dravya samUhane kaI rIte jANI zake ? arthAtu je Atmadravyane na jANato hoya te samasta dravyasamUhane na jANI zake. TIkA :-prathama to AtmA kharekhara, A ekadama mosTa ImporTanTa gAthA che A 49 mI. prathama to AtmA kharekhara svayaM jJAnamaya hovAthI-thavAthI nahi-hovAthI. anAdi anaMta AtmA jJAnamaya che ane rAgamaya nathI. svayaM jJAnamaya hovAthI jJAtApaNAne lIdhe, jJAtA eno svabhAva che jJAna hovAthI, kartA svabhAva nathI ema. jJAtApaNAne lIdhe jJAna ja che. ane jJAna dareka AtmAmAM vartatuM raheluM nigodathI mAMDIne siddha paramAtmA sudhI badhAmAM jJAna raheluM che. jJAna vinAno koI jIva nathI. upayoga vinA koI jIva hoI zake nahi. ane pratibhAsa vinAno koI jIva hoI zake nahi. jJAnanuM lakSaNa bAMdhyuM'tuM ne ApaNe jJAna dareka AtmAmAM vartatuM raheluM pratibhAsamaya mahAsAmAnya che. pratibhAsamaya mahAsAmAnya che. sAmAnya upayoganI vAta che pachI vizeSa thAya che ane vizeSamAM paNa e vyApe che. je sAmAnya che e vizeSamAM vyApI jAya che. sAmAnyamAM svaparano pratibhAsa che ne enA vizeSamAM jJAna hoya ke ajJAna? (zrotA :ATheyamAM vyApe che) sAmAnya to, jJAna ajJAna che nahi. sAmAnyamAM jema pratibhAsa che ema sAmAnyanuM vizeSa thayuM koIne-paranuM lakSa kare to ajJAnI thaI gayo-traNa ajJAna, to paNa emAM svaparano pratibhAsa che. lokAloka pratibhAse che ane sAdhaka thAya to paNa emAM lokAloka pratibhAse che. AhAhA ! thoDoka abhyAsa kare to majA Ave hoM-majA Ave evI vAta che. ATheya jJAnamAM pratibhAsa che ne, sAmAnyamAM to pahelA sthApyo hato ApaNe-e to baMdha mokSanuM kAraNa nahotuM-pachI sAmAnyanuM vizeSa thAya che. e sAmAnya ApaNe upayoga levuM. dravyane sAmAnya ahIM na levo-e vAta nathI. upayogamAM che badhAne. badhA jIvone che. nigodanA jIvane che atyAre-svaparano pratibhAsa paNa ene bhedajJAnanI zakti biDAI gaI che eTale bhedajJAna bicAro karI zakato nathI, eTaluM che. pratibhAsamaya mahAsAmAnya che. jJAna dareka AtmAmAM vartatuM raheluM kevuM che? pratibhAsamaya. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 anekAMta amRta pratibhAsa ekalo na lIdho. pratibhAsamaya svaparano pratibhAsamaya evI jJAnanI paryAya enuM nAma mahAsAmAnya che. upayoga, sAmAnya upayoga-pachI vizeSa Avaze. te pratibhAsamaya mahAsAmAnya-pratibhAsamaya anaMta vizeSomAM vyApanAruM che. juo have e vizeSamAM vyApe che. sAmAnya che e vizeSamAM vyApe che. trikALI dravya vizeSamAM vyApatuM nathI. upayoga sAmAnya che enuM vizeSa be prakAre thAya che-samyajJAna ne mithyAjJAna. chatAM paNa emAM jJAna vyApe che-e jJAna kevuM che lakSaNavALuM ke svaparanA pratibhAsavALuM. abhavIne paNa svaparano pratibhAsa thAya che enA jJAnamAM-paNa ene bhedajJAnanI zakti nathI, biDAI gaI che bicArAnI. zuM thAya? e to badhA jJAnomAM-AmAM lakhyuM che ne AmAM lakhyuM che. ane jJAna dareka AtmAmAM vartatuM raheluM, pratibhAsamaya mahAsAmAnya che. te pratibhAsamaya mahAsAmAnya pratibhAsamaya anaMta vizeSomAM vyApanAruM raheluM che. ane te vizeSonAM, bhedonA vizeSa eTale bhedo-sAmAnyanA bheda vizeSa-bhedonA nimitta. have je bheda che vizeSa thayuM jJAna. emAM nimitta zuM ke sarvadravyaparyAyo che. eka dravyaparyAya nathI nimitta. AhAhA ! cothA kALa jevuM atyAre AmAM lakheluM dekhAya che cotho kALa. (zrotA :- jema AcArya bhagavAnane kahevuM che temaja AbehUba Ave che) spaSTa che. jarAka pote madhyastha thaIne vAMce to sUjhe ene ke AmAM AvuM lakhyuM che ema. eka thoDo TAIma kADhI, kalAka be kalAka kADhIne svAdhyAya kare to kAma thaI jAya. pramAdamAM viSaya kADhe che. have je puruSa sarvadravyaparyAyo jemanAM nimitta che-upAdAna to jJAna che ane jJayo nimitta che sarva-evA anaMta vizeSomAM vyApanArA pratibhAsamaya mahAsAmAnyarUpa AtmAne svAnubhava pratyakSa karato nathI, te puruSa pratibhAsamaya mahA sAmAnya vaDe vyApya, vyapAvAyogya je pratibhAsamaya anaMta vizeSo temanAM nimittabhUta sarvadravyaparyAyone kaI rIte pratyakSa karI zake? (zrotA:- eka AtmAne jANato nathI to sarva viSayone kevI rIte pratyakSa karI zake ? kevo AtmA lIdho I khUbI che sarvamahAsAmAnya pratibhAsamaya evo AtmA) hA-kevo AtmA lIdho te evo AtmA che. pharIthI je puruSa sarvadravya paryAyo jemanAM nimitta che. e nimittanI vAta karI lokAloka. evA anaMta vizeSomAM vyApanArA pratibhAsamaya, mahAsAmAnyarUpa AtmAne svAnubhava pratyakSa karato nathI. AhAhA ! te puruSa pratibhAsamaya mahAsAmAnya vaDe vyApya (vyapAvA yogya) pratibhAsamaya anaMta vizeSo temanAM nimittabhUta sarvadravyaparyAyone kaI rIte pratyakSa karI zake ? je mahAsAmAnya upayoga che e vizeSamAM paNa pratibhAsa che ane jo jANato Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 105 anekAMta amRta nathI to kevI rIte svAnubhava karI zake AtmAno, ekane pUruM jANato nathI e anubhava na karI zake-eka dravyano, dravya-guNa-paryAyane na jANI zake to anaMta dravyanA anaMta dravya-guNaparyAyane je jANato nathI. e AtmAne kevI rIte jANI zake ? A pratibhAsa che ne? e camatkArika zabda che. ane e divyadhvanimAMthI Avelo che. amRtacaMdrAcArye eno upayoga bahu karyo che. amRtacaMdrAcArya paNa tyAMthI AvyA. te puruSa pratibhAsamaya mahAsAmAnya vaDe vyApya je pratibhAsamaya anaMta vizeSo temanAM nimittabhUta sarvadravyaparyAyone kaI rIte pratyakSa karI zake ? na karI zake. A rIte ema phalita thayuM kesaravALo ema Avyo ke je AtmAne jANato nathI te sarvane jANato nathI. jene sarvane jANavuM hoya, tane lobha hoya-kevaLI bhagavAna lokAlokane jANe che, huM nathI jANato mane kevaLajJAna jaladI thAya to lokAlokane jANuM, are kevaLajJAna thavA pahelAM zrutajJAna to pragaTa kara to tuM lokAlokane jANI laIza paropakSaNe-A levAno paNa hetu che. samajI gayA. kemake A carcAyelo viSaya che ne bahu atyAre bhAratamAM. ahIM kahe che ke lokAlokane jANato nathI te AtmAne nahIM jANe. eka bAju kahe parane jANato nathI, bIjI bAju kahe ke lokAlokane jANe-abI bolA abI phoka. ema nathI bhAI ! tuM vivikSA samaja- (zrotA :- parane jANato nathI e svabhAvane abAdhita rAkhIne A vAta che.) A vAta che. ke Ane jANe che ema kahyuM e to pratibhAsa dekhIne kahyuM che. (zrotA :- darpaNameM Aye hue pratibiMba ke samAna jAnatA hai) have tyAre ema nakkI thAya che ke sarvanA jJAnathI AtmAnuM jJAna-sarvanA jJAnathI AtmAnuM jJAna ane AtmAnA jJAnathI sarvanuM jJAna. saravALo bAMdhyo. ane Ama hotAM, AtmA jJAnamayapaNAne lIdhe svasaMtaka hovAthI jJAtA ane zeyanuM vastupaNe anyatva hovA chatAM pratibhAsa ane pratibhAyamAnanuM potAnI avasthAmAM anyonya milana hovAne lIdhe-anya hovA chatAM ananya che-dharmanI apekSAe anya che. dharmanI apekSAe ananya che. dharma e kahyA-jJAtA ne zeya, be dharma kahyAne ane A to ananya che. jJAtAye AtmA ane zeya paNa AtmA che abheda vivakSAmAM-arthAt jJAna ne zeya-AtmAnI jJAnanI avasthAmAM paraspara mizrita-ekamekarUpa hovAne lIdhe. juo dRSTino viSaya surakSita rAkhe che. temane bhinna karavA atyaMta azakya hovAthIpratibhAsane bhinna karI zakAto nathI. bhinna che ene bhinna jANa. paNa pratibhAsa to jJAnathI abhinna che-pratibhAsanA nimitto che je lokAloka e to jJAnathI bhinna che. paNa lokAlokano je pratibhAsa thAya che e to jJAnanI paryAya che ane e jJAnanI paryAyathI to Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekAMta amRta 106 pratibhAsa abhinna che ane e jJAna AtmAne jANe che to e jJAna AtmAthI abhinna che. (zrotA :- je bhinna che ene jANe kevI rIte ane je abhinna che ene na jANe kevI rIte) kevI rIte. (zrotA :- e pratibhAsa to abhinna che lokAlokano ne svaparano) e to jJAnanI paryAya che ne ! ekAkAra che e to. kokane ema thAya ke amAre kyAM paMDita thAvuM che. A vidvatAnI kyAM vAta karo cho. A to anubhavanI vAta che. A to mULa prayojanabhUta vAta che bhAI-AmAM paMDitAInI vAta nathI. eka pratibhAsane lakSamAM to le, ne rAta dI' vicAra to kara ke mArAmAM mithyAtva thAya che ke mithyAtvano pratibhAsa thAya che. mithyAtva AtmAmAM thatuM nathI. e to jJAna thAya che. paNa e karmakRta mithyAtvano ahIMyA pratibhAsa thAya che. pratibhAsa dekhIne huM mithyAdaSTi, huM rAgI, huM krodhI, rahevA de ne huM to jJAnamaya AtmA chuM ema le ne. (zrotA :- A vANI khare che eno pratibhAsa thAya che ke sAMbhaLe che ?) pratibhAsa thAya che. Ama hotAM AtmA jJAnamayapaNAMne lIdhe svasaMcetaka hovAthI jJAtA ane jJeyanuM vastupaNe anyatva hovA chatAM pratibhAsa ane pratibhAsyamAnanuM potAnI avasthAmAM anyonya (milana hovAne lIdhe-) pratibhAsa ane pratibhAsyamAna to eka ja che. jJAna che. arthAt jJAna ane jJeya. AtmAnI-jJAnanI avasthAmAM paraspara mizrita ekamekarUpa hovAne lIdhe temane bhinna karavA atyaMta azakya hovAthI-badhuMya jANe ke AtmAmAM nikhAta, pesI gayuM hoya e rIte pratibhAse che, jaNAya che. pAcho pratibhAsa kevI rIte, jJAnamAM jANe AvI gayuM hoya badhuM, lokAloka jJAnamAM AvI gayuM hoya, DUbI gayuM hoya ema jaNAya che. lokAloka bhinna che paNa lokAlokano pratibhAsa abhinna che. AtmA jJAnamaya hovAthI potAne saMcete che, anubhave che, jANe che ane potAne jANatAM sarva zeyo jANe ke teo jJAnamAM sthita hoya-jANe ke jJAnamAM AvI gayA hoya padArtho e rIte jaNAya che. jANe mArAmAM AvI gayA hoya evI rIte jaNAya che. AvyA nathI. AvI gayA hoya ema jaNAya che. eTale ene to oluM siddha karavuM che atyAre-lokAloka siddha karavuM che. jo Ama na hoya to arthAt AtmA sarvane na jANe to jJAnane paripUrNa Atma saMcetanano abhAva hovAthI paripUrNa eka AtmAnuM paNa jJAna siddha na thAya. kevaLajJAna siddha na thAya ema. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekAMta amRta 107 pravacanasAra jayasenAcAryanI TIkA gAthA 49-50 | athaikamajAnan sarvaM na jAnAtIti nizcinoti davvaM aNaMtapajjayamegamaNatANi davvajAdINi / (49) Na vijANAdi jadi jugarva kidha so savvANi jaannaadi|| 50 / / davvaM dravyaM aNaMtapajjayaM anantaparyAyaM ega eka aNaMtANi davvajAdINi anantAni dravyajAnita joNa vijANAdi yona vijAnAti anantadravyasamUhAn kidha so savvANi jANAdi kathaM sa sarvAna jAnAti jugavaM yugapadekasamaye, na kthmpiiti| tathA hi-AtmalakSaNaM tAvajjJAnaM taccAkhaNDapratibhAsamayaM sarvajIvasAdhArANaM mahAsAmAnyam / tacca mahAsAmAnya jJAnamayAnantavizeSavyApi / te ca jJAnavizeSA anantadravyaparyAyANAM viSayabhUtAnAM jJeyabhUtAnAM paricchedakA grAhakA: / akhaNDaikapratibhAsamayaM yanmahAsAmAnyaM tatsvabhAvamAtmAnaM yau'sau pratyakSaM na jAnAti sa puruSa: pratibhAsamayena mahAsAmAnyena ye vyAptA anantajJAnavizeSAsteSAM viSayabhUtA: ye'nantadravyaparyAyAstAn kathaM jAnAti ? na kthmpi| aba, eka ko nahIM jAnatA huA sabako nahIM jAnatA hai, aisA nizcita karate haiM jo eka dravya anaMta paryaya nantadravya samUha ko| nahiM jAnatA yugapat yadi vaha kaise jAne sarva ko // 50 / / gAthArtha :- yadi vaha AtmA ananta paryAyoM vAle eka dravya (Atmadravya) ko tathA ananta dravya samUha ko eka sAtha nahIM jAnatA hai to vaha sabhI ko kaise jAna sakegA? nahIM jAna skegaa| prakArAntara se gAthArtha - yadi yaha AtmA ananta paryAya yukta eka davya ko nahIM jAnatA hai to vaha sarva ananta dravya samUha ko eka sAtha kaise jAna sakegA? nahIM jAna skegaa| TIkArtha-dravya-dravya aNaMtapaJjaya-ananta paryAya ega-eka aNaMtANi davvajAdINi-ananta dravya samUha ko jo Na vijANadi-jo nahIM jAnatA hai, kidha so savvANijANAdi-vaha sabako kaise jAna sakatA hai? juga-yugapat-eka samaya meM, kisI Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 anekAMta amRta bhI taraha nahIM jAna sakatA hai| vaha isa prakAra-jJAna AtmA kA lakSaNa hai aura vaha akhaNDa pratibhAsamaya sabhI jIvoM meM sAmAnyarupa se pAyA jAne vAlA mahAsAmAnyarupa hai| aura va mahAsAmAnya jJAnamaya ananta vizeSoM meM vyApta hai| aura ve jJAna vizeSa viSayabhUta, jJeyabhUta ananta dravya-paryAyoM ke jJAyaka-grAhaka-jAnanevAle haiN| akhaNDa eka pratibhAsamaya jo mahAsAmAnya usa svabhAvavAle AtmA ko jo vaha pratyakSa nahIM jAnatA, to vaha puruSa pratibhAsamaya mahAsAmAnya se vyApta jo ananta jJAnavizeSa, unake viSayabhUta jo ananta dravya-paryAyeM, unheM kaise jAna sakatA hai ? kisI bhI prakAra nahIM jAna sktaa| atha etadAyAtam-ya: AtmAnaM na jAnAti sa sarvaM na jaanaatiiti| tathA coktam "eko bhAva: sarvabhAvasvabhAva: sarve bhAvA ekbhaavsvbhaavaaH| eko bhAvastattvato yena buddha, sarve bhAvAstattvatastena buddhaaH||" atrAha ziSya :- AtmaparijJAne sati sarvaparijJAnaM bhavatItyatra vyAkhyAtaM, tatra tu pUrvasUtre bhaNitaM sarvaparijJAne satyAtmaparijJAnaM bhavatIti / yadyevaM tarhi chadmasthAnAM sarvaparijJAnaM nAstyAtmaparijJAnaM kathaM bhaviSyati ? AtmaparijJAnAbhAve cAtmabhAvanA kathaM ? tadabhAve kevalajJAnotpattirnAstIti / parihAramAha-parokSapramANabhUtazrutajJAnena sarvapadArthA jJAyante / kathamiti cetlokAlokAdiparijJAnaM vyAptijJAnarUpeNa chadmasthAnAmapi vidyate, tacca vyAptijJAnaM parokSakAreNa kevalajJAnaviSayagrAhakaM kathaMcidAtmaiva bhaNyate / athavA svasaMvedanajJAnenAtmA jJAyate, tatazca bhAvanA kriyate, tayA rAgAdivikalparahitasvasaMvedanabhAvanayA kevalajJAnaMca jAyate-iti nAsti doSaH // 50 // atha krama pravRttajJAnena sarvajJo na bhavatIti vyavasthApayati uppaJjadijadiNANaM kamaso aDhe paDucca nnaanniss| (50) taM va havadi NiccaM Na khAigaM Neva savvagadaM // 51 / / ___isase yaha nizcita huA ki jo AtmA ko nahIM jAnatA vaha sarva ko nahIM jaantaa| vaisA hI kahA hai "eka bhAva sarvabhAva-svabhAvavAlA hai, sabhIbhAvaekabhAva-svabhAvavAle haiM; ata: jisake dvArA ekabhAva vAstavikarupa se jAna liyA gayA hai, usake dvArA sabhI bhAva vAstavikarupa se jAna liye gaye haiN|" Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 109 anekAMta amRta ___ yahA~ ziSya kahatA hai-AtmA kI viziSTa jAnakArI hone para sabhI kI jAnakArI hotI hai-aisA yahA~ kahA gayA hai, vahA~ pahale (49 vIM gAthA meM) sarva kI jAnakArI hone para AtmA kI jAnakArI hotI hai-aisA kahA thaa| yadi aisA hai to chadmasthajIvoM ko to sabhI kI jAnakArI nahIM hai, unheM AtmA kI jAnakArI kaise hogI? AtmA kI jAnakArI ke abhAva meM AtmabhAvanA kaise hogI? aura usake abhAva meM kevalajJAnI kI utpatti nahIM hotI hai| ____ AcArya isakA nirAkaraNa karate haiM-parokSa pramANabhUta zrutajJAna dvArA sabhI padArtha jAne jAte haiN| zrutajJAna dvArA sabhI padArtha kaise jAne jAte haiM? yadi yaha zaMkA ho to kahate haiM-chadmasthoM ke bhI vyAptijJAna (anumAna jJAna) rUpa se lokAlokAdi kI jAnakArI pAI jAtI hai| tathA kevalajJAna sambandhI viSaya ko grahaNa karanevAlA vaha vyAptijJAna parokSarupa se kathaMcit AtmA hI kahA gayA hai| athavA svasaMvedanajJAna se AtmA jAnA jAtA hai, aura usase bhAvanA kI jAtI hai, aura usa rAgAdi vikalpa rahita svasaMvedanajJAnarupa bhAvanA se kevalajJAna utpanna hotA hai-isa prakAra doSa nahIM hai||50|| viDIyo pravacana naM. 686 saLaMga pravacana naM. 8 tA. 4-8-87 ApaNe pravacanasAranI 48-49 gAthAnuM adhyayana karyuM. have e ja viSayane jayasenAcArya thayA che eka bIjA, ene paNa eka anuvAda karyo che pravacanasAra upara, e pustakamAMthI have Aje ApaNe enuM adhyayana karavuM che, ciMtavana karavuM che. eTale ke viSaya evo cAle che ke samyapha ekAMtapUrvaka anekAMta thAya che. jene dravyadRSTi thAya che, naMbara vana to e ja che. dravyasvabhAva jJAyaka tarapha eno upayoga jAya che tyAre ene jJAyakamAM ahaM thAya che ane vItarAgIdazA pragaTa thaI jAya che. samyagdarzana, samyajJAna enuM nAma samyaka meta cha. - have samyajJAna jyAre thAya che-tyAre jJAyaka to enA jJAnamAM jaNAya che paNa anubhavIne e zrutajJAna paNa emAM jaNAya che-zrutajJAnano viSaya AtmA to jANavAmAM Avyo ahaMpaNe paNa ene jANanAra zrutajJAna, e zrutajJAnanuM paNa jJAna thAya che. jJAyakanuM jJAna thAya che ane zrutajJAnanuM jJAna paNa abhedabhAve thAya che. emAM ene bheda pADavAnI jarUra na paDe enuM Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekAMta amRta 110 nAma anekAMta che. ekane to jANe che paNa anekane paNa jANe che-enuM nAma samyak ekAMtapUrvaka anekAMta kahevAmAM Ave che. have je jayasenAcArya bhagavAnanI TIkAmAM vizeSatA e AvI ke amRtacaMdrAcArya bhagavAne ema kahyuM ke je sarvane jANe che te ja eka AtmAne jANI zake che. je sarvane jANato nathI te eka AtmAne paNa jANI zakato nathI. evuM amRtacaMdrAcAryadeve kahyuM-tyAre bIjA eka TIkAkAra emAM prazna uThAvaze hamaNAM emAM ke je chadmasthano jIva che. chadmastha eTale alpajJAna. chadmasthano artha kevaLajJAna thavA pahelAnI jJAnanI dazA, adhuruM jJAna ene chadmastha jJAna kahevAmAM Ave che. ke to ahIMyA eka prazna utpanna kare che ziSya, ke amRtacaMdrAcArye to ema kahyuM 49 gAthAmAM ke sarvane jANe che te ja AtmAne jANI zake che. je sarvane jANato nathI te eka AtmAne jANI zakato nathI. tyAre ahIMyA ziSya prazna uThAve che ke ame to chadmastha chIe amane kevaLajJAna to thayuM nathI, to ame sarvane kevI rIte jANI zakIe. thoDA padArthane jANavAnuM kaho to ame jANIe chIe. hA pADIzuM. paNa badhA padArthone jANanAruM jJAna to atyAre amAruM jJAna che nahi amane che nahi-ane tame kaho cho je sarvane jANe te ja eka AtmAne jANe to pachI amane AtmAno anubhava na thAya-pachI AtmAnI bhAvanA jAge nahi. AtmAnI bhAvanA eTale pharI pharIne upayogane AtmAmAM joDavo enuM nAma AtmabhAvanA kahevAmAM Ave che. AtmAnI bhAvanA bhAvatA jIva lahe kevaLajJAna, e vikalpa nathI emAM AtmAnI bhAvanA eTale AtmAnI sanmukha thaI sAdhaka AtmAo pharI pharIne upayogane AtmAmAM joDe che ene AtmabhAvanA kahevAmAM Ave che. AtmabhAvanA vItarAgI dazA che. e AtmabhAvanA nirvikalpadhyAna che. eTale e AtmabhAvanA bhAvatA bhAvatA eTale ekAgra thatAM thatAM kevaLajJAnano bhaDako thAya che. to kahe che ame to sarvane jANatA nathI. to ame ekane AtmAne nahi jANI zakIeto ema AvI jaze ane ema AvatA to amane AtmAno anubhava nahi thAya. anubhava nahi thAya to amane kevaLajJAna pragaTa nahi thAya amane mokSa pragaTa nahi thAya, enuM amAre zuM karavuM ? evo AmAM eka prazna uThAvyo ziSye eno javAba sarasa Apaze. have ApaNe AmAMthI joIe A to uparathI vAta karI. jo eka dravya anaMta paryAya-anaMta dravya samUhako nahi jAnatA yugapada, yadi vaha kaise jAne sarvako-ema gAthA che. have enI TIkA. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 1 1 anekAMta amRta vaha isa prakAra-jJAna AtmAnA lakSaNa hai. rAgane kADhI nAkhyo. bhAvakarma, dravyakarma, nokarma bAda thaI gayuM ane jJAna AtmAkA lakSaNa hai, to AtmA che lakSarUpa ane jJAna che enuM lakSaNa to lakSaNa dvArA, lakSaNa lakSane prasiddha kare eTale AtmAne to prasiddha kare paNa rAgane ne parane prasiddha na kare. rAga enuM lakSaNa nathI. pudgalanuM lakSaNa hoya to prasiddha kare A to lakSaNa AtmAnuM che to e AtmAne ja prasiddha kare. jJAna AtmAkA lakSaNa hai aura vaha akhaMDa pratibhAsamaya sabhI jIvomeM sAmAnyarUpase pAyA jAnevAlA mahAsAmAnyarUpa hai. AtmA to mahAsAmAnyarUpa che paNa enuM je jJAnalakSaNa kahyuM, e jJAnalakSaNa paNa emAM badhuM jaNAya jAya evuM e mahAsAmAnya che. badho pratibhAsa AvI jAya. aura vaha akhaMDa pratibhAsamaya sabhI jIvo meM sAmAnyarUpase pAye jAnevAlA mahAsAmAnya hai. badhA jIvomAM sAmAnya jJAna upayoga pragaTa thaI rahyo che. jJAyaka to che paNa upayoga pragaTa thAya che ane sAmAnya jJAna kahevAmAM Ave che. trikALI dravyane sAmAnya kahevAya ane A upayogane vizeSa kahevAya e vAta ahIMyA nathI atyAre, atyAre to upayoga che je sAmAnya ane sAmAnya upayoga kahevAya. aura vaha mahAsAmAnya jJAnamaya anaMta vizeSomeM vyApta hai. have je upayoga che te enA anaMta viSayomAM vizeSomAM vyApe che. eTale ke enAmAM je pratibhAsa thAya che evo e joyAkAra jJAnamAM e vyApI jAya che. A je che emAM to pratibhAsa ja thAya che. jJAna sAmAnyamAM to svaparano pratibhAsa thAya che. pachI e pratibhAsa thAya che jemAM evuM eka vizeSajJAna joyAkAra jJAna pragaTa thAya che. e vizeSamAM paNa vyApe che. e pratibhAsa vizeSa jJAnamAM paNa che. ekalA sAmAnya jJAnamAM rahI jAya ane enuM vizeSa thAya (emAM paNa che). vizeSa paryAya-oluM to mahAsAmAnya che. paNa sAmAnya hoya enuM vizeSa hoyasAmAnyanA vizeSa ATha prakAranA che. kumati, kuzruta e paNa sAmAnyanuM vizeSa che. ahIM jJAna ajJAna na levuM hamaNAM emAM, e pachI levuM e emAM vyApe che. ema zA mATe kahyuM che? ke AmAM jo pratibhAsa che svaparano to emAM paNa che. pratibhAsa e kahevA mATe kahe che. kemake ajJAnInA jJAnamAM paNa svaparano pratibhAsa thAya che eTale e bhedajJAna karIne aMdaramAM jaI zake che. jo ajJAnamAM paNa svaparano pratibhAsa na hoya to bhedajJAna na karI zake, vidhi niSedha na karI zake. ene khabara na hoya paNa jyAre jJAnI maLe ke tuM parane jANe che, parane jANe che ema karI rahyo cho paNa tArAmAM to jJAyakano pratibhAsa thaI rahyo che. e pratibhAsa thaI rahyo che e tane jaNAto nathI. ane kathaMcit e upayoga ane AtmA tanmaya che ane zeyathI to jJAna -- Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 ra anekAMta amRta taddana bhinna che. to enA pratibhAsane tuM pakaDe che ane AnA pratibhAsane choDI de che. tArI bhUla che-e jyAre jJAnIno yoga thAya tyAre ene khyAla Ave ane pachI prayoga kare ane prayoga karatA saphaLa thAya. vaha mahAsAmAnya jJAnamaya anaMta vizeSomAM vyApta che-phelAyeluM che-prasareluM che. aura ve jJAna vizeSa viSayabhUta-aura ve jJAna-je vizeSajJAna kahyuM-sAmAnya uparAMta vizeSa-ve jJAna vizeSa viSayabhUta-eno viSaya che. je vizeSa jJAna thayuM eno paNa viSaya che. have e je sAmAnyajJAna che e paramAM ahaM karatuM nathI ane svamAM ahaM karatuM nathI. paNa enuM je vizeSa thAya che. sAmAnyanuM vizeSa ATheyajJAna e kAM paramAM ahaM kare ne kAM svamAM ahaM kare. cAra bola to svabhAvabhUta kahyA hatA. eTale vizeSa viSayabhUta zeyabhUta-have zeya keTalA che. koNa che jJayabhUta anaMta dravyaparyAyo ke jJAyaka, grAhaka jAnanevAle hai aura ve jJAna vizeSa viSayabhUta zaiyabhUta anaMta dravya paryAyo ke, anaMta dravya paryAyo che eno jANavAvALo che. jJAyaka eTale ene jANe che, jANanAra che. have jJAnanA bhedathI kahyuM. pachI kahe che jJAyaka ene jANe che. jJAnanA bhedathI samajAvyuM pachI jJAyaka ene jANe che, grAhaka che ema kahyuM. akhaMDa eka pratibhAsamaya jo mahAsAmAnya usa svabhAvavAle AtmAko-e svabhAvavALo AtmA che. ATha jJAna nahi. ATha jJAna to sApekSa che ne nAzavAna che. je sAmAnyajJAna che te kharekhara AtmAnuM svarUpa che. peluM to sApekSa che ane nAzavAna che. chatAM e vizeSa che ane emAM pratibhAsa thAya che, e barAbara che. ahIMyA akhaMDa eka pratibhAsamaya jo mahAsAmAnya usa svabhAvavAle AtmAkoAtmAno svabhAva sAmAnya jJAnarUpa che. vizeSa jJAnarUpa nathI. vizeSa jJAna to utpAvyayavALuM che. A utpAda-vyayavALuM hovA chatAM nAzavAna nathI ane A anAdi anaMta che. kemake e upayoga upayoga upayoga upayoga koI kALe upayoga vinAno jJAyaka na hoya-ane e upayoga svamAM ke paramAM ahaM karato nathI, enuM je vizeSa thAya che-je upayogamAM svaparano pratibhAsa che, ema enA vizeSa mati, zruta, avadhi, mana:paryaya, kevaLajJAna emAM paNa svaparano pratibhAsa thAya che, emAM bhedajJAna karI zakAya che. bhedajJAna karIne aMtaramAM jaI zakAya che. olo upayoga nahi. (zrotA - e to svabhAvarUpa che) ene sAmAnya kahyuM. paNa vizeSa-vizeSamAM bhedajJAna hoya. sAmAnya jJAnane to mAtra upayoganuM lakSaNa kahyuM hatuM-svaparano pratibhAsa emAM bhedajJAnanI zakti nathI. che upayoga to paNa e upayoga je sAmAnya che enuM vizeSa-mati, zruta, avadhi, mana:paryaya, kevaLajJAna, kumati, kuzruta, Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 113 anekAMta amRta kuavadhi enAM vizeSo che. e vizeSono viSaya anaMta dravya-guNa-paryAya che. e jJAna che. e jJAnamAM svaparano pratibhAsa thAya che-emAM e kahe che vizeSa jJAnano viSaya zuM che? ke zeya che. e joya kevuM che? e zeyane viSaya thAya che emAM-sAcI vAta che pratibhAsa thAya che-paNa e zeyabhUta anaMta dravyaparyAyoke, anaMta dravyaparyAyone jANanAruM te vizeSa. (zrotA :- anaMta dravya paryAya ema kema kahyuM?) ke e paryAyamAM anaMta dravyaparyAya pratibhAse che. svapara beya, sva paNa anaMta che. sva evo jJAyakabhAva emAM anaMta guNo che, enI anaMta paryAyo che e paNa anaMtarUpe che ane lokAloka paNa anaMtarUpe che-anaMta che. guNano aMta nathI. enI vyAkhyA kare gurudeva, A AkAza ne anaMta anaMta e vyAkhyA kare ApaNane to e AvaDe nahi. e paNa anaMta che. e AtmA kevo che? anaMta svabhAvI che. anaMtaguNo che, anaMta dharmo che emAM nitya anitya Adi ane anaMtakArakanA bhedo che. evuM anaMtapaNuM eka AtmAmAM raheluM che, eno pratibhAsa thaI rahyo che vizeSamAM-sAmAnyamAM che paNa sAmAnya je che e zeyAkAra jJAna nahotuM-pratibhAsarUpa hatuM. have A yAkAra jJAna thayuM, joyAkAra jJAnamAM bhedajJAna che. (zrotA :- viSaya lIdho eTale ja joyAkAra jJAna thayuM tyAM sudhI nirviSaya hatuM) e to svabhAva che trikALa, eno trikALa svabhAva che upayogano-pratibhAsa thAya che. samajI gayA. e pratibhAsa thAya che e to enuM lakSaNa kahyuM hatuM. have je pratibhAsa thAya che jJAna sAmAnyamAM evuM eka vizeSa-jene kahevAya sApekSapeluM che nirapekSa-jJAna sAmAnya che nirapekSa-ane enuM je vizeSa che e sApekSa che. mati, zruta, avadhi, mana:paryaya, kevaLa-kumati, kuzruta Adi. e badhuM vizeSa che. paNa vizeSa che e sApekSa che. sApekSa che eTale kharekhara e AtmAnuM lakSaNa nathI. e paradravya che, parabhAva che, sApekSa che, nAzavAna che. olo upayoga to avinAzI che. jema jJAyaka avinAzI nitya dhruva. ema A upayoga paNa dhruva che. dhruva eTale tenuM te, tenuM te, tenuM te, ema I apekSAe. (zrotA :- trikALI ema nahi. utpAda vyaya hovA chatAM-tenuM te, tenuM te, ema) dhArAvAhika tenuM te. jema jJAyaka anAdi anaMta tema upayoga paNa anAdi anaMta che. ane e upayogamAM svaparano vibhAga karavAnI bhedajJAna karavAnI zakti nathI, I enA vizeSamAM che. ane e vizeSa je che-e vizeSamAM pratibhAsa to Avyo svapara beyano, to emAM paranA pratibhAsamAM zuM levuM? ke zeya levuM e zeya keTalAM-ke anaMtA-anaMta dravya guNa paryAya badhuM enuM zeya che. ene e jANe che. jANe che eTale ke @ Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 anekAMta amRta pratibhAsa thAya che ane upacArathI jANe che ema kahevAmAM Ave che. akhaMDa eka pratibhAsamaya jo mahAsAmAnya usa svabhAvavAle AtmA ko, vizeSa svabhAvavALo AtmA nathI. kemake vizeSamAM bhale svaparano pratibhAsa thAya paNa e vizeSa sAmAnyamaya nathI ane upayoga sAmAnya e to dravyamaya che. ema kahevA mAMge che. kema ke pelA sApekSa che ne nAzavAna che ne paradravya che ne parabhAva che. eTale matidhRta lakSaNa nathI. upayogo lakSaNaM-upayogo lakSaNe tyAM tattvArthasUtramAM matizrutane lakSaNa nathI kahyuM ane samayasAramAM paNa nathI kahyuM-lakSaNa haMmezA lakSane prasiddha kare ane vizeSa je che te lakSaalakSa beyane prasiddha kare-svane viSaya kare to samyajJAna-parane viSaya kare to mithyAjJAna. (zrotA :- bahu sarasa-pharIthI) enAmAM zakti che. durupayoga kAM saupayoga. samajANuM kAMI ? (zrotA :- vizeSa che e lakSa-alakSa beyane prasiddha kare che.) hA. karI zake che. sAmAnya upayoga to jJAnamaya jJAyakamaya che. samajI gayA. ane A je sAmAnyanuM vizeSa pragaTa thAya che emAM svaparano pratibhAsa thAya che e vizeSa che. e vizeSamAM e bhUla kare che-parano pratibhAsa thAya che ahaM karI lya che ane svano pratibhAsa thavA chatAM temAM ahaM karato nathI. A jJAyaka cidAnaMda AtmA te mAro che tyAM sudhI enI najara pahoMcatI nathI. AhAhA ! (zrotA :- vizeSa che e lakSa-alakSa beyane prasiddha kare che, ane bIjI bhUla zuM thaI-ke je vizeSa jJAna pragaTa thAya che-emAM parano rAgano pratibhAsa thAya che-paNa rAgano pratibhAsa dekhIne huM rAgI, ema kare che. paNa rAgI to pudgala che e khyAlamAM AvatuM nathI. emAM be che vizeSamAM. sAmAnyamAM svaparano pratibhAsa-e to lakSaNa bAMdhyuM. e gothuM khAto nathI. sAmAnya upayoga gothuM khAto nathI. (zrotA :- eTale upayogamAM je AtmA ema kIdhuM -matijJAnamAM AtmA che e nizcayapUrvakano vyavahAra che. e vastu sthitimAM nahi) nA, nA, nA. emAM kharekhara-e zrutajJAna je aMtarmukha thaI atIndriyajJAna dvArA AtmAne jANe che e vAta sAcI che- paNa e je mati-zrutajJAnano upayoga che e to nAza thaIne kevaLajJAna thaze eTale lakSaNa kema kahevAya. (zrotA :- e to sApekSa che e lakSaNa kema kahevAya ?) nAzavAna che. e TaLato bhAva che. (zrotA :- lakSaNa to anAdi anaMta hoya) hA, lakSaNa to anAdi anaMta hoya. ane e lakSaNa lakSane ja prasiddha kare ane alakSane prasiddha na kare. ane vizeSa to alakSane prasiddha karIne ajJAnI banI jAya che. (zrotA :- ane viSayabhede nAmabheda pAme che) A poInTa che hoM pharIne, zuM kahyuM? ke -- Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 15 anekAMta amRta je jJAna sAmAnya che emAM to svaparano pratibhAsa thAya che. e svanuM lakSa kare ane paranuM lakSa kare evuM emAM nathI. pratibhAsa thAya paNa e sAmAnya jJAnanuM vizeSa thAya che jyAre, tyAre e vizeSamAM pratibhAsa to beyano che-paNa e bhUla kyAM kare che ke je vizeSamAM parano pratibhAsa thayo emAM ahaM kare che ane svano pratibhAsa thAya che emAM ahaM karato nathI eTale ajJAnI banIne rakhaDe che. - jyAre pratibhAsa parano thAya che rAgano-have e rAgano pratibhAsa thAya che, to e rAga mAro che ne mArAmAM thAya che e enI bhUla che. kema ke rAga to thAya che karmanI sattAmAM I zeyamAM thAya che. jJAyakamAMya nahi ane jJAyakanA jJAnamAMya nahi. (zrotA :- bahu sarasajJAyakamAMya nahi ane jJAyakanA jJAnamAM paNa nahi.) jJAnamAM rAga thAya? (zrotA :- kevI rIte thAya - to jJAna kyAM jAya?) adabhUta vAta che. (zrotA :- vizeSa lakSa alakSa beyane prasiddha kare che-eTale A bhedajJAnanI kaLA che.) bhedajJAnanI kaLA-zuM kahuM? pratibhAsa to amRta che. eka zabda basa che basa. (zrotA :- atyAre amRta ja varase che.) pratibhAsa upara jenuM dhyAna kheMcAze, ema lAge che enA bhavano aMta AvI jaze-lakSa khecAvuM joIe ke huM parane jANuM chuM ke parano pratibhAsa thAya che basa, eTalo vicAra karomane A moTarano pratibhAsa thAya che ke moTara mArAmAM jaNAya che ke huM moTarane jANuM chuM. jaNAtI nathI moTara ane e jANato paNa nathI. paNa moTarano pratibhAsa thAya che, to moTara mArI ema kema thayuM? ke eno pratibhAsa dekhIne enuM lakSa enA upara jAya che. saMsAranuM kAraNa kahyuM meM-saMsAranI paNa siddhi karavI joIe ne, A phekTarI jaNAya che, to phekTarImAM ahaMbuddhi thaI jAya che. paNa phekTarIno pratibhAsa thAya che to phekTarImAM ahaMbuddhi nahi thAya ane ahIMyA ahaMbuddhi thatA vAra lAge toya vAMdho nathI. paNa emAMthI to ahabuddhi choDI daIza. emAM to che ja nahi. eTale vicAra ema Avyo ke amerikA eka arcanAbena che. abhyAsI che. eNe kahyuM cAra keseTa AmanI sAthe mokalajo-cAra keseTa mokalI dyo pachI tyAM kopI game teTalI karAvI leze. A samyapha ekAMtapUrvaka anekAMtano pATha che. dhyeyapUrvaka joya ane e parayane kevI rIte jANe che jJAna. e kaLA che. (zrotA :- dhyeyapUrvaka joya to kIdhuM paNa paraNeyane kevI rIte jANe che jJAna e kaLA che) potAnuM ne paranuM bhaviSya khyAlamAM Ave che atyAre. asaMkhya abaja varSa pachInuM hoM. AhAhA ! kemake svargamAM jaIne pachI bahAra nIkaLaze ne, ghaNAM jIvo pahelAM svargamAM jaze Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 6 anekAMta amRta pachI sAdhanA karaze. asaMkhya abaja varSa jatAM rahe che eka sAgaramAM, to evA sAgaro jatAM raheze pachI ene mokSa thaze. paNa e asaMkhya abaja varSa pachI mokSa thavAno che enuM jJAna atyAre thaI jAya che. (zrotA :- kemake eno pratibhAsa che, to pratibhAsa che ne to eno AvirbhAva thAya.) je jJAnane jANe che te joyane jANe che je jJAnane jANato nathI te zeyane jANato nathI. are A pratibhAsano AvirbhAva thAya che ne eTaluM koIkane khyAlamAM Ave ne to jJAnanA sAmarthyamAM AvI jAya. ane pratibhAsano pakSa AvI jAya ane huM parane jANu chuM e pakSa chUTI jAya. bhale aMdara jatA vAra lAge paNa eno pakSa chUTI jAya. huM parane jANuM chuM e pakSa chUTI jAya. paNa huM parane jANato nathI tyAre to parane jANaze. (zrotA :- barAbara-parane jANato nathI tyAre to parane jANaze) paMkaja ! jainadarzana apUrva che. jaina dharmanI Toce koI AvatuM nathI. (zrotA :- parane jANato nathI tyAre to parane jANaze) badhuM jaNAya jaze. tuM ekane jANato nathI ema to kahe to aneka jaNAya jaze. evuM AmAM che lakheluM. (zrotA :- eka paNa parane huM jANato nathI ema kahe to badhuM para jaNAya jaze) vagara puruSArthe hoM-puruSArtha to aMdaramAM javAno che. ene jANavAno kyAM puruSArtha che-puruSArtha vagara maphatanA bhAve jaNAya jAya che. pahelAnA kALamAM zAkabhAjI levA jaIne to kothamarI maracA maphata ApI detA-70 varSa pahelAnI vAta karuM chuM. samajI gayA. A to AtmAne jANatAM badhuM jaNAya jAya che maphatanA bhAva-tAre jANavAno prayatna nahi karavo paDe bhAI ! tRpta-tRpta thaI jAIza jaNAya gayuM badhu. AtmAne jANyo, eNe badhuM jANyuM, kAMI bAkI na rahyuM. jANavAnI icchA marI jAya. icchA eTale ekatvabuddhinI icchA-vAMchA nathI rahelI jANavAnI. (zrotA - AtmAne jANe e paryAya to svaparanA pratibhAsamaya che. to AtmAne jANe che to jJAnanI paryAya na jaNAya? evuM to bane nahi. ane e to pratibhAsamaya che to lokAloka jaNAya jAya che, je jANavAnI kriyAnI rIta samajAvI bhUla thavAno avakAza nathI.) ghaNAM varSo pahelAM-varSo thaI gayA sonagaDhamAM eka udepuravALA bhAI hatA ene kahyuM ke AtmA parane jANato nathI. jANe che kharo paNa DAyarekTa nathI jANato-inaDAyarekTa jANe che-A DAyarekTa inaDAyarekTa zuM? InaDAyarekTa eTale jJAnane jANatAM joyo jaNAya jAya che. akhaMDa eka pratibhAsamaya jo mahAsAmAnya usa svabhAvavAle AtmAko-vizeSa ATha paryAyavALo AtmA nathI. sAmAnyavALo che AtmA-jo pratyakSa nahi jAnatA AvA Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekAMta amRta svabhAvavALA AtmAne je pratyakSa nathI jANato-to vaha puruSa pratibhAsamaya mahAsAmAnya se vyApta jo anaMta jJAnavizeSo unake viSayabhUta jo anaMta dravyaparyAye unheM kaise jAna sakatA. nahi jAna sakatA. kisI bhI prakAra nahiM jAna sakatA. isase yaha nizcita huA kI jo AtmA ko nahi jAnatA, vaha sarvako nahi jAnatA-AtmAne jANato nathI e sarvane jANI zakato nathI. vaisA hI kahA haiM. have eka zloka che. enI aMdara eNe koI zAstrano AdhAra Apyo che. 117 ekabhAva sarvabhAva svabhAvavAlA hai-sabhIbhAva ekabhAvasvabhAvavAlA hai athavA jisake dvArA ekabhAva vAstavika rUpase jAna liyA gayA hai usake dvArA sabhI bhAva vAstavikarUpase jAna lIye gaye hai. ahIMyA ziSya prazna kare che. je sarvane jANe e AtmAne jANe. ema Ape kahyuM emAMthI ziSyane prazna uThyo. e pahelA ApaNe uparathI lIdhuM te. AtmAkI viziSTa jAnakArI hone para sabhI kI jAnakArI hotI hai aisA yahAM kahA gayA hai. vahAM pahele 49 mI gAthAmAM sarvakI jAnakArI hone para AtmAkI jAnakArI hotI hai aisA kahA thA. 49 gAthAmAM. yadI aisA ho to ke sarvane jANe te ja AtmAne jANe-evuM hoya to-ziSya prazna kare che. yadI aisA hai to-chadmastha jIvoMko sabhI kI jAnakArI nahi hai-enA kSayopazama anusAra thoDA padArthane jANe. bAjunA kamarAmAM zuM thAya che e jANI na zake-to bahAranuM to kyAMthI jANI zake? yadI aisA hai to chadmastha jIvoM ko to sabhI kI jAnakArI nahIM hai. to unheM AtmA kI jAnakArI kaise hogI. je sarvane jANato nathI to tene AtmAnI jANakArI kevI rIte AvI zake ? Ape kahyuM ke sarvane jANe te ja AtmAne jANI zake to chadmastha che, alpajJAna che te sarvane to jANato nathI. sarvane jANato nathI to AtmAne kevI rIte jANI zakaze ? eTale ke nahi jANI zake, tamArA kahevA pramANe ema ziSya kahe che. AtmA kI jAnakArI ke abhAvameM-jo AtmAne jANato nathI jIva. sarvane jANato nathI to AtmAne jANato nathI to enA abhAvamAM, AtmabhAvanA kaise hogI-AtmAne jANe pachI AtmabhAvanA pragaTa thAya. AtmAne jANe ane zraddhA kare eTale AtmabhAvanA eTale upayogane aMdaramAM laIne ekAgrapaNe ene bhAvavuM-bhAvanA eTale nirvikalpa dhyAna. AtmabhAvanA bhAvatA lahe jIva kevaLajJAna. e bhAvanA eTale vikalpa nathI. e vAta vikalpanI nathI, rAganI nathI, IndriyajJAnanI nathI. bhAvanA eTale ekAgratA. upayoga AtmAmAM ekAgra thAya. Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 anekAMta amRta AtmA kI jAnakArIke abhAvamuM AtmabhAvanA kaise hogI-aura usake abhAvamuM kevaLajJAna kI utpatti nahi hotI hai. ziSya prazna karyo-eno uttara Ape che have. AcArya usakA nirAkaraNa karate hai-khulAso kare che. parokSa pramANabhUta zrutajJAna dvArA-parokSa pramANabhUta samyajJAnanI vAta che A-parokSa pramANabhUta zrutajJAna ke dvArA-atIndriyajJAnake dvArA-bhAvazrutajJAna-zrutajJAna dvArA sabhI padArtha jAne jAte hai-zrutajJAnathI badhA padArtha jANavAmAM Ave che. zrutajJAna dvArA sabhI padArtha kaise jAne jAte hai-kevaLajJAna dvArA to jANavAmAM Ave paNa zrutajJAna dvArA kevI rIte jANavAmAM Ave-ema prazna thAya. yadI yaha zaMkA ho to kahate haiMAcAryabhagavAna. sAMbhaLa ! chaHDoke bhI AtmajJAnaanumAnajJAnarUpase lokAloka Adi kI jAnakArI pAI jAtI hai. chabI che, cothuM pAMcamuM chaThTha guNasthAna che. to paNa e parokSa pramANabhUta zrutajJAna dvArA anumAna dvArA-jene anubhava thayo hoya ene anumAna hoya. ajJAnIne anumAna khoTuM che. jene AtmAno pratyakSa anubhava thayo zrutajJAna, ene anumAna dvArA-vyApti jJAnarUpase lokAloka AdikI jAnakArI pAI jAtI hai-tathA kevaLajJAna saMbaMdhI viSayako grahaNa karanevAlA vahavyAptijJAna-anumAnajJAnaparokSarUpAse kathaMcit AtmA hI kahA jAtA hai. parokSarUpe jANe che. lokAlokane parokSarUpe jANe che. lokAlokane parokSa anumAnathI (jANe che) jene anubhava che ene anumAna sAcuM. bhAvazrutajJAnInI vAta che. ajJAnInuM anumAna khoTuM-pratyakSa vinA parokSa na hoya. pratyakSa kevaLajJAnamAM che, Ane parokSa pramANabhUta zrutajJAna dvArA-parokSa zuM? pratyakSa zuM? anumAna zuM? pratyabhijJAna zuM? jene kAMI abhyAsa na hoya-ene to kAMI khyAlamAM na Ave. thoDo abhyAsa to joIe, to kAma Ave. parokSarUpase kathaMcit AtmA hI kahyA gayA hai-parokSapaNe kathaMcita AtmA hI kahyA gayA hai. parokSarUpe jANe che e paNa AtmA ja che. pratyakSarUpe jANe e paNa AtmA ane parokSarUpe jANe e paNa AtmA ja che sAdhaka. (zrotA :- kemake enuM anumAna sAcuM che anubhavI che eTale sAcuM che.) athavA svasaMvedanajJAnase AtmA jAnA jAtA hai. one anumAnathI jANe che ane Ane anubhavathI pote jANe che. AtmAne svasaMvedanajJAnathI. (zrotA :- eTalo taphAvata jANavAmAM) taphAvata eTalo che. kemake oluM che ne anumAnajJAna e mAnasika jJAna che. anubhava che e AtmikajJAna athavA svasaMvedanajJAnathI svasaMvedana-pote potAne jANavo enuM nAma svasaMvedanajJAnaparane jANavuM e nahi. AtmA jAnA jAtA hai. usarUpase bhAvanA kI jAtI hai-aura usa Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 19 anekAMta amRta rAgAdi vikalpa rahita svasaMvedana jJAnarUpa bhAvanAne kevaLajJAna utpanna hotA hai. isa prakAra doSa nahi hai. anumAnathI to AtmAne jANe che paNa svasaMvedanajJAnathI paNa AtmAne jANe che. ema be prakAre jANe che. anumAnathI ane anubhavathI. paryAyamAM pratibhAsa to jJAnI ne ajJAnIne beyane svaparano pratibhAsa thAya che. rAgano pratibhAsa pAMca mahAvratano pratibhAsa thAya che jJAnIne-ajJAnIne krodhano pratibhAsa thAya che. ajJAnI kahe huM krodhI ane pelo pratibhAsa thAya che pAMca mahAvratano rAgano to (jJAnI) kahe e mAruM svarUpa nathI. AhAhA ! kAraNa ke jJAnane jANatAM enA pratibhAsane jANI lIdhuM-paNa ekalA jJAnane nathI jANya-jJAna dvArA AtmAne jANatAM evuM jJAna, eNe A pratibhAsane jANI lIdho. (zrotA :- ekalA jJAnane nathI jANyuM, e jJAna dvArA AtmAne jANatAM e pratibhAsanuM jJAna thaI jAya che. e anekAMta thayuM) e anekAMta. potAne jANatAM paranuM jJAna thAya e anekAMta. samyaka ekAMtapUrvaka anekAMta. (zrotA - e jJAnane jANatAM jJAna nathI thayuM jJAna jJAyakane jANe tyAre pratibhAsanuM jJAna thAya.) hA. enA vinA na thAya. jJayAkAra jJAna thayuM to joyAkAra jJAnamAM ema na lIdhuM ke parane jANe che ema na lIdhuM . svaparane jANe che ema na lIdhuM. zeyAkArajJAnamAM jJAyakapaNe je jaNAyo te svarUpa prakAzananI avasthAmAM paNa jJAyaka ja che. jJAta : te to te ja che. je jANavAmAM Avyo teno te ja jANavAmAM Avyo. pahelA parokSa ane pachI pratyakSa. (zrotA :- pahelA parokSa ne pachI pratyakSa) emAM pahelA parokSa ne pachI pratyakSa be che. karaNalabdhinA pariNAmamAM parokSa che emAM AnaMda nathI, samyaphadarzana nathI. enI sanmukha che ene samyagdarzana thAya ja. jene karaNalabdhinA pariNAma Ave ene thAya ja. sUkSma pariNAma che. AtmA abhimukha tenI dhArA cAlI che. pratyakSa thAya tyAM parokSa na hoya. ane jyAM parokSa hoya tyAM pratyakSa hajI nathI thayuM, pratyakSa na thAya tyAM sudhI AnaMda na Ave. parokSamAM AnaMda nathI. AnaMdanI havA to AvI paNa AnaMda nathI. (zrotA :- ThaMDI havAthI tarasa na chIpe pANIthI chIpe) pahelA A huM bahu leto hato-sUryano udaya thavA pahelA poha phATyo. eTale prakAza thAvA mAMDyo ne-sUryanA udayane hajI vAra hoya to paNa Ama prakAza thAya ne. ema AtmAnA anubhava pahelA ene khyAla Ave che. enI pAchaLa have sUryano udaya ja thavAno che. prakAza Avaze-peluM parokSamAM AvI gayuM. hamaNAM sUryano prakAza thavAno-thayo nathI paNa niHzaMka che e. (zrotA :- vizeSa lakSa alakSa be ne prasiddha kare mATe sApekSa che.) ane sAmAnya kone prasiddha kare? (zrotA :- eka jJAyakane ja bIjA koIne prasiddha ja na kare.) e ahaM kare che? Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 20. anekAMta amRta (zrotA:- nA, bIje ahaM kare to vizeSa thaI jAya che. niSkriyamAM baMdha mokSanI pravRtti nathI tema tenA sAmAnyamAM paNa baMdha mokSanI pravR inathI vizeSamAM che) vizeSamAM che. AhA ! (zrotA :- paNa vizeSanI eka kacAza che lakSa-alakSa beyane prasiddha kare che jyAre e lakSane prasiddha karI nAkhe tyAre enuM nAma samyakajJAna) viSayabhede nAma bheda. barobara poNA agiyAra thayA 45 miniTa thaI. (zrotA :- 45 varSano nicoDa AvI gayo) pUruM thaI gayuM Aje. (zrotA :- sAMbhaLanArane paNa saMtoSa thaI jAya ke prabhu vastunuM svarUpa AvuM che. aMdara-bahAra sAmAnya vizeSa badhI rIte spaSTa thaI jAya evI vANI. lakSa alakSa beyane prasiddha kare che. ane e viSayabhede nAmabheda pAmI jAya-bhAvabhede nahi ane to paNa e sApekSa che mATe e lakSaNa nahi. je jJAnamAM-matijJAnamAM AtmA jaNAya. e matijJAna AtmAnuM lakSaNa nahi. kemake e sApekSa che ane lakSa alakSa beyane prasiddha karI zake che. eTale e vizeSa che eTale e lakSaNa nahi. sAmAnya e ja lakSaNa) kAraNa ke vizeSajJAna zrutajJAna Aje aMtarmukha thayuM kAle bahirmukha thaI jAya. eno bharoso zuM? (zrotA :- Aje samyagdarzana kAle mithyAdarzana) eno bharoso nahi. enA bharose na rahevuM bahu. (zrotA :- atyAre thAya ane pAchuM paDI paNa jAya jIvane) che ne AgamamAM AdhAra che. AgamamAM to AdhAro che badhA. Agama pokAra kare che. bhale pachI aMtarmuhUrtamAM pAcho Ave. (zrotA :- eno so TakA bharoso na thAya, niraMtara jema sAmAnya upayogano thAya. jemAM lakSa thayA ja kare che.) sAmAnyamAM to sva ke paranuM lakSa karavAno prazna ja nathI. vizeSamAM che. jJayAkAra jJAna kAM svane jANe kAM para jANe basa. to emAM saMsAra baMdha mokSa AvI gayuM. (zrotA :- baMdha-mokSanI pravRtti vizeSamAM che.) basa. jANelAnuM zraddhAna thaI jAya. paNa pratibhAsa thAya che te vakhate ja jeno pratibhAsa thAya che e jaNAya che-e marI gayo emAM I marI gayo-je vakhate pratibhAsa thAya e vakhate ahaM thAya tyAre maryo-ema lAge ke are AmAM ahaM na thAya, bhale pratibhAsa thAya paNa ahaM na thAya. mAro nathI. paNa mArAthI bhinna che. (zrotA :- pratibhAsane jANavuM anivArya che evuM koNe kIdhuM ) koNe kIdhuM? pratibhAsa thAya ane jANe e anivArya nathI. e lIdhuM tuM kAle. (zrotA:- pratibhAsa thAya emAM ahaM na thAya. paNa pratibhAsa thAya plasa jaNAya emAM, to ahaM thAya) jANato ja nathI e ja eno upAya che. bIjo koI upAya nathI. jANato nathI tyAM lokAloka jaNAya jaze. gajabanI vAta che ne. (zrotA :- paNa laukikamAM che ne ke na mAMge to doDatuM Ave.) pitA maLyA paNa pitA Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 2 1 anekAMta amRta kevA maLyA Ama kIdhuM teNe-eTale tarata ja zraddhA na bese koIne, koIne zraddhA ghaDIkamAM na bese. kAraNa ke pratibhAsano jo khyAla no hoya to AvirbhAvano khyAla no Ave. I khoTuM lAge. kAM banAvaTa lAge. bhAvanAtmaka lAge. bhAvanAmAM kheMcAI jAya. ame to ene pramANa karyuM. prupha karyuM. eka jIvane AvyuM te ja pAchuM bIjA jIvane AvI gayuM ke e vAta sAcI che. eTale jJAnIne to pratibhAsano AvirbhAva thAya che. paNa ajJAnIne apavAdarUpa che A. bIjAone paNa thayo che, thAya che. bIjAnIya amane khabara che mithyASTinI ho. jJAnanI tAkAta koI aciMtya che. jJAna che ne malina thayuM nathI. mithyASTinuM jJAna svaccha che. sAMbhaLaje ! to I svacchatAmAM svano ne parano lokAlokano pratibhAsa thaI gayo che ane ene AvirbhAva thaI zake che. upayoga svaccha che malina thayo nathI. upayogamAM rAgano pratibhAsa ja thayo che temAM rAga Avyo nathI. ajJAnIne paNa rAga bhinna ne jJAna bhinna ja rahyuM che. hA, eno rAgano pratibhAsa thayo che te pratibhAsa dekhIne bhUle che ke huM rAgI, to I to enI bhUla che. svarUpanI bhUla nathI thaI. svabhAva to jJAna ja che. AtmA jJAnamaya che. anAdi anaMta jJAnamaya che. are evuM paNa Ave che ke anAdithI jIva jJAnarUpe pariName che ane mithyAtvarUpe pariNamato nathI. evuM paNa bhagavAnanI vANImAM AvyuM che. kone kahevuM A? ane I samayasAra kahe che ke jo zubhAzubharUpe pariName to jaDa thaI jAya. zubhAzubharUpe pariNamato nathI ema zAstra kahe che. samayasAra pokAra kare che hoM. zubhAzubhabhAva tenA svabhAve AtmA koI kALe pariNamato nathI. pariName to zuM thAya? ke jaDa thaI jAya. tyAre I jJAnarUpe to pariName che to zubhAzubhabhAvonuM zuM thayuM? ke eno pratibhAsa thayA kare che. teno pratibhAsa thayA kare che ane AtmA jJAnarUpe pariNamyA kare che. evuM badhuM zAstramAM ghaNuM che paNa zalya ghusI gayuM che. zuM thAya? - mithyAtvanA ane rAgadveSanA pariNAma konA che te paNa jIvane khabara nathI, jIvanI jAta nathI. kajAta che. aNagaNato bhAva che. ane ema mAne che ke mArAmAM krodha thAya che. are bhAI! tArAmAM krodha nathI thato tArAmAM AtmAnuM jJAna thAya che. ane emAM krodhano pratibhAsa thAya che. krodha jJAnamAM Avato nathI, upayogamAM upayoga che. upayogamAM krodhAdi nathI. AhAhA ! AvI vAto che. thaI gayo TAIma. koI bIjAe prazna na karyo. zrotA:- upayogamAM je svacchatA che te nirapekSa che ke svacchatva zaktine kAraNe che? bhAIzrI :- nirapekSa che. upayoga nirapekSa che ane anAdi anaMta svaccha che. e | svacchatva zakti temAM nimitta paDe che. ane upayoga svataMtrapaNe svaccha che. emAM kAraNa Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 22 anekAMta amRta kArya kahevuM te vyavahAra thaI gayo. eTale ema kahevAya ke svacchatva zakti che te upayogamAM vyApe che. kahevAya, I vyavahAra che. paNa svataMtrapaNe upayoga svaccha che. (zrotA :- pahelAM nirapakSanI siddhi karI ane pachI sApekSa che.) upayoga anAdi anaMta svaccha che. jJAna upayoga nirapekSa svataMtrapaNe anAdi anaMta svaccha che, te to AtmAnuM lakSaNa che. te zeyanuM lakSaNa che dhyeyanuM lakSaNa nathI. 105 varSanI uMmaranA AtmAnaMdajI gujarI gayA temaNe A vAta karI hatI. eka bhAI mArI pAse AvyA temaNe ema kahyuM ke AtmArAmajIe ema kahyuM ke AtmAnuM lakSaNa to parama pAriNAmikabhAva che eTale ke dhyeyanuM lakSaNa paramapAriNAmika bhAva che ane zeyanuM lakSaNa upayoga che. meM kahyuM. vAha ! eTalo bheda paDyo I barAbara che. AtmA che ne. tenI adhyAtmanI lAIna hatI. Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namaH mime