Book Title: Anagarna Ajwala
Author(s): Gunvant Barvalia, Pravina R Gandhi
Publisher: Saurashtra Kesari Pranguru Jain Philosophical and Literary Research Centre
Catalog link: https://jainqq.org/explore/032447/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajvALA lekhana-saMpAdana : guNavaMta baravALiyA 7 praviNAbena Ara. gAMdhI Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ koI hi8888888888888888888888 (aNagAranAM ajavALI lekhana-saMpAdana :* guNavaMta baravALiyA 0 praviNAbena Ara. gAMdhI hI-cha8888888888888888888888888888888888888888888888888888 BB8888888888888B8BBBBBBBBBBBBBBBBBBBBB 88888AS. -: prakAzaka :saurASTra kesarI prANaguru jana philosophikala enDa vITarathI rIsarca senTara, ahaMma spIrIcyuMala senTara eca. naM. 231, zAstrI nagara, 90 phITa roDa, bumaMdira sAme, lAmbA oTo pAse paMtanagara ghATakopara (I) muMbaI-40007pa phona naM. 25125658 L SABRERURBACAURUBURBABES Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 2 ] Angarna Ajwala by G.M. Barvaliya & P. R. Gandhi Feb-2008 ANagAratAM jAjavALA graMthavimocana pAvana nizrA : AcArya zrI kiravAmI. 24-2-2008 sthA. jaina saMgha H jhAlAvADa nagara, aMdherI. kiMmata rUA. 120/ : prakAzaka :saurASTra kesarI prANaguru jaina phliosozkila enDa lITararI rIsarca senTara, ghATakopara (I) muMbaI-400075 Email I. D. gunvant.barvalia@ Gmail.com. : prAptisthAna : praviNAbena Ara. gAMdhI zrI kiraNabhAI bI. saMghavI "zailI' 8 sAketa vaSa' bilDiMga, ploTa naM. 1, takSazilA epA. pAse bloka naM. 1, pamo juhu roDa, vastrApura amadAvAda-15 nyU juhu skIma, Te. naM. 26745218 vIle-pArle- muMbaI Te. naM. 26141001 mudrakaH smRti ophleTa jaina vidyArthI gRha mpAunDa sonagaDha (saurASTra) phona : (02836) 244081 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arpaNa guru mAMgalya jaina sthAnakavAsI dariyApurI saMpradAyanA gacchAdhipati zItalajalanA paghasarovara samA...... cheAcArya bA.bra.pU.zrI virendrajI svAmInA caraNakamalamAM che ananya zraddhAbhAve samarpaNa 'paMcavihim AcAraM AyaramANA tahA payAsaMtA AcAraM dNsnnN'| saphaLatApUrvaka AcAryapadane jALavI teno sadupayoga karanArA ane che tadarthe taptajano taraphathI kaSTa paDe to paNa te veThIne sukha mAnanArA AcAryo jagatane kyAreka ja upalabdha thAya che. he pUjyazrI ApazrI purUSottama cho! pUjyazrIne amArI bhAvapUrvaka abhivaMdanA aNagAranAM ajavALA Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [4] * Azirvacana dharmAnurAgI vAtsalyamUrti suzrAvikA praviNAbahena gAMdhI tathA jaina sAhityanI aneka dhArmika kRtionA sarjana dvArA apUrva sevA karI rahelA dharmapremI zrutAnurAgI suzrAvaka guNavaMtabhAI baravALiyAne dharmadhyAnano zubha saMdeza pAThavuM chuM. aNagAranAM ajavALA' nAmaka pustaka Apa baMne zruta sAhitya premI bhAvika AtmAonA saMyukta prayAsathI prakAzita thaI rahela che te jANIne AnaMda thayo che. satsaMga evaM zrutajJAnarUpa satsAhitya dvArA ApanuM jIvana saguNa sumanothI mahekatuM, ucca saMskArothI zobhatuM, dhArmika AvothI bharapura, AdhyAtmikatAnA uttuMga zikharone sara karatuM banI raho temaja ApanI sthAnakavAsI jaina saMpradAyonA sadgata saMto-satIratno temaja vartamAnamAM bhAratanI dharatIne ratnAcAranI ArAdhanAthI pAvana karI rahelA saMtosatIratnanI prApta thayela mAhitIne AdhAre thayela amulya graMtha "aNagArane ajavALe" Apa baMnenA jIvanamAM aneka prakAranA pragatine paMthe prayANa karavAmAM sahAyaka prakAza pAtharaze ja. paraMtu A pustaka sarve vAcakanA hRdayamAM bhArata evaM gurjarabhUminA mahA saMto tathA mahAsatIjIonA jIvana prasaMgo upakAraka evuM jIvana paddhatinuM mukhya kendra banI raho tevA aMtaranA zubhAziSo tathA aneka bhavyAtmAo A pustakanA vAcana, manana, nididhyAsanathI kalyANa mArganI keDI para kadama bharavA mATe sakSama banI raho. anekono rAha ane cAhane badalAvI ahiMsA, saMyama, tapamAM pragati karAvanAra samyagu jJAna, darzana, cAritrya tapanI ArAdhanA karAvavAmAM cAlaka preraka baLa banI raho tevI hArdika zubhecchA pAThavuM chuM. A pustaka lokapriya evaM sarvajanone hitakArI bane tevI sadbhAvanA paNa vyakta karuM chuM. A ane AvI aneka dhArmika, AdhyAtmika lokabhogya kRtionA sarjaka Apa banI raho te kahevAnI lAlacane rokI zakato nathI. vAlakezvara, muMbaI -A. zrI vIrendramuni. tA. 12-1-2008 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [4] ajavALAnA AzirvAda aNagAranA ajavALA yugo yugothI jagatanA anaMta jIvonA aMtare paDelA aMdhArAne ulecavAnuM mahAbhagIratha kArya karatA saMto-aNagAro kharekhara divAkara samA AtmatejanA ajavALA pAtharanArA che. madhadariye phasAyelA vahANane divAdAMDInA ajavALA jema mArgadarzaka bane che ema saMsAra sAgare phasAyelA AtmAo mATe saMtonuM jIvana divAdAMDIrUpa banI saMsAramAM aTavAtA aTakAve che. zrI guNavaMtabhAI baravALiyA ane zrI praviNAbena gAMdhIe "aNagAranA ajavALA" dvArA navI peDhInA yuvAnone, ApaNA upara upakArI AcAryo-gurubhagavaMtonA jIvana ajavALAthI sumAhitagAra karavAno parama puruSArtha karela che. jIvanapaMthamAM aneka pathiko cAle che paraMtu jenA cIle cAlavAnuM mana thAya evA mahApuruSonA jIvanacaritra ane pUrvAcAryanA itihAsathI vartamAna yuvApeDhImAM Adarza preraNA sarjavAnuM zreSTha kArya karI temaNe AvatI peDhI para mahA upakAra karyo che. zreSTha sAhityanA sarjanathI samAjamAM jJAna-preraNA ane sadbhAvanA pragaTe eja amArA maMgala AzirvAda pUjya gurudeva zrI namramuni ma.sA. pArasadhAma-ghATakopara 10-2-2008 Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmane ujAgara karatAM aNagAra prakAzakanuM nivedana zramaNa saMskRtimAM dIkSA grahaNa karI saMnyAsInuM jIvana jIvavAnI paraMparAnuM aneruM mahattva che samajaNapUrvaka svaicchika rIte saMsAra tyAga karI saMyamajIvanamAM sAdhanA karanAra tyAgI saMtoe ja saMskRtinA mUlyonuM jatana karyuM che. dharmanI rakSA karI adhyAtmane ujAgara karela che. bhoga-upabhoganA DhagalAbaMdha sAdhano sagavaDo, mojazokha, TI.vI. viDiyo mobAIla InTaraneTa jevA samUha mAdhyamono vikAsa jhAkamajhoLa jIvanazAlI vacce paNa dIkSA ane saMyamamArganuM AkarSaNa TakI rahyuM che. te dareka saMpradAyamAM saMsAra tyAga karI dIkSA laI sAdhu-sAdhvI bananAra vyaktinI pAvana jIvanacaryA dvArA joI zakAya che. dIkSA eTale mAnya satvapUMjane grahaNa karavA svIkRta abhimata mATe samarpita thavuM. AdaraNIya gurujI pAsethI jIvanabhara tapatyAganA vrata niyamo pALavAno saMkalpa dharavA ke sanyAsa grahaNa karavo eTale dIkSA prApti. rAtribhojana tyAga, kezaluMcana, pAdavihAra ane mahAvratanA pAlana dvArA uttama prakAranI sAdhanA ArAdhanAne lIdhe ja jaina dIkSA lenAranuM vizvamAM ajoDa sthAna che. jaina saMta-satIo bhagavAna mahAvIre darzAvela mArge zAtApUrvaka vicArI rahyA che ane vizvakalyANa yAne vizva mAMgalyano saMdeza ApI rahela che. dIkSA jIvanamAM svaparakalyANano uddeza abhipreta che. A pavitra paraMparAnA mULa paramatattvanA anusaMdhAna sAthe joDAyela che. zrI naMdalAlabhAI devaluka ke jemaNe zrI caturvidha saMgha, jene pratibhAo, pathapradarzaka pratibhAo jevI utkRSTa graMthazreNInuM saMpAdanaprakAzananuM utkRSTa kArya karyuM che. A graMtha mATe mane sthAnakavAsI saMto mATe ane praviNAbahenane satIo mATe lakhANo lakhavAnI preraNA maLI ane A Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 7 ] graMthamAMthI prastuta lakhANo "aNagAranAM ajavALA' nAme graMthastha karI prakAzana karI rahyA chIe. A graMthanA vimocana mATe aMdherI zrI saMgha-muMbaIno temaja sahakAra ApavA badala mATuMgA saMghano AbhAra mAnIe chIe. A graMtha prakAzana mATe zrI naMdalAlabhAI devaluka, jANItA sAhityakAra padmazrI DaoN. kumArapALa desAI, mAnanIya araviMdabhAI saMghavIno AbhAra. AcAryazrI virendramuni tathA pUjya gurudeva zrI namramuninA AzirvAda prApta thayA che te amArA mATe gauravanI ghaTanA che. graMthamAM pragaTa thayelA adhyAtmane ujAgara karatAM aNagAranA jIvanamAMthI ApaNane divya preraNA maLaze eja abhIpsA. guNavaMta baravALiyA mAnad saMyojaka saurASTra kesarI prANaguru jaina philosophikala enDa liTararI rIsarca senTara, ghATakopara-muMbaI Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 8 ] be bola sthAnakavAsI jaina phIrakAnA saMto satIonA jIvana, kavana ane AdhyAtmika yAtrAne ujAgara karatuM "aNagAra jaina samAjane arpaNa karI rahyA che te samAja mATe eka maMgalamaya ghaTanA che. naMdalAla devaluka saMpAdita pathadarzaka pratibhAo" jevA daLadAra graMthanA eka vibhAga "pAnakharamAM khIlyAM gulAba'nA teo lekhikA che. bIjA lekhaka guNavaMtabhAI baravALIyA che. teoe paNa pathadarzaka pratibhAo' graMthamAM eka vibhAga sthAnakavAsI jaina saMpradAyanA jyotirdharonuM lekhana karyuM che. A bannenA stutya prayAsathI samAjane eka aNamola graMtharatna prApya thAya che te atyaMta AnaMdanI vAta che. svabhAve prasannacitta praviNAbahena AnaMdI ane milanasAra che. teo aneka sAmAjIka pravRttio sAthe saMkaLAyelA che. vyavasAye adhyApikA tarIke saphaLa rahyA. anekavidha pravRttimAM jIvaMta rasa, vAMcana ane abhyAsa paratve uMDI rUci, vAtacIta, carcA ane rajuAtanI AgavI asarakAraka zailI vagere lAkSaNikatAo dharAvatuM bahumukhI pratibhA saMpanna eka sabhara vyaktitva eTale praviNAbahena. jIvananI uttarAvasthAmAM AdhyAtmikatA prati vaLavuM, dharmamAM abhirUci thavI, temAM pravRtta thavuM ane mAtra kriyAkAMDa puratuM nahIM, paraMtu jaina dharmanA marmano abhyAsa karavA prayAsa karavo-A saghaLI bAbata jIvanane eka kalyANakArI vaLAMka Ape che. jIvananI A virala, pavitra ane puNyazALI ghaTanA gaNAya. praviNAbahenanA jIvanamAM A ghaTanA sahajatAthI ghaTI che. sahalekhaka guNavaMtabhAI baravALiyA vyavasAye to cArTarDa ekAunTanTa che. hisAbakitAbanA niSNAta. Arthika ghaTanAone AMkaDAkIya svarUpa ApavAnI zuSka kAmagIrI. chatAM dharma pratye abhirUci thavI, abhyAsa karavAnI icchA thavI ane dharmanA tattvane pAmavuM vagere Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 9 ] kalyANakArI jIvana yAtrAnA yAtrI thavAnuM sadbhAgya temane sAMpaDyuM che. teo paNa aneka saMsthAo sAthe saMkaLAyelA, dharmanA marmanA jJAtA ane uMDA abhyAsI che. kahevAya che ke, 'jevuM vicAro evA bano cho." udAtta vicAro udAtta jIvananuM ghaDatara kare che. banne sahalekhakoe AdhyAtmika jIvananA rAhabaronA jIvana-kathana karatAM karatAM udAtta vicAronuM valoNu valovyuM che. te temanA lekhana kArya parathI spaSTa joI zakAya che. 41 jeTalA mahAsatIjIonA aNagAranI kalyANamaya yAtrAne ujAgara karavA banne lekhakoe ghaNI badhI vigato ekatrita karI haze, ghaNI badhI vyaktio-sAdhu saMto-sAdhvIjIo sAthe saMvAda karyo haze, ghaNA badhA patro ke saMdarbhagraMthono abhyAsa karyo haze. A samagra pravRtti eka tIrthayAtrA banI rahI gaNAya. A banne lekhako A abhyAsa pravAsanA sadbhAgI yAtrIo banyA che. ane tethI ja ApaNA abhinaMdananA teo adhikArI bane che. banne lekhakoe A lekhanakArya uMDI ekAgratA ane zraddhAthI karyuM hovAnI pratIti thAya che. jainadharma aneka bhavya lAkSaNikatAo ane viziSTatAo dharAve che. jaina tattvajJAnamAM jIvananA tamAma pAsAo aMge uMDuM, sUkSma ane tArkika ciMtana thayuM che. samagra vicAradhArAnA pAyAmAM tArkika ane vaijJAnika abhigama che. temAM maMtra, taMtra, aMdhazraddhA, pAkhaMDa, camatkAro vagerene sthAna nathI. aneka viziSTatAo paikInI eka viziSTatA e che ke jainadharma sivAya jagatanA koI dharmamAM strIne purUSa samAna darajjo ApavAmAM Avyo nathI. strI ane purUSa bannene mokSanA adhikArI gaNavAmAM Ave che. A vAtano svIkAra AjathI 2600 varSa pahelAM jaina dharmamAM thayo che. A eka mahAna sAmAjIka krAMti gaNAya. Aje paNa strIno darajjo ghaNA samAjamAM purUSa samAna nathI. jaina samAjamAM strIne samAna darajjo hovAthI jaina samAja varSothI zikSaNakSetre, sAmAjIka kSetre, Arthika kSetre, dAna-sakhAvatanA kSetre pragatizIla ane saMskRta samAjano darajjo bhogave che. tenA pAyAmAM strInA samAna adhikArano svIkAra che. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 10 ] jaina dharmamAM sAdhvI samAjanuM je sthAna-samAnatA che, tevuM sthAnasamAnatA anya dharmomAM sAdhvIsamAjanuM nathI jovA maLatuM ane tethI ja dharmanA kSetre, AdhyAtmika kSetre aneka vidvAna-marmajJa ane viduSI sAdhvI ratno samAjane prApta thayA che. jaina sAdhvIo potAnA kaThora jIvanakrama, aparigraha, sAdagI, niHspRhA vagere cAritrabaLathI mAtra jaina samAjamAM nahIM paNa anya sAmAjIka vargomAM paNa AdarapAtra banyA che. A pustaka jaina dharmanA-jaina samAjanA A krAMtikArI pAsAne anya samAja samakSa rajU kare che. vizeSamAM A pustaka eka abhyAsa tarIke upayogI to che ja. paNa bhaviSyamAM itihAsano mahAmulo graMtha banaze tevI dhAraNA asthAne nathI. AvuM suMdara pustaka samAjane arpaNa karIne teoe uttama samAja sevA karI che. AzA rAkhIe ke temanuM A sarjana samAjamAM Adarayukta AvakAra pAme ane AvA udAtta kAryamAM teo vizeSa AgaLa vadhe tevI maMgala manokAmanAo pAThavuM chuM. tA. 1-1-2008 amadAvAda araviMda saMghavI (bhUtapUrva nANA ane zikSaNamaMtrI, gujarAta rAjya) Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 11 ] AtmavikAsanI dIvAdAMDI caritra cAritryane ghaDe che. "aNagAranAM ajavALAM' pustakamAM evAM cAritro maLe che ke jene vyaktinA cAritrya ghaDataranI dIvAdAMDI banAvI zakAya. AtmakalyANanA kaparA mArge prayANa karatA ane sarvamaMgala bhAva sevatA A saMto, munivaryo ane mahAsatIjIonAM caritro e koI yazagAthA nathI, paraMtu tyAgamArganA kAMTALA paMtha para samarpita thanArA puSponI suvAsa che. A caritro e koI vyakti ke vibhUtinuM varNana nathI, paraMtu mahAyogI AnaMdaghanajIe kahyuM che tema "AtmajJAnI zramaNa kahAve" tevA zramaNonI AMtarakathA che. A caritro vAcaka pAse vizeSa sajjatA mAge che, kAraNa ke koI vairAgI vizeSanI oLakhANe badale enA AMtaravikAsanI gAthA chupAyelI hoya che. sthULa vigato ke bAhya ghaTanAone badale A munivaryo ke mahAsatIjIoe AkarI tapazcaryA, utkaTa vairAgya, prabaLa dharmadhyAna, gahana jJAnasAdhanA, deDha samabhAva ane anupama upazama dvArA karelo apratima AtmavikAsa dRSTigocara karavAno che. AthI zabda-arthanI bAhya sapATIne badale AMtaramaMthananI gaherAImAM lIna thavAnuM che. jaina sAdhutA e jagatanuM parama Azcarya che. mAnava AtmazaktinuM gaurI zikhara (evaresTa) che. A sAdhu samyagu darzana, samyagu jJAna ane samyagu cAritra vaDe mokSanI sAdhanA karatA hoya che. tema ja tamAma prANIo pratye samAna bhAva rAkhatA hoya che. A sAdhutA kaThora Atma sAdhanAnuM pratIka che. tapasyA ane titikSAnuM jIvaMta rUpa che. samatA ane samabhAvano vaheto pravAha che. AvA munivaryo ane mahAsatIjIo saMsAranAM tamAma zArIrika bhogasAdhanothI dUra rahenArAM che ane tethI teo nirlepa ane kazIya apekSA vinAnA che, mAtra zarIrane jALavavA mATe jarUrI hoya teTalAM ja vastra, pAtra le che ane eTalo ja AhAra grahaNa kare che. joke AhAra, vastra ke pAtra paNa nirmamatAbhAve letA hoya che. AthI ja teo sAcA vairAgI ane AtmasAdhaka banI rahe che. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 12 ] lobha-vRkSone jaDamULathI ukheDIne pheMkI denAra, nadInA dhasamasatA pUra samAna lokamAM (jeTalA bhAgamAM paMcAstikAya vyApIne raheluM che teTalA bhAgane jaina zAstrakAro "loka kahe che) uttama cAritryavAna ane lokamAM sarvottama evA sAdhuo amArA pApano parihAra karo tevI bhAvanA ApaNA dharmagraMthomAM vyakta karavAmAM AvI che. mArA saMzodhana daramyAna mane satata ema lAgyuM che ke sthAnakavAsI samAjanA atIta ane vartamAna munirAjo tathA mahAsatIjIo vize bahu ochI vigato sAMpaDe che. prasiddhithI para evA niHspRhI mahAtmAo AvI vigato ApavA vize udAsIna hoya, te paNa svabhAvika che. paraMtu ApaNA mATe enI jarUra che. emAMthI ApaNI viveka ane vairAgyanA mArga tarapha javAnI ruci keLavAya che. AthI to tIrthakaronA, mahAna sAdhu-sAdhvInA, umadA zrAvaka-zrAvikAnA caritro jaina sAhityamAM vipula pramANamAM maLe che. A saghaLI mAhitI meLavavA mATe zrImatI praviNAbahena gAMdhI ane zrI guNavaMtabhAI baravALiyAe ghaNI mahenata karI che. zrI praviNAbahena gAMdhIe aneka sAmAjika kSetromAM karelI sevA sAthe emaNe AvAM caritro lakhIne emanAM sevAkAryo para yazakalagI caDAvI che to jANItA lekhaka, vicAraka, samAjane dizAdarzaka mArA mitra zrI guNavaMtabhAI baravALiyAe paNa A kSetramAM ghaNuM moTuM yogadAna ApyuM che. "pathadarzaka pratibhAo" graMthamAM prakAzita A caritro eka judA graMtha tarIke prakAzita thAya che tyAre eno vadhu vyApaka upayoga thaze, tevI AzA jAge che. A baMne sarjako pAsethI AvAM vadhune vadhu caritro maLaze, evI AzA rAkhuM chuM. tA. 15-1-08 padmazrI kumArapALa desAI (pAzrI ane prasiddha sAhityakAra) Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 13 ] prastuti zraddhA ane jJAnanuM sAmaMjasya karI je vyaktitva Ubhare te saMnyAsa arthAt te saMyama che.' tevA sthAnakavAsI jaina samAjanA pU. zrI zramaNIonI gauravabharI A gAthA che. mane ajavALAM bolAve......bhItaramAMthI sAda UThyo. teno pratisAda maLyo. te pratisAde huM ajavALAM zodhavA nIkaLI. mArI zaktinI maryAdAmAM rahI jyAM jyAM mane je je maLyuM, jeTaluM jeTaluM maLyuM te te dIvaDIonA prakAzane bhego karI itihAsanAM pAnAMone temanI gauravagAthAthI prakAzita karavA te ajavALuM bheguM karavA mathI. 200 varSa pahelAMnI bhUtakALanI yAtrA paNa kheDI. kAma thoDuM kiThana hatuM. kAraNa ke jemane mAtra prakAzavuM hatuM paNa prakAzamAna thavuM na hatuM. temane prasiddhithI ane mudraNadoSathI dUra rahevuM hoya che. temane mAre zodhavAnAM hatAM. meM bhUtakALa ulecavA koziSa karI. vartamAnane pakaDavAnI koziSa karI. temAM je kAMI paNa saphalatA maLI, mane je kAMI ochI vadhatI mAhitI prApta thaI te ujAsane saMkSiptamAM, mArI zakti ane samayanI maryAdAmAM rahIne je huM jANuM te sarva jANe tethI Apa pAThaka sudhI pahoMcADavAno prayAsa karyo che. koIka jUnA sAhityamAMthI, koIkane zrImukhethI sAMbhaLIne, koIkanA svajano pAsethI sAMbhaLI Ama je je saMpradAyomAMthI ochI vadhatI je je mAhitI maLI teno ujAsa A bina sAMpradAyika pustaka dvArA ApanI sudhI pahoMcADavAno mAro namra prayAsa che. tenuM ciMtanamanana; vAcana ane pAcana thaze to mahenata saphaLa che tevI mArI zraddhA che. mane Alekhana karavAmAM sadbhAgI banAvanAra zrI naMdalAlabhAI devalukano hArdika AbhAra mAnI, game tyAMthI paNa pU. satIjIo viSenI mAhitI mokalI ApavAnI jemaNe premathI takalIpha uThAvI che te dareka vyaktinI huM AbhArI chuM. pU. zrI mahAsatIjIonAM jIvana viSe vAMcatAM, vicAratAM, lakhatAM Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 14 ] je vedanA, saMvedanAo sAthe mArA manamAM je spaMdano jAgyAM tenA bhAvonA AvirbhAvone vyakta karyA vagara huM nahIM rahI zakuM. vaNakhIlyuM phUlavuM ? varSo pUrvenI vAta che. jyAre AjanA jeTaluM zaikSaNika jJAnanuM mahattva na hatuM. tema ja te mATenI suvidhAo vagere to kyAMthI vistarelI hoya! temAM dIkarInA jIvanane gauNa gaNI tenA mATe zaikSaNika jJAnane to koI ja mahattva ApavAmAM AvatuM na hatuM. vaLI te samayamAM ghoDiyAM lagno ane bALalagno thatAM. agiyAra-bAra varSanI DhIMgalIthI ramatI DhIMgalI jevI dIkarIne lagna karI sAsare vaLAvavAmAM AvatI. tyAM to ghaNI vakhata evuM banatuM ke cha-bAra mahinAmAM to dIkarI bALa-vidhavA banatI. e nAnakaDI navavadhU, e nAnakaDI aNasamaju bALavidhavAnA, prakRtinA varadAnanAM jIvanavikAsanA krame krame sajAtAM soNalAMo, UgatAM pahelAM tenAM aramAno, AthamI jatA. nAnIzI vidhavAne punarlagnathI pUrvajIvana bakSI tenuM jIvana punaHsthApita karavAmAM na AvatuM. tenA jIvananI A avadazA tenA jIvananI dizAne badalAvI nAkhatI. jIvanamAM tophAna AvyuM tophAnone kahI do ke sAhila maLI gayo sAhilane kahI do ke maMjhila maLI gaI che. gharanuM susaMskArita dharmamaya vAtAvaraNa, pUrva janmanA pavitra saMskAronuM bhAtuM laIne janmelI dIkarInA zilpane kaMDAratI vakhate vidhAtAe jANe tenAmAM samaja ane sahanazIlatA, mIThAza ane madhuraponA raMgo na pUryA hoya! pU. saMto ane satIjIo sAtheno teno samAgama jANe zIla ane sadAcAranI saurabha gulAbanA puSpanI jema samAgamamAM AvanArane paNa suvAsita karI detA na hoya tema tenA mananA vicArAlayamAM nirmalatA pratiSThita thatI ane te paNa pU. zrI satIjIonA satsaMge saMyama mArge jaI potAnA jIvanane urdhva mArge laI jatI. Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 15 ] svayaM siddhA siddha pagale : keTalAMka pU. AryAjIo pUrvabhavothI ja jJAnanI jyotine sAthe laIne avataranArA che. mokSanI maMjhila prApta na thAya tyAM sudhI aTakanArA nathI. bAlyAvasthAmAM teone zALA ane jainazALAmAM mUkavAmAM AvatA tyAre svayaMmeva zALAno rasto choDI jainazALAno rasto apanAvI letA. to koIka sakhI ke koIkane satsaMge teone saMyama mArge vaLI jatAM. A bALAone jJAnanI kasoTInI sarANe caDAvavAmAM AvatI. teonA aMtaramAMthI jANe jJAnano dhodha vaheto hoya tema teo zuddha kaMcananI jema pAra utaratI. tethI teone zALAkIya jJAna ochuM rahetuM paNa temanI tIvra buddhi, smaraNazakti ane jJAnanA kSayopazamanI tIvratAne kAraNe Agama jJAna jhaDapathI meLavI zakatA. teo vyAkhyAnamAM vikhyAta banatA. zrotAonI mAMgane kAraNe pustako lakhatAM. are! emAMno graMtha vAMcI prerita thaI eka bahene dIkSA aMgIkAra karI. keTalA zaktizALI! pUjya zrI lIlAvatIbAI ma.sa.e siMhanI peThe dIkSA lIdhI ane siMhanI peThe dIkSA pALI jANe "siMhabALa'. pU.zrI vasubAI ma.sa. vyAkhyAnamAM vikhyAta banyA. pU.zrI ghAsIlAlajI ma.sA.nA zabdomAM cha "temanI talasparzI zailImAM sAttvika jJAna, siddhAMta darzana sAthe va..va... sAthe temanA vyAkhyAno mithyAtvanA timiranAzaka che" temanA vyAkhyAna sAMbhaLavA rAjavIo, adhikArIo blemaja bhaNelo varga sAMbhaLavA Avato. pU.zrI tArAbAI ma.sa. : siddhAMtone jIvI jIvana ane mRtyune mahotsava banAvyA. pU.zrI zAradAbAI ma.sa. prathama pravacanathI prakhyAta banyA. cha varSa sudhI saMpradAyanuM sukAna saMbhALyuM. pU. zrI kAntiRSijIne svamukhe dIkSAno pAcha bhaNAvyo. zrAvako ane zrIsaMghanA Agrahe 14 pustako chapAvyA. pU.zrI kusumabAI ma.sa. : kensaranI bhayaMkara vaMdanAne vahAla karatA temano addabhuta samatAbhAvane nihALI caMdrazekharavijayajI ma.sAhebe kahyuM : Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 16 ] "huM bhagavAnane prArthanA karuM chuM ke AvI samAdhi mane maLe to mane kensara deje jethI niryAmaNA (AlocanA) karavAno mane suMdara avasara maLe." pU.zrI dhanakuMvarabAI ma.sa. H siddhavacanI kSatriyANInuM temanAmAM kSAtra teja ane khamIra moTA padAdhikArIo ane moTI vibhUtio temanA vyAkhyAna sAMbhaLavAnuM cUkatI nahIM. pU.zrI tarulatAbAI ma.sa. : bALapaNathI 'huM'nI zodhamAM temaja DaoNkTareTanI DIgrI meLavI. pU.zrI indumatIbAI ma.sa. H maunane jIvI jANyuM. na prasiddhi na pracAra tyAre guru bhagavaMtonI zI vAta karavI! Aje paNa sthA. jaina samAjamAM mahAjJAnI, mahAdhyAnI, uttama cAritranuM custapaNe pAlana karatAM zreSTha pratibhAsaMpanna pU. mahAsatIjIo vartamAnamAM vicarI rahyAM che. chelle ajavALA zodhavA nIkaLelI huM mArAmAM tenuM eka kiraNa pravezaze! A nA mudrAH katavA yantuH vizvataH // bhadrAH stavaH vizvataH naH Ayantu // zubha ane suMdara vicAro amane dareka dizAothI prApta thAo. zrI guNavaMtabhAI konA anuyAyI ? prANa parivAranA pUjya gurudevazrI namramuni ane DaoN. tarulatAjI svAmI, temanA guruo paNa kevA dhuraMdhara che? zrI guNavaMtabhAI baravALiyA jeo sI.e.nI DIgrI dharAve che. jemaNe dharma, adhyAtma, kavitA vagere viSaya upara 35 jeTalA pustakonuM sarjana karyuM che. ghaNA mukhapatronAM teo taMtrI che. jaina konpharansamAM teo maMtrIpade che. 'muMbaI samAcAra'mAM pragaTa thayelA temanA lekhane muMbaI jaina patrakAra saMgha zreSTha patrakAra evorDanuM temane prathama pAritoSika prApta thayuM hatuM. teo lakhe che ke "samayanA pharatAM kALacakramAM haMmezA banatuM AvyuM che tema jaina dharmamAM paNa caDha-utara AvatA eka samaye sAdhvAcAra lupta thavA lAgyo Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 17 ] hato. tyAre ajJAnanA timirane haThAvavA dharmavIra loMkAzAha jevA tejasvI vyaktitvano udaya thatAM sthAnakavAsI jaina samAja vividha saMpradAyo sAthe viziSTa rIte prakAzamAM Avyo. yakSa jitAyo : pU.A. zrI dharmasiMhajI muni pU. zrI zivajIgurunA AjJApAlana arthe amadAvAdanA dariyAkhAna ghummaTamAM AtmasAdhanAmAM lIna banyA. temanI zAtAkArI vANIthI DarAmaNo ane bihAmaNo yakSa munine mAravA Avyo paNa khare ja te temanI madhura vANIne kAraNe temanI sAme saumya svarUpe hAjara thayo. dariyApurane oTale besI pUzrInA apAtA upadezane kAraNe dariyApurI ATha koTi jaina saMpradAya tarIke astitvamAM Avyo pU.A. zrI DuMgarasiMhajI ma.sAhebe (goMDala saMpradAya) svAdendriya upara jaya ane sADApAMca varSa sudhI niMdrA upara vijaya meLavyo. pU.zrI ajarAmarajI svAmIne saMghe 1845mAM lIMbaDInI gAdIe besADyA. pU.zrI mANekacaMdrajI ma.sA.ne bALapaNathI ja vairAgyano raMga lAgelo. mahAvIra zAsanane TakAvavA jJAnazALAo UbhI karavI, jJAna vRddhi mATe pustaka bhaMDAra, jJAnazALAo sthApavI, samasta saMgha saMskRta, prAkRtamAM vAMce, lakhe, vicAre ema teo jJAnadAnane zreSTha mAnatA. teonI asAMpradAyikatA preraka hatI. tethI teo mAtra jainonA nahIM paNa sahu koInA lADIlA hatAM. pU. saurASTra kesarI zrI prANalAlajI ma.sA.nI vyAkhyAnanI lokabhogya zailI jaina-jainettaro mATe evI AkarSaNanuM kendra banatI ke lobhImAM lobhI zrAvaka paNa moTuM dAna ApavA taiyAra thaI jato. zrAvakonA dila dariyAva thaIne vahevA mAMDatA. pU.zrI saMtabAlajIe da.saM.mAM pU.zrI nAnacaMdrajI ma.sA. pAse dIkSA laI munizrI saubhAgyacaMdrajI banyA. pachI saMtabAlanuM nAma dhAraNa karyuM. temaNe ciMtanAtmaka dhArmika sAhityanuM sarjana karyuM. 60 jeTalA pustakomAM temanuM ciMtana graMthastha thayuM. jAherajIvananA sAmAjika kAryo jevA ke kheDUto mATe prAyogika saMghanI sthApanA karI. lokomAMthI aMdhazraddhA dUra karAvI, vyasanamukti karAvI, zikAra baMdha karAvyo, zoSaNa sAme jehAda jagAvI. gujarAtanI bhAgoLe Avela cacaNImAM AMtararASTrIya kendramahAvIranagaranI sthApanA karI. sAMpradAyika vADAbaMdhIthI mukta jainadharmane vizvadharma banAvavA koziSa karI. jAherajIvanane kAraNe saMpradAyathI chuTA Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 18 ] paDyA paNa temaNe sAdhuveza na choDyo. gurujI pU.zrI nAnacaMdrajI ma.sA. sAthe aMtima samaya sudhI saMbaMdha sAcavyo. pU.zrIe kahyuM ke saMtabAla jaina sAdhu nahIM paNa jagatasAdhu" che. RSi saMpradAya AcAryazrI AnaMdaRSine pAMca saMpradAyanA AcArya banAvavAmAM AvyA. mahArASTranA tatkAlina mukhyamaMtrI vasaMtarAva nAIkanI upasthitimAM pU.zrI AnaMdaRSine "rASTrasaMta' nAmathI vibhUSita karavAmAM AvyA. upAdhyAya pU.zrI amaramunijIe dharma ane adhyAtma sAthe janahIMtanA kSetrane kAryakArI vaLAMka Apyo. AgamajJAtA ghAsIlAlajI ma.sA. pU. jayamalajI ma. pU. javAharalAlajI, pU. jJAnacaMdrajI, saMvegI saMto khUTerAyajI ma.sA. tathA pU. AtmArAmajI mahArAje ghaNI ja zAsana prabhAvanA karI che. AvA sAkSAt pavitra tIrthasvarUpA aneka saMta-satIjIo sthAnakavAsI jaina samAjane AMgaNe thaI gayA ane vartamAnamAM paNa vicaraNa karI rahyA che. te sarvene aMtaranA vaMdana-namaskAra ho. pravINA gAMdhI Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 19 ] anukramaNikA sthAnakavAsI saMpradAyanI aitihAsika rUparekhA goMDala saMpradAya ane saurASTranA anya saMpradAyo 1 11 12 14 17 23 27 30 37 46 51 53 57 60 63 66 68 75 zatAvadhAnI zrI ratnacaMdrajI mahArAja samartha ziSya pU. caMpAlAlajI ma.sA. tapasamrATa pU. ratilAlajI ma.sA. jIvadayAnA jyotirdhara pU. zrI navInacaMdrajI ma.sA. upAdhyAya pU. amaramunijI (krAMtikArI tattvaciMtaka) 76 80 82 vizvavAtsalyanA ArAdhaka krAMtardaSTA muni saMtabAla (krAMtikArI tattvaciMtaka) --- 83 zrI bUTerAyajI mahArAja (saMvegI saMta) 86 zrI AtmArAmajI mahArAja (saMvegI saMta) pU. zrI jayamalajI mahArAja (sarjaka) zramaNa saMgha, svataMtra ane bRhad gujarAta sampradAyo : jaina dharmakrAMtinA jyotirdhara H lokAzAha : zAsanasamrATa pU. dharmasiMhajIsvAmI -- nidrA vijetA AcArya pU. zrI DuMgarasiMhajI mahArAjasAheba - adhyAtma puruSa pUjya zrI ajarAmara svAmI - tapasvI pU. mANekacaMdajI mahArAja pragatizIla AcAryazrI javAharalAlajI mahArAja AgamoddhAraka zrI ghAsIlAlajI mahArAja jainadharma dIpaka AcAryazrI ratnacaMdrajI mahArAja kaviratna zrI nAnacaMdrajI mahArAja AcAryazrI caMpakamuni- saurASTrakezarI pU. prANaguru : prabhAvaka dharma puruSa jinazAsananI zakitapITha : pU. AnaMdaRSi adhyAtmayogI kezavalAlajI mahArAja 62 109 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ------------- ---- 133 --- 137 ---- 142 ------------- ------- 154 [ 20 ] vaMdanA ------ 115 bA.bra. pU.zrI mAnakuMvarabAI mahAsatIjI (goMDala saMpradAya)---------------- 118 pU. zrI hIrabAI mahAsatIjI (goMDala saMpradAya) -- ----- 121 bA. bra. zrI saMtokabAI ma.sa. (goMDala saMpradAya) -------------- ------------- pU. zrI dhanakuMvarabAI ma.sa. (goMDala saMpradAya) --- 27 bA.bra. pU.zrI tarulatAbAI ma.sa. (goMDala saMpradAya) -- pU.zrI kaMkubAI mahAsatIjI (goMDala saMpradAya)------- -------- pU.zrI velabAI mahAsatIjI (goMDala saMpradAya) -- pU. zrI jhaverabAI svAmI (goMDala saMpradAya)-- ---- 145 bA. bra. pU. zrI prazastibAI ma.sa. (goMDala saMpradAya) ------- ----- 148 pU. zrI divALIbAI ma.sa. (dariyApurI saMpradAya)----------------- --- 150 pU. zrI nAthIbAI mahAsatIjI (dariyApurI saMpradAya) ------- pU. zrI kesarabAI mahAsatIjI (dariyApurI saMpradAya) ---------------------- 158 pU. zrI caMpAbAI mahAsatIjI (dariyApurI saMpradAya) ------- 163 pU.zrI tArAbAI mahAsatIjI (dariyApurI saMpradAya)-- ------------- 165 pU. zrI vAsaMtIbAI (vasaMtabAI mahAsatIjI(dariyApurI saMpradAya)-------- 170 pU. zrI prabhAvatIbAI mahAsatIjI (dariyApurI saMpradAya) ------------------ 173 pU.zrI vasumatIbAI mahAsatIjI (dariyApurI saMpradAya) --------------- 177 pU. zrI hIrAbAI mahAsatIjI (khatrI) (dariyApurI saMpradAya) -------------- 181 bA. bra. pU. zrI jasavaMtIbAI mahAsatIjI (dariyApurI saMpradAya) ---------- pU. zrI dhIrajabAI mahAsatIjI (dariyApurI saMpradAya) --- ---------------- bA. bra. pU. zrI vimaLAbAI ma.sa. (dariyApurI saMpradAya) -------------- bA. bra. pU. zrI IndubAI ma.sa. (dariyApurI saMpradAya)--------------- bA.bra.pU. zrI prajJAbAI ma.sA. (dariyApurI saMpradAya) ------------------- pU.zrI moMghIbAI mahAsatIjI (baravALA saMpradAya)------ ------------- 204 pU.zrI kaMcanabAI mahAsatIjI (baravALA saMpradAya)------------------------- bA.ba.pUzrI lIlAvatIbAI mahAsatIjI (lIMbaDI saMpradAya)--------------- 210 -- 188 --- 19O --- 194 ---- 197 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 [ 21 ] bA.bra. pU. zrI tArAbAI ma.sa. (lIMbaDI saMpradAya) ----------------------- 215 bA.bra. pU. zrI prajJAbAI svAmI (gopAla saMpradAya) ---------------------- 218 bA.bra. pU.zrI kusumabAI mahAsatIjI (gopAla saMpradAya) ------------------ 222 pU. zrI pArvatIbAI ma.sa. (khaMbhAta saMpradAya) ------------------------------ bA.bra. pU.zrI zAradAbAI mahAsatIjI (khaMbhAta saMpradAya) ----------------- 229 bA.bra.pU. zrI kAntAbAI mahAsatIjI (khaMbhAta saMpradAya) ------------------ 235 pU. tArAbAI mahAsatIjI (khaMbhAta saMpradAya) ------------------------------ 238 pUjya jalubAI mahAsatIjI (khaMbhAta saMpradAya) ---------------------------- 241 pU. zrI zvetAbAI ma.sa. (khaMbhAta saMpradAya) ----------------- pU.zrI caMpAbAI mahAsatIjI (boTAda saMpradAya)---- --- 248 bA. bra. pU.zrI maMjalAbAI mahAsatIjI. (boTAda saMpradAya) --------------- upara --------------- 243 * << naDAbA nasa. (bATAka saMpradAya) --------------------- 254 bA. bra. pU. zrI nItAbAI ma.sa. (ATha koTi moTI pakSa saMpradAya) -------- 259 bA. bra. pU.zrI nidhibAI mahAsatIjI (ATha koTi moTI pakSa saMpradAya) --- 262 ame to jainanA jogI-------- --------------- guNavaMtabhAI baravALiyAno paricaya -------------- --------------- -- 266 pravINAbahena Ara. gAMdhIno paricaya ------------- -- 268 senTaranI kAyamI yojanAnA dAtAo ----------- 271 saurASTrakesarI prANaguru jaina philosophIkala enDa lITararI rIsarca senTara --- 272 saMdarbha graMthonI sUci-- ---- 273 --------- Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 22 ] A che aNagAra amArA (jahAM DAla DAla para sone kI) jenA romaromathI tyAga ane saMyamanI vilase dhArA, A che aNagAra amArA... duniyAmAM jenI joDa jaDe nA, evuM jIvana jIvanArA, A che aNagAra amArA... sAmagrI sukhanI lAkha hatI, svecchAe eNe tyAgI, saMgAtha svajanono choDIne, saMyamanI bhikSA mAgI, dIkSAnI sAthe pAMca mahAvrata, aMtaramAM dharanArA. A che aNagAra amArA... nA paMkho vIjhe garamImAM, nA ThaMDImAM kadI tApe, nA kAcA jaLano sparza kare, nA lIlotarI cAMpe, nAnAmAM nAnA jIvataNuM, paNa saMrakSaNa karanArA, A che aNagAra amArA... jUThuM bolIne priya thavAno, vicAra paNa nA lAve, yA mauna rahe yA satya kahe, pariNAma game te Ave, jAte nA le koI cIja kadI, jo Apo to lenArA, A che aNagAra amArA... nA saMga kare kadI nArIno, nA aMgopAMga nihALe, jo jarUra paDe to vAta kare, paNa nayano nIcAM DhALe, manathI, vANIthI, kAyAthI, vratanuM pAlana karanArA, A che aNagAra amArA... nA saMgraha ene kapaDAno, nA bIjA divasanuM khANuM, nA paisA enI jhoLImAM, nA enA nAme nANu, ochAmAM ochA sAdhanamAM saMtoSa dharI rahanArA, A che aNagAra amArA... nA chatra dhare kadI taDakAmAM, nA phare kadI vAhanamAM, mAraga ho cAhe kAMTALo, pahere nA kaMI pagamAM, hAthethI saghaLA vALa cUMTI, mAthe muMDana karanArA, A che aNagAra amArA... kalyANa jIvonuM karavA kAje, vicare dezavideze, nA rAyaraMka, nA uMcanIca, sarakhA saune upadeze, apamAna karo, yA sanmAno, samatA bhAve rahenArA, A che aNagAra amArA... nA deha taNI darakAra kare, agharA tapane AcaratA, abhyAsa, kriyA ne bhaktithI, Atamane unnata karatA, ArAdhanAmAM AyuSya vItAvI, uccagati varanArA. A che aNagAra amArA... Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 1 sthAnakavAsI jA saMpradAyanA jayotirdhaza - guNavaMta baravALiyA sthAnakavAsI saMpradAyanI aitihAsika rUparekhA bhAratIya dharma paraMparAomAM jaina dharma prAcInatama che. bhAratavarSamAM jainadharmanA bIja ropanAra, pAyo nAkhanAra AdinAtha bhagavAna RSabhadeva hatA. mAnava jAtane, sAcA arthamAM jIvana jIvavAnI kaLA zikhavanAra prathama tIrthakara RSabhadeva hatA. jaina dharmanA mULa pravartako kSatriya hatA. bhagavAna RSabhadeve jainadharmano jhaMDo ayodhyAthI pharakAvyo. moTAbhAge tIrthakaro uttara pradeza ane bihAramAM thayA. tIrthakaronI bhUmi gujarAta ane saurASTra paNa rahI che. carama tIrthaMkara bhagavAna mahAvIra bihAramAM thayA. trevIsa tIrthakara sudhInI zramaNa saMskRti ane sAhitya lagabhaga lupta thavA pAmela che. pArasanAtha paraMparAnA je koI sAdhuo vidyamAna hatA teo zrI mahAvIra paraMparAmAM sammilita thaI gayA. A rIte bihAra ane temAM vaizAlI, rAjagRhI, caMpApurI ItyAdi nagarIothI jainadharmano pracAra samagra bhAratamAM thayo. saurASTramAM zrIkRSNa paramAtmAnA yAdavakuLanA tIrthaMkara neminAtha bhagavAna thayA. bhagavAna mahAvIra pachI 200-300 varSamAM jainadharma bihAramAMthI uttarotara madhyapradeza, rAjasthAna sudhI phelAyo, jemAM eka dhArA dakSiNa bhArata tarapha vahI ane eka gujarAta tarapha tyAre e jaina saMtoe gujarAtane khUba prabhAvita kareluM. Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 ] . [ aNagAranAM ajavALA sAdhuo gAma bahAra vana-upavanamAM rokAIne janasamUhane upadeza ApatA bhagavAna mahAvIre prarUpelA dharma-zAsananI paraMparA Ama khUba suMdara rIte cAlI rahI hatI. kALakrame parivartana AvyuM vAraMvAra paDatA duSkALane kAraNe salAmatI ane bharaNa-poSaNamAM sAdhuone muzkelI paDavA lAgI, A muzkelIomAM mArga kADhavAnA bhAgarUpe maMdira mArgano udaya thayo. saMto mUrtipUjAnA avalaMbanathI ane maMdironA nirmANathI dharmano pracAra karavA lAgyA. gujarAtanA rAjavIo, zreSThIo ane rAjyamaMtrIo ane janatA para jaina saMto ane jaina dharmanA siddhAMtonI khUba ja prabhAvita asara thaI. jaina dharmanA UMDA mULa ropAyA. jainAcAryoe jUnAgaDhano itihAsa tAjo karI nemanAtha bhagavAnanA jIvananI aitihAsika ghaTanAanusAra giranAra para tIrtha sthApyAM ane jenonuM moTuM tIrtha pAlItANA paNa astitvamAM AvyuM. hemacaMdrAcAryanI preraNAthI gujarAta nareza kumArapALe jainadharmano vAvaTo pharakAvyo, vastupALa tejapALe AbumAM vizvavikhyAta jaina derAsaro baMdhAvyAM. bhAratanA dhanADhya jainoe madhuvana (sametazikhara), rAjagIra, pAvApurInAM tIrthone ujAgara karyA. A uparathI jANI zakAya che ke sthApatya ane sAhityanA vikAsamAM jainAcAryoe khUba ja prayAsa karyo che. jaina zve. mUrtipUjaka saMghe potAnA bhagIratha prayAsathI khUba ja sArAM kAryo karyA che. paraMtu eka samaye zramaNadharmamAM zithilatA AvatI gaI. jinabhakti ane jinapUjAmAM moTA AraMbha-samAraMbha ane ADaMbaro pesI gayA, parigraha saMvAda pesI gayo. svAdhyAya ane dhyAnamAM tallIna rahevAvALo zramaNavarga vadhu paDato lokasaMparkamAM AvavAthI lokasaMjJAnA pravAhamAM taNAvA lAgyo. jenayationo eka viziSTa varga jANe zithilAcArI pravRttione poSato rahyo. zreSThIo, rAjAo, bAdazAho, ThAkuro ane dhanapatione yaMtra-maMtra Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 3 aNagAranAM ajavALA ] taMtra ane camatkAro batAvI rAjakIya sanmAna ane adhikAro prApta karavAno pipAsu banI gayo. jANe pAvana dharmagaMgA upara vikRtino zevALa jAmavA lAgyo. AvuM phakta jaina paraMparAmAM ja bane tevuM nathI, vizvamAM kALakrame doSapUrvaka avasthAo pragaTa thatI rahe che. jyAre dharma saMsthAomAM doSo praveze tyAre te dUSita banI jAya che. aNagAra ane aniketanadhArI gRhatyAgI kahevAvALo zramaNa caitya, maMdira, upAzraya ke maThadhArI banI gayo. dharmanI dhArA zuSka ane kSINa thavA lAgI. Aja rIte gujarAta ane kAThiyAvADamAM jaina itihAsamAM kramika doSone kAraNe mUrtipUjaka samAjamAM paNa nAnI moTI krAMtio thatI rahI. mUrtipUjakamAM pAyacaMdagaccha, acalagaccha, tapAgaccha, kharataragaccha (khattaragaccha) ityAdi keTalAya gacchonA nirmANa thayA. paraMtu A badhA gaccho ane aneka upagaccho mUrtipUjaka hatA; ane mUrtinirmANathI 14mI sadInA uttarArdhamAM samagra bhAratavarSamAM je AghAta-pratyAghAto thatA hatA temAMthI mUrtipUjA virodhanI eka krAMtinI zarUAta thaI. sanAtana saMpradAyomAM to saguNa upAsanA ane nirguNa upAsanAnA siddhAMto upara maMthana thatuM rahetuM hatuM, jenA pariNAme nAnA moTA mUrtivirodhI samAja udbhava pAmyA hatA. | vIra nirvANa saMvata 2000 pachIno samaya hato; A samaya eTale bhagavAna mahAvIranA janmanakSatra para beThela bhasma mahAgrahanA samApanano kALa hato; seMkaDo varSothI dharmamAM aMdhazraddhA, durAcAra, tapa ane cAritryamAM zithilAcAra ghara karI gayo hato tenA aMtano samaya hato. A arasAmAM dharmakrAMtinA praNetA dharmavIra lokAzAhanA tejasvI vyaktitvano udaya thayo. lokAzAha koI dharmaparaMparAnA sthApaka na hatA paraMtu dharmamAM AvelI azuddhio, vikRtione dUra karavAvALA krAMtadaSTA mahAmanISI hatA. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 ] [ aNagAranAM ajavALA temaNe jaina zAstra pramANenA zuddha dharmano pracAra karyo ke punaH pratiSThA karI te sthAnakavAsI ke DhUMDhiyAnA nAmathI pracalita che. amadAvAdanA lokAzAhanA motI jevA suMdara akSara hovAthI yatizrIe temane zAstranI pratino utAro karavA Apyo. teNe lekhana karatAM karatAM zAstronuM adhyayana ane parizIlana karyuM. temanA nirIkSaNamAM AvyuM ke sAMprata samayamAM jainadharmamAM je pUjA-kriyAo cAle che te taddana viparIta che. AgamonA adhyayananA AdhAre temane lAgyuM ke mUrti choDIne paNa dhArmika upAsanA saMbhava che. dharmane kriyAkAMDomAM bAMdhI rAkhavA virUddha temaNe AMdolana calAvyuM. saM. 1536mAM loMkAzAhe dIkSA lIdhI. loMkAzAhanA krAMti abhiyAnathI lokAgaccha jevA nAnA-moTA saMpradAyo udbhava pAmyA. loMkAzAhanI preraNAthI dIkSA levAvALI 45 vyaktiomAM zrI bhANajI sarvapramukha hatA. zrI bhIdAjI, nUnAjI, bhImAjI, jagamAlajI, sakhAjI, rUpAjI, jIvAjI Adi aneka mahApuruSoe unnati karI ane sAdhuonI saMkhyA 1100 sudhI pahoMcI hatI. loMkAzAhanI paraMparA pUrI eka sadI sudhI cAlatI rahI. kALakrame parasparanA matabhedane kAraNe A AMdolana maMda paDatuM gayuM tethI A amUrtipUjaka saMpradAyanI sthApanAnA mULa nAMkhI zakAyA nahi; paraMtu teja kramamAM tenI asara nIce lavajI RRSi ane dharmasiMhajI jevA dharmasaMtono udaya thayo. kriyA uddhArano saMdeza laIne AvelA cha mahApuruSo (1) zrI jIvarAjajI mahArAja, vi.saM. 1566-1698. : (2) zrI lavajI RRSijI mahArAja, vi.saM. 1694-1710. (3) zrI dharmasiMhajI mahArAja, vi.saM. 1694-1728. (4) zrI dharmadAsajI mahArAja, vi.saM. 1716-1772. (5) zrI harajI RSijI mahArAja, vi.saM. 1785. (6) zrI haridAsajI mahArAja (lAhorI lokAgaccha). pU. zrI jIvarAja mahArAjanA ziSya parivAramAM pU. amarasiMhajI ma.sA., pU. nAnakarAmajI ma.sA., pU. svAmIdAsajI ma.sA., pU. zitaladAsajI Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] ma.sA. tathA pU. nAthurAmajI ma.sA.no samAveza thAya che. tema mahAsatI pU. bhAMgAjI, pU. vIrAjI, pU. sadAjI Adi sAdhvIvRMdano samAveza thAya che. pU. lavajI RSi saM. 1692mAM bajaraMga RSinA ziSya banyA, temanA ziSya pU. somajI RSi sahita 15 ziSyo mukhya hatA. somajI RSinA ziSya pU. kahAna RSijInI mALavI ane khaMbhAta zAkhA che. pU. haradAsajIno paMjAba saMpradAya, pU. godhAjI ane parasarAmajIno koTA saMpradAya ane pU. jIvAjI nAgorIgacchanA mULa janaka hatA. pU. kahAnajI RSinA ziSya pU. tArAcaMdajI mahArAja thayAM temanA be ziSyamAM pU. kAlARSi ane pU. maMgalaRSi. temanA ziSya pU. bakSaRSi thayA. temanA be ziSyo pU. dhanajIRSi ane pRthvI RSi. temanA be ziSyo pU. ayavaMtARSi ane pU. abARSi. pU. ayavaMtARSinA be ziSyo pU. tilokaRSi ane pU. lAlajIRSi. pU. tilokaSijInA ziSya pU. ratnaRSijI ane ratnaRSijInA ziSya zramaNa saMghanA dvitIya paTTadhara rASTrasaMta pUjyapAda AnaMdaRSijI mahArAja. ane temanA ziSyo pU. kuMdanaRSi, pU. pravINaRSi ma.sA. che. | RSi saMpradAyanI mukhya sAdhvIo pU. rAdhAjI, pU. kisanAjI, pU. jenAnI, pU. metAjI, pU. gumanAjI, pU. caMpAjI, pU. sAMpakavaTajI, pU. rAmakuMvarajI, pU. cAMdakuMvarajI, pU. ujvala-kumArIjI, pU. zAMtikuMvarajI, pU. bhurAjI, pU. rAjakuMvarajI, pU. pramoda sudhAjI, pU. prIti sudhAjI, DaoN. dharmazIlAjI, pU. prabhAkuMvarajI, pU. divyaprabhA, pU. darzanaprabhAjI pU. mahAbhAgA lachamAjI, pU. zrI baDehamIrAjI, zrI AnaMdakuMvarajI, pU. sonAjI, pU. kAsAjI, pU. hatrAmakuMvarajI, pU. kasturAjI, pU. baTajujI. A uparAMta pU. amRtakuMvara, pU. harAjI, pU. naMdujI, pU. rAjakuMvara, pU. raMbhAjI, pU. indrakuMvarajI, umarAvakuMvara, pU. choTe hamIrajI tathA pU. kezaradevIjIno samAveza thAya che. kriyoddhAraka lavajI RSinI pATa para pU. somajI RSi tathA pU. Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ aNagAranAM ajavALA kahAnaRSi birAjyA. pU. tArARSijI mALavAthI gujarAta padhAryA. temanA ziSya pU. maMgaLaRSi khaMbhAtI pAMcamI pATe birAjyA. temanI paramparAnA AcArya kAMtiRSi, pU. navInaRSi, pU. araviMdamuni, pU. kamalezamuni, pU. darzanamuni tathA pU. mahendraRSi Adi saMto che. A saMpradAyanAM sAdhvIomAM mahAna vidvAna pU. zAradAbAI mahAsatIjInI ziSyAo pU. vasubAI svAmI, pU. subhadrAbAI svAmI, pU. kamalAbAI svAmI, pU. caMdanabAI svAmI, pU. raMjanabAI svAmI, pU. saMgItAbAI svAmI Adi vizALa satIvRMda che. lokAzAhanA avasAna bAda lokAgacchamAM AvelI zithilatA dUra karavAvALA saMtomAM kriyoddhAraka pU. dharmasiMhajI mahArAja hatA. 15 varSanI uMmare devajI svAmInA saupadezathI vairAgya thayo ane dIkSA lIdhI. temaNe guru AjJAthI te samayanA mukhya zreSThI kAmadAra dalapatarAya vagerene amadAvAdanA dariyApura daravAjA para upadeza ApavAthI te saMpradAyanuM nAma dariyApurI paDyuM. temaNe vi.saM. 1994mAM kriyoddhAra karyo. 21mI pATe pU. raghunAthajI mahArAja birAjamAna thayA. dariyApura ATha koTi saMpradAyanA pravartamAna AcArya pU. zAMtilAlajI mahArAja, pU. virendra munijI mahArAja tathA pU. rAjendramunijI mahArAja che. pU. vAsaMtIbAI, pU. jhaverIbAI, pU. suzIlAbAI, pU. nAraMgIbAI, pU. pravINabAI, pU. mRdIlAbAI Adi satIvRMda che. kriyoddhAraka pU. dharmadAsajI mahArAja 18mI sadImAM thayA. saMvata 1772mAM mahAvIra jayaMtine divase alaga rIte 22 ziSyoe dharma pravartananuM kAma zarU karyuM, tyArathI bAvIza saMpradAya astitvamAM Avyo. AmAM pU. dharmadAsajI sAthe dhanarAjajI, pU. lAlacaMdajI, pU. haridAsajI, pU. jIvAjI Adi saMto hatA. terApaMtha pravartaka zrImad AcArya bhikSu sthAnakavAsI paraMparAnA mahAna AcArya raghunAthajInA ziSya hatA. vi.saM. 1817mAM keLavA (mevADa)mAM teo kulle maLIne tera sAdhuoe terApaMtha saMpradAyanI racanA karI. temanA chellA Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] AcArya tulasI hatA. pravartamAna AcArya pU. mahAprajJajI che. pramukha sAdhvI kanakaprabhAjI che. saMgaThana ane maryAdA mahotsava A saMpradAyanI viziSTatA pU. dharmadAsajInI trIjI pATe jayamallajI mahArAja thaI gayA. yuvAcArya mizrImalajI mahArAja (madhukara)nA saMpradAyamAM pramukha sAdhvI pU. umarAvakuMvarajI che. pU. dharmadAsajInI mevADa-paraMparAnA vartamAna zramaNasaMghanA mahAmaMtrI zrI saubhAgyamuni kumuda che. pU. dharmadAsajI mahArAjanA bAvIza ziSyomAM pU. paMcANajI mahArAja sArevatI paraMparAmAM pU. DuMgarazIsvAmI thayA, jeno saMpradAya goMDala saMpradAyanA nAme prasiddha thayo. pU. dharmadAsajI mahArAjanA bIjA pramukha ziSya gulAbacaMdajI mahArAjanI ziSyaparaMparAmAM pU. bAlajI, pU. nAgajI, pU. mUlajI, pU. devacaMdrajI, pU. megharAja, pU. saMghajI Adi saMtono sAyaNa saMpradAya thayo; jemAM pU. balabhadramuni ane pU. rekhacaMdajI ma.sA.no samAveza thAya che. pU. mULacaMdajI mahArAjanI paraMparAmAM cUDA saMpradAya thayo. pU. mULacaMdajI ma.sA.nA pAMcamAM ziSya pU. viThThalajI svAmIthI dhrAMgadhrA saMpradAya udayamAM Avyo. pU. viThThalajI svAmInA ziSya pU. bhUkhaNajI ane pU. vazarAmajI svAmI thayA. temanA ziSya pU. jasAjI boTAda padhAryA. A saMpradAyamAM pU. amaracaMdajI ane pU. mANekacaMdajI thayA. A pATapara pU. navInamuni AcArya thayA. pU. amIcaMdajI, pU. zailezamuni, pU. hiteSamuni Adi saMto . pU. caMpAbAI mahAsatIjI pU. savitAbAI ma., pU. madhubAI ma., pU. arUNAbAI ma. Adi sAdhvIvRMda che. pU. mULacaMdajI ma.sA. nA chaThThA ziSya pU. banAjI mahArAjathI baravALA saMpradAyanI sthApanA thaI. vartamAnamAM pU. caMpakamunijInA ziSya pU. saradAramuni, pU. pArasamuni, taruNamuni Adi saMto che. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 ] [ aNagAranAM ajavALA mahAsatIjIo pU. jhaverabAI, pU. moMghIbAI, pU. aMgurabAlAjI Adi che. ATha koTi moTo pakSa H pU. mULacaMdajInA sAtamA ziSya pU. indrajInI paraMparAmAM pU. bhagavAnajI, pU. somajI, pU. karasanajI, pU. devakaraNajI, pU. somajI DubhAjI Adi saMto che. . devajIno saMpradAya ATha koTI moTA pakSanA nAme prasiddha thayo. temAM pU. kezavajIthI laI 10 pATo thaI, pU. vRjakuMvarabAI, pU. rUkSmaNIbAI, pU. damayaMtIbAI, pU. subhadrAbAI Adi satIo thaI. kaccha ATha koTI moTA pakSa choTAlAlajI ma.sA.nA ziSya pU. prANalAlajI, pU. pUnamacaMdajI, pU. dhIrajalAlajI, pU. subhASamuni, pU. bhAIcaMdajI Adi saMto che. ATha koTi nAno pakSa : pU. DAhyAjInA bIjA ziSya pU. jasarAjajI ma.sA.thI ATha koTI nAnA pakSanI sthApanA thaI. temAM pU. nathujI, pU. haMsarAjajI, pU. vRjapAlajI, pU. DuMgarazI, pU. nAnajI ma.sA.no samAveza thAya che. * AcAryapravara pU. rAmajI svAmI, zrI rAghavajI svAmI, pU. bhANajI, pU. goviMdajI, pU. bhImajI, pU. zIvajI, pU. sUrajInI ma.sA.nI nizrAmAM pU. lakSmIbAI mahAsatIjI, pU. tImIbAI, pU. sAkarabAI, pU. maMgabAI, pU. kamalAbAI Adi satIvRMda che. hAlArI saMpradAya ? hAlArI saMpradAyamAM 5.2.pU. kezavajI ma.sA., pU. nAnajI mahArAja ane teonI AjJAnA pU. kamalAvatI Adi sAdhvIno samAveza thAya che. vardhamAna saMpradAyamAM pU. pUnamacaMdajI ma.sA.nA ziSya pU. nirmalamUni tathA mahAsatImAM pU. rUkSmaNIbAI Adi satIvRMdano samAveza thAya che. lImaDI ajarAmara saMpradAya : kriyoddhAraka zrI dharmadAsajInI paraMparAmAM saM. 1809mAM pU. ajarAmarajI ma.sA. thayA. A pATa para pU. devarAja ma.sA.thI pU. zatAvadhAnI ratnacaMdra sudhInA mahAna saMto thayA. AcArya rUpacaMdrajI mahArAjanA ziSyaratna pU. nRsiMhajI ma.sA. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 9 gAdIpati banyA. temAM pU. rAmamuni, pU. lAbhamuni tathA pU. bhAvamuni, pU. bhAskaramuni ma.sA.no samAveza thAya che. pU. ratanabAI, pU. velabAI, pU. rUkSmaNIbAI, pU. sUrajabAI tathA pU. ujjvaLakumArIjI mahAsatIjI Adino satIvRMdamAM samAveza thAya che. lImaDI gopAla saMpradAya : pU. tapasvIratna rAmajImunijI, pU. kevaLamuni, pU. uttamamuni, pU. dhanyamunino samAveza thAya che. pU. maMjulAbAI, pU. jasavaMtabAI, pU. kaMcanabAI tathA pU. prajJAbAI Adi satIvRMda. Aje lagabhaga 500 varSathI sthAnakavAsI samAja vyavasthita rIte zAsana calAvI rahyo che ane uttarotara, sArA jJAnI tattvaciMtaka, kriyApAtra AcAryo astitvamAM AvyA che. saurASTra, gujarAta, rAjasthAna, paMjAba, vi.mAM aneka nAnA-moTA sthAnakavAsInA gaccho ane saMpradAyo astitvamAM AvyAM, keTalAMka saMtonA nAmathI paNa saMghADA sthapAyA. (1) hukamIcaMda mahArAjano saMghADo. (2) samarthamuni mahArAjano saMghADo. (3) cothamala muni mahArAjano saMghADo. A nAma sAthe saMpradAyo astitva dharAvatA hatA. tamAma saMpradAyone eka sUtramAM bAMdhavA mATe kramazaH ajamera saMmelana ane sAdaDI saMmelana vizALa pAyA para yojAyA hatA. A prayAsathI zramaNasaMgha astitvamAM Avyo. gujarAta-kAThiyAvADanA saMpradAyo AmAM bhaLyA nathI, tenA saMpradAyoe potAnuM alaga astitva jALavI rAkhyuM. zramaNasaMghanI sthApanAMne saphaLatA maLI, bhAratamAM eka AcAryanI paraMparA AraMbha thaI. jemAM AtmAnaMdajI prathama AcArya thayA, tyArabAda pU. AnaMdaRSijI, pU. devendraRRSijI AcArya thayA. dakSiNa bhAratamAM jainadharma hato nahi paraMtu vyApArika dRSTie hajAro jaina gujarAta, rAjasthAna ane paMjAbathI dakSiNa tarapha gayA. eTale sAdhu Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 ] [ aNagAranAM ajavALA saMto paNa vihAra karatA gayA. vizALa maMdiro-upAzrayonAM nirmANa thayAM. digaMbara samAja tyAM astitva dharAvato hato ja. zravaNa belagoDA jevA mahAna tIrthonI sthApanA thavAthI dakSiNamAM paNa jainadharmano sAro udghoSa thayo. A badhI pRSThabhUmimAM dareka saMpradAyo, gaccho, upagaccho, AcAryo ane sAdhusaMto eka-bIjAnI spardhAthI kAma karatAM hatA, tene kAraNe nAnA nAnA gaccho thayA paraMtu tene kAraNe samAjane kAMI nukazAna thayuM nathI. bhAratavarSanA anya kSetromAM jainadharmano prAdurbhAva thayo. jaina zrAvako vyApAra nimitte bahAra nIkaLatAM muMbaI, madrAsa, dilhI, beMglora, haidrAbAda, kAnapura, Indora, kalakattA vi. sthaLoe jainadharmano sAro evo pracAra thaI rahyo che. bhArata bahAra paNa AphrikA, eziyAmAyanora, siMgApura, IgleMDa, amerikA, akhAtanA dezomAM paNa jainadharmIo vasyA che. bhArata bahAramAM keTalAka krAMtikArI sAdhuo saMpradAyanA baMdhanathI mukta thaI AkAzamArge videza jaI AvyA paraMtu haju sudhI samAjamAM tenI pUrNa pratiSThA thaI zakI nathI. jJAnagacchaH pU. samarthamuni mahArAjanA saMghADAne jJAnagaccha kahe che. pU. caMpAlAlajI ma.sA., pU. prakAzamuni ma.sA., pU. ghevaracaMdajI ma.sA., pU. mahAtmAjI (jayaMtamuni) ma.sA. tathA jJAnagacchAdhipati pU. caMpAlAlajI ma.sA., pU. trilokamuni. pU. maganakuMvarajI, pU. bhIkhamakuMvarajI, pU. AnaMdakuMvarajI, pU. bhaMvarakuMvarajI Adino satIvRMdamAM samAveza thAya che. - sAdhumArgIya saMpradAya : pU. hukamIcaMdajI mahArAjasAhebanA saMghADAne sAdhumArgIya saMpradAya kahe che. pU. nAnAlAlajI mahArAja sAheba, pU. saMpatamunijI, pU. jJAnamunijI, AcArya rAmalAlajI ma.sA., hukamagacchIya krAMti siMghanA AcArya vijayarAmajI ma.sA, ane sAdhvIomAM pU. pAnakuMvarajI, pU. gulAbakuMvarajI, pU. saradAra kuMvarajI, pU. nAnuMkuMvarajI Adi satIvRMdano samAveza thAya che. zramaNasaMgha-vartamAna AcArya devendramunijInI nizrAnA A saMpradAyamAM Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ]. [ 11 nAnA-moTA 22 saMpradAyo vilIna thayA che. upapravartaka pU. rAjendramunijI, upAdhyAya kanaiyAlAlajI kamala', variSTha pravartaka rUpacaMdajI ma.sA., upapravartaka pU. zukana munijI, salAhakAra pU. ratanamunijI, tapasamrATa pU. sahajamunijI yuvAcArya DaoN. zIvamunijI ma.sA.no samAveza thAya che. goMDala saMpradAya AcArya DuMgarasiMhajI mahArAjathI goMDala saMpradAyanI zarUAta thaI. teo saurASTranA junAgaDha jillAnA meMdaraDA gAmanA vatanI hatA. saM. 1815mAM pU. ratnasiMhajI mahArAja sAhebanI pAse dIkSA grahaNa karI. nidrAvijetA, pU. DuMgarasiMhamunie saurASTramAM jaina dharmanI khUba ja pracAra karyo. temanA ziSyo dvitIya paTTadhara pU. bhImajIsvAmI, tRtIya paTTadhara pU. neNazI svAmI, caturtha paTTadhara pU. jesIMgajI mahArAja, paMcama paTTadhara zrI devajI mahArAja. temanA ziSyo pUjya jayacaMdrajI mahArAja, pU. tapasvI mANekacaMdajI mahArAja, tathA saurASTra kesarI pU. prANalAlajI mahArAja tathA tapasamrATa pU. ratilAlajI mahArAja thayA. vartamAne hAla goMDala saMpradAyanA pU. jayaMtilAlajI mahArAja, pU. girizacaMdrajI mahArAja, pU. jazarAjajI mahArAja, pU. janakamunijI mahArAja, pU. jagadIzamuna, pU. dhIrajamunijI, pU. namramunijI ma.sA. saMto tathA sAdhvIomAM pU. saramaratabAI, pU. jayAbAI, pU. sUryavijayabAI, pU. gulAbabAI, pU. prANakuMvarabAI, pU. lalitabAI, pU. muktAbAI, pU. lIlamabAI, pU. hIrAbAI, pU. narmadAbAI, pU. bhAnubAI Adi satIvRMda vicaraNa karI rahela che. goMDala saMghANI saMpradAyamAM pU. narendra munijI ma.sA., Adi saMto ane pU. zrI vanitAbAI, pU. rAjezvarIbAI Adi satIvRMda vicaraNa karI rahela a. bhA. zvetAmbara sthAnakavAsI jaina sampradAyonA pramukha saMgha nAyakonI nAmAvalI : Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 ] [ aNagAranAM ajavALA zramaNa saMgha, svataMtra ane bRhad gujarAta sampradAyo : ka. samudAya saMghanA pramukha nAyaka . (a) zramaNa saMgha sampradAyanA saMghanAyakoH 1. zramaNa saMgha samudAya AcArya DaoN. zivamunijI ma.sA. 2. zramaNa saMgha samudAya AcArya zrI umezamunijI ma.sA. (ba) svataMtra sampradAyanA saMghanAyako : 3. ratnavaMza sampradAya AcArya zrI hIrAcandrajI ma.sA. 4. jJAnagaccha sampradAya (gacchAdhipati zrI caMpAlAlajI ma.sA.) pUjya prakAzacaMdrajI ma.sA. 5. jayamala sampradAya AcArya zrI zubhacandrajI ma.sA. 6. sAdhumArgI sampradAya AcArya zrI rAmalAlajI ma.sA. 7. zrI hukamazAMta krAMti saMgha AcArya zrI vijayarAjajI ma.sA. 8. zrI nAnaka sampradAya AcArya zrI sudarzanalAlajI ma.sA. 9. zrI madanalAlajI sampradAya (paM. ratna zrI padmacaMdrajI ma.sA. zAstrI) pUjya prakAzacaMdrajI ma.sA. 10. zrI hagAmIlAlajI sampradAya AcArya zrI abhayakumArajI ma.sA. 11. zrI mayArAmajI samra. AcArya kalpa zrI subhadramunijI | (sa) bRhad gujarAta sampradAyanA saMgha nAyakoH 12. lIMbaDI ajarAmara (cha koTi gAdipati zrI narasiMha munijI ma.sA.) zrI lAbhacaMdrajI ma.sA. 13. goMDala sampradAya gacchaziromaNi zrI jayaMtIlAlajI ma.sA. 14. lIMbaDI gopAla (tapasvI zrI rAmajI munijI ma.sA.) pU. kevalamunijI ma.sA. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 13 15. dariyApurI sampradAya (gAdipati zrI zAMtilAlajI ma.sA.) pU.zrI AcArya virendrasvAmI ma.sA. 16. kaccha moTo pakSa gAdipati zrI prANalAlajI ma.sA. 17. kaccha nAno pakSa gAdipati zrI rAghavajI ma.sA. 18. boTAda sampradAya (gAdipati zrI navIna munijI ma.sA.) pU.zrI amIcaMdrajI ma.sA. 19. khaMbhAta sampradAya gAdipati zrI aravinda munijI ma.sA. 20. goMDala saMghANI paMDitaratna zrI narendra munijI ma.sA. 21. baravALA sampradAya gacchAdhipati zrI saradAramuni ma.sA. 22. sAyalA sampradAya paM.ratna zrI balabhadramunijI ma.sA. 23. hAlArI sampradAya paM.ratna zrI kezava munijI ma.sA. 24. lImaDI ajarAmara gAdipati zrI dhairyamunijI ma.sA. sthAnakavAsI samudAyamAM kula AcArya gacchAdhipati-gAdipatiH AcArya gacchAdhipati AcAryakalpa gacchaziromaNi gAdipati kula 11 2 1 1 2 17 zvetAmbara sthAnakavAsI jaina saMpradAyonA pUjya AcAryo, yuvAcAryo, upAdhyAyonI nAmAvalI-2003 (1) samudAya 1. zramaNa saMgha 2. zramaNa saMgha 3. ratnavaMza 4. jayamala sampradAya 5. sApumArgI 6. hukama sAdhumArgI pUjya AcArya pravara AcArya DaoN. zivamunijI ma.sA. AcArya zrI umezamunijI ma.sA. AcArya zrI hIrAcandrajI ma.sA. AcArya zrI zubhacandrajI ma.sA. AcArya zrI rAmalAlajI ma.sA. AcArya zrI vijayarAmajI ma.sA.9 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 ] [ aNagAranAM ajavALA 7. nAnaka sampradAya AcArya zrI sudarzanalAlajI ma.sA. 8. zrI hagAmIlAlajI AcArya zrI abhayakumArajI ma.sA. 9. dariyApurI AcArya zrI zAMtilAlajI ma.sA. 10. kaccha nAno pakSa AcArya zrI rAghavajI ma.sA. (2) pUjya yuvAcArya pravara 1. zramaNa saMgha zrI mUlamunijI ma.sA. 2. zramaNa saMgha zrI gaNezamunijI ma.sA. 3. zramaNa saMgha zrI ramezamunijI ma.sA. 4. zramaNa saMgha zrI hemacandrajI ma.sA. 5. zramaNa saMgha zrI ramezamunijI ma.sA. 6. kaccha moTI pakSa zrI vinodamunijI ma.sA. jaina dharmakrAMtinA jyotirdhara H loMkAzAha prAcIna yugathI mAMDIne Aja sudhInA bhAratanI saMskRti, darzana ane dharma paraMparAno itihAsa tapAsavA jevo che. jyAre jyAre dharmamAM zithilatA ane vikRtio pesI che, tyAre tyAre zithilAcArIone cAritryamAM sthira karavA mATe tathA dharmamAM paDelI vikRtio dUra karavA mATe samyaka puruSArthI mahAmAnavano udaya thayo che ane tenA pracaMDa puruSArthe satudharmanI punaHsthApanA thaI che. A saMdarbhe zrIkRSNa ane bhagavAna mahAvIra jevA mahApuruSonI bhUmikA ItihAsamAM suvarNa akSare aMkita che. - jyAre vaidikadharmamAM yajJa-yAga Adi dvArA hiMsA vadhI tyAre bhagavAna mahAvIre ahiMsA dharmanI punaH pratiSThA karI. | vikramanA paMdaramAM saikAmAM lokAzAha nAmanA eka zrAvakane lAgyuM ke nivRttipradhAna jainadharma ahiMsA, saMyama ane tapane pradhAnatA Ape che. anekAMtavAda, sApekSavAda ke svAda vAda teno siddhAMta che. mUrtipUjAmAM pratiSThA mahotsavo ThAThamAThathI thatA joI temAM Atma Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 15 ArAdhanAnI pradhAnatA ochI dekhANI, AraMbha-samAraMbha ane ADaMbaramAM tene caityavAdano vikAra lAgyo. jainonA Agamano kabajo sAdhu pAse hato. te kahetA, "zrAvakothI zAstra vaMcAya nahi." ane temAM eTalI badhI dhAka besADelI ke je vAMce sUtra tenA mare putra. AvI bIkathI loko sUtro vAMcatA DaratA hatA, ane lokone ema ThasAvatA ke sUtro vAMcavAno adhikAra phakta sAdhuono che ane AvI keTalIka vAto adhikAravAdanI zaMkhalA jevI lAgI uparAMta zramaNavarganI zithilatA joI. suMdara akSarane kAraNe lokAzAhane jJAnajI nAmanA yatizrIe AgamonA punarlekhananuM kArya soMpyuM. AgamonuM punarlekhana karatAM, tenuM ciMtanamanana karatAM loMkAzAhane lAgyuM ke dharmamAM vikRti pesI che. tethI teNe krAMtinI mazAla jagAvI ane mArga bhUlelA lokone satyadharmanI samajaNa ApavA pracaMDa puruSArtha Adaryo. lokAzAhanI preraNAthI 45 vyaktioe dIkSA laI dharmapracAranuM kArya zarU karI dIdheluM. pachI pATaNamAM 15ra dIkSA thaI ane zirohI ahaMtavADA vi. aneka nagaromAM dIkSA thaI. mAgazara suda 5 saMvata 1536mAM sohanamuni pAse loMkAzAha paNa dIkSita thayA. satata dasa varSa sudhI gAmegAma pharI dharmaprabhAvanA karI dilhI comAsu pUrNa karI alavaramAM aTTamanA pAraNAmAM koI virodhI paribaLe khorAkamAM viSa vahorAvatAM samAdhibhAve saMvata 1546nA caitra sudI 11nA dine mRtyuMjaya banyA. lokAzAhanI vidAya pachI muni bhANajI, muni nannAjI, muni jagamalajI ane rUpaRSijIe dharmanuM kArya AgaLa dhapAvyuM. je lokAgaccha' ke "dayAgaccha' rUpe oLakhAvA lAgyA. tyArapachI aDhI saikA bAda zrI lavajIRSi, zrI dharmasiMhajI muni ane zrI dharmadAsajIe dharmamAM punaH peThelI zithilatAne khaMkherI puruSArtha karyo tethI te 'kriyoddhAraka tarIke oLakhAyA. lokAzAhane Agamo lakhavAnI taka maLI tyAre te lakhatAM lakhatAM teNe AgamomAM rahelA jaina tattvanuM ciMtana parizIlana karyuM. pariNAme tene pratIti Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ aNagAranAM ajavALA vaI ke bhagavAna mahAvIre je ahiMsA dharmanI prarUpaNA karI che tenAthI ApaNe viparita dizA tarapha jaI rahyA chIe. sUkSma ciMtananA pariNAme temaNe temanuM AkhuMya jIvana dharmakrAMtinA maMthana ane vikAsamAM kharacyuM. zramaNomAM zithilatA, caityavAdano vikAra ane adhikAravAdanI zaMkhalA lokAzAhanA krAMtibIja hatAM. satyanI bhUmimAM dharabAyelA A bIjane niSThA ane puruSArthanuM jaLa maLatAM te vizALa vRkSa banI gayuM. samakitanA A pavitra vRkSanI chAyAmAM jinakathita mULa mArganI punaH pratiSThA thaI. * munizrI saMtabAlajI lokAzAhane dharmaprANa ke kAMtino yugasRSTA kahe che. temanA mate loMkAzAhane koI navo paMtha sthApavo na hato. tene kAraNe ja tenI pratibhA eka nirbhaya samAja sudhAraka tarIke UpasI. sAdhu saMsthAnuM zaithilya dUra karI, saMghanI chinna-bhinnatA dUra karI, temAM ekavAkyatA lAvavAnI pravRtti Acare te ja bhagavAna mahAvIrano sAo anuyAyI ane A ja vAta te sarvane gaLe utAravA mAgatA hatA. temanI sudhAraNAmAM zramaNonI zithilatA, caityavAdanA vikAra ke adhikAra zRMkhalA sAme virodhanuM prabaLa AMdolana jarUra hatuM. paraMtu sAmenI vyaktio pratye temano nakArAtmaka abhigama lagIre na hoto. zvetAmbara sthAnakavAsI jaina konpharansanA sAtamA adhivezanamAM gujarAtanA mahAkavi nAnAlAle apratima garjanA sAthe loMkAzAhanA kAryanI samIkSA karatAM anumodaka vidhAno karyA che. mokSamArgano mULa pAyo samakita che. tyAMthI zarU karI jIvadayAthI mokSa ema loMkAzAhanA aThThAvana bolano abhyAsa karatA dharmanA zuddhikaraNa mATenI prakriyAmAM temanuM sUkSma ciMtana keTaluM samayocita ane UMDANapUrvakanuM hatuM tenAM darzana thAya che. eka divasa zirohI, ahaMtavADA, pATaNa ane sUratathI cAra saMgho AvyA. te te saMghonA cAra saMghavIo sAthenI praznottarI tathA e samayanA aNahilapUra pATaNanA lakhamazIbhAI nAmanA pratiSThita zrAvaka sAthe je vArtAlApa thayo temAM loMkAzAhe spaSTa jaNAvyuM ke ahiMsA mAtra sthaLa AcAra Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 17 nathI. bIjAnA duHkhamAM bhAgIdAra thavuM, potAnI sukhasagavaDano lAbha bIjAne Apavo tevI bhAvAtmaka ahiMsAne dayA kahe che, bAhyatA AMtarika tapanI puSTi arthe che. anekAMta badhI bAjuthI khulluM mAnasa cakSu che, alpamati AcAryo ja gaccha-vADAo UbhA kare che, cAra nikSepamAM bhAva nikSepanI ja pradhAnatA che. AvA pAradarzaka vicAroe DhuMDhiyA ke satyazodhaka rUpe loMkAzAhanI pratibhA upasAvI. dharmamAM zithilatA ke vikAra pesato aTakAvavA samyaka puruSArtha karIzuM te ja dharmaprANa lokAzAhanI zahAdatane sAcI zraddhAMjali che. zAsanasamrATa pU. dharmasiMhajIsvAmI | [ dariyApurI saMpradAya ]. saurASTranI dhIMgI dharAe bhAratavarSane aneka mahApuruSonI bheTa dharI che. eTale ja hAlAra vasuMdharAne saMtonI dharatI kahI che. kALakrame lokAgacchanA dharmapremIzrAvaka jinadAsacaMdranAM dharmapatnI zivabAnI kUkhe saM. 1956nA vaizAkha suda bArasanA guruvAre dharmasiMhasvAmIno janma thayo. temanuM bALapaNanuM nAma dharamacaMda hatuM. A tejasvI bALakane sau koI dharmanA lADalA nAme saMbodhatA. zaizavakALanI tophAna, mastI, nabaLAono nyAyI pakSa karanAra, koIvAra raMgamatI nadImAM jalamastI mANI Ave, to kayAreka bAlasamUhano nAyaka bananAra A bALaka, mA sAmAyika vratamAM bese to pote paNa muhapattI bAMdhI guccho Ama tema pherave. pAkhIne divase pitA sAthe sthAnakamAM dharmakriyAnuM anusaraNa karato. kALanI kone khabara? A bAlasahaja nirdoSa ceSTAnuM nAnakaDuM jharaNuM bhAvimAM zAsanasamrATa rUpe ghUghavato sAgara banaze. loMkAgacchanA adhipati pU. ratnasiMhajIsvAmI ziSya-parivAra sAthe jAmanagara zaheramAM padhAryA. 14 varSano kizora dharamacaMda pUjyazrInI nizrAmAM Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 ] [ aNagAranAM ajavALA dharmane raMge raMgAyo. mAtApitAnI AjJA maLatAM saMvata 1672nA mahA suda terase lokAgaccha saMpradAyamAM jAmanagara zahere dIkSA thaI ane dharamacaMda dharmasiMhamuni banyA. kALakrame pU. ratnasiMhasvAmI, pU. devajIsvAmI ane tyArabAda jinadAsamuni kALadharma pAmatAM zrI zivajImunine mAthe lokAgacchanA yogakSemanI javAbadArIno mugaTa paherAvavAmAM Avyo. zrI zivajIsvAmI dharmasiMhamunino viveka vinayabhakta joI temanA para prasanna bhAva rAkhatA. loMkAzAhanA krAMtikAraka vicAro ane vidhAno pramANe AcaraNa karavAmAM lokAgacchanA zramaNo paNa kALasaMjoga mujaba mAnapAna-pUjA, satkAra, maMtrataMtra, dorA-dhAgA AdinA prayogo karavAmAM utsAhanA lIdhe mULa AgamAnusAre vartana, vANI, vyavahAramAM zithila thavA lAgyA hatA. zrI dharmasiMhamunino AtmA, zramaNasaMskRtimAM peselI AvI vikRtio joI vikSubdha thato. temaNe gacchAdhipati zivajIRRSi pAse savinaya vaMdana karI kahyuM :--"kRpALu gurudeva, zithilAcArIne cAritryamAM sthira karavAno puruSArtha AdaravAno samaya have pAkI gayo che. yativargamAM zithilatA UMDI pravezI che. sAdhucaryAno viparyAsa thayo che. jyAM munitva DacakA letuM hoya tyAM zrAvakatvanI zI vale thAya?" dharmasiMhajIe vyathAne vAcA ApI. "he vhAlA ziSya, lokAgacchane AcArya vihoNo karI huM koI sudhArAno prayoga karavA jAuM to zithilAcArane vadhu uttejana maLe. nAnI nAnI ToLAzAhI saMghADAmAM phasAIne barabAda thaI jAya, mATe dhIraja dharo. avasare gacchanA svarUpamAM rahI zuddha mArge viharIzuM. pU. dharmasiMhajI munie doDha dAyakAnA saMyamajIvanamAM svAdhyAya dvArA utkRSTa jJAnanI upAsanA karI. saMskRta, prAkRta, kAvya, vyAkaraNa, nyAyadarzana, AgamanA sUtra siddhAMtono abhyAsa karatAM temanuM ciMtana sapATI para AvyuM ane dharmAcAramAM pravezela zithilatAthI vadhu akaLAvA lAgyA. temaNe sattAvIza AgamonA mULabhAva te samayanI lokabolImAM lakhI. A TIkA TabA mastaka-stavaka nAme prasiddha che. jinAgamonI bhAvanAne ja dIvAdAMDIrUpa lakSa rAkhI bAlAvabodha rUpe prarUpyA. uparAMta, samavAyAMganI huMDI, prajJApanAno yaMtra, sthAnAMgano yaMtra, rAjapraznIyano yaMtra tathA Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 19 aNagAranAM ajavALA ] jIvAbhigama, jaMbUdvIpa tathA sUrya-caMdra prajJaptio pustaka sArarUpe temaja sUtrasamAdhi, sAdhusamAcArI, draupadIcaryA, sAmAyikacaryA vagere suMdara pado racI munizrIe sAhityasaMpAdana ane sarjananuM utkRSTa kArya karyuM. zrI dharmasiMha gurujIne vinayapUrvaka kahyuM : "gurubhagavaMta! mArAmAM uddabhavelA AgamAnusAranA jIvana jIvavAnA utsAhane have vadhu vakhata rokI zakavAnI sahiSNutA rahI nathI. jaina dharmAcAra sudhAravAnI krAMtino jhaMDo laherAvavA AgaLa Avo ane te pUjya amArA netA bano." dharmasiMhe siMhagarjanA karI. "vatsa, tArI Takora ane jAgRti sAcAM che. paraMtu mogalasamrATa jahAMgIranuM tAjetaramAM avasAna thatAM, mogalavaMza zAhajahAM taraphathI ApaNA gacchane gauravayukta padavI, pAlakhI, paTTo, cAmara, dhvaja ane zAhI pharamAna enAyata karavAmAM Avela che. samayanA sAMprata vaheNe zahenazAhI bakSisano asvIkAra karavo ucita nathI. vaLI vRddhAvasthAne kAraNe huM parAzrayI jIvana jIvI rahyo chuM." gurujIe potAnA hRdayabhAva kahyA. "gurujI, mane kSamA karo, ApazrI mane mukta karo ApanA upakArane huM nahi bhUluM." dharmasiMhe kahyuM "tAro mArga vikaTa che. dharmajhanUnI loko tArI avadazA karaze teno mane bhaya che." gurujIe vyathA vyakta karI. "gurudeva, mArA pratyeno Apano ativAtsalya bhAva AvI zaMkA karavA prere che. ApanuM hRdaya Azvasta pAme tevI koI paNa kasoTI mArA mATe pharamAvo huM temAMthI pasAra thavA taiyAra chuM." to he vatsa! A amadAvAda zaheranA dariyApura daravAjethI nIkaLatAM uttara dizAmAM dariyAkhAna pIranA AlIzAna ghummaTamAM eka rAtri vAsa karI Avo ane tamAruM sAttvika khamIra dekhADavAnI taka jhaDapI lo." gurujIe kahyuM. gurujInA AzIrvAda laI amadAvAdanI uttara dizA bhaNI dharmasiMhajIe daDha manobaLa sAthe prasthAna karyuM. sAbaramatI nadI kalakala ninAde akhaMDastrota dharIne nagarajanone mIThA nirmaLa jaLanI lhANI karI rahI che. tenA pUrvIya kinAre eka kotaranI samathala Toce eka UMcI vizALa kamaLa AkRtivALI khulI bhavya imArata UbhI che. A imAratano mAlika che zrImaMta telI dariyAkhAna, pUrvakarmanA Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 ] [ aNagAranAM ajavALA aMtarAya, saMtAna vihoNo dariyAkhAna A phAnI duniyA choDI cAlyo gayo. eka samayanI A ramaNIya mahelAta bhayaMkara bhUtAvaLavAsita ImArata manAvA lAgI ane dariyAkhAna pIra tarIke manAvA lAgyo. koI ajANyA pravAsI rAtavAso karavA Ave to savAre tenA mRtadeho ja maLatA. jogInI jaTA jevA jhAMkharA ane jhADavAM, nirjana ane verAnasthAnane vadhu bihAmaNuM banAvatAM. paMcamahAvratathI zobhatA tejasvI dharmasiMha, tyAM UbhelA be traNa muslima bhAIo pAse A imAratamAM rAtavAso karavAnI AjJA mAge che. "sAMIbAbA, Idhara rAta ThaharanekA ThIka nahIM hai." kyAM che?" yaha jagA madharAtako bhayaMkara bana jAtI hai, baDe bhaDavIra bhI subaha muDadA hI ho jAtA hai. isa imAratakA mAlika dariyAkhAna rAtako mAra DAlatA hai." ThIka hai, koI harja nahIM. mere ustAda kI AjJA se (mArA gurujInI AjJAthI) meM yahAM rAtako Thaharaneko AyA huM. merI jimevArI mere zira para. meM jaina sAdhu chuM. sUraja DUbajAne para meM dUsarI jagaha nahIM jA sakatA hUM. mujhe Thaharane kI paravAnagI do!" "ThIka hai sAMI! jaisI tumhArI marajI! Amina!" AjJA maLatA munirAje imAratanA izAna khUNAmAM jagA pUMjI Asana bichAvI ArAdhanA zarU karI. madhyarAtrie pavana ne kaDAkA bhaDAkA vadhyA. bhayaMkara bihAmaNI AkRtie ghummaTavALI imArata pAse dekhA dIdhI. devone varelI vaikriya-zaktinA baLe dariyAkhAna pIre bhayaMkara pizAcanuM rUpa dhAraNa karyuM. "koNa che, mRtyune bheTavAnI icchAvALo bevakUpha. ahIM mArA dhAmamAM sUranI zakti sAme kono kapUta Avyo che?" pIre pracaMDa garjanA karI. are muMDiyA, maravA zuM kAma Avyo, A imArata meM baMdhAvI che. ahIM mArI marajI virUddha koI na rahI zake." zAMta samAdhivaMta saumya sUre muni bolyA, "zA mATe AvA bihAmaNA svarUpe upasthita thayA cho.? AvI ghora viDaMbanAno zo hetu?" Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 21 "o magatarA jevA mAnavI! A bhavya imArata mAruM smAraka che. mArI icchA viruddha lokoe tene pramodanuM vihAradhAma banAvyuM che. mArI avajJA karanAranuM savAre zaba jotAM mane AnaMda upaje che." pIre aTTahAsya karyuM. "to divya AtmA, Apa have zuM Iccho cho?" "he boDiyA mAthAnA mAnavI, tuM jaldI cAlyo jA" "koInI paravAnagI vinA ame jaina sAdhu vAsa karatA nathI. traNa muslima birAdaronI meM paravAnagI lIdhI che. Apane duHkha pahoMcatuM hoya to huM ahIM rahevA na icchuM, paraMtu rAtri daramyAna apakAya (sUkSma jIvo) varSA thatI hovAthI ane anya nAnA moTA jIvonI virAdhanAnA saMbhavane kAraNe bhagavAna mahAvIranA pharamAna mujaba vihAra na karI zakAya, tethI huM bahAra eka vRkSa nIce rAtri pasAra karI laIza. paraMtu te divyAtmA, ApanI nekI ane paragajupaNAne kAraNe Apa devagati pAmyA cho. chatAM tamArI vAsanA AvA ITa mATI cUnAnA tuccha vinAzI makAnamAM kema bhaTake che? zuM A makAna karatAM ApanA devabhava ochA sArA che? jethI Apa AvI kSullaka tRSNAmAM rAco cho.? A krUratA-hiMsA ApanI bhava paraMparA vadhArI hIna gati-dazAnuM nirmANa karaze." prazamarasamAM vaheto munivaranI zAMta madhuravANIno pravAha AgaLa vadhyo. "he pavitraAtmA, roSa choDI zAMta bano, bhAvi jIvanane sudhArI lo, zAMti, samAdhi, samatA dharI lo." munivaranI mIThI, dhArmika, madhura chatAM nirbhIka ane bhASAsaMmitiyukta prerakavANI sAMbhaLI yakSa prasanna thayo. tAmasa yakSAtanamAM prakAza phelAyo. dariyAkhAna pIrano divyAtmA nijatvarUpI vaikriya dehe saumya svarUpe hAjara thayo. munie keTaloka samaye upadeza ApatuM preraka saMbodhana karyuM. yakSanuM hRdayaparivartana thatAM bolyo, "he dhIra munivara, mArI vAsanAno tyAga karuM chuM. jyAre taka Apazo tyAre ApanI sevAmAM upasthita rahIza. sarvathA Apano jaya ho, vijaya ho ." Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 ] [ aNagAranAM ajavALA ahIM upAzrayamAM, zivajIguru ciMtAtura hatA. karmaTha munine pIranA yakSAyatamAM rAtavAsAnI AkarI kasoTI karavA mokalyA badala potAnI matine avicArI gaNI arihaMta prabhune prArthanA karatA hatA. janasamUhane khabara paDatAM mAnavamedanI yakSAtanamAM ekaThI thaI. muni dharmasiMhe rAtrinI ghaTanAnuM vRttAMta kahI A sthaLa vasAhata mATe surakSita ane yogya banela che tenI vAta kahI. loko dharmasiMhajInA jayakAra, pU. zivagurunA jayakAranA nAda sAthe muni sAthe upAzrayamAM AvyA. gurujIe saphaLatA badala AzIrvAda ApyA. muni suMdarajI, mohanajI, bhIkhAjI vagere soLa sAdhue dharmasiMhajI sAthe javAnI AjJA mAgI. dariyApuranA totiMga daravAjAnI keTalIka oraDIomAM munioe vAsa karyo, ahIMthI ja janasamUhane upadeza ApavAno zarU karyo. sulatAnanA kArabhArI dalapatarAya zAhe muni dharmasiMhajIne rahevA mATe anujJA ApI. cokIdAre tenuM DaheluM ApyuM. A joDiyA makAnomAM chIpApoLano upAzraya banyo. A gaccha dariyApura ATha koTi sthAnakavAsI jaina saMpradAya tarIke lokajIbhe prasiddhi pAmyo. dariyApura zabda dariyApura daravAjAnA dharmapracArano AraMbha sUcave che. te be padono banelo che, dariyA ane purI. dirayA zabdathI dariyAkhAna pIranI ghummaTavALI imAratamAM banela prasaMganI smRti abhipreta che. krAMtivIra loMkAzAhanI dharmajyotane pU. dharmasiMhajI svAmIe vadhu prajvalita banAvI. amadAvAdanI pazcime sarakhejamAM dharmasiMhajInA upadezathI tyAMnA zrAvaka dharmadAsajI svayaM dIkSita banyA ane tenI paraMparA dharmadAsajI saMpradAyathI prasiddha thaI. dharmasiMhajI muninI dharmaprabhAvanA samagra vistAramAM khUba ja prasarI. saM. 1723mAM pU. zrI bharUca padhAryA. zrI suMdaramuni narmadA nadInA paTamAM yogya sthaMDIlabhUmino upayoga karI upAzrayamAM iriyAvahInA kAussagamAM besI gayA. dhyAnamAM cetanAnA prakaMpano vistAra thayo. "gurudeva, Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 23 aNagAranAM ajavALA | saMthArAnA bhAva jAge che. mane saMthAro AdarAvo." suMdaramunie vinayasaha kahyuM. pU. dharmasiMhajIe guruziSyanA saMbaMdhano vicchedakALa jANI saMthAro karAvyo. saM. 1723 mahAsuda bIjanA saMthAro sIjhayo. saM. 1728 nA ziyALo pUrNa thatA sUrata mATe vihAra Adaryo. sUratamAM dharmaprabhAvanAnI pravRtti soLe kaLAe khIlI. vikrama saM. 1728nA Aso mAsanI suda cotha okTobara 1972no divasa hato. aMtevAsI munine pU.zrIe gocarIthI paravArI pAse AvavA sUcana karyuM. A saMketathI sUrata saMgrAmapura upAzraya AbAlavRddhothI UbharAvA lAgyo pUjyazrIe sarva jIvone khamAvyA. sarvane dhImA avAje aMtima pado saMbhaLAvyA. pavitra vAyumaMDaLamAM guMjArava thayo. kevalI patnatto dhamma zaraNaM pavanjAmi......! jinazAsanane moTI khoTa paDI. cAritrathI camakato cAMda asta thayo, dharmaprabhAvaka pU. dharmasiMhajI svAmIne bhAvAMjali....! nidrA vijetA AcArya pU. zrI DuMgarasiMhajI mahArAjasAheba saurASTranI suramya bhUmimAM thoDA thoDA aMtare mahApurUSo janmatA rahyA che. AvuM eka nararatna aDhAramA saikAmAM sadbhAgya sAMpaDyuM che. sapurUSanuM nAma sAMbhaLatAMnI sAthe ja temanA mAtApitA ane janmabhUminuM sahajabhAve smaraNa thaI Ave. junAgaDha pAse meMdaraDA mahendrapura nAme gAmamAM jainonAM gharo sArI saMkhyAmAM hatAM. badANInI aTakathI oLakhAtA kamaLasiMha nAmanA jaina gRhastha sAdhAraNa vyApAra vANijyathI potAno jIvana nirvAha calAvatA hatA. nIti satya prAmANikatA Adi keTalAka naisargika guNo temanA jIvanamAM tANAvANAnI mAphaka vaNAI gayA hatA. temanAM dharmapatnI hIrabAI sAdA, saguNI ane suzIla hatAM. kamaLasiMhabhAI bhAgyanA vikAsa mATe meMdaraDAthI mAMgaroLa gayA. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 ] [ aNagAranAM ajavALA eka vakhata hIrAbAIe svapnamAM lIlochama parvata joyo ne parvatamALAmAM zubha pagalAM bharato hAthIne haMphAvanAra mahAkAya vanakesarIne AnaMdapUrvaka Dolato Dolato potAnA tarapha Avato joyo. hIrAbAIe garbhAvasthAnuM yathArtha pAlana karyuM. yathA samaye putrano janma thayo. khUba AnaMda utsava ujavAyo. temano janma vi.sa. 1792 mAM thayo. kamaLasiMhabhAIne cAra putrIo ane be putro thayA. moTAM velabAI pachI DuMgarasiMhajIbhAI, svapnAmAM DuMgara para siMha joyo tethI DuMgarasiMhajI nAma pADyuM. DuMgarasiMhajIbhAImAM nAnapaNathI ja sahRdayatA, komaLatA sarva jIvo pratye premabhAva samabhAva vagere guNo badhAne AkarSita karatA hatA. temanAM sartana tathA sadguNonI chApa paDyA vagara rahetI nahi. samaya jatAM velabAIne khAnadAna kuTuMbanA ratanazI zeTha sAthe dIva baMdare paraNAvyAM. temane hIrAcaMda nAme putra ne mAnakuMvarabAI nAme putrI ema be saMtAna thayAM. A sukhI kuMTuMba para acAnaka vajrapAta thayo ne ratanazI zeTha bharayauvanamAM avasAna pAmyA. vaidhavyanA duHkhanuM to pUchavuM ja zuM? A karUNa banAvathI DuMgarasiMhajIbhAIne saMsAranI anityatA samajANI ne tenA hRdayamAM vairAgyanAM bIja ropAyAM. velabAInI saMbhALa rAkhavA zrI kamaLazI zeTha saparivAra dIvabaMdare rahevA gayA. divaso pasAra thatA rahyA. eka divase dIvanagarImAM pU. muniratna zrI ratnasiMhajI mahArAja sAhebanI padharAmaNI thaI. AtmAnI divyatA dharmadezanAnA gaLe UtarI jAya tevI pU. muninI vANIthI zrAvaka-zrAvikAo prabhAvita thayAM. DuMgarasiMhajI bhAIe paNa dharmadezanA sAMbhaLI. yuvAna DuMgarasiMhajI bhAInuM hRdaya vairAgyathI raMgAyeluM hatuM. temAM vadhu dRDhatA AvI. mAtA pitA pAse dIkSA mATe rajA mAgI. khUba parIkSA karI. temanAM bena velabAI ane tenAM baMne saMtAnone mAtA hIrabAI ema pAMce vyaktioe vi.sa. 1815 kArataka vada 10 (dasama) nA divase dIvanagarImAM dIkSA aMgIkAra karI. pU. DuMgarasiMhajI mahArAja tathA mAnakuMvarabAI mahAsatIjInAM tIkSNa buddhi hovAthI khUba abhyAsa karyo. AhAra ane niMdrA sAdhaka dazAmAM Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 25 bAdhaka rUpa che, tethI svAdendriya para vijaya meLavI sADA pAMca varSa sudhI nidrAno tyAga karyo. AgamajJAna sAthe SaTkarzanano abhyAsa karyo. jyAM jyAM teo vicaratA hatA tyAM tyAM zAMti samAdhinI prasaratI anekone vyasanamukta karAvatA. amuka samaya pachI teozrInA pU.gurUdeva kALadharma pAmyA. javAbadArI vadhI. vihAra karatA gAma bahAra jaMgalanI guphAmAM UtaratA. hiMsaka pazuono bhaya lAgato nahi. rAta AkhI sAdhanAmAM rata rahetA. aneka anyadharmIone paNa jaina dharmI banAvyA. aneka upasarga pariSahane sahana karatA vicaraNa karatA karatA pU. gurUdeva ziSya samudAya sAthe goMDalamAM praveza karyo te samaye goMDalanI rAjadhAnI para zrI kuMbhAjI mahArAja rAjataMtra calAvatA hatA. goMDalamAM jainonAM 1200 ghara hatAM, te rAjadarabAramAM jainonuM varcasva ghaNuM hatuM. samAjamAM zithilatA dUra karavA goMDala gAmane kendramAM rAkhI prabaLa zaktithI jhuMbeza uThAvIe ke jethI samAjamAM nava jAgRtinuM prabhAta Uge, pramAda dUra thAya. A vAta vicArI pU. gurUdeve vi.sa. 1845mAM dharma samAjanAM kAryanAM kendrasthAna tarIke goMDala gAmanI pasaMdagI karI. pU. DuMgarasiMhajI mahArAja sAhebane vi.sa. 1845 mahAsuda panA AcAryapadathI vibhuSita karyA. vi.sa. 1860 mAM bhImajIbhAIne pU.zrI e dIkSA ApI tyAra pachI jAmanagaramAM paNa pitA-putra sahita cAra vyaktine dIkSA ApI pU.zrInA ghaNA ziSya ane ziSyAo thayAM. pU.zrInA mAtuzrI hIrabAIe dIkSA lIdhI hatI. tene ziyALano upasarga Avyo ne chevaTe anasana pU.zrIe teone karAvyuM. 58 divasa anazana vratadhArInI sevA karI. aneka rAjAone tathA prajAjanone dharmanA mArge caDAvyA. saMkhyAbaMdha lokone dArU, mAMsa, zikAra Adi vyasanono tyAga karAvyo hato. kheDUtone dharmabodha ApI jIvana parivartana karAvyuM. zrI DuMgarasiMhajI svAmI tIkSNa buddhinA hovAthI zAstronA adhyAyonuM TuMka samayamAM sAcuM jJAna saMpAdana karyuM temanI smaraNazakti dina pratidina sateja banatI jatI hatI. AhAra ane nidrA e banne sAdhaka dazAmAM Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 ] [ aNagAranAM ajavALA bAdhaka rUpa che. tema potAne lAgatAM rAtrinI nidrAno tyAga karavAno temaNe dRDha saMkalpa karyo ane nidrA upara kAbu meLavavA mATe svAdendriya upara jaya meLavavo, khorAka upara saMyama keLavavo Adi bAbatomAM teozrI khUbaja satarka ane sAvadhAna rahevA lAgyA. rAtrInA bhAgamAM eka sAmAnya pAtharaNuM athavA to sukhe besI zakAya tevA aDhI hAtha lAMbA pATalA upara besI svAdhyAyamAM teo zrI tanmayatallIna banI jatA. jarA pramAdavRtti pedA thatAM ekadama UbhA thaI jatA, kyAreka eka page UbhA rahetA, kyAreka TaTTAra sthira rahe, AvI rIte sADApAMca varSa sudhI nidrAno tyAga karyo. pU. megharAjajI mahArAjane 78 divasano saMthAro karAvyo. pU.zrI e goMDala gacchanI sthApanA karI hAla goMDala saMpradAyamAM 20 sAdhuo ane 290 jeTalI sAdhvIjIo che. haryo bharyo saMgha che. sAdhu-sAdhvIjIo vidvAna ane saraLa che. A badho pU. DuMgarasiMhajI mahArAjano upakAra che. chevaTe vi.sa. 1877 ne vaizAkha suda punamanA divase dehano tyAga karyo. kriyA pAlanamAM teo khUba ja kaDaka hatA. svabhAve sAttvika ne sarala hatA. mAnava kalyANanA aneka kAryo temaNe karyAM che. bahenone jJAna mArge AgaLa vadhAravA pU.zrIe aneka prayatno karyA hatA. teoe jana-jananA aMtaramAM mAnavatAnI apUrva jyota jalAvI che. samAjanA hita mATe ja jemaNe potAnuM saMpUrNa jIvana zAsana samarpita karyuM che. saMgha samAjanA utthAna mATe teozrIe khUba ja purUSArtha karyo hato. AvA anaMta upakArI pU.DuMgaraguru ne bhAva pUrNa vaMdanA........! * Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 27 adhyAtma puruSa pUjya zrI ajarAmara svAmI saurASTranA hAlAra prAMtamAM jAmanagara urphe navAnagara pAse paDANA gAmamAM ozavALa jJAtinA mANekacaMda zAha, temanAM dharma-niSTha patnI kaMkubAI sAthe Adarza gRhasthajIvana vitAvatA hatA. saM. 1809nA temane ghera putraratnano janma thayo. ajarAmarajI mAtra pAMca varSanA thayA tyAre teNe pitAnI chatrachAyA gumAvI. mAtuzrI dhairyathI putrane saMskAra ApatAM. mAtA taraphathI saMsAra asAratAno pATha zIkhavA maLatAM ajarAmarajImAM nAnapaNathI ja saMsAra udAsInatA ane vairAgyanAM bIja ropAyAM. mAtA ane putra banne goMDala gayAM. jyAM hIrAjI svAmI tathA kAnajIsvAmI thANA be cAturmAsa bIrAjatA hatA. mAtAe putranA saMyamanA bhAva ane vairAgya prati jIvananAM valaNanI vAta karI. potAne paNa evo ja bhAva che tenI vAta jaNAvI. gurujIe mAtA putrane rAha jovA kahyuM. sagA-vahAlAnI saMmati ane saMghanA anumodanA patra meLavavAnI vAta karI. pUjya hIrAjI svAmI pharI goMDala padhAryA tyAre 1819nA mahA suda5nA roja hIrAjI svAmIe dIkSA ApI. pU. ajarAmarajI svAmIne kAnajI svAmInA ziSya ane kaMkubAI mahAsatIjIne jeThIbAI AryAjInAM ziSyA jAhera karyAM. dIkSA pachI svAmIjIe AgamanuM adhyayana karavAnuM nakkI karyuM. saM. 1826 nI sAlamAM lIMmaDIthI pUjya hIsjI svAmI, pU. kAnajI svAmI ane zrI ajarAmarajIe sUrata tarapha prayANa karyuM. bharUca pahoMcyA tyA rastAmAM sUrata nivAsI kharataragacchanA paMDita zrI gulAbacaMdajI miyAnAmAM besI bharUca thI pAchA pharatA sUrata jatA hatA teNe mArgamAM cAlanAra nA zubha lakSmaNathI aMkita pagalAM joyAM. raste maLatA munione vaMdana karI paricaya thatA sUrata darzana karavA Avaze tevI paMDitajIe vAta karI ane sUratamAM temaNe pUjyazrIne abhyAsa paNa karAvela. Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 ] [ aNagAranAM ajavALA cha varSamAM vyAkaraNa, kAvya, alaMkAra, sAhitya, nATaka, saMgIta, chaMda, jyotiSano abhyAsa karyo. te vakhate lIMbaDInI gAdIe pU. mUlacaMdajI mahArAjanA ziSya paMcAsajI svAmI AcArya hatA. lImaDInA khetazI zeTha ajarAmarajI svAmIne prazno pUchatA ane zaMkAnuM samAdhAna meLavatA. zeThanA prayatnathI sUtra zAstravettA pU. dolatarAmajI ma. sAhebane lImaDI saMghe vinaMtI patra lakhyo ane prArthanA karI ke pU. ajarAmarajI svAmInI jJAna pipAsA saMtoSavA Apa padhAro pU. dolatarAmajI mahArAje vinaMtI svIkArI ane zAstrAbhyAsa karAvyo. saM. 1836mAM svAmIjIe kaccha tarapha vihAra karyo. kacchamAM te vakhate dharmadAsajI ma.nA saMpradAyanA ziSyo vicaratA. dharmadAsajI ma.nA saM.mA dareka sthaLe cha koTinuM pravartana hovA chatAM ahIM ATha koTInI pravartananI zarUAta kema thaI haze? tenuM mULa tapAsatAM be abhiprAya upasthita thAya che. mahAtmA zrI vrajapALajInA abhiprAya pramANe paradezathI pahela vahelA A dezamAM sAdhuo jyAre AvyA tyAre temanA pahelA ekalapAtrIya zrAvake kacchamAM ATha koTIe sAmAyika vi. karAvatA jethI navA AMgatuka sAdhuoe game te kAraNathI tenuM anukaraNa karyuM. zrAvakoe eja calAvyuM. dariyApurI dharmasiMha muninA saMto Avazyaka sUtranI prata uparathI kacchamAM vicaratA sAdhuoe ATha koTinI pravRttio karAvI. dhoLakAnA rahIza talakazIbhAI ane kutIyANAnA ravajIbhAIe 1837mAM bhUjamAM ane bIjAe saMvata 1838mAM dIkSA lIdhI. 1841mAM goMDalamAM osavAla nAgajIbhAI zAha ane temanA putra devarAjabhAIe dIkSA lIdhI. A vakhate lIMbaDI saM.mA sAdhuonI saMkhyA traNasonI hatI paNa joIe teTalI vyavasthA suMdara na hatI. pU. ajarAmarajI svAmIe suvyavasthAno purUSArtha cAlu rAkhyo. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 29 1845mAM sAdhusamudAyanuM saMmelana thayuM, svAmIjIe sudhArAnI 32 kalamano eka kharaDo taiyAra karyo hato, te sAdhu samudAya samakSa mUkavAmAM Avyo. caturvidha saMghanI adhaHsthiti aTakAvavA A kalamo agatyanI hatI. moTA sAdhuonA manamAM kAMIka pUrvagraha hato. tene thatuM ke AjakalanI dIkSAvALA dhArA bAMdhe e kevuM? amArI zuM kiMmata? AvA khyAlathI sAdhu samAjamAM moTo vikSepa paDI gayo ane keTalAka sAdhuo baravALA tarapha to keTalAka sAdhuo goMDala tarapha vihAra karI gayA. ane keTalAka cUDA, dhAMgadhrA tarapha vihAra karI gayA. ane A rIte eka saMpradAyamAMthI lIMbaDI, goMDala, baravALA, cUDA, dhAMgradhA ane sAyalA ema cha saMpradAyo thayA. saMghe 1845mAM zrI ajarAmarajI svAmIne lIMbaDInI gAdIe besADyA. navI vyavasthA baMdhAyA pachI lagabhaga eka varasa sudhI jhAlAvADa kAThIyAvADamAM muni maMDaLe vihAra karyo. bhUjamAM derAvAsI zreSThIvarya zrI vAghajIbhAI pArekha pU. svAmIthI bahu ja prabhAvita thayA. temaNe pUjyazrIne bhUjamAM padhAravA vinaMtI karI. paraMtu A kSetra sthAnakavAsI mATe baMdha hatuM paraMtu kUnehathI pArekhe pU. svAmIjIne teDAvI cAturmAsa mATe A kSetra khulluM karyuM. tyAra pachI, jhAlAvADa, kAThiyAvADa ane gujarAtanA tamAma pradezamAM pU.zrI e abhyAsa munimaMDaLa sAthe vihAra karyo. eTaluM ja nahi paraMtu mAlavA, mevADa ane mAravADa sudhI potAnI vijayI musApharI laMbAvI potAnA vidyAguru paropakArI pU.dolatarAmajI ma.sA. nAM jayapura darzana karI tyAM cAturmAsa rahyA. 1860mAM svAmIjInI pacAsa varSanI uMmare saMpUrNa AdhyAtmika jIvana bhogavavAnI zarUAta karI ane Ama jIvananA aMta sudhI saMpUrNa AdhyAtmika jIvana jIvI ane jina-zAsananA gagananA, dedipyamAna sitArA banI gayA. pUjyazrIne bhAvapUrNa aMjali......! Aje lImaDI saMghanA aneka vidvAna saMta-satIo ajarAmara saMpradAyanA nAma nIce saurASTra, kaccha, gujarAta, mahArASTra ane bhAratanA anya sthaLe vicarI rahyAM che. Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 ] [ aNagAranAM ajavALA tapasvI pU. mANekacaMdajI mahArAja bhAratavarSanuM sthAna vizvamAM sAMskRtika dRSTie ajoDa che. AdhyAtmika ane sAMskRtika paraMparAno eka viziSTa vAraso A dezamAM jaLavAI rahyo che. vizvanA itihAsamAM AdhyAtmika utkrAMti sarjanAra bhAratavarSa che. darzana sAhityamAM viziSTa AtmaciMtananI deNa bhAratanA manISIo, RSio ane satpuruSonI che. evA pavitra bhAratabhUminA pazcima digvibhAgamAM Avela saurASTra e saMtonI bhUmi che. A dhanya saurASTranI dharaNIe tejasvI raNavIro, yazasvI dharma pravartako ane ojasvI yugapuruSone janma ApI saurASTrane samagra bhAratanuM AkarSaNanuM kendra banAvela che. prAtaH smaraNIya, parama vaMdanIya pU. mANekacaMdrajI mahArAja, jaina ane jainetaromAM ghaNuM gauravavaMtu sthAna dharAve che. pUjyazrInA jIvana vize, saMkSepamAM mahattvanI jIvana vigato darzAvavAno mukhya Azaya che. teozrInA mahAna preraNAdAyaka jIvanamAMthI AjanI peDhI ekAda aMza paNa svIkAre to paNa tenuM jIvana dhanya banI rahe tevI uttama guNasamRddha sabhara pUjyazrInAM caraNomAM vaMdana. saurASTranI puNyabhUmi-jetapuranI bhUmi tenI janmabhUmi che. sAMsArika pitA zrI premajIbhAI khetasI gAMdhI, saraLa svabhAvI, dharmanA raMge raMgAyela, IzvaraniSTha sadgRhastha hatA. teo prAmANikatAthI vyApArathI AjIvikA meLavatA hatA. nItithI saMtoSamaya jIvana jIvatA hatA. sAdhujanonI sevAbhakti, dharmAcaraNa, AtmasaMtoSa temanA vyaktitvanA mukhya Aloka aMgo hatA. vratadhArI zrAvakamAM saMbhavita kaSAyamaMdatA ane nirmaLatA temanA jIvanamAM joI zakAtI hatI. saMta sAnnidhya ane zAsrazravaNa temanI priya pravRtti hatI. A dharmaniSTha zrAvakanuM, kuTuMba ane samAjamAM ghaTatuM mahattvanuM sthAna hatuM. sAduM-sAttvika ane anukaraNIya jIvana teo vyatIta karatA hatA. zrI premajIbhAInA pApabhIru gRhiNI, vyavahAra kuzaLa zrI kuMvarabAI nAmanAM dharmaparAyaNa patnI hatAM. teonuM dAMpatyajIvana dharmaparAyaNa ane Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 31 aNagAranAM ajavALA ] saMtoSI hatuM. dharmanA saMskAro pUrvanAM puNyathI sahaja prApta hatA. tyAga, tapa ane saMvega, nirveda vagere guNanI vRddhi thatI hatI. dharmanI samajaNane kAraNe paisAnI tRSNA ke jhaMkhanA emane satAvatA na hatAM. sAdhu puruSonA samAgamathI A daMpatinA adhyAtmanetro UghaDyAM hatAM. A saguNazIla daMpatI, potAnA zAMta ane AnaMdapUrNa jIvanane saMtoSa sAthe kalAtmaka rIte jIvI rahyA hatA. A daMpatIne ghera anukrame traNa putro zrI jayacaMdabhAI, zrI mANekabhAI, zrI mAvajIbhAI tathA eka putrI ujamabAIno janma thayo. sauthI moTA jayacaMdabhAI te pachI ujamabAIno janma thayo hato. mANekacaMdabhAI trIjuM saMtAna ane sauthI nAnA mAvajIbhAI. mAtApitAnA lADakoDa ane sneha pUrepUro mANe te pahelAM pitA premajIbhAInuM ane be varSa pachI mAtA kuMvarabAInuM avasAna thayuM. mAtAnA A umadA vicArone samajI zake tevI paMdara varSanI uMmara, zrI jayacaMdabhAInI hatI anya traNa bALako vayamAM khUba nAnA hatA. paraMtu mAtAno uttama saMskAra vAraso pU. mANekacaMdrajI mahArAja sAhebe dIpAvyo che. bhaviSyamAM uttama guNasaMpattinA svAmI thavAnA che tenuM maMgala bIjAropaNa mAtAe karyuM che. mAtAnA mRtyuthI bALako sAva nodhArA banI gayA. mAnI vasamI vidAya Dagale ne pagale sAlavA lAgI. mAnA viyoganuM hRdayavidAraka AjhaMda mosALa pakSane vadhAre paDavA lAgyuM ane bALakone mosALa laI javAno nirNaya thayo. moTA jayacaMdabhAI bilakhA nokarI karavA gayA ane anya traNeya bALako mosALa gayA. pU. devajIsvAmInAM darzana ane ciMtanasabhara pravacanano lAbha jayacaMdabhAIne maLe che. vItarAga vANInuM zravaNa temanA AtmAne jAgRta kare che. temanAmAM vairAgyabhAva tIvrarUpa dhAraNa kare che. "gurucaraNanuM zaraNa eka mAtra jIvana dhyeya bane che. dIkSA aMgIkAra karavAno nirNaya kare che. paraMtu vaDIlomAMthI koInI AjJA maLatI nathI. chatAM hRdayathI icche che ke traNeya bhAIo jo vairAgI banI jAya to kAma saraLa banI jAya. paraMtu vidhinI vicitratA koNa pAmI zakyuM che? zItaLAnA rogamAM bahena kuMvarabAI ane bhayaMkara tAvanI bImArImAM nAnAbhAI mAvajIbhAInuM avasAna thayuM che. Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 ] [ aNagAranAM ajavALA baMne bhAIo jayacaMdabhAI tathA mANekacaMdabhAI badhA vaDIlone dIkSA ApavA mATe vinave che paNa koInI AjJA maLatI nathI. zrI mANekacaMdabhAIno dIkSA aMgIkAra karavAno nirNaya daDha hato. mANekacaMdabhAIe saraLa upAya zodhI kADhyo, "moTAbhAI! tamArI dIkSAno kALa hajI pAkyo hoya ema lAgatuM nathI. mAre to have saMsAra avasthAmAM nakAmo samaya gALavo nathI. bahena gujarI gayAM. ApaNo nAno bhAI mAvajI dIkSA dIkSA karato karALa kALano koLiyo thaI gayo ane ApaNe paNa keTalA divasanA mahemAna chIe te jJAnI sivAya koNa jANI zake? to kapA karI mane mahArAjazrInA caraNomAM soMpI do ane dIkSAnI AjJA ApI katArtha karo." bhAInI A vinaMtIe jayacaMdabhAIne vicAratA karI mUkyA. zrI mANekacaMdabhAIne dIkSAnI AjJA ApavAno potAno naitika adhikAra che tema samajatAM, vilaMba karyA vagara pU. zrI devajIsvAmInI sevAmAM teo baMne pahoMcI gayA. pU. zrI e samaye mAMgaroLa mukAme bIrAjatA hatA. teonI samakSa vinaMtI karI kahyuM. "gurUdeva Apa ene ApanA caraNano sevaka banAvo." zrI devajIsvAmIe mANekacaMdranI vairAgyavRttinI AkarI kasoTI karI. zrI mAMgaroLa saMghe paNa dIkSAno nirNaya karyo ane zubha muhUrta saM. 1928nA poSa suda 8 ravivAranuM karAvyuM. dIkSAnI bhavya taiyArIo AraMbhAI. ane khUba ThAThamAThathI dIkSA mahotsava ujavAyo. sAdhunA zveta vezamAM tera varSanA mANekacaMdabhAI khUba zobhI UThyA. jaina zAsanane eka mahAna saMta maLyA. paramazraddheya, tapasvI zrI mANekacaMdajI mahArAja sAheba to bAlyavayathI sAMsArika viSayomAMthI nirveda pAmyA hatA. tethI teo bhAgavatI mArga upara khUba makkama pagale pragati karavA lAgyA. vinothI DaravAne badale zairya ane sthiratAno sahAro laI, jIvananA Adarza ane sAdhanAnA unnata mArgamAM aDaga rahyA. zArIrika pratibhAmAM jJAna ane cAritranuM teja bhaLatAM temanuM saMyamI jIvana soLe kaLAe dIpI UThyuM. dIpaka jema sva ane parano prakAzaka che tema jJAna paNa sva ane paranuM prakAzaka che. jJAnanuM sAkSAt phaLa kaSAya upazAnti che, mAtra ajJAna nivRtti nahIM. je jJAnamAM sva ane paranA vivekanI buddhi jAgRta na thAya te jJAna, Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 33 aNagAranAM ajavALA ] jJAnanI koTimAM AvI na zake. jJAnanuM aMtima phaLa mokSanI prApti che. evI daDha mAnyatA dharAvanAra pU. zrInI jJAnapipAsA ajoDa hatI. teonI tIvra IcchA mAravADanA jJAnI saMto pAsethI jJAna meLavavAnI hatI. pU. devajIsvAmI tathA saMghanI AjJA mujaba teoe mAravADa vihAra karyo ane pU. zekharAkhajI ma. sAheba tathA pU. phakIracaMdajI ma. sAheba pAsethI jJAnopArjana karyuM. pUjyapAda phakIracaMda ma. sAheba upara temaNe temanI pratibhA, jJAna, cAritraniSThA, kartavyaparAyaNatA, saraLatA ane mati sUkSmatAnI ajoDa chApa pADI hatI. pU. phakIracaMdajI ma. sAheba kahetA, "mANekacaMda, tArA jevA supAtra jJAnapipAsu ziSyane pAmI huM kRtakRtya thayo chuM. tArI vaiyAvacca sevA ane pratibhA Azcarya pamADe tevAM che. tArA jevA ziSyane pAmI tArA guru to sadbhAgyazIla banyA ja paNa huM paNa mArA bhAgyano prazaMsu chuM. vItarAga vANInAM rahasyo syAdavAda zailIthI tuM barAbara samajI pacAvaje ane vistAraje. mArA nAnA ziSyone tuM bhaNAvaje ane mArI hayAtI sudhI mArI pAse ja rahI mArA hRdayane saMpUrNa saMtoSa Apaje." jJAnadAtA gurunI A maMgalabhAvanA apUrNa rahI jAya che, saurASTramAM pU. devajIsvAmInuM Arogya sAruM na hovAthI pU. mANekacaMda ma. sAhebane saurASTra tarapha vihAra karavo paDe che. jJAnadAtA gurue uttama AzIrvAda ApyA. jJAnanA sAdhanarUpa hastalikhita graMtho ane AgamonI amUlya bheTa ApI. ugravihAra karIne pU. mANekacaMdajI ma.sA. saurASTramAM pU. devajIsvAmInAM caraNomAM sAtApUrvaka AvI pahoMcyA ane teonI uttama prakAranI sevAno prAraMbha thayo. vaiyAvacca sevAnI temanI bhAvanA atyaMta ucca prakAranI hatI. saM. 1947nuM cAturmAsa uttama rIte gurunI nizrAmAM pUrNa thayuM paraMtu saM. 1953nuM cAturmAsa ciMtAjanaka banI gayuM. gurudevanI tabiyata uttarottara vadhu kharAba thavA lAgI. pUjya tapasvIjIe sevAnI A aMtima taka che tema samajI sevA ane zAstranA svAdhyAyano bhAra pUrA umaMgathI upADI rahyA hatA. gurudevanI pAse covIse kalAka teo khaDA page rahetA hatA ane UbhA UbhA ja zAstrano satata svAdhyAya karI, adhyAtmabhAva udIpI karatA hatA. eka paLano ArAma paNa harAma hato. gurudeve AjasudhI varasAvelI kRpA sudhAno badalovALI devA pUrI zaktithI macI paDyA hatA. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 ] [ aNagAranAM ajavALA be mAsa sudhI satata mAMdagI bhogavI chatAM cheka sudhI zAMti, sthiratA ane cittasamAdhi jaLavAI rahI hatI. Akhare pU. gurudeve saMthAro svIkAryo ane saM. 1954 mAgasara suda 13nA samAdhimaraNe svarge sIdhAvyA. gurudevanI ciravidAya pU. tapasvIjana jIvanamAM sadA aMkita rahI. guruno upakAra kadI bhUlyA nahIM. teonI sevAbhAvanAe anokho itihAsa sAdhyo che. sevAnI uttama bhAvanA sAthe pU. tapasvIjIe, paMca-mahAvratone saphaLa banAvavA tapasAdhanAne jIvanano, sAdhaka jIvanano sahaja kAryakrama banAvI dIdho hato. tyAganI emanI utkaTa bhAvanAe samagra jaina muniomAM teone ajoDa, gauravavaMtu sthAna apAvyuM che ane samasta jaina samAja Aje paNa apAra pUjyabhAva ane vaMdana sAthe smaraNa karI, AzIrvAda yAce che. apUrva AtmapuruSArtha ane vairAgyamAMthI janma pAmatI temanI alaukika Atmazaktine vaMdana. teonA tapanI mukhya AkarSaka vigato A pramANe che. tapasvIjI eka krAMtikArI yugapuruSa hatA. yugapuruSa pU. tapasvIjInA hRdayamAM, vIravANInI sAcI samajaNa lokomAM vikase te mATeno adamya utsAha hato. dharmanI zraddhAvALA e yugamAM loko bAhyakriyAkAMDomAM rAcatA hatA. kriyAo karanAra dhArmika vyakti gaNAtI hatI. bAhya kriyAonA bAhya dekhAvo vadhI paDyA hatA. jJAna sAtheno saMbaMdha ghaTavA lAgyo hato. teoe darzAvyuM ke bhagavAna mahAvIrano anuyAyI varga jema zrI saMpanna che. tema jJAna saMpanna thaze to ja dharmanuM vAstavika svarUpa sacavAze. anyathA AtmakalyANa mATeno paramapAvana vItarAga dharma kALe karI arthapradhAna thaI jaze. tethI jJAnano bahoLo pracAra samAjane TakAvavA, nabhAvavA ane jagAvavA mATe anivArya che. tethI teoe jJAna ane jJAnanAM sAdhanono jorazorathI pracAra AraMbhyo. "jo mahAvIranA zAsanane TakAvavuM hoya to zAna ane jJAnanAM sAdhano ane jJAnazALAo UbhI karye ja chUTako che.'' tapasvIjInAM jJAnotejaka vyAkhyAno ane jJAnasAdhano ekatra karI sArvajanika hitamAM teno upayoga karavAnI bhAvanAe jema eka bAju anukULatA ane svasthatA pAtharI to bIjI bAju eka jAtano ulkApAta macI gayo. samAja be bhAgamAM vaheMcAI gayo. ThekaThekANe sAdhusaMsthA, zrAvaka samudAya ane kSetromAM taDAM paDI gayA. amuka emanAM kAryonuM samarthana karavA lAgyAM to bIjA eno virodha; Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 35 paraMtu tapasvIjIo potAnuM uttama kArya khUba svasthatA ane dhIrajathI AgaLa dhapAvyuM. pustaka bhaMDAra sthApavA, pustako chapAvavAM, Agama vAcanAne gati ApavI, pustaka vinA dharma cAle tema nathI tema samajIne teoe nirAzrita jaina pustaka bhaMDAra sthApyo paNa pustaka parano potAno hakka mArApaNuM choDI dIdhuM. jainazALA zrAvikAzALAo sthApavAM, A pAThazALAonuM saMcAlana suyogya vidvAno kare evI emanI AkAMkSA hatI. sAdhu sAdhvI zrAvaka ane zrAvikA-prAkRta ane saMskRtamAM bolatA, vAMcatA lakhatA ane vicAratA thAya e jarUrI che evuM daDhapaNe mAnatA hatA. jethI Agamo ane AcAryonA banAvelA graMtho, TIkAo, bhASyo, nyAya ane darzanazAstranI mImAMsAnA teo niSNAta bane evI icchA hatI. jena gurukuLa, jaina borDiMga vagerenI paNa khUba jarUra che. "jJAnadAna jevuM jagatamAM bIjuM koI dAna nathI. jJAnadAna zreSTha dAna che." evI bhAvanA teo vyakta karatA hatAM. tapasvIjInI asAMpradAyikatA preraka hatI. pU. tapasvIjI sAMpradAyika jaDatAnA sakhta virodhI hatA. gaccha, vADA ane saMvADAnAM dUSaNo temaNe khullA pADyA hatA. teone samajAyuM ke vicAro ane AcAronI vibhinnatA ja visaMvAdanuM mULa che. emAMthI UMca-nIcanA khyAla janme che ane veravRtti vikase che. guNarAgane badale vyaktirAga ane bAhyakriyAono ADaMbara gauravapUrNa sthAna le che. AcAre ahiMsA ane vicAre anekAMta mAtra bolavA mATe nahIM AcAraNamAM mUkavA mATenuM amara sUtra che. sAdhusamAjanA doSo ane zithilatA tarapha kaTAkSa karavAmAM paNa kacAza nahotA rAkhatA. teo darzAve che. pU. tapasvIjI mAtra sthAnakavAsI samAjanI ekatAnA ja himAyatI na hotA. teo to AkhA jaina samAjane AcAre ahiMsA ane vicAre anekAMtano kriyAtmaka pATha bhaNAvavA mAgatA hatA. samAjamAM ekatA sthApavA ane sAMpradAyika visaMvAdane dUra karavA temaNe ajoDa puruSArtha karyo che. samAjopayogI dharmapoSaka emanA kAryanuM vAstavika mUlyAMkana Aje karI zakAya tema che. pU. tapasvIjI mAtra jainonA nahIM, sahu koInA lADIlA hatA. temanA satsaMga ane sAnidhyano lAbha lenAra badhAne emanA pratye apAra mamatva Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 ] [ aNagAranAM ajavALA ane pUjyabhAva thato hato. emanA tapa ane tyAga, jJAna niSThA ane AtmakalyANanI sarva kalyANanI krAMtikAraka bhAvanA, upadezazakti ane sahiSNutA ajoDa hatI. emanA jJAnayajJano, sevAyajJano, sAMpradAyika udAratAno, sahu koI lAbha letA hatA. emanI AvI virala pratibhAne lIdhe ja badhA temanA pratye AkarSAtAM kAThI darabAro tathA narezone pratibodha ApI temane potAnA tarapha AkarSyA hatA. jetapura darabAra sva. lakSmaNavALA sAhebe jetapuramAM Avela potAnA darabAra-gaDhanAM makAnane pU. zrInAM caraNomAM jJAnayajJane puSTi ApavA arpaNa karI dIdho hato. pIThaDiyA darabAra zrI muLuvALA pU. tapasvIjIne potAne tyAM cAturmAsa karAve, zrAvako dharmakaraNI karavA sadAne mATe makAna kADhI Ape, upAzraya baMdhAvI Ape, DiyAnareza bAvAvALA ane haDALAnareza zrI vAjasuravALA tathA bilakhAnA darabAro paNa temanI tyAga ane lokakalyANanI mAMgalyakAraka pravRttimAM khUba zraddhA dharAvatA hatA. A rIte jaina ane jainetaro tathA e samayanA rAjavIono ekasarakho pUjyabhAva prApta karI zakanAra pU. mANekacaMdajI mahArAja jaina samAjanuM amUlya ratna che. pU. tapasvIjIno saMthAro-samAdhimaraNano prasaMga adbhUta hato. jaina zAstramAM saMlekhanApUrvakanA mRtyune paMDitamaraNa kahyuM che. pU. zrIe 1977nuM comAsuM goMDala pUrNa karI, vihAra karyo, nAdurasta tabiyata hatI tethI torI, vaDiyA, thANAgAlola thaI thANA gAlolathI DoLImAM jetapura pahoMcI gayA. saM. 1978nuM cAturmAsa jetapura karyuM. tabiyata vadhAre bagaDavA lAgI tethI saM. 1979 kArataka vada 11 / / nA roja saMthArAnA paccakhANa karyA. pU. zrInA saMthArAnA samAcAra vAyuvege AkhA dezamAM pahoMcI gayA ane vizALa mAnavamaherAmaNa emanAM darzana mATe UmaTyo. sAdhu-sAdhvI samudAya ja nahIM, rAjA rajavADAo, amaladAra varga, hiMdu-muslima, bhAI-baheno, jaina zrAvaka-zrAvikAo tapasvIzrInAM darzana karavA vakhatovakhata AvavA lAgyAM. 19 divasano A saMthAro jetapura mATe nahIM samasta jaina samAja mATe ja nahIM, sahu koI mATe dhanya dharma avasara banI gayo. saMvata 1979 mAgasara suda 15ne ravivAre saMthAro sIjI gayo. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 37 vaDiyAnA darabAra zrI bAvAvALA sAhebanI, jetapuramAM AvelI moDhavADI nAmanI jagyAmAM A puNyAtmAnA dehano agnisaMskAra karavAmAM Avyo. je sthAne agnisaMskAra karavAmAM Avela che te sthAna Aje to sahu koInuM parama ArAdhya sthAna banI gayela che. jetapuramAM te bhUmipara eka divya ane sau koIne preraNA Ape tevuM bhavya smAraka banI rahela che. pU. tapasvIjIno puNyAtmA ajara ane amara che ane emanI amIvarSA ApaNA sahunuM kalyANa kare che ane karaze evI parama zraddhA sAthe vaMdana! pragatizIla AcAryazrI javAharalAlajI mahArAja sAmAnya rIte jaina sAdhuo viSe lokomAM evI mAnyatA pracalita che ke teo potAnA saMpradAyanI kriyAo kare che, potAnA matanAM zAstro vAMce che ane potAnA saMkucita kSetramAM upadeza ApI potAnuM jIvana pUruM kare che. A mAnyatAne taddana khoTI pADanAra "pAtmivat sarvabhUteSu'nA siddhAMtane apanAvI jagata samastanAM prANIo ane manuSyone AtmIya mAnanAra ane svIkAranAra udAra dRSTi-saMpanna eka mahAna sAdhunA viziSTa vyaktitvano paricaya A lakhANamAMthI maLaze. janma ane bAlyAvasthA : mALavA bhAratIya upakhaMDanA hRdayasamo eka mahAna pradeza che. jyAM vikramAditya ane bhoja jevA mahAna rAjAo temaja mahAkavi kAlidAsa ane bhAvavibhUti jevA sarasvatI upAsako thaI gayA. jhAbuADIlAnA cAMdalA nAmanA gAmamAM ozavALa vaNika jJAtinA jIvarAjajI nAmanA dharmasaMskArInA ghera vi.saM. 1932nA kArtika suda cothane divase janma thayo. tethI temanuM nAma "javAhara' rAkhavAmAM AvyuM cAMdalA gAmanI AjubAju bhIla ane AdivAsIonI ghaNI vastI Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 ]. [ aNagAranAM ajavALA hatI. tethI khristI mizanarIonI eka zALAmAM javAharane mUkavAmAM Avyo. zALA chUTI gaI ane mAmA sAthe dukAnamAM besavAnuM zarU thaI gayuM. sAhasa, ekAgratA ane satata udyamathI thoDA ja varSomAM bALakanI potAnA viSayanI tajajJatA AkhA gAmamAM prasiddha thaI gaI, paraMtu bhAvinAM eMdhANa kaMIka judAM ja hatAM. jIvananA raMgo koI navI ja dizA dhAraNa karavAnA hatA, eTale eka aNadhAryo banAva banyo. vairAgya ane aMtaramaMthana : bALaka javAhara 13 varSanI uMmare pahoMcyo tyAM to 33 varSanI uMmaranA tenA mAmA-pAlaka pitA-ekAeka svargavAsI thaI gayA. "A ziracchatrarUpa banIne jIvanabhara mArA mArgadarzaka ane rakSaka banI raheze" evI jenA mATe AzA sevI hatI te ekAeka cAlyA javAthI tera varSanI uMmaranA javAharanA komaLa hRdaya upara vajapAta jevI asara thaI. vaLI vidhavA mAmI ane tenA pAMca varSanA bALaka ghAsIlAlanI javAbadArI paNa javAhara upara AvI paDI. koI koI vAra javAharanA mAnasapaTala parathI tenA nAnakaDA jIvananuM calacitra pasAra thaI jatuM. mAtA gaI, pitA gayA, mAmA gayA. have dukAnadArImAM lAbha meLavIne mAre zuM prayojana siddha karavAnuM che? mAmI ane tenA bALaka mATe sAmAnya vyavasthA thaI zake tema che, to have game tema karIne gurunI prApti karI prabhue cIMdhelA mArge javuM ja mAre mATe hitakArI che. joke mAmAe karelo upakAra vAraMvAra sAMbharI Avato hato ane tethI koI vAra te gadagad thaI jato hato. chatAM satata ciMtana, deDha ane sthAyI nizcayabaLa ane sAhasa karavAnI TevavALo e bALaka AgaLa vadhI rahyo hato. dhanarAjajI dvArA rukAvaTa : "javAhara AjakAla dukAnanA kAmamAM barAbara rasa leto nathI. evI khabara javAharanA bApujI (pitAnA moTAbhAI)ne paDatAM temaNe tene bolAvIne samajAvyo tyAre javAhare temane potAnA AMtarika vairAgyanI vAta jaNAvI. A vAta sAMbhaLI dhanarAjajI ghaNA gusse thaI gayA ane gAmamAM koI saMta, satI Ave to teno samAgama javAhara na karI zake te mATe potAnA be putrone tenA upara satata cokI bharavA Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 39 mATe kahyuM. Ama thoDo vakhata cAlyuM paNa javAharanI vRttimAM koI phera paDyo nahIM, tethI temaNe gAmanA agraNIo ane vaDIlone sUcanA ApI ke jyAre taka maLe tyAre A bALakane sAdhuonI niMdA saMbhaLAvavI, tenA manamAM sAdhuo pratye bhayanI lAgaNI utpana karavI ane dhArmika bAbato pratye aruci thAya tevuM Ayojana karavuM. Ama vividha upAyo dvArA javAharanA virakta jIvana pratyenA valaNane niSphaLa banAvavA temaNe yathAzakya prayatna karyo, paraMtu honahArane koNa TALI zake che? chellAM lagabhaga cAra varSathI javAharalAlajI dukAnamAM ane gharamAM jaLakamaLavat rahetA ane vAcana, ciMtana ane saMta-samAgamanA virahamAM divaso vitAvatA paNa temanA mananuM samAdhAna thatuM nahIM. saMta-samAgama ane dIkSAH jasavaMtalAlajInA putra udayacaMdanI sAthe ekavAra temane dAhodanI najIka AvelA lIMbaDI gAme javAnuM thayuM. tyAM hukamIcaMdajInI paraMparAnA parAnA ghAsIlAlajI mahArAjano samAgama thayo. tethI te lIMbaDI gAme rokAI gayA ane potAnA aMtaranI vAta pU. mahArAjazrIne jaNAvI, paraMtu mahArAjazrIe svajanonI anumati mATe Agraha karyo. jazarAjajIe chaLakapaTa karIne javAharalAlajIne bolAvI lIdhA, paraMtu A vAta have AgaLa vadhI gaI hatI, tethI thoDA divasomAM bhairA nAmanA dhobInA ghoDA upara besIne teo punaH lIMbaDI pahoMcI gayA. have koI upAya na rahevAthI dhanarAjajIne paNa potAnA putra udayacaMdajI sAthe dIkSA levAnuM saMmatipatra mokalI ApavuM paDyuM. Ama vi.saM. 1948nA mAgazara suda bIjanA zubhamuhUrta javAharalAlajInI dIkSAno nirNaya levAyo. zrI ghAsIlAlajI mahArAje kezaloca karyo ane javAharalAlajIe zrI maganalAlanA ziSya tarIke mahAvratanuM uccAraNa karI dIkSA levAnI potAnI bhAvanA pUrI karI. bhUkhyAne ghebara maLe ke nirdhanane ratnaciMtAmaNi maLe tema javAharalAlajInA harSano Aje pAra nahoto, kAraNa ke potAnI cira pratikSita vairAgyabhAvanA jIvanamAM Aje sAkAra banI hatI. adhyayana ane vihAra : potAnuM jIvana unnata banAvavAnI tamannA pUrvasaMskAranA baLathI javAharalAlajIne nAnapaNathI ja prApta thaI hatI. A Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 ] [ aNagAranAM ajavALA janmajAta pratibhAmAM tIvra smaraNazakti, tIkSNabuddhi ane grAhakatA, ekaniSThA, sevAmAM tatparatA ane AtyaMtika vinayazIlatA bhaLatAM sarasvatIdevIne prasanna thayA sivAya chUTako nahoto. thoDA samayamAM pratikramaNa, sAmAyika, sUtro, prArthanA-pado, gAthAo vagere seMkaDonI saMkhyAmAM temane kaMThastha thaI gayA. dIkSA pachI doDha mAsanI aMdara ja mahArAjazrIne potAnA guru zrI maganalAlajI mahArAjano paTalAvAda mukAme viyoga thayo. tapasvIzrI motIlAlajI mahArAje temane dhIraja baMdhAvI ane dareka rIte saMbhALI lIdhA. A yuvAmuninA jIvanamAM sevA, tapa, tyAga, sahanazIlatA vagere aneka uttama guNono saMcAra karavAnuM mukhya kArya zrI motIlAlajI mahArAje A samaya daramiyAna karyuM. pahelA cAturmAsamAM dhAra khAte teozrIe kAvyazAstranuM adhyayana karyuM ane bIjA cAturmAsa vakhate rAmapurAmAM zAstrajJa zrI kesaramalajI pAsethI dazavaikAlika, uttarAdhyayana, AcArAMga, sUtrakRtAMga, praznavyAkaraNa vagere AgamasUtrono khUba khaMtapUrvaka abhyAsa karyo. potAnA viziSTa buddhibaLane lIdhe teozrI abhyAsamAM sau muniomAM AgaLa ja rahetA. tyAra pachInAM traNa cAturmAsa jAvarA, pAMdalA-zivagaMja ane sailAnAmAM thayAM. A sthaLomAM adhyayananI vRddhi sAthe sAthe lokomAM nirvyasanano sAro pracAra thayo. vi.saM. 1954nA cAturmAsamAM teozrIne yuvAcAryazrI cothamalajI mahArAja ane temanA munionA samAgamano lAbha prApta thayo. be cAturmAsa pachI jAvarA mukAme AcAryazrI cothamalajI mahArAjanA vizALa saMghanA saMta-satIonA samAgamano lAbha paNa temane maLyo. vi.saM. 1956mAM zrI cothalajI mahArAje potAnA zarIra avasthAne vadhatI joIne vizALa saMghanI javAbadArI cAra viziSTa munione soMpI dIdhI, jemAM mAtra ATha varSathI dIkSita, covIsa varSanI uMmaranA zrI javAharalAlajI paNa eka hatA. 1957no cAturmAsa ujjaina pAse mahidapuramAM thayo. javAharanI kiMmata jhaverIe karI H 5. zrI lAlajI mahArAjane AcAryapadanI prApti thaI tyAra pachI teo Indora AvyA ane tyAMthI mevADa Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 41 tarapha vihAra karyo ane udepura AvyA. ahIMnA zrI saMghe temane cAturmAsa mATe vinaMtI karI tyAre teozrIe kahyuM, huM tamane javAharanI eka peTI' A comAsAmAM ApI jaIza jethI tamArI bhAvanA pUrNa thaze, arthAt 158nuM cAturmAsa udepuramAM thayuM, jemAM jJAna ane tapazcaryA dvArA khUba dharmaprabhAvanA thaI. tyAMthI vihAra karI jodhapura tarapha prasthAna karyuM tyAre rastAmAM tarAvalIgaDha gAma pAse jaMgalamAM lUMTArAoe sAdhuonAM vastra, pAtra lUMTI lIdhAM, paNa sAdhuoe samatA rAkhI. 1959no cAturmAsa jodhapuramAM ja thayo, jyAM zrI pratApamalajI nAmanA ucca zrAvakane bodha ApI, tenI keTalIka khoTI mAnyatAonuM nirasana karI, tene sanmArga-ArAdhanAmAM joDyo ane bhImAsaramAM cAturmAsa pUrNa karyo. 1962no cAturmAsa teoe udepuramAM karyuM. udepuramAM gaNezalAlajIne dIkSA : A cAturmAsa khUba prabhAvazALI rahyuM, kAraNa ke ahIM (1) 8thI mAMDIne 61 divasanI upavAsanI tapasyA thaI, (2) aneka rAjyAdhikArIo sahita samasta udepuranI janatAe mahArAjanAM pravacanono lAbha lIdho ane (3) zrI gaNezalAlajI mAru nAmanA virakta ane abhyAsIe 16 varSanI uMmare AjIvana brahmacarya grahaNa karI cAturmAsane aMte dIkSA grahaNa karI. A dharmAtmAe jenazAstro, saMskRta, phArasI vagereno khUba sAro abhyAsa karyo ane AgaLa Aryapada zobhAvyuM. ahIMthI nAthadvArA, kAMkarolI, gaMgApura, bhIlavADA, cittoDa thaI teo ajamera pAse masUdA gAmamAM AvyA. ahIM suganacaMdajI koThArIne bodha ApI pharIthI zrAvaka-dharmamAM sthira karyA ane rAyapura thaI 1963nuM cAturmAsa gaMgApuramAM ane 1964no cAturmAsa ratalAmamAM karyuM. ahIM sthAnakavAsI konpharansanA bhAIoe yogya mArgadarzana ApI teozrI cAMdalA padhAryA. thAMdalAthI vihAra karyo tyAre pU. mahArAjazrInI tabiyata bagaDI gaI hatI, paNa svasthatA prApta thatAM teo jAvarA AvyA ane tyAMthI koi nAmanA gAmamAM jaI zrI lAlacaMdajI nAmanA paropakArI zrImaMtane dIkSA ApI. ahIMthI devAsa thaI teozrI Indora pahoMcyA ane 1967nuM cAturmAsa IndoramAM karyuM. ahIM zrI caMdanamalajI phirodiyA vagere zrAvakoe Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 ] [ aNagAranAM ajavALA mahArAjazrIne dakSiNa tarapha AvavA vinaMtI karI ane teno svIkAra thayo; tethI mahArAjazrIne indorathI baDavAhA, sanAvada, burahAnapura, phaijapura tathA bhUsAvaLa thaI ahamadanagaramAM 1968mAM cAturmAsa mATe praveza karyo. dakSiNanAM suprasiddha cAturmAsa : ahagadanagara, junnera, dhoDanadI ane jAmagAMvamAM cAturmAsa thayAM. jAmagAMvanA cAturmAsa daramiyAna teozrIne 'gaNi' padavI arpaNa karavAmAM AvI. ahIMthI pharI ahamadanagara, dhoDanadI, mITI, hivaDA, sonaI vagere nagaromAM vihAra karyo. hivaDAmAM udepurathI AvelA pU. zrI lAlajI mahArAje saMghanI AjJAthI teozrIne yuvAcAryanI padavI arpaNa karI. 1975nA sIlAmanA cAturmAsa vakhate caitra vada 9 ne budhavAranA roja vidhipUrvaka yuvAcAryanI ujavaNI karavAmAM AvI. bIje ja varSe pU. zrI lAlajI mahArAjanA svargavAsanA samAcAra mahArAjazrIne bhInAsaramAM maLyA, jenA anusaMdhAnamAM teoe ATha divasanA upavAsa karyA. AcArya padavI : have samasta saMgha ane samAjanA kAryakalApa, mArgadarzana ane rakSaNanI javAbadArI mahArAjazrIne zire AvI paDI hatI. temaNe potAno anubhava samAja samakSa rajU karI dIdho. teoe kahyuM ke zikSaNanuM kArya tvarAthI hAtha kharI nirakSaratA, ajJAna ane aMdhazraddhAne dUra karavAnA kAryane agrimatA ApavI joIe, paraMtu samAjamAM haju evA kAryakaro taiyAra thayA nahotA tethI sAdhumArgI jaina hitakAriNI saMsthA' e nAmanI saMsthA astitvamAM AvI. bIkAnera ane ratalAmamAM cAturmAsa pUrAM karI mahArAjazrI dakSiNamAM satArA, pUnA, jalagAMva ane ahamadanagaramAM pharyA. vi.saM. 1981nA jalagAMvanA cAturmAsamAM teonA hAthamAM eka nAnuM gUmaDuM thayuM. temAM pAka thaI gayo ane paru bharAI gayuM. Akhare prakhyAta sarjana gulagAMvakare madhupramehanuM nidAna karyuM ane oparezana karyuM tyAre bebhAna karyA vagara cIro mUkIne paru kADhI nAkhatAM dhIme dhIme sAruM thaI gayuM. mahArAjazrInI sahanazIlatA, nirbhayatA ane deha pratyenA nirmamatvano A adbhuta prasaMga hato. satArAmAM zrI bhImarAjajI ane siremalajI tathA pUnAmAM zrI jIvaNalAlajInI dIkSAo sArI rIte saMpanna thaI. 1980nuM ghATakoparanuM Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 43 cAturmAsa jIvadayAnA kAryone lIdhe, zrAvakonI ekatAne lIdhe, munizrI suMdaralAlajInA' 81 divasanA upavAsane lIdhe ane vividha viSayo uparanAM jAhera pravacanonA sAmUhika Ayojanane lIdhe khUba saphaLa rahyuM. jena temaja jainapremI samasta janatA mATe A kAryakrama atyaMta preraka ane prabhAvazALI rahyo. ahIMthI bhUsAvaLa, jalagAMva, ratalAma, maMdasaura, nimbAheDA, udepura ane bAvara thaI vi.saM. 1984mAM mahArAjazrI bIkAnera padhAryA. ahIM sAdhumArgI jaina hitakAriNI saMsthAnI sthApanA thaI, je haju sudhI sucAru rIte kAma karI sAdhuonAM zikSaNa, vihAra ane AcArasaMhitAne upakArI thavAmAM potAnuM yogadAna Ape che. AgaLanA vihAramAM mahArAjazrI saradAra zahera thaI curu padhAryA. ahIM zrI zekhacaMdajInI dIkSA bhavya rIte saMpanna thaI. ahIM cAturmAsa karI mahArAjazrIe bIkAnera, rohataka, dillI tarapha prasthAna karyuM. tyAM samAja taraphathI mahArAjazrI mATe khAsa padavIdAna samAraMbhanuM suMdara Ayojana karavAmAM AvyuM. ahIMthI AgrA thaI jodhapura tarapha vihAra karyo ane jayatAraNamAM zrI motIlAlajI koTecAnI dIkSA thaI. tyAMthI krame krame ajamera thaI udepuramAM AvyA. ajameramAM munizrI gaNezalAlajIno yuvAcArya samAroha saMpanna thayo. teonI 28 varSanI dIrdha jJAna-sAdhanA ane saMyama-sAdhanA samasta saMghane ane khAsa karIne tyAM hAjara rahelA kula 65 saMta-satIone mATe preraka, mArgadarzaka ane anukaraNIya banI rahI. saurASTra-gujarAta tarapha ? AvA samartha vidvAna ane sudhArAvAdI mahApuruSano lAbha hajI saurASTra-gujarAtane maLyo nahoto, te samAjanA AgevAnone khaTakatuM hatuM. agragaNya gujArIta zrAvakanuM eka DepyuTezana betraNa vAra mahArAjazrIne vinaMti karI AvyuM. teozrIe saMmati ApI ane pAlanapura, vIragAma, vaDhavANa thaI teo rAjakoTa padhAryA. vi.saM. 1993thI cAra cAturmAsa anukrame rAjakoTa, jAmanagara, morabI ane amadAvAdamAM thayAM. ahIM sarvatra jainono, jaina premIono, rASTrIya netAono ane saurASTranA rAjavIono temanA pratyeno sadbhAva ane bhakti khUba prazaMsanIya rahyAM. Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 ] [ aNagAranAM ajavALA paraMtu ahIMthI teozrInuM zArIrika svAstha narama-garama rahevA lAgyuM. azakti vadhAre jaNAvavA lAgI, chatAM teozrIe mAravADa tarapha vihAra karyo ane chellAM cAturmAso temaNe kramazaH bAvara, bagaDI, bIkAnera ane bhAnAsaramAM karyA. aMtima avasthA : saurASTrathI je azakti ane ghUMTaNa tathA zaradInuM darda cAluM thayeluM te ochuM thAya te pahelAM ja vi.saM. 1999nA jeTha suda pUnamane divase, mahArAjazrInI dIkSA suvarNajayaMtInI ujavaNI pachI mAtra cha mahinAmAM ja teozrIne jamaNI bAjunA ardhA aMgamAM pakSaghAtano humalo thayo. pIThanA nIcenA bhAgamAM moTuM gUmaDuM paNa thayuM hatuM. chatAM teoe zAMtithI saune khamAvIne samatApUrvaka dehatyAga karyo. smazAnayAtrA ane uttarakriyA paNa temanA padane ane vyaktitvane anurUpa thayA. samasta rAjyamAM zoka pALavAmAM Avyo ane temanA jIvanakAryane anurUpa "zrI javAhara vidyApIThanI sthApanA karavAmAM AvI. pU. mahArAjazrInI vizeSatAo : (1) temanA jIvanamAM bALapaNathI ja vairAgyanA daDha saMskAra udaya pAmyA hatA. (2) mAtra rUDhigata kriyAomAM ja rokAI na rahetAM jJAnanI ArAdhanA tarapha teo vizeSa lakSa ApatA. (3) teo pragatizIla, sudhArAvida ane rASTrIyatAnA raMge raMgAyelA hatA. potAnI maryAdAmAM rahI samasta samAjanA utkarSamAM yogadAna ApavAnI nItimAM teo aMta sudhI deDha hatA. (4) dhArmika puruSo uparAMta rASTranI aneka pratibhAsaMpana vyaktio paNa temanAM darzana, satsaMga ane pravacana arthe AvatI, jemAM mukhya nAmo nIce pramANe gaNAvI zakAya ? (1) rASTrapitA mahAtmAgAMdhI vi.saM. 1993, rAjakoTa (2) saradAra vallabhabhAI paTela vi.saM. 1993, rAjakoTa Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] vi.saM. 1972, ahamadanagara (3) zrI bALagaMgAdhara tilaka (4) zrI paTTAbhI sItArAmaiyA vi.saM. 1993, porabaMdara (5) zrI madanamohana mAlaviyAjI vi.saM. 1984, bIkAnera (6) senDo prophesara rAmamUrti vi.saM. 1972, ahamadanagara (7) senApati bApaTa vi.saM. 1971, pAranera (8) saMta vinobA bhAve (9) zrI rAmanareza tripAThI (10) kAkA kAlelakara (11) zrI ThakkarabApA (12) saurASTra rAjasthAnanA rAjavIo (13) sara manubhAI mahetA vi.saM. 1984, bhInAsara (5) nirvyasanIpaNuM, samAjasudhAraNA ane vyApaka dRSTi : te jamAnAmAM samasta bhAratIya samAjamAM ane jaina samAjamAM paNa jJAnapracArano abhAva hato. bALalagno ane vRddhalagno thatAM. dahejanI prathA vyApaka hatI. bahenonI ane khAsa karIne vidhavAonI dazA dayanIya hatI. dArU, gAMjo, carasa, tamAku, mAMsAhAra, jugAra, viSayalaMpaTatA Adino khUba phelAvo hato. aspRzyatAnI adhama mAnyatA hiMdu dharmanuM mahAna kalaMka hatuM. Arya dharmonA anuyAyIomAM ekabIjAnA dharma pratye asahiSNutA hatI. AvA aneka sAMprata, naitika, zaikSaNika ane rASTrIya praznonA nirAkaraNamAM teoe potAnuM yogya ane prazaMsanIya yogadAna karyuM. (mAhitI maLatI nathI). vi.saM. 1987, bIkAnera (mAhitI maLatI nathI). (mAhitI maLatI nathI). vividha sthaLoe [ 45 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 ] [ aNagAranAM ajavALA AgamoddhAraka zrI ghAsIlAlajI mahArAja jainAcArya sAhitya-mahArathI zrI ghAsIlAlajI mahArAja sthAnakavAsI jaina samAjanA eka prasiddha tyAgI vidvAna hatA. temanA AcAra ane vicAra atyaMta ucca koTinA hatA. temanA jIvanano mahadaMza AgamonI TIkA ane vividha sAhityanI racanA karavAmAM vyatIta thayo hato. sthAnakavAsI samAjanA nikaTavartI itihAsamAM ATalA vizALa ane upayogI sAhityanirmANano bhagIratha prayatna anya koI tyAgI dvArA thayo hoya ema lAgatuM nathI. mahAna AcAryazrI javAharalAlajI mahArAjanA suyogya ziSya zrI ghAsIlAlajI mahArAje jaina sAhitya ane jaina dharmanAM tattvonI khUba ja prabhAvanA karI potAnA pratibhAzALI vyaktitvanuM aneruM udAharaNa pUruM pADyuM che. temanI sAhityaracanA temAM zuddha, pavitra ane dIrdha saMyamI jIvananA aMtarnAdane sahaja vAcA Ape che. Ama, ApaNane temanAmAM vicAra ane AcAranA subhaga samanvayathI vyutpana thatAM eka viziSTa vyaktitvanI jhAMkhI thAya che. kuLa ane janmaH temanA dAdAnuM nAma zrI parasarAmajI ane dAdInuM nAma zrImatI caturAbAI hatuM. temane janma ApanAra pitA kanIrAmajI ane mAtA vimalabAI hatAM. pitAnI pAse khetIvADI, jamIna ane milakata sArA pramANamAM hatI. Ama, teo badhI rIte sukhI hatA. gAmamAM sarvatra temanI nAmanA hatI. hRdayanA teo atyaMta saraLa hatA. bIjAnuM bhaluM karavAmAM teo haMmezA tatpara rahetA ane arthopArjana paNa nyAyanItipUrvaka karatA. nItipUrNa vyavahArane kAraNe temanI sArI pratiSThA hatI. temanAM mAtA vimalAbAI nAma pramANe vimala hRdayanAM hatAM. pavitra AcAra-vicAra, patiparAyaNatA tathA dharmaparAyaNatAnAM teo maMgalamUrti samAM hatAM. paM. ghAsIlAlajIno janma rajapUtAnAnI vIronI bhUmi mevADamAM thayo hato. jazavaMtagaDha pAse bola gAmamAM vi.saM. 1941mAM temano janma thayo hato. teonuM bAhya vyaktitva prabhAvazALI hatuM. vAna UjaLo ane mukhAkRti tejasvI hatI. jonArane lAgatuM ke bALaka asAdhAraNa pratibhAzALI thaze. e sAMbhaLIne mAtA-pitAe rAzi pramANe teonuM nAma ghAsIlAla rAkhyuM. Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 47 zikSaNa ane saMskAra ? teo zikSaNa mATe koI pAThazALAmAM gayA nahotA paraMtu prakRtinI godamAM ja temaNe zikSaNa lIdhuM hatuM. dareka sthAna emanA mATe pAThazALA hatuM ane dareka kSaNa temanA mATe adhyayanakALa hatI. mahApuruSane mATe saMsAra eka khulluM pustaka che. dareka ghaTanA, dareka parivartana, dareka spaMdana emanA mATe navuM zikSaNa laIne ja Ave che. tema bALaka dhAsIlAle paNa prakRtinI pAThazALAmAM ja aNamola zikSaNa prApta karyuM. sahiSNutA, utsAha, anAsakti, saMtoSa, guNagrAhakatA, nirbhayatA, niSkapaTatA, samadRSTi ane svAvalaMbana A badhA ja guNo temane jANe ke prakRtinA sAMnidhyamAMthI ja lAvyA hatA! prakRti-devIe paNa A vyaktine potAnI pAThazALAno sahuthI yogya vidyArthI mAnyo, tethI vakhatovakhata A mahAna saMtanA nirmANa mATe potAnuM yogadAna ApyuM. temanAmAM rUpa ane buddhino samanvaya hovAthI gAmaloko temanI prazaMsA karatAM, paNa bALaka ghAsIlAla to vinaya, sevA ane madhuravANI dvArA nAnAM-moTAM sau koInAM dila jItI leto. mahApuruSo vipattine paNa ullAsapUrvaka anubhave che kema ke vipattimAM ja pragatino mArga khUle che. bALaka ghAsIlAlajImAM paNa eka mahApuruSane zobhe tevI dhIraja ane sahanazIlatAnAM darzana bAlyAkALathI ja thAya che. ghAsIlAlajI jasavaMtagaDhamAM eka saMbaMdhIne tyAM rahetA hatA. te arasAmAM AcAryazrI javAharalAlajI mahArAja saMghasahita udepurathI cAturmAsa pUrNa karI najIkanA gAma tarapAlamAM AvyA, tyAM AgaLa ghAsIlAlajIno paricaya AcAryazrI sAthe thayo. bALaka ghAsIlAlajI para temanA vyAkhyAnano adbhuta prabhAva paDyo. tyAgI, vairAgI jainamuninAM pravacana sAMbhaLavAno temane A prathama avasara maLyo hato. jainamuninA tyAgabhAvane nIrakhI ghAsIlAlajInuM mana paNa tyAgI jIvana grahaNa karavA tarapha doDavA lAgyuM. AcAryazrI sAthe bALaka ghAsIlAle dIkSA aMgIkAra karavAnA bhAva darzAvyA. mahArAje temanI dRDhatAnI cakAsaNI karavA munivratonI kaThoratAnuM digdarzana spaSTa zabdomAM temanI samakSa karatAM kahyuM, "vratanuM AcaraNa ghaNuM ja kaThina ane kaSTadAyI hoya che, chatAM te karmarahita thavAno ekamAtra upAya che." ghAsIlAlajIe tatkALa uttara Apyo Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 ] [ aNagAranAM ajavALA .: saMyamanuM pAlana karavA mATe game teTalAM kaSTo uThAvavAM paDaze chatAM huM aDaga rahI zakIza. saMyama to Aloka ane paraloka baMnemAM kevaLa sukhadAyaka ja che." ghAsIlAlanI daDhatA joI AcAryazrIe potAnI pAse thoDA divasa rahevAnI temane saMmati ApI. vi.saM. 1958 mAgazara suda terasa ne guruvAranA roja jazavaMtagaDha mukAme AcAryazrI javAharalAlajI mahArAje ghAsIlAlajIne dIkSA aMgIkAra karAvI. dIkSA grahaNa karyAne thoDAka ja divaso thayA haze te arasAmAM sAMjanA vihAra daramiyAna thoDAka lUMTArAo temanAM navIna vastro corI gayA. A prasaMge paNa A navadIkSita munie apUrva hiMmata ane dhIraja batAvyAM. saMyamI jIvananI A temanI pahelI parIkSA hatI, jemAM teo saphaLapaNe pAra UtaryA. temanA UjaLA tyAgI jIvananI te uttama nizAnI hatI. harino mArga che zUrAno, nahIM kAyaranuM kAma jone, parathama paheluM mastaka mUkI, vaLatAM levuM nAma jone." adhyayana ane ugra sAdhanA : mAravADanAM vividha kSetramAM teozrI potAnA gurunI sAthe vihAra karavA lAgyA. prathama cAturmAsa vi.saM. 1959mAM jodhapura mukAme karyuM. bALamuni ghAsIlAlajI potAnA sAdhujIvanamAM kaThora tapazcaryA ane niraMtara jJAna-abhyAsane vaNI levA mATe tIvra puruSArtha karavA lAgyA. zarU zarUmAM temano jJAnano kSayopazama ghaNo maMda hato. eka maMtra, zloka ke pATha yAda karatAM paNa temane ghaNA divaso lAgatA paNa gurukRpA, paMcaparameSThI pratyeno vinayabhAva ane satata parizramanA baLa vaDe temano kSayopazama divase divase vadhavA lAgyo. jJAnAvaraNIya karma maMda paDavA mAMDayuM. AnA phaLasvarUpe, temaNe prathama cAturmAsamAM ja dazavaikAlika sUtra kaMThastha karI lIdhuM ane uttarAdhyayana sUtrano prAraMbha karI dIdho. munizrInuM bIjuM cAturmAsa bAvaramAM, trIjuM bIkAneramAM, cothuM udepuramAM, pAMcamuM gaMgApaTamAM, chaThTha ratalAmamAM, sAtamo cAMdalAmAM, AThamuM jAvarAmAM ane navamuM IndoramAM thayo. vividha cAturmAsamAM teo vividha sUtrone kaMThastha karatA gayA. indoranA cAturmAsamAM temaNe "saMskRta Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 49 mArgopadezikA', "hitopadeza', siddhAMtakaumudI', u, phArasI, arabI tathA prAkRta vyAkaraNanuM adhyayana karyuM. divasa-rAta ALasano tyAga karIne teo Agamano abhyAsa karatA rahetA. Ama temaNe Agama siddhAMta, darzana, jyotiSa, AdinuM sAruM jJAna prApta karI lIdhuM. temanI kAvyazakti paNa mugdha karAve tevI hatI. temanI keTalIya kAvya-racanAo zrAvakavRMdamAM gavAtI hatI. IndoranA cAturmAsa pachI temanA guruzrI javAharalAlajI mahArAje potAnA ziSya munizrI ghAsIlAlajIne viziSTa vidvAna banAvavA mATe mahArASTra-dakSiNa tarapha vihAra karavAno saMkalpa karyo ane te anusAra dasamuM cAturmAsa ahamadanagaramAM karyuM. dakSiNa prAMtamAM vihAra karatI vakhate munizrIe marAThI bhASA zIkhI lIdhI, temaja saMta jJAnezvara, tukArAma, nAmadeva vagere dakSiNanA prasiddha saMtonA sAhityano abhyAsa karyo. temanI aneka racanAo paNa kaMThastha karI lIdhI. A badhuM temanI tIvra buddhimattA, adbhuta smaraNazakti ane vizALa hRdayanuM dyotaka che. tyArabAda agiyAramuM cAturmAsa junnaramAM, bAramuM dhoDanadImAM, teramuM jAmagAma, caudamuM ahamadanagaramAM, paMdaramuM dhoDanadImAM, soLamuM mirImAM tathA sattaramuM cAturmAsa karyuM. vi.saM. 2000 pachI thoDA cAturmAsa saurASTramAM paNa karyA. viramagAmano paMcAvanamuM cAturmAsa pUruM karIne vi.saM. 2014nI sAlathI teo amadAvAdamAM cAturmAsa mATe padhAryA, tyAra pachI satata 19 cAturmAsa sudhI amadAvAdamAM ja sthira thaIne AgalekhananA bhagIratha kArya mATe rahyA. gurukRpA, satata jJAnAbhyAsa tathA saMyamanI adbhuta niSThA dvArA munizrI ghAsIlAlajIe vyAkaraNa, nyAya, darzana ane sAhitya uparAMta kula 16 judI judI bhASAonuM prakhara jJAna prApta karI lIdhuM hatuM. teozrIe bhAratanA ghaNA prAMtomAM cAturmAso karyA. e daramiyAna temanA agAdha jJAnano apUrva lAbha jaina-jainetaroe meLavyo. bhAratabharamAMthI aneka mumukSuonI vinaMtIone mAna ApI teozrIe 32 AgamonA anuvAdanuM kArya AraMbhya. A kArya vyavasthita rIte pUrNa thAya e mATe teoe jIvananA aMta sudhI amadAvAdamAM ja sthiravAsa karyo. AgamonA anuvAdanuM bhagIratha kArya teozrIe 16 varSanA Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 ] [ aNagAranAM ajavALA satata parizrama pachI pUrNa karyuM. teozrInA jIvanakALa daramiyAna 27 Agamo zAstra svarUpe cAra bhASAmAM chapAI samAja samakSa mukAI gayA che ane teno lAbha sArA pramANamAM levAI rahyo che. emanA AgamonA anuvAdo trividha hatA. evo prayAsa jaina sAhityanA itihAsamAM sarvaprathama ja gaNI zakAya. sUtrano mULa pATha gadya-padya rUpe prathama Ave, pachI tenI chAyA ane TIkA saMskRtamAM Ave, pachI hiMdI-gujarAtI bhASAMtaro Ave-A prakAranI Agama-saMkalanAnI temanI zailIne vizALa dRSTivALI, viziSTa ane apUrva gaNI zakAya. pUjya ghAsIlAlajI mahArAje karelA upakAranuM RNa jaina samAja kadIe vALI zake tema nathI, kema ke temaNe karelA prayatnanA phaLarUpe ja Aje dareka jainabaMdhu gujarAtI-hiMdI bhASA dvArA paNa Agamone vAMcI zake che. eka AgamoddhAraka tarIke emano apAra upakAra sthAnakavAsI jaina samAja upara vizeSa che. sammAnanI ucca padavIo : ghAsIlAlajI mahArAjanI vidvattAthI prabhAvita thaIne kolhApuranA mahArAjAe teozrIne kolhApura rAjapuruSa tathA zAsanAcAryanI padavIthI vibhUSita karyA hatA. teozrInI tyAga, tapasyA ane saMyamanI utkRSTatA joIne karAMcI saMghe "jena divAkara' ane jaina AcArya padavI dvArA temane gauravAnvita karyA hatA. pU.zrI ghAsIlAlajI mahArAje uparanAM batrIsa sUtro para saMskRtamAM vistRta TIkAo racIne teno hindI tathA gujarAtI bhASAomAM anuvAda paNa karelo che. Agama sAhitya uparAMta nyAya, vyAkaraNanA aneka graMtho, zabdakoSa tathA kAvyagraMthonI racanA paNa teozrIe karI che. A vipula graMthasUci temanI bahuzrutatA, vidvatA ane sarvatomukhI pratibhAnI dyotaka che. AcAryazrI ghAsIlAlajI mahArAje temanA prakAMDa pAMDitya dvArA sthAnakavAsI sAhityane UMcu zikhara pradAna karavAno avirata prayatna karyo. saraLatA, namratA, madhuratA, hRdayanI gaMbhIratA, mananI mRdutA, AtmAnI divyatA Adi aneka guNothI potAnuM jIvana teozrIe suvAsita banAvyuM hatuM. tethI ja jaina-jainetara samAjamAM mahArAjazrInA cAritrano khUba ja prabhAva Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ pa1 aNagAranAM ajavALA ] paDato. mahArAjazrInI pratibhAthI jhaghaDAnuM nirAkaraNa thayuM hoya evA keTalAya prasaMgo noMdhAyA che. teo haMmezAM paraspara maitrI, prema ane dhArmika sahiSNutAno mArga cIMdhatA. aMtima divaso ane mahAprayANa ? Akhare vidAyano samaya najIka AvI gayo. I.sa. 1972nA DisembaranA aMtathI temanI tabiyata asvastha rahevA lAgI. teoe chellA ATha divasa annano tyAga karI dIdho hato ane mAtra pravAhI ja letA hatA, paraMtu tA. 2-1-73ne guruvAranA roja amadAvAdanA sarasapura sthAnakavAsI upAzrayamAM rAtre 9.29 miniTe mahAprayANa karI gayA. potAnA dIrdha saMyamI jIvanane aneka AkarI tapazcaryAo ane prakAMDa vidvattA dvArA ujALanAra A mahApuruSa samasta jaina samAjane amUlya sAhityavAraso pradAna karI gayA che. ApaNe sau enuM tana, mana, dhanathI jatana karIe ane mahAvIre cIMdhelA AtmakalyANanA mArge AgaLa vadhIe. temAM ja sau koInuM parama kalyANa samAyeluM che. jainadharma dIpaka pU. ratnacaMdrajI ma.sA. (khetAbha saMpradAya) khaMbhAta riyAsatanuM galiyANA' nAme nAnuM gAma temAM jetAbhAI nAme rajaputa garAsIyAnA kuLamAM saMvata 1942nA kArtika suda 11 dine eka putraratna pAkyuM jenuM nAma "ravAbhAI pADavAmAM Avela. "ravAM eTale ja prakAza. - ravAbhAI bALapaNathI namra vivekI pautRka vyavasAya khetImAM joDAyA paraMtu A taruNane saMsAranA sukho na gamatAM svAmInArAyaNa dharmanA brahmacArI sAdhu banI javAno vicAra karyo. gaDhaDA jaI AvyA tyAMnI vividha pravRttionuM nirikSaNa karyuM mana nA khUTyuM. temane mana mAtra AtmakalyANa mahattvanuM hatuM. 13 varSanA A bALakanuM manomaMthana carama sImAe pahoMcyuM. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para ] [ aNagAranAM ajavALA potAnA gAmanI bAjunuM gAma vaTAmaNa khaMbhAta saMpradAyanA kSetranA A gAmamAM ravAbhAIne upAzrayamAM pU. moMghIbAI mahAsatIjInA darzana thayA. pU. mahAsatIjInI vairAgya vANIthI A taruNanuM haiyuM vItarAga bhAvo prati vadhu AkarSAyuM pU. mahAsatIjI pAse potAnA hadayanA bhAvo pragaTa karyA mahAsatIjIe khaMbhAta birAjatA pU. zrI chaganalAlajI ma.sA. pAse mokalyA. gurudevane A taruNamAM teja dekhAtA saM. 1956nA mahA suda 5 vasaMta paMcamInA zubha dine khaMbhAta nagarIe saMyamanA dAna dIdhA. ravAbhAIne gurudeva taraphathI bALayogI munizrI ratnacaMdrajI nAma maLyuM. gurudeva chaganalAlajI rAjaputa ane ziSya ratna paNa rAjaputa banenuM kSAtra teja kaMIka alaukika hatuM. khaMbhAta saMpradAyanI pUjya padavI para pUraNa pratApI zrI harSacaMdrajI mahArAja te pachI zrI bhANajI mahArAja, giradharalAlajI mahArAja pachI zrI chaganalAla mahArAjane pUjya padavI apAI. saM. 1989mAM ajamera budata sthA. sAdhu saMmelanamAM khaMbhAta saMnA pratinidhi rUpe pU. chaganalAlajI ma. potAnA ziSyaratnacaMdrajI, zrI gulAbacaMdrajI, zrI becaralAlajI tathA zrI khoDAjI ma.ne sAthe laI gayAM hatAM. saM. 1995mAM 73 varSanI vaye pU. chaganalAlajI mahArAja kALadharma pAmyA. saMpradAyanI gAdIno bhAra pU. ratnacaMdrajI ma.sA.nA zIre Avyo. pUjya phUlacaMda muni sAthe sANaMda saM. 1996mAM padhArela tyAM pU. jazubAI svAmI ane pU. zAradAbAI svAmInI dIkSA thaI saM. 2000mAM harSacaMdrasvAmInI dIkSA thaI. khaMbhAtanuM saM. 2004nuM temanuM chelluM comAsuM nivaDyuM. bhAdaravA suda 10ne ravivAre kAramAM darde AkramaNa karyuM. rAtre darda vadhatAM cAra AMgaLA batAvI izAro karyo. savAranA cAra vAge e mahAmUlA ranane kALe ApaNI pAsethI jhUMTavI lIdhuM. Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 53 aNagAranAM ajavALA ] e to AtmabhAvamAM samAdhimaraNane pAmI gayA hatA. temanA anugAmIo pU. becaralAlajI mahArAja, pU. kAMtilAlajI ma, pU. sUryamunijI, pU. araviMdamunijI, pU. navInatraSi, bA.bra. pU. zAradAbAI ma, pU. subhadrAbAI ma., pU. indubAI ma., pU. vasubAI ma., pU. kAMtAbAI ma, pU. sadgaNAbAI ma., pU. indirAbAI ma., pU. zAMtAbAI ma., pU. kamaLAbAI ma., pU. tArAbAI ma., pU. caMdanAbAI ma. Adi saMta satIjIoe supere dharma prabhAvanA karI. kaviratna zrI nAnacaMdrajI mahArAja sarva jIvo sAthe maitrIbhAva, janmajAta kavitva, madhura rAgamAM bhaktigItonuM gAna, sahaja-paropakAravRtti ane sarvadharmasamabhAva Adi viziSTa guNonI saurabhathI pazcima bhAratamAM pAMca dAyakAo karatAM paNa adhika samaya sudhI dharmajAgRtino saMdeza ApanAra zrI nAnacaMdrajI mahArAja vartamAna zatAbdInA eka mahAna bhakta-saMta hatA. pazcima bhAratano saurASTra pradeza saMto, zUravIro ane dAtAronI janmabhUmi tarIke suprasiddha che. tenA jhAlAvADa (vartamAna surendranagara) nAmanA jillAmAM sAyalA nAmanuM gAma che. A gAmamAM lAlA bhagata nAmanA saMta thaI gayA. tethI A gAma "bhagatanA gAma' tarIke paNa oLakhAya che. A gAmamAM vi.saM. 1933nA mAgazara suda ekama ne guruvAre zrI nAnacadrajIno janma thayo hato. temanuM janma vakhatanuM nAma nAgarabhAI hatuM, temanAM mAtAnuM nAma raLiyAtabAI ane pitAnuM nAma pAnAcaMdabAI hatuM. A dharmaniSTha sadAcArI kuTuMba dazAzrImALI vaNika gaNAtuM ane temAM sthAnakavAsI saMpradAyanA saMskAra hatA. bALakanI pAMca varSanI uMmare mAtAe ane agiyAra varSanI uMmare pitAe vidAya lIdhI. tethI temanAM bhAbhI moMghIbAe ja pAlaka mAtA tarIkenI pharaja bajAvI. ATaluM ochuM hoya tema thoDA vakhatamAM moTAbhAI jesaMgabhAInuM avasAna thayuM ane moMghIbA vidhavA thayAM. tyArabAda nAgarabhAInI sAthe je kanyAno vivAha thayo hato, temAM kAMI adalA-badalI Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 ] [ aNagAranAM ajavALA karI nAkhavAmAM AvI che tevA samAcAra maLyA. eka pachI eka AvI paDelA AvA aneka prasaMgothI nAgarabhAI tathA moMghIbAnuM citta vadhAre virakta thaI gayuM. ghaNAM lokonI samajAvaTa chatAM nAgarabhAIno vairAgya vadhato gayo. teo sadvAcana ane satsamAgamamAM rahevA lAgyA ane yogya guru maLe to dIkSA levI evA nirNaya para AvI gayA. A samaye temane lIMbaDInA zrI popaTabhAI haMsarAjabhAIno bheTo thayo. temaNe pU. zrI devacaMdrajI mahArAja pAse javAnI sUcanA karI. baMne jaNA vAgaDa thaI kaccha pahoMcI gayA. ahIM pU. mahArAjazrI devacaMdrajInAM darzanabodhathI prabhAvita thaI jesala-toralanA samAdhi-sthAnathI prasiddha aMjAra gAme vi.saM. 157nA phAgaNa suda trIja ne guruvAre dikSA grahaNa karI. gurujIe temanuM nAma muni nAnacaMdra rAkhyuM. temanAM keTalAMka cAturmAsa mAMDavI, jAmanagara ane morabImAM thayAM. A daramiyAna teoe rASTrIyatAnA pakSamAM ane prabhu mahAvIranAM guNagAna sAdhu mahArAja paNa moTethI gAya to vAMdho nahIM tenA samarthanamAM potAnuM sudhArAvAdI valaNa samAja samakSa vyakta karyuM. A kAraNathI saurASTra-kacchamAM munizrI krAMtikArI vicArovALA tarIke jANItA thayA. gurusevA ane vizeSa zAstrAbhyAsaH gurudeva zrI devacaMdrajI mahArAjane lakavAnI asara thaI ane A yuvAna munie gurujInI sevAmAM rahevAnuM nakkI karyuM. AthI vi.saM. 1968thI vi.saM. 1976 sudhI (nava varSa sudhI) lIMbaDImAM lAMbo sthiravAsa karavo paDyo. A samaya daramiyAna temaNe potAnI AgavI buddhipratibhA dvArA sAdhakajIvana mATe Avazyaka saMskRta, prAkRta, darzana ane kAvyazAstrono ThIka ThIka abhyAsa karI lIdho, uparAMta samAjasevA ane sAhitya-nirmANamAM potAnA samayano sadupayoga karI saMghanI khUba khUba cAhanA meLavI. samasta saMgha ane munizrIe gurujInI sevAzuzruSA karavAmAM koI UNapa rAkhI na hatI. chatAM, temanI tabiyate palaTo khAdho ane vi.saM. 1977mAM teoe svargArohaNa karyuM. muMbaIgarAonuM AkarSaNa : munizrInuM bhavya vyaktitva, temanI padyamaya zailI, vizALa dRSTi, bulaMda chatAM mITho svara, sudhArAvAdI vicAradhArA, samAjavikAsanI dhagaza vagere aneka guNone lIdhe muMbaInA saMghanI cAturmAsa Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 55 aNagAranAM ajavALA ] mATe satata mAMgaNI rahetI. aMte munizrIne vi.saM. 1982nuM cAturmAsa ghATakoparamAM karavAnI svIkRti ApavI paDI. temanAM pravacanomAM je moTI hAjarI thatI te parathI khyAla Avato ke saurASTra-kacchamAMthI keTalI moTI saMkhyAmAM jaino ahIM AvIne vasyA hatA. A cAturmAsamAM sthAnakavAsI upAzrayanI bhavya imAratano pAyo nakhAyo. samasta jaina samAjamAM dharmajAgRtinI sarasa lahera vyApI gaI. ahIM teoe a.bhA.sthA. jaina konpharansane paNa saMbodhI hatI. vi.saM. 1983nuM cAturmAsa lIMbaDImAM thayuM. tyAM zrI cUnIlAlajI muninI dIkSA thaI. tyAra pachI vi.saM. 1984mAM vAMkAneranuM cAturmAsa karI, 1985mAM morabImAM zrI zivalAlajI (saMtabAlajI)nI dIkSA thaI. 1989nuM cAturmAsa AgrAmAM hatuM. daramiyAna ajamera saMmelanamAM teoe lIMbaDI saMpradAyanuM pratinidhitva karyuM. vi.saM. 1991mAM ghATakopara ane 1992mAM kAMdAvADImAM teonAM cAturmAsa thayAM. borIvalImAM 2014 ane 2015nA je cAturmAsa thayAM temAM dhArmika jAgRti sAthe aneka sAmAjika ane lokopayogI kAryo paNa thayAM. borIvalImAM te samaye madhyama ane garIba varganA jaina vasatA, paNa teonI dharma pratyenI lagana ane zraddhA tathA saMpa rAkhIne kArya karavAnI bhAvanA adamya hatI. A kAraNathI ja A cAturmAsamAM dharmajAgRti, yuvA pravRtti, mahilAmaMDaLanI pravRttio ane anya sAmAjika pravRttio khUba suMdara thaI. sAyalAmAM sthiravAsa ane aMtima divaso : chellAM cAra cAturmAsa pU. mahArAjazrIe sAyalAmAM ja karyA. 87mI janmajayaMtI pU. saMtabAlajI, pU. cUnIlAlajI muni tathA anya mahAsatIo ane zrAvakonI hAjarImAM prArthanA, pravacana, bhakti AdithI UjavavAmAM AvI. tyArapachI pU. saMtabAlajI to dilhI ane kalakattA (bhavAnIpurA)nAM cAturmAsa arthe jatA rahyA paNa pU. ciMtamunine to "gurudeva' ja sarvasva hovAthI teo temanI sAthe ja rahyAM. ahIMnA teozrInA sthiravAsa daramiyAna vividha sthaLoethI sevA, darzana ane satsaMga arthe mahAsatIjIo tathA zrAvakono pravAha cAlu ja rahyo. Akhare vasamI vidAyano ane mahAprayANano divasa AvI pahoMcyo. Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa6 ] [ aNagAranAM ajavALA "kara le siMgAra! catura alabelI | sAjanake ghara jAnA hogA." vi.saM. 2011nA mAgazara vada 9 ne ravivAre savAranA teoe prArthanA ane pravacana karI, nityakramathI paravArI, pratikramaNa karI lIdhuM, paraMtu sAMjanI prArthanAmAM na besI zakyA. temaNe chAtImAM duHkhAvAnI vAta karI. eTalAmAM to zvAsa paNa jorazorathI cAlavA lAgyo. surendranagarathI DaoNkTarane bolAvavAnI vyavasthA karavAmAM AvI, paNa te pahelAM to pU. mahArAjazrIe cAra zaraNAMne-arihaMta, siddha, sAdhu ane kevaLa praNita dharmane-svIkAravAno saMketa karI dIdho ane rAtre 10-25 miniTe mahAprayANa karyuM. - AnA samAcAra vIjaLInI mAphaka cAre bAju pahoMcI gayA. saurASTra, gujarAta, muMbaI, haidrAbAda vagere aneka sthaLoethI loko aMtima darzanArthe UmaTI paDyAM ane AvA nAnA gAmamAM daza hajArathI uparanI saMkhyA ekatrita thaI gaI. jaya jaya naMdA, jaya jaya bhadrA'nA jayanAdo vacce A jyotirmaya AtmAnA dehanA avazeSo paMcamahAbhUtamAM maLI gayA. Ama ekaMdare 64 varSanuM dIrdha saMyamI jIvana vitAvI, saurASTra, gujarAta, muMbaI vagere pradezomAM jaina-jainetara samasta janatAmAM sadAcAra, nirbasanatA, mAnavadharma ane prArthanAnI mahattAnA saMskAro reDIne mahArAje ciravidAya lIdhI. mukhya muni ziSyo : pU. mahArAjazrIe munizrI cunIlAlajIne vi.saM. 1983mAM ane munizrI saMtabAlajIne vi.saM. 1985mAM dIkSA ApI hatI. baMne ziSyonI gurubhakti adbhuta hatI. pU. cunIlAlajI munimAM paraMparAgata saMskAronI sAthe sAthe gurudeva pratyenA bhaktibhAvanuM vadhAre pratibiMba paDe che. Aje 60 varSanA dIrdha dIkSAjIvana pachI paNa teo mahArAjazrInA ziSyo ane saMghanuM vidhivat pAlana ane anuzAsana potAnI apAra dhIraja ane karuNAthI suMdara rIte karI rahyA che. sva. munizrI saMtabAlajInuM vyaktitva kriAMtikArI hatuM. tethI potAnI caryAnA niyamonuM pAlana karatAM karatAM teo vizva vAtsalyanA bhAvathI prerAIne samagra bhAratIya saMskAro, rASTrIyatA, gAMdhIvicAradhArA ane samAjoddhAranAM satkAryo pratye abhimukha thayA hatA. Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 57 temanA samagra jIvanamAM A vicAradhArA spaSTapaNe pratibiMbita thAya che. cIMcaNanA AzramamAM temaNe zrImad rAjacaMdra, mahAtmA gAMdhIjI, pU.zrI nAnacaMdrajI ane zrI javAharalAla naherunA nAme cAra mukhya vibhAgonuM Ayojana karyuM. Ama A ziSya yugale pU. mahArAjazrInI vicAradhArA ane satkAryonI bhAvanAnI jyotane jalatI rAkhIne potAnA gurunuM RNa adA karyuM. temanA ziSya munizrI saMtabAlajInI preraNAthI, bhAlanA kAMThA prAyogika saMgha, guMdI vizva vAtsalya prAyogika saMgha, mahAvIranagara AMtararASTrIya kendra cIMcaNI ane mAtRsamAja muMbaI-amadAvAda saMsthAo dharma-adhyAtma ane samAjagata sevAkIya kAryomAM pravRtta che. ziSTa, saMskArI ane AdhyAtmika sAhityanuM sarjana : suMdara kAvyo racavAnI janjAta zakti ane prArthanAnA viziSTa abhyAsane lIdhe teoe dharma-ArAdhanAne lagatAM lagabhaga 400 suMdara geya padonI vividha chaMdomAM racanA karI che, je prArthanA maMdira" ane "subodha saMgItamALA' (bhAga 12-3)mAM prasiddha thayAM che. A uparAMta teoe lakhelA-saMpAdita karelA saMskRta kAvyAnaMda' (bhAga 1-2-3) tathA "mAnavatAnuM mIThuM jagata' nAmanA graMtho paNa prakAzita thayA che. baravALA saMpradAyanA AcArya zrI caMpakamunijI ma.sA. paMcamahAvrato ane ratnatrayIthI vibhUSita AcAryazrI caMpakamuninuM vatana gujarAta saurASTranA bhAla paMthakanuM bhADiyAda gAma. zreSThIvarya pU. zrI amaracaMdabhAI pitA ane temAM sahadharmacAriNI mAtA saMtokabA dharmalakSmI hatAM. mosALanA lAkheNI grAmamAM saMvata 1961nA phAgaNa mAsanA pUrNimAne divase janma thayo. kuTuMbIjano A bALakane lADapyArathI bAbunA nAme bolAve. tejasvI Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 ] [ aNagAranAM ajavALA bALakanI cApalya sabharatAne joI vidyAgurue caMpaka nAma ApyuM. mAtApitAnA saMskAra ane potAnA khaMtane kAraNe abhyAsamAM niraMtara pragati thatI rahI abhyAsa pUro thayo tyAM TUMka samayamAM mAtA-pitAnuM chatra gayuM. vANijya arthe kalakattA ane malAyA jaI AvyA. pU. vinayacacaMdrajI mahArAja likhita vairAgya zatakarUpa graMtharatnanA adhyanathI vairAgya viNAnA tAra jhaMkRta thayA. satyamArganI khoja zarU thaI. zArIrika bimArI AvatI-jatI. ekavAra sakhata tAva Avyo tyAre saMkalpa karyo ke A tAva utarI jAya pachI jhaDapathI dIkSA grahaNa karavI. svastha chatAM ja pU. vinayacaMdrajI mahArAja pAse upaleTA upAzrayamAM pahoMcI gayA ane gurunA caraNomAM namratApUrvaka dIkSA aMgIkAra karavAnA bhAvo jaNAvI saMyama mArga pradAna karavA vinaMtI karI. * saMvata 1997nA mAgazara suda pane budhavAre hATakolAnI puNyabhUmimAM dIkSAnA pATha bhaNAvAyA. dIkSA khUba ja sAdAIthI thaI. vaDI dIkSA bhAvanagara mukAme thaI. pU. zrI caMpakamunie vaDI dIkSAnA mAMgalya divasathI ja dehadamananA pagaraNa AdaryA. tapa vinA mukti nathI, tapazcaryA e ja jIvananA amRta che. tethI chaThane pAraNe chaTha Adaryo pAraNAmAM vigaI sivAyanA mAtra traNa dravya ja e paNa pAMca ghare ja javAnuM temAMthI maLe to ja nahIM to aThThama tapa. bhAveNAnA cAturmAsamAM zrI becarabhAI vi. zrAvakoe maLIne AvI ugra tapazcaryA baMdha karAvI paraMtu tapa ArAdhanA para kadI pUrNavirAma AvyuM ja nathI. ghelAzAhanI puNyabhUmi baravALA, saMpradAyanuM gAdInuM gAma jyAM vinayacaMdrajI mahArAja sAhebane AcAryapada arpaNa thayuM. vyAvaramAM dhIrajalAla turakhIyAnA sahakArathI pU. caMpakamuni vidyAabhyAsa mATe gurukuLanivAsanI vyavasthA thaI, paMDita zobhAcaMdra Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 59 bhArilla, dugdhanArAyaNa zAstrI tathA narottamadevajI zAstrI pAse saMskRta tathA zAstronuM jJAna bhaNyA. zrI aMbulakarajI pAse aMgrejI zikhyA. bhAvanagara, kaMthAriyA, byAvara, badanAvara, kuzalagaDha, sAdaDI saMmelana ane baravALAne lAbha maLyA. 2013nA vaizAkhavada bIjanA pAchIpuramAM saradAramunijInI dIkSA thaI sIsvAnA cAturmAsa pachI sAtapUDA parvatanI khINamAM vicaraNa karyuM. saM. 2014nA khaMbhAtanA cAturmAsa pachI 2015nA cAturmAsa mATe muMbaImAM padArpaNa thayuM. sAMgalI, kolhApura, karNATaka, dhAravADa vi. kSetrone lAbha ApI gujarAtamAM padArpaNa thayuM. saM. 2020nA mahAsuda 3nA dhanyadine baravALA zrI saMghamAM pU.zrI caMpakamunino AcAryapada mahotsava zAnadAra rIte ujavAyo. gujarAtamAM saurASTra carotara, jhAlAvADa, bhAla vi. kSetronI ane mahArASTranA vividha kSetromAM pU. zrI caMpakamunie zAsana prabhAvanA karI. samatA vibhUti bA. bra. pU. AcArya nAnAlAlajI mahArAja sAheba (sAdhumArgIya saMpradAya) ane pU. AcArya caMpakamunijI (baravALA saMpradAya) ema bannenuM saMyukta cAturmAsa vI.saM. 2509 (1983)nA varSe bhAvanagaranI puNyadharA para thayeluM e prasaMge banne AcAryoe saMyama jIvanane nirmaLa rAkhavA ane zAsananA hita mATe eka saMyukta nivedana bahAra pADyuM hatuM. 18-10-88nA pU. kAMtiRSijI (khaMbhAta)nA mAsakhamaNa tapanuM pAraNuM pUrNa thayuM.teja dine Aso suda 6 18-10-88nA pUjya gurudeva AcArya caMpakamuninI tabiyata lathaDI. pU. saradAramunijI navakAramaMtranuM smaraNa karatA hatA. gurudevano zvAsa maMda thato jato hato ane dhIme dhIme pUjyazrIno AtmA cira zAMtimAM poDhI gayo. hajAro bhaktoe bhAvapUrvaka pUjyazrIne zraddhAMjali arpaNa karI. Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 ]. [ aNagAranAM ajavALA vividhakSetromAM pUjya gurudeva zrI caMpakamunijIe pUjya gurudeva zrI vinayacaMdrajI ma.sa. sAthe, zrI amaramunijI, zrI somacaMdajI, zrI sumanamunijI, zrI saradAramunijI, zrI harSadamunijI, zrI pArasamunijI, zrI taruNamunijI, pU. savAImuni tathA zrI mukezamunijI tathA bhAvanagara mukAme AcAryazrI nAnAlAlajI ma.sA. sAthe yazasvI cAturmAsa karyuM. vartamAne pU. saradAramuni, pUtaruNamuni, pU. pArasamuni, pU. zAMtimuni, pUdhirmendramuni, pU. pramIlAbAI, pU. haMsAbAI ma.sa., pU. sudizAbAI Adi saMta-satIo dharmaprabhAvanA karI rahyA che. saurASTra kezarI pU. prANaguraH prabhAvaka dharma puruSa (goMDala saMpradAya) saurASTra kesarI pujya prANalAlajI mahArAja eka ojasvI tejasvI prabhAvaka dharmapuruSa hatA. soraThanA lADIlA saMtanI dharma prabhAvanA utkRSTa koTInI hatI. gurudeva jaya-mANekanI pAvana nizrAmAM sAdhanAnuM anupama amRta pIne khIlI uThelA e yugapuruSanI saurabha sArAye kAThiyAvADamAM maheMkI rahI hatI. vyAkhyAnanI lokabhogya zailI jaina-jainetaro mATe AkarSaNanuM kendra banI hatI. muninA vANI prabhAva sAthe temanA svaccha ane nikhAlasa vyavahArano prabhAva eTalo ja prabhAvaka hato. samayAnusAra grAmINa kSetromAM vicaraNa karatA tyAre grAmya prajAne anurUpa je bhAvavarSA karatA te paNa alaukika ane janagrAhI hatI tethI gurudeva jyAM jyAM vicaratA tyAM tyAM pachI te gAmaDuM hoya ke zahera paNa badhe ja zrAvakane ArAravA yogya dAna, zIla, tapa ane bhAvanI adbhuta apAra vRddhi thaI. temanI bhAvavAhI vANIno prabhAva cArebAju prasarI jato. meghanI garjanAthI jema mayura nAcI Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 61 UThe tema temanA gaMbhIra naMdIghoSathI sahunAM mana mayura nAcI UThatA hatA. kudarate gurudevane eka vicaraNa vyaktitva sAthe A pRthvI paTa para mokalyA hatA. teone pAmI A dharA dhanya banI gaI. temanA vyaktitvanA prabhAve teo dhAryuM kArya karAvI zakatA hatA. A bAbatanuM eka ja udAharaNa- koI eka gAmamAM jainasaMghamAM upAzraya mATe phALo thaI rahyo hato. gurudevanI preraNAtmaka ghoSaNAthI phALo AgaLa vadhI rahyo hato. A sabhAmAM eka ati lobhI zrAvaka beThA hatA. jemane pAMca rUpiyA paNa dAnamAM ApatAM parasevo vaLato hato. bhalabhalA emanI pAsethI eka damaDI paNa kaDhAvI zake nahi. gurUdevanI dhAraNA hatI ke A bhAI pAsethI pUrA pAMca hajAra phALAmAM lakhAvavA. je vAta agAu gurudeve anya zrAvakane kahI hatI. zrAvako A sAMbhaLI hasI paDyA. "na bhUto na bhaviSyati' jevI A vAta saune lAgatI hatI. gurudeva pATe birAjyA teono giri garjanAtu udyoSa maMgalavANI sAthe pravAhita thayo. pelA zrAvaka ratna trIjI ke cothI paMktimAM beThelA hatA. gurudevano paDakAra temanA vyaktitvane anurUpa hato. AvA utkRSTa preraNA bharelA bhAvono prabhAva sahune pramudita karI rahyo hato. pelA zrAvakanuM mana dravI uThyuM. kadAca emanA mATe jiMdagInI A pahelI ja taka haze. teo vyAkhyAna pUruM thatAM pahelAM ja vacce ja bolI uThyA, "lakho mArA pAMca hajArane eka 5001, A sAMbhaLIne sakaLa saMgha Azcarya sAthe khuza-khuza thaI gayo, je zrAvaka "na bhUto na bhaviSyati" bolyA hatA te paNa stabdha thaI gayA. Ama jyAre jyAre je je kSetre koI paNa zAsana sevAnAM kAryo, mAnava sevAnAM kAryo ke jIvadayAnAM kAryo mATe jarUra UbhI thaI hoya ane gurudevanI paDakAra bharI hAkala sAMbhaLatA, jema aSADhI mehulo gAje ane varSA varasI paDe tema zrAvakonAM dIla dariyAva thaI, dAnano varasAda varasAvI detAM ane zAsana prabhAvanAnAM aneka kAryo sahaja rIte pAra paDatAM. gurudevanI vANImAM zIla ane sadAcArane poSato bhAva maryAdA sahita vAraMvAra Avato. gRhastha veSe jIvato mAnavI kaI rIte maryAdAmAM rahI zake. keTalo saMyama hovo joIe. ane e saMyama ane maryAdAno Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 ] [ aNagAranAM ajavALA prabhAva bhAvI peDhI para paDatAM teonuM jIvana kevuM saMskArI ane sadAcArI bane che. A viSaya abhUta zailImAM rajU karI sudarzana zeTha abhayA rANInAM dRSTAMte zrotAjanonA gaLe utArI detA ne saMkhyAbaMdha daMpatI brahmacarya vrata AdaravA taiyAra thaI jatAM. gurudeve temanAM muni jIvananAM 37 comAsA karyA. temAM eka paNa comAsuM evuM nahIM ke jemAM brahmacarya vrata na AdarAyA hoya. comAsAmAM to kharAM ja paNa zeSakALamAM paNa, zuM gAmaDAmAM ke zuM zaheromAM, jyAM thoDA divasa mATe padhAryA hoya tyAM zIlavrata lenArA to hoya hoya ne hoya ja. Ama gurudeve aneka daMpatIone zIlavratadhArI banAvyAM. to keTalAya vyasanI jIvonAM vyasano choDAvyAM. e vyasana bIDI hoya, cAnuM hoya, jugAranuM hoya, ke dArUnuM hoya, paNa gurudevanA sAnidhyamAM Avyo ane jo eka vAra paNa e vANInuM pAna karyuM to e amRtavANI aMtaranA viSane dhoyA vagara rahe nahIM. jema vyasanIne vyasananI talapa lAge tema e ja vyasanIne vyasana tyAganI talapa lAgatI. avaLI talapane savaLI talapamAM badalavAnuM preraka baLa hatuM. pU. gurudeva AcAradharma paratve atyaMta jAgRta rahetA. potAnA sAdhusAdhvIjIne haMmezA zuddhAcAranI preraNA karatA rahetA. e ja rIte gRhastha zrAvaka-zrAvikAne paNa temane yogya AcArano premALa upadeza ApI, zrAvakAcAra zIkhavatA. paMdara karmAdAna samajAvI zrAvakone nyAyasaMpana vaibhava-AjIvikAnI preraNA karatA. Ama gurudeva sAcA arthamAM prabhAvaka dharmapuruSa hatA. janmazatAbdInA pAvana prasaMge kAThiyAvADanA pratyeka zrAvaka-zrAvikAnA hRdayasamrATa samA saurASTra kesarI pU. prANalAlajI mahArAjane bhAvapUrvaka smaraNAMjali. Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] jinazAsananI zakitapITha : pU. AnaMdaRRSi [ 63 (zramaNasaMgha) bhArata rASTramAM mahArASTra bhUmi para saMta zreSTha tukArAma, saMta jJAnezvara, saMta ekanAtha, samartha rAmadAsa svAmI, gADage mahArAja, chatrapati zivAjI mahArAja, ziraDInA sAMIbAbA jevA mahApuruSono janma thayo. A mahArASTra rAjyanA ahamadanagara jillAnA ciMcoDI (zirAla) jevA nAnA gAmamAM eka yugapuruSano janma 27 julAI 1900mAM thayo. jenuM bALapaNanuM mULanAma nemikumAra hatuM. pachIthI e mahAna AtmA AcArya AnaMdaRSijI nAme jinazAsananI zakti-pITha samA ApaNA saunA zraddheya puruSa banI gayA. jANe eno janma sarva jagAe parama AnaMdanI vaheMcaNI mATe thayo. e jyAM jyAM vicaryA tyAM divya sugaMdha prasarI jatI. mAtA hulAsAdevI ane pitA devIcaMda A bALakane sau pyArathI goTIrAma kahetA. devIcaMdajIne be putro hatA. moTA putranuM nAma uttamakumAra ane nAnAnuM nAma nemIkumAra hatuM. moTA putranAM nAnI uMmaramAM ja lagna karelAM. Ama devIcaMdajIno sukhI saMsAra cAlato hato. tevAmAM eka dIvasa acAnaka temanuM svAsthya bagaDyuM. peTamAM bhayaMkara darda upaDyuM. temanI patnIe turta vaidyane bolAvyA gAmanA mukhya mANaso AvyA. jotajotAmAM zeThanuM prANa paMkherUM UDI gayuM. eka divasa hivaDA gAmamAM mAsIne ghare nemIkumAra potAnI mAtA sAthe gayA. tyAM viduSI sAdhvI pU. rAmakuMvarajInAM darzanano lAbha maLyo. potAnA gAma pAchA jatAM pahelAM nemikumAre pU. satIjInA mukhethI mAMgalika zravaNa karyuM ane mAtA sAthe TAMgAmAM beThA, TAMgo pUrapATa doDato hato, acAnaka nemIkumAra TAMgA nIce paDI gayA. mAtAne dhrAsko paDyo. nIce UtarI nemIne pUchyuM kyAMya vAgyuM to nathIne? nemI kahe mane kazuM thayuM nathI. mAtA kahe mahAsatInA mukhethI mAMgalika zravaNa karI nIkaLyA te dharmanA pratApe bacI gayA. pitAnuM mRtyu ane AvI nAnI nAnI ghaTanAone nemIkumAranA jIvananI dizA badalI nAkhI. ciMcoDI gAmamAM tilokaRSinA ziSya ratnaRSi padhAryA. gurujInA Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 ] [ aNagAranAM ajavALA sAnidhyamAM vairAgyanA bhAvo prabaLa banyA. mAgazara suda 9 vi.sa. 1970 ane I.sa. 1913 nA zubha dine bhirI gAmamAM pU. zrI ratnaRSi pAse dIkSA aMgIkAra karI nemikumAra AnaMdaRSi banyA. kRSNAjI nAmanA saMskRtanA vidvAna vyaMkaTeza lele zAstrI, siddhezvara zAstrI mahAsA, ghoDanadI pUnA vi. kSetronA paMDito pAse pU. AnaMdaRSie vyAkaraNa, darzana, sAhitya ane jinAgamono abhyAsa karyo ane gurudevanI AjJAthI vyAkhyAna vAMcavAnuM zarU karyuM. vidarbha prAMtanA hiMganaghATana najIka alIpura gAmamAM pU. ratnaRSijI potAnA ziSyo sAthe vicArI rahyA hatA. vihAramAM ja temanuM svAthya kathaLyuM. AnaMdaRSie rokAIne vizrAma karavAnI vinaMtI karI. I.sa. 1927 somavAra baporanA pU. ratnaRSie aMtima AtmasamAdhi lIdhI. guruviyoganA AghAtamAMthI dhIre dhIre bahAra AvI AnaMdaRSijIe svAdhyAyamAM citta kendrIta karyuM. temaNe sAMkhya, vaidika bauddha, nyAya vaizeSika yogadarzana, zAMkarabhASya, gItA upaniSada, mahAbhArata, rAmAyaNa jevA graMthonuM adhyayana karyuM. pachI jJAnayogathI bhakti yoga tarapha jatAM temaNe kabIra, tulasIdAsa, raidAsa, rahIma, jJAnezvara, ekanAtha, tukArAma, AnaMdaghanajI, cidAnaMda Adi saMtonuM sAhitya vAMcyuM. gurudeva ratnaRSie sthApela zrI tiloka jaina prasAra jJAnamaMDaLane vizALa rUpa devA AnaMdaRSijIe samyaka puruSArtha karyo. pAtharDInI najIka zALAnI sthApanA karI. dhArmika parIkSA borDanA mAdhyamathI bALakone dharmanuM jJAna ApavAnI yojanA karI. samAja ekatA ane sAdhu ekatAnA vyApaka ciMtananA paripAka rUpe 1949mAM rAjasthAnanA bAvara zaheramAM aitihAsika saMmelana bharAyuM. ahIM RSi saMpradAyanA AcAryapadanA tyAgano nirNaya lIdho. paraMtu saMmelane pU. AnaMdaRSine pAMce saMpradAyanA AcArya banAvyA. 1952 mAM emanA netRtvamAM sAdaDI (rAjasthAna) bRhad sAdhu saMmelanamAM bhagavAna mahAvIranI zramaNa paraMparAne saMgaThita karavAnuM saphaLa kArya Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] thayuM. A saMmelanamAM sarvAnumate pU. AcAryazrI AtmArAmajI mahArAja sAhebanuM netRtva svIkAravAmAM AvyuM. 30 jAnyuArI 1962 nA pU. AtmArAmajI mahArAja kALadharma pAmyA. e samaye pU. AnaMdaRSijI muMbaI-ghATakoparamAM birAjIta hatAM. konpharansanI miTIMga thaI ane ajamera saMmelana 1964mAM AnaMdaRSijIne kAryabhAra sopAyo ane AcArya padanI cAdara oDhADI. AcArya banyA bAda paheluM cAturmAsa rAjasthAna, dilhI ane paMjAbanA kSetronI sparzanA karI jaina saMgaThananuM khUbaja utkRSTa kArya karyuM. jenapAThazALA, skulo ane hospiTalo mATe preraNA karI dilhI, ludhiyANA, jammu, meraTha, baDauta zaheramAM cAturmAsa karyo. 1974mAM muMbaInA gujarAtI samAje pU. AnaMda RSijInI upasthitimAM rapamI bhagavAna mahAvIra nirvANa zatAbdinuM saphaLa Ayojana karyuM. 1975nuM varSa AcAryazrIjInA jIvananuM 75 muM varSa hatuM. mahArASTranA tatkAlina mukhyamaMtrI vasaMtarAya nAIkanI upasthitimAM amRta mahotsava ujavaNImAM pU. AnaMdaRSijIne "rASTrasaMta' nAmathI vibhUSita karyA. jAlanA cAturmAsa vakhate AcAryazrI eka urdU phArasI graMthanuM adhyayana karI rahyA hatA. kAMI tAttvika samAdhAna meLavavA maulavIne bolAvavAmAM AvyA. maulavI AvatAM vayovRddha AcArya nIce Asana grahaNa karavA UbhA thayA. maulavIe kahyuM, "Apa amArA bujhurga cho, phakIra cho. Apa UMcuM Asana grahaNa karo. AcAryazrIe kahyuM. jJAnanA kSetramAM koI uMca nIca nathI mATe vidyA prApta karavI che jethI jenI pAsethI vidyA meLavavI che tene ja UMce Asane besADavA te vivekavinaya che. AcAryanI vinamratAthI molavI daMga thaI gayA. 1983 mAM nAsIka cAturmAsamAM yuvAcArya zrI madhukara mizrImalajI ma.sA.nuM milana thayuM. cAturmAsa bAda pU. madhukarajI kALadharma pAmyA. pachI pUnA saMmelanamAM upaAcArya pU. devendramunijI ane yuvAcArya pU. zivamunijI padArUDha thayA. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 ] [ aNagAranAM ajavALA AcArya bhagavaMtanI vRddhAvasthAne kAraNe zarIra sAtha detuM na hatuM. ahamadanagara dhArmika parIkSA borDanA parisaramAM AcAryazrIe sthiravAsa karyo ane sAdhanAmAM rata rahyA. 28 mArca 1992 mAM samAdhibhAve kALadharma pAmyA. gujarAta, mahArASTra, rAjasthAna ane bhAratanA aneka prAMtamAMthI AcAryanA aMtima darzane hajAro bhAviko AvyA. zrAvakoe bhAvapUrNa zraddhAMjalI ApI. adhyAtmayogI pU. zrI kezavalAlajI ma.sA. (lIMbaDI gopAla saMpradAya) kaccha dezalapura gAme pitA jetasIbhAI ane mAtA saMtokabAI dharma parAyaNa prasanna dAmpatyane varelA saMskArI paTela kuTuMbamAM vi.saM. 1964 kArataka suda 1 nUtana varSanA pavitra parvanA divase kezavalAlano janma thayo. jetazIbhAIne vyApAra arthe muMbaI javAnuM thayuM. taruNa kezavalAla muMbaInI zALAmAM zikSaNa meLavavA lAgyo, nAnI uMmare pitAnuM chatra gayuM. zikSaNa choDyuM moTAbhAIne dhaMdhAmAM sahAyaka banyA moTAbhAIno paNa viyoga thayo. - saMtonI vyAkhyAnavANI sAMbhaLatAM vairAgyabhAva utpana thayo. saMyamamArge javAnA bhAva thayAM. mAtAnI AjJA maLatAM muMbaInI dukAna sadAne mATe vadhAvI lIdhI ane kaccha pakSanA AcAryazrI zAmajI mahArAjane caraNe dIkSAnAM dAna devA vinaMtI karI. gurupAse vidyAbhyAsa karyA pachI dezalapuramAM saMvata 1981nA jeTha vada ane divase saMyama aMgIkAra karyo. mAtra kriyAkAMDa pratye aruci thatA saM. 1984nI sAlamAM mALIyA pAse kIDI-raNanI TIkare Agama gItArtha mohanalAlajI svAmI pAse dIkSA thaI. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 67 gurujI pAse dazavaikAlika ane uttarAdhyayana sUtra vi. AgamonuM adhyayana karyuM A kAryamAM pUjya zrI vAlajI mahArAja tathA zrI maNIlAlajI mahArAja temane khUba ja sahayoga ApatA. pU. vAlajI mahArAja saM. 2000 caitra mAsamAM ane maNIlAlajI "mahArAja aSADa mAsamAM jorAvaranagara mukAme kALadharma pAmyA. saMtonA samAdhi maraNanA dezya jotA kezavalAlajI mahArAjanI vairAgyadhArA ulasI rahI hatI. saurASTranA rAjakoTa uparAMta jhAlAvADanA vividha kSetromAM dharma prabhAvanA karI. pUjyazrIno moTobhAga svAdhyAyamAM jatAM saMskRtanA abhyAsamAM siddhAMta kaumudI, nyAyazAstra, kAvya vyAkaraNanA abhyAsa, jJAnasAgara ane Atmasiddhi jevA graMthonuM vAraMvAra adhyayana karatAM. smRtibaLa vizeSa ane tattvamAM Rcine kAraNe pU.zrI kezavalAlajI mahArAje tattvajJAnanuM vizALa ane uMDuM adhyayana karyuM. thoDA samayathI tabIyata bagaDI hatI. lo blaDaprezara ane hRdayanI bImArI vadhI. vaDhavANamAM saM. 2015nA vaizAkha sudi 13ne budhavAre tA. 20-5-59nA roja samyaka jJAna sahita paMDita maraNe nirlepa avasthAmAM samAdhipUrvaka kALadharma pAmyA. pUjyazrI nigraMtha vitarAga mArganA parama zraddhAvAna sAtizaya buddhinA dhAraka, mahAna tattvajJAnI, tattvaciMtaka, paramazAstraTI prakhara vicAra, bA.bra. adhyAtmayogI hatA. mohana gurunA sAnidhyamAM cAritramArga svIkAranAra gopAla gurunA zAsananA kohInUra hIrA samAna jinazAsananA A aMtarmukha mahAna ciMtakane bhAvAMjali ! pU. kevaLa gurudeva (civilAsa) kavivarya pU. dhanya gurudeva (vidyAnaMdajI) vigere pU. devendra muni, pU. uttama muni, pU. abhaya muni, pU. muktAbAIsvAmI, pU. kaMcanabAI ma., zAstra vizArada maNilAlajI svAmI ane adhyAtmayogI paMDitaratna pU. kezava gurudevanI paraMparA dvArA zAsana jyotane ujAgara karI rahyAM che. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 ] [ aNagAranAM ajavALA zatAvadhAnI paMDitaratna zrI ratnacaMdrajI mahArAja | (lIbaDI saMpradAya) bhAratanI pazcime Avelo kaccha pradeza tyAMnAM lokonI sAhasikatA, zUravIratA ane saraLatA mATe jagatamAM prasiddha che. raNa pradezanI A kaThorabhUmimAM rahetAM manuSyonAM hRdaya komaLa hoya che, paNa temanI jIvanacaryA kaDaka che. A kacchanA bhorArA gAme vizA osavALanuM eka pratiSThita kuTuMba vasatuM hatuM. temAM gRhasvAmI zrI virapALa zeTha ane gRhalakSmI lakSmIbAInuM sAttvika ane prasanna dAMpatyajIvana be dIkarAonA janmathI dhanya banyuM. moTAnuM nAma nathubhAI ane nAnAnuM nAma rAyazIbhAI. A nAnA dIkarA rAyazIbhAI ja pAchaLathI zrI ratnacaMdrajI mahArAja tarIke jANItA banyA. temano janma vi.saM. 1963nA vaizAkha suda 10ne divase bhorArA gAmamAM thayo hato. bAlyakALa-vepArano prAraMbha : e jamAnAmAM keLavaNIno pracAra ghaNo ocho hato ane temAM vaLI kacchano pachAta vistAra! tethI rAyazIne gAmaThI zALAmAM ja keLavaNI mATe mUkavAmAM Avyo. bhaNavAmAM rAyazI tejasvI hato. tenI smaraNazakti ghaNI sArI hatI. dasa varSanI vaye sAtamI parIkSA pAsa karyA pachI ucca keLavaNInI vyavasthA na hovAthI kuTuMbIoe bane putrone vepAradhaMdhAnI tAlIma arthe muMbaI mokalI dIdhA. Ama dasa varSanI nAnI uMmare potAnA moTAbhAI nathubhAI sAthe rAyazIbhAI anAjanA vepAramAM joDAyA. gaMbhIra svabhAvanA rAyazIbhAI ramatagamata ke khelakUdane badale vepAramAM ThIka ThIka sthira thayA. vepAra aMge koI koI vAra temane indora najIka AvelA sanAvada gAme javuM paDatuM ane rahevuM paDatuM. A daramiyAna temaNe tAraTapAla ukelavA joNuM aMgrejInuM jJAna meLavI lIdhuM. ahIM teoe eka varSa anAjanA vepArano anubhava laIne muMbaImAM eka kacchI vepArI zrI kezavajI devajI sAthe bhAgIdArImAM vepAra zarU karyo. Ama 12 varSanI vaye pahoMcatA sudhImAM to temaNe dhanopArjanamAM ThIka ThIka pramANamAM saphaLatA meLavI lIdhI. Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 69 muMbaInA dhamAliyA jIvanathI jyAre kaMTALo Ave tyAre prasaMgopAta teo copATInI ramata ramatA. te jamAnAmAM copATa manoraMjana mATenuM samAjavyApI sAdhana gaNAtuM. comAsAno nivRttikALa ane dharmopAsanA : te jamAnAmAM sAmAnya kacchIo paNa 8 mahinA vepAradhaMdhA arthe gAma-paragAma vasatA ane comAsuM bese eTale dhaMdhAmAMthI nivRtti laI vatanamAM AvatA. ahIM teo satsamAgama, prabhusmaraNa ane dhArmika tahevAromAM bhAga laIne potAnA jIvanane ujamALatA. te jamAnAnA rItarivAjo mujaba 13 varSanI uMmare hAMsabAI nAmanI kanyA sAthe temanAM lagna thayelAM. lagna pachI traNeka varSa muMbaI, samAvada ane belApuramAM vepAradhaMdhA arthe javAnuM thatuM ane vacce comAsAmAM vatanamAM AvavAnuM banatuM tyAre bhorArA, muMdrA ane aMjAra vagere gAmomAM lIMbaDI saMpradAyanA zrI gulAbacaMdrajI mahArAja ane temanA saMpradAyanA sAdhuono samAgama thato. A rIte dhArmika jIvana jIvavAnI ane vairAgya vadhAravAnI preraNA maLatI rahetI. vairAgya ane dIkSA : vi.saM. 1951mAM temanA vairAgyane dRDha banAvanAro eka prasaMga banI gayo. A vakhate teo belApuramAM hatA tyAre gharethI patra Avyo "temanAM patnI hAMsabAIe putrIne janma Apyo che ane te sAthe temanuM avasAna thayuM che." tarata rAyazIbhAIe moTAbhAIne muMbaI patra lakhI nAkhyo : bharorA tArathI khabara Apo ke pharIthI vevizALa na kare. A bAju belApuramAM patnInA viyoganA samAcArathI rAyazIbhAIne svAbhAvika duHkha to jarUra thayuM haze, paNa dhArmika vRttinA saMskArane poSavAvALA be-traNa kacchI bhAIono samAgama temane maLI gayo, jethI vepAra sivAyanA samayamAM vAcana ane jJAnacarcA sArI rIte thavA lAgyAM. be-traNa mAsa pachI teo muMbaI rahevA AvyA, jyAM khaMbhAta saMpradAyanA sAdhuono samAgama raheto. moTAbhAInI rajA laIne teo vatana tarapha pAchA pharyA. ahIM saMvata 1952nuM gulAbacaMdrajI mahArAjanuM comAsuM cAlatuM hatuM. rAyazIbhAInI pharI vevizALa na karavAnI vAta gAmamAM ThIka ThIka prasarI gaI hatI. eTalAmAM moTAbhAI zrI nathubhAIno paNa vAtane samarthana Apato patra AvI gayo. mAtA lakSmIbAIe mamatvane lIdhe ghaNA kAlAvAlA karyA, kAraNa Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 ] [ aNagAranAM ajavALA ke 16 varSanA dIkarAne dIkSAnI AjJA ApavA kaI mAtA taiyAra thAya? pitAjI A bAbata mauna rahetA. tethI putrane samajAvavAno badho bojo mAtra mAtA upara ja AvI paDyo hato. rAyazIbhAInA vadhatA ane dRDha thayelA vairAgya sAme mAtAne Akhare jhUkavuM paDyuM. saMyama levAnI lIlI jhaMDI maLI gaI. te anusAra 17 varSanA rAyazIbhAInI pravrajyA vi.saM. 1953nA jeTha suda 3ne guruvAre temanA ja vatanamAM aneka sAdhusAdhvIo Adi caturvidha saMghanI vizALa hAjarImAM, ullAsabhAvathI saMpanna thaI. Ama zrI gulAbacaMdrajI mahArAjane gurupade sthApI rAyazIbhAI zrI ratnacaMdrajI mahArAja banyA ane sAta divasa bAda muMdrAmAM temanI vaDI dIkSA thaI. sarasvatInI akhaMDa ane ugra sAdhanA : nAnapaNanA vairAgyanA saMskAra dIkSA letAM pallavita thayA ane akhaMDa jJAnaupAsanAmAM racyApacyA rahevAnI utkaTa vRtti jAgI. vaDI dIkSA pachI mAMDavI tarapha saMghano vihAra thayo. vacce AvatA dezalapura gAmamAM aSADha suda 1ne divase saMskRta bhASAnA vyAkaraNanA abhyAsano prAraMbha karyo ane jAmanagarathI AvelA zAstrIjInI sAthe rahI 'siddhAMtacaMdrikA'no pahelo bhAga pUro karyo. saMvata 1955nA aMjAranA cAturmAsamAM 'siddhAMtacaMdrikA'no bIjo bhAga, 'raghuvaMza', 'zrutabodha' ane 'vRttaratnAkara' vagere graMthono abhyAsa karyo. teozrInI smaraNazakti ane buddhinI tejasvitA adbhuta hovAthI AgaLanA 1956 ane 1957nA jAmanagara ane jUnAgaDhanA cAturmAsamAM teoe vividha zAstrIo pAse siddhAMtakaumudI', 'zizupAlavadha', 'kuvalayAnaMda kArikA' Adi graMtho pUrA karIne pachInA cha mAsamAM 'tarkasaMgraha', 'nyAyabodhinI', 'nyAyadIpikA', 'nyAyasiddhAMta-muktAvali', 'sAdhanikA' ane dinakarI' ema ati kaThina gaNAtA nyAyazAstranA cha graMtho ane anuyogadvAra', 'caMdraprajJapti', 'sUryaprajJapti', 'dazavaikAlika' ane vividha thokaDAono sAro abhyAsa karI lIdho. 1930nA aMjAra cAturmAsamAM aMgrejI, gaNita ane jyotiSavidyAno jarUra pUrato abhyAsa pUro karI lIdho. 1961nA kheDoInA cAturmAsa pahelAM mithilAnA suprasiddha zAstrI zazinAtha jhA pAse temaNe 'paMcalakSaNI', 'siddhAMtalakSaNI', 'rasagaMgAdhara', 'sAMkhyatattvakaumudI' ityAdi nyAya, sAhitya ane darzanazAstranA vividha graMthonuM adhyayana pUruM karyuM. kheDoInA 1961nA Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 71 cAturmAsa pachI kacchanA kAMThAnA gAmomAM vihAra karatAM teone zItaLAnI bimArI thayelI, paNa temAMthI dhIme dhIme sAruM thaI gayuM. nyAyazAstranA adhyayananA chellA tabakkAnI pUrNAhuti coTIlA mukAme zAstrI bAlakRSNa mizra pAsethI vyutpattivAda', "zaktivAda', sAdhAraNa, hetvAbhAsa ItyAdi graMthonA abhyAsathI vi.saM. 1964mAM thaI. avadhAnazakti keLavavAno ane sAhityaracanAno prAraMbhaH vi.saM. 1963thI temaNe avadhAnazakti keLavavAno prAraMbha karyo hato. saMvata 1964nA cAturmAsa daramyAna "bhAvanAzataka ane kartavyakaumudI nAmanA saMskRta grato lakhavAnI temaNe zarUAta karI. mahArAjazrInI buddhi, tejasvitA, grahaNazakti ane dhAraNAzakti abhuta hovAthI A viSayamAM prAraMbhathI ja teone sArI saphaLatA prApta thavA lAgI, jethI anukrame ATha avadhAna, sattara avadhAna ane pacAsa avadhAna karavAnI zakti to teoe pahelA ja varSamAM prApta karI lIdhI! ekIsAthe aneka vastuone cittamAM dhAraNa karI rAkhavAnI A avadhAnanI kaLA mananI eka virala zakti che ane viziSTa smaraNazaktivALI vyakti ja tene siddha karI zake che. ajameranA sAdhusaMmelanamAM H sthAnakavAsI sAdhusamAjamAM temaja zrAvakomAM te jamAnAmAM ThIkaThIka pramANamAM zithilatA, kusaMpa, IrSyA ane vAdavivAda Adi durguNo vyApakapaNe dRSTigocara thatA hatA. A kAraNathI samAjanA prabuddha vargamAM evI mAnyatA pravartatI hatI ke A dUSaNone dUra karavA mATe sAdhuo ane zrAvako mATe nizcita AcArasaMhitA ghaDAya to saMpa vadhe ane zithilAcArano yogya pratikAra thaI zake. uparyukta dhyeyane siddha karavA mATe je aneka prayatno thayA tenA anusaMdhAnamAM ane paripAkarUpe ajameramAM bRhad sAdhusaMmelana bharavAnuM nakkI thayuM. A A kAryamAM paMjAba, rAjasthAna, mALavA ane gujarAta-saurASTranA samasta sAdhusamAje tathA durlabhajIbhAI jhaverI, zrI dhIrajalAla turakhA, zrI hemacaMdabhAI mahetA Adi prakhara samAja hitecchuoe temaja mahAkavi zrI nhAnAlAla, prajJAcakSu zrI sukhalAlajI, pa. becaradAsajI, zrI jinavijayajI ane lIMbaDInA ThAkora zrI dolatasiMhajIe yogya sahakAra Apyo hato. A saMmelanamAM 238 saMto, Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 ]. [ aNagAranAM ajavALA 40 sAdhvIo ane hajAronI saMkhyAmAM zrAvaka-zrAvikAono samudAya ekatra thayo hato. utsAhabharyA vAtAvaraNamAM vi.saM. 1989nA caitra suda 10ne budhavAranA divasathI A cirapratikSita saMmelanano maMgala prAraMbha thayo. saMmelanamAM gujarAtanA sAdhuonI saMkhyA 32 jeTalI hatI. maMgalAcaraNa karavAnuM saubhAgya muni zrI ratnacaMdrajIne prApta thayuM hatuM. zAMtirakSako tarIke gujarAtanA zrI ratnacaMdrajI ane paMjAbanA zrI udayacaMdajI nimAyA hatA. kAryavAhInA lekhako tarIke zrI AtmArAmajI ane zrI saMtabAlajI nimAyA hatA. yuvAcAryapada ane upAdhyAyapadanI nimaNUka, comAsAM nImavAnI ane doSazuddhi ApavAnI sattA A bAbato vize sAruM samAdhAna thayuM. judA judA prAMtamAM vicaratA eka ja saMpradAyanA ane pUrve paraspara nahIM maLelA sAdhuone ekabIjAno paricaya karI vAtsalya vadhAravAnI A saMmelanamAM taka maLI. uttara bhAratano vihAra : "sAdhu to calatA bhalA' e ukti anusAra ajameranuM sAdhusaMmelana pUruM thatAM mahArAjazrIe jayapura tarapha prayANa karyuM. jaina sAdhunA jIvanamAM lokasaMparka mATe, anAsakti jALavavA mATe, vividha prakAranA anubhavo dvArA saMyamI jIvananuM ghaDatara karavA mATe ane zarIra nIrogI rAkhavA mATe cAturmAsa sivAyanA samayamAM satata pAdavihAranI AjJA ApelI che. saMmelana pachI zrI nAnacaMdajI mahArAje AgrA tarapha vihAra karyo ane zrI ratnacaMdrajI mahArAje vividha saMghonI vinaMtIthI jayapuramAM cAturmAsa daramyAna jJAnanuM paraba mAMDyuM. moTI saMkhyAmAM munio temanI pAse rahI saMskRta, prAkRta ane jaina Agamono vizeSa abhyAsa karaze, evI temanI bhAvanA hatI. mahArAjazrInI A bhAvanAno pratibhAva madhyamakakSAno rahyo ane cAra paMjAbI tathA ATha rAjasthAnI munio ema kula 12 munioe pU. mahArAjazrInA jJAnaparabano ThIka ThIka lAbha lIdho. dilhI thaIne paMjAbamAM H alvaranA cAturmAsanI pUrNAhuti thatAM dilhI tarapha vihAra thayo. mahArAjazrInuM vividha bhASAo uparanuM prabhutva, vizALa sAhityajJAna ane adbhuta smaraNazaktine darzAvanArAM avadhAnonI Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 73 vAta sAMbhaLIne badhI komanAM ane dharmanAM loko temanA pravacanano lAbha letAM. ahIM ja temane 'bhArataratna'nI mAnavaMtI padavI arpaNa karavAmAM AvI hatI. ahIM dilhIthI AgaLa vihAra karIne yuvAcArya zrI kAzIrAmajI mahArAja sAthe saMghe rohataka thaIne amRtasara bhaNI prayANa karyuM. vihAra daramyAna zrI amolakha RSijIno tathA AryAjI pArvatIbAInA samAgamano paNa teone lAbha maLyo. jalaMdhara, kapurathalA ane vyAsa thaI mahArAjazrIe amRtasaramAM praveza karyo tyAre tyAMnA jaina saMghe khUba utsAhapUrvaka temanuM svAgata karyuM hatuM. ahInA samAje mahArAjazrIne 'vidyAbhUSaNa'nI upAdhithI alaMkRta karyA. paMjAbamAM vihAra AgaLa cAlu rAkhI balAcora, nAlAgaDha, aMbAlA, paMcakulA ane sImalA thaI pAchA pharatI vakhate prAkRtika sauMdaryavALA balAcoramAM teozrIe cAturmAsa karyAM. paMjAbanA A ThaMDA pradezamAM vicaratAM mahArAjazrInI tathA ziSyonI tabiyata vAraMvAra bagaDatI. balAcorathI vihAra karIne mahArAjazrI dhIme dhIme dilhI AvI pahoMcyA. kAzI-banArasa mATenI jhaMkhanA : prajJAcakSu paM. zrI sukhalAlajInI preraNAthI ane samasta saMghane jaina dharmano tulanAtmaka abhyAsa karavAnI taka maLe te hetuthI banArasa javAnI temanI bhAvanA hatI. A bhAvanAne mUrtasvarUpa ApavAnA irAdAthI dilhIthI vihAra karI AgrA, vRMdAvana, mathurA ityAdi tIrthasthAnonuM avalokana karyuM. AgrAmAM kAnano duHkhAvo, lohInuM dabANa vagere aneka bimArIo AvI paDatAM AgaLa vihAra thaI zakyo nahIM ane 1994nA cAturmAsa tyAM ja karavAnI pharaja paDI. zarIranA asahakAranA kAraNathI mahArAjazrInI banArasa javAnI bhAvanA phaLI zakI nahIM ane cAturmAsa pUrAM thatAM rAjasthAna tarapha vihAra karavo paDyo. 1995nAM cAturmAsa ajamera nakkI thayAM. dilhI ane AgrAnA agragaNya zrAvako ane sAdhusamitinA salAhakAro sAthe aneka masalato karyA chatAM saMvatsarInI ekatAno ke sAdhuonI samAcArInI saMhitAno koI sarvamAnya ukela zodhI zakAyo nahIM. aMtima cAturmAsa : garamI ane ThaMDInA atireko, AhAravihAranI agavaDo ane samAjanI ekatA mATenA satata prayatno temaja anekavidha Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 ] [ aNagAranAM ajavALA ciMtAthI mahArAjazrInuM svAsthya jaladIthI kathaLI rahyuM hatuM. prosTeTa glenDanI vyAdhine lIdhe pezAbanI takalIpha rahetI. upacAranI sArI sagavaDa muMbaImAM thaI zakaze ema lAgavAthI te tarapha prayANa cAlu thaI gayuM hatuM. aMte DaoN. TI. o. zAhanI hospiTalamAM prosTeTa glenDanuM oparezana karAvavuM paDyuM. jo ke oparezana saphaLa thayuM paNa gesa ane nyumoniyA ityAdine lIdhe lAMbo samaya nabaLAI rahI ane cAra-pAMca mahine zarIranuM kaMIka ThekANuM paDyuM. surdaDha samAjanI racanA ane dharmapracAranuM kArya niraMtara thatuM rahe tevI bhAvanA mahArAjazrInA hRdayamAM aMtima samaya sudhI rahyA karI. A mATe jainaprakAzanA taMtrI zrI harSacaMdra dozI, muMbaI sakaLa saMghanA maMtrI zrI giradharalAla daphtarI, prasiddha lekhaka zrI cUnIlAla vardhamAna zAha tathA muMbaInA agragaNya buddhijIvIo, keLavaNIkAro ane sAmAjika kAryakaro sAthe samAjanA traNa vibhAgo vIrazramaNa saMgha, vIra brahmacArI saMgha ane vIra zrAvaka saMgha vize temaNe vigatavAra carcA-vicAraNA karI hatI. vidAyanI vasamI veLA : mahArAjazrIne lohInA UMcA dabANanI bimArI hatI. kAryanI adhikatAne lIdhe te roga upara viparIta asara thaI. .zrI jamanAdAsa udANInI noMdha pramANe saMvata 1997nA vaizAkha vada 4 ne budhavAra taddanusAra tA. 14-5-1941nA roja mahArAjazrIe temanI sAthe vIra saMghanI kAryavAhI aMge lagabhaga eka kalAka carcA karI hatI. DaoNkTare devalAlI javA sUcanA karI tyAre temaNe saraLa ane zAMta svabhAve javAba Apyo "thoDA divasa mATe kAMI nathI karavuM, mane zAtA che." bIje ja divase eTale tA. 15-5-1941 ne guruvAre. divasa daramyAna to temane ThIka rahyuM, paraMtu rAtre 2-30 vAge ekAeka zvAsa vadhato jaNAyo. pakSaghAtanI asara jaNAvA lAgI. ane blaDaprezara 230 sudhI vadhI gayuM. muMbaIthI moTA DaoNkTara AvI pahoMce te pahelAM ja eTale zukravAre savAre 4-50 miniTe mahArAjazrIe A nazvara dehano tyAga karyo. temanA dehavilayanA samAcAra prasaratAM pazcima bhArata ane uttara bhAratanAM aneka nagaromAMthI tathA kalakattA, raMgUna, madrAsa ityAdi nagaromAMthI loko teozrInAM aMtima darzanArthe AvavA lAgyA. je pratyakSa na pahoMcI zakyA Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 75 teoe tAra-TapAla dvArA potAnI zraddhAMjali vyakta karI. ghATakopara mukAme hajAro bhaktonI hAjarImAM teozrInA dehanA agnisaMskAra thayA. jIvaMta smArako H mahArAjazrInI bahumukhI pratibhAnI preraNAthI thayelA sarvopayogI smArakonI saMkSipta yAdI nIce pramANe che : (1) paM. zrI ratnacaMdrajI jaina kanyAzALA-ghATakopara. (2) zatAvadhAnI ratnacaMdrajI pustakAlaya (zrI pArzvanAtha vidyAzrama, banArasa sAthe saMlagna) (3) zrI ratnacaMdrajI sthAnakavAsI jaina pustakAlaya-kaThora (4) zatAvadhAnI paM. ratnacaMdrajI jaina jJAnamaMdira-surendranagara (5) zrI jaina sAhityapracAraka samiti-byAvara * samartha ziSya pU. caMpAlAlajI ma.sA. (jJAnagaccha) rAjgyAna ajameranA masudA gAme kizanalAlajI chAjeDanA dharmapatnI pAnIbAInI kUkhe saM. 1970nA phAgaNa suda 1nA caMpAlAlano janma thayo. pUrva saMskAro jAgrata thatA vairAgyanA bhAvo tIvra banyA. saM. 1991mAM phAgaNa vada bIjanA jodhapura jillAnA khIcana gAme jJAnagacchamAM dIkSA thaI. bahuzruta gItArtha guru samarthamalajI mahArAja pAse AgamonuM gahana adhyayana karyuM. pU. caMpAlAlajI mahArAjanuM hindI gujarAtI, rAjasthAnI saMskRta, prAkRta vi. bhASA para suMdara prabhutva hatuM. pUjyazrIe ekAMtara varSItapa, chaThTha ane aThThama tapanI ArAdhanA asaMkhyavAra karI che. jIvanamAM tapasyAnI zRMkhalA racatA jaina samAjamAM tapasvIrAjarUpe jANItA thayA. Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 ] [ aNagAranAM ajavALA zrAvaka ane zrAvikA samudAyamAM eTalAM priya hatA ke mAMgalika sAMbhaLavA ane darzana karavA lokonI satata bhIDa rahetI. sanmAna pada ane pratiSThAthI sadA dUra rahI AtmamastImAM lIna rahetA. yuvAnone dharma prati AkarSaNa jagAvavA parama puruSArtha karyo. kaThora saMyama pAlana karatAM karatAM 91 varSanI vaye saM. 2061 tA. 201-200panA poSa sudi 11nA rAjasthAnamAM jodapura mukAme mahAprayANa karyuM. pUjyazrInA anugAmI zratadhara 5. prakAzacaMdrajI ma.sA.nI AjJAmAM pU. navaratana munijI, pU. uttamamunijI, pU. mathurAmunijI, pU. rozanamunijI, pU. jugarAjamunijI, pU. suMdarakuMvarajI mahAsatI pU. bhaMvarakuMvarajI ma., pU. manoharakuMvarajI mahAsatI Adi aneka saMta satIo dharma prabhAvanA karI rahela tapasamrATa pU. ratilAlajI ma.sA. (goMDala saMpradAya) saurASTranuM paraba' gAma eTale saMta devIdAsanI ane amarabAInI sevA sAdhanAnI pAvana bhUmi te parama samIpanuM vAvaDI gAma. vAvaDI gAmanuM jhaLahaLatuM ratna eTale tapasamrATa pU. gurudeva ratilAlajI mahArAja. saM. 1969nA dIvALInA zubha divase zreSThivarya mAdhavajIbhAI raiyANInA sahadharmacAriNI mAtA jamakubAnI kUkhe janma dhAraNa karyo. sAta bhAI bahenonA parivAramAM bALaka ratilAlano uchera thavA lAgyo. bheMsANanI zALAmAM bhaNavA jatAM bhaNIne sAMje pAchA pharatAM tyAMthI cIjavastuo lAvI vAvaDImAM vecatA Ama abhyAsa karatAM karatAM paNa nAnakaDA vepAra dvArA kamANI karI letAM. 17 varSanI uMmare pU. jayacaMdrajI ma.sA., pU. prANalAlajI ma.sA. sAthe bheMsANa upAzrayamAM saMparkamAM AvyA. pU. prANagurujI devanI pravacana dhArAe Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 77 pUrvanA dharmanA saMskAro jAgRta thayA. pU. prANagurunI pravacana dhArAe vairAgyabhAva plAvita thayo. pU. guru mahArAjane vaMdana karI potAnI aMtaradazAne pragaTa karatAM bolyA ke mane dIkSA Apo. gurujIe kahyuM ke mAtA pitAnI AjJA vinA dIkSA na ApI zakAya. kuTuMbanA vaDIlo pAse AjJA meLavavAnI gaDamathala cAlatI hatI tevAmAM jetapura mukAme pU. jayacaMdrajI ma.sA. kALadharma pAmyA. 1987 cAturmAsamAM pU. aMbAbAI ane pU. maNIbAIne khabara paDI ke ratilAlane tAva Avyo che paNa utarato ja nathI. pU. maNIbAIe mAMgalika saMbhaLAvyuM ane tAva utarI gayo tyArathI maNIbAInuM sthAna hRdayamAM guNIrUpe kotarAI gayuM. saM. 1988nA pU. prANagurujInA cAturmAsa vakhate pitAe saMmati ApI mAtAe kahyuM ke mArA aMtima samaye dharma pamADavA Ava to tane rajA che. ane gIrI taLeTI ane kuMDa dAmodarathI zobhAyamAna prabhune nemanAthanI pAvanabhUmimAM saM. 1989 phAgaNa vada-5ne guruvAre jUnAgaDhamAM eka mahAtmAnA mahAbhiniSkramaNane nihALavA sUrya udita thayo. pU. prANagurunA mukhethI dIkSAnA pATha bhaNAyA ane ratilAlamAMthI pU. zrI ratilAlajI mahArAja banI gayA. mIna ane tapa jANe ratilAlajI mahArAjanA jIvanamAM paryAya banI gayA. ogaNIza siddhAMto kaMThastha karyA digaMbara zvetAMbara sarva sAhityanuM avalokana karyuM. nyAya, vyAkaraNa, tattvajJAna, karmagraMthika abhyAsa karyo. 19 varSa ekAMtara upavAsa, nirmULA upavAsa pachI pAraNAmAM chAzanI parAza vAparatAM 23 varSa pANIno tyAga, traNa varSa sudhI chaThThano varSItapa, traNa varSa aTTamano varSItapa, saLaMga 999 AyaMbila tapa, nava varSa makAI sivAya sarva anAjano tyAga karI lokahRdayamAM "tapasamrATa' tarIke sthAna meLavyuM. 1991mAM muMbaImAM 700 ArAdhakone varSItapanI preraNA karI. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 ] [ aNagAranAM ajavALA tapasvI mANekacaMdrajI mahArAje bhAkhyuM hatuM mArA pachI vIsa varSe bIjo tapasvI thaze. tapasamrATanI A tapasyA dvArA mANekacaMdrajI mahArAjanA A vacano siddha thayA. aglAnabhAve sevA vaiyAvacca e pU. ratilAlajI mahArAjano jIvanamaMtra hato. pU. premacaMdrajI ma.sA., pU. goviMdajI ma.sA., pU. virajI ma.sA., pU. devacaMdrajI ma.sA., pU. prANagurudeva vi. nava saMtonI aglAnabhAve sevAI karI. saM. 2013mAM bagasarA mukAme pUjya gurudeva prANalAlajI ma.sA. kALadharma pAmyA. guruviyogamAM ratigurunuM manomaMthana cAlatuM hatuM. trIje upavAse vicAra tIvra banyo "huM mRtyu pAmuM to sAruM" marI javAnA vicAre nidrA veraNa thaI jANe rAtanA bAra vAge gurujI padhAryA ane kahyuM ke "tAre marI javuM che? ratiguru kahe hA, gurudeve kahyuM pahelA tArA svabhAvane mAra pachI marI jaje. pUjya ratilAlajI ma.sA. kahe che ke tyArathI mArA "svabhAvamAM jabbara parivartana AvyuM. kavi akhAe eka cAbakhAmAM suMdara vAta kahI che. maratA pahelA jAne marI, bAkI rahete zrI hari'. tArA mRtyu pahelA tArAmAM rahelo ahaMkAra ane krodha jo mRtyu pAme to zeSa tArAmAM mAtra izvararUpa tattvo haze. saM. 2014thI dIkSAno sIlasIlo zarU thayo pU. janakamunithI zarU karI 145 AtmAone saMyamane raMge raMgyA. mAtAne aMtimaveLAe dharma pamADI ApelA vacananuM pAlana karyuM navadIkSita mahAsatIjI ane vairAgI bahenonA abhyAsa mATe rahevAnI sagavaDa sAthe ghATakoparamAM zramaNI vidyApIThanI sthApanAmAM aitihAsika yogadAna ApyuM. I.sa. 1992mAM rAjakoTanA sAmUhika cAturmAsamAM AgamanI vAMcanA ApI I.sa. 1993nA vaDiyAnA cAturmAsa vakhate sAdhvIjIo pAse pUjya gurudeva ratilAlajI ma.sA. 'uttarAdhyayana sUtra'nI vAMcanA ApI A sAmUhika Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] cAturmAsamAM sAdhvIjIo vAMcaNI kema apAya tenuM zikSaNa ApyuM. karAvyA. [ 79 1992mAM bhAgyavaMtAbAI ma.sa.ne saMthArA anazananA paccakhANa pUjya gurudeva vaDIyAmAM rahIne gauzALAnI suMdara preraNA karI pUjyazrInA hRdayamAM jIvadayAnI jyota sadAyajaLahaLatI rahI. 12-1-98mAM tabiyata bagaDatA rAjakoTa haoNspiTalamAM dAkhala karyA. pUjyazrI namramunijIe 27-27 divasa sudhI potAnA gurunI aglAnabhAve utkRSTa sevA karI. pUjya girizamuni tathA pU. suzAMtamuni paNa verAvaLathI ugra vihAra karI padhArI gayA. pUjya gulAlabAI, pU. prANakuMvarabAI, pU.zrI muktAbAI, pU. lIlamabAI, pU. jazubAI, pU. samajubAI Adi darzanano lAbha levA padhArI gayA. saM. 2054 mahAsuda sADIagiyArasa 8-2-1998 ravivAre vijaya muhUrta pUtrInA AtmAe A dehanA baMdhana choDI mahAprayANa karyuM. pUjyazrInIpAvana preraNAthI prANaparivAranA dArzanikamuni, jayaMtilAlajI ma., vANIbhUSaNa pU. girizamunijI, pU. AgamadivAkara pU. janakamunijI, niDaravaktA pU. jagadIzamunijI, zrI gajendramunijI, zAsanaprabhAvaka pUjya zrI namramunijI, zAsana prabhAvanAnuM rUDuM kArya karI rahela che. pUjya gurudevanA ziSya zAsana aruNodaya pUjya namramunijI uvasaggaharaM sAdhanA TrasTa,-pArasadhAma, luka enDa larna-jaina jJAnadhAma, arhama yuvAgrupa dvArA yuvA utkarSa, jaina zikSaNa ane jaina sAhitya jJAnasatro dvArA zAsanasevAnA uttama kAryo karI rahela che. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 ] [ aNagAranAM ajavALA jIvadayAnA jyotidhara adhyAtmamUrti pU. zrI navInacaMdrajI ma.sA. [ boTAda saMpradAya ] pUjyazrI navInacaMdrajI ma.sA. eTale sahunA lADIlA nUtanaguru. saurASTranA nAnakaDA tuMgiyA nagarI samA pALiyAda gAmamAM premALa pitA pitAMbarabhAIne tyAM saMskArI ratnakukSiNI surajabAnI kukSie janamajanamano jogI jANe yogabhraSTa AtmAnuM saM. 1984mAM avataraNa thayuM zAMta svabhAvI bALakane zAMtilAla nAma maLyuM. sAta dhoraNa sudhIno abhyAsa karI vyavasAyamAM joDAI gayA. pALiyAdanI puNyabhUmimAM avAranavAra dAdAguru pU. mANekaguru padhAratA pUrvanA dharmasaMskAra ane RNAnubaMdha zAMtibhAI mANekaguru prati AkarSAyA. mANekagurune paNa emanA prati adako vAtsalyabhAva saM. 2000nI sAlanA rAjakoTa cAturmAsamAM gurudeva pAse rahI zAstrAbhyAsa karyo. paMDitajI pAse paNa bhaNyA. 16 varSanI taruNavaye pU.zrI pAse lAvatajIvana brahmacaryavrata grahaNa karyuM. dIkSAnI AjJA maLI, zAmajI velajI virANI parivAranI vinaMtIthI rAjakoTamAM dIkSA nakkI thaI. 2011 mahAsuda bIjane somavAre zAMtikumAranI dIkSAno utsava rAjakoTamAM umaMgathI ujavAyo madhura pravacanakAra pU. zivalAlajI ma.sA. prathama ziSya tarIke ghoSita thayA. A pAvana divase rAjakoTa nareze katalakhAnA baMdha rakhAvyA. pU. dAdAguru nUtana sAdhakamAM apUrvatA nihALatA ene kahe che "jo navIna caMdra ugyo, sahU bIjano caMdra jue, pUje tuM paNa navInacaMdra che. AjathI tAruM nAma navInacaMdranUtana aNagAra navInacaMdra ma.sA. banyA. saM. 2001nA verAvaLa cAturmAsa vakhate jIvadayAnA jyortidhara pU. navInacaMdra ma.sA.nI preraNAthI macchImAronI jhALo tathA anya jIvahiMsA baMdha rahI. Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 81 saM. 2008mAM boTAda cAturmAsa pU. navInacaMdra ma.sA.nA upadezathI 11 vyaktioe sajoDe brahmacaryavrata lIdhuM ane puSkaLa tapazcaryA thaI. gurudeva pU. kahAnaguru pU. amulakhaguru badhAne pU. navInacaMdra ma.sA.ne bhaNAvavAnI khUba hoMza. saM. 2014-1pamAM vaDiyAmAM tapasvI mANekacaMdrajI svAmI jaina vidyAlayamAM abhyAsa arthe cAturmAsa rahyA. paMDita rozanalAlajI, paMDita nArAyaNajI pAse abhyAsa karyA eTalo abhyAsa karyo ke te "paMDitaratna' sAhityaratna'nuM biruda pAmyA. goMDala saMpradAyanA pU. raMbhAbAI ma.sa.nA saMpUrNa sahayogathI pU. gurudevanI nUtana preraNAnA amRtathI vaizAkha vada. 7 saM. 2017nA pU. caMpAbAI ma.sa.ne banAvyA che vaDIla gurumAtA, pU. savitAbAI ma.sa.ne moTI bahenarUpe, pU. maMjulAbAI ma.sa. ane nAnakaDAM pU. sarojabAI ma.sa.nI dIkSA saMpanna thaI. boTAda saMpradAyamAM sAdhvItIrthanI sthApanA thaI.saMgha pUro thayo. A kArya mATe pU. raMbhAbAI mahAsatIjI tathA pU. nUtana amIgurunuM yogadAna aitihAsika lekhAyuM. pU. zrI navInacaMdrajI ma. (pU. nUtanaguru)nI preraNAthI boTAda, gaDhaDA, DhasA, pALiyAda, bhADalA vi pAMjarApoLo taratI karI. mahAvIra kalyANakendra, pArzvanAtha sevA kendra vi.mAM preraNA karI keTalAMya pazuone katalakhAne jatAM aTakAvyA. garIbone anAja tabIbI sahAya, zaikSaNika sahAyanI preraNA karI. pU. gurudevanI tabiyatamAM caDAva-utAra to Avato ja hato. 2006mAM have vadhu tabiyata kathaLI tethI pU. amIgurue (pUjya amIcaMdrajIe) pU.zrIne prAyazcitta dIkSAno cheda, AlocanA, sahu sAthe khAmaNA vi. emano saMpUrNa jAgRtine saharSa saMmatithI karAvyuM. samaye samaye sAgarI saMthAro paNa karAvI detA phAgaNa suda 13ne ravivAra 12mI mArcanA baporanA 3.3ra miniTe jIvadayAnA jyortidharanI jIvanalIlA saMkelAI gaI. nUtana gurunI vidAya eTale vartamAnano viSAda, adhyAtmamArgano vilApa, zAsana AkAzamAMthI eka tejasvI tAralAno asta. hajAro zrAvakoe azrubhInA nayane A mahAnasaMtane bhAvAMjali arpI. Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 ] [ aNagAranAM ajavALA pUjyazrInA anugAmI pU. amIcaMdrajI ma.sA., pUjyazrI zaileSamunijI, pU. savitAbAI ma.sa., pU. sarojabAI ma.sa., pU. arUNAbAI mahAsatIjI pU. anilAbAI mahAsatIjI, pUjya praphUlAbAI ma.sa., pU. ilAbAI, nIlAbAI mahAsatIjI Adi saMta-satIjIo zAsana-dharmaprabhAvanA karI rahela che. krAMtikArI tattvaciMtako upAdhyAya pU. amaramunijI pUjya amaramunino janma 1902mAM godhAgrAma hariyANAmAM thayo hato. pitA lAlasiMha ane mAtA camelIdevInA putraratna amaramunie 1917mAM jainadIkSA aMgIkAra karI hatI. zramaNasaMghane saMgaThita karavAmAM emanI noMdhanIya kAmagIrI hatI. emanA pravacana-lekhana, nibaMdha, vivecana vi. vividha viSayanI sauthI adhika kRtio upalabdha che. pU.zrInI jJAnagarimAne kAraNe samAje emane upAdhyAyapadathI alaMkRta karelA. emanI preraNAthI zarU thayela bihAranA rAjagIrI kSetramAM Avela virAyatana saMsthA dharma-adhyAtma ane sevAkSetramAM suMdara kAmagIrI karI rahela che. vaibhAragIrI rAjagRhImAM 1922mAM temano svargavAsa thayo hato. virAyatananI pravRttino deza-videza, muMbaI, pUnA ane kacchamAM vistAra thayo che. AcAryAcaMdanAjI Adi tenuM saMcAlana kare che. yugapuruSa zrImad rAjacaMdrajI, pUjya kAnajIsvAmI, pUjya dAdAbhagavAna vi.e adhyAtmakSetre eka navI keDI kaMDArI hatI. tema pUjyazrI vijayavallabhasUri, muni saMtabAlajI ane upAdhyAya amaramunie dharma ane adhyAtma sAthe janahitanA kSetrane krAMtikArI vaLAMka Apyo che. Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] _[ 83 vizva vAtsalyanA ArAdhaka krAMtadaMSTA muni saMtabAla sarovara, tarUvara (vRkSo) ane saMtonuM jIvana paropakAra arthe ja hoya che ema muni saMtabAla pIDito prati karuNAthI prerAI duHkhiyAnA hamadarda ane mArga bhUlelAnA hamarAha banyA hatA. emaNe nijI jIvanamAM nizcaya ane vyavahArano samanvaya karyo hato. muni saMtabAlajIno janma saurASTramAM TaMkArAthI cAra mAIla dUra ToLa gAmamAM nAgajIbhAI devajIbhAI dozInAM dharmapatnI moTI bahenanI kUkhe vi.sa. 1960nA zrAvaNa suda pUnama 26-8-1904nA divase thayo. saurASTranA A vistAre jagatane traNa mahApuruSo ApyA. ToLanA munizrI saMtabAla uparAMta morabI pAsenA vANIyA gAmanA zrImad rAjacaMdra ane TaMkArAnA svAmI dayAnaMda sarasvatI che. saMtabAlanuM saMsArI nAma zivalAla hatuM. mAtuzrI motIbahena zvetAMbara mUrtipUjaka jaina hatAM to pitAzrI nAgajIbhAI dozI sthAnavAsI jaina hatA. nAnapaNamAM zivalAle pitAnuM chatra gumAvyuM. 18 varSanI vaye mAtA motIbAe zivalAlanAM vevizALa mATe vacana ApI dIdhela. thoDA samaya pachI mAtAnuM avasAna thatAM vairAgyanA raMgo vadhu cUMTAyA. zivalAle kanyAnA ghare jaI vAta karI ke, meM dIkSA levAnuM nakkI karyuM che, tamAre saMyama mArge AvavuM hoya to mArI anumodanA che ane saMsAramAM rahevuM hoya to tamArA bhAI tarIke mArA tamane AzIrvAda che. Ama kahI zivalAle vAgdattA dIvALIne vIrapasalInI sADI oDhADI, dIvALIe paNa bhAInuM moM mIThuM karAvyuM. dIkSA mATe anumati maLatAM zivalAle vi.sa. 1985nA poSa suda AThama 18-1-1929nA dIne morabImAM sthAnakavAsI saMpradAyanA kavivarya pU. nAnacaMdrajI mahArAja sAheba pAse bhagavatI dIkSA aMgIkAra karI munizrI saubhAgyacaMdrajI banyA. dIkSA lIdhA pachI jIvananI dRSTimAM AmUla parivartana AvyuM. sarvamAM mAtAnA vAtsalyanuM darzana karatAM OM maiyAne potAnA jIvananuM sUtra banAvyuM. jagatanA tamAma sauMdaryane bAlabhAve nihALatA bALaka jevA nikhAlasa ane nirdoSa saMte saMtabAlanuM nAma dhAraNa karyuM. Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84] [ aNagAranAM ajavALA pUjya saMtabAle tenA jIvanakALa daramyAna ciMtanAtmaka dhArmika sAhityanuM sarjana karyuM hatuM, temAM mahAvIravANI rajU karatAM sUtro, dazavaikAlika sUtra, AcArAMga sUtra, sarvadharma prArthanApIyUSa, tattvArtha sUtra, siddhinA sopAna vizva vAtsalya mahAvIra, brahmacarya sAdhanA ane dharmAnubaMdhI vizvadarzananAM 10 pustako vagereno samAveza thAya che. vaidika sAhityamAM, phuraNAvalI, mRtyakALa noamRtakhoLo, rAmAyaNa, mahAbhArata ane jainadaSTie gItAno samAveza thAya che. anaMtanI ArAdhanA ane saMtabAla patrasudhA bhA-1 ane 2 mAM patrasAhitya sacavAyuM che. Ama badhAM maLIne sATheka jeTalAM pustakomAM temanuM ciMtana graMthastha thayuM che. patrakAratvakSetre, vizva vAtsalyaprayogadarzana, navAM mAnavI pAkSikonuM prakAzana munizrInI preraNAthI zarU thayeluM. jAherajIvanane kAraNe saMpradAyathI judA thayA paraMtu sAdhuveSa na choDyo ane potAnA gurudeva sAthe aMtimasamaya sudhI vinayabhAve saMbaMdha sAcavyo. gurunAnacaMdrajI mahArAja kahetA ke saMtabAla jaina sAdhu nahi, jagatasAdhu che. jainaparaMparA Adhunika yuganA vicAranA anusaMdhAna dvArA AgaLa dhapAvavI e ja temanuM kArya rahyuM. teozrIne lAgatuM ke, sAmAnya janamAnasa evI eka chApa che ke jainadharma mAtra karmatyAga tarapha jhoka Apato dharma che. paraMtu sadbhAgye zrImadrAjacaMdra potAnA gAMdhIjI jevA sAthI dvArA samAjagata sAdhanone jhoka Apyo. A vAta zrImadjInA anurAgIjano mAnavA lAgaze tyAre zrImadjInA nAme jema bhakti ane jJAnadhArAo vikasI tema karmadhArA paNa vikasaze ja. viramagAma, sANaMda, dhoLakA ane dhaMdhukAno pradeza je saurASTra ane gujarAtanA sImADA para Avela che tene bhAlanaLa kAMThAno pradeza kahevAya che grAmya pradezanA loko ane kheDUtonA AMtara ane bAhya jIvananA sucAru parivartana arthe bhAlanaLakAMThA prAyogikasaMghanI munizrIe sthApanA karI. lokasevaka ravizaMkara mahArAjane tenA prathama pramukha banAvyA. jainadharmanA mArgAnusArInA pAMtrIzaguNa jIvanamAM utAravAnI preraNA ApI lokone aMdhazraddhAmAMthI samyaka zraddhA tarapha vALyA. vyasanamukti karAvI. zikAra baMdha karAvyo. zoSaNa ane bhraSTAcAra sAme jehAda jagAvI. gAmaDAo svAvalaMbI Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ]. [ 85 bane tevA kAryakramo ApyA dharma AdhArita samAja racanAno Adarza ApI rAjakAraNamAM zuddhinI preraNA ApI. Aje paNa gAMdhI-vinobA vicAradhArA pramANe gujarAtamAM guMdIAzrama, muMbaImAM mAtRsamAja ane vizva vAtsalya prAyogika saMgha, mAnavatA ane dharmanI vividhalakSI pravRttio karI rahela che. muMbaI ane gujarAtanI bhAgoLe Avela, dahANu ane vAnagAMva pAsenuM gAma cIMcaNImAM AMtararASTrIya kendra-mahAvIranagaranI sthApanA karI. sAMpradAyika vADAbaMdhIthI mukta jainadharmane vizvadharma banAvavA mATe tyAM cAra vibhAganI suMdara kalpanA ApI. samAjanA hitane arthe, samAjasevako ane saMtonA samanvayanI eka jhaMkhanA munizrI saMtabAlanA hRdayamAM hatI. tethI dArUbaMdhI karAvavA dArUnA vyavasAyamAMthI lokone mukta karavA, dharmanA nAme pazubali-pazuvadha aTakAvavA, gauvadha aTakAvI zAkAhAra tarapha lokone vALavA, sarvadharma samabhAvano pracAra karavA ane aspRzyatA nivAraNa mATe muni saMtabAlajInI preraNAthI 1972mAM saMtasevaka samudyama pariSadanI sthApanA thaI hatI jemAM AcArya tulasI, pUjya amaramuni, svAmI satyamitrAnaMdagirI, svAmI omakAranaMda sarasvatI, pUjya AnaMdaRSi mahArAja jevA bhAratavarSanA dareka saMpradAya ane dharmanA AgevAna viza saMto joDAyA hatA ane dezanA aneka AzramonA AgevAno, vaDAo paNa A pariSadanA kAryamAM joDAyA hatA. jenuM saMyojana mAnavamunie kareluM. vaktavya ane kartavyane jIvananI eka rekhA para rAkhanAra, A Atmastha saMte 26-3-82nA guDI paDavAnA dine muMbaInI dharatI para aMtima zvAsa lIdho. munizrInA aMtimadarzana ghATakoparanA sthAnakavAsI upAzrayamAM rAkhavAmAM Avela ane tyAM ja morArajIbhAI desAIne pramukhasthAne zraddhAMjali-guNAnuvAda sabhA yojAI. aMtima saMskAra cIMcaNImAM dariyAkinAre thayA ane tyAM ja samAdhi banAvavAmAM AvI lokamAMgalyanAM kAryo karatAM karatAM AtmamastImAM jIvanAra zatAvadhAnI krAMtAne, janmazatAbdInA pAvana prasaMge vaMdanA............! Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ aNagAranAM ajavALA savagI saMto zrI bUTerAyajI mahArAja zrI bUTerAyajI mahArAjano janma paMjAbamAM ludhiyANA pAse duluA nAmanA gAmamAM vi.saM. 1863mAM thayo hato. temanA pitAzrInuM nAma TekasiMha hatuM. teo jATa jAtinA hatA. teo jamInadAra hatA ane gAmanA mukhI hatA. temanuM gotra gila hatuM. TekasiMhanAM patnInuM nAma karyo hatuM. teo paMjAbamAM patiyAlA rAjyanA jodhapura nAmanA gAmanA vatanI hatAM. TekasiMha ane karmonuM dAmpatyajIvana sukhI hatuM paraMtu temane eka vAtanuM moTuM duHkha hatuM. temane saMtAna thatAM, paNa jIvatA rahetAM nahIM. janma pachI bALaka paMdaravIsa divase gujarI jatuM. AthI teo ghaNA nirAza thaI gayAM hatAM. eka divasa koI saMnyAsI mahArAja padhAryA hatA. teo siddhavacanI tarIke oLakhAtA hatA. TekasiMha ane karmo temanI pAse gayAM ane potAnAM duHkhanI vAta karI. te vakhate e saMnyAsI mahArAje temane AzIrvAda ApIne AgAhI karatAM kahyuM ke, "tamAre have eka saMtAna thaze. te putra haze. tamAro e putra jIvaze, paraMtu te sAdhu-saMnyAsI thaI jaze. ene sAdhu-saMnyAsI thatAM tame aTakAvatAM nahIM." sAdhu mahArAjanA AzIrvAdathI TekasiMha ane karmone AnaMda thayo. temaNe kahyuM, "gurumahArAja! amAro dIkaro jo jIvato rahe to pachI bhalene e sAdhu-saMnyAsI thAya. ethI mane to AnaMda ja thaze. ene joIne amAruM jIvyu lekhe lAgaze. ame vacana ApIe chIe ke ene saMnyAsI thatAM ame aTakAvIzuM nahIM." tyAra pachI saM. 1863mAM temanA ghera bALakano janma thayo. bAlaka atyaMta tejasvI hatuM. patipatnI bALakane lADakoDathI ucheravA lAgyAM. paMdarapacIsa divasa thavA chatAM bALakane kazuM thayuM nahIM. ethI temano Dara nIkaLI gayo. temano utsAha vadhI gayo. sAdhu mahAtmAnuM vacana jANe sAcuM paDatuM Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] hoya tevuM lAgyuM. ema karatAM bALaka moTuM thavA lAgyuM. bALakanuM nAma 'TalasiMha' rAkhavuM evI bhalAmaNa sAdhu mahAtmAe karI hatI. paMjAbI bhASAmAM Tala eTale vAjiMtra. sAdhu mahAtmAe kahyuM hatuM ke, A bALaka jyAre moTA sAdhu-sanyAsI thaze tyAre teo jyAM jaze tyAM emanI AgaLa benDavAjAM vAgatAM haze mATe bALakanuM nAma TalasiMha rAkhazo, eTale mAtA-pitAe bALakanuM nAma TalasiMha rAkhyuM, paraMtu loko mATe AvuM nAma taddana navIna ane aparicita hatuM. paMjAbanAM lokomAMthI lazkaramAM- daLamAM joDAnArA ghaNA hoya che eTale bALakanuM nAma TalasiMhane badale dalasiMha pracalita banI gayuM. joke A nAma paNa vadhu samaya cAlu rahyuM nahIM, kAraNa ke mAtApitA eka gAma choDIne bIje gAma rahevA gayAM. tyAM zerInAM chokarAMoe TalasiMhanuM nAma bUTAsiMha karI nAkhyuM. [ 87 bUTAsiMhane potAnA bALapaNathI ja khAvApIvA vageremAM ke bIjI AnaMdapramodanI vAtomAM bahu rasa paDato nahoto. emane sAdhu-sanyAsIonI sobatamAM ane tyAga-vairAgyanI vAtomAM vadhu rasa paDato hato. duluA nAnuM sarakhuM gAma hatuM. tyAM prAthamika zALA paNa nahotI eTale bUTAsiMhane zALamAM abhyAsa karavAnI koI taka maLI nahotI. gAmamAM zIkha dharmanuM maMdira gurudvArA hatuM. bUTAsiMhanAM mAtA-pitA zIkha dharma pALatAM hatAM ane gurudvArAmAM jatAM. bUTAsiMha jyAre ATheka varSanA thayA tyAre emanA pitAnuM avasAna thayuM hatuM. have kuTuMbamAM mA ane putra be ja rahyAM hatAM. mAtA pote jyAre gurudvArAmAM jatI tyAre te sAthe nAnA bALaka bUTAsiMhane laI jatI. gurudvArAmAM niyamita javAne kAraNe mAtAnI sAthe bUTAsiMha paNa dharmapravacana karanAra graMthasAheba je dharmopadeza ApatA te sAMbhaLatA hatA. vaLI bapore bUTAsiMha gurudvArAmAM jatAM. tyAM chokarAone zIkhonI gurumukhI bhASAlipi zIkhavavAmAM AvatI. Ama karatAM karatAM bUTAsiMhane gurumukhI bhASA lakhatAMvAMcatAM AvaDI gaI. zIkha dharmanA graMtho jevA ke, 'graMthasAheba', 'mukhamaNi', 'japujI' vagere vAMcavAnI taka paNa temane sAMpaDI. vaLI gurudvArAmAM padhAranAra saMtono paricaya paNa thavA lAgyo. Ama roja niyamita guruvANInA zravaNa Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 ] [ aNagAranAM ajavALA dvArA vadhatA jatA dharmAbhyAsI bUTAsiMhane dharma pratye ruci vadhavA lAgI. soLeka varSanI uMmara thaI haze tyAre eka divasa bUTAsiMhe potAnI mAtAne kahyuM, "mA! mAre lagna karIne gharasaMsAra mAMDavo nathI. mAre sAdhu thavu che." e sAMbhaLatAM ja mAtAne siddhavacanI bAbAe karelI AgAhI sAcI paDatI lAgI. "beTA, mArA jIvanano tuM ja eka mAtra AdhAra che. tArA pitAno svargavAsa thayo che. tAre bIjA koI bhAIbahena nathI, eTale tuM gharanI aMdara paNa saMnyAsI tarIke rahI zake che. tAro svabhAva jotAM huM tane lagna karavAnuM kyAreya kahIza nahIM. tArA mATe siddhavacanI mahAtmAe karelI AgAhI huM jANuM chuM. tuM sAdhu thaze e vAta sAcI che, paraMtu gharamAM rahIne sAdhupaNuM pALI zake che. ema karaze to mane paNa sahAro raheze. tAre jo sAdhu thavuM hoya to mArA gayA bAda tuM thaje." bUTAsiMhe kahyuM, "mAtAjI! gharamAM mAruM jarA paNa mana lAgatuM nathI. jIvanano bharoso nathI. vaLI paMjAbanA itihAsamAM to keTalIya mAtAoe dharmane khAtara potAnAM saMtAnane arpaNa karI dIdhAM hoya evA dAkhalA che. mATe mane ghara choDIne javAnI AjJA Apo. e vakhate mAtAjIe kahyuM, "beTA, tuM jo ghara choDIne javA mATe makkama hoya to mArI tane AjJA che. mAtAnI AjJA maLatAM bUTAsiMhe saddagurunI zodha zarU karI. jyAM kyAMyathI mAhitI maLatI to te sAdhu mahAtmAne maLavA mATe teo doDI jatA. eka divasa koIkanI pAse bUTAsiMhe sAMbhaLyuM ke moDhe vastranI paTTI bAMdhanArA jaina sAdhuomAM nAgaramalajI nAmanA eka sAdhu mahAtmA ghaNI UMcI koTinA che. bUTAsiMhe emano saMparka sAdhyo. sthAnakamArgI e jaina sAdhu bAvIsa ToLAMvALA' tarIke oLakhAtA hatA. tyAre sAdhuonA samudAya mATe ToLAM' ke "ToLI' zabda vaparAto ane sAdhu mATe RSi nAgaramalajInA paricayamAM AvatAMnI sAthe emanA saraLa, nirdabha, tyAgI, saMyamI jIvanathI bUTAsiMha prabhAvita thayA. vaLI temanuM pravacana sAMbhaLatAM paNa bUTAsiMhane khAtarI thaI ke A sAdhu mahAtmA vidvAna che, tyAgI che, saMyamI che ane siddhAMtonA jANakAra che. yuvAna, tejasvI bUTAsiMhanI saMyamI ruci ane Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] . [ 89 zAstrajJAnanI sAcI jijJAsAno RSi nAgaramalajIne paNa paricaya thayo. ghare AvIne potAnI mAtAne paNa nAgaramalajInI vAta karI. e sAMbhaLIne mAtAjIe emane nAgaramalajI pAse dIkSA levAnI anumati ApI. RSi nAgaramalajI te samaye paMjAbamAM vicaratA ane moTo samudAya dharAvatA sthAnakamArgI mahAtmA RSi mulakacaMdajI mahArAjanI ToLInA sAdhu hatA. vihAra karatAM karatAM teo dilhI pahoMcyA hatA. emanI pAse dIkSA levA bUTAsiMha dilhI gayA. dilhImAM gurumahArAja nAgaramalajIe emane vi.saM. 1888mAM 25 varSanI uMmare dIkSA ApI. emanuM nAma RSi bUTArAyajI mahArAja rAkhavAmAM AvyuM. bUTerAyajI mahArAje potAnA gurumahArAja nAgaramalajI sAthe dilhImAM cAturmAsa karyuM. cAturmAsa daramiyAna nAgaramalajI AcArAMga sUtra ane sUyagaDAMga sUtra upara vyAkhyAno ApatA hatA. e vyAkhyAno bUTerAyajI dhyAnapUrvaka sAMbhaLatA hatA. vaLI e sUtronI pothIo laIne gurumahArAja pAse besIne teo vyavasthita adhyayana karavA lAgyA hatA. bIjA cAturmAsa daramiyAna saMskRta ane ardhamAgadhI bhASA paNa emaNe zIkhI lIdhI hatI. vaLI, potAnI meLe AgamagraMtho vAMcavAnI sajjatA teo prApta karatA jatA hatA. emanI tIvra samajazakti, vadhu adhyayana mATenI laganI, agharA viSayonI grahaNazakti, asAdhAraNa smaraNazakti vagere joIne guru mahArAjane paNa bahu harSa thato. keTalAka samaya pachI gurumahArAja vadhu bimAra paDyA. bUTerAyajIe divasa-rAta joyA vagara athAga parizramapUrvaka emanI sevA-cAkarI karI. temanAM hallo-mAtru paNa teo jarA paNa kacavATa vagara, balake hoMzathI sApha karatA ane AsapAsa kyAMya javuM hoya to bUTerAyajI temane UMcakIne potAnA khabhA para besADIne laI jatA. roja ujAgarA thatA to paNa teo gurumahArAjanI pAse khaMtathI, utsAhathI ane gurusevAnA bhAvathI besI rahetA ane temanI satata saMbhALa rAkhatA ane rAtre jyAre jyAre samaya maLe tyAre pote gokhelAM sUtro, thokaDA, bola vagere bolIne yAda karI letA. bUTerAyajInI vaiyAvacca nAgaramalajI mahArAjanA hRdayane sparzI gaI. temanA Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 ] [ aNagAranAM ajavALA hRdayanuM parivartana thayuM. aMtima samaye emaNe kahyuM, "bUTA, teM mArI bahu sevAcAkarI karI che, meM tane joIe teTalo abhyAsa karAvyo nathI. tArI jijJAsA ane jJAnanI bhUkha ghaNI moTI che, mATe tuM A mArI pAMca mUlyavAna hastalikhita prato tArI pAse ja rAkhaje. tuM sadA sukhI raheje ane dharmano pracAra karaje. tuM koI paNa kadAgrahI sAdhuno saMga karato nahIM. jyAM tane zuddha dharmanI puSTi thatI lAge tyAM tuM rahe che ane te pramANe karaje." Ama AziSa ApI RSi nAgaramalajI mahArAja kALadharma pAmyA. potAnA gurumahArAjanA kALadharma pachI bUTerAyajI mahArAja vihAra karIne patiyAlA padhAryA. teo tyAra pachI mAleskoTalAmAM cAturmAsa hatA tyAre lagabhaga che mahinA sudhI rojeroja abhigrahapUrvaka gocarI vahorI lAvatA. Ama bUTerAyajI mahArAja yuvAna vayathI ja ugra tapasvI banyA hatA. bUTerAyajI mahArAja tapazcaryAnI sAthe sAthe svAdhyAya paNa karatA ane upAzrayamAM vyAkhyAna paNa ApatA. AthI emano cAhakavarga vadhato gayo hato. daramiyAna khAnadAna kuTuMbanA be yuvAnoe emanI pAse dIkSA lIdhI hatI. teo paMjAbathI vihAra karI dilhI padhAryA. tyAM sthAnakamArgI samudAyanA RSi rAmalAlajInuM cAturmAsa hatuM. teo kavi paNa hatA. temanI pAse amRtasaranA eka osavAle dIkSA lIdhI hatI. emanuM nAma RSi amarasiMhajI rAkhavAmAM AvyuM hatuM. amarasiMhe gurumahArAja pAse sAro svAdhyAya karyo. eka divasa amarasiMhajIe bUTerAyajIne "vipAkasUtra'nI pothI batAvI puchyuM. "A tame vAMcyuM che?" pothI joI bUTerAyajIe kahyuM, "vipAkasUtra' meM vAMcyuM to nathI, paNa enuM nAma paNa Aje pahelI vAra tamArI pAsethI sAMbhaLuM chuM. amarasiMhajIe "vipAkasUtra' vAMcatAM temAM Avato magAloDhiyAno prasaMga paNa temaNe vAMcyo. temAM varNavyA pramANe gautamasvAmI, mAMsanA locA jevA, satata lohI ane paru nIkaLatA, tIvra durgadha mAratA putrane jovA jAya che, te vakhate durgadhane kAraNe mRgAvatI gautamasvAmIne moDhe vastra DhAMkavA kahe che. eno artha e thayo ke tyAre gautamasvAmIe moDhe Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 91 muhapattI bAMdhI nahotI. moDhe muhapattI bAMdhavAnuM pharamAna AgamasUtromAM AvatuM nathI. eTale emaNe potAnI zaMkA amarasiMhajI pAse darzAvI. amarasiMhajI pAse eno javAba nahoto. emaNe eTaluM ja kahyuM ke, "ApaNe moDhe muhapattI na bAMdhIe to loko ApaNane yati kahe. mATe moDhe muhapattI bAMdhavI jarUrI che." paraMtu A khulAsAthI bUTerAyajIne saMtoSa thayo nahIM. vaLI jinapratimAnAM darzana-vaMdanano niSedha AgamasUtramAM kyAMya Avato nathI. e vize paNa emaNe amarasiMhajI pAse potAnI zaMkA vyakta karI, paraMtu teno paNa koI saMtoSakAraka khulAso maLyo nahIM. dilhInA cAturmAsa pachI bUTerAyajI potAnA ziSyo sAthe patiyAlA, siyAlakoTa, rAvalapiMDI vagere sthaLoe vicarI pAchA patiyAlA padhAryA. tyAM rastAmAM amarasiMhajI maLI gayA. temaNe bUTerAyajIne kahyuM ke, "bUTerAyajI, tame sAro zAstrobhyAsa karyo che. mArA karatAM tame moTA cho. ApaNe eka ja guruRSi malakacaMdajInA ToLAnA chIe to ApaNe sAthe vicArIe to kema?" amarasiMhajInI darakhAsta bUTerAyajIe svIkArI lIdhI. teo sAthe vihAra karavA lAgyA. ema karatAM amRtasara teo baMne padhAryA, paraMtu amRtasaramAM bUTerAyajI muhapattI ane jinapratimA vizenA potAnA vicAro bIjA sAdhuo pAse vyakta karatA te amarasiMhajIne gamatuM nahIM. amarasiMhajIe bUTerAyajIno jAheramAM virodha cAlu karI dIdho. AthI zrAvakomAM paNa be pakSa paDI gayA. paMjAbamAM badhe A bAbata jAhera carcAno viSaya banI gaI. amarasiMhajIe potAnA kSetranA zrAvakone taiyAra karyA hatA ane dhamakI ApI ke bUTerAyajI jo potAnA kSetramAM Avaze to emano veza kheMcI levAmAM Avaze. A samaya daramyAna bUTerAyajI pAse khAsa koI ziSyo rahyA na hatA. sthAnakavAsI saMpradAyanA bAvIsa ToLAmAM temaNe cAra ziSyo banAvyA hatA, paraMtu emAMthI mAlerakoTalAvALA be ziSyo emane choDIne cAlyA gayA hatA. eka ziSya kALadharma pAmyA hatA. eka jATa jAtinA ziSya hatA, temaNe dIkSA Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 ] [ aNagAranAM ajavALA choDI daIne gRhastha veza aMgIkAra karyo hato. AthI bUTerAyajI ekalA paDI gayA hatA. paraMtu AvI dhAkadhamakIothI teo DaratA nahotA, kAraNa ke teo AtmArthI hatA ane jinatattvamAM aDaga zraddhA dharAvanAra hatA. saM. 1902nuM cAturmAsa bUrAyajI mahArAje parsaramAM karyuM. te vakhate eka navayuvAna emanA saMparkamAM Avyo. emanuM nAma mULacaMda hatuM. emanI uMmara nAnI hatI, paNa emanI buddhinI paripakvatA ghaNI hatI. vaLI emaNe judA judA sAdhuo pAse zAstrAbhyAsa paNa karyo hato. bUTerAyajInA muhapattI ane pratimApUjananA vicAro emaNe jANI lIdhA hatA, ane te potAne sAcA jaNAtAM temaNe paNa carcA upADI hatI. tyArapachI soLa varSanI vaye emaNe bUTerAyajI pAse dIkSA lIdhI. emanuM nAma mULacaMda hatuM eTale sAdhu tarIke emanuM nAma mULacaMdajI rAkhavAmAM AvyuM. temaNe gurumahArAja bUTerAyajI sAthe rAmanagaramAM cAturmAsa karyuM. mULacaMdajI mahArAja jevA tejasvI ane nIDara ziSya maLatAM bUTerAyajInI naitika hiMmata hatI te karatAM paNa vadhI gaI. vi.saM. 1903nuM cAturmAsa teo baMnee lAhora pAse caMdrabhAgA nadInA kinAre AvelA rAmanagaramAM karyuM. te vakhate guru-ziSya vacce muhapattI vize ghaNI vicAraNA thaI, ane cAturmAsa pachI mAgazara mahinAmAM teo baMnee rAmanagaramAM muhapattIno doro choDI nAkhyo. teoe muhapattiI havethI hAthamAM rAkhaze ema jAhera karyuM. paMjAbamAM A krAMtikArI ghaTanAthI ghaNo khaLabhaLATa macI gayo. have sthAnakamArgI upAzrayamAM javuM temane mATe muzkela banI gayuM. alabatta ATalA samaya daramiyAna temanI sAthe saMmata thanAra zrAvakono samudAya hato, paraMtu paristhiti have vikaTa thavAnI hatI. A samaya daramiyAna dIkSA choDI janAra premacaMdajIne gRhastha jIvananA kaDavA anubhavo thatAM ane vairAgyano udaya thatAM teo pharI dIkSA levA taiyAra thayAM. paraMtu te vakhate bUTerAyajIe ziyAlakoTa javAnuM anivArya hatuM. eTale emaNe potAnA ziSya mULacaMdajI mahArAjane piMDadAdanakhA nAmanA gAme premacaMdajIne pharI dIkSA ApavA mokalyA paraMtu premacaMdajI have dIkSA levA mATe eTalA adhIrA thaI gayA hatA ke vihAra karIne mULacaMdajI Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 93 aNagAranAM ajavALA ] mahArAja tyAM pahoMce te pahelAM to temaNe bUTerAyajI mahArAjane potAnA guru tarIke dhAraNa karIne, saMgha samakSa tathA jinapratimAnI sAkSIe sAdhunAM vastra paherI lIdhAM hatAM. tyArapachI teo mULacaMdajI mahArAja sAthe vihAra karIne bUTerAyajI mahArAja sAthe joDAI gayA hatAM. bUTerAyajI mahArAje muhapattIno doro kADhI nAkhyo te pachI paMjAbamAM vicaravAnuM AraMbhamAM emane mATe bahu kaThina banI gayuM. tema chatAM evA virodhanA vaMToLa vacce paNa teo svasthatAthI ane niDaratAthI vicaratA rahyA hatAM. bUTerAyajI jAtrA karavA jatA saMgha sAthe kesariyAjI padhAryA. tIrtha yAtrAno A emano prathama anubhava hato. kesariyAjInA AdinAtha bhagavAnanI camatkArika pratimAnAM harSollAsapUrvaka darzana karIne teoe atyaMta dhanyatA anubhavI. kesariyAjInA mukAma daramyAna vaLI bIjo eka anukULa yoga sAMpaDyo. gujarAtamAMthI te vakhate kesariyAjInI yAtrA karavA mATe eka saMgha Avyo hato. saMghapati prAMtija pAse Avela ilola nagaranA zeTha becaradAsa mAnacaMda hatAM. teo bIjA AgevAno sAthe bUTerAyajI mahArAjane maLavA AvyA. temaNe kahyuM, "mahArAjazrI! amane thoDIka jijJAsA thaI che. Apane derAsaramAM darzana karatA joyA hatAM. ApanA veza parathI Apa sthAnakamArgI sAdhu lAgo cho. paraMtu sthAnakavAsI sAdhu muhapattI moDhe bAMdhe, jyAre Apa muhapattI hAthamAM rAkho cho tethI amane prazna thAya che. amane jaNAvazo ke Apa koNa cho to AnaMda thaze." bUTerAyajI mahArAje kahyuM, "bhAI, huM janmathI arjana chuM. amAro parivAra zIkha dharmane pALe che. meM yuvAnavaye sthAnakamArgI bAvIsa ToLAmAM dIkSA lIdhI hatI. paraMtu zAstronuM UMDuM adhyayana karyA pachI huM jinapratimAno virodha karI zakato nathI. vaLI moDhe muhapattI bAMdhavAnuM AgamasUtramAM kyAMya pharamAna nathI. eTale muhapattI hAthamAM rAkhuM chuM. amArI bhAvanA gujarAta tarapha vihAra karI zatruMjayatIrthanI yAtrA karavAnI che. saMghavIe kahyuM, "to pachI gurumahArAja! Apa baMne amArA saMgha sAthe Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 ] [ aNagAranAM ajavALA joDAIne amane lAbha Apo. vaLI Apane paNa anukULatA raheze, kAraNa ke rastAmAM ghaNe ThekANe jainonAM ghara nathI." bUTerAyajI mahArAja ane vRddhicaMdrajI mahArAje saMghapatinI vinaMtIno svIkAra karyo ane teo saMgha sAthe joDAI gayA. prAMtija sudhI saMgha sAthe pahoMcI tyAMthI teo vihAra karI amadAvAda pahoMcyA. nagara bahAra zeTha haThIsiMhanI vADIe UtaryA. emanA AgamananA samAcAra amadAvAdanA saMghamAM pahoMcI gayA. saubhAgyavijayajI mahArAje mANasa mokalI emane upAzraye teDAvyA. dAdA maNivijayajI, saubhAgyavijayajI vagere saMvegI sAdhuonAM darzana karI teoe dhanyatA anubhavI. thoDA divasa rokAIne teo zatruMjayanI yAtrAe saMgha jato hato tenI sAthe joDAI gayA. zatruMjayanI tIrthayAtrA pahelIvAra karIne teoe ananya dhanyatA ane prasannatA anubhavI. thoDA divasa teo tyAM rokAyA. tyAM yationuM jora ghaNuM hatuM, eTale cAturmAsa AsapAsa karavAno emaNe vicAra karyo. najIkamAM vihAra karIne vRddhicaMdrajI ane premacaMdrajI mahArAja bhAvanagaramAM sthaLanI anukULatA joI AvyA. bhAvanagaranA saMghe pAlitANA AvIne temane vinaMtI karatAM bUTerAyajI mahArAje gujarAtamAM prathama cAturmAsa bhAvanagaramAM karyuM. bhAvanagaranA cAturmAsa pachI pharI teo bhAvanagaranA saMgha sAthe siddhAcalanI yAtrAe gayA. pAlitANAmAM thoDo samaya rokAI temaNe amadAvAda tarapha vihAra karyo. vRddhicaMdrajI ane premacaMdrajI mahArAje giranAranI yAtrA mATe jUnAgaDha tarapha vihAra karyo. grAmAnugrAma vihAra karatA bUTerAyajI mahArAja ane mUlacaMdajI mahArAja lIMbaDI padhAryA. tyAM thoDA divasa rokAyA te daramiyAna mUlacaMdajI mahArAjane tAva Avyo. e vakhate bUTerAyajI mahArAje mUlacaMdajI mahArAjanI ghaNI sevA cAkarI karI hatI. evAmAM vRddhicaMdajI mahArAja giranAranI jAtrA karI tyAM AvI pahoMcyA hatAM. premacaMdajI chUTA paDI ekalavihArI thaI gayA hatAM. mUlacaMdajI mahArAjane taddana sAruM thaI gayuM. tyArapachI vihAra karIne teo traNe amadAvAda AvI pahoMcyA ane UjamaphaInI dharmazALAmAM UtaryA, Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] _[ 95 tyAM paMnyAsa dAdA maNivijayajI tathA gaNi saubhAgyavijayajInA gADha samAgamamAM teo AvyA ane teo traNee maNivijayajI dAdA pAse mUrtipUjaka samudAyamAM saMvegI dIkSA levAno nirNaya karyo. e mATe saubhAgyavijayajI mahArAja pAse yogavahana paNa karyA. tyArapachI saM. 1912mAM caturvidha saMgha samakSa maNivijayajI dAdAe teo traNene saMvegI dIkSA ApI. muni bUTerAyajInuM nAma buddhivijayajI, muni mUlacaMdajInuM nAma muni muktivijayajI ane muni vRddhicaMdrajInuM nAma muni vRddhivijayajI rAkhavAmAM AvyuM. saMvegI dIkSA dhAraNa karIne teo traNee harSollAsa sAthe kRtArthatA ane dhanyatA anubhavI jaina zAsananA itihAsamAM A eka jabarajasta krAMtikArI ghaTanA banI. bUTerAyajI mahArAja kharekhara eka UMcI koTinA sAdhu hatA. teo brahmacaryanA pAlanamAM tathA svAdendriya upara vijaya meLavavAmAM ghaNA makkama hatA. tapazcaryA, vihAra vagere karavA mATe temanI pAse sAruM zarIrabaLa ane manobaLa hatuM. bhAvanagaramAM cAturmAsa karyA pachI bUTerAyajI mahArAja potAnA ziSyo sAthe pAlitANA padhAryA hatA. te samayanA beeka prasaMgo noMdhAyelA che. pAlitANAmAM mUlacaMdajI gocarI vahoravA jatA. teo paNa potAnA gurumahArAjanI jema eka ja pAtramAM badhI gocarI vahorI lAvatA. evI rIte mizra thaI gayelI gocarI teo vAparatA jethI svAda upara vijaya meLavAya. - paMjAbanAM loko dALazAkamAM goLa na nAkhe. eka divasa mUlacaMdajI mahArAja gocarI vahorI lAvyA hatA. gocarI vAparatAM bUTerAyajI mahArAje mUlacaMdajIne kahyuM, "mUlA, A kaDhI bahu gaLI lAge che." te vakhate mULacaMdajI mahArAje kahyuM, "gurudeva, e kaDhI nathI paNa kesariyA dUdha che. e to gaLyuM ja hoya." Ama bUTerAyajI mahArAje khAvAnI vAnagIomAM rasa lIdho nahoto. pAtramAM je Ave te teo vAparI letA. zrIkhaMDa, dUdhapAka ke kaDhI vacce temane bahu phera jaNAto nahIM. bUTerAyajI mahArAje saMvegI dIkSA lIdhA pachI gujarAtamAM amadAvAda, bhAvanagara vagere sthaLe ja cAturmAsa karyA. te samaya daramiyAna temaNe zAstrIya Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 ] [ aNagAranAM ajavALA adhyayana sArI rIte karyuM. bhAvanagaramAM hatA tyAre 45 AgamonA paMcAgI sahita abhyAsa karI lIdho hato. amadAvAdanA ane bhAvanagaranA saMghoe emane mATe paMDitonI vyavasthA karI ApI hatI. te vakhatanA jANItA paMDita harinArAyaNa pAse emaNe haribhadrasUri, hemacaMdrAcArya, lakSmIsUri, vanavijayajI uparAMta upAdhyAya yazovijayajInA saMskRta, prAkRta ane gujarAtImAM lakhAyelA graMthono UMDANathI abhyAsa karyo. emAM yazovijayajI upAdhyAyanA graMthoe emane bahu prabhAvita karyA. tarka ane nyAyamukta e graMthonA abhyAsathI emanI dRSTi khulI gaI. Ama bUTerAyajI mahArAja sAthe zAstracaryA nivArI amarasiMhajIe kSamApanA karI lIdhI. ethI vivAdano vaMToLa zamI gayo ane jene zraddhA hoya te pramANe AcaraNa karavA lAgyA. alabatta bUTerAyajI mahArAjanA Agamanane kAraNe paMjAbamAM AtmArAmajI mahArAja vagere bIjA ghaNA sAdhu-mahAtmAoe paNa potAnA saMpradAyamAMthI nIkaLI gujarAtamAM jaI saMvegI dIkSA lIdhI. vi.saM. 1938mAM bUTerAyajI mahArAje amadAvAdamAM paMcotera varSanI uMmare paMdara divasanI bimArI pachI phAgaNa vada amAsa (paMjAbI caitra amAsa)nA roja rAtre samAdhipUrvaka deha choDyo. emanA kALadharmanA samAcAra gujarAta, rAjasthAna ane paMjAbamAM jhaDapathI prasarI jatAM tyAM tyAM emanA bhaktavargamAM zoka chavAI gayo. caitra suda ekamanA roja sAbaramatI nadInA kinAre caMdananI citAmAM emanA pArthiva dehano agnisaMskAra karavAmAM Avyo tyAre tyAM hajAro nagarajanonI AMkhomAMthI AMsu vahyAM hatAM. bUTerAyajI mahArAjane aMjali ApatAM zrI nyAyavijayajI mahArAje lakhyuM che ke, "bUTerAyajInI dehamudrAmAM pratApa hato, AtmamudrAmAM guNagaurava hatAM ane vizAla lalATapaTamAM brahmacaryanuM alaukika ojasa hatuM. emanA paMjAbI khaDatala dehamAM suMdaratA, sukumAratA ane sajjanatA taravaratI. bUTerAyajI mahArAja eTale parama tyAgamUrti, mahAyogIrAja, satya ane saMyamanI pratimA." Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 97 zrI AtmArAmajI mahArAja sarvadarzananiSNAta, naiSThika bAlabrahmacArI, mahAna krAntikArI ane dIrdhadraSTA, zAsana-prabhAvaka yugapravartaka, kavi ane saMgItajJa, tapasvI ane saMyamI, tejasvI jyotirdhara, mahAna jainAcArya zrImad vijayAnaMdasUri (zrI AtmArAmajI mahArAja)nuM jIvana aneka preraka ane romAMcaka ghaTanAothI ane bodhavacanothI sabhara che. gata zatakamAM paMjAbanI zIkha paraMparAnusArI koma taraphathI jaina dharmane maLelI be mahAna vibhUtionI bheTano RNasvIkAra avazya karavo joIe. jo potAnI dharmaparaMparAmAM teo rahyA hota to teo kadAca mahAna zIkha dharmaguru banyA hota te be AtmAo saMjogonusAra mahAna jaina sAdhu mahArAja banyA. temanuM preraka krAMtikArI jIvana nihALavA jevuM che. vikramanI vIsamI sadInA AraMbhanA e be mahAtmAo te sva. pUjya zrI bUTerAyajI mahArAja ane temanA ziSya sva. pUjya zrI AtmArAmajI mahArAja. AtmArAmajI mahArAja janme kapUra brahmakSatriya jAtinA hatA. emano janma vi.saM. 1892nA zaitra suda 1 ne maMgaLavAranA roja paMjAbanA jIrAnagara najadIka laherA nAmanA gAmamAM thayo hato. emanuM nAma ditArAma rAkhavAmAM AvyuM hatuM. emanA pitAnuM nAma hatuM gaNezacaMdra ane mAtAnuM nAma hatuM rUpAdevI. emano paraMparAthI prApta thayelo kuladharma te zIkhadharma hato. nAnAMmoTAM rAjyonI sattA mATenI UthalapAthalano e jamAno hato. aMgrejI saltanata paNa dezI rAjyone laDAvavAmAM jAtajAtanA kAvAdAvA karatI hatI. nAnapaNamAM mAtA-pitA gumAvanAra azakta gaNezacaMdra thANedAra tarIke nokarI karI tyArapachI mahArAjA raNajitasiMhanA sainika tarIke kAma karyuM. laherAnA jAgIradAra attarasiMgha zIkha dharmaguru hatA gaNezacaMdranA. jotAM ja manamAM vasI jAya evA putra dittAne zIkha dharmaguru banAvavA teo icchatA hatA. paraMtu potAnA putrane dharmaguru banAvavAnI icchA gaNezacaMdranI na hatI. attarasiMghane e vAtanI gaMdha AvatAM gaNezacaMdrane kedamAM pUryo, to paNa gaNezacaMdra dittAne soMpavAnuM kabUla karyuM nahIM. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 ]. [ aNagAranAM ajavALA eka divasa jelamAMthI bhAgI jaIne gaNezacaMdra attarasiMgha sAme bahAravaTe caDyA. ema karavAmAM aMgreja kaMpanI sarakAra sAthe paNa teo saMgharSamAM AvyA, pakaDAyA, dasa varSanI jela thaI. AgrAnI jelamAM temane rAkhavAmAM AvyA. eka vakhata uparIo sAthenI baMdUkanI jhapAjhapImAM goLI vAgavAthI teo mRtyu pAmyA. eka bahAdura saradAra gaNezacaMdrajInA jIvanano Ama karuNa aMta Avyo. gaNezacaMdrano putra bALaka dittArAma temanI jema bahAdura ane nIDara hato. jyAre te agiyAra varSano hato tyAre eka vakhata temanA laherA gAma upara bahAravaTiyAonI eka ToLakIe humalo karyo. gaNezacaMdranI AgevAnI heThaLa gAmanA lokoe bahAravaTiyAone mAryA ane bhagADyA. pachI teo jyAre ghare pAchA AvyA tyAre gaNezacaMdra joyuM ke gharanA bAraNAmAM nAno ditArAma talavAra laIne Ubho hato, pitAe putrane pUchyuM, "A tuM zuM kare che?" dittArAme kahyuM, "talavAra laIne gharanuM rakSaNa karavA Ubho chuM." e javAba sAMbhaLI pitAe bALaka dittArAmane zAbAzI ApI. eka brahmakSatriya baMDakhora yoddhAno putra dittArAma (athavA devIdAsa athavA AtmArAma) te ja ApaNA AtmArAmajI mahArAja. pitA kedamAM jatAM pitAnA eka jaina mitra jodhamala osvAlane tyAM ditAno uchera thayo. jodhalanA eka bhAInuM nAma devIdAsa rAkhavAmAM AvyuM. jodhamalane ghare jaina sAdhuo AvatA hatA. emanA satata saMparkane kAraNe sAmAyika-pratikramaNa vagere dharmakriyAo karavI ane sUtro kaMThastha karavA ItyAdi prakAranA saMskAra bALaka dittAnA mana upara paDyA. e divasomAM laherAmAM AvelA be sthAnakavAsI sAdhuo gaMgArAmajI mahArAja ane jIvanarAmajI mahArAjanI chApa dittAnA mana upara ghaNI moTI paDI. eNe emanI pAse dIkSA levAno saMkalpa karyo. potAnA putranI jema ucheranAra jodhamalane paNa, nAmarajI chatAM dittAne dIkSA mATe chevaTe saMmati ApavI paDI. ditAe vi.saM. 1910mAM aDhAra varSanI vaye mAlerakoTalAmAM dIkSA lIdhI ane jIvanarAmajI mahArAjanA teo ziSya banyA. emanuM nAma AtmArAmajI rAkhavAmAM AvyuM. AtmArAmajI mahArAjane jotAM ja harakoI kahI zake ke A tejasvI Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 aNagAranAM ajavALA ] [ 99 navayuvAna sAdhu che. emanI mukhamudrA evI pratApI hatI. emanI grahaNazakti ane smaraNazakti ajoDa hatI. rojanI traNaso gAthAo teo kaMThastha karI zakatA. bhASA upara temanuM asAdhAraNa prabhutva hatuM. potAnA gurumahArAja sAthe temaNe paMjAba, rAjasthAna ane uttara bhAratamAM jayapura, pAlI, hoziyArapura, jIrA, ludhiyANA, dilhI, AgrA vagere sthaLe vihAra karyo hato. AtmArAmajI mahArAjanI adhyayana-bhUkha ghaNI moTI hatI. tIvra grahaNazakti ane smaraNazaktine lIdhe koI paNa graMtha teo jhaDapathI vAMcI letA. te samaye chApelA graMtho bhAgye ja maLatA. hastaprata-pothIo rUpe graMtho maLatA te vAMcatAM temanI badhI vigato emane yAda rahI jatI. temaNe jaina Agama graMtho uparAMta vedo, upaniSado, purANo, bhagavadgItA, rAmAyaNa, mahAbhArata, bhagavata, zAMkarabhASya ityAdi hindu dharmanA paNa ghaNA badhA graMtho vAMcI lIdhA hatA. kurAna ane bAibalano abhyAsa paNa temaNe karI lIdho hato. jaina dharmanA Agamo ane tenI cUrNi, bhASya, TIkA vagere graMtho uparAMta bIjA ghaNA badhA graMthonuM temaNe parizIlana karyuM hatuM. tethI pratimApUjana tathA anya bAbato vize temanA manamAM keTalAka prazno UThatA hatA, paraMtu temanA mananuM samAdhAna karAvI zake tevI, samartha jJAnI evI koI vyakti paMjAbamAM tyAre dekhAtI na hatI. I.sa. 1920mAM AgrAmAM temaNe cAturmAsa karyuM. te vakhate samartha sthAnakavAsI samAjanA vRddha paMDita, vyAkaraNazAstranA niSNAta ratnacaMdrajI mahArAjano temane meLApa thayo. potAnI zaMkAonuM samAdhAna karAvI zake evI samartha vyaktino A meLApa hato. AtmArAmajI mahArAjanA prazno ane satyazodhananI sAcI laganI joIne ratnacaMdrajI mahArAjane paNa thayuM ke pote khoTA artho karI khoTa mArge AtmArAmajIne doravA na joIe, eTale emaNe mUrtipUjA ane muhapatti viSe AtmArAmajI mahArAjanA mananuM sAcuM samAdhAna karAvyuM ane kahyuM, "bhAI! ApaNe sthAnakavAsI sAdhu bhale rahyA, paNa jinapratimAnI pUjAnI tuM kyAreya niMdA karato nahIM.' AtmArAmajIe ratnacaMdrajIne vacana ApyuM ane emano ghaNo upakAra mAnyo. zAstronuM adhyayana-manana A saMgharSamAM pharI eka vAra AtmArAmajI Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 ] [ aNagAranAM ajavALA jhINI najare karI gayA. evAmAM emane zIlAMkAcAryaviracita "zrI AcArAMgasUtravRtti' nAmanI eka pothI eka yatinA saMgrahamAMthI maLI AvI. e vAMcatAM emanI badhI zaMkAonuM barAbara samAdhAna thaI gayuM. mUrtipUjA ane muhapatti viSe spaSTa mArgadarzana emane maLI gayuM. jema jema sthAnakavAsI samudAyamAM anya sAdhuo sAthe teo A viSe nikhAlasa carcA karatA gayA tema tema te te sAdhuo emanI sAthe sahamata thatA gayA, paraMtu te samayanA paMjAbanA mukhya sthAnakavAsI sAdhu amarasiMghajIne bhaya peTho ke rakhene AtmArAmajI jevA tejasvI mahArAja bUTerAyajInI jema saMpradAya choDIne cAlyA jAya. eTale emane aTakAvavA temaNe zakya eTalA prayatno karyA, paraMtu temAM teo phAvyA nahIM, te samaye khaLabhaLATa to cAre bAju cAlato hato ane uttarottara AtmArAmajI sAthe sahamata thAya evA sAdhunI saMkhyA vadhatI jatI hatI. potAne je satyanuM darzana thayuM te anusAra pote dharma-jIvana jIvavuM joIe ema samajI AtmArAmajI mahArAja tyArapachI bIjA sattara sAdhuo sAthe paMjAbathI vihAra karI gujarAtamAM amadAvAdamAM padhAryA. tyAM bUTerAyajI mahArAjane tathA mULacaMdajI mahArAjane maLyA ane potAnI saMvega pakSanI dIkSA dhAraNa karavAnI icchA vyakta karI. sthAnakavAsI saMpradAyanA bAvIsa varSanA dIkSA paryAya pachI emaNe mULacaMdajI mahArAjanA kahevAthI pharIthI saMvega pakSanI dIkSA bUTerAyajI mahArAja pAse lIdhI. emanuM nAma AnaMdavijaya rAkhavAmAM AvyuM. emanI sAthe AvA bIjA 17 sAdhuoe paNa navesarathI dIkSA lIdhI. e jamAnAmAM A eka mahAna aitihAsika ghaTanA banI. sthAnakavAsI saMpradAyamAM emanI pavitratA ane tejasvitAne kAraNe emane guru gautamasvAmInA avatAra tarIkenuM mAna ane sthAna maLyuM hatuM chatAM navesarathI saMvegI dIkSA dhAraNa karI. emAM emanI apUrva tyAgabhAvanA nihALI zakAya che. vi.saM. 1932mAM saMvegI dIkSA dhAraNa karyA pachI eka cAturmAsa emaNe bhAvanagaramAM karyuM. tyArapachI emaNe rAjasthAnamAM jodhapuramAM comAsuM karI paMjAba tarapha vihAra karyo. vihAramAM emane ghaNI takalIpha Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 101 paDatI. virodhIo taraphathI upadrava thatA, paraMtu teo haMmezAM samatAbhAva rAkhatA. pAMca varSa paMjAbamAM ludhiyANA, jhaMDiyAlaguru, gujarAnavAlA, hoziyArapura ane aMbAlAmAM cAturmAsa karI emaNe sanAtana zuddha jaina dharmano DaMko vagADyo. - eka vakhata eka bhAIe AvIne mahArAjazrIne jinamaMdira vize prazna karatAM kahyuM, "mahArAjajI! Apa kaho cho ke jinezvara bhagavAnanuM maMdira baMdhAvanAra samyaguSTi jIva svargamAM jAya che, to zuM e sAcuM che?" mahArAjazrIe kahyuM, "hA bhAI! zrutakevalI bhadrabAhusvAmIe e pramANe kahyuM che." "to pachI maMdira mATe ITapaththara lAvanAra gadheDo paNa svargamAM javo joIe ne?" bhAI, tame jinamaMdiramAM nathI mAnatA eTale e vAta bAju para rAkhIe, paraMtu sAdhu-sAdhvIone dAna devAnA puNyathI jIva svargamAM jAya che e to mAno cho ne?" "jarUra, bezaka." "koI tapasvI sAdhune pAraNA mATe koI mANasa bhAvathI dUdha vahorAve to tene svarga maLe ke nahIM?" "jarUra." "to pachI e dUdha ApanAra bheMsane paNa svarga maLe ke nahIM? jo bheMsane svarga maLe to gadheDAne paNa maLe. jo bheMsane na maLe to gadheDAne paNa na maLe." mahArAjazrInI tarkayukta dalIla sAMbhaLI e bhAI cUpa thaI gayA ane zaramAIne cAlyA gayA. paMjAbamAM pAMca varSa vicaryA pachI AtmArAmajI mahArAja vihAra karIne gujarAtamAM padhAryA ane tyAM temaNe amadAvAda, surata, pAlitANA, rAdhanapura ane mahesANAmAM cAturmAsa karyA. teone have vijayAnaMdasUri tarIke Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 ] [ aNagAranAM ajavALA jAhera karavAmAM AvyA, paraMtu lokonI jIbhe to "AtmArAmajI" nAma ja caDeluM rahyuM. pAMca varSa pachI gujarAtamAM vicaryA pachI AtmArAmajIe rAjasthAnamAM jodhapuramAM comAsuM karyuM. tyAMthI pharI pAchA teo paMjAba padhAryA. vi.saM. 1947thI 1953 sudhInA sAta varSamAM paMjAbamAM teo vicaryA ane lokonA dhArmika temaja sAmAjika jIvanamAM temaNe ghaNI badhI jAgRti ANI. AtmArAmajI udAra daSTinA hatA. sarva jIvo pratye samabhAva dhAraNa karanAra hatA, eTale emaNe paMjAbamAM mUrtipUjaka ane sthAnakavAsI samudAya vaccenA vikhavAdane dUra karyo, eTaluM ja nahIM jaina, hindu, musalamAna ane zIkha e cAre dharmanAM loko vacce paNa prema ane baMdhutva, saMpa ane sahakAranI bhAvanA Thera Thera vikasAvI. pariNAme emanA bhaktajanomAM mAtra jaino na hatA; hindu, musalamAna ane zIkha komanA keTalAya mANaso paNa emanA custa anuyAyI banyA hatA. emanA upadezathI keTalAya lokoe mAMsAhAra, dArU ane zikArano tyAga karI dIdho hato ane bhaviSyamAM tema na karavA mATe pratijJA lIdhI hatI. AtmArAmajI mahArAja samayapAlananA custa AgrahI hatA. sATha varSanA jIvanakALamAM teo ATaluM badhuM kArya karI zakyA tenuM kAraNa e che ke emaNe eka paLa paNa nakAmI javA dIdhI nahIM. sva. suracaMdra badAmIe suratanA cAturmAsanA samayano eka prasaMga varNavatAM lakhyuM che ke saMvatsarI pratikramaNa nirdhArita samaye cAlu karavAmAM vilaMba thatAM mahArAjazrIe saMghanA AgevAnone kahI dIdhuM ke, "have jo moDuM thaze to ame amAruM pratikramaNa karI laIzuM. tame tamAruM pratikramaNa tamArI meLe karI lejo." mahArAjazrInI A cetavaNI pachI pratikramaNa roja nizcita samaye ja cAlu thaI jatuM. evo ja bIjo eka prasaMga amadAvAdano che. amadAvAdamAM tyAre zeTha premAbhAI saMghanA AgevAna ane nagarazeTha hatA. teo AtmArAmajI mahArAjanA vyAkhyAnamAM niyamita AvatA. AtmArAmajI mahArAja have amadAvAda choDIne vihAra karavAnA hatA. temaNe savArano vihArano samaya Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 103 jAhera karI dIdho ane kahyuM ke pote koInI paNa rAha joyA vagara samayasara vihAra karaze. savAra thaI. emanA vihAra samaye sau koI ekatra thaI gayA. samaya thayo eTale emaNe mAMgalika saMbhaLAvI vihAra cAlu karyo. e vakhate keTalAka zreSThIoe kahyuM ke, "nagarazeTha premAbhAI haju AvyA nathI. thoDI vAra rAha joIe." paraMtu emaNe kahyuM ke, "nagarazeTha hoya ke sAmAnya zrAvaka. amAre mana badhA sarakhA che; vaLI badhA jANe che ke huM samayapAlanano custa AgrahI chuM. eTale ame to vihAra karI daIzuM." emaNe vihAra karyo tyAM ja zeTha premAbhAI AvI pahoMcyA. temaNe mahArAjazrInuM mAThuM na lagADyuM, paraMtu moDA paDavA badala kSamA mAMgI. zrI AtmArAmajI mahArAjanI hAjarajavAbIno eka sarasa prasaMga paNa noMdhAyelo che. AtmArAmajI eka saradAra yoddhAnA putra hatA, eTale emano deha kadAvara, sazakta, khaDatala, UMco ane bharAvadAra hato. dekhAve teo pahelavAna jevA lAgatA hatA tyAre temane joIne eka kustIbAje bIjA kustIbAjane kahyuM, "Aje ApaNA akhADA tarapha A koI navo kustIbAja AvI rahyo che." AtmArAmajIe e majAka sAMbhaLI, teo paNa nirdoSa majAka karavAmAM nipuNa hatA. emaNe hasatAM hasatAM ene kahyuM, "bhAI, huM kustIbAja chuM e vAta sAcI che paraMtu huM deha sAthe nahIM, paNa indriyo sAthe kustI laDI rahyo chuM ane temAM vijaya meLavavAnI mArI AkAMkSA che. sAcI kustI e che." AtmArAmajI mahArAja potAnA ziSyonI vatsalatApUrvaka sArI saMbhALa rAkhatA. saMyamapAlanamAM teo daDha rahe ane temanAmAM kaSAyo na AvI jAya te mATe paNa dhyAna rAkhatA ane yathocita Takora paNa karatA. eka vakhata emanA eka ziSya phariyAda karI ke amuka koIka zrAvaka upAzraye Ave che tyAre emane vaMdana karatA nathI. AtmArAmajI mahArAje mIThAzathI samajAvatAM kahyuM, "bhAI, dareka jaina roja navakAramaMtra bole che ane temAM "namo loe savvasAhUNaM' bole che temAM ApaNane sAdhuone te namaskAra kare che. jo ApaNAmAM sAdhunA guNa hoya to ApoApa ApaNane vaMdana thaI jAya che. pachI te upAzrayamAM AvIne vaMdana kare ke na kare. jo ApaNAmAM sAcuM sAdhupaNuM na hoya to ApaNe vaMdanane Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 ] aNagAranAM ajavALA pAtra nathI ema samajavuM joIe." Ama, AtmArAmajI mahArAje hasatAM hasatAM evI sarasa tarkayukta dalIla sAthe A sAdhu mahArAjane samajAvyuM ke pachI emane koI phariyAda karavAnI na rahI. I.sa. 1983mAM amerikAnA cikAgo (zikAgo) zaheramAM vizva dharma pariSada bharAvAnI hatI. emAM jaina dharmanA pratinidhi tarIke bhAga levAne mATe AtmArAmajI mahArAjane nimaMtraNa maLyuM hatuM, kAraNa ke teo AMtararASTrIya khyAti dharAvatA thayA hatA, paraMtu jaina sAdhuo samudra pAra jatA na hovAthI AtmArAmajI mahArAje e pariSadamAM mokalavA mATe mahuvAnA yuvAna berisTara zrI vIracaMda rAghavajI gAMdhIne potAnI pAse be mahinA rAkhIne taiyAra karyA. vIracaMda gAMdhIne dariyApAra mokalavA sAme keTalAka lokoe virodha karyo hato, paraMtu mahArAjazrIe eno yogya pratikAra karyo ane potAnA nirNayamAM makkama rahyA hatA. vIracaMda rAghavajIe pariSadamAM mahattvano bhAga lIdho, eTaluM ja nahIM paNa amerikAmAM bIjAM aneka sthaLoe jaina dharma viSe mananIya vyAkhyAno ApyAM ane jaina dharmano ghaNo sAro prabhAva pADyo hato. zikAgo pariSada nimitte zikAgo praznottara' nAmano grantha AtmArAmajIe taiyAra karyo hato. emAM Izvara saMbaMdhI jaina dharmanI mAnyatA bIjA dharmanI mAnyatA karatAM kevI rIte ane zA mATe judI paDe che te samartha dalIlo sAthe samajAvyuM che. AtmArAmajI mahArAje saMvegI dIkSA lIdhA pachI paMjAbamAM jude jude sthaLe je vihAra karyo ane zuddha sanAtana jaina dharmano bodha Apyo tenA pariNAme paMjAbanAM jainomAM mUrtipUjAno virodha ghaNo ghaTI gayo. sthAnakavAsI ane mUrtipUjaka samudAya vacce sarasa sumeLa sthapAyo. te samaye rAjasthAnamAM Arya-samAjanA sthApaka svAmI dayAnaMda sarasvatI padhAryA hatA. keTalAMka loko ema icchatAM hatAM ke samakAlIna, samavayaska jevA dekhAve paNa ekabIjAne maLavAM Ave tevA A baMne mahApuruSo ekabIjAne maLe to sAruM. AtmArAmajIe dayAnaMda sarasvatIne jodhapuramAM maLavAno samaya Apyo. teo vihAra karIne jodhapura pahoMcyA, paraMtu tyAM to samAcAra AvyA ke Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 105 dayAnaMda sarasvatInuM akALa avasAna thayuM che. Ama A baMne mahApuruSo maLavAnI icchA hovA chatAM ekabIjAne maLI zakyA nahIM. jaina dharma uparAMta hindu dharmazAstromAM paNa pAraMgata evA AtmArAmajI mahArAjane jo dayAnaMda sarasvatI maLyA hota to kadAca kaMIka juduM ja pariNAma AvyuM hota. AtmArAmajI mahArAja te samaye mohanalAlajI mahArAjanA saMparkamAM paNa AvyA hatA ane emanAM tyAga-vairAgya tathA zAstrajJAnathI ghaNA prabhAvita thayA hatA. suratanuM potAnuM cAturmAsa pUruM thayuM ne saMghanA AgevAnoe jyAre ema kahyuM ke, "ApanA jevA tejasvI mahAtmA have amane koI nahIM maLe" tyAre emaNe kahyuM, "mohanalAlajI mahArAja mArA karatAM paNa vadhAre jJAnI che ane tejasvI che, tame emane cAturmAsa mATe vinaMtI karajo." Ama, teo bIjAnI zaktinI kadara karanArA, udAra dilanA hatA. ene lIdhe ja mohanalAlajI mahArAjane AtmArAmajI mahArAja pratye haMmezAM apAra prema-sadbhAva rahyo hato. AtmArAmajI mahArAja kALadharma pAmyAnA samAcAra AvyA tyAre pote potAnA ziSyo sAthe gocarI vAparavAnI taiyArI karatA hatA te baMdha rAkhIne temaNe tarata devavaMdana karyuM hatuM. AtmArAmajI mahArAja viSama paristhitine paNa AzAvAdI dRSTithI jotA ane teno paNa potAnI sUkSma ane pratyutpannamatithI viziSTa rIte artha ghaTAvatA. e divasomAM vihAramAM sAdhuone ghaNI takalIpha paDatI to te parISaha samabhAvapUrvaka sahana karavAno upadeza potAnA ziSyone ApatA. unALAnA divasomAM paMjAbanAM nAnAM gAmaDAMomAM pANInI achata rahetI ane zrAvakonuM ghara na hoya evA gAmamAMthI ukALeluM pANI to maLatuM ja nahIM. eka vAra eka gAmamAMthI pANI na maLyuM ane koIe chAza paNa na vahorAvI tyAre gAmanA mukhIne tyAMthI joIe teTalI chAza maLI. te vakhate e prasaMgano paramArtha ziSyone samajAvatAM emaNe kahyuM ke, "mukhInI chAza e jaina darzana che ane gAmanA lokoe potapotAnI jarUriyAta pramANe temAM pANI umerIne marImasAlA nAkhyA hoya e anya darzano che." emaNe lakhelA graMtho A pramANe che : jaina tattvAdarza; ajJAnatimirabhAskara, tattvanirNayaprAsAda, samyaktvazalyodvAra, zrI dharmaviSayaka Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 ] [ aNagAranAM ajavALA praznottara, navatattva tathA upadeza bAvanI, jaina matavRkSa, cikAgo praznottara, jaina matakA svarUpa, isAI mata samIkSA, caturthastutinirNayaH bhA. 1lo ane 2jo. A uparAMta temaNe snAtrapUjA, aSTaprakArI pUjA, vIzasthAnaka pada pUjA, sattarabhedI pUjA, navapada pUjA temaja saMkhyAbaMdha stavano, pado ane sajjhAyonI racanA karI che. A badhA graMthomAM emaNe jaina dharma ane tattvadarzananAM vividha pAsAMonI ghaNI vigate chaNAvaTa karI che. jaina tattvAdarza' nAmano emano mAtra eka daLadAra graMtha vAMcIe to paNa jaina dharmano samagra sAra emAM AvI gayelo jaNAze. AtmArAmajI mahArAje jaina dharmanI vizeSatA zI che te darzAvI che. ajJAnatimirabhAskara' nAmanA potAnA graMthamAM emaNe vaidika yajJakarma, vaidika hiMsA, mAMsAhAra, yajJanuM svarUpa ityAdinI vicAraNA vedo, upaniSado, purANo vageremAMthI AdhAra ApIne karI che ane temAM rahelI mithyAtvabharelI ajJAna vicAraNAnuM vivecana karI, bauddha, sAMkhya, jaimineya vagere darzanonI muktinA svarUpanI vicAraNAnuM vizleSaNa karI jaina darzananA siddhAMto kevA abAdhita ane doSarahita che te batAvyuM che. 'caturthastutinirNaya' nAmanA graMthamAM emaNe traNeya thoya (stuti) nahIM paNa cAra thoya ja zAstrokta che e pUrvAcAryokRta byAsI graMthonA AdhAro TAMkIne siddha karI batAvyuM che. zrI AtmArAmajI mahArAja maMtravidyAnA paNa ghaNA sArA jANakAra tathA upAsaka hatA. A mAhitI emanA eka vidvAna ziSya zAMtivijaya dvArA yati zrI bAlacaMdrAcAryane maLI hatI. zrI zAMtivijaya pAse rogopahAriNI, aparAjitA, saMpAdinI vagere vidyAo hatI ane tenI pratIti yati zrI bAlacaMdrAcAryane thatAM temaNe zrI zAMtivijayane A vidyAo konI pAsethI maLI hatI evuM pUchavAmAM AvatAM temaNe kahyuM hatuM ke meDatAmAM eka vayovRddha yati ghaNI maMtravidyAo jANatA hatA, paraMtu pAtratA vagaranI koI vyaktine teo ApavA nahotA icchatA. zrI AtmArAmajIne jotAM ja temane potAnA yogabaLathI lAgyuM ke A bALabrahmacArI tejasvI sAdhune e maMtravidyAo ApI zakaze. e evI siddha vidyAo hatI ke mAtra paThana karavAthI paNa siddha thaI zakatI hatI. yatizrIe jyAre e vidyAo AtmArAmajI mahArAjane Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ]. [ 107 ApI tyAre AtmArAmajIe kahyuM ke pote e vidyAono upayoga potAnA aMgata kArya mATe kyAreya nahIM kare, paraMtu yogya samaye mAtra dharmanA hetu mATe ja upayoga karaze ane bhaviSyamAM yogya pAtrane ja te Apaze. AtmArAmajI mahArAjanI maMtrazakti vize eka prasaMga TAMkavAmAM Ave che. bIkAneranA cAturmAsa daramiyAna eka vakhata eka yuvAnane emanI pAse dIkSA levAnI bhAvanA thaI hatI, paraMtu mAtA-pitAno ekano eka putra hato eTale mAtA-pitA ane sagAsaMbaMdhIoe khUba virodha karyo hato. e yuvAna cAturmAsamAM roja mahArAjazrI pAse Avato hato ane cAturmAsa pachI ene dIkSA ApavAno divasa paNa jAhera thaI gayo hato. paraMtu mAtApitAnA virodhane kAraNe AtmArAmajI mahArAje ene dIkSA ApavAnI nA pADI dIdhI hatI. ethI mAtApitA rAjI thayAM hatAM. virodha zamI gayo hato. cAturmAsa pachI mahArAjazrI vihAra karavAnA hatAM tyAM eka yatie Takora karatAM kahyuM, "tame dIkSA ApavAnA hatA ane enI jAherAta thaI gaI che. te pachI tamArA hAthe dIkSA na apAya e barAbara nathI. mane ema lAge che ke dIkSA ApavI joItI hatI." yatinI Takora mahArAjazrI samajI gayA. emaNe tarata kahyuM, "bhale tamArI jo evI ja icchA hoya to have nirdhArita samaye dIkSA apAze ja." ema kahyA pachI traNacAra divasamAM evuM parivartana AvI gayuM ke yuvAnanAM mAtA-pitAe sAmethI rAjIkhuzIthI AvIne potAnA dIkarAne dIkSA ApavA mATe saMmati ApI ane e pramANe nirdhArita samaye dIkSA dhAmadhUma sAthe apAI. e joI mahArAjazrInI maMtrazaktinI yatizrIne pratIti thaI hatI. AtmArAmajI mahArAja keTalAka varSathI paMjAbamAM vicaratA rahyA hatA. have temanI icchA rAjasthAna ane gujarAta tarapha vicaravAnI hatI, paraMtu vi.saM. 1953nuM cAturmAsa gujarAnavAlA (je hAla pAkistAnamAM che)mAM nakkI thayuM hatuM. teo vihAra karatAM karatAM gujarAnavAlA AvI pahoMcyA, paraMtu mArgamAM emanI tabiyata bagaDavA lAgI hatI. pahelAM jeTalo ugravihAra emanAthI have thato na hato. tarata thAka lAgI jato, hAMpha caDato. gujarAnavAlAmAM 1953nA jeTha suda sAtamanA roja sAMje pratikramaNa karyA pachI rAtre teone ekadama zvAsa caDyo. emanI nidrA UDI gaI. teo Asana upara beThA. temanA ziSyo ane bhakto emanI pAse doDI AvyA. Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 ] [ aNagAranAM ajavALA : Asana para besI 'arjun, arjuna, arha' ema traNa vAra maMtroccAra karI teo bolyA : lo bhAI, aba hama calate haiM, sabako khamAte haiM.' ATaluM vAkya bolI temaNe AMkho mIMcI dIdhI. thoDIka kSaNomAM temanA bhavyAtmAe deha choDI dIdho. emanA kALadharmanA samAcAra samagra bhAratamAM seMkaDo tAra dvArA prasarI gayA. sATha varSanA AyuSyakALamAM AtmArAmajI mahArAje aneka bhagIratha kAryo karyAM. lokomAM temaNe adbhuta jAgRti ANI. zikSaNa ane saMskAranA kSetre paNa aneka samAjopayogI kAryo temaNe karyAM. pote jyAM jyAM vicaryA tyAM tyAM keTalIye vyaktio, kuTuMbo, saMsthAo, saMgho vagerenA vyaktigata ke sAmUhika praznonAM nirAkaraNa karAvI ApyAM. aneka zubha kAryo mATe lokone temaNe preraNA ApI. pariNAme temanI hayAtI daramiyAna ane emanA kALadharma pachI paMjAba, rAjasthAna, gujarAta ane anyatra emanA nAmathI aneka saMsthAo sthApAI. 'AtmArAmajI' ane 'vijayaAnaMdasUri' e baMne nAmono samanvaya karI AtmAnaMda'nA nAmathI zALAo, kolejo, pAThazALAo, pustakAlayo, davAkhAnAo, dharmazALAo vagerenI sthApanA thaI. paMjAbamAM to jyAM jaIe tyAM AtmAnaMdanuM nAma guMjatuM hoya. emanAM nAma ane jIvanakAryane biradAvatAM aneka pado, bhajano kavioe lakhyAM che, je Aje paNa paMjAbamAM UlaTabhera gavAya che. jaina samAja upara, vizeSataH paMjAbanA loko upara AtmArAmajI mahArAjano upakAra ghaNo moTo rahyo che. chellA be saikAmAM thayelA bahuzruta prabhAvaka AcAryomAM AtmArAmajI mahArAjanuM sthAna mukhya che. emane aMjali ApatAM paMDita sukhalAlajIe lakhyuM che, "AtmArAmajI parama buddhizALI hatA. zaktisaMpanna hatA ane tattvaparIkSaka paNa hatA. paraMtu e badhA karatAM vizeSa to e che ke teo krAMtikAra paNa hatA. emaNe saMpradAyabaddhatAnI kAMcaLI pheMkI devAnuM sAhasa karyuM hatuM te batAve che ke te zAMta krAMtikAra hatA." AvA mahAna saMtane bhAvAMjali.........! * Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 109 sarjaka moTI sAdhuvaMdaNAnA sarjaka pU. zrI jayamalajI mahArAja bhArata varSanI pavitra bhUmie anAdikALathI, samaye samaye (yuge yuge) aneka mahApuruSone avataravAnuM gaurava prApta karyuM che. - AvA eka mahApuruSa, AcAryazrI jayamalajI ma. sAheba jene udyAnarUpa bAganI rakSAne mATe rAjasthAnanA jodhapura jillAmAM Avela meDatA tAlukAnA lAMbiyA gAme kAmadAra mohanadAsa mahetAnI sahadharmiNI (dharmapatnI) mahimAdevInI ratnakukSie vi.saM. 1765, bhAdaravA suda 13nA roja janmyA hatA. emanA janma samaye pitA mohanadAsajIe bhavaMDara DAkudaLa upara ullekhanIya vijaya meLavyo hato, tethI e vijaya prAptinA phaLasvarUpe bALakanuM nAma jayamala' rAkhavAmAM AvyuM. jayamalajI bacapaNathI bahumukhI vyaktitvanA svAmI hatA. emano utsAha tathA kAryakuzaLatA adbhuta hatI. atyaMta tejasvI prabhAvazALI emanuM vyaktitva koInA para amITa chApa pADatuM hatuM. puNyazALI, meghAvI (buddhimAna) bALaka jayamalajI prAtaHkALanA sUryanI jema satata potAnI buddhizaktine vikasAvatA pragati karI rahyA hatA. bAvIsa varSanI vaye, riyAM nivAsI, kAmadAra zivakaraNajI muthAnI suputrI lakSmIdevI sAthe lagna thayAM. ANAM teDavAnI tithi, cAturmAsa pachI nakkI thayela hovAthI zrI lakSmIdevI piyaramAM hatA. lagnanA cha mAsa pachI, jayamalajI potAnA mitro sAthe vyApAranA kAma mATe kArataka suda 14nA roja meDatA gayA hatA. meDatAnI bajAro baMdha joIne ane e baMdhanuM kAraNa badhA vyApArIo AcAryazrI bhUdharajI mahArAja sAhebanuM pravacana sAMbhaLavA gayA hatAM tevuM jANIne teo paNa potAnA mitro sAthe pravacana maMDape pahoMcI gayA. pUjyazrI bhUdharajI ma.sA. zeTha sudarzananuM jIvanavRttAMta prakAzI rahyA Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 ] [ aNagAranAM ajavALA hatA. teoe darzAvyuM ke kevI rIte kapilA ane mahArANI abhayA potAnI mAyAjALathI zeTha sudarzanane bhogavAsanAmAM phasAvavAno athAka prayAsa kare che ane kevI rIte zeTha sudarzana potAnA vratamAM aDaga rahe che! rAjA dadhivAhane, paristhitine vaza thaI majabUrIthI zeThane zULInI (phAMsI) sajA karI ane dharma zIla temaja brahmacaryanA prabhAvathI zULIthI bacI javAya che (jANe zULInuM siMhAsana!) e ghaTanAnuM varNana rajU karIne, AcAryazrIe brahmacaryanA mahattva para prabhAvazALI uddhabodhana karyuM, A sAMbhaLIne jayamalajInA hRdayanuM parivartana thayuM. emaNe vicAryuM ke AjIvana pUrNa brahmacaryavrata pALavAthI to ATha-ATha karma zULIo siddhazIlArUpa siMhAsanamAM badalAvI zakAya che. bharI sabhAmAM teoe UbhA thaIne, AjIvana brahmacaryavratano svIkAra karyo ane e vratanA sudaDha pAlana mATe saMyamI jIvana jIvavAno dRDha nizcaya karI lIdho. jayamalajInA saMyama svIkAravAnA nirNayane jANIne pitA mohanadAsajI, mAtA mahimAdevI, bhAI rihamala, patnI lakSmIdevI tathA sAsu-sasarA vagere badhAM svajano meDatA doDI gayAM. emaNe aneka rIte rokavAno prayatna karyo, Akhare teo potAnI vilakSaNa buddhizaktithI badhAnA virodhane saMmatimAM badalI zakyA. have to mAtra saMyamI jIvana svIkAravAmAM bAdhaka pratikramaNa sUtra AvaDatuM na hatuM te ja bAkI rahyuM hatuM. e jANIne teoe pratijJA lIdhI ke, jyAM sudhI pratikramaNa kaMThastha na karI lauM tyAM sudhI besIza nahIM emano A saMkalpa traNa kalAkanA thoDA samayamAM ja pUro thaI gayo. jene zIkhavAmAM, sAmAnya mANasane 6-6 mahinA lAge che e Avazyaka sUtra (pratikramaNa) phakta traNa kalAka (eka pahora)mAM moDhe karI lIdhuM (kaMThastha) tatpazcAtu, vi.saM. 1788 mAgazara vada bIja, guruvAre meDatA zaheramAM pU. AcAryazrI bhUdharajI mahArAja sAheba pAse jaina bhAgavatI dIkSA aMgIkAra karI zramaNadharmanuM pAlana karavA lAgyA. zramaNajIvanamAM paga mUkatAnI sAthe ja teoe ekAMtara (varasItapa)nI ugra sAdhanAnI pratijJA lIdhI ane 16 varSa sudhI e niyamanuM pAlana karyuM. uparAMta, pAraNAmAM pAMca parvatithine divase pAMceya vigaIno paNa tyAga karatA Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 111 hatA. A sivAya, teoe 18 varSa sudhI chaThThanA pAraNe chaTTa, 2 varSa sudhI aThThamanA pAraNe aTTama, 3 varSa sudhI pa upavAsane pAraNe pAMca upavAsa tapa karyuM. uparAMta 20 mAsakhamaNa, 10 be mAsakhamaNa, 40 aThThAI 10 divasanI abhigraha sAthenI tapasyA, eka comAsI tapa ane eka cha mAsika tapa karyuM. vardhamAna AyaMbila tapa vagerethI dIrdhakAlIna tapa karIne, teo potAnA AtmAne tapAvIne suvarNa banAvavAmAM jAgRta rahyA. eka bhavavatArI AcAryasamrATa zrI jayamalajI ma.sA. naisargika pratibhAnA svAmI hatA. uparAMta, puruSArthI, utsAhI, deDha cAritryaniSTha paNa hatA. emaNe je varSe dIkSA lIdhI teja varSe cAturmAsamAM pAMca Agama graMthone phakta traNa kalAkamAM eka praharamAM kaMThastha karI lIdhA. pahelA cAturmAsamAM ja 11 Agama graMthone kaMThastha karI lIdhA. uparAMta anya matanA graMtha vedavedAMga, zruti, smRti, nyAya, darzana vagerenuM adhyayana paNa paMDita munizrI nArAyaNadAsajI pAsethI vinayapUrvaka karI lIdhuM. kSamAzramaNa pUjyazrI bhUdharajI ma.sA.nA dehAvasAna samaye Ape pratijJA karI ke, "AjathI jIvanaparyata kyAreya lAMbA thaIne sUIne UMgha karIza nahIM." A niyama 50 varSa sudhI, jIvananI AkharI paLa sudhI emaNe pALyo! apratyAkhyAnanA prabhAvane lIdhe ja teozrIe 700 bhavya AtmAone dIkSAnuM dAna ApyuM. pUjyazrIe moTI sAdhu vaMdaNA racI jaina bhaktisAhityane samRddha karyuM che. ekAvatArI AcAryasamrATa zrI jayamalajI ma.sA. saMyama- sumeru to hatA ja sAthosAtha tejasvI kavi, bahuzrutadhara, dharmaprabhAvaka ane samartha samAja sudhAraka paNa hatA. Ape aneka rAjA-mahArAjAo, navAbo, ThAkuro, jAgIradArone zikAra, parastrI gamana madha-mAMsasevana vagere sAta vyasanono tyAga karAvyo hato. sthaLe-sthaLe yojAtA pazubaliyajJa, narabaliyajJa ane dAsaprathA, satIprathA vagere mithyA ADaMbarone baMdha karAvyA. AcArya zrI jayamalajI ma.sA.no upadeza atyaMta mArmika ane bhAvasabhara hoya che. jodhapuranA mahArAjA abhayasiMhajI, bIkAnera nareza mahArAja gajasiMhajI, sirohI nareza mahArAjA mAnasiMhajI, indoranA Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 ] [ aNagAranAM ajavALA holkAramAM ahilyAdevI, nAgerInA mahArAjA vakhatasiMhajI, jaisalameranA mahArAjA zrI akherasiMhajI ane jayapura nareza savAI mAdhavasiMhajI prathama tathA dilhI pati mogala samrATa muhammadazAhano zAhajAdo vagere to emanA upadezAmRtanuM pAna karIne saMpUrNapaNe emane samarpita thaI gayA hatAM. vi.saM. 1805, vaizAkha suda trIje pUjyazrIne AcAryapada pradAna karavAmAM AvyuM hatuM. e ja divase akhila bhAratIya jayamala jaina zrAvaka saMghanI sthApanA karavAmAM AvI hatI. AgaLa upara e paraMparA "jayagaccha' nAmathI prasiddha thaI. pUjyazrInA vihArakSetro mukhyatve-rAjasthAna, paMjAba, gujarAta, mevADa, mALavA, dilhI rahyA che. jIvananA AkharI 13 varSa zArIrika kAraNathI nAgauramAM sthiravAsa karyo hato. vi.saM. 1851mAM pUjyazrIe vicAryuM ke saMghanuM AcAryapada jIvananA aMtima varSomAM Atma-vizuddhinI pUrNa sAdhanAmAM agavaDarUpa thaze tethI temane lAgyuM ke mAre A AcAryapada ane e padasaMbaMdhI kAryomAMthI mukta thaI javuM. jaina itihAsamAM AcArya hovA chatAM, yuvAcArya banAvavAnI paraMparA badhe ja che. keTalAya varSothI che ja paraMtu koI AcArya potAnI hayAtI daramiyAna potAnuM AcAryapada vasIrAvI, choDI daIne, yogya munine pote jAte ja AcArya cAdara zraddhApUrvaka oDhADe, te to sauthI prathama to AcAryazrI jayamalajI mahArAja sAheba jevA yugapuruSanuM ja kArya che. pUjyazrIe yuvAcArya zrI rAyacandrajI ma.sA.ne AcArya jAhera karIne pote AcAryapadano tyAga karyo. caturvidha saMgha, nAgaura zaheramAM vi.saM. 1851mAM jeTha suda bIjanA zubhadine dharmasabhAnI hAjarImAM yuvAcArya zayacandrajI ma.sA.ne AcAryapadanI cAdara oDhADI temanI saMghAcAryanI padavI para pratiSThA karI. phAgaNa suda dazame e yugapuruSa niyata maraNane jAte ja varavA mATe (icchA mRtyune bheTavA mATe) saMthAro levAnI abhilASA vyakta karI ane saMthArA daramiyAna 11 ekAMtarA upavAsa karI, eka chaThTha karyo chaThThanuM pAraNuM na karyuM ane vi.saM. 1853, caitra suda pUnamane divase e divya puruSe caturvidha saMghanI hAjarImAM saMthArAnA paccakakhANa karyA. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 113 49 saMta tathA 250 satIjIo saMthArAnI sevAmAM hAjara hatA. emAMnAM 16 saMtoe ekAvatArI AcAryasamrATa zrI jayamalajI ma.sA.nA saMthArAnI tana-manathI divasa-rAta svAdhyAya-sevA karIne sAtha Apyo. divasa-rAta eka karIne A saMthArAnI avirata sevA karanArA e soLeya saMtoe kAlAntare eka-eka mAsano saMthAro lIdho hato. jaina jagatanA A yugapuruSane 31 divasonA-dIrdha saMthArAno lAbha maLyo. jaina itihAsamAM vItelAM pAMcaso varSamAM AvuM eka paNa udAharaNa nathI maLatuM ke jemAM koI saMpradAya ke AcAryapada para pratiSThita mahAna AtmAne Avo saMthAro cAlyo hoya e e mahApuruSanI traNa pATa sudhI eka-eka mAsano saMthAro, badhA ja 10 paTTadhara AcAryae lIdho hoya. AcAryasamrATa pUjyazrI jayamalajI ma.sA.no vi.saM. 1857nA vaizAkha suda 14nA roja, 31 divasano saMthAro pUrNa thayo. (siddha thayo). AcAryasamrATanI nirjIva pArthiva kAyA ja bAkI rahI gaI. AtmAe zarIrano tyAga karI dIdho ekAvatArI AcAryasamrATa samAdhi dharmane varyA vagere judA judA zabdothI, rASTrabharamAM emanA divaMgata thavAnA samAcAra mAnavIya sAdhano mAraphata prasArita thatA gayA. aMtimadarzana ane pArthiva zarIranA agnisaMskAramAM sAmela thavA mATe dezanA najIka tathA dUranAM sthaLethI hajAro jaina temaja jainetara zraddhALu bhakto nAgaura pahoMcyA. vizALa janasamUhanI hAjarImAM e pArthiva zarIra paMcatattvamAM vilIna thaI gayuM. bAkI rahI gayo e Adarza mahAna saMta zreSThanuM amaratva prApta thazaH zarIra temaja gauravazALI jayagacchIya paraMparA. ekAvatArI AcArya jaya jIvanaprakAza : - eka pravacana sAMbhaLIne ja vairAgya jAgyo. 3 kalAka (1 pahora)mAM UbhAM-UbhAM pratikramaNa kaMThastha karyuM. * 16 varSa sudhI eka upavAsano varasI tapa 16 varSa chaThThanA pAraNe chaThTha, 20 mAsakhamaNa tapa, 10 be mAsakhamaNa tapa, 40 aThThAI tapa, 90 divasa abhigraha sAthe tapa, eka vAra caumAsI tapa, ekavAra cha mAsI Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 ] [ aNagAranAM ajavALA tapa, 2 varSa amane pAraNe, aTTama, 3 varSa pAMca upavAsane pAraNe pAMca upavAsa vagere tapa. * 50 varSa sudhI Asana bichAvIne (sUIne) UMgha lIdhI nathI. * 8 divasa sudhI AhAra lIdhA vinA, bIkAneramAM 500 yatione carcAmAM parAjaya ApI, haMmezane mATe, jainasaMto mATe sauthI prathama kSetra kholyuM. * pIpADa, nAgaura, jailasamera, bIkAnera, sAMcaura, phalaudI, sirohI, jAlora vagere aneka kSetromAM, yatione carcAmAM parAjaya ApI, kSetro kholyAM. * jodhapura, bIkAnera, jayapura, nAgaura, jaisalamera vagerenA rAjA mahArAjAo tathA dilhInA bAdazAha mohammadazAha temaja enA zAhajAdAne bodha pamADI sumArge lAvyA. * 700 bhavya AtmAone dIkSA ApI-51 ziSya, 200 praziSya 449 sAdhvI samUha. * vi.saM. 1807mAM moTI sAdhuvaMdaNA racI e uparAMta, 250 thI vadhAre kAvyakRtionuM sarjana karyuM. * potAnAM jIvanakALa daramiyAna-2 varSa pUrva (vi.saM. 1851-1853) AcAryapada uttarAdhikArIne ApIne AtmasamAdhimAM lIna thayA. * saMthArAnA soLamA divase-madhyarAtrie udayamuni tathA kezavamunie devalokathI AvIne vaMdana karyAM, pUrNa prakAzane joIne AcArya zrI rAyacandrajI ma.sA. vagere saMtoe pUchyuM ane sImaMdhara svAmI pAsethI samAdhAna maLyuM ke pUjya zrI ekabhavAvatArI che. prathama kalpa devalokathI cyavIne mahAvideha kSetramAM jaIne mokSa prApta karaze. * Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] | [ 115 vaMdanA parama upakArI pa.pU. gurubhagavaMto tathA pU.zrI guruNImaiyAne caraNavaMdana. amArI jIMdagImAM gherA ghana goraMbha gherAyA'tA, aSADhI rAtanA ghero timire mana muMjhAyA'tA, tame cinagArI cetananI jalAvI dIpa pragaTAvyA... jhaLahaLatI jyotanA kiraNe amArA mana prakAzI gayA, rome rome RNa tamAruM cukavyuM nA cukavAya! huM kema bhuluM upakAra! e divasa kema bhUlI zakAya? jyAM vismaraNa nathI tyAM smaraNanI zI vAta karavI? 24mI Disembara, 2000nI sAla ane ravivArano divasa hato tyAM ekAeka bharI sabhAmAM mArA pati DaoN. zrI rasikabhAI gAMdhIe A jagata uparathI vidAya lIdhI..bhara madhyAhna mArA jIvanamAM madharAtano aMdhakAra phelAyo. pU.zrI indubAI ma.sa.nA sAnidhyamAM uttarAdhyayana zIkhatAM tenA 10mAM adhyAya duma patrakanI lakhelI pUrvabhUmikAnA noTabukanA pAnAM korAM rahI gayA. jANe mAnavInA jIvananI kSaNabhaMguratAnI satyatAno sAkSAtkAra karAvatA-potAnA jIvananI kitAbanA pAnA paNa korAM rAkhI ekAeka anekanI vaccethI cAlyA gayA. tyAre tyAre ucca cAritra jemanuM che evA prakAzathI jhaLAhaLA thatAM bhuvana bhAskara pragaTIne mArA gADha samasUne vidArI svaprakAzathI ajavALA pAthare tema aMdhakAramAM dizAhIna thatI evI huM-mArA jevI saMtapta mAnavInI AMgaLI pakaDI jyoti-prakAza tarapha laI javAnuM kArya karI mArA parama upakArI evA-saphaLatApUrvaka ane snehapUrvaka dariyApurI saMpradAyanuM saMcAlana karI rahyA che evA pU.A.zrI vIrendrajI svAmIne temaja tArAgaNI samA zobhatA temanA ziSya parivAra temaja te samaye dUradUrathI upasthita thayelA dareka pU. saMto temaja pU. mahAsatIjIoe divaso sudhI dharmanA avalaMbana dvArA mane adbhuta sAMtvana ane samaja Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 ] [ aNagAranAM ajavALA ApI tyAre mArA AtmAnA UMDANamAMthI vedanA-saMvedanA bharI manovRSTimAMthI eka prabaLa dhvani ukyo. ghaNA manomaMthana bAda navanIta lAvyuM. tIrthakaronA svarUpa ane sAnidhyane nahIM mANI zakanAra ApaNe temanI pratIti karAvI te mArge doranAra evA aMtaryAmInA ArodhakonA jIvanamAM DokiyuM kema na karavuM? ane cAritryamAM custa evA pU. zrI gurUdevone karelA praznonA pratyuttaranA nicoDarUpe pUrvIya ane vicaratA pU.zrI gurudevonA jIvana upara prakAza pAtharatAM "guru-samIpe' pustakanuM sarjana thayuM ane teno prakAza ghare ghare pahoMcato thAya evI mArA jevI alpajJAnInI bhAvanA pUrNa thaI. gherA zyAmala paTa ajJAnano, te preme re vIMdhyo; vaLI ujjavala, dhavala, navala rAha teM mane cIMdhyo." DaoN. zrI rasikabhAI ke. gAMdhI mArA pati muMbaI skUla opha ikonomiksamAMthI M.A. ane L.C.B. rAjakoTa-amadAvAdanI kolejomAM AcAryapade varSo sudhI rahyA ane jIvananI pAchalI uMmare Ph.D. thayA ane pachI AdhyAtmika paMthe vaLyA evA emanI preraNAthI, ghUMghaTa kADhavAnI prathAvALA e samayamAM mArA pU. zvasurajI zrI kasturabhAI yu. gAMdhI (vaDhavANa zahera) ane pU. sAsujI caMpAbAe AgaLa abhyAsanI rajA Apa ane meM mArA zvasuragRhethI mArA gRhiNIdharmanI saMpUrNa pharaja bajAvatA bI.e., ema.e., lekTarazIpa ane bI.e.no abhyAsa karyo. mArA jIvananuM ghaDatara karanAra abhuta pratibhAsaMpana evA mArA pU. pitAzrI bhIkhAlAla vrajalAla saMghavI (dhrAMgadhrA) ane avarNanIya rUpa, guNo ane samatAbhAvathI opatA evA mArA parama upakArI pU. saralAbA (vaDhavANa nAthAbhavAna kuTuMbo va. sarvene aMtarathI smaraNa-vaMdana karuM chuM. ApoApa mArA jIvana vikAsanA-kauTuMbika, sAmAjika, lekhana, vartAlApo, citrakAma ke anya sAmAjika kAryonA-je je takanA dvAra khulyA temAM mArI zakti ane saMjogo pramANe meM praveza karyo. temAM saMto, sAthe rAjakoTa ane amadAvAdanA samagra samAjane jeNe mane hetapritabharyuM Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA | [ 117 AdaraNIya sthAna ApyuM, mArgadarzana mATe DaoN. padmazrI jANItA sAhityakAra kumArapALa desAInI lIdhelI mulAkAta ane prathama mAruM pustaka "gurusamIpe" ane amAruM A pustaka "aNagAranA ajavALA'nA vimocanane mATe mArI vinaMtIne DaoN. pAzrI kumArapALa desAIe svIkArIne muMbaI AvavAnI taiyArI batAvI, A pustakanA pratibhAva mATe temano tathA zrI araviMdabhAI saMghavI (pUrvIya nANAMpradhAna)nI huM atyaMta AbhArI chuM. vaLI pazrI DaoN. kumArapALa desAI zikSaNa, sAhitya, patrakAratva vagere temanA pAsAone AlekhatA saMpAdakIya zabda ane zratamAM graMthamAM mane lakhavAnuM je saubhAgya prApta thayuM te mArA mATe gauravanI vAta che. mArA putra DaoN. saMjaya gAMdhInI preraNA-putravadhu kalpanAnI mane badhI anukULatA karI ApavAnA sahakAranI sAthe temaja putrI zvetA kAmezabhAI zAhe haMmeza pratyeka paLe mArI saphaLatAnI ciMtavaNA karavA mATe............temane koIne paNa huM bhUlI zakuM tema nathI. A graMthanA mArA sAthI lekhaka zrI guNavaMtabhAI baravALiyAno mane satata sahayoga maLyo che tenI anumodanA karuM chuM. sUraja AgaLa Amatema phaMgoLAtA nAnAzA rajakaNa jevI huM mArAthI je kAMI kSatio, avinaya, abhakti, AzAtanA thaI hoya to Apa sarve mane udAra dile kSamya karazo tevI huM Apane aMtaHkaraNapUrvaka prArthanA karuM chuM. AbhAra saha. praviNA Ara. gAMdhI (M.A, B.Ed.) (pUrvIya prAdhyApaka) Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 ] [ aNagAranAM ajavALA are! A to janama janamanA jogI jA sthAnakavAsI samAjanA pU. mahAsatIjIo vagAthA AtmAnuM ojasa bA.bra. pU.zrI mAnakuMvarabAI mahAsatIjI jaM sammaM ti pAsai taM mANaM ti paasi| jyAM samyakta che tyAM ja munipaNuM che' zrI AcArAMgamAM paNa samyaktathI ja jaina dIkSAno prAraMbha thAya che ane enI parAkASThA e ja siddhi manAya che. zubha nAma : pU. zrI mAnakuMvarabAI mahAsatIjI. mAtApitA : zrI hIrabAI kamaLazIbhAI saMpradAya : goMDala saMpradAya. dIkSAdAtA : pU. zrI ratnacaMdrajI ma.sA. dIkSAsthaLa : dIvanagara./80 varSano saMyamaparyAya ane 94 varSanI uMmare kALadharma pAmyAM. dIkSA: vi. saM. 1815nA kArtika kRSNA dazamI. eka sAthe pAMca bhavyAtmAoe dIkSA lIdhI. pU. zrI DuMgarazIjI svAmI. (temanI mAtA) pU. zrI hirabAI ma.sa. uM.va. 45, pU. zrI velabAI svAmI (pU. zrI DuMgarazIjI svAmInAM bahena), velabAInA suputra (pU. zrInA bhANeja) pU. zrI hIrAcaMdabhAI tathA velabAInAM suputrI mAnakuMvarabAI. pAMca AtmAo pravajyAnA paze ? jemanuM lalATa tejasvI, saumya mukhamudrA, sAdhanAnI mUrti sama kArti gujana kara " evA ane camakatA " jevI jemanI ojasvI AjIte tevA pU. zrI gurudeva ratnacaMdrajI Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 119 ma.sA. dIvamAM cAturmAsa karavA padhAryA. eka tarapha sAgaranA gherA garjana hatA to bIjI bAju hRdayamAM ghUghavatA saMsArasAgarane tajavAnAM manomaMthana zarU thayAM hatAM. jyAre saMsAra-niSkramaNa karavAno daDha saMkalpa temaNe karyo tyAre temanI vairAgyavANIthI prabhAvita thaI temanI mAtA hIrabAI, bahena velabAI, bahenano putra hIrAcaMdabhAI tathA velabAInI putrI mAnakuMvarabAIe paNa temanI sAthe ja dIkSA levAnA bhAva pragaTa karyA. vi. saM. 1815nA kArataka vada dazamanA mAMgalika dine pU. zrI gurudeve svamukhe te pAMceya bhavyAtmAone mAMgalika, sAmAyika sUtra ane dIkSAmaMtra saMbhaLAvyAM. AdhapravartinI : goMDala saMpradAyane jevI rIte DuMgarazIjI ma.sAhebe sthApita karI ane tenuM jJAna-vairAgyAmRtathI nirmANa karyuM tevI rIte goMDala saMpradAyanI sAdhvIomAM AdyapravartinI thayAnuM sanmAna mAnakuMvarabAI ma.sa.ne prApta thayuM. sAdhvIsaMghanI sthApanA emanAthI thaI hatI. bALapaNanA temanAM saMskArabIjone pU. zrI ratnasiMhajI ma.sAhebe temanA dharmajaLathI popyAM hatAM. pU.zrI mAnakuMvarabAI ma.sa. pratibhAzALI hatAM. temanI buddhi tINa hatI. prakRti bhadra hatI. sAdhujIvananA AcAravicAronuM custapaNe pAlana karatAM. sumadhura kaMThe vividha viSayo nyAyapUrvaka samajAvavAnI temanI zailI hatI. rocaka, preraka ane bodhaka temanI vyAkhyAnavANI hatI. aneka bhavyAtmAo vrata, pratyAkhyAna, tapa, tyAga tathA dhyAnanA mArge caDI jIvanakalyANa sAdhI zakyA hato. saMgharSa : jIvana eTale ja saMgharSa. temAM strIo upara ghaNAM kAraNosara saMgharSo AvavAnI saMbhAvanA kharI. eka vakhata eka viSayAMdha garAziyo pU. zrIne joI mohAMdha thayo hato ane pU. zrI Adi je gharamAM UtaryAM hatAM tyAM te garAziyo te gharanA mAlika vaNikane pote rAtrie tyAM Avaze tema kahI gayo hato. A sAMbhaLI te vaNika gabharAyo ane bAjunA gAmamAM jyAM pU. zrI DuMgarazIjI ma.sA. vicaratA hatA. temane kahI Avyo. pU. zrI tAtkAlika pU. mahAsatIjI hatAM tyAM pahoMcI gayA ane pU. mahAsatIjIone bIje cAlyA javAnuM kahI dIdhuM. A samAcAra maLatAM te garAziyo vaNika upara khUba gusse thayo, paNa pachI dUdhane Ubharo Ave ane pachI zamavA mAMDe tema te garAziyAno gusso ane sAthe tenuM vikAraviSa UtarI gayuM tyAre pazcAtApa thayo Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 ] [ aNagAranAM ajavALA ane traNa lokanA nAtha pAse mAphI mAMgI. paraNetara strI sivAya koInI paNa sAme najara na karavAnI pratijJA karI. samarpaNatA: bALa bra. mAnakuMvarabAI ma.sa.nI zAna-darzana-cAritra ane tapanI samyagu ArAdhanAnI suvAsa cAre tarapha phelAtI rahI. Ama A saMyamasAdhanA karavAnI sAthe aneka AtmAone paNa kalyANa sadhAvI potAnA jIvanane pavitra banAvyuM. jyAre uparyukta banAva banyo tyAre pU.zrI DuMgarazI ma.sAhebe pU.zrI mAnakuMvarabAI ma.sa.ne temanAM rUpa-lAvaNya upara koI mohAMdha na thAya te mATe temane kolasA vATI copaDavAnI salAha ApI hatI ane pU.zrInI hitasalAhane pU. mahAsatIjIe potAnA AtmalAbharUpa gaNI namratApUrvaka zira-sAvaMdya karI hatI. bA.bra. pU. zrI 80 varSano sudIrdha saMyamaparyAya pALI 94 varSanI uMmare AlocI, niMdI, niHzalya thaIne sAta praharano saMthAro karI aMtima mahAprayANe saMcaryAM hatAM. Apane amArAM agaNita vaMdana ho! __NAraI sahae vIre, vIre no sahae rii| jamhA avimaNe vIre, tamhA vIreNa rajaI / / evo samabhAvI sAdhaka vIra ane sthirabuddhi (sthitaprajJa) hoya che. tethI enuM citta koI paNa saMyogomAM Asakta thatuM nathI ane Asakti ja zoka ane harSanuM kAraNa che. zrI AcArAMga sUtra to ja ATalo dIrdha saMyamaparyAya, zuddha, vizuddha, rIte pALI zakAyo hoya je bahu kaThina mArga che. Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 121 anAsakta sAdhaka pU. zrI hIrabAI mahAsatIjI zubhanAma : pU.zrI hIrubAI ma.sa. kamaLazIbhAI badANI saMpradAya : goMDala saMpradAya. dIkSAdAtA : pU.zrI ratnacaMdrajI ma.sA. dIkSA sthaLa : dIvanagara. dIkSA : vi.saM. 1815nA kArataka vada dazama-eka sAthe pAMca bhavyAtmAoe dIkSA lIdhI. putra : pU. zrI DuMgarazI svAmI, putrI : pU. zrI velabAI ma.sa.; velabAInA suputra; pU. zrI hIrAcaMdabhAI ma.sA. tathA velabAInAM suputrI : pU. zrI mAnakuMvarabAI. kALadharma samaye H (saMsArI putra) pU. zrI DuMgarazI ma. sAhebe pU. zrI hIrabAI ma.sane chelle AlocanA ane anazanavrata grahaNa karAvyuM. 58 divasaparyatano pU.zrIe dIrdha saMthAro karyo. tyAga e ja sAco dharma tyAgIo e ja sAcA dharmaguru. divya rAheH jemanA aMtaranA UMDANamAM DokiyuM karatAM kyAMya nAno zo DAgha hAtha na lAge tevI ja temanI zAMta ane saumya mukhAkRti tevI ja temanI divya AbhA! pavitra paramANuthI vAsita thayelI AbhA jemAM bhalabhalA kheMcAI jAya tevI. pU.zrI ratnacaMdrajI ma.sA.nA vi. saM. 1814 AsapAsa cAturmAsa nimitte dIvanagaramAM pagalAM thayAM ane pU. zrInA pavitra AbhAmaMDaLano ane temanI pratibhAno prakAza codiza phelAtAM tenuM eka divyakiraNa pU.zrI DuMgarazI ma.sA.ne sparzI gayuM. temane mohaniMdrAmAMthI jAgRta karatuM gayuM. sAthe sAthe pU. zrI svAmInAM mAtA, bahena ane temanA be bhANejane paNa jagADatuM gayuM ane vi.saM. 1815nA kArataka suda dazamanA mAMgalika divase te pAMceya bhavyAtmAoe pravrajyAne paMthe prayANa AdaryuM. te samaye mAtA zrI hIrubAInI uMmara 45 varSanI hatI. putranA saMyamamAM bAdhaka thavAne badale temAM sahAyaka thaI sAdhaka thavA saMyamapaMthe mAtA hIrAbAI cAlI nIkaLyAM. Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 ] [ aNagAranAM ajavALA bhedavijJAna : apUrva zAMti, samatA, kSamA ane sahanazIlatAnI jyota temanAmAM pragaTavA lAgI. tenA ja prakAzapuMjanA mArge teo pravrajyAnA paMthe pagalAM bharatAM rahyAM ane AtmAne ujvala parama paMtha tarapha doratAM rahyAM. jJAnamArga karatAM mohanIya karmanA kSayopazama tarapha temaNe vadhu lakSa ApavA mAMDyuM. deha ane AtmAnA bhedavijJAnane svIkAratAM dehAsaktinA temanA bhAvo osaravA mAMDyA. yuvAnIno uMbaro oLaMgI have temanuM vRddha zarIra paNa dhyAnamagna dazAmAM rahI meru samAna aDola avasthAne prApta karatuM rahyuM. kharekhara evuM ja banyuM! eka madhyarAtrie jyAre jagata AkhuM bharaniMdrAnuM sukha mANI rahyuM hatuM tyAre pU. zrI hIrubAI svAmI goMDalanA upAzrayanI osarImAM Asana lagAvI dhyAnastha dazAmAM beThAM hatAM. tyAM eka ziyALa AvyuM. potAnA tIkSNa nakho vaDe pU.zrInA dehanI cAmaDI utaraDatuM gayuM. dAMtathI te ziyALa mAMsa kApatuM gayuM ane khAtuM gayuM. pU. zrI Avela upasargane samatAbhAve sahI bhavonAM saMcita karmone khapAvatAM gayAM. traNa kalAke samAdhi pUrI thatAM anya sAdhvIjIone pote lohIbhInA kapaDAM badalI ApavAnI bhalAmaNa karI tyAre ja te duHkhada prasaMganI sAdhvI samudAyane khabara paDI hatI. na bUmo, ke na cIsa ke na vedanAno eka paNa UMhakAro. aMtima samAdhi pU.zrInA anazananA bhAvo jANI pU.zrI DuMgarazIjI svAmIne jANa karavAmAM AvI. teozrI ugna vihAra karI AvI pahoMcyA ane pU.zrI hIrubAIne vistArapUrvaka mahAvratonA sUkSmabhAvonI AlocanA karAvI. roja svAdhyAya saMbhaLAvatA rahyA ane 58 divasano dIrdha saMthAro karI pU.zrI hIrubAIno AtmA nazvaradehano tyAga karI paraloke prayANa karI gayo. Apane amArAM agaNita vaMdana ho! asaktabuddhiH sarvatra jitAtmA vigata spRhaH / naiSkarmyasiddhiM paramA sanyAsenA'dhigacchatiH / Atmajita, nispRha ane anAsakta sAdhaka saMnyAsa dvArA niSkarmA banI parama siddhine pAme che ane saMsAranAM baMdhanothI mukta thAya che. Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA 1 [ 123 pagalI kaMkubharI bA. bra. zrI saMtokabAI ma.sa. [goMDala saMpradAya] nAma : saMtokabahena. mAtApitA nAnIbA' hIrAcaMdabhAI. janma sthaLa : jAmanagara. dIkSA : pU. zrI devajI muni ane pU. zrI dudhIbAI ma.sa.nI nizrAmAM. kALadharma : bhAdaravA vada bIja saMthArA sahita jene aMta nathI te anaMta che. sImAvihina che tevA paramezvarane-jenuM darzana anaMtanuM darzana che tene kSullaka maryAdAovALo sAmAnya mAnavI tenuM pratibiMba paNa jhIlI zakavAne samartha nathI, to tene potAnAmAM kevI rIte jhIlI zake! tene kevI rIte samajI zake! virATane oLakhavA mATe ApaNe to vAmana jevAM, ApaNI zaktio maryAdita, vaLI tophAnI indriyovALAM ane mana? marakaTa jevuM, je paramane na joI zake tyAM paramAtmAne pAmavAnI vAta ja kyAM AvI? chatAMya eka bhUmi bhAratanI evI che jyAM saMto, mahaMto ane bhAvinA aneka bhagavaMto thayA che, satIratno thayA che, je duniyAnI bIjI koI dharatI upara jovA nahIM maLe. evA ja eka pU. zrI satIratnanI vAta che. goMDala saMpradAyanA AcArya pU. zrI puruSottama mahArAjanAM AjJAMkita pU. zrI adhyAtmayoginI belaDI pU. zrI sUryavijaya ma.sa. pU. dAdI guruNImaiyA pU. zrI saMtokabAI mahAsatIjInuM jIvana paramAtmAne pAmavA mATe puruSArthathI jhaLahaLatuM hatuM. temano janma jAmanagara zaheramAM pitAzrI hIrAcaMdabhAInA kuLamAM ane mAtAzrI nAnI "bA"nI kukhe thayo hato. e samayamAM snehabharyA saMbaMdhIo vacce sagarbhAvasthAmaM peTe cAMdalA thatAM. sAmasAmA emane tyAM putra Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 ] [ aNagAranA ajavALA ane bIjAne tyAM putrIno janma thAya to tyArathI sagapaNanA baMdhanathI sAmasAmAM baMdhAtAM tevI ja rIte be saMbaMdhIo vacce thayuM. peTe sAmasAmA cAMdalA thayA ane ekane tyAM putrI janma ane bIjAne tyAM putra-janma thatAM baMne saMbaMdhathI baMdhAyA ane goLadhANA khAdhA. te bALako dhIme dhIme dhUlI zALAmAM jatAM thayAM ane abhyAsa karatAM thayAM eka vakhata AcAryazrI pU. zrI devajI muni ma. sA. tathA temanA suziSyAo jAmanagara padhAryA. saMtokabahena nava varSanI uMmare mAtApitA sAthe vyAkhyAna sAMbhaLavA jatAM. vyAkhyAna sAMbhaLatA dhIme dhIme temane saMsAra parathI rasa UThI gayo ane "paDI paToLe bhAta ke phATe paNa phITe nahIM.' vairAgyano majIThiyo raMga temane lAgI gayo. ghaNuM samajAvatAM sau, paNa e raMga evo kAco na hato ke UtarI jAya! chatAM vevANa paNa samajatAM na hatAM temane samajAvyAM ke sArA kAmamAM jatAM samAja AbarUne baTTo nahIM lagADe savAI karaze. chatAMye AvI kanyAne choDavI na hatI tethI vevANe kanyAne koIe bharamAvI ke bhabhUkI chAMTI che vagere AkSepo mUkyA, je AkSepo gAmamAM, saMghamAM vAyuvege pharI vaLyA ane pharatAM pharatAM te vAta jAmasAheba pAse pahoMcI. paNa saMtokabahena mananAM makkama hatAM, dhArmika abhyAsa vadhAratAM jatAM hatAM. 22 pariSaha ane kaSAyane jItavA jaMge caDyA. bALa zikSita thavA mATe bhAvadIkSita thaI saMtokabahena AtmalakSe jhUlatAM hatA. anubhUtivALo aNagAra thaI zake. samakita pAmelo saMyama laI zake ane A jJAnagarbhita vairAgI ucca dazAne pAmavA pAMkho pasArI UMce UMce AkAzane AMbavA mathI rahyAM hatAM. pU. zrI devajImuni ma. sA.nA, bahusUtrI pU. zrI dUdhIbAI ma.sa. ziSyA saparivAra jAmanagara gayAM saMtokabahenane tyAM dIkSA ApavA parivAra taiyAra thayo paNa vevANe pharI prazna cagAvyo ane te prazna jAmasAheba sudhI pahoMcyo. zrI saMghe jAmasAhebane kahyuM ke koI saMto evI bhabhUkI chAMTavAnI vAta karI zake nahIM, nahIMtara temane zAsanabahAra mUkavAmAM Ave. u. sU. 8mo adhyAya. chatAM lokonA kahevA pramANe nakkI thayA mujaba vairAgI saMtokabahenane Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 125 jAmasAheba sAme kacerImAM bolAvavAmAM AvyAM. badhA ciMtAtura hatAM. jAmasAheba zuM pUchaze? tyAre saMtokabahene saune ciMtA karavAnI nA pADI ane kahyuM hatuM ke javAba mAre nahIM paNa pU. zrI AcArya ma. sA.nI kRpA Apaze. javAba sAMbhaLI saMghanI ane saunI AMkhamAM AMsu AvI gayAM. kharekhara * kAyA che mATI taNI, ghaDIe tema ghaDAya. kAMcana e tyAre bane jema kasoTI thAya." kacerImAM jAjama pAtharelI hatI. saMtokabahenane tyAM jatAM jAjama upADI levAnuM kahyuM ane tenuM kAraNa pUchatAM vairAgI bahene kahyuM ke tenI nIce kIDI, makoDA, jIvAta hoya to tenI upara cAlavAthI marI jAya ane jAjama upADatAM seMkaDo kIDIo dekhAI. jAjama na upADI hota to seMkaDo kIDIonI hiMsA thAta. joIne jAmasAheba khuza thayA. temanI sAme saMtokabahene dharatI pUMjI gucchAthI, pAtharaNuM pAtharyuM ane muhapattino upayoga karIne saMvara karIne besI gayAM. jAmasAhebe praznonI zarUAta karI. bahena tamAre dIkSA levI che? hA sAheba!" lkema?" "AtmakalyANa mATe." jAmasAhebe pUchyuM ke "kalyANa eTale zuM?" saMtokabahene suMdara javAba Apyo. jIvanamAM lAgelA pApakarmane sAdhanA dvArA dUra karIne AtmAne paramAtmA banAvavAno puruSArtha kheDavo te." vaLI jAmasAhebe pUchyuM ke evuM thaI zake kharUM? koI dRSTAMta ApI zakazo? "hAjI sAheba!" saMtokabahene kahyuM ke "jema khANamAMthI sonuM lAvI temAMthI zuddha karI tene so TacanuM sonuM banAvavAmAM Ave che tema AtmAne saMyama dvArA zuddha karI, te paramAtmAno puMja banI jaI jyotamAM jyota maLe che tema paramAtmAmAM maLI jAya te AtmAnuM sAcuM kalyANa che jyAM janma-maraNa hotAM nathI." "paNa tuM saMyamanA kaSTo sahI zakIza?" "hA jI jAmasAheba!" jeNe manane jItyuM tene badhuM jitAI jAya che. vaLI Apa mane lagna karavAnuM kaho che paNa evA managamatAM sukho kSaNika che nAmadAra! mRtyu ke pachI vaidhavya Ave to temAMthI Apa mane bacAvI zakazo? mATe meM Avo dhaNI pasaMda karyo che ke raMDApo Ave ja nahIM ne sukha AvyuM pAchuM jAya ja nahIM. evo suMdara javAba saMtokabahene nAmadAra sAhebane Apyo. Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 ] RSabha jinezvara prItama mAro ora na cAhuM re kaMtha, rIjyo sAheba saMga na parihare tyAge Adi anaMta...RRSabha... [ aNagAranAM ajavALA eka ja AdinAtha bhagavAna mAro sAco priyatama che, jenI prIti anaMta che. A prItino bhaMga thAya nahIM ane mRtyu Ave ja nahIM, tema saMtokabahene kahyuM. saMtokabahenanI AvI vAto sAMbhaLI jAmasAhebe khuza thaIne kahI dIdhuM ke "bahenano vairAgya sAco che. ene koIe bhabhUkI chAMTI nathI. AjathI A mArI dIkarI che eno dIkSAmahotsava rAjya taraphathI ujavAze" ane dIkSAnI taiyArIo zarU thaI gaI. 32 sUtrI eka batrIsa uparAMta 11 aMga vadhArAnAM eTale doDha batrIsI. pU. zrI jAdavajI ma. sAhebe tema ja badhA lahiyAoe lakhI hatI. te lakhatI vakhate koI aThThama, chaThTha, AMbela karatAM hatAM. zAstra bhaNatAM tapa jarUrI hatuM. jAmasAhebanI icchA hatI tethI chellI rAtrinuM bAramuM phUlekuM jAvajIvanA brahmacaryanA paccakkhANa laI saMtokabahena, jAmasAheba ane temanAM patnI sAthe hAthInI aMbADI upara karyuM. 13muM phUleku mahAbhiniSkramaNanuM rAjya taraphathI rANI chApa cAMdInA sikkA, paracuraNa, sonA, cAMdInA phUlo va.thI varSIdAna devAyuM. dIkSAo to ghaNI thAya che paNa jAmasAheba dvArA apAyelI A dIkSAmAM khuda jAmasAhebe pote ja mAMsa-madirAno tyAga karyo tyAre hajAro vyaktioe dArU-mAMsanI baMdhI karI. jAmasAhebe ahiMsAnI urdughoSaNA karI ane mAnavajIvanamAM parivartano AvyAM. brahmacarya vrata aMgIkAra thayAM. dIkSA bAda pU. zrI saMtokabAI ma.sa.e gAmegAma vicaraNa zarU karyuM ane custapaNe sAdhudharmanuM pAlana karatA hatA. dehAtmabuddhi tyAgIne svamAM ramaNatA karatAM hatAM. cAra bahenoe temanI nizrAmAM dIkSA lIdhela. temane laIne vicaraNa karatAM deraDI gAme padhAratAM eka, be darabAra temane joI gayA ane temanI kudRSTine oLakhI jaI pU. saMtokabAI ma.e agamacetI vAparI badhAnAM nAma puruSomAM pheravI te rIte saMbodhana zarU karyAM mAthuM ughADuM karI nAkhyuM. aMte temane puruSo mAnI darabAro cAlyA gayA. Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 127 Ama komaLa hRdayI sAdhvIjIo mUMjhavaNamAMthI mArga kADhI zIla sAcavI letAM. mahAvratone sAcavI letAM. kSamAnA sAgara hatAM temanAM vastro ujvala-dhavala ja rahetAM. kyAM DAgha lAgavA detAM na hatAM. chelle teo saurASTra-gujarAtamAM vicaraNa karatAM sulatAnapura cAturmAsa mATe AvyAM. AThama-pAkhInA upavAsa, chaThTha, aThama karatAM. te divase bhAdaravA suda pUnama hatI. te pU.zrIe chaTha karyo hato. rAtrinA samaye teoe pU. zrI maNibAIne jagADyAM. DAbA hAthano duHkhAvo sakhata thato hato. masAja paNa karyo. paNa temane vedanA ochI thatI na hatI. aMte temane AloyaNa ane saMthAro karAvavAmAM Avyo. aMte bhAdaravA vada bIjane divase e AtmA paramAtmAmAM bhaLavA pAMkho pasArI UDI gayo. zIla ane sadAcAranI saurabha gulAbanA puSpanI jema samAgamamAM AvanArane paNa suvAsita karI de che. evA sAdhu eTale mUrtimaMta tyAgano sAkSAtkAra. AvA che aNagAra amArA temane koTi koTi vaMdana ho...... kSAtrateja pU. zrI dhanakuMvarabAI ma.sa. [goMDala saMpradAya] nAma : dhanakuMvarabahena. mAtApitA : zrI ratanabAI parabatabhAI jADejA. janma : vI. saM. 1970, zrAvaNa suda sAtama. somavAra janma sthaLa : celA gAma (hAlAra prAMta) dIkSA : vaizAkha vada chaTha ravivAra. dIkSA guru : bA bra. pU. zrI mANekacaMdrajI ma.sA. celA gAme, guruNI : pU. zrI moMdhIbAI ma.sa. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 ] [ aNagAranAM ajavALA dhArmika abhyAsa : zAstro. thokaDAM, graMtho. vyAkaraNa zAstra, nyAya zAstra, cheda zAstra, jyotiSa, lakSaNa, sAmudrika svapnAo tathA tenA phaLaphaLAdinuM jJAna, vaidika zAstra vanuM jJAna meLavI lIdhuM. zAstrIya saMgIta kalA : dIpaka, malhAra, mAlkoSa rAga zIkhyA. ana dharmonuM jJAna meLavI jainadharmanI sAthe sarakhAmaNI karI. jainadarzanamAM potAnI zraddhA diDhIbhUta karI. sAdhanA : sAdhanAne kAraNe vacana labdhi ane siddhi prApta thaI. kALadharma : vi.saM. 2049, I.sa. 1-9-97, prathama bhAdaravA vada pAMcama ravivAre vahelI savAre 3-45 kalAke. UgatAta bALa sUraja prakAzamaya pagalAM pADe che ane sArIye dharatIne prakAzathI jhaLahaLatI kare che. tevI ja, dharatI uparanA koIka eka AtmAnI nAnI nAnI pagalIo ja evI paDI ke temanA janmanI ujavaNI uttama kAryothI UjavAI. je kSatriyakuLamAM dIkarInA janmanI sAthe ja tene dudhapItI karavAmAM Ave che te kuLamAM putrI janma thayo ane teno janma putrajanmanI mAphaka UjavAyo. jJAtibhojana karavAmAM AvyuM. garIbone dAna apAyuM. khetamajUrone puraskAra ApavAmAM Avyo sAthe temane kAmamAMthI eka divasanI chuTTI ApavAmAM AvI. jIvone abhayadAna ApavAmAM AvyuM. nAnAM bhUlakAMone khuza karavAmAM AvyAM. evo uttama AtmA dhanakuMvarabahenano janma jADejA vaMzamAM chellA vAsudeva zrIkRSNanA vaMzamAM thayo hato, je kSatriya paraMparAnA gaNAtA. hAlAra prAMtanAM khobo samA evA nAnakaDA celA gAmamAM parabatabhAI pitA ane ratnakukSiNI evA ratanabAI mAtAne khoLe vIra saM. 1970 zrAvaNa suda sAtama somavAranA zubha divase thayo hato. temanA jIvanamAM bALapaNathI khumArI, haiyAmAM hiMmata ane dilamAM dayA hatI. vANImAM virATatAnAM darzana thatAM vadana para vairAgyanI lAlimA camakatI kadamakadama para kalyANanI kAmanA ane AtmAmAM paramAtmAnI lagana chalakAtI. Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 129 zALAmAM jatAM cothe divase emanA gAla upara zikSakano tamAco paDatAM zALA choDI e choDI pachI pharI paga na mUkyo. samaya jatAM temanI vANImAM viraktatA ane AcAramAM anukaMpA AvatI gaI. e saMyama leze evI ja saMtavANInI bhaviSyavANI hatI ane e sAcI paDaze to! e bIke bAra varSanI uMmare tene mAtApitAe sAsare vaLAvI dIdhI, paNa teNe brahmacaryanuM pAlana karyuM ane lagnane pAMcame divase piyara pAchI AvI. tyAM jIvananA patha upara pagalI mAMDatAM jainadharma pUrIbahenano temane saMgAtha sAMpaDyo tenAthI dhanabahena prabhAvita thavAM mAMDyAM. vaLI AtmAnuM upAdAna jAge che tyAre nimitta sAme cAlIne Ave che. tene koNa rokI zake che? goMDala saMpradAyanAM sarvazrI pU. zrI moMghIbAI ma.sa., maNibAI, saMtokabAI, hIrubAI, mAnakuMvarabAI ma.sa. e pAMca ma.sa.oe celAgAmanI dharatIne cAturmAsa arthe pAvana karyuM. temanAM vyAkhyAna ane darzanArthe dhanabahena roja upAzraya jatAM thayAM ane jema jema saMtavANI temanA hRdayane sparzatI gaI tema tema dIkSA levAnA bhAvo thatA gayA ane dRDha thatA gayA pU. satIjIoe kasoTI karI ane temAMthI pAra UtaryA. suiM ca ladadhuM sadadhaM ca vIrIyaM puNa dulalahaM / dharmazravaNa ane dharmazraddhA meLavyAM chatAM dharmamAM parAkrama karavuM atyaMta durlabha che. paNa hajI kasoTIo bAkI hatI. dhanabahena jo jainadharmamAM dIkSA leze to parabatabhAIne nAtabahAra mUkIzuM tevI jJAtijanoe dhamakI ApI, tethI karIne pitAe paNa temane sAsare samAcAra mokalyA ke tame dhanane ANu teDI jAva. eTale have zvasurapakSane jANa thatAM temanA taraphathI aMtarAyo vadhavA mAMDyA. sUrA ane suMdarImAM cakacUra rahetA evA kSatriyanA paMjAmAMthI chUTavuM te siMhanAM paMjAmAMthI chUTavA barAbara hatuM, paNa dhanabahena temanA vicAromAM aDIkhama hatA. tethI temAMthI chaTakavA temaNe gAmanI bahAra AvelA eka kUvAnI bakholamAM chupAI gayA. comera tapAsa karatAM temanA vaDIla baMdhu rAmasaMgabhAIne traNa divase kUvAmAMthI temanI bhALa maLI. dhanabahenane Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 ] [ aNagAranAM ajavALA kUvAmAMthI bahAra AvavA mATe vinavaNI karatAM bhAIe aMte dIkSA devAnuM vacana ApyuM. e jANatA jJAtijanoe temane jJAtibahAra mUkyA. goMDala saMpradAyanA bA. bra. pU. zrI mANekacaMdrajI ma. sA. ane pU. zrI moMghIbAI ma.sa.ne guru tarIke svIkArela. teo jJAnIdhyAnI hatAM. akSarajJAnavihoNAM dhanabahena gurukRpAne kAraNe jJAnAvaraNIya karmano jabaradasta karmano kSayopazama pAmyA ane temane vAMcatAM lakhatAM AvaDI gayuM. dullaha khalu sajjamamIya vIriyaM jemanA AtmAne saMsAra prati udAsInatA jAgI che temane vaibhAvika sukho pratyenI viraktI AvI che. aMte vaDIlabaMdhunI sahAyatAthI zvasurapakSanI anumati meLavI zrI saMghanI vinaMtIne kAraNe celA gAmamAM vaizAkha vada chaThThane ravivAranA maMgala prabhAte prathama praharamAM pU. zrI moMghIbAI ma.sa.nI nizrAmAM dhanabahene dIkSA aMgIkAra karI ane dhanakuMvarabahena AgAramAMthI aNagAra banyAM. pU. guruNInAM svahaste eka suMdara zilpa kaMDArAyuM. temaNe potAno jJAna-khajAno temanI pAse khullo mUkyo. pU. zrI dhanakuMvarabAI ma.sa.e jhaDapathI zAstronuM, thokaDA, graMtho, vyAkaraNazAstra, nyAyazAstra, chaMdazAstra, jyotiSa, lakSaNa, sAmudrika svapno tathA tenAM phaLaphaLonuM jJAna, vedikazAstra va. nuM jJAna prApta karI lIdhuM. zAstrIya saMgItakaLA paNa zIkhI lIdhI. bIjA aneka dharmonuM jJAna prApta karI lIdhuM. pachI jaina dharmanAM siddhAMtonI tenI sAthe sarakhAmaNI karI. potAnI samyakazraddhAne deDhIbhUta karI. - vicaraNa karatAMkaratAM pATaNavAva gAmamAM ghaTATopa vRkSathI gherAyelA mAtrIma' nAmanA DuMgara upara pU. guruNI sAthe jatAM tyAM sAdhanA karatAM ane sAMje pAchAM pharatAM tema karatAM 13 mahinA tyAM sthiravAsa rahI nIDaratA, AtmabaLanI prApti, jJAnanI paripakvatA ane aneka siddhio temanA caraNamAM ALoTavA lAgI. dIkSA lIdhA bAda 13 varSa sudhI pU. zrI moMghIbAI ma.sa. sAthe rahyAM ane temanI ajoDa sevA karI. eka vakhata to je rAgamAM khUba tAkAta che evA dIpaka, mAlakaSa, malhAra rAga sAdhanA dvArA kaMThastha karI "bhaktAmara'no svAdhyAya mAlakauSa-dIpaka rAgamAM karavA jatAM Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 131 ekAeka dIpaka pragaTyA tyAre pU. zrI guruNImaiyAe pU. zrIne A siddhio nirjarAlakSI saMyamI sAdhaka mATe bAdhakarUpa che tema kahyuM. tethI pU. zrIe tyAra pachI kyAreya te rAgane cheDyo nahIM. "sevA gha paramadino yogInAra gAya" sevAdharma parama gahana che tema mAnatAM pU. zrI sevAmAM kyAreya pAchAM paDatAM nahIM tema karatA pU. zrI moghIbAInI sevAmAM kyAreya pAchAM paDatAM nahIM tema karatAM pU. zrI moMghIbAInI ma.sa.nI khUba sevA karatAM ane pU. zrI moMghIbAI ma.sa.no temano AtmA paraloka sidhAvyo. tyAra pachI pU. zrI maNibAI ma.sa. pU. zrI dhanakuMvarabAI ma.sa.nI sAdhanAnuM khUba dhyAna rAkhatAM. temane khalela paDavA detA nahIM. sAdhanA karatAMkaratAM pU. zrIne aneka siddhio prApta thaI hatI. jenA aneka dAkhalAo che. jherI vIMchI karaDI jatAM pU. zrIne jheranI koI asara na thaI. eka bALakInI mAtAne DaoNkTare mRta jAhera karatAM pU. zrIe temanI hAjarImAM mAMgalika saMbhaLAvI mAtAne jIvita karyA. tIrthakaranI gerahAjarImAM temanI vANIne lokonA hRdaya sudhI pahoMcADavAnuM kArya paMca mahAvratadhArI nigraMtha saMtonuM che. pU. zrInI pravacanaprabhAvanA khUba asarakAraka rahetI. pU. zrIe pU. zrI guruNInI sevAne mahAna nirjarA ane RNamukta thavAnA avasarane aNamola samajI prasannatApUrvaka temanI sevA karI. tyAM vAsa karato ane dhamapachADA karato Avato vyaMtara paNa badalAIne bhakta thaI gayo. eka vakhata pU. zrInI sAdhanA vakhate temanI AjubAju sarpa vIMTaLAI gayo hato. chatAM pote merunI mAphaka aDaga rahyAM hatAM. teo ThaMDImAM maryAdita vastro paheratAM ane eka vakhata comAsAmAM pANI bharAI jatAM pATa upara pAMca divasa sudhI AhAra, pANIno tyAga karIne besI rahyAM hatAM. darzanArthe AvanAra lokone temanI pAsethI jJAnanI tRpti maLatI. gumarAhane rAha maLato ane dukhiyAne dilAso maLato. keTalAkane vyasanamukti karAvatAM. temanI pAse temanI dayA ane anukaMpAne - lIdhe kUtarAM, bilADAM, gAya, bakarI va bhAIcArAnI mAphaka rahetAM. temanI Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 ] [ aNagAranAM ajavALA nIce paropakAranAM kAryo jevA ke vRddhAzrama, hospiTalo, annakSetro va. kAryo thayAM. pU. zrI bhadrAbAI ma.sa.nA pAraNAM prasaMge sapanAmAM pahoMcIne paNa hAjarI ApI hatI. parIkSArthIne mAMgalika kahetAM. koInI dukhatI AMkha temanAthI sArI jatI thaI hatI. javAharalAlajI, jhaveracaMda meghANI temanI pAse rokAI agamanigamanI vAto karatAM 'jayabhikhkhu'nI prathamakRti bahAra paDatAM temane arpaNa thayelI. citrabhAnune paNa temaNe kaheluM ke huM tArA dehane nahIM paNa tArA mAyalAne jouM chuM mATe zA mATe huM tane dhikkAruM? sarojinI nAyaDu, subhASacaMdra bojha temanAM darzanArthe Avela. morArajI desAI pU. zrI janakamuni ma. sAheba sAthe temanAM darzanArthe Avela. dhrAphA gAmamAM juvAnasiMha darabArane tenA bahAravaTiyAne kAraNe phAMsInI sajAno hukama maLyo hato. mUMjhavaNamAM mukAyelA temane koI dizA na sUjhatAM nAnapaNamAM joyelA pU. zrI satIjI pAse mArgadarzana maMgAvyuM. pU. zrIe kaheDAvyuM ke tuM tArI jAtane oLakha, kSatriya kadI anyAyanuM AcaraNa na kare, dhairyane tuM dhAraNa kara. tuM jelamAMthI chUTI jaIza ane tene jIvananAM parivartane jelamAMthI mukta karavAmAM Avyo. tyAre teno putra sarpadaMzathI mRtyu pAmatAM pU. zrI satIjIe kaheDAvyuM ke bhAMgI nahIM paDa, bhAgya sAme laDI le. be putra, putrI tArA nasIbamAM che ane teno kariyAvara tArA nasIbamAM paNa che mATe tene dUdhapItI nahIM karato. te pramANe ja banyuM ane eka vaNikanuM makAna vecatuM letAM temAMthI lAkaDAnI peTImAM strIno zaNagAra temaja 15 tolA sonuM paNa nIkaLyuM. pU. prANalAlajI ma. sA. temane darzana devA, gocarI devA padhAratAM. temane 'darabAragaDha'nuM ane temanA ziSya pU. zrI ratilAlajI ma. sAhebe temane 'prANa parivAranAM kuLadevI' samAna sammAnanIya biruda ApeluM. samaya jatAM dhIme dhIme temanuM zarIra zithila thavA mAMDyuM. eka vakhata temanI kammare phrekcara thatAM temaNe eksa-re levAnI ke pATA bAMdhavAnI nA pADI. pariSahone premapUrvaka sahyA. kema che tabiyata? pUchatAM javAba ApatAM ke azva thAkyo che paNa asavAra AnaMdamAM che. vedanAne teo varadAna mAnatAM. temane vacanalabdhi hatI. pU. zrI janakamuni ma.sa.ne huM have kAle Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] nathI tevo saMdeza kaherAvyo. pU. zrI janakamuni ma. sA. AvIne pApanI AlocanA karAvI chelle sau koIne divya jyotano prakAza dekhAyo. namaskAra mahAmaMtranAM nAdathI vAtAvaraNa paNa divya banyuM hatuM. ujvaLa bhAvonuM samAdhi maraNa! vi.saM. 2049nI sAla I.sa. 1993 prathama bhAdaravA vada pAMcama tA. pa-9-93mAM ravivAranA vahelI savAranA 3-45 kalAke pU. zrI paraloka sidhAvyAM. rAjakumAra zatruzalyasiMhajIe pahelI kAMdha mA'ne ApI, je temanAmAM kuLaparaMparA viruddha hatuM. "gamata suvaravI vahuti suvavA" saMsArI sukho kSaNabhaMgura che, te bhogavyAM pachI anaMtakALanuM duHkha maLe che. huM'nI zodhamAM bA.bra. pU.zrI tarulatAbAI ma.sa. (goMDala saMpradAya) zubhanAma : tarulatAbahena mAtApitA : zrI zAMtAbahena vanamALIdAsa ThosANI vairAgyabhAva : 18me varSe dIkSA : vi.saM. 2014, phAgaNa suda bIjA dIkSAguru : pU. zrI ratilAlajI ma.sA. dIkSAdAtA : pU. zrI guruNI lalitAbAI ma.sa. abhyAsa : jaina dharmanAM zAstro, hindI sAhitya sAthe M.A., jainetara saMta kavionA abhyAsa sAthe zrImad rAjacaMdranA sAhityano tulanAtmaka abhyAsa ane temaNe Ph. D.nI DIgrI meLavI. jJAnapracAra : 50 varSathI paNa vadhu varSonA dIkSAkALa daramiyAna Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 ] [ aNagAranAM ajavALA gujarAta, mahArASTra, madhyapradeza, uttarapradeza, bihAra, baMgALa, Andhra, tAmilanADu, karNATaka. caovarayaM carejja lADha virae veviyA''yarakikhaeM / paNe abhibhUya savvadaMsI jekamhi viNa mucchie mikha / / je rAga ane dveSathI dUra thaI saMyamayogya kSetramAM vicaraNa kare che, je asaMyama pApathI virata che, je zAstrajJa che tathA AtmarakSaka che, je buddhimAna che, je rAga-dveSane parAjita karI badhAMne potAnA AtmA samAna gaNe che, je pariSahone jItanArA che, saMyamamAM pUrNa lakSa rAkhI saceta-aceta koI paNa vastumAM Asakti nathI rAkhato, te zreSTha bhikSu che. te muni kahevAya che. u.sU. (15/2) aruNa aMtare dIpato, ajoDa aMdhAra khaMDanAM AvaraNo kholato.... kare ujjavala......svayaM prakAze re.... e kSaNo kevI adbhuta ane bhavya haze jyAre na koI saMga, na koI satsaMga, chatAM aMtaranI guphAmAM jJAnano sUrya svayameva sahasra kiraNe prakAzI UThyo, prajJAnA zatazata dIvaDAo pragaTI UThyA. tyAM nAbhimAMthI divya nAda saMbhaLAyo! 'huM chuM', 'huM chuM". tarulatAbahena AvI anubhUtimAMthI pasAra thayA, paNa tyAre temanI uMmara mAtra 11 varSanI hatI. kizoramananI samaja bahAranI A vAta hatI. 'huM koNa?' te svAbhAvika rIte temane samajAyuM nahIM ke koNa kahe che? kyAMthI avAja Ave che? chatAM temanI 'huM'nI zodhanI eka navI dizA khulI ane te dizA tarapha temanI gati ane pragatinAM maMDANa maMDAyAM. 18 varSanI yuvAna vaye temanA pUrva janmanA saMskAro jAgI UThyA ane pitAzrI vanamALIdAsa velajI ThosANI ane mAtuzrI zAMtAbahenanI lADalI putrI temaja eka bhAI ane traNa bahenonI vahAlIbahena tarulatAbahene pU. zrI ratilAlajI ma.sA.nA svamukhe ane pU. zrI lalitAbAI ma.sa. pAse saM. 2014-phAgaNa suda bIjane divase pravrajyA aMgIkAra karI. Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 135 temaNe jainadharma ane Agamono vizad abhyAsa karyo. varSo vItatAM hatAM. pU. zrI guruNI lalitAbAI ma.sa.nA sAnnidhye temanA Atmika siMcane pU. zrI tarulatAbAI ma.sa.mAM 'huM' jAgrata thayo. dizA maLatI na hatI paNa.....'maharSi ramaNa'nA pAvana paramANunA sparze 'huM koNa'?no dizAbodha temane prApta thayo. teo kahe che ke 'huM'ne pAmavAnA prayAsomAM ja jinavANInAM satyo tathA tathyo ukelavAmAM temano AyAsa rahyo che. temaNe jainadarzana ane syAdvAdane AtmasAt karelAM che, eTale temaNe jainetara saMta kavio banArasIdAsajI, AnaMdaghanajI, saMta kabIranA sAhityane sAthe rAkhIne yugapuruSa zrImad rAjacaMdranA sAhityano tulanAtmaka abhyAsa karyo ane DaoNkTareTa mATenA zodha mahAprabandha Doctorate Thesisno viSaya rahyo : 'huM AtmA chuM'-graMthano janma thayo. teonA AdhyAtmika vikAsamAM jeonI RNanI satata pratIti rahI che temAM pU.zrI bA.bra. lalitAbAI ma.sa., pU.zrI jagajIvanajI ma.sA., jemanA saM. 2024mAM rAjagRhInA pavitra tIrthasthAnamAM temanA 45 divasanA anazana daramiyAna temanI sevA sAthe temano dehAdhyAsa chUTatAM niSpanna vItarAga dazAnI smRtioe pU.zrInA AdhyAtmika vikAsamAM preraNAnuM siMcana karyuM. pU. zrI jayaMtamuni ma.sA. jeonuM tana sevAmAM tathA mana AdhyAtmamAM" evuM hatuM tathA pU. zrI saMtabAlajI, jemanA vicAro ane sAhityathI teo khUba prabhAvita rahyAM, svAmI vivekAnaMda temaja rAmakRSNa paramahaMsanI bhedavijJAnanI temaja saMta ramaNamaharSinA parokSa sAnnidhyathI teo 'huM koNa chuM'nA sanAtana praznanI anubhUti heThaLa AvyA, jenI 11 varSanI uMmarathI teo zodhamAM rahyA hatAM. ane tene kAraNe ja pustakanuM maulika zIrSaka 'huM AtmA chuM'no udbhava thayo. zrImaddna 'AtmasiddhizAstra' e jainadharmano nicoDa che. badhAMne samajavAmAM khUba saraLa che, chatAM dekhAvamAM saraLa lAgatA A sAhityamAM UMDuM AdhyAtmika jJAna ane tattvonuM ciMtana khUba ThAMsI ThAMsIne bhareluM che. Atmasiddhi zAstra nAnuM che paraMtu temAM tenuM sAmarthya ghaNuM moTuM che. mAtra 19 varSanI nAnI bALa vaye zrImad rAjacaMdre vi.saM. 1952mAM Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 ] [ aNagAranAM ajavALA naDiyAdamAM mAtra doDha-be kalAkamAM 142 gAthAnA A zAstranI racanA karelI, jemAM Aje paNa eka paNa zabdano pheraphAra karavAnuM mana na thAya evI surekha ane saMzliSTa kRti che, jemAM eka sanAtana satyanI temaNe vAta kahI. "AtmA che te nitya che, che kartA nija karma; che bhoktA vaLI mokSa che, mokSa upAya sudharma." te pote ja kevA hatA? deha chatAM jenI dazA, varte dehAtIta; te jJAnInA caraNamAM, ho vaMdana agaNita." pU. zrI tarulatAbAI ma.sa.nI vivecananI vizadatA tathA vyApakatAne kAraNe A zAstranI 142 gAthAno samAveza 107 prakaraNamAM ane 1200 pRSThamAM vaheMcAyelo A graMtha bahu moTo thaI javAne kAraNe traNa pustakomAM tenuM vibhAjana karavAmAM AvyuM, jenA pahelA vibhAgamAM 1 thI 42 gAthAnuM vivecana karavAmAM AvyuM, jemAM jIva kriyA, jaDatva ane zuSkajJAnamAM aTavAIne svane bhUlI 'para'mAM kevo rata thaI gayo che te viSe darzAvavAmAM AvyuM che. pustakanA bIjA bhAgamAM 43 thI 118 gAthAonuM vivecana che jemAM AtmAnAM cha padonuM kathana, tenA viSe udbhavatI ziSyanI zaMkAo tathA gurudeve karelI zaMkAnuM samAdhAna AvarI levAmAM AvyAM che. trIjA bhAgamAM 119 thI 142 gAthAonuM vivecana che, jemAM ziSyane prApta thayela bodhi-bIjanA phaLa svarUpa AtmAnuM yathArtha svarUpe tene darzana thAya che. Ama pU.zrIe pratyeka gAthAmAMthI mahattvanuM aDadhuM caraNa laI temAMnA koI artha garbha zabdane pasaMda karI te zabdano artha vistAra sahita samagra gAthAno bhAva saraLa ane subodha bhASAmAM sadRSTAMta samajAvyo che. teno parama ane gahana marma darzAvyo che. temanI kavihRdayanI saMvedanazIlatA, RjutA, adhyAtma-asara nIcenuM temanuM manana-ciMtana, temAMthI pragaTa temano talasATa, temanA bhASA uparanAM prabhutva ane pratibhAnA darzana karAve che. 41 Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 137 paMktionI "kAravAnI temanI racanA AdhyAtmika anubhUti mATe talasATa anubhavatA sAdhaka jIvanI manodazAnuM suMdara "zabdacitra che. guruNImaiyA adhyAtmayoginI pU. lalitAbAI ma.sa. (pU. bApajI)nA amRta mahotsava prasaMge pU. bApajInA amRtavacanonAM graMtha "adhyAtma paLe'nuM saMpAdana karyuM. saurASTra kesarI pU. prANagurunI janmazatAbdi prasaMge gurudevanA jIvanakavanano graMtha "abhivaMdanA'nuM saMpAdana karyuM ane guuradevanI smRtinI ciraMjIvatA rAkhavA saurASTra kesarI prANaguru philosophikala lITararI rIsarca senTara sthApavAnI preraNA karI. temaNe prApta karelA jJAne 'ya'nI virATatAnAM darzana karAvyAM. tattvajJAnanuM prAdhAnya temanAmAM evuM UbharatuM rahyuM ke "tattvajJAna e ja tarulatAjI' bane eka ema oLakhAvA lAgyAM. tamhA suyamahidvijA, uttmtttthgvese| jeNa'ppANaM para ceva, siddhiM sNpaaunnejaasi|| mokSaprAptinA icchuka munie bahuzruta thavA mATe zrutajJAnanuM vizALa adhyayana karavuM joIe, jenA avalaMbanathI sva-para, ubhaya AtmAonI siddhisAdhanA saphaLa thaI zake che arthAt bane mukti prApta karI zake che. u.s. (11/32) kaMkupagale pU.zrI kaMkubAI mahAsatIjI zubha nAma : kaMkubahena mAtApitA : khAnadAna kuTuMba. patidevanuM zubha nAma: mANekacaMda zAha (jAmanagara jillo) paDANA gAma. Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 ] [ aNagAranAM ajavALA jJAti : vizA osavAla. saMpradAya : ajarAmara saMpradAya. (pU. ajarAmarajI svAmInAM mAtuzrI) dIkSA : pU.zrI hIrAcaMdajI svAmI. guruNI : pU.zrI jeThIbAI svAmI. vi.saM. 1819, mahA suda-5. ___"samayaM goyam mA pamAyae he gautama! samaya eTale avasara pAmIne pramAda na karavo; meSAnumeSamAM cAlyA jatA asaMkhyAtamA bhAgano je samaya kahevAya che teTalo vakhata paNa pramAda na karavo; paLa e amUlya cIja che; cakravartI paNa eka paLa pAmavA AkhI riddhi Ape to paNa te pAmanAra nathI. eka paLa khovI, e eka bhava hArI javA jevuM che." bhagavAna mahAvIra u. sUtra. jarA jhAMkie : mAnavajIvanamAM caDha Utarapha teja-chAyA; laghu-guru ema ubhaya dvandracakra cAlatuM ja rahe che tema tenA, dharmapatha upara paNa aitihAsika mUlyonAM dvAsa ane utthAna ane patana vagere cakro gatimAna thAya che. tema eka vakhata evo paNa Avyo ke hiMsA, jaDatA, aMdhazraddhA, vahemo vagerenA vipattionAM vAdaLothI jaina dharma gherAI gayo hato. jJAna-kriyAmAM asamatulA pedA thaI. dharmamAM cAritramArge zithilatA pravezI. phAMTA paDyA hatA. AryadezanI acaLa bhUmi para paradezI rAjAonAM AkramaNo thayAM tyAre kALanA pravAhomAM parivartano svAbhAvika rIte ja Ave ane temAMthI bahAra nIkaLI A parivartanone utkarSAbhimukha karavA haMmeza mahApuruSono prAdurbhAva thAya che. tevI rIte vi.saM. 510mAM devarkiMgaNi kSamAkSamaNa vagere ATha AcAryoe A apakarSAbhimukha gatine aTakAvI. vaLI dukALa paDyo ane paristhiti badalAtI jatI hatI. tyAM saMvata 1531mAM dharmane nAme thatI hiMsA, AcAra-zithilatAne aTakAvavA loMkAzAhe sUtrono AdhAra laI AcArazuddhino mArga prakAzyo. vaLI utkarSAbhimukhamAMthI patananI zarUAta thaI. tyAM aDhAramI sadInI zarUAtamAM lavajISi, dharmasiMhamuni ane dharmadAsajI mahArAja sA. A paristhitino punaruddhAra karavA pragaTa thayA. temanAthI traNa sthAnakavAsInA saMpradAyo astitvamAM AvyA. temAMthI judo paDI Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 139 terApaMthIno paMtha sthapAyo. AvA samaye pharI Atmika abhyadaya karavA dharatI upara eka mahApuruSanuM avataraNa thayuM. vipattionAM vAdaLa gherAya paNa che ane vikharAya paNa che' paNa te mATe haMmezAM samaya ane mahApuruSonA AgamananI rAha jovI paDe che. A badhuM chatAM paNa, vividha prakAranA AkramaNo chatAM paNa AryadezanI bhUmi upara rahetA AryonA hRdayamAM AMtarika dharmanAM vavAyelAM bIja badalAyAM nathI. tethI ja mahAvIra svAmI jevA aneka mahApuruSonA samAjotthAnanA prayAso niSphaLa gayA nathI. mAtAnuM sthAna ? bhagavAna RSabhadevanA samayathI strIonuM eka AgavuM sthAna rahyuM che. mAtA marudevA, mAtA trizalA vagere mAtAo mAtra bALakone janma ApanArI mAtA nathI. Do. honasane kahyuM hatuM tema temanA sUkSma vicAronuM mULa mAtAnA premabharyAM hAlaraDAMmAM che. mAtA dvArA thatA saMtAnanA cAritraghaDatara dvArA dharma, samAja ane rASTranuM kalyANa thAya che. mAtAonuM yogadAnaH jaina dharmanI zailI puruSo karatAM strIoe vadhu svIkArI. bhagavAna mahAvIre dharma Apyo tene strIoe vadhu svIkAryo. anupamA devI, ujjavaLakumArI, harakuMvara zeThANI jevI strIo prabhAvaka rahI. tethI ja bALakanA jIvanamAM AvI pavitra mAtAonA, vyaktitvanuM pAsuM Upase che. ane tethI ja AvI mAtAo samAjane caraNe AvAM uttama putronI ane saMtAnonI bheTa dharI zake che. saMskAronuM siMcana H tevI ja rIte vi.saM. 1809mAM jAmanagara pAse paDANA gAmamAM pitAzrI mANekacaMda zAha jemanuM kaTuMba ozavALa jJAtinuM kahevAtuM, temanA kuLamAM khAnadAna ane kuTuMbamAM UcharelAM susaMskArI evAM kaMkubAInI kukhe ajarAmarajI svAmIno janma thayo. bALapaNamAM ja emaNe pitAnI chAyAne gumAvI. mAtA kaMkubAIe pitA ane mAtAnI ema baMne pharaja bajAvI putramAM dharma, vairya ane hiMmata ane uttama saMskAro reDI tene ucheravA lAgyAM. tIvra smaraNazakti ane kuzAgra buddhivALA evA putrane laIne mAtA Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 ] [ aNagAranAM ajavALA kaMkubAI roja sAMje pratikramaNa karavA jatAM ane putrane bAjumAM besADatAM. eka vakhata eka sAMje mUzaLadhAra varasAda varasI rahyo hato tyAre mAtAne Amatema AMTA mAratI joI te pAMcavarSIya bALaka ajarAmare mAtAne tenI ciMtA viSe pUchatAM mAtAe jaNAvyuM ke "Ajano pratikramaNa vinAno mAro divasa niSphaLa jaze." tyAre putrae kahyuM ke "mA! temAM ciMtA zuM karo cho? huM tamane AkhuM pratikramaNa karAvuM. tamArI sAthe roja AvatAM mane AkhuM pratikramaNa AvaDI gayuM che" ane tema kahI te bALake tenI mAtAne AkhuM pratikramaNa vidhi sahita karAvyuM. AtmakalyANanA rAhe H patinA acAnaka viyogathI mAtA kaMkubAIne saMsAranI kSaNabhaMguratA ane asAratA samajAvA mAMDI hatI. temanA mAnasapaTa upara vairAgyanA ujvala bhAvo ramavA mAMDyA hatA. dharmAbhimukha thavA mAMDyAM hatAM. putrane paNa te ja dharmanA saMskArothI bhIMjavatAM rahyAM. kaMkubAIne AtmakalyANano rAha pasaMda paDavA mAMDyo. paNa "sne pAzA mayaMrA'' ukti pramANe nAnakaDA komaLa bALakanuM zuM te ciMtA temane satAvatI hatI. tyAre 'datto! nivivAsamsa nasthiiivavi tum / A lokamAM jene saMsAranAM sukhonI tRSNA nathI tene mATe kAMI duSkara nathI. te nAnakaDA putra ajarAmare mAtAne mRgAputranI jema khAtrI ApI ke mArI taraphathI tame nizciMta rahejo paNa have AtmakalyANanA mArgamAM javA mATe mAruM mana paNa tatpara banyuM che.' mATe mAtA! have temAM vilaMba nathI karavo. kAraNa ke nAnA vagharU ravaLI na sA pariLiyajJapha / / je je rAtri pasAra thaI jAya che te pAchI AvatI nathI. vairAgyanI jyota : Ama mAtA kaMkubAI dvArA bALaka ajarAmaranA hRdayamAM ropAyelAM sadvicAronA eka kiraNe mAtA ane putra baMnenAM jIvanamAM dharmanI, vairAgyanI jyotane jalAvI dIdhI je aneka kALanA ajJAna ane mohanA timirane vikherI nAkhe che. putra pAse buddhino akhUTa vaibhava hato paNa sAthe te sahRdayatAnA saMskArathI, saujanyathI, sahanazIlatA, komaLatA ane saraLatAnA guNothI vadhu samRddha hato. pravrajyAnA paMthe : lIMbaDI saMpradAyanA rivAjanI anusAra kasoTInI sarANe caDyA pachI temAMthI pasAra thaI pU. zrI dharmoddhAraka A. zrI dharmadAsajI Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] | [ 141 svAmInA ziSya pU. zrI mUlacaMdajI svAmInA ziSya pU. hIrAjI svAmIe vi.saM. 1819nA mahA suda pAMcamane divase mAtA kaMkubAIne ane putra ajarAmarane pravrajyAnA pATha bhaNAvyA ane pU.zrI ajarAmara svAmIne pU.zrI kAnajI svAmInA ziSya banAvyA ane pU.zrI kaMkubAI ma.sa. pU. zrI jeThIbAI AryAjInAM ziSyA thayAM. saM. 1845mAM sAdhusaMmelana yojavAmAM AvyuM temAM ghaNA phAMTA paDatAM eka saMpradAyamAMthI je sAdhu jyAM vicaryA tyAM tyAM te saMpradAyanuM sthApana karyuM te pramANe lIMbaDI, goMDala, baravALA, cUDA, dhrAMgadhrA ane sAyelA ema cha saMpradAyanI sthApanA thaI. taLapada lIMbaDImAM mAtra sAta sAdhu ane pU.zrI kaMkubAI sahita thoDAMka AryAjIo rahyAM. pU. zrI kaMkubAI ma.sa.ne traNa ziSyAo thayela. saM. 1845mAM pU. zrI ajarAmarajI svAmIne AcAryapade niyukta karavAmAM AvyA. tyAra pachI thoDA samayamAM zrI ajarAmara udyAnamAM sAdhu ane AryAjIonI saMkhyAmAM sAro evo vadhAro thayo. 42 sAdhuo temanI AjJAmAM hatA ane sAdhvIjIonI saMkhyA paNa ghaNI moTI hatI. pU.zrI kaMkubAI ma.sa.e gujarAta, kaccha, kAThiyAvADa, saurASTra vagere kSetromAM vicarI, lokone dharmopadeza ApI aneka lokone dharmamArge vALyA. ghaNAM bahenone saMsAranI asAratA samajAvI temane dIkSita karyA. temanA parivAranAM aneka mahAsatIjIo Aje paNa 250 varSa pachI judAM judAM kSetromAM vicarIne dharmopadeza ApI rahyAM che. Ama ghaNAM varSo sudhI kaThora saMyama pALI aneka jIvone dharmabodha ApI teono AtmA paraloka bhaNI aMtima prayANa karI gayo. Apane amArAM agaNita vaMdana ho! "A tAruM ghara tane maraNAdi ApattiothI bacAvI zakatuM nathI. A tArA bAMdhava (snehIjana) te to baMdhananAM mULa-baMdha karAvanAra che. dIrdhakALathI paricita dArA (strI) to ApadAonuM dvAra (daravAjo) che. A tArA putro te to tArA AtmAnA zatruo che. e prakAre vicArI A sarva duHkhanA kAraNabhUtane tyAgI de ane jo sahaja sukhane icche che to nirmaLa zuddha dharmanuM sevana kara!" Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 ] [ aNagAranAM ajavALA khamIra ane khumArI pU.zrI velabAI mahAsatIjI zubha nAma : velabahena. mAtApitA : bhamIbahena vIrAbhAI janma : janmasthaLa : saM. 1945, guMdALA (kaccha) madhye. dIkSA : saM. 1967, 22 varSanI uMmare dIkSA lIdhI. saM. 2044mAM 100mAM varSamAM praveza. dIkSA guruNI : pU.zrI jIvIbAI. saMyamapradAtA : pU.zrI devacaMdrajI ma.sA. saMpradAya : ajarAmara saMpradAya-lIbaDI. pU.zrI velabAI svAmInI janma-zatAbdI rApara gAme tapa, japa, tyAgathI UjavAI tyAre temano dikSA paryAya 78 varSano hato. "taravara, saravara, saMta-jana, cothA barasata meha, paramArathake kAraNa, cAre dharI che deha." velabAIno velo : "velabAIno velo vadhato raheze" evAM jemanAM vacano khare ja phaLIbhUta thayA tevA vacanasiddha A.pU.zrI devacaMdra svAmInA pU.zrI velabAIne dIkSAnA pATha bhaNAvatAM samayanA temanA apAyelA aMtaranA A udgAro hatA. e ja pramANe banyuM ane pU. zrI velabAI ma.sa. 100mAM varSamAM pravezatAM hatAM tyAre temane 100 ziSyAo hatAM. gaMjIpAno mahela H kaccha-muMdrAthI pAMca mAIla dUra evA guMdAlA gAme zreSThIzrI virajIbhAI teju rAMbhiyAne tyAM mAtA bhamIbahenanI kukSie eka putra ane be putrIono janma thayo hato. temAMnI eka putrI te velubahena. saM. 1956mAM mAtra 12 varSanI uMmare putrI velabAInAM lagna cAMpazIbhAI sAthe levAyAM hatAM. velabAIno saMsAra hajI zarU thAya na thAya tyAM to temanA saMsAranA pAyA DagamagI gayA. temano Ubho thato saMsAra ane hajI saMsArane pUro samaje na samaje tyAM to gaMjIphAnA mahelanI mAphaka vAvAjhoDAnI eka Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 143 phUMke te dharAzAyI thaI gayo. "tuM dharma karaje" tevo saMdezo ApI saM. 1964mAM velabAInA pati cAMpazIbhAI bharayuvAnImAM paraloka sidhAvyA ane temanAM vacanoe velabAI dharmamArge vaLyAM. zIlanuM rakSaNaH eka vakhata prasaMgopAta velabAIne eka saMbaMdhIne tyAM jatAM rAtre eka bhAInI behudI mAMgaNI thatAM temano virodha karI navakAramaMtranA sahAre potAnA zIlane akhaMDa rAkhyuM. temanuM khamIra jAgyuM ane khumArI pragaTI. pU.zrI guruNI jIvIbAI ma.sa. pAse temaNe jJAnAbhyAsa zarU karyo hato. zAstrapriya te AtmAe eka vakhata bhojanamAM uparathI namaka laI rahelA zrI jecaMdabhAI morabiyAne namakanA eka kaNamAM pRthvInA asaMkhyAta jIvonI thatI hiMsAne dharma dvArA samajAvI uparathI namaka letAM aTakAvyA hatA. AvA dharmAnurAgI velabAIe saM. 1967 mahA suda 10 nA pU. A. devacaMdrajI svAmInA zrImukhethI pU.zrI DAhIbAI ma.sa. ane pU.zrI jIvIbAI ma.sa.nI nizrAmAM virAga tarapha pagalAM mAMDyAM. sevAH pU. guruNI sAthe sau satIvRMda sAthe rahetuM. temAM kALakrame azAtAnA udaye pU.zrI mANikyabAI ma.sa.ne dRSTie dekhAtuM nahIM ane kaMThamALa thatAM tenI dAruNa vedanA thatAM pU. zrI velabAIe potAnI ziSyA pU. mANikyabAInI sAra-saMbhALa ane sevAnI javAbadArI pU. guruNI-AjJAe pote upADI lIdhI. eka vakhata kaccha-prAgapura tarapha vihAra karatAM rastAmAM be cAraNa bahenoe temanI sAthe rAtavAso gujAravAnI vAta karI tyAre temaNe samayasUcakatApUrvaka ajANyA hovAne kAraNe nA pADI dIdhI. pU.zrI velabAI gaucarIe padhAratAM to temanI gaucarI te sarasAIvALI gaucarI kahevAtI. niHsvArthabhAve nirdoSa AhArAdi lenAra ane denAra baMne sadgati prApta kare che, eTaluM to tenuM mahattva che. samayasUcakatA : eka vakhata pU. moTA svAmIjI sAthe pote, anya satIvRMda ane be baheno ne eka bhAI vihAramAM hatA. tyAre mArgamAM be bhAIo vaccenI thatI vAtacIta temaNe sUcakatAthI sAMbhaLI lIdhI ke sAthenI bahenonAM ghareNAM rAtre taka maLatAM paDAvI levA. te vAta sevAbhAvI gopALajIbhAIne karatAM temaNe eka Arabane cokI mATe rAkhyo. sAvadhAnI Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 ] [ aNagAranAM ajavALA rAkhI to rAta nirvighne pasAra thaI gaI. eka jainetarabhAI divAla kUdI upAzrayamAM AvatAM tene jorazorathI paDakAryo ane Avyo tevo jato rahyo. pU.zrI AvAM nIDara, jAgRta ane sAvadhAna rahetAM. vyasanamukti : pU.zrI velabAIne cAnuM bhAre vyasana hatuM. vihAramAM cA na maLatAM temane bhAre becenI thatI. pU. gurudevazrI zAmajI svAmInI cA choDavAnI AjJAne A ziSyAratne sAdara svIkArI lIdhI. cA vagara zarUAtamAM temane khUba takalIpha paDI, paNa Akhare te cAnA vyasana upara pU. satIjIe vijaya meLavyo ane pachI evo niyama banI gayo ke dareka saMyamIe anya tyAga sAthe cAno tyAga karavo ja. evuM banatuM ke kacchanA rava gAme temano cAturmAsa thatAM pU.zrI mANikyabAI ma.sa.nA kaMThanI madhuratAbharyA vyAkhyAnamAM paryuSaNa-parvathI roja eka sarpa Avato. vyAkhyAna sudhI te jhUlyA karato. parvanI pUrNAhutie bAjunA khaMDeramAM te sarpadehano mRtadeha dekhAyo. bhacAumAM pU.zrI mAnakuMvarabAI ma.sa.nI tabiyata bagaDatAM saMghavALAe temane mATe TeksI maMgAvela tyAre pU.zrIne te vAta pasaMda na paDatAM AkhI rAta pU.zrI mANikyabAI ma.sa.e ajarAmarajI svAmInuM smaraNa karyuM. pU. zrI ajarAmarajInuM smaraNa karatAM savAre te TeksIvALo Avyo ja nahIM. pU.zrI khuza thaI gayAM. khamIra : pU.zrI vagere saM. 2009mAM cAturmAsa mATe dhorAjI jatAM rastAmAM vaDiyAnA nadI kAMThe upAzraye UtaratAM puSkaLa varasAda varasatAM upAzrayanI dIvAla tUTI paDI. pANI upAzrayanI aMdara bharAvA mAMDyuM. badhuM ja jaLabaMbAkAra thaI gayuM. nadI upAzraya jANe eka thaI gayAM. sarve pU. satIvRMde pahelA mALe pahoMcI TUMkamAM pratikramaNa karI sAgArI saMthAro lIdho. navakAramaMtranA jApa zarU karyA ane rAtanA prathama pahorathI nadInAM pUra osaravAM mAMDyAM ane teo jIvaleNa upasargamAMthI mukta thayAM. AryapuruSoe samatAmAM dharma karyo che. sukha, du:kha, mAna-apamAnamAM je kSubdha thato nathI, tevA ubhayane eka bhAvathI svIkAranAra sthitaprajJa hoya che. eka vakhata kacchanA raNa bAju bhomiyA sAthe vihAra karIne jatAM teo bhUlAM paDyAM. khUba thAkyAM ane pANInI khUba tarasa lAgI. sAthe rahelA vairAgI bhAI Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] | [ 145 pAsethI badhAMe sUjhatuM pANI vAparyuM paNa pU.zrI mANikyabAIe cAlavAno ane pANIno pariSaha samatAbhAve sahana karI pANI vAparyuM nahIM. velIe AvyAM so phUla: jayavaMtA jaina zAsanamAM samuktala kIrti prasarAvanAra ajarAmara saMghanA aDhIso varSanA itihAsamAM somAM varSamAM pravezelA cAritrAtmAomAM sau prathama pU.zrI velabAI svAmI hatAM. rApara saMghane AMgaNe viza vIza varSathI birAjita pU.zrI velabAI ma.sa.nI 100mI janmajayaMtI nimitte janmazatAbdI UjavAI, tyAre jogAnujoga teo 100 ziSyAonA guruNIpade hatAM. zata varSe jyAre teonI janma zatAbdI UjavAI tyAre dUra-sudUrathI dareka saMpradAyonAM sAdhu-saMto-satIjIonA, saMghonA, zreSThIonA zubhecchAnA saMkhyAbaMdha patro AvyA hatA, jenA saMdarbhe vAtsalyanI vahetI dhArA' zIrSaka heThaLa "mANikya-latA" ziSyAmaMDaLanA saMpAdana heThaLa vIra saM. 2515-vikrama saM. 204pamAM pustaka pragaTa karavAmAM AvyuM hatuM. je eka aitihAsika sImAcihnarUpa banI raheze. jhagamagatuM jhavera pU. zrI jhaverabAI svAmI [lIMbaDI ajarAmara saMpradAya] nAma : (moMghIbahena) dIkSA nAma : pU. zrI jhaverabAI ma.sa. mAtApitA : sonabAI karamaNabhAI lakhadhIra sAvalA. sthaLa : khorAI gAma. janma : vi.saM. 1964, jeTha suda 4. dIkSA : 20 varSanI uMmare, jeTha suda bIja, saM. 1983. dhIre gariyA sidga-dhIra sAdhaka samabhAva sahana kare. Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 ] [ aNagAranAM ajavALA kacchanI dharA eTale saMtaratnonI bhUmi gaNAya che, jemAM AvelA vAgaDa prAMtamAM perisa jevuM gaNAtuM khAroI gAma. jyAM sukhI gaNAtI evI jainonI vastI ghaNI. tyAM evA eka jaina sAvalA kuTuMbamAM karamaNabhAI lakhadhIra pitAne tyAM mAtA sonAbAIne khoLe putrIratnano janma thayo vi.saM. 1964 jeTha suda 4ne divase. lADakavAyI eka ja dIkarI moMgherI hatI. tethI nAma paNa moMghI rAkhavAmAM AvyuM hatuM. nAnI uMmaramAM dIkarI moMghInAM lagna karavAmAM AvyAM paraMtu saMsAra zuM che, kone kahevAya te samajatAM pahelAM ja tenuM lagnajIvana khaMDita thayuM. mAnavInI bhItaramAM ja vRMdAvana che. jo te samajI zake to potAnA jIvanane raNa banatuM verAna thatuM aTakAvI zake che. naMdanavana samuM banAvI zake ane jo AtmAnA zAzvata sukha meLavavA tenA saMsAra-sAgaranuM sukAna pheravI nAkhe to tenI mokSanI maMjhila taraphanI gati zarU thaI jAya che. udaya jAge che. nimitta maLe che ane te upAdAna zuddha karavAnI tAkAta meLavI jAya che. evI ja rIte moMghIbahenanA jIvananI dizA palaTAI gaI. aMdaranuM ane aMtaranuM hIra jhaLakI UThyuM. AtamadevanI upara lAgelA karmonA thara dUra thavA mAMDyA. jJAnacakSuo upara lAgelAM paDaLo eka pachI eka kharavAM lAgyAM. hIro jhagArA mAravA lAgyo. kadAca tethI ja temanuM nAma jhavera rAkhavAmAM AvyuM haze. moMghIbahene banelI karuNa ghaTanAmAMthI temanAmAM vairAgyano dIpa pragaTyo. satsaMga, svAdhyAya, saMvega zarU thaI gayA. svarUpavAna hatAM ane svarUpane nIrakhavA mAMDyAM. sauMdaryavAna hatAM. AtmAnA samyak sauMdaryane oLakhavA mAMDyAM. puNyavAna ne bhAgyavAna paNa kharA ke bhakta thaI bhagavAna banavAnA raste javAnA bhagIratha prayatno temaNe zarU karI dIdhA. piyarapakSa ane zvasurapakSanA sabhyone samajAvI temanI AjJA meLavI 20 varSanI uMmare temaNe jeTha suda bIja saM. 1983mAM lIMbaDI ajarAmara saMpradAyamAM dIkSA lIdhI. moMghImAMthI pU. zrI jhaverabAI ma.sa. banyA. ghaNAM gAmomAM vicaraNa karyuM. pote dharmanuM UMDuM jJAna meLavatAM rahyAM ane anyane jJAna pamADatA rahyA. pU. zrI jhaverabAI ma.sa.mAM jatanAno guNa hato. kapaDAM mahine dhovAnAM, AhAramAM saMyama, svAvalaMbI, puNyazALI jIva, vinA ziSyoe Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 147 100 ziSyonAM guruNI kahevAtAM. temanA nAmano ja saMghADo cAlato. chellAM traNa varSa paganI takalIphane kAraNe lAkaDiyA gAmamAM sthiravAsa rahyAM. samatAbhAva ghaNo-je pATa upara birAjamAna hatA te pATa upara ja rahyA. pariSaho-upasargo samatAbhAve sahetAM. koIne takalIpha nahIM pahoMcADavAnI. svabhAva saraLa tethI aneka ziSyAo temanI sevAmAM khaDepage. temanAM aMtevAsI pU. zrI sUrajabAI svAmI traNa varSa temanI sAthe ja rahyAM. chellA be, traNa divasa teone peTamAM dukhavA AvyuM. DaoNkTarane bolAvavAnI, batAvavAnI temaNe nA pADI. A to have mAro chello dukhAvo che tema kahI pU. zrI sUrajabAI ma.sa.ne potAnAM kapaDAM taiyAra karI rAkhavAnuM kahyuM. temanAmAM vacanasiddhi hatI. bhaviSyanAM eMdhANa teo vartI zakatAM. AyuSya pUrNa thavAnA thoDA samaya pahelAM pramukhazrI bhUja tarapha javAnAM hoI darzane Avela temane mAMgalika kahyuM paNa javAnI nA pADI. koIne aMtarAya na ApavA anya satIjIo vApare te mATe pote paNa vAparyuM. aMte temano jIvanano dIpa bujhAto jato hato. navakAramaMtranI dhUna jApa vagere dhUna cAlu hatAM. savAre 8-30 vAge dasa mahAsatIjInI hAjarImAM saMthArAnAM paccakhANa karAvavAmAM AvyA. sAroye saMgha ane samAja hAjara rahyo hato ane pU. jhaverabAI svAmIe 10-10 vAge potAnI jIvanalIlA saMkelI lIdhI. doDha kalAke temano saMthAro nipajyo ane aMte temano AtmA pAMkho phaphaDAvato aMtimayAtrAe UpaDI gayo. Aje temanI ziSyA pU. zrI sUrajabAI ma.sa. 78 varSanI uMmare 59 varSanAM paryAyadhArI sAthe 98 ziSyAo sAthe vicArI rahyAM che. temanAmAM bilakula aham nathI. prabhutAmAM laghutAnAM darzana thAya. jJAnapipAsA ghaNI. ArAdhanAmAM masta rahe. temanA aMtevAsI viduSI ane vicakSaNa pU. zrI vijyAbAI ma.sa. 50 varSano saMyamaparyAya dharAve che. temanI ziSyAonuM ghaDatara, zista, kalA va. zIkhavavAnI temanI anokhI rIta e temanuM lIMbaDI ajarAmara saMpradAyamAM anokhuM yogadAna che. nimitta maLatAM AtmAnA avAje upAdAna taiyAra thayuM. AtmAnA avAjanI dizAmAM kartavya bajAvyuM. aMtaHcetanAthI jAgRta thayelo vicAra, tenA Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 ] [ aNagAranAM ajavALA AdhAra para karavAmAM Avela karma je bhagavAnane arpita che te karma pU. zrI jhaverabAI svAmInI bhakti ane sAdhanA banI gayAM ane divya rAha tarapha vaLI mRtyunI divyatAne pAmI gayAM. A che aNagAra amArA....Apane amArA koTi koTi vaMdana hajo. eka maghamaghatuM phUla bA. bra. pU. zrI prazastibAI ma.sa. [ajarAmara saMpradAya nAma : pramIlAbahena. dikSA nAma : pU. zrI prazastibAI ma.sa. mAtApitA : jhaverabAI hemarAjabhAI borIcA. sthaLa : rApara tAluko, trabau gAma. vyavahArika jJAna : esa. esa. sI. pAsa. dIkSA : 21 varSanI uMmare, I.sa. 19-2-94. jAvajIva parIsahA uvasaggA ya saMkhAya / saMbuDa dehameyAe iti panneM hiyaase|| sabbeDDehiM amucchie Au-kAlassa paare| tihakakhaM paramaM kaccA vimohannayara hiyaM / / AtmasaMyama jALavI dehanI paravA na karatAM jIvanaparyanta saMkaTo sahevAM joIe. titikSAmAM ja Atmahita samAyeluM che. gulAbanA bagIcAmAM jaIne kahIe ke sugaMdha nathI levI to kema cAle! tevI ja vAta che. sthAnakavAsI jaina samAjanI. te samAja Aje anerI sugaMdhathI maghamaghI rahyo che. temAMthI aneka puSponI sugaMdha huM meLavI rahI chuM te mAruM parama ahobhAgya che. tevI ja vAta che lIMbaDI ajarAmara Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [[ 149 saMpradAyanI. aneka vidvAna gurujIo ane guruNIothI te saMpradAya zobhI rahyo che. temAM eka evuM suvAsita puSpa che, jenI maheka A janmapUratI nahIM paNa janamojanamanI haze to ja A bALapuSya bAlyavayathI jANe potAnA jIvananI keDI kaMDArIne AvyuM hoya tema te koI mukAma tarapha, mukti tarapha nizcita pagalAM mAMDe che. nathI koI nimitta tenA AtmAne jagADavA mATe, jANe tenuM upAdAna taiyAra ja hoya tema te dIkSApaMthe cAlI nIkaLe che. te che pramIlAbahena, jemano janma kaccha dezanI pavitra bhUmimAM rApara tAlukAnA nAnakaDA traMbau gAmamAM pitA hemarAjabhAI borIcAne khoraDe ane mAtA jhaverabAIne khoLe thayo. svAbhAvika che ke mAtApitAnA saMskAra tene vArasAmAM maLe ja. pramIlAbahena zALAno abhyAsa karatAM karatAM esa. esa. sI. sudhIno abhyAsa prathama naMbare pAsa karatAM rahyAM ane sAthe sAthe dIkSA levAnA bhAva jAgatAM mAtApitAnI anujJA paNa maLI gaI. lIMbaDI ajarAmara saMpradAyanAM pU. zrI prabhAvatIbAI pAse saMyamanI tAlIma ane jJAna prApta karyA bAda 21 varSanI uMmare I.sa. 19-2-94mAM temaNe pravajyA aMgIkAra karI ane emanuM nAma pU. zrI prazastibAI ma.sa. tarIke jAhera thayuM. temanI bhaNavAnI laganInI sAthe ja temanI saralatA, vinamratA, nikhAlasatA temaja darekanA dilane jItavAnI emanI pAse ajoDa kalA che. eka dIpa asaMkhya dIpane pragaTAve tema temanAM nAnAbahena damubahene paNa dIkSA grahaNa karI je atyAre pU. zrI dIptibAI ma.sa. tarIke oLakhAya che. e saMyamI AtmAo vicaraNa karatAM karatAM ghaNA AtmAone dharmathI, jJAnanI prabhAvanA karatAM karatAM jAgRta karatAM jAya che. bIjA Azcarya ane AnaMdanI vAta e che ke Aja saMpradAyamAM bhacAu gAmanA vatanI evA eka ja parivAranA cAra sabhyoe pa-6 varSa pahelAM muMbaI nagarImAM aMdherImAM dIkSA lIdhI. pU. zrI paMthakamuni-pati, pU. zrI siddhizIlAjI ma.sa. temanAM patnI, pU. zrI muktizIlAjI temanAM putrI ane pU. zrI naitikacaMdrajI temanA putra ema cAreya jaNAe eka sAthe dIkSA grahaNa karI. pU. zrI paMthakamunizrI cothA ArAnA muninI yAda apAve tevA che. Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 ] [ aNagAranAM ajavALA pU. zrI siddhizIlAjI ma.sa. bahu premALa, saraLasvabhAvI, jJAnI-dhyAnI ane stavano evAM suMdara gAya jANe bhakta paNa ekarasa banI bhagavAna banI jAya! pU. zrI muktizIlAjI ma.sa. 18 varSanI uMmaranAM bALasAdhvIjI che. thokaDAnuM temane abhuta jJAna che. doDha kalAka sudhI vyAkhyAna ApatAM thAke nahIM ane temanI uMmara jeTalAM siddhAMto-sUtro temaNe kaMThastha karyA che. pU. zrI naitikamunijI nAnA 16 varSanI uMmaranAM bALa tapasvI che. ajarAmara saMpradAyamAM AvI teo sarve potAnA nizcita mArga upara jJAnIdhyAnI banI saMyamapaMthane ujALatAM AgaLa vadhI rahyAM che, jANe ajaraamara banI saMpradAyanuM nAma ajarAmara sArthaka karavAnA na hoya! jenuM samatAmAM mana che teone Akho saMsAra jitAyelo che. A che aNagAra amArA temane amArA koTi koTi vaMdana hajo. jJAna dIvaDI pU. zrI divALIbAI ma.sa. (dariyApurI saMpradAya) paricaya : nAma : divALIbahena gurujI : pU. zrI raghunAthajI svAmI logaM ca ANAe abhisamecA akuomayaM je satyanI AzAmAM hoya che ene jagatamAM koIno bhaya raheto nathI. ane sarvathA sanAtha ane nirbhaya che. (ArAdhanA, arpaNatA ke bhakti eka yA bIjA svarUpe eka bhAvanAsUcaka ja che, paraMtu bhaktine nAme koI aniSTa tattva pesI na jAya eTale zrI AcArAMgakAra "satyanI ArAdhanA karI vyaktipUjA nahIM paNa guNapUjA batAve che). khe to bhava"--tAro dIvo tuM ja thA. potAno dIvo svayaM bano. Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 151 buddha temanA aMtima divase mAtra traNa zabdo bolyA. prakAza zodhavo hoya to svayaM aMdara UtarIne prakAza zodhavAno hoya che. bahAra ajavALuM zodhavA javAnuM nathI. potAnI bhItaramAM ja najara karavAnI che, to ja satyaprakAza lAdhaze. AtmasAkSAtkAra thaze. paramatattvane pAmI jIvanano artha prApta karI zakAze. aMte parama tattvanA prakAzane pAmI zakAze ane jIvana sArthaka banaze. evAM ja hatAM pU. zrI divALIbAI AryAjI. temanA nAma pramANe temanuM aMtara jJAnanI tejasvI dIpikA samuM jhaLahaLatuM hatuM ane samAjamAM jJAna ane vyAkhyAnathI dIpotsavInI jema jhagamagatAM hatAM, kAraNa dIkSA aMgIkAra karyA bAda pU. zrI guru bhagavaMto ane guruNImaiyAnA pAvana sAnidhyamAM rahI AgamanA sUtrono-Agamika sAhityano khUba ja UMDo abhyAsa temaNe karyo hato. jeo kharekhara sthAnakavAsI jaina zAsananA temaja dariyApurI saMpradAyanA tejasvI, ojasvI, pratibhAsaMpanna, AgamanAM UMDA abhyAsI, vizALa ziSyA parivAranA dhAraka sAdhvIratnA hatAM. custa AcArasaMhitAnA kaDaka rIte pAlanakartA ane Agama pramANe sAdhu samAcArInuM pote pAlana karavAmAM udyamI hatA. eTaluM ja nahIM potAnI ziSyA pAse paNa prema ane mIThAzathI jarUra paDe to kaDaka anuzAsanathI paNa vizuddha samAcArInuM pAlana karAvatA. evA pote gujarAta, jhAlAvADa temaja saurASTranA khamIravaMtAM ane gauravazALI sAdhvIjI hatAM. sAdhvI hovA chatAM eka pratibhAsaMpanna sAdhu samA AgavI pratibhA dharAvanAra hatAM, eTale temanA AcAra, pratibhAzALI vyaktitva ane jJAnasabhara temanA prakhara vyAkhyAnanI tejadhArAthI sAruMye gujarAta prabhAvita thatuM. satya sAkSAtkAra mATe che. siddhAMto jIvavA mATe che. siddhAMta na jIvAya tyAM sudhI mANasa adhUro gaNAya che. krodha na karavo joIe paNa jo tenA upara kAbU na meLavAya to e siddhAMta jivAyo tema kaI rIte kahI zakAya? gAMdhIjIe satya-ahiMsAnA siddhAMto saMpUrNa rIte Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1para ] [ aNagAranAM ajavALA jIvI batAvyA. ramaNa maharSie maunano mahimA gAvAne badale mauna jIvI batAvyuM ane mauna sAdhanAnI phalazrutinAM lokone darzana karAvyAM. narasiMha mahetAe temanI aMtaranI anubhUtine bhajano dvArA gAI batAvI ane jIvI batAvI. temanA jIvanamAM banelI aghaTita ghaTanAo-jagata parathI temanAM vahAlAM svajanonI vidAya thaI to paNa temaNe te ghaTanAono svIkAra karyo. duHkhanI ghaDIe paNa bhagavAnamAM bharoso vyakta karIne, tenI marajI pramANe jIvana jIvI batAvyuM. evAM ja hatAM ApaNAM satIratno ane pU. zrI divALIbAI ma.sa. je siddhAMtane jIvI jANatAM. vicAravA jarUra evuM thAya ke ApaNe chadmastha AtmA kyAre evA thaI zakIzuM ke Avo parama paramAtmAyoga ApaNane prApta thAya? mAnavajIvanamAM Utara-caDa nizcita hoya che, tema da. saM.mAM thoDo samaya tenI sthiti asthira thaI hatI. tethI saMpradAyane eka vyaktinI dhurA taLe mUkavAnI jarUra UbhI thaI. tethI AkhA saMghanuM hita, artha, kArya samajI zake, saMkaTo, vipatti kaleza AvavA chatAM sahana karI saMghanAM hitamAM pagalAM bhare, potAnI vidyA, DahApaNa, vicAra, vivekane sadAcArathI saMghanuM bhaluM karI zake evA pUjaya puruSane padavI upara sthApavAnI jarUra UbhI thaI ane AnI pasaMdagIno kaLaza pU.zrI raghunAthajI svAmI upara DhoLAyo. saMpradAya sArI rIte cAlavA lAgyo. kyAreka gAbaDuM paDatuM ke vAvAjhoDuM AvatuM paNa yatakiMcita pagalAM letAM te samAI jatuM. badhAM sAdhu-sAdhvIo eka ja AjJA nIce cAlatAM. pU.zrIno pU.zrI AcArya bha. pratyeno temano pUrNa bhaktibhAva ane sadbhAva hato. pU. zrI prati temane mAna hatuM, ane pU. zrI divALIbAI ma.sa.e A.bha.nI AjJAmAM potAnuM jIvana samarpita karyuM. A satIratnonAM zIla, satyatA ane prajJA evAM khIlelAM hatAM ke jenA kAraNe AgamanAM UMDAM rahasyo teo sArI rIte samajI zakatA ane jijJAsu ane mumukSuone sArI rIte samajAvI zakatAM. pU. zrI divALIbAI ma.sa.ne aMtaHskuraNA thatI. tenuM sacoTa udAharaNa te temanI aMtima sAdhanAmAMthI maLI rahe che. A satIratnA chIpApoLa Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA | [ 153 upAzrayamAM amadAvAda gAme cAturmAsa birAjatAM hatAM tyAre pU. zrI divALIbAI ma.sa.ne eka divasa madhyarAtri bAda paroDhiye eka sapanuM AvyuM, jemAM teoe vizALa samudranI aMdara cAvIno jhUDo pheMkyo. udaya jAgRta thaI gayo ane teo svAdhyAya, dhyAna, AtmaciMtanamAM lIna banyAM. pratikramaNa karyuM pachI sapanAno vicAra karatAM evA nirNaya upara Avyo ke mArA jIvanarUpI jhUDAne aMtima ArAdhanAmAM sAgaramAM nAkhIne mRtyumahotsava athavA paMDitamaraNane pAmavAno maMgalakArI kalyANakArI suyoga AvI gayo che. (zrI bhagavatI sUtramAM sapanA viSe ullekho che. temAM te ja bhave ke trIjA bhave janAranA suMdara sapanAnuM varNana che.) te abhyAsanA AdhAre mahAna AtmA satIratnAe pUrvokta nirNaya karyo. tethI pU.A.bha. pU. zrI raghunAthajI ma.sA.nI AjJA meLavI jAvajIvano saMthAro karyo. te saMthAro bAvana divasano cAlyo hato ane samAdhipUrvaka AtmamastI mANatA pArthiva dehano tyAga karI paralokanI yAtrAe temano divyaAtmA cAlyo gayo. AvAM hatAM ApaNAM Agamika, khamIravaMtAM maiyA pU. zrI divALIbAI ma.sa. jeo sAdhanAlaze jIvana jIvI mRtyuMjaya banyAM. vIrAMganA hatAM. jeo jainazAsanamAM ajoDa, anupama, advitiya, anokhuM jIvana jIvI gayA. jemanI skRtinA aMzo Aje paNa vaDhavANa zaheramAM, amadAvAdamAM chIpApoLamAM jovA maLe che. temanI smRti arthe chIpApoLa zrI saMghamAM-amadAvAdamAM Aje paNa divALIbAI lAIbrerI cAlI rahI che. pU.zrI saMtanA anubhavanI temanA zrImukhethI sAMbhaLelI A vAta che. temaja pU.zrI A.bha. raghunAthajI svAmInuM jIvana caritra-I.sa. 1922mAM lakhAyela pustakamAMthI meLavelA aMzo ahIM AlekhavAno namra prayAsa karyo che. saMyamamAM rati, saMsAramAM udAsInatA hoya to mukha upara samAdhi hoya ja. AvA aNagAra amArAM... --.. amArAM agaNya vaMdana ho Apane. Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 ] [ aNagAranAM ajavALA tIrthasvarUpA pU. zrI nAthIbAI mahAsatIjI zubha nAma : nAthIbahena. janmadina ane janmabhUmi : saM. 1933, phAgaNa suda 7, I. sa. 1877, mArcamAM prAMtija mu. mAtApitA mAtA zrI gulAbabahena, pitAzrI lallubhAI narasiMhabhAI zAha. dIkSAdAtA H guruNImaiyA : pU. zrI jhalakabAI ma.sa.nAM suziSyA pU.zrI jaDAvabAI AryAjI. saMyama svIkAra : saM. 1961, mAgazara suda 7, tA. 10-12-1904, guruvAre, mu. prAMtija. saMpradAya : dariyApurI ATha koTi sthAnakavAsI jaina saMpradAya. dhArmika abhyAsa dIkSA pahelAM : dazavaikAlika sUtra' ane 'u. sUtra 19muM adhyayana' kaMThastha karyuM. 100 uparAMta thokaDAM, 300-400 sajhAyo kaMThastha karI lIdhI. saMskRta, prAkRta, vyAkaraNa ghare zIkhyAM. dIkSA bAda: usUtra', dazavaikAlika", "naMdI sUtra', "dazAzruta skaMdha', "anuttarovavAI', 'sukha vipAka sUtra' vagere kaMThastha karyA. dIkSapradAna : pU. zrI kAntAbAI ma.sa, jhabakabAI ma.sazakarIbAI ma.sa, temanAM praziSyAo sarvazrI : bA. bra. pU. AnaMdabAI, jasavaMtIbAI, kusumabAI ane praphullabhAI, zakarIbAI. kALadharma : saM. 2033nA bhAdaravA vada 11ne divase. nIlakamaLo ane vizALa jalarAzivALA sarovarathI zobhatuM sthAna ane vividha dharmothI opatA udAra caritavALA evA mAnava-nivAsovALA prAMtija nagaramAM suzrAvaka zrI lallubhAI narasiMhabhAI zAhane tyAM mAtA gulAbabahenanI kukSie nAthIbahenano janma thayo hato. cha dIkarInA mRtyu upara nAthIbahena upara TUcako karavAmAM Avyo. aNIno cUkyo so varSa jIve ema nAthIbahenane kacarAmAM vALavAmAM AvyAM ane so varSa upara AvI gayAM. Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 155 nAma tevA guNaH kudaratI rIte ja jemanuM nAma sArthaka thayuM evuM temanuM nAma nAthI rAkhavAmAM AvyuM. nAthu dhAtu eTale ke zubha icchavuM, nAtha thavuM. tenA uparathI nAthI zabda prayojAya che. nAthIbahenanA pitAzrI siddhAMtavAdI ane hoMziyAra. maMtrataMtramAM mAnatA nahIM. eka vakhata jAtioe maMtreluM mIThuM arihaMtanuM nAma laI pote khAI gayA ane batAvI dIdhuM ke mane kazuM nahIM thAya. dharmamAM temane khUba zraddhA hatI. paNa tAtIti vRddhi thA-bIjo ApaNane sukhaduHkha Ape che tema mAnavuM e buddhino bhrama che, mithyAtva che. jIvane kRtakarmanAM phaLa bhogavavAM paDe che tevI temane sAcI zraddhA hatI. rAha phaMTAyoH nAthIbahenanAM lagna 12 varSanI uMmare thayAM hatAM, paNa hajI temaNe sAsare paga paNa mUkyo na hato ane ekAeka vaidhavya temanA jIvananA AMgaNe AvIne UbhuM rahyuM. tyArabAda nAthIbahenanI vaya vadhatAM satsaMge dharmajJAna meLavavA puruSArtha Adaryo. "dazavaikAlika sUtra', 'uttarAdhyayana sUtra'nuM 19muM adhyayana, 100 uparAMta thokaDAM, 400 jeTalI sajhAyo kaMThastha karyA. saMskRta, prAkRta, vyAkaraNa vagere badhuM ja ghare rahIne zIkhyAM. jJAnastha patta viratiH jJAnanuM phaLa te saMyamavrata che. 27 varSanI uMmare yuvAnInA prAMgaNamAM pravezatAM temane dIkSAnA bhAva thavA mAMDyA. ane vIra saM. 2431nA mAgazara suda 7 guruvAre (tA. 10-12-1904) pU. zrI jhalakabAI ma.sa.nAM suziSyA pU.zrI jaDAvabAI ma.sa. pAse prAMtIja mukAme pravajyA aMgIkAra karI. jJAnayajJa ane sevAyajJa : jJAnapipAsu to teo hatAM ja, paNa zAstrIya jJAna karatAM paNa sevA ane vaiyAvaccane teo mokSanuM dvAra, prathama sopAna mAnatAM. pU.zrI vIrendra muninA zabdomAM : "pheda mahatta, mArAthI vadhAre khavAya nahIM, tapa thAya nahIM, 1970mAM saLaMga 4 upavAsa karyA. zAhapurathI pU.zrI satIrano nAthIbAI ane pU.zrI jasIbAI mAre mATe khAsa laviMga, sAkarano bhUko vahorI doDI AvyAM. te samaye pU. nAthIbAInI uMmara 102 varSanI hatI. dIkSAparyAya ane uMmaramAM mArAthI moTAM paNa mahAsAdhune AMTI mAre evAM jJAnI." pUzrI nAthIbAInA hRdayamAM sarve jIva prati karuNA hatI. hitabuddhi Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 ] [ aNagAranAM ajavALA hatI. netramAMthI sadAya amI jharyA karatuM. temanA hAthapaga sadAya sAdhvIjIonI sevAmAM gatimAna rahyA. sevAdharma H paramagahano yoginAmapyagamyam II nava varSa sudhI mAMdA rahelAM pU.zrI kAntAbAI ma.sa.nI akhaMDa sevA karI. temane paDelA ghArAmAM davAmAM boLelI dIveTo mUkI. eka narsanuM adbhuta sevAkArya karI temane zAtA pamADatAM. pU.zrI vIjakorabAI ma.sa.nA gUmaDAM Adi dardomAM temano ja hAtha temane zAtAkArI lAgato. potAnAM guruNImaiyAnA sAraMgapura mukAme sthiravAsa daramiyAna teo kALadharma pAmyAM tyAM sudhI temanI temaNe ekadhArI sevA karI. pU.zrI jhabakabAI ma.sa.ne kensaranuM jIvaleNa darda thatAM temanA zarIramAMthI badabo nIkaLatI. to paNa koIpaNa jAtanI sUga vagara temanI sevA karI. pU.zrI zakarIbAI ma.sa.ne hADakAnuM kensara thatAM te AkhA zarIramAM phelAtAM khUba vedanA anubhavatA. temanI rAtadivasa khaDepage sevA karI temane svAdhyAya Adi dharmamAM rata rAkhatAM. pU.zrI nAthIbAI ma.sa. pote paNa zArIrika nabaLAIthI naMkhAI gayA hatAM chatAM sevAnA to e bhekhadhArI rahyAM. pU. zrI kAntAbAI ma.sa.ne gAma nAnuM hovAne kAraNe tene mAthe bojo na paDe te mATe thaIne temane saMthAro karAvyo' paNa bahAra pADyo na hato. pAyA vIrA mahAvodi sAdhanAnA A mahAmArge vIra puruSo ja cAlI zake che, eTale vIratAnI prathama AvazyakatA che. pU.zrI nAthIbAI ma.sa. temanA pU. pitAzrI jevAM ja vIra ane dhIra hatAM. teo hRdayathI atyaMta komaLa paNa svabhAvathI vIra hatAM. temaNe anyamatio dvArA thayelA upasargo samatAthI sahyA. gAmamAM AvelA dhADapADuothI sau bhAgyAM, paNa teo na bhAgyAM. niya mayAna sevaII tti | sarva bhayone jItanAra bhagavaMta arihaMtanA upAsako che. jANe ke bhagavAnano atizaya tyAM paNa pahoMce che. dhADapADuo kAMI paNa lUMTyA vagara bhAgI gayA. sAraMgapuranA upAzrayamAM vezadhArI guMDAone bhagADyA hatA. amadAvAdanA hullaDa daramiyAna 13mI tArIkhe 13 sAdhvIjIone jIvatAM jalAvI nAkhIzuM-nI jAsAciThThI AvatAM teo nIDaratAthI pote bAraNA pAse sUI rahevAnuM pasaMda karyuM. pU.zrI praphullAbAI ma.sa. (levA pATIdAra)nI dIkSA vakhate AvatI dhamakIo ane vinone kuzaLatAthI pAra pADI dIkSA ApI. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 157 zAstrIya jJAna : dIkSA bAda 'u.sUtra', 'daza vaikAlika', 'naMdI sUtra', 'dazAzruta skaMdha', 'anuttarovavAI', ane 'sukhavipAka sUtra' kaMThastha karyAM. amadAvAdamAM teo zrImad rAjacaMdrane maLyAM, rASTrapitA pU. gAMdhIjIne amadAvAdamAM sAbaramatI AzramamAM maLyAM. teonI sAthe zAstrIyajJAnanI carcA karI. pU. gAMdhIjInA hAthe bAvaTAno roTalo ane tAMdalajAnI bhAjI vahorI hatI. "suttA amuLI sayA, muLine savA bAranti' jyAM ajJAnI jano sUtA che tyAM jJAnI jano sadA jAgRta che." -zrI AcArAMga. eka navuM darzana H saM. 2018mAM temanA cAturmAsa daramiyAna tema ja zAhapura upAzrayamAM temaNe sthiravAsamAM rahIne yuvAnone AgaLa vadhAravA tema ja saMghanuM gaurava vadhe, saMghamAM prema, pragati ane protsAhana vadhe tevuM mArgadarzana ApatAM rahyAM. potAnA sthiravAsa mATe saMghe pU. zrI bhAtRcaMdrajI ma.sa.nI saMmati meLavyA pachI ja temaNe sthiravAsa svIkAryo. temano saMyamaparyAya 74 varSano hato. temaNe jaina siddhAMtanA sanAtana jJAnarUpI gaMgAnA pavitra jaLavaDe aneka AtmAone saMtRpta karyA. jaina zAsananI zAna ane gaurava vadhAravAmAM teo satata udyamazIla rahyAM. jaina zAsananI jyotane jalatI rAkhanAra jaina samAjanA teo eka vayovRddha, jJAnavRddha, dIkSAvRddha tIrtha samAna zobhatAM hatAM. Apane amArAM agaNita vaMdana ho! [cAturmAsa-vihAra yAdI. amadAvAda, prAMtija, amadAvAda, lakhatara, amadAvAda, kalola, vIramagAma, sAraMgapura, prAMtIja, sAraMgapura, prAMtija, sAraMgapura, kaDI, prAMtija, pIja, kalola, dhrAMgadhrA, sAraMgapura, prAMtIja, bhAdaraNa, kalola, amadAvAda, vIramagAma, lakhatara, amadAvAda, prAMtIja, amadAvAda pachI sthiravAsa.] aNanna - parama - NANI no pamAe kayAi vi / Ayagupte dhIre AyA - mAyAe jAvae / / mokSadhyeyI jJAnIpuruSa kadI paNa pramAda na kare. Atma gupta dhIra banI Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 ]. [ aNagAranAM ajavALA dehano mokSanA sAdhanArUpa mAnI nirvAha kare Apane amArAM agaNita vaMdana ho! jAvajIvaM parIssahA uvasaggA ya saMkhAya / saMbuDe dehameyAe iti patnaM hiyAsae / / savaThThahiM amucchie Au kAlassa pArae / tiikakhaM paramaMnacA vimohannayaraM hiyaM / / AcArAMga. AtmasaMyama jALavI dehanI paravA na karatAM jIvanaparyanta saMkaTo sahevAM joIe. titikSAmAM ja Atmahita samAyeluM che. zraddhA hoya tyAM dharma ane dharma hoya tyAM samatA, Ama zraddhAnAM be aMga : vIratA ane samarpaNatA. nirbaLa, svArthI, avivekI, abhimAnI, daMbhI, AtmA zraddhA karI zake nahIM ane ATalA dIrdha saMyamaparyAyamAM TakI zake nahIM. samyajJAnanuM mULa zraddhA che. Apane amArAM agaNita vaMdana ho! sapanAnI kesara pU. zrI kesarabAI mahAsatIjI [dariyApurI saMpradAya nAma : kesarabahena. mAtA-pitA : mAtA zrI samaratabahena, pitAzrI phojalAla. pati : zrI bAlacaMdra cUnIlAla maMgaLajI. janma : vi.saM. 1958 poSa mAsa, I.sa. 1902, phebruArI mahino. dIkSA : 24 varSanI uMmara, saM. 1982, jeTha suda 13. budhavAra. dIkSAsthaLa | pAlanapura (banAsakAMThA). Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 159 vihArakSetro : saurASTra, kAThiyAvADa, gujarAta, mahArASTra-muMbaI. kALadharma : saM. 2033, jeTha suda 13, bAra vAge. jyAre dIkSAno samaya hato. saMyamaparyAyanAM 51 varSa, tA. 30 me-1977mAM. deva, guru tathA dharma, ArAdhIne subhAvathI, kalyANa dhyeyane sAdhuM, bIjuM AzA kAMI nathI. chellA zvAsa sudhI niraMtara raho, A saMyamanI bhAvanA, adhyAtma sthitimAM vaho muja ure, kalyANanI sAdhanA. Ave kALa bhale vipad zira paDe, nA duHkha ke vAsanA; thAjo prApta sudharma aMta samaye, eke bIjI Aza nA... anAdikALathI vizvamAM saMsArI jIvo mATe janma-jarA-maraNano anaMta pravAha cAluM che. temaja AtmA ane karmano baMdha-anubaMdha paNa anAdithI che. anAdithI bhAna bhUlelo AtmA jyAre manuSyabhavanI prApti sAthe koI sAcA saMtano satsaMga karavA bhAgyazALI bane che tyAre te bhAgyanuM cakra palaTAI jAya che ane te AtmA samyakajJAna, darzana, cAritrano ArAdhaka banI urdhvagatie jAya che. evA ja eka mahAna AtmA pU. zrI kesarabAInI A vAta che. jemano AtmA sadAya samatAnA rasamAM jhaboLAIne pavitra ane zuddha thayelo che tevA samaratabahena temanA pati phojAlAlane temanA Avela sapanAnI vAta kahI rahyAM hatAM ke kudarate jyAM khobekhobe sauMdarya veryuM che evAM baraphathI AcchAdita evI girimALAonI kaMdarAthI zobhI rahela kAzmIranA koI parvatanA eka DhoLAva upara eka kesarakyArImAMthI phUlo viNI potAnI oDhaNInA pAlavamAM bharI doDI AvI eka bAlikA jANe mArAmAM samAI gaI. tyAre potAne paNa jANe kAzmIranI ThaMDInuM lakhalakhuM AvyuM hoya tema samaratabahena temanA patine pUchI rahyAM hatAM ke ke "bolo e phUlo zAnA haze?" tyAre patie kahyuM ke "ApaNe kAzmIra ja kyAM gayA chIe ke mane khabara paDe!" hA! te phUlo hatAM kesarataMtuvALAM, te kyArI hatI. te bAlA paNa Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 ] [ aNagAranAM ajavALA kesara hatI. potAnA pAlavamAM phUlo bharI samaratabahena pAse doDatI AvIne "bA..bA..." karatI jANe temanAmAM samAI gaI ane pati phojAlAle kahyuM ke "A tArI svapnakathA kAMIka aneruM sUcavI jAya che ke tArI kUkhethI jarUra puNyazALI pagalIvALI dIkarI pagalAM pADaze." samaratabahena saM. 1958 (I.sa. 1902, phebruArI)mAM putrIne janma Apyo, jenuM zubha nAma svapnakathA uparathI kesara rAkhavAmAM AvyuM. tene cAra bhAI ane be baheno hatI. prathama vizvayuddha (I.sa. 191417)nA samaye strIzikSaNanuM koI mahattva na hatuM. bAlikA kesara paNa sAkSarapaNAthI vaMcita rahI, paNa jyAM eka divasa eka phakIra bhaviSyavANI suNAvI gayA ke "kesaranuM AyuSya 75 varSanuM che ane tuM saMsAra choDIne dIkSA laIza. pati sAthenuM tAruM jIvana sukhad jaze. tArA pitA ghaDapaNamAM aMdha thaze ane mAtA cUDI-cAMdalA sAthe jaze." te bALakInAM jIvanamAM A bhAvikathana satya puravAra thayuM. samaya jatAM khelatI kUdatI bALakI tAruNyAvasthAmAM pravezatAM tenuM lagna zrI cunIlAla maMgaLajInAM putra bAlacaMdra sAthe karavAmAM AvyuM. paNa saMsAra va vicam kesaranAM lagnane pUrAM be varSa na thayAM tyAM to tenA pati bAlacaMdranuM mRtyu thayuM. khAnadAna kuTuMbanI susaMskArita vidhavA kuLavadhU kesarane bhAge khUba moTI mUDI AvI. A to kesara hatuM. te jema ghUMTAya tema tema caMdananI jema vadhune vadhu suvAsita thatuM jAya che. tema kesarabahenane A mUDI to zvasurajInI upArjita karelI mUDI hatI. te potAnI kevI rIte gaNAya? vaLI mAbApanuM vahAluM vyAja arthAt pautra (potAno putra) paNa nasIba na hato, to niHsaMtAnane to anya saMtAnone ja saMtAna gaNavAM ucita hatAM. tethI te komalahRdayA kesarabahene potAnA zvasurajInAM smArakarUpe rUA. 11,000nuM dAna daI maMgaLajI vamaLazI hospiTalanuM nirmANa karyuM, temaja dIkSA letI vakhate potAnI pAse bacelI tamAma mUDI hospiTalane dAna karI dIdhI. A te samayanI vAta che jyAre pAlanapura tarapha saMto-satIjIono vihAra ocho thato. tyAre te dizAmAM pU. zrI parama prabhAvaka lakSmIcaMdajI Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 161 ma. sAhebe zarUAta karI ane temanI preraNAthI pU. zrI AryAjI jhabakabAI, pU. zrI sUrajabAI ma.sA. Adi ThANA caturmAsArthe pAlanapura padhAryAM tyAre dharmapremI saMghapati zrI pItAmbarabhAIe te samayanI ajJAnatA ane karmadoSane gaNAvI bALavivAhanA kurivAjo ane bALavidhavA-paNAne kAraNe te samaye traNa bALavidhavA dIkarIo-kesara, caMpA ane tArAne jainadharmanAM rahasyo samajAvI AtmAnA kalyANArthe sAdhanA-saMyama mArga batAvavA pU. zrI satIjIone vinaMtI karI. te pramANe traNeya bahenonI Atma-hitArthe dharma-pravRttinI zarUAta thaI gaI. kesarabahena dharmaArAdhanAmAM barAbara pravRtta thaI gayAM. pote pU. satIjIo, svajano ane saMghapati temAM preraNA ane vega ApavA mAMDyAM ane dIkSAnA paMthanuM nirmANa thayuM. pAlanapuramAM zvetAMbara jaina samAjamAM sthAnakavAsI ane mUrtipUjakamAM banne phIrakAmAM eka strInI bhAgavatI dIkSAno A sau prathama prasaMga hato. pAlanapura mukAme saM. 1982nA jeTha suda 13ne budhavAre prabhAvaka AryAjI pAse "karemi bhaMte"no pATha bhaNI kesarabahene pravrajyA aMgIkAra karI pU. zrI kesarabAI banyA aNagAra. teo saraLa, suzIla, udAra, gaMbhIra, prazAMta ane zAMta svabhAvI hatA. prAyaH batrIse siddhAMtonAM parizIlana, anuzIlanane kAraNe sarva siddhAMtonAM hArdane jANavA samartha thayAM hatAM. temane sthiravAsa pasaMda na hato paNa gurujano pU. zrI jhabakabAI ma. sa. tathA pU. zrI sUrajabAI ma.sa.nI tabiyatane kAraNe vaDhavANa upAzrayamAM sAteka varSa sudhI sthiravAsa karI guruAjJAe guruNInI sevA arthe rahevuM paDeluM. te samaya daramyAna dIkSitAbahena temaja hIrAbahenane pU. zrI mahAsatIjI tarIke dIkSAbhimukha karyAM, jemanuM sthAna jaina jagatamAM viziSTa sthAna che. temane be ziSyAratna hatAM. pU. zrI prabhAbAI temaja pU. zrI vasubAI AryAjI anya dIkSitAone temanI A ziSyAne soMpI detAM. teo haMmeza vicaratAM ja rahetAM. kaccha, saurASTra, gujarAta ane mahArASTra sudhInI bhUmi temanI vihArabhUmi hatI. pote guruNI che e vAta bhUlI jarUra paDe tyAre potAnI ziSyAonI sevAzuzruSA karatAM. guru-ziSyAnI adbhuta joDI hatI. teone Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 ] [ aNagAranAM ajavALA anyonya Adara ane sadbhAva hatAM. temano praziSyAono parivAra moTo hato chatAM temanA svabhAvamAM kyAreya ugratA AvI nathI. pU. zrI kesarabAI ma.sa.nuM chelluM comAsuM saM. 2032nuM maNinagaranAM upAzrayamAM sukhazAtA ane dharmakaraNInI prabhAvanApUrvaka pUrNa karyuM. chelle cAturmAsa arthe chIpA poLa AvatAM pahelAM sAraMgapura taLiyAnI poLanA upAzraye dehane doryo. phakIranI bhaviSyavANI pramANe 75me varSe temane azAtAno udaya ane dehamAM Azakti vartAvA lAgI. pote japajApa ane svAdhyAyamAM vadhune vadhu lIna thavAM lAgyAM. saM. 2033 jeTha suda 13ne somavAre savArathI bimArInuM jora vadhavA lAgyuM. darzanArthIonI bhIDa jAmavA lAgI. 51 varSa agAu saM. 198ranA A ja divase barAbara 12-00 vAge pote pravajita thaI saMsAra choDyo hato ane Aje saMyamanAM 51 varSa bAda 12-00 vAge deha choDyo. mauna sthitimAM pUrNa samAdhibhAve navakAra maMtranAM ajapA jApa bhaNatAM urdhvalokanI yAtrAbhaNI temano AtmA prayANa karI gayo. tA. 30mI me1977. aho! Apane amArA agaNita vaMdana ho... sAcA saMtano saMga maLe, enI AjJA jIvana bane, divya rUpAMtara thaI jAye, satya darzana tyAre thAya. preme vaMdana...preme vaMdana...preme vaMdana....! Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ]. [ 163 phUlanI sugaMdha pU. zrI caMpAbAI mahAsatIjI [dariyApurI saMpradAya] saMsArI nAma : zrI kesarabahena. dIkSA pachInuM nAma : pU. zrI caMpAbAI mahAsatIjI. mAtApitA : mAtAzrI ujamabAI, pitAzrI : kapUrabhAI janmasthaLa : banAsakAMThA jillAmAM pAlanapura mukAme. dIkSAdina : mahA suda pAMcama, guru : pU. zrI sUrajabAI mahAsatIjI. dIkSAsthaLa : sAyalA. kALadharma : zrAvaNa suda pAMcama. savicAranuM eka kiraNa samagra jIvanamAM evI jyota pragaTAve che je aneka kALanA ajJAna ane mohanA timirane vikherI nAkhe che. avani upara asaMkhya lokonuM avataraNa thatuM rahe che, jemAM asaMkhya loko mAtra janmI, jIvI ane mRtyu pAmI jatA rahe che, jemanI kazIya noMdha levAtI nathI, paNa temAMnA keTalAMka evA hoya che ke jemanAM kAryo ane karmo phUla jevA sugaMdhita hoya che je potAnA ane bIjAnA jIvanamAM potAnI suvAsa phelAvatAM jAya che. evI ja rIte suvAsa phelAvatI dIkarI kesarano janma pitA kapUrabhAI ane mAtA zrI ujamabAIne khoLo thayo. samaya jatA kyAM vAra lAge che. lADakoDamAM UcharatI pAMgaratI saMskArI dIkarIe yauvanamAM praveza karatAM temanAM lagna karavAmAM AvyAM. paNa...re...jIvanavRkSanI DALa upara kalarava karatA be paMkhImAMthI eka paMkhI kALanA bANathI vIMdhAI gayuM ane nAnI uMmaramAM kesarabahenanA jIvananA AMgaNAmAM vaidhavya dastaka daI gayuM. jIvananA eka navA moDa upara AvIne UbhelAM kesarabahenanA jIvane eka vaLAMka laI lIdho. pAlanapuranI pAvana dharatI upara dariyApurI saMpradAyanA vidvAna yogI puruSa pU. zrI lakSmIcaMdajI ma. sA.nuM padArpaNa thayuM. 13 Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 ]. [ aNagAranAM ajavALA kesarabahenanA bALapaNanAM sAthI tArAbahena ane kesarabahenanI tripuTI gurudevanAM satsaMgamAM AvavA lAgI. temanA bhAvinA ujjavala bhAva jotAM temane navo rAha cIMdhavA mATe pU. zrI gurudeve pU. zrI sUrajabAI ma.sa.ne pAlanapura comAsuM karavA vinaMtI karI ane pU. zrI sUrajabAI ma.sa.e kesarabahenane dharmanuM jJAna ApI dharmanA bhAvo samajAvyA. temanA vairAgyanA bhAvo daDha thavA mAMDyA, paNa kesarabahenanAM mAtApitA ane sagAvhAlAnA virodhavaMToLa vacce paNa kesarabahena dIkSA levAnA bhAva sAthe aDIkhama UbhAM rahyAM ane pU. zrI sUrajabAI ma.sa.nI nizrAmAM mahAsuda 5-ne divase pU. zrI temanuM ziSyatva svIkArI saMsArI kesarabahenamAMthI teo pU. zrI caMpAbAI mahAsatIjI banyAM. AgamajJAnanAM abhyAsI banyAM ane kharekhara gheghUra vaDalAnI mAphaka sarva saMtaptajanone zItaLa chAyAnAM denArAM banyAM. gurvAzAe aneka kSetrone lAbha ApatAM. eka vakhata prabhu neminAthanI nirvANabhUmi jUnAgaDhamAM teo padhAryA. te samaye goMDala saMpradAyamAMthI eka sAdhvImaMDaLa sonagaDha paMthe javA tatpara banyuM hatuM. goMDala saMpradAyano saMga temane baMdhanarUpa lAgato hato, jenA kAraNe jaina zAsanamAM goMDala saMpradAya upara jhAMkhapa lAge tevuM hatuM! AvA mahAtattvajJAnI pU. zrI caMpAbAI ma.sa.nAM pravacano sAMbhaLavA zrAvako goMDala saMpradAyanA guru pU. zrI IzvaralAlajI ma.sA. pAse pahoMcyA. temanI anumatithI teoe dariyApurI saMpradAyanA A. bha. pU. zrI IzvaralAlajI ma. sA.nI anumati meLavI pU. zrI caMpAbAI ma.sa.nuM jUnAgaDhamAM cAturmAsa karAvI te sAdhvImaMDaLane pU. zrI caMpAbAInA sAMnidhyamAM rokI temane vyAkhyAna, vAMcaNI, Agama sUtronA AdhAre samajAvyAM ane sacoTa ane coTadAra vANInA prabhAvathI e sAdhvImaMDaLane sonagaDhanA dharmanA paMthethI pAchA vaLyA. caMdra jevI zItaLa vANI, vahetI saritA jema saravANI, eka ghUMTa pIe je pANI, tRSA tenI tarata chipANI. raga ragamAM dharmano raMga, karma sAthe khelatA jaMga. viravANIthI karatA daMga, saune gamato caMpAbAI saMga. vyavasthA jaLavAya te mATe zAsanane saMpradAyomAM vibhAjita karavAmAM AveluM hoya che tethI sarva saMpradAyo maLI zAsana zobhe che. tethI koIpaNa Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 165 saMpradAyanuM hita ke unnati te zAsananI zobhA che. tevI udAtta bhAvanA A guruonAM haiye vasI hatI. saMpradAyone kAraNe koInAM haiyA vibhAjita thaya na hatA. pU. zrI saM. 2017nI sAlamAM pU. zrI madhubAI ma.sa. saMyamanAM dAna daI sarasapura padhAryAM. tyAMthI pramukhazrInI caudasa-amAse-bIje divase navadIkSitane sAthe laIne chIpApoLa vyAvahArika rIte padhAre tevI icchA hovA chatAM teo chIpApoLa padhAryAM ane khare ja tyAM pU. zrIne siviyara hArTa eTeka Avyo pAnuM phare ane sonuM jhare tema pU. zrInA mukharUpI gaMgotrImAMthI dasa vaikAlika sUtranA mAdhyame vItarAga vANI vahevA lAgI. zrAvaNa suda pAMcamanI bapore 7mAM adhyayanano prAraMbha thayo. sAMjanuM pratikramaNa karyuM ane rAtrie eka dIpa bujhAyo ane aneka dIpa pragaTyA. pU. zrI dariyApurI saMpradAyanA 'kohinUranAM hIrA' samAna hatAM. nIDara hatAM. spaSTavaktA ane vyAkhyAnamAM vikhyAta hatAM. Apane amArAM agaNita vaMdana. jhaLahaLato tAraliyo pU.zrI tArAbAI mahAsatIjI [dariyApurI saMpradAya] pAlanapuranI bhUmimAM prAtaH thayo prakAza; camakyo tAro eka mahAna...... zubha nAma H tArAmatI. janmadina ane janmabhUmi : saM. 1956, mahA suda 8. mu. pAlanapura. mAtApitA: pitAzrI bhAIcaMdabhAI vakIla. dIkSAdAtA : guruNImaiyA pU.zrI sUrajabAI ma.sa. saMpradAya : dariyApurI sthAnakavAsI. Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 ] [ aNagAranAM ajavALA saMyama svIkAra : vi.saM. 1986. vaizAkha vada pa. dhArmika abhyAsa : Agama ane sUtro kaMThasthasa 14 pustako lakhyAM. dIkSA pradAna : temanI 21 suziSyAono parivAra. vihAra: pATaNa, mULI, rAjakoTa, vaDhavANa, jorAvaranagara, viramagAma, pAlanapura, kalola, amadAvAda, lakhatara, surendranagara, prAMtija, vaDodarA, surata, muMbaI, kaccha, mAMDavI, dhaMdhukA. mahAprayANa : tA. 25-3-'80, maMgaLavAra rAtre 12-45 vAge. prAtaH thayo prakAza ? pitAzrI bhAIcaMdabhAI vakIlane tyAM ane saMskArI mAtAnI kUkhe vi.saM. 1956, mahA suda AThamanA pavitra divase prabhAte cAra putro upara putrIno janma thayo. svAbhAvika ja che ke tArAnAM tejakiraNo hase ane hasAve. e samayamAM kanyA keLavaNIne mahattva ApavAmAM AvatuM nahIM. saMskArI mAtApitAne kAraNe temanAmAM dhArmika saMskAronuM siMcana thatuM. sattara varSanI vaye tArAbahenanAM DAhyAbhAI sAthe lagna levAyAM, paraMtu hajI to temanAM lagnane varSa paNa pUruM na thayuM tyAM to DAhyAbhAIne sakhata mAMdagI AvI ane nazvaradehano tyAga karI jatA rahyA. vasaMta mahore te pahelAM to tArAbahenanA jIvana upara pAnakhara trATakI gaI. navanIta lAdhyuM H te samaye zrI tArAbahenane pUzrI sUrajabAI ma.sa.no satsaMga thayo. jIvananI kSaNabhaMguratA ane AtmAnI zAzvatatAnI pichANa thavA lAgI. zAstrano marma hAtha lAgyo. tArAbahenanI DUbatI majhadhArane dizA sAMpaDI. pU.zrI jhabakabAI ma.sa.nA samAgame temanA dharmanA saMskAra jhabakavA lAgyA. kasoTI : tArAbahenane mArga ane mArgadarzaka baMne maLI gayAM hatAM, paNa tyAM temane lohInI UlaTIo zarU thaI. pravajyAnA paMthe prayANa karatAM avarodharUpa na bane te mATe kuTuMbane khabara paDavA dIdhA vagara pU. zrI vasumatIbAI ma.sa. ane pU. prabhAbAI ma.sa. vaidyane tyAMthI davA lAvI ApatAM ane te davAthI temaNe temanI tabiyata sudhArI', paNa kuTuMbIjanonI AjJA maLatI na hatI. Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 167 "vairAgI virame nahIM, karIe kroDa upAya; lAgyo raMga majIThiyo, keme karI na jAya." eTale sudhI tArAbahenane kahevAmAM AvyuM ke tamArA guruNIne ahIMthI pAchAM vaLavAnuM kahI do, paNa juvAnImAM jogano yoga lAdhyo hato tArAbahenane. saMsAravijetA : chevaTe temane pravajyAnI rajA maLI. trIsa varSanI vaye temaNe dIkSA lIdhI. "mALA gho, gALatavo " guru AjJA e ja dharma ane e ja tapa. dIkSA ane bhikSA letAM to ghaNAMne AvaDe paNa gurunI hitazikSA levI kaparI che ane pU. tArAbAI saMpUrNapaNe temanAM guru pU. zrI sUrajabAI ma.sa.ne samarpita thayAM. zAstrAbhyAsa : aneka zAstro temane kaMThastha hatAM. temanA jJAnanI vasaMta haMmezAM khIlelI ane phAlelI rahetI. ghaNA saMpradAyonAM sAdhvIjIo sAthe zAstravAcana karatAM ane temane samajAvatAM paNa kharAM. eka vakhata zAstronuM jJAna meLavavA temanAM saMsArI sagAM AvatAM najara jatAM zAstrajJa bhagavAnajIbhAInI Takora thatAM pachI temaNe kyAreya zAstrAbhyAsanI ekAgratAne toDI nathI. khare ja! sAgaramAM DUbakI mArI motI meLavavAnAM hoya tyAre kinAre UbhelAnI paravA karavAnI na hoya. pote AgamonAM jJAtA hatAM chatAM potAnI jAtane haMmezAM vidyArthI mAnatA. khamIra ane khumArI eka vakhata vihAramAM sAme DAkuo AvyA. temanA paDakAro thayA paNa pote nirbhayatAthI zAMtithI UbhAM rahyAM ane DAkuo pAchA jatA rahyA. eka vakhata cUDA zaherathI vihAra karatAM sarpe daMza dIdho. pU.zrIne to deha ane AtmAnuM bhedajJAna hatuM. jIvanamAM utAreluM hatuM. logassanuM smaraNa karatAM temaNe vihAra AgaLa cAlu rAkhyo. zAstrajJAnanA dIvaDAnA prakAzamAM teo badhAM prasaMgone nihALIne nirNaya letAM. pU. varSAbAI ma.sa.nA epenDiksanA oparezana vakhate DaoNkTare jyAre rAtre lUkojhanA bATalA caDAvavAnI vAta karI, tyAre pote makkama rahI gyukojhanA bATalA caDAvavA na dIdhA. mAre zaraNe AvelA sAdhakanuM prabhu AjJAno bhaMga thavA daI tenuM patana nahIM thavA dauM. badhAMnA virodha vacce rUmanAM bAraNAM Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 ] [ aNagAranAM ajavALA baMdha karI logassa ane navakAramaMtranA jApa cAlu rAkhyA ane zubha saMdezo ApatuM suvarNamaya prabhAta UgyuM. pU.zrI suzIlAbAI ma.sa.nI gaMbhIra mAMdagI vakhate temanI icchA na hovAthI pote temane hospiTalamAM na khaseDavA mATe makkama rahyA. eka vakhata vihAramAM mAMsAhAra thatAM bhojanavALA gAmamAM rahevA karatAM tyAMthI thoDe dUra jaMgalamAM eka nAnIzI jhUMpaDImAM nIDaratAthI rAtavAso rahevAnuM pasaMda karyuM ane saunI saMbhALa pote rAkhatAM. bhArata-pAkistAnanA yuddha vakhate kaccha upara bhaya toLAto hato. badhAMnI tyAM na javAnI samajAvaTa chatAM prabhu mahAvIranA upAsako pAchAM pagalAM bhare nahIM. abhayanA upAsakone bhaya kevo! ema vicAratAM. zvAsanI satata ane sakhata takalIpha hovA chatAM DoLInA Agrahane svIkAratAM nahIM ane sthiravAsa karatAM nahIM. pArasano sparza : pU.zrI tArAbAI ma.sa.nA jeThajInA putra DaoN. AnaMdalAlabhAI pU.zrInI bimArI mATe ane darzanArthe AvatA tyAre temanA satsaMge temanI dharmabhAvanA mahorI UThI ane temaNe 45 upavAsanI tapazcaryA karI. eka bhAIne vyasananA rAgImAMthI dharmAnurAgI banAvyA. pote garavAM hatAM, paNa garviSTha na hatAM. sevAniSTha : vi. saM. 2001nI sAlamAM vaDhavANanA cAturmAsamAM pU.zrI jhabakabAI ane pU.zrI sUrajabAI ma.sa.nI nAdurasta tabiyata samaye temaNe ane pU. zrI kesarabAIe khaDepage sevA karI ane rAtadivasa temane sUtra-svAdhyAyanuM zravaNa karAvatAM. temanI sevArthe teo vaDhavANamAM pAMceka varSa sthiravAsa rahyA. I.sa. 2013mAM pU.zrI suzIlAbAIe temanI pAse dIkSA lIdhI, je trIjA ziSyA hatAM. tyArapachI ziSyA nahIM banAvavAnI pratijJA lIdhI. olavAto AtamadIpa: vi. saM. 2030mAM amadAvAdamAM navaraMgapurAnI borDiMgamAM mAMdagI AvI. 5deg tAva hovA chatAM paNa sUtronuM vAcana-pAcana cAlu rahetuM. upacAranI upekSA karatAM. AcAranuM pAlana karatAM. aMtima avasthAe paNa kyAreka ja sUtAM. teo mAnatAM ke ADI-avaLI gatimAM javuM hoya te ADA paDe. oThiMgaNa to temaNe kyAreya lIdhuM nathI. eka Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 169 ja sthAne besatAM. pachI tyAM tApa Ave ke ThaMDI AyaMbilamAM pANI sAthe eka dravya mAtra vAparatAM. temanAM darzanArthe niyamita rIte AvatA zrAvakonAM jIvana palaTAI jatAM. "kAyAnI visArI mAyA, svarUpe samAyA", evA nigraMthano paMtha, bhava aMtano upAya che. - zrImad rAjacaMdrajI. navaraMgapurAnI borDigamAM padhAryA. mAMdagI vadhatI gaI. pote nijAnaMdanI mastImAM. eka paNa davA nahIM levAnI. pU.zrI zAMtilAlajI ma.sA. tema ja pU.zrI vIrendramuni ma.sA. roja temane dasa vaikAlika sUtra saMbhaLAvavA AvatA. pUrNa jAgRtithI teo sAMbhaLatAM. mRtyu mahotsava banyuM H maMgaLavAra tA. 25-3-'80nA roja sAMje pAMca vAge "tamane kema che?" tema pU.zrI vimaLAbAI ma.sa.nA praznanA javAbamAM temaNe kahyuM : "huM jAuM chuM" kahetAM badhAM paccakakhANa karyA. potAnuM priya u.sUtra saMbhaLAvavA kahyuM. ekAgra citte pU.zrI kAusagganI mudrAmAM sAMbhaLatAM rahyAM. "darda vacce deha jhUlato, AtamabhAva na bhUlato, deha darda sahe dila navakAra vade, kare mRtyune paDakAra." dIpa bujhAto hato paNa AtamanuM ojasa prakAzatuM hatuM. 12-45 vAge eka tAro Athamyo ane nabhomaMDaLamAM eka tAro Ugyo. "saccassa ANAe se uvaTThie mehAvI maarNtrti|" satyanI AjJA upara Ubhelo buddhizALI mRtyune tarI jAya che." -AcArAMga sUtra. AvA hatA aNagAra amArA....Apane amArAM aMgaNita vaMdana ho! ja majA sAthamAM eka ja kAratuM hatuM. Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 ] [ aNagAranAM ajavALA virahe virAga bhaNI pU. zrI vAsaMtIbAI (vasaMtabAI) mahAsatIjI [dariyApurI saMpradAya] nAma : vasaMtabahena, 5 bahena- 1 bhAI. mAtApitA : zrI laherIbahena mAtA, pitAzrI : choTAlAlabhAI nagarazeTha jhINAzrAvaka. janmasthaLa : kalola, janma samaya : 1960, mahA suda 5 vasaMta paMcamI. jJAti : dazAzrImALI jaina. zaikSaNika yogyatA H gujarAtI 5 dhoraNa. dIkSAtithi : saM. 1987, mahAsuda pAMcama, vasaMta paMcamI. dIkSA sthaLa : mAdhupurA. dhArmika abhyAsa : 9 siddhAMta artha-bhAvArtha sAthe. vihArakSetra : gujarAta, kAThiyAvADa, carotaramAM bharUca sudhI. . kALadharma-samaya : 97 varSa pUrAM. 72 varSano saMyamaparyAya. tA. 23-12002, poSa suda 10 budhavAre rAtre 1-5 miniTe. sthaLa : amadAvAda-vijayanagara upAzraya. bhakti evI paMkhINI, jene jJAna-vairAgya be pAMkha che; cidAkAzamAM e to UDe, jene sadguru rUpiNI AMkha che. akho manoramya suMdara phUlothI lacI paDelAM DALIvALAM vRkSo jhUlatAM hatAM, suMdara kalAtmaka pAMkhovALA raMgaberaMgI pataMgiyAM phUle phUle jaI besatAM hatAM, pavana paNa jANe khuzamijAjamAM madhuruM saMgIta relAvato vAI rahyo hato...kudarate paNa jANe khobene khobe pRthvI upara sauMdarya veryuM hatu...kai khuzImAM....! paMca mahAvratadhArI zramaNonA caraNarajathI je kalolanI dharatI sadAya pAvana thatI rahI che te pAvana thayelI pastI upara dharmaniSTha mAtA Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 171 laherIbahenanI kUkhe ane jemaNe jaina-Agama, sUtra siddhAMtano jhINavaTapUrvaka zAstrAbhyAsa karyo hato tevA jhINA zrAvaka'nAM upanAmathI upamita thayelA zrI choTAlAlabhAI nagarazeThanA kuLamAM vasaMtapaMcamInI rAtrie vasaMtabahenano janma thayo hato. kudarata A Atmika sauMdaryane laIne janmelI dIkarInA AgamananI khuzAlI vyakta karI rahI hatI. tethI dIkarInuM nAma rAkhavAmAM AvyuM vasaMta. samaya saratAM vasaMtabahena 15 varSanI uMmare yuvAnInA prAMgaNamAM pagalAM pADI rahyAM hatAM tyAre...svAbhAvikapaNe thAya che tema zrI camanabhAI choTAbhAI sAthe sthAnakavAsI kuTuMbamAM temanA lagna thayAM, paNa 21 varSanI uMmare temanA jIvananI bahArane ujjaDa banAvatuM vaidhavya AvyuM. te samayamAM vaidhavya eTale vimaLatA paNa dIkarInuM purnalagna eTale pApa gaNAtuM. sAsumA sAthe vasaMtabahena haMmezAM upAzraye jatA ane virahe temane virAga tarapha vALyA. vilApane badale teo vairAgya tarapha vaLyAM. sAthe temanI bALavidhavA sakhI ghelIbahenanI saMgAthe zAstrajJa pU. zrI vrajakuMvarabAI ma.sa.nI chAyAmAM 5 varSa dhArmika abhyAsa karyo. 27 varSanI vaye pU. zrI vrajakuMvarabAI ma.sa.nI ziSya pU. zrI mANekabAI ma.sa.nI nizrAmAM dIkSA lIdhI. pU. zrI ghelIbAI ma.sa.ne pU. zrI saMtokabAI ma.sa.ne sopyAM. kAraNake pU. zrI vrajakuMvarabAIne sAta ziSyA pachI navI ziSyA nahIM karavAnI pratijJA hatI. pU. zrI vasaMtabAI ma.sa.nA 9 varSanA dIkSAparyAya bAda kalola mukAme pU. zrI gurudeva nAnacaMdrajI svAmI tathA pU. zrI samaratabAI svAmI tathA pU. zrI maNibAI svAmI sthiravAsa hatA tathA viramagAma pU. zrI harSacaMdrajI ma. sAheba sthiravAsa hatA. pU. zrI mANekabAI ma.sa. tathA pU. zrI vrajakuMvarabAI ma.sa.nA kALadharma pAmyA bAda pU. zrI vasaMtabAI ma.sa., pU. zrI maMgaLAbAI ma.sa. ane pU. zrI saMtokabAI ma.sa. tathA pU. zrI ghelIbAI ma.sa. ThANA vArA karatI banne sthaLe vinaya, vaiyAvacca tathA sevAmAM hAjara rahetA. sevA vaiyAvaccamAM pU. zrI vasaMtabAInuM jIvana vyatIta thayuM hovAthI jJAnAbhyAsa vadhu thaI zakyo na hato. 9 siddhAMta artha-bhAvArtha sAthe kaMThastha karyA. temane 5 ziSyAo hatAM. temAMnAM cAra Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 ] [ aNagAranAM ajavALA ziSyAono aMtima samaya jANI temane saMthArA sahita aMtima ArAdhanA karAvI hatI. amadAvAdamAM 22 varSa rahyAM. chellAM 7 varSa paganI takalIpha thavAthI cAra comAsAM bImAnagara, sAMragapura tathA vijayanagara karyA. 97 varSanI uMmara, 72 varSano dIrgha ane zuddha-vizuddha saMyamaparyAya. temanAM zrAvako 100 varSa UjavavA mAMgatA hatA. bImAnagarathI AgAmI cAturmAsa mATe ghaNI vinaMtIo AvI. svIkArAI paNa kharI. paNa...te madhuruM sapanuM adhUruM rahyuM. pU. zrInAM darzane pU. saMto, satIjIo, zrAvako doDI AvatAM. pU. zrInA vAtsalyamaya dhodha vahetAM. AMkhaDImAMthI amI jharatAM. te divasa ke rAtri kevI UgI! "na jANyuM jAnakInAthe savAre zuM thavAnuM che"? poSa suda dasama, tA. 23-2-2002nI budhavAranI madhyarAtrino 1 vAgatAno sumAra hato. guru-ziSyA jJAnacarcA karatAM beThAM hatAM. eka bIjAne sUvAno Agraha karatA pU. zrI sUtA. paNa teonI tabiyata lathaDatI hatI te jANI ziSyA pU. zrI haMsAbAI ma.sa.e temane pUchI saMthAro, AlocanA karAvatAM pU. zrI "jAva jIva!" bolyA ane temanI mukharekhA palaTI. navakAra maMtranI dhUna cAlu karI tyAM to pAMca miniTamAM pU. zrIno AtmA paraloke prayANa karavA UpaDI gayo. jIvo aNAi aNidhaNo aviNAso akakhao dhuo Nica / AtmA anAdi, anidhana (kyAreya nidhana na pAme tevo) arthAta anaMta, avinAzI, akSaya (kSINa na thAya tevo, dhruva (zAzvata) ane nitya che. jIva kyAreya ajIva thato nathI ane ajIva kyAreya jIva thato nathI. (bhagavatI sUtra) Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] ujvalA pU. zrI prabhAvatIbAI mahAsatIjI [ 173 [dariyApurI saMpradAya] nAma : pU. prabhAvatIbAI mahAsatIjI nAma : pU. prabhAvatIbahena. hulAmaNuM nAma bacIbahena. mAtA-pitA : pU. zrI samaratabahena. pitA zrI jasakaraNabhAI. jJAti : vIzA osavAla jaina. janmadina : saM. 1962. mAgasara mAsa. janma sthaLa H pAlanapura lagna : maMgaLadAsa mahetA (navalakhA piravAra) kuTuMbamAM. dIkSAdina : saM. 1994nA caitra suda 15. dIkSAsthaLa : pAlanapura. dIkSAguru : pU. zrI kesarabAI ma.sa.. kALadharma : saM. 2036 phAgaNa suda 12 rAtrinA 11-45 vAge (gAmanI agiyArasa). sthaLa : zAhapura. eka nAnIzI nirjhariNInuM vizvanA mahAsAgaramAM maLI javuM. potAnA vyaktitvanuM vizvavyaktitvamAM samarpita karavuM. vyaktitva jAge to ja samarpaNa saMbhave. je piMDe che te ja brahmAMDamAM che. je potAnAmAM che te ja ane ema tevuM ja sarvatra che. kALajAnA kaTakA jevI vahAlI putrIratnane janma ApI janetA samaratabahena thoDA ja samayamAM mRtyu pAmyAM tyAre A bALakIne 'bacI'nA hulAmaNA nAme bolAvI tene vahAlabharI bacIothI nahavaDAvI detAM. bacIbahenane hiranuM nAma laI, hiramaya, sAdhujIvana jIvatA evA hira nAme bhAI hatA. pAlanapuranA rahIza maMgaladAsa rAyacaMda mahetA (navalakhA parivAramAM)nA suputra amaratabhAI sAthe bAlavayamAM bacIbahena lagnagraMthIthI joDAyA. temaNe ubhayakULamAM saMskAritAno dIvaDo pragaTAvyo, Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 ] [ aNagAranAM ajavALA paNa lagna pachI mAtra cha mahinAmAM temanA saubhAgyano dIvaDo olavAyo. te samaye sthAnakavAsI samAjamAM cha baheno bALavaidhavyanuM jIvana pasAra karI rahI hatI. A dIkarIo uttamottama AdhyAtmika paMthe vaLI potAnuM jIvana ujvaLa banAve tevI bhAvanAthI prerAI suzrAvaka pItAmbarabhAIe pU. zrI lakSmIcaMdajI mahArAja sAhebane vinaMtI dvArA abhuta cAritraniSTha, sadAya AcArasaMhitA pramANe ramaNatA karanAra evA pU. zrI jhabakabAI ma.sa. tathA pU. zrI sUrajabAI mahAsatIjInuM pAlanapura mukAme comAsuM nakkI karAvyuM. pAlanapuramAM gujarAtI saMta satIjInuM prathama vicaraNa thayuM tyAre pU. zrI kesarabAI ma.sa., pU. zrI caMpAbAI ma.sa. tathA pU. zrI tArAbAI ma.sa. traNeyanI dIkSA thaI. te ja samayamAM pU. zrI maphatabahena tathA pU. bacIbahena saMsArapakSe naNaMda-bhojAI thatAM. baMnene vairAgyabhAvanA prabaLa thatI jatI hatI, paraMtu mAtApitAnAM rAgabhAvane kAraNe 15 varSa sudhI teo saMsAramAM paNa vairAgya avasthAmAM rahyAM paNa samakita jIva gharamAM rahe paNa enA haiyAmAM ghara na rahe ane aMte eka vakhata jIvaNavADInA udghATananA muhUrta mATe jyAre jyotiSIne bolAvavAmAM AvyA tyAre bacIbahenathI rahevAyuM nahIM ane potAnI dIkSA levAnuM muhUta paNa te jyotiSI pAse kaDhAvI lIdhuM. caitra suda 15nuM muhUta AvatAM temaNe pitAne ane zvasurapakSe jANa karI temanI anumati mAMgI. anujJA maLI. dIkSAnI taiyArI thavA mAMDI. tyAre zvasurapakSe paNa temAM potAnI anujJA sAthe AnaMda vyakta karyo ane dIkSAnI zobhAyAtrA potAne tyAMthI nIkaLaze tema jaNAvatAM saraLatAthI bacIbahene te vAta svIkAratAM saM. 1994 caitra suda 11ne divase bacIbahenanI mahAbhiniSkramaNanI zobhAyAtrA temane zvasuragRhethI nIkaLI ane bacIbahena pU. kesarabAI guruNInI paTTaziSyA banI bacIbahenamAMthI banyAM prabhAvatIbAI mahAsatIjI. ghaNI vakhata evuM bane ke Aptajano ke vaDIlonA mukhamAMthI nIkaLelA zabdo sAmI vyaktinA haiyAmAM haMmeza mATe maMtro banI jaDAI jatA hoya che tema bacIbahenanA pitAzrInA mukhamAMthI dIkarInAM saMyama vakhate zIkhanA be zabdo saryA hatA......."dIkarI! saMyama mArge jatAM dhyAna Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 175 rAkhaje ke ghI vahorAvanAra maLaze paNa pANI vahorAvanAra nahIM maLe. eTale ke nirdoSa AhAra maLaze paNa nirdoSa pANI jaladIthI nahIM maLe mATe dayApAlana sAthe pANIno upayoga khUba jatanapUrvaka karajo." ane pU. prabhAvatIbAI ma.sa. jIvanabhara e ja maMtramArgane anusaryA. pU. maphatabahenanI cha mahinA dIkSA moDI thaI ane teo pU. vasumatIbAI mahAsatIjI banyAM ane potAnA jIvanapaMthane ujvaLa banAvI gayA. pU. prabhAvatIbAI ma.sa.nA uccatama Adarzo sAthenuM saMyamajIvana hoI temane da. saMpradAyamAM "prabhujI' nAmanuM upanAma maLyuM hatuM. sevA, samarpaNa ane svAdhyAya e temanA jIvanano mukhya maMtra hato. bethI vadhu ziSyA nahIM karavAnI tevAM temane pratyAkhyAna hatAM. tethI teo guru samIpe rahI zakatAM teno temane vizeSa AnaMda hato. temanA prathama ziSyA pU. lIlAvatIbAI ma.sa. hatAM. temanA saMyamanA alpaparyAyamAM joradAra azAtAno udaya AvatAM temanI eTale ke ziSyAnI paNa khaDe page sevA karI. temAM paNa pAchA na paDyAM. | muMbaImAM gujarAtI sAdhvIranA tarIke sarvaprathama praveza karanAra pU. zrI kesarabAI ma.sa. Adi ThANA 8 hatAM. te samaya daramiyAna ATha baheno pravrajyA mArge gayAM. temAM prathama pU. zrI pravINAbAI ma.sa. pU. zrI prabhAvatIbAI ma.sa.nA dvitIya ziSya banyAM. temanA jIvanamAM jJAnAbhyAsa karatAM cAritranuM pAtratAnuM mahattva ghaNuM hatuM. cUsta caritrapAlana : muMbaIthI amadAvAda pAchA pharatAM pagano dukhAvo sakhata rIte vadhatAM DoLIno upayoga anicchAe paNa karavo paDyo hovAthI tenA prAyazcita tarIke saMpUrNa doSothI mukta thaI AtmAne pUrNapaNe vizuddha banAvavA pU. zrI guru bhagavaMta pAsethI eka mahinAnuM cheda prAyazcita lIdhuM. bArI kholatAM-baMdha karatAM trasa kAyAdinI virAdhanA thavAnI saMbhAvanAnAM kAraNe potAnI pATa bArIthI dUra rAkhatA. sUryAsta thatAM koIne paNa saMsArI sagAone paNa darzana ApatA nahIM, temaja vAMcaNI samaye vAtacIta paNa karatAM nahIM. amadAvAdamAM bhagavAnanI AjJA pramANe sarve Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 ] [ aNagAranAM ajavALA kalpanuM pAlana karatAM 22 varSa vicaraNa karyuM. DoLImAM vicaraNa karatI samaye pU. zrI vasumatIbAI ziSyAone temane vicaraNa karAvavAnuM kahetAM. koNa konI ziSyA che te sAdhu saMto ke zrAvaka-zrAvikAne khabara na paDatI. koIpaNa prakAranA saMdezA arthe temaNe ciThThI-cabarakhInA patravyavahArano upayoga karyo nathI. aMtamAM sarasapuranuM cAturmAsa karI vicaratAM vicaratAM pU. prabhAvatIbAI ma.sa. zAhapura padhAryAM. tyAM dhIme dhIme AhAranI ruci ochI thatI gaI. zArIrika zakti ghaTatI jatI hatI, paraMtu AMtarajAgRtino dIvaDo to sateja ja thato jato hato. kharekhara! mAtra buddhinI vRddhi karavAthI AtmakalyANa thatuM nathI paraMtu buddhinI zuddhi vaDe AtmakalyANa zakya bane che. pavasuyasaMgesu'nuM raTaNa karatAM ane 29 prakAranAM sevana karela pApanuM prAyazcita karatAM. pADhiyArI vastuo soMpI devAnI bhalAmaNa karI. 'agiyArasane bAra vAge' tema bolatAM rahetAM hatAM. te pramANe ja banyuM. gAmanI ekAdazI ane ApaNI phAgaNa suda bArase rAtrinA lagabhaga 11-45 vAge temano AtmA paramAtmAnA milana mATe dehanA piMjarano tyAga karIne UDI gayo. phAgaNa suda 13nA savAre pU. zrI prabhAvatIbAI mahAsatIjInI pAlakhI nIkaLI. Apane amArA agaNita vaMdana ho......! kharekhara! moha e jIvana sAthe jakaDAyelo gADha aMdhakAra che. te suvicAra, suAcAra ane dRDha puruSArtha vinA dUra na ja thaI zake. Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] jyotirmaya bhomakA bhaNI...... pU.zrI vasumatIbAI mahAsatIjI zubha nAma : maphatabahena. mAtApitA : zrI divALIbahena talazIbhAI jhUmacaMdabhAI modI. janma ane janmasthaLa : 1908, me mahino, mu. pAlanapura. saMpradAya : dariyApurI dIkSA : vi. saM. 1995, mahA suda dazama; I.sa. 1939, 30mI jAnyuArI. dIkSAdAtrI : pU.zrI kesarabAI ma.sa. dhArmika abhyAsa : Agama ane sUtronA UMDA abhyAsI. [ 177 kALadharma : saM. 2031, caitra vada 11, I.sa. tA. 6-5-1975, maMgaLavAre 12mAM 10 miniTe. viThThalagaDha mukAme. "kalyANakuMje vANI vahAve haiye anerI nirNaya karatA su-kelI ja sudhA-raselI pragaTe su-helI buDaMta-belI! !'' vaMdu huM 'vasu-suvAsa' che vaidhavye vadhu vimalatA bena! saMsArathI kaiM!" kevaDI nAnI dIkarI! hajI to DhIMgalA-DhIMgalIthI ramatI hoya! mukha upara sphaTika jevI nirdoSatAthI zuddha pAradarzitA chavAyelI hoya. saMsAra zuM kahevAya tenI aMzamAtranI samaja na hoya tevI aNasamajamAM saMsAra zarU thAya ane pote ja DhIMgalA-DhIMgalI jevAM hoya ane ghara mAMDyuM na mAMDyuM tyAM to vAvAjhoDuM phUMkAya.....badhuM ja.....jamInadosta thaI jAya. saMsAra Akho ane hA~ jyAM saMsArane jANyo nathI tyAM tenI asAratAnI khabara paNa kevI rIte paDe! paNa.......paNa....... kharekhara! jIvanamAM ko'ka evI ghaTanA ghaTI jAya che je ghaTatAM rAhInA rAhane samULago badalAvI nAkhI rAhIne saMsAranI UMDI gartAmAM gabaDato Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 ] [ aNagAranAM ajavALA aTakAvI tenA AtmAne jyotirmaya bhomakA taraphanI keDIe pagalI mAMDato karI de che. janma, lagna ane vaidhavya : AvI ja vAtanI jhAMkhI karAvatI maphatanI A vAta che. avikasita evA banAsakAMThAnA pUrNa vikasita nagara evA pAlanapuramAM mAtA divALIbAInI kUkhe ane pitAzrI taLazIbhAI jhUmacaMdanA kuLamAM maphata (pU.zrI vasumatIbAI)no janma thayo hato. pAlanapura nagare jhaverIonI zrImaMtAInI sAthe tyAgI saMtapuruSonI-satIratnonI bheTa paNa jaina samAjane ApI che. varSo pahelAMnA navAbIkALanA e samayamAM bALalagno karavAmAM AvatAM. tema matabahenanAM cauda-paMdara varSanI uMmare te ja gAmamAM pItAMbarabhAI IzvarabhAInA suputra dAmAjI sAthe lagna thayAM ane lagnane naveka mAsa pasAra thayA na thayA tyAM to dAmAjInuM avasAna thayuM. "bhaluM thayuM bhAMgI jaMjALa.....sukhe....." zuM khare ja evuM banyuM? mArga palaTAyo : khare ja! evuM banyuM bhAvinA bhUgarbhamAM zuM chupAyuM che tenI zuM khabara paDe! vaidhavyajIvananA A nimitte maphatabahenano mArga samagratayA palaTAvI nAkhyo. temanA mAmAjInI dIkarI pU.zrI kesarabAI ma.sa.nA satsaMge temanI jhaLAMhaLAM thatI samyag jJAnamArganI AbhAo maphatabahenanA mAnasapaTa upara jhaLahaLa thavA lAgI. zALAnuM vyAvahArika jJAna prApta karatAM goMDala saMpradAyanA pU.zrI puruSottamabhAI ma.sA. pAse dhArmika abhyAsa karavA lAgyAM. dariyApurI saMpradAyanA pU.zrI jhabakabAI ma.sa. tema ja pU.zrI sUrajabAI ma.sa.nA sAnnidhyamAM Agamano abhyAsa karyo ane maphatabahenanI dIkSA mATenI divya bhAvanA pragaTa thatAM vi.saM. 1995mAM mahA suda dazama, I.sa. 1939, 30mI jAnyuArInA divase dIkSA laI maphata-bahenamAMthI teo pU.zrI vasumatIbAI ma.sa. banyAM. pU.zrI sadguruNInA prabhAve pU.zrI vasumatIbAI ma.sa. zAstrajJAnanA UMDA abhyAsI banI gayAM ane dIkSA pachInA prathama divasathI ja teoe pratibhAzALI pravacanakAra banI kAMIka jIvone pratibodha pamADyo. kaMIka suSupta AtmAone DhaMDhoLI jAgRta karI temane tapa, tyAga ane saMyama mArge javA preryA. Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] hato. [ 179 vicaraNa : pU.zrIno vihAra pradeza saurASTra, gujarAta ane mahArASTra aneka AtmAone dharmAbhimukha karyA : temanI saraLatA, vidvattA, gaMbhIratA evA aneka guNothI pU.zrI aneka jaina-jainetara zrotAone ahiMsAmaya ane dharmamaya banAvyA. saMyama ane zIlanAM dAna ApyAM. keTalAMkane vrata-niyamonAM paccakkhANa karAvyAM. gujarAtI saMta-satIjIomAM vi.saM. 2013mAM prathama pU.zrI muMbaI padhAryAM. tyAMnA samAjane dharmAbhimukha karyo. kaho ke temanA mATenA jJAnanAM dvAra kholyAM. pU.zrI.nAM muMbaInAM cAra cAturmAsa daramiyAna 101 yugaloe brahmacaryavrata aMgIkAra karyuM. pAMca bahenoe dIkSA aMgIkAra karI ane aneka AtmAo kalyANane paMthe dorAyA. pU.zrIne pAMca suziSyAo H (1) pU.zrI damayaMtIbAI-pAlanapura, (2) pU.zrI dIkSitAbAI-vaDhavANa, (3) pU.zrI hIrAbAI-vaDhavANa, (4) pU.zrI savitAbAI-kaDI, (5) pU.zrI praphullAbAI-muMbaI. temane 17 praziSyAo hatI. temano kula 42 ThANAno piravAra che. musIbatone mUMjhavI : eka vakhata vihAra karatAM pU.zrI sUrajabAI, tArAbAI, kesarabAI ane vasumatIbAI AryAjIone cAra bukAnIdhArI ghoDesavAro ADA pharyA. koI DaryuM nahIM. satata navakAramaMtra bhaNyA. teno ane pU.zrI satIjIonAM jhaLahaLatAM cAritranI ane temanI nIDaratA ane nirbhayatAne kAraNe ghoDesavAro pAchA pharyA. musIbatomAM pote na mUMjhAyAM. zIlanuM rakSAbaMdhana jIvanane naMdanavana banAve che. bhIti ane prIti : pU.zrI vasumatIbAInAM vANI ane saMyama khUba prabhAvaka rahyAM. teo spaSTavaktA ane nIDara hatAM. temanI pAse bAMdhachoDanI vAta karI zakAtI nahIM. kaDaka zista-pAlananA sadAgrahI, bhIti ane prIti ubhayanI anubhUti karAvanAra hatAM. sUtrajJAnanAM abhyAsI hatAM. tethI viduSI ma.sa. tarIke temaNe prasiddhi meLavI. tethI temane vANI upara ghaNuM prabhutva hatuM. tene kAraNe temanAM vyAkhyAnanAM pustako 'vasujharaNAM', 'vasudhArA', 'vasusuvAsa' vagere pustakonI vyAkhyAnamALA bahAra paDI. viduSInI vANI : pU.zrI ghAsIlAlajI ma.sA.nA zabdomAM : "temanI Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 ] [ aNagAranAM ajavALA zailI talasparzI, vicArasabhara, gaMbhIra-bhAvavALI che. temAM sAttvika jJAna, siddhAMtadarzana tema ja dharmanA rahasyano udaya dekhAya che. temanI vANI sAMbhaLavAthI tattvajJAnamAM vRddhi thAya che. temanAM vyAkhyAno mithyAtvanA timiranAzaka che." vidhino saMketa H saM. 2031nI caitra vada 11 maMgaLavAra tA. 6pa-1975nA roja gUDhavANI uccAratAM, agamanAM edhANa pArakhatAM hoya tema viramagAmathI viThThalagaDha savAre 7-45 vAge AvI pahoMcyAM. vihAramAM khUba dharma-goSThi karI hatI. pUzrI maMjulAbAI ma.sa.e pUchyuM ke "ApanI pathArI kaI pATa upara karuM?" tyAre "bhadra! Aje mAre pATa upara sUvAnuM ja nathI." tema kahyuM. jANe koI vidhino saMketa hato! bhedardaSTi TaLe to bhaya TaLe H temanI tabiyata sArI hatI. mana sthira ane AtmA sthita hato. pU.zrInI vANI sabaLa hatI. temane koI darda na hatuM. chatAM bAramAM dasa miniTe pU. zrI hIrAbAIe temanA pArthiva dehane chUTatAM nihALyo. temane dharma saMbhaLAvI paccakmANa karAvyAM ane teo samAdhipUrvaka kALadharma pAmyAM. temanA pArthiva dehane lakhatara laI javAmAM Avyo. gAmegAmathI saMto-satIjIo-loko padhAryA hatAM. utsava bhavya rIte gaMbhIratApUrvaka UjavAyo. vasuvANInI ciMtana kaNikAo H sarva jagatamAM ajJAnatimirane haTAvI jJAnamArge lAvanAra saMsAranAM mULa je rAga ane dveSa che tenA upara vijaya meLavanAra, sarvajJa banyA che. te kAraNe bhagavAnane cosaTha indro ane sarva jagatanA jIvo jene vaMdana kare che te bhagavAna mahAvIrane ApaNe paNa vaMdana karIe." "AtmAnuM ciMtana nahIM Ave to ciMtA paNa nahIM TaLe. mATe samartha roya mA pamAyache bhagavAna kahe che : "he gautama! kSaNano paNa pramAda na karIza." ciMtAnalano dava lAgyo tyAM ciMtanajala upAya che teno Atmatattva ciDhyo nahIM jeNe jIvana vRthA gumAvyuM eNe." "che ciMtana sudhA tethI ciMtA-viSa TaLe sadA; Atma-ciMtana muktida jIvana zuddhi-kAraNe." Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 181 "yogakSemada mAMgalya sevo sau dharmanuM mahA, cAra saMjJA tyajI AtmA sAdho ramaNatA sadA." pU.zrInAM vyAkhyAno rocaka, saraLa, hRdayaMgama ane lokabhogya ane rasALa zailImAM rajU thayAM. janatAnI ALasane uDADI, pramAda ane suSuptine TALI temano prayAsa lokone aMdhakAramAMthI ujAsa bhaNI laI javAno satata rahyo. vizvanI dharatInA anaMtapravAsInI, madhurabhASiNInA bolane loko sAMbhaLavA jhaMkhatAM. temanI jJAna-jyota jhabUkI gaI ane eka virATa pratibhAnAM darzana karAvatI gaI. A che aNagAra amArAA.......Apane amArAM agaNita vaMdana ho.... jAta para vijaya meLavanAra parAjaya pAmato nathI. jhaLahaLato hIro pU. zrI hIrAbAI mahAsatIjI (khatrI) [dariyApurI saMpradAya saMsArI nAma : pArvatIbahena. mAtA-pitA : mAtA : raLiyAtabahena, pitAzrI DAhyAbhAI AzarA, jetapura. zvasura pakSa H bosamiyA parivAra. patinuM nAma : vanamALIdAsabhAI. mosALa : kAlAvaDa. lagna uMmara : 11 varSa, vaidhavya uMmara 15 varSa dIkSAuMmara : 21 varSa. dIkSAsthaLa : sAraMgapura amadAvAda. dIkSAdAtA (nAnA uttamacaMdajI ma. sA.). Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 ] [ aNagAranAM ajavALA dIkSAdina : vi.saM. 1994, vaizAkha suda 6, zukravAra savAre 10 vAge. dIkSA pachInuM nAma : pU. zrI hIrAbAI ma.sA. dIkSA paryAya 41 varSa kALadharma dina : saM. 203pa tA. 28-1-1979. somavAra, mahA suda 2. sAMjanA 4-50 klAke. kALadharma sthaLa : aMdherI, jhAlAvADa nagara, muMbaI, uMmara 62 varSanI. AlocanA, saMthAro karAvanAra H A. gu. bha. pU. zrI zAMtilAlajI ma. sA. aMtima cAturmAsa : ghATakopara, hiMgavAlA upAzraya. dilamAM dIvo karo re dIvo karo, kUDA kAmakrodhane paraharo re; sAcA dilano dIvo jyAre thAze, tyAre aMdhAruM maTI jAze.... pachI brahmaloka to oLakhAze re.... tyAre bhomaMDaLamAM thAze ajavALuM re.... -rAmAnuja tirthaMkaronA pAdayugma je dharAnI dhULanA kaNakaNa paNa pavitra thayelA che evI kAThiyAvADanI, saurASTranI bhUmimAM dhorAjI gAme brahmasvarUpane prApta karavA khamIravaMtA kSatriya kuLa-brahmakSatriya kuLamAM AzarA parivAramAM pitA DAhyAbhAInAM kuLamAM ane bhAgyavaMtI mAtA evI raLiyAtabAInI kUkhe I.sa. 197ramAM jeTha suda 11nI zubha savAre lAvaNyamayI putrI pArvatIno janma thayo. susaMskAronA ghaDatara sAthe pANInA relAnI mAphaka samaya pasAra thato hato. tyAM "ghara ghara'nI ramata ramatI 11 varSanI A DhIMgalIe bosamiyA parivAramAM vanamALIdAsabhAI sAthe zvasurapakSe pagaraNa mAMDyAM. kumaLI kaLI banI kuLavadhU. tyAM to saMsAra mAMDyo na mAMDyo ne pArvatInA jIvanamAM vAvAjhoDuM phUMkAyuM. sapanAno mahela paNa pUro caNAyo na caNAyo tyAM to dharAzAyI thaI gayo. lagna pachInAM traNa, cAra varSamAM vanamALIdAsa TUMkI bimArI bhogavIne paraloka tarapha prayANa karI gayA. dIkarI vidhavA banI. vyakti asaMga bane che tyAre tene bhaktino eka rAjamArga maLI jAya che. tene jANe potAnuM eka anokhuM vizva maLI jAya che. aMtaranI dRSTino ughADa Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ]. [ 183 thAya che. have teno aMtarAtmA paNa kAMIka avAja devA mAMDe che ane te vyaktinI dazA badalAI jAya che ane tene eka navI dizA maLI jAya che. jyAMthI mAnavIne meLavIne kAMI gumAvavuM na paDe. je kAyama potAnI pAse rahevAnuM che evuM paramatatva paramezvara che. tene zodhavAno parama mArga tene maLI rahe che. piyaramAM pAchI AvatI A dIkarI pArvatIe punarlagnano vicAra na karyo. jIvanamAM banelI A duHkhada ghaTanAe pArvatInA jIvana-nAvanI dizA badalI nAkhI. ujvaLa bhAvinAM eMdhANa varatAvAM lAgyAM. e samaye sAraMgapuramAM birAjatAM da. saM. nA pU. zrI chabalabAI ma.sa.nI vANI sAMbhaLavA pArvatIbahena ane temanI mAtA raLiyAtabAI roja upAzraye jatAM. pU. zrI chabalabAI ma.sa.nI pArvatIbahenanI dIkSA mATenI icchAne ne mastake caDAvI pArvatIbahene jJAnAbhyAsa zarU karyo. be copaDI mAtra bhaNelAM temaNe 10 thokaDA, sAmayika, pratikramaNa vagere kaMThastha karI lIdhuM, sAthe sUtrono paNa abhyAsa karatA 10 thokaDAM, sAmAyika, pratikramaNa vagere kaMThastha karI lIdhuM, sAthe sUtrono paNa abhyAsa karatAM. ane pU. zrI nAnA uttamacaMdajI gurudeva (dariyApurI saMgha), mAtApitA vagere sarvenI saMmati meLavI 1994nA vaizAkha suda chaThTha ne zukravAre savAre 10 vAge 21 varSanI uMmare sAraMgapura mukAme mUlyavAna sAcA hIrA jevA guNothI jhaLakatAM pArvatIbahena saMyama aMgIkAra karI saMsArI maTI saMyamI banyAM. pU. zrI chabalabAI ma.sa. e temanuM nAma pU. zrI hIrAbAI ma.sa. rAkhyuM. dIkSA lIdhA bAda pU. zrI hIrAbAI ma.sa. sevA-svAdhyAyamAM lIna banyAM. gurunI AjJAno paDyo bola jhIlatA. ane gRhasthano paricaya karatAM nahIM. sahunI vacce chatAM sahuthI virakta rahetAM. temano kaMTha kokila jevo mITho ane sumadhura hato. 500 sajhAyo temane kaMThastha hatI. rUpALAM hovAthI zIlanuM rakSaNa karavA mATe satata sAvadhAnI rAkhatA. alpamitabhASI, kaSAyonI upazAMtatA, svabhAvamAM saraLatA, vyavahAranI kuzaLatA ane azAtAnA udayamAM ukaLATa ke akaLAmaNa anubhavatAM nahIM. pU. zrI chabalabAI ma.sa., pU.zrI pAlIbAI ma.sa., pU. zrI sUrajabAI ma.sa.nI tana, manathI sevA karI. temanAmAM ananya AtiththabhAva, AdarabhAva ane vinayabhAva jhaLakato. game Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 ] [ aNagAranAM ajavALA tevI tabiyata-tapasyAmAM pArasI karatAM ja. ziSyA bananArane cAnuM vyasana choDAvatA ane ziSyAonuM dhyAna paNa rAkhatA. Agama sivAya koI pustaka ke megejhina na vAMcatAM. te samaye temane nava ziSyA-praziSyAo hatA. vicaraNaH gujarAta, saurASTra, jhAlAvADa, gohilavADa, mahArASTra vagere sthaLoe. 10 ThANA sAthe muMbaI tarapha vicaraNa karyuM. jyAM A. pU. zrI guru bhagavaMta zAMtilAlajI ma. sA. ThANA 4 paNa tyAM ja birAjamAna hatA. ghATakoparanA comAsA bAda mATuMgAthI kAMdivalI pahoMcavAnI temanI bhAvanA hatI, kAraNa ke pU. zrI rAja gurudevanI tabiyatane kAraNe temane temanI sevA ane darzanano lAbha levo hato, paNa eka vakhata potAne ja eTeka AvI gayelo hoI temane azAtAvedanI UpajatAM aMdherI aTakI javuM paDyuM. tethI pote aphasosa karatAM ke "dariyo oLaMgIne AvIne khAbociyAmAM khUMpI gaI." pU. zrI hIrAbAI ma.sa.nI azAtAvedanIno udaya thayo. tabiyata bagaDavA mAMDI. aMdherI saMghanI khUba sevA temaja pU. zrI maMjulAbAI ma.sa. paNa sevA svAdhyAyAdi karAvatAM. pote paNa apramattabhAve AtmazuddhipUrvaka pAponI AlocanA karatAM ArAdhanAno yajJa mAMDI dIdho. tA. 27-1-79nI ravivAranI savAre tabiyata vadhu kharAba thaI. pote ja saMthArAnAM paccakakhANa, AlocanA, pratikramaNa karyuM ane samAcAra maLatAM gurudeva padhAryA. temane khamAvyAM, badhA doSonI AlocanA karI, prAyazcitta lIdhuM. AtmAne vizuddha ane pavitra banAvyo. mahA suda 2, tA. 28-1-79 ne somavAre sAMje 4-50 kalAke 41 varSanA saMyamaparyAye temano AtmA nazvara dehapiMjarane choDI gayo. potAne potAnI aMtima vidAyanI jhAMkhI thaI gaI hoya tema dareka sAthe varyA. pU. zrI gurudeve temane "sAkaranA gAMgaDAnuM upanAma ApeluM. Apane amArA agaNita vaMdana ho...... zIla ane sadAcAranI saurabha gulAbanA puSpanI jema samAgamamAM AvanArane paNa suvAsita karI de che evA sAdhu eTale mUrtimaMta tyAgano sAkSAtkAra. Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] satsaMgane raMge bA. bra. pU. zrI jasavaMtIbAI mahAsatIjI [ 185 [dariyApurI saMpradAya] nAma : jasavaMtIbahena (jazIbahena) mAtApitA : zivAbahena. pitAzrI : zrI maNilAla chaganalAla saMghavI. janma : saM. 1978-Aso vada noma. janmasthaLa : surata dIkSA : saM. 1995. mahA suda pAMcamane roja budhavAra. sthaLa : amadAvAda, chIpApoLa. vairAgI virame nahIM, lAgyo raMga. majIThiyo, dhArmika abhyAsa : saMskRta-prAkRta bhASAnuM jJAna, AgamanI vAMcaNI, 11 siddhAMto ane so thokaDA uparAMta ghaNI badhI sajjhAyo, kathAo ane vArtAo moDhe karyAM hatAM. karIe kroDa upAya, keme keme karI na jAya." tribheTe : eka bAju mAtApitAnuM saMskArasiMcana, bIjI bAju potAnA pUrvanA saMskAra ane trIjI bAju tIrthasvarUpa pU. zrI nAthIbAI ma.sa. ane avismaraNIya evA pU. zrI bhAtRcaMdrajI ma. sAhebanAM satsaMganA tribheTenI bheTa laIne UbhelAM nAnakaDAM jasIbahena vairAgyanA raMge evAM raMgAyAM jANe lAgyo evo majIThiyo raMga je kema karI na jAya! ane jasIbahenanAM manamAM vairAgya-bhAvanA evI dRDha thaI gaI ke temanA gharamAM koIne paNa pUchyA-jaNAvyA vinA zALAmAMthI potAnuM nAma kamI karAvI AvyAM. temanA nirNayamAM satya ane sattva jaNAtAM gharamAMthI koIe te vAtano virodha na karatAM tene svAbhAvika rIte svIkArI lIdhI. zALAmAMthI nAma kamI karAvI jainazALAmAM nAma noMdhAvI AvyAM. pU. zrI bhAtRcaMdrajI ma. sA. pU. zrI nAthIbAI ma.sa. ane jasIbahenanAM mAtApitAe jasIbahenanAM vairAgyanA raMgane khUba kasyo, AkarI kasoTIe caDAvyo paNa jasIbahenanuM hIra kyAMya jhaMkhavAyuM nahIM. temAMthI saphaLatApUrvaka pAra UtaryAM. Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 ] [ aNagAranAM ajavALA saM. 1995nI sAlamAM mahA suda pAMcamane budhavAranA roja amadAvAda mukAme chIpApoLathI temanI mahAbhiniSkramaNanI yAtrA nIkaLI. nAnI uMmaramAM dIkSA aMgIkAra karI guru-guruNInI AjJAmAM, sevA-vaiyAvacce ane jJAnadhyAnamAM samAI gayAM. agiyAra siddhAMto, so thokaDA, sakjhAyo, kathAo vArtAo temaNe kaMThastha karI lIdhAM. pU. zrI nAthIbAI ma.sa.nI sevAmAM ekadhArA 14 varSa sudhI zAhapuramAM temaNe sthiravAsa karyo. pU. zrI nAthIbAI ma.sa.nA kALadharma pAmyA pachI saM. 2033 bhAdaravA vada 11ne divase pU. zrI jasavaMtIbAI ma.sa.e satata 20 varSa sudhI gujarAtanAM judAM judAM sthaLoe vicaraNa karyuM. jJAnIne mATe vadhu jJAna meLavavA mATe jJAnanA sImADA saMkucita nathI hotA. pote evA jJAnapipAsu AtmA hatAM ke jyAMthI jJAnano prakAza lAdhato tyAMthI te pUratAM Adara sahita meLavI levAno prayAsa karatAM paNa temAM kacAza na rAkhatAM. temanA jIvanamAM AvatA pariSado ane upasargone umaMgabhera vadhAvatAM, svIkAratAM, bheTatAM paNa temAMthI pAchA na paDatAM. teo vaDodarA bhaNI vihAra karI rahyA hatAM tyAre ja temanA zarIranA svAthyae temane sAtha ApavAnuM choDyuM hatuM, te vihAra samaye AkAza svaccha ane nirmaLa hatuM. paNa padamaNA pahoMcatA ja varasAda tUTI paDyo. dharatI ane AkAza jANe eka thaI gayA, badhe ja pANI bharAI gayAM hatAM. vizrAma karavA mATe koI sthaLa dekhAtuM na hatuM. chevaTe sarve pU. sAdhvIjIo pU. jasavaMtIbAI ma.sa.nAM makkama nirdhAra sAthe eka bIjAnA hAthanAM aMkoDAo bheravI chANI sudhI vihAra karyo. pote taryA ane bIjAne tAryA vaDodarA pahoMcatAM pU. zrI jasavaMtIbAI ma.sa.nI tabiyata vadhu kharAba thatI gaI. khorAka levAto baMdha thayo. temanI anicchA sAme lukojhanI boTala caDAvavAmAM AvI, paraMtu saMvatsarInA upavAsa ane loca samaye pote hiMmata hAryA tyAre loca mATe pravINAbahena sI. zAhane bolAvyAM. jANe mAtAno mamatALuM hAtha pharato hoya tema temaNe loca karI Apyo. pU. zrI khUba khuza thayAM ane temanI upara uranI AziSa varasAvI. chevaTe pU. zrI moTA gurudevanI hiMmata ane AjJAo ApatI ciTTIe temanAmAM prANa pUryA. divasedivase temanI tabiyata vadhu kharAba thatI gaI, paNa temanuM aMtara Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 187 ane temanI AMkho pU. zrI gurujInAM darzana mATe talasatI hatI. te samAcAra sAMbhaLI pU. zrI gurudeva ugra vihAra karI vaDodarA AvyA. temane prApta thayelA bIjA saMketa anusAra pU. zrI jasavaMtIbAI ma.sa.nI icchA amadAvAda javAnI hatI to pU. zrIne zAtA rahe te mATe lArImAM sUtAM sUtAM laI jaI amadAvAda tarapha prayANa karyuM. tyAM lArI calAvanAra bahenanA hAthamAMthI lArI chUTI gaI ane mahIsAgaranI kotaromAM jaI khAbakI. jene hajAra hAthavALo bacAvavAvALo beTho hoya tyAM kazuM na thAya. jIvanadAna maLI jAya. hajAro kAMTAonI vacamAM paDelA pU. zrIne zrI mohanabhAI te kotaramAM kUdIne pU. zrIne pakaDIne bahAra laI AvyA. asaMkhya kAMTAonI vedanA ane ujharaDAnA upasargo sAme teoe samatAbhAve UbhAM rahI dharmanI garavI garimAne jhaLakAvI. chevaTe zAhapura pahoMcyAM. olavAto dIpaka vadhu prakAzita thato hato. pU. zrInI tabiyata kyAreka sArI lAgatI, paNa badhuM chetarAmaNuM hatuM. traNa-cAra DigrI tAva hovA chatAM samatAbhAve sahana karI jaDa-cetananAM bhedajJAna sAthe pote sabhAna avasthAmAM mauna rahI AtmadhyAnamAM lIna banI gayAM. potAne jIvaleNa roga TI.bI. thayo hato, alsara dekhAyuM, khorAka baMdha thayo hato, UlaTIo thatI te badhuM ja potAne khabara hovA chatAM vedanAne vahAlathI bheTatA. pote jiMdagI jIvI gayAM, vedanAne vahAlathI jIravI gayAM ane mRtyune jItI gayAM. saM. 2013nA jeTha suda agiyArasa, 8-35 miniTe somavAra tA. 16-6-97nA roja pArthiva deha choDI aMtima prayANe gayAM. te samaye teozrInI uMmara 78 varSanI hatI. saMyamaparyAya 59 varSano hato teozrI vayovRddha, jJAnavRddha ane saMyamaparyAye anubhavavRddha hatAM. temanA upadeza : (1) virodhIone kSamA ApavI, temanI pratye khAra ke khusathI vartavuM nahIM. (2) ApaNe karelA nAnA-moTA upakArane bhUlI javA. (3) mRtyu nizcita che to jIvana sudhArIne ja navo janma sudhArI zakAya che. (4) koI vyakti tamAruM kazuM bagADI zakatI nathI. potAnAM ja zubhaazubha karmathI bagaDe che ke sudhare che mATe je jevuM kare tevuM ja pAme. A che aNagAra amArA....Apane amArAM agaNita vaMdana ho! Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 ] apramatta ArAdhaka pU. zrI dhIrajabAI mahAsatIjI saMsArI nAma : dhIrajabahena. mAtA-pitA : mAtA zrI mANekabahena, pitA : zrI kezavalAlabhAI. [ aNagAranAM ajavALA janma : saM. 1974, bhAdaravA vada-5. janmasthaLa : uttara gujarAtanuM prAMtija nagara. dIkSA : 22 varSanI uMmare. dIkSAsthaLa : prAMtija. [dariyApurI saMpradAya] dIkSAguru : pU. zrI harSacaMdrajI ma.sA. guruNI : pU. zrI raMbhAbAI mahAsatIjI. kALadharma-samaya : saM. 2048nA vaizAkha sudi 1, tA. 15-4-92nI sAMje 5-40 kalAke. sAmAnya rIte mAnavInA jIvanamAM mahAmohane kAraNe vihvaLatA janme che. tenuM mULa kAraNa deha ane AtmAnI bhinnatAnuM ajJAna che. eTale ja moha e jIvana sAthe jakaDAyelo gADha aMdhakAra che. te samyajJAna vinAna ja jaI zake. e kevo suMdara ane pavitra divasa Ugyo haze jyAre sUrajanAM sahasra kiraNo koI zubha, maMgalakArI ane divya saMdeza sAthe pRthvIne paTe prasaryAM haze! e maMgalakArI divasa hato saM. 1974nI bhAdaravA vada pAMcamano divasa-jyAre uttara gujarAtanAM prAMtija nagare mAtA zrI mANekabahenanI kUkhe ane pitAzrI kezavalAlabhAIne tyAM eka kuLa dIvaDI-dIkarIno janma thayo. temanuM nAma dhIrajabahena rAkhavAmAM AvyuM hatuM. nAnI uMmaramAM pitAzrInuM ziracchatra gumAvatAM mAtAe pitAnI paNa khoTa pUrI karI temane ucheryAM. 16 varSanI uMmare prAMtijamAM ja lagnagraMthithI joDAyA. paNa re kudarata! temanA lagnane pUrAM be varSa na thayAM tyAM to pattAnAM Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 189 mahelanI mAphaka temano saMsAra kaDakabhUsa thaI dharAzAyI thaI gayo. temanA patideva paraloka sidhAvyA. dhIrajabahenanI seMthIno sUraja Athamyo paNa...temano AtamadIpa prakAzita banI gayo. nimitte temane jagADI gayuM. te daramiyAna da. saM.nA sAhityaratna paMDitaratna pU. zrI harSacaMdrajI ma. sA. tyAM padhAryA. temaNe saMsAranI asAratA ane saMyamano sAra jaNAvatAM dhIrajabahenanAM manamAM vairAgyabhAvo ghUMTAtA jatA hatA ane pU. zrIe pU. zrI raMbhAbAI ma.sa.ne te ghUMTAtA bhAvomAM vega lAvavAnI preraNA ApI. dhIrajabahena AtmasiddhinAM sopAno sara karavA kaTibaddha banyAM. 22 varSanI bharayuvAnImAM prAMtijanagare pU. zrI harSacaMdrajI ma. sA.nA zrImukhethI karemi bhaMte'no pATha bhaNI dhIrajabahena viduSI pU. zrI raMbhAbAI ma.sa.nA suziSyA banI pU. zrI dhIrajabAI ma.sa. banyAM. dIkSita banyAM.jJAna, dhyAnamAM sthira banyAM....sevA, samarpaNa ane svAdhyAyamAM lIna banyA. 13 Agama siddhAMtane kaMThastha karyA. uparAMta saMskRta, prAkRta, raghuvaMza kaumudI, tattvArthasUtra, saMskRta vyAkaraNa 50 thokaDA AdinA UMDA abhyAsI banI AtmAbhAvamAM svayaM sthira banyAM ane zrAvakone dharmamAM sthira karavA puruSArthI rahyAM. jIvananA aMta sudhI rocaka ane saraLa ane madhura zailImAM gujarAtamAM aneka sthaLoe vicaraNa karatAM prabhAvaka zailImAM pravacana ApatAM rahyAM. duniyA AkhI sUtI hoya tyAre pote vahelI savAre traNa vAge jAgRta banI Agama-svAdhyAyamAM apramattabhAve lIna banI ArAdhanAmAM ekAkAra thatAM. tapamAM paNa varSItapa temaja 70 varSanI vaye aThThAItapanI ArAdhanA karI alaukika AtmabaLanAM temaNe darzana karAvyAM. pU. zrI aMjubAI ma.sa, pU. zrI prajJAbAI ma.sa., pU. zrI preraNAbAI ma.sa. ane pU. zrI kRpAbAI ma.sa. Adi satIratno pU. zrInA bhAvavAhI salbodhathI teonA pAvana sAnidhyamAM saMyama jIvanane pAmI sAdhanA mArge AgaLa vadhI rahyAM che. pU. zrInA jaMbukumAranA jIvanacaritranA pravacanathI prabhAvita thaI temanAM ziSyA pU. zrI prajJAbAI ma.sa.nA vaDIla baMdhu zrI ramaNabhAInAM aMtaramAM vairAgyabIja ropAyAM ane zrI ramaNabhAI dariyApurI saMpradAyanAM 26mI pATe birAjatAM A.bha.pU. zrI cUnIlAlajI ma. sA.nA caraNe samarpita Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 ] banI saMyamane pAmI pU. zrI rAjendramuni ma. sA. banyA. pU. zrI dhIrajabAI ma.sa. temanA aMtima cAturmAse amadAvAda chIpApoLa padhAryAM. cAturmAsanI pUrNAhUti bAda navaraMgapurA jaina chAtrAlayamAM padhAryAM. azAtAno joradAra udaya hato. chatAM samatAmAM ramaNatA karatAM sabhAna avasthAmAM prAyazcitta, AlocanA karI saMthAro grahaNa karyo. aDhI divasanA saMthArA sAthe saM. 2048nA vaizAkha sudi-1, tA. 15-4-92nI sAMje 5-40 kalAke smaraNa sAthe kALadharma pAmyAM. [ aNagAranAM ajavALA guNathI bharelA guNIjana dekhI, haiyuM mAruM nRtya kare.... e saMtonA caraNakamalamAM muja jIvananuM ardhya rahe.... Apane amArAM agaNita vaMdana ho.....! avirAma aMtarayAtrA bA. bra. pU. zrI vimaLAbAI ma.sa. nAma : vimaLAbahena. janma : 3-9-1923. sthaLa : vaDhavANa zahera mAtApitA : raMbhAbahena maganabhAI dozI. [dariyApurI saMpradAya] dIkSA : 25-5-1946, vaizAkha vada dasama. dIkSA guru : pU. zrI bhagavAnajI ma.sA., guruNI pU. zrI tArAbAI ma.sa.. dhArmika abhyAsa : 32 Agama, saMskRta, prAkRta, nyAya. nirbhayatA ane AtmasvataMtratA e be sAdhutAnA mudrAlekho che. je sAdhaka potAnA mArgamAM eka bAju saMkaTanA kAMTA ane bIjI bAju pralobhananAM puSpo hovA chatAM temAM kaMTALato nathI ke mugdha thato nathI te Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 191 ja sAco sAdhaka che. ane sAdhakanA mArgamAM to saMkucitatAno tyAga karIne AkhA vizvano svIkAra che tathA mohasaMbaMdhane choDIne vizva samastanI vyaktionI sAthe nirmaLa saMbaMdha bAMdhe che. (vastu-anuvamu-tyAgI ane gRhasthatyAgI). sAce ja pUrvabhavamAM kevAM UjaLAM karmo karyAM haze ke tyAre ja saMyama jIvana mATenuM eka upAdAna taiyAra thayuM haze ke jyAre dIkarI pachInA bhavamAM janme che tyAre UjaLuM pota laIne janme che, jenI dRSTimAM saMsAranAM koI pralobhanomAM teno jIva lepAto nathI. taka maLI nathI ke tenI doDa ane doTa baMne dharmAbhimukha bane che. saMsAramAM kheMcavAnA game teTalA prayAso thAya to paNa tenuM lakSa mokSanuM hoya che je badalAtuM nathI. AgalA bhavamAM eka divya prakAza taraphano mArga teno nizcita thaI cUkyo hato dIkarI vimaLAno. jhAlAvADanI dhanya dharA evA vaDhavANa zaheramAM eka dharmaniSTha kuTuMba evA pitA zrI vIrapALabhAI koThArInA kuLamAM ane mAtAzrI vijayAbahenanI kUkhe sphaTika jevAM vimaLa evA vimaLAbahenano janma tA. 3-9-1923nA pavitra evA janmASTamIne divase thayo. mAtApitAe tenA jIvananAM bhaNatara, gaNatara ane ghaDatara arthe zALAmAM mUkI ane dIkarI vimaLAe cha gujarAtI dhoraNa sudhI abhyAsa karyo. tyAM emanA jIvananAvanI dizA badalAI. akSarano abhyAsa mUkyo ane sAdhanA, ArAdhanA ane upAsanA tarapha pagalAM bharavAnI zarUAta karI. "sA vidyA yA vimuktaye" vidyA e ja che ke je mukti apAve te temano jIvanamaMtra banI gayo. tyAM vi.saM. 1996mAM vaDhavANa zaheramAM pU. zrI jhabakabAI ma.sa., pU. zrI sUrajabAI ma.sa. ane pU. zrI tArAbAI ma.sa.no satsaMga prApta thayo. jANe janamojanamanI adhUrI rahelI ArAdhanAne paripUrNa karavA janma dhAraNa karyo hoya tema A sAdhakA AtmAe 16 varSanI nAnI uMmaramAM svayaMnI cetanA jagADavA jAgRta banI gayAM ane eka dhanya paLe mAtApitA pAsethI pravrajyA mATenI rajA meLavI. tA. 26-5-1946nA Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 ] [ aNagAranAM ajavALA divase vaizAkha vada 10nA roja saMsAra taraphathI mukha pheravI siddhAMtapremI pU. zrI tArAbAI ma.sa.nA caraNakamaLamAM potAnA jIvanane samarpita karI sAdhakadazAne prApta karI aMtaranA utkRSTa bhAvo sAthe dariyApurI saMpradAyanA paramopakArI pU. zrI bhagavAnajI ma.sa.nA mukhethI remi bhaMtenA mAMgalyakArI pAThanuM zravaNa karI vimaLAbahena zramaNI banI gayAM. jIvananuM sukAna pheravAI gayuM. eka moDa badalAyo maMgalakArI mArga taraphano ane vimaLAbahenano. saMsArI maTI zramaNI tarIkeno navo janma thayo. "ALAvuM dhamo ne AbApu tevo" sUtra banAvI prathama cAturmAsa pU. zrI kesarabAI ma.sa.nA sAnidhyamAM surendranagara karyuM. 14muM nALa to 'nA sUtrane AtmasAta karI 32 AgamonuM vAcana ane pAcana karyuM. saMskRta, prAkRta nyAyanA abhyAsa sAthe jainadarzananuM UMDuM avagAhana karyuM. pramodabhAve pravacana prabhAvanA dvArA zAsana prabhAvanA karatAM kaccha, kAThiyAvADa, gujarAta, mahArASTramAM ahamadanagara, pUnA, nAsika, devalAlI Adi kSetromAM vicaraNa karyuM. temanI nIce traNa ziSyAo dIkSita thayAM. I.sa. 46-47nAM be varSa pU. zrI kesarabAI ma.sa.nA sAnnidhyamAM gALI I.sa. 48 thI 79 sudhInAM varSo pU. zrI tArAbAI ma.sa.ne samarpita karyA. temanA ananya kRpApAtra banI tattvajJAna, AgamajJAnanA gUDha rahasyo ane marma meLavyAM. I.sa. 1980nI 25mI mArce paramopakArI evA jemaNe aMtima ghaDI sudhI siddhAMtonI sAthe koI bAMdhachoDa karI nathI, davA nahIM, oTiMgaNa nahIM, sAdhanono upayoga nahIM va siddhAMtonuM custa rIte pAlana karyuM evA pU. zrI tArAbAIno AtmA paramAtmA sAthe vilina thavA aMtima yAtrAe UpaDI gayo. tyAre pU. zrI vimaLAbAI ma.sa. guru virahanA vajraghAta jIravavA jJAnanAM upayogamAM joDAI gayAM. agAu pAMca cAturmAsa muMbaI karelAM. pharI tyAMnI cAhanA ane bhAvanAne dhyAnamAM rAkhI 69 varSanI jaipha uMmare dhIratA ane vIratA rAkhI muMbaInAM pAMca cAturmAsa karI pU. zrI vimaLAbAI ma.sa. I.sa. 1997nuM cAturmAsa navasArI karI I.sa. 1998mAM amadAvAda nAraNapurA teozrInAM moTAM gurubahena pU. zrI hIrAbAI ma.sa.nI nAdurasta tabiyatane Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 193 kAraNe temane apramattabhAve anupama ArAdhanA ane dharmazravaNa, svAdhyAya karAvatAM rahyAM ane pU. hIrAbAI ma.sa. samAdhibhAve kALadharma pAmyAM. teozrInAM laghugurubahena pU. zrI suzIlAbAI ma.sa.ne satata 15 divasa sudhI dharmArAdhanA-AlocanA karAvI temane kensaranA asAdhya dardamAM koIpaNa prakAranA upacAro vagara ananya samAdhibhAve kALadharma pAmyAM. Aje 82 varSanI uMmare ziSyA-praziSyAo sAthe vicaratA gauravavaMtA saMpradAyanAM gauravavaMtAM guruNImaiyA I.sa. 2002mAM pU. zrI vAsaMtIbAI ma.sa.nA kALadharma pachI 6. saM.nA sAdhvI ziromaNI zramaNI jyeSThAnA pada para ArUDha thayAM. pote haMmezAM potAnAmAM ja, mauna sAdhanAmAM, AjIvana vidyArthI avasthAmAM viharatA hoya che. temanA jIvanamAM "hA gaMto taddA vAdI"-jevuM temanA aMtaramAM aMdara tevuM ja bahAramAM hoya che. vicAra, vANI ane vartana eka ja hoya che. "saMyama vinA dayAke vizvabaMdhutva prApta nathI. tyAga sivAya vizvakya sAdhya nathI. svArpaNa sivAya nirAsaktinI prApti nathI. tenI prApti vinA sAcuM sukha ke zAMti nathI. Avo bodhapATha bhikSu sAdhakanI dinacaryA parathI saheje maLI rahe che.'' AvA che aNagAra amArA parama zAMtinI mudrAmAM pATa upara birAjatAM hoya ane jyAre temanAM darzana karatAM temanA zAMta-prazAMta paramANuo jANe ApaNane sparzatA hoya tema ApaNane paNa paramazAMtinI ane zItalatAnI anubhUti thAya. AvA apramattabhAve jJAnanI adbhuta lahANa karatAM viharatAM evAM temanI janma zatAbdInI suMdara taka sArAye jainasamAjane sAMpaDe. teozrI nirAmaya-nirogI rahe evI sArAye jaina samAjanI maMgalamanISAo. AvA che aNagAra amArA......temane amArA koTi koTi vaMdana hajo. Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 ] [ aNagAranAM ajavALA maunanAM mahirSi bA. bra. pU. zrI IndubAI ma.sa. [dariyApurI saMpradAya] nAma : Indubahena. janma samaya : 10-1-1930. mAtApitAnuM nAma : magaMLAbahena premacaMdabhAI gAMdhI. janma sthaLa : vaDhavANa zahera (saurASTra) vyavahArika jJAna : sAta dhoraNa gujarAtI, traNa aMgrejI dhoraNa. dIkSA : I.sa. 13-5-1955, vaizAkhava 6 6, 25 varSanI uMmare. guruNI : pU. zrI tArAbAI ma.sA.nA suziSyA pU. zrI vimaLAbAI ma.sA. dhArmika abhyAsa : sAta Agama kaMThastha. kALadharma : 13 11-12006 sAMja 7.20 miniTe saMthArA sahita. Asakti ja baMdhana che. ema jAmI enAthI para rahevA mathe che te ja mahAmuni che. ane te ja bAhya ane AMtarika baMdhano choDI loko vacce rahevA chatAM niSkAma rahe che ane te ja muni nirbhaya thaIne lokamAMthI paramArtha zodhI ekAMtapriya, zAMta, vivekI ane samayajJa thaIne kramazaH janmamaraNanI paraMparAthI mukta thAya che. "kiThana na bano kadI hRdaya e ja icchu, prabhu!" --kalApI Indubahena bALapaNathI ja svabhAve namra, mRdu ane saraLa hatAM. pUrvabhavanAM saMskAro laIne AvelI e dIkarI vaDhavANa zaheranAM rahIza pitAzrI premacaMdabhAI gAMdhI ane mAtAzrI maMgaLAbahenanI dIkarI hatI. e putra tarIke pharaja bajAvatI gharamAM titalInI mAphaka pharI vaLatI...paNa saMsArathI aLagI rahetI. AsaktithI vegaLI rahetI. moha ane mamatAthI Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : aNagAranAM ajavALA ] [ 195 alipta rahetI. jANe janmathI bhekha laIne janmelI e dIkarae potAnA zvAsozvAsa bhagavAnane samarpita karI dIdhA hatA. bhagavAnane prArthatI. tAruM nAma japatAM mArI jiMdagI pasAra thAya. mArI niSThA tArA caraNomAM hoya tArI kRpA sivAya mAre kazuM meLavavAnuM na hoya. tArA caraNamAM mane zaraNa maLo! mAruM je kAMI che te sarva tane samarpita karuM chuM, evI te dIkarI indubahenanuM bALapaNa evuM hatuM. * saMskArothI saMtAno susaMskRta thAya tema te mAtApitA dIkarI indubahena temaja temanI be baheno ane eka bhAIne upAzraya roja mokalatAM. indubahena A saMskArone AtmasAta karatA Atmavaibhava mANatA, AtmAmAM ja ramaNatA karatAM tema karatAM temano vairAgya pratyeno rAga vadhato gayo. temAM temanA pU. pitAzrInuM avasAna thatAM e temanI dIkSA mATenuM eka nimitta banI gayuM ane pachI temanA kAkAzrI khImacaMdabhAI chaganalAla gAMdhIe gharanI javAbadArI saMbhALavI zarU karI. ane indubahene upAzraya baMdha karAvyo. kAraNa indubahenane dIkSA devAnI koIne icchA na hatI tethI kuTuMbanI dareka vyaktie indubahenane dIkSA na levA mATe khUba samajAvyAM paNa temano vairAgyabhAva dRDha hato. paMDitajI pAse pote dhArmika zikSaNa prApta karavA jatAM. zALAnAM sAta ane aMgrejInAM traNa dhoraNano temaNe abhyAsa karyo hato. dariyApurI saMpradAyanAM vidvAna 5. pU. tArAbAI ma.sa. pAse pU. zrI vimaLAbAI ma.sa. saMsAramAM hatAM tyArathI temanI sAthe indubahena dhArmika zikSaNa prApta karatAM hatAM ane chevaTe pU. zrI indubahenanI vairAgya pratyenI dRDhatA joI temanA samagra parivAre temane dIkSA ApavA mATe maMjUrI ApatAM teoe 13-5-1955nA vaizAkha vada 6nA roja 25 varSanI uMmare dIkSA lIdhI ane siddhAMtapremI pU. zrI guruNImaiyA tArAbAI ma.sa.nA suziSyA pU. zrI vimaLAbAI ma.sa.nAM ziSyA indubahena banyAM pU. zrI indubAI aNagAra. temane be ziSyAthI vadhu ziSyA nahIM karavAno temano niyama hato. vicaraNa : temaNe kaccha, surendranagara, bhAvanagara, rAjakoTa, sAyalA, vaDhavANa, viramagAma, amadAvAda, kalola, dhAnerA, pAlanapura, vaDodarA, pIja, IMTolA, surata, navasArI, muMbaI, pUnA, nAsika, amalanera Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 ] [ aNagAranAM ajavALA jevAM aneka kSetromAM vihAra karI potAnA mRdu svabhAva ane mIThI vANInI helI varasAvI zrAvakonI dharmabhAvanAne daDha banAvI. teo haMmezAM jAgRta avasthAmAM paNa mauna, dhyAna ane samAdhimAM rahetAM. potAnAmAM ja rahetA. temanuM jIvana mauna hatuM. temano upadeza paNa maunamAM ane mauna dvArA apAto. chatAM temanAM satsaMgIo temanI pAsethI ghaNuM pAmIne jatAM tema lAgatuM. teo jANatAM ke aMtarmukha thaIne mauna dvArA AtmAno prakAza pAmI zakAya che. maunano mahimA ghaNo ucca kakSAno hoya cho. kAraNa ke sAmAnya mAnavI moTAbhAge zabdonAM gulAma banI jAya che. temanI jIbha upara asaMkhya nirarthaka zabdo ramatA hoya che. ane tenA pariNAmano vicAra karyA vagara AvA nirarthaka zabdo bahAra pheMkatA hoya che, jemAMthI vAda, vivAda, vikhvAda ane visaMvAditA sarjAtAM vAra lAgatI nathI. jyAre zabdono svAmI maunamAM jIve che evAM maunanAM mahirSa pU. zrI indubAI maunamAM rAcatAM, jethI krodha, mAna, mAyA, lobha, rAga, dveSa jevA paripuo temanI pAse pharakI zakatA nahIM. tethI temanA aMtaramAM kyAMya kUDakapaTa na hatAM. manamAM kyAMya kaleza na hato. AtmAmAM kyAMya vikAra na hato. lokapriyatAno temane moha na hato. jhAlAvADanI A dIkarImAM AvI AMtarika samRddhi hatI je temanI aMtima ghaDI sudhI jaLavAI. dIkSA bAda svAdhyAya mATe thaIne prasanna citte upavAsa karatA. sAta Agama temaNe kaMThastha karyA hatAM. temanA upadezamAM khAsa maMtra saune ApatA. "paristhiti saMyogo ane saMjogono haMmeza svIkAra karajo". je upadeza temaNe pote AcarI batAvyo temanA dIkSAparyAyanA 50 varSa pUrAM thatAM hatAM to paNa tenI ujavaNI nahIM...jAherAta nahIM ke potAnI pracAralakSI koI vAta nahIM. gurudarzananI temanI lagana kevI hatI? potAnI nAjuka tabiyata chatAM surendranagarathI amadAvAda pU. A. zrI vIrendra muni ma. sA., A. zrI zAMtilAlajI ma. sA. tathA pU. zrI apUrvamuni ma. sA.nAM darzane padhAryA ane potAnA AtamanI guru-darzananI pyAsa chIpAvI, kAraNa kadAca pachI pharI e taka nahIM maLe to te viSe pote sabhAna ane jAgRta hatAM. Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 197 aMtima samaye pote pUratI AMtarazuddhithI jAgRta hatAM. potAnI samAdhimAM lIna hatAM. anya pU. vidvAna ma.sa.oe temano saMthAro pratikramaNa, paccakakhANa ane khamakhAmaNAM karAvyAM. chelle 13-112006nA samI sAMjanA 7-20 miniTe e virATa AtmAno vAmanadeha DhaLI paDyo temanuM aMtaHkaraNa aNizuddha banI AtmatattvanI cetanAmAM jANe ke ekAkAra banatuM gayuM. parama Atmatattva pAmavAnA nimittanAM nirmANa thayA. jyAM mana virakta hoya, indriyono nigraha hoya, tyAM AtmAnA guNono prakAza hoya te sarva mATe samabhAva lAve che. tene koInA mATe bhedabhAva raheto nathI. temane koIno bhaya nathI. koInA para temane dveSa nathI, koI kAmanA nathI. te mahAna AtmA chevaTe kAyama mATe mauna banI maunanA mahimAno mauna saMdeza ApatAM gayAM. A che aNagAra amArA ...temane amArA agaNita vaMdana ho. amyudayA bA.bra.pU.zrI prajJAbAI ma.sA. (dariyApurI saMpradAya) zubha nAma : kaMcanabahena (saMsArI nAma) bA.bra. pU.zrI prajJAbAI ma.sa. mAtApitA : zrI hIrAbahena cImanabhAI zahera : ojha dIkSA : saM. 2020, mahAvada pAMcama tA. 2-2-64 paMdara varSanI uMmare. dIkSA guru : pU.A. pU.zrI bhAtRcaMdrajI ma.sA, jJAna dAtA : pU. zrI raMbhAbAI ma.sa. dIkSA dAtA : pU.zrI dhIrajabAI ma.sa. Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 ] [ aNagAranAM ajavALA jiNavayaNe aNurattA, jiNavayaNaM ja karaMti bhAveNa / -- bhavanA saMvitiSThA, te tti paratta saMsArI II je jinezvaranA vacana upara vizvAsa kare che, zraddhA kare che, tenI vANInI anukULatA meLave che teno saMsAra maryAdita bhavano banI jAya che. samarpita banato AtmA paramAtmA banI jAya che. temanA oSThadvaye phaphaDI rahyA hatAM. temane kAMIka kahevuM hatuM. paNa bolI zakatA na hatA. mRtyune bichAne paDelI patnIne joIne asvastha thaI rahelA cImanabhAI putra ramaNa ane putrI kaMcanane viSe temane bilakula ciMtA na karavAnuM samajAvI rahyA hatA : "mAtAno khoLo ane pitAno khabho ApIne temanAM jIvananuM huM ghaDatara karIza." temaNe kahyuM. paNa kemeya mAtA hIrAbAnuM mana mAnatuM na hatuM. potAnA vhAlasoyAM beya bALako sAme animeSa dRSTithI vahAla varasAvatAM joI rahyAM hatAM. yAda AvI jAya che tyAre kavi kalApInuM e kAvya jemAM mAtA vinAnA premathI nodhAro thatAM e bALakone choDatI, svarge sIdhAvI rahelI mAtAnI hRdayadrAvaka vedanA ane saMvedanAne rajU karatuM kAvya : "arara bAluDA! bApalAM aho! jananI A have svargamAM jatI." mahAmahenate maMda svare mAtAe kahyuM : "mArI kukha ane tamAruM kuLa dipAve evA saMskArothI A bALakonuM jIvanaghaDatara karI temane baMnene jainazAsanane caraNe mAre samarpita karavA che." kharekhara jyAre AMkho baMdha thavAnI taiyArI hoya che tyAre AMtaracakSu khulI jAya che. pUrvanA saMskArone jhIlatI ane jhagamagAvatI A mAtA vartamAna karmanA AvaraNone toDatI potAnA kALajAnA kaTakA samAna A baMne bALakone janma ApanAra A jananI temane ajanmA banAvavA jainazAsanane caraNe samarpita karavA taiyAra thaI. babbe dIkarIonA bujhAyelA jIvanadIpe pU. hIrAbAnA aMtaramAM samyaka vicAronAM ajavALAM phelAvyAM. temanA jIvananI dazA ane dizA badalAI gaI. dIkarIonA viyoganA duHkhone jIravatAM jIravatAM potAnA AtmAne jItatAM gayAM. have temane saMsAra, duHkhonAM mATalAMne pakavato eka nibhADo lAgavA mAMDyo hato. bhaviSyavANI pramANe potAnAM baMne bALako dIkSA grahaNa karI leze tevA bhayathI bhRgu purohita daMpatie to potAnuM nagara choDI dIdhuM hatuM ane Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 199 jAtismaraNajJAna utpanna thavAthI pUrvajanmanI anubhUtio ane smRtione AdhAre mRgAputre potAnAM mAtApitA pAse jyAre dIkSA grahaNa karavAnI anujJA mAMgI tyAre temanA mAtApitAe paNa mRgAputrane saMyamanA kaThina mArge na javA ghaNuM samajAvyA tyAre pU. hIrAbAe to potAnA pati cImanabhAI pAsethI potAnA bALakonI pravajyA aMgenuM vacana meLavI laI kaThina evA saMyamanI anumodanA karI potAnA jIvanamAM bhavAMtare paNa saMyamanuM sthAna nakkI karatuM bhavanuM bhAtuM sAthe bAMdhI lIdhuM. pote mRtyune mahotsava banAvavA sAvadhAna thayAM. jJAna-vairAgya dvArA potAnA kalyANano mArga khullo karI zAzvata zAMtinA parama padane pAmavA aMtima prayANa AdaryuM. dhanya che e banne mAtApitAne. - lokamAtA narmadA nadIne kinAre vaselA garavI gujarAtanA ojha nAmanA gAmanI A vAta che. jyAM aDhAre AlamanA vasavATa vacce mAtra eka pUrva saMskAronA siMcanathI siMcAyeluM dharmaniSTha evuM A jaina kuTuMba vasatuM hatuM. temAM pU. hIrAbAe A jagata uparathI vidAya lIdhI ane have cImanabhAI potAnAM dharmapatnIne dIdhelA vacanane pUrNa karavA mATe duHkhamAMthI beThA thayAM. manane vALIne jAgRta karyuM. potAnA e nAnakaDAM gAmamAM jenonI vasatI na hovAne kAraNe saMtonuM Agamana thatuM na hatuM. tethI teo dharmane ArAdhavA ArAdhanAnA avasarane zodhI rahyA hatAM. avasarane avadhAryo : ojhanA eka jaina parivAranA zreSThI zrI dalasukhabhAI zeTha paryuSaNa parvanI ArAdhanA karavA rAjakoTa jaI rahyA hatAM. A takano lAbha laI zrI cImanabhAI temanI sAthe joDAyA. ane rAjakoTa paryuSaNanI ArAdhanA karI vaDhavANa zaheramAM cAturmAsa birAjatA bA.bra. pU.zrI bhAtRcaMdrajI ma.sA.nAM darzanArthe gayA. teozrInAM darzana karatAM zrI cImanabhAIne potAnA saMtAnone A gurujIne soMpavAno vicAra phUryo. saMta samAgama mAtra kevo che! ajJAnIne jJAna maLe, jJAnIne samAdhAna maLe, duHkhiyAne sAMtvana maLe, sukhiyAne buddhi maLe. pU. hIrAbAnA aMtima samayanI bhavya bhAvanAnI badhI vAta pU. Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 ] [ aNagAranAM ajavALA cImanabhAIe pU.zrI bhAtRgurune jaNAvI. pU.zrI bhAtRgurue pote badhI yogya vyavasthA karaze ane thaI jaze tema temane jaNAvI nizcita karyA ane temane sAMtvana ApI zAMta karyA. rAtrinA aMdhakAra pachI ujAzano saMdezo laIne AvatuM prabhAta UgyuM. pUzrI bhAtRgurue kalola birAjI rahelAM pU.zrI sAdhvIratnA raMbhAbAI ma.sa. para cImanabhAInI putrI kaMcanabahenane potAnI sAthe rAkhI vairAgyanA raMge caDAvI temanI aMtevAsI banAvavA bhalAmaNa ciThThI lakhI ApI. potAnI mAtA nAthIbAIne A vAta jaNAvavA zrI cImanabhAI ojha pAchA pharyA. mUDI karatAM paNa vyAja vadhAre vahAluM hoya tema dAdImA nAthIbAI dIkarInA vairAgya viSenI vAta ghaNI samajAvaTane aMte samajyAM. zraddhAne sahAre zrI cImanabhAI dIkarI ane bhalAmaNa ciThThI laIne pU.zrI raMbhAbAI ma.sa. pAse kalola pahoMcyA. temane pU.zrI bhAtRgurunI bhalAmaNa ciThThI ApI. pU.zrIe e ciThThI vAMcIne saMgha AgaLa rajU karI ane saue A phUla jevI nAnIzI bALAno satkAra karI svIkAra karyo. bIjo je prazna hato te ApoApa ukelAyo. tyAMnA rahevAsI dharmapriya zreSThI zrI ratilAlabhAI nAthAlAla zAhe pU.zrI satIjIne vinaMtI karI ke pote potAnI sAta dIkarIonI sAthe kaMcanabahenane AThamI dIkarI tarIke svIkArI tenI rahevA-jamavAnI taduparAMta tenA zALAnA abhyAsanI badhI javAbadArI potene zira laI leze. cImanabhAInuM eka sapanuM sAkAra thayuM. A nAnakaDI putrIne tyAM soMpIne teo tenA viyogamAM bhAre pagale ojha pAchA pharyA. potAnI dharmapatnInI bhAvanA sAthe dIkarInA viyoge cImanabhAInI AMkho AMsuthI chalakAI gaI. kahevAya che ke dIkarI ghara choDe tyAre ane dIkaro tarachoDe tyAre game tevA zUravIra pitA paNa DhIlA thaI jAya che. e nimitte dIkarIne maLavA ane pU.zrI satIjInAM darzanavANIno lAbha levA cImanabhAI avAranavAra kalola pahoMcI jatA. dhanya te gurudeva! dhanya guruNImaiyA ane , dhanya te udAra zrAvakaratna. ahA! kevo triveNIsaMgamano raMga jAmyo. puNyazALIne pagale nidhAnaH itihAsane pAne kAMIka dAtAonAM nAma suvarNaakSare aMkita thaI gayAM. jemanI udAratAnuM udAharaNa ApI temane Aje paNa yAda karAya che. jyAre potAnI sAta sAta dIkarIonAM Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 201 lAlanapAlananI sAthesAthe 12 varSanI UchaLatI kUdatI nAnIzI nirjhariNI jevI cImanabhAInI dIkarInAM saMvardhananI javAbadArI potAne zire laI lenAra zrI ratibhAInI nirmaLa, nirbheLa ane niHsvArtha udAratA paNa atre ullekhanIya ane noMdhanIya che ane vaMdanIya ane stutya che. kaMcananA jabbara puNyodaye zALAnuM bhaNatara ane kuzaLa zilpakAra pU.zrI raMbhAbAI ma.sa.ne TAMkaNe A zilpane kaMDArIne tenuM suMdara saMskAravidhAna zarU thayuM. A puNyazALI dIkarIne pagale ratibhAIne tyAM sAta dIkarIo upara putra-ratnano janma thayo. Ama guruNInI chatrachAyAmAM rahetI kaMcanabahena potAnA ghara ke gAmane bhUlIne tvameva mAtA ca pitA tvameva, tvameva baMdhu ca savA tvameva......... mAM tenuM Akhu jagata samAI gayuM. A bAju bhAI ramaNa zaikSaNika vikAsamAM AgaLa vadhI gayo hato. olDa esa.esa.sI.mAM prathama vargamAM pAsa thayo. suratamAM mosALamAM jaI gArDana milamAM sarvisa zarU karI. temanAmAM dhArmika saMskAro hatA chatAM vairAgyabhAvanI koI chAyA dekhAtI na hovAthI cImanabhAIne patnIne Apela vacanane kAraNe ciMtA rahetI. tyAre kaMcanabahenanI saMyamanI thatI vegavaMtI prabaLa bhAvanAne kAraNe saMyamAbhilASI kaMcanabahenane saM. 2020, mahA vada 5, tA. 2-2-64nA roja paMdara varSanI kizorAvasthAmAM zrI kAMtilAla tribhovanadAsa zAhane tyAMthI pU.zrI bhAtRdevagurunA zrImukhethI dIkSApATha bhaNavAnuM saubhAgya prApta thayuM. pU.zrI raMbhAbAI ma.sa.no dehavilaya thatAM kaMcanabahena pU.zrI dhIrajabAI ma.sa.nA aMtevAsI banyA. teo kaMcanamAMthI bA.bra.pU.zrI prajJAbAI ma.sa. banyA. temanuM prathama cAturmAsa prAMtija thayu. tyAM pU.zrI prajJAbAInA zALAnAM ane dhArmika abhyAsanI sAthesAthe sevA, svAdhyAya ane vaiyAvaccanAM kAryo cAlu ja hatAM. bhAdaraNanuM comAsuM pUrNa thayA pachI grAmAnugrAma vicaraNa karatAM A satIvRMda jyAre ojha gAmamAM padhAryuM tyAre potAnA gAmanI dIkarI ane potAnI kuLadIvaDIne prathamavAra sAdhvIjInA svAMgamAM jotA dAdImA ane pitA to harakhaghelAM thaI gayAM. e nAnA gAmamAM paNa harakhanI helI caDI. suratathI ramaNabhAI paNa bhaginI sAdhvInI ojhamAM AgamananI jANa thatAM nokarImAMthI rajA meLavI vatana pahoMcI gayA. gAma lokonI sAthe teo paNa Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 ] [ aNagAranAM ajavALA pU.zrI dhIrajabAI ma.sa.nA ati madhura ane rocaka zailImAM jaMbukumAranuM jIvanacAritra, temano sudharmA svAmI sAtheno samAgama ane saMvAda, jaMbukumAranuM ATha ATha patnIo sAthenuM lagna, aizvarya ane vilAsamaya jIvana chatAM sudharmA svAmInA samAgama bAda temane sohAmaNo saMsAra bihAmaNo lAgavA mAMDyo. phUlonI zaiyA samA saMsAranI bhItaramAM hajAro kaMTako patharAyelA joyA. chevaTe saMyamanAM zreSThatama sukhonI vAto sAMbhaLatAM sAMbhaLatAM ramaNabhAInA aMtaramAM vairAgyadIpakanI jyota jagavA mAMDI. aMtaramAM manomaMthana zarU thayuM. sudharmA svAmInA mAtra eka ja pravacane jaMbukumAranA AtmAne jagADyo. tema pUzrI dhIrajabAI ma.sa.nuM uparyukta pravacana ramaNabhAInA AtmAne jagADavA mATe pUratuM banyuM. ciMtA ane ciMtanavALI vyaktione rAtre game tevI sukhasagavaDo vacce paNa UMgha nathI AvatI. tema ramaNabhAIne paNa bIjI bAju bhaginI sAdhvInI saMyamanI yAda AvatA nidrA veraNa thaI. paNa jIvananA abhyadayano sonerI saMdezo laIne AvatuM, sArAye jIvanane prakAzapuMjathI bharI detuM prabhAta UgyuM ane ramaNabhAI guruNImaiyAnAM darzana-vaMdana karI bhaginI sAdhvI pAse pahoMcI gayA. e kevI pavitrapAvanI zubha ghaDI, zubha paLa ke jeNe ramaNabhAInuM samagra jIvana parivartana karI saMyamapaMthanA moDa upara lAvIne mukI dIdhuM. jaMbukumAranA pravacananI vAta nIkaLatAM pU.zrI prajJAbAI ma.sa. bolI gayA : "tamAre banavuM che jaMbusvAmI? to saMsAra choDI saMyama svIkArI lo." cakorane Takora pUratI hatI. jeno Atama jAge te saMsArathI bhAge che ane sAdhanAmAM lAge che. dharmanI koI samaja dharAvatA na hovA chatAM puNya prakarSe ramaNabhAI dharmabhAvamAM ramaNatA karavA lAgyA. saMsAranA piMjaramAMthI temano AtmA UrdhvagAmI banavA adhIro thavA lAgyo. have haMsalo saMsAra sAgarane tIrethI chIpa-zRMkhalAno cAro mUkI mAnasarovaranAM motIno cAro karavA thanaganavA lAgyo. "tattvajJAna talAvaDI, ciMtaka mAnasAMsa; prazasta bhAva motI care, vItarAgatAno aMza." AtmArUpI haMsa tattvajJAna talAvaDImAM Utare ane svabhAvarUpI motIno cAro care tyAre tenAmAMthI AvaraNa haTe ane vItarAgatAno aMza pragaTe. Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 203 A prerita prasaMga parathI suzravaNa, sudarzana ane satsaMganI maLatI takone vadhAvI laIe ane na maLe to AvI takone meLavIne jIvananA uccatama lakSyAMkone siddha karIe. saMta banavAnI uttama bhAvanAnA aMkura ramaNabhAInA aMtaramAM khIlI UThyA. paNa bagIcAmAM phulachoDanI vAvaNI pachI tenAM saMvardhana ane rakSaNanI javAbadArI mALInI che. tema jIvana bAgamAM ropAyelA saMyamabhAvanAnA aMkuronuM rakSaNa ane saMvardhana karavAnuM kAma gurumAtA ane mAtApitAnuM che. dIkarInA saMyamanA satsaMge cImanabhAI paNa dharmAnurAgI banyA hatA. potAnI mAtAnI aMtima bhAvanAnI pUrti mATe pU.zrI prajJAbAIe ramaNabhAInA vairAgyane vegavaMto banAvavA puruSArtha upADyo ane cImanabhAIne bolAvIne temanI pAse ramaNabhAInA aMtaramAM jAgelA vairAgyabhAvanAnA aMkurone khIlavI vaTavRkSa banAvavAnI rajA mAMgI ane potAne dIkSA ApI je sattva dAkhavyuM te have pharIthI dAkhavavA kahyuM. pU.zrI dhIrajabAI ma.sa. A nAnakaDI ziSyAnI anumodanAnA bhAvonI rajUAtathI harakhAtAM hatAM ane mUka AziSo varasAvI rahyAM hatAM. cImanabhAInuM A eka mahattvanuM kArya jIvanamAM pUrNa karavAnuM bAkI hatuM tethI pote te dizAmAM maMDAI rahelAM pagalAMthI khuza thaI UThyA. pU.zrIne kahyuM ke mArA saMtAno mArA vArasadAro na rahetAM vIrazAsananAM vArasadAro bane temAM mAruM saubhAgya che. mane mArA bhAvinI koI ciMtA nathI. huM dIkSA nathI laI zakyo paNa dIkSA dvArA ramaNanuM bhAvi ujjavaLa bane ane e saMta bane temAM mArI sAta peDhI tarI jaze. temanI lAgaNIothI AMkhomAM jhaLajhaLiyAM AvI gayAM. pU.zrIe temane tema karavA saharSa rajA ApI. cImanabhAInI A udAratA ane anumodanAne vaMdavI rahI ane abhinaMdavI rahI. pAse beThelA ramaNabhAI paNa A saMvAda sAMbhaLIne pU.zrInA upakArane vaMdI rahyA. ane vicArI rahyA ke pU.zrI bhaginI sAdhvIe ojhamAM padhArI mArAM bhAgyanAM dvAra kholI nAMkhyAM. kharekhara saMto to paraupakAra mATe janma dhare che. vRkSonI mAphaka tApa-saMtApa saMto pote sahI Azritone chAMyo Ape che. ane meghanI mAphaka jinavANInI varSA varasAvIne tRpta dharAne tRpta kare che. tema saMto anekanA aMtaramAM sadguNonI hariyALI khIlave che. Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204] [ aNagAranAM ajavALA saMto haratuM pharatuM tIrtha che. pArasamaNI aura saMtameM bar3o AMtaroha jANa vo lohA kaMcana kare, vo kare Apa samAna eTale ja ciMtakoe kahyuM ke saMta samAgama sukhakArI, zreyakArI, kalyANakArI ane lAbhadAyI che. suta, dArA, saMpatti pApIne paNa hoya, saMta samAgama harikathA tulasI durlabha hoya. vaMdana ho....vaMdana ho... (tulasIdAsa) moMdhu motI pU.zrI moMghIbAI mahAsatIjI zubha nAma : moMghIbahena. mAtuzrI : uttamabAI pitAzrI zrI tribhuvanadAsajI hIrAcaMdajI zAha. janma : janmasthaLa : vi.saM. 1969. bhAvanagara mukAme. dikSA : vi.saM. 1989, vaizAkha suda 13. saMpradAya : baravALA saMpradAya kALadharma : vi. saM. 2042, mAgazara vada amAsa. "tamhA paNDie no harise, nI muje, bhUehiM / nAga paDileha sAthe sama thALupusaT AcArAMga. "paMDita sAdhaka pratyeka jIvanA sukhaduHkhano viveka jANI sarva bhUto upara samabhAva rAkhe che. koIne duHkhI joIne te harSita thato nathI. tema koIne sukhI jANI kupita thato nathI." vidhAtAe eka kuzaLa zilpInI mAphaka dIkarIne ghaDI pUrvabhavanuM Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 205 pavitra bhAtuM bAMdhIne punIta pagalInI pADanAra e jANe adhUruM kArya pUruM karavA na janmI hoya tema marakamaraka thatAM tenA malakatAM mukhaDAne joI sau malakAtAM, AkarSita thatAM. vi. saM. 1969mAM pitA zrI tribhuvanadAsajI hIrAcaMdajI zAhane khoraDe ane mAtA pU.zrI uttamabhAIne khoLe moMghIbahenanuM avataraNa thayuM. vArevAre hasuM hasuM thatAM tenA mukhane nihALI tenA mAtApitAne haiye hAza thatI ane tenI upara haiyAnAM heta ThAlavatAM. nAnakaDI dIkarI jANe potAnI bhadra ane saraLa svabhAvanI mAtAnI chAyAnuM rUpa dhAraNa karIne AvI hatI, paNa re durbhAgya dIkarI mATe mAtAnuM sukha jhAMjhavAnAM jaLa samu kSaNika nIvaDyuM ane moMghIbahene mAtRsukha nAnI uMmaramAM gumAvyuM. 13 varSanI DhIMgalI jevAM moMghIbahenanuM lagna nAgaradAsa nAmanA yuvaka sAthe karavAmAM AvyuM. "gharaghara'nI ramata ramatI te nAnakaDI dIkarIe navavadhU banI prabhutAmAM pagalA pADI. saMsArane hajI jANyo nahIM, mANyo nahIM, pUro samajANo nahIM tyAM to lagnajIvananA cha mAsa bAda dUra dAMtiyAM karatuM vaidhavya moMghIbahenanA jIvananAM dvAra khakhaDAvI gayuM. patinI cehanI sAthe moMghIbahenanAM UgatAM aramAno, suSupta avasthAmAM ajAgRta rahelAM zamaNAMo ane sapanAMo sAtheno saMsAra samULago nAza thaIne rAkhamAM bhaLI gayo. eka dIpa bujhAyo, bIjo pragaTyo : saMsArano dIpaka patinA jIvananI sAthe olavAyo ane moMghIbahenanI jJAnapipAsA jAgRta thatAM temaNe AdhyAtmika jagatamAM paga mUkyo. pAlitANA zrAvikAzramamAMthI cha varSanA dIrdha abhyAsa bAda ane satsaMga dvArA eka navA vyaktitvane laIne bahAra AvyAM. ane jJAnajyotanI eka divya AbhA temanA mukha para maMDita thaI. tyAra pachI bhAvanagaramAM pU.zrI jaDAvabAI ane pU.zrI kesarabAIno sadupadeza sAMbhaLatAM rahyAM. saMyamanA raMge raMgAtAM gayAM. moMghIbahenane saMyamanI raDha lAgI ane temano saMyama levAno nirNaya deDha thato gayo. Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 ] [ aNagAranAM ajavALA "vitigicchaM sanAvaNNeNaM appANeNaM no lahai samAhiM / / " saMzayAtmA samAdhi (zAnti) pAmI zakato nathI. (samakita ke samatvanuM mULa zraddhA che. zraddhA vinA sAdhaka sAdhanAmAM praviSTa thaI zake nahIM. ema banne mAne che. AcArAMga ane banne parivAranI AjJA maLatAM pU.zrI moMghIbahena vi.saM. 1989mAM vaizAkha suda 13ne divase dIkSA aMgIkAra karI. pU.zrI moMghIbAI aNagAra banyAM. pU. zrI jaDAvabAI ma.sa. ane pU.zrI kesarabAI ma.sa. guruNIoe pU.zrI moMghIbAI ma.sa.ne veNunA nAda samI rocaka, preraka, prabhAvaka ane madhura zailImAM sUtra siddhAMtanuM jJAna ane upadeza ApyAM ane pU.zrIe te jJAnasaMpadA avadhArI madhyapradeza ane mahArASTranA dUrasudUra prAMtomAM vicaraNa karI jinazAsananI zobhA ane zAna vadhArI. baravALA saM.nAM parama vaMdanIya viduSI evAM sAdhvIratnA pUzrI moMghIbAI ma.sa. baravALA saMpradAyanA parama jyotirdhara guruvarya pU.zrI caMpakamuni ma.sA.nAM ananya upAsaka hatAM. potAnuM zeSa jIvana pU.zrIe tapa, jApa ane satata svAdhyAyamAM vitAvyuM. kharekhara! svAdhyAya svanI najIka laI jAya che ane je svamAM sthira thAya che te ja svastha rahI zake che. AvAM mahAviduSI pU.zrI moMghIbAI ma.sa. bhAvanagara mukAme saMkhanA-saMthArAnI aMtima ArAdhanA sAthe vi.saM. 2042 mAgazara vada amAsanA pAvanakArI divase aMtima prayANapaMthe padhAryA. Apane amArAM agaNita vaMdana ho! kSamA : AtmAno svabhAva che. sAthe.... zraddhA ane puruSArthanI pAMkho saphaLatAnA AbhamAM uDADe, paNa potAnAmAM AsthA na janme tyAM sudhI Izvara pratye zraddhA janmI zake nahIM. Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 207 aNagAranAM ajavALA ] urvalokanI yAtrAbhaNI pU.zrI kaMcanabAI mahAsatIjI zubha nAma : kaMcanabahena. mAtApitA : dharmasaMskArI samRddha parivAramAM. janmasthaLa : mAlava pradeza. dIkSA : vi.saM. 1995-mahA suda pAMcama (vasaMta paMcamI), dohitra pArasamuni ane dohitrI pramIlAbAI ma.sa. sAthe dIkSA lIdhI. dIkSAsthaLa : khaMbhAta, dIkSAguru : pU.zrI campaka muni ma.sA. tathA pU.zrI saradAramuni ma.sA. saMpradAya : baravALA saMpradAya. samAdhimaraNa : "saMyama jIvanamAM padArpaNa karyA pachI brahmacArI, tyAgI ke tapasvI koI paNa sAdhaka ucca che ema svIkAravAmAM jarAye khoTuM nathI. AtmavizvAsIne bahAranAM vacano leza paNa krodha utpanna karAvI zake nahIM ane samabhAvathI DagAvI zake nahIM." jarA pAchAM haThIe ? jarA atItamAM DokiyuM karIe! itihAsanAM pAnAM uthalAvIe to bhUtakALamAM thoDAM pAchAM haThIe to te pAnAM kharekhara satI nArI-ratnonA tejathI sabhara, suvarNAkSare aMkita thayelAM dekhAze. putra ratnone janma denArI mAtAnuM koI yogadAna na hoya to paNa te mAtra janmadAtA hoya to paNa te aharniza vaMdanane pAtra bane che. vaMdanIya ane pUjanIya gaNAya che. tevAM ja udAharaNarUpa che pU.zrI kaMcanabahena, jemanI ratnakaNie pU.zrI saradAramuni ma.sA. je Aje baravALA saMpradAyanA vartamAna gacchAdhipati mahApada dhAraNa karI rahyA che. temano janma thayo hato. je suputrane kaMcanabAe jaina jagatane arpaNa karI dIdho hato evA temanuM dharmanA saMskArathI siMcana karyuM hatuM evI mAtA kharekhara vaMdanIya che. punIta jyotiH bhavya bhAratavarSanAM be mUlyavAna gauravavaMtA pradeza Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 ] [ aNagAranAM ajavALA : eka garavI gujarAta ane bIjo mAlava deza (madhyapradeza). mAlava dezanA eka dharmasaMskArita samRddha parivAramAM kaMcanabahenano janma thayo. lAlanapAlanamAM UcharI rahelI dIkarInuM lagna eka gRhasthaputra DuMgarasiMhajI sAthe karavAmAM AvyuM. susaMskArI dIkarI kaMcanabahena patinI sahadharmacAriNI, saMtAnonI saddhadharmadAtrI banI. kULasevA, dharmasevA ane samAjasevAnI manohara mUrti banI potAnA jIvanane prema, vAtsalya ane dharmathI sabhara karI dIdhuM hatuM. pArivArika pharajoH mAtA kaMcanabA potAnA traNa putro : nirmaLacaMdrajI, saMtoSacaMdrajI ane saradArakumAra tathA traNa putrIo : sohanabahena, mohanabahena tathA tArAbahenanA jIvana vikAsa upara, svAthya upara uparAMta temanA Atmika guNonA vikAsa upara satata ciMtanazIla rahI temanAM sanmArgadAtrI banI rahyAM. guruvarya pU.zrI caMpakamuni mahArAja sAhebathI zobhato baravALA saMpradAya ane temanA nAmathI prasiddha thayelo samasta sthAnakavAsI jaina saMpradAya jenAthI samagra gujarAtanI dharA dhanya banI che evA A guruvarya akhila bhArata sAdhusaMmelanamAM gujarAtanA eka mAtra pratinidhi banIne sAdaDI saMmelanamAM (rAjasthAna) padhAryA hatA. tyAM teoe sUtronA saMzodhana dvArA jainazAsananI mahAsevA karI. tyAMthI badanAvaranI puNyabhUmimAM padhAryA hatAM. bhavyagAthAH guruvaryanA svAgatamAM potAnA saMtAnomAMthI koI paNa ekane svIkAravAnI vinaMtI karatAM ucca bhAvanA dharAvatA pitA kevA AkAzathI unnata haze ane apUrva bhAvanAvALI janmabhUmithI paNa mahAna evI mAtA haze! guruvarya pU.zrI caMpakalAlajI ma.sAhebe sacita gocarInA rUpamAM sauthI nAnA evA pU.zrI saradAramunine svIkArI te mAtApitAnI vinaMtIno svIkAra karyo ane jaina itihAsamAM suvarNAkSare te bhavya gAthA racAI gaI. jIvanamAM eka vaLAMka H 14 varSanA putraratnanI dIkSA bAda sAro parivAra deva-guru-dharmanI bhaktimAM daDha banyo, paNa tyArabAda zrAvakaziromaNI patino dehAMta thayo ane patnI kaMcanabAnA hRdayamAM suSupta evA dIkSAnA maMgalabhAvo ramatA thayA ane vi.saM. 1995mAM kaMcanabA, temanA dohitra pUzrI pArasamuni ma.sA. ane dohitrI pU.zrI pramIlAbAI Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 209 ma.sa. ema traNeye sAthe khaMbhAtamAM pravrajyA aMgIkAra karI. te divasa mahA suda pAMcama (vasaMtapaMcamI)no zubha divasa hato jyAre te traNeya AtmAo pU.zrI caMpakagurunAM caraNamAM ane sa.pU.zrI saradAra gurunA zaraNamAM samarpita thayA. Aje paNa gujarAta, mahArASTra, mAravADa, mevADa, mALavA, madhyapradeza, rAjasthAna ane karNATakamAM pU.zrI saradAra muninuM mahA jJAnI-dhyAnI ane vyAkhyAna vAcaspati tarIkenuM nAma parama vaMdanIya banyuM che. pravajyAnA maMgala paMtha para padArpaNa pU.zrI kaMcanabAI ma.sa. aharniza tapa, jApa ane ArAdhanAmAM rata rahetAM hatAM. temanAthI prerita thaI temanAM saMsArI suputrIo sohanajI, tArAjI, temanA putra pU.zrI Adityamuni, pautra paMkajamuni, putravadhU caMdrezAjI, pautrI bhAvezAjI, dohitrI sudizAjI, tArAjInI putrI pU.zrI aMgUraprabhAjI, pU.zrI pArasamuninA pitAzrI pU.zrI udayamuni Adi saMtasatIjIoe pravrajyAnA maMgala paMtha upara prayANa karyuM. baravALA saMpradAyanA gacchAdhipati pU.zrI saradAra muni ma.sAhebanAM darzana karI pU.zrI kaMcanabAI ma.sa. marudevI mAtAnI mAphaka parama prasannatA ane divyAnaMda anubhavatAM. pUrvabhavonA saMskArothI jIva janma dhAraNa kare che. mAtApitA jIvana ghaDavAnuM kArya kare che. dharmanA saMskArothI guruo te jIvanuM ghaDatara kare che. ahIM paNa parama prasannatA eTale evI sthiti, evI bhUmikA je AdhyAtmika dRSTie uttamottama hoya. carama sImArUpa hoya, jenAthI upara ke vizeSa kAMI ja na hoya. dunyavIthI para hoya. 'parama' zabdanA uccAraNa vakhate avinAzI IzvarIya caitanyamaya tattva tarapha nirdeza thayelo che. je mAtAe putrane dharmanA saMskArathI susaMskArita karI jaina zAsanane caraNe dharyo te ja putra atyAre adhyAtma jagatanA uccasthAne, gurupade birAjato hoya to svAbhAvika che ke te mAtA tenAM darzana karatI vakhate AvI ja parama prasannatA ane divyAnaMdanI anubhUti karatI hoya! ahA! ujvala te kSaNo! parama pavitra te kSaNo! pAnakharamAM gulAbanI sugaMdha! vi.saM. 2053 pachI pU.zrI kaMcanabAI ma.sa.nuM svAsthya nabaLuM paDavA lAgyuM. darda ane vedanAne haiye lagADI dIdhI. manane ArAdhanAmAM joDI dIdhuM. tananI vyAdhi ane mananI vyAkuLatAne UMDANamAM Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 ] [ aNagAranAM ajavALA dharabI dIdhAM. pU.zrI aMgUraprabhAjI Adi satIoe temanI ananya sevA karI. pU.zrI savAI muni ane pU.zrI mukeza muninA sAnidhyamAM aNazaNa, upAsanA ane saMthArA dvArA sAdhanApUrvaka samAdhimaraNa prApta karyuM. sadguNonA sAgara samAna te paropakArI guruvaryonAM subhASito sAMbhaLIne buddhimAna saMyamI pAMca mahAvrato ane traNa guptio mana, vacana ane kAyAnA saMyamathI mukta banI cAreya kaSAyono kramazaH tyAga karato rahe che. arthAtu kaSAya thavAnA samaye evo to sAvadhAna rahe che ke kaSAyo koI sthAne pesI na jAya tevo khyAla satata je rAkhe che te ja pUjya bane che. -dazavaikAlika : 14. Apane amArAM agaNita vaMdana ho! siMhabALa bA.ba.pU.zrI lIlAvatIbAI mahAsatIjI [lIMbaDI saMpradAya zubha nAma : lIlAvatIbahena. janmadina : saM. 1975. mAgazara suda 13, suprabhAte, tA. 15-12-1918. dIkSAdAtA : pU.zrI divALIbAI ma.sa. dIkSAdina : vi.saM. 1992, jeTha suda sADI agiyArasa, tA. 1-6-36, somavAra. saMpradAya : lIMbaDI gopAla saMpradAya. dhArmika abhyAsa : 11 varSanI uMmare sAmAyika, pratikramaNa, cha kAyanA bola, nava thokaDA, thokaDAnA 35 bola ane zAstrajJAnanAM UMDAM abhyAsI. Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 211 kALadharma vi.saM. 2039. jeTha vada 7. tA. 2 julAI, 1983, zanivAra rAtre 23-40 kalAke kALadharma pAmyAM. dIkSA pradAnaH temane 86 ziSyAo hatI. temane puSkaLa zraddhAMjalipatro AvyA hatA. to 2 mALa samasameghA gomathI buddhimAna ane zraddhArtha puruSa je satyanI AjJAmAM che ene jagatamAM koIno bhaya raheto nathI. e sarvathA sanAtha ane nirbhaya che (ArAdhanA, arpaNatA ke bhakti eka bhAvanAnA ja sUcaka che.) paraMtu bhaktinA nAme koI aniSTa tattva na pesI jAya eTale zrI AcArAMgakAra satyanI ArAdhanA karI vyaktipUjA nahIM paNa guNapUjA batAve che. -zrI AcArAMgasUtra nagara nAnuM paNa namaNuM evA vAMkAnera(vaMkapura)nA vatanI paNa rahetA raMgUnamAM evA pitAzrI vIracaMdabhAI ane mAtA aMdarabAIne sAta saMtAno thayAM hatAM. temAM cothuM saMtAna lIlAvatIbahena hatAM. bhAIbhAMDuo sAthe bAlyavayanA bagIcAmAM ramatAM khelatAM pAMcame varSe temane raMgUnanI zALAe besADavAmAM AvyAM sAthe dhArmika abhyAsa paNa zarU thayo. sAta varSanI uMmare to lIlAvatIbahena sAmAyika, pratikramaNa karatAM, covihAra karatAM, tithie lIlotarIno tyAga hato. kaMdamULano sarvathA tyAga karyo hato. zrI vIracaMdabhAIne raMgUnathI vAMkAnera AvavAnuM thayuM. te samaye lIMbaDI gopAla saMpradAyanA zAstravizArada mohanalAlajI ma.sA.nAM suziSyA pU.zrI divALIbAInA sAnidhyamAM AvavAnuM banyuM. pU. lIlAvatIbahena vairAgyanA raMge bhIMjAvA mAMDyAM. temanA vevizALa aMgenI vAto thatAM mAtApitAne kahI dIdhuM ke mAruM vevizALa to have vItarAganA zAsanamAM ja thaze. magare gAyA H kasoTInI sarANe caDAvyA pachI vi.saM. 1992nA jeTha suda sADI agiyArasa ne somavAra tA. 1-6-1936nA mAMgalya divase pU.zrI divALIbAI guruNInAM caraNomAM potAnA jIvanane samarpita karyuM. pravrajyAnA paMthe prayANa AdaryuM. "gAnA gho gANA tavo" "ANa e ja trANa" tyAM ja prANa. vairAgya pratyeno temano saMvega vadhyo. temanI dareka kriyAmAM "jatanA" dekhAtI. guruNInI tabiyata bagaDatAM 1994mAM pU.zrI svAmIe vyAkhyAna, gocarI, gurunI sevA vagere sarvabhAra kuzaLatAthI, premathI upADI lIdho. temanA Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 ] [ aNagAranAM ajavALA vyAkhyAnamAM lIMbaDInA ThAkorasAheba, dolatasiMhajI, porabaMdaramAM temanA cAturmAsamAM 2002mAM mahArANA zrI naTavarasiMhajI potAnA aMgata sTApha sAthe vyAkhyAna sAMbhaLavA AvatA ane rAjyanA adhikArIo, enjiniyara vagere bhaNelo varga temane sAMbhaLavA Avato. nAnI uMmaramAM teo pratibhAzALI pravacana pharamAvatAM thaI gayAM hatAM. pU.zrI guNIno viraha pU.zrI divALIbAIne DAyAbITIsano jUno roga. temAM pagamAM kAMTo vAgatAM soyano upayoga karavA jatAM sepTika thaI gayuM. sepTika phelAtuM jatuM hatuM. vedanA vadhatI jatI hatI. zAstranA abhyAsI pU.zrI zAstranA zabdone jIvanamAM utAratA hatAM. "u.sUtra." 29mA adhyayanamAM gautamasvAmI bha. mahAvIrane pUche che : "vaiyAvaccathI jIva zuM upArjana kare che?" uttara : "vaiyAvaccathI jIva tIrthakara nAma-gotra karma upArjana kare che." te pramANe pU.zrIe potAnA guruNImaiyAnI sevAmAM potAnA jIvanane susaMgata karI dIdhuM hatuM. saMvata 1995 mAgazara suda agiyArasane zanivAre teo samAdhipUrvaka kALadharma pAmyAM. 21 varSanI uMmaranA pU.zrIe pU. guruNInA sAnnidhyamAM aDhI varSano saMyamaparyAya vitAvelo ane A nAnI uMmaranA pU.zrI to virahanI vedanAne samabhAve pacAvI gayAM. gurukRpAthI temanA hRdayanAM dvAra khUlI gayAM. temaNe siMhanI peThe dIkSA lIdhI hoya, je siMhanI peThe dIkSA pALe tevAM A to siMhabALa hatAM. khumArInuM jhaLakatuM nUra eka vakhata rAtrie bArImAMthI sarpa AvI temanA page DaMza daI vIMTaLAI gayo. pU. zrI muktAbAI ma.sa.no khabhe Teko laI bahAra jaI pUMjaNIthI zAMtithI sarpane utArI nAkhI laghunItathI DaMkha sApha karyo. upavAsanAM paccakakhANa karyA. jApa sAthe jAgaraNa karyuM ane eka bhayaMkara upasargathI bacI gayAM. bIje divase vihAra paNa zarU karelo. AvuM temanA gRhasthAvasthAmAM 15-16 varSanI uMmare baneluM. pU. guruNInI pATa pAse nIce sUtAM hatAM tyAre sarpe DaMkha dIdho ane guNInI UMghamAM khalela na paDe te rIte lohI sApha karI page jorathI pATo bAMdhI navakAramaMtranuM smaraNa karyuM. khamIra : muMbaImAM be kumArikAnI dIkSA prasaMge saMghanI mAika vAparavAnI icchAne nakArI kADhI. potAnAM suziSyA pU.zrI pratibhAbAInI mAMdagI samaye sUryAsta pachI DaoN.ne koI TrITamenTa karavA dIdhI nahIM. pU.zrI Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 213 prajJAbAInA oNparezana pachI sUryAsta pachI dukhAvo thato hovA chatAM ghenanuM injekzana na ApavA dIdhuM. ziSyonI saMskAra dvArA gurumAtA saMbhALa letAM. janmadAtrInI A bhavapUratI javAbadArI che, paNa gurumAtAnI to ziSyanA janamojanama na bagaDe tenI javAbadArI che. tethI teo kaDakapaNe AcAranuM pAlana karatAM. eka vakhata vihAramAM sAyakalavALAe pachADatAM pU.zrIne pagano duHkhAvo vadhI jatAM kaSTane iSTa gaNI hasatAM rahetAM. chevaTe potAnI anicchAe lokonA AgrahathI DoLImAM beThAM. eka bhUvAne mAtAjInA maDhamAM bAra mahinA sudhI nikAla na thatAM nALiyeranA bhegA thatAM DhagalAmAM thatI hiMsA karatAM aTakAvyo. te bhUvo roja pU.zrInuM mAMgalika sAMbhaLato thaI gayo. pU.zrI.e potAne lohInI UlaTIo thatAM DaoNkTarane lohInA bATalA caDAvavA na dIdhA. rAtri dharmadhyAnamAM pasAra karatAM. eka vakhata eka pU. mahAsatIjIne bolAtuM baMdha thatAM satata jApa karyA. be, traNa divase bolatAM thaI gayAM. pU.zrIne AMtarasphuraNA thatI ane temanI prazno ukelavAnI sUjha ghaNI hatI. bhAva paNa bhedabhAva nahIM : potAnI ziSyAo uparAMta anya sAdhusaMtanI paNa sevA karatAM. eka vakhata viDayA tarapha vihAra karatAM thoDAM anya ma.satIjIo maLatAM temAMnA ekanI nAdurasta tabiyatane kAraNe loca na thatAM mUMjhAtAM hatAM to pote loca karI Apyo. eka vakhata goMDala saMpradAyanAM ma.satIjI paDI jatAM potAnI ziSyAone temanI sevAmAM mUkyAM. jAmanagaramAM nAdurasta tabiyatavALAM pU.zrI vakhatabAI ma.sa.ne temanI ziSyAo dvArA DoLImAM yogya sthAne pahoMcADyAM. keTalAMkane vyasano choDAvyo. pratikramaNanA pATha zIkhavyA. kaMdamULa choDAvyAM. vaiSNavakuTuMbe temanuM vyAkhyAna sAMbhaLatAM kaMdamULano tyAga karyo. temanuM mAMgalika sAMbhaLatAM eka suthAranI bebhAna patnI sabhAna thaI sArI thaI gaI. thALImAM haMmezAM iyaLo dekhAtAM na jamI zakanAra eka bhAIne potAnI mALA ApI gaNavA kahyuM ane sAruM thaI gayuM. be divasa matsInA upadravane kAraNe AhArapANI vagara calAvyuM. hiMsaka dhaMdhA karatA vepArIne te dhaMdho karatAM rokatAM. Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 ] [ aNagAranAM ajavALA jainazALA tarapha sevAtA durlakSa pratye aMgulinirdeza karatAM ane protsAhita paNa karatAM. temanA saMsArI be bhAInI cAra putrI ane saMsArI bahenanI traNa dIkarIoe dIkSA lIdhelI. pU. saMtabAlajInuM vatana paNa vAMkAnera hatuM. pU.zrI ane saMtabAlajI ciMcaNa maLyAM. zAstrajJAnanI carcAo karI. saMtabAlajInI vinamratA eTalI badhI hatI ke dIkSAparyAyamAM jayeSTha sAdhvIjIne vaMdaNA karatA. samAdhimaraNanI chellI rAtanI chellI vAta : pU.zrIne bI.pI.nuM darda ghaNA samayathI hatuM, chatAM temanA upavAsa, vihAra vagere cAlu ja rahetA. surendranagara pU. maMjulAbAI ma.sa.ne haLavo eTeka AvatAM pote emanI pAse gayAM. tyAM maMjulAbAI ma.sa.nI tabiyata sudharatI gaI paNa pU.zrIne duHkhAvo vadhato gayo. te rAtre sAta vakhata duHkhAvo thayo. evI tabiyatamAM paNa tyAMthI lakhatara dIkSAmAM AvI tyAMthI vaDhavANa be bahenonI dIkSAnuM maMgala kArya saphaLatAthI patAvI pote jorAvaranagara padhAryA. tyAM temanI varSagAMTha UjavI, paNa eka divasa temanI palsa tapAsatAM te misa thatI hatI. tyArapachI pu.zrIne sakhata dukhAvo UpaDyo. tyAMthI temane surendranagaranI sI.je. hospiTalamAM lAvavAmAM AvyAM. darzanArthIonI lAMbI katAra lAgatI. koIne nA pADI nirAza nahIM karavAnAM. stavano gavAtAM temAM pote sUra purAvatAM. AnaMdaghanajInAM pado gavAtAM te mastIthI sAMbhaLI pote temAM UMDA UtarI jatAM. dukhAvo kyAreka thaI jato. chelle pote deha-AtmAnA bhedavijJAnamAM UtarI gayAM. sarvene khamAvyAM. cha mahinAnuM cheda prAyazcitta lIdhuM. yAvat jIvanano saMthAro karyo. kharekhara! caitanyanI jyota jalatI hoya tyAM ajJAnanAM aMdhArAM kevI rIte UbhA rahI zake! "nosi gALa ahiyAra " karmanA udaya joradAra bhogavavAnA hoya paNa jene jJAna hoya te duHkhI nathI. pU.zrI muktAbAI ma.sa.e AlocanA zarU karI potAno samaya aMtima lAgatAM pote pATa uparathI nIce UtarI Asana upara besI gayAM. tyAM to mRtyune maMgala banAvI caitanyadeva cAlyo gayo. pU.zrI lIlAvatIbAI ma.sa. samAdhimaya mRtyune pAmI gayAM. Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 215 te samaye pU.zrIno lIlamabAga 86-86 satIjIonI surabhithI mahekato hato. pU.zrInA saMdezAomAMno eka : "je kAMI zakti ane saphaLatA tame iccho cho te tamArAmAM ja che, tamAre ja prayAsa karavAno che. jAgo, UTho, UbhA thAva. aTako nahIM. jyAM sudhI dhyeyanI prApti na thAya tyAM sudhI bhagIratha prayatna karavAno che. besI rahevAnuM nathI. tame AnA upara khUba vicArajo. ApaNe saradAra, kepTana na banI zakIe to sainika thavuM." Apane amArAM agaNita vaMdana ho! AsaktinI be bAju lAlasA ane vAsanA-tene dhIra puruSa dUra kare. Asakti ja baMdhana che ema jANI enAthI para rahevA mathe che te mahAmuni che ane teja bAhya ane AMtarika baMdhano choDI loko sAthe rahevA chatAM ane karma karavA chatAM niSkAma rahe che ane te ja muni nirbhaya thaIne lokamAMthI paramArtha zodhIne ekAnta priya, zAnta, vivekI, apramatta ane samyajJa thaIne kramazaH janmamaraNanI paraMparAmAMthI mukta thAya che. aMbaramAM Ugyo eka dhruvatAro bA. bra. pU. zrI tArAbAI ma.sa. [lIMbaDI gopAla saMpradAya nAma : tArAbahena. mAtApitA : raMbhAbahena maganabhAI dozI. janma : saM. 1984nA vaizAkha suda 8, nAganeza mukAme. pravajyA : saM. 2004, mahAvada pAMcama, somavAra, 20 varSanI uMmare. dIkSA guru : pU. zrI kezavagurujI ane guruNI : lIlamabAI ma.sa. dIkSA sthaLa : vaDhavANa zahera. kALadharma : vaizAkha vada chaThTha zanivAre 9-00 kalAke saMthArA sahita. Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 ] [ aNagAranAM ajavALA hajAro mAIlanI musApharI paNa eka DagalAthI zarU thAya che. prabhu pAse bIjuM zuM maMgAya! basa prabhu mAro mukAma ane maMjhila nakkI che. mAtra te taraphanI laI jatI keDI upara tuM mane prabhu! eka DagaluM bharavAnuM baLa Apaje. ema ja banyuM bhavonI viTaMbaNAothI thAkelI e dIkarIe potAnI maMgalayAtrAno mArga nakkI karI lIdho hoya tema eka prakAzathI jhaLahaLatAM thatA mukAma taraphanA mArga upara keDI kaMDArIne AvI hoya tema pavitra bhAratabhUminA digvibhAgamAM Avela jyAM aneka tejasvI saMtono janma thayo che evA saurASTranA nAnakaDA evA nAganeza gAmamAM eka saMskArI evA dozI kuTuMbamAM maganabhAI pitA ane mAtA raMbhAbahenane tyAM saM. 1984nA vaizAkha suda AThamane divase aMbaramAM UgatA dhruvatArAnI jema mokSa ja jenuM lakSya hoya tema te dIkarInuM avanI upara avataraNa thayuM. kadAca eTale ja tenuM nAma tArA rAkhavAmAM AvyuM haze. jyAM mahAvIra svAmInA pagalAMnI thaI mahera, evA vaDhavANa zaheramAM tAraka maiyAno thayo uchera. dIkarI tArA caMdrakalAnI jema dinapratidina vRddhi pAmatI hatI. haju korI pATI jevuM jenuM mana che evI A dIkarI tArikA pATI ane pena laIne zALA ane jainazALAno abhyAsa karavA sarakhesarakhI sahelIo sAthe jatI. suMdara pota laIne janmelI A dIkarInA jIvanamAM suMdara bhAta ja paDe emAM navAI zI? jainazALAe tenA jIvanamAM dharmanAM suMdara raMga pUravAmAM koI kacAza na rAkhI. tArAnI manobhUmimAM ciMtananAM camakArA prakaTavA lAgyA. zubhabhAvo ghUMTAvA lAgyA. adhyAtmamArga to A bAlikAnA pUrvabhavathI nizcita hato tema te mArge javA mATe tenA AtmAmAM prANa ane tenA nAnakaDA pagomAM baLa pUravA mATe jIvananI vATamAM lIMbaDI saMpradAyanA gauravavaMtA adhyAtmayogI pU. zrI kezavagurujI ane lIMbaDI saMpradAyanAM lIlamaratna samA lIlama guruno sathavAro sAMpaDyo. tyAre divya gati tarapha doTa mUkavA mATe tArA adhIra banI. Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 217 svAbhAvika che ke saMsAramAM mAtApitA dIkarI mATe vevizALano vicAra karatAM hatAM, tyAre dIkarI vairAgya mATeno vicAra karatI hatI. jema jema mAtApitA vevizALa mATe tene samajAvatAM hatAM tema tema pravrajyA pratyeno teno vega-saMvega vadhato jato hato. vaDhavANa zaheranA rAjavIe paNa tene kasoTInI sarANe caDAvI. aneka prazno pUchyA tArAne tyAre dIkarI tArAe kahyuM rAjavIne ke "Apa mane vacana ApI zakazo ke mAro cuDalo akhaMDa raheze ane mArI seMthInuM siMdUra amara raheze! paraMtu e zakya nathI. saMsAranuM sukha azAzvata che jyAre mAre mokSanuM zAzvata sukha joIe che, je saMyama vinA zakya nathI". aMte pravrajyAnI rajA meLavI mahA vada pAMcamane somavAre saM. 2004mAM vaDhavANanI bhUmimAM 20 varSanI uMmare paMca mahAvrata teNe dhAraNa karyA. "anaMtaguNane ApanArI sukhadAI pravrajyA; paramapadane lakSanArI varadAyinI pravrajyA, bhavya jIvone tAranArI muktidAyinI pravrajyA, jAI saddhAI' nAdane suNAvanArI pravrajyA." khare ja! mAnavI pAse potAnuM eka vizva hoya che, chatAM te tene zodhavA bahAra prayAsa kare che. jyAre tArAbahene jagata sAthenA mRgajaLa jevA saMbaMdho choDI jAta sAthenA parama saMbaMdha sAthe joDANa karyuM. potAnAmAM ja parama darzana karavAno suvarNa avasara jhaDapI lIdho. pU. zrI tArAbAI ma.sa.jIe AryAjInA siddhAMtone samajI tene jIvI levAno prayAsa karyo. saMyamanAM paMthane ujvaLa banAvavA harapaLe satarka ane sAvadhAna rahevAM lAgyAM. temanuM sUtra hatuM. 'samayane samajo, avasarane oLakho ane takane pakaDo'. e ja pramANe temano AcAra hato. nAbhimAMthI nAda saMbhaLAyo ane temaNe kaThina tapasyAo zarU karI. cAra ekAsaNe pAraNuM ema 17 mahinA sudhI tapa karyuM. 51 varSanI uMmare ekAMtare upavAsanuM varSItapa karyuM ane 61 varSanI uMmare chaThThanA varSItapanI ArAdhanA pUrNa karI. guruthI ziSya savAyA hoya tema temano ziSya parivAra anokhA guNanidhie zobhato. Aje paNa 88 varSanI uMmare pU. zrI maMgaLAbAI ma.sa. dara varSe aThThAI Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 ] [ aNagAranAM ajavALA tapanI ArAdhanA kare che. bA. bra. pU. zrI nirUpamAbAI ma.sa. gurukRpAe ane mA sarasvatInA AzIrvAda varasyA hoya tema saMyama bAda pAMca varSanAM TUMkA gALAmAM 32 Agamo artha sahita kaMThastha karela che ane eka sAdhvIratnA temanA saMyamaparyAyanAM vadhatAM varSa sAthe teTalA kalAkanI mauna sAdhanA karI rahyAM che. Aje 19 varSanA saMyamaparyAye 19 kalAkanI temanI mauna sAdhanA cAlu che. AhAra saMjJA upara vijaya meLavanAra be satIratno aThamanI varSItapa ArAdhanA karI rahyAM che. Akhare jema mAnavIne janmanI sAthe ja maraNanI prakriyAno prAraMbha thAya che, tema pU. zrI tArAbAI ma.sa.nA jIvanamAM mRtyunAM paDaghama vAgavA lAgyA ane vaizAkha vada chaThThane zanivAre rAtre 9-20 kalAke saMthArA sahita samAdhimaraNane pAmyAM. jaM sammaM ti pAsaI / taM moNaM ti pAsai / / jyAM samyaktva che tyAM ja munipaNuM che'. zrI AcArAMgamAM paNa samyaktvathI ja jainadIkSAno prAraMbha thAya che ane enI parAkASThA e ja . siddhi manAya che. bhItarano sAda bA. bra. pU. zrI prajJAbAI svAmI [gopAla saMpradAya] nAma : prajJAbahena. mAtA-pitA : zrI sUrajabA catrabhuja nAnacaMda zAha. sthaLa : lIMbaDI. janma : saM. 1991 aSADha suda ekama. dIkSA : saM. 2015, poSa sudI 13. Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] dIkSAguru : pU. kezavalAlajI ma.sA. dIkSAdAtA : pU. zrI lIlAvatIbAI ma.sA. dhArmika abhyAsa : 23 Agamo kaMThastha. [ 219 tyAga ane vairAgya e bahAranI nahIM paNa bhItaranI prakriyA che. vairAgya eTale jemAMthI rAga jato rahyo che. temAM AtmatyAga, AtmavizvAsa ane Atmavijaya samAhita che. bhalA! potAnI jAta upara kAbU meLavyA vinA koI tyAgI ke saMnyAsI banI zakyuM che? chatAM A... haju to nAnIzI nirjhariNI hatI. hasatuM, kUdatuM jharaNuM lIMbaDI mukAmezrI zAha catrabhuja nAnacaMdane khoraDe ane mAtA sUrajabAne khoLe be putro pachIno A kanyAratnano janma saM. 1991nA aSADha suda ekamanA divase thayo hato. pitAzrI paNa pahADa jevA aDaga dharmapriya ane dRDhadharmI. temanA kApaDanA vyavasAyamAM pote prAmANikatAthI ane nyAyapUrvakano vyavasAya karatAM ane pU. zrI nAnacaMdrajI ma. sA. custa siddhAMtavAdI evAnA anuyAyI kaho ke ziSya hatA. mAtAzrI sUrajabA paNa susaMskArI hatAM. dharmanA saMskArathI sajadhaja hatAM. Ama A nirjhariNI mAtApitAne AMgaNe hasatI khelatI kUdatI moTI thavA lAgI. buddhinI tIvratAne kAraNe temanuM nAma paNa prajJA' rAkhavAmAM AvyuM haze kAraNa....! 'prajJA'='jJA' zabdano artha saMkalpayukta nizcayAtmaka 'bauddhika nirNaya', je tarkasaMgata, nyAya saMgata ane samyak prakAre 'niSkaMTakabhAva ane jJAna che te 'jJA' che te zabda vizeSa prakAre paripakva thAya tyAre prajJA bane che, temAM anuzAsana Ave tyAre anujJA bane che. (jJAtAdharmanuM yoga). temanI cAreka varSanI uMmara thaI tyAM to lIMbaDImAM hijarata thaI. ane temanA parivAre surendranagaramAM AvI vasavATa zarU karyo. tyAM AvIne zALAnA abhyAsanI sAthe sAthe prajJAbahene kusumabahena jevI sakhIno satsaMga thatAM saMskRta, prAkRta tathA dhArmika abhyAsa zarU karyo. temanA jIvanane opa ApavAmAM temanAM mAtApitAno tathA pU. zrI vasumatIbAI ma.sa., pU. zrI muktAbAI svAmIjI tathA pU. zrI lIlAvatIbAI svAmIno moTo phALo rahyo. prajJAbahenanuM vyaktitva kamaLanI mAphaka vikasatuM gayuM. temanA potAnA vicAromAM dRDhatA AvatI gaI. ane temanuM vyaktitva jAgI gayuM. A Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 ] [ aNagAranAM ajavALA nAnIzI nirjhariNI jevI dIkarI vizvanA mahAsAgaramAM bhaLI javA adhIra banavA lAgI. temanA jIvanamAM saMtarUpI vasaMta pragaTa thaI cUkI hatI. "sva" sarvasvamAM bhaLavA Atura banyuM hatuM. vizvamaitrI e temano maMtra banI gayo. pUrNatA taraphanI keDI uparanAM temanAM pagalAMnAM maMDANa hatAM. satsaMgane prabhAve temaNe eka paramapadanI prApti mATenuM lakSya svIkArI lIdhuM ane temanI jIvanayAtrAnA mukAmanuM jJAna temane lAgyuM ane e dizAmAM temanI gati ane pragatinI zarUAta thaI gaI. ane temaNe evuM anubhavyuM ke pUrvabhavathI ja temanI bhItaramAM koI AvA ja UThatA nAda sAthe, lakSyanAM prakAzanI jhaLahaLatI jyota laIne ja A dIkarIe dharatI upara avataraNa karyuM haze. cAra varSanI uMmare prajJAbahena sAmAyika zIkhI gayAM hatAM ane sAta varSanI uMmare bharI sabhAmAM zuddha uccAraNa ane bhAva sAthe pratikramaNa bolAvatA. temaNe eka varSItapa karyuM hatuM tyAre temanA pAraNAmAM pU. zrI nAnacaMdrajI ma. sA. padhArela ane AvI susaMskArI sukanyAne joI temanAthI dIkSAnA bhAva viSe puchAI gayeluM tyAre padmAbahene saMmati darzAvatAM gurujI paNa kahIne gayA ke dIkarIne dIkSAnA bhAva che to avarodha na karazo. temaja temane temanI marajI mujaba gurunI pasaMdagI karavA dejo. teo kokilakaMThI hatA. evAM suMdara stavano ane bhajano bhAvavAhI rIte gAtAM ke jANe bhakta ane bhagavAnanI vacce ekasetu racAI jato. sau paramapAM-AtmA ane paramAtmA vacceno bheda bhUMsAI jato. bhakta ane bhagavAna vacce ekarUpatA sadhAI jatI ane jANe parama prasannatAnI paLono eka mAhola Ubho thato! temanI bAra varSanI uMmara hatI ane temanA pitAzrI catrabhujabhAInI aMtima ghaDI AvI pahoMcI hatI. prajJAbahenanAM bhajanomAMthI bhAvono rasa ghUMTAto. prabhu pAsethI je maLyuM tene pAchuM soMpatAM duHkha na thavuM joIe. eka yAtrika banIne AvyA hatA. A to badho A jIvanapUrato saMgAtha hato, to te choDatA duHkha na thavuM joIe ane A bhajanoe pitAzrInI aMtima kSaNone pAvitrya bakyuM ane adhyAtmayogI pU. zrI kezava gurudeva pAse saMthAro karyo ane teoe paNa kahyuM ke prajJAbahenane dIkSAnA bhAva thAya to rokazo nahIM. Ama prajJAbahenanA tyAgamArgane puSTi maLI ane lIMbaDI gopAla Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 221 saMpradAyamAM gurudeva pU. zrI kezavalAlajI ma.sA. ane pU. zrI lIlAvatIbAI ma.sa.nA teo ziSyA thayAM. e zubha divasa hato saM. 201panA poSa sudi 13. temanA jIvanano moDa badalAyo. navI dizA ane navI keDI upara pU. gurune samarpita thaI jJAnanA sUryanA prakAza tarapha punIta pagalAM pADyAM. temaNe 23 Agamo kaMThastha karyA. temanA bhAIzrI zAMtibhAI ane pU. zrI guruNIne pU. zrInI pragati viSe pUchatA tyAre prasannavadane guruNInAM mukhamAMthI sahaja javAba nIkaLato ke A to hIro che. pahelA paDI rahyA che. pachI teno caLakATa jojo. A pavanI guNonI pAMkhaDIo dhIme dhIme khUlI rahI hatI. gurukRpA varasI rahI hatI. paNa pachI temane zvAsanuM darda thayuM. vadhatuM gayuM. paNa samabhAve zAMtithI sahana karatAM rahyAM che. kharekhara! AvA aneka pariSaho ane upasargo vacce jeTale aMze te samabhAve jIvI zake teTale aMze temanI zramaNasAdhanA saphaLa thaI gaNAya. teo karuNAnA sAgara che. zrAvakone dharmamArge dore che. anya saMpradAyanAM pU. satIjIo pratye koI bhedabhAva nahIM. sarva pratye samabhAvathI varte che. kartavyasUjha ghaNI ane koIne paNa azAtA vedanImAM sevA karI zAtA upajAve che. "lIlama maMDaLa"nAM teo DaoNkTara gaNAya. pahelAM temanI TrITamenTa zarU thAya. pU. zrI lIlAvatIbAI svAmInI aMtima vidAya pachI temanA hAthamAM netRtvano dora soMpAyelo che ane barAbara rIte badhAne saMbhALe che. sAdhAraNa udAharaNo ApIne suMdara bhAvo dvArA lokone AdhyAtmika tattvo tarapha kheMcI levAnI kalA temanI pAse adbhuta che. AvAM pU. zrI prajJAbAI svAmIne agaNita vaMdana ho...! NAraI sahae vIraM, vIre no sahae rii| jamhA avimaNe vIre, tamhA vIreNa rhvii|| Avo samabhAvI sAdhaka vIra ane sthirabuddhi (sthitaprajJa) hoya che. tethI enuM citta koIpaNa saMyogomAM Asakta thatuM nathI ane Asakti e ja zoka ane harSanuM kAraNa che. (AcArAMga sUtra) ka Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 ] [ aNagAranAM ajavALA jaMga khelyo paNa jhUkyAM nahIM bA.bra. pU.zrI kusumabAI mahAsatIjI [lIMbaDI gopAla saMpradAya zubha nAma : kusumabahena. janmadina vi.saM. 1996, phAgaNa suda trIja, budhavAra, tA. 12-3-40. mAtApitA : zrI zAMtAbahena vADIlAla kasturacaMda zAha. dIkSAdAtA : pU.zrI lIlAvatIbAI mahAsatIjI. janmasthaLa : surendranagara. dIkSAdina : surendranagara, saM. 2016, kArataka vada-3, budhavAra, tA. 18-11-1959. saMpradAya : lIMbaDI gopAla saMpradAya. dhArmika abhyAsa : Agama zAstronAM UMDA abhyAsI. kALadharma : nAraNapurA, amadAvAda. saM. 2044, aSADha suda 13, maMgaLavAra, tA. 26-7-88, rAtrie 10-50 miniTe. "bhakti evI paMkhiNI, jene jJAna, vairAgya be pAMkha che; cidAkAzamAM e to UDe, jene sadgururUpiNI AMkha che." akho. paMkhInuM nivAsasthAna vRkSa para UMce hoya che. dANA mATe jamIna upara Ave paNa pharI vRkSa upara cAlyuM jAya. tema sAdhaka AtmAnI manobhUmikA UMce UMce hoya. "tanu saMsAre citta mokSe." zarIra saMsAramAM citta mokSamAM hoya. arihaMtanA upAsakanuM badhuM arihaMtamaya banI jAya. - pU.zrInA patramAMthI. eka phUla UgyuMH surendranagaranI dharatI upara pitAzrI vADIbhAInA kuLamAM ane mAtA zrI zAMtAbahenanI kUkhe 1996nA phAgaNa suda trIja, budhavAra tA. 12-3-1940nA roja kusumabahenano janma thayo. temano Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 223 zaizavakALa ane kolejakALa pasAra thato hato. tyAM teo ane temanAM dharmiSTha pU. mAtApitA, bA.bra.pU. vasubAI ma.sa., bA.bra.pU.zrI kezavalAlajI ma.sA. ane bA.bra.pU.zrI lIlAvatIbAI ma.sa.nA saMparkamAM AvyAM. kusumabahenane vairAgyano raMga caDyo ane bA.bra.pU.zrI kevaLamuni ma.sAhebe surendranagaranI janmabhUmimAM saM. 2016, kArataka vada-3, budhavAra, tA. 18-11-1959mAM kusumabahenane saMyamanAM dAna ApyAM. samarpaNa H gusaNImaiyAnI asImakRpA temanA para varasatI hatI. eka eka siddhAMtanA gUDhArtha temane samajAvatAM. te amRtadhArAne pU.zrI kusumabAI ma.sa. potAnA pAtramAM jhIlatAM. dhArmika abhyAsanuM pAThana, manana, vAcana ane pAcana karatAM. potAnI jAtane potAnA gurune pUrNa rIte samarpita karavAmAM mAnatAM. gurudevanI icchA te ja mArI icchA. bIjo koI vikalpa nahIM. nirvikalpa dazA. nahIM saMto tarata vArdi pote jevAM aMdara tevAM ja bahAra hatAM. saMsArI sagAMonI sAthe teoe kyAreya temanI pAse besIne vAto nathI karI ke saMsArI vAto nathI karI. pote guNajJa paNa banyAM ane guNAnurAgI paNa banyAM, je banavuM koI paNa vyakti mATe bahu muzkela che. temanI mukhAkRti hiMmezAM haLavAhaLavA smitathI chalakAtI, khIlelA gulAba jevI sadAya cittaprasannatAthI malakatI rahetI. are! kensara jevA mahAbhayaMkara vedanAnA roga vacce paNa teonuM mukhAraviMda samatA-samAdhi vagaranuM ane smita vagaranuM karamAyeluM jovA maLyuM nathI. agamanAM eMdhANaH potAne kensara thayAnAM temane sapanAMo AvatAM ane te ja pramANe banyuM. 1984mAM nAraNapurA sthAnakavAsInI vADImAM cAturmAsa praveza vakhate A dardanAM eMdhANa maLI gayAM. pU.zrIne chAtImAM dukhAvo, baLatarA zarU thaI. gAMTha dekhAvA lAgI. bAyopsImAM kensara AvyuM, paNa pote tene saharSa svIkArI bheda-vijJAna ane AtmasAdhanAnI nijAnaMdanI mastImAM mahAlatAM rahyAM. temanuM moTuM oparezana thayuM. dUradUrathI anya saMpradAyonA gurudevo paNa padhAryA hatA, chatAM pU.zrIne hRdayamAM koI ukaLATa na hato. dehakaSTanI koI phariyAda na hatI. pachI to pote khaMbhAta paNa vihAra karyo. tyAM jhaghaDAono zAMtibharyo ukela lAvI samAdhAna karyuM. koI bhAIne Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 ] [ aNagAranAM ajavALA krodha bahu Avyo. pU.zrInI vAtsalyamUrtimAMthI chalakAtA vAtsalye te bhAImAM parivartana ANyuM ane krodha na karavo tevAM jAvajIvanAM te bhAIe paccakkhANa karyAM. temanA saMparkamAM AvatAM keTalAka AtmAo viSayo choDI virAgI banyA. keTalAka vyasanothI mukta thayA. keTalAke sUtro kaMThastha karyAM. 1987mAM navaraMgapurAmAM comAsu hatuM. tyAM pharI kensaranI gAMTho nIkaLI. chatAM parvAdhirAja paryuSaNamAM pU.zrInI jozIlIvANImAM pravacanaprabhAvanA ane anya Atmika ArAdhanAo dvArA temanI paryupAsanAo vaNathaMbhI rahetI thAkatAM nahIM. ArAma karatAM nahIM. pharI eka nAnuM oparezana thayuM. hAthanA dukhAvAe mAjhA mUkI paNa te zUravIra sAdhakanAM hathiyAra heThAM paDyAM nahIM. roga sAme jaMga khelyo paNa jhUkyAM nahIM. vedanAne vahAla : kensaranA roge pU.zrInA deha pharato cArebAjuthI bharaDo lIdho, chatAM DoLInA sahArA vagara cAlIne giradharanagarathI nAraNapurA pahoMcyAM. kensare jhaDapa pakaDI. asaMkhya gAMTho phUTI nIkaLI. sojA khUba vadhI gayA, paNa........zrI e vedanAne vahAlathI svIkArI lIdhI hatI. pU.zrI rAmajImuni ma.sA.; pU.zrI uttamamuni ma.sA., goMDala, boTAda saMpradAyanA guruvaryo Adi saMta-satIjIo dUrasudUrathI ugra vihAra karI padhAryAM. nAraNapurA saMghasahita sarvee temanI khUba vaiyAvacca, sevA mana mUkIne karI. AlocanA karAvI. pU.zrInI samAdhimAM prerakabaLa pUruM pADavA puSkaLa patro AvyA. pU.zrI caMdrazekhara vijayajI mahArAjasAheba padhAryA hatA. pU.zrInI samAdhi joIne khuza thaIne kahyuM ke "huM bhagavAnane prArthanA karuM ke mane AvI samAdhi maLe to mane kensara deje, jethI niryAmaNA (AlocanA) karavAno mane suMdara avasara maLe." anokhuM AtamabaLa : pU.zrIne kensara rAkSasa banIne viryuM hatuM, varyuM hatuM. temanI nasenasamAMthI jema lohI pasAra thAya tema baLatarA pasAra thatI. gAMTho eTalI badhI AgaLa pAchaLa vadhI gaI to paNa teo chellA pAMca mahinA pathArI karIne lAMbA thaIne sUtAM nathI. gAMTho phUTatI ane kacakacI jatI, chatAM darekane khamAvatAM. vAMcaNI cAlu rAkhatAM. tyAM ekavAra kensaranA Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 225 jIvANuoe temanI dhorI nasa korI khAdhI ane pU.zrInA chAtInA oparezanavALA bhAgamAMthI dhaDadhaDa lohI vahevuM zarU thayuM. nAnAM pU. satIjIo gabharAI gayAM, paNa pote jAte zAMtithI lohI sApha karI vAMcaNI zarU karI dIdhI. chelle annanaLI, zvAsanaLIne ane phephasAMne paNa kensare pakaDamAM laI lIdhAM. zvAsa levAmAM takalIpha vadhatI gaI. pharI ardhI rAtre veina tUTI. badhuM ja lohIthI ladabada thaI gayuM. rAtrinA samaye upacAra kAMI karavAno na hato. lohI vahI gayuM. veina khAlI thaI gaI hatI. navakAramaMtranA jApa cAlu hatA. sabhAna avasthAmAM Avazyaka kriyAo karatAM karatAM potAne javuM hatuM tethI ghenanuM ijekzana na lIdhuM. rAtre ATha vAge chellA sAta mahinAthI UMcA na thatAM hAtho joDI pU.zrIe saMthArAnAM paccakhANa karyA. badhAMne khamAvI, vosirAvI AtmatattvamAM masta banyAM ane agamanI vATe temano AtmA paramAtmAmAM bhaLI javA aMtima prayANe cAlI nIkaLyo. Apane amArAM agaNita vaMdana ho! "AgamanA baLa para jIvanAra virala vibhUti ja AtmabaLanI dhUNI dhakhAvI mRtyune mahotsava banAvI zake che." pU.zrIe kharekhara vairAgyanA raMge ane sAdhanAnA umaMge karmonI sAme, mRtyunI sAme kharAkharIno jaMga khelyo. je mRtyunA bhayane jIte che te ja mRtyune jItI zake che. mRtyu e to navajIvananI pUrvadazA che, evI jene saMpUrNa pratIti che te mRtyuno vijetA che. te ja jIvanano sAcesAco vijetA che. AvA che aNagAra amArA.....Apane amArA koTi koTi vaMdana ho... Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 ]. [ aNagAranAM ajavALA puSpano pamarATa pU. zrI pArvatIbAI ma.sa. (khaMbhAta saMpradAya) nAma : pArvatIbahena mAtApitA : coksI kuTuMba janmasthaLa : lIMbaDI (saurASTra) dIkSAguru : pU. A. chaganalAlajI ma.sA. dIkSAdAtA : pU. zrI jaDAvabAI ma.sa. kALadharma : zaradapUrNimAnI rAtre 12=00 kalAke. jAvajIva parIsahA uvasaggA ya saMjJAya / saMbuDe dehameyAe iti panneM hiyAsae / / saba'ThehiM amucchie Au-kAlasya pArae / tiikakhaM paramaM nacA vimohannayaraM hiyaM / / Atma saMyama jALavI dehanI paravA na karatAM jIvana- paryanta saMkaTo sahevAM joIe. titikSAmAM ja Atmahita samAyeluM che. (AcArAMgajI sUtra) patharAI jazo to pamarATa vadhaze khaDakAI jazo to gaMdhAI jazo... pRthvIne paTAMgaNe koIka ucca AtmAo jANe janmathI ke janamojanamathI puSpanA pamarATanI mAphaka pote potAnA pamarATane pAtharatA jAya che. yugo sudhI e pamarATa patharAto rahe che. te pamarATane pAmatAM pAmara mAnavIo paNa potAnA jIvananI dizA badalI pamarATa pAtharatA jAya che. AvAM ja pU. zrI pArvatIbAI ma.satIjIno janma saurASTranA lIMbaDI Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 227 zaheramAM daherAvAsI mAtapitAne tyAM coksI kuTuMbamAM thayo hato. temanA pU. pitAzrI zALAmAM heDamAsTaranI padavI upara hatA. pahelAMno samaya evo hato ke kaMgalIthI ramatI DhIMgalI jevaDI dIkarIne nAnI vayamAM paraNAvI devAmAM AvatI. pArvatIbahenane paNa te ja rIte mAtra 13 varSanI uMmare sANaMdanA sthAnakavAsI kuTuMbamAM paraNAvI devAmAM AvyAM. saMsArane je samajavAnI temanI uMmara na hatI tyAM caudamA varSanI uMmare temano cAMdalo bhUMsAyo. pati jatAM pArvatIbahenanA jIvanamAM amAsano aMdhakAra chavAyo. pArvatIbahena jIvananI dazA badalAtAM temaNe potAnI jIvana-nAvanI dizA badalI. pote potAnA jIvananI sapharamAM pote ja nAvika banyAM. temane samajAI gayuM ke saMsAramAM duHkha to sArvatrika ghaTanA che. jyAre sukha kevaLa chAyA jevuM che. pote samajI gayA ke 'appA kattA vikattAya pahANa ya suhANa ya / ' jo azubha pApapravRttio dvArA ApaNe pote ja ApaNI vartamAna vipattionuM-duHkhonuM nirmANa karyuM che to ene dhIratAthI, samatAthI sahI laIne jhIlI levAnuM kArya ApaNe ja karavAnuM che. pArvatIbahena saMsAranI bhayAnakatAne samajI gayAM. tethI temAM rahevAne badale kema pote AtmasAdhanA karIne potAnuM jIvana saphaLa na karI le! temanA jIvanamAM samajaNano eka dIvaDo pragaTI gayo. sukhano svIkAra ane duHkhano paNa. tevI rIte jIvanano samagratayA AnaMdapUrvakano svIkAra karavo temaja samarpaNa karavuM. saMto paNa zubha ane azubha karmo, kaSTo, upasargone potAnA mArgamAM sahAyaka mAnI saMyama mArge cAlyA che tethI ja teo sadA sata, cita ane AnaMdamAM rahI zake che te rIte potAnA jIvanamAM potAnA AtmAne jagADavAnI A aNamola ghaDI AvI che tema samajI teo divase divase jJAna, dhyAna ane saMyama taraphanI pravRtti tarapha AgaLa vadhavA lAgyAM ane saMyama levAnI bhAvanA baLavattara thatAM temaNe temanA pU. pitAzrIne A vAta jaNAvI paNa pitA samajyA nahIM ane dIkarInI saMyama pratyenI makkamatA nihALI tyAre pravrajyA mATenI rajA dIkarIne ApI paNa daherAvAsImAM dIkSA levI paDaze tema icchA jaNAvI tyAre pArvatIbahenane to sthAnakavAsImAM ja dIkSA levI hatI te makkama Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 ] [ aNagAranAM ajavALA manobhAva jaNAvI temAMthI te DagyAM nahIM. teo AkarI kasoTIomAMthI pasAra thayAM aMte vairAgI vijetA banyAM ane temanA pU. pitAzrIe AjJA ApI. tyAre khaMbhAta saMpradAyanA AcAryazrI pU. zrI chaganalAlajI ma.sA. kheDA hatA. temane vAnI sakhata vyAdhi hovAne kAraNe dIkSA devA sANaMda na padhArI zakyA ane pArvatIbahene potAnI saghaLI milkata laIne kheDA jaIne dhAmadhUmathI potAnA dhanano sadvyaya karIne pU. zrI chaganalAlajI ma.sA.nA varad haste temanAM suziSyA pU. zrI guNI jaDAvabAI ma.sa. pAse pravajyA aMgIkAra karI. jJAnI guraNI pAsethI pU. zrI pArvatIbAI ma.sa.e ghaNuM jJAna meLavI jJAna, dhyAnamAM AgaLa vadhI jaina zAsananI zobhA vadhArI. * svabhAve bhadrika, saraLa ane komaLa hRdayanA evAM pU. zrI pArvatIbAI ma.sa. jJAna, darzana, cAritra ane tapanI ArAdhanAmAM masta rahetA hatAM tyAM temanAM karmonA vipAkodaye kensaranuM bhayaMkara darda thayuM. pachI TrITamenTathI sAruM thatAM vihAra karIne pU. zrI guruNImaiyA zAradAbAI ma.sa. sahita saM. 2006nI sAlamAM vihAra karI rAjakoTa, surata paNa gayAM. pharIthI kensaranA roge temane bhayaMkara bharaDo lIdho. temanA guruNI pU. zrI zAradAbAI ma.sa.nI dilathI karelI sevA phaLI. tabiyatamAM sudhAro thato gayo. tyArabAda gujarAta ane saurASTranAM judAM judAM sthaLoe vicaraNa karatAM rAjakoTa sudhI pahoMcela. saM. 2011mAM kensare pharI Uthalo mAryo. pote samajatA ke samatAbhAva eja jIvananI moTI mUDI che. samatolatA e ja AtmAno sAco AnaMda che. te ja rIte pU. zrI abhuta samatA ane samAdhibhAvathI prasanna citte kensaranI vyAdhi sahana karatAM hatAM. cAturmAsanA divaso pasAra thaI rahyA hatA. pU. zrIne potAnI aMtima ghaDInA samayanI khabara paDI gaI hatI ane te pramANe potAnA guruNI pU. zrI zAradAbAI ma.sa.ne temaja pU. zrI jasubAI ma.sa.ne pote have traNa divasa che to saMthArAnI bhAvanI vAta jaNAvI paNa e vAta na svIkAratAM pote Aso suda pUrNimAno chello Ajano divasa ja che ane saMthAro, AlocanAnA bhAvo che to mane karAvo tevI bhAvanA bhAvI. pU. zrI guruNIe te pramANe saMthAro, AlocanA, vratapratyAkhyAna va. karAvyAM. pU. satIjI ane Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] | [ 229 khaMbhAta samasta saMghe svAdhyAya, navakAramaMtra Adi saMbhaLAvyA. pU. zrIe aMtima samaya sudhI potAnA AtmasvarUpamAM ramaNatA karI temanA sajAga banelA AtmAe cAra zaraNA laI, sarva jIvone khamAvI mRtyune mahotsava mAnI temanA kahevA pramANe zaradapUrNimAnI rAtrie bAra vAge temano AtmA paMDita maraNe divyalokanI saphare sidhAvI gayA. pU. zrI guruNI zAradAbAI ma.sa.e pU.zrIne potAnI chAyAmAM rAkhI jJAnanuM dAna ApI eka jhaLahaLatuM tejasvI ratna taiyAra karI jainazAsanane caraNe dharyuM hatuM. virATa pratibhAnAM darzana bA.bra. pU.zrI zAradAbAI mahAsatIjI zubhanAma : kumArI zAradAbahena. mAtApitA : zrImatI zakarIbahena vADIbhAI zAha. abhyAsa : gujarAtI cha dhoraNa. dIkSA : saM. 1996 vaizAkha suda chaThTha, somavAra, tA. 13-5-1940 savAre 8-30 kalAke, 16 varSanI uMmare. dIkSAsthaLa ane janmabhUmi : sANaMda (gujarAta) dIkSAdAtA guru : bA.bra. pU. gurudeva zrI ratnacaMdrajI ma.sA. dIkSAdAtrI guNI : pU.zrI pArvatIbAI ma.sa. saMpradAya H khaMbhAta saMpradAya, bhASAjJAna : gujarAtI, hindI, saMskRta, prAkRta Adi. zAstrIya jJAna : jaina Agama, batrIsa zAstra tathA siddhAMta, thokaDA kaMThastha. pravacanaprakAzana : kula 14 pustako + 1 dIvAdAMDI'-paMdara pravacana pustako1 lAkha dasa hajAra + 10 hajAra prata "dIvAdAMDI Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 ] [ aNagAranAM ajavALA prakAzita thaI. dIkSA pradAna : 46 varSanA dIkSAparyAyamAM 46 ziSyAone saMyamanAM dAna. vihArayAtrA : gujarAta, saurASTra, kAThiyAvADa, mahArASTra Adi aMtima prayANa : saM. 2042, vaizAkha suda chaThTha, budhavAra, tA. 14-5 1986. malADa-muMbaImAM potAnI dIkSA jayaMtInA divase, sAMje cha vAge, 62 varSanI uMmare. mana maMdiranAM motI : "mAnavajIvana moMghu maLyuM, vAre ghaDI maLaze nahIM; zodhyA vinA sarvastune, saMsAra A TaLaze nahIM." "mAnava maTI dAnava bane, e jIvanane dhikkAra che. narakamAM paDe duHkhamAM saDe, kadIe nahIM uddhAra che." "kAyA ane mAyA taNA paMjA nIce nA Avazo. jo koI bole gALa to manamAM na koI lAvazo." bA.bra. pU.zrI zAradAbAI ma.sa. kRdhyantaM na pratikRdhyet AkRSTaM kuzakaM vadeta / bhagavAna manu paNa kahe che : krodha karanAra para krodha na karavo joIe. apazabda kahenArane paNa AzIrvAda ApavA joIe. A pRthvInA paTa upara kAMIka asaMkhyaka mAnavIo Ave che ne jAya che. temAMnA ghaNA mAtra maLelA jIvanane ema ne ema jIvIne jatA rahe che, jyAre ghaNA mAnavIo potAnA susaMskArothI sajadhaja thaI dUra sudUra sudhI potAnI sugaMdha phelAvatA jAya che. avataraNa : amadAvAdathI 22 ki.mI.nA aMtare AvelA sANaMda mukAme deva, guru ane dharmamAM UMDI zraddhA dharAvanAra evA pitA zrI vADIbhAI ane mAtA zakarIbahenanI kukSie saM. 1981nA mAgazara vada noma tA. 1-1-1924, maMgaLavAranA maMgaLa dine madhyarAtrie aDhI vAge zAradAbahenano janma thayo. bAlyakALamAM pravezatAM zAradAbahenane vyAvahArika jJAna mATe zALAmAM tema ja dhArmika jJAna mATe jainazALAmAM mokalavAnuM zarU Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 231 karyuM. jainazALAnA dharma pratyenA UMDA saMskAronAM bIja temanI manobhUmimAM UMDA UtaratAM gayAM ane jhaDapathI phUlavAM ane phAlavAM lAgyAM. daza tithi lIlotarI ane snAnano ane kAcApANIno tyAga thaI cUkyo. saMyama levAnI bhAvanAnA jhoka tarapha zAradAbahena jhUkavA lAgyAM. bhava aTavimAM bhomiyo maLyo : potAnI nAnI bahenanA avasAnanA nimittathI zAradAbahenanuM upAdAna taiyAra thatuM hatuM. tyAM khaMbhAta saMpradAyanA gacchAdhipati bA.bra. pU.zrI ratnacaMdrajI ma.sA.nuM sANaMda gAme padArpaNa thayuM. zAradAbahena pU.zrI gurudevanA sAnidhyamAM AvatAM temanuM hIra pU. gurudevane parakhAI gayuM. pU.zrI gurudevanI kasoTImAM pAra UtaratAM temane amadAvAda pU.zrI pArvatIbAI pAse mokalavAmAM AvyAM. tyAM mana TharyuM. zAradAbahenane tIvra smaraNazakti ane vRtti hovAne kAraNe pU.zrI gurudevanA cAturmAsamAM AgamanuM jJAna-sUtro, thokaDA vagere jhaDapathI kaMThastha karavAM lAgyAM. vivAha tarapha vALavAnA kuTuMbanA prayAsone daDhatAthI niSphaLa banAvI vairAgya tarapha zAradAbahena DhaLavA lAgyAM. chevaTe 16 varSanI nAnI uMmaramAM ku. zAradAbahene saM. 1996, vaizAkha suda chaThTha ne tA. 13-5-1940nA somavAre asAra saMsArane alavidA ApI saMyamanAM maMgala dvAra tarapha saMyamadAtA pUzrI gurudeva zrI ratnacaMdrajI ma.sA. ane pU.zrI pArvatIbAI ma.sa.nI nizrAmAM pagaraNa mAMDyAM. pU.zrI zAradAbAI ma.sa. sAthe pU.zrI jazubAI ma.sa.e (jIvIbAI) pravrajyA aMgIkAra karI. vyAkhyAnamAM vikhyAta : pU.zrI guru AjJA, AgamanuM jJAna, vinaya, vaiyAvacca ane gurubhaktimAM potAnI zakti lagADI zAsananI zAna vadhAratAM rahyAM, ujALatAM rahyAM. eka vakhata amadAvAda sAraMgapuradolatakhAnAnA upAzrayamAM Dabala nyumoniyAnI vyAdhimAM bhayaMkara rIte phasAyAM, to paNa pU.zrI samAdhimAM masta rahyAM hatAM. pU.zrI gurudeva paNa temanI tabiyatanA samAcAra sAMbhaLI kheDAthI amadAvAda AvI pahoMcyA hatA. pU.zrI zAradAbAI ma.sa.ne pU.zrI gurudeva ane pU.zrI chaganalAlajI ma.sA.nA AzIrvAda paNa evA maLelA ane te kuzaLa zilpIne hAthe pU.zrInuM saMyamanuM ghaDatara paNa evI rIte thayuM hatuM ke amadAvAdamAM pU.zrI cikkAra mAnavamedanInI vacce temanA prathama vyAkhyAnamAM vikhyAta banI gayAM. Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 ] [ aNagAranAM ajavALA eka vakhata saM. 1999mAM mAtra jJAna dvArA mokSa maLe che, kriyAnI koI jarUra nathI tevA UThatA vaMToLane zamAvI devA "arihaMta AjJA, mAtra jJAnathI nahIM, paNa "jJAna kriyA mokSaH"nAM prabhAvaka pravacano dvArA joradAra ahAleka jagADI mithyAvANI tarapha vaLI rahelA lokone aTakAvyAM hatAM. sukAna saMbhALyuM H ane sAdhutIrthanI sthApanAH pU.zrI ratnacaMdrajI ma.sA., pU.zrI chaganalAlajI ma.sA. ane pU.zrI gulAbacaMdrajI ma.sA.nI aMtima vidAya pachI khaMbhAta saMpradAyanuM sukAna pU.zrI zAradAbAI ma.sa.ne soMpavAmAM AvyuM. cha varSa sudhI AcAryanI adAthI saphaLatApUrvaka temaNe te sukAna saMbhALyuM. ane be varSa daramyAna ATha-ATha bahenone saMyamadhArI banAvyAM. ane sAdhusaMsthA cAlu karI. pU.zrIe nAnI uMmaramAM dIkSA lIdhI paNa jaina zAsananA ziratAja banI jaina-jainetarone pratibodha pamADI vyasananA rAgIne jaina dharmanA anurAgI banAvyAM. seMkaDo naranArIone AjIvana brahmacaryavrata aMgIkAra karAvyAM. 46 AtmAone saMsAranA kIcaDamAMthI bahAra kADhI pravajyAnA paMthe vALyA, eTaluM ja nahIM paNa khaMbhAtanA saMghapati zrI kAntibhAI paTela jemaNe guruvaryonA sAnidhyamAM rahI AgamanuM thoDuM jJAna meLavela paNa te guruvaryonI aMtima samAdhi pachI vairAgyamAM pariNamatuM rahI gayuM hatuM. pU.zrInI cakora najara * te pArakhI gaI hatI ane sarvazrI kAMtibhAI paTela sAthe abhyAsa karatA sUryakAntabhAI, araviMdabhAI, navInabhAI badhAMne vairAgyanI preraNA ApI ane gurudevonI AjJA meLavI sAdhvIjIe svamukhe puruSa zrI kAMtibhAIne dIkSAno pATha bhaNAvyo. tenI pAMca miniTa pachI sarve 11 mahAsatIjI pATa uparathI nIce UtarI mahArAjane pATe besADI temanA caraNamAM jhUkI paDyAM. pU.zrI mahArAja sAhebane mahAna vairAgInuM biruda ApyuM ane tyArapachI pU.zrI kAMtilAlajI ma.sAhebe pU.zrI sUrya muni ane pU.zrI araviMda muni ma.sA.ne dIkSAno pATha bhaNAvyo. Ama pU.zrIe khaMbhAta saMpradAyamAM sAdhu tIrtha UbhA karavA athAga parizrama lIdho. pU.zrI kAMti muni mahAna vairAgI AcArya pU. kAMti RSijI ma.sA.nA nAmathI prasiddhi pAmyA. Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 233 pU.zrInA vyAkhyAnane lipibaddha karavAnI pU.zrInI anicchAe paNa zrI jayaMtIbhAIe zAradA sudhAthI pustaka chapAvavAnI zarUAta karI. A pagalInI zarUAta 14 pustako ane eka lAkha vIsahajAra prato chapAtAM virATanI pagalI banI gaI. pU. zrI jyAM jyAM pAdavihAra karatAM tyAM tyAM temanAM pagale tapa, japa, vrata, brahmacaryavrata vagerenI pratijJAo lenAranI helI varasatI. saMghane nIDaratApUrvaka mAIkanA upayoganI nA pADI detAM acakAtAM nahIM. cuta cAritra: kheDAmAM eka sAMje pratikramaNa bAda pU.zrInI tabiyata ekAeka bagaDI. teo parasevAthI rebajheba thaI gayAM. DokTaranI koI TrITamenTa temaNe karavA dIdhI nahIM. bI.pI. paNa mApavA dIdhuM nahIM. pU.zrI cAritrapAlana custa rIte karatAM. rAtre bebhAna paNa thaI gayAM hatAM. asamAdhimAM paNa temane AtmAnA AnaMdanI anubhUti thatI. svAdhyAya-ciMtanano avasara maLyo tema mAnatAM. AvI tabiyatamAM paNa vacana-pAlananA AgrahI pUzrI saM. 2041I.sa. 1985mAM muMbaI-kAMdAvADImAM cAturmAsa karavAM padhAryA. tyAMthI vAlakezvara padhAratAM pharI tabiyata bagaDI. bI.pI., DAyAbITIsa ane maNakAnI takalIphane kAraNe paga, baraDo ane kammarano temane sakhata duHkhAvo raheto, chatAM svasthatApUrvaka temanI dinacaryA pasAra karatAM ja. tA. 10-4-86mAM pArlA padhAryA ane pU. zrI kAnti RSijI ma.sA. Adi saMtonAM darzanano lAbha laI temanI pAsethI 46 varSanA saMyamaparyAyamAM lAgelA doSonI vizuddhi tema ja cheda prAyazcitta laI pote zuddha thayAM ane rojanI 3 hajArathI 5 hajAra gAthAnA svAdhyAya karI prAyazcitta pUrNa karyuM. tyAra pachI malADa padhAryA. tyAM sapanAMo dvArA pU.zrIne mATe duHkhada saMketo AvyAM karatAM ane kharekhara! e sapanAMo satya svarUpe AvyAM ane pU.zrI svapnavatu banIne cAlyAM gayAM. samAdhisthaH vaizAkha suda chaThTha-budhavAre pU.zrI guruNImaiyA 46 varSanI saMyamasAdhanA pUrNa karI 47mA varSamAM praveza karavAnAM hatAM. maMgaLavAra rAtathI zvAsa ane becenI vadhyAM hatAM, chatAM pU.zrIe temanI dIkSAjayaMtI-budhavAranA maMgala prabhAtathI vahelA UThI pratikramaNa, ArAdhanA ane AtmasAdhanA cUkyAM nahIM. sAMje 5 vAge tabiyatamAM ekadama palaTo Avyo. chAtImAM duHkhAvo thayo. thoDI thoDI UlaTI thaI. badhAMne hAtha joDI khamAvyAM. saMthArAnAM Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 ] [ aNagAranAM ajavALA paccakmANa lIdhAM. "vosirAmi' ema traNa vakhata bolyAM. badhAMne navakAramaMtra bolavAnuM kahyuM. sAMje cha vAgatAM pU.zrI eka vijayIyoddhAnI adAthI agamanI vATe cAlyAM gayAM. pUzrInI aMtima vidAya pachI temanA guNAnuvAda karatA bhAvabharyA zraddhAMjalinAM patro, kAvyo TheraTherathI puSkaLa pramANamAM AvyAM. pU.zrI zAradAbAI ma.sa.nAM pagale pagale pAvana banelI bhUmiomAM temanA bhAvika bhaktonI preraNAthI pU.zrInI kAyamI smRtio jaLavAI rahe te mATe khaMbhAtamAM bA.bra. pU.zrI zAradAbAI ma.sa. sthAnakavAsI jaina upAzraya-evI ja rIte khaMbhAta, sANaMda, popaTaparA ane sAraMgapuranA upAzrayamAM pU.zrI zAradAbAI mahAsatIjInuM nAma ApavAmAM AvyuM. nIDaratA temanI nIDaratAnA ghaNA prasaMgomAMno eka prasaMga ahIM rajU karuM chuM. hiMdu-muslima komI ramakhANomAM taMga vAtAvaraNamAM ane karaphyumAM eka vayovRddha sAdhvIjI mATe anivAryapaNe gocarInI jarUra paDatI hovAthI pote pU.zrI gocarI vahoravA jatAM. temane aTakAvato polIsa pote temanI surakSA mATe sAthe jato ane thoDuM thoDuM jarUra pUratuM ja temane ghaNAM gharomAMthI vahoratAM . joI prabhAvita thayo hato. pU.zrInAM smAraka prakAzita sAhitya jJAnagaMgAnAM pustakonAM nAmaH (1) zAradA sudhA, (2) zAradA saMjIvanI, (3) zAradA mAdhurI, (4) zAradAparimala, (5) zAradAsaurabha, (6) zAradA-saritA, (7) zAradAjyota, (8) zAradAsAgara, (9) zAradA-zikhara, (10) zAradAdarzana, (11) zAradAsuvAsa, (12) zAradAsiddhi, (13) zAradAratna, (14) zAradA-ziromaNi-hindI ane iMglIzamAM anuvAda paNa che. AvA che aNagAra amArA. zabdane jo artha sAMpaDe to ja artha sArthaka thaI zake kharuM? Apane amArAM agaNita vaMdana ho! pratibiMba cAritryavAna thavuM eTale phUla karatAM komaLa thaI jANavuM ane vaja karatAM kaThora paNa thaI jANavuM. atyaMta prayatnazIla paNa thaI jANavuM atyaMta zAMta paNa thaI jANavuM. premavALA paNa thaI jANavuM ane virAgavALA Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 235 paNa thaI jANavuM. ApanAra paNa thaI jANavuM ane lenAra paNa thaI jANavuM. sukha paNa hasIne bhogavavuM ane duHkha paNa hasIne bhogavI jANavuM. ane sahI jANavuM, bolI jANavuM ane mauna paNa rahI jANavuM. joI paNa jANavuM ane aMdha paNa thaI jANavuM. alpamAM jIvI jANavuM ane marI paNa jANavuM. e yathArtha cAritra che. --upendrAcArya. sAdhanA-ArAdhanAnA mArge H bA.bra.pU. zrI kAntAbAI mahAsatIjI zubha nAma : kAntAbahena. mAtApitA : zrI raMbhAbahena khImacaMdabhAI nAnacaMda zAMtidAsa zAha. janma ane janma sthaLa : saM. 1990, Aso suda ekama, sthaLa : sANaMda. dIkSA ane dIkSAsthaLa : saM. 2013, mAgazara suda 10, dIkSAsthaLa : sANaMda. dIkSAguruNI : pU.zrI zAradAbAI ma.sa. saMpradAya : khaMbhAta saMpradAya. kALadharma : saM. 2060, mAgazara suda 7, tA. 30-11-2003 savAre nava vAge. dIkSAparyAya : 47 varSa. jAe saddhAe Nikakhante tameva aNupAliyA viyahittA visottiyaM / AcArAMga. sAdhaka je zraddhAthI sAdhanAmArgamAM praviSTa thAya te bIjI zaMkAone choDI daIne tene ja nizcayapUrvaka pALe, kAraNa ke sAdhanAnI sthiratA zraddhAthI ja thAya che. punIta pagalI : je mAtAne khoLe punIta pagalIonA pADanAra puNyazALI AtmAnuM avataraNa thatuM haze te kSaNo, te aNu-paramANuo paNa Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 ] [ aNagAranAM ajavALA keTalA pavitra thatA haze! te vAtAvaraNa paNa hatuM, hasAvatuM, zubha-zubha maMgalamaya haze! pitAne khabhe ramatI te dIkarIno bhAra paNa pitAne haLavo phUla lAgato hazene! e dIkarInA smitamAM paNa phUla jharatAM haze. vAyu sugaMdhita thaI vaheto haze. dIkarI vahAlI vahAlI lAgatI haze. badhAMne AkarSita karI potAnA tarapha kheMcatI haze. evA bhAgyazALI nAnacaMda zAMtidAsanA kuLamAM pitAzrI khImacaMdabhAI zAhane tyAM suzrAvikA raMbhAbahena mAtAnI kUkhe sANaMda mukAme saM. 1990nA Aso suda ekamane divase kAntAbahenano janma thayo. zrI khImacaMdabhAInA parivAramAM cAra putro ane pAMca putrIomAMnAM eka putrI te zrI kAntAbahena hatAM. ane teo vaDhavANa vorA kuTuMbanAM bhANeja thatAM hatAM. jANe pUrvabhavonA susaMskAranuM ane ArAdhanAnuM bhAtuM bAMdhIne AvyAM hoya tema kAntAbahena bAlyakALathI ja jainazALAe jatAM. sAmAyika pratikramaNa zIkhyAM. upAzraye sAdhu saMtonAM darzana karavA jatAM. vyAkhyAna sAMbhaLatAM. temAM temanA kuTuMbamAM phaIbA-pU.zrI zAradAbAI ma.sa.e 1996nI sAlamAM dIkSA lIdhI ane jemaNe zAsanane zobhAvyuM temanA satsaMge kAntAbahenane saMyama sohAmaNo ane saMsArano cahero bihAmaNo dekhAvA lAgyo ane bIjI bAju dharma-karmano marma samajAtAM saMsAra parathI mamatva UThatuM gayuM ane vairAgyanA bhAvothI bhIMjAtAM gayAM. dIkarI have jJAna-vairAgyanI pAMkho phaphaDAvI UMce UMce mukta gaganamAM UDavA lAgI che te samajatAM dIkSA mATe anujJA mAgatI dIkarIne mAtApitAe rajA ApI ane saM. 2013nA mAgazara suda 10nA zubha divase guruNImaiyA pU. zrI zAradAbAI ma.sa. pAse sANaMda mukAme kAntAbahene dIkSA aMgIkAra karI ane bA.bra. pU.zrI kAntAbAI ma.sa. banyAM. mALA mAmAnuM ghamaM? mAro jaina dharma AjJA upara ja nirbhara che. e pramANe pU. zrI kAntAbAI ma.sa. guru AjJAnuM pAlana karatAM. jJAna, dhyAna, svAdhyAya, Agama, thokaDA, saMskRta-prAkRta vagereno abhyAsa karatAM sAthe pAtharDa borDanI AcArya sudhInI parIkSA paNa ApI hatI. sAthe sAthe temanI tapazcaryA cAlu rahetI. varasItapa, soLa upavAsa, 11 upavAsa, aThThAI-nava upavAsa vagere upavAsa temanA cAlu rahetA. pUrA joma ane joza sAthe bulaMda avAjamAM pravacana-prabhAvanA karatAM. pote puruSArtha karatAM janatAne kuMbhakaraNanI niMdrAmAMthI Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 237 jagADavAno. temane temanI 40 varSanA saMyamaparyAyamAM azAtAno udaya ghaNIvAra thayo haze paNa temanA tanamAM vyAdhi paNa mana samAdhimAM rahetuM. apramatta bhAva : chelle pU.zrI ugra tapasvinI bA.bra. prekSAbAI ma.sa.nA 500 AyaMbilanAM pAraNAMno mAgasara suda 7no prasaMga, pU.zrI vasubAI ma.sa.nI dIkSAjayaMtI-mAgazara suda-5, pU.zrI kAntAbAI ma.sa.nI dazamanI dIkSAjayaMtI-mauna agiyArasa vagere prasaMgo pramANe tapa, jApa, triraMgI sAmAyika vagerenA Ayojana dvArA ArAdhanA saptAhanuM Ayojana cIMcapokalInA upAzraye karavAmAM Avela hatuM. caMdanavADI saMghamAM khUba utsAha hato, paNa te daramiyAna pU.zrI kAntAbAI ma.sa.ne zvAsa, kapha ane udharasanI bimArI rahetI, chatAM potAnuM nitya kArya karatAM ja. svAdhyAyanA akALa samayamAM rajoharaNa, guccho vaNe, sIvavAnuM, lakhavAnuM, vAMcavAnuM cAlu ja hoya. dareka kArya jatanApUrvaka karatAM. cAra-pAMca hajAranI gAthAnI svAdhyAya to karatAM ja. satata kriyAzIla ane apramattabhAvamAM rahetAM. vyAkhyAna paNa vAMcyuM chelle, paNa....... samAdhibhAve : temane zvAsanI takalIpha vadhI. AkhI rAta te takalIpha rahI. becenI vadhI. tabiyata vadhu kharAba thatI gaI. chaThThanA divase tA. 29-11ne divase hospiTala khaseDavAnuM nakkI karyuM. jAvajIvanuM pratikramaNa savAre karAvyuM. rAtabhara AlocanA, saMyama zuddhi mATenuM prAyazcitta, 'daza vaikAlika'nAM 4 adhyayano, bhaktAmara, jApa Adi cAlu ja hatuM. temaNe badhAMne khamAvyAM. mananI makkamatA ghaNI. embyulansamAM na jatAM vhIlaceramAM kAMdAvADI gayAM. tabiyata siriyasa thatI jatI hatI. chatAM sAMje sADA pAMca pachI koI sAravAra karavA na dIdhI. badhuM baMdha. davA-injekzana paNa nahIM. pharI savAre saMthAro, pratikramaNa, jApa vagere karAvyuM. ema karatAM savAre nava vAge pU.zrInA pArthiva dehamAMthI mukha dvArA cetana deva cAlyo gayo. tapa, jApa ane ArAdhanA ane tapasyAnAM pAraNAMnA pavitra vAtAvaraNabharyA mahotsavamAM pote paNa mRtyune maMgalamaya mahotsavamAM joDI vIratApUrvaka mRtyune varyAM. potAnA Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 ] [ aNagAranAM ajavALA Apane amArAM agaNita vaMdana ho! asaMyatAtmanA yogo duSpAya iti me matiH / vazyAtmanA tu catatA zaracoDavAmumupAyataH gItA. asaMyamI sAdhaka sAdhanAmArgane pAmI zakato nathI, paNa je saMyamI ane prayatnazIla che te upAya dvArA turata ja yogArAdhanA karI zake che. Apattio banI upahAra pU. tArAbAI mahAsatIjI [khaMbhAta saMpradAya] nAma : tArAbahena. mAtA : zrI samaratabahena ugaracaMdabhAI. janma : I.sa. 1919. lagna : 14 varSanI uMmare. 26 varSanI uMmare vivadhya. dIkSA : saM. 2014 aSADha suda bIja. kALadharma : vi.saM. 2023, I.sa. 25-2-76, mahAvada bIja. duHkha bhogavIne sukhI thavAno kImiyo eTale saMyama. virAgya jJAnagarbhita paNa hoI zake ane duHkhagarbhita paNa hoI zake. ghaNAM udAharaNo evA hoya che ke pU. AryAjIo mokSanA lakSa arthe bhavobhava jogiNI banatAM hoya che. jJAnano dIvaDo sAthe laIne pharatAM hoya che. ghaNI vyaktionA jIvanamAM duHkho evAM Ave che ke te temanA vairAgya levA mATe nimitta banI jAya che ane AtmAnaMdanI mahephila mANavA samyakajJAnadarzanano amalya evo motIno cAro caravA mahAvIra mArganA mAnasarovarane vATe saMyamajIvanane paMthe vicaraNa karavA nIkaLI paDe che. evA ja eka pU. AryAjI tArAbahenano janma I.sa. 1919mAM amadAvAda mukAme luNasAvADa moTIpoLamAM pitAzrI ugaracaMdabhAInA kuLamAM Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 239 ane mAtA zrI samaratabahenanI kUkhe thayo hato. 14 varSanI uMmare teo kezavalAla mULacaMda zAha sAthe lagnagraMthithI joDAyelAM hatAM. vaibhavI sukhothI chalakAtAM tArAbahenanA saMsArI jIvanamAM 26 varSanI nAnI uMmare vaidhavyanuM duHkha temanA jIvananA uMbare AvIne UbhuM rahyuM. cAra putro sAthe saMsAranI badhI javAbadArI temane zire AvI. temanuM rudana aTakatuM na hatuM. temane zAMta karavA sAMtvana ApatAM paDozIonA sUcanathI zAMti meLavavA pU. zrI zAradAbAInuM vyAkhyAna sAMbhaLavA dolatakhAnAnA upAzraya tArAbahena roja jatAM thaI gayAM. raMka hoya ke rAya karmo koIne choDatAM nathI te bhogavavAM ja paDe che tevI vAto vyAkhyAnamAM sAMbhaLatAM karmanA svarUpane samajatAM potAnA AtmAmAM teo TharavA mAMDyAM ane cAturmAsanA cAra mahinAmAM pU. zrI zAradAbAInA vyAkhyAne temane vairAgyanA raMgamAM bhIMjavI dIdhAM paNa....tArAbahena, 12 varSa sudhI potAnAM bALakomAM saMskArasiMcana karavA, bhaNAvavA, lagna karavA, AvanArI putravadhUmAM saMskAranuM siMcana- ghaDatara karI pharaja adA karI ane saMsArane alavidA na ApI zakyAM. paNa sAthe sAthe tapa, tyAga ane dhyAnanI mastI sAthe saMsAramAM anAsakta bhAve rahyAM. pU. mahAsatIjInI vaiyAvacca karavA doDatAM ane vairAgI jIvana to jIvatAM ja teo samajI gayAM hatAM ke mathatAM ke maMthana karatAM paNa vahAlA ke vaibhava ne jALavatAM paNa te potAnA ja raheze ja tevuM nathI. AmaMtraNa ApIne Avyo....svIkAra karI le. nirjarAno moko maLyo.....nirjarA karI le... karma udayamAM Ave tyAre hasatAM hasatAM sahI le.. samajI le.. "jagatanAM badhAM sukhomAM sauthI UMcu sukha hoya to te duHkha bhogavI zakavAnuM sukha che." tArAbahene saMsAra pratyenI potAnI pharajo nibhAvI. have te pUrI thatAM teo vairAgyamArge javA utAvaLAM thayAM. putro temanI sevA karavA mAgatA hatA. rajA maLatI na hatI. aMte temaNe cauvihAra upavAsa zarU karyA ane dIkSAnI Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 ] [ aNagAranAM ajavALA rajA meLavI. dIkSAnuM muhUrta potAne jovuM na hatuM. sAdAIthI dIkSA grahaNa karI paNa eka bAju dIkSA hatI to bIjI bAju temanI kasoTI hatI. bALako bebhAna ja banI jatAM hatAM. temanuM rUdana hRdayadrAvaka hatuM saMtAnono moha choDavo muzkela hato. te choDIne temaNe sAbaramatImAM saM. 2014-aSADha suda bIjanA divase dIkSA aMgIkAra karI. A vairAgaNane vidvAna, vyAkhyAtA ke paMDita banavuM na hatuM paNa paMDita maraNe maravuM hatuM ane jaladI bhavano aMta lAvavo hato. teo jJAna, darzana, cAritramAM khUba deDha hatAM. vaiyAvaccanI bhAvanA ucca hatI ane vairAgI bahenone bhaNAvavAnI uttama sevA karatAM. dezamAM traNa cAturmAsa karI saM. 2018mAM tArAbAI ma.sa. muMbaI padhAryA. 2021mAM vilepArlA cAturmAsamAM temane garbhAzayanuM kensara thayuM, to paNa teo prasannatApUrvaka kahetAM ke A kensara to karmanuM kensara karavA AvyuM che. karma khapAvavAnI uttama ghaDI che. AtmasAdhanAmAM ramaNatA karavAnI che. paMDitamaraNe maravAno zreSTha avasara Avyo che. TrITamenTathI temane sAruM thayuM paNa saM. 2022mAM ghATakopara cAturmAsamAM temane mAthAmAM joradAra jhATako Avyo pharI pachI sAruM thayuM. thoDA samaya pachI pharIthI mAthAno duHkhAvo UpaDyo. DaoNkTaro AvyA. temanI abhuta samatA joI cArja lIdhA vinA pAchA pharyA. zrI tArAbAIe pote have aDhI divasa che tevA temanA taraphathI gUDha saMketo AvyA karatAM samaya Avye emaNe dhUna zarU karI. satIvRMda pAse gocarI vahelI patAvaDAvI dIdhI. mRtyu pachInAM kapaDAM sIvaDAvI vahelAM paherIne mRtyune vadhAvavAnI taiyArI karI lIdhI. temane saMthArAnA paccakakhANa karAvavAmAM AvyAM. te samaye temanA mukha upara khUba harSanI chAyA pharI vaLI. chevaTe 48 varSanI uMmare 8aaaa varSanA dIkSAparyAya pALI paMDitamaraNe prasannacitte AtmasAdhanAmAM lIna thaIne saM. 2023 mahA vada bIjane zanivAre tA. 25-2-76nA roja samAdhipUrvaka temano divya AtmA divyaloka tarapha prayANa karI gayo. khaMbhAta saMpradAyanA zarada maMDaLamAMthI eka tejasvI tArAno asta thayo. apArA-visarAe nijano doSa gaNI le!... samAdhimAM rahIne preme prabhune bhajI le. A che aNagAra amArA ...koTi koTi vaMdana amArA ... Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 241 jaMjIra hatI je karmonI te muktinI varamALa banI pUjya jasubAI mahAsatIjI nAma : jasubahena. mULanAma : jIvIbahena mAtApitA : zrI zAMkubahena juThAbhAI. dhrAMgadhrA. 25 varSanI uMmare vaidhavya [khaMbhAta saMpradAya] dIkSA : saM. 1996-vaizAtha suda chaThTha, 13-5-40 somavAre. dIkSAguru : pU. zrI ratnacaMdrajI ma.sa., guruNI pU. zrI pArvatIbAI ma.sa. kALadharma : saM. 2016 zrAvaNa suda trIja kaThora gAme "guru ane vRddhanI sevA e mokSa mArga che. te sevA kadI niSphaLa na jAya. sevA karanAra duHkhI na thAya. je zakti pUjyonI sevAmAM vaparAtI nathI te zakti nathI. zrApa che." A saMsAra eTale sukhaduHkhonA taDakA-chAyA paNa je AtmA duHkhonI galImAM gUMcavAto nathI, mananI mastI gumAvato nathI te te duHkhonA pahADa vaccethI paNa sukhano rAjamArga zodhI saMyamamArge prayANa kare che ane AtmAnA anerA aizvaryane prApta kare che. te AtmAo jagatanA vaMdanIya pUjanIya banI jAya che. tevA ja amArAM aNagAra pU. jasubAI mahAsatIjInI A gauravagAthA che. teono janma dhrAMgadhrA zaheramAM pitAzrI vIracaMdabhAI juThThAbhAIne khoraDe ane mAtA zrI zAMkubahenane khoLe thayo hato. Ama to pU. zrI jasubAI ma.sa.nuM mULa nAma jIvIbahena hatuM. 25 varSanI nAnI uMmare temanuM sANaMda gAmanuM sAMsArika jIvana pattAnA mahelanI mAphaka kaDaDabhUsa thaI gayuM hatuM. patinI chatrachAyA gumAvI beThAM. temane eka subhadrA nAme putrI hatI. yogAnuyoga A. zrI bA.bra.pU. gurudeva ratnacaMdrajI ma.sA.nuM cAturmAsa Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 ] [ aNagAranAM ajavALA sANaMdamAM thayuM. temanI prabhAvazALI vANI, saumya prakRti, jJAna, dhyAna, tapa, tyAgathI sabhara evA vairAgInA satsaMgathI AkarSAI temanAmAM vairAgyanI bhAvanAnA aMkura phUTyA. barAbara te ja arasAmAM 16 varSanI nAnI uMmaramAM jemaNe saMsArane jANyo nathI tyAM mANavAnI vAta kyAM rahI evAM zAradAbahena paNa dIkSA mATe taiyAra thayAM ane teonI dIkSAnI bhAvanA tIvratama thatAM potAnAM kuTuMbIjanonI jIvIbahena ane zAradAbahena AzA meLavI baMne bahenapaNIe eka ja divase saM. 1996nA vaizAkha suda 6 tA. 13-5-40nA somavAre sANaMda zaheramAM pU. zrI gurudeva ratnacaMdrajI ma.sA. ane pU.zrI pArvatIbAI ma.sa. pAse bhAgavatI dIkSA aMgIkAra karI. jIvIbahenanuM maMgala nAma pU. zrI jasubAI rAkhavAmAM AvyuM. mahAbhiniSkramaNa bAda zAstranuM vAcana, manana, paThana, svAdhyAya, dhyAna ane saMyamamAM dRDha banI vicaraNa karavA lAgyAM. teo spaSTavaktA ane satyavaktA hatAM. koInI zehamAM dabAya evo emano svabhAva na hato. saMyamamArganA jabarA senAnI hatAM. pU. zrI jasubAI ma.sa.ne sUratamAM indubahena ane moDAsaramAM zAntAbahena ema be ziSyAratno thayAM. pU. zrI saMyamapAlanamAM zUravIra hatAM. eka vakhata saM. 2015mAM suratamAM tApI nadImAM sakhata pUra AvyuM. AkhA gAmamAM pANI bharAI gayAM. pU.zrI jasubAI ma.sa. Adi ThANAM va. je upAzrayamAM hatAM tyAM paNa khUba pANI bharAI gayAM. sIDInAM pagathiyA sudhI pANI AvI gayAM. zrAvakoe temanA be mALanA makAnamAM AvI javA mATe temane vinaMtI karI, kAraNa ahIM upAzrayamAM eka ja mALa hato. rAtre vadhAre pANI bharAI jAya to sIDI DUbavAno bhaya hato, paNa pU.zrIe sUryAsta pachI temane bIju makAna kalpe nahIM, vaLI saceta pANImAM paga mUkAya nahIM tethI teonI vinaMtIne temane svIkArI nahIM ane makkama mana karI potAnI ziSyAo sAthe pATa upara besIne zraddhAthI svAdhyAyamAM lIna thayAM ane pachI pANI osaravAM mAMDyAM. suratanA cAturmAsa bAda AgaLa vihAra karatA temane ekAeka hArTaeTekanI bimArI AvI. pharI saM. 2016mAM kaThora gAme cAturmAsa Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 243 padhAryA hatAM tyAre pharI bimArI AvI. zrAvaNa suda trIjanA divase potAnI ziSyAone gocarI vAparavAnuM kahI dIdhuM. thoDI hitazikSAo ApI. sAMje cha vAge TUMkI bimArI bhogavI samAdhipUrvaka, paMDita maraNe sarva jIvone khamAvI svayaM saMthAro karI paraloke prayANa karI gayAM. eka vaTavRkSano visAmo jatAM aDhI varSa ane pAMca varSanA dIkSAparyAyavALAM temanAM ziSyAone bA.bra. pU.zrI zAradAbAI ma.sa. ane temane guruNInI khoTa sAlavA dIdhI nahIM. Aje paNa teo saMyamapaMthe vicaratA jainazAsananI zAna AgaLane AgaLa baDhAvI rahyAM che. A che aNagAra amArA. maLe che deha mATImAM paNa mAnavInuM nAma jIve che, mare che mAnavI pote paNa mAnavInAM kAma Ave che. zveta puSpa pU. zrI zvetAbAI ma.sa. (khaMbhAta saMpradAya) nAma : saMsArI nAma harSAbahena vahAlasoyuM nAma : bakusAheba. pU. zrI zvetAjI ma.sa. (mULa sudAmaDA-jhAlAvADanAM vatanI) mAtApitAnuM nAma : zrI dhIrajabahena zAMtilAla mULajIbhAI gAMdhI janma : 18-8-papanI sAla. zrAvaNa vada 13 (aThThAI vera), UMjhAnI dharatIne pAvana karI. dIkSA dAtA : pU.zrI A.bha. zrI kAMtiRSijI ma.sA.nA ziSya vartamAna A. zrI bA.bra. pU.zrI araviMdamunijIe dIkSA-pATha bhaNAvela. kALadharma : saM. 2062-caitra suda dasama, zanivAre tA. 8-4-06nA sAMje 6=30 kalAke 51 varSanI uMmara. 23 varSano paryAya. Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 ] [ aNagAranAM ajavALA samAvayaMtA vayaNAbhidhAyA, annaMgayA dummaNisaM jaNati / dhammati kicchA paramaggasUre, jidiyiNa jo sahai sa pujjo / / 8 dasavaikAlikajI. kaThora vacananA prahAro kAne sAMbhaLavAmAM ja AvatAM ja cittamAM koI vicitra prakArano vikAra ke jene vaimanasya kahevAmAM Ave che tevuM utpana karI de che, paraMtu tevAM kaThora vacanone paNa je mokSamArgano zuravIra ane jitendriya pathika sahiSNutAne potAno dharma mAnI samabhAvapUrvaka sahana kare che, te ja kharekhara pUjya che. kSamA e vIranuM bhUSaNa che. zastronA ghA zira upara jhIlI lenArA ane sAme prahAra karanArA lAkho zUravIro maLI zake, pratikriyA karyA vinA deha-du:kha sahana karanArA sAdhako paNa maLI zake, paraMtu gunA vinA zabdanI bANavarSA thatI hoya tene premapUrvaka jhIlI lenArA to virala ja hoya vai. 8. evA pUrva bhavonA puNya prakarSe susaMskArone sAthe laIne janmelI dIkarIne evA uttama guru pU. zrI ratnacaMdrajI ma.sA.nA suziSyA guruNImaiyA bA.bra. viduSI pU. zrI zAradAbAI ma.sa. temanA vizALa ziSyA-parivAra sAthe viramagAma padhAryA ane temanA samAgamamAM AvatA A dIkarIne vairAgyanI bhAvanA pradIpta thaI. te dIkarI vairAgI banI ane zaradabAgamAM eka ora puSpa maheMkatuM umerAyuM. eka bhUmi upara janmeluM phUla bIjI zubha bhUmi upara khIlyuM, phUlyuM ane phorama prasarAvatuM thayuM. evI e dIkarI harSAno janma sudAmaDA (jhAlAvADa)nA vatanI pitAzrI zAMtilAla mULajIbhAI gAMdhIne khoraDe ane mAtA zrI dhIrajabahenane khoLe UMjhAmAM 18-8-55nI sAlamAM zrAvaNa vada terasa (aThThAIdhara)nA pavitra divase thayo. pUrvabhavanA pravrajyAnA uttama bhAvonuM uttama najharANuM sAthe laIne pRthvInA prAMgaNamAM pavitra divase ja tenuM avataraNa thayuM. dIkarI harSAnuM bIjuM vahAlasoyuM nAma hatuM bakubahena. sonAmAM sugaMdha bhaLe tema A bAlikAnA saMskArane vadhu uddipta karanAra evAM tenAM pU. dAdI Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 245 hIrAbAe gaLathuthImAMthI vadhu saMskAra reDyA ane tene saMyama mArga tarapha javA prerita karI. jyAre temanA pU.zrI pitAjI A kanyAratnanA kanyAdAnanI nahIM paNa jaina zAsanane dAna karavAnI icchA dharAvatA hatAM. tethI dIkarIne deha ane AtmAnuM bheda vijJAna samajAvatA ane samyaka jJAna, darzana, cAritra dvArA saMyamapaMthane ujALanAra eka zreSTha sAdhvIranA bane tevI abhilASA sevatA. pote saMsAramAM paDyA, paNa tenI asAratAnA anubhavone kAraNe dIkarI saMsAra tarapha vaLe tevI temanI icchA na hatI. buddhinI tIvratA ane rUpa-guNothI zobhatAM hovAthI harSAbahenanA pitAzrI temane hulAmaNA nAme bakusAheba' kahIne bolAvatA. bakubene zALAmAM esa.esa.sI. dhoraNa pAsa karI tenI samAMtara rIte jainazALAnuM jJAna paNa temaNe meLavyuM. saMvAdo bhajavatAM paNa vairAgIonAM pAtrone ja mahattva ApatAM. vIjaLIno eka prakAzita camakAro jeme yugo sudhI prakAza pAtharI jAya tema khaMbhAta saMpradAyanA pU. zrI dhuraMdhara evAM bA.. viduSI zAradAbAI ma.sa. temanA vizALa ziSyA parivAra sAthe viramagAma padhAryA. basa pachI pUchavuM ja zuM pANIne DhALa maLyo ane relo vegavaMto banyo tema temanA samAgamamAM AvatAM harSAbahene sAta siddhAMta kaMThastha karI lIdhA. temanAM moTIbahena zrI praphullAbahenanI dIkSA mAlADa mukAme thaI ane temaNe pU. pitAzrI pAse dIkSA mATe anujJA mAMgI. A sevAbhAvI dIkarI vaDIlonI sevA karatI gaI ane dhArmika abhyAsa karatI gaI. aMte tenA pitAnA ghara AMgaNe temane tathA nalinIbahenane dIkSA ApavAnuM nakkI thayuM. dIkSAdAtA : pU. A. bhagavaMta zrI kAMtiRSijI ma.sA.nA suziSya vartamAna AcArya bha. bA. bra. pU. zrI araviMdamunijI ma.sAhebe dIkSAno pATha bhaNAvela. harSAbahena (bakubahena)nuM nAma pU. zrI zvetAbAI ma.sa. rAkhavAmAM AvyuM. temanA jIvanamAM nakAra jevI koI vAta na hatI. hakAra ane svIkAra sAthenI temanI sAdhanA hatI. temane pU. zrI guruNI maiyA zAradAbAI pratye Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 ] | [ aNagAranAM ajavALA evI atUTa zraddhA hatI ke temane eka vakhata tAva Avyo ne 104 DigrIe tAva pahoMcatAM badhAMne navakAra maMtranuM ane pU.zrI guruNImaiyAnuM smaraNa karavAnuM kahetAM tAva jato rahyo. temanA guru pratyeno samarpaNabhAva abhuta hato ane temanI AjJA temane ziromAnya rahetI. anya koI saMkalpa-vikalpane temanA manamAM pravezavA detAM nahIM. pU. zrI guruNImaiyA vasubAI ma.sa. temanI sAthe ghATakopara comAsuM AvavAnuM kahyuM to taiyAra ane pU. guraNI maiyA kamaLAbAI jyAre jyAre zibiranI vAMcaNI vyAkhyAnanI, maMDaLomAM javAnI, bhaNAvavAnI va. AjJA ApatAM to badhI ja AjJA pALavA taiyAra rahetAM. temanA AtmAnuM Agama sAthenuM joDANa adamya hatuM. te sivAyanI anya bAbatomAM temane rasa na hato. temanAmAM gammata sAthe jJAna ApavAnI kalA paNa temane sAdhya hatI. madhuvanamAM jaIe ane phUlo na maheke.......! temanI maheMka na prasare...tenI maheMka na anubhavIe evuM to na ja banene! evAM pU.zrI temanA guNothI maheMka maheka thatAM ane temanI maheMka dUra sudhI mahekatI rahetI. mana, vacana, kAyAno kasa kADhI jina zAsananI prabhAvanA karatAM rahetAM. pU. zrI nAnA mahAsatIjIone potAno jJAna-khajAno lUMTAvatA rahetAM. temaNe jANe jIvanane kahI dIdhuM ke "oha! mArA jIvana! ApaNe sAthe rahyAM....have to mane deha ane dehanAM bhedavijJAnanuM bhAna thayuM che. are jAgRtimaya jIvana jIvI pramAda nahIM paNa pUrNa prasannatAmAM jIvana jIvavuM che. mAre paramAtmA padane pAmavuM che. svarUpadazAne pAmavI che. mAre caitanyanI anubhUti karI nijAnaMdanI mastIne mANavI che. pUrve je kAMI jANyuM, mAthuM ke anubhavyuM nathI tevuM kAMIka apUrva mANI levuM che. tethI 12 vAgyAnI prArthanA acUka karI teo haMmeza traNa manorathanI bhAvanA bhAvatAM. je samajI zake te badhuM kaMThastha thAya, te AcAramAM Utare ane vAMcaNI karI zake evI pote prabhu pAse zakti mAMgatAM. rAtre jAgI jatAM to paNa pU. zrI pote svabhAvamAM sthira rahevAnI zakti ane jIvananI pavitratA jaLavAya tevI zakti mAMgatAM. prabhunI AjJAmAM eka pagaluM paNa sthira banI rahe tevA ArAdhakabhAva mATe prabhune prArthatAM. potAnuM jIvana Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 247 bIjAne upayogI banI rahe, anya koI AtmAne duHkha na thAya tevuM temanuM vartana banI rahe te paNa prabhu pAse mAMgatAM. pArzvanAtha bhagavAnamAM temane ghaNI zraddhA. temano acUka aThThama karatAM. temanuM svastha zarIra hatuM tyAre temaNe agamanI eMdhANI maLI jatAM pU. mahAsatIjIone kahI dIdhela ke "huM dasamane divase jAuM?'' paNa koNa mAne temanI vAta? pU. zrI zvetAjIne tA. 21-1-06nA samaye kensaranuM nAma paDyuM ane sau. pU. satIgaNa svAbhAvika rIte DhIlo paDI gayela, paNa pote ArtadhyAna karyuM na hatuM. pote bAMdhelAM karmo bhogavavAM ja paDe te paNa hasatAM hasatAM tevuM badhAMne samajAvyuM ane badhAMne zAMta pADela ane pote Avela azAtAnA udayane zAtA ane samatAbhAve sahana karI lIdhA. 1 me dehe na me parasahe.' teo samajI gayAM hatAM ke zarIra ane risaha mArA nathI. jJAtA-deSTAbhAve sthira banavuM te ja mAro svabhAva che. pote saMthArAnI bhAvanA bhAvatAM bhAvatAM AlocanAmAM rata rahetA. chelle pU. zrI zvetAjIe tA. 6-4-06nA divase kharekhara duHkhameM na hAra mAnuM....."sukhameM tujhe na bhuluM aisA prabhAva bhara de....mere adhIra manameM".....evuM ja jIvana jIvyA. potAnAM ziSyA pU. zItalabAI va.ne kahI dIdhuM ke tame badhAMe mArI khUba sevA karI che. badhAMne temaNe khamAvyAM. pU. zrI gurudeva mRgendra munijI tathA gurudeva jitendramunijI temane darzana karAvavA padhAryA, temane cha mahinAnuM dIkSA chedanuM prAyazcitta ApyuM. AlocanA tathA jAvajIvanuM pratikramaNa karAvyuM. jAvajIvano temane saMthAro karAvyo. A saMthAro bAra kalAka cAlyo. AkhA divasanA navakAramaMtranA jApa, dhUna, stavana sAthe saM. 2062-caitra suda dasama ne zanivAre tA. 8-4-06nA sAMje 6-30 miniTe 51 varSanI uMmare, 23 varSano saMyama pALI temano AtmA paramAtmApadane pAmavA dehapiMjarane choDI dUra...........dUra UDI gayo. nA daMsaNissa nANaM, nANeNa viNA na hunti caraNaguNA / aguNissa natthi mokkho, nitya amokakhassa nivvANaM / / Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 ] [ aNagAranAM ajavALA darzana vinA jJAna nahIM, jJAna vinA cAritra nahIM ne cAritra vinA mokSa nahIM. u. sU. 28 a. kevA hatA A sAdhaka? pratyeka pariSaha sahetI veLAe, saMyamamAM vicaratI veLAe sAdhaka adINa mahAso care! adIna yArna dInatArahita khumArIthI vicaraNa kare. kevuM jogAnujoga banyuM! teonuM nAma zvetArUpa ane guNa zveta jIvanabharanI sAdhanA zveta ane aMtima ArAdhanA paNa zveta rahI. A che aNagAra amArA...amArA koTi koTi vaMdana.... vimaLa jyoti pU.zrI caMpAbAI mahAsatIjI zubha nAma H caMpAbahena. vizAzrImALI sthA. jaina. janmatArIkha ane janmasthaLa : mahA suda 13, saM. 1971 haDadaDa mukAme. dIkSAsthaLa : boTAda dIkSAtithi : vaizAkha vada 7, ravivAra saM. 2017 mAtApitAnuM nAma : chabalabahena lakSmIcaMda caturabhAI zAha. dIkSAparyAya : saM. 2029mAM 12 varSa. saMpradAya : boTAda saMpradAya. jyAre jyAre jagatabharamAM dharmano hrAsa thAya, tyAre tyAre parama puruSo janma letA jaNAya; dharmasthApI sva sucaritathI, lAbha dharmonnatino sAdhe, rakSe munijana badhA, dharma puruSa kArya. UtaracaDha : sAmAnya rIte ane svAbhAvika rIte mAnava jIvanamAM caDhaUtara AvavI e mAnavajIvanano svAbhAvika krama che. te ja pramANe boTAda saMpradAyamAM banyuM. jarA tenA pUrva itihAsa tarapha eka najara nAkhI laIe. boTAda saMpradAya nAmanI eka saMsthA varSothI cAlatI hatI. tenA mULa Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 249 sthApaka pU.zrI jasarAjajI ma.sAheba hatA. tyArabAda pU.zrI raNachoDajI ma.sA. tathA pU.zrI amarasiMhajI ma.sA. ane pU.zrI raNachoDajI ma.sA.nA parivAramAM pU.zrI hIrAcaMdajI ma.sA. temanAM ziSyaratno pU.zrI mULacaMdajI ma.sA; zrIkAnajI ma.sA. pU.zrI jagajIvanajI ma.sA; pU.zrI oghaDajI ma.sA. ane pU.zrI sukhalAlajI ma.sA. hatA. pU.zrI kAnajI ma.sAhebe vi.saM. 1991, I.sa. 1935mAM sthA. jaina dharmamAMthI chUTA thaI jaina svAdhyAyamaMdira-sonagaDha mArgI dharmanI sonagaDhamAM sthApanA karatAM boTAda saMpradAya upara eka vAvAjhoDuM AvyuM. tyAre dozI nAnAlAla bhUdarabhAI, zrI amRtalAla mANekacaMda desAI ane zrI mohanalAla dIpacaMda desAI traNee sAthe maLIne zrI saMghane hatAzA-nirAzAnI AMdhImAMthI ugAryo. kALAnukrame zrI saMghanuM sukAna pU. gurudevazrI mANekacaMdajI ma.sA.nA hAthamAM AvyuM. temaNe zrI saMghane majabUta banAvyo eTaluM ja nahIM paNa anya sthaLoe vicaraNa karIne sthA. jaina dharmanA pAyA paNa surdaDha karyA. sAdhvItIrthanI sthApanA : paNa A samaya daramiyAna baMdha thayelA sAdhvItIrthane punaH sthApita karavA mATe pU.zrI mANekacaMdrajInA adhUrA rahelA sapanAne pU.zrI navInacaMdrajI ma.sA. sAthe anya munivaro ane sAthe lAThI, boTAda ane dAmanagaranA saMghe sAthe maLI vicAraNA karI pUruM karyuM. pU.zrI cAturmAsa arthe boTAda padhAratAM temanAM zAstra-jJAnAbhyAsI prabhAvaka vyAkhyAnonA prabhAva nIce sArI evI tapazcaryAo thaI ane be nAnI uMmaranI bahenone vairAgya levAnA bhAva paNa UbhA thayA. sAdhvI tIrtha zarU karavAmAM gaM.sva. caMpAbahenanA dIkSA levAnA bhAva pragaTa thatAM eka pIDha bahenanI jarUra hatI te prazna paNa ukelAI gayo. sAthe sAthe bA.bra. savitAbahena paNa dIkSArthImAM joDAyA. Ama caMpAbahenane mukhya guruNIpade ane anyamAM bA.bra. savitAbahena, bA.bra. maMjulAbahena tathA bA.bra. sarojabahenano dIkSAmahotsava vaizAkha vadI 7nA roja UjavAyo. A rIte boTAdamAM boTAda saMpradAya heThaLa cothA sAdhvI tIrthanI sthApanA thaI. A navadIkSita sAdhvIjIone saMyama mArganI tAlIma mATe goMDala saMpradAyanA viduSI ma.sa. pU.zrI raMbhAbAI ma.sa.ne soMpavAmAM AvyAM. pU.zrI raMbhAbAI ma.sa.e khUba parizrama laIne A navadIkSitomAM jJAnanuM siMcana karyuM. Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 ] [ aNagAranAM ajavALA saMkSiptamAM ApaNe itihAsa tarapha eka daSTipAta karyo. zrI caMpAbAI ma.sa. : boTAda sthA. jaina upAzrayamAM potAnI AgavI zailImAM pU.zrI zivalAlajI ma.sA. mRgAputrano adhikAra pharamAvI rahyA hatA. jAtismaraNa jJAnane pAmelA mRgAputra temanAM pU. mAtAjIne samajAvI rahyA hatA ke "he pU. mAtAjI! naraka gatinA ane naraka nigodanAM mahAduHkho huM bhogavI cUkyo chuM. ane te duHkho pharIthI na bhogavavAM paDe te mATe saMyama levAnA mArA nirNayamAMthI huM calita thavAno nathI." phUlanI komaLatA : boTAda tAlukAnA haDadaDa gAme pitA zrI lakSmIcaMdabhAI caturabhAI zAhanA kuLamAM ane mAtA zrI chabalabahena trikamabhAI bArabhAyAnI kukhe saM. 1971, mahA sudI 13nA divase jemano janma thayo hato tevA zrI caMpAbahena paNa A adhikAra rasapUrvaka sAMbhaLI rahyAM hatAM. naraka gatinuM varNana sAMbhaLatAM pote becena banI gayAM hatAM ane te vAta temaNe temanAM zikSikA bahena jalubahenane paNa karI hatI. * temano zALAno abhyAsa to mAtra be gujarAtIno ja hato, paNa pote jaina dharmanAM jJAnapipAsu hatAM ane dharma pratye DhaLelAM hatAM. zrAvakajI kasturacaMdabhAI ane pU.zrI sAsumA haribAnI chatrachAyA nIce zAMtimaya lagnajIvana pasAra karatAM hatAM, paNa pU. saMtonI dharmamaya vANI sAMbhaLI pote temAM bhIMjAtAM ane temanA mAnasapaTamAM dIkSA levAnA bhAva jAgatAM, paraMtu pU. sAsumA haribAnI baMne tejavihIna AMkhone kAraNe temanI sevAmAM joDAyAM. dIkSA aMgIkAra karavAnI potAnI bhAvanAne tatkAlapUratI aTakAvI paNa dharmaArAdhanAmAM caMpAbahena rata rahetAM. dharmAnurAgIH caMpAbahenane dhaMdhAdArI kAraNosara thoDo samaya hArijamAM vasavATa karavo paDyo hato. teo bacapanathI covihAra karatAM. vyApAra dhaMdhAne kAraNe patidevane rAtre moDuM thatAM temanuM dila dubhAtuM. tethI patinI maMjUrI laI pote covihAra karatAM, chatAM patideva ane anya vepArIonI moDA sudhI rAtribhojana levAnI vAta temane khaTakatI. ekavAra tyAM mAravADI ma.sA. padhAratAM caMpAbahene A vAta pU.zrIne karI ane te munirAje rAtribhojana viSe sabhAmAM zrAvakone evI suMdara samaja ApI ke temaNe rAtribhojana karavAnuM baMdha karyuM, je mahApuNyamAM bhAgIdAra caMpAbahena banyAM hatAM. Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA | [ 251 jAgRti : pU. patideva ane pU. sAsumAno dehAMta thatAM caMpAbahena zokamagna jiMdagI vItAvI rahyAM hatAM. te arasAmAM pU.zrI kAnajI muni, pU.zrI navInacaMdrajI ma.sA. Adi saMto boTAda padhAryA. AgaLa aitihAsika mUlyo dharAvatI A vAta rajU karI te pramANe eka bAju boTAda saMpradAyamAM sAdhvI saMghADAnI sthApanAno nirNaya levAto hato to bIjI bAju caMpAbahenanA saMyama levAnA suSupta bhAvo je temanA hRdayamAM ramI rahyA hatA te have jAgRta avasthAmAM AvI saLavaLI rahyA hatA. goMDala saMpradAyanAM viduSI sAdhvIratnA pU.zrI raMbhAbAI ma.sa. e pU.zrI caMpAbAI, pU.zrI maMjulAbAI Adi cAra mahAsatIjIone vairAgya saMbaMdhI mArgadarzana ApyuM. A dareka sAdhvIjIo pU.zrI raMbhAbAI ma.sa.nA sAnidhyamAM satata ATha varSa sudhI rahyAM. saM. 2017mAM gaM.sva. caMpAbahena, bA.bra. savitAbahena, bA.bra. maMjulAbahena tathA bA.bra. sarojabahenanI ema cAreya dIkSAo boTAdamAM eka divase thaI. pU. caMpAbAI ma.sa. 14 sAdhvIjIonAM tAraka gorANI banI cUkyAM hatAM. AtmahitArthe temaNe nAnI moTI ghaNI tapasyA karI. chellAM 11 varSathI temanI ekAMtara tapazcaryA cAlu ja hatI. sAthe nAnAM sAdhvIjIonAM abhyAsa, pragati ane vaiyAvaccanuM barAbara dhyAna rAkhatAM. jaina samAjamAM "moTA svAmInuM mAnabharyuM ane hetabharyuM biruda pAmI gayAM. dharmakathAo, vArtAo ane kAvyonI suMdara rajUAta te karI zakatAM. pAyAnI ITa : Ama pU.zrI saMtonI preraNA ane pU.zrI caMpAbAI AryAjInI zItaLa chAyAmAM boTAda saMpradAyamAM sAdhvIchaMde pragatimAM haraNaphALa bharI ane caMpAnA phUla jevI phorama prasarAvI pU.zrI boTAda saMpradAyanA sAdhvI saMghADAmAM pU.zrI caMpAbAI ma.sa. pAyAnI ITa banI rahyAM. Apane amArAM agaNita vaMdana ho! Atmaupyena sarvatra samaM pazyati yoddrjnH?| suvaM vA yati vA kud sa yonI paramo mataH || gItA. priya pArtha! AtmasamAnabhAve je sarvabhUto pratye varte che tathA sva ke paranA sukhamAM ke duHkhamAM samabhAvI rahe che te zreSTha yogI gaNAya che. Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2para ] [ aNagAranAM ajavALA virAgabhaNI..... bA. bra. pU.zrI maMjulAbAI mahAsatIjI. zubha nAma : maMjulAbahena. mAtApitA : kasturIbahena mAtA, pitA : gAMDAlAla jazarAja zAha. janmatArIkha ane janmasthaLa : poSa sudI ekama saM. 2002. sthaLa : boTAda. jJAti : vizAzrImALI sthA. jaina. abhyAsa : gujarAtI 7 dhoraNa. saMpradAya : boTAda saMpradAya. dakSA paryAya : saM. 2019mAM 9 varSa kALadharma : boTAda saM. 2017nA kArataka sudI-3. jaM sammaM ti pAsai taM moNaM ti pAsai / / jyAM samyakta che tyAM ja munipaNuM che. zrI AcArAMgamAM paNa samyaktathI ja jaina dIkSAno prAraMbha thAya che ane enI parAkASThAe ja siddhi manAya che. janmamaMgalaH saMto, mahaMto ane tIrthakaronI caraNarajathI pAvana thayelI evI saurASTranI dharA jyAM nAnakaDuM evuM boTAda zahera, jyAM sadgaNI gRhastha pitAzrI gAMDAlAla jasarAjabhAI zAha ane mAtA kasturIbahenanI godamAM saM. 1998nA poSa suda ekamane divase eka nAnakaDI bALakInA mahAna AtmAe avataraNa karyuM. bhAvinA bhItaranuM jANe sUcaka na hoya tema temanuM nAma maMjulA rAkhavAmAM AvyuM. jIvananA maMgala paroDhe H te bALakInAM vRddhi ane vikAsanI sAthe sAthe te zALAno abhyAsa ane jaina zALAnA abhyAsamAM jhaLakatI gaI. temanI bhItaramAM raheluM AtmAnuM ojasa pragaTavA mAMDyuM. jANe pUrvajanmano bhUlo paDelo eka tyAgI AtmA na hoya! tema janamojanamathI pIcho karI rahelI AhArasaMjJAne toDavA pote kaTibaddha banI ane te 12 varSanI nAnakaDI bAlikAe varSItapanI ArAdhanA karI. Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 253 jagatkAya svabhAvo ca saMvega vairAgyArtham / / nimitta : "tattvArthasUtra'mAM zrI umAsvAti mahArAje pharamAvyuM ke koI virala vyakti nimittothI jAgI jAya che. jema bhagavAna buddha rogI, vRddhAvasthA ane mRtyunI nanAmIne joI jAgI gayA ane patnI ane putrane sUtAM mUkI pote mahAbhiniSkramaNa karavA cAlI nIkaLyA tema vairAgyanA aMkurone janma ApanArI traNa ghaTanAo maMjulAbahenanA jIvanamAM banI. temanuM varSItapa cAlu hatuM ane temanA pU. pitAzrInuM avasAna thayuM. bIjI ghaTanA temanI nAnI bahenanA jIvanamAM nAnI uMmaramAM vaidhavya AvyuM ane temanAM bhAbhI cha-ATha mahinAnI nAnI bALakIne mUkIne svarge saMcaryA. maMjulAbahena to jJAnanAM abhyAsI hatAM. paripakva vayamAM temaNe praveza karyo hato. vAcana ane tenuM pAcana paNa temaNe karyuM hatuM. A traNeya ghaTanAono temane AMcako lAgyo hato, paNa temaNe te duHkhane samatApUrvaka pacAvyuM. temane AghAta lAgyo paNa ArtadhyAna na karyuM. mUMjhavaNamAMthI mArga maLI gayo. vikalpo na karyA paNa pravrajyA mArge javAno temano saMkalpa daDha thato gayo. vairAgyabhaNI : te daramiyAna boTAdamAM saM. 2016mAM caturvidha saMghamAM eka khUTatuM sAdhvIjI tIrtha ne tyAMnA saMgha dvArA zarU karavAnuM nakkI karavAmAM AvyuM. te samaye pU.zrI navInacaMdrajI ma.sA. tema ja anya munivaro padhAryA. temanI preraNA ane goMDalanA pArasamaNi samAna pU. guruNI pU.zrI raMbhAbAI ma.sa.nA ghaDatara dvArA cAra bahenonI-pU.zrI caMpAbahena, bA.bra. savitAbahena, bA.bra. maMjulAbahena ane bA.bra. sarojabahenano saM. 2017 mAM vaizAkha vada 7ne ravivAre bhavya dIkSA occhava UjavAI gayo. temAM caMpAbahenane mukhya guNI tarIke sthApavAnuM nakkI karavAmAM AvyuM ane boTAda saMpradAyamAM te divase cothA tIrthanI sAdhvI tIrthanI sthApanA thaI. apramattabhAva : tyArabAda pU.zrI maMjulAbAI-pU.zrI raMbhAbAI ma.sa.nA sAnidhyamAM abhyAsa karatAM rahyAM. vicaraNa karatAM rahyAM ane AgaLa vadhatAM rahyAM paNa temanI svAthyanI pratikULatA vadhatI jatI hatI. Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 ].. [ aNagAranAM ajavALA mAtra cha divasamAM ja teoe "bRhatkalpasUtra' kaMThastha karI lIdhuM ane ghaNA ja apramattabhAve zAstra, svAdhyAya ane vAcanAdimAM teo rata rahetAM. jo ke temanI svAthyanI pratikULatA ghaNI vakhata vadhatI jatI hatI. aMtima prayANa : saM. 2026thI temanuM darda vadhavA lAgyuM, tenuM AkramaNa vadhavA lAgyuM. DaoNkTaronA prayatno paNa nAkAmiyAba nIvaDavA mAMDyA. pU.zrInI anicchA chatAM temane boTAdanI hospiTalamAM khaseDavAmAM AvyAM. pU.zrIe pote to AtmAnI bhItaramAM bhavya samatAnA bhAvane ghUMTI japa ane jApamAM potAnI jAtane joDI dIdhI hatI. ane vahelI savAre poNA cha vAge e paMkhIDuM 27 varSanI bharayuvAnImAM dehapiMjarane choDIne muktagaganamAM UDI gayuM. Apane amArAM agaNita vaMdana ho! "ajANyA tarIke huM tAre kinAre Utarelo, mahemAna thaIne huM tArA gharamAM rahelo have mitra banIne tArA dvArethI vidAya lauM chuM, he dharatImAtA!" aruNodaya bA. bra. pU. zrI aruNAbAI ma.sa. [boTAda saMpradAya] nAma : aruNAbahena. mAtApitA : zrI jhaverIbahena lallubhAI haricaMda vasANI. janma : saM. 1999, vaizAkha suda ekama. dIkSA : saM. 2022 vasaMta paMcamI. gurujI pU. zrI amIcaMdrajI ma.sa.nI nizrAmAM. tapa : 10 varSanI uMmare ekAsaNAno varSItapa. Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 255 vyavahArika abhyAsa : zALAno meTrIka sudhI, rASTrabhASA kovida, saMskRta bhUSaNa, saMgIta. teonA pustako pratikramaNanI praznAvali pragaTAve dilamAM dIpAvalI', 'bhakti Ape mukti', 'sAdhuvaMdanAnI sAkhe ane praznonI pAMkhe', pAMsaThiyAnI anAnupUrvi', 'devatA', 'vizvAse tarI gayA vahANa', jhera to pIdhA jANI jANI', 'vAdaLAnI kora rUpALI', 'zamaNAno saMsAra'. "moha e jIvana sAthe jakaDAyelo gADha aMdhakAra che. te sadvicAranA dIpaka sivAya na jaI zake. sadvicAranuM eka kiraNa jIvanamAM evI jyota jagAvI de che je aneka kALanAM ajJAna ane mohanAM timirane vikherI nAkhe che..." jyAre koIpaNa pU. saMto ke satIjIo viSe lakhavAnuM hoya tyAre svAbhAvika rIte temanA bhUtakALamAM eka DUbakI mAravAnuM mana thAya. pAchalAM varSonA itihAsanA pAnA upara eka najara mAMDavAnuM mana thAya. kevo hato e samaya? saMpradAyono janma kevI rIte thayo? pAMcamAM mahAna sudhAraka pU. zrI dharmadAsasvAmIjI saM. 1758mAM 22 ziSyone pAchaLa choDI kALadharma pAmyA. teo jyAM jyAM vicaryA tyAM tyAM teoe jainadharmanI suMdara prabhAvanA karI. ane teo te 22 judA judA saMpradAyathI oLakhAyA temanA ziSyAnuziSya parivAramAMthI pU. zrI DuMgarazIsvAmI goMDala tarapha vicaratA temaja tyAM ja ziSyAnuziSya thatAM goMDala saMghADAnI utpatti thaI. tevI rIte paMDitaratna pU. zrI jazAjI ma. sA. zArIrika asvasthatAne kAraNe boTAdamAM sthiravAsa thatAM boTAda saMpradAyanI zarUAta thaI. te samaye eka daMpatI zrI bhUkhaNabhAI ane temanA patnI lADubAIe pU. zrInA pravacanathI prabhAvaka thaI dIkSA laI sUtro-siddhAMtono khUba abhyAsa karyo ane temane ghaNI ziSyAo thaI. te samaye goMDalathI premabharyA patro AvatA ke tamArAM AryAjIo vidvAna hovAthI temane goMDala mokalo to ahIMnI goMDalanI baheno vairAgya levAnA bhAve rAkhe che to lADubAI jevAM Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2pa6 ] [ aNagAranAM ajavALA A bAju Ave to sAruM. anyonya premane lIdhe boTAda saMpradAye cAra pU. mahAsatIjIone evI rIte goMDala mokalyA ke A sAdhvIjIo temaja temano parivAra tyAM Ubho thAya ane teo goMDala saMpradAyanA gaNAya, paNa tyAra pachI boTAda saMpradAyamAM sAdhvI saMpradAyanuM tIrtha baMdha paDyuM. e daramiyAna sva. zAstrajJa pU. zrI mULacaMdajI ma. sA., pU. zrI mANekacaMdajI ma. sA. vagere saMto svAthyanI pratikULatAne kAraNe boTAdamAM sthiravAsa rahetA. boTAdamAM dharmabhAvanAnI vRddhi thatI gaI ane saMsAranI asAratA samajAtAM ghaNI baheno dIkSA levA utsuka thaI hatI, paNa pU. mahAsatIjIno suyoga sAMpaDelo na hoI jogAnujoga je goMDala saMpradAyane boTAda saMpradAye varSo pahelAM AryAjIone soMpI dIdhelo te ja goMDala saMpradAyanA pU. zrI raMbhAbAI ma.sa.nI nizrAmAM boTAda saMpradAyamAM caturthatIrtha sAdhvIsaMghanI saM. 2017mAM bA.. maMjulAbahena, caMpAbahena, bA. bra. savitAbahena temaja bA. bra. sarojabahenanI dIkSA thaI. Ama boTAda saMpradAyamAM caturthatIrthamAM sAdhvItIrthano janma thayo. jAe saddhAe Nikkhano tameva / amupAniyA vihetA vinotiyA (AcArAMgajI) sAdhaka ja zraddhAthI sAdhanA mArgamAM praviSTa thAya te bIjI zaMkAone choDI daIne tene ja nizcayapUrvaka pALe, kAraNa ke sAdhanAnI sthiratA zraddhAthI ja thAya che. AvuM ja kaMIka banyuM. aruNAbahenanA jIvanamAM. bacapanathI ja lagnajIvanane bhayaMkara baMdhana gaNatAM. temAM pU. zrI nUtana-pIyUSa gurudevane vahorAvavAmAM Avela phAkInA kAgaLa upara "abalA jIvana hoya, terI yahI kahAnI"nA aMkita thayelA vAkyamAM sUra purAvatAM bolI UThyA ke "A sAcI vAta che." strIoe abaLA nahIM paNa sabaLA banIne rahevuM joIe ane strI svAtaMtryArakSA ane vikAsane lagatA vicAro temaja strIonAM lagnajIvananAM ghora baMdhano ane vikAsanA avarodha viSenAM vicAro to emanA hRdayamAM aMkurita thaIne paDelA hatA. temano janma saM. 1999nA vaizAkha suda 1nA roja pitAzrI Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 257 lallubhAI haricaMda vasANIne tyAM mAtuzrI jhaverIbahena rAyacaMda gopANInI kUkhe thayo hato. uchera paNa lADakoDamAM thayelo hato. temane mojazokhanuM jabaruM AkArSaNa hatuM. sAme dharmabhAvanA eTalI prabaLa hatI. 10 varSanI bALavaye ekAsaNAnA varasItapanI ArAdhanA karI hatI. strIonI gulAmI" viSenA nibaMdhamAM temaNe prathama sthAna meLavyuM hatuM. jainazALAmAM dhArmika gIto temaja saMvAdo temaja kolejiyana jIvananAM pAtro bhajavatAM. saMvAdanAM aMtamAM dharmavimukha pAtro dharmAbhimukha banI jatAM. te samayamAM pU. zrI amIcaMdrajI ma. sA. AzIrvAda evA ApatA ke tamAro abhinaya tamAro AcAra banI raho. jIvana visaMvAdI nahIM paNa saMvAdI banI raho. aruNAbahenane paramArtha chApAnAM paramArtha bhAvanAno bhAva samajAvelo, sva-paranA kalyANa mATe paramArthanI bhAvanAne mUrtimaMta karavA mATe saMyama dharmanI mahattA samajAvI hatI. teo kAvya paNa lakhatAM. abhinaya banyo AcAraH pU. zrI gurudevo temaja guruNIjIonI preraNAnAM pIyUSa pItA pItAM kuTuMbIjanone samajAvI temaNe saM. 2022nA vasaMta paMcamInA roja boTAda mukAme bhAgavatI dIkSA aMgIkAra karI tyAre aNagAra banelAM pU. zrI aruNAbAI ma.sa.ne nihALI pU. zrI amIcaMdrajI ma. sA.nA mukhamAMthI zabdo sarI paDyA hatA ke "abhinaya Aje AcAra bane che." dariyApurI saMpradAyanAM pU. zrI maMjulAbAI ma.sa.ne nihALIne nAnakaDAM mahAsatIjI banavAnAM bhAvo emaNe kharekhara dIkSA laIne pUrNa karyA. boTAda saM.mAM prathama cAra bahenonI dIkSA prasaMge karelAM 250 vratapratyAkhyAno temanAM sArthaka thayAM. temaNe nAnI moTI tapasyAo ghaNI karI che. temaNe zALAno meTrika sudhI uparAMta rASTrabhASA kovindra temaja saMskRta bhUSaNanI, saMgItanI prAraMbhika parIkSAo pasAra karelI che. boTAda saMpradAyamAM AgaLa joyuM tema cAra bahenonI dIkSA thaI bAda pU. zrI madhubAI ma.sa. chaThThA pU. zrI sarojinIbAI ma.sa., sAtamA pU. zrI rasIlAbAI ane AThamo naMbara pU. zrI aruNAbAIno hato. pahelethI ja temane vAcana, manana, ciMtana, pAcanano zokha hato te Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 ] [ aNagAranAM ajavALA temanI pravacanadhArAmAM ane lekhanadhArAmAM pariNamyo. "zrI aruNazruta bhakti maMDaLa dvArA prakAzita thayelAM temanA pustako pratikramaNanI praznAvalI pragaTAve dilamAM dIpAvalI'nI pAMca pAMca AvRtti ane sAmAyika gagane savAlonA sitArA'nI babbe AvRtti prakAzita thaI. "bhakti Ape mukti', sAdhuvaMdanAnI sAkhe ane praznonI pAMkhe', "AtmAnA aruNodaye pragaTe sanAthatA", "ApyuM tene arpaNa" temaja "guru dIvo, guru devatA pustakostavano dvArA teo gurunA RNa temaja guNane yAda karI temanI aMtarathI vahetI bhaktidhArAmAM bhIMjAtAM jovA maLe che. "pAMsaThiyAnI anAnupUrvI suMdara suvAkyo sAthe lakhI che. I.sa. 23-1-2005 saM. 2061mAM temaNe "cha kAya ane pAMtrIsa bola-cAlo karIe solva yAne gAgaramAM sAgara', vizvAse tarI gayAM vahANa, jhera to pIdhA jANI jANI', "AMbe lagADI Aga', "vAdaLI kALI, kora rUpALI" ane "zamaNAno saMsAra" vagere samayano sadupayoga karIne pustako lakhyAM. Aje mAnavajIvana jyAM dhasI rahyuM che tyAMthI tenI patananI dazAmAMthI sAcI dizAmAM vALavAnI ghaNI jarUra che. AvA suMdara pustakonuM sadvAcana jarUra AjanA mAnavajIvananI dizA badale ja paNa te sAthe pU. zrI e cAturmAsanA samaya daramiyAna mahilA maMDaLa, putravadhU maMDaLa, geima kvIjha, khula jA sIma sIma, ApakI adAlata, praznamaMca, kauna banegA jJAnapati, Agama-darzana, samosaraNa, bhAvayAtrA, vana De meca vagere gammata sAthe jJAna reDI AjanA yuvaka-yuvatIone paNa sakriya karI kSIra-vIranA vivekane jANatAM, samajatAM karyA che. ucca vicAro ucca AcAramAM pariName ja temAM koI zaMkAne sthAna nathI. temano saMyamaparyAya lagabhaga 41 varSano thayo che. "je sAdhaka pUrNa vicAraka ane sadA jAgarUka hoya che te muni gaNAya che. munipada ahIM pUrNa tyAgI puruSanI avasthA batAve che ane evA tyAgI puruSo ja upadeza ApavAne yogya che. jemaNe dharma mAtra vAMcIne nahIM paNa anubhavIne prApta karyo hoya, teo ja saphaLa upadrA thaI zake che. AvA tyAgI puruSo jagatanI anupama sevA bajAvI zake che." A che aNagAra amArA temane amArA koTi koTi vaMdana hajo. Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 aNagAranAM ajavALA ] uSAkiraNa bA. bra. pU. zrI nItAbAI ma.sa. [ 259 (ATha koTi moTI pakSa saMpradAya) nAma : (jayAbahena) pU. zrI nItAbAI ma.sa. janma sthaLa : jAmanagara (saurASTra). mAtApitA : gaMgAbahena padamazIbhAI mAlade. dIkSA : I.sa. 1971, vaizAkha suda ekama, guruvAra. sthaLa H kaThora. dIkSAguru : pU. zrI choTAlAlajI ma.sA.nA zaraNamAM pU. zrI guruNI maNibAI tathA pU. zrI jayAbAI svAmI. dhArmika abhyAsa : saMskRta, prAkRta, nyAya, 22 sUtro kaMThastha, jaina siddhAMta AcAryanI DigrI meLavI. jainolojInA M.A. ane Ph.D. nI DigrI meLavI. temanA pustakoH maNijyA puruSa, ratnalaghu parimala, Agama arka, laghu preraNA puSpa, amara nidhi, Agama amRta, Agama ojasa ane daMDaka eka adhyayana. satata cAlanArA mANasane kyAreka to thAka lAge che. jhaLahaLato dIpaka paNa tarasyo thAya che. ajavALAM pIvAnuM jene paNa mana thAya te sahu mAnavIo dIpako che. temane prakAzanuM saranAmuM ApameLe ja maLI jAya che. temanI potAnI pAse ja che. bhItaramAM ja mananuM mAnasarovara chalochala chalakAya che. pachI mRgajaLano khobo bharavAnI tRSNA zA mATe? pRthvI para upara asaMkhya loko Ave che ne jAya che. paNa temAM aMdhakAra sAthe dostI karanArane prakAzano payagAma kyAMthI maLe? mana aMdhakAramAM bhaTakatuM hoya to bhale sthULa dIvo hAthamAM hoya to paNa jyAM sudhI manano dIpaka pragaTyo nathI tyAM sudhI samyak-sAco mArga tene prApta nahIM thAya, paNa pRthvI paTa upara evI paNa virala vyaktionuM avataraNa thAya che jeno janma thatAM ja tenuM jIvana sUryanI mAphaka prakAzavA mAMDe che. sUryano janma ane teno prakAza jema judA pADI zakAtA nathI tema. Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 ] [ aNagAranAM ajavALA evuM eka aNamola ratna, je bhAgyavaMta saurASTranA jAmanagaranA puNyavaMtA zreSThI pitA padamazIbhAI mAlade ane dharmalakSmI gaMgAbahena mAtAnI godamAM avataraNa pAmyuM. mAtApitA tenuM saMskAra siMcana karatAM karatAM dIkarI jayAnAmanuM puSpa pamarATa phelAvatuM vikasavA mAMDyuM ane bIjI bAju dIkarI jayAnA pUrvanA saMskAro prakAzita thavA mAMDyA. kizorAvasthAmAM temanA zALAkIya jJAnAbhyAsa sAthe yuvAnImAM pravezatAM upakArI gurudeva pU. AcAryazrI choTAlAlajI svAmInuM sAnidhya prApta thatA jayAbahenanI tyAga ane vairAgyanI eka eka kamaLa-pAMdaDIo khUlatI gaI. jIvanano moDa badalAyo. eka vaLAMka AvI gayo ane dharma pratyeno vega saMvega vadhato gayo. te taraphanA mArga pratye makkama thaI doTa mUkI. mAtApitAnI anujJA meLavI I.sa. 1971nI sAlamAM vaizAkha suda ekamanA guruvAranA roja surata pAse AvelA kaThora gAmanI bhUmine ATha koTi moTI pakSa saMpradAyamAM pU. zrI choTAlAlajI ma. sA.nA zaraNamAM viduSI evAM pU. zrI guruNImaiyA maNibAIsvAmI tathA prakhara vaktA pU. zrI guruNImaiyA jayAbAI svAmInA zItala sAnidhyamAM pravajyA aMgIkAra karI pAvana karI saMsArane chellI salAma karI jayAbahena navadIkSita thaI maMDapamAM padhAryA tyAre temanuM nAma nItAbAI ma.sa. tarIke rAkhavAmAM AvyuM. jJAnAbhyAsa : temanI upara mA sarasvatInI anahada kRpA varasatI hatI ane temaNe saMskRta, prAkRta, nyAya, Agamo AdinuM vizALa jJAna prApta karyuM. lagabhaga 22 sUtro kaMThastha kayAA bAda ghATakopara zramaNI vidyApIThamAM pAMca varSanI parIkSAmAM prathama naMbara sAthe vidyAbhAskaranI DigrI meLavI. pArthaDI borDa ahamadanagaranI dasa khaMDanI dhArmika parIkSAo prathama naMbare pAsa karI. jaina siddhAMta AcAryanI DIgrI meLavI. hindI varSA borDamAM ranasAhityaratnanI DigrI meLavI. lADanU rAjasthAna yuni.mAM jainolojInA bI. e. ane ema. e. karyuM ane chelle InDolojI InsTiTyUTanAM DAyarekTara DaoN. jitendrabhAI bI. zAhanA mArgadarzana heThaLa parizrama ane satata puruSArthane vegavaMto banAvI daMDaka eka adhyayana' e viSaya para pIeca. DI.no mahAnibaMdha (thisisa) pUrNa karIne DaoNkTareTanI DigrI prApta karI. ATha koTi moTI pakSa saMpradAyanAM 200 varSanAM itihAsamAM sau prathama Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 261 pIeca.DI thanAra sAdhvIranA pU. zrI nItAbAI ma.sa. che, jemaNe mAtra ATha koTi saMpradAyane nahIM paNa sArAye jaina jagatane jJAnanI amUlya bheTa ApI che. temaNe saMyamI jIvananAM 35 cAturmAsa kaccha, saurASTra, amadAvAda, banAsakAMThA, surata, muMbaI, sAMgalI Adi kSetromAM karyA che ane saMpradAyanI zAna vadhArI che. jJAnAbhyAsanI sAthe temaNe "maNijyApuruSa', "ratnalaghuparimala', Agamaarka, laghu preraNApuSpa', "nUtanavarSano saMdeza", "amaranidhi', AgamaamRta', "Agamaojasa' Adi AdhyAtmika pustakonI jaina samAjane bheTa dharI che. koIke sAcuM ja kahyuM che ne ke "bahirbhata-parAbhavathI thatI kriyAomAM caitanyanI je zaktio vaheMcAIne vIkharAI jAya che ene ekatrita karavI eTale ke caitanyanI viparAtI zaktio saMgrahita karI emano eka prakhara saMcaya karavo enuM nAma tapa. caitanyanI zaktionA saMgrahathI paNa eka ajoDa navacetana pragaTe che. bha. mahAvIrasvAmIe jJAna-dhyAna pachI tapanuM sthAna ApyuM che. te ja rIte jJAnanI ArAdhanA sAthe sAthe pU. zrI nItAbAI ma.sa. tapanA mArgane paNa bhUlyA nathI. 20 varSathI varasItapanI ArAdhanAnI sAthe mAsakhamaNa, siddhitapa, 500 AyaMbila jevI ugra tapasyAo sAthe jJAna ane cAritranI prabaLa sAdhanAno ajoDa samanvaya sAdhyo che, je sArAye jainasamAja mATe gauravanI vAta che. Aje jagate bhautika bhogavilAsa tarapha je doTa mUkI che, je anukULatA ke sagavaDatA Ape che paNa zAzvata sukha, zAMti, samAdhi ApavAmAM te niSphaLa jAya che. pariNAme mAnavI saMgharSonI vacce jIvI rahyo che tyAre uThatAM trividha tApa-saMtApa vacce satsaMga, saMtazravaNa ane sadvAcana e trisAdhana ja tene parama sukhazAMti ane samAdhinI amUlya bheTa Ape che. pU. zrI nItAbAI ma.sa. daMDaka : eka adhyayana' upara thisisa lakhIne jene samAja upara khUba upakArI rahyAM che. jJAnI puruSo A jagatanA mAnavomAM sAcAM nararatno che ke jeo tattvArthane yathArtha jANe che. jagakalyANa mATe kahe che. A janmamaraNarUpa Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 ] [ aNagAranAM ajavALA saMsAranuM svarUpa temaNe sarva rIte jANI lIdhuM che ane tethI ja jyAre teo kAMI vade che tyAre advitiya-koI ajoDa jJAna ApatA hoya tema lAge che." AvA che aNagAra amArA temane amArA koTi koTi vaMdana hajo. kalAyAgI sAdhaka : bA. bra. pU.zrI nidhibAI mahAsatIjI zubha nAma : nayanAbahena. mAtApitA : zrI bhAratIbahena dhanajIbhAI raNazI cheDA. janma : saM. 2015, tA. 2-3-1959. janmasthaLa : kuMdaroDI (kaccha). dIkSA : saM. 2042, kArataka vada 11, ravivAra, tA. 8-12-1985. dIkSAsthaLa : kurlA (muMbaI) saMpradAya : kaccha ATha koTi moTI pakSa sthAnakavAsI jaina saMgha. kALadharma : saM. 2049, zrAvaNa suda 12 ne zukravAra tA. 30-7-93 jorAvaranagara (saurASTra). guruNI maiyA : pU.zrI choTAlAlajI svAmInAM suziSyA pU.zrI maNibAI svAmI. dhArmika abhyAsa : 14 siddhAMto ane 51 thokaDAo kaMThastha, saMskRtanAM be pustakono abhyAsa. jIvana rAha badalAyo : I.sa. 1958nuM eka maMgalamaya prabhAta ane kuMdaroDI gAma, jyAM pitA dhanajIbhAIne AMgaNe bhAratIbahena mAtAnI kukSie puNya prakarSe nayanAbahena (pU.zrI nidhibAI ma.sa.)no janma thayo. A tejasvI tArikA, muMbaI ghATakopara, jhunajhunavAlA kolejamAMthI Igliza mIDiyamamAM bI.e.mAM abhyAsa karI pharsTa klAsa pharsTa pAsa thayAM. tyAM pU.zrI choTAlAlajI svAmInAM suziSyA pU. maNibAInA cAturmAsamAM temanA samAgamamAM AvatAM temanA jIvananI dizA badalAI ane temano jJAnAbhyAsa zarU thayo. jIvanano Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 263 rAha temano badalAto jato hato ane AdhyAtmika mArge jhoka vadhatAM saMsAra choDavAno saMkalpa, sAhasa ane saMvega vadhato jato hato. 14 Agamo kaMThastha karI lIdhAM. jJAna ane tapanA mArge cAritranA mArgane svIkAravAnI temanI bhAvanA caramasImAe pahoMcI gaI ane aneka guruvaryo ane guruNIonA sAnnidhyamAM saMsAranA zaNagAra utArI pU.zrI nidhibAInA nAme tA. 8-121985 ravivAranA roja aNagAra banyAM nayanAbahena. jJAna viAnlR mokSaH pU.zrI nidhibAI vidyA, vyavahAra ane vaiyAvaccamAM AgaLa vadhyAM. tapa ane svAdhyAyamAM rata banatAM gayAM. jJAna sAthe kriyAmAM lakSa cUkatAM nahIM. "jiMdagI TUMkI che ane jaMjALa lAMbI che." te vAkyane pU.zrIe haiyAmAM utArI apramatta dazAe niraMtara ArAdhanA karavAM lAgyAM. citrakalA kSetre paNa teo pAraMgata hatAM. teozrI judAM judAM kSetrono vihAra kheDavAM lAgyAM. jyAM jatAM tyAM lAyabrerInAM pustakone opa ApatAM. jJAnanA kSetre AgaLa vadhatAM ane jJAnAvaraNIya karmonI nirjarA karatAM. jaina saMto to khare ja vizvamAM haratAMpharatAM vidyAlayo che. mAnavajAtinA utthAnamAM temanuM yogadAna mokhare rahyuM che. pU.zrI nidhibAI ma.sa. tapanA mArgethI kyAreya pAchAM paDyAM na hatAM. temanI tapazcaryA kAyama cAlu ja rahetI. teo khAsa mAnatAM ke tapathI AtmAnuM zuddhikaraNa ane urdhvakaraNa baMne thAya che. temaNe jorAvaranagaranA prathama vakhatanA cAturmAsamAM 31 upavAsanI moTI tapazcaryA zarU karI. 31 upavAsanI lAMbI majala temaNe zAtApUrvaka pasAra karI. temanuM pAraNuM paNa khUba zAtApUrvaka pUrNa thayuM. bhavya prasaMganI ujavaNI bhavyatAthI pUrNa thaI. lokoe temAM tapa, japa, vrata ane ArAdhanA dvArA khUba sAtha Apyo ane maMgala prasaMga suMdara rIte vItyo. vedanAne vahAla : paNa pAraNAMnA bIjA divasathI pU.zrIne peTanI takalIpha zarU thaI. DaoNkTaranI sAravAra zarU thaI. hospiTalamAM temane dAkhala karavAnI vAta AvI, paNa pote nA pADI. peTanI vedanAne vahAlathI bheTI, AtmA ane dehanA bhedavijJAnane samajIne, utArIne Atmavijaya tarapha temaNe kUca zarU karI. sAMjanA pratikramaNa karyuM. badhAMne khamAvyAM. badhA ThANA upasthita hovA chatAM pote anAsakta yogamAM rahyAM. navakAramaMtranA jApa cAlu hatA ane vahelI savAre 3 vAgyA ne 40 miniTe temano zAzvata AtmA ucca sthAne Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 ] [ aNagAranAM ajavALA birAjavA nAzavaMta deha-piMjarathI mukta thaIne mukhethI urdhvagamana karI gayo. keTalI nAnI uMmara hatI! 34 varSanuM phUla khIle na khIle tyAM to mUrajhAI gayuM. saMyama sAdhanAnI sugaMdha prasarAvatuM gayuM. iha ANA-kaMkhI paMDie anihe / ega mappANaM sApehAe dhuNe sarIragaM / / sayuruSanI AjJAno pAlaka paMDita koI paNa jAtanI vAsanA ke bhautika IcchA rAkhyA vagara eka AtmonnatinuM lakSa rAkhI dehadamana kare. pU.zrInI viziSTatAoH nAnI uMmaramAM jIvanavanane ati vegathI vaTAvyuM paNa pU.zrIe temanA jIvananA vairAgyapaMthanI zarUAtathI jIvananA pUrNavirAma sudhInI yAtrAmAM tapane mokSayAtrA mATenuM avirAma lakSa banAvI pUrve karelAM saMcita karmono bhukko bolAvavAnuM bhUlyAM nathI. vairAgya pahelAM saM. 2038nI sAla. ekAsaNe varasI-tapa, 39mA 31 upavAsa, 40-41 upavAse varasItapa, saM. 204ramAM saMyamagrahaNa-45 upavAsanI ugra tapasyA, saM. 43mAM aThame varasItapa, saM. 44mAM traNa mahinA AyaMbila, 4pamAM chaTTethI varasItapa, 46mAM aThThame varasItapa, 47mAM upavAse siddhitapanI ArAdhanA, 48mAM 31 upavAsanI ArAdhanA ane saM. 2049mAM jorAvaranagaranA prathama cAturmAsamAM 31 upavAsanI aMtima ArAdhanA pUrNa karI pAraNuM karyuM ane bIje divase te tapasvI yAtrIe jIvananI aMtima yAtrA tarapha prayANa AdaryuM. pote jJAnAbhyAsa karatAM tethI loko paNa vAcanAbhimukha bane tevI temanI dRSTi kharI. tethI 15 thI 20 saMghomAM pustakonuM vyavasthita Ayojana karI lAyabrerIne navo ja opa Apyo. teo eka acchA kalAkAra hatA. prasaMgopAta tema ja "rAhamAM gAdInI sthApanA-pATa upara aSTamaMgalanuM suMdara citra pote doryuM hatuM. huM cAhuM chuM sundara cIja sRSTinI, ne je asundara rahI teha sarvene, mUkuM karI sundara cAhI cAhI. -sundaram Apane amArA agaNita vaMdana ho! Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] . [ 265 ame to jainanA jogI (rAga : karama tArI kaLA nyArI) ame to jainanA jogI, amAro paMtha nyAro che, ahiMsA ne parama zAMti, sadA hetu amAro che. ..ame...1 amArA kAja kIdheluM, jamaNa evuM nahi jamIe, na gADI vAhane besI, kadI musApharI karIe. ..ame...2 nadI, kUvA, taLAvonuM, kadI pANI nahi pIe, tamArA kAjane mATe, ukALeluM sadA grahIe. ame...3 pAvA bAlane mATe, nahi nAvI kane jaIe, anAdi kAlanI rIte, ame to locane karIe. ..ame...4 kaDakaDatI ThaMDImAM amane, vadhu vastro nahi kahyuM, jIvanabhara snAna ne zobhA, ziyaLa kAje nahi kalpa. ame....5 suMvALI seja bichAne, kadI paNa nA ame sUIe, jamIna para kASTa ke ghAse, jarUrI UMghane grahIe. ..ame...6 vividha dhAta taNA ThAmo, amone nahi khapaze, umaMge kASTanA pAtre, bhikSA laI jamaze. ..ame...7 kadI TADhI, kadI unI, kadI lukhI koI deve, game tevI male bhikSA, kadI gusso nahi karIe. ame...8 mUkI saMsAranI mAyA, kadI puchA nahi karIe, kadI paNa koInI sAthe, ciThThI vahevAra nahi karIe. ..ame...9 sarIkhA raMka ne rAjA, amArI ehavI mAjA, dharmanA zAstro sAMbhaLI, sadA AnaMdamAMhI rahIe. .ame...10 amArA jainanA jogI, dharmarUcI RSi nAme, vaLI metArya munivara, dayA kIdhI kSamA kAme. ame..11 somIle gajamuni mAryA, palANA pAMcase sAdhu, jarA paNa krodha na kIdho, kSamAe premarasa pIdho. ..ame...12 amArA vIra bhagavAne, ramujI rAjyane choDI, mahAtapa Atma balidAne, jagatane bodha A dIdho. ame..13 amArA jaina sAdhunI, kaThina che ehavI rIto, vinaya muni vade bhAve, suNI pAme pravara prIto. ..ame..14 Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266 ] [ aNagAranAM ajavALA guNavaMtabhAI baravALiyAno paricaya saMvata 980 pachI lagabhaga paMdaramI zatAbdI sudhI ghaNA saMto munivaryo thayA. vikramanI paMdaramI zatAbdIno samaya dharma, samAja ane bhASA e traNeya dRSTithI krAMtikArI samaya jarUra hato paNa sAthe saMkramaNatAno samaya paNa Ubho thayo hato. rAjanItinI anaitikatAne kAraNe sAmAjika jIvana astavyasta hatuM. rAjyo vacce saMgharSa hato. cAre tarapha apramANikatAno prabhAva sthapAI gayo hato, sAdhvAcAra lupta thaI rahyo hato. AvA aMdhakAra ane ajJAnane toDavA koI prakAzanI AvazyakatA hatI. ema kahevAya che ke tethI karIne e zatAbdImAM navAM paribaLo UbhAM thatAM temAM sthAnakavAsI saMpradAya paNa viziSTa paribaLa banI rahyuM. A saMpradAya viSenI lekhamALA rajU kare che. zrI guNavaMtabhAI baravALiyA amarelI jillAnA khAMbhA gAmanA vatanI guNavaMtarAya mAdhavalAla baravALiyAe muMbaImAM sI.e. sudhI abhyAsa karyo. thoDAM varSo prekTIsa karyA pachI hAla TekSaTAIla prosesa InDa.mAM pravRtta che. guNavaMtabhAIe dharma, adhyAtma, kavitA vagere viSaya para 35 jeTalAM pustakonuM sarjana-saMpAdana karela che. kAThiyAvADa sthA. jaina samAja ghATakoparanA mukhapatra "kAThiyAvADI jaina ane muni saMtabAlajI prerita vizva vAtsalya prAyogika saMgha muMbaI-amadAvAdanA mukhapatra "vizva vAtsalyamAM mAnad maMtrI che. akhila bhAratIya sthAnakavAsI jaina konpharansanA maMtrI che tathA jaina prakAza" nA sahataMtrI tarIke sevA Apela che. jaina jAgRti seMTara borDa muMbaInA mukhapatra, jAgRti saMdeza', phorama opha jaina InTelekacyala muMbaInA mukhapatra "enalAITamenTa', bhArata jaina mahAmaMDaLanA mukhapatra "jaina jagata' (gujarAtI vibhAga)mAM taMtrI tarIke sevA Apela che. saurASTrakesarI prANaguru jaina philosophikala lITararI rIsarca seMTaranA guNavaMtabhAI onararI ko. orDIneTara che, jemAM jainadharmanA prAcIna graMtho Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 267 para saMzodhananuM kArya uparAMta InTaraneTa para jaina darzana sAhityanA pracAranuM kArya thAya che. jaina sAhitya jJAnasatra'nuM Ayojana ane prAcIna graMthonI sI.DI.nuM kArya thAya che. saMtabAla vizva vAtsalya evorDa phAunDezanaamadAvAda. tathA aham spIrIcyala senTara muMbaInA TrasTI che. zrI ghATakopara jaina moTA saMghamAM maMtrI tarIke, sevA Apela che. zrI sorASTra dazAzrImALI sevA saMgha, bRhada muMbaI sthA. jaina mahAsaMgha, jaina adhyAtma sTaDI sarkala ghATakopara vagere saMsthAo sAthe saMkaLAyelA che tathA cembara jaina saMghanA TrasTI che. temanAM dharmapatnI DaoN. madhubahene hindI sAhityamAM saMzodhana kArya karI DokTareTa Ph.D. prApta karela che. guMjana baravALiyAnA nAme temanA dharma, adhyAtma uparAMtanA vividha viSayo paranAM lakhANo muMbaI samAcAra, janmabhUmi, dazAzrImALI, jainaprakAza, zAsanapragati, dharmadhArA, jaina saurabha, vinayadharma vageremAM pragaTa thAya che. - muMbaI samAcAramAM pragaTa thayela guNavaMtabhAInA lekhane sane 1997 nAM muMbaI jene patrakAra saMgha zreSTha patrakAra evorDa' nuM prathama pAritoSika prApta thayuM che. ema.bI. baravALiyA phAunDezana, cerITebala TrasTa, (holIsTIka helthakerane lagatA prakalpo calAve che) tenA TrasTI che. naMdalAla devaluka saMpAdita pathapradarzaka pratibhAomAMthI sAbhAra Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 ] [ aNagAranAM ajavALA pravINAbahena Ara. gAMdhIno paricaya zIladharmanI sugaMdha prasarAvatuM eka suMdara pustaka 'guru samIpe' dvArA lekhikA bahenazrI pravINAbahena gAMdhIno parokSa ane pachI pratyakSa paricaya thayo. chellA be saikAmAM thayelAM mahAsatIjIonI jIvanamAMDaNI jANavA-samajavA hamezAM prayatnazIla rahenAra, A jJAna dipIkAono prakAza zodhavA satata mathAmaNa karanAra zrImatI gAMdhIne samaye samaye je vedanA-saMvedanA ane spaMdano jAgyA tenA bhAvonA AvirbhAvane atre rajU karyA che. A AryAratnonAM saMyamajIvananI gauravagAthA rajU karanAra zrImatI gAMdhIno janma saurASTramAM vaDhavANa mukAme. mAtAzrI saralAbahena ane pitAzrI bhIkhAbhAI saMghavInA hAthe saMskAra pAmI 19me varSe vaDhavANamAM mAtAzrI caMpAbahena ane pitAzrI kasturacaMda gAMdhInA suputra rasikabhAI sAthe lagnagraMthithI joDAyAM. zrI rasikabhAI gAMdhI rAjakoTamAM AvelI pI.DI. mAlaviyA koleja temaja zrImatI je.je. kuMDaliyA kolejanA temaja amadAvAdamAM sI.yu. zAha komarsa kolejanA varSo sudhI AcAryapade rahyA. pravINAbahena paNa ema.e., bI.eDa. sudhIno ucca abhyAsa karI aneka kSetromAM agresara rahyAM. rAjakoTa-amadAvAda reDiyo uparathI arthazAstra upara, bajeTa upara temanAM aneka vArtAlApo, sAmAjika dhArmika nATako vagere prasArita thatAM. akhabAro temaja megejhinamAM lekho ApyA che. lAyansa klaba tema ja anya saMsthAomAM vArtAlApa ApyA che. rAjakoTa tema ja amadAvAdamAM vyAkhyAtA tarIke sevA ApI che. varSothI kensara (sivila) hospiTalamAM dardIone anAmI sevA Ape che. 200thI vadhu cakSudAna karAvyAM che. dariyApurI saMpradAyanA guruothI vadhAre prabhAvita banyAM che. citrakalAno bacapanathI zokha che. loka adAlatamAM paNa sevA ApI che. 'kaviloka'mAM temanAM kAvyo prakAzita thayAM che. sthA. jaina jhAlAvADI sI. siTIjhansa grupanA teo upapramukha che. tema ja jaina Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 269 jAgRti kAyamI mereja byuromAM mAnad sevA ApI che. putra DaoN. saMjaya gAMdhI AMkhanA niSNAMta sarjana che. A AtmajJAnInI oLakha ApatAM jANItA vidvAna kumArapALa desAI lakhe che ke--"jIvana eTale ja pratikULatAne anukULatAmAM palaTAvavAno avirata puruSArtha. jIvanamAM AvatI upAdhione samAdhimAM pheravI nAkhanArI keTalIka vyaktio hoya che, jeonI vedanAmAMthI paNa saMvedanAnuM suvikasita kamaLapuSpa khIlI UThe che. sammAnanIya pravINAbahena gAMdhInA vyaktitvamAM saujanya, udAratA, samAjasevA ane jinazAsana pratyenI agAdha prIti satata joto Avyo chuM. abhyAsamAM tejasvI kArakirdI dharAvanAra pravINAbahene lagna bAda ema.e. ane bI.eDa.nI padavI meLavI ane rAjakoTa tathA amadAvAdanI kolejomAM arthazAstranA prAdhyApikA tarIke saphaLa kAmagIrI bajAvI. arthazAstra ane samAjajIvana vize vArtAlApo ApyA. vaLI citrakAra tarIke oila peinTiMgamAM emaNe dakSatA batAvI. A badhAnI sAthesAtha mArA snehALa ane kartavyaniSTha svajana zrI rasikabhAI gAMdhInA sahadharmacAriNI tarIke sadaiva emane sAtha ApIne zikSaNa, samAja ane dharma e traNe kSetromAM A daMpatIe AgavuM yogadAna ApyuM. AvAM prINAbahenanA jIvanamAM I.sa. 2000nI 24mI Disembare rasikabhAInA mRtyuno aNadhAryo AghAta sahevAnuM AvyuM. e AghAta sAmAnya vyaktine zokamAM DubADI de ane e vyakti emAM ja svajIvananuM pUrNavirAma mUke, paraMtu sAcI jIvanadRSTi dharAvanArI vyakti to jIvananA AvA prasaMgo vize UMDI mathAmaNa karatI hoya che. rasikabhAInA avasAna pachI pravINAbahene kazuMka lakhavAno vicAra karyo. jaina jAgRti senTaranI mahilA vIMgamAM sthApaka hatAM. sIniyara siTIjhananI samitimAM ke mereja byuromAM kAma karI rahyAM che. tethI vipula sAmAjika anubhavo emanI pAse hatA. kensara hospiTalamAM potAnI rIte mUka sevA ApI rahyA che, tethI dardIonI vedanA jANe che. "kaviloka' Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 ] [ aNagAranAM ajavALA jevA gujarAtanA kavitAnA pratiSThita sAmayikamAM emanAM thoDAM kAvyo paNa prakAzita thayAM hatAM. rAjakoTa reDIyo parathI temanA aneka vAyuvArtAlApa rajU thayA. khAsa karIne temano viSaya strIo, bajeTa ane Ikonomiksa raheto. reDiyo parathI temanAM nATako prasArita thatAM. rAjakoTanI mAlaviyA ane kuMDaliyA kolejamAM vyAkhyAno ApyAM. mAlaviyA kolejamAM to sAro evo samaya prAdhyApaka rahyAM. rAjakoTa lAyansa klabamAM vArtAlApo ApatAM. rAjakoTathI amadAvAda AvatAM jaina jAgRti senTaramAM joDAyAM. baMne sAthe jAya. zrI rasikabhAInI madadamAM rahe. zrI rasikabhAInI cira vidAya pachI pravINAbahene mereja byuro saMbhALyuM. loka-adAlatamAM beThAM ane anekanAM ghara bhAMgatAM bacAvyAM. soyanuM kAma karyuM. kensara hospiTala (sivila)e emanuM bIjuM kAryakSetra. tyAM dardIonI khabara aMtara pUche ne jarUrI madada kare. temanI madadamAM paNa mahAnubhAvo hatA, je hAka mAratAM hAjara thAya. temaNe saheje 200 cakSudAna karAvyAM. pa.pU. virendramunithI teo prabhAvita hatAM. dharmabodha pAmyAM. te bodhanA pratighoSa rUpe A pustaka lakhAyuM. A jJAnanI saravaraNI gurunA AzIrvAdathI vahetI ja raheze. naMdalAla devaluka saMpAdita pathapradarzaka pratibhAomAMthI sAbhAra Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] saurASTra kesarI prANaguru jaita philosophila enDa lITararI rIsarca senTara, ghATakopara (I) muMbaI-400005 senTaranI kAyamI yojanAnA dAtAo mAnavamitra TrasTa-sAyana vizva vAtsalya prAyogika saMgha, muMbaI. cIMcaNI _ uvasaggaharaM sAdhanA TrasTa, ghATakopara [ 271 senTaranA peTranTA 2 akhila bhAratIya sthA. jaina konsa--muMbaI I zrI manasukhalAla amRtalAla saMghavI--ghATakopara zrutapremI zrI jayaMtIlAla sukhalAla mahetA-ghATakopara zrI hasamukharAya khoDIdAsa ghelANI-kAMdIvalI zrI ghATakopara-AgrA roDa sthA. jaina zrAvaka saMgha Q mAtuzrI puSpAbena bhupatarAya bAvIzI Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saurASTra kesarI prANaguru jena philosophikala enDa lITararI rIsarca senTara saurASTrakesarI pU. prANalAlajI mahArAja sAhebanI zrutaprabhAvanA viziSTa hatI. zAstragraMthonuM parizIlana, tADapatrIya graMthono saMgraha ane jALavaNI, zAstrabhaMDAro ane pAThazALAnI sthApanAmAM emanuM aneruM yogadAna hatuM. A saMdarbhanA paripekSyamAM adhyAtma yoginI pU. lalitAbAI ma.sA.nAM vidvAna ziSyA pU. DaoN. tarulatAjInI preraNAthI "saurASTrakesarI pU. prANaguru janma zatAbdI samiti' muMbaInA sahayogathI gurudevanI smRti ciraMjIvI rAkhavA pUjyazrInI janma zatAbdI prasaMge saMsthAe "saurASTrakesarI prANaguru jaina philosophikala enDa liTararI risarca senTaranI sthApanA karI che. A senTaranA uddeza A praNANe che : * jaina tattvajJAna ane sAhityanuM adhyApana, saMzodhana ane prakAzana karavuM. saMskRti, dharmanAM tattvonI vaijJAnika rIte rajUAta karavI. * prAcIna hastalikhita ane tADapatrIya graMthonuM saMzodhana ane pustakAlayanI pravRtti karavI. jaina dharmane kendramAM rAkhI mAnavadharmanI pravRttino vikAsa karavo. 0 jainasAhityanA adhayayana ane saMzodhanano abhyAsa karatA vidyArthIone ziSyavRtti (skolarazIpa) ApavI. vidvAno ane saMtonA pravacanonuM Ayojana karavuM, jJAnasatranuM Ayojana karavuM. dharma ane saMskAranAM vikAsa ane saMvardhana thAya tevI zibira ane anya kAryakramonuM Ayojana karavuM. saMskAralakSI, sattvazIla ane ziSTa sAhityanuM prakAzana karavuM. 0 abhyAsa nibaMdha vAcana (Paper Reading), lipi vAcana ane prAcIna jaina graMtho (Old jain Manuscrip)nuM vAMcana 0 jaina dharma para saMzodhana M.A., Ph.D. M. Phill karanArA jijJAsu, zrAvaka, saMta satIjIone sahayoga, suvidhA ane mArgadarzana pUrA pADavA ane saMzodhita sAhityanuM prakAzana. jaina prAcIna graMtho, citro, zilpa, sthApatya-Ayojana, InTaraneTa para vebasAITa dvArA jaina tattvajJAna ane sAhityaka viSayaka mAhitIno pracAra karavo. saurASTrakesarI prANaguru jaina philosophIkala enDa ApanA sahayoganI apekSA sAthe liTararI rIsarca senTara, ahaMma spIrIcyuMala senTara TrasTI ane mAnad saMyojaka eca. naM. 231, zAstrInagara, buddha maMdira sAme, guNavaMta baravALiyA paMta nagara ghATakopara muMbaI 400075 phona naM. : 25125658 Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranAM ajavALA ] [ 273 graMtha saMdarbha graMtha sUci H RNa svIkAra kartA prabhAvaka sthaviro 2. cI. zAha * arvAcIna jyotirdharo zrI AtmAnaMdajI * jayadhvaja zrI padmacaMdajI ma.sA. * tapasvI mANekacaMdajInuM jIvana paM. rozanalAla * caMpakasmRti abhinaMdana graMtha * nUtanasuvAsa pannAvaNA prakAza pU. navInacaMdra ma.sA. smRti graMtha * goMDala gacchanA jyotirdharo AgamadivAkara pU. janakamunijI pU. kezavalAlajI ma.sAnuM jIvanacaritra sadAsAnudAsa * abhivaMdanA Do. tarulatAbAI mahAsatIjI guNavaMta baravALiyA * ratnasAgara khaMbhAta sthA. jaina saMgha prakAzana * samagra jaina cAturmAsa sUci bAbulAla jena * jIvana rekhA pU. jayaMtamunijI ma.sA. saM. guNavaMta baravALiyA kanidrAvijetA DuMgarasiMhajI svAmI zAMtilAla va. zeTha * avadhUta dhvani pU. sAdhvI AratI tathA sAdhvI subodhikA ke "jenaprakAza" pAkSika kAThiyAvADI jaina" mAsIka aNagAranAM ajavALA graMthamAM jinAjJA viruddha kAMI pragaTa thayuM hoya to micchAmi dukka Page #297 -------------------------------------------------------------------------- Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagAranA lakSaNa se bemi- se jahA vi aNagAre ujjukaDe NiyAgapaDivaNNe amArya kuvvamANe viyaahie| zabdArtha :-se = te, have AgaLa, vefma = huM kahuM chuM, sekate, je rIte HTTIre = aNagAra bane che, ugvaDe = saraLatAyukta, LiyA paDivo = mokSamArgane prApta thayelA, mamAyaM DubUmALa = mAyA nahi karanArA, pUrNa aNagAra, viyAdi = kahevAya che. | bhAvArtha :-(aNagAranuM je vAstavika svarupa che te) huM kahuM chuM. je AcaraNathI aNagAra che, saraLatA sabhara jenuM jIvana che, mokSamArgamAM je gatizIla che, chaLakapaTanA tyAgI che, te aNagAra muni kahevAya che. vivecana : ahIM aNagAranAM lakSaNo varNavyA che. (1) Rju-saraLa. jenA mana, vANI kapaTa rahita hoya, kathanI ane karaNI eka sarakhI hoya te Rjuyukta che. uttarAdhyayana adhya. 3 gA. 12mAM kahyuM che ke- sohI ubnayamUyarasa ghammo suddharasa viTTI Rju AtmAnI zuddhi thAya che. dharma zuddha hRdayamAM sthira rahe che. mATe RjutA e dharmano-sAdhutAno mukhya AdhAra che. (2) niyAga pratipanna- saraLa vyakti ja mokSamArgamAM gatizIla thaI zake che.tethI aNagAranuM bIjuM lakSaNa niyAga pratipanna kahyuM che. tenI sAdhanAnuM lakSya bhautika aizvarya ke yaza prApti na hoya paraMtu AtmA karmamaLathI mukta bane te ja hoya che. (3) amArya--amAryano artha saMgApana karavuM nahIM, chupAvavuM nahIM. mAyAno artha saMgopAna athavA chupAvavuM. A mArga para gatizIla sAdhaka kapaTa rahita hoya che. te potAnI saMpUrNa zaktine sAdhanAmAM joDI de che. temaja svAra kalyANanA kAryamAM svazaktine gopavatA nathI. A traNa lakSaNothI jJAnAcArAdinI zuddhatA kahI che. RjukatathI vIryAcAranI zuddhi, niyAga pratipannatAthI jJAnAcAranI ane darzanAcAranI zuddhi tathA 35mAyaMmAM cAritrAcAra ane tapAcAranI saMpUrNa zuddhi jaNAya che. (AcArAMgasUtra--zAstra parizA ?