Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ in Education International prAkRta grantha pariSad granthamAlA granthAGka : 5 AcAryazrInemicandrasUrigrathitaH AkhyAnakamaNikozaH zrImadAmradevasUrisandRbdhayA vRttyA samalaGkRtaH I prAkRta grantha pariSad ahamadAbAda .
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ Prakrit Text Society Series No. 5 ACARYA NEMICANDRA'S AKHYANAKAMANIKOSA WITH ACARYA AMRADEVA'S COMMENTARY Edited By MUNI SHRI PUNYAVIJAYAJI General Editors V. S. AGRAWALA DALSUKH MALVANIA PRAKRIT TEXT SOCIETY AHMEDABAD For Private 2005 Personal Use Only
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ Published by RAMNIK SHAH Secretary PRAKRIT TEXT SOCIETY Shree Vijay-Nemi suriswarji Jain Swadhyay Mandir 12, Bhagatbaug Society, Sharada Mandir Road, Paldi, Ahmedabad-380007. Phone : 079 - 26622465 Reprint-January-2005 Price : Rs. 300/ Copy : 550 Available from: 1. MOTILAL RANARASIDAS, Nepali Khapra, Post Box 75, VARANSI 2. CHAUKHAMBA VIDYABHAVAN, Chawk, VARANASI. 3. SARASWATI PUSTAK BHANDAR, Ratanpole, Ahmedabad-1 4. PARSVA PUBLICATION, Relief Road, Ahmedabad-1 Printed By : MANIBHADRA PRINTERS 12, Shayona Estate, Dudheswar Road, Shahibaug, Ahmedabad-380 004. Phone : 079 - 25626996
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAkRta graMtha pariSad granthAGka : 5 AcAryazrInemicandrasUrigrathitaH AkhyAnakamaNikozaH zrImadAnadevasUrisandRbdhayA vRttyA samalaGkataH / saMzodhakaH sampAdakazca munipuNyavijayaH [jinAgamarahasyavedi-jainAcAryazrImadvijayAnandasUrivara (prasiddhanAma zrIAtmArAmajImahArAja)ziSyaratnaprAcInajainabhANDAgAroddhArakapravartakazrIkAntivijayAntevAsinAM zrIjainaAtmAnandagranthamAlAsampAdakAnAM munivarazrIcaturavijayAnAM vineyaH] prAkRta grantha pariSad ahamadAbAda vIrasaMvat : 2531 vikramasaMvat : 2061 isvIsan : 2005 Jain Education Interational
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzaka: ramaNIka zAha sekreTarI, prAkRta TeksTa sosAyaTI zrI vijayanemisUrIzvarajI jaina svAdhyAya maMdira 12, bhagatabAga sosAyaTI, zAradA maMdira roDa, pAlaDI, ahamadAbAda-380007. phona : 079 - 26622465 punaHmudraNa-oprila-2005 mUlya ru.300/ mudraka : mANibhadra prinTarsa 12, zAyonA esTeTa, dUdhezvara roDa, zAhIbAga, ahamadAbAda-380 004 phona : 079 - 25626996,
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ vayovRddha sAdhvI zrI ratnazrIjI For Private Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzakIya sva. AgamaprabhAkara pU. munirAja zrI puNyavijayajI ma.sA. dvArA saMpAdita savRttika AkhyAnakamaNikoza kA puna:mudraNa prakAzita karate hue hameM AnaMda ho rahA hai| mUla AkhyAnakamaNikoza prasiddha uttarAdhyana-sukhabodhA vRtti ke racayitA bRhadgacchIya zrI nemicandrasUri viracita 53 gAthAoM kI racanA hai, jo unhoMne vi.saM. 1129-1139 (I.sa. 1073-1083) ke madhya racI thii| bRhadgacchake hI jinacandrasUri-ziSya AmradevasUrine usa para vi.saM. 1190 (I.sa. 1134) meM gujarAta ke dhavalakkapura (dhoLakA) meM 14000 zlokapramANa vistRta padyabaddha vRtti racI thii| vRtti bhASA, ItihAsa, zailI, kathArasa evaM sAMskRtika sAmagrI kI dRSTi se atyaMta mahattvapUrNa hai / prastuta prakAzana meM mUla aura vRtti donoM samAviSTa haiN| prAkRta grantha pariSad ne I.sa. 1962 meM isa grantha kA prakAzana kiyA thaa| kaI varSoM se grantha aprApta ho cUkA thaa| parama pUjya AcAryazrI municandrasUrijI ma. sA. ne puna:mudraNa kI preraNA ke sAtha graMthagata azuddha sthAnoM ko zuddha karake aMtima presakopI banavAkara hameM dI ataeva hama unake atyaMta AbhArI haiM / paramapUjya AcAryazrI naracandrasUrijI ma.sA. tathA pa.pU. munizrI dharmatilakavijayajI ma.sA. ne saMsthA ke prati jo sneha evaM sadbhAva pradarzita kiyA hai tathA prakAzana kArya meM sahAya karane ke lie vividha saMsthAoM ko prerita kiyA hai usake lie hama unake RNI rheNge| prastuta graMtha ke puna:mudraNa meM Arthika sahAya dAtA zrI jhAlAvADa jaina zvetAmbara mUrtipUjaka tapAgacchasaMgha-surendranagara ke prati AbhAra pradarzita karate hue hameM khuzI hotI hai| puna:mudraNa kArya acchI taraha saMpanna karane ke lie mANibhadra prinTIMga presa ke zrI kanubhAI bhAvasAra ko dhnyvaad| ahamadAbAda - ramaNIka zAha akSayatRtIyA, saM. 2061
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ gaMthasamappaNaM duio jIe putto deheNaM ceva taha ya dhammeNaM / nAmeNa puNNavijao ahayaM sagasadvivArisio // 1 // rayaNattayaiddhAe samaNIrayaNesu pattalehAe / sirirayaNasirIvaraNAmigAe~ samaNIeN jaNaNIe // 2 // tesIIvarisAe tIe karakamalakosaganmammi / kiMcI dhammuvayAraM sumaraMto kiMci rAgajuo // 3 // kiMcI bAlayabhAvaM aNuhavamANo ya kiMci nirvekkho| sAvekkho vi ya kiMcI kiMcI kiMcI tahA bahuhA // 4 // akkhANayamaNikosaM appeUNaM annppmoyjuo| appANaMdaNimaggo kayatyayaM kiMci momi // 5 // taM jayau jae jaNaNIpayaM payAsaM payAmapayarisao / jassa pahAvaM ca ime mahapurisA pAyaDaMti phuDaM ||6||dhmmjnnnni tti kAuM mahatariyaM jAiNi na pamhuTTo / siriharibhado sUrI para pae nAmagAheNaM // 7 // dehajaNaNIeN vacchallayaM kaleUNa gehavAsammi / jA jaNaNI tAva Thio sirivIro crmtitthyro||8||
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ graMthasamarpaNa maiM deha aura dharmase jinakA putra hUM, una zramaNIsaMghameM camakatI huI, triratnoMse samRddha 83 varSIyA zramaNI ratnazrI ke karakamaloMmeM, unake dvArA kRta dharmopakArakA kucha smaraNa, putrasulabha mAtAke prati kucha rAga, bAlabhAvakA kucha anubhava, evaM sApekSa-nirapekSabhAvameM dolAyamAna hotA huA, na jAne kisakisa bhAvakA anubhava karatA haA atyanta harSAviSTa va AtmAnaMdameM nimagna , ho kara 67 varSIya puNyavijaya isa AkhyAnakamaNikozako arpaNa karake kucha kRtArthatAkA anubhava karatA huuN| ___apanI dharmajananI honeke kAraNa AcArya haribhadra pada pada para yAkinI mahattarAko yAda karate the| bhagavAn mahAvIrane dehajananIke vAtsalyakI yAdameM jaba taka jananI jItI rahI gRhasthabhAvako, nahI choDA / isa prakAra ina mahApuruSoMne jisa jananIpadake prabhAvako prakAzita kiyA hai vaha jananIpada atyaMta prakarSake sAtha prakAzita ho kara vijayI ho /
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ PREFACE The current of Indian literature has flown into three main streams, viz., Sanskrit, Pali and Prakrit. Each of them witnessed an enormous range of creative activity. Sanskrit texts ranging in date from the Vedic to the classical period and belonging to almost all branches of literature have now been edited and published for more than a century beginning with the magnificent edition of the Rigveda by Prof. Max Muller. The Pali literature devoted almost exclusively to the teaching and religion of the Buddha was even more lucky in that the Pali Text Society of London planned and achieved comprehensive publication in a systematic manner. Those editions of the Pali Vinaya, Sutta and Abhidhamma Pitakas and their commentaries are well known all over the world. The Prakrit literature presents an amazing phenomenon in the field of Indian literary activity. Prakrit as a dialect may have had its early beginnings about the seventh century B. C. from the time of Mahavira, the last Tirthankara who reorganised the Jaina religion and church in a most vital manner and infused new life into all its branches. We have certain evidence that he, like the Buddha, made use of the popular speech of his times as the medium of his religious activity. The original Jaina sacred literature or canon was in the Ardhamagadhi form of Prakrit. It was compiled sometime later, but may be taken to have retained its pristine purity. The Prakrit language developed divergent local idioms of which some outstanding regional styles became in course of time the vehicle of varied literary activity. Amongst such Sauraseni, Maharashtri and Paisachi occupied a place of honour. Of these the Maharashtri Prakrit was accepted as the standard medium of literary activity from about the first century A. D. until almost to our own times. During this long period of twenty centuries a vast body of religious and secular literature came into existence in the Prakrit languages. This literature comprises an extensive stock of ancient commentaries on the Jaina religious canon or the Agamic literature on the one hand, and such creative works as poetry, drama, romance, stories as well as scientific treatises on Vyakarana, Kosha, Chhanda etc. on the other hand. This literature is of vast magnitude and the number of works of deserving merit may be about a thousand. Fortunately this literature is of intrinsic value as a perennial source of Indian literary and cultural history. As yet it has been but indifferently tapped and is awaiting proper publication. It may also be mentioned that the Prakrit literature is of abiding interest for tracing the origin and development of almost all the New-Indo-Aryan languages like Hindi, Gujarati, Marathi, Punjabi, Kasmiri, Sindhi, Bangali, Usiya, Assamese, Nepali. A national effort for the study of Prakrit languages in all aspects and in proper historical perspective is of vital importance for a full understanding to the inexhaustible linguistic heritage of modern India. About the eighth century the Prakrit languages developed a new style known as Apabhramsa which has furnished the missing links between the Modern and the MiddleIndo-Aryan speeches. Luckily several hundred Apabhramsa texts have been recovered in recent years. from the forgotten archives of the Jaina temples. With a view to undertake the publication of this rich literature some co-ordinated efforts were needed in India. After the attainment of freedom, circumstances so moulded themselves rapidly as to lead to the foundation of a society under the name of the Prakrit Text Society, which was duly registered in 1952 with the following aims snd objects : (1) To prepare and publish critical editions of Prakrit texts and commentaries and other works connected therewith. (2) To promote studies and research in Prakrit languages and literature. (3) To Promote studies and research of such languages as are associated with Prakrit. (4) (a) To set up institututions or centres for promoting studies and research in Indian History and Culture with special reference to ancient Prakrit texts.
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ (b) To set up Libraries and Museums for Prakrit manuscripts, paintings, coins, archaeological finds and other material of historical and cultural importance. (5) To preserve manuscripts discovered or available in various Bhandars throughout India, by modern scientific means inter alia photostat, microfilming, photography, lamination and other latest scientific methods. To manage or enter into any other working arrangements with other Societies having any of their objects similar or allied to any of the objects of the Society. (7) To undertake such activities as are incidental and conducive, directly or indirectly, to and in furtherance of any of the above objects. From its inception the Prakrit Text Society was fortunate to receive the active support of His Excellency Dr. Rajendra Prasad, President, Republic of India, who very kindly consented to become its Chief Patron and also one of the six Founder Members The Society has already published Angavijja, Prakritapaingalam (Part I and II) and Cauppannamahapurisacariya. And now we have great pleasure in publishing the critical edition of Akhyanakamanikosa of Nemicandra with the Commentary of Amradeva. We are very much thankful to Rev. Muni Shri Punyavijayaji for his generosity to undertake the editing of this work and to Dr. U. P. Shah for writing the Introduction. The programme of work undertaken by the Society involves considerable expenditure, towards which liberal grants have been made by the following Governments : Government of India Rs. 10,000 Madras Rs. 25,000 Assain Rs. 12,500 Mysore Rs. 5,000 Andhra Rs. 10,000 Orissa Rs. 12,500 Bihar Rs. 10,000 Punjab Rs. 25,000 Delhi Rs. 5,000 Rajasthan Rs. 15,0.50 Hyderabad Rs. 3,000 Saurashtra Rs. 1,250 Kerala Rs. 5,000 Travancore-Cochin Rs. 2,500 Madhya Pradesh Rs. 22,500 Uttar Pradesh Rs. 25,000 Madhya Bharat Rs. 10,000 West Bengal Rs. 5,000 Maharashtra Rs. 5,000 To these have been added grants made by the following Trusts and individual philanthropists:Sir Dorabji Tata Trust Rs. 10,000 Shri Girdharlal Chhotalal Rs. 5,000 Seth Lalbhai Dalpatbhai Trust Rs. 20,000 Shri Tulsidas Kilachand Rs. 2,500 Seth Narottam Lalbhai Trust Rs. 10,000 Shri Labarchand Lalluchand Rs. 1,000 Seth Kasturbhai Lalbhai Trust Rs. 8,000 Shri Nahalchand Lalluchand Rs. 1,000 Shri Ram Mills, Bombay Rs. 5,000 Navjivan Mills Rs. 1,000 The Society records its expression of profound gratefulness to all these donors for their generous grants-in-aid to the Society. The Society's indebtedness to its Chief Patron Dr. Rajandra Prasad has been of the highest value as he has been a constant source of guidance and inspiration in its work. Varansi 26th Februari 1962. VASUDEVA S. AGRAWALA, DALSUKI MALVANIA, General Editors. Shri Muni Punyavijayji, Acharya Vijayendra Suri, V. S. Agrawala, Shri Jainendra *Other Founder Members are Kumar and Shri Fatechand Belaney.
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ granthAnukramaH 1-30 1-370 1-2 2-3 3-17 4-7 prastAvanA (sampAdakIya) Introduction : Dr. U. P. Shah mavRttikasya AkhyAnakamaNikozasya viSayAnukramaH maGgalamabhidheyAdiprarUpaNaM ca / dAnAdidharmopadezaH / 1. buddhivrnnnaadhikaarH| autpattikyAdibuddhi-tadviSayakadRSTAntAnAM ca nirdezaH / 1. autpattikIvuddhiviSaye bharatadRSTAntaH / sapatnImAtRsamAcArakaraNa-ziprAvAlukojayinInirmANa-ekastambhaprAsAdakaraNA-'rdhamAsAntaraikamAnameSapreSaga-tilamAnatailapreSaNa-mRtahastimaraNAnivedanAdyanekaprasaGgamayaM bharatAbhidhAnanaTaputrarohakasyAkhyAnakam / vainayikIbuddhiviSaye naimittikAkhyAnakam / hastipadamAtradarzanena kANAkSihastinyArUDhaputragarbhavatIsadhavanArInirUpakaM jalabhRtaghaTabhedanimittena mAtR-putrasamAgamaphalaprarUpakaM vinItabhAvAsAditazikSasya naimittikaziSyasyAkhyAnakam / 3. karmajabuddhiviSaye karpakAkhyAnakam / padmAkArakhAtanijakhAtrakalAprazaMsAzravaNapramuditasya caurasya, tathA cauranirdezAnusAreNa vrIhikSe pagavismApitacaurasya karSakasyAkhyAnakam / atra caturvizatidhAnyanAmAni nirdiSTAni / 4. pAriNAmikIbuddhiviSaye'bhayAkhyAnakam / rAjagRhavarNanaM skandhAvAravarNana ca / prasenajidrAjJo rAjyArhakumAraparIkSA / svApamAnazaGkitasya zreNikasya gRhatyAgaH / sunandA-zreNikayovivAhaH garbhAdhAnaM ca / zreNikasya rAjyAbhiSekaH, abhayakumArajanma ca / abhayakumArabuddhiraJjitazregikakAritaH sunandAyAH nagarapravezaH / vIrajinasamavasaraNaM dezanA c|| kRtarAjagRharodhasyAbhayakumArabuddhiprapaJcakSubdhasya caNDapradyotasya svanagaragamanam / caNDaprayotapreSitakRtakapaTazrAvikArUpagaNikAkRtamabhayakumArApaharaNam / 9-10 13-14
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 / savRttikasya AkhyAnakamaNikozasya 15-16 17-46 17-20 18 19 20-24 abhayakumArabuddhiraJjitacaNDapradyotakRtamudayanApaharaNam / udayanasakAze caNDaprayotaputryA vAsavadattAyAH saGgItazAstrAbhyAsaH / udayanakRtaM vAsavadattAyA apaharaNam / caNDapradyotamuktagRhItavaNigveSAbhayakumArakRtaM caNDapradyotasyApaharaNam / 2. daansvruupaadhikaarH| dAnopadezo dAnaviSayakakathAnakanAmanirUpaNaM ca / 5. dhanAkhyAnakam / . sArthavarNanA vanavarSAvarNanA ca / sArthasthitamunigaNAsAraNAviSaye dhanasArthavAhasya paritApaH, munibhyo ghRtadAnam , bodhiprAptizca / 6. kRtapuNyakAkhyAnakam / munidAnaprabhAvata upArjitapuNyasya gopAlasyAnantarabhave zreSThigRhe kRtapuNyanAmatvena janma / kRtapuNyasya vasantasenAgaNikAmandiragamanaM jananI-janakayomaraNaM sarvadravyakSayAnantaramakkAkRtaM gRhaniSkAsanaM c| kRtapuNyasyArthopArjanAya prasthAnam / mahimAbhidhAnazreSThipalyA kAritaH kRtapuNyasyApahAraH, vidhavasnuSAcatuSkasvIkArArtha mahimAbhyarthitena tena tatra vasanaM ca / kRtapuNyasamutpAditasnuSAputrayA mahimayA kRtaM kRtapuNyasya gRhaniSkAsanaM svagRhagamanaM c| mahimAsnuSAmodakAntaHsthApitajalakAntamaNiprabhAvasecanakagajamocanaprasaGgataH zreNikarAjaputri-kRtapuNyayorvivAhaH / abhayakumArabuddhyA catasRgAmapi saputrANAM mahimAsnuSAgAM kRtpunnygRhaagmnm| droNAkhyAnakam / munidAnaprabhAvato droNakarmakarasyAnantarabhave duSpasaharAjJaH putratvena janma, kurucandranAmakaraNaM ca / kesarA-vasantadevayoH snehasambandhaH / anyasmai dattAyAH kesarAyA lagnotsavaM jJAtvA''tmaghAtodhatasya vasantadevasya kAmapAlakRtA rakSA / kesarA-vasantadevayoH kAmadevamandire pANigrahaNaM palAyanaM c| palAyitayormadirA-kAmapAlayorgajapuragatakesarA-vasantadevAbhyAM saha melApakaH / zAntijinasamavasaraNaM kurucandra-vasantadeva-kAmapAla-kesarA-madirANAM pravrajyAgrahaNaM ca / zAlibhadrAkhyAnakam / saGgamakagopAlasya munidAnaprabhAvato'nantarabhave rAjagRhasthagobhadra zreSThijAyAbhadrAkukSAvutpannasya zAlibhadranAmakaraNaM gobhadrazreSTipaJcatvaM ca / / gobhadradevena pratyahaM zAlibhadrAya vividhabhogarddhisamarpaNam / bhadrAkRtaM kambalaratnakrayaNaM ca / zreNikasya zAlibhadraprAsAdagamanaM zAlibhadrasya khedazca / dharmadhoSamunidezanA bhadA-zAlibhadrayorAsakti-viraktipratipAdakaH saMvAdazca / 23-24 24-30 25 26-29 29 29-30 30-35
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayAnukramaH / dhanyasya vairAgyaH, varddhamAnajinasamavasaraNam , vIrajinastutiH, dhanya-zAlibhadrayoH pravrajyAgrahaNaM c| / dhanya-zAlibhadrayoranazanapratipattirdevalokagamanaM bhadrAvilApazca / cakracarAkhyAnakam / pratigRhabhikSATanazIlasya labdhasurabhighRta-guDayuktasaktupiNDayugalasya bhojanasamayAgatamAsopavAsimunipratilAbhitai kasaktupiNDasya munipratilAbhanAnantaragRhAntaHpatitahiraNyavRSTiprAptaddezcakacarAkhya dvijasyAkhyAnakam / 10. candanAryAkhyAnakam / 36-38 kauzAmyAM dhanAvahazreSThinA vasumatyA mUlyena krayaNam , putritvena pAlanam, candanAnAmakaraNaM ca / candanoparikuzaGkitayA dhanAvahabhAryayA mUlayA kRtazcandanAyA apavarakakSepaH, vrddhmaanjinpaarnnkNc| divyavRSTiH, candanAyAH pravrajyA nirvANaM ca / 38 mUladevAkhyAnakam / 38-43 nAgarikakathanakupitakusumazekharanRpApamAnitasya mUladevasya nagaratyAgaH, vAmanarUpakaraNam , ujayinIgatasya ca devadattAgaNikAparicayazca / devadattAkRtaM acala-mUladevayoH snehaparIkSaNam / acalApamAnitamUladevasyojayinItyAgaH, suddhaDa(nirdhagazarma)brAhmagadvitIyasya mUladevasyATavIsamullaGghanaM ca / mUladevasya mAsopavAsimunibhaktadAnaraJjitadevatAsakAzAda varaprAptiH, daivajJaputrIpariNayanam , cauryAparAdhAdiSTavadhazikSasyApi benAtaTanagararAjyaprAptizca / devadattAyA benAtaTe Anayanam / paryante mUladevasya devalokagamanaM ca / munibhyo'manojJAzanAdipratilAbhane duHkhapracurasaMsArabhramagaviSayakanAga,yAkhyAnakasUcA / nAgazrIbrAhmaNyAkhyAnakam / 43-46 gRhAgatamAsopavAsidharmarucimunaye nAgazriyA kaTuviSatumbidAnam , viSatumbipariSThApanabhAvijIvavadhavimarSaNajAtakAruNyasya dharmarucimunerviSatumbibhakSaNaM viSAvegapIDAsamyaksanaM devalokagamanaM ca / RSighAtinyA nAgazriyA lokanindA SoDazarogotpattiH, anekazo naraka-tiryaggatigamanAnantaraM campAnagarIvAstavyasAgaradattazreSThibhAryAbhadrAkukSisambhavaH, janma, sukumAlikAnAmakaraNaM sAgarakega saha vivAhazca / 43-44 sukumAlikAsparzajanitadAhasAgarakakRtaH sukumAlikAparityAgaH / punaHpariNItAyAH sukumAlikAyAstathaiva sparzajanitadAhena dramakeNa pariharaNam / 45 sukumAlikAyAHpravanyAgrahaNaM tapazcaraNaM sanidAnamaraNaM devalokagamanaM c| tato draupadIbhavavijJApanam / 3. shiilmaahaatmyvrnnnaadhikaarH| 46-67 zIlamAhAtmya zIlaviSayakAkhyAnakanAmanirUpaNaM ca / Jain Education Interational
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4] 13 davadantyAkhyAnakam / davadantIjanma, svayaMvara maNDapavarNanaM ca / davadantyAH svayaMvaraNam, yuddhavarNanam, yuddhopazamanam, nalakumAra davadantyorvivAhazca / davadantIsahitasya nalakumArasya kozalAnagarIpravezaH, pravezotsavavarNanam nalapitRpravajyA, laghubhrAtUkubbareNa saha dyUtaramaNe nalasya parAjayazca / dyUtaparAjita rAjyasya sapatnIkasya nalasya kozala parityAgaH / vanamadhye prasuptAM davadantIM vihAyaikAkino nalasya prayANaM suptavibuddhAyA davadantyA nalAdarzane vilApazca / samuttIrNazvApada- rAkSasAdibhayAyA davadantyA RtuparNarAjabhavane'vasthAnam / davadantyAH pitRgRhagamanam / pitRdevapradattaguTikAprabhAvato nalasya rUpaparAvartaH, huNDikanAmadhAriNo nalasya dadhiparNarAjabhavane sUdatvenAvasthAnam jJAtavRttAntena bhImaratharAjJA'lokasvayaMvara - maNDapacchadmanAmantritasya sahuNDikasUdasya nipadharAjJaH kuNDinapurAgamanaM ca / 14. sItAkhyAnakam / savRttikasya AkhyAnakamaNikozasya nalasya mUlarUpeNa prakaTIbhavanaM rAjyaprAptizva jinasenasUri dezanAzrutapUrva bhavayornala davadantyoH prayAgrahaNaM devalokagamanaM ca / rAmacandrAdInAM vanavAsaH, sItApaharaNaM ca / * rAvaNaparAjayaH, rAmacandrAdInAmayodhyA''gamanaM ca / lokApavAdabhItarAmacandraparityaktAyAH sItAyAH svakIya pitRsvasRjavajrajaGghagRhAvasthAnam, putrayuga lotpattiH, punarayodhyAssgamanaM ca / svazuddhayarthaM sItAyA agnipravezaH, pravajyA devalokagamanaM ca / 15. rohiNyAkhyAnakam / rohiNInAmakasvapatnIpreritasya ghanAvaha zreSTinI dhanArjanAtha siMhaladvIpagamanam / rohiNIrUpamohitanandarAjJo kAmapIDA | anurakta-viraktanArI parIkSA | rAgAndhanandanRpasya pracchannaM rohiNIgRhagamanam / rohiNIkRtazIlopadezapratibuddhanandarAjJaH pazcAttApo rohiNIpurataH kSamAprArthanA ca / krameNa dhanAvaha zreSThayAgamanam putrotpattiH, rohiNyA devalokagamanaM ca / 16. subhadrAkhyAnakam / 4. tapomAhAtmya varNanAdhikAraH / subhadrA-buddhadAsayorvivAhaH / subhadrAyA upari midhyAduzcaritakalaGkAropaH, devakRtasAnnidhyAt zuddhirvarNavAdazca | tapoviSaya kopadezaH tapoviSaya kAkhyAnakanAmanirUpaNaM ca / For Private Personal Use Only 46-56 47 48 49 50 51-52 52-53 54 55-56 57-61 57 58 59 60-61 61-65 61-62 1990 63-65 65-67 65 66-67 68-80 68
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayAnukramaH / 68-69 69-71 71-80 17. vIracaritArakhyAnakam / varddhamAnajinavividhatapazcaraNasUcAmAtram / 18. visallAkhyAnakam / puNyavasunAmakabhRtyApahRtAyAH prajJaptidevyaraNyaprakSiptAyAzcAnaGgasarArAjakumAryA duSkaratapo'nuSThAnam , tapaHprabhAvAdevalokagamanam , tatazcyutAyA visallAnAmakarAjakanyAbhavanidarzanaM ca / zauryAkhyAnakam / garbhAdhAna-janmAnantaramRtajanaka-jananIkasya durgatakurUpabrAhmagaputrasya munyupadezenAtmaghAtoparamaH pravanyAgrahaNaM ca / pravrajyAnantaraM nandiSeNamuninAmakasya tasyAnekavidhatapazcaraNamaGgAdizrutAdhyayanaM c| vaiyAvRttyakaraNanizcalasya nandipeNamunerdevaloke saudharmandrakRtA prazaMsA, tadazraddadhAnakRtazramaNarUpasuradvayakRtaM vaiyAvRtyakaraNaviSaye nandipeNamuniparIkSaNam , indraprazaMsAyAthAtathyAnubhavatprakaTarUpadevayugalakRtA nandiSeNamuneH stavanA ca / ante nandipeNamunernidAnakaraNam , devalokagamanam , tatacyutasya zauryapure'ndhakavRSNi-subhadrArAzyorvasudevanAmakaputratvenotpattitha / gatajanmakRtanidAnaphalalabdhAtizayarUpardivasudevadarzanamugdhanagaranArINAM vihvalatA / svaM samudra vijayabuddhinivAritanirgamaM jJAtvA vasudevasya gRhatyAgaH / 20-21. rukminnii-mdhvaakhyaanke| gRhAgatamAsopavAsimuninirbharsanAkaraNAnantaramahAvyAdhigrastAyAH svajanaparityaktAyA lakSmImatyA agnipravezaH, tato gardabhI-sUkarIbhavAnantaraM bhRgukacche nAvikaputritvenotpannAyAstasyA lakSmImatIbhavanirbhartsatamunidarzanam , pratibodhaH, zrAvakagRhAvasthAnam , ugratapazcaraNam , caityAdiparyupAsanA ca / tataH sA devalokagamanAnantaraM varADadezAdhipabhesairAja-yazomatIrAzyo rUkmiNInAnI putrI jAtA / satyabhAmAyA nAradarSi pratyavinayaH / nAradottejitakRSNakRtaM rukmiNIharaNam / rukmi-jarAsandhAbhyAM baladevasya yuddhaM jayatha / kRSNa-baladeva-rukmiNInAM dvArikA''gamanam / rukmiNIkukSijanmAnantaraM pUrvabhavavairidevApahRtasya pradyumnasya kAlasaMvarAbhidhAnavidyAdhararAjagRhe putratvenAvasthAnam , putraharaNaduHkhitAyA rukmiNyA vilApazca / dhUmaketuvairAnubandhakhyApikA pradyumnapUrvabhavakathA (madhukathA ) / pradyumnaM prati kAmAbhyarthanAbhaGgAnantaraM kapaTapUkIrAjJIkathanakupitakAlasaMvaravidyAdhareNa saha pradyunasya yuddhaM jayazca / pradyumnasya dvArikAgamanaM zAmbajanma ca / bhaavnaasvruupvrnnnaadhikaarH| bhAvanopadezakAkhyAnakanAmanirUpagam / dramakAkhyAnakam / AnandakelimanovAnagatajanasammarde'labdhabhikSasyAta eva taM janasamUhaM hantuM vaibhAraparvatazilAkhananavyAgRtasya tacchilAprAptamRtyordramakasyAzubhAdhyavasAyato narakagatinivedakamAkhyAnakam / 76-77 78 79-80 81-95 22.
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6 ] 7. 8. 23. 24. ilAputrAkhyAnakam / bharatAkhyAnakam ( apabhraMzabhASAyAm ) / ayodhyAvarNanam, RSabhajinakevalajJAnaM ca / aSTanavaterbharatabhrAtRNAM pratrajyA / bAhubali prati bharatasya dUtapreSaNam / bharata - bAhubaliyuddhavarNanam / bAhubalernirvedaH pravrajyA kevalajJAnam, bharatasya kevalajJAnaM ca / ilAputrasya janma, yauvanaprAptiva / zaradvarNanam / ilAputrasya naTaputryAmanurAgaH / samyaktvavarNanAdhikAraH / ilAputrasya gRhatyAgaH, naTakalAbhyAsazra / vaMzAgrasthitasyelA putrasya kevalajJAnam, pUrvabhavakathA ca / savRttikasya AkhyAnakamaNikozasya 25, sulasAkhyAnakram | samyaktvaphalakathanaM tadvipayakakathAnakanAmanirUpaNaM ca / vIra jinasamavasaraNam | ambaDaparivrAjakakRtA sulasAyAH samyaktvaparIkSA | jinabimbadarzanaphalAdhikAraH / jinabimbadarzanaphalaviSayakAkhyAnakanAmanirUpaNam / 26. zayyambhava bhaTTAkhyAnakam / prabhavasUrikRtoM jinabimbadarzanamUlakaH zayyambhavapratibodha: zayyambhavapravrajyA, manakapravrajyA, dazavaikAlikasUtraracanA ca / 27. ArdrakakumArAkhyAnakam / ArdrakanRpa-zreNikanRpayorabhayakumArA-''rddhakakumArayozca parasparamupahArapreSaNam, abhayakumArapreSita jina pUjAphalavarNanAdhikAraH / jinabimbAvalokanenArdrakumArasya jAtismaraNaM ca / zrImatyA kRtaM bAlakrIDAyAmArdrakamunivaraNam / bhagavatasyArdrakamunergRhavAsaH punaH pratrajyAgrahaNaM ca / ArdrakamunikRtapaJcazatasAmantapratibodha - gozAlakajaya- hastitApasapratibodhAH / 28. dIpakazikhAkhyAnakram | jinapUjAphalakhyApakAkhyAnakanAmanirUpaNam / pUrvabhavadIpapUjopArjitapuNyasya dIpazikhasya janma yauvanaprAptizca / vINAvijJAnena gAndharvadattayA, sarpaviSottArakamantravidyAnaipuNyena lIlAvatyA, strIratnAkarSaNamantrAdhakakApAlikanirAsena avantinyA, mantravidyAprayogadarzanena kAmalatayA ca saha dIpazikhasya vivAhaH, svanagarAgamanam, rAjyapAlanam, pravrajyAgrahaNam, devalokagamanaM ca / For Private Personal Use Only 81-90 81-82 83 84 84-90 90 91-95 91 91-92 93 94-95 95-97 95 95-97 96-97 97-103 97 97-99 99 - 103 99-100 101 102 103 104-13 104 104-7 104 105-7
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ 29. navapuSpakAkhyAnakam / puSpapUjAkaraNAvAptapuNyasyAzokamAlAkArasyAnantarabhave rAjaputratvena jAtasya puNyodaya zubhaphala prarUpakamAkhyAnakam | 30. padmottarAkhyAnakam / viSayAnukramaH / puSpapUjopArjitapuNyabandhakhyApakaH panottarasya pUrvabhavaH / padmottarasya janma | padmottarasya pariNayanam, devaguptarAjJA saha yuddhe jayaH, aindrajAlikakRtAzraryakArIndra jAlaprayogaprekSaNam, samyaktvAvAptizra / 31. durganAryAkhyAnakam / samavasaraNa gacchannRpAdijanagagAvalokanodbhUtajinabhaktyA jinapUjArthagRhItapuSpAyAH samavasaraNaM prati gacchantyA jinavandana- pUjAdhyavasAyAyA mArge mRtAyAstato devatvaM prAptAyA durganAryA AkhyAnakam / 9. jinavandanaphalA dhikAraH / jinavandanaphalasUcakAkhyAnakanAmasUcanam / 32. bakulAkhyAnakam / sapatnIkasya bakulAbhidhAnamAlAkArasya jinamandirakRtazrAddhapUjAprakarSAvalokanodabhUta jinavandanapUjAbhAvasya jinavandanAdiprabhAvataH puNyAnubandhakhyApakamAkhyAnakamidaM prasiddha ratnacUDakathApUrvabhavarUpamAkhyAnakam / 33. seduvakAkhyAnakam / barddhamAnajinasamavasaraNaM zreNikakRtA varddhamAnajinastutizca / kuSTharUpadhAridevasyAvinayaM prati zreNikasya roSaH, kuSThipuruSaM devaM jJAtvA bhagavato'gre tadviSayA pRcchA ca / bhagavatkathita kuTideva pUrvabhave - rAjalabdhavarasya seduvakasya pratyahaM rAjJA saha bhojanaM dInAraprAptizva, ajIryadAhAradoSo bhUtakuSTharogasya tasya svajanakRtopekSA, svaparivAra saGkrAmitarogasya gRbhyAgaH, ajJAta vanaspatibhAvitajalapAnena nIrogatvaM ca, atyAhArabhakSaNena seduvakasya maraNam, tato darda - rabhavaH, jinavandanabhAvopArjitapuNyakarmaNastasya dardurasya devalokagamanaM ca / devavikurvite matsyagrAhakamuni-gurviNIsAdhvIprasaGge zreNikasya jinazAsanabhaktiH / kapilA'dAnakAlasau karikahiMsA'nivAryatvaM ca / 34. nandAkhyAnakam / jinavandanopAtta puNyaprabhAvadAridryanAzanakathAvastumayaM nandAbhidhAnazreSThina AkhyAnakam | 10. sAdhuvandanaphalavarNanAdhikAraH / sAdhuvandanaphalaviSayakAkhyAnakanAmakathanam / 35. haryAkhyAnakam / nemijinasya harimuddizya suguruvandana- phalaviSayako vistRta upadezaH, suguruvandanakaraNena hariNaH kSAyika samyaktva prAptiva / For Private Personal Use Only [ 7 107-8 108-13 108-9 109-12 113 113-20 113 114 114-20 114-15 115-16 116-18 119-20 120 121-23 121 121-23
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ 81 savRttikasya AkhyAnakamaNikozasya 123-25 123 123-25 125-29 - 125 126-27 38. 127-29 11. saamaayikphlvrnnnaadhikaarH| avyaktasAmAyikaphalaviSayakAkhyAnakanAmakathanam / 36. sampatirAjAgvyAnakam / atizayajJAnyAryamuhastidattAhArabhojanAnantaraM mRtasyAvyaktasAmAyikavato bhikSoH kuNAlaputra sampratitvena janma / samprate rAjyAvAptirjAtismaraNAdi ca / 12. jinaagmshrvnnphlaadhikaarH| jinAgamazravagaphalaviSayakAThyAnakanAmanirUpaNam / 37. cilAtIputrAkhyAnakam / kSullakamunivAdaparAjitasya yajJadinnasya gRhItapravrajyasya jAtimadadoSadUSitapravrajyAsevanam , tato mRtasya devalokagamanam , tatacyutasya cilAtInAmadAsIputratvena janma ca / zreSThiputryapaharaNahatyAkAriNazcilAtIputrasya munipratibodhena pravrajyAgrahaNaM devalokagamanaM ca / rauhiNeyakathAnakam / varddhamAnajinopadezazravaNaviSaye pitRniSedhitasya pihitakarNadvikAGgaliprayogagacchato rauhiNeyataskarasyaikapAdalagnakaNTakaniSkAsanAoMghaTitaikakarNasyAnicchato'pi varddhamAnajinadezanAgatadevasvarUpanidarzakavAkyazravaNam / vidyutikSAmakaraNasiddhasya rauhiNeyasya rAjagRhanagaramoSaNam / abhayakumArabuddhiprapaJcanigrahaNAnantarasamAropitadevabhAvasya rohiNeyasya varddhamAnajinadezanA zrutaikavAkyopayogena bandhanamuktiH, pratyAgrahaNam , devalokagamanaM ca / 13. namaskAraparAvartanaphalAdhikAraH / namaskAraprabhAvanidarzakAkhyAnakanAmanirUpaNam / 39. gokathAnakam (saMskRtabhASAyAm ) / rAma-lakSmaNa-rAvaNAnAM dhanadatta-vasudatta-zrIkAntAdipUrvabhavanidarzakamAkhyAnakam / dhanadattajIvapaGkajAsyakumAroktanamaskAramantrazravaNAnantaramRtavRSabhasya tannagaranRpasutavRSabhadhvajakumAratvena janma / namaskAramAhAtmyavarNanam / vRSabhadhvajasya jAtismaraNam / paGkajAsya-vRSabha-vajayormelApakaH, devalokagamanaM ca / rAmalakSmaNa-sItA-sugrIva-rAvaNAnAM pUrvabhavanAmajJApanam / paDDakAkhyAnakam / nArIyAcanAkartRputraziSyasya pitRsthaviragacchaniSkAsitasya mahiMSatvenotpattiH, devatvaprAptapitRRjIvadattanamaskArasmRtapUrvabhavasya ca tasya devalokagamanaM ca / phaNyAkhyAnakam / pArzvajinazrAvitanamaskArasya kamaThAgraJcaladagnidagdhasarpasya devagatigamananidarzakamAkhyAnakam / 127 128-29 130-34 131-32 133-34 134-35 135
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayAnukramaH / 135-40 136 137-40 140 140-46 140-41 142 143 145-46 42. somaprabhAkhyAnakam (apbhrNshbhaapaayaam)| vasantavarNanam / ekAndolakajAtasparddhayoH kAmarati-kAmapatAkAbhidhAnagagikayo garikakRtanyAyadattalakSadInAradAtRsvapremidhanezvarAvAptajayAyAH kAmarasyAH sakAzAt kAmapatAkA-tatpremisomadattayoH parAbhavaH / dravyopArjanavyagrasomadattakRtaniSphalaprayatnAnekaprasaGgavarNanam / nirdoSasyApi zUlyadhiropitasya vidyAdhararakSitasya somadattasya namaskAramantraprabhAvato'nantarabhave devatvemotpattiH / 43. sudarzanAkhyAnakam / sudarzanasya pUrvabhavaH / varSAvarNanam / sudarzanaM prati kapilAyA niSphalA kAmaprArthanA / abhayArAzyAH kapilApurataH sudarzanazIlabhaGgakaraNapratijJA, kAyotsargasthitasudarzanasyAbhayAprasAdAnayanaM c| zIle nizcalasya sudarzanasyopari abhayAkRto midhyAropaH, rAjJA kRtaH sudarzanavadhadaNDAdezazca / devakRtaH sudarzanavarNavAdaH / sudarzanasya pravrajyA kevalajJAnaM mokSazca / 14. svaadhyaayaadhikaarH| svAdhyAyaphalanidarzakAkhyAnakanirUpaNam / 44. yavasAdhvAkhyAnakam / yavarAjarSipaThitayavakSetrAraghaTTikokta-krIDatkumArokta-kumbhakAroktagAthAtrayasvAdhyAyaprabhAvakhyApaka suprasiddhamAkhyAnakam / 15. niymvidhaanphlaadhikaarH| niyamaphalanidarzakAkhyAnakanAmanirUpaNam / 45. dAmanakAkhyAnakam / hemantavarNanam / dAmanakasya jIvadayAniyamapAlanatatparadhIvararUpapUrvabhavavarNanam / / munikathanAnyathAkaraNamatisamudradattazreSThinaH dAmanakAbhidhasvadAsamAraNaprayogavaiyarthyam / dAmana kasya samudradattasarvarddhisvAmitvaM sukhaparamparA ca / 46. brAhmagyAkhyAnakam / vasumatInAmabrAhmaNyA mAMsabhakSaNa-rAtribhojananiyamalAbhanidarzakamAkhyAnakam / 47. caNDacUDAkhyAnakam (prAkRtagadyabaddham ) / kumbhakArakhallidarzanAnantarabhojanakaraNaviSayakaniyamaprabhAvaprAptaddheH caNDacUDanAmakulaputrasyAkhyAnakam / 146-47 146 146-47 148-60 148 148-51 148 148-49 149-51 151-53 153-54
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10] savRttikasya AkhyAnakamaNikozasya 48. giriDumbAkhyAnakam / 154-55 girinAmanaTasya granthibandhanacchoTanamAtranigamapAlanalAbhaprarUpakaM zatruJjayAdhiSThAtRkapardiyakSapUrvabhava kathArUpamAkhyAnakam / 49 rAjahaMsAkhyAnakam / 155-60 madya-mAMsatyAganiyamopArjitasukRtayoH karmakara-tadbhAryayoranantarabhave rAjahaMsarAjakumAra-deiNIrAjakumArItvena janma / sakRniyamabhaGgakaraNa-kArApaNabaddhaduSkRtaphalodayena dvayorapi rogagrastatA, punaH niyamapAlanasukRtodayena sukhaparamparA ca / svapuNyaprAdhAnyaviSayakamapIdamAkhyAnakam / 16. mithyaadusskRtdaanphlaadhikaarH| 161-66 mithyAduSkRtadAnaphalanidarzakAkhyAnakanAmanirUpaNam / 161 kSapakAkhyAnakam / mAsopavAsikSapaNakapramAdamAritabhekIkSAmaNArthakSullakanivedanaprakupitasya kSullakamAraNodyatasya mAsopavAsikSapaNakasya stambhAsphalanena mRtyurAzIviSasarpajAtAvutpattizca / 161 ahidaMzamRtasvakumAramohakupitArimardananRpasakAzapratisarpazirodInAralAbhapreritagAruDikamAryamANasyotpannajAtismaraNasya kSapaNakajIvasarpasya samyagArAdhanAmRtasya arimardanarAjaputranAgadattAbhi dhAnatvena janma, pravrajyAgrahaNam , tapaHkaraNaviSaye svAzaktinindayA tapasvibhaktyA kevalajJAnaM c| 161-63 51. caNDarudrAkhyAnakam / / 163-64 atikopanacaNDarudrAcAryapuraHpravrajyAgrahaNAlIkopahAsakurvadvayasyakelipriyasya navapariNItazreSThiputrasyAtikodhicaNDarudrAcAryakRtaM pravrAjanam / rAtrAveva sthAnAntaragamanAtha sUrimutpATya vrajato samyagbhAvasoDhagurutADanasya navadIkSitamuneH kevalajJAnam , mithyAduSkRtadAnAnantaraM gurozcApi / prasannacandrAkhyAnakam / 164-66 grISmavarNanA / valkalacIrisaMkSiptakathA / prasannacandrasya pravrajyAgrahaNam / 164-65 rAjasevakadvikavivAdaprakupitamanasaH prasannacandrarAjarSeryuddhasaMrambhAdhyavasAyaH, punarmithyAduHkRtabhAvavardhitazubha-zubhatarapariNAmasya kevalajJAnaM ca / 165-66 17. vinyphlvrnnnaadhikaarH| 166-68 vinayaphalanidarzakAkhyAnakanAmanirUpaNam / 166 53. citrapriyayakSAkhyAnakam / pratikacitrakAramArakacitrapriyayakSapArzvaprAptavarasyAGguSThadarzanamAtreNa mRgAvatIcitranirmAtuzcitrakara putrasyAkhyAnakam / 54. vanavAsiyakSAkhyAnakam / 168 rAja-sadhArmikajana-vanavAsiyakSANAM prati vinayakaraNAdavAptasamRddhavagija AkhyAnakam / 167
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ 174 viSayAnukramaH / [ 11 18. prvcnonntydhikaarH| 168-70 pravacanonnatikaraNanidarzakAkhyAnakanAmanirUpaNam / 168 55. viSNukumArAkhyAnakam / 168-70 pottara-viSNukumArayoH pravrajyA, namucimantriNaH zramaNapradveSaH, viSNukumAramunipAdacampitanamucimantriNo mRtyuzca / 169-70 56. vajrasvAmyAkhyAnakam / 170-71 bajrasvAmikRtapravacanonnatiprasaGganidarzakamAkhyAnakam / 57. siddhasenAkhyAnakam / 171-72 vRdavAdisUrikRto vAdopasthitasya siddhasenasya parAjayaH, pravacyAnantaraM saMskRtabhASAsiddhAntaparAvartananivedanalabdhasaGghadattaprAyazcittanirvahaNA ca / 171-72 58. mallavAdyAkhyAnakam / 172-74 budvAnandavAdavinirjitajinAnandasUriziSyamallavAdikathAnakamidaM nayacakragranthotpattiprasaGgasandarzakaM buddhAnandaparAbhavaprasaGgAnvitaM cAsti / 59. saminAkhyAnakam / pAdalepaprayoganadIsantaraNa-cUrNakSepaprayoganadIkUladvayamilanapajalasthalIkaraNaprayoga-brahmadvIpikazrama NazAkhodgamanidarzakamAkhyAnakam / 60. AryagvapuTAkhyAnakam / 174-75 antarikSapAtra-zilAdicAlana-devakulikAcAlanAdicamatkAriprayogasandarzakamAkhyAnakam / 19. jinadharmArAdhanopadezAdhikAraH / 175-77 jinadharmArAdhanaphalanidarzakAkhyAnakanAmanirUpaNam / 61. jotkAramitrAkhyAnakam / 176-77 saMsArijIva-kRtAnta-deha-svajana-jinadharmavAstavikasvarUpanidarzakamAkhyAnakamidam / 20. nrjnmrkssaadhikaarH| 177-78 narajanmasAphalyA-'sAphalyanidarzakAkhyAnakanAmanirUpaNam / 177 62. vaNikputratrayAkhyAnakam / 177-78 pitRlabdhalakSalakSadravyasya dhanavRddhi-rakSA-vyayakartugikputratrikasyAkhyAnakamidaM narabhavasAphalyA-5 sAphalyopanayarUpam / 21. uttmjnsNsrgigunnvrnnnaadhikaarH| 178-82 uttamajanasaMsargaguNanirUpakAkhyAnakanAmanirUpaNam / 178 63. prabhAkarAkhyAnakam / 179-81 kusaMsargajanitaduHzva-susaMsargajanitasukhaprasaGgAnvitaM brAhmaNaputraprabhAkarAkhyAnakam / uttama
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ 185 savRttikasya AkhyAnakamaNikozasya 64. varazukAkhyAnakam / 181-82 munyAzrama-bhillapallIsthitakodarajAtazukadvayasaujanya-daurjanyanivedakamAkhyAnakam / 65. kambala-savalAkhyAnakam / 182 dharmiSTazreSTisampaptidharmasaMskArayoH kambala-sabalAbhidhAnayobelIvardayordevatvaprAptiprakhyApakamA khyAnakam / 22. indriyvshvrtipraanniduHkhvrnnnaadhikaarH| 183-88 indriyadamanavizvAsopakozAgRhagatatapasvyAkhyAnakasUcanam / 183 66 upakozAgRhagatatapasvyAkhyAnakam / 183-84 sthUlabhadramaharSisparddhAkAriNastapasvino mAnasikapatana-samutthAnaviSayakamAkhyAnakam / indriyapAravazyadaHkhanidarzakAkhyAnakanAmanirUpaNam / 184 bhadrAkhyAnakam / 184 zrotrendriyaviSayamugdhabhadrAbhidhAnazreSThinImaraNanidarzakamAkhyAnakam / 68. nRpamutAkhyAnakam / yattadvatvAghrANaprakRtyavAptamaraNasya gandhapriyarAjakumArasyAkhyAnakam / narAdAkhyAnam / 185-86 naramAMsabhakSaNavyasanadoSapadabhraSTasya vanasthamunimAraNodyatasya muniprabhAvakuNThitazaktermunyupadezazrava NamAMsabhakSaNatyAginaH sodAsanRpasyAkhyAnakam / 70. sukumArikAkhyAnakam / 186-87 sukumArikArAjJIsparzamaugthyadoSarAjyaprabhraSTasya jitazatrurAjJaH paGgapuruSAsaktasukumArikAkRtagaGgA pravAhakSepa ityevamAdisparzanendriyAsaktijanitaduHkhaprAptiprasaGganirUpakamAkhyAnakamidam / 23 vysnshtjnkyuvtyvishvaasvrnnnaadhikaarH| . 188-218 nAryavizvAsaviSayakAkhyAnakanAmanirUpaNam / 188 71 nUpurapaNDitAkhyAnakam / / 188-91 nAnAtha gattAyA nU purapaNDitAyA anyapuruSAsaktiH / anyapuruSasAddha suptayA zvasuradRSTayA nU purapaNDitayA yakSapuraH kapaTayuktisamAsAditazuddhazIlavAdayA zvasuropahAsA-'varNavAdakAraNam / 188-90 vigatanidrasya nU purapaNDitAzvasurasya rAjJo'ntaHpurarakSakapadaniyuktiH, meNThAsaktarAjJIduzcaritajJAnAnantaraM ciraM svapanaM ca / prApta daNDayo rAjJI-meNThayo rAjyapradezabahinirgamaH / rAzyAzcaurAsaktiH / rAzyAropitacauryAparAdhasya meNThasya zUlyadhiropaNaM zrAddhadattanamaskAraprabhAvato devagatigamanaM ca / caurakRtaM rAjJIsarvasvaharaNam , meNThajIvadevakRto rAjJIpratibodhazca / 190-91 72. dattakaduhitAkhyAnakam / 191-93 vikramarAjapRSTaviTAsaktanArAkathitaM kRtrimamaraNa-jvalanapratyAyitajanakAdilokAyA anuraktanarasahitAyA dattakazreSThiduhitAyA svapitRgRhAvAsakhyApakamAkhyAnakam /
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayAnukramaH / 73. bhAvaTTikAkhyAnakam / 193-218 shresstthiputriidehvrnnnaa| 193-94 rAjasabhAyAM nArIviSayakasaMvAde mantriputrasAgarakRto bhAnuzreSTiparAbhavaH, surendranAmazreSTiputrAsaktayA'pi svapitRjayArtha bhAnuzreSTiputryA bhAvaTikayA sAgareNa saha pariNayanam / 194 pradattaprAsAdatalAvAsaikAkinIbhAvaSTikAkAlanirgamanArthaprArthitazvasurakRtaH skhiidvyshvaassviikaarH| sakhIveSadhAripUrvAnurAgisurendradattena saha bhAvaTTikAyAH prAsAdatale pracchanno rativilAsaH / 194-95 bhAvaTTikAyA anyapuruSalagnAropazuddhayartha surapriyayakSamandire rAtrinirgamanArthamavasthAnam / 195 mAragodyatasurapriyayakSapurato vikramavadhanimittasuvarNapuruSasiddhisAdhakabhairavAnandakApAlikavadhAvAptasuvarNapuruSasiddhi-vasudhA'nRNIkaraNAdikathAvastumayaM vikramarAjakathAnakaM kathayitvA bhAvaTTikayA kRtaM rAtrIprathamapraharayApanam / 195-97 punAraNodyatasurapriyayakSapurato'ntargatacAturyaprayogaparigIta zreSThiputrijinadattakathAnakaM alIkamArIkalaGkadUSitadhAriNIrAjJIsvAbhitvaprAptavaNikputrakathAnakaM kathayitvA bhAvaTTikayA kRtaM rAtrIditIyapraharayApanam / 197-200 punariNodyatasurapriyayakSapurato'ntargatabudvirakSitasvakuTumbajJAnagarbhanAmamantrikathAnaka mRtakavANIniSphalIkaraNArtha dezAntaragamana-pASANaputtalikAmugdhAmaradattanAmarAjakumArarakSAnimittamitrANandanAmamantriputraprayatnaratnamaJjarIrAjakumAryAnayana-bhavitavyatA'pratIkArAdikathAvastuprarUpakamamaradattamitrANandakathAnakaM kathayitvA bhAvaTikayA kRtaM rAtrItRtIyapraharayApanam / 200-10 punariNodyatasurapriyayakSapurato'pabhraMzabhASAnibaddhaM cArudattakathAnakaM kathayitvA bhAvaSTikayA kRtaM rAtrIcaturthapraharayApanam , AtmarakSA ca / 210-11 cArudattakathAnakaprasaGgAstvittham-zreSThiputracArudattasyAgamandiraparvatagamanam / cArudattakRtaM vRkSokIlitA'mitagatinAmavidyAdharasya bandhacchoTanASadhyAdinA rakSaNam / AsAditajIvitAmitagatividyAdharakathito'nyapuruSAsaktasvapatnIjanitamaraNAntakaSTakhyApakaH svavRttAntaH / 211-12 mitravatInAmakamAtulaputryA saha cArudattasya vivAhaH / cArudattasya vasantasenAgaNikAmandirAvasthAnam / apahRtasarvasvasya vasantasenAyA akayA kRtaM bahiniSkAzanaM svagRhAgamanaM ca / akiJcanasya cArudattasya mAtuladattasAhAyyena tUlavyavasAyakaraNam, agnyupadravatUlanAzajanitadhanahAniprasaizca / punarmAtuladattasAhAyyena cArudattasya yavanadvIpagamanam, upAttabahudravyasyAgacchatastasya vAyUtpAtena samudramadhye pravahaNabhaGgazca / uttIrNasamudrasya parivrAjakakRto rasakUpakSepaH rasapAnArthAgatagodhApucThalagnacArudattasya kUpavahirnirgamazca / 213 mArgamIlitamAtulamitrarudradattena saha cArudattasya suvarNabhUmi prati prasthAnam / mArge rudradattamAritAjasya cArudattakRtaM dharmazrAvagam / suvargabhUmigamanAya bhAraNDapakSilagnacArudattasyAntarikSe bhAraNDapakSiNorbhaNDanena samudrapatanaM samudrottaraNaM ca / 214 212
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ 215 217-18 218-26 218 219 219-20 14 ] savRttikasya AkhyAnakamaNikozasya parvatoparigatacArudattakRtaM cAraNamunivandanam / pUrvaparicitAmitagatividyAdharatvena cAraNamuninA svaparicayakathanam , jayasenA-manoramApariNayanarAjyAbhiSeka-putrayugala-putrIsamudbhava-samarpitaputrarAjyAmitagatipravanyAgrahaNAdidyotakasvavRttAntakathanaM ca / amitagatiputrayostatra vandanArthamAgamanam / cAraNamuni-cArudatta vidyAdharapurato vimAnottaritadevakRtaM cArudattasya prathamaM pragamanam / muni vihAya cArudattaM praNamantaM devaM prati vidyAdharayugalanirdiSTamavinayasUcanam / anantarAjabhave'ntasamaye dharmadAnopakArakacArudattavandanaviSaye devakRtaM samAdhAnam / vidyAdharapradanavaibhavasya cArudattasya svagRhagamanaM parijanamelApakaH mukhopabhogazca / cArudattakathAnakaM kathayitryAM bhAvaTTikAyAM rAtrIcaturthapraharagamanAd akiJcitkarasurapriyayakSasya tirobhAvaH, bhAvaTTikAyAH zIlaviSaye nagarajanakRtaH sAdhuvAdazca / sAparAdhajanamArakasurapriyaya kSamUrterbhAvaTikAkathanAd nAgarikajanairutthApanam / ante bhAvaTTikAyAH pravrajyAgrahaNam / 24. raagaadynrthprmpraavrnnnaadhikaarH| rAgAdyanarthaparamparAprarUpakAlyAnakanAmanirUpaNam / 74. vaNikpalyAkhyAnakam / devarAnuraktAyA patihantryA vaNikpalyA AkhyAnakam / 75. nandanAvikAkhyAnakam / . pratibhavopadrutadharmarucimunitejoleNyAdagdhanandanAvika-gRhakokila-haMsa-sIha-baTukabhavajIvasya jAta jAtismaraNasya vArANasInRpasya dharmaprAptiprakhyApakamAkhyAnakam / 76. caNDahaDAkhyAnakam / kSetradhAnyabhakSakavalIvardamAraNAvAptasarvasvApahAradaNDasyAtikrodhanasya caNDahaDanAmnaH karSakasyA khyAnakam / 77. citra-sambhUtAkhyAnakam / gopAlabhavamunibhAvakRtajAtimadabaddhanIcagotrakarmaNormAtaGgaputrayozcitra-sambhUtayoH pravanyAgrahaNA didyotakamAkhyAnakam / 78. mAyAdityakathAnakam / saralasvabhAvasujanaziromaNithANunAmanija mitravaJcakasya zaThasvabhAvakhyAtamAyAdityAparanAmno gaGgA dityasya mAyAprapaJca janitaduHkhaparamparAdidyotakamAkhyAnakam / 79. lobhanandyAkhyAnakam / bhUmigatasuvarNakuzakrayaNalubdhasya mRtyudaNDamApnuvato vaNija AkhyAnakam / 80. nakulavaNigAkhyAnakam / dravyayuktanakulagraha galobhAt kRtaparasparavadhasaGkalpAbhyAM pazcAjAtasad buddhibhyAM sahodarAbhyAM vaNikputrAbhyAM kRtaH sadravyanakulasya jale prakSepaH / AhArArthakrItatannakulagilakamatsyayA sadravyanakulalubdhayA tadbhaginyA svamAturmAraNAjAtavairAgyayostayorvaNikputrayoH pravrajyAgrahaNam / 220-21 221-22 222-25 225 225-26
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25. kSAntiguNavarNanAdhikAraH / kSAntilAbhanidarzakAkhyAnakanAmanirUpaNam / ( etadadhikAranirdiSTAni trINyapi kSullakamuni-nandipeNa-caNDarudraziSyAkhyAnakAni prAkpratipAditAni ) / 26. jIvadayAguNavarNanAdhikAraH / 83. 81. zrAddhasutAkhyAnakam | taskarApahRtasyAvantI nRpasudakArakrItasya mAraNAntikadaNDe'pyahiMsakasya samAsAditarAjaprasAdasya vaNikputrasyAkhyAnakam / 82. guNama (va) tyAkhyAnakam / jIvadayAlAbhanidarzakAkhyAnakanAmanirUpaNam / viSayAnukramaH / dhananAmakasvapatimaraNAnantaraM thAvaranAmakanijakiGkarAsaktAyA thAcaramArakanijaputrahantryA guNamatInAmakasva snuSA khaDgaprahAra mRtAyAH sampadAnAmadhanazreSTipanyA AkhyAnakam / meghAkhyAnakam / meghakumArasya janma | 27. dharmapriyatvAdiguNavarNanAdhikAraH / meghakumArasyASTakanyAbhiH saha vivAhaH, vIrajinasamavasaraNaM ca / narajanmadaurlabhya-zrama dharma gRhasthadharmaviSayA vIrajinadezanA / pravajyAgrahaNodyatameghakumAra-tajananIdhAriNyoH saMvAdaH / meghakumArasya pravavyAgrahaNam / nirgama-pravezamArgalabdhAvakAzaprasuptasya meghakumAramunargacchadAgacchat sAdhupAdasparzanimitto mAnasikaH klezaH / jJAtameghakumAramanobhAva zrIvarddhamAnajinakathitaharUtyAdibhavavRttAntazravaNenopazAntamanaso meghakumAramunerjAtismaraNaM saMyamArAdhanA devalokagamanaM ca / 84. kAmadevAkhyAnakam | priyadharmAdiguNasphAtinirUpakAkhyAnakanAma nirUpaNam / suravihitAnekopasarganizcalamanasaH kAmadeva zrAvakasya vrataniyamapAlanaviSayamAkhyAnakram / 85. sAgaracandrAkhyAnakam / sAgaracandrakRtanAradamuninirvarNitakamalAmelAharaNa-nabhaH sena sAgaracandrayudra-nabhaH senakRtAriSTanemidezanA - pratibuddhapratimAsthita sAgaradattamaraNAntopasargakaraNa-sAgaracandradevagatigamanAdiprarUpakamAkhyAnakam / 28. dharmamarmajJajanapratibodhana guNavarNanAdhikAraH / nizcitadharmabuddhilAbhanidarzakAkhyAnakanAmanirUpaNam / 87. ratnatrikoTyAkhyAnakam / - 86. pAdAvalamvAkhyAnakam / 'sakuMDalaM vA vayaNaM na vatti' ityetatsamasyApAdapUrtikaraNe dharmaparIkSAviSayakamAkhyAnakam / abhayakumArakRtagRhItapravrajyabhikSA carApamAnakartRlokapratibodharUpamAkhyAnakam / For Private Personal Use Only [ 15 226 227-38 227 227-28 228 228-38 231 232 233 234-35 236-38 238-41 238 238-40 240-41 241-43 241 241-42 243
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 ] savRttikasya AkhyAnakamaNikozasya 243 243 244-62 244 244-45 245 245-61 246-47 88. mAMsakrayAkhyAnakam / alpa-bahumUlyavastuvivAde mAMsasya mahAryatvaM vadato'bhayakumArasya prativAdaH, kRtrimaglAnazreNi kopacArArthamanuSyamAMsasyAlAbhe mAMsamahArghatvapratipAdanAdvAreNAbhayakumArakRto jIvadayopadezazca / 29. bhaavshlyaanaalocndossaadhikaarH| anAlocitabhAvazalyadoSaprarUpakAkhyAnakanAmanirUpaNam / 89. mAtR-sutAkhyAnakam / 'tatra zUlAvyaparopitA tvam ?, hastau te kartitau ?' iti durvAkyaM jalpato'nukrameNa putra-mAtroranA locitazalyayordvitIyabhave zUlAvyaparopaNa-hastakartanaduHkhAvedakamAkhyAnakam / 90. marukAkhyAnakam / matsyabhakSaNajAtaglAnyasya vaidyasyAgre AhArakathanalajayAjyathAkathanaprakupitarogasya punaH sadbhUtakathanopazAntavyAdhestapasvina AkhyAnakam / RSidattAkathAnakam / sundarapANinAmanRpaputrIrukmiNIpANigrahaNArtha gacchato hemarathanRpaputrakanakarathasya mArge'ridamanarAjJA saha yuddhaM jayazca / tapovanasthitena RSidattApitrA kanakarathakumArapurataH svavRttAntanivedanam, RSidattA-kanakarathayovivAhazca / pariNItAmRSidattAM prati tatpiturhitazikSopadezaH / rukmiNIpreSitapravAjikAvikurvitamArIdoSakalaGkaprAptavadhadaNDAyA dayAlupANamuktAyA RSidattAyA nirjanIbhUtajanakatapovanAgamanam / rukmiNIpariNayanAtha gacchataH kanakarathasya RSikumArarUpadhAriNyA ,RSidattayA saha tapovane melApakaH / RSikumArarUpayA RSidattayA saha kanakarathasya prayANam , rukmiNI-kanakarathayorvivAhazca / rukmiNIkathitapravAjikApreSaNa-RSidattAmArIkalaGgAdivRttAntazravaNena vyathitasya kanakarathasyAgnipravezahaThaH, RSidattAprakaTIbhavanaM ca / / RSidattA-rukmiNIsahitasya kanakarathasya svanagarAgamanam / kanakarathasya rAjyAbhiSekaH, hemarathasya pravrajyAgrahaNam, RSidattAputrasiMharathajanma-vardhApanakAdi ca / RSidattA-kanakarathayoH paralokacintA, saMsArabhramaNa-mokSasvarUpaviSayako bhadrayazogaNadharopadezaH RSidattApUrvabhavakathanam , RSidattA-kanakarathapravajyA ca / 92. makSikAmallAkhyAnakam / mallayuddhAnantaraM svagurusakAze zarIrapIDAkathanA-kathanaprAptajaya-parAjayayoH phalahiyamalla-makSikAmallayorAkhyAnakam / 248-50 251 . 252-53 254 255 256 257 258 259-61 261-62
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ [17 262-67 262 262-63 263-64 264-65 viSayAnukramaH / 30. mohaatmRtkugtipaatdrshkaadhikaarH| mohArtamRtakugatigamanaprarUpakAkhyAnakanAmanirUpaNam / tApasazreSThayAkhyAnakam / mohavazArtamRtasya tApasazreSThinaH svagRhapAI jAtasUkarabhava-svagRhAnta tasarpabhavAnantaraM svasnuSAputratvena janma, jAtismaraNajJAnam , mUkabhAvAvalambanam , munipratibodhitAnAM sarveSAM samyaktva prAptizca / 94. sAgaradattAkhyAnakam / saputrasAgaradattazreSTinA dhanarakSArtha suvarNamudrAbhRtakalazasya smazAnabhUgarbhasthApanam / jIvanmRtaparIkSArtha dhanalipsAchadmamRtakArpaTikakarNa-nAzAcchedaH / bhUnihitadravyasAgaradattagamanAnantaraM kArpaTikasya taddhanena mahardikatvaM rAjamAnaM ca / kArpaTikakRtanagarabhojanAvagatasvadravyanAzena sAgaradattena rAjJo nivedanam / nirdoSakArpaTikakarNa-nAzAcchedAparAdhApratyAsAditanijadravyasya sAgaradattasya dhana mohamRtasya narakagatigamanam / 95. nandazreSThayAkhyAnakam / zithilIbhUtasamyaktva-nandAnAmakasundaratamavApIkArakasya nandazreSTino maraNAnantaraM svanirmitavApyAM darduratvenotpattiH, vApyAgatajanaprazaMsAzravagotpannajAtismaraNasya tasya cIrajinavandanArtha gamanam , zreNikAzvapAdaprahArAsannamaraNasya samAdhimaraNena prAptadardurAGkadevabhavasyAkhyAnakam / 96. lalitAGgajananyAkhyAnakam / lalitAGganAmapravajitaputrasnehamohAtamRtAyAH zreSThinyAH kugatigamana-bahubhavabhramaNanivedakamA khyAnakam / 31. dhrmsukrtaavrnnnaadhikaarH| prathamavayastapazcaraNaviSayakAkhyAnakanAmanirUpaNam / DhaNDhaNakumArAkhyAnakam / alAbhaparIpahajetRDhaNDhaNakumArapravrajyA-kevalajJAnotpattinivedakamAkhyAnakam / 98. jambAkhyAnakam / jambUsvAmijIvanaprasaGganirdezamAtrajJApakamAkhyAnakam / 32. dhrmvissykulpraadhaanynivaarkaadhikaarH| kulaprAdhAnyaniSedhaviSayakAkhyAnakanAmanirUpaNam / 99. harikezyAkhyAnakam / namucimantrijanmani sAdhuparitApakaraNa-tadviSayakapazcAttApapravanyA-mAnasika jAtimadAdivRttAntagarbhaH harikezimuneH pUrvabhavaH / pUrvabhavajAtimadakaraNabaddhakarmodayAd mAtaGgajAtisamudbhUtasyAtikadrUpasya harikezabalasya virAgaH pratragyAgrahaNaM ca / 265-67 268-70 268 268-69 269-70 270-71 270 270-71 270 271
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ 271-74 271 272 272 272-74 274-76 274-75 ___ 275 18 ] savRttikasya AkhyAnakamaNikozasya 33. ekaakivihaardossvrnnnaadhikaarH| ekAkivihAradoSaprarUpakAkhyAnakanAmanirUpaNam / 100. arahanakAkhyAnakam / sarvakAryacintakasAdhupitRmaraNAnantaraM gocaracaryAgatArahanakamuneH kAcitpropitabhartRkA''mantraNAbhyarthanayA tadgRhAvasthAnam / arahannakasya sAdhvImAtuH putrAdarzane vikalacittatA, nagaramadhye bhramaNaM pralApazca / svajananIduravasthAdarzanaviraktasyArahannakasya punarcatagrahaNaM devalokagamanaM ca / kUlavAlAkhyAnakam / gurucodanAprakupitagaNDazailamArakaziSyasya 'nArInimittapatana'rUpasvaguruzApazaptasyaikAkino'raNyavAsaH / ekAkinastapasvinastasya tapaHprabhAvAd nadIdevatAkRtaM nadIkUlaparAvartanam , kUlavAlakamuninAmnA lokaprasiddhizca / vaizAlIrodhakAzokacandranRpapreSitayA chamazrAvikayA mAgadhikAga NikayA kRtaH kUlamAlakamunetabhaGgaH / 34. sAdhudarzanamahAguNavarNanAdhikAraH / ___ sAdhudarzanamahAguNanidarzakAkhyAnakanAmanirUpaNam / 102. taskarAkhyAnakam / kAyotsargasthitamunidarzanaprabhAvitA-prabhAvitataskarayormaraNAnantaraM sAdhudarzanaprabhAvataH zreSThiputra tvenotpattinidarzakamAkhyAnakam / 103. bhRgupurohitaputrayugalAkhyAnakam / citra sambhUtapUrvabhavasahacarayodevabhavAnantaraM zreSThiputravena jAtayorvayasyacatuSkeNa saha maitrI / ghaNNAmapi usuyAranagarajAtAnAM madhyAd dvayopa-jJItvenotpattiH, dvayorbhagu-yazAnAmakapurohitadampatItvenotpattiH, zeSadvayozca purohitaputratvenotpattiH / sAdhudarzanapratibuddhasya purohitaputrayugalasya zeSacaturbhiH saha pravrajyAgrahaNam / 35. avshypraaptvypraaptydhikaarH| pUrvArjitakarmAnurUpaprAptiviSayakAkhyAnakanAmanirUpaNam / 104. karakaNDvAkhyAnakam / rAjakulajAtasyApi karakaNDorAjanmAd mAtaGgagRhAvasthAnaM kAJcanapurAdhipatvaM ca / svapitrA sAdha yuddhakaraNocatasya karakaNDostajananIsAvyA pitR-putrasambandhajJApane yuddhoparamaH, tapitRpravajyA ca / supuSTavRSabhasya kAlAntare daurbalyaM dRSTvA karakaNDorvairAgyaM pravrajyAgrahaNaM ca / namirAjAkhyAnakam / yugabAhunAmakasvabhrAtRjAyAmadanarekhArUpamugdhena maNiratharAjJA kRto yugabAhuvadhaH, AsannamaraNaM yugabAhuM prati madanarekhayA kRto dharmopadezaH / zIlarakSArtha gurviNyA madanarekhAyAH pracchannatayA palAyanam , araNye putrajanma ca / 275-76 276-86 276 277-78 278-84 278-8.
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayAnukramaH / maNiprabhavidyAdharakRtaM madanarekhAyA apaharaNam, maNicUDamunyupadezAda maNiprabhasya madanarekhAkSamAprArthanA purassaro'kAryo parama | madanarekhAyAH pravrajyAgrahaNam / nami-candrayazasoryuddhanivAraNArthaM madanarekhA sAdhvIkRtaM dvayoH sahodaratyaparijJApanam / dAhajvarapIDitana mirAjJaH zubhAdhyavasAyavRddhyanantaraM pravrajyAgrahaNam / brAhmaNarUpadhAri saudharmendranamirAjJo - rAga virAganirUpakaH saMvAdaH / 106. bandhudattAkhyAnakam / pitRsarvadradhikAralolupena sahodaramAraNasaGkalpamanasA kuTilasvabhAvena vasudattena kRtA svajyeSThabhrAtRbandhudattasya purato dezATanArthaM sahagamanapreraNA, dvayorbhrAtroH prayANaM ca / mArge vasudattakathito bhAryAdvignakulaputrakadRSTAntaH / vasudattaprastutacakSurddhayapaNapUrvakadharmA'dharmaviSayaka vicAre bandhudattasya parAbhavaH, bandhudattacakSuH pIlanaM kRtvA ekAkinaM bandhudattaM vimucya vasudattasya svanagaraprayAgaM ca / rAtrau cakSUrogapIDita siMhaladvIpa rAjakumArIsvarUpakathana-cakSU roga nirNAzakauSadhiviSayakaM vRkSoparisthitapakSivArtAlApaM zrutvA tadavRkSAHsthasya kRtopacArasya bandhudattasya punazcakSuSmatvam / bhAruNDapakSisAhAyyaprApta siMhaladvIpena bandhudattena kRto rAjakumAryAtharogopazamaH, siMhaladvIparAjakumArI-bandhudattayorvivAhaH, kAlAntarAgatavasudattasya bandhudattamAraNArthaM punaH kRtakapaTaprapaJcasya nAzaH, rAjJaH satyavRttAntajJAnaM ca / 36. sampadvipadoH samatAvarNanAdhikAraH / sampadvipatsamabhAva viSaya kanaravikramAkhyAnakanirdezaH / 107. naravikramAkhyAnakam | narasiMharAjJaH putraprApyarthaM cintA, mantrigaNAbhiprAyAda ghorazivanAmakakApAlikasyAgre putraprApti - prArthanA ca / uttarasAdhakanarasiMharAja mAragodyatasya ghorazivasya narasiMharAjakRto vadhaH / ghoraziva kApAlika dhatuSTayA devatayA narasiMhAya putraprAptivarapradAnam / naravikramasya janma, yauvanaprAptizca / kAlameghanAmakasya janakamalla jetRvaraNakRtapratijJAyA devasenanRpaduhituH zIlavatyAstatpratijJApUrakanaravikrameNa saha vivAhaH / patigRhaM gacchantIM zIlavatIM prati piturhitazikSA, zIlavatIsahitasya naravikramasya svanagara pravezavarNanaM ca / sabhAryasya naravikramasya mitraiH saha prahelikAviSayakA vidvoSTI, putradvayajanma ca / jIvadgajendra vazIkaraNAdezabhaGgAd yuvatIrakSaNArthaM gajendraghAtinaH pitravamAnitasya saparivArasya naravikramasya nagaratyAgaH / syandanapure pATalakanAmamAlA kAragRhasthitayoH saputrayornaravikrama- zIlavatyormAlA kAravyavasAyakaraNam / For Private Personal Use Only [ 19 280-81 282-83 283-84 285-89 285 285-86 286 287 288-89 289 - 304 289 289-304 289-92 292 292-94 294-95 296-98 298 299
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ 300-1 301-4 304-21 304 304-5 306-7 20] savRttikasya AkhyAnakamaNikozasya dehilanAmnA potavaNijA kRtaM zIlavatyA apaharaNam , zIlavatyanveSaNArtha gacchataH sthApitakuladvayaikaikaputrasya naravikramasya nadIpUreNa vahanaM ca / aputrasya kIrtidharmarAjJo maraNe pazcadivyaprayoge kRte naravikramasya jayavardhananagarAdhipatitvam / samantabhadramunidezanA / naravikramaputrayugala-zIlavatInAM melApako rAjyasukhopabhogazca / ante naravikramasya devalokagamanam / 37. devanivAraNA'zakyatAdhikAraH / daivApratikAritvanidarzakAkhyAnakanAmanirUpaNam / 108. dvijasutAkhyAnakam / varAhamihira-bhadabrAhvorjanma, varAhasya sAvitryA saha vivAhaH, bhadrabAhoH pravrajyAgrahaNam , varAhamihirakRtaM nimittajJAnaviparyAsataH tatsamayajAtaputrarAjyAntarasaGkramaNaM ca / jAtadvitIyaputravardhApanAyAmanAgataM bhadrabAhuM prati varAhasya dveSaH, putramaraNakathanAvitathavAdino bhadrabAhorvarAhaM pratyupadezaH, bhadrabAhuM prati varAhasyAdarazca / janmAnantaraM rAjyAntarasaGkrAmitasya prabhAkaranAmno varAhaprathamaputrasya pATaliputrAgamanam , AkAzamatsyapatananimittakathane putraparAbhUtasya varAhasyAgnipravezArambhoparamau ca / kukuTAkhyAnakam / mAraNodyatayamabhItasya zakragarutmaccharaNagatasya rakSagoyatazakAdezAd devameMruguhAyAM suSTurakSitasyApi kukkuTasya biDAlAnmaraNakhyApakaM laukikAkhyAnakamidam / 110. yAdavAkhyAnakam / dvArikAvarNanam , nemijinasamavasaraNam , saparivArasya kRSNasya dharmopadezazravaNaM ca / dvArikAnAza-svamaraNaviSayakRtakRSNapraznottare 'dvIpAyanAd dvArikAnAzo jarAkumArAcca tava' iti nemijinakathanam / bhrAtRvadhapAparakSArtha jarAkumArasya kauzAmbavanavAsaH / dvArikArakSArthanagarabahiHkSiptamadirApAnamattazAmbAdikumArakadarthitIpAyanakRtaM dvArikAnAzanidAnam , kRSNa-balabhadrakRtA viphalA dvIpAyanakSamApanA, dvIpAyanasyAgnikumAradevatvenopapAtazca / punarnemijinasya samavasaraNaM dharmadezanA ca / zAmbAdikumAra-rukmiNyAdidevInAM pravrajyAgrahaNam , dvIpAyanajIvadevakRto dvArikAdAhazca / dvArikAdAhovRttayorhari-halinoH pANDumathurAM gacchatohastinApuraparisare bubhukSitaM kRSNaM muktvA''hAragrahaNArthanagarapraviSTabalabhadrakRto dhArtarASTrasainikaparAbhavaH / tato'gre kauzAmbavane tRSitaM kRSNaM muktvA balabhadrasya jalAnayanAtha gamanam , prasuptasya kRSNasya vAmapAde hariNabhrAntyA jarAkumArakRto bANakSepazca / svavANaviddhaM bhrAtaraM kRSNaM jJAtvA jarAkumArasya paritApaH, kRSNAdezAd jarAkumArasya pANDumathurAM prati kSipraM prayANam , kRSNamaraNaM ca / 307 308-11 311-21 311-14 314 314-16 316 317 318-19 319-20
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayAnukramaH / . [21 kRSNaM mRtaM dRSTvA balabhadrasya vilAponmAdau / siddhArthasArathidevapratibuddhasya balabhadrasya pravrajyAgrahaNa-devalokagamanasUcanam / 320-21 38. naSTamRtarodanAdinairarthakyAdhikAraH / 321-26 mRtarodananairarthakyaviSayakAkhyAnakanAmanirUpaNam / 321-22 111. bharatAkhyAnakam / / 322 RSabhajinanirvANazokagrastamahatsvararodakabharata-saudharmendrarudananararthakyajJApakamAkhyAnakam / 112. sagarAkhyAnakam / 322-25 pitra ivilasatpaSTisahasrasagaracakriputrapRthvIbhramaNA-'STApadaparikhAkhanana-jvalanadevakRtadahana-brAhmaNakR taSaSTisahasraputramaraNayuktipUrvakanivedanaprasaGgaprarUpakaM rodananairarthakyakhyApakamAkhyAnakam / 113. padmAkhyAnakam / 325-26 rAma-lakSmaNagADhabhrAtRsneha nivedakazakravacanAzraddhAnadevamAyAvikurvitAsadrAmamaraNakathanazravaNAnantaramRtalakSmaNasnehavazarAmakRtaladamaNakalevarodvahanarAmasArathijIvadevakRtarAmapratibodha-rAmapravrajyA-ni rvANaprasaGgagarbha rodananairarthakyaprarUpakamAkhyAnakam / 39. pandhukRtrimasnehatvAdhikAraH / 326-44 bandhujanazatrubhavanaviSayakAkhyAnakanAmanirUpaNam / 326 114. ravikAntAkhyAnakam / . 326-29 citranAmAmAtyena pratibodhArtha pradezirAjJaH kezigaNadharavyAkhyAnaparSadi nayanam / 326-27 jIvAstitva-parabhavAstitva-saddharmapratipattiviSayakA pradezirAja-kezigaNadharayoH praznottararUpA carcA. pratibuddhapradezirAjJo gRhidharmasvIkArazca / / 327-28 bhogavilAsakAGgiNyA ravikAntArAzyA dharmaratapradezirAjJa upavAsapAraNake viSamizrAhAradAnam , samabhAvamRtapradezirAjJo devalokagamanaM ca / 328-29 115. culanyAkhyAnakam / 329-31 brahmarAjAvasAnAnantarakumAra-rAjyarakSakabrahmarAjamitradIrgharAjJo brahmarAjapalyAM calanyAmAsaktiH, dIrgharAjasnehAntarAyabhUtanijaputramAraNavyavasitaculanIkapaTakalanapaTunA brahmarAjamantrigA dhanurmAnA kRtA brahmadattarakSA ca / 329-31 koNikAkhyAnakam / 331-34 seNaganAmakakurUpamantriputraparihAsAdikartRsumaGgalanAmakarAjaputrarAjyAvApti-segagatApasadIkSA - mAsopavAsAntaraikadinamojisegagatApasoparibhaktimatsumaGgalarAjakRtA''hAragrahaNaprArthanA-''hAragrahaNArthAgamanasamayAtIvaglAnIbhUtasumaGgalarAjAnucarakhisitasegagatApasakRtamumaGgalavadhanidAnakaraNa-sumaGgalase gagavyantaradevalokotpattikhyApikA kogika-zreNikapUrvabhavakathA / 331-32 sumaGgalarAjajIvasya zreNikatvenotpattiH / zreNikarAjJIcellaNAyAH seNagatApasajIvagarbhamudvahantyAH zreNikamAMsabhakSaNadohadasya dhIdhanAbhayakumAramantrikRtA sAntvanA / segagatApasajIvasya zreNika
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 ] savRttikasya AkhyAnakamaNikozasya 332-34 334-43 335-37 337 cellagAputrakoNikatvena janma / zregikamAMsabhakSaNadohadanimittakhinnayA cellaNayA kRtaH koNikasya janmAnantaramazokavATikAyAM parikSepaH / putravatsala zreNikasya celagAM pratyupAlambhaH koNikaparipAlanaM ca / cellagAsakAzAdAjanmAnubhUtanirmamatvaM zreNikakRtaM manvAnena kogikena kRtaH zreNikasya kArAgRhakSepaH / cella gAjJAtasadbhAvamudabhUtapitRbhakti kogikaM svaprati dhAvantaM dRSTA 'mAraNArthameSa Agacchati' iti zaGkitamanasaH zregikasya viSabhakSaNaM maraNaM ca / zreNikakogikayornanarakagamanam / zaGkhAkhyAnakam / zaGkharAjJo dattakavaNikputrasakAzAta kalAvatIcitraphalakadarzanam / dattavarNitazaGkharAjaguNAkRSTavijayabhUpatinA svaputryAH kalAvatyAH zaGkhapure preSaNam / zaGkharAja-kalAvatyovivAhaH / gurvigIkalAvatInayanArthAgatavijayabhUpatipuruSANAM zaGkhapurAgamanam , dattagRhAvasthAnam , prathamadRSTakalAvatyai jayasenakumArAdipradattaprAbhRtasamarpaNaM ca / nijabhrAtRjayasenapreSitakaTakayugalAvalokanajAtaharSAyA bhrAtRsnehagarbhamanAmagrAhaM pralapantyAH kalAvatyA upari kuzaGkitena zaGkharAjJA guviNyAH kalAvatyAH kRtamaraNyapreSaNam , asahAyAyAH kalAvatyAH zaGkharAjapreSitacANDAlanArIbhiH kRto bAhucchedaH, prasUtaputrAyai kalAvatyai tacchIlaparituSTasindhudevyA nUtanabAhuyugaladAnaM ca / saputrAyAH kalAvatyAstApasAzrame'vasthAnam / jJAtasadbhAvasya zaGkharAjJaH paritApo maraNapratijJA ca / amitatejaAcAryadezanA, amitatejaAcAryakathanAvagatakalAvatImelApakena zaGkharAjJA kAritaM kalAvatyanveSaNaM ca / kalAvatyAH punarAgamanam / kramega putrAya rAjyaM dattvA dvayoH pratrajyAgrahaNaM devalokagamanaM c| 118. kanakaketvAkhyAnakam / "cirarAjyasukhopabhoganimittaM jAtaputramArakakanakaketunRparAjJIpadmAvatIvijJaptasya poTilAnAmakasvapatnIjAtaputrIparAvartanakaraNarakSitakanakadhvajanAmakarAjakumArasya tetalisutanAmakamantrigo maraNAnantaradevatvenotpannena poTTilAjIvadevena kRto devamAyAprabhAvAt kanakadhvajakRtApamAnA'nekaprakArA tmaghAtarakSaNAdiprasaGgAnantaradharmapratibodhaH / " ityetatkathAvastumayamAkhyAnakam / 40. dhn-dhaanyaadivissykshokaapaarthktaadhikaarH| zokaparityAga-dharmakartavyapratipAdanam / zokakaraNAniSTaphalaprarUpakAkhyAnakanAmanirUpaNam / 338-39 340-43 343-44 344-50 314-45 345 119. sAvitryAkhyAnakam / bhRgubrAhmaNa-sAvitrIbrAhmaNIyugalasambhUtaputrasaptakamadhyAt paJcadinAbhyantaraM pratidinaikaikaputramaraNakrameNa paJcaputramaragAt putrazokavihvalAM nirvastrAM pralapantI sAvitrI prati zrIvIrajinakRtaH pratibodhaH, bhRgu-sAvitrI-tatsArathInAM pravanyAgrahaNam , bhaginItRtIyazeSaputradvayasya gRhidharmapratiprattizca /
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120. 121. viSayAnukramaH / [ 23 manyAkhyAnakam / 345-47 anyonyAtIvasnigdhabhAnumantri-tatpatnIsarasvatIyugalasnehaparIkSArthacandrasenarAjajJApitamantrikRtrimamaraNodantazravaNAnantaramRtAM sarasvatI jJAtvA saduHkhacandrasenanRpavihitakSamApanApUrvakaprArthitabhAnumantriNo maraNavyavasAyoparamaH / bhAnumantriNaH sarasvatyasmAM pratyahaM pUjAkaraNam | anekavarSavyatikrame sarasvatyasthivisarjanAtha gaGgAtIramupAgataM rudantaM bhAnumantriNaM dRSTvA viharaNArtha sakhIbhiH sArdhaM tatrAgatAyA vArANasIrAjaputryAH pRcchA / jJAtabhAnuvRttAntAyA rAjaputryAH pUrvabhavasarasvatIjIvAyA jAtismaraNam / tato bhAnumantri-vArANasIrAjaputryorvivAhaH, rAjyasukhopabhogaH, ante cAraNazramaNapratibodhitayoH putranihitarAjyayordvayoH pravrajyAgrahaNaM devalokagamanaM c| 345-47 kulAnandAkhyAnakam / 347-48 "atIvamnehamugdhatvAt sarpadaSTatribhuvanatilakAnAmarAjJImRtakavAkasyAraNyavAsinaH kulAnandAbhidhAnarAjJo mRtapuruSazabavAhinyAstatraivAraNyasthitAyA nAryAH sakAzAd vidagdhanarakArApitaH pratibodhaH / " ityetatkathAvastumayamAkhyAnakam / / jinamatabhAvitAnAM saMsArAsAratAvijJAnAM mAnasikazokasyApyakaraNatApratipAdanam , tadviSayakabhavyakuTumbAkhyAnakanirdezazca / 349 122. bhavyakuTumbAkhyAnakam / 349-50 sundaranAmakakarSaka-manoramAnAmakakarSakapatnI-manorathanAmakaputra-sUmikAnAmakasnuSAtmakasya svagRhAdikarmA'pramAdino'pi nirmohatvAdanAsaktatvAcca 'bhavyakuTumba'itikhyAtanAmnaH karSakakuTumbasyA nAsaktiprasaGgasandarzakaM rUpakarUpamAkhyAnakamidam / 41. vivekijanasvakRtakarmodayopanataduHkhAdhisahanAdhikAraH / 351-68 samyagduHkhasahanaviSayakAkhyAnakanAmanirdezaH / 351 123. pAkhyiAnakam / 351-52 pArzvakumArajanmayuvAvasthAprApti-kaDhatApasArabdhapaJcAgnitapogvalasarpanamaskArazrAvaga-pArzvakumArapratrajyA-dhyAnasthapArzvajinoparyagnikumAradevatvotpannakaDhatApasakRtopasarga-nAgarAjalotpannasarpajIvadevakRto pasargarakSAdiprasaGgamayaM saMkSipta pArvajinAkhyAnakamidam / 124. vIrAkhyAnakam / 352 zrIvIravardvamAnasvAmino dIkSAnantaraM jaghanya-madhyamotkRSTopasargAdhisahanaprasaGgasUcAmAtramAkhyAnakam / 125. gajasukumAlAkhyAnakam / 352-54 samarUpamuniSaTkapratilAbhanAnantaraM nemijinaM prati devakyA muniSaTkaviSayikI pRcchA / nemijinAt taM muniSaTkaM svaputraSaTkameva vijJAya devakyAH paridevanam / vAsudevArAdhitadevadattavaraprabhAvAd gajasukumAlasya janma / gajasukumAlasya pravrajyA-kAyotsargAvasthAna-nirvAgagamanAni. somazarmaNaH ziraHsphoTazca / 353-54
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 ] 126. metAryAkhyAnakam / dIpajvalanaparyanta niyama kAyotsargasthitasya daMza-masakopasargapIDitasya candrAvataMsakanRpasya kAyotsargapAraNAnantaraM mRtyuH | rAjyazrImanicchato'pi municandrasya svajanAdyuparodhena rAjyAbhiSekaH / svaputrarAjyAprApya santuSTapadmAvatI devI kRta viSaparibhAvitamodakaprasaGgato municandrarAjJaH pratrajyAgrahaNam / municandrasahitasya gurorakhe ujjayinyAgatasAdhukathita ujjayinInRpakumAra - purohitaputrakRtazramaNaviTambanAvRttAntaH / nijabhrAtRputraduzceSTitaM vijJAya labdhagurvAjJasya municandramunerujjayinIgamanam / municandramunikRto rAjaputra- purohitaputrAGgabhaGgaH / municandramunyupAlambhitasya sAgara - candranRpasya kSamAprArthanA bAlyugalAGga samIkaraNaprArthanA ca / 'zubhabhAvapravrajyAgrahaNaM vinA bAlayugalAGgasamIkaraNaM na kariSye' iti municandramuninizcayAd dvayorbAlayoH pravrajyAgrahaNam, navaraM jAtimadAdidoSakaluSitabhAvasya purohitaputrasya pravrajyAsevanam, ante dvayordevalokagamanam / jAtimadadoSakarmodayena purohitaputrajIvadevasya mAtaGgagRhe janma / mAtaGginyAH zreSThinyA saha snehasambandhena zreSThinyAzca nindutvAt zreSThinIjAtamRtaputrI sthAne mAtaGginIkRtaM samakAlajAtanijaputraparAvartanam / mAtaGgaputrasya zreSThaputratvena prasiddhiH, vardhApanakAdi, metAryanAmAbhidhAnakaraNaM ca / svapratibodhanArthapUrvaprArthitarAjaputrajIvadevakRtaM tAruNyabhAvajuSo metArthasyAnekadhA svapneSu pratibodhanam / metAryasya dharmAnabhimukhatAM vijJAya vivAhasamaye mAtaGgasakAzAd devakRto'patyaparAvartanapracchannabhedaH, mUlapitrA cANDAlenApakarSitasya metAryasya mAtaGgagRhAvasthAnaM ca / cANDAlagRhasthitasya metAryasya prakaTIbhUtarAjaputrajIvadevakRtaM svarUpadarzanam / metAryasya devapurataH svasaMsArAsaktikathanam, dvAdazavarSapazcAt pratibodhanArthaM vijJApanam, cANDAlaputrarUpanijAvarNavAdanirAsArthaM prArthanA ca / savRttikasya AkhyAnakamaNikozasya 127. sanatkumArAkhyAnakam / devapradattaratnotsRjanmeSa-vaibhAragirirathamArganirmANa-rAjagRhasamIpasamudrAnayanAdi prayoganimittazuddhIkRtAya metAryAya zreNikakRtaM kanyAdAnam / nava ( 9 ) patnIbhirvilasato metAryasya dvAdazavarSAtikrame devakRtaH pratibodhaH, metAryanavapatnIprArthitadvitIyadvAdazavarSasamayAnantaraM devapratibodhitasya sapatnIka - sya metAryasya pravajyAgrahaNaM ca / krauJcapakSigilitasuvarNayavAnveSaka suvarNakArapRSTasya krauJca jIvoparidayAlorajalpato metAryamuneH suvarNakArakRto mAraNAntikopasargaH, metAryamuneH kevalajJAnaM siddhigamanam, jJAtasadbhAvasya zreNikabhItasya sakuTumbasya suvarNakArasya pravavyAgrahaNaM ca / sanatkumArasya janma, mantriputra mahendrasiMhena saha vidyAbhyAsaH sakhyaM ca / prAptayauvanasya sanatkumArasya duHzikSitAzvato'pahAraH / sanatkumArAnveSaNArthaM nirgatasya subahusamayaM paryaTato mahendrasiMhasya sapatnIkena sanatkumAreNa saha melApakaH / mahendrasiMhapurato bakulamatokathita sanatkumAravRttAnte - duH zikSitAzvApahRtasyAraNyamadhye mUrcchitasya For Private Personal Use Only 354-62 355 356-58 359 360 360-62 362 362-67
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayAnukramaH / sanatkumArasya saptacchadavRkSAdhiSThAtRyakSena mAnasasaronIrasiJcanena svasthIkaraNam, sanatkumAravijJaptayakSasAhAyyAt sanatkumArasya mAnasasarogamanaM tatra snAnaka ca, tathA sanatkumArakRto'sitAkSayakSaparAjayaH, sanatkumArasya vidyAdharAdhipatvaM ca / bakulamatIpurato mahendrasiMhakathitaM sAmudrikazAstragataM naralakSaNazAstram / sanatkumArasya svanagarAgamanam rAjyAbhiSekaH, cakravartitvaM ca / indrakRtasanatkumArarUpaprazaMsA'zradadhadevayugalena kRtatrAhmaNarUpeNa kRtA snAnodyatasya sanatkumArasya rUpaprazaMsA / nijarUpaprazaM sAgarvitasanatkumArAdiSTatrAhmaNarUpadevayugalasya vastrAdyalaGkRtasaGkrAn tarogasanatkumAravairUpyadarzane khedaH / sanatkumArasyApi rogagrastasvazarIrAvalokanena saMvignasya pravrajyAgrahaNam / atitapasvinaH sanatkumArarAjarSeH pAraNakadinalabdhatathAvidhAhAradoSato'nekavyAdhigrastatA, katipayavyAdhInAM sAmAnyalakSaNanirUpaNaM ca / cikitsA nirIhabhAvasamyakprakArarogapIDA sahanena sanatkumArarAjarSeranekalabdhiprAptiH / indrakRtAM sanatkumAracikitsA nirIhabhAvaprazaMsAM zrutvA'zraddadhAnasya kRtazabaravaidyarUpasya pUrvAgatadevayugalasya sanatkumAramunicikitsAkaraNe niSphala AyAsaH / zabararUpadevayugalapurataH sanatkumArarAjarSerdravyabhAvavyAdhicikitsAviSayikI prarUpaNA, dravyavyAdhicaikitsye svalabdhinidarzanaM ca / prakaTarUpadevayugalakRtA sanatkumArarAjarSistavanA, ante sanatkumArarAjarSe devalokagamanaM ca / AkhyAnakamaNikozapaThanAdiphalarUpaH zAstropasaMhAra / TIkAkAraprazastiH / prathamaM pariziSTam, (vizeSanAmnAmanukramaH) / dvitIyaM tRtIyaM caturtha paJcamaM 27 " " 99 SaSThaM saptamaM " aSTamaM zuddhipatrakam / " " (vizeSanAmnAM vibhAgazo'nukramaH ) / ( prasiddhAprasiddhadezyA-'prasiddhaprAkRtazabdAnAmanukramaH ) / ( prAkRtAkhyAnakAntargatApabhraMzapadya saGgrahaH ) / ( varNakasaGgrahaH) / ( stuti-vandanAH) / ( subhASitagAthAnukramaH ) 1 ( sUktirUpapadyAMzAnukramaH ) / For Private Personal Use Only [ 25 363 363-65 365 367 368 369-70 371-84 385-92 393-97 398-99 400 400 401-12 413-15 416-22
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA pratiparicaya AkhyAnakamaNikoza savRtti kI kevala do hI hastalikhita pratiyA~ upalabdha haiM-eka zAntinAtha jaina jJAna bhaNDAra, khaMbhAta kI tADapatra para likhI huI, jise hamane prastuta sampAdana meM 'khaM0 ' saMjJA dI hai aura dUsarI prati jo kAgaja para likhI huI hai, yaha vijApura (gujarAta) meM sthita raMgavimalajI mahAgaja ke saMgraha kI hai jise hamane 10' saMjJA dI hai| 'khaM' saMjaka prati zrI zAntinAtha jaina jJAna bhaNDAra, khaMbhAta ke mUcipatra meM prastuta prati kA kramAGka 233 hai| patra saMkhyA 483, sthiti aura lipi sundara aura isa kI lambAI 30.2 aura cauDAI 2.2 iMca pramANa hai| prati ke anta meM likhAnevAle kI prazasti hai kintu isa meM lekhana saMvat nahIM hai| phira bhI tapAgaccha ke AdyAcArya jagaccandrasUri ke upadeza se unhIM ke kuTumba ke vyakti dvArA likhAI gaI hone ke kAraNa isa kA lekhanasamaya vikrama kI terahavIM zatI kA anta bhAga honA caahiye| lipi kA moDa bhI terahavIM zatI ke prAMta bhAga hI lagatA hai / grantha likhAnevAle kI prazasti isa prakAra hai prAgvATavaMzatilako'jani pUrNadevastasyAtmajAtraya iha prathitA babhUvuH / durvAramArakarikumbhavibhedasiMhastatrAdimaH salakhaNo'bhidhayA babhUva // 1 // dvitIyako'bhUd varadevanAmA, tRtIyako'bhUjjinadevasaMjJaH / so'nyecurAdatnajinendradIkSA nirvAgasaukhyAya mniissimukhyH||2|| ___ ajJAnadhvAntamUryaH sarabhasavilasaccaGgasaMvegaraGgakSoNI krodhAdiyodhapratihatisubhaTo jJAtaniHzeSazAstraH / nirvedAmbhodhimagno bhavikakuvalayodbodhanAdhAnacandraH kAlanA''cAryavaryaH sa samajani jagacandra ityAkhyayA hi // 3 // varadevasya saJjajJe vAlheviriti gahinI / yA'bhUt sadA jinendrAhikamalAsavane'linI // 4 // putrAstayoH sADhalanAmadheyA-'risiMhaityAya-vajrasiMhAH / vivekapAtrI sahaja ca putrI kuzIlasaMsargatarorlavitrI // 5 // sADhalasya priyA jajJe rANUriti mahAsatI / putrAstu pazca tatrAyo dhINAkhyaH zuddhadharmadhIH // 6 // dvitIyaH kSamasiMhAkhyo, bhImasiMhastRtIyakaH / devasiMhAbhidhastuyoM, laghurmahaNasiMhakaH // 7 // kSemasiMhAbhidho devasiMhaca bhavabhIrukaH / zrIjagaccandrasUrINAM pArzve vratamazizriyat // 8 // dhINAkatya kaTTarnAma patnI moDhAbhidhaH sutaH / anyeyuH mugurorvAkyaM dhINAkaH zrutavAniti // 9 // __ bhogAstuGgataraGgabhaGgabhidurAH sandhyAbharAgabhramaupamyA zrInalinIdalasthitapayololaM khalu prANitam / tAruNyaM taruNIkaTAkSataralaM premA taDitsannibho jJAtvaivaM kSaNikaM samaM vidadhatAM dharma janAH ! musthiram // 10 // majjJAnayukto niyatavRpo'pi bhavenmahAnandapadapradAyI / tatrApi ca svA-'nyavibodhakArItyAhuH zrutajJAnamihottamaM hi // 11 // tacca kAlamatimAnyadoSataH pustakeSu bhuvanaikavatsalaiH / pUrvasUribhiratho nivezitaM tad varaM bhavati tasya lekhanam // 12 // evaM nizamya tena nyAyopArjitadhanena dhanyena / AkhyAnakamaNikozasya pustako'yaM vyadhAyi mudA // 13 //
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA yAvaddAruNaduHkhalakSajaladapradhvaMsacaNDAnilo rAgadveSamadAndhasindhurahariH svargApavargapradaH / ajJAnadumapAvako vijayate zrIjainarAjAgamastAvannandatu pustako'yamanizaM vAvacyamAno budhaiH // 14 // // maMgalaM mahAzrIH // cha / uparokta prazasti kA bhAvArtha isa prakAra hai----- prAgvATa ( poravADa) vaMza meM tilaka ke samAna pUrNadeva nAmake zreSThI ke salakhaga, varadeva aura jinadeva nAmaka tIna putra the| jinameM se tIsare putra jinadeva ne saMsAra ko chor3akara dIkSA grahaNa kI aura sarva zAstroM meM pAraMgata hone ke bAda ve kramazaH AcArya bane / inakA nAma jagaccandrasUri prasiddha huaa| (yaha bahadgacchIya AcArya dIrgha kAla taka AcAmla tapa karate rahe jisase inakA upanAma 'tapA' paDA aura unakI ziSyaparamparA tapAgacchIya nAma se prasiddha huI / ) pUrNadeva zreSThI ke dvitIya putra varadeva kI vAlhevI (vallabhadevIvallahaevI-vAlhevI) nAmaka patnI se sADhala, arisiMha aura vajrasiMha nAmake tIna putra tathA sahajU nAmakI eka putrI, isa prakAra cAra santAneM huI thiiN| varadeva ke prathama putra sADhala ko rANU nAmakI patnI se dhINAka, kSemasiMha bhImasIMha, devasiMha aura mahaNasiMha nAmake pAMca putra hae the / unameM se kSemasiMha aura devasiMha ne jagaccandra sUri ke pAsa pravrajyA grahaNa kI thii| sADhala ke prathamaputra dhINAka kI kaDU nAmaka patnI se moDha nAmakA putra huA thaa| eka dina dhINAka ne "bhoga, lakSmI, AyuSya, yauvana aura prema kSaNika hai, zrutajJAna kA prAdhAnya hai aura zAstroM ko kaMThastha rakhanA kaThina hone se pustakalekhana Avazyaka dharma hai" aisA guru kA upadeza sunakara apane nyAyopArjita dravya se yaha AkhyAnakamaNikoza nAmaka grantha likhavAyA / jaba taka dAruNa duHkha, rAga-dveSa aura ajJAna kA nAza karanevAle tathA svargApavarga denevAle jainAgama vidyamAna haiM taba taka vidvAnoM dvArA par3hA jAtA huA yaha grantha zobhA detA rhe| uparokta prazasti se yaha siddha hotA hai ki isa 'khaM0' saMjJaka prati kA lekhana kharca dene vAle jagaccandrasUri ke gRhasthAzrama ke bhAI varadevake pautra dhINAka haiM / AcArya jagaccandra ke gRhasthAvAsa kA nAma, vaMza, pitA kA nAma Adi kI jAnakArI kevala isI prazasti meM milatI hai / ataH yaha prazasti aitihAsika dRSTi se vizeSa mahattvapUrNa mAnI jA sakatI hai / prastuta grantha ke saMpAdana meM isa 'khaM0" pratiko prAdhAnya diyA gayA hai| "20' saMjJaka prati yaha prati vikrama kI satarahavIM sadI meM kAgajapara likhI gaI hai / varSoM pahale isa prati ko vijApura se maMgavAkara isakA 'kha' saMjJaka prati ke sAtha milAna kara ise vApasa bheja diyA thaa| usa samaya isakA paricaya likhanA raha gyaa| aba isakA pUrA paricaya likhane ke lie prati ko punaH vijApura se takAla lAnA kaThina hai / sAmAnyataH jainaparamparA kI 17 vIM sadI kI jo hajAroM pratiyA~ upalabdha haiM, yaha bhI usI prakAra kI hai| prastuta saMpAdana meM isa prati se sAta sthAnoM para zuddha aura upayogI pATha mile haiN| jinheM mUla meM hI rakhA hai| isake atirikta TippaNI meM isake pAThabheda bhI de diye haiN| ina pAThabhedoM kI saMkhyA pramANa meM alpa hai| 'khaM0' saMjJaka prati ke zuddha evaM prAcIna hone para bhI '20' saMjJaka prati ke kAraNa grantha ke saMzodhana meM vizeSa anukUlatA isaliye rahI ki kahIM kahIM 'khaM0' prati ke patra jIrNa hokara donoM chorase kaTa gaye haiN| aise traTita sthaloM kI pUrti isa pratike AdhAra se kI gaI hai / pR. 121 Ti. 1, pR. 223 Ti. 3, pR. 229 Ti. 1 aura 1. pR. 35 Ti. 1, pR. 37 Ti. 1, pR. 10. Ti. 1, pR. 269 Ti 1 //
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratiparicaya aura pariziSTaparicaya [ 3 saMzodhana uparokta do pratiyoM ke AdhAra se saMpAdana karate hue jahA~ kahIM donoM ke pATha azuddha the una ke sthAna para hamane mUla meM svakalpita zuddha pATha rakha diye haiM aura una pAThoM para TippaNI kA aMka dekara nIce TippaNI meM donoM pratiyoM ke saMketa diye haiN| arthAt jisa TippaNI meM 'khaM0' aura '20' donoM saMketa mudrita hoM vahA~ mUla meM chapA huA pATha ko saMpAdaka dvArA kalpita hai aisA samajhanA / isa prakAra ke sthala kula gyAraha haiN| jahA~ TippaNI meM pratisaMketa ke sthAna meM 'prato' zabda likhA ho vahA~ bhI mUla pATha saMpAdaka kA hI samajhanA cAhiye aura 'prato' kA artha 'khaM0' aura '20' samajhanA cAhie / '20' saMjJaka prati ke milane ke pahale hamAre sAmane kevala khaM0' saMjJaka hI prati thI ataH usI ke AdhAra se pAThasaMzodhana karate samaya 'pratau' aisA likhA gayA thaa| bAda meM '20' saMjJaka prati ke milane para bhI 'pratau' saMketa kAyama rakkhA gayA hai / aise kevala cAra sthala haiM / Upara batAye gaye gyAraha sthala aura ye cAra-isa prakAra kula 15 sthaloM meM hamane svayaM pATha ko zuddha kara ke mUla meM diyA hai aura donoM pratiyoM ke pATha nIce TippaNI meM nirdiSTa kiye haiN| isake alAvA apanI ora se jor3e gaye mUla pAThoM ko [ isa prakAra ke koSThaka meM rakhA hai / jahA~ kahIM azuddha pATha mile haiM unheM usI taraha rakhakara hamane apanI ora se kalpita zuddha pATha ko ( ) isa prakAra ke koSThaka meM rakhA hai| pariziSTaparicaya prathama pariziSTa (pR. 371 se 384 ) isa grantha meM Aye hue vizeSanAmoM kA paricaya akArAdi kama se pRSThAMkoM ke sAtha de diyA hai / dvitIya pariziSTa (pR. 385 se 392) yahA~ prathama pariziSTa meM Aye hue vizeSa nAmoM ko kula aThAsI vibhAgoM meM vibhakta kara ke una vibhAgoM ko akArAdi krama se de kara pratyeka vibhAga meM samAviSTa vizeSa nAmoM kI sUcI akArAdi krama se dI gaI hai| tRtIya pariziSTa (pR. 393 se 397) prasiddha aura aprasiddha jo koI dezya zabda isa grantha meM mile haiM ve saba (de0) saMketa kara ke de diye gaye haiM / A0 zrI hemacandrAcAryakRta dezInAmamAlA meM jo zabda nahIM Aye haiM unheM * isa prakAra ke cihnoM se cihnita kiyA hai| unake artha aura pRSThAGka bhI de diye haiM / isake atirikta 'pAiasaddamahaNNavo' meM jo prAkRta zabda nahIM haiM una zabdoM kA saMgraha bhI yahA~ kiyA gayA hai / unakA artha aura pRSThAGka bhI diyA hai / 1. pR.17 Ti. 1, pR01.. Ti. 2, pR.101 Ti. 2, pR0106 Ti. 1, pR0106 Ti. 2, pR.122 Ti. 1, pR.123 Ti. 1, pR0123 Ti. 2, pR.167 Ti. 1, pR.181 Ti. 3, aura pR0225 Ti. 1 // 2. pR. 113 Ti. 1, pR. 228 Ti. 1, pR. 255 Ti. 2, pR. 353 Ti. 1 //
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA caturtha pariziSTa (pR. 398 se 399) prastuta grantha meM AI huI tIna apabhraMza kathAoM ke sivAya prAkRta kathAnakoM meM jo bhA apabhraMza padya Aye haiM unakA saMgraha isa pariziSTa meM kiyA gayA haiN| isa pariziSTa meM nimna apabhraMza padya chUTa gaye haiM.. pR. 81 padyAMka 1, pR. 137-38 pa.8, pR.136 pa. 2-3 / paMcama pariziSTa (pR. 400) yahA~ granthAntargata RtuvarNana, tathA naga, nagara, yuddha, anurakta-viraktanArI, yuvatI, nagarapraveza, sArtha, skaMdhAvAra Adi varNanoM kA nirdeza patrAGkoM ke sAtha kara diyA hai| paSTa pariziSTa (pR. 400) tIrthakarAdi kI stutioM kA nirdeza isameM kiyA gayA hai| saptama pariziSTa (pR. 401 se 412) isa grantha meM se cunakara kula 383 subhASita padyoM kA unake viSayoM kI sUcanA ke sAtha sthalanirdeza karake isa pariziSTa meM saMgraha kiyA gayA hai| aSTama pariziSTa (pR. 413 se 415) prastuta grantha meM se lokoktiyoM, siddhavAkya jesI kahAvatoM ke 122 padyAMzoM kA saMgraha prastuta pariziSTa meM kiyA gayA hai| inameM nimna 5 joDa lenA cAhie 1- 'porisavihavA jamhA daivaM pi chalaMti sappurisA / ' pR. 150 gA. 61 / 2"vijjAjuyANamahavA jaNANa samvattha kallANaM / ' pR. 179 gA. 2 / 3- 'ammApiUNamahavA hiyayamavacce hiyaM ceva / pR. 179 gA. 5 / 4- 'eguyarasaMbhavA vi hu na huMti kaiyA vi samasIlA / ' pR. 265 gA. 3 / 5- 'sIlarayaNe vigaTe na suMdara ubhayaloge vi / ' pR. 294 gA. 175 / abhyAsI pAThakoM ko ina padyAMzoM meM se logoM dvArA bolI jAtI kucha uktiyoM kA paricaya milegaa| zuddhipatraka (pR. 416 se 422) dRSTidoSa aura pramAda se mudraNa meM rahe hue kucha azuddha pAThoM kA zuddhipatraka de diyA gayA hai| zuddhipatraka ke chape jAne ke bAda bhI jo azuddhiyA~ hamAre dekhane meM AI unheM bhI yahA~ TippagI meM de diyA gayA hai| patrAi gAthAGka azuddha zuddha 16 paMkti-32 desasta desassa 1.3 31 vijayavAI vijiyavAI 13 jayANado jiNANado 1 nisesa nissesa 277 tui 326 kahijaI kahijjai 453 garUya 223 55 saMpaI saMpai patrAta gAthAGka azuddha zuddha 21 kumArI kumarI 244 paM. 7 RSidattA RSidattA , 8 'matsyamA matsya (makSikA malla' 246 22 pasattamaNo pasannamaNo saNiya- saNiya mahAmaha mahomuha 252 247 lalaka lalaka patrAGka gAthAha azuddha 262 12 kuNAsa kuNasu 263 zIrSake bhAvazalzA- mohAtamRta nAlocana- kugatipAta doSAdhi darzakAdhi 275 15 tANa tANa a 105 niveivaM niveiyaM 93 13. kamalameho kAlameho 32851 mari mAri garuya Jain Education Interational
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTaparicaya aura AkhyAnakamaNikoza mUlagrantha AkhyAnakamaNikoza mUla mUla granbha kI racanA prAkRta bhASA meM kevala bAvana gAthA meM AryA chaMda meM huI hai| isa meM 41 adhikAra haiN| pratyeka adhikAra ke pratipAdya viSaya ke sAdhaka AkhyAnakoM ke kathAnAyaka athavA nAyikA kA nAmamAtra kA kathana una una adhikAra kI mUla gAthA meM kiyA hai / isa se yaha sUcita hotA hai ki ye kathAeM anya kAgranthoM meM aura koparga paryAptamAtrAmeM prasiddha thiiN| kopa ke racayitAne kevala una una kathAoM ko vividha viSayoM ke sAtha saMbaddha karake una kathAoM kA viSayadRSTise vargIkaraNamAtra kiyA hai / eka yaha bhI prayojana hai ki grantha choTA honese smRti ke Upara vizeSa bhAra nahIM par3atA aura viSayakI dRSTise nanatkathAoM kA vargIkaraNa zramagoM ko yAda rakhanA sarala ho jAtA hai / TIkAkArane una sUcita kathAoM kA vivaraNa apanI kAvyAtmaka zailImeM kiyA hai| mUla grantha ke 41 adhikAroM meM kula 146AkhyAnakoM kA nirdeza granthakAra ne kiyA hai / unameM se 19 AkhyAnaka granthagata anyAnya AkhyAnakoM meM AjAne se vRtti meM kevala 127 akhyAnako kA hI kramAGka diyA huA hai| zeSa 19 AkhyAnakoM kA nAmollekha karake vRttikAra ne unheM kina AkhyAnako meM se liye jA~ya isakA sUcana bhara kiyA hai| una 19 sUcita AkhyAnoM kA vivaraNa isa prakAra hai sUcita AkhyAna kahAM 1 dhanyakAkhyAnaka (pR. 20) / davadannyAkhyAnakoM (AkhyAnakakramA -13) / 2 manoramAkhyAnaka (pR. 65) / sudarzanAkhyAnakarma ( A. kra. 43) / 3 vIramatyAkhyAnaka (pR.71)| davadantyAkhyAnako (A. kra. 13) / 4 zreNikAkhyAnaka (pR. 95) / seDuvakAkhyAnakoM (A. kra. 33) / 5 miNThAkhyAnaka (pR. 135) / nUpurapaNDitAkhyAnakameM (A. kra. 71) / 6 mRgAvatyAkhyAnaka (pR. 164) / citrapriyAkhyAnakameM (A. kra. 53) / . 7 mAthurAkhyAnaka (pR. 185) / bhAvaTikAkhyAnaka (A. kra. 73) antargatajinadattAkhyAnakameM / 8 kSullakamunyAkhyAnaka (pR. 226) / kSapakAkhyAnakoM (A. kra. 50) / 9 nandipeNAkhyAnaka (pR. 226) / zauryAkhyAnakoM (A. kra. 19) / 10 caNDarudraziSyAkhyAnaka (pR. 226) / caNDarudrAkhyAnakoM (A. kra. 52) / 11 dAmanakAkhyAnaka (pR. 238) / dAmanakAkhyAnakoM (A. kra. 45) / 12 candrAvataMsakAkhyAnaka (pR. 241) / metAryAkhyAnakameM (A. kra. 126) / 13 nandipeNAkhyAnaka (pR. 271) / zauryAkhyAnakameM (A.kra. 19) / 226 paM. 25 // 3 // 1 // 253 249 musaraya sasuraya" 329 9 prayatteNa payatteNa / 21. 8 kamalAmelA kamalAme- 255 322 tavANu bhA tavANubhA 351 zIrSake patanaduHkha panataduHkha sa lAsa 261 10 sunnata sunnata 370 25 ramaNIyA 'ramaNoyAH 16 kamalA kamalA , 15 ninvAhaM nimyAhaM 1. yadyapi mudraNameM atimagAthAkA kramAMka 53 hai kintu 31 kAkavAlI (pR. 226] mUlagAthA mUlagranthakI nahIM apitu TIkAkAraracita hai|
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6] prastAvanA 14 cArudattAkhyAnaka (pR. 285) / bhAvaTikAkhyAnaka (A. kra. 73) antargata caarudttaakhyaankmeN| 15 mitrANandAkhyAnaka (pR. 321) / bhAvaTikAkhyAnaka (A. kra. 73) antargata amaradattamitrANandA khyaankmeN| 16 rAmAkhyAnaka (pR. 325) / yAdavAkhyAnakama (A. kra. 110) / 17 bharatAkhyAnaka (pR. 343) / bharatAkhyAnako (A. kra. 23) / 18 zramaNyAkhyAnaka (pR. 347) / arhanakAkhyAnakoM (A. kra. 100) / 19 rAmAkhyAnaka (pR. 347) / yAdavAgnyAnakameM (A. kra. 110) / granthake 41 adhikAroM ke nAma tathA AkhyAnakoM ke nAma aura pratyeka AkhyAnakoM ke kathAprasaMgoM kA vistRta viSayAnukrama diyA gayA hai| ataH jijJAsu pAThaka viSayAnukrama dekha leM aisA anurodha hai| AkhyAnakamaNikoza mUla ke kartA zrI nemicandrasari AcArya nemicandrasUri jaina zvetAmbara paramparAke suvikhyAta vizAla bRhadgaccha ke AcArya haiM / unakA samaya vikrama kA bArahavAM zataka sunizcita hai| unakI choTI baDI pAMca racanAoM meM se prastuta AkhyAnakamaNikoza aura Atmabodhakalaka ko choDa anya tIna racanAoM meM unakI paricAyaka prazasti milatI hai| una meM bhI " ratnacUDakathA" nAmaka kRti kI prazasti meM unakA paricaya zeSa do kRtiyA~ uttarAdhyayanavRtti aura mahAvIracariya kI apekSA adhika spaSTa hai| isa prazasti ke AdhAra se evaM AkhyAnakamaNikozavRtti kI prazasti ke AdhAra se aura AkhyAnakamaNikoza ke vRttikAra AmradevasUri ke ziSya nemicandrasUrikRta prAkRtabhASAnibaddha 'anantanAthacaritra' (aprakAzita) kI prazasti ke AdhAra se prastuta AcArya nemicandrasUri ke pUrvavartI AcAryoM kA krama isa prakAra hai-- bRhadgaccha meM (prA. vaDagaccha, vaDagaccha ) hue devasUri ( vihAruka) ke paiTTadhara nemicandrasUri ke paTTadhara udyotanasUri ke ziSya AmradevopAdhyAya ke ziSya nemicandrasUri prastuta mUla grantha ke kartA hai / ina nemicandrasUri ke dIkSAguru AmradevopAdhyAya the| aura unheM AnandasUri ke mukhya paTTadhara ke rUpa meM sthApita kiye gaye the / isa kA spaSTIkaraNa isa prakAra hai ___ uparokta udyotanasUri ke samakAlIna sagacchIya pAMca AcArya the / 1 yazodevasUri 2 pradyumnasUri 3 mAnadevasUri 4 devasUri aura 5 ajitadevasUri / ina pAMca nAmoM meM se prathama cAra ke nAma AkhyAnakamaNikoSakArakRta "ratnacUDakathA" nAmaka grantha kI prazasti meM milate haiN| pAcavA~ nAma AkhyAnakamaNikozavRtti kI prazasti meM tathA vRttikAra AmradevasUri ke zaSya nemicandrasUrikRta anantanAthacarita kI prazasti meM milatA hai| ye pAMcoM AcArya udyotanasUri ke samakAlameM vidyamAna the 1. yaha prantha vijayakumudasUri dvArA sampAdita hokara prakAzita ho cukA hai| 2. pravacanasAroddhAra (prakAzita) ke kartA ye hI nemicandrasUri hai| 3. devasUri satata udyatavihArI hone se unake pIche vihAruka aisA vizeSaNa lagAyA jAtA thaa| itanA hI nahIM kintu unakI ziSyaparamparA meM bhI kitaneka sAdhu ko vihAruka kahA jAne lagA thA / 4. yahAM paTTadhara ke rUpa meM batAye gaye AcArya apane pUrva AcArya ke dvArA dIkSita ye yA nahIM yaha jAnane ke lie koI sAdhana upalabdha nahIM hai|
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ AkhyAnakamaNikozamUla ke kartA nemicandrasUri aisA hamArA nizcaya nahIM kintu anumAna mAtra hai| pAMcave AcArya ajitadevamUri ke paTTadhara AnandasUri ke tIna paTTadhara AcArya ho gaye haiN| eka nemicandrasUri (AmradevopAdhyAya ke ziSya aura isa grantha ke mUlakartA) dUsare pradyotanasUri aura tIsare jinacandramari ( AkhyAnakamaNikoza ke vRttikAra AmradevamUri ke guru ) / mUlakAra nemicandrasUri ne apane kisI ziSya kA ullekha nahIM kiyA aisI avasthA meM isa viSaya meM vizeSa kahanA kaThina hai / kintu unake ratnacUDakathAnAmaka grantha kI prazasti meM prathama prati ke lekhaka rUpase pradyumnasUri ke dharmapautra yazodevagaNi kA nAma milatA hai| ye yazodevasUri A0 ma0 ko0 vRttikAra AmradevasUri ke tIsare ziSya haiM / aura AmradevamUri ne apane paTTadhara ke rUpa meM sthApita AcAryoM meM inakA cauthA nAma 'hai / yadyapi unhoMne uttarAdhyayanavRtti kI pratilipi karane meM sahAyaka rUpase sarvadevagaNi kA ullekha kiyA hai tathApi sarvadevagaNi unake ziSya the aisA phalita karanA kaThina hai / ___ A0 ma0 koSakAra nemicandrasUri ke baDe gurubhrAtA kA nAma municandra sUri thA esA ulekha svayaM unhoMne uttarAdhyayanasUtravRtti kI prazasti meM aura mahAvIracariyaM kI prazasti meM kiyA hai / prastuta mUla grantha kI racanA unhoMne gIpadavI ke milana ke pUrva kI thI / ataeva anya gAthA meM granthakAra kA nAma 'deviMda' likhA hai / isa antya gAthA kI vRtti meM vRttikAra AmradevasUri ne yaha spaSTIkaraNa kiyA hai / nemicandra sUri kI choTI baDI pAMca racanAe~ haiM 1. AkhyAnakamaNikoza mUla gAthA 52, 2. Atmabodhakulaka athavA dharmopadezakulakai gAthA 22, 3. uttarAdhyayanavRtti zlokasaMkhyA 12000, 4. ratnacUDakathA lokasaMkhyA 3081 aura 5. mahAvIracariyaM zlokasaMkhyA 3000 / ukta pAMca kRtiyoM ke atirikta anya koI kRti unhoMne nahIM kI, unakI racanAoM ko A. ma. koza ke vRttikAra AmradevasUri apanI prazasti meM aura AmradevamUri ke ziSya nemicandrasUri bhI apanI anantanAthacarita kI prazasti meM ginAte haiN| kintu ye donoM AcArya 'Atmabodhakulaka' kA ullekha nahIM karate / saMbhavataH mAtra bAisa AryAchaMda meM racI gaI yaha laghutama kRti unakI dRSTi meM sAdhAraNa sI rahI ho ata eva donoMne use ullekha yogya na samajhA ho| AkhyAnakamaNikoza kI antyagAthA kA uttarArddha aura Atmabodhakulaka ko antyagAthA kA uttarArddha ko dekhate hue aisA phalita hotA hai ki donoM ke kartA eka hI hone cAhiye / isIlie hamane isa laghukRti ko bhI unakI kRtioM meM zAmila kiyA hai / uparokta pAMca kRtiyoM meM se pahalI do prAkRta bhASA meM AryAchanda meM haiN| inakI racanA unhoMne sAmAnya muniavasthA meM vikrama saMvat 1129 ke pahale kI hai / isI lie unakI anya gAthA meM 'deviMda' pada milatA hai| tIsarI kRti uttarAdhyayana sUtra vRtti kI racanA unhoMne gaNI pada prApta karane bAda saMvata 1129 meM ko hai isalie unhoMne apanA nAma anta meM 'deveMdragaNi' diyA hai / isa uttarAdhyayana sUtra kI tADapatrIya evaM kAgaja para likhI gaI aneka pratiyoM kI prazasti meM inakA 1. yahA~ carcita tathyoM ke AdhAra ke lie ukta granthoM ke atirikta anantanAthacarita kI prazasti ko dekhanA cAhie / usa prazasti kA upayogI aMza AmradevasUri ke paricaya meM de diyA gayA hai // 2 saMghavI pADA jaina jJAna bhaMDAra-pATaNa meM prastuta kulaka kI do hastaprateM haiN| unameM isa kRti ke alaga alaga nAma milate haiM / dekho-pattanastha jaina jJAna bhaNDAra sUci (orienTala insTITayUTa vaDodarA dvArA prakAzita) pR0 65 vA tathA 114 vA // 3. pATaNa saMghavI pADe kI tADapatrIya prati meM 3500 zloka pramANa hai // 4. bhakkhANayamaNikosaM eyaM jo paDhai kuNai jhjogN| deviMdasAhumahiyaM airA so lahai apavaggaM / / (AkhyAnakamaNikoza) __ tAmA kuNasu kasAe. iMdiyavasago va mA tuma hosu / deviMdasAhumahiyaM sivasokkhaM jeNa pAvihisi / / (Atmabodhakulaka)
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8 ] prastAvanA nAma devendramaNi aura nemicandrasUri bhI milatA hai| saMbhava hai ki AcAryapadavI ke bAda svAyatta pratioM meM aura naI likhI jAnevAlI pratiyoM meM unhoMne svayaM apanA nAma nemicandrasUri likhavAyA ho yA unake ziSyoMne bhaktivaza aisA kiyA ho / uttarAdhyayana sUtravRtti AcAryazrI vijayamaMgasUri dvArA saMpAdita ho cukI hai / isa vRtti meM mUla sUtra kI vyAkhyA to / saMskRta meM hai kintu tadantargata kathAoM kI racanA prAkRta bhASA meM hai| ratnacUDakathA' nAmaka gadyapadyAtmaka prAkRta bhASA kA grantha unhoMne gaNIpada kI prApti ke bAda hI diyA hai| uttarAdhyayanavRtti kI taraha hI isa grantha kI bhI deviMdagaNI (devendra gANI) aura nemicaMdrasUri ( nemicandrasUri ina do nAmoM kA ullekha karanevAlI tADapatrIya pratiyAM milatI haiN| dekho, vijayakumudasUri sampAdita' (zrI tapAgaccha jaina saMgha khaMbhAna dvArA prakAzita prastuta grantha ( ramaNacUDarAyacaritha) kI prazasti ke pratyantara / isa saMpAdana meM anupayukta khetaravasI pADA pATaja bhaNDAra kI tADapatrIya prati meM granthakAra kA nAma nemicandrasUri likhA huA hai| mahAvIracaritra gadyapadyAtmaka prAkRta bhASA meM racanA hai| isakA racanAsaMvat 1941 hai / yaha grantha bhI hamAre pUjya guruvartha munizrI caturavijayajI dvArA sampAdita ho kara AtmAnaMdrasabhA, bhAvanagara dvArA prakAzita ho cukA hai| upara batAI gaI pAMca kRtiyoM meM se do kRtiyA~ gamipada ke pUrva aura do kRtiyA~ gaNipada ke bAda aura eka kRti AcArya pada ke bAda kI racanA hai| isake atirikta devandrasAdhu- devendragaNanemicandrasUri ke viSaya meM vizeSa jAnakArI hameM upalabdha nahIM hai| mUla granthakAra kI pUrvApara zramaNaparamparA meM se kucha anya jAnakArI bhI milane kI saMbhAvanA hai| parantu hama yahAM itane se saMtuSTa ho jAte haiN| AkhyAnakamaNikozani prastuta vRtti kA loka pramANa, racanAsthala, racanAsaMvat aura usa samaya ke zAsaka rAjA Adi kA paricaya Age vRttikAra ke paricaya meM diye gaye paricayaprazasti ke sArAMzase jAna lenA cAhie / mUla gAthA kI vRtti saMskRta bhASA meM hai| anya gata 127 AkhyAnakoM meM se 14, 17, 23, 39, 42, 64, 109, 121, 122 aura 124 ye dasa AkhyAnakoM ko chor3a zeSa 117 AkhyAnakoM (73 vA~ bhAvanikAkhyAnaka meM avAntara kathA ke rUpa meM AnevAlA cArudattacaritra ko chor3a) kI racanA prAkRta bhASA meM hai| isa meM se prAkRtagatha meM racA huA 47 vA~ caMDacUDAkhyAna aura prAkRta bhASA meM upendravajrA chaMda meM racA huA 123 kramAGkavAlA pArzvAkhyAna ke atirikta zeSa 115 AkhyAnakoM kI racanA prAkRta bhASA ke AryA chaMda meM hai / kahIM kahIM anya chaMdoM ke bhI prayoga haiM parantu vaha bahuta kama mAtrA meM hai / sAtha hI pratyeka adhikAra ke aMta meM una adhikAroM ke viSayadyotaka eka eka vasantatilakA chaMda bhI 1. devendragaNivemAmuddhRtavAn vRttikAM tadvineyaH / gurusodaryazrImanmunicandrAcAryavacanena // 'kaeNTalaoNga oNpha pAmalIpha menyuskrIpTsa ina da zAntinAtha jaina bhaNDAra kaMbe' orayenTala insTITyUTa - vaDodarA dvArA prakAzita pR0 113 114 | zrI nemicandrasUriruddhatavAn vRttikAM tadvineyaH / - vahI pR0 115 / saMghavI pADA bhaNDAra - pATaNa ke kramAGka 363 meM tathA saMgha bhaNDAra pATaNa ke kramAGka 52 meM nemicandrasUri nAma hai jaba ki saMghavI pADA bhaNDAra pATaNa kramAGka 387 tathA tapAgaccha bhaNDAra pATaNa kramAGka 11 meM devendragaNi nAma milatA hai ye sabhI pratiyAM sADapatra para likhI huI hai / 2. prastAvanA ke lekhaka ne granthakAra nemicandrasUri ko savRttika AkhyAnakamaNikoza ke kartA batAyA hai / yaha ThIka nahIM kAraNa nemicandrasUrine to kevala 52 gAthAvAlA mUla grantha hI racA hai / sAtha hI isI prastAvanA ke lekhakane nemicandrIya mahAvIracaritra kA racanA saMvat 1940 batAyA hai| yaha bhI ThIka nahIM usakA racanAsaMvat 1141 hai / unakA yaha kahanA bhI ThIka nahIM ki unheM upalabdha pratioM ke atirikta usa grantha kI anya kahIM bhI prati nahIM miltii| kyoM ki khetaravasI pADA jaina jJAna bhaNDAra-pATaNa meM milatI hai| dekho pasanastha jana bhANDAgArIya granthasUcI oriyenTala insTITayUT isa kI tADapatrIya prati . 1209 meM likhI huI vaDodarA dvArA prakAzita pR. 289-90 // 4
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ AkhyAnakamaNikozavRtti [ 9 saMskRta bhASA meM diye haiN| isake atirikta vRttikAra kA maMgala aura unakI prazasti saMskRta ke vividha chaMdo meM hai / isa prakAra vRtti kI bhASA saMskRta prAkRta aura apabhraMza hote hue bhI grantha kA bar3A hissA prAkRta meM hI racA huA hai / uparokta prAkRtetara bhASAnibaddha dasa AkhyAnakoM meM se 14, 17 aura 124 veM AkhyAnakoM kI racanA saMskRta gadya meM hai / zeSa sAta meM se 39, 64, aura 109 kramAMka vAle AkhyAnaka saMskRta ke anuSTup chaMda meM hai / 122 vA~ bhavyakuTumbAkhyAnaka 'prabodhinI' nAmaka chaMda meM hai prabodhinI kA paricaya AcArya hemacandrIya chaMdAnuzAsana meM milatA hai / isa chaMda ko jayakIrti ne 'vibodhitA' kahA hai / vRttaratnAkara meM isake viyoginI, aparavaktra, muralI, lalitA aura zikhAmaNI aise pAMca nAma milate haiM / aura chanda: kaustubha meM isakA 'sundarI' nAma AyA hai / yaha chaMda mAtrAvRtta aura varNavRtta jAti kA hai / zeSa tIna meM se 23 aura 42 kramAGkavAle dA AkhyAnaka apabhraMza meM haiM ( isa ke uparAnta 73 vA~ bhAvanikAkhyAna meM avAntarakathA ke rUpa meM AyA huA cArudattacariu kI racanA bhI apabhraMza meM hai / isa prakAra isa grantha ke tIna AkhyAnaka apabhraMza meM hai ) / 121 kramAGka vAlA kulAnandAkhyAnaka AryA chaMda meM hai / isakI 50 gAthAe~ hai / pratyeka gAthA kA pUrvArddha saMskRta meM aura uttarArddha prAkRta meM hai / ataH isa kI bhASA saMskRta-prAkRta hai / 20 va rukmiNyAkhyAnaka aura 21 va madhvAkhyAnaka kI eka hI kathA hai / ataH AkhyAnakoM kI saMkhyA 127 hote hue bhI AkhyAnaka 126 hI hai / 10 veM kramAGkavAlA candanAryAkhyAnaka tathA 65 vAM kaMbalasaMbalAkhyAnaka ina do ko vRttikArane nemicandrasUrikRta mahAvIracarita meM se akSarazaH guru ke bahumAnArtha liyA hai| yaha bAta vRttikArane AkhyAnakoM ke anta meM kI hai / 32 veM kramAGkavAlA bakulAkhyAnaka kI vizeSa ghaTanA jAnane ke lie vRttikArane nemicandrasUri kRta 'ratnacUDakathA' ko dekhane kA nirdeza diyA hai| isake atirikta 19 AkhyAnakoM ke anta meM una AkhyAnakoM ke antargata kI gaI kathAoM ke viSaya meM vizeSa jAnakArI ke lie graMthAntara ko dekhane kA nirdeza diyA hai isase aura isa grantha kI subhASita gAthAoM meM se kucha gAthAe~ prAcIna granthoM kI yA maukhika paramparA kI hogI' - esA bhI anumAna hotA hai ataH yaha grantha etadaviSayaka pUrva sAhitya ke asara se achUtA nahIM hai / vRttikArane jina 19 AkhyAnakoM ke aMta meM kathA ke vizeSa vivaraNa ke liye pranthAMtaroM ko dekhane kI siphAriza kI hai - vaha isa prakAra hai- AkhyAnakakramAMka 14 aura 113 veM ke aMta meM rAmacarita dekhane kA nirdeza hai| yahAM saMbhavataH vimalasUrikRta paumacariya abhipreta hai / 19, 20-21 aura 110 veM AkhyAnaka kI kathA harivaMza nAmaka grantha meM dekhane kA nirdeza hai / yaha harivaMza grantha bhI vimalasUri kA honA cAhiye / Aja yaha grantha upalabdha nahIM hai kintu isakA ullekha dAkSiNyacihna udyotanasUrikRta kuvalayamAlA ke prAraMbha meM kavivarjana meM milatA hai / 56 vAM AkhyAnaka Avazyaka meM, 66 vAM Avazyaka vivaraNa meM, 112 va uttarAdhyayana meM, 36 va nizItha meM, 17 aura 124 veM AkhyAnaka ko kramazaH 'mUlAvazyakagata saptAviMzatibhavanibaddha vIracarita' evaM 'vIrabRhaccarita' meM dekhane kA nirdeza kiyA hai| saMbhava hai, yaha donoM vIracarita Avazyakagata abhipreta ho / 46, 53, 71 aura 101 kramAGgavAle cAra AkhyAnakoM ko 'grandhAntaroM' meM tathA 77, 98, 99 aura 115 kramAka vAle cAra AkhyAnakoM ko kramazaH samaya, siddhAnta (gA. 17 meM) aura zruta meM dekhalene kA nirdeza hai / 1. 25 mulasAkhyAnaka kI 40 se 49 gAthAe~ AcArya hemacandrasUri ke guru devacandrasUrikRta mUlazuddhiprakaraNaTIkAgata sulakkhANu meM pranthAntarAvatAritapAThadyotaka bhaNiyaM ca' isa prakAra kI utthAnikA ke sAtha avatarita kI haiN| mUlazuddhiTIkA kA racanAsamaya vi saM 1144 kA hai / jaba ki prastuta vRtti kI racanA 1190 kI hai / jisa prakAra ye daza gAthAe~ devacandrasUri se pUrva kI nizcita hotI hai vaise hI anya gAthAe~ bhI pUrva pravAha se calI AtI hoM to yaha asaMbhava nahIM // For Private Personal Use Only
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10] prastAvanA ukta 19. aura kramAMka 32 vA ina 20 AkhyAnakoM ke atirikta zeSa 106 AkhyAnakoM meM bhI kucha AkhyAnaka aise haiM jinameM pratipAdya viSaya ke prasaMga ko choDakara zeSa prasaMgoM kA vivaraNa saMkSipta hai| granthagata 127 AkhyAnako meM se kucha AkhyAnaka pracalita jaina paramparA ke DhaMga se, kucha kukkuTAkhyAnaka (109) jaise ajena paramparA ke paurANika DhaMga se aura kucha laukika dRSTAnto kA anukaraNa karate hue likhe gaye haiN| ina sabhI AkhyAnakoM meM sAMpradAyika saMskAra kA prabhAva dekhA jAtA hai / rohiNyAkhyAnaka (15) kI kathAvastu, nandopAkhyAna nAmaka laghuracanA ke prAcIna pravAha kI dyotaka hai / anya lekhako ke jina nandopAkhyAnoM ko hamane dekhA hai ve prastuta grantha se arvAcIna hI mAlUma hote haiN| phira bhI isa kathA kA pravAha prastata grantha se bhI prAcIna hogA hii| abhayAkhyAnaka (4) meM caNDapradyota rAjA apanI putrI vAsavadattA ko saMgIta sikhAne ke liye udayana ko kahatA hai (gA. 229 se 236), yaha ghaTanA AvazyakacUrNi meM bhI milatI hai| isI taraha kI kathA bilhA kavi ke viSaya meM bhI milatI hai, yaha kathA bahuta samaya bAda kI hai| isameM nAyaka bilhaNa ko aMdhA aura nAyikA ko koDhI batAyA hai jaba ki yahA~ nAyaka ko koDhI aura nAyikA ko kAnI batAI hai| bAkI donoM hI racanAoM meM rAjA apanI patrI ko vidyAbhyAsa sikhAnA cAhatA hai kintu guru aura ziSyA ke mukhadarzana se ye eka dUsaroM meM Asakta na ho jAya isalie pratyeka ko anya ke vikalAMga hone kI bAta kahakara eka dUsare kA mukhadarzana varpA batAkara donoM ke bIca pardA DAla diyA jAtA hai kintu bAda meM bheda khula jAtA hai / dAnoM paraspara prema karane laga jAte haiM aura bAda meM vivAha bhI ho jAtA hai| isa taraha ke aneka pUrvapravAha lekhaka ko mile hoMge ! pratyeka AkhyAnaka ko kathAvastu ko anyAnya sAhitya ke sAtha tulanAtmaka dRSTi se dekhA jAya to aneka bAteM jAnane ko mila sakatI haiN| samayAbhAva se hama isa sAmagrI se pAThako ko vaMcita rakha rahe haiM, yaha hamArI majabUrI hai / prastuta racanA kA samaya gujarAta ke itihAsa kA suvarNa yuga thA / isa yuga meM gauravIroM, sajanItijJoM, mahAjanoM aura kalAgaruoM ne apane-apane kSetra meM siddhiyA~ prApta kI thiiN| isa bAta ke saiMkaDoM pramANa Aja vidyamAna haiN| isI prakAra gurjarezvara jayasiMhadeva ke vidyAprema se vizeSa protsAhita hokara jaina-ajaina vidvAnoMne saikaDoM maulika racanAe~ dekara jagat ko ciraRNI kara diyA hai / aise ajoDa sArasvata yugameM jaina zramaNoMne udyukta ho kara tattvajJAna, yoga, kAvyazAstra, vyAkaraNa Adi vividha viSayoM ke uccakoTi ke granthoM kA nirmANa kiyA hai| itanA hI nahIM Ama prajA ke jIvanastara ko dhArmika, naitika aura paropakArI banAne kI dRSTi se upadezAtmaka evaM dharmakathAtmaka saikar3oM granthoM kA nirmANa kiyA hai| saMskRta ke sivAya prAkRta, apabhraMza evaM gujarAtI bhASA meM granthoM kA nirmAga hone se usa sAhitya kA mahattva aura bhI bar3ha gayA hai| / prastuta grantha kA adhikAMza prAkRta meM hI hai| inameM tIna kathAnakoM kI racanA apabhraMza meM kI hai| prAkRta kathAnako meM bhI kahIM varNana ke rUpa meM aura kahIM subhASitoM ke rUpa meM apabhraMza kA prayoga kiyA hai (dekho pariziSTa 4 thaa)| prastuta grantha meM prAkRta bhASA kA koza banAne meM upayogI aprasiddha dezya zabda aura prAkRta zabda bhI ThIka ThIka pramANa meM mile haiM (dekho pariziSTa 3) / isa dRSTi se bhASAzAstra ke abhyAsiyoM ke lie yaha grantha kama mahattva kA nahIM hai / kAvyazAstra ke abhyAsiyoM ke lie bhI isa grantha meM prayukta virodhAbhAsAlaMkAra, gRhItamuktapadAlaMkAra, ileSAlaMkAra Adi alaMkAra, varNaka (dekho pariziSTa 5 vA) saMvAda aura prahelikA Adi jJAtavya sAmagrI avazya upalabdha hogii| 1. nandopAkhyAna kI jaina-ajaina kRtiyAM saMskRta, prAcIna gujarAtI evaM rAjasthAnI bhASA meM milatI hai| Jain Education Interational
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ AkhyAnakamaNikozavRtti aura vRttikAra AmradevasUri [11 ahiMsA, satya, dAna, tapazvaraNa Adi upadezAtmaka aura preraNAtmaka sAmagrI bhI isa meM paryApta mAtrA meM hai| sAtha hI vividha viSayoM kI subhASita gAthAe~ aura sUkta, grantha aura granthakAra ke gaurava meM cAra cA~da lagA dete haiM (dekho pariziSTa 7-aura 8 vA~ ) / saMskRta - prAkRta aura apabhraMza kI gadya-padya racanAoM meM vRttikAra kI siddhahastatA siddha hai hI tathApi 121 veM kulAnandAkhyAnaka ( jisakA pUrvArddha saMskRta meM aura uttarArddha prAkRta meM hai ) to unakI vaividhyapriyatA aura siddhakavitva kA paricAyaka hai / prastuta racanA meM saMskRtarUpa vajrasvAmi ke sthAnapara vairasAmi aisA prayoga saMskRta bhASA ke bIca kiyA hai / (dekho 'vairasvAmyAkhyAnakaM ' pR. 170 - 171 ) / tathA "muJcatyazrUNya jasaM maNakamRtividhau pazya sejjaMbhavo'pi " (pR. 321 padma 334 vA~ ) isa saMskRta padya meM maNaka aura sejjaMbhatra ina do prAkRta ke rUDha nAmoM kA prayoga kiyA hai / pR. 48 gAthA 59 meM Aye hue 'abbhiTTa' zabda meM vibhakti kA lopa huA hai' / pR. 140 gAthA 3, pR. 141 gA. 27 meM Aye hue 'arihavAsI' zabda meM dvirbhAva huA hai / prastuta vRttigata kathAnakoM meM kaI sthAna para gAthAoMkA prathama caraNa, caturtha caraNa aura uttarArddha ( tIsarA aura cauthA caraNa ) dhruvapadAtmaka milatA hai / yaha paddhati mahAbhArata purANa Adi saMskRta pranthoM meM, tathA uttarAdhyayana sUtra Adi prAkRta AgamoM meM evaM caritra granthoM meM Ama taura para apanAI gaI hai| kisI bhI saMpradAyagata kathA sAhitya meM usa kI paramparAgata mAnyatA kA asara pratyakSa yA parokSa meM honA svAbhAvika hI hai yAnI usa-usa saMpradAya ke deva, guru, dharma viSayaka zuddha mAnyatA ko samajhAne vAlA bhAva kathAvastu meM AtA hI hai / phira bhI isa mahAna grantha meM se kathAsAhitya ke vividha pahaluoM kI digdarzaka vividha sAmagrI abhyAsiyoM ko avazya prApta hogI, yaha nirvivAda hai / AkhyAnakamaNikoza ke vRttikAra Amra devari AmradevasUri ne grantha prazasti ke 1 se 13 padyoM meM apane gaccha tathA pUrvavartI AcArya devasUri, ajitasUri, AnandasUri aura isa grantha ke kartA nemicandrasUri ke saMbandha meM vizeSa jAnakArI na de kara kevala unake nAmoM kA hI smaraNa kiyA hai / isa se ina AcAryoM kA pArasparika kyA sabandha thA yaha bhI spaSTa nahIM hotA / yahA~ kevala mUlakAra kI anya racanAoM kA ullekha mAtra hai / khuda vRttikAra ke saMbandha meM bhI itanA hI jAnA jAsakatA hai ki ve mUlakAra nemicandrasUri ke gurubhAI jinacandrasUri ke ziSya tathA zrIcandrasUri ke bar3e gurubhAI the / vRttikAra ke nemicandra, guNAkara aura pArzvadeva nAmaka tIna ziSya the / jo prastuta racanA meM lekhana Adi meM sahAyaka the ( prazasti padya 30-31) / itanA hone para bhI vRttikAra ke ziSya nemicandraracita prAkRtabhASAnibaddha anantanAthacarita ( aprakAzita ) kI prazasti meM uparinirdiSTa AcAryoM kA krama isa prakAra hai 1- 2. yahA~ kevala udAharaNasvarUpa hI sthala batAyA hai / aura anya udvRttasvara saMdhI Adi prayoga bhI prastuta grantha meM milate haiM // 3. dekho pR 269-270 gA. 19 se 28 // 4. dekho pR 50 gA 105 se 108, pR. 115 gA. 19-24, pR. 233 gA. 144-49, pR. 269-70 gA. 19-28, pR. 272 gA. 18-22 aura pR. 267 gA. 153-60 // 5. dekho pR. 19 gA. 45-52, pR. 65-66 gA. 29-32, pR. 96 gA. 30-32, pR. 125 gA. 54-57, pR. 163 gA. 23-24, pR. 193 gA. 50-51, pR. 207 gA. 472-77, pR. 208-9 gA. 536-38, pR. 224-25 gA. 91-97, aura pR. 331 gA. 69-71 // 6. vikrama saMvat 1216 meM varddhamAnapura meM race gaye isa caritraprantha kI saM. 1494 meM kAgaja para likhI gaI ekamAtra prati hameM milI hai / For Private Personal Use Only
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12] - prastAvanA bRhadganchIya devasUrike vaMzame ajitadevasUri AnandasUri (paTTadhara) 2 pradyotanasUri (padhara) 3 jinacandrasUri (paTTadhara) 1 nemicandrasUri (paTTadhara) (A0ma0 ko0 mUlakAra) 2 zrIcandrasUri (zibhya) 1 AmradevasUri (ziSya) (A0ma0ko0 vRttikAra) haribhadramUri (ziSya) 1 haribhadasU. (mukhyapaTTadhara) 2 vijayasenasU. (ziSya-paTTadhara) 3 nemicandra. (ziSya-paTTadhara) 4 yazodeva. (zi0-50) 5 guNAkara (ziSya) 6 pArzvadeva (ziSya) samantabhadrasUri upara likhita paTTayaMtra jisa anantanAthacarita kI prazasti se liyA gayA hai usa prazasti ko upayogI Adya 18 gAthAeM aura 48 vI gAthA vAcakoM kI anukUlatA ke lie de rahA hUM asthi samunnayasAho svvuttmpttviriycchaao| sukaijuo bahusauNo sirivaDagaccho varataru vva // 1 // sumaNasamuNiMdasaMseviyakamo nAyanihiyamaNavittI / tammi pahU uppanno guru bva siridevasari ti // 2 // tassa'nayammi jAo niggaMthasiromaNo suvitto vi / siriajiyadevasUrI kayaMtabuddhI vi kAruNio // 3 // to sajAyA ANaMdasAriNo jaNiyajaNamaNANaMdA / tatto ya tini jAyA muNIsarA bhuvaNavikkhAyA // 5 // sirinemicaMdasarI paDhamo tesi na kevalANaM pi / avarANa vi samayasahassadesayANaM muNiMdANaM // 5 // jeNa lahuvIracariyaM raiyaM taha uttarajjhayaNavittI / akvANayamaNikoso ya rayaNacUDo ya laliyapao // 6 // vIo vIyasamuggayacaMdakalAnikkalaMkataNujaTThI / siripajjoyaNamUrI tivvatavaJcaraNakaraNarao // 7 // taiyA ya amayarasavarisasarisasadesaNAjaNANaMdA / jiNacaMdararipahuNo sasaharakarasarisajasapasarA // 8 // sacchatta-gurutta-gahIrayAhiM lIlAe jehiM nijiNiyA / phalihamagi-gayaNavitthara-duddhodahiNo gurutarA vi // 9 // . to tehiM dunni vihiyA niyayapae sUriNo bhuvnng(m)hiyaa| saralA vilasiracittA samunnayA daMtidaMta bva // 10 // 1. ina ajitadevasUri ke pUrvAcAryoM kI paramparA kA krama Age mUlakAra nemicandrari ke paricaya meM de diyA hai| 2. ye haribhadrasUri AmradevasUri ke gurubhAI zrIcandrasUri ke ziSya hai| 3. anantanAthacarita ke kartA // 4-5. ina do AcAryone A0 nemicandrIya anantanAthacarita kA saMzodhana kiyA /
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ AkhyAnakamaNikozavRttikAra AmradevasUri [13 siribhammaevasarI paDhamo tesiM samassirIbhavaNaM / gururayaNarohaNagirI sarassaIvAsavarakamalaM // 11 // jo akkhANayamaNikosavittiviyaraNakayatthakayalobho / sancodArajaNANaM cUDArayaNattamunvahai / / 12 / taha bIo sirisiricaMdasUrinAmo muNIsarI saMto / saMtosaparo sa-parovayArakaraNekkamaNavittI // 13 // siriammaevamarIhiM niyapae sUriNo kayA cauro / haribhaddarinAmo sigghakaI paDhamao tesiM // 14 // sirivijayaseNasarI bIo sasiteyakittibharabhUrI / egaMtarovavAsI takkA-'laMkAra-samayannU // 15 // uddAmadesaNajhuNipaDiyohiyasavvabhavvavisarassa / tassa kagiTTho sirinemicaMdabarI vi maMdamaI // 16 // tANa turIo jasadevasUrinAmo muNIsaro maimaM / lakkhaga-chaMdA-'laMkAra-taka-sAhitta-samayannU // 17 // sirivijayaseNamuNivaipayammi sirinemicaMdakhurIhiM / Thavio samaMtabhadAbhihANasUrI guNAvAso // 18 // saMsohiyaM ca sasamaya-parasamayannUhiM viusatilaehiM / jasadevasarimuNivai-samaMtabhaddAbhihANehiM // 18 // vRttikAra Amradevasarine apane tIna ziSyoM kA nAmollekha to prastuta vRtti kI prazasti meM kiyA hai| inake alAvA jina do apara ziSyoM kA ullekha anantanAthacarita kI prazastimeM (gA. 15, 17) milatA hai ve haiM- yazodevasUri aura vijayasenasari / vijayasenasUri ko unake saba ziSyoM meM pradhAna kahe gaye hai| vRttikAra ne pAMca ziSyoM meM se tIna ziSyoM ko apane paTTadhara ke rUpameM sthApita kiye the| kintu mukhya paTTadhara ke sthAna para apane gurubhAI zrIcandrasUri ke ziSya Azukavi haribhadrasUri ko sthApita kiye the (dekho anantaca0 pra0 gA. 14viiN)| ina Azukavi haribhadrasUri ne 24 tIrthaMkaroM ke caritra kI racanA kI thI jinameM neminAthacaritrai apabhraMza meM aura mallinAthacariyaM tathA caMdappahacariyaM prAkRta meM hai / zeSa anupalabdha caritroM kI bhASA kA patA nhiiN| AmradevasUri ke dvArA AkhyAnakamaNikozavRtti ke atirikta anya kisI grantha ke race jAne kA ullekha kahIM para bhI nahIM milatA / svayaM AmradevasUri ke ziSya nemicandrasUri ne bhI apane anantanAthacarita meM AmradevasUri kI kevala eka hI kRti A0 ma0 kozavRtti kA ullekha kiyA hai (dekho anantanAthaca0 prazasti gA. 12 vI ) / vRttikAra AmradevasUri ne apane nahIM kintu apane gurubhAI zrIcandrasUri ke prakANDa vidvAn ziSya haribhadrasUri ko apane pradhAna paTTadhara ke rUpa meM sthApita kiye isa bAta kA ullekha AmradevamUri ke ziSya nemicandrasUri ne apane anantanAthacarita kI prazasti gA.14 meM kiyA hai| isase pUre samudAyagata ziSyamaMDalI meM se yogyatA dekha kara tejasvI ziSya ko yogya sthAna dene kI AmradevasUri kI vivekavRtti sAbita hotI hai tathA yaha bhI siddha hotA hai ki unhoMne apane gacchAdhipatitva ko sArthaka kiyA thaa| sAtha hI nemicandrasUri meM pANDitya hote hue bhI ve guru ke nirNaya kA bahumAna karate the, vinIta the bhaura pratibhAsaMpanna vyakti ke prati bhaktisaMpanna bhI the-yaha bhI siddha hotA hai| . 1. "cauvIsaijiNapuMgavasucariyarayaNAbhirAmasiMgAro / eso viNeyaLeso jAo haribhari tti // " haribhadrasUrikRta caMdappahacariyaM (aprakAzita) kI prazastigata gaayaa| " viraiyabahuppabaMdho gurupayasaraNovaladdhasuhaleso / eso viNeyaleso jAo haribhaddasUri ti // " -haribhadrasUrikRta mallinAhacariya (aprakAzita) ko prazastigata isa gAthA se bhI inakI aneka racanAoM kA prama 2. neminAhacariu kI tADapatrIya prati jesalamera ke jinabhadrasUrijJAnabhaMDAra meM hai / apara dUsarI vikrama kI solahavI zatI meM likhI gaI kAgaja kI prati zrIlAlabhAI dalapatabhAI bhAratIyasaMskRtividyAmandira, ahamadAbAda meM hai /
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 ] prastAvanA municandrasUri kA ullekha A. ma. ko. mUlakAra nemicandrasUri ne apane tIna granthoM meM kiyA hai kintu A. ma. ko. ke vRttikAra AmradevasUri ne tathA AmradevasUri ke ziSya nemacandrasUri ne unakA ullekha nahIM kiyA / isa se yaha anumAna hotA hai ki bRhadgacchIya samudAya meM vidyamAna guru-ziSya- paTTadhara Adi kI saMkhyA bahuta baDI thI / ata eva tattat pranthakAroM ko apanI paraMparA ke ullekha meM eka maryAdA svIkRta karanI paDatI thI / bRhadgacchIya ratnaprabhasUri apane neminAhacariyaM ( prAkRta, aprakAzita, racanAsaM. 1230) meM evaM upadezamAlAvRtti ( racanA saM. 1238) meM municandrasUri ke ziSya vAdidevasUri ke ziSya ke rUpa meM apanI paramparA batAte haiN| ukta donoM prazasti meM vAdidevasUri ke ziSya bhadrezvarasUri kA paTTadhara ke rUpa meM unakA ullekha hai aura vAdidevasUri ke ziSya vijayasenasUri kA vAdidevasUri ke gRhasthAvasthA ke bhAI ke rUpa meM ullekha hai / aura inake sivAya bRhadgacchIya anya AcAryoM kA koI paricaya nahIM milatA / prastuta prastAvanA meM Aye hue AcAryoM ke nAma jaise hI nAma anya kaI granthoM kI prazastioM meM Ate haiM, inameM se kauna bhinna aura kauna abhinna hai yaha ---paTTAvaliyoM, prakAzita aura aprakAzita granthaprazastiyoM, prabandhoM, rAsoM, evaM lekhasaMgrahoM se khoja karane para jAnA jA sakatA hai| paraMtu samayAbhAva ke kAraNa yaha nirNaya karanA abhI saMbhava nahIM / granthakAra AcAryoM ke evaM una ke gaccha, kula aura samudAya kA pUre paricaya ke lie kramabaddha itihAsa taiyAra kiyA jAya to lekhakoM, zodhakoM kI hamezA kI parezAnI dUra ho sakatI hai / isa sambandha meM zrI mohanalAla dalicanda desAIne athaka parizrama kara ke 'jaina sAhityano saMkSipta itihAsa' nAmaka grantha varSoM pahale taiyAra kiyA thA kintu zrI desAI ko milI huI sAmagrI apUrNa thI, unake bAda prApta sAmagrI kA samagra rUpa se adhyayana kara ke itihAsa grantha taiyAra kiyA jAya to eka mahattvapUrNa kArya hogA / zrI desAI ke bAda alpAdhika pramANa meM etadviSayaka prayatna hue haiM aura ho rahe haiM paraMtu santoSajanaka sAmagrI vAle grantha kI apekSA banI hI rahI hai / vikramasaMvat 1190 meM gurjarezvaraM jayasiMhadeva ke surAjya meM dhavalakkaka (dholakA - gujarAta ) naMgara meM ( prazastipatha 32) mUlakAra midrasUri ke Adeza se, ziSya kI aura udyotana nAmaka zreSThI kI bhaktiyukta prArthanA se yazonAga zreSThI kI vasati meM prArabdha aura acchuptanAmaka zreSThI kI vasati meM (pra. pa. 33) samApta kI gaI AkhyAnakamaNikoza kI vRtti kevala savA nau mAsa kI avadhi meM AmradevasUri ne racI hai / grantha kA zloka pramANa 14000 hai ( pra. pra. 34 ) / itane kama samaya meM isa mahAn grantha kI racanA unakI asAdhAraNa pratibhA evaM pAMDitya kI dyotaka hai / prastuta grantha kI racanA ke lie prArthanA karane vAle udyotana zreSThI ke pUrvajoM kA varNana isa prakAra hai medapATa (mevADa ) pradeza meM mArAvallI gAMva ke allaka nAmaka zreSThI kisI kAraNavaza apanA ghara chor3akara AbU kI talahaTI ke kAsahUda nAmaka gAMva meM Akara rahe the / allaka zreSThIne kAsahUda meM pauSadhazAlA bnvaaii| unheM siddhanAga nAmakA putra thA / siddhanAga ko kAsahRda gAMva anukUla na hone ke kAraNa so dhavalakkaka ( dholakA) nAmaka nagara meM Akara rahane lagA / dhavalakkaka meM moDhacaityagRha nAmaka jinamaMdira meM siddhanAga ne sImaMdharajina kI manohara pratimA banavAkara sthApita kI / siddhanAga ko vRddhAvasthA meM udyotana nAmakA putra huA / usane AmradevasUri ko prastuta vRtti kI racanA ke lie prArthanA kI thI ( prazasti padya 14 se 21 ) / prazasti ke 14 ve padya meM " yo medapATAdhyuSito'pi dhImAn " isa prakAra kA vizeSaNa allaka zreSThI ko diyA hai / yaha mevADa pradeza ke adhikAMza logoM meM buddhi kA tattva kama hone ko tatkAlIna lokamAnyatA kA sUcaka hai / For Private Personal Use Only
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ AkhyAnakamaNikozavRttikAra AmradevasUri tathA vRttiprazastisArAMza [ 15 prastuta grantha kA mudraNakArya vArANasI meM huA hai / prAthamika prUpha vAcana zrI paM. kapiladeva jIne evaM antima prUpha vAcana bhAratIya darzanoM ke gaMbhIra abhyAsI zrI paM. dalasukhabhAI mAlavaNiyA, ne kara ke hamArA bojha halakA kiyA hai / ataH unheM dhanyavAda detA hU~ / isa prastAvanA kA hindI anuvAda zrI rUpendra kumArane kiyA hai / ve bhI hamAre dhanyavAda ke pAtra haiM / 1 caitrakRSNA 1 tA. 21-3-62 nasAvADA, moTI pola ke sAmane jaina upAzraya, ahamadAbAda For Private nivedaka munizrI puNyavijayajI kI AjJAnusAra vidvajjanavineya paM. amRtalAla mohanalAla, bhojaka Personal Use Only
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ Introduction The Akhyanakamanikosa (the treasure-house of jewels of stories ) was composed by Sri Nemicandrasuri between c. 1129-1139 V. S. (i. e., c. 1073-1083 A. D.). He was the author of the Sukhabodhavytti on the Uttaradhyayanasutra, the Praksta Rainacadakatha and the Prakrta Mahaviracariam. In V. S. 1190 (i. e., 1134 A. D.) Amradevasuri, pupil of Jinacandrasuri of Bhadgacchha completed his Vrtti on the above work, in the city Dhavalakka-pura, i. e., modern Dholka in Gujarat. The present work contains both the original text and its commentary. The importance of these two works can never be underestimated. The original text was composed before the birth of Hemacandracarya. The commentator was a contemporary of Hemacandra and the famous Caulukyan ruler Siddharaja Jayasimha. It may also he remembered that the Akhyanakamanikosa was composed within only a decade of the composition of the Dharmopadesamala-vivarana which, again, is an important mine of such stories, full of cultural data. A critical and comparative study of both the above works is bound to give the reader very interesting linguistic and cultural data. The Akhyanakamanikosa (henceforth referred to as AMK.) is mainly devoted to Dharma-kathas and is divided into 41 adhikaras or chapters. The first adhikara describes the four types of Buddhis, namely, autpatiki, vainayiki, karmaja and parinamiki, and says by way of catch-words, (e. g., BharahaNimitliya-Karisaga-Abhayai) that, Bharata, Naimittika, Karsaka and Abhaya and others are the examples respectively of each of these four classes of intellects'. These are elaborated in the Vrtti of Amradeva (henceforth refered to as AMKV.). Bharaha, Bharata here should be taken in the sense of a Nata, an actor and a dancer. The four intellects and their illustrations are referred to in the Avasyaka Niryukti, gatbas 937 ff. and commented upon with elaborate stories by the author of the Curni', and by commentators like Haribhadrasuri' and Malayagiris. The Niryukti gives only catch-words as in the AMK., while the Curni and the Vrtti on Av. Nir. give details of stories. A comparison of the account of AMKV. and the above commentaries on Av. Nir, shows that not only is the AMKY. account more elaborate and descriptive but it also has its own literary charm. The intellects' are also discussed with reference to stories, but in a concise form, by Jinadasa and Haribhadra, in their Curni and Vftti respectively, on the Nandisutra. It may be noted that Malayagiri does not refer to the incident of supplying oil of equal weight of .tila '-seeds referred to in vv. 48-49, p. 5, AMKV. The story of Srenika and Abhayakumara is very popular in Jaina literature. Hemacandra also refers to it in his Trisastisalakapurusa-Caritra, parva 10. Big works like Abhayakumaracariyam by Upadhyaya Candratilaka are also composed. The Dharmopadesamala-vivarana (Dh. V.) of Jayasimhasuri, composed in V. S. 915 (859 A. D.), published in Singhi Jaina Granthamala, no. 28, may be noted. If also refers to a number of stories of the type met with in our AMKV. A comparison of the two works will show that whereas the Dh. V. gives a summary prose account of the stories, the AMKV. is a literary composition of a higher 1. Avasyaka Corni (Ratlam ed.), Vol. I. PP. 544 ff. 2. Avasyakasutra, with Niryukti of Bhadrabahu and Vitti of Haribhadra (Agamodaya Samiti ed., Bombay, 1916), vol. II, pp. 414 ff. 3. Avasyakasutra with Malayagiri's Vrtti (Agamodaya Samiti ed.), vol. III., pp. 516 ff. 4. Nandisutra with Malayagiri's Vitti (Agamodaya Samiti ed.), pp. 144 ff.
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ Dharmakatha literature order. Another importent story-work of this age is the Kathakosaprakarana (KKP.) of Jinesvarasuri, published in the Singhi Jaina Granthamala, no. 11. The KKP. was composed in V. S. 1108 (1052 A. D.) A third noteworthy work is the Kaharayanakoso (KRK) of Sri Devabhadrasuri, edited by Muni Shri Punyavijayaji, the learned editor of this AMKV. The KRK, was composed in Vikrama Samvat 1158, i. e. 1102 A. D. A large number of texts of this Dharmakatha literature were composed in the Svetambara and Digambara traditions, especially, the available number of Svetambara story-works is much bigger. As shown above, some of these stories have as their basis, shorter notices and accounts in Jaina canonical literature itself, including the Niryuktis, Bhasyas, Curnis and Vittis. A very good account of Digambara works is given by Dr. A. N. Upadhye in his Introduction to his edition of BIhat-Kathakosa of Harisena, published in Singhi Jaina Granthamala. The number of Svetambara Jaina texts is fairly large as can be seen from a reference to Jaina Granthavali and the Jinaratnakosa (ed. by Prof. H. D. Velankar) or the Catalogue of Palm-leaf mss. in the Bhandaras at Patan (G. O. Series ), or the different volumes of Peterson's reports, etc. A number of such notices will be available in the Jaina Sahitya no Samksipta Itihasa written by the late Shri M. D. Desai. Some of the Jaina Kathas have their origin in the Jaina Anga texts. Incidents from the life of Mahavira are available in the Acaranga, the Kalpasutra, the Bhagavatisutra etc. Of the various Jaina canonical texts, especially noteworthy are the Uttaradhyayanasutra, the Nayadhammakahao. the Uvasagadasao, the Antagada-Anuttarovavaiya-dasao, the Niryavaliyao and the Vivagasuyam, for the wealth of Kathas they contain. Some of the accounts, of Jaina Jaymen and women (sravakas and Stavikas ), of Jaina monks and nuns and of some kings and queens, who are referred to as centmporaries of Mahavira, do contain much that is based on real facts; some of the persons are not merely legendary, for example, references to Cetaka, to Pradyota of Ujjayini, to king Srenika of Rajagrha, to Satanika, to Udayana the famous lyrist and lover of Kausambi, to Uddayana of Vitabhayapattana, are of great interest for a historian. The story of Kunala, the son of Asoka, and of Samprati, the grandson of Asoka, available in Behatkalpabhasya throws some interesting light on Samprati and Kunala and may be regarded to have been based upon historical facts. There seems to be much truth in Samprati being a patron af Jainism and having helped the Jaina monks going to Dakispapatha (South India ). But it is indeed not an easy task to find out how much is historical and how much is legendary in any given Kathi. Sometimes when it refers to persons who were contemporary of Buddha and Mahavira we obtain references to them in both the Jaina and Buddhist literatures in which case a comparative study helps us a good deal in our judgements. But generally we come across a good number of legendary tales which are illustrative of the good or bad results accruing from the practice of virtues and vices. The characters in such stories are often shown to have attained happiness in this world, or in celestial regions and even obtained liberation by following the principles preached by Mahavira, Parsvanatha, Neminatha or monks of their orders. Followers of beretical faiths are cleverly underrated and are shown to undergo suffering or to have been converted to the Jaina faith. A very persistent feature of these Dharmakathas of Jaina literature is the use of the motif of Jatismarana, i. e. remembrance of one's good or bad actions in the past life or lives whereby a person obtains solution of the happiness or misery experienced in this life and whereupon one follows the Jaina faith with reinforced faith. Too much use of this supernatural element sometimes mars the value of these often very beautiful literary compositions, our AMKV. being one of them, 1. Kabarayapakoso, ed. by Muni Punyavijaya, published in Sri Atmananda Jaina Granthamala, Bhavnagar (1944 A. D.)
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ Summary of AMKV. Apart from this, the importance of these Treasure-houses of Kathas can never be underestimated by a student of Cultural history of India. This is aptly demonstrated by K. K. Handiqui in his critical study of the Yasastilakacampu, of Somadeva, composed in 959 A. D. The AMKV. is such a treasure-house of stories with cultural data. The first chapter deals with four-types of intellects, and gives stories of Bharata (i, e, of Roha, the son of a Bharata, dancer or Nata ), of a diviner or foreteller, of a farmer (karsaka ), of Abhayakumara, the prince and minister of King Srenika of Rajagrha, The second chapter eulogises the virtue of charity with accounts of Dhana, a Sarthavaha, Dhanyaka who was later reborn as king Nala, Krta punyaka, Drona, a servant, and Salibhadra, 'a very rich merchant. The story of Salibhadras is very popular in later Jaina literature and special Rasas dealing with the life of Salibhadra were composed. In our account, the dialogue between the mother and her son Salibhadra (pp. 33-34 ) is noteworthy. It reminds one of the dialogue between Bharthari and Pingala still sung in the streets by beggars with a string-instrument. The mother of Salibhadra tries to persuade her son from taking the life of a monk and the son harps on the transitoriness of worldly pleasures and life. The text further emphasises the desirability of giving gifts to the worthy by referring to accounts of a brahmin named Cakradhara, Candanarya, the chief nun in the order of (and a contemporary of) Mahavira, and of Muladeva, a prince who was a thief. The bad results of giving undesirable food to monks are illustrated by the story of one Nagasri. The third adhikara illustrates the greatness of the virtue of Chastity with stories of Damayanti (Davadanti, queen of king Nala), Sita (queen of Rama ), Rohini, wife of a merchant of Pasaliputra, Manorama, wife of Sudarsana and Subhdara, wife of a trader. The fourth chp. illustrates the merits of Tapa or Penance, with examples of such practices of Mahayira, Visalya, Sauri (Vasudeva ), Viramati (Damayanti in a previous birth ), Rukmini the queen of Vasudeva, and Madhu, (Pradyumna in a previous birth). The accounts of Vasudeva, Rukmini and Pradyumna may be compared with those in the Vasudevahindi of Samghadasa. The fifth chapter illustrates Bhavana, the mental attitude behind one's actions, with stories of Dramaka, Bharata Cakravarti and Ilaputra. The sixth chapter illustrates the value of Right Faith (samyktva ), i. e. faith in the right principles of Jainism. Stories of Srenika and Sulasa are referred to. Sulasa, wife of Ratbika Naga in the reign of Srenika at Rajaglha is a very devoted follower of Mabavira. She is referred to in the Sthanangasutra and the Samavayangasutra. The seventh ch. shows the merits of seeing and adoring the image of a Jina from the lives of Sayyambhava, the pupil of Arya Prabhava and the life of Ardrakumara. The story of Ardrakakumara and Abhaya, the son of Srenika is known from Jaina canons. Sayyambhava is the famous author of Dasavaikalikasutra. 1. Yasastilakacampu and Indian Culture, by K. K. Handiqui, published in Jivaraja Jaina Granthamala, Sholapur (1949 A. D.). 2. Compare Krtapupya's account in Kathakosaprakarana (KKP.) of Jinesvarasuri, PP. 64 ff. 3. Salibhadra is referred to in Stbanangasutra, 10. 3; also see KKP., pp. 55 ff. 4. Compare account of Muladeva in Dhurtakhyana of Haribhadra, ed. by Dr. A. N. Upadhye and in the Nisitha Curni, vol. I. p. 104, vol. 4, p. 343. Also see the account of Muladeva in the Tika of Devabhadra on the Uttaradhyayana sutra, and in KKP., PP. 71 ff. 5. Sthanangasutra (Agamodaya Samiti ed., Bombay, 1918-20 ) 9. p. 455: Samavayangasutra (Agamodaya Samiti, Bombay, 1918), p. 154. Satrakrtangasutra, 6th adhyayana, and Niryukti on it. 7. See also, Nisitha Curni vol. II. p. 360, vol. III. p. 235. Sayyambhava is referred to in many Sthaviravalis including that of Nandisutra and of Hemacandra.
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ Summary of AMKV. The eighth adhikara describes stories of one Dipakasikha, a servant (karmakari), Navapuspaka, a gardener (engaged in selling flowers and garlands-malakara ), Padmottara, a servant of a sea-faring merchant (nauvittakakarmakari ), and Durganari, and old lady from Kayandi (Kakandi, modern Khukhundo in U. P.), all of whom obtained merits by worshipping the Jaina-image. The story of Gandharvadatta, in the legend of Karmakari, is known to Vasudevahindi, pp. 126-154. The ninth chp. praises the good results obtained by proper adoration of the Jina image after ceremonial worship. The chapter gives stories of Bakula, a malakara, Seduvaka, a brahmana' and Nanda, a rich merchant (sresthi ). In the story of Bakula (p. 114, v. 24), it is said that further account of Ratnacuda and his beloveds Tilakasundari and others may be known from Rayanacuda (Ratnacuda) which seems to be a reference to an earlier work, Ratnacuda-katha. Next to Jina is the pious Jaina monk, the teacher, who should be duly adored. Fruit of obeisance to the Sadhu is illustrated in the tenth chp. in the account of Hari, i. e. Vasudeva Krsna. The eleventh chp. deals with samayika and its good effects even though practiced without knowing it in full details. This is illustrated from the story of Samprati, the Mauryan ruler, who was son of Kunala and grandson of Asoka. The story shows that Samprati, converted to Jaina faith by Arya Suhasti, arranged Jaina Rathayatras, helped Jaina monks in going to Anarya lands,' and asked the merchants in his state to give alms to Jaina monks from their shops (things which the monks could eat without violating their rules of conduct). This shows that in this age, the monks probably could not get sufficient food to live on. The same account is available in the earlier Bphatkalpa-- Bhasya and Curni, edited by Muni Punyavijayaji. This account further shows that Kunala was made blind because his step-mother changed a letter in a written order of Asoka. Kunala was an expert in Gandharva-vidya (science of music, singing ). These incidents about Kunala, Asoka and Samprati, noted in ancient Jaina texts, seem to be fairly reliable literary sources and deserve to be referred to in a history of the Mauryan rulers. What is especially interesting is the name of mother of Samprati given in the AMKV. (p. 124, vv. 27,42). She was known as Sarayasiri, i. e., Saradasri. The same is also available in the account of Kunalakumara given in Dharmakirti's Vrtti on Devendra suri's Caityavandana-Bhasya.. The AMKV. p. 125, v. 67, says that further information about future of Samprati may be read from "Nisihao", i. e. the Nisithasutra. Obviously this seems to be a reference to Nisitha-curni which gives Samprati's account. The twelfth chp. deals with benefits of hearing the teaching of the Jaina Canons (agamas). Cilatiputra, the son of a maid-servant of a merchant named Dhana, and Rauhineyaka, a great thief near Rajagrba, are said to have profited from such teachings of the Jina. 1 The story of a leper comming in the assembly where Mahavira is preaching, and the inquiry of Srenika about the leper, etc. are well-known to Jaina Avasyaka literature, and to the texts op Mahavira, Srenika and Abhaya, See also Upadesamala-tika of Ratnaprabhacarya ( composed in 1182 A.D.), pp. 489 ff, 2. Cf. with this the following - 3fCWritetsfHeat #feat fofagauti raat gyar ife damile ya ghore // 3289 // The comm., based on earlier Cirni on his verse, states - sa sampratinAmA pArthivaH andhrAn draviDAn cazabdAd mahArASTra-kuDakAdIn pratyantadezAn ghorAn pratyapAyabahulAn samantataH sAdhusukhapracArAn sAdhUnAM sukhaviharaNAn 3 dia art I - Brbatkalpasutra with Niryukti & Bhasya, vol. III. pp. 917-921. Also, Nisitha Curni. vol. IV.pp. 128-131. 3. Sri Devavandana (Caityavandana) Bhasya with Sri Samghacara-Vrtti of Dharmakirtti (pupil of Devendrasuri ). pp. 347 ff. For a summary of the story of Kunala, see, J. C. Jaina, Life in Ancient India as depicted in Jaina Canons, p. 390; for Buddhist version of the story, Law, B. C.. Geographical Essays, pp. 44 f. See also, Sanghacaravidhi (Comm. on Devendra's Devavandana-bhasya, op. cit.). pp. 279 ff. Also sce, Avasyaka Vrtti of Haribhadra, I. pp. 371 ff; UTR., pp. 186 ff., Nayadhammakahao, 1.18. 5. Also in Trisastisalakapurusacharitra, of Hemacandra, parva 9. Vyavaharasutra bhasya and vstti, uddesa, 2.
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ Summary of AMKV. In the thirteenth chp., a Bull, a Buffalo (paddaya-pado in Gujarati), a Snake, one Mintha (hastipaka, i.e., keeper of elephants ), the merchant Sudarsanal and the brahmana Somapaprabha are said to have profited by counting (remembering, muttering) the Navakara (Namaskara ) mantra. Repeated muttering of the above mantra, which contains obeisance to Jina, Siddha, Acarya, Upadhyaya and Sadhu, results in elimination of evil effects of bad deeds and results in aversion to worldly life. Yava-sadhu, who was the Yava-king of Yavapura before retirement is cited as an illustration in the fourteenth chp. The story of this Yava (Yavana originally in some earlier lost source?) is interesting. His son is called Garddabha, which reminds us of the story of Kalakacarya and Garddabhila. Anoliya, the daughter of Yava was imprisoned in an underground cell (bhumiharabhumigrha ) for incest, by Dirghaprstha, the minister, according to our text (pp. 146 ff.) and by Garddabha, her brother, according to the Bshatkalpa-bhasya and Curni, which give the story. The Bphatkalpabhasya calls her Adolia (Bshatkalpasutra, op. cit., vol. II. pp. 359 ff. gathas 1155 ff.).' The fifteenth chp. emphasises the importance and benefits of observance of vows etc. Examples of Damannaka, a fisherman (dhivarapurisa), a Brahmin lady, Candacuda, a kulaputraka, Giri, a Domba by caste, Rajahamsa and Kunda, a wood-cutter, are cited. The sixteenth chp. refers to the benefits of begging pardon for one's misdeeds and confessions (mithyadusksta ). The legends referred to are those of a Ksapaka monk, Candarudra, a monk easily irritated, Queen Mrgavati of Kausambi who was a contemporary of Mahavira, and King Prasannacandra of Potanapura. Of those the stories of Mrgavati and Prasannacandra are well-known to Jaina Canonical literature. The next adhikara is devoted to stories about practice of Vinaya, i, e., discipline, courtsey and good behaviour. The stories given are of Citrapriya Yaksa (the same as the Surapriya Yaksa whose account is given in the Avasyaka Curni) and of Vanavasi - Yaksas on the mountain Sammeta. The story of Surapriya Yaksa (of Saketa) includes an incident from the life of King Satanika and his queen Mrgavati. The eighteenth chp. refers to encouragament and propagation of Jaina faith pravacanonnati-tirthaprabhavana) as was done by a prince Visnukumara, by the well-known monks Arya Vajra and Siddhasena Divakara. The Avasyaka Niryukti and Curni refer to incidents from the life of Vajrasvami, while account of Siddhasena Divakara is known from Katha-works. The unpublished Kahavali of Bhadresvara also refers to him. Besides the above two saints, Mallavadi, the famous author of DvadasaraNayacakra, Arya Samita, the teacher of Arya Vajra and Arya Khaputa who is said to have defeated Buddhists at Broach (Bharukaccha) are given. Mallavadi's account is also available in the unpublished Kahavali while Arya Khaputa's account is known to Bshatkalpa-bhasya and Curni. The Nisitha also refers to Arya Khaputa, Arya Vajra, Arya Siddhasena and Arya Sayyambhaya. The next addhikara emphasises the worthlessness of worldly life and the need for practicing the Jaina Dharma which leads to good results hereafter. A story of three friends is given. Human body is the principal means to the above end, some turn it to better use, others misuse it. A story of sons of merchant class (vanika putra ) is given. To spend this life in a pious way being of great importance, it is necessary to see that one keeps good company. Good company leads to very 1. For references to story of Sudarsana, see, Abhidhana-Rajendra, vol. VII. pp. 948 ff. 2. For the importance of this story having probable relation with accounts of Kalaka and Garddabhilla, see Suvarna bhumi men Kalakacarya (Hindi) by U. P. Shah. 3. Also see, Dh. V., PP. 109 ff., Mahaviracarita of Nemichandra, and in Hemacandra's Trisasti, parva 9; Sanghacara Vitti on Devavandana Bhasya, pp. 17 ff., Upadesamala-tika (henceforth UTR) of Ratnaprabha, pp. 113 ff.; Av. Ca., p. 87 f., etc. for accounts of Surapriya Yaksa and Mrgavati. 4. Accounts and references of these monks are available in many Jaina works-Sthaviravalis etc., and Katha-works, etc. Also see, Dh. V., pp. 151 ff. for a short account of Prabhava and Sayyambhava. 5. For story of three friends, see UTR., PP. 167 ff.
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ Summary of AMKV. good actions and merits. The illustrations, given in chp. 21, are - Prabhakara, a brahmana, two parrots, and Kambala-Sambala, the two young bulls of Mathura. 1 Story of Kambala-Sambala is well known to canonical literature and is referred to in Av. Nir. etc. A person easily led away by senses and wordly pleasures ultimately suffers. So one should always be alert and watchful about senses and sense-objects, since even big saints are likely to fall, as happened in the case of a monk who was a contemporary of Arya Sthulabhadra and the courtesan Kosa. It is said here (p. 183, vv. 1-2) that Sthulabhadra became a pupil of Sambhutivijaya, when the ninth Nanda was ruling and when Sagadala (Sakatala) of Kappaya-vamsa (Karpata-vamsa) was the minister. The story of this monk Sihaguhaitta is narrated in the 22nd chapter. The AvasyakaVivarana is referred to on p. 184, v. 24. In the same chp. it is said that a man who succumbs to such weakness of senses obtains much less pleasure when compared to the ultimate pain and misery resultant from such acts. This is further illustrated by the accounts of Bhadra, wife of a sresthi, a son of a merchant of Mathura, a prince named Gandhapriya, a king who used to eat human flesh and Sukumarika,' a queen. The last story leads to another topic, that since females are generally fickle-minded and crooked, they need not be trusted. This is suggested in the 23rd cbp. with the examples of one Nupurapandita, wife of a sresthi, and Bhavabhattika, the daughter of a sresthi named Bhanu, and another lady who was daughter of Dattaka. The story of Bhavabhattika includes sub-stories (avantarakatha) of Vanikputra & Jinadatta, Amaradatta & Mitrananda, the story of Charudatta (in Apabhramsa ),' etc. The story of Charudatta may be compared with the same in the Vasudevahindi. Charudatta's story is well-known to the different adoptations or versions of Gunadhya's Bphatkatha. The AMKV. account refers to port (velaulu ) of Priyangu, to Java (Javanadiya), to one Usiravattapuru (p. 213), to Suvarnabhumi, rivers Vegavai and Sindhuvai, the Aja-patha and the Tarkana-visaya. Attachment, jealousy, anger etc. destroy the good effects of penance etc. and lead to miseries even in this life. In illustration, the 24th chp. gives stories of a wife of a merchant (vanik, bania ), a boatman named Nanda, a warsior (bhata ) called Canca, Citra & Sambhuti, the two sons of Matanga caste, one Mayaditya, Lobhanandi and a merchant with a purse (nakulakayanik; nakula = money-bag, purse ). Protection of life, pity on animals and beings is a virtue which is illustrated in the 25th chp. in the stories of the son of a Sraddha (= srayaka, a Jaina lay man), Gunamati, daughter of a fresthi, Meghakumara, son of King Srenika ( Bambhasara of Magadha ), and Damannaka, a fisherman. Followers of the Jina-Dharma sometimes attain liberation even though not retired as monks, and living a householder's life, as shown in the legends of two sravakas and a king called Chandravatamsaka (27th chapter ). Following the Dharma not only leads to self-advancement but also enlightens others. The 28th chp. illustrates this with stories from the life of Abhaya and Srenika, and from a story in which composition of three different quarters of a verse, from a given fourth quarter (pada ), leads to enlightenment. 1. The story of Kambala-Sambala in the AMKV. is taken from Pkt. Mahaviracarita of Nemichandra, the author of AMK. 2. For Sukumarika, sec, Dh. V. pp. 198 ff. The Sukumalia of Jnatasutra, 1.16 is the Nagasci of AMKV. pp. 44-45. 3. The story of boatman Nanda, in AMKV., PP. 219 ff., may be compared with Dh. V., pp. 211 ff. 4. See Sarthavaha, by. Dr. Moti Chandra, for a discussion and identification of places referred to in stories of Carudatta. 5. Cf. the Chitta-Sambhuiya adhyayana in Uttaradhyayansutra, adhy. 13 in SBE, vol. XLV., PP. 56 ff. 6. Cf. UTR., 371 . for story of Meghakumara; Nayadhammakahao, 1.1.
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ Summary of AMKV. A person not making confession of his misdeeds etc., obtains misery. Examples, given in the 29th chp. of the above, are the stories of a mother & son, a tapasa knowing three Vedas, Rsidatta, a tapasa-kanya and a royal wrestler (malla ) who was known as Matsyamalla. In the 30th chp, it is said that infatuation ( moha ) leads to hell and rebirth as animals, insects etc. Examples of a Tapasa, a merchant Sagaradatta, Nanda, a jeweller (manikara ),' and mother of Lalitanga are cited. A few blessed souls, though young and rolling in riches, are able to practice severe penance to the extent of dying of voluntary starvation. The 31st chp. cites stories of Dhandhanakumara' and Jambu, son of a merchant (ibhya ), in illustration. This Jambu is the famous great Jaina monk Jambusvami. Practice of Dharma is not a monopoly of the upper class. Even the low born can become great saints, as shown from the stories of Harikesin and Nandisena ( 33rd chp.). The next chp. suggests that as a general rule it is advisable for monks to live in a community of monks (gurukulavasa ) rather than wander alone, since one moving alone would easily be seduced by women. Famous stories of Arhannaka' and Kulavala are cited. In chp. 34, it is shown that even mere sight (darsana ) of (Jaina ) monks who are self-controlled and peaceful, leads to merits. Stories of a thief, and the two sons of a priest (purohita) called Bhrgu are cited. One always obtains the fruits of his good actions performed earlier either in this life or in a previous existence; this is seen in the stories of Karakandu, the prince of king Dadbivabana of Campa, prince Nami, 1. Carudatta and Bandhudatta (chp. 35). Great souls like Naravikramakumara, whose account is given in chp. 36, do not become proud in prosperity, nor do they loose patience and wisdom in adversity. What is destined to happen, will certaiuly take place, inspite of human effort to the contrary. This is shown from the lives of Varahamihira, the famous astrologer (who, according to Jaina traditions, was brother of Bhadrabahu ),11 (the fate of the Yadavas of Dvaraka, Mitrananda, a son of a sresthi, and the story of a cook (chp. 37). It is no use crying over what is lost or dead. This is demonstrated from the lives of Bharata Cakravarti, Sagara, the second Cakravarti, Baladeva, and Rama, brother of Laksmana (chp. 38). Stories of Sagara and his hundred sons turned to ashes, of Balarama, and Rama-Laksmana are according to Jaina versions of these epic stories known from various earlier sources like the Paumacariyam etc. 1. The story of Attapamalla is well-known. Wrestling competition at Sopara etc. are referred to in Av. Co. and Vstti of Haribhadra on Av. Nir. Also see Dh. V., pp. 213 ff. 2. The story of Nanda Manikara is given in Nayadhammakabao, 1.13. See also UTR. PP. 188 ff. Jambu's accounts are available in canorical liferature, sthaviravalis, etc., also see UTR., 136 ff. Harikesin is referred to in Uttaradhyayana, Chp. 12, SBE, vol., XLV., pp. 50 ff. Nandisens was a contemporary of Mahavira, he is known in Upadesamala literature. See also Dh. V., 127 ff. Also see, Abhidhana Rajendra, vol. IV. pp. 1757 ff. 7. Story of Arhannaka is given in Uttaradhyayana su. Sukhbodha. Tika, 2.9; also see Abhidhana Rajendra, vol. I. pp. 756 ff. Kalavala is known to Avasyaka Literature, and commentories on the Uttaradhyayana. See also, Abhi. Raj. vol. III. PP. 639 ff. Karakandu story is very popular in both the sects, separate works like Karakanducariu are known and published. Also see, UTR., PP. 395 ff; Dh. V., pp. 116 ff. Commentators on Uttaradhyayana, 9 adh. refer to him as one of the Pratyekabuddhas; also see, Abhi. Rajendra, vol. III. PP. 357 ff. Stories of Nami and the other three Pratyekabuddhas are given in ommentories on the Uttaradhyayana, op. cit., the Uttaradhyayana devotes a whole adhyayana to Nami-pravrajya. 11. For references to accounts of Varahamihira, see, Abhi. Raj. VI. 892, and vol. V. 1370 ff. 9. Jain Education Interational
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ Style etc. of AMKV. In this world, even one's own kith and kin turn into enemies, then why should there be any attachment ? Chp. 39 illustrates this with reference to Suryakanta, the queen of king Predesi of Kekaya country ruling from Svetavika (Seyaviya ), Culani, the wife of a brahmana from the city of Kampilla (Kampilya) in the Panchala-janapada, Konika (King Ajatasatru ) who put his father Srenika into prison, Sankha, husband of Kalavati, Bharata the son of Rsabhadeva, and king Kanakaketu of Teyalipura, Chp. 40 deals with futility of attachment to wealth etc., when all these are evanescent. Crying over the dead etc., is a mere social display, a tradition only, which really is of no avail. Stories of Savitri, a brahmana lady, a minister of some king, the mother of Arahannaka, Baladeya and a prince named Kulananda are given. The wise do not mourn over the dead as is shown from the story of a farmer in whose family all the members showed this virtue on the death of the son. The last adhikara shows that those who are wise, patient, discriminating and strong in virtue, bear all miseries and remain unpurturbed as was done by the Jina Parsvanatha and Tirtharkara Mahavira wbo patiently bore all pasargas (calamities, disturbances, miseries) during their meditations and wanderings. Examples of saints Gajasukumara* and Metarya, and Sanatkumara Cakravarti are also given. In giving the above summary we have cited only a few references to sources of some of these stories from Jaina Canonical literature and to other versions of such stories. Works like KRK., KKP., Dh. V., Sanghacara-Vstti on Devendra's Devavandana-bhasya, Kabavali of Bhadresvara give a number of stories which can be compared with the same Kathas in the AMKV. It would be interesting if a comparative study of some individual Kathas from Jaina literature is undertaken. Especially useful for all such studies is the whole of Bhasya-Curni literature from which the later writers have drawn extensively, Our text, the akhyanakamanikosa is of only 53 verses but the Vivarana of Amradeva on the same is a literary composition of a superior order and runs into about 14000 granthas. Though mainly in verse, it has a few short prose passages and though the major part of it is composed in Prakrit, it contains a few accounts in Sanskrit and some in Apabhramsa. Especially noteworthy is the story of Kulananda (pp. 347-348 ) wherein each half verse is in Sanskrit while its latter half is in Prakrit. The AMKV. is written in a charming lucid style and a good many passages can pass as beautiful subhasitas as will be seen from such passages collected in Appendix 7, pp. 401 ff. Amradevasuri is a well-read scholar and a poet and has also quoted from earlier texts mostly without referring to the name of the work or its author. The learned editor, Muni Sri Punyavijayaji, has traced some of these passages and a reference to pp. 2-3 of the AMKV. will show that the author has quoted from Slokavartika. Upadesapada, Nandisutra etc. In certain accounts, Amradevasuri has suggested that more details may be obtained from Harivamsa' (see, pp. 71, 80, 321). It is not unlikely that he refers to a Svetambara Jaina text of this name rather than making a general reference to texts refering to great men and women born in the Hariyamsa. Besides Harivamsa, Viracarita, Uttaradhyayana and Bhagavatisutras and works like Nayacakra are referred to. Amradeva also refers to Nisitha, Avasyaka-vivarana and Ratnacuda. The last may be the Ratnacudacarita composed by Nemicandra, author of AMK. That Amradevasuri was an erudite scholar is further inferred from his selection of choice words, passages, and from 1. Cf. also the story in UTR., pp. 285 ff. 2. Cf. UTR., 351 ff; Av. Co., II. pp. 166 ff. Aupapatika su., 6. Also see J. C. Jaina, Life in ancient India, pp. 390-391. 3. Cf. the story of Teyaliputta in the Nayadhammakahao, 1.14, also see, UTR., pp. 329 ff. 4. Story of Gajasukumara occurs in the Anuttaraupapatikadasa-sutra. Also see UTR., pp. 228 ff. The story of this saint is found in Avasyaka literature. 5. For Metarya, see UTR., 267 ff: Supasanahacarita, 409. He is known to Av. Nir., Cu., Tikas etc. See also Abhi. Raj. VI. PP. 378-379.
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ Geographical and Historical Data in AMKV. the fund of words used by him. His beautiful descriptions of cities, forests, seasons, damsels, kings and queens, camps and caravans, festivals etc. are noteworthy. Some poetic acrobatics are shown in on pp. 296 ff. in the account of Prasnottara-gosthi-Pandita-gosthi. But the importance of this work as a source for cultural data is still greater. The desi words occurring in the text and various expressions etc. are especially useful to students of old Gujarati literature and culture, for it must be remembered that the AMKV. was composed at Dhavalakkapur (Dholka ) in the reign of Siddharaja Jayasimha in samyat 1191 = 1135 A. D. We must, therefore, make a brief survey of the cultural data available in the AMKV. We might begin this brief outline of the cultural data available in the AMKV. with the Geographical and Historical Data. It may be noted at the outset that in the following notes it is the AMKV. of Amradeva that is under consideration and not the short text of the AMK., unless otherwise specified. References to pages in brackets are references from this work. Page references of proper names are generally not given as they are already available in Appendix 2, pp. 371 ff. of this edition. The Jambudvipa and Bharaha or Bharata-Varsa are of course well-known. The text refers to Jauna-diva on p. 314, in the Yadava-akhyanaka, and says that the sage Divayana (Dvaipayana ), son of Parasara was born there. According to Mahabharata Adiparva, Krishna Dvaipayana, son of Parasara was born in an island in the river Yamuna. The Jaina version of the destruction of Dvaraka is different from the Brahmanical version, and the Jauna-diva referred to here is difficult to identify, but since Hemacandra, in his account of burning of Dvaraka, given in Trisastisalakapurusacaritra, Parva 8, sarga 11, refers to Yamuna-Dvipa, it is safer to take our Jaunadiva as Jaunadiva (Yamunadvipa). The Javana-diva, in Carudatta's caritra in chp. 23, should, of course, refer to Yavana-dvipa or Tava. Carudatta reaches this island in a boat from the port called Piyangu (Priyangu) which is the Priyangupattana also mentioned in the Vasudevahindi p. 145, where also Carudatta is said to have reached Javana-diva. There it is expressly stated that from Piyangupattana, he goes to Cinathana and thence to Suvarnabhumi. Travelling in the "Pattanas" of east and west he reaches Kamalapura (Kamboja ), Javana-diva and Simhala. Priyangu or Priyangupattana, a fairly big, ancient famous port (called velaula in AMKV.) must have been in west or north Bengal and is referred to in the Irda plates. The Simhala-diva is of course modern Ceylon. Ratnadvipa (Rayanadiva ) is also identified by Moti Chandra with Simhala-dvipa.' A Rayanadiva is also referred to in Nayadhammakahao, 1.9,* Nandisvaradvipa and Dhataki-khanda. (Dhayai-sanda) are probably mythical. They are referred to in Jaina cosmographical accounts, but it is difficult to identify them. Hamsadvipa (p. 58) from its context, should refer to Lanka (or an island nearby). In the story of Abhaya and Ardrakakumara, in all Jaina versions, we find reference to Addaya or Ardraka-desa. Looking to the fact that Abhaya was living at Rajagrha in Bihar and that Ardraka was in the midst of ocean, it is advisable to try to locate it with some island in the Bay of Bengal, probably it was the Andaman island. Uttarapatha (p. 291 ) is a general term, referring to Northern India. Ghorasiva, a mabavratika, says that he came from Sriparvatas and was going to Jalandhara in Uttarapatha. Jalandhara included the state of Camba on the north, Mandi and Sukhet on the east and Satadru on the south-east. Of the other countries referred to in our text, Avanti, Malaya, Anga 1. History of Bengal, vol. I. pp. 32, 133-34. 2. Sarthvaha (Hindi), p. 148. 3. For Nandisvara, see, Trisasatisalakapurusacarita, vol. I (G. O. S. no. LI, Baroda ), pp. 395 ff. 397. 4. For Dhataki-khanda, see, ibid., pp. 390, 398. 5. Sriparvata is Srisaila well known for Jyotirlinga Mallikarjuna; the lofty rock overhangs the river Krsna in the Kurnool district, also see, Law, B. C., Historical Geography of Ancient India, p. 189. 6. Yoginitantra, 1. 11, 2. 2., 2. 9., mentions it. See, Law, B. C., Historical Geography of Ancient India, p. 86.
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 Geographical and Historical Data in AMKV. (Anga, with Campa as its capital), Kalinga, Videba (Vedeha), Kasi, Kosala, Vaccha (Vatsa with Kausambi as capital). Pancala (Pancala with Kampillapura as capital ), Gandhara (Gandhara ), Kuru (with Gayapura-Gajapura as capital) are well-known countries, most of them ancient Janapadas, known to Jaina canonical literature. Kusatta is identified by J. C. Jaina with the country Kusavatta (with Soriya pura, on the bank of the Yamuna, as its capital) which is the country around Suryapura in Agra district.' Keyai of Jaina canonical literature, is according to J. C. Jaina, the same as Kekaya and was situated at the base of Nepal, to the north-east of Sravasti which again is different from Kekaya in the North.: The Capital of Keyai is Seyaviya in Jaina canons, as also in AMKV. This Seyaviya was visited by Mahavira, who having crossed the Ganges proceeded to Surabhipura from here. Seyaviya is identified with Setavya of the Buddhists. Our text also refers to Kunkana (Konkana ), Nepala, Medapata ( Mevad ), Surattha and Sorattha ( Saurastra, Kathiavad ), Varadaga ( = Varada, Berar ), Viyabbha ( Vidarbha, which is the same as Varadaga )' and Lada which is not Ladha of Jaina canons, but Lata in W. India, Gujarat, in which Bharuyaccha (Bharukaccha, Broach ) is situated. Madhyadesa of course is the country extending from the Himalayas in the north, to the Vindhya in the south and from vinasana (i. e. where Sarasvati disappears in the west to Prayaga in the east." AMKV. says that in this Madhyadesa was situated the city called Rahamaddana (Rathamarddana ) 8 Tankana-desa is referred to in the Sutrakstanga, 3.3. 18 and the Bhagavati, 3.2. It is said that Tarikana mlecchas lived in Uttarapatha and went to Daksinapatha for trade, taking with them gold, ivory and other saleable commodities. The Av. Curni, p. 120, says that since they did not follow the language of other traders, they laid their goods in piles, placed their hands above them and lifted the hands only when they got a suitable price. Tarkana is mentioned in the Bshatkathakosa and the Vasudevahindi account of Carudatta. The Tarkana-people may be identified with the Tanganas, a mountain tribe often mentioned in the Mababharata. In one of his previous births, Nala is said to have been born, in Poyanapura in the Bahalidesa; as the son of Abhira Dhammilabha and Renuka. Now the Av. Cu. refers to Taksasila as capital of Bahali. It is said that this was a non-Aryan country and maidservants were brought from here.10 In the Av. Nir., 11 Bahali is mentioned along with Adamba, Illa, Jonaga, Pallava, etc. Rsabhanatha is said to have visited these countries. Bahali may be identified with Valhika-desa, 1Balkh in modern Afghanistan. Padma-visaya with its Nandanapura (p. 109), or Sri-kantha-desa with Jayantinagari cannot be identified. In the country of Sirimangala (Srimangala ) was the city of Sarkhapura having big gopura. A Sankhapura is mentioned in Uttaradhyayana Tika, 4, p. 83a, where prince Agadadatta is said to have proceeded to Varanasi from Sankhapura. Equally unidentifiable is Devanandi-desa (p. 335 ). The AMKV, mentions several capital cities, towns, villages and small settlements (sannivesa ). Of these, Aujjha ( Ayodhya ), Ujjayani or Ujjeni, Paitthana (Pratisthanapura, modern Paithana ) Kanci 1. See, J. C. Jaina, India As Depicted in Jaina canonical Literature, pp. 250 ff. 2. Ibid., pp. 304, 337. Soriyapura is identified by Moti Chandra with Soron. 3. Ibid., p. 295. Law, B. C., op. cit., p. 126. 5. Note Saurastra-Surattha, Sorattha and Soratha. Probably the name Soratha had already become current in local dialect and this Sorattha was used to give it a Prakst appearance. The AMKV. gives Kundinapuri as capital of Viyabbha on p. 46 and Kupdininayari as capital of Varadaga on p. 72. 7. According to Manusmsti, 11. 21. 8. Not identifiable. It is referred to in Nayadh., 1. 16, and in Kathakosa (Tawney's ed.), p. 98. 9. Av. Cu. p. 180. 10. Naya., 1. 1. 11. Av. Nir, v. 336. 12. Law, B. C., op. cit., p. 133.
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ Geographical and Historical Data in AMKV. (Kanci), Campa, the ancient capital of Anga near modern Bhagalpur, Taksasila (Taxila ), Dvarakavati or Baravai (Dvaraka ), Bharukachcha (Broach ), Pandumahura (Madura ) and Mahura (Mathura). Rayagiha (Rajagtha, Rajgir), Larka (of Rama story), Vesali (Vaisali inodern Basarh), Savatthi (Sravasti, modern Sahet-Mahet), Gayapura (Gajpura ) which is the same as Hatthinaura (Hastinapura, near Delhi), Padaliputta ( Pataliputra, Patnn), Kosambi (Kausambi, modern Kosam near Allahabad), Tamalitti (Tamralipti, modern Tamluk in Bengal), Kampillapura (Kampilyapura, modern Kampil in Farukhabad district, U. P.), Kancanaura (Kancanpura, probably modern Bhuvanesvara in Orissa).' Dasaura (Dasapura, modern Mandsor), Kusumapura (same as Pataliputra ). Kosalapuri (possibly Sakeya ), Sakea or Sakeya (Saketa, once capital of northern Kosala ),s Soparaya (Surparaka, modern Sopara near Bombay), Hatthikappapura (also known as Hatthakapa in Jaina literature, generally identified with Hathab near Bhavnagar in Gujarat State ),Kayandi (or Kagandi, Kakandi in Jain literature, identified with Kakan in Monghyr district ), and Girinayara (Girinagara, Junagadh near Girnar ) are some of the places well known in older Jaina literature. Siriura is Sripura in the Raipur district, Madhya Pradesh, Valahi is Valabhi (modern Vala in Saurastra, once capital of Maitrakas); Saliggama or Saligrama, known to Av. Cu., part 2, p. 94, was in Magadha, near Gobbara gama, but cannot be identified now. Ksitipratistha is another place which is not inentified. As noted by Jaina, J. C., sometimes it is identified with Poyanapura. Poyanapura or Potanapura would seem to be in the North, being in the Bahalidesa according to AMKV., p. 50, or is it Rohida in Rajasthan? Rohedaya is interesting and may be Rohitaka ( modern Rohtak ) of Yaudheyas. Padmavati, one of the capital of the Nagas is modern Pawaya in the Gwalior district; Mihila (Mithila ) was capital of ancient Videha Janapada, and is identified with modern Janakapura in Nepal border. It is well known to ancient literature. Tumbavana is modern Tumain of the old Gwalior State, Vaddhamana may be modern Vashavana since this is a work of 11th century, in older Jaina accounts of Mahavira's itinerary, Varddhamana has to be identified with Burdwan. Mattiyavaya or Mattiyavai is ancient Msttikavati, referred to in Jaina texts as capital of Dasanna (Dasarna) country. According to Harivamsa Purana, I. 36.15, it was situated on the Narmada river.' Binnayada or Bennayada, according to Av. Cu., p. 547, was situated on the bank of the river Benna.& According to a later Jaina writer it was a centre of trade and the merchants landed here with various merchandise while returning from Parasakula. Obviously this writer possibly could not identify the place. In the Av. Curni, p. 546, it is said that Seniya had visited this city when he was a prince. The AMKV. also refers to the incident of Seniya marrying Sunanda in Bennayada. B. C. Law, writing on Bennakata states: "this district comprised the territory round the modern village called Beni, 25 miles to the east of Kosamba in the Gondia tahsil of the Bhander district."10 None of the references, of the AMKV., to this ancient big city suggest that it was a port where merchandise from Parasakula (or any other place) was brought by sea-route. Identification of the place awaits further exploration.11 1. See, Law, B. C., op. cit., pp. 124 ff. 2. Kancanapura is referred in Ogha-Niryukti-Bhasya, 30, p. 20a and discussed by J. C. Jaina, op. cit., p. 293. He identifies it with Bhuvaneswar in Kalinga. Our AMKV. is not explicit whether Kancanapura was in Kaliaga or not, and hence it may be any town of this name, real or mythical. 3. See, Law, B. C., op. cit., pp. 122-123. 4. Jaina, J. C., op. cit., p. 287; Law, B. C. op. cit., 284 under Hastavapra. 5. Also see, Jaina, J. C., op. cit., p. 297. 6. See also, Law, B. C, op. cit., p. 325. 7. See, J. C. Jaina, op. cit., p. 313. 8. Anuyogadvarasutra, p. 137. 9. Uttaradhyayana Tika, p. 64. 10. B. C. Law, op. cit., p. 310; Epigraphia Indica, vol. XXII. p. 170. For another identification, see, Ratilal Mehta, Pre-Buddhist India pp. 413-14. Bhennakata is also referred to in Buddhist literature.
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ Geographical and Historical Data in AMKV. A Bhaddilapura is also known to Antagadadasao, 3, and the Av. Nir. gatha 383 also refers to it. It is generally identified with Bhadia, a village near Kuluha hill near Hunterganj in the Hazaribag district. Kundina or Kundinipuri, also referred to in Nayadhammakahao, Vasudevahindi,' etc., as capital of Vidarbha, is identified with modern Kaundinyapura on the banks of the Wardha in the Chandur Taluk of the Amaraoti district. Ayalapura, Acalapura, is generally identified with Ellichpur in Berar. J. C. Jaina giving references to Pinda-Niryukti, Av. Tika, etc. shows that Acalapur was in Abhira, that the rivers Kanha and Benna flowed near the town, and between them was the island Bambhadiva, a habitat of 500 tapasas ( also see AMKV. p. 174). Gudasattha, associated with an incident in the life of Arya Khaputa, is also mentioned in the Avasyaka Curni. J. C. Jaina has suggested that it was situated not far from Broach. The AMKV, (p. 175 ) as well as the Av. Cu, say that there was a Buddhist Stupa near a Buddhist vihara at Broach. Ksemapuri (p. 130 ) cannot be identified, but a Ksemapuri existed in Saurastra, according to Vandaruvstti. Dhavalakkaka or Dhavalakapura, referred to in Prasasti of AMKV. is modern Dholka in Gujarat State. Kasahsda (p. 369 ) also referred to in the Prasasti, may be Kasindra in Rajasthan.? Maravalli (p. 369 ) as the context shows, may be somewhere in the Medapata region. Gangaura or Gangapura is not identified. A Gangapura is referred to in Vipakasutra.Similarly Animanjiya, Sivamandira, Huyavabajala, Sudamsana, Susima, Sangarapura, Chammani, Jayavaddhana, Jayantiya, Jivaharana, Paccantapura, Bhutalananda, Karsaka, Kundavalaya, Ayamuhi, Dharanitilaya, Devasala, Paumuttara, Silagama, Lacchitilaya, Rayanavaha, Mahila, Mangalaura, Manjulavai, Nandana, Vadipuri, Suhatthala etc. cannot be identified. Javaura or Yavapura of the story of Yayaraja is interesting. Probably the original name was Yayanapura. Yavapura, however, remains unidentified. Usuyara was located in Kuru in Jaina canons, but cannot be identified. Usiravatta may be Usiravati which occurs in Carudatta's account in Vasudevahindi, p. 146. Ilavaddhana also occurs in Vasudevahindi, pp. 218, where it is said to be an ornament on the bank of the Ganges and again on p. 357 it is said to be near Tamralipti. According to Av. Cu., p. 484, Ilavaddha was situated on the bank of the Benna. Vadapura, 10 Sarkhapura and Vasantapura are also mentioned in the Vasudevahindi, but they cannot be satisfactorily identified. Teyali is mentioned in the Nayadhammakahao also, but cannot be identified. About Dantavakkanayara (p. 277) it may be noted that it is said to have been ruled by a king named Dantavakka. In the Av. Nir. gatha 1275 and Suyagadanga, 1 6. 22, we find a Dantapura with Dantavakka as its ruler. According to Pali literature Dantapura was the capital of Kalinga, it was placed near Chicacole by M. Sylvan Levi. 11 Tilayapura (p. 200) and Villurpura (p. 107) cannot be identified as also Elaura on p. 107. 1. J. C. Jaina, op. cit., p. 272. 2. Nayadhammakahao, 1. 16; Vasudevahindi, p. 80. 3. J. C. Jaina, op. cit., p. 263. 4. J. C. Jaina, op. cit., p. 286; Av. Co., I. p. 542. 5. In view of the fact that a Buddhist Stupa and a vihara, both originally ereted in at least the Kshatrapa age, are now exi avated at Devni Mori near Samalaji, in Gujarat, Broach deserves to be explored for a Buddhist site, since Jaina traditions about Arya Khaputa persistantly refer to it. Vandaruvitti, 86. Also see, Sandesara, B. J. 377 37178-tfergat yatta, p. 58. 7. U. P. Shah, Akota Bronzes, p. 41 and note 27. 8. See also, J. C. Jaina, op. cit., p. 284. 9. In Buddhist traditions, Sudassana is an old name for Varanasi, see, Ratilal Mehta, Pre-Buddhist India, p. 442. But it is not our Suda risana since the AMKV. p. 278 places it in Avanti-Janapada. 10. The context in AMKV. p. 77 would suggest that this Vatapura has to be located not very very far from Mathura. 11. For different views, see, Ratilal Mehta, op. cit., pp. 401-402. For various references, also see, Law, B. C., op. cit., p. 194.
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ Geographical and Historical Data in AMKV. 13 Kattiyapura or Karttikapura may be Karttikeyanagara mentioned in Rajasekhara's Kavyamimamsa (G. O. S. ed ), p. 47. Rayanapural (Ratnapura in AMKV.), Rithaura and Pundarigini are also found in Vasudevahindi, but they cannot be identified. Rahaneura of our text is the same as Rahaneuracakravala which according to Jaina traditions is located to the north of the mount Veyaddha;' this as well as Rahamaddana, also known to Jaina canons, cannot be located.' On p. 255 it is found that a lady comes to Rahamaddana from Kaveripuri. In that case, it may be in the south, Kaveripuri may be Kaveripumpattanam or Kaveripattanam, on the mouth of the Kaveri river, which was an ancient sea-port of the Colas. Most of the rivers and mountains mentioned in our text are well-known and are listed separately cn 0. 388. A few of these names like Astapada are not identified and may be mythical as well. Our text also refers to the Dandakaranya, in the Sita-akhyanakam. Of the various kings and princes mentioned in the text a complete list is appended by the editor on p. 389. Of these quite a large number may be legendary names. But Koniya, Konika or Kunia and his father Seniya are Ajatasatra and Bhimbhasara or Bimbisara. Abhayakumara, the son of Seniya, might have been historical, so also the Ardrakumara of Ardraka island. We have no means to support this, but persistent and old Jaina literary traditions suggest that they may be historical. Candanarya was a direct disciple and leader of the order of nuns founded by Mahavira and hence she as well as her father king Dadhivahana and mother queen Dharini of Campa may be regarded as historical personages. Satanika and Mrgavati, Udayana of Kausambi, Pradyota and his daughter Vasavadatta andi Udiyi are similarly historical. Jitasatru being a very common name in Jaina stories, it is difficult to say anything about him. As already stated before we have, from ancient Jaina sources, names of Mauryan rulers, Candragupta, Asoka, and Samprati as well as Kunala the blind father of Samprati. Our text further adds the name of Samprati's mother Saradasri. Pradesi of Seyaviya is a figure which could have been historical. A beautiful description of Ujjain is given on page 4. Again it is described on p. 175, vv. 73-76. Ujjain was near the river Sipra, and had a moat pariha) around it. In the city were wise merchants of straight dealings. The saku-jana ( sadhu-jana ) or the merchant-class was proficient in its tradedealings, like a minister in his department (karana); in their dealings in negama, sarigraha and vyavahara, the merchants were straightforward. There were also the vesya-janas prostitutes ), expert in their craft and music. People at large were happy and could satisfy their daily wants. The Avantipuri of p. 172, v. 40, with its madha (matha, here monastery with a temple) of Kudargesaradeva, is probably the same as Ujjain since the incident mentioned in the life of Siddhasena Divakara refers to the temple of Mahakala at Ujjain, according to Jaina traditions. The Mahakula-caccara of Ujjain is mentioned on p. 157, v. 54. Here the deseased or the poor could stay and pious people daily gave them pieces of bread (manda-khand ai to eat. On p. 195 it is said that there was no science or art, no wonderful thing etc. that was not in the city of Ujjain. The belief in yoginis and grahas at Ujjain mentioned in this context is especially noteworthy. These references are neither exaggerated nor merely poetic as will be obvious from the references to sarvabhauma-nagara (Ujjain ) in the Padatadilakam ( one of the four Bhanas) of the Caturbhani edited by Moti Chandra in his Srii garahata. From the Gupta age onwards for several centuries Ujjain remained the cultural capital of Northern India. 1. J. c. Jaina, op. cit., p. 327, identifies it with Runai or Roinai about 2 miles from Sohawal in Oudh district. 2. Uttaradhyayana Tika. pp. 241 ff. 3. See J. C. Jaina, op. cit., pp. 325-326. 4. See also, V. R. R. Dikshitar, Pre-Historic South India, p. 31. 5. For accounts of all these 'kings and qucens etc., with references from Jaina Canonical sources, see, J. C. Jaina, op. cit., pp. 376-400. 6. See, J. C. Jaina, op. cit., p. 394. Jain Education Interational
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 Description of City etc. in AMKV. Another such beautiful description occurs on p. 9, this time of Rayagiha (RajagTha ). Such descriptions remind one of Bana.. Rajagrha is said to have tall white prakara (rampart, fort) with a moat beside it. There was in Rajagsha, a row of white shrines ( devaula, deula, devakula ) with shining silver kalasas on tops. In the city were vilasinis (ganikas, prostitutes ) as also wise and pious citizens (nayarajano ). Ladies looked like damsels of nether regions from their reflections in the pure shining floors of crystals. King Prasenajit, father of Bhimbhasara or Srenika, ruled over it. Various samantas bowed at his feet. His army-camp (khandharara) with its array of elephants having jingling golden bells (kanaya ghadiya ghanta ) is referred to. His queen Dbarini was the very pleasure-house (keligiham -keligrha, ratigyha ) of the God of Love. The king spent his time in kelivinoda, in different amusements, sports and pleasures. These kelis and vinodas of kings of ancient India are described in the different sections of the Manasollasa or Abhilasitarthacintamani of Somesvaradeva. Our text (p. 9) refers to kunjara-keli, elephant-sports, which constitute the Gaja-Vinoda, and the sports of horses. Stables for horses and elephants are also mentioned in this text. The haya-vahyali was the sport of riding on horses. Kings bad their white banners (dhvaja-patas ), banners of victory (jaya-pataka) and the drums of victory (jaya-dhakka). Pillars of Victory (jaya-khambham ) were erected by kings on battlefields (p. 111. v. 99 ). The chief royal elephant was called the jaya-varana, or the pasta-hatthi (p. 282. v. 124). There were keepers of elephants ( mintha, p. 190.71; 130.17 ). A Prince is said to spend his time in pandita-gotthi ( 295 ff. vv. 209 ff.) or viusa-gotthi (vidusa-gosthi, p. 299. 315 ). discussing subject like chanda ( metres ), lakkhana (signs of men and women etc ), pamana (logic etc. ). Here we are given several interesting examples of prasnottara-gosthi. This was conducted through the medium of Sanskrit. The Prince's wife, present in the gostbi, is requested to take part in it. She composed a verse in Prakrit. In defence of her excellent composition it is remarked-uttaviseso kavvam bhasa ja hoi sa hou (p. 297. v. 249 ). King Nanda, mounted on an elephant, goes out to move in the city. He happens to see a beautiful lady, Rohini, wife of a rich merchant, standing in a balcony of her mansion. In order to see her again and again, the king goads his elephant into what is known as mattakunjara-krida, in front of this mansion, so that at every turn of the elephant, he gets a chance to gaze at the beautiful lady. The various vinodas enjoyed by Prince Meghakumara (p. 232. vv. 126-129 ) were-(1) debates or discussions of various subjects in sastras in assembly of cheyanara (i. e. vidagdha-nara ), (2) nattavihi, dance-drama, (3) sarasapattacheyam, (4) Cittayammavihi, painting, (5) giyavihi, music, singing, (6) turayasikkham, horse-riding, (7) hatthi-sikkham, elephant-riding, (8) mutthi-juddham, fighting with fists (is it vajra-musti-yuddham ?), (9) malla-juddham, wresling, and (10) varavilayapekkhana, enjoying company of or play of prostitutes. Princes were trained in several sciences and arts, it is generally said that they were given training in 72 arts, a stock list of which is known to Jain texts. Prince Naravikrama-kumara was given training in leha (lekha, writing ), dhanuvveya (archery), gandhavva-kala (music), pattaccheya, possibly preparing ornamental designs from leaves, lakkhanavihanna ( divination from marks and signs ), gandhangajutti (gandhangayukti, perfumery), cittayamma (painting ), loyauvavahara (transactions ), mantapaoga (science of spells ), saddasattha (grammar), mallajuddha ( wrestling ) etc. (p. 293. vv. 126 ff.) The Royal Palace (with its compound etc.) was called raya-duvara, raja-bhavana, raja-kula, raya-kula, raula. The palace royal or prasada had a harem (anteura ), living-halls and bed-chambers (vasabhavanam ) and an althana-mandava or raya-atthana (or simply atthana ) which latter was the - 1. See also, description of Baraval, p. 311. 1 ff., 121. 1-3. 2. For the various arts in Jaina traditions, see Jaina, J. C., op. cit., pp. 172 ff.
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ Royal Palace in AMKV. 15 audience-hall where entrance was given only after the door-keeper (padihara) took previous permission of the king. In the atthana also came the mantri (minister), the samanta (tributory or feudatory princes), the mahajana (leaders of citizens and guilds ), suhada (subhatah) or bhada (bhatah ), i. e., warriors, soldiers, etc. p. 64.107). The asthana-mandapa is called ancgabhadakodisankadatthana (p. 38. v. 10 ) or suhadasankinnamatthanam (p. 104. v. 19). A pratihara comes and states that a magician (indajalio ) requests that he may be permitted to perforin some show (pekkhanayan) before the king (p. 111. v. 103 ). Bards (magaha, magadhah ) chant gatbas of praise, in the asthana, before the king. It seems that kings came in the audience-hall both in the morning and in the evening (cf. sahjharayatthanam visajjiya, p. 355. v. 20). There might have been different asthanamandapas for different periods of time." The astbanamandapa, in the Royal Palace seems to be a hall or an open pavilion at one end of which the king took his seat. In the temple built by Tejapala at Delvada, Abu, are two panels in one of the ceilings of the Bhamati with scenes referring to the palace of Kamsa and Klsna's life in Gokula. In the panel showing palace of Kamsa, illustrated and described by Muni Jayantavijaya in his "Holy Abu," plate 38 ( only a part of this panel is also illustrated in Stella Kramrisch's Indian Sculpture, fig. 86 ), we find a king sitting on a raised 'seat, in front of whom are some attendants, warriors and others, some standing or sitting. This seems to have been representation of Kamsa in his asthana-mandapa. The foreground or courtyard of the raja-sabba was adorned with pearls etc (rajasabhae patto multamanimandie caukkammi-p. 42. v. 148). Another reference shows that square designs of representations (caukka) of pearls etc. were made on the ground, which reminds one of the Gujarati expression, aid11 4791." Kings and queen had their special residential buildings (dhavalagrha ),' with apartments of queens ( anteura ). They had their halls for dressing etc. (srngara-giha, singara-giha) and the ayarisa-giha (adarsa-grha, hall of mirrors, the sisamahala of Mogul age ). Sleeping chamber, whether royal or otherwise, was known as vasabhavanam or vasagiham (vasagrham). A beautiful description of vasabhavana of a king occurs on p. 258. vv. 436-440. The walls of the bed-chamber were decorated with various paintings, the ceiling (ulloya) was decorated with costly cloth, and the chamber was constructed of precious wood. It was fragrant with incense burning in the insence-burner (dhava ghadia)" and was equipped with objects of pleasure such as betelleaves (tambala ), bunches of flowers etc. The chief queen was resting ( in this chamber) upon a bed (sayang or pallanka ), soft in touch, with soft bed (sukumalatali ), soft pillows (maulagandovahana ), pillows or small cushions for holding in embrace (alingini) and round small pillows or cushions known as gallaniasarlya (in Guj. 423). The bed was sometimes made of silk (patjatali ) and as many as thirty-two soft beds are mentioned on a pallanka (battisatoliyak aliyapavarapallankam, p. 31. v. 38; also, p. 35. v. 168 ). Dhavalagrhas were also erected for the rich. In the city Seyaviya (Keyai country) was ibbhatunga1. The morning and evening Asthanamandapas are very likely different. We have in the Harsacarita of Bapa, a Shuklasthanamandapa, see, Agrawala, V. S., fta- etrafa s a , pp. 45, 126, 205. 2. Cl. also, when Naravikrama-kumara enters his city with newly wedded princess- Fit Triaaf PIERRE faar afwarcraferentesi TI AMKV., p. 295. v. 203. 3. For Dhavalagyha, see, Agrawala, V. S., afta-Tu tepla s , pp. 91, 211, 213. 266. 4. See Agrawala, V. S., op. cit., pp. 84, 92, 64, 208, 214. Also see AMKV, p. 347, vv. 8-11 for another notoworthy description of vasabhava na. 5. Also called dhavagaduccaya or dhavakad uccaya, p. 66. v. 61. An agart-ghadinuha is mentioned, p. 32. v. 63. tala of Mogul este si singara-gimas, apartments of
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ Royal palace in AMKV. dhavalaharamala (p. 326. 1-2). Mansion of the rich was also called isaragiha (isaragiha. p. 244.2; 123. 3-4; 42.137), bhavana or mandira ( 144.138). Sometimes the rich merchants had big palatial buildings like the saptabhumiprasada of Salibhadra (31. v. 35). A beautiful description of this palace of Salibhadra is given (31. 35 ff). Shining like the celestial vimana, it had various mattavaranas of gems, around it in the compound (parisaradhara) was a forest-grove (vanasandam), a big step-well in which water was controlled by mechanical contrivance of dolls (jalajantavahayaputtaliyavilasiram pavaravivim 31.37). This step well used for jala-andolaya-kila (jala-Andola-krida) of Salibhadra and his wives. Kings also had similar kridavapis in their gardens (254.293). 16 A big palace erected by Abhaya resembled a celestial vimana, it had beautiful ceilings or canopies with strands of pearls hanging from them, mirrors, jingling bells, beautiful salahanjiyas (salabhanjikas), and mattavaranas of gems, etc. Mattavarana in palaces and mansions is referred to on several occasions-cf. gihabhittimattavaranapavapena saceyano jao (100.43); dhanavahasetthidhavala pasauabhittibhayammi tabbhavanamattavaranaparitthiya......dittha (62. 20-22). Rohini, the wife of Dhanavaha sresthi was seen, by king Nanda, (standing or) sitting in the mattavarana of her dhavalaprasada. King Nanda got enamoured of her charms. Rohini alerted at this goes elsewhere (into her prasada) from this mattavarana (62.26). Madanasena, queen of Makaradhvaja of Tilakapura, sits in the mattavarana (of her palace) with her husband and dresses the hair of the king (200.244). Another queen goes stealthily at night into mattavarana under which her paramour, the king's keeper of elephants (mintha) is waiting with the elephant. The elephant is tied to a post below the mattavarana. The elephant, goaded by the mintha, raises its trunk and brings down the queen. After enjoyement, the queen is placed safely into her place (mattavarana) again through the trunk of the elephant. It is, therefore, quite clear that mattavarana is a balcony-like projection in front of a palace or a mansion, in which queens or ladies of high families sat (and was probably not far from ladies' apartments ). It was high enough from the ground, so that an elephant could stand underneath and could bring down a person from it with its raised trunk. The pillar below mattavarana, mentioned in p. 190. v. 71, is noteworthy. Was this balcony supported by pillars on the ground? Not necessarily, for the pillar in above reference could have been any other pillar of the palace, under the overhanging mattavarana. Hitherto the exact sense of mattavarana in palaces was not clear, so far as we know. The AMKV. makes the sense more clear, and mattavarana may now he taken as a kind of balcony of a palace. The Desinamamala (Chp. 6. v. 123) gives and quotes a gatha which reminds one of the AMKV. account of the queen and the keeper of elephants. In his Abhidhana- Cintamani, Hemacandra gives mattAlamba= apAzraya = pragrIva = mattavAraNa. 1. Cf. nIo ya vahumANaM niyadhavalahare tao seTThI (p. 145, v. 159 ). 2. Cf. - jAva nihuyaM nirikkhar3a tA pecchai mattavAraNatalammi / khaMbhammi mattavAraNamAgaliyaM miThaparikaliyaM // 71 // rayaNIe aMdhayAre hatthI miTheNa coio saMto / uDDha kAUNa karaM uttArai rAyavarapattI // 72 // melAi karikarAo sahANe // 75 // AMKV, p. 190. 3. Roth & Bothlingk in Sanskrit Worterbuch refer to Vasavadatta for this word. Monier-Williams does the same, and takes and explains it as "a turret, pinnacle, pavilion." It is also explained as "a peg or bracket projecting from a wall." is also explained as "a fence or a hedge round the house of a rich man." MonierWilliams, Skt.-Eng. Dictionery, (Oxford, 1956 ed.), p. 777. CI. - kamalamaraMdagori mattAne imaM Na ja ramasi / mammaNiyAuttara 4. mahavaramictA varaM bhamitaM // 5. Abhidhana-Cintamani, 4 kanda, v. 77. Hemacandra in his own gloss writes-:feferizqya qu apAzrIyate'pAzrayaH // 2 // prasRtA prIvA'tra pragrIvaH // 3 // mattAn vArayati mattavAraNastatra ||4|| This gloss would show that as an architectural part has nothing to do with an elephant in rut.
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ Royal palace in AMKV. Bana in his Harsacarita refers to pragrivaka which V. S. Agrawala has shown as a part of mukhasala of dharalagrha, which was used both by the king and the queen, and was especially the queen's gallery, which Agrawala has rightly compared with those of suhaga-mandira of Amer (Amber) palace." Palaces had tulayanas (windows), the harems had latticed windows (jalagavakha, jalagavaksa, p. 331. v. 111). An oloyana (window, small window for looking out, avalokana) on the ground floor of a palace is mentioned, p. 270. v. 3. The royal palace was sometimes deep inside its compound, sometimes reached through as many as seven gates of fortifications (payarapaolithanagani). One Mitrananda, therefore, found it difficult to reach the apartment of a princess. He, therefore jumped over tops of these different prakaras and reached the vasabhavana of the princess. He climbed over the dantavalabhi (top most part, turret with pegs) through several gavaksas of the vasabhavana (205.402). 17 A palace resting on one pillar (pasayamegathambham) is mentioned (5.35). A variously decorated (Cillaruva) palace of lac (jaupasayam pahanakhambhajuyam) is mentioned (p. 331.58). It was connected by an underground passage (suranga) with an alms-house (sattagara). Underground cells or halls (bhumihara, p. 147.22; 129.80) in palaces and mansions were not unknown. Besides the keligrka, vasagrha, drugaragrha, was the ayarasagiha or ayarisagiha (adarlagtha, darpanagrha) or the hall of mirrors (72. 33-34; 90.16), which may be compared with sisa-mahal of Mogul period. Kings had picture-galleries (cillasabka, p. 167) also. In gardens and compounds of palaces etc. were latagiha (bowers of creepers), kayalihara (kadaligrha) (bowers or mandapas of plaintain trees) etc. for pleasure-resort. There was also the bhoyanabhavana (dining hall, kitchen, 33. 95), also known as rasavaisala (227. 2), or mahanasagiha (262. 4). Kings had chief ministers (amacca), ministers (manti), commander of forces. (dandadhipa), feaudatories (samanta), record keeper (akkhapadalio), etc., specially appointed servants or officers (niuttapurisas), spies (carapurisa), attendant servants like body-guards (angarakkhaga), watchmen for every three hours (paharia), gate-keepers (padihara), maid-servants (nivacedi), garden-keepers (ujjana palaa), keepers of elephants. There were city-watchmen or policemen (arakhiyapurisa) and a chief officer in charge of the city (talara, talavara) who protected the citizens and was like a Kotawal. Thieves, robbers and others who committed crimes were kept in custody (gollie pakkhitto, 224. 63) or kept into prison (gotti, karagara). The criminals were chained with iron-chains (nigada) or tied fast in a particular fashion known as may@rabandha. Leaders of citizens (mahajana) approached the King in the asthana when there were special grievences of citizens. The Purasetthi (177.2) was possibly like a Mayor, he was the chief leader of all citizens, trade-guilds etc. Statecraft mainly consisted of the traditional four elements-sandhi, vigraha, yana and asana (329.11). Kings maintained a fourfold army (caurangabalam) constituted of forces of elephants, horsemen, charioteers and the infantry (patti). A naval-force (navakadaga) was sometimes maintained (p. 36, vv. 1-2). Various descriptions of battles occur in the AMKV. While going to fight, princes and warriors put on armours (sannaddhabaddhakavaya). Asoka used to send royal orders (leha) to his son Kunala at Ujjain. At Ujjain it was read out to the Prince by his aksapatalika. Kings dictated letters addressed to other kings and the writers of such 1. Agrawala, V. S., op. cit., p. 92. 2. Agrawala, V. S., op. cit., p. 214. 3. AMKV., p. 204. v. 306 ff.
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 Royal Palace in AMKV. documents were known as lehariya (lekhakarakas). The lehariyas ( lekhaharakas ) also carried documents of kings. The lehariya of Canda Pradyota of Avanti was one Lohajangha. Customs officers (surkiyaloya) were appointed ( 43. 168). Merchants tried to keep under cover objects which had higher customs ( sumka ) charged on them ( 43, 167-168 ). The customs office was known as sunkathana and the officer in charge was called sunkapaliya according to Supasanahacariyam. Kings went out for change of air, into the city etc. This was known as rayavadi ( nihario rayavadie, 62. 19), which in Old Gujarati was know as rayavadi, and modern Guj. revadi. King Nanda going out on rayavadi, saw Rohini, wife of Dhanavaha sresthi and became almost mad in love. Kings and queens went out in udyanas on certain festivals where citizens took part. Orders of kings were made known to the public by beating of drum (ghosavio padaho, 23. 112). When somebody was given capital-punishment, it was similarly announced in the city. One Sudarsana sresthi, ordered to be killed, was besmeared with red-sandal paste (raktacandana ), besides a garland saravamala in his neck, and collirium mark (masipudayam ) on his face. He was carried through the city with dindima-nada ( beating of drum ) and udghosa (proclamation) along important places in the city like rathyamukha (entrances of roads ), trika (where three roads met) and catuskas (city-squares). During the mediaeval period, throughout Jaina literature, we find references to caccara coukka, caumuha, tiga (177.1 ), rathyamuha or raccha, ete, as important places in cities or towns where people collected. The Mahakala-Caccara at Ujjain is already noted above. At Patan in North Gujarat was a place called Hingalaja-Cacara. Caccara is usually explained as catvara where many roads met?, but it is better to take it as a spot in front of temples etc, where cacaris were sung as in later ages in Gujarat 4915 (Bhana-like play ) was enacted on such spots, cf. 24147 i 17. Caukka (cf. Chandani Chowk ( area , at Delhi, Manek-chowk at Amedabad) is the same as Catuska, a junction of four roads," Caumuha ( Caumukha ) would be a spot facing four directions. It could have been an open public mandapa at cross-roads, like the Catuskambha (Caukhamba) at Banaras, but it is better to take it as merely a square at cross roads. The main-road or highway was the mahapaha or the royal road, the rayamagga. A national high-way, which led into territories of other countries or kingdoms, seems to have been referred to as taya-paha ( 246.37 ). It is said that travellers on the raja-patha going to other territories should not be stopped (rayapahenam gantum na labbhae keriso imo nao ? -- 246. 36 ). In the account of Carudatta we find reference to ajamaggu (214.13) or ajapatha. This and other ancient trade routes in Carudatta's story from Vasudevahindi bave been discussed by Moti Chandra in his Sarthavaba. In the Ratnatrikotyakhyanaka, we find Abhayakumara depositing jewels in Cauhattaya and proclaiming through padaha, that Abhayakumara is giving gift of ratnas. This cauhattaya may be a junction of four markets. Big gopuras of cities are referred to along with prakara and parikha. There purapaoliduvaras, four city-gates, gates of gopuras of the city ( 66-54; 66.75), near one of the poli-duvara of a city was a shrine of Candi (118.114). Mansions of rich merchants had similar gates ( niyamandirapaolidarammi, 144-138). 1. Jaina, J. C., op. cit., p. 116. cf. aghrif I Abbidhana-Cintamani, 4.54. cf. as igara faqafai Mfcchakatika 2. Bhayapi in bis glossary on Paumacariyam of Svayambhu, Pol. II (Singhi Series, No. 35) has explained it as TE-PTT which is noteworthy and probably correct, since it can explained as a public place where afts #iftas ) were sung. 2. Catuska is a cross-way. A hall resting on four pillars is also known as catuska. Caukka may also be modern Guj. Camu Cakalu. 3. Caccara, Caukka, Caumuha etc. were places where people collected and where news or gossips soon spread. This can be inferred from-yafafara-25-TECTETI (AMKV. 50. 132 ).
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ Social customs in AMKV. 19 Cremetion grounds were called peyavana (pretavana ) or masana (smasana ). On the faja-magga, the city high-way or main-road were the rows of shops (hatta paniti). When Naravikrama - kumara entered the city with his newly wedded princess, people crowded on both the sides of the rayamagga in shops, on turrets or towers etc. (atcalaya ) and on tops of temples (deulaya), houses (bhavana ), palaces (295.196 ). Vihi means both a road and market. In the account of Candanarya we find that she (Vasumai, before becoming a nun ) was brought to a vihi (market) and sold to Dhanavaha ( 36.11; also see, 37.22 ). A beautiful description of the confusion of ladies who ran out into their windows etc. to sec Nala and Davadanti, newly married, returning to Nala's capital is noteworthy for acute observation of the society by the author of the AMKV (p. 49). Equally interesting is the description of wedding ceremony (paniggahana ) of Nala and Davadanti. The pair is required to circumambulate four times the ritual fire (in veiya-vedika ). At the end of each such circumambulation (technically called mangalam ) the king gives gifts to the pair ( 48-67-69 ), these gifts included 1000 elephants, 10,0000 horses, one crore of suvanna (i. e. gold coins ), and in the fourth mangala one crore of pattaula (silk cloth ). During wedding rites the pair wears a kankana (a bracelet ) which Nala wore for all the ten days during his stay at Davadanti's father's palace. Another such social custom often described in the AMKV is the Vaddhavanayam (Varddhapanakam, -9917 in Guj.) which is celebration of the birth of a son to a king or a rich person. The whole city celebrated the birth of a prince. Torana-Vandanamalas or Candanamalas of fresh leaves of mangotrees were tied on gates, Punnakalasas (Parnakalasas)' or auspicious jars, with sandal-paste applied to them, were placed on certain places (usually near entrance-doors ), beggars, students and bards were singing and praising, old ladies with rice ( aksata) in hands were performing suta-raksa (protection of child) ( 293, 117-121). The suta-raksa was possibly performed by throwing a few grains of (unhusked or ) husked rice on the child with muttering of certain benedictions etc. Ladies put on navaranga (of nine colours of the rainbow ) garments, varavilasinis danced; there came the enchanting sound of tara (a kind of musical instrument) and in various places Caccara songs, pleasing to the ears, were heard. People raised up on their houses (bhavanas ) the jua (yapa) and musala (pestle) (258. 448-451 ). Ja is explained as a sort of a pillar. The practice of raising jua-musala is referred to in other jaina texts. Now if jua is a post and musala or pest le also looks like a small post from a distance, it is not convincing that jua was a small post in the above custom. Even today, at least amongst the Maharashtra people there is a practice of raising a small post with a small head of a goddess on top. Sometimes we find a small kumbha (pot) placed with head down on such posts. Jua possibly meant a small kalasa placed with face down on post or pestle raised on house-tops. This is further supported by another meaning of "a kalasa" noted by the Paiasaddamahannavo. There are many more descriptions of this festival in the AMKV., cf p. 266.32, or the festival on the birth of Meghakumara on p. 231. 89 ff. The naming of the child (namakarana ) was performed usually on the twelfth day but there is one reference (P. 20.20 ) which shows that it was done on the tenth day, all other references refer to the twelfth day. When the prince became eight years old he was placed in charge of a lehariya or wvajhaya. 1. Purnakalasa as an auspicious object is popular in Brahmanical, Jaina and Buddhist art and literature. A detailed description of it is given in AMKV 337.96-97. 2. See Paisaddamahappavo, p. 450, quoting " CH JESHEFD Fac" from Jacobi's ed. of the Kalpasitra. The same dictionary also gives another meaning of 73, being one Hathra -31, based on Pravacanasaroddhara, 272, 3. cf, modern Guj, sprdame Ozba of certain Brahmapa families.
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 Social customs in AMKV. (lekhacarya, upadhyaya) who was also a kalariya (kalacarya). We have already noted before the different sciences and arts in which these princes became proficient (232, 108-109; 54. 263; 193.10; 131. 57; 232. 126-129; 293. 126 ff., etc.). Incidentally it may be noted that in various other contexts, the AMKV refers to different sciences and arts such as nemitliya-sattha (science of divination ), singara-sattha (science of love or dress and make-up), gandhavra-kala (music), kama-sattha (kama-s'astra, erotics), sabdasastra or ragarana (grammar), Chanda (science of metres ), alarikara (poetics ), veya ( vedas and vedic studies ), nattavihi (dancing and dramatics ), Cittayamma (painting ), gandhanga-jutli (cosmetics and perfumery), dhaturvao ( metallurgy and alchemy), itthijanajoggao sarrao kalao (arts for women) jalameya or indrajala (magic). purisalakkhanam or naralakkhanam or lakkhanam divination or prognostication from marks and signs) etc. Kunala the prince of As'oka, in charge of the kumarabhutti of Ujjain, was an expert in gandhavvakala and was very fond of music ( 124. 29-30). Sons of Brahmanas usually were trained in the fourteen sciences (Cauddasavijjathana ), four vedas along with their angas and nighantu, etc. (306.43). Varahamihira and his brother Bhadrababu were sons of the royal Purohita ( priest) of Pataliputra. Both the brothers became expert in lakkhana, Sahitta, ganiya, pamana (pramana), four Vedas etc. Lakkhana and Joiya (Jyotisa) were very popular. A long section on nara-lakkhana, running over several verses (pp. 364-65. vv. 37-75) is noteworthy.1 It is said that Samuddam (Samudrika-Sastra ) is of one lac verses in its fullest extent, in abridged form it is of one thousand verses and so on (363.35 ). Jaina literature is full of belief in dreams and mothers of princes, tirthankaras and other great men are reported to have seen auspicious dreams on conception. These are interpreted by a class of people called Svapnapathakas. A peculiar custom is often noted. Usually after seeing such dreams ladies tied a knot possibly at one end of their garments ). which was called saunaganthi, possibly, to ensure the auspicions result of such dreams (e.g. 229. 35 ). The AMKV, is also full of such references. After training in various sciences and arts princes were married to one or more beautiful princesses. Sons of the rich often had more than one wives (cf. Salibhadra's account ). Princesses also were trained in several arts etc., a princess of Kancipuri selected her husband by testing his proficiency in playing on the vina (pp. 104-105 ). Another princess took part in parsnottara-gosthi of her husband and composed verses in Prakrit (pp. 296-297). Bhavabhattika, the daughter of Bhanu (who was a purisetthi ), was clever in many arts of women and was known as Balacandiya in the city. The whole account of this lady (pp. 193 ff) is full of incidents showing her cleverness, boldness etc.. Nowhere in these stories do we come across any taboos on education of females or on their freedom. Bhadra is another rich lady who could run her whole business while her son Salibhadra was allowed to spend his full time in luxuries and plasures. Ladies went out with males in festivals in udyanas outside the city. It seems that widow-remarriage was generally not practised in the upper classes of the society and the young widowed daughter of a merchant (who kept her well-guarded ) had to devise ways and means to enjoy worldly pleasures with a lover (pp. 192-193 ). Ladies worshipped images of Makaradhtaja or Kamadeva to obtain husbands of their choice or worshipped images of Kamadeva as well as Gauri to obtain conjugal happiness ( 45.56 ) besides practicing things like burning incense (dlapa ), besmearing of pastes etc. (vilepana ) apd some magic rites with use of seasemum (tila ), roots ( mula ), charms and incantations ( mantra ), magical diagrams (yantras ) etc. (pp. 45 f.). 1. This may be compared with a similar passage in the Kuvalayamala of Udyotana (Simghi Series), pp. 129 ff. It will be seen that the AMKV. borrows from the Kuvalayamala.
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ Social customs and festival etc. in AMKV. 21 Belief in such practicies and superstitions was common. King Nanda, when he became love-sick, was treated by vijja (vaidyas ) joisiya (Jyotisis) tantrikas and others. Worship of 64 yoginis in the yogini-pitha, of the Bhalanisana yantra, with areca-nuts, betel-leaves, lainps etc., burning of incense, worship of planets etc.; were done to cure the king. The account is full of humorous descriptions (p. 62. vy. 29 ff). When some storms and epidemics broke out, it was sometimes suspected that a particular person was responsible for the mari (epidemic ) or was mari in disguise. The person was either killed or if a woman, was banished from the State since nari was regarded as avadkya (excluded from capital punishment ). In cases of storms or supernatural events (p. 66 ) the king went out with an incenseburner (dhiyakaducchayahattho) in hand, covering himself with an ulla padaya (wet garment or borrowed garment ) and prayed ( in public ) to this effect : Whether you are a deva, or a danava, or a gandharva, kinnara or a yaksa, whoever you may be, please forgive all my faults and be pacified and pleased (155.37-38; 66.61-64). Another such practice (recorded on p. 16. vv. 248 ff) was the offering of oaha gabali at night, at places like caccara, caukka, raccha, goura, attala etc., to supernatural beings, made by queen Sivadevi, (who is described as avasana-undressed !) for removal of evil (asivova samana ). The baliksira was offered. Various festivals etc. are referred to. Of these the vaddhavanayam, namakarana, etc., are already noted above. Coronation of a king ( rajjamahusava ) was celebrated. Engagements (ragdana, varanaya ) and vivahakarma, (337.81 ) were also celebrated. Sometimes princesses selected their husbands in the Svayamvara-manda pa as was done by Davadanti. A beautiful description of this pandal, given on p. 47, is noteworthy. It was decorated with white flags and jingling bells, seats were arranged in an ascending order (mancaimancakalio ), canopies of white pattaula (silken cloth ) were there, and there were incenseburners on pillars or posts, and so on. The bride-groom's party goes to the bride's pandal. Sometimes the party goes from one town or village to another, which is jannalla ( in Guj. it is end, in Hindi, atia. We also find references to another type of yatras, the devajatta or devayatra (p. 16 ). The Jaina festival of procession of car, the Ratha-yatra was popularised by Samprati, the grandson of Asoka. We also hear of Indramaha festival in Campa (142.62-6+), the spring festival of Madana-trayodasi ( 26.45 ), the Komui-mahasava (Kaumudi-mahotsava, 143.89 ), and picnics in gardens ( ujjaniya, modern Guj. Emell 263.17 ), the Jaina eight-day festival of astahnika-mahotsava ( 258.430 ), the divisava ( dipotsava ) or festival of lights ( 104.3 ), etc. People also enjoyed several types of sports, games, amusements; of these, vapi-krida or jala-krida, singing of Cacari-giyas ( 221.20 ) rasakas of gopis ( 308.2) and gopas (cowherd ladies and males ), kagali-siyas (kukali-gitas, 136.2; 78.227 etc. ), nadayakalas ( 93.78, dance, dramatics and music ) etc. are noteworthy. Kings came to see nada-pcccham in the rangabhaimi (theatre). An interesting account of the various karanas of dance etc., performed on a pole by Ilaputra, in presence of the king and people of the city of Binnayada, is noteworthy ( 93.82-90 ). People enjoyed playing of tala (rhythm ), rasaya (circular dance), nadaya, pekkhanaya (shows, 128.34), madhura-giya or sweet songs, etc. ( 81-6). Two friends Amaradatta and Mitrananda of Ujjain go to the Matta-Kokila-udyana and play the anoliya-kheddam (201.274-275). Anoliya or Unnaiya (147.14;209.540) (tip-cat ?) is probably a game played with two sticks one long and the other very short, known as gilli-danda in Gujarati. Gambling was not unknown, so also drinking. There were mahasavas ( madhutsavas 76.152) and apanakas ( winebooths, 271.17). There were also apanaka-gosthis (279.22). People also enjoyed wrestling competitions, cf. the malla-maha in Soparaya-nayara ( 261.2 ) in the story of Attanamalla of Ujjain. The Malla-rangemahi is reported to have been broad and with ascending seats (mancaimancakalia vitthinna-294.159 ). Jain Education Interational
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ Music, dancing and paintings in AMKV. In the description of the autumn (saraya ) we hear of travellers enchanted at the beautiful singing of gopikas and being led astray from the path of virtue (jattha ya pahiya suhasali goviya sarasa giyapadibaddha sammaggao bhassanli-91.26). The govis (gopika ) played in the gottharigana (gosthanargana-92.35 ). The rasaja were played with thythmic clappings or beatings ( 137.8). The Kakaligiya was associated with love ( 136.2 ). Giya or song was enchanting only when sung with proper knowledge of svara, grama, murcchana (124.33 ) and laya (188.1). In the spring, citizens enjoyed music in various Caccaris. In one case the mayanga-caccari ( 221-22 ) and its caccarigiyam (221-25 ) was superior to the nayaraya-caccari of the upper classes ( 221.21 ) and attracted all people to itself so that the nayaraya-caccarijas became void of onlookers or hearers. People enjoyed sweet music of venu (flutes ), vina (vina, harps ), maddala (a kind of drum ) and the four types of aujjas (231.89 )'. The aujas seem to have been very popular as they are often referred to by the AMKV. In the king's palace, morning was heralded with the sound of bheribhanaya-hallari-lilalala ? mai which all seem to have been included amongst the tara class of musical instruments ( 290.32). In the battle or while going to the battle bheri ( samarabheri ) was sounded. Kapalikas used the damaru. Blowing of conches was not unknown. Nattavihi without accompanying musical instruments was not favoured ( kaha kirai vayanavir ahammi nattavihi ? 358.120 ). It was accompanied by the practice of various karanas and arigaharas (232.126 ). Simple dancing was semetimes done with rhythmic clapping of hands (naccavai tam daun halthatalao331.5). Music without talamanakrija or rhythmic beatings was not appreciated ( gandharvavidyeva talamanakriyarahita--p. 59). Tie nine asas of poetry, dance etc. are referred to (p. 61). The ninth rasa is the Santa-tasa. Besides music and dancing, painting was very popular and practised by princes, princesses and citizens. Narada gives to Krishna a Cittapadia ( Citrapatika) with an excellent painting of Rukmini ( 73.44-46). Two princesses from Hastinapura were shown padicchandas (replicas or models, either small portrait figures or portrait paintings ) but were not satisfied with them as they could not help them in understanding their nature. Then they decided to test the nature and skill of different princes by sending them Citta pattiyao ( Citra pattikah ). For this they ordered their friends (attendant maids and friends) to bring vannasamuggayam (box of colours or paints ) and boards or canvass scrolls (cittapattiyao ) for painting. On these, lotuses, a pair of beautiful princes etc. were painted (lihiyani), It was only one prince, Padmuttara, who added in the boards (cittaphalahisu), a bee humming over the lotus, and certain other things. These were returned to the two princesses. The friends ask as to what was the bhava behind the paintings. The two princesses explain the bhava (meaning, symbolism etc.) behind them ( 109-110. vv. 44-73). It will be seen that study of " bhava" of a "citra" was held as an essential element both in painting and in its appreciation. There were professional painters ( cittayara ). A son of a painter from Kosambi goes to Saketa for learning the art of painting ( cittasikkhananimittam ). At Saketa was a Cittapiya-jakkha ( otherwise 1. ef.-Aujo lokabhASAyAM khaMdhAujapakhAujau / matAH paTTAujazceti svasvanAmAnusAriNaH // -saGgItopaniSatsAroddhAra (G. O. Series ), chp. 4. v. 92. 2. The meaning of this verse is not clear. It is difficult to take Bheri and Jhallari as tura-vadyds. Also filamaio is not clear. It is just likely that 3 is like the styf so popular in Mabarastra at least from the Age of Peshwas. The whole complex includes pipes like BITUIS etc., jhallari or jbanja, drum (bheri) and so on. My friend Shri J. P. Thakar informs me that in North Gujarat a sort of long blow-pipe known as Bhera is sounded by tailors on certein festive occassions. It seems better to take this as a practice of tafeyi sounded in the morning, noon, evening and midnight on gates of palaces and temples during Maratha period. The practice was possibly much older.
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ Sculpture, dress and ornaments etc. in AMKV. 23 known as Surapriya-yaksha, in the same story in Jaina Canonical literature) whose image was to be painted every year and at the end of which the yaksa killed the painter. This Citrakaradaraka of Kausambi paints the yaksa-statue with pure colours (pavittavannehim-167.9), and due courtsey which pleases the yaksa who grants the young man a boon which enables him to paint a portrait of a person even if he sees only a part of the body of that person. Kings had their own picture-galleries and this young man was later employed as one of the painters for the Citrasabha of king Satanika of Kausambi. The ground for paintings (wall surfaces etc.) was divided into several sections which were then assigned to different painters who were asked to paint on the sections assigned to them. Caritam, i. e., incidents from the life of a person were sometimes painted on walls (133.101 ff.). Paintings on walls of a Jaina temple are referred to in 114.5-7. The art of sculpture was also popular. People taken aback or stunned are described looking like figures in paintings or figures of plaster or stone (cittalihiu vva leppayamau vva pahanaghadiu vva92.43). Figurines fashioned from stone (pakanaghadiyaputtalaya 76.176), plaster-figures of Madana, the God of Love, worshipped in the Kaumudi-Mahotsava (lippamayamayanapadima-143.98), figures of elephants etc. fashioned from wood (kilinjamayahatthi-190.84 ), terracotta figures of animals (119.117) and men etc. (cincapurisena va mattiyamayanarena-222.18), figurines of cloth, rags etc. (putthayahatthi"297.251), etc. referred to in the AMKV. show the different materials used by artists for figure-work. We hear of jalajantavahaya puitaliya in the step-well of Salibhadra (31.37). Jantapadimas are also known to the Brhatkalpa-Bhasya, 4.4915. The jantamayahatthi of Pradyota for capturing Udayana of Kausambi is referred to in the Avasyaka Curni, II. p. 161. The AMKV. 15.224 uses the word karimakarivaro in the same context. Especially noteworthy is the account of a pullaliya (talabhanjika) of excellent workmanship in a shrine (devaharayam) at Pataliputra showing three and a half curves of the body (addhutthabhangaghadiya) which was so realistic and beautiful that Prince Amaradatta falls in love. His friend finds out that stone-figure was fashioned by a suttahara (satradhara, sculptor) of the great city of Soparaya situated in the Kuskanavisaya. The friend goes to Soparaya, approaches the artist, first performs the courtsey of offering a betel-leaf (tamboladanapuvvam) and then asks him whether a certain puttaliya-salabhanji was fashioned after any model (padichandaena ghadiya). To this the artist replies in the affirmative and says that his model was princess Rayanamanjari of Ujjain (202-203. vv. 314-352). There are some interesting details about dress and ornaments, furniture, utensils, weapons etc. It is not possible to discuss them elaborately but a few of them may be noted briefly. A person finely attired is called ubbhadasingaradharo (272.23). Of the various types of cloth and garments especially noteworthy are the white pattaula (47.27) the white dugulla (dukula), the rayana-hambala (rainakambala) from Nepala-visaya (193.10) the savaranga-nivasanu (garment of nine colours) worn by ladies, the jalavalla-suvaraniya (214.611), the cinamsuya (cinamsuka), the pattamsuya (pattaluka), jaddara.", devanga (devanga, cf. devanganivasanadhara, 257.394), devadusa 1. Also cf. avaro jahA vilijjai aggI iva mayaNaputtalao | AMKV., 144.113. 2. Also, in 358. 127. 3. The exact significance of this is not known to us. Does it mean a figure of the wood of fan-fafauft tree? or from paste of seeds of tamarind ? cf. potthakammajakkhA viva niciTThA quoted in Paiasaddamahappavo p. 763. 4. 5. Jaddara is the same as jadara occurring in the Varnakasamuccaya, I, ed. by Dr. B. J. Sandesara. For notes on these textiles, ornaments etc. see, Sandesara and Mehta, Varpakasamuccaya, Vol. II and Prachina Bharatiya Vesabhusha of Moti Chandra.
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 Ornaments, cosmetics etc in AMKV. (devadtisya), the ullasadaya (ardrasa aka ?), the amdhara-pada (black garment or cover, put on by kings while going out at night on nagarcarya, G3.60;105,53), also the pararnapada (51.55, used by Nala in exile, which he spreads on ground before sleeping), or the cloth for covering the body, the nirangi (a sort of cover for head, Sirovastra TCL) used by ladics (64.106 ) which is sometimes made of kosambha-castra or cloth of saffron-colour, the kambiya (a small blanket ), the kantha (garment of patched rags or pieces of cloth, 148.17,19 ). Koseyapitavattha, yellow kauseya (silken) garment worn by Krishna is referred to (319.263 ). Ornaments like keyara, valaya, sayadantavalaya, angada, kadaya (kalaka, Guj. 3), kasikana, kundala, maharihahara (costly necklace or garland ), addhahara (ardhahara), tisaraya, palamba, cudamani (crest-jewel) or cudaralna, mauda ( mukuta ), muttahala-sari (ad 32-Guj.), muttahalaharavali, neura ( nupura ), kajicidama, rasana etc. are referred to. Amongst gems or jewels we find, in the AMKV., names like mani, manikya, vajra, indranila, marakata, muktaphala, padmaraga, vidruma etc. General references to angaragas, sandal-pastes, bhogangaragas including tambola ( betel-leaves ), puspa (flowers ), kappura (camphor ) etc. are also available. Collyrium was applied to the eye with a stick ( anjanasalaya). Foot-wear (upanaha ) was used ( 174.9). The mother of Salibhadra purchased costly ralnakambalas, each worth a lac of coins, and gave them over to his son's wives who used them as payalahana (Guj. 20140c, duster for cleaning soles of feet or foot-wear, placed near the entrance ). Sometimes beds were prepared of silk (pattatali). The poor sometimes wore only a loin-cloth (kacchottanirasano-157,57; kacchusangahiyaland-277.28, also, 45.59 ). When injured, bandages were tied on injured parts (cf. pindinn ca bandhac-287.99, also avaneum pattayam-287.101, and cf. Guj. ). Warriors wore an armour (sannaham ). Kings especially had chatra (umbrella ) held over them, the rich merchants and leaders of caravans also used them; in one context, the word sikkiri, used for chatra, is noteworthy. Princess Vasa vadatta took her lessons in Vina, sitting behind a javaniya (javanika, curtain ). Ladies, when nicely dressed, applied to their limbs certain paste mixed with saffron (nissarirapavarakumkuma-dinnamuhalevaramaniyanam-27.75 ), they took care about beauty of their faces and used mirrors niyavayanam mandanti padibimbam pecchai dappanatale munino-72.5 ). Alaktaka was used for lips as lip-stick ( 49.76 ). Tilaka marks of sandal-pastes were made on foreheads (123.1 ). Tilaka marks of oil (tella-tillani, 217.637) were given to persons in order to befool them. The word tillani may be compared with Guj. Slui. Some interesting descriptions of persons may be noted, for example, the description of a Brahmana, p. 365. vv. 79-82, of a Vaidya of Sabara cast carrying his bag of medicines on his shoulders (khandhavalambiputtalayadarvakotthalayaruvadhara-366.116 ), or the description of a Maharratika (kapalika ) Ghorasivo (Ghorasiva) by name, coming from Sriparvata in the south and on his way to Jalandhara in the north ( 291.52-53). With his body besmeared with white ash, he carried the damaru and the khatvanga in his hands and could overpower grahas, dakinis, ksetrapalas, yaksinis, etc. Tapasas wellversed in three Vedas are described as performing pancagnitapana, tilahomakarana, etc. A Parivrajaka carrying a tridanda ( three staves tied together) and a rosary ( ganittiya, ganetrika ) and covered by an umbrella (i. e. with an umbrella over-head enters the Samavasarana of Mahavira (96.12 ). A Pari 1. Tisaraya is of three strands; palamba is a pendent, 2. According to Hemachandra, a Faent TGH IT TATTISET | Abhi. Chin. 3.323 and apher : f: Ibid., 3. 324.
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ Satthavaha. in AMKV. 25 vrajaka is similarly described in the Vasudevahindi, I. p. 40, where it is said that he carried a waterpot besides the tridanda and the ganitliya. There are many descriptions of beautiful ladies, compare for exainple, the description of Rukmini (p. 73), or of the wives of Meghakumara and so on. A deformed person is described on p. 69. The activities of Kapalika Bharabhuti (pp. 105-106 ) may be noted. Also note the account of Kapalika Bhairavananda on p. 195. vv. 82-83. A madman (gahilla, gahillaya, cf. Guj. Qe11) roams about singing dancing, muttering and embracing passers by (190.60). The mother of Arahannaka turns mad when her son is missing. Children in the streets harass her. Her wandering in the street is vividly described (272 158 f.). Also note the description of a beggar in rags, carrying a monkey with him ( 45. 59-61). Descriptions of caravans may be noted. Dhana, a salthavaha (Sarthataha leader of a caravan ) of Ksitipratisthita nagara, collects various commodities for sale (sajji kaum kayanayasamaham) and with mules, bulls and camels starts for Vasantapura to earn money (atthovajjanakajje). Before starting he announces with beating of drum (ghosavio padaho) that the poor and the beggars (kappadiya ) etc. (who wished to accompany but ) who had no means to afford provisions for the journey (sambalam, especially, food ) including food, kavalta (karapatra, drinking vessel ). clothing etc. will be supplied with the same by the leader. Some Jaina sadhus also decide to accompany. The sarthvaha starts on an auspicious day and bour, wearing white dress and having performed the kouyamangala (kautukamangalam), as also after paying respects to his tutelary gods and goddesses. Then follows a vivid description of the caravan with carts ( loaded with goods) moving and making noise ( cakkacikkaram) and so on. When they rest in a forest grove canvass tents are raised up for him (avasio visariyavisalapadamandata gihesu ), some of the people in the caravan satthiyajano) rest under the shades of big trees and the servants (kammayara ), with big utensils like karavalla (karapalra ), diyada (cf. modern Guj. 221)", kaodi (Guj. 4195, a pole with two baskets or vessels hung at two ends ), kudaya ( kundika, s's or 31 ) etc, in their hands, in order to fetch water. Going out to other lands with krayanaka (Also called bhandollam-22.59 ) was very common. A person carried a sambalathaia (a bag of eatables, provisions, for journey).' He was given Sinihakesaramodakas with precious jewels hidden in them (23.93 ff.). Dhanavaha setthi loads his vahanam (boat ) with cargo of commodities (kayanaga ) and crossing the ocean reaches the Simhaladvipa. There are many references to traders going into the seas in boats (janavatti, 203.608; janavattu, in Apabhramsa passage. 213.608, also cf. paratire bhinnam jantassa bohittham, 30.18; nava, 72.20 ). The boatsman or pilot of a yana patra was called a karnadhara. Especially noteworthy is the reference to poyavania (polavanika) named Dehila coming from another island and persuading a lady to come into his janavalta to sell flowers. He immediately lifts the anchors (samvaria nangaria samubbhio jhatti seyavado-300.338-344 ) and the boat swifty moves like an arrow discharged from a bow. The poyavania is therefore a trader who carries on trade through boats, i. e. who is a sea-merchant. He is a nauvittaka. In the story of Padmottara who, according to AMKV. (p. 104) was a nauvittaka-karmahara-jivah, we hear of a naittaga of Vanarasi, named Samkha (108.1). In v. 12 on p. 108, in the same context we find the wood naittai used in the same senseNauvittaka, Naittaga, Naittai, Naitta.. 1. Also see, Sandesara, B. J., Cultural Data in the Vasudeva-hindi, Journal of the oriental Institute, Vol. X. No. 1.p.16. 2. Diyada as a small water-vessel is still used in Rajasthan. For more information on Diyadi, a sort of leather-bag ( 108 ) for carrying water or a water vessel like it, see, Sandesara, B. J.'s note in Buddhiprakasa (Guj. Jours., Ahmedabad), for August, 1960. p. 281. 3. Cf. " T74COTAUTIET" or "faat 8977454" From Kumarapala-pratibodha, quoted by Paiasaddamahapnavo, p. 549, 45341 = Dell, $1900. 2. Cf. V. S. Agrawal's note on, "Naitta in Apabhramsa Literature", published in Journal of the Oriental Institute, Vol. V. Pp. 103-104. Our references further support the explanations offered by Dr. V. S. Agrawal.
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ Classes and professions in AMKV. Many classes of people and professions are referred to. Only a few such names are collected below to indicate the wealth of information available about such castes or professions-ibbha (ibhya) setthi sresthi ), diya or dvija, bhada (bhata), wjjhaya (upadhyaya), purokiya (purohita), kaasaka, halio (farmer), halahara, kodumbio (farmer, and in other contexts head of a family), nado (nata), nadayavilli nado of Dumba caste (154.2), nada of Sabara caste (92.41), lamkhiya or lamkhaga (ropedancers, 92.63), mayanga (malanga) Candela, dhivarapurisa (fisherman, also cf, macchiyanam padao, 148.31), bhilla (Bhils), serahirakkhaga (140.3-4, keeper of buffaloes and cows), sali-rakkhiya ( a lady who is employed to drive out animals etc destroying rice-crops in the field), arahattiya-nara (who drives the water-wheels), kumbhayara or kulala (potter, kumbhayarassa sala, 147.17, also, kulalagiha, 147.27), udda (earth digger, Guj. t), malagara (malakara), rathika (chariotteer ), navia or churamathi (a barber), gandhiya (dealer in perfumes, 81.2), kammayara (servant); govala or gova (gopa), khattikkamayanga (butcher of matanga caste), malla (wrestler), suttahara (sculptor and architect), maniyara-vaniya' (a merchant of manikara caste, workers on precious stones, savannakara, kalaya (goldsmith), isuyara (one who makes arrows), mahiyari (283.16-17 wives of gopa people, who sell mahiyai, i. e. curds etc., cf. Guj.), Lambolio (tambulika, dealer in betel-leaves), pannavaniya (greengrocer), kullariya or kulluriya (318, 248, dealer in sweets, kandavika, (..), puiya (23.102, same as kulluriya) also called kanduia or kanduiya (23.114, kandavika, ), suvagara or suyakara (p. 227 a cook), rasoyaniya ( 262.4, female cook), kallaliya (318.249, wine-dealer sea), kuttini, panangana, varavilasini, gania (prostitutes, also note vesavada = vesapataka, 212.606), nemittiya, joisiya (diviner, astrologer); mantavai (one practicing use of charms) vijjavai (one practicing magical vidyas or charms), garudia (one who attracts and catches serpents, who removes poisons of serpents with charms), vijja (medical-practitioners), Sabaravejja (a vaidya of Sabara caste) etc. 26 The fair and unfair means of making money or earning one's livelihood are enumerated on pp. 222-223. Some numismatic evidence is also available: we find references to mudda or seal, dinara (21.36; 116.73, golden coin so common in Kshatrapa and Gupta age, named after Denarius), suvanna or suvanna, and coins of smaller denomination like kagani (24.34, kakini-) and even varadaga (varataka, which had coin value cf. varadagadasadugena egam gahaya varalattm, 40.79), damma (cf. Guj. , ; dramma, 149.48, common also in the age in which AMKV. was composed) suvanna-tanka (tankas of gold) and ruvaga ( 243.5) a silver coin. Money was often carried in a purse known as nakulaka, naula, naulaya (cf. dinaranaulayam, 204.369) or naula (225.2) naulaga (225.3). There was a superstitious belief that money stored in the hide of a nakulaka remains inexhaustible. With this belief may be compared some of the representations of Kubera, the lord of riches, carrying a nakula (ichenumon) in one of his hands, and in some cases, coins are shown as issuing from this nakula figure. In such cases, the nakula possibly represented the money-bag of the whole hide of nakula, rather than a live nakula himself. Later on any purse came to be called a nakula or nakulaga. The long purses carried by Jaina worshippers in some Jaina temple sculptures, (e. g. figures of wives of Vastupala in Lunavasahi at Delvada, Mt. Abu) are known 1. The reference to Matargas, Sabaras, Dumbas etc. associated with dancing and Caccaris etc. in several akhyanakas in old Indian literature is noteworthy. The contribution of these people to Indian dancing and music should be an interesting problem for research. 2. Note the story of Nanda Maniyara (264. 2). Also see, Shah, U. P. Geographical and Ethnic Data in the Kasyapa Samhita, Journal of the Oriental Institute, Vol. VII. Fp. 276-299, especially, the note on Manicarah, pp. 292-293. Maniharas are numerons in U. P. 3. For Dramma, Tanka, Ruvaga, see Journ. of Numismatic Society of India, XVII, pp. 64-82, Vol. XX. 15 ff., 38 ff. 4. Cf. Shah, U. P., Numismatic Data from Jaina Literature,, Journal of the M. S. University of Baroda, Vol. III No. 1 (1954) pp. 51 ff. for references to dinara, ruvaga,, kakini. naulao etc,
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ Utensile, eatables etc. in AMKV. 27 as moli. Noli in old Jaina Gujarati liturature means a purse. This noli is derived from naulaga, naula, naulai, noli Amorgst utensils we find, thalam (a big dish, 361.215 ), thali (flat-dishes, cf. mahiyario miliyao... appanay4ssa sarisau matthae tana thalio, 283.16-17) kamsipattam (kamsyapatra, bronze-vessel ), mahubhayanani ( vessels for storing or drinking wine ), mattiyabhandam ( earthernware, pottery), calani ( sieve, strainer ), amamiyakumbho (p. 154, pot with boles ), varao ( bowl, 418FI, II, cup, cf. varao ya majjassa, 154.4 ), mamsassa chavvayam ( 154.4, a basket of meat; also chabagam, 243.5 = Guj. 614.), kalasa (kalasa, pot ), pari (droni, 56.528. cf. Guj. 47, an earthern utensil known in Gujarat ), tambaluyam (a vessel of copper, Guj. iz. also cf. Guj. aici sl.) AMKV. 105.45 gives kancanatambaluyam, tambaluyam was originally a copper vessel of a certain shape, then the vessel itself got the name tambaluyam and a golden vessel of the shape came to be called kancanatambaluyam. Also note, kapparaya ( 81.3 a begging-bowl, w a, 4742), and ghada ( pot ). . Sikkaya ( 244,3) or Sikkaga ( 244.8, Guja, aly) was a basket-like object hung on a peg in which cooked food ( bhattam ) etc. was preserved. Broken Deck of an earthern foot is referred to as ghadikantho (cf. Guj. sid, sil). Balls of iron (Lohamaye gole, 327.44), lohamaya kumbhi (jar of iron), nicchiddaI. amai-manjusa (Guj. Ha, a casket or box of iron with no crevice or hole) are mentioned. A box was locked on all the four sides (talittu chau pasam, 202.296). Samuggaya was a small box or casket. Khellamallaga (161.14) was a vessel for spitting (spittoon ), mallaka in Sanskrit literature is used in the sense of a goblet,' the Jaina monks sometimes keep an earthern vessel with ash in it which they use as a spittoon, which is referred to as khellamallaga. Another interesting word is topparia ( 176.29), the context would suggest, that it is used in the sense of baskets (cf. Guj. 2146, Trual ), but the meaning of east, a bowl-like half of the hard coconunt skin, given by Muni Sri Punyavijayaji is still current amongst Jaina monks. In modern Guj. 1149 = 149 = ftes, coconut, and area is a small cuplike vessel of 214. Pabana-donis were buckets of troughs of stone. Several eatables are referred to : moyagas (modakas, sweet balls ) prepared with molasses (guda), or khand a-sakkar (sugar), a special costly fragrant variety called sihakesaramoyaga. This variety of laddu (Guj. ladu ) was popoular in W. India (Gujarat and Rajasthan) as can be seen by the reference to it in Varnakasamuccaya, ed. by B. J. Sandesara. There are several other varieties of modakas mentioned in the above work. Paramannam was cooked food and is especially used for khiri etc. (cf. kulluriyavanao mandaga pabhii paramannam, 318.248; 30.6). The upakaranam (ingredients) of khiri is said to be made up of milk, ghee, sali (rice) and sarkara ( sugar, 30.9). mandaga, mandaya, mandaa, or mandam (= His. HET a cake) of Malva seems to have been very famous. People of Ujjain 1. Shah, U. P., 2100, in Buddhiprakasa (Guj. Journal, Ahmedabad ), for November, 1953, PP. 345-346, 2. Para or Pari is a namo generally popular in spoken language, all over Gujarat, especially amongst villagers who stored oil, ghee, curds, butter etc. in pari. Later on an earthern vessel, lacquer finished, used for preserving pickles etc. also came to be called para or parya. 3. See, Bhattacharya, S. P., The Word Mallaka in Sanskrit Literature Journal of the Oriental Instituto, Vol. VIII. (1959), pp. 378 ff. For mallaga, also sce, Paiasaddamahannavo, p. 837, and p. 351 For khela. 4. Ct. geit para 96490 Hitquinat widey ut gat facer para ater geruft il pull gayaNaMgaNeNa gacchaMti aNudiNaM niyauvAsayagihesu / bhoyaNabhariyANi puNo taha ceva ya paDiniyattaMti // 28 // agafat ut attafcu 99721ffagt i Hoafe FTV Trait ET TOE ISLAMKV., p. 175. 5. See, Varpakasamuccaya, Vol. pp. 9 ff. for the different varieties of food & drinks mentioned in the different Varnakas. Tho varamoyage (AMKV. 9.268 ) could have been the same as simhakesaramodakas generally used by princes and the rich, Cf. fast atat ET HY for AMKV. 94. 111. Also note yetsait p. 42. 131. For manda etc, see, Shah, U. P., Girvanapadamanjari & Girvanavarmadjarl, Intro., pp. 56-86.
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 Gods and goddesses in AMKV. give pieces of mandaya to a diseased prince out of pity ( 157.64). Kanjiya (gruel), kara ( preparation of boiled rice) and cinayakura ( 365.93 cheliyat akkasamjuo laddho cinayakuro) gorasa, dudha, dahi, mahi and takka, navaniya (butter), and shaya (ghsta), pejja (yavagu, 79.267 ), sattuga pindam H. Guj. 21491., cf. varasurabhi ghayagudavila-navasattuga pindiya, 36.3; 36.6 ) etc. are mentioned. Rasavai ( 152. 20-21 ) and Ravipagarasavai are preparations of meat ( 262.3). King Nala was believed to be the only person who knew how to prepare ravipagara savai (54.260 ff). Preparations were sometimes prepared with specific objective (157,45 ) of creating disease, possibly by adding some ingredients, and a person was thus made to suffer from mandukka-roga. He was cured of it by the use of butter-milk mixed with raiya-cunna (159.125 ). Kulavaluka muni was given sweet-balls which brought about alisara-roga. Kummasa ( beans, afe) and several other grains are mentioned. A list of twenty-four food grains appears on p. 8, vv. 16-17. Drinking was not unknown. A special variety of wine, saraka, is mentioned ( 318.249 ). Several vehicles and furniture are mentioned : sagala (cart ), jugga ( especially famous in the golla country ), gilli (Hindi a thilli ( drawn by two horses or mules ), ratha, raha, gaddi (cart, small carriage ), sibiya ( Sibika, palanquin ), costly jam panam ( 142.64 ) and mahajanam ( 142.65 ) with jingling bells, pallanka (paryanka, HEV) etc. may be noted. A list of weapons may be given from various descriptions of battles- kunta, karavala, taravari, asi patra, karavatta, bhalli, sella, musundhi, moggara, kodandam, tiri, naraya, musaladanda, tomara, tisala, kivania, kuddalia bhala, bhaliya, suli etc. are amongst the more common weapons in these descriptions. Several gods and goddesses are referred to. Worship of yaksas and Nagas, more common in the Jaina Agamas and Curnis etc. gradually sink into background in these akhyanakas except when some of the stories particularly concerned with the older yaksas (e. g. the story of Surapriya-yaksa or the Citrapriya yaksa) are described. Again, Brahmasanti and Kaparddi yaksas who became more popular in Jainism in this age are referred to in our text. Worship of Jaina tirthankaras as also five chief events (kallana, kalyanaka) in the lives of thcse (359.153 ) when special festivals and worship were done in Jaina shrines are of course referred to. Several other details about Jaina practices of course appear. We find reference to Tinduya-jakkha in Tinduga-ujjana (271.28 ) and a yaksa of Saptacchada-tree (sattacchayanayagena jakkhena-363.27 ) referred to in this text show that yaksas were often regarded as Tree-spirits. Jaina temples are generally referred to as a jinaharu jinabhavana Caiyahara or Ceihara etc. Mathura is said to have been famous for the Stupa of Parsvanatha. There were tutelarly goddesses worshipped by people. A merchant asks his newly wedded daughter and her husband to go to the temple of Candiya ( Candika ) and bow down to their tutelary goddess (150.87 ff.). Images of Camunda and others are mentioned at Gudasatthapura (170.20). Goddesses Laksmi and Sarasvati are referred to, also, Visnu and in another place Visnu with sarkha and cakra ( 295.198 ), is said to have gada, Sankha, cakra, and the sarnga-bow (22.87 ). Iconography of Virinci (Brahma ), Kanha (Visnu ), Sirikantha (Siva ) is available on p. 96, vv. 18-23. Also note the reference to Vrsabhadhvaja or Mahesvara, accompained by Kumara, Gauri and Vinayaka ( 132.77) People worshipped gods and goddesses for obtaining children etc. As merchant's wife, in the city of llavarddhana, goes to the shrine of la-devi and prays to her and promises that she would arrange festival of yatra etc. in the shrine if she would be favoured with the gift of a male child. She also promised to name her son after the goddess.
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ Sects and Customs in AMKV, 29 Images and shrines of Kamadeva or Madana, Sri or Laksmi, Gauri, Candika, Naga and yaksas are referred to. In the story of Arya Khaputa, who can be assigned to c. second century A. D., we hear of a Buddhist Vihara, a Buddhist Stupa and a Buddha-Image (175.34-36) at Bharuyacchapura ( Broach), in Ladadesa, are referred to. The reference is important. The same account is available in earlier accounts of Arya Khaputa in Bhasya and Curni literature. In view of the early Buddhist finds near Junagadh and the recent find of Buddhist Stupa and Vihara at Devani Mori near Samalaji, the existence of Buddhist Stupa etc. at Broach in the early centuries of Christain era need not be regarded as unlikely. We have already noted references to several sects-Jainism, Brahmanism, Buddhism, Saiva sect of Kapalikas, Parivrajakas and so on. We also obtain references to nahiyavai (242.18, nastikavadi and followers of Kapiladamsana (242.20). There are references to Brahmanas performing yajnas etc., The sacrifical ground-yajnavata-is also referred to. Jaina monks are often called seyavadas (svetapata) while Buddhist monks are referred to as sasarakkhas in one story. A Buddhist monk is also referred to as rattambara A few more interesting customs and beliefs may be noted. It was generally believed that expiation of sins is possible if a man goes to and takes his bath in the Ganges (224.86). Also we get a reference to people carrying ashes of the dead and immersing them in the Ganges water. A curious story of change of sex by placing some roots in the thigh is recorded on p. 254, vv. 285-291. We get a glimpse into the system of education. An Ujjhaya or Upadhyaya had a number of resident students. An Ujjhaya of Campa could not feed all of them. He, therefore, advises a student (chatra) to go for meals to the house of merchant Dhana, in the city, who was feeding five hundred Buddhists every day (197-178. vv. 147-157). A library of books (potthayana bhandaro, 173.9) at Valabhi is also mentioned, We find here a reference to the custom of the freshly widowed woman, going behind the corpse of the husband being taken to the cremation, with other ladies, all wailing. The group of ladies follow the corpse only up to the end of the lane from which they start, upto the nearest square. The widowed wife puts on all ornaments etc. which a woman wears when the husband is alive. This is the last time she wears them. (122.48-49).1 The above survey, we hope, will be sufficient to demonstrate the importance of AMKV. for a cultural study. Muni Sri Punyavijayaji, the learned editor, has appended a list of Desya words. But some words in this text suggest a post-Apabhramsa stage. It appears that some words at least are taken from the spoken language. A collection of such words, from different works of the period, composed mainly in Gujarat and Rajasthan may be useful to students of old Gujarati. I have selected only a few words. They are (152.19, Guj. ), (cf. dua, discussed by Sandesara, op. cit.), (105.45, cf. Guj.), (30.7; 302.414; 353.28. Guj. 14, 15, 16), and ife (285.21), for (217.637 Gaj. Lei), (husband's sister, 65.38, Guj. 't), arged (ager, 52.176, Guj. a), firfeft (=w9?{ 18.21. see,, ed. by B. J. Sandesara, p. 288), 9 afra (garlands of leaves hung on doors, 32.64, 336.67). "back formation" are collected from various works of this age, (56.528, Guj. e), haftar (175.29), If such instances, especially those of it might help scholars to find out an 1. The custom is still prevalent in Gujarat. 2. See also, Bhayani, H. C., "", published in 1 (Ahmedabad), January. 1961, pp. 19-20.
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 Proverbs in AMKV. early stage of old Gujarati or old Western Rajasthani or what Umashankara Joshi preferred to call *Maru-Gurjara' There are some interesiting sayings, possibly proverbs, which seem to have been very popular. Some of them remind us of the close observation by our author of AMKV., of everyday life of people. Iquote only a few instances lAkSArasena kenA''pi kArpAsaH kimu rajyate / / (7.19); maraNe vi mahAsattA na uNo mANa pariharati / ( 39.25); taM natthi ki pi visamaM jana sahAvai vihI eso / ( 253,268); asthavaNammivi raviNo kiraNA uDDhe ciya phurati / (217.641); taM natthi ettha kallANaM tavAo jaM na jAyae / (55.312 ); dIvayasiha va mahilA laddhappasarA bhayaM dei / (194.29); sarva sattve pratiSThitam (363.36); rAgaMdhanayaNajuyalA kajjA''kajAI na niyaMti / ( 197.137); paradeso vi sadeso sattAhiyapunavaMtANaM / ( 306.45); amayakiraNanimmalakule masIkuccao mae dino ( 340.204); ruhireNa dhoiyaM nahi sujjhai ruhirAruNaM vatyaM / (341.242); boDhuM gayapallArNa kumAra ki rAsaho tarai ? / (356.57); majjha :paI niyagehe jIvau dIvAliyaM lakkhaM / (289.141); dakkhAraso na mahurijjai sakarAe / ( 300.337); je citiuM na sakA na yAvi sahiuM na vA kahiu~ / ( 300.355); bakA hu kIliyA bakavehassa / ( 285.24 ); paDau ghayaM sUyamajjhammi / ( 246.33); vAlaviNivAyamettaM pi mitta na bhyN...| (175.24 ); maisuiviyalo ana maNammi acaM kuNai kajaM ( 150.68); kiM vA chAlIe muhe kuMbha mAI (v. 1. mAyaI ) ? / (154 line 6); bhamiratuMbabharayANa antare aMgulI majjha / (143.91 ); aTTamarTa pi sikkhijjA sikkhiyaM na niratyayaM / (147.44); huyahu gharaha ma bAraha / (137.5); nArI calaMtiyA mArI / (142.55); hatthatthakaMkaNANaM ki kajaM dappaNeNa'havA / (116.59); duviyAya hoi paraM na dumAyA esa pasiddhI jaNe payaDA / (118.111); na gAmasAmiyAo lanbhai maMDalasAmittaM / (120.18); tA tIe muhe chAro dAyabvo ki viyappeNa / (121.26 ); khajjantI parivaddhai kaDU / (61.73; jyavasaNammi giddhA ki dukkhaM jaM na pAvanti / ( 49.100); uvariM tavei sUro heTThA dharaNI / (51.146); natthi bhayaM jaggamANassa / ( 51.153); tA majjha mahe bhavai chaaro| (37.26); sasaeNa va khoDeNa aNeNa vaDavADI ruddho| (40.71) pAlabacuko makaDo bva velakkhamAvano / (134.22) khIre khalu khaMDapakkhevo / ( 355.13 ) etc. Oriental Institute, BARODA. 10-3-1961. UMAKANT P. SHAR
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ AcAryazrInemicandrasUrigrathitaH AkhyAnakamaNikozaH zrImadAnadevasUrisandRbdhayA vRttyA samalaGkataH /
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ // jayantu vItarAgAH / / zrInemicandrasUriviracitaH AkhyAnakamaNikozaH zrIAmradevamUrinirmitayA vRttyA sametaH / [ 1. cturvidhbuddhivrnnnaadhikaarH|] // namaH sarvajJAya // svarnAthabhItaghanabhRdharasevyamUrtilAvaNyadhAmabahudhIvaralabdhamadhyaH / AkhyAnakArakhyamaNikozamahArgharUpo jIyAd yugAdijinanAyakanIranAthaH // 1 // siddhArthapArthivavarAnvayalabdhajanmA nirmithya' vIravalayAnvitaramyamUrtiH / rAgAdizatruguruvikramavarNyavarNo jIyAjagattrayajayAsamavezma vIraH // 2 // rAkAzazAGkakaranirmalakIrtibhAjo jJAnAdiratnacayarohaNazailakalpAH / zeSA api praNatakalpitakalpavRkSA jIyAsurAnatasuraprabhavo jinendrAH // 3 // zrIgautamamunimukhyAH zrutajaladhivicArapAragatavacasaH / sugRhItanAmadheyA jayantu gaNadhAriNaH sarve // 4 // yasyAH prasAdamAsAdya sadyaH saJjAyate pumAn / pAragAmI zrutAmbhodheH staumyahaM tAM sarasvatIm // 5 // asmAdRzA api viziSTavivekazUnyA yeSAM prasAdamadhigamya manISimAnyAH / jAtAH paropakaraNaprakRtipravINAstAnapyacintyamahasaH svagurUn praNomi // 6 // itthaM kRtanamaskAro dhvastavighnavinAyakaH / vidhAsye vidhinA''rabdhaM samIhitamahaM sukham // 7 // ihAnantajanma-jarA-maraNapravAhapayaHpUrapUrite iSTaviyogA'niSTasamprayogavyasanazatakallolamAlAsamAkule harSa-viSAdAdyanekaprakAraprANipariNAmaparamparAraGgattaraGge zArIra-mAnasAnekakaTukaduHkhaduSTazvApadasamAkIrNe bhuvanatrayasantApasampAdanapaTiSThaprakRtiprajvalanmadanavaDavAnale anantabhavabhramaNanimittadurantakaSAyamahApAtAlakalazAlaye anupalabdhaparapArasaMsArapArAvAre nimajjatA bhavyajantunA karNadhArAdisamagrasAmagrIkaM yAnapAtramiva jaladhijalamadhyapatitaratnamivAtidurlabhaM labhvA zrIsarvajJapraNItadhAnvitaM manujajanma paropakAre yatitavyam / sa copakAro yadyapi dravyAdibhedabhinnatvenAnekaprakAraH, tathApi jinavacanopadezena bhAvopakAreNopakartavyam, tasyaikAntikA''tyantikarUpatvAda itarasya cAnaikAntikA'nAtyantikamvarUpatvAt / jinavacanopadezo'pyupadeSTavyabhedAda anekaprakAraH / ato dharmakathArUpopadezanaiva bhavyAnAmupakartavyam , teSAmajJAtadharmasvarUpANAM dharmatattvaprakAzanena tasya mahopakAritvAd / ato bhavyAn upacikIrSuH zrImannemicandrasUridharmakathAsvarUpamAkhyAnakamaNikozamekacatvAriMzadadhikArasamanvitaM viracitavAn , tasya vivaraNaM prastUyate / tasya cA''dAveva maGgalA'bhidheya-prayojanapratipAdikeyaM gAthA namiUNa jiNaM vIraM suramahiyaM kevaliM pavaravANiM / akkhANayamaNikosaM bhavvajaNaviyohayaM vocchaM // 1 // 1. nirmaNya vIra rN0|2. naumyahaM 20 /
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ AkhyAnakamaNikoze asyA vyAkhyA - "namiU " natvA 'jinaM' rAgAdijetRtvAd jinaH tam 'vIraM' caramatIrthAdhipatim, 'suramahitaM' surai:devairmahitaH pUjito yastam, 'kevalinaM' kevalaM kevalajJAnaM tad vidyate yasyAsau kevalI tam, 'pravaravANIka' pravarA - samastavacanaguNasamanvitatvena nirdoSA vANI - bhAratIyasya sa pracaravANIkastam / prAkRtatvAt sUtre'nyathA nirdezaH / 'AkhyAnakamaNikozam A-maryAdayA khyAyante - parahita niratairbhavyAvabodhAya kathyante ityAkhyAnakAni - dharmakathAH, tAnyeva saMsAradaurgatyApahArakatvena maNayaH - ratnAni AkhyAnakamaNayaH teSAM koSaH- bhANDAgArastam / 'bhavyajanavibodhakaM' bhavyAH - muktigamanayogyA jantavasteSAM janaH [ samUha ] stasya vibodhakaMviziSTa tattvA[va]gamahetum / "vocchaM" ti vakSye iti gAthAsamAsArthaH // avayavArthastvayam iha bhagavato vIrasya jinAdivizeSaNacatuSTayena yathAsaGkhyaM apAyApagama-pUjA-jJAna- vaco [ rUpAH ] catvAro'tizayAH pratipAditA draSTavyAH / tathA " namiUNa" mityanena ziSTasamayaparipAlanAya vighnavinAyakopazAntyarthaM ceSTadevatAnamaskRtimAha / tathAhi ziSTAH kacidabhISTe vastuni pravartamAnAssanto'bhISTadevatAnamaskRtipurassarameva pravartante, ayamapyAcAryo nahi na ziSTa ityataH ziSTa samayaparipAlanAya / tathA zreyAMsi bahuvighnAni bhavantIti / uktaM ca "zreyAMsi bahuvighnAni bhavanti mahatAmapi / azreyasi pravRttAnAM kvApi yAnti vinAyakAH // 1 // " idaM ca prakaraNaM samyagdarzanahetutvAt zreyobhUtaM vartate, ato vighnavinAyakopazAntaye / siddhA ceyamiSTadevatAstutiH vighnavinAyakopazAntihetutvena / yataH - 2 puMsastasyAM pravRttasya zreyaso janmakarmaNaH / tena nyatkRtasAmarthyAH kSIyante vinahetavaH // 1 // kSINeSu vighnabIjeSu jAyate nirupadravA / zrotRvyAkhyAnaviSayavyApArarddhiparamparA // 2 // iti / tathA'bhidheyazUnye'pi na pravartante prekSAvantaH / yataH - kAkadanta parIkSAdau vAcyavaikalyato yathA / pravarteta na medhAvI tadvat zAstre'pi bhAvyatAm // 1 // tatazca 'AkhyAnakamaNikozam' ityanenAbhidheyaM pratipAditam, AkhyAnakAnAmevAbhidhAsyamAnatvAt / 'bhavyajanavibodhakam' ityanena prayojanamAcapTe, yatastadrahite'pi prekSAvanto na pravartante / taduktam - tathA "sarvasyaiva hi zAstrasya karmaNo vA'pi kasyacit / yAvat prayojanaM noktaM tAvat tat kena gRhyatAm ? // 1 // " [ zlokavArtika 1.12 ] "siddhArthaM siddhasambandhaM zrotuM zrotA pravartate / zAstrAdau tena vaktavyaH sambandhaH saprayojanaH || 1 || " [ zlokavArtika 1.17 ] prayojanaM tu kartuH zrotuzcAnantara - paramparabhedabhinnam / tatrAnantaraM zAstrakartuH bhaNitaM ca "samyak tattvopadezena yaH sattvAnAmanugraham / karoti tattvazUnyAnAM sa prApnotyacirAcchvim // 1 // " iti / zroturapyanantaraM tattvAvagamaH, paramparaM tu tasyApi muktireva / abhANi ca - "samyak tattvaparijJAnAd viraktA bhavato janAH / kriyAzaktyA hyavighnena gacchanti paramAM gatim // 1 // " iti / sambandhastUpAyopeyAdilakSaNaH sAmarthyalabhyaH / tathAhi idaM zAstramupAyaH, vastutattvAvagamazcopeyamiti // 1 // adhunA pratijJAtamanutriyate sattvAnugrahaH, paramparaM tu muktipadaprAptiH / lakSUNa narattAI sAmaggI mokkhasAhaNe dhamme / dANAie pavittI kAyavvA buddhimatehiM // 2 // asyA vyAkhyA-'labdhvA' avApya 'naratvAdi' manujajanmA''ryakSetrAdilAbharUpAM 'sAmagrI' muktisAdhakaguNakalApam / 'mokSasAdhane' mokSaM muktiM sAdhayati - karotIti mokSasAdhanastatra, etacca dharmasya vizeSaNam / punarapi kiMviziSTe ? 'dAnAdike' dAna For Private Personal Use Only
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ baddhivarNanAdhikAre bharatAkhyAnakam zIla-tapobhAvanAsvarUpe [ dharma ] 'pravRttiH' pravartanaM 'kartavyA' vidheyA 'buddhimadbhiH' buddhiH-matirvidyate yeSAM te buddhimantamtaiH / atra ca sAmagrayantargatatvena punarbuddharupAdAnaM dharmasAdhanaguNakalApamadhye buddheH prAdhAnyagyApanArtham / bhaNitaM ca___"zriyaH prasUte tanute vivekaM yazAMsi dhatte vipado nihanti / saMskArayogAcca paraM punIte zuddhA hi buddhiH kila kAmadhenuH // 1 // " tathA "heyamuvAeyaM vA na jANaI vimalabuddhiparihINo / na ya dhammAiparikkhaM buddhI tA savvaguNaheU // 1 // " kicca "buddhijuo Alovai', dhammaTThANaM uvAhiparisuddhaM / jogattamappaNo vi ya, aNubaMdhaM ceva jatteNaM // 1 // ADhavai sammameso tahA jahA lAghavaM na pAvei / pAvei ya gurugattaM iha-paraloe muhI hoi / / 2 // " [upadezapada gA0 167, 171 ] ||ch|||2|| buddhimedAnAha uppattiya veNaiyA kammaya pariNAmiyA cauha buddhI / bharaha-nimittiya-karisaga-abhayAInAyao neyA // 3 // vyAkhyA-utpattiH-utpAdaH saiva prayojanamasyAH sA tathA / uktaM ca"puvvamadiTThamasuyamaveiya takkhaNavisuddhagahiyatthA / abvAhayaphalajogA buddhI uppattiyA nAma // 1 // [nandI0 gA060] iti / "veNaiya"tti vinayaH-guruzuzrUSAdiH tena nirvRttA vainayikI / bhaNitaM cabharanittharaNasamatthA tivamgasuttatthagahiyapeyAlA / ubhaologaphalavaI viNayasamutthA havai buddhI // 1 // [ nandI0 gA0 64] "kammaya"tti karma-kRpyAdikam / karmaNo jAtA karmajA / kathitaM ca"uvaogadiTTasArA kammapasaMgaparigholaNavisAlA / sAhakkAraphalavatI kammasamutthA havai buddhI // 1 // " [nandI0 gA0 67] "pariNAmiya"tti pariNAmaH-buddhipUrvakaM sadasadvastuvivecanaM vayovipAko vA tena nivRttA pAriNAmikI / abhihitaM ca"aNumANa-heu-diTuMtasAhiyA vyvivkkprinnaamaa| hiya-nimsesaphalavaI buddhI pariNAmiyA nAma // 1 // [nandI0 gA0 69] "cauha buddhi"tti 'caturdhA' caturbhiH prakAraizcatuHsaGkhyA 'buddhiH' matiriti ! Aha ca"uppattiyA veNaiyA kammayA pAriNAmiyA / buddhI caubvihA vuttA paMcamA novalabbhai / / 1 // " [nandI0 gA0 59] ti uttarArdhenA''sAM yathAsaGkhyena dRSTAntAnAha-bharatazca-bharatanaTaputro rohakaH phalahetUpacArAt / naimittiko ca-nimittena caratastathAvidhasiddhaputrI, karSakazva-kRSati sasyArtha bhUmimiti karSakaH-haladharaH, abhayazca-zreNikarAjasutaH pratIta eva, bharata-naimittika 1. zrAlocayati / 2. prArabhate / 3. parAbhavam / 4. upadezapade "rohiNivaNieNa dihato" ityuttraaddhottraaNshH| 5. peyAlaM-pramANaM sAro vA / 6. liGgAd liGgijJAnam , svArthAnumAnamatra jJAtavyam / anumAnapratipAdakaM vacaH hetuH, parArthAnumAnamityarthaH / dRSTAntaH-udAharaNam / vayovipAke pariNAmaH-puSTatA yasyAH sA vayovipAkapariNAmA //
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ AkhyAnakamaNikoze karSakA bhayAH / te AdaryeSAM tathAvidhadhUrtavyaMsitacibhiTikApaNitagrAmINavisaMvAdacchettRdyUtakArAdInAM te tathoktAH / ta eva jJAtAnidRSTAntAstebhyo 'jJeyA' jJAtavyeti gAthAsamAsArthaH || 3 || vyAsArthastu AkhyAnakebhyo jJeyaH / tatra tAvad bharatajJAtaM prathamamAkhyAyate / tadyathA 4 mAlavamaMDalavasuhAvilAsiNIcayaNa - nayaNalacchi vva / kAmiyaNakAmapUraNasajyA ujjeNi nayariM tti // 1 // bilasirapayasaMcArA kalahaMsayasada sohiyA jattha | aMto vilayAmAlA rehar3a bAhiM ca sippanaI // 2 // accharasohAnnA aNimisaviraiyavilAsaramaNIyA / amarAuri vva parihAvirayAe bahulaharivAsA // 3 // cihiyA NuvvayaceTTo jattha ya govo vva sAvayasamUho / pannavaNijjo taMbolio vya halio vva sahalamaI // 4 // suttatthagaNapavaNo pavayaNamAyAruI sugIyattho / muNijaNamuttisamANo viyarai vesAjaNo jattha // 5 // maMti v karaNaruiro gurucaraNaruI susIsavaggo vva / seso vva khamAhAro sAhujaNo jattha saMvasai // 6 // negamasaMgavavahArariusuyA sahasamabhirUDhA ya / evaMbhUyA vaNiNo jammi pure jiNamayasamANA || 7 || sAmannadravvasamavAyasaMjuoM guNavisesakusalamaI / suhakammo jattha jaNo nivasai sivasamayasAriccho // 8 // aha eko ciya doso nayarIe tIe guNasamiddhAe / jaM payaIe kuDilA bAlA sIseNa vubhaMti // 9 // tattha niyaruvanijjiyapuraMdare dariyarAyaniddalaNA / samaraMgaNajiyasattU jiyasattU nAma naranAho // 10 // nivasai payaipahANo sammayakaviloyala ddhamAhappo / sappurisavannAbAI sakkhaM saMkhAgamasamANo // 11 // Ajalahivela pasariyapayaMDamAhappakaliyaniyadaMDo / dariyariusamarajayasirikareNuAlANabhuyadaMDI / / 12 // paNa maMtasayalamahivAlamaulimAlA milaMtakamakamalo / kamakamalAjuvai vilAsavivihasaMbhogadullalio / / 13 / / aha tIe puravarIe paccAsanne samatthi vitthinno / nAmeNa silAgAmo gAmo dhaNa-dhanna parikalio // 14 // tattha'tthi naDo nADayaviyakkhaNo bharahanAmao maimaM / niyabuddhiddhasoho roho nAmeNa tassa suo / / 15 / / tasya savakkimAyA na vahai sammaM ti bhaNai to eso / taM niyapAyANa mae paNAmiyavvA na saMdeho // 16 // aha annayA ya nimmalanisAe uTTittu rohao bhai / niyachAyaM avaloiya parapuriso esa jAi tti / 17 / / niyuNittu tayaM bharaho nidaM caiuM samuTTi bhaNai / re kattha gao puriso ? Aha imo esa esa ti // niuNaM nirikkhio vihu parapuriso no kahiM pi bharaheNa / diTTo tAhe jAo maMdasiNeho niyapiyAe aha annayAya tIe payaMpio rohao jahA baccha ! / ahahyaM tuha payapaNayA niyapiyaraM pattiyAtresu // evaM houtti payaMpiUNa rayaNIe roharaNa tahA / jA vihiyaM tA bharaheNa pucchio kattha parapuriso ? // 21 // daMsei niyayachAyaM tAya ! imo tayaNu bhaNai bharaho vi / vaccha ! taiyA vi eso parapuriso ? Aha so evaM // 22 // ciMtei tao bharaho vAlANaM peccha kerimullAvA ? / iya muNiya taheva puNo daiyAe uvarimaNuratto // 23 // taddivasAo sA vi hu savisesaM kuNai tassa paDivatti / aha annayA ya bharaho gao saputto tamujjeNiM // 24 // / 20 // 1. etadudAharaNaM yathA-- kazcid grAmeyakaH ciTikA Anayan pratolIdvAre kenacid dhUrttanAgarikeNa proktaH vadyetAH sarvA pi nirmaTikA bhakSayAmi tataH kiM me prayacchasi 1 grAmeyakaH prAha-yo'nena pratolIdvAreNa modako na nirgacchati taM prayacchAmi / baddhaM dvAbhyAmapi sasAkSikaM paNitam / tato nAgarikeNa sarvA api ciTikA manAg manAg bhakSayitvA grAmeyakAya proktam -- dehi me yathApratijJAtaM modakam / grAmeyakaH * prAha--na me ciTikA bhakSitAH / nAgarikaH prAha-cenna pratyepi tarhi pratyayArthaM vikrayAya ciTikA vistAraya catunathe / tena tathAkRtam / tato lokaH cirbhaTikA nirIkSya prAha- bhakSitAstvadIyAH sarvA api ciTikAH tat kathaM gRhImaH 1 / tataH kSubdho grameyakaH vinayanamrIbhUya nAgarikadhUttaya rUpakamekaM prayacchati / nAgariko necchati / tato dve rUpake yAvat zatamapi rUpakANAM dAtuM pravRttaH tathApi necchati / tato'pareNa kRpAlunA nAgarikadhUrtena tasmai buddhiH dattA / tatastadvalena tena modakamekamAdAya taM pratidvandvinArArikadhUrttamAkArya sarvasAkSisamakSaM sa modaka indrakIlake'sthApyata / bhaNitazca modakaH - yAhi modaka / sa na prayAti / tatastena sAkSiNo'dhikRtya proktam - eSa yathApratijJAto modakaH yaH pratolIdvAreNa na nirgacchati tasmAdahaM mutkalaH / etacca sAkSibhiranyaizva nAgarikaiH pratipannamiti jitaH pratidvandvI dhUrttaH // 18 // 19 // For Private Personal Use Only
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ baddhivarNanAdhikAre bharatAkhyAnakam kAUNa tattha kaviyAi niyagAmamaNupayaTTo so / jA sippasarisamIve samAgao tAva bharaheNa // 25 // bhaNiyaM rohaya : puDiyA vIsariyA majjha haTTamanjhammi / ciTTha tumaM jAva ahaM giNhittA paDiniyattemi // 26 // iya bhaNiya gA bharahe bAlattaNao ya rohANa tao / sippasaricAluyAe viNimmiyA teNa ujeNI // 27 // etthaMtarammi gayA balareNubhapaNa aggae houM / turayArUDho jA ei tattha roheNa tA ruddho // 28 / / he AsavAra ! purao ujjaiNIhaTTamaggamAMjhaNa / jiyasattarAyarAulamullaMghiya kiha Nu vaJcihisi ? // 29 // tA vimhaio rAyA taM pucchaDa bhadda ! kattha ujjeNI ? / aha rohao vi vAlayaviNimmiyaM tamsa dasei // 30 // tathAhi iha tAva haTTamaggo iha rAulamettha hasthisAlAo / iha pAsAyA iha maMdurAo to taM nieUNa // 31 // tamsa maivihavaraMjiyahiyao hiyae viciMtae raayaa| esa mama maMtimaMDalasiromaNittamsa 'jogo tti // 32 // . paribhAviUNa evaM pucchai taM vaccha ! kattha kthavvo ? ! kms| muo so sAhai bharahaluo haM silAgAme // 33 // tamsa varavaddhivihavaM paribhAvato gao nivo nayariM / so vi samAgayapiuNA samannio niyayagAmammi / / 34 // annadiNe naranAho vuddhiparikSaNakae samAisai / pAsAyamegarthabhaM egasilAe kuNaha majhaM // 35 // to gAmINA savve miliyA parisAe maMtiuMlaggA / buddhimapecchaMtANaM bhoyaNavelA aikvaMtA // 36 // to rohapaNa bhaNio vaccAmo tAya ! bhoyaNanimittaM / Aha piyA vi ya taM vaccha ! mutthio bhaNai so vi tao // 37 // tumhANaM kiM dukkhaM ? bhagho akvei khuddayAesaM / so bhaNai tAva bhuMjaha ayaM pacchA bhalimsAmi // 38 // to bhoyaNAdasANa caupAsaM rohao khaNAvei / egasilAe majjhe thaMbhatthUbhaM viheUNa // 39 / / iya egathaMbhabhavaNaM kArittA rAiNo niveiMti / AgaMtuM naranAho harisiyahiyao paloei / / 40 // aha vimhio nariMdo pucchai naNu kamsa erisA vuddhI ? / to royamsa buddhiM te vi hu sAheti gAmINA / / 41 // aha annayA ya rAyA meMDhaM pesiya bhaNAvae evaM / jaha eso mAsaddhaM dhariyavyo egamANeNa // 42 // to rohaeNa meMDho bAda jabasAicArio sNto| jA jAyai ahiyavalo tA iMsijjai viruyamsa // 43 / / dhari jahuttadivase taM midaM paDhamadivasavalakaliyaM / uvaNiti ya naravaiNo rohayavuddhi payAsaMtA // 14 // tavyaddhipagariseNaM pamoyaparipUrio puhaipAlo / avaraM khuddAeseNa pasiuM kukkuDaM bhaNai // 15 // jaha jujhAvaha eyaM asahAyaM rohaeNa to bhaNiyaM / dappaNapaDibiMbeNaM jujjhAvaha taMbacUDaM ti // 46 // kAUNa tayaM ranno nivaie pucchiyammi maivihave / sAhati ta vijaha rohayassa to raMjio rAyA // 17 // avaraM ca pesiUNaM tilabharie sagaDae bhaNai rAyA / tilamANeNaM tellaM dAyavvaM majha tunbhehiM // 48 // uttANadappaNeNaM tile gaheUNa rohao tellaM / teNeva dappaNeNaM pesai rAyamsa pAsammi // 19 // Aisai puhaipAlo pesaha valiUNa vAluyAvarahaM / junnavarahaM samappaha paDichaMdakara bhaNai roho // 50 // aha saMpesai rAyA mayapAyaM karivaraM bhaNAvai ya / niccaM pi gayapavittI kahiyavvA maraNaparihINA / / 51 / / te vi paivAsaraM pi hu kaheMti rAyamsa hathivuttaMtaM / ah annayA gaiMde mae bhaNAvai bharahaputto // 52 // deva ! gaiMdo na carai na calai no sasai na vi ya nIsasai / na piyai na niyai navaraM ciTThai nicceTThasaMThANo // 53 // to puhaivaI pabhaNai re re ! kiM karivaro mao ? tayaNu / jaMpati te vi sAmI evaM vajjarai no amhe // 54 // bhUo bhaNiyaM pesavaha kUvayaM mahurapANiyaM niyayaM / tehuttaM matto deva ! kRvao pAmarattaNao // 55 // amhaccao tao taM pesamu nAyarayakRviyaM niyayaM / jeNA''gacchai tammangalamgao sAmiya ! sayaNho / / 56 // avaramakaMDe vaNasaMDamettha puvAe taM pi pcchimo| kAyavvaM teNa tayaM pi gAmamuccAliUNa kayaM // 57 // 1. jogu tti 20 / 2. bhAvito 20 / 3. uvaNeti 20 / 4. tilluM raM0 /
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ AkhyAnakamaNikoze ani, sUraM ca viNA vi pAyasaM sijhavaha paTTavie / khuddAeso ukuruDiyAe nipphAiyA khIrI // 58 // saJcaya vi kaNa kayaM ? ti rohao uttarammi vattavyaM / raMjiyahiyao vAharai annayA eu maha pAse // 59 // paJcadhuna (?) diNarAI chAuNhe chattanaha pahummagge / jANacalaNe tahA NhANamailago annahA''gacche / / 60 // amavAsAsaMdhIe sUratthamaNammi suddhasaMjhAe / sirauvaridhariyacAlaNayachattao gaMDadhArAe // 61 // UraNayArUDhataNU karaphaMsavivajavArikayaNhANo / komAramaTTiyakaro rAyadvArammi saMpatto // 2 // maNikaNayabhittipasaraMtakiraNa ujjIyamANadisivalae / asarisaporisanijjiyapaDibhaDa muhaDehiM saMkinne // 63 // phalihasilAyalanimmiyanANAviharayaNakaMtivicchurie / sIhAsaNe niviTTammi tammi jiyasattunaranAhe // 64 / / niyamaivivaviNijjiyapuragurumAhappavuddhivihavesu / nissesamaMtivaggesubhaopAse niviTTeyu // 65 // taravAribhinnadariyArigayaghaDAladdhanimmalajaseNa / dhavaliyabhuvaNabhaMtaraniraMtarAsesaThANesu // 66 // keUra-mauDa-kuMDalamaUhakayaamararAyacAvesu / gholiranimmalamuttiyahAravirAyaMtakaMTesu // 67 // sevAsamayaviyakkhaNalakkhaNapaDipunnapavaradahemu / purao ya puhaipAlemu jaharihaM sanniviTTemu / / 68 // udaMDadaMDakodaMDakaliyakarasuhaDakoDisakinne / nimsesarAyauvaNIyaturaya-siMdhurasamAinne // 69 // karakaliyadaMDapaharaNapayaMDapaDihArasUiyaparvaso / pavisai rAyatthANe thimiyapayAroM nivANAe // 70 // aha UsiyakaradaMsiyakumAramaTTiyapahiTTanaranAho / AsaNadANAvasarammi paDhiyaAsIsathuivAo // 7 // gaMdhavva-muravasaddo mA muvvara tuha nariMda ! bhavaNammi / caMkammatavilAsiNikhalaMtapayaneuraraveNa // 72 / / avaraMca paramagao paurahao paramoiyaturaya-rahavarapayAro / vilasirasayaNavipattI riusariso jayasu taM deva ! // 73 / / tatto saMjhAsamae visajjiyAsesarAya-atthANo / rAyA niuttapAhariyarohao sejamAruhai // 74 / / mamgaparissamabhAvAo nibharaM rohao suyai jAva / tAva aikkaMte jAmiNIe paDhamammi paharammi // 75 / / jaggasi rohaya ? jaggAmi sAmi! tA kina desi paDivayaNaM? | pabhaNai kiM pi hu ciMtAmi deva ! kiM taM ? ti so Aha // 73 // aiyAuyare parivaThThalAo kila liMDiyAo ko kuNai ? | rAyA''ha bhavvameyaM mamAvi ciMtA imA Asi // 77 // pucchiyamimiNA rohaya ! jai jANasi tA kahesu tA katto ? / saMvaTTagavAyAviddhajaDharajalaNAo tA deva ! // 78 / / bIe jAme jaggAvio vi jaMpai tameva maNaciMtaM / kiM taM ? ti pucchie'satthapatta-aggANa kiM dIhaM ? // 79 // tullANi deva ! taiyammi pucchio ciMtayAmi taM kiM ? ti / khADahilArehANaM sukila-kAlANa kA bahuyA ? // 80 // anne sarIra-pucchANa kiM guruM ? uttaraM duve tullA / rayaNIe carimajAme sutto no deha paDivayaNaM // 81 // to kaMbiyAe chitto bhaNiyaM sutto na va ? tti teNuttaM / jamgAmi rAya ! iyaraha pAhario keriso ahayaM ? // 82 // navaraM mahaI ciMtA saMjAyA tA kahaM payaMpemi / sA kerisa ? ti rusiUNa jaMpiyaM tujha paMca piyA / / 83 // kayara ? tti rAya-vesamaNa-rayaga-caMDAla-viccuyA deva ! / kahamiva ? naravara ! bhavao lakkhaNajogAo eesiN||84|| siTTANamavaNamasayANasAsaNaM paNaiposaNaM jaM te / khatteNa rakkhaNamao najjasi taM rAyaputto ti // 85 // alayAurisarisapuro nalakUbararUvasarisakumarapiyA / adaridaM kuNasi jaNaM paNayamao vesmnntgo||86|| avaharasi dhaNamasesaM mahAvarAhANa daMDakaraNeNaM / vatthANa malaM va jao tao tumaM rayagajAo si / / 87 // payaIe daddhariso jaM riuvaggassa niggahaM kuNasi / caMDAlakovasariso taM nitra ! caMDAlaputtotti // 28 // jaM jagiyaM suyaMtaM kaMbIe pAmaro vva mamamevaM / totteNa tuyasi galimiva nAyamao viccuyassa muo // 89 // tammaiviNicchayatthaM rahammi viNaeNa pucchiyA jaNaNI / eesimuvari tIe kahio savvesimahilAso / / 90 // rAyA rahabIeNaM dhaNao tappaDimapRyaphaMseNaM / dohalagabhavakhaNa viccuo vi sesANa daMsaNao / / 91 // 1. pavvaduna 20 / 2. bhaDapasarehiM raM0 / 3. udaMDakaMDa 20 / 4. nRpAsayA / /
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ buddhivarNanAdhikAre naimittikAkhyAnakam tappabhii pakravavAo ranno tammi maha sanuppanno / saMThAvio ya samvesimuvari maMtI maiguNeNa // 92 / / ranno maivirahaNaMjANi asa jhANi rAyakajjANi / savvANi tANi siddhANi niuNavaddhI tammilaNa // 23 // jaobhaNiyaM "pUyapphalehiM na hu kevalehiM naranAha ! kIraNa rAo / jA na miliyA taha cciya niccaM saccunnayA pattA // 94 // " avaraM ca pagaM haNejja no vA haNejja mukko dhaNuddhareNamisU / buddhimayA puNa buddhI ra8 pi haNeja nissiTTA // 95 // ciMtAmaNi vva rayaNANamuvari maMtINamuttamaguNehiM / jiyasatturAyarajje virAyae rohao maMtI // 96 // aha so rAyA maMtimmi tambhi saMjAyagaruyavissaMbho / nikkhittarajjabhAro muhAimuva jai visaMko / / 97 // taM ki pi jae punnehiM mANusaM milai guNamaNimahamdhaM / aiyAhijjai jammo vi jamsa sAhijaeNa muhaM / / 98 // evaM lomasapaNiyAiesu jUiyaramAiNo Nege / patthuyabuddhIe narA vinneyA samayakusalehiM // 99 // ||bhrtaakhyaank samAptam / / 1 // idAnI naimittikAkhyAnakam / tazcedam kamvi tahAviharuyammi sannivesammi sutthvaasmmi| kamsa vi ya siddhanAmassa naMdaNA donni jaNayapiyA // 1 // te kiM pi teNa muttAi pADhiyA paramimo vicitei / jaha ki pi nimittamime jANaMti tao bhave lttuN||2|| to nemittiyasatthannuyamsa kamsa vi samappiyA piuNA / sikkhaMti navaramegamsa sikkhiyaM pariNamai sammaM // 3 // bIyassa puNo na tahA aviNayabhAvA aha'nnadivasammi / kaTTANamANaNatthaM paTTaviyA te arannammi // 4 // jaMtehiM tehiM magge diTTANi payANi hatthirUyamsa / egeNa bhaNiyameso bhAyara ! hatthI gao peccha // 5 // bIeNa bhaNiyamesA hasthiNiyA kAiyAe vinnAyA / annaM kANA egammi ceva pAsammi caraNAo // 6 // annaM ca uvari itthI ya aihavA kaha Nu najjae eyaM ? / rukkhammi rattadasiyAvilamgaNAo ya muNiyamimaM // 7 // avaraM ca tIe gambho tattha vi se dArao kahamimaM pi / najai ? sarIraciMtA dAhiNapayadharaNikhuppaNao // 8 // te jAva tayaNumaggeNa jaMti tappaccayatthamabhiuttA / tA saratIre savvaM saccaviyaM tehiM jaha bhaNiyaM // 9 // etthaMtarammi chAyAe vIsamaMtANamAgayA egaa| therI tesi samIve sirasaMThiyanIrabhariyaghaDA // 10 // daLUNa puttasamavayasamannie muysinnehsNbhmo| desaMtaratthaputtappauttipucchApabannAe // 11 // bhaggo ghaDao nIraM miliyaM nIramsa sA u saviyakkA / jAva'cchai ta] sthamaNA therI tA bhaNiyamegeNaM // 12 // jai tajjAe tajjAyamii vao saccayaM nimittamsa / tA bhadde ! tujjha muo mao muhA kiM visAeNa ? // 13 // bIeNa bhaNiya miliyA na hoi esA nimittagayavANI / tA jIvai tujjha suo bhadde ! gaMtuM gihe peccha // 14 // daTTaNa tayaM khaNamegamAgayA vaccharUyagasaNAhA / parihAviUNa ANaMdiUNa tuTTA gayA sagihaM / / 15 // bhaNiyaM ca bhAuNA kaha Nu bhAya ! vivarIyamerisaM jAyaM ? / tajjAe tajjAyaM sacca miNaM bhaNiyamiyareNa // 16 // nIraM nIre miliyaM maTTIe mimmao ghaDo milio / mAyAe milai putto esa jao ujjuo maggo // 17 // mA kuNasu taM visAyaM guruvisae mA paosamunvahamu / guruNo vi joggayAe kuNaMti jIve guNAhANaM // 18 // yata uktam "ayogyasya guNAdhAnaM vidhAtuM naiva pAryate / lAkSArasena kenApi karpAsaH kimu rajyate // 19 // " teNa vi ya viNayapuvaM tahA samArAhio gurU kaha vi / jaha nANabhAyaNaM so saMjAo gurupsaayaao||| 20 // emeva atthasatthAiehiM jo koi najadda payattho / so sabbo vihu marisara viNayasamutthAe buddhoe / / 21 // // naimittikAkhyAnakaM samAptam // 2 // 1. baannH|
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ AkhyAnakamaNikoze idAnI karpakAkhyAnakamArabhyate / taccedam anthi visAlavisappiyasappAyAraM mahaMtarannaM va / kuMDalavalayaM nayaraM sakhAiyaM cAivaMdraM va / / 1 / / sAhasio kRramaNo lohiyapANI pabhUyalohillo / paradabbaharaNacitto ego coro vasai tattha // 2 // siMgArapio siMgArasAsaNo munniysrssiNgaaro| siMgArasatyapADhI siMgAraM ceva sadahai // 3 // tathAhi lavaNaraso vva rasANaM pavarI ciMtAmagi vya rayaNANaM / kappataru vva tarUNaM savvesiM rasANa siNgaaro||4|| sAhasiyavao sUro rayaNIe coriUNa para vyaM / vilasai dei jahicchaM paraloyAvAyaniravakkho // 5 // bhaNai ya "appaNiyA mAyA ceva hoi sAhasaghaNANa vIrANa / pahai vva vIrabhojjA lacchI mahilA ya parakIyA // 6 // " aha annayA ya teNaM IsarapAsAyabhittibhAyammi / paumAgAraM khattaM khaNiuM nIsAriyaM davvaM // 7 // rAyAI paurajago pabhAyasamae samAgao tattha / uttANiyanayaNajuo pecchai khattaM payaMpai y|| 8 // siMgAro cciya ego savvena siromaNIyai rasesu / jaM guNaroro coro paumAgAraM khaNai khattaM // 9 // tathA ca kenacidahamakAri "rasaH zRGgAra evaikamtaM ca baDhuM yadi kSamaH / ahaM vA kAlidAso vA procyantAM yadyamatsaraH // 10 // " tahA coramsa sAhasamaho'ho! siMgArappiyattamappuvaM / jaM erisammi dugge khattaM diNNaM savinnANaM // 11 // so vi hu coro jaNavAyajANaNatthaM nigRhiyAyAro / harisijjato hiyae nimuNato niyaguNapasaMsaM // 12 // pahAo kayabalikammo payaDabhaDavihiyaphArasiMgAro / vimhaiyajaNasamUhe samunnao niyai niyakhattaM // 13 // io ya cauvIsabheyabhinnassa sassasassassa sNbhvnnbhuumii| bhUmivalayappasiddho dhanna uraganAmago gomo // 14 // tattha'tthi satthapayarohiNIpio paramasamsabahuvasaho / parikaliyahalo balabhaddasarisago karisago ego // 15 // cauvIsaM puNa dhannANi eyANi dhannAIcauvvIsaM jaba-gohuma-vIhi-sAli-saTTIyA / kodava-aNuyA-kaMgU rAlaga-tila-mugga-mAsA ya / / 16 / / ayasi-hiramittha-tiuDaga-niSphAva-siliMda-rAyamAsA ya / icchU masUra tuvarI kulattha taha dhannaga-kalAyA // 17 // patthAvaM nAUNaM savvANeyANi vavai dhannANi / nidiNai luNai gAhai gihammi paisArae sammaM // 18 // keNa vi paoyaNeNaM saMpatto tammi ceva patthAve / gAmAo karisago so salahijjaMtaM suNiya coraM // 19 // bhaNai ya bho bho : kiM sikkhiyamsa kira dukkaraM ? jameeNa / AjammaM ciya khaNiyaM khattaM ciya pAvakammeNa // 20 // soUNamattaNo taM paribhavajaNayaM viruddhavayaNaM se / ciMtai coro eso viNAsiyabbo mae pAvo // 21 // aha so kammi vi vijaNammi hakkio kIsa nidio haM ti / tumae ? tA puriso hosu saMpayaM marasi tumamihi // 22 // AyaDDiya asidheNuM bhesAvai jAva teNa tA bhaNiyaM / mA paharamu hosu thiro bhadda ! tuma peccha maha ceDheM // 23 // paiyaM patthariUNaM muTTi bhariUNa vIhiyANaM ca / bhaNiyamime kiM samuhe parammuhe vaMDagulaMtarao / / 24 // aMguladugamaMtarae kAUNa khiyAmi ? taha kae tuTTo / teNuttaM bhadda : jaNo sabyo vi hu kuNai anbhatthaM // 25 // heranniyAiyA vi hu hirannakAI muNaMti jaMvatthu / kammayabuddhIe tayaM vilasiyamisao vavaisati / / 26 // // karpakAkhyAnakaM samAptam // 3 // 1. sArthapatiH / 2. RssyH|
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ buddhivarNanAdhikAre abhayAkhyAnakam adhunA abhayAkhyAnakamucyate / taccedam dAhiNabharahaddharasAramaNIvayaNe visesayasamANaM / sirirAyagihaM nayaraM nayaraMjiyajaNavayaM Asi // 1 // nIhAradharAdharasiharasarisa uttuMgapavarapAyAro / sahasakararahaturaMgamagamaNakhalaNaM jaNai jattha // 2 // pAyAratalapariTTiyaparihAsaMkaMtatArayukero / jattha rayaNIsu rehai nimmalamuttAhalabharo vva // 3 // gayabhAsiyaM pi vigayaM rAyavihUrNa visiTTarAyaM pi / hayamaisAmaMtaM pi hu pasiddhasAmaMtamaharammaM // 4 // devauladhavalamAlA nimmalakalahoyakalasakayasohA / sArayajalaharasiharAvali vva taDisaMjuyA jattha / / 5 / / unnayapaoharabharo khaNaruharuiro kalAvikayasoho / jattha vilAsiNivisaro pAusasohaM samuvvahai // 6 // varacittarayaNajutto sujANavatto muhArasahio ya / gurukamalAsiyahiyao nayarajaNo jattha jalahi vva / / 7 // phalihasilAmalakuTTimatalesu paDimAgayAo ramaNIo / pAyAlapuraMdhIo vva jammi dIsaMti loeNa // 8 // tammi pure parakuMjarakuMbhatthalakhoNikhaNaNasIrasamo / samarasayaMvarajayasiriramaNIgahaNekkadullalio // 9 // sukumAlapANi-pAo sArayagyaNiyarasarisamuhachAo / rairamaNaruirakAo nararAo siripaseNaio // 10 // jamsa riuramaNimANasamajhe pajaliyapayAcadavajalago / lakkhijjar3a dIhara-uNhasAsadhUmappavAhehiM / / 11 // jamsa jayalacchilAlasamaNassa avamANamasahamANa vva / dhoyakalahoyakatA kittI vaccai disimuhesu / / 12 / / jassa turaMgamakhurakhaNiyakhoNiuDDINareNupUreNa / aMdhArito disimuhasameyavaMbhaMDakhaMDauDaM // 13 // jhalakaMtakuMtaviraiyavijjujoyappayAsiyadisoho / gaMbhIrasiMdhuraghaDAgalagajiyabhariyabhuvaNayalo // 14 // calacavaladhavaladhayavaDavalAyapaMtippahAsiyadiyaMto / sAmaMtamauDamaNikiraNaphuraNakodaMDaDaMbario / / 15 // doghaTTathaTTamuMDApajjaMtapamukkasikkarAsAro / gayakaNayaghar3iyaghaMTAraNaMtabappIhayakuDubo // 16 // kArAvito ANaM nIsesanaresarANa visaemu / khaMdhAvAro viyarai jalaharalIla viDaMbaMto // 17 // tassa'tthi punnalAyannadhAriNI dhAriNi tti vikkhaayaa| bhajjA'Navajasajjiyasarassa kAmamsa keligihaM / / 18 // nimsesakumarasAro tassa'tthi samaggasattusaMhAro / rUvaviNijjiyamAro seNiyanAmo varakumAro // 19 // rajapamuhaM samappiya bhAraM maMtINa suddhabuddhINaM / kelIviNoyavasio gamei kAlaM puhaivAlo // 20 // tathA hi kaiyA vi kuNai kuMjarakeliM sAmaMta-maMtisaMjutto / apphAlaMto kAmiNipINatthaNathUlakuMbhayaDaM // 21 // kAya vi taralaturaMgamavaggaNavasatuTTamottiyakalAvo / pagalaMtadhammasalilo vva kuNai hyvaahiyaaliio|| 22 // aha annayA kayAI rayaNIe pacchimammi jAmammi / suhasaMbuddho ciMtiumAraddho naravaI evaM // 23 // majjha kumarANa majjhe hohI ko dharadhurAdharaNadhIro / seso va mahAbhogo cUDAmaNiraMjiyasiraggo // 24 // iya ciMtiUNa siMdhura-turaMgamA-''ujja-rahavarAinnaM / pajjAlAvai sayalaM cauddisiM jinnasAlagihaM // 25 // taM niyavi jalaNajAlAkarAliyaM bhaNai bhUvaI kumare / re re ! jo jaM giNhai dinnaM taM tassa savvaM pi // 26 // rAyAesaM nisuNiu taDayaDaphuTuMtavaMsasaMdohe / kaTThati palitte pavisiUNa kumarA gaIdAI // 27 // ullAliyakaraperaMtamukkasikarachaDAkaDappehiM / jalaNaM vijjhAveto vva kaDio keNavi kariMdo // 28 // avareNa pavaramANikacakkakiriNoharaMjiyadiyaMto / saMgahio payalaMto vva rahavaro rAyakumareNa // 29 // jAlAjaDAlajalaNaM paviloiya taralatArao turiyaM / pajjaliyajalaNabhIo vva kaDDio keNa vi turaMgo // 30 // seNiyakamareNa Nopavisiya pajalaMtamaMdirassaMto / gahiyA bhibha'bhihANA dakkheNa jhaDa tti jayaDhakkA // 31 // taM macchareNa karakaliyabhibhamavaloiuM iyarakumarA / uvahAseNa payaMpaMti seNiyaM bhibhasAro ti / / 32 // taM daTTaNa nariMdeNa ciMtiyaM seNieNa sAhu kayaM / paDhamamiNaM rajjaMgaM saMgahiyA jeNa jayaDhakkA // 33 // 1. pavarakumarA-20 / Jain Education Interational
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ AkhyAnakamaNikoze aha annayA parakama-cAyaparikSaNakae kumArANa | kArAviya paramannaM bhoeDa nivo niyakumAre // 34 // paramannaM parivesiya niveNa lillikkio suNayavaggo / sammuhamAgacchaMtaM taM niyavi palAiyA iyare // 35 // seNiyakumaro iyarANamubhayapAsaTThie gahiyathAle / muNayANa khivai jemei appaNA bhayavimukkamaNo // 36 // tabvaiyaramavaloiya ciMtei pamoio puhaipAlo / eso udAra-vIro tti kAyarA iyarakumarA me // 37 // avarasamayammi rAyA buddhiparikSaNakae kumArANa / muddei gaNiyalaDDayakaraMDae salilakalase ya / / 38 / / hakkAriu tao te bhaNei vacchA ! savuddhivihaveNa / mudamabhaMjiya bhuMjeha moyage piyaha salilaM pi // 39 // evaM vuttA niyabuddhigaciyA vi ya uvAyamalabhaMtA / te chuha-pivAsasosiyagattA dINattamaNupattA / / 40 // seNiyakumareNa puNo ghettu pagalaMtakalasabiMdujalaM / dhuNikaraMDapa moyagANa cUrIeN bhoyaviyA // 41 // tayaNaMtaraM kumAre vivihaviNoyappasaMgavakkhitte / pAsittu naravariMdo vAharipucchaI evaM / / 42 // muddAbhaMga kAUNa moyagA bhakkhiyA kai ? kaheha / evaM vuttA rAeNa te puNo vinnavaMti ao // 43 / / tAya ! niyagaNiya-mudiyamoyagasaMkhaM samuddakalase ya / paribhAviUNa kai bhakkhiya ? ti dosaM payAseha // 44 // iya bhaNie bhUvAlo saMbhAlai jA taheva taM savvaM / pucchai ya puNo kumare kaheha jahavatta vuttaMtaM // 45 // to akkhio samaggo vi vaiyaro tehiM rAyapAyANaM / jaha bhiMbhasArakumareNa bhoiyA niyayabuddhIe // 46 // iya nimuNiUNa seNiyamaivihavaM vimhio mhaaraao| ciMtei jahA jutto eso rajjAhiseyamsa / / 47 // navaraM jai sapasAyaM eyaM pecchAmi tA na sNdeho| savve vi ya miliUNaM vAvAimsaMti kumaramimaM // 48 // saMpai alIDhabhAvo eyarasa parAbhavaM payAsemi / rajasamayammi niyamA imassa kAhAmi ahiseyaM // 49 / / to tassa rakkhaNakae karei rAyA pasAyamiyarANa / kumarANa turaya-rahavara-vAraNa-AbharaNaniyareNa / / 50 / / niyaaMgarakkhapurise vAhari UNaM naresaro bhaNai / rakkheyavvo kumaro alakkhiehi avAyANa / / 51 // iyarANa gurupasAyaM nievi ciMtei niyamaNe kumaro / peccha ahaM tAraNa vi jeTTo vi jahA parAbhUo // 52 // avamANamahAduhaduhiyamANaso mANaguNagariThTho vi / gurusoyajalaNajAlAkarAlio gamai taddiyahaM / / 53 // majjha niyaMtassa kahaM kumaro avamANio ? tti rattataNU / pagalaMtaaMsujAlo mitto adaMsaNIhUo // 54 / / jAsuyaNarAyarattA siNiddhatArA kumAraavamANaM / pecchiya surasaraNiThiyA sai vva vilayaM gayA saMjhA // 55 // rAeNa keimajuttaM seNiyakumaro'vamANio jamiha / ajasapasaro vva bhuvaNe vitthario timirapanbhAro / / 56 // avamANajalaNajAlAkarAliyaM seNiyaM niyakarahiM / nivvaviuM va vicitiya samuggao sisirakiriNo vi // 57 // tammi samayammi kumaro mhNtavmaannpuuriysriiro| ciMtei peccha tAeNana gaNio tiNasamo vi ahaM // 58 // tA kiM karemi saMpai ? mANaM cai kimittha ciTThAmi ? / ahavA uttamasattANa mANamuyaNaM mahAdoso // 59 // jamhA guNANa mUlaM mANo purisANa vIracittANa / paradese vi na pAvaMti paribhavaM jeNa saMjuttA // 60 // avamANiyA vi je niyagihaM pi na cayaMti hINamANadhaNA / abhimANaguNavihUNA sANasamANa vva te niyamA // 61 // viyaDubbhaDabhiuDibhiDaMtasuhaDakodaMDaDaMbare vi raNe / jai aparimaeNliyamANA suyaNA tA kiM na pacattaM ? / / 62 // avi calai dharaNivITaM raikelivisaMTulassa phaNivaiNo / abhimANaM mANadhaNA maNayaM pi muyaMti na tahA vi // 63 / / avi karavAlakarAliyaraNaMgaNe kappariMti sasarIraM / na sahati sayaNaviraiyaparAbhavaM porisekkarasA // 64 // tA uddAlemi siriM karavAlabaleNa akkamiya tAyaM / hA hA ! na juttameyaM uttamavaMsappasUyANaM // 65 // tA vaccAmi viesaM ti ciMtiuM mANasAhasasaNAho / gamaNekabaddhabuddhI samuTThio seNiyakumAro // 66 // rahaMtarayaNahAro viraiyavaravIrapurisasiMgAro / karakaliyariuviyAraNaruhirAruNakarakaravAlo // 67 // vaMciyaniyaparivAro dUraM prihriypurissNcaaro| nIhario nayarAo rayaNIe turiyapaharammi // 68 // 1. vikkhitte-20| 2. kRtaayuktm| 3. galiya0 20 / Jain Education Interational
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ buddhivarNanAdhikAre abhayAkhyAnakam jAva na jhijjai aruNorukiraNapanbhAraperiyA rayaNI / akaMtanayaraparisaradharavIDho tA kumAro vi / / 69 / / mA hou maggadoso tamabharaparipUriyammi maggammi / kumaramsa gamaNavigdhaM ti ciMtiuM avagayA rayaNI // 70 // sukumAracaraNajuyalaM payacAreNaM mahIe gacchaMtaM / kumaraM dadrumasatto suyaNo vva sasI avakrato / / 71 / / kiha vaccai ? ti daTuM diNesaro udayagirivarArUDho / jaNayAvamANaduhabhArapUriyaM seNiyakumAraM / / 72 // to puhaipAlapesiyapacchannapayaTTapurisaniyarehiM / vaccai alakkhiehiM aNugammato'bhimANadhaNo / / 73 / / nayara-pura-sariya-girivara-kaMdara-varaparisare paloyaMto / gacchaMto saMpatto kameNa binnAyaDaM nayaraM / / 74 // tammi maNAharagoura-caccara-ratthAmuhe nirikkhaMto / bhaddAbhihANaseTTimsa AvaNe gaMtumuvaiTTo // 75 / / to tassa pujyapunnANubhAvao siTTiNA bahu viDhattaM / ahavA uttamasannejjhabhAvao kinna kallANaM ? // 76 // daTTaNa taM kumAraM siTTI tuTTo maNammi ciMtei / jaM aja mae suviNo diTTo rayaNIe viramammi || 77 / / kari-mayara-kulisa-vidda ma-rAjIva-pavittacakkapavarapao / rayaNAyaro vva puriso maha dhUyaM kira samunbUDho / / 78 // savvaMgalakkhaNadharo sa eva eso tti ciMtiuM seTTI / pabhaNai supurisa ! tunbhe iha nayare kassa pAhuNayA ? // 79 // to teNa tAya ! tumhANa pabhaNie seTTiNA niyayabhavaNe / neUNa NhANa-AsaNapurassaraM bhoio vihiNA // 80 // seTTI kumAra ! jai va'NuciyA tuha sunaMdA / vaNiyadahiya tti taha vi hu suviNayakahiyaM vivAhemu / / 8 / / taM nimuNiUNa kumaro jalagabhagabhIrajalaharasareNa / vajjarai dasaNakiriNohapUriyAsesadisicakko // 82 / / amuNiyakulakkamANaM aparikkhiyasIla-naya-sahAvANaM / tAya'mhANaM kannaM viyaraMto muNasi taM ceva // 83 // to bhaNai bhaddaseTTI kumAra ! tuha lakkhaNANi akkhaMti / puhaIpasiddhauttamakulakkama khattavaMsassa / / 84 // evaM bhaNiUNa pamoyapasaraparipUrio tao seTTI / kArAvei sunaMdAe pANigaNaM kumArassa / / 85 // ubbUDhajovvaNAe bibAharahasiyapaumarAyAe / uca jai visayasuhaM kumaro saddhi sunaMdAe // 86 / / aha annayA sunaMdA suviNaM daTTaNa kahai kumarassa / jaha ajauttAeso aja mae suviNao diTTo // 87 // rehaMtapukkharakaro siyadasaNo dANasaMjuo bhaddo / piyavAraNo paviTTho tumaM va maha vayaNakuharammi / / 88 / / taM soUNa kumAro pabhaNai hariNacchi ! tujjha varakumaro / saMbhavihI to harisiyahiyayA sA gambhamubahai / / 89 // aha annayA kumAro.tIe samaM jAva kIlai jahicchaM / tA niyai niyayajaNayassa maMtiNo tattha saMpatte / / 90 // dharaviluliyasirakamalA kamajuyalaM paNamiUNa kumarassa / AbaddhapANipaumA sappaNayaM te bhaNaMti imaM // 91 // hakkAraNAya tumhANa pesiyA puhaisAmiNA amhe / tA rAyapAyapaMkayamalliyaha kumAra ! abiyappaM // 92 // bahamanniUNa maMtINa viNayavayaNANi takkhaNaM kumro| jaNayacaraNAvaloyaNasamusmuo pabhaNai sunNdN|| 93 // suyaNu ! maha jaNayaleho samussuo tA ahaM gamissAmi / tumae puNa sasarIraM pAleyavvaM payatteNaM / / 94 // pariNAvitao caiUNa niggao gunviNI pamottUNa / sasivayaNi ! maNAyaM pi ya maNammi mA muNasu avamANaM // 95 // cinnavai tao kumaraM aMsujalolliyakavolaphalayA sA / kiha maMdabhAiNI tuha nayaramahaM nAha ! jANissaM // 96 // to tIe jANaNatthaM lihei dhavalaharabhittibhAyammi / rAyagihanayarapaMDarakuDA goyAlaya ti payaM // 97 / / to paNamiUNa seTiM sammANeUNa paNaiNiM kumro| Arohiu~ variyAe viNiggao mNtipriyrio|| 98 // vaccaMto saMpatto kameNa kumaro purammi rAyagihe / pecchaMto paNaiyaNaM jhaDatti atthANamaNupatto // 99 // rAyacalaNAvaloyaNasamANadharaNiyalaviluliyasarIro / jA vaccai tA rannA gahiUNA''liMgio gADhaM // 100 // pahaIsareNa kusalaM ? ti pucchie bhaNai kayapaNAmo so| tAya ! tuha pAyapaumappasAyao majjha kusalaM ti // 10 // aha bhaNai annasamayammi naravaI sajalajalaharasareNa / dhavalaM pi dhavalayaMto dhavalaharaM dasaNakiraNehiM // 102 // bho paurajaNA ! saMpai kaheha savve vi niyamabhippAyaM / eesi kumArANaM kIrai jo tumha naranAho // 103 // 1. bhoiso puriso-20 / 2. pucchino-20 /
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 io ya AkhyAnakamaNikoze dharaNiya luliyasIsA viNayaparA vinnavaMti te nivaI / taM ceva rAyalacchi uvabhuMjasu rAya ! muiraM pi // 104 // to bhai naravariMdo cirakAlaM pAliyaM mae rajjaM / saMpai asamattho haM jo jomgo bhaNaha taM tumbhe / / 105 / / jai evaM tA sAmiya ! samamgaguNasyaNarohaNAgirissa / amha maraNaM dijjau seNiyakumaramsa rajjasirI // 106 // tesi niNittu baNaM moyaparipUrio puhaddapAlo / kArei suhamuhutte samabhgamabhiseya sAmariMga / / 107 / vAravilAsiNiviraiyasaMgIya'kkhittakhattiyasamUhe / baMdiyaNabhaNiyajayajayaravabahiriyanahayalavibhAge // 108 // natI viduladhammellagalaMtakusumamAlAsu / daraukkaM pirapIvasthaNahararamaNIya ramaNIsu // 109 // vajcaMta tUrapaDiravapaDipUriyavivarakaMdaragiriMde / nivakajja sajja unbhaDabhaDakoDinusaMkatthA // 110 // kA miNipINaghaNatthaNa samANa nimmANakaNayakalasehiM / maMtisahio nariMdo ahisiMcai seNiyakumAraM // 111 // tayaNu maNikiraNaraMjiyadiyaMtaraM tassa kaNayamayamauDaM | baMdhittu uttamaMge paNamai dharaluliyasirakamalo / / 112 / / ucavisiya khoNivIDhe vinnavai naresaro naravariMdaM / niyachAya vva naresara ! parihariyabbA payA na tae / / 113 // iya vitte rajjamahasavammi 'riuniyarasamarasoDI | navarAyalacchiramaNi ubabhujai seNiyanariMdo // 114 // bhANubhAvadohalayaduccalaM niyavi duhiyaraM seTTI / pucchai vacche ! aiduccaraMgiyA kIsa taM ? kahamu // 115 // sA Aha tAya ! maha asthi dohalo teNa dubbalasarIrA / jANAmi abhayadAnaM vAraNamAruhiya viyaremi // 116 // taM nisuNiUNa seTTI dohalyaM tIe pUriya pahiTTo / ucahadda tayaNu ganbhaM pamoyaparipUriyA sA vi / / 117 // paripAliUNa garbha navamAsa'ddhaTTamehiM divasehiM / pasavai tao sunaMdA devakumArovamaM kumaraM // 118 // naccaMtakAmiNijaNaM cajjriravaratUrapUriyadiyaMtaM / viyarijjamANadANaM vaddhAvaNayaM kuNai seTTI // 119 // aha bArasamma divase satthatihi - karaNa- jogasaMjutte / kArai dohalayasamaM nAmaM kumaramsa abhao tti // 120 // dhAIhiM lAliyaMgo kameNa so aTTavAriso jAo / ujjhAyassuvaNIo suviNIo vijjagahaNatthaM // 121 // aha annadiNe keNAvi kalahayaMteNa pabhaNio abhao / tuha jaNao vi na najjai kiM kalahasi taM mae saddhiM ? // 122 // to tabvayaNAyantraNapuraMtaavamANapUrio kumaro / ruyamANo niyabhavaNe gaMtUNaM pucchara jaNaNi // 123 // aMba ! kahiM maha jaNao ? ti pucchie pagaliyaMsuyA bhaNai / puttaya ! pavasaMteNaM tuha jaNaeNaM lihiyameyaM // 124 // paribhAviuM tao so avagayatatto payaMpae jaNaNI / aMba ! puhaIsaro me jaNao tA tattha vaccAmo // 125 // seTTissa vi kahiyamiNaM teNa vi pauNIkarevi sAmariMga / paTTAvio kumArI rAyagihe saha sunaMdAe || 126 || AsAiUNa nayaraM kumaro jaNaNi bahiM pamottRRNa / naranAhadaMsaNakae calio niyapurisapariyario // 127 // to vaccato junnAyaDammi dadRNa loyasa mmadaM / pucchai purisaM kaM pi hu kimettha bahuloyasammaho ? // 128 // so par3a buddhiparikkhaNatthamiha junnakUvamajjhammi / muddArayaNaM pakkhiviya pabhaNiyaM naravariMde || 129 // tIra nisanno gioes jo eyaM tassa demi niyadhUyaM / paMcasayamaMtinAhaM karemi saha addharajjeNa / / 130 // pabhai puNo kumAro lahai kimAgaMtuo iyaM puriso / AyaDDiuM ? tao so paryapae pAvae bADhaM / / 131 // to ayaDataDe uvavisiya khivai tassuvari gomayaM kumaro / tassa parisosaNatthaM palAlapUlaM pi jalamANaM // 132 // pUreUNaM sAraNijaleNa taM aMdhakUvayaM kumaro / to nIre taramANaM chagaNaM ghettuM sahattheNaM // 133 // AyaDDiUNa muddArayaNaM niyaaMgulIe pakkhiviDaM / to naravaikamakamalAvaloyaNatthaM gao kumaro // 134 // paDihArakayapaveso visiTTajaNasarisa vihiyasiyaveso / nayarajaNajaNiyatoso atthANaM pecchai tao so // 135 // jatthidanIlakuTTimatalavirayavimalamottiyacaukko / sahai karavAlasAmalanahaMgaNe tArayagaNo vva // 136 // 1. riunayara0 raM0 / 2. idam / For Private Personal Use Only
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaddhivarNanAdhikAre abhayAkhyAnakam jattha ya maragayabhittI saMbasiyA phalihathaMbhadittIe / airuggayasasaharakarakaraMbiyA sahai rayaNi vva / / 137 // jattha navamehaDaMbaracaMdoyayatalapalaMbahAroho / navajalaharadhArAsAraDaMbaraM lahu viDaMbei // 138 / / namiranaresaraniruvamacUDAmaNikiraNaraMjiyasarIro / aruNAruNakiriNAvalisaMcaliro suragiriMdovya // 131 // navaiMdanIlacUDArayaNakarukkeraraMjiyasiraggo / siridhariyamehaDambarachattasamAlaMkiyataNu bva // 140 / / parihiyamaragayamaNimayakuMDalakiriNoharuirabhuyasiharo / ghaNahariNanAhikayapattavallijuyalo vva sohaMto // 141 / / - tArujalamuttAhalahArAvalikiriNachuriyavacchayalo / sacchasirikhaMDa bhRharibhAsurabhRya(ma)majjhamAo bva / / 142 / / maMDaliyamaMDaluDDamarasamarasaMdohasaMkahakkhitto / dAhiNajANunivesiyasulaliyatalavAmakamakamalo / / 143 / / dopAsapariTTiyataruNaramaNidodhuvvamANasiyacamaro / diTTho abhayakumAreNa tattha siriseNiyanariMdo / / 144 / / hariseNa caraNakamalesu nivaDio mahimilaMtasirakamalo / tatto nariMdacalaNAraviMdapurao muyai mudaM // 145 // paurehiM puhaivaiNo payAsio vaiyaro aseso vi / eeNa jahA AgaMtueNa AyaDDiyaM eyaM // 146 // taM nisuNiuM nariMdo harisavasapphullaloyaNo bhaNai / supurisa ! niyayAgamaNeNa virahiyaM kiM tae nayaraM ? // 147 // tatto abhayakumAro vinnavai naresaraM kayapaNAmo / binnAyaDanayarAo samAgao haM tuha samIve // 148 // to bhUvaiNA bhaNiyaM bhadda ! tuma bhadaseTTiNo dhUyaM / pariyANesi sunaMdaM ? to abhao bhaNai AmaM ti // 149 // to sAyaraM nariMdeNa pucchyiM tIe vaccha ! gabbhammi / kiM jAyaM ? ti sapaNayaM putto ti payaMpae abhao // 150 / / so kerisaguNakalio ? ti saharisaM pucchie puhaivaiNA / abhao pabhaNai maM piva deva ! pariyANasu kumAraM // 151 // eseva majjha putto tti kaliya puhaIsareNa sappaNayaM / puraparihasaralasulaliyabhuehiM AliMgio gADhaM / / 152 / / nayaucchaMge viNivesiUNa agghAiUNa sirakamale / bhaNio ya jAya ! jaNaNI samAgayA ? ahava no tujjha ? // 153 / / AbaddhapANipaumo vinnavai naresaraM tao abho| tAya ! tuha nayaraparisaraujjANaM AgayA ambA // 154 / / tA tavvayaNAyannaNaphuraMtapariosapUrio rAyA / Aisai maMtiniyaraM pavesaNatthaM sunaMdAe / / 155 // to sigghayaraturaMgamavegeNaM jAva jAi ujjANe / kumaro tA saMpecchai niyajaNaNi jaNiyasiMgAraM // 156 / / pabhaNai pautthavaiyANa aMba ! na kayAi jujjai vihUsA / tA jhatti aNubbhaDavesavirayaNaM viyarasu iyANiM // 157 // to tIe taNayavayaNAo viraio jA pasatthao veso / tA AgaMtuM nayare pavesiyA maMtiniyareNa // 158 // rAyA vi aNubbhaDavesabhRsiyaM paNaiNi paloeuM / to tIe aggamahisIpayaM payacchai pahiTTamaNo // 159 // niyarajjasirIaMkheM dAUNa pasatthavAsare rAyA / to paMcasayAmaccANa nAyagaM kuNai taM kumaraM // 160 // niyabhaiNIe suseNAe duhiyaraM daliyakamaladalanayaNaM / viyarai abhayakumArassa mayaNaseNAbhihaM ttto|| 161 // bhuMjatANaM paMcappayAravisae nariMda-kumarANa / nivalacchikajjaujjamaparANa kAlo aikkamai // 162 / / aha annayA jayattayasAmI sirivaddhamANajayanAho / rAyagihanayaraparisaraujjANammI samosario // 163 // to rAyA nayarajaNaM vilasirasaMgArarehirasarIraM / ujjANe vaccaMtaM daTTa pucchai paDIhAraM / / 164 // kayamaNaharasiMgAro nayarajaNo bhadda ! vaccae kattha ? / vinnavai tao so deva ! jAi samvannunamaNatthaM // 165 // amhe vi samvaviupAyapaMkayaM koueNa pecchAmo / iya ciMtiuM nariMdo maharihariddhIe nIhario // 166 // rhrynn-tury-kuNjr-aNteur-pttiniyrpriyrio| saMpatto guNasilayammi ceie maNaharujjANe // 167 // daTuM kalahoya-hiranna-rayaNapAyAratiyasamosaraNaM / parihariyagaMdhasiMdhurabaMdhurakhaMdho visai tattha // 168 // pecchai ya cauddisiamaraniyarapaNamija mANakamakamalaM / suravisarabhattiviraiyaaTTamahApADiherajuyaM // 169 // avaloiUNa tihuyaNasaraNaM sirivaddhamANajiNanAhaM / saMthuNai kayapaNAmo rAyA romaMciyasarIro // 170 // jaya rosatimiradiNayara ! mayaNamahAjalaNajalaharasamANa ! / maccharakareNudAraNadAruNakaMThIravakisora ! // 171 // 1. siNgaar-rN|
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 AkhyAnakamaNikoze 177 / / jaya duriyaniyara sAyaratAraNa ! navataraNiaruNakara-caraNa ! | rAyavisahara nivAraNa ! karuNArasanijjhara ! namo te // 172 // iya jinavariMdracaraNAravindajuyalaM zruNittu naranAho / uvavisai uccaromaMcaaMcio uciyadesamma || 173 || bhayavaM pi dasaNakiraNacchaleNa amayaM va visayavisaharaNaM / viyaraMto navajalaharasareNa sadesaNaM kuNai || 174 // bho bhavvapANivisarA ! vayaNaM niguNaMtu iha bhavAvaTTe / pariyahaMtA sattA maNayaM pi suhaM na pArvati / / 175 / / pecchah paramAhummiyaniTTu rakaracatta kapparijjatA / neraiyA nayaNanimesamittamavi na vi lahaMti muhaM / / 176 / / tiriyA vi baMdha-vaha-cheya~-bheya ukkattaNAidukkhattA / virasaM rasamANA vihu chuTTaMti na putrvapAcAo / / gururoya-soya-piyavippaoga -dAriddadUmiyA duhiyA / pecchaha purisA vi kukammapariNaIpAsapaviddhA / / 178 // amarA vi avarasuravararamaNIaNurAyaraMjiyasarIrA / IsA -visAyavisaharavisavivasA aNuvahaMti duhaM // 179 // na yacaugaisaMsAre muhalesamsAvi saMbhavo sulaho / iya paribhAviya bhavvA ! bhavaMtu save bhavaviratA // 180 // iya niyuNiUNa titthayaradesaNaM tayaNu seNiyanariMdo / khAyagadaMsaNarayaNaM pAvai hayapAcapanbhAro // 181 // abhayakumAro giNhai sAvagadhammaM duvAlasavihaM pi / to paNamiuM jiNidaM savve vi gayA saThANesu / / 182 // etto vi hu aNuvarisaM rohai roseNa rAyagihanayaraM / niyabalagavviyacitto supayaMDo caMDapajjoo // 183 // to seNieNa bhaNio'bhayamaMtI kiMpi ciMtasu ucAyaM / nayaramsa jeNa khemaM saMjAyai tayaNu abhaeNa // 184 // puraparisarapuhaIe teNa nihANIkayA kaNayakalasA / samayaM musaMDhi - moggara - tomara - jhasanisiyasatthehiM // 185 // puNaravi kamma vivarise puJcapaogeNa rohiyaM nayaraM / to abhaeNaM bhaNio sAmaMtA tujjha save vi / / 186 // maha piuNA dhaNadANeNa bheiyA jai na paccao tujjha / tA parisaradharavIDhaM khaNiuM nissaMkiyaM kuNasu // 187 // to tattha caMDapajjoyanaravaI jA khaNAvae khoNiM / tA niyai kaNayakalase nisAyaghaNapaharaNagaNe ya // 188 // pecchiya atucchaucchaliyakaMpaparigaliyaseyasaliloho / niyakhaMdhacArakriiyasarakkhaNo nAsiUNa gao // 189 // nAsaMtassa asesaM pi lUDiyaM seNieNa tassa balaM / jIvaMto ujjeNiM patto kiccheNa puNa rAyA // 190 // hakke nie te vihu bhaNaMti eyassa kAriNo na vayaM / tA deva ! ettha atthe abhayapavaceNa hoyavvaM // 199 // avagayarAbbhAvo bhaNai natthi so koi majjha atthANe / jo kUDakavaDabuddhi baMdhiya Ai iha abhayaM / / 192 / / taM niNiUNa cinnavai naravai camarahAriNI gaNiyA / Aisamu deva ! maM jhatti jeNa baMdhiya tamANe haM // 193 // to naravaiNA majjhimavayAo avarAo satta gaNiyAo / tIe saha thavirapariyaNapAyAo pesiyAo lahuM // 194 // tatto samaNisayAsammi sikkhiuM savvameva gihidhammaM / pattA paripUyaMtI titthANi kameNa rAyagihaM // 195 // tattha jiNabhavaNavaMdaNavaDiyaM kAUNa tayaNu gihapaDimA / pUyaMtI saMpattA kameNa abhayassa bhavaNammi / / 196 // nissIhiyaM kuNaMtI souM abhao payaMpai pahiTTo / sAgayamatthu nisIhiyaparassa sAhammiyajaNassa / / 197 // pUittu jiNavariMdaM vaMdAviya titthajiNavare abhayaM / ucaviTTAo puTTA abhaeNaM iha kao tubhe ? / / 198 / / majjhimANa majjhAo tassa egA kaheumAdattA / nisuNasu sAvaya ! eIe bhavavirattAe suhacariyaM // 199 // ujjeNIe ibbhassa bhAriyA tassa Asi maNaiTTA / puvyakayakammapariNaicaseNa vihavattamaNupattA // 200 // bhavaubbiggA kAUNa titthajattAo tayaNu niyanayariM / gaMtUNaM pavajjaM ghettuM kAhI taccaraNaM // 201 // iya niyuNiUNa abhaeNa tayaNu viSphuriyadasaNakiraNeNa / rehiraromaMcaciyasavvaMgeNaM puNo bhaNiyaM // 202 // sAhammiNIo ! bhoyaNakaraNeNa aNuggahaM maha kuNaMtu / titthovavAsiyAo amhe bhaNiUNa uTTaMti // 203 // dharaNiyalaniyinayaNA parihariyasa cittasaraNisaMcaraNA / gaMtUNa niyAvAse kuNaMti muNibhaNiyasajhAyaM // 204 // to bIyadiNe abhao tAsiM guNarAyaraM jio saMto / turayArUDho gaMtUNa tAo AmaMtae sagiheM // 205 // bhaNio ya tAhiM taM ettha tAva kuNa bhoyaNaM tao amhe / tuha bhavaNe kAhAmo pAraNayaM tayaNu so bhutto // 206 // 1. rAyaraMjiyasarIro-raM0 / For Private Personal Use Only
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ baddhivarNanAdhikAre abhayAkhyAnakam sammohakAribahu vihavatthujuyaM pAio mayaM tAhiM / tayaNu payutto saMto avahario rahavareNa imo // 207 // nIo ujjeNIe tIe niyarAyapAyapAsammi / pakvitto ya nariMdeNa tayaNu bollAvio evaM // 208 // re ! kattha gayA buddhI mahilAmetteNa jaM ihANIo / dhammacchaleNa chalio pAcAe imAe so bhaNai // 209 // iya bhaNie naranAheNa niyalio taha sa vayaNaniyalehiM / jaha na amukko sakkai niyanayare gantumetto ya // 210 // cattAri saMti rayaNANi caMDapajjoyapuhaipAlamsa / devI sivA nalagirI karI tahA aggibhIru raho // 211 // lehArio ya taha lohajaMghanAmo diNammi paNavIsaM / aikamai joyaNe lehahatthao jAi rAINa // 212 // aNuvAsaraM pi saMtAviehiM to tehiM tamsa vahaNatthaM / raiuM kudavvamoyagasaMbalayaM appiyaM tatto // 213 / / mamgammi jAva jemaMda mAyage tA chaDa tti kaNAva / chIya evamasauNo saMjAo tamsa vAratigaM / / 214 // taM vinnattaM to teNa caMDapajjoyarAiNo so vi / pucchai abhayakumAraM so vi tayaM kahai buddhIe / / 215 // hohI niyameNa nariMda! ettha diTThIviso mahAsappo / taddiTTIe diTTo eso bhAsIkao hoja // 216 // iNhiM puNa aDavIe parammuhaM choDiuM muyaha thaiyaM / to tahakae karAlo nIhario diTThivisasappo // 217 // taddiTTigoyaragayA bhAsIbhayA asesavaNarAI / kahiyaM ca puhaipAlamsa so vi tuTTo bhaNai abhayaM / / 218 // mottuM baMdhaNamokkhaM varamavaraM varasu jaM maNobhimayaM / so bhaNai deva ! ciTTau majjha varo tujjha pAsammi / / 219 // hohI jayA paoyaNamahaM tayA niyavaraM varimsAmi / aha annayA nalagirI bhaggAlANo bhamai nayariM / / 220 / / bhaMjaMto pura-mandiragoura-dArANi to narindeNa / abhayakumAro puTTo teNAvi payaMpiyaM eyaM / / 221 // vacchAhivaI gAyau jo ciTTai udayaNo ihA''NIo / so kiha ? pajoyasuyA vAsavadattA kalAkusalA // 222 // gaMdhacakalAkusalo na tammi samayammi udayaNAdanno / tA ANijau eso eIe sikkhaNanimittaM / / 223 / / so kaha ANeyavvo ? abhaeNuttaMsa gayabara daheM / gIeNa kuNai savasaM to kArimakarivarovihio / / 224 // mukko ya tassa visae caramANo vaNayareNa keNAvi / diTTo kahio ya tao gaMtuM udayaNanariMdamsa // 225 // tatto valasahio so samAgao gayavarassa pAsammi / mottuM khaMdhAvAraM allINo gayasamIvammi // 226 // aimahararAvapUriyadiyaMtarI jAva gAyai nariMdo / tAva gaiMdo jAo avicalagatto pasutto vva // 227 // paccAsanno jAo rAyA pacchannasaMThiyanarehiM / dhariUNa caMDapajjoyarAiNo tehiM uvaNIo // 228 // bhaNio ya majjha dhUyaM kANaM sikkhvasu suMdaraM geyaM / na tae nirikkhiyavvA jao imA lajjihI ahiyaM // 229 / / kahiyaM tIya vi vacche! eyaM koDhAbhibhUyasavvaMgaM / mA pecchayu taM tujjha vi mA saMcarihI imo vAhI // 230 // so javaNiyaMtaraThiyaM kamariM sikkhavaha tassa saddeNa / avahariyamaNA sA taM paloiDaM kouyaM vahai // 231 / / paramavaloyai na hu rogasaMgabhIyA aha'nnayA kumarI / sammaM sarasaMgahaNaM na kuNai ruTeNa to teNa // 232 // bhaNiyA kANe ! kiM paDhasi kUr3ayaM ? to sarosamesA vi| jaMpai kiM na viyANasi appANaM koDhiya ! nihINa ! ? // 233 // jArisavo haM koDhI nUNaM kANA vi tArisA esA / iya ciMtiUNa javaNiyamukkhiviu~nAva so niyai // 234 / / tA pecchai taM kumariM ahiNavajovvaNamaNoharAvayavaM / so sapivAsaM tIya vi saccavio kusumabANo vva // 235 // avaropparANurAo saMjAo tANa muNai na hu koi / mottuM kaMcaNamAlaM nalagirikaribaMdhaNanimittaM / / 236 // . bhaNio pajjoyaniveNa udayaNo kuNasu suMdaraM gIyaM / pabhaNai gAemi ahaM vAsavadattAe saMjutto / / 237 // . ArUDho bhaddavaI kareNuyaM to tahA kayaM tehiM / aMtaradinnapaDehiM gahio hatthI tao rAyA // 238 // viyarai varaM duijja abhayamsa taheva taM pi nikkhivai / to udayaNeNa ghaDiyA cauro muttamsa bhariUNa // 239 // AroviyAo saddhiM vAsavadattAe niyapurAbhimuhaM / sigdhaM palAio so sannajjhai nalagiri jAva // 240 // bhaNitaM ca tena-- eSaH prayAti sArthaH kAJcanamAlA vasantakazceti / bhadravatI ghoSavatI vAsavadattA udayanazca // 241 / / www.jainelibrary forg
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ AkhyAnakamaNikoze paNavIsa joyaNAI bhaddavaI hasthiNI gayA ttto| milio nalagirihatthI muttaghaDI pADiyA egA / / 242 // umsiMghai jAva tayaM hatthI tA hanthiNI pvnnvegaa| paNuvIsajoyaNAiM gayA puNo nalagirI patto // 243 / / to adarA mughaDIu tappuro pADiyAo jA tinni / tA saMpatto kosaMbiniyapuri udayaNanariMdo // 24 // jAyA ya amgamahisI vAsavadattA io avaMtIe / kettiyakAlammi gae asivaggI dAruNo jaao||245 // pajjalai ucala-iTTAla-dhUlimAI vi sayalanayarIe / taNa-kaTTa-karIsANaM kA gaNaNA dAhajogANa ? || 246 // to puTTho'bhayamaMtI teNuttaM khivaha ettha avaraggI / taha vihie vijjhAo samamganayarIe asivaggI // 247 // laddho caro taijjo tahA nihitto nivammi abhaeNa / aha annayA samuTTiyamasivaM aibhIsaNaM tattha / / 248 // to pucchaha puha ivaI abhayaM so bhaNai deva ! atthANe / kayarAyaalaMkArAo iMtu devIo savvAo // 249 / / jA kA vi jiNai tumbhe diTTIe majjha sA kaheyabvA / taha vihie savvA vihu devIo ahomuhIu ThiyA / / 250 // mottaNa sivAdevi niveiyaM to niveNa abhayassa / so bhaNai sA avasaNA nisAe ADhagabaliM ghetta // 251 // caccara-ca ukka-racchA-goura-aTTAlapamuhaThANesu / jattha samuTTai bhUyaM tassa muhe nivyisaMkAe // 252 // khiviyavo balikRro tahA kae to avaMtinayarIe / jAo asivovasamo tao cauttho varo laddho // 253 // ko ciTTihI paragihe ? iya ciMtiya abhayamaMtiNA bhaNiyaM / cauro vi varA dijjaMtu deva ! je majjha paDivannA / / 254 / / ArUDho egeNaM khaMdhe nalagirikareNurAyassa / avareNa tumaM miTho taieNa sivAe ucchaMge / / 255 // avaramiha amgibhIruyarahavaradArUhiM maha cauttheNaM / viyarasu kaTThAI ciyAe jeNa pavisAmi nivinno // 256 // niyameNaM gaMtumaNo eso evaM jao parAMpei / sammANiUNa mukko niveNa to teNa paDibhaNiyaM // 257 // dhammacchaleNa chalio tae ahaM taM puNo mae niyamA / raviNA dIveNa avaMtipuravarIloyapaccakkhaM // 258 // baMdheuM neyavyo tti 'jaMpiyaM so purammi rAyagihe / saMpatto to kaiya vi diNANi tattheva gamiUNa // 259 / / trunnjnnnynnmohnnahinnvjovvnnmnnohrNgiio| gaNiyAo donni ghettRNa so gao nayarimujjeNiM // 260 / / guDiyakayAvararUvo rAyaduvArammi AvaNaM ghettu / pAraddho vavahariuM abhao aha annadivasammi / / 261 // gacchaMteNa nariMdeNa tAo gaNiyAo gihagavakkhammi / uvaviTThAo diTThAo bhuvaNaabhahiyarUvAo // 262 // savilAsa-savinbhama-sAlasehiM nettehiM tAhiM naranAho / AbaddhapaMjalIhiM paloio jA gihaM patto // 263 // tatto gaNiyAsavilAsanayaNabANehiM salliyasarIro / pesai tANa sayAsammi dUiyaM sA vi gaMtUNa // 264 // jaMpar3a jahA nariMdo tumhANa samAgamaM samIhei / na kuNai rAyA eyaM ti tAo kuviyAo japaMti // 265 // puNaravi bIya-taijjammi vAsare dUiyAe taha bhaNie / gaNiyAo bhaNaMti jahA bIhemo bhAuNo amhe // 266 // paramettha devajattAe bAulo sattamammi divasammi / so hohI to rAyA majjhaNhe egago eu // 267 // abhaeNa caMDapajz2oyanAmago vAio kao bhicco / vejjasayAse niccaM nijjai evaM paryapaMto // 268 // bho nayarajaNA ! tumhANa nAyago esa caMDapajjoo / nijjai baddho abhaeNa tayaNu dhAvai jaNo sayalo // 269 // kiM esa imaM jaMpai ? payaMpie bhaNai abhayavaramantI / majha kaNiTTo bhAyA kammavasA vAulIhUo // 270 / / aNuvAsaraM pi vejjassa maMdire kAravemi uvayAraM / ujjeNijaNo sabyo evaM vissAsio teNa // 27 // sattamadiNamajhaNhe naresaro jA gavakkhamaggeNa / ArUDho tA baddho pacchannaniuttapurisehiM / / 272 // pakkhitto pallaMke vAharamANo taheva abhaeNa | ANIo rAyagihe khitto seNiyanariMdapuro // 273 // to baddhabhImabhiuDIbhayaMkaro seNio puhaipAlo / AyaDDiyakaravAlo samuTTio tamsa haNaNatthaM // 27 // paDisiddho abhaeNaM payaMpae vaccha ! kahA ki juttaM ? / to bhaNai abhayamantI deva ! mahAnaravaI eso // 275 // tA sammANaM kAuM maharihariddhIe tattha gaMtUNa / muccai tatto seNiyaniveNa vihiyaM taha cceva // 276 // 1. jaMpiuM rN0| 2. kaivaha diNANi 20 //
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2. dAnasvarUpavarNanAdhikAre dhanAkhyAnakam jAyA ta mahaMtA pII doNha vi paropparaM tANa / esA abhayamsa sue bhaNiyA pariNAmiyA buddhI || 277 // evaMvihANi bahuyANi appaNA kaTTasiTTimAINi / pariNAmiyabuddhIe viyANiyatrvANi nAyANi // 278 // // abhayAkhyAnakaM samAptam // 4 // itthaM manobhimatakAmabhRtAM narANAM zreyAn vasaMtatilakA kRtimAdadhAnaH / viSvakyupatra nicayaH sumanobhirAmazchAyAnvito jayati vuddhikRtaH prapaJcaH // 1 // // iti zrImadAghradevasUriviracitavRttAvAkhyAnakamaNikoze buddhiprapaJcavarNanaH prathamo'dhikAraH samAptaH // 1 // [ 2. dAnasvarUpavarNanAdhikAraH ] buddhimaddhinAdike dharme pravRttirvidheyA ityuktam / atastameva caturvidhaM dAnAdikaM dharmaM vibhaNipustatrApi gRhasthAnAzritya vizeSavidheyatayA dAnadharma prathamaM tAvadAha- AraMbhapavattANaM gihINa bahuvihapariggahajuyANaM / dhammassa pahANaMgaM dANaM tA tattha jahayavvaM // 4 // vyAkhyA--ArambhaH--kRpyAdikastasmin prakarSeNa - AdeyabuddhyA vRttAH - pravRttAsteSAm 'gRhiNI' gRhasthAnAM bahuvidha:nAnAprakAraH parigrahaH- dhanadhAnyAdirUpastena yutAnAM - samanvitAnAM 'dharmasya' prAgvyAvarNitasvarUpasya pradhAnaM paramaM aGgaM kAraNaM 'dAnaM ' vittavitaraNam / tasmAt 'tatra' dAne 'yatitavyaM' prayatno vidheya iti gAthArthaH // 4 // kutaH punaretadavasitaM yad gRhasthAnAM dAnaM dharmasya pradhAnamaGgam iti ? ata Aha-- sura-nara- sivasokkhANaM muNidANaM kAraNaM jao jAyaM / dhaNa-dhannaya-kaya unnaya - doNAI - sAlibhaddANaM // 5 // vyAkhyA- 'sura-nara-zivasaukhyAnAM' deva-manuja- mokSazarmaNAM 'munidAnaM ' yatibhyaH kalpanIyavastuvitaraNaM 'kAraNaM' hetuH 'yataH' yasmAt kAraNAd 'jAtaM' sampannam / keSAm iti ? ata Aha-dhanazca- sArthavAhaH dhenyakazca - nalanRpatijIvaH kRtapuNyakazca -ibhyaputraH droNaH - karmakaraH sa AdiryeSAM tatsvAmivaNijAM te droNAdayaH te ca zAlibhadrazca ibhyamutaste tathoktAsteSAmityakSarArthaH // 5 // bhAvArthastvAkhyAnakebhyo'vaseyaH / tAni cAmUni / tatra tAvat prathamaM dhanAkhyAnakamAkhyAyate taccedam avaravidehavilAsiNivilasira bhAlayalatilaya sohillaM / Asi sirikhiipaiTTiyanayaraM dhaNariddhajaNakaliyaM // 1 // tatthathi puipAlo jiyasattU paNayasayalabhUvAlo / riuruhirachaDakarAlo raNaMgaNe jassa karavAlo // 2 // calacamaravihiyasohaM niddaliyAsesasattusaMdohaM / riukaraDighaDa akhohaM so bhuMjaha rajjasamuhaM // 3 // tatthathi satsAro dutthiyajaNadinnaritthavitthAro / ghaNanAma satthavAho palaMbapuriparihasamabAho || 4 || 1. dhAnyakazbha- khaM0 raM0 / 3 17 For Private Personal Use Only
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ AkhyAnakamaNikoze atthovajaNakajje sajjIkA kayANayasamUhaM / khara-karaha-vasahasahio saMcaliyo so vasaMtaure // 5 // gacchaMteNaM teNaM payaDo kappaDiya-taDiyapamuhamsa | jANAvaNatthamatthiyajaNassa ghosAvio paDaho // 6 // jassa'thi balaM na hu saMbalammi karavatta-vatthavisayammi / pANahiya-vAhaNAImu tassa savvaM payacchAmi // 7 // nayarammi vasaMtaure gaMtumaNo dhammaghosasUrI vi / pesai tamsa sayAsammi sAhusaMghADagaM egaM // 8 // pucchaha AgacchAmo samayaM amhe vi tumha satyeNa / sAhejjakajasajjo jaha hohisi jaisamUhamsa // 9 // guruNo vayaNaM bahumanniUNa jaiNo dhaNamsa bhavaNammi / jA pavisaMti tao so samuTTio sammuhaM tANa // 10 // gahiUNa pakka-pIvarasahayAraphalANi bhaNai bhattIe / bhayavaM : vihiyapasAyA phalagahaNe'NuggahaM kuNaha // 11 // bhaNiyaM ca tehimamhaM saccittaphalANi na hu pakappaMti / to bhaNai dhaNo AgamaNakAraNaM maha niveeha // 12 // sAhaMti tao muNiNo vayaNaM siridhammaghosasUrINa / so vi aNuggahio haM sUrIhi payaMpai pahiho // 13 // to satthavAhavayaNaM gaMtUNa kahaMti sAhuNo guruNo / sUrI vi sAhumaMDalasamannio patthio paMthe // 14 // supasatthatihimuhutte kayakouyamaMgalo dhavalaveso / niyadevayAo namiuM nIhario tayaNu satthAho // 15 // Ayannanto saMbhArabhariyasagaDANa cakkacikkAraM / karahakaDurAvamIsiyakharakharasaddaca nisuNaMto // 16 // pecchaMto bhaMbhAriyadiNayarakaratattaserahasamUhaM / atthariyathoramaMtharamavaloyaMto vasahaviMdaM // 17 // gurubhAravisaMtulakhurapaDaMtamaNavarayamaNupaloyaMto / pucchaggadhariya-piTTiya-uTTAvijjaMtakharavisaraM // 18 // bhArakasakisirakAoDivAvaDe paikhaNaM nirikkhNto| dhADIcAhe khaMdhAo avarakhaMdhaM bharaM nite // 19 / / bahusAsavasapakaMpirapIvarathaNahAraNIhiM ramaNIhiM / hIrijjaMto sigdhayaragamaNapAviyatarutalAhiM // 20 // vaccai vijiyapahaMjaNa-maNajavaNuttaralaturayamArUDho / sirauvari dhariyasikkiriviNivAriyataraNikarapasaro // 21 // pAvitta pauraiMdhaNa-sIyalajalakaliya-viulavaNasaMDaM / AvAsio visAriyavisAlapaDamaMDavagihesu // 22 / / satthiyajaNo vi ko vihu katthai aibahalapattalatarUsu / avaropparakalahaparo AvAsai raiyaguliNIsu / / 23 // viyaDakaravatta-dIyaDa-kAoDI-kuDayavAvaDakaraggA / sigghayaraM kammayarA nIrAbhimuhaM aNusaraMti // 24 // iya evamAibahuvihavAvAravihatthapaMthasatthassa / paDhamo payANadiyaho'ikvanto satthavAhassa // 25 // tADAviDaM payANagabheriM paharAvasesarayaNIe / saMvAhiUNa satthaM saMcalio puNaravi pahammi // 26 // iya evNvihbhuvihpyaannakNtbhuurimhivlo| bahuviDavisaMkaDAe patto viyaDAe aDavIe // 27 // sA kerisA ? taruNi vva taralacittA saMvarajuttA susAhuvitti vva / surahi vva suhyavacchA varakamalA kaNhamutti vva / / 28 // jA pecchaMto gacchai taM so lallakasAvayasamUhe / tA gajjaMto patto nahaMgaNe navaghaNAraMbho // 29 // pahaNiyamuNippahAvo vihuNiyabuha-soma-gurupahApasaro / kalikAlo vva viyaMbhai gayaNe ghaNatimirapanbhAro // 30 // rayaNisamunna yasAmala jalaharaaMdhAriyammi bhuvaNayale / dIvasiha vva taDilayA darisai abhisAriyANa pahaM / / 31 / / unnayapaoharAe taDitarala'cchIe gayaNalacchIe / dhavalabalAhayamAlA rehai muttAhalasari vva // 32 // rolaMba-gavalasAmalasacchAyaM nahayalaM sahai jattha / virahiNimaNamayaNAnaladhUmeNa va mailiyamasesaM // 33 // ummaggapasariyA{ ghaNarasaparipUriyAsu taralAmu / asaIsu vva naImuM nimmUlummUliyataDAsu / / 34 // bahalajalAvilapaMkilapahammi palhasirakarahacaraNemu / uddAmagaddakaddamacahuTTacakkesu sagaDamu / / 35 / / AsAravAridhArApahAraavaNamirasIsavasahesu / gaDDulajalohapallalapavisiraserahasamUhesu / / 36 // akkamiumasakkesuM cikkaNakadda miladumagamaggesu / dhaNasatthavAhacitte ciMtA evaM samupannA // 37 / / 1. hriymaannH| 2. mayaliya 0 20 /
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2. dAnasvarUpavaNenAdhikAra dhanAkhyAnakam bahalajalavarisayAle gaMtuM purao pahuppae neya / tA iNhi ettheva ya chaitta viraemi AvAse / / 38 / / iya citiUNa sajaDaM saguhaM sasivaM sagaMgamahisahiyaM / tiNayaNamiva dharaNidharaM nivAsaheuM samalliyai / / 39 / viraitta bahalapattalatarUmu rohaMsakaDa-kuDIrAiM / sutthakayasapalasatthiyajaNeNa saha vasiumAraddho // 40 // aDavinivAsittAo bahudiyahattAo tuttttsNblio| kuNai niyapANAMvAtta satthA phala-mUla-kaMdahi // 41 / / aha annayA kayAI dhaNamsa rayaNIe ciMtayaMtamsa / niyasatthasokkha-dukkhaM khuphiyA sAhuNo hiyae // 42 / / iha te mahANubhAvA paradattavajIviNo mhaasttaa| kaMda-phala-mUlabhoyaNavivajiyA kiha bhavimmati ? | 43 // jamhA tayA vi dANaM phalANa sAhahiM tattha paDisiddhaM / iNhi tu varisayAle visesao nahu gahissaMti / / 44 // avaraM ca tANa taiyA AsaM dAUNa avagaNaMteNa / aMgIkao mae kiha ahaha ! mahApAvapanbhAro ? // 45 // niyapaDivajjiyapAlaNasuparisasaraNi pi pariharaMteNa / aMgIkao mae kiha ahaha ! mahApAvapanbhAro ? || 46 // tikkhatava-caraNasosiyataNuNo muNiNo'vahIrayaMteNa / aMgIkao mae kiha ahaha ! mahApAbapanbhAro ? || 47 // AbAlakAlapAliyaduddharabaMbhavvae cayaMteNa / aMgIkao mae kiha ahaha ! mahApAvapanbhAro ? // 48 / / dhaNa-sayaNa-bhavaNasaMbaMdhavajjie jiyamae muyaMteNa / aMgIkao mae kiha ahaha ! mahApAvapacbhAro ? // 49 // visayavisaparavaseNaM jaINa vittiM aciMtayaMteNa / aMgIkao mae kiha ahaha ! mahApAvapanbhAro ? // 50 // sAhUNa pahaparimsamasamuciyakajjaM vivaijayaMteNa / aMgIkao mae kiha ahaha ! mahApAvapanbhAro ? // 51 / / cArittiNo supatte atihI muNiNo'vahIrayaMteNa / aMgIkao mae kiha ahaha ! mahApAvapanbhAro ? / / 52 / / jai kaha vi ettha samae chuhAkilaMtANa jAyai virUvaM / tA naNaM narayammi vi gayamsa suddhI maha na hojA / / 53 // aha kaha vi tivvatavateyabhAvao kusaliNo bhavissaMti / taha vi hu nikaruNo haM vayaNaM kaha tANa daMsimsaM ? // 54 / / iya ciMtiuMsamuggayasahasakare kayapabhAyakAyavvo / Apucchittu nivAsaM sAhusayAsammi saMcalio // 55 // gacchaMteNaM diTThA muNiNo gurugiriguhAe ganbhammi / mAsobavAsasosiyasarIrasohAe bhAsaMtA / / 56 // ke vi paumAsaNatthA muNiNo ukkuDayaAsaNA avare / maMDiyalagaMDaAsaNavihUsiyA sAhuNo anne / / 57 // nAsamganihiyanayaNA kalayaMtA ke vi kiM pi paramatthaM / uDDIkayabhuyadaMDA caMDatavaM ke vi hu kuNaMtA // 58 // vAyaNa-pucchaNa-ciMtaNa-aNupehaNa-dhammadesaNasarUvaM / paMcavihaM sajjhAyaM jhAyaMtA ke vi tavanihiNo // 59 // iya evaMvihamuNivarapariyario suravai vva amarehiM / siridhammaghosasUrI diTTho dhaNasatthavAheNa // 60 // daTTaNa muNivariMdaM pasariyalajjAvilakkhavayaNo so / avaNamiyasiro vaMdiya kayaMjalI bhaNiumADhatto // 61 // AsAiyA muNIsara ! tubhe nibhamgasehareNa mae / saMcAliUNa jamhA na bhAsiyA vayaNametteNaM // 62 // tA kAUNa pasAyaM khameha avarAhamekkamamhANaM / jamhA uttamapurisA havaMti kArunnajalanihiNo // 63 / / to bhaNai muNivariMdo dasaNAvalikiraNadhavaliyadiyaMto / parihara visAyamiNamo supurisa ! mA kuNasu maNakheyaM // 64 // niyasatthavivihavAvArakaraNavakkhittamANaseNa tae / jai na kayA sAhUNaM sArA tA tattha ko doso ? // 65 // avaraM ca iha mahAyasa ! muNiNo mANA'vamANavisaesu / suha-dukkhakAraNesu ya samacittA jeNa sayakAlaM / / 66 / / . iya nisuNiUNa vayaNaM gurUNa bahuguNagurUNa tayaNu dhaNo / paNamitta to nimaMtai dANanimittaM niyAvAse / / 67 // guruNo vi tassa bahumANapagarisaM pecchiUNa pesati / teNa saha tassa bhavaNammi sAhuNo asaNa-pANassa / / 68 // gaMtUNa dhaNo saha muNivarehiM bhavaNammi bhaNai niyapurise / ANeha asaNa-pANAi jamiha sAhUNa pAuggaM / / 69 / / to vinna ciMti te vihu asaNAi na atthi saMpayaM sAmi ! / kiMtu ghayamatthi bhaNie muNipurao taM pi uvaNeti // 70 // davvAicauhasuddhiM pauMjiuM muNivarA vi giNhati / so vi hu tadANeNaM mannai sakayatthamappANaM / / 71 / / 1. saMbalao rN0| 2. vicitayaMteNa 20 /
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 annaM ca- AkhyAnakamaNikoze ghayadANasamayasajjiyahiyayabhaMtaraphuraMtaparioso / baMdhar3a baMdhurabuddhIe bohibIyaM ghaNo dhaNiyaM // 72 // aha ghaNasamae vitte patte sarayammi vihasiyAyAse / dhaNasatthavAhasattho muttho saMpatthio paMthe / / 73 / / patto ya vasaMtapure kameNa guruyayarabahupayANehiM / vikkiya kayANagAI bahulAbho gayaNamaggo vva // 74 // kalakaMThasa uNakolAhaleNa vihariya dhaNo vasaMto vva / puNaravi ya khiDpaiTTiyanayarAbhimuhaM paDiniyatto // 75 // patto ya tammi tannayaravAsinaranAhavihiyaparioso / paMcappayArabhoSa uvabhuMjato gamai diyahe || 76 // aha annayA jagattayasAdhAraNamaraNamucagao jAo / suhadANavasasamajjiyabhogahalo mihuNabhAvammi // 77 // tatto ya sura mahabala laliyaMgaya vairajaMgha mihuNo ya / sohamma vejja accuya cakkI savaTTasiddhe ya / / 78 / / evaM bArasabhave saMsArasArasokkhAiM / uvabhuMjiUNa jAo terasamabhave jiNo risaho // 79 // bhuMjitu rAyalaccha ghet vayaM vibohiuM bhavie / niTTaviyasesa kammo saMpatto sAsayaM sokkhaM // 80 // // dhanAkhyAnakaM samAptam // 5 // idAnIM dhanyakAkhyAnakasyAvasaraH, tacca davadantyAkhyAnake bhaNiSyata iti kramAgataM kRtapuNyakAkhyAnakamAkhyAyate / taccedam dharavilyAvAsagihe rAyagihe pavaranayara siritilae / dariyArimattavAraNaviyAraNo seNio rAyA // 1 // savvaMgasuMdarAhiM sunaMda-cellaNavisiTTabhajjAhiM / kalio rai-pIIhiM va rehai so kusumabANo vva // 2 // niya buddhipasarapa Diha suraguruNo'bhayakumAramantissa / rajjapamuhaM samappiya bhAraM so bhuMjae bhoe // 3 // ettheva magahadese kammi vi gAmammi duggayamahelA / cArai taggAme cciya tIe muo vaccharUvANi // 4 // aha annadine aDavIe vaccharUvANa cAraNagaeNa / diTTo ussaggaThio sAhU abhivaMdio teNa // 5 // niccaM pi sAhu caraNAraviMda sevApavittagattassa / vaccati tassa divasA ahannayA kammi vi mahammi // 6 // tamgAmapuraMdhINaM sayAsao jAiUNa khIrAi / raddhA tassa nimittaM tajjaNaNIe pavarakhIrI // 7 // uvavesiUNa puttassa appiyaM khIripUriyaM thAlaM / kajjaMtareNa keNai tao gayA sA hissaMto // 8 // etthaMtaragmi sAhU samAgao taggihe tao so vi / bhattibharunbhUyapabhUyapulayaparipUrio saMto // 9 // uttamapattaM sAhU dANaM paramannamasarisamimaM pi / iya ciMtaMto thAlassa uvari rehAdugaM rayai // 10 // paramannassatibhAyaM muNiNo demi tti to samuTThei / ghettUNa khIrithAlaM ucchaliyA tucchapariNAmo // 11 // Aha imo jai kappar3a bhayavaM ! tA giNha so vi niyasuddhiM / nAUNa dharai pattaM tibhAgameso vi dei tao // 12 // paribhAvai aha thovaM viyarai to tamsa bIyabhAgaM pi / puNaravi citai jar3a khIribhAyaNe kiMci avararasaM // 13 // giNhimsai viharaMto eso tA pAyaso viNassehi / so tamsa taiyabhAyaM pi dei ullasiyabahumANo // 14 // to baMdiuM muNidaM ubaviTTo tammi ceva ThANammi / sAhummi gae jaNaNI vi gehamajjhAo nIhariyA || 15 // avaloiUNa puruM tadavatthaM nRNa bhuttameeNa / iya ciMtiUNa tIe puNo vi paripUriyaM thAlaM // 16 // rorattaNeNa savvaM bhuktaM to nisi visUiyAe mao / muNidANasamayasajjiyabhogaphalo rAyagihanayare // 17 // so vavanno dhaNapAlainbhabhaddA kalatta kucchisi / ullaviyaM loeNaM kaunno koi iha bhavaNaM // 18 // upajjihI samiddha dhana-dhannasamiddharayaNariddhI hiM / velAmAse bhaddA vi pasaviyA uttamaM puttaM // 19 // vihiyaM vaddhAvaNayaM vajjiravaratUrapUriyadiyaMtaM / aha saMpatte dasamammi vAsare tassa inbheNa // 20 // unnAo ti nAmaM vihiyaM jamhA jaNeNa putrvaM pi / bhaNiyamiNaM kayanno ko vi hu uppajjihI ettha // 21 // For Private Personal Use Only
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2. dAnasvarUpavarNanAdhikAre kRtapuNyakAkhyAnakam aha so kameNa jAo nissesakalA kalAvapAramaI / patto ya juvaijaNanayaNamohaNaM jovvaNaM jAva // 22 // tAva vararuva jovaNamaNoharaM ibhakannayaM eso / pariNAvio vina maNaM maNayaM pi hu kuNai bhogesu // 23 // bhaddA tao i bhaNio piyayama ! na esa visayasuhaM / uvabhujai tA pabhaNasu jaha sevai visayahamihi // 24 // ibha tao papa pie ! pasappati savajIvANa / AhAra-bhaya- paribhgaha- mehuNasannAo sayameva // 25 // bhaddA puNo paryapar3a nAha ! imA aipabhUya dhaNariddhI / jai uvabhuMjai eso saMtoso hoi to majjha // 26 // tIe nibaMdhaM nAuM dullaliya kumAragoDimajjhammi / pakkhitto dhaNapAleNa bhamai eso vi tIe samaM // 27 // ArAmujjANa-vihAra-vAci - sari parisare paloyaMtI / aha annayA paviTTo purammi vesAsamUhassa // 28 // tattha ya vasaMtaseNA navajovvaNarUvasAliNI gaNiyA / diTTA teNa tao so akkhitto tIe ruveNaM // 29 // tamavittamaNaM daTTaM savve vi vayaMsagA gayA sagihaM / saviNaya savilAsaparyapiehiM so raMjio ahiyaM // 30 // taha kaha vihu navasurayappasaMgao mohio imo tIe / na jahA avarapuraMdhI maNayaM pi maNammi vIsama // 31 // tIe samaM so bhujai bhoe raMbhAe amaranAho vva / tattha Thiyassa vi ammA- piyaro pesaMti ghaNaniyaraM // 32 // anna samayamma ammApiyarANi divaMgayANi vi na teNa / muNiyANi aha taha cciya bhajjA pesaha daviNajAyaM // 33 // iya bArasavarisehiM surariddhisamaM pi maMdiraM tassa / jAyaM roragihaM piva vicchAyaM daviNarahiyaM ca // 34 // pariniTTiyamma davvammi pesiyaM tIe niyayamAbharaNaM / sukulINayAe to taM nievi paricitae akkA // 35 // miyANa eso jAo niddhaNo tti akkAe / dINArasahassajuyaM puNo vi pesaviyamAbharaNaM // 36 // to kuTTiNIe bhaNiyA vasaMtaseNA jahA imaM vacche ! / niddhaNakAmuyapurisaM parihara Ayaramu ghaNavaMtaM // 37 // jamhA amhANamimo kukkamo nibhguNo vi dhaNavaMto / mANijjai guNavaMto vi na uNa dhaNavajjio suyaNu ! // 38 // sA Aha aMba ! eeNa tujjha dinnA pabhUya dhaNariddhI / jIe AsattaveNI u jAva hohI imo attho // 39 // avarapuriso varAo kiM dAhI ? ahava tassa kiM hohI ? / tA aMba ! na kAhamahaM pariharaNamimamsa purisamsa || 40 // avaraM ca guNacisi pi niddhaNaM pariharati iyarAo / uttamavilAsiNI puNa na muyai maraNe vi paDivannaM // 41 // iya niyuNiUNa nAUNa nicchyaM tIe saMtiyaM akkA / moNeNa ThiyA dhariUNa niyamaNe kiM pi kAyavvaM // 42 // niddAparavyasaM jAmiNIe purisehiM taM sapallaMkaM / mellAvara devaule vasaMtaseNAe suttAe // 43 // paDavuddho ya pabhAe poyamANo maNe vicitei / avahario haM keNai ? kiM vA maNavicbhamo majjha ? // 44 // ahavA disibhamo me ? uyAhu sumiNaMtaraM imaM kiM pi ? / kiM iMdajA lameyaM ? dhAukkhobho'havA eso ? // 45 // ciMtopATTiyAhiM dAsIhiM pabhaNio evaM / mA kiM pi kuNa visAyaM muyAvio tamiha aMbAe // 46 // daviNarahio ti kAuM niyakulamajjAyamaNusaraMtIe / maDDAe niyasuyAe vasaMtaseNAe suttAe // 47 // tA vacca niyayagehammi jeNa amhe vi gahiya pallaMkaM / gacchAmo to eso saMcalio sAmamuhachAo // 48 // bahudivasa divaM niyagihamagaM jaNAo jANeuM / pecchai so niyagehaM taM sukkasaraM va gayapamaM / / 49 // pabhaTTamattavAraNamanAya kaliyaM kunaravaigihaM va / muNivaramiva atthaMbhaM samaMtao atulamahimaM ca / / 50 / / gayaraharayaNaM varacakkavaTTibhavaNaM va naravairaNaM va / pavbhagganAgadaMtaM sarogapurisaM va vigayasuhaM // 51 // jA pavisai sAsaMko poyamANo cauddisaM tattha / tA pecchai niyadaiyaM karavayasahiyaM samuhamiti // 52 // dinnAso viTTo vihiyaM payasoyaNaM tao tIe / pucchai jaNaNI-jaNayANa vaiyaraM tayaNu kayanno / / 53 / / kahiyaM ca tANa maraNaM aMsujalolliya kavolaphalayAe / tIe tao kaya unno kaMdraha saMjAyasoyabharo // 54 // hA tAya ! visayavisamohieNa nivbhaggasehareNa mae / maraNe vi tuha na vihiyA sussUsA pAvakammeNa // 55 // hA mAya ! mae AbAlakAlaparipAlieNa vi na tujjha / saMbhAso zciya vihioDakayannuNA maraNakAle vi / / 56 / / 1. suhamehi raM0 / For Private Personal Use Only 21
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 AkhyAnakamaNikoze hA ! esA vi varAI uttamavaMmubhavA viNIyA vi / vIvAhiUNa mukkA na bhAsiyA vayaNametteNa // 57 / / iya evaM bilavaMto karuNasaraM dINimaM jaNemANo / saMdhIrio kalatteNa tayaNu so pucchaI evaM // 58 // ki asthi kiM pi ? to tIe dAiyaM tamsa niyayamAbharaNaM / atthovajaNakajje kAuM taM ceva bhaMDollaM // 59 // tattheva Thio niyamittabaggalajjAe kaivayadiNANi / jA tIe saMjAo ganbho tA patthio sttho|| 60 // tIe satthAsannammi deule sovio sa pallaMke / etto ya Asi ibbho sudhaNU nAmeNa tammi pure // 61 // dajhyA mahimAnAmeNa tamsa bahukUDakavaDadullaliyA / tIe suo dhaNadatto piuNA pariNAvio jAva / / 62 / / vararUvajovvaNAo cattAri niyaMbiNIo tA ibbho / paMcattaM saMpatto mittehiM tayaNu dhaNayatto / / 63 // daviNAvajaNakajje sajjIkA kayAgae niio| rayaNAyaraparatIraM viDhattavitto paDiniyatto / / 64 / / jA saMpatto hallaMtalaharimAle samuddamajjhammi / tA giritaDammi phuTTa vahaNaM nihaNaM gao so vi // 65 / / to ekkeNa nareNaM kahiyaM tari taraMgiNInAhaM / mahimAe puttamaraNaM to uvayariuM imo tIe / / 66 // viuleNa daviNajAeNa paNio bhadda ! no imaM tumae / chakkannaM kAyavvaM ti tayaNu teNAvi paDivannaM // 67 // ciMtei imA ANemi kiM pi suNhANamavarabhattAraM / jAyaMti jahA puttA ghara-lacchIrakkhaNasamatthA // 68 // iya ciMtiUNa rayaNIe niyai nayarassa parisare jAva / tA diTTo suhamutto kayaunno tIe devaule // 69 // pallaMkapamutto cciya ukkhitto tIe bhaNiyapurisehiM / mukko maMdiramajhe kameNa jA uTTio tAva / / 70 // soyaparipUriyaMgI kaMTTammi vilaggiUNa ruyamANI / jaMpai bAlo vi tumaM avahario jAya ! keNAvi / / 71 // niuNaM nirikkhiovi ya mahivITe na hu kahiM pi uvlddho| nANeNa muNiya muNiNA kahio tuha Agamo ajja // 72 // diTTo ya mae sumiNe samAgao niyagihammi kappatarU / tA ettha putta ! punnehiM Agao ajja amhANa // 72 // diTTo ya mae sumiNe samAgao niyagihammi kappatarU / tA ettha putta ! punnehiM Agao ajja amhANa / / 73 / / taM kattha gao viddhi ? paribhamio vA kahiM ? kahamu majjha / kiM vA tae'NubhUyaM suhadukkhaM ettiyaM kAlaM ? // 74 / / acaraM ca majjha hiyayaM vajjasiliMkAhiM nimmiyaM manne / jaM na gayaM tuha virahe dhasa tti sayasikkirIhouM / / 75 // jAya ! tuha virahadummiyamaNAeM jaM ciMtiyaM mae kiM pi / taM tuha verINaM pi hu eu sarIrammi mA kaha vi|| 76 // ettiyakAlaM puttaya ! niyakuladevIhiM rakkhio iNhi / maha jIvieNa jIvasu nahaMgaNe jAva sasi-sUrA // 77 // vivihavararayaNa-maNi-kaNaya-ruppamuttAhalAidhaNariddhi / uvamuM. jasu jAya ! tuma sammANaMto suhisamUha // 78 // avaraM ca tujha jeTTo bhAyA desaMtarammi vAvanno / tA niyabhAujjAyANa hosu sAmI tumaM vaccha ! / / 79 / / iya evaM tIe maippavaMcavimhiyamaNo muNato vi / kUDakavaDaM ti jaMpai jaM pabhaNasi aMba! taM kAhaM // 80 // bhaNiyAo tao tIe suhAo ThAviUNa egate / paDivajjaha devaramavi kaMtaM evaMvihe kajje // 81 // jao bhaNiyaM gate mRte pravrajite klIbe ca patite patau / paJcasvApatsu nArINAM patiranyo vidhIyate / / 82 // tA devareNa puttaM uppAittA kareha kularakkhaM / mA vaccau tumhANaM dhaNariddhI rAyabhavaNammi // 83 // kuMtImahAsaIe annannapaIhiM puttauppattI / suvvai tA maha vayaNaM paDivajjaha mA viyappeha / / 84 / / iya evaMvihabahuvihaloiyajuttIhi tAe dhuttaae| taha kaha vihu bhaNiyAo tAo jahA tAhi pAMDavannaM // 85 / / to tAhi samaM eso visayamuhaM nehanivbharamaNAhiM / bhuMjai muNidANajjiyapakiTTapunnANubhAveNa // 86 // kAlakkameNa jAyA puttA cauro cauNha suNhANa / gaya-cakka-saMkha-sAraMgalaMchiyA lacchinAha vva // 87 // annonnanehanibharamaNANa parihAsahariyahiyayANa | bArasa samaikvaMtANi tANa varisANi sokkheNa / / 88 // suNhAo sAsuyAe bhaNiyAo imaM viDaM paricayaha / jamhA tumhANa paI na hoi to biMti iyraao|| 89 / / aMba ! imo tumae cciya vihio amhANa bhavaNasAmitte / tA suviNe vi hu eyaM amhe na kayAi pariharimo // Jain Education Interational
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2. dAnasvarUpavarNanAdhikAre kRtapuNyakAkhyAnakam 23 to baddhabhImabhiuDIbhayaMkarA hakkiuM tahA bhaNai / bhayabhIyAo tAo jaha paDivajjaMti tabbayaNaM // 91 // jati ya jai pabhaNasi tA aMba ! imamsa kiMpi saMbalayaM / kAhAmo to mahimANumaIe taM kayaM tAhiM / / 92 // raiyA ya siMhakesarayamoyagA tayaNu tANa majjhammi / khittANi tAhiM bahumollayANi varaviviharayaNANi || 93 / / to moyagANa thaiyA bhariyA mukkA ya tamsa pallaMke / mahimAe so pamutto mukko tattheva devaule // 94 // bhaviyavvayAe sattho samAgao jo tayA gao Asi / rayaNi tti no paviTTho purammi AvAsiyo bAhiM / / 95 // soUNa AgayaM taM bhattArapauttijANaNanimittaM / jA tattha gayA daiyA tA niyai tayaM tahiM muttaM // 96 / / kasiMgAraM dadR pahiTTayiyA samuTTaviya kaMtaM / ghettu saMbalathaiyaM pallaMka ciya gayA sagihaM / / 97 // kayaunnao vi patto niyabhavaNaM muNiya mahimaparamattho / AbaddhaveNidaMDaM vasaMtaseNaM tahiM niyai // 98 // sayapAgapabhiitellehiM jAva abhaMgio tao putto / patto leyasAlAo saviNayaM jaNayapayapaNao // 99 // jaMpar3a ya aMba ! maha dehi bhoyaNaM to vasaMtaseNAe / daTT asiddhamannaM piyathaiyAmoyago dinno // 10 // taM bhakkhaMto putto saMpatto jAva lehasAlAe / tA moyagammi diTTho teNa maNI phuriyakiriNoho // 101 / / to ghuTao tti kAUNa iyarachattANa daMsio teNa / te biMti maNI tA pUiyamsa haTTe pycchaamo|| 102 / / jeNa imo amhANaM diNa diNe dei maMDayAIyaM / appaMti tao te pUiyamsa so khivai jalakuMDe // 103 / / to tammaNippabhAveNa kuMDanIraM khaNeNa pavibhattaM / nAyaM ca pUieNaM jalakaMtamaNI jahA eso // 104 // saMgoviya jalakaMtaM rayaNaM uciyaM ca dei chattANa / etto ya kahai kayaunnayamsa dAsI piyaMgulayA // 105 // sAmi ! jayA paricatto aMbAe tumaM tao imaM nAuM / mahimaMDale gaviTTo diTTo na vasaMtaseNAe / 106 // veNIbaMdhaM kAUNa tayaNu parihariyasayalasiMgArA / nivasiyasiyavasthajuyA tucchAsaNavihiyataNuvittI / / 107 // ettiyakAlaM esA pautthavaiyAvaeNa tuha virahe / tuha gehe ceva ThiyA aMsujalolliyakavolajuyA // 108 / / soUNa tayaM kayaunnayassa jAo puNo vi aNurAo / uvabhuMjai to dohiM vi bhajAhiM samaM visayasokkhaM / / 109 // aha annayA ya seyaNayasiMdhuro jAva salilapANathaM / sariyAe avayario tA baddho taMtuNA tattha // 110 // pokkariyaM purisehiM taM souM Aulo mhaaraao| vinnatto abhaeNaM khivaha tahiM deva ! jalakaMtaM / / 111 / / kaDDijai jAva maNI bhaMDArAo tao gao mri| to sigdhapAvaNatthaM purammi ghosAvio paDaho / 112 / / haho ! jo jalakaMteNa gayavaraM taMtuNA muyAvei / tassa nivo niyakannaM dei samaM addharajjeNa // 113 / / taM souM kaMduio pakkhivai maNI taraMgiNImajjhe / jAyaM thalaM ca salilaM palAio taMtujaMtU vi // 114 // nIhario ya kariMdo saMtuTTho niyamaNe nariMdo vi / kahio ya pUiyagao nivassa jlkNtvuttNto|| 115 // taM nimuNiuM nariMdo ciMtApavbhArapUrio bhaNai / abhaya ! kahaM dAyacyA niyakannA nIyajAissa ? // 116 / / vinnavai tao abhao nIyassa na huMti deva ! rayaNANi / to pucchijjau eso uppattiM nIrakaMtassa ? // 117 // rannA vi pucchio so saccaM maha kahasu rayaNavuttaMtaM / bhayakaMpireNa teNa vi jahaTTiyaM rAiNo kahiyaM // 118 // to bhaNai abhayamaMtI bhavaMti rayaNANi rohaNe nUNaM / rAyA vi ya kaMduiyaM uciyaM dAuM visajjei / / 119 // to hakkAriya kaya unnayamsa dinnA niveNa niyakannA / saha rAyalacchiazrUNa tayaNu vIvAhiyA teNa / / 120 / / tIe saha vivihavisae uvabhuMjai rAyalacchipariyario / aha annadiNe mahimAe vaiyaraM kahai abhayassa // 121 // soUNa tIe mAyApavaMcamabhao savimhao bhaNai / peccha jahA dhuttIe amhe vi jiyA savuddhIe / / 122 / / evaMvihamaccabhuyakarja kAUNa vasai ettheva / na viyANiyA mae vi hu aho ! suniuNattameyAe / / 123 // tA vIsattho hoUNa ciTTa jANAmi tujjha dahayAo / iya maNi kArAvaha devaulaM dohiM dArehiM / / 124 / / kayaunnayapaDirUvA paDimA jakkhassa tattha kAraviyA / ghosAviyaM ca nayare jahA saputtA puraMdhIo // 125 / / pavisiya puvvaduvAreNa nitu avareNa pUiuM jakkhaM / hohI tANuvasamgo na jAu eyaM karissaMti // 126 / / taM soUNa savaccho vilayAvaggo samAgao tattha / kayaunnayadaiyAo vi pattAo tahiM sputtaao|| 127 //
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 AkhyAnakamaNikoze tANa tao cattAri vi puttA bhaNiUNa tAya : tAya ! tti / ArUDhA ucchaMge jhaDa tti jakhamsa pahamaMtA // 128 / / to te'bhaya-kaya unnA egaMtAo viNimgayA jhatti / taM daTTaNaM tAo avaNamiyamuhAo jAyAo // 129 / / to abhaeNaM mahimA hakAriya hakiyA tahA kahavi / jaha calaNesu nivaDiyA doNhaM pi hu dINamuhachAyA // 130 / / iya sattakalattehiM sahiyamsa suhAI bhuMjamANamsa / rajasirimaNuhavaMtamsa tassa kAlo aikkamai / / 131 // etthaMtarammi bhayavaM bhuvaNagurU vaddhamANajiNanAho / thuvvaMto sura-cAraNaniyareNa tahiM smosrio|| 132 // to kaya unnayarAyA gaMtuM ujjANapAlapurisehiM / baddhAvio tao tANa deha pIippayANaM so // 133 // saMcalio jayavAraNamArUDho dhariyadhavalasirachatto / sAmaMta-maMtijutto saMpatto samavasaraNammi // 13 // kA payAhiNatiyaM khoNImaMDalamilaMtabhAlayalo / paNamittu jiNaM siraraiyaaMjalI thoumADhatto // 135 // jayakammamahAvaNadahaNagahaNa davajalaNa ! mANanimmahaNa ? | jaya karaNataraMgiNinAhamaNavaramaMdara ! namo te / / 136 // iya saMthaNiNa jiNaM paNaravi paNamitta saamikmkmlN| naranAhaniyaranimsiyasahAe gaMtaM samavaviTro // 37 // tayaNaMtaraM jiNido dasaNAvalikiraNadhavaliyadiyanto / jalaharagaMbhIrasareNa desaNaM kAumADhatto // 13 // haMho ! saMsAramahAsamuddanivaDaMtajaMtujAyamsa / jiNadhammajANavattaM mottUNa na asthi uttAro // 139 / / dhasmeNa asura-nara-khayara-amarariddhIo huMti jaMtUNa / ki bahuNA ? sivamuhamavi sattA pAvaMti dhammeNa // 140 // iya nisuNiUNa jiNanAhadesaNaM pANiNo bhavavirattA / kayaunnayanivaI vi ya saMviggo bhaNai bhayavaMtaM // 141 // bhayavaM! ki maha asarisariddhI bhogA ya suMdarA jAyA ? | paramaMtarAyabahulA kAraNamaesimAisaha // 142 // to bhayavayA samaggo putvabhavo akkhio nariMdamsa / jAva paramannathAle rehAkaraNA vipariNAmo // 143 // to teNa khIridANeNa pAviyA ubhaDA tae riddhI / rehAbhAvakhaeNaM jAyaM bhoyaMtarAyaM pi // 144 // taM souM kayaunnayaroyA saMjAyajAisaraNeNa / avaloiya putvabhavaM jaha kahiyaM jiNavariMdeNa // 145 // jaMpai jahA jiNesara ! tumae kahiyaM tahA mae diDheM / iya jaMpiDaM nariMdo paNAmapuvvaM puNo bhaNai // 146 // nAha ! tuha pAyapAse phavvajjamahaM karemi bhavamahaNiM / AucchiUNa seNiyanivAi to pabhaNio pahuNA // 147 // bho bho devANappiya ! mA paDibaMdhaM karejja to raayaa| paNamittu sAmisAlaM gao ya so nayaramajjhammi // 148 // ApacchiUNa seNiyanaresaraM niyasuyANa rajjasiriM / savvaM pi vibhaiUNaM ghosAviya abhayadANAi // 149 // paripAuM jiNiMde sammANiya cauvihaM samaNasaMghaM / Aruhi sibiyAe sakalatto puttasaMjutto // 150 // seNiyanaresareNaM aNugammato jaNeNa thuvvaMto / mahayA mahUsaveNaM samAgao samavasaraNammi // 151 // jiNacaraNakamalapaNao sakalatto dikkhio jiNiMdeNaM / kayapaMcamuTTiloo to uvaNIo gaNaharANa // 152 / / ajjAu caMdaNajjAi appiyA tayaNu muNiyasuttattho / gIyattho saMjAo cariu aighoratava-caraNaM // 153 // kAUNa kAlamAse kAlaM saMlehaNAe kayakicco / parivattiyanavakAro uvavanno devalogammi // 154 // // kRtapuNyakAkhyAnakaM samAptam // 6 // idAnIM droNAdyAkhyAnakamArabhyate / taccedam nissesadesavasuhAvihUsaNe kosalammi desammi / siriuranayaraM siMgAramaMdiraM Asi lacchIe // 1 // tattha'sthi kalAnilao nihaNiyanimsesadosatamapasaro / tArAvai bva tArApIDo nAmeNa naranAho // 2 // tamsa'sthi kAmaraikelikulaharaM kAmaghariNisamaruvA / sayalaMteurasArA devI radamuMdarI pacarA / / 3 / / nivasati tattha cattAri seTTiputtA visittttgunnjuttaa| sudhaNa-dhaNavai-dhaNIsara-dhaNayA dhaNariddhiparikaliyA // 4 // aha annayA kayAI ammA-piyarANi vNciuNcliyaa| daviNAya rayaNadIve doNabhihANakkakammayarA // 5 // vaccaMtANaM tANaM samAgayA katthaI viyaDaaDavI / to tehi tattha paDimApaDivanno muNivaro ditttto||6|| harisAUriyahiyaehiM tayaNu gurubhattinivbharaM bhnnio| saMbalayamiNaM doNaya ! dehi muNiMdamsa eyassa // 7 //
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2. dAnasvarUpavarNanAdhikAre droNAdyAkhyAnakam so vi munnidaannsddhaabhttibhrubhinnbhuuriromNco| viyasaMtavayaNakamalo paDilAhada muNivaramuyAraM // 8 // pattA ya rayaNadIvaM kameNa suviDhattabhRridhaNanivahA / tatto ya paDiniyattA pattA niyanayaramacireNa // 9 // vilasaMti dhaNaM pAlaMti pariyaNaM guruyaNaM pi pUyaMti / dINANa diti dANaM kuNaMti mittANa sammANaM // 10 // IsisamAyaM dhaNavai-dhIsarA vavaharaMti kAleNaM / niyayAusamattIe doNo mari samuppanno / / 11 / / gayauranayare duppasaharAyaNo suMdarIe kucchIe / to tIe muhe diTTo somo mumiNammi pavisaMto / / 12 / / daTTaNa tayaM sumiNaM harisabamubhijjamANaromaMcA / uhitta vigayanidA sumiNaM sAhei daiyamsa / / 13 / / rAyA vi sAhai tao niyamaimAhappamuNiyasuviNattho / kurujaNavayaneracaMdo hohI putto pie ! tujjha // 14 / / evaM hou ti payaMpiUNa saMjAyagaruyaANaMdA / saMpajjaMtasamIhiyamaNorahA ganbhamuvvahaha // 15 // aha sA devI putaM pasatthasavvaMgalavakhaNAvayavaM / pasavai pasatthadiyahe navamAsa'ddhaTTamadiNehiM // 16 // taM ca pasaraMtaniyataNukiraNakaDappappayAsiyadiyaMtaM / daTuM saharisasaMbhamakhalaMtapayagamaNasaMcArA // 17 // turiyagamavasavisaMTularasaNAraNajhaNirakiMkiNikalAvA / vaddhAvai naranAhaM piyaMkarA dAsaceDi ti // 18 // tavvayaNasavaNasaMjAyapahariso tIe viyarai nriNdo| keUra-kaDaya-kuMDala-kaMThAharaNAyalaMkAraM / / 19 // dAUNa kaNayajIhaM dAsattaM avaNiUNa sappaNayaM / tatto vaddhAvaNayaM rAyA nayare samAisai // 20 // tathAhi kigjaMtaviviharakkhaM saMpUijjaMtadevayasamUhaM / kappUramimsacaMdaNarasasiMcijjaMtaranchohaM // 21 // muccaMtagottivaggaM ghosAvijjaMtaabhayadANaM ca / dijjaMtamahAdANaM sammANijaMtapaurajaNaM // 22 // pavisaMtapAulagaNaM pauNIkijjaMtakaNayamayakalasaM / ubhijaMtasutoraNamuddA vijjaMtaviMTaliyaM // 23 // kijaMtamaMgalasayaM parivAijaMtatUrasamudAyaM / harisAUriyanacciraramaNItuTuMtahAralayaM // 24 // evaM baddhAvaNayaM kAuM supasatthabArasamadivase / tassa kurucaMda nAmaM vihiyaM sumiNANusAreNaM // 25 // aNudiyahaM gahiyakalo vaTThato saha guNehiM to kumaro / taruNiyaNamaNabhirAmaM saMpatto jovvaNAraMbhaM / / 26 // taM kaiivivAhakammaM vasuMdharAbhArabaMdhuraM nAuM / pavajjakajasajjo rajje rAyA nivesei // 27 // jAo ya mahArAo puDupayaDapayAvapattamAhappo / dariyArimattamAyaMgakesarI kelikulabhavaNaM // 28 / etto ya vasaMtapure sudhaNo mariuM vasaMtadevo ti / seTTisuo saMjAo saMpatto jovvaNaM paramaM / / 29 / / kattiyapurammi ramme dhaNao mariUNa kAmapAlo ti / uppanno seTTisuo kalAkalAvesu aikusalo // 30 // dhaNavaijIo mariuM mairAnAmeNa saMkhanayarammi / uppannA seTThisuyA ArUDhA tAratArunnaM // 31 // mariuM dhaNIsaro vihu jAo ya jayaMtiyAe nayarIe / rUyajuyA seTTisuyA maNoharA kesarA nAma // 32 // io ya khara-karaha-vasaha-vAhaNasaNAhabahusatthasaMjuo patto / nayarIe jayaMtIe vasaMtadevo vaNijeNa // 33 // etthaMtare vasaMto saMpatto saha aNaMgavIreNa / kuvvaMto bhuvaNayalaM paravvasaM kusumabANehiM // 34 // tathAhi kAmIhiM samaM kuvaMti mahuyarA jattha surabhimahupANaM / aMdolaeNa saddhiM aMdolai pahiyajaNacittaM // 35 // virahiNisAsehiM samaM sovacayA malayamAruyA jAyA / saha siMgArajaNeNaM sAhIhiM kao kusumabaMdho // 36 // saddhi pauttha vaiyAdu hehiM diyahA ya vaDiuMlaggA / 'ujjaMbhio va mayaNo saha kusumaraeNa bhuvaNayale // 37 // saha mihuNasurayakRiyasareNa kRyaMti koilakulAiM / uvaladdhamahusamAgamapiyAhiM saha hasai vaNarAI // 38 // 1. nahacaMdo raM0 / 2. 06AlijjaMta raM0 / 3. kRtavivAhakarmANam / 4. ujjaMbhiu vva 20 /
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 annaM ca annaM ca- AkhyAnakamaNikoze jhijjati saha vioi yajaNeNa rayaNIo aNudriNaM jattha / paritAvara bhuvaNayalaM taraNI saha kusumaboNehiM // 39 // saha mANiNINa mANeNa virahiNINaM galaMti valayAI / pesai piyAsu saha dUiyAMhi hiyayANi daddayajaNo // 40 // saha kuraNa kAmI kAmiNipariraMbha mIhae koi / saha kesareNa ramaNImayarAgaMDUsamaha anno || 41 // piyapahipahAreNa anno vihasei saha asoeNa / tilaeNa samaM taruNo taruNikaDakkhehiM vihame // 42 // saha virahaNa virahI anno ahilasai paMcamuggAraM / saha caMpaNa anno anbhatthai surahivarasalilaM // 43 // kAmIhiM samaM egiMdiyA vi jAyaMti jattha visayavasA / tattha vasaMte saMte paMcadINaM tu kA gaNaNA ? / / 44 / / pyArise vasaMte saMpatte mayaNaterasIdivase / patto vasaMtadevo ujjANe rAyanaMdaNae / / 45 / / yi tattha sahiyayaNaparivuDA kAmakelikulabhavaNaM / vihivinnANapagarisA navajIvaNamaNaharA bAlA || 46 // to ciMtaDaM payatto kiM esA kAmaevavaraghariNI ? / ujjANasirI ahavA ? uyAhu pAyAlakanna ? ti // 47 // iya ciMtaMto eso tIe vi hu diTTigoyare paDio / putrabhavabhAsAo miliyA avaropparaM diTTI / / 48 / / Apucchio piyaMkaranAmo tappuvarIe vatthacco / uppannamittabhAvo vasaMtadevega kA esA ? / / 49 / so bhai iha purIe vatthanvayapaMcanaM disessi / dhUyA jayaMtadevamsa kesarA nAma lahubahiNI // 50 // pAraddho teNa tao neho saddhi jayaMtadeveNa / bhuMjAvio niyagihe jayaMtadevo sabahumANaM // 51 // te vi vasaMtadeva nimaMtio niyagihammi jA nIo / tA pecchai taM bAlaM raI va rahiyaM agaMgeNa // 52 // tI va imo diTTho jayaMtadevassa pANipaumAo / varasurahikusumamAlaM givhaMto kusumabANo vva // 53 // avaropparaM pi dohi vi jagehi niyahiyayapesaNasaNAhA / paTTaviyA niyadiTTI dui vva samAgamanimittaM // 54 // annonnanayaNajuyalAcaloyaNuppannanehasAreNa / te ke ci tANa jAyA bhAvA je te cciya muti // 55 // hiyayanbhaM tara gholaMtanehabharamaMtharehiM nayaNehiM / tANa'nnonnapaloyaNaparANa jAyaM aNimittaM / / 56 / / tatto piyaMkarAe dhAI dhUyAe tANa annonnaM / navanehanivbharAlasadiTTippasaraM paloeDaM // 57 // bhaNiyA esA sAmiNi ! juttaM tujjha vi imassa smmaannN| kAuM tao papa tappurao kesarA evaM / / 58 / / taM caiva jahAjuttaM jANasi bhaNie samappae sA vi / saha kakkolaphalehiM piyaMgutarumaMjarI tassa || 59 // bhaNiyaM ca tIe gaMtuM paTTaviyA majjha sAmiNIe imA / saha kakvolaphalehiM piyaMgutarumaMjarI tujjha // 60 // 1 dhijjamavalaMbirIe guruyaNapurao tumammi volINe / paDio se acchinimIlaNeNa paripIDio bAho || 61 // kamsa bharasitti ? bhaNie ko me asthi ? tti jaMpamANIe / 'ucciciraruirIe amhe vi syAviyA tIe / / 62 // ruirIe ruyAviyapariyaNAe tuha suhaya / pesavijjaMto / na samappai osarasuMbhiehiM lahuo vi saMdeso // 63 // gihittu tayaM teNa vi samappiyaM tIe muddiyArayaNaM / bhaNiyaM neheNa jahA piyANuruvaM viyabhvaM // 64 // evaM ca paNayapuvvaM paDivajjiya paDigayA gihe tatto / sAhei kesarAe taM sou sA viparituTTA / / 65 / / tatto vasaMtadevo ubUDho kesarAe suviNammi / teNa vi sA pariNIyA rayaNIe aha pabhAyammi || 66 || kahio piyaMkarAe niyasuviNo kesarAe tuTTAe / tammi samayammi keNa bhaNiyaM evaM imaM hohI // 67 // taM niNi paraMpara piyaMkarA niccharaNa tuha hohI / bhattA vasaMtadevo tA baMdhasu uNagATa ti / / 68 / / tatto piyaMkarAe vasaMtadevamsa sAhio sumiNo / so parituTTho ciMtai saMvAI sumiNagI emo // 69 // sammANiyA samANI piyaMkarA teNa jaMpae evaM / baMdhittu sauNagaMThiM samappio tIe tuha appA // 70 // 1. bANeNa raM / 2. ubbivira - udvigna | For Private Personal Use Only
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ jao - 2. dAnasvarUpavarNanAdhikAre droNAdyAkhyAnakam evamavaropparaM pahu pautti saMpAyaNa padriyahaM / akkamai koi kAlo tA nirmANaha tattha jaM jAyaM // 71 // gaMbhIratUraghosa te paMcanaMdigehammi / saviyakkeNaM dAsI paTTaciyA tappauttikae // 72 // nAuM samAgayA sA sAhai jaha ajja varaNayaM jAyaM / dinnA kannA kanna ujavAsivaradattaseTTissa // 73 // jAyaM vaddhAvaNayaM vajjiravaratUrabahiriyadiyaMtaM / gijjaMtamaMgalasaraM siMgAriyavAliyAsatthaM // 74 // karakaliyaakkhavattayapavisiracaranAriniyara ramaNIyaM / nissarirapavarakuMkumadinnamuhAlevaramaNiyaNaM // 75 // taM souM so paDio mucchAvihalaMghalo dharaNivIDhe / sIyalajaleNa sittoM saceyaNo citae evaM // 76 // taggaya ! tayAgurattaya ! tamsukkaMTalaya ! tabhguNadRhatta ! | tabbiravajjanihaNiya ! hiyaya / tae kiha viNoissaM ? // 77 // 4/ acchINi tAva taM pecchirAi royaMtu ahaba phuTTa tu / hiyaya ! tae kiM vihiyaM jamavatthaM vahasi maraNasamaM ? // 78 // he hiyaya ! jai nasakkA taM mottu tA mamaM pariccayasu / vAriyavAmeNa tae saddhi ko majjha vAvAro ? // 79 // hiyaya ! nihuyaM kilammamu niccaM ciya khijjavesu attANaM / paravasajaNANulagira ! bahuyaM khu tae saheyavaM // 80 // re hiyaya ! kiM visUrasi ? kiM tammasi ? kiM khu bhagga ! kalamalasi ? | dullahalaMbhammi jaNe aNubaMdhe erisaM hoi // 81 // hA hiyaya ! niraMtaranehapesale mANusammi colINe / kaha visahisi virahuppanna dukkhakaravattakapparaNaM ? || 82 // dukkhemu jar3a birAo jar3a rAo sokkhajIviyanvammi / tuha hiyaya ! hiyaM bhaNimo tammi jaNa muyamu paDibaMdhaM // 83 // iya so vasaMtadevo jhUraMto jAva ciTTae tattha / etthaMtarammi pattA piyaMkarA pesiyA tIe // 84 // satthIkAU tayaM sAhai sA tIe tamsa saMdesaM / khijjeyavvaM na tae jAyaM jaM varaNayaM majjha || 85 || vANurAya visarisamaNuciTTis na nAha ! maraNe vi / kiMtu maha cittabhAvaM na ya jANai guruyaNo jeNa // 86 // vajjita tumaM bhattA nanno maha hoi iha bhave nAha ! / jai eyamannahA kaha vi hoi pavisebhi tA jalaNe // 87 // taM souM so harisiya hiyao evaM payaMpiuM laggo / esa gaI amhANa vi bhaNiUNaM taM visajjeha // 88 // evaM ca tANa paidiNasamAgamovA yadinnahiyayANa / jA jAi koi kAlo tA pattA tattha jannattA // 89 // tatto vasaMtadevo vIvAhaM suNitta dukkhatto / nayarAo nIhario ujjANagao viciMtei // 90 // anyathaiva vicintyante puruSeNa manorathAH / devA [dA] hitasadbhAvAH kAryANAM gatayo'nyathA / / 99 / / tA peccha kerisamiNaM saMjoyaM kammapariNaivaseNa ? | maha daMsiUNa daiyA daiveNuddAliyA jeNa // 92 // avaraM ca pucapaDivannabhAvao tIe jA na amaNunnaM / Ayannemi sayaM ciya tA mah maraNaM havau saraNaM // 93 // iya ciMtiUNa ubaMdhiUNa appA asoyasAhAe / jA mukko tA bhamiyaM ajaseNa samaM disAcakaM // 94 // loNajuyaleNa samaM nimIliyaM tamsa sayalabhuvaNayalaM / ruddho galasaraNipaho saddhiM siva-samgamamgeNa // 95 // etthaMtarammi mA sAhasaM ti mA sAhasaM ti bhaNireNa / ullaliUNaM keNai chinno churiyAe tappAso // 96 // vatthaMcalAnileNaM satthIkAuM payaMpae eso / bhadda ! tae kiM vihiyaM jaM juttaM vilayavamgassa ? // 97 // alamettha maha kahAe supurisa ! sappurisakayavirAyAe / gurudukkhajalaNajAlA kalAvakacalaNasarUvAe // 98 // bhaNiyaM puNo vi teNaM jai evaM bhadda ! taha vi maha kahasu / vinAyata ssarUvo jeNa uvAyaM vicitemi // 99 // kahio vasaMtadeveNa tamsa uvayAraraMjiyamaNeNa / savvo vi kesarAe vRttato bhagaha to iyaro // 100 // anthi uvAo tuha jeNa hoi niccaM pi daMsaNaM tIe / majjha ahannassa puNo na uvAo daMsaNaM neya // 101 // na paricayAmi pANe taha vi ahaM jeNa pAvae bhaddaM / jIvaMto ettha naro keiyA vi jao imaM bhaNiyaM // 102 // satyA lokazrutiriyaM jIvan bhadrANi pazyati / vAsudevasahAyo'pi yo mRto mRta eva saH // 103 // 1. saMjAyai kamma0 raM0 / 2. kayAi vi raM0 / For Private Personal Use Only 27
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 AkhyAnakamaNikoze jaMpai vasaMtadevo dukkhaM tuha kerisaM kaha va jAyaM ? / ko ya tumaM ? iya bhaNie bhaNai tao so vi nimuNemu // 104 // kattiyapuravatthavyo inbhamuo kAmapAlanAmo haM / jovvaNamayaummatto viNiggao desiyAlIe // 105 // patto ya saMkhanayare tattha tayA saMkha[ graM0 1000pAlajakkhamsa / jattAnirUvaNatthaM viNiggao sylpugloo|| 106 / ahayaM pi tattha patto kIlArasaninbhare aha payaTTe / sahayAratastalammi diTThA bAlA mae ekkA // 107 // jAva nirikkhemi tayaM tAva ya rahasarisarUyabhaMtIe / IsAi va mayaNeNaM viddho hiyayammi bANehiM // 108 // daTTaNa mamaM sA vi hu navanehukkaMThiyA sahattheNa / jA pesai taMbolaM halabolo tA samucchalio // 109 // etthaMtarammi tIe palAiyaM sahiyaNeNa sA kaha vi / jAva na sakai gaMtuM saMpatto tAva mattakarI // 110 // gayapayaDo vararayaNo niraMkuso pavarapaumakayasoho / bhamgavaramattavAraNavAvAro pavaraArakkho / / 111 appaDiyAro bhRsAsamannio niyaniyaDamAhappo | evaMvihaguNajutto duhA vi samvattha battabyo / 112 // to suMDAdaMDeNaM jA kira taM gihae palavamANi / daDhamuTTipahAreNaM pahao paTTIe tAva mae // 113 // tatto taM mottaNaM valio maha sammuho karI turiyaM / taM vaMciUNa niyadavakhayAe gahiyA mae kannA // 114 // ainehanimbharaNaM bhayabhIyA kira kariMdarakkhadA / pariraMbhiUNa gADhaM nIyA niruvahave ThANe // 115 // mukkA amucamANI hiyaeNaM pariyaNammi pattammi / bahumanio ya teNaM jIviyadANeNa kannAe // 116 // etyaMtarammi vaMtarapaogao varisiuM samADhatto / sammucchimasappehiM akAlameho mahAghoro // 117 // laggo palAiuM to logo kathai kahiM pisattho vi / sA vi hu kahaM pi naTThA na mae diTThA ahanneNaM / / 118 // appattatappauttI ya hiMDio puravarIe sayalAe / tammohamohiyamaI saMpatto mitta ! ihaI ti // 119 // taM soUNaM bhaNio vasaMtadevaNa mitta ! jai evaM / tA sAhesu uvAyaM to jaMpai kAmapAlo vi // 120 / / nAo mae uvAo desAyAro suo imo ettha / pavisittu kAmadevassa maMdiraM DhakiuM dAraM // 121 / / laggadiNe paDhamaM ciya navavahupAoggavihiyasiMgArA / egAgiNI nisAe pUei bahu mayaNapaDimaM // 122 / / tA amhe paDhama ciya lamgadiNe kAmaecabhavaNammi / ciTTimsAmo pavisiya purao savvaM bhalimsAmi / / 123 / / to AvAse gaMtuM do vi hu bhuMjaMti majjaNaM kaauN| jAo mahAsiNeho puvvabhavanbhAsao tANa / / 124 // tatto vasaMtadevo satthaM mokkalliUNa niyanayare / to bIyadiNe bAlaM AgacchaMtaM muNeUNa || 125 // kayaubhaDasiMgArA donni vi kAmassa maMdiraM gaMtuM / kAmassa piTTibhAe tirohiyA jAva ciTuMti // 126 / / tA kesarA vi pattA mottu sibiyaM sapariyaNaM dAre / gahiyapUovayArA dAraM pihiUNa majjhammi // 127 // pUitta to payaMpai aNaMgamegAgiNI sabahumANaM / kiM bhayavaM ! raivallaha ! majjha tae vavasiyaM eyaM ? // 128 // avaraM ca bAla kAlAo pUio taM mae subhattIe / tA kIsa tae ahayaM viDaMbiyA iyaradaieNa ? / / 129 / / mottu vasaMtadevaM daiyaM bhayavaM ! tameva jANAsi / anno na majjha suviNe vi mANase vasai maNayaM pi // 130 // tA sAmisAla ! sugahiyanAma mutta vasaMtadevapaiM / jammaMtare vi annaM daiyaM mA dejja iya bhaNiuM / / 131 // uttarieNubaMdhai tatto tattoraNammi appANaM / jA mellai tA patto vasaMtadevo payaMpaMto / / 132 // mA sAhasaM ti gADhaM pariraMbhiya vAmabAhudaMDeNa / iyareNa tao sahasA chinno churiyAe tappAso // 133 / / tatto mottuM bhUmIe vIiyA aMcaleNa vatthamsa / uvaladdhaceyaNA sA ciMtai so esa sANaMdA / / 134 // katto saMbhavai ihaM savisAyA egago ? tti taralacchI / ruveNa'hio eso maM pariNehI ? navA ? sabhayA / / 135 // nAyamaNeNaM ubaMdhaNAi mama ceTTiyaM ti sacilakhA / mucchAvivasavisaMTuladehAvayava tti kayalajjA / / 136 // / iya evaMvihapAunubhavaMtarasahariyahiyayavAvArA / bhaNiyA vasaMtadeveNa kesarA kesaramaNIyA / / 137 / / so haM vasaMtadevo suMdari ! kiM ettha viviha ciMtAe ? / tuha haraNatthaM puvaM pi Agao kAmabhavaNammi / / 138 // 1. rUvabhaMtIe rN0| 2. sabbo bi 20 / 3. sumiNe rN|
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2. dAnasvarUpavarNanAdhikAre droNAdyAkhyAnakam 140 // tattoya kAmadevaM sakhi kAUNa kAmapAlega / kAraviyaM pariNayaNaM vasaMtadevamsa saha tIe / / 139 // bhaNiyA ya kAmapAle kesarA ! giNha maha alaMkAre / jeNAhaM tuha vesaM ghettaM gacchAmi tuh bhavaNaM // etto pAiyacaM tubhehiM ahaM tu iha bhalimsAmi / navapariNiehiM bhaNiyaM evaM hohI tuha aNattho // 141 // etthaMtarammi keNai chaDa tti chIyammi kAmapAlo vi / jaMpai na majjha ciMtA tumbhehiM khaNaM pi kAyavvA // 142 // jamhA chIyAsaNI saNo maha kahai tattha piyalAbhaM / evaM ti pabhaNiUNaM taM savvamaNuTTiyaM tehiM // 143 // kAU kAmapAla kAmiNivesaM visAlanIraMgiM / nIhariya maMdirAo AruhiuM pavarasibiyAe / / 144 // vajvaMtasa jalajalaha ragabhIrajayatUrapUriyadiyaMto / patto gihammi tatto uvaviTTo parapallaMke / / 145 // saMkhaurAo etthaMtarammi tammAubhAuNo dhUyA / taruNamaNummAyakarI maharA maira vva saMpattA / / 146 / / gaM tUNa tao esA uvaviTTA kAmapAlapalaMke / pabhaNai bahiNi ! mae tuha nimyuo nissesavuto / / 147 // saMkhauramAgayAe sayAsao tuha sahIe kamalAe / jaha kesarAe garuo vasaMtadevammi aNurAo / / 148 / / so tujha vihivaseNaM saMjAo jai vi annahA ihi / taha vi hu guruyaNavayaNANuvattaNe niyamaNaM kuNasu / / 149 / / jamhA jaM jeNa jayA pAveyAM suhaM va dukkhaM vA / so puvyakammapariNaivaseNa pAvei taM niyamA / / 150 / / aNuruvarU- jovaNa-saMpaya vinnANa-nANavisaesu / jAyai jae pavittI parammuhA hayapayAvaNo || 151 // iya jaMpiUNa niyapiyasaMbharaNasamucchalaMtagurusoyA / mottu muNAladIharanissAsaM bhaNai puNa maharA || 152 / / jattAe pavittAeM saMkhaure saMkhavAlajakkhassa / kamaNIyakAmapAle aNurAo majjha saMjAo / / 153 / / tammi vikArAe paropparaM pesiyammi taMbole / halabolo saMjAo saMpatto tattha mattakarI // 154 // no samaggalogo gaiMdabhayakaMpirA ahaM teNa / AliMgiUNa gADhaM nIyA niruvaddave ThANe / / 155 // kayasammANo maha guruyaNeNa jA tattha ciTTae tAva / vuTTo akAladAruNacisaharaniyarehiM nIradharo / / 156 // niyapaNe ghettRNaM naTTo logo bhuyaMgabhayabhIo / suiraM nirikkhio vi hu tappabhir3a na so kahiM diTTo || 157 // tayataraM ca vihiNA teNa samaM daMsaNaM pi maha hariyaM / jalabiMbaM pi taraMgA haraMti ahavA rahaMgassa / / 158 / / taM soDa nIraMgI avaNIyA jjhatti kAmapAleNa / kahameso so ? tti sasaMbhamAe na hu jaMpiyamimIe / / 159 / / to niyakarakamaleNaM ghettUNaM pANipallavaM tIe / bhaNiyaM teNa na eso lajjAkAlo kuraMgacchi ! // 160 / / tA lajjaM mottaNaM niggamaNovAyamettha citehi / jeNa lahuM gacchAmo vIvAhakkhitta sayalajaNe / / 161 / / 1 avaraM ca kesarA viyamiliyA daiyassa iya paogeNa / to hari siyahiyayAe mairAe 'payaMpigaM evaM / / 162 / / kAu' sarIracitAaari niyaasogavaNiyAe / dAreNa pagacchAmo to tehiM kayaM taha cceva // 163 // tatto vasaMtadevassa gayaure tANi tattha miliyANi / iya cattAri vi neheNa tattha bhuMjaMti visayasuhaM // 164 // nAyaM ammA-piyarehiM kesarA jaha vasaMtadeveNa / ucvUDhA mairA vi ya sasiNehaM kAmapAleNa / / 165 / / to saMtuTThAiM maNammi tAiM aNuruvavaraniogeNa / etto vasaMtadevAiehiM daviNaM bahu vidvattaM / / 166 / / uttuMgatoraNA gihANi kArAviUNa niyagANi / tatthA''NiyANi ammA-piyarANi siNehasArehiM // 167 // ranno ya tattha kosalliyANi dukkaMti pNcsNkhaae| navaraM kuo vi na sayaM paribhuMjai tANamegaM pi // 168 // miliyANa tANa teNaM tesiM paribhAiuM cauNhaM pi / uvabhuttANi saharisaM siNehasAraM samaggehi // 169 // jAo mahAsiNeho jammaMtara nehasaMgaivaseNaM / kurucaMdrarAiNA saha tesiM kAlo aikkamai / / 170 / / etthaMtare surAsura - khera-naraniyaranamiyakamakamalo / tannayaravarujjANe samosaDho saMtijiNanAho // 171 // vaddhAvio nariMdo tatto ujjANapAlapurisehiM / dAUNa pAritosi yadvANaM to tANa naranAho // 172 // Aruhiya paTTatthi nissesana riMdaniyara pariyario / sarddhi vasaMtadevAiehiM patto samavasaraNe // 173 // 1. jaMpiyaM raM0 / For Private Personal Use Only 29
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ AkhyAnakamaNikoze / kayapaMcavihAbhigamo viraiyatipayAhiNI paNaya calaNo / sirisaMtisamAsaraNa uvaviThTho uciyaThANammi / / 174 / / bhayavaM pi sajalajalaharagaMbhIrasareNa dasaNaM kuNai / to abasarammi rAyA pucchai paNamittu jiNanAhaM // 175 // bhayavaM : kiM amhANaM paMcaNha vi erisA mahApII ? / to bhayavayA vi kahio pubvabhavo tANa sambo vi // 176 // jaha tunbhe pubvabhave paropparaM nehanibharA Asi / sudhaNa-dhaNavai-dhIsara-dhaNayA taha doNakammayaro // 177 // muNidANeNaM doNo nandi ! puhaIsaro tuma jAo / taddANeNaM bhoyA eyANa vi erisA jAyA // 178 // iccAi niyuNiUNaM avalopaUNa jAisaraNeNa / puvabhavaM savve vi hu veraggagayA gayA sagihaM // 179 // niyarAyalacchibhAre kumAramabhisiMciUNa naranAho / iyare vi niyasuesuM kuDuMbabhAraM samappeuM // 180 // sakalattA nikkhaMtA tinni vi sirisaMtinAhapAsammi / samahinjiyasutta-'tthA kAuM ghoraM tavacaraNaM / / 181 / / niyaghaNaghAikammA uppADeUNa kevalaM nANaM / paDibohiUNa bhavie saMpattA sAsayaM ThANaM // 182 // // droNAdyAkhyAnakaM samAptam // 7 // idAnIM zAlibhadrAkhyAnakamArabhyate / taccedam --- sAlINajaNamiddhe sAliggAmammi Asi kulputto| AbAlakAladAliddadukkhio kuNai olamgaM // 1 // dhannA ya tamsa bhajjA tesiM saMgamayanAmao putto| aha annayA ya tIe bhattA bhaviyavvayAe mao // 2 // sA paragihesu kammaM kAUgaM kuNai niyayanitthAraM / saMgamao puNa cArai saggAme vaccharuvAI // 3 // so annayA vaNammI daTTa ussaggasaMThiyaM sAhuM / bhattIe paNamiUNaM khaNamekkaM pajjuvAsei // 4 // paidiNapaNAmapaDihayapAvappasarassa tassa gacchaMti / divasA Ni muNIsaracaraNakamalasevAbhirattamsa / / 5 // paramUsavammi kammi vi vihiyA aha tattha paigiha khIrI / daTaThUNa tayaM so bhaNai aMba ! maha desu paramannaM // 6 // uppannamannubhArA muyarAhADi suNittu sA ruyai / daTaThUNa tayaM AsannabhavaNamahilAo miliyAo / / 7 // saMpucchiyA ya tAhi bhadde ! kiM ruyasi ? tIe to kahiyaM / amuNiyaniyabhavaNadhaNo maha putto mamgae khIraM // 8 // taM nisuNiUNa saMjAyagaruyakaruNArasAhiM ramaNIhiM / duddha-ghaya-sAli sakkarauvagaraNaM tIe uvaNIyaM / / 9 / / to tIe kayA khIrI thAlaM bhariyaM ca niyayaputtamsa / ghaya-sakarAsameyaM jA eso bhuMjiuM laggo // 10 // tA paurapuvapunneNa muNivaro mAsakhavaNapAraNae / dharaNiyalanihiyanayaNo gihaMgaNaM tamsa allINo // 11 // daTTaNa tayaM unbhUyabhattiromaMcaaMciyasarIro / uTTittu taM namasai mahimaMDalaluliyabhAlayalo // 12 // uppADiUNa thAlaM ucchliyaakhNddprmprinnaamo| viyarai paramannamasesayaM pi sAhussa parituTTho / / 13 / / davvAivisuddhiM bhAviUNa dhammantarAyabhayabhIrU / ghettaNa muNivariMdo tao gao gAmaujjANe // 14 // uttamapattavisesiyatikAlavuTThIvisiThThadANeNa / baMdhai sukuluppattIpunnaM suhabhogakammaM ca // 15 // AkaMThaM to pacchA khIrI ghettaNa bhuMjio eso / rayaNI visUiyAe suhapariNAmeNa kAlagao // 16 // rAyagihe uvavanno mahinbhagobhaddaseTThibhajAe / bhaddAe kukkhikuharammi sUio sAlisumiNeNa // 17 // tIe pacaDDai gambho atthovajaNanimittamibho vi / saMcalio paratIre bhinnaM jaMtassa bohitthaM // 18 // maNi-kaNaga-rayaNarAsiM majjaMtaM pecchiUNa jalahimmi / bahuvihavisAyajutto saMpatto so vi paMcataM // 19 // etto ya suo jAo bhaddAe tassa muviNae sAlI / jaM diTTo taM vihiyaM nAmaM se sAlibhaddo tti // 20 // etthaMtarammi soUNa niyayadaiyassa uvaramaM bhaddA / saMjAyagaruyasoyA akkaMdada karuNasaddeNa // 21 // hA hA piyayama ! ettiyadhaNeNa tuha Asi kiM na pajattaM ? / jaM daviNajjaNakajje gaMtUNaM nihaNio appA // 22 // hA hA hayAsa ! nikaruNa : devva ! vihiyaM kimarisaM tumae ? / dAUNa majjha puttaM jamevamuddAlio daio // 23 // hA hA guNarayaNAyara ! hA hA hA dINajaNasamuddharaNa ! / hA hiyayadaiya ! piyayama ! puNo vi taM kattha diisihsi?||24||
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1. 2. dAnasvarUpavarNanAdhikAre zAlibhadrAkhyAnakam iya evaM vilavaMtI bhaddA niyasayaNa mittaloeNa | kahakahamavi saMTaviyA jAyA kAlega avasoyA // 25 // jAo ya sAlibhaddo kameNa joggo kalAkalAvamsa / uvajhAyasvaNIo dhaNiyaM jAo kalAkusalo // 26 // pattoya hariNanayaNImaNaharaNaM jovvaNaM krameNa imo / sohA rUya-lAyannasaMjuo savvajaNaiTTo || 27 // saradakkhina nahI karuNArasasAyaro mahuravANI / parauvayArekkarao kiM bahugA ? sayalaguNakalio // 28 // ghaNakasiNakuDilako malakesakalAvAo hariNanayaNIo / navapa umarAyarattAharAo chaNacaMdavayaNAoM // 29 // maNaharasiddhi pIvarapaoharAo taraMgativalIo | gaMbhIranAhikuvAo girisilApiniyaMtrAo // 30 // kaMkellikisalayAruNapANIo kareNukarasamorUo / navakamalakomalAruNacaraNAo kareNugamaNAo || 31 // ArUDhapaDhama jovvaNakaMtikaDakkhiyasuriMdrghariNIo / uttamakulubhavAo battI ibhakannAoM // 22 // egadivasamma teNaM pariNIyAo mahAvibhUIe / nacciravAravilAsiNijaya jayasvamaNaharasareNa // 33 // gobhaddo vihu jAo tar3ayA mariDaM suro bhavagavAsI / avahiM paraMjamANo sakalattaM niyai niyaputtaM // 34 // muNidANa samayasajjiyapunneNA''garisio samAgaMtuM / viraha sattabhUmiyapAsAyaM sAlibhassa || 35 // suravaravimANaruharaM vicittamaNimattavAraNAinnaM / avaraM ca tamsa parisaradharAe savvatvaNasaM || 36 || sisira jalajaMtavAhaya puttaliyA vilasiraM pavaravAciM / jalaaMdolayakIlA nimitta meyamsa cirai || 37 || navaNIyamasiNabattIsa tUliya (kaliyapavarapallaMkaM / sayaNanimittaM uNe sukharo sAlimadamsa || 38 // keUra-hAra-kaMkaNa-rasaNA-maMjIrapabhii AbharaNaM / vatthaMgarAga taMbola- pupphapamuhaM ca bhogaMgaM / / 39 / / paivAsaraM pi amaro dei sabhajjamsa sAlibhaddamsa / so vi hutabhogasuhI gavaM pi kAlaM na yANe // 40 // savvaM givAvAraM ciMtai bhaddA ahannayA vaNiyA / ghetu kaMbalarayaNANi AgayA lakkhamollANi // 41 // jAva ne i ko vigiNhai tANi mahagghattaNeNa nayarajaNo / tA atthANe gaMtuM seNiyarAyassa darisaMti // 42 // mollaM pucchai rAyA te vi payaMpaMti lakkhamollANi / Aha nivo na hu kajjaM eehiM mahagghamollehiM // 43 // saMjAyacahuvisAyAnIhariyA te nariMdrabhavaNAo / riddhiM suNittu pattA pAsAe sAlibhaddassa // 44 // I bhaddAe tao avaloi UNa gahiyANi kahiyamolleNa / vaNiNo vi hiTTahiyayA savve vi gayA niyAbAse || 15 || kambalarayaNasarUvaM muNiuM cinnavai ceNAnivaI / piyayama ! kiM majjha kae na tae ekkaM pi saMgahiyaM ? / / 46 / / erisariddhijayamsa vi ciTTA kiM erisI tuha nariMda ! | ahavA na tujjha bhAvai maha dinnaM uttamaM vatyuM // 47 // avaraM ca tujjha kittiM suNiUNa ihaM samAgayA vaNiNo / evaM nu tANa purao desemu vi lahuio appA // 48 // jai tuha na atthi daviNaM tA giNhasu majjha rayaNamAlAe / kaMbalarayaNaM tANa vi pujjau AsA varAyANa / / 49 / / jAhevamuvAladdho rAyA daiyAe tayaNu vANiyae / maggai to te vi kahaMti deva ! bhaddAe gahiyANi // 50 // taM niyuNiUNa devI suTTayaraM kocamucagayA bhaNaD / vANigiNIe samaM pi ya na asthi sattaM tuha nariMda ! ? // 51 // to bhUvaNA bhaddA bhaNAviyA dehi majjha molleNa / saMpai saMgahiyANaM kaMbalarayaNANamegaM ti // 52 // tI paDiNiyameyaM nariMda ! niyaputtasAlibhaddamsa / battIsabhAriyANaM vihiyA payalUNA tehiM / / 53 / / gihau ciraMtaNAI devo'Numgahau maM viNA mollaM / niyuNittu nivo pucchai abhayaM ko sAlibhaddavaNI ? || 54 // teNAvi amaranimmiyapAsAyappabhii savvamakkhAyaM / to vimhio nariMdo taccarieNaM viciMtei // 55 // ahameva iha kayattho jassa pure saMti erisA vaNiNo / iya ciMtiUNa saMjAyako uhalleNa naravaiNA / / 56 / / bhaddAe samAisiyaM saMpesa sAlibhadda niyaputtaM / rAyabhavaNammi jeNaM hariseNa ahaM paloemi // 57 // bhiNiyaM bhaddA majjha suo sirisakusumasukumAlo / sasi-sUre vi na pecchai nigacchara na hu gihAo bahiM // 58 // tAki tumha sAse majjha suo sAmi ! kuNau AgamaNaM ? / iya nAuM naranAho mA apasAyaM kuNau amha // 59 // na u koi givhai raM0 / 31 For Private Personal Use Only
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ AkhyAnakamaNikoze to bhUvaDaNA bhaNiyaM tattheva ahaM samAgamimsAmi / tuha sAlibhadadaMsaNasamumsuo Aha to bhaddA // 60 // eso mahApasAo amihA''gamaNe samummao saamii| kiMtu vilaMbau kaiya vi divase ja hAmi pauNA hN||61 / / aNumanniA nariMdeNa rAyabhavaNAo jAva niyabhavaNaM / sammajjiUNa paDamaMDavahiM saMchAio maggo // 62 // kathai DajhaMtAgarughaDimuharagginnadhUmapaDalehiM / aMdhAriyaM nahayalaM jalaharasohaM samunyahai / / 63 // katthai tliyaatornnmaalaanvtrnnikirinnsNvliyaa| rehada palayasamuggayadiNayaraseNi vva duppecchA // 64 // katthai mottiyahArAvalINa kiriNAvali paloyaMtA / sasijonha pANalolA hiMDaMti ya cauraniubA // 65 // gihamavi bhaddAe kayaM kamaNIyaM daartornntienn| AbaddharayaNamAlAkiriNAvaliraMjiyadiyaMtaM / / 66 / / jANAvio nariMdo seyaNayamahAgaiMdamArUDho / saMcalio bahukuMkumakaddamilapahaM paloyaMto // 67 / / ThANaTTANavilAsiNIviraiyavarapecchaNANi pecchNto| bhaddAbhavaNe gaMtuM uvaviTTo caMdaNacaukke // 68 // harisiyahiyayA bhaddA muttaahl-vtth-rynnraasiio| uvaNei rAyapurao ginhai na hu kiM pi naranAho // 69 // jaMpai puttaM daMsasu pabhaNai gaMtUNa sAlibhasA / uttarasu putta ! bhavaNAo Agao seNio jamhA // 70 // so bhaNai kayANANaM mollana muNemi giNhamu sayaM pi / jAya ! kayANayameyaM na hoi bhaddA payaMpei // 71 // kiMtu imo tuha sAmI majjha viiha desamANavANaM pi / majjha vi anno sAmi tti sAlibhaddo suNittu imaM / / 72 // ciMtei guruvisAo peccha aho ? akayapunnapanbhArA / purisA paramsa sevAviDaMbaNaM kamavi pAviti / / 73 // bhaNiyaM ca na kariti je tavaM saMjamaM ca te tullapANi-pAyANaM / purisA samapurisANaM avassapesattaNamurviti / / 74 // te ceva jae. jIvaMtu muNivarA bAlakAlagahiyavayA / mottuje deva-guru paramsa pAe na paNamaMti // 75 // jai puvvaM pi hu duccaratava-caraNakayujamo ahaM huto / tA iNhi nivapaNamaNaviDaMbaNaM neya pAvito // 76 // visayamahAvisamohiyamaNANa maNuyANa niciveyANaM / jiNanAhabhaNiyadhammo maNayaM pi bhaNe na vipphurai / / 77 / / evaM viciMtaUNaM kaliveraggakAraNaM taM pi / abhimANadhaNo dhammekamANaso uTTio sahasA / / 78 // pasaraMtadisivisappiraparimalaparibhamirabhamaraniurubo / sakalatto uttario kareNukalio kariMdo vva / / 79 / / rAyacaraNAraviMde paNao AliMgiUNa naravaiNA / ucchaMge viNivesiya saccavio teNa savvaMgaM // 80 // ciMtei no asajhaM sucariyakammANa kiM pi bhuvaNayale / jaM amarasiriM vilasai peccha imo maNuyametto vi / / 81 / / saMbhAsio niveNaM na payaMpai hoi saammuhchaao| aMsujalolliyanayaNo bhaddAe tao nivo bhnnio|| 82 / / aNuvAsaraM pi amarovaNIyabhoehiM lAlio eso / naraparimalaM na sakkai sahiuM tA muyamu naranAha / // 83 // to mukko naravaiNA bhaNiNaM gaccha vaccha ! niyaThANaM| ArUDho so bhavaNe gaMtumaNo naravariMdo vi // 84 // vinnatto bhaddAe sapaNAmaM baddhapANipaumAe / deva ! paDicchaha sAgayakiccaM kAuM gurupasAyaM / / 85 / / uvaroheNaM rAeNa mannie tayaNu vAraramaNIhiM / abhaMgaNa-uvaTTaNapuvaM bAvIjale Nhavio / / 86 // vAvIjalammi paDiyaM muddArayaNaM nriNdhtthaao| to saMbhaMto rAyA joya taralehi nayaNehiM / / 87 // bhaddAe tao bhaNiyaM kiM niyaha nariMda ! ettha saMbhaMtA ? / kahiyaM tIe nariMdeNa muddiyArayaNajalapaDaNaM / / 88 / / sigghaM ciya bhaddAe jaMtapaogeNa tIe vAvIe / dAsiM bhaNittu salilaM saMkAmiyamannavAvIe / / 89 // to tIe tale pecchada phuraMtakiraNaM vihasaNasamUhaM / iMgAlaM va paloyaDa tammajhe muhiyArayaNaM / / 90 // ciMtai( ? pucchai) ya kouhalleNa naravaI ki imaM ? ti to bhaddA / vinnabai deva ! eyaM nimmallaM sAlibhaddassa // 91 // jamhA aNudiNamamaro AbharaNamimassa paNaiNijuyassa / viyarai to nimmallaM khippai vAvIe majjhammi // 92 / / vimhiyahiyao ghetta muddArayaNaM maNunna siNgaaro| naMdaNavaNamavaloiya niyai samagaM pi pAsAyaM // 93 // 1. naravaro kirN|
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAtA putraH mAtA putraH -. mAtA --- putraH mAtA putraH - mAtA 2. dAnasvarUpavarNanAdhikAre zAlibhadrAkhyAnakam to devAlayapaDimaM bhattibharunbhUyabhUriromaMco / nhavai vilebai pUyai paNamai saMthavai naranAho // 94 // bhaddAe tao bhaNiyo bhoyaNabhavaNe gao puhaivAlo / bhutto ya saparivAro kayasammANo gao rAyA / / 95 / ciTTa ya sAlibhaddo jA visayaparammuha sudhammamaI / tA dhammaghosasUrI samAgao nayaraujjANaM // 96 // tavvaMdaNavaDiyAe viNiggao rAyapabhiipuralogo / ApucchiUNa jaNaNi tattha gao sAlibhaddo vi // 97 // vaMdittu samuvaviTTAe rAyapamuhAe sayalaparisAe / bhayavaM pi mahuravANIe desaNaM kAumAraddho // 98 // jalahijalagaliyamuttAhalaM va dulahaM lahittu maNuyattaM / kAyavvA dhammamaI bhavabhayabhIrUhiM bhaviehiM // 99 // iniNiUNa saMviggamANasA desaNaM muNiMdassa / pattA niyaniyabhavaNe saMviggo sAlibhaddo vi // 100 // gaMtUNaM niyabhavaNe jaNaNiM namiUNa bhaNai aMba ! mae / nisuo jiNidadhammo guTTa, kayaM vaccha ! sA bhai aMba ! mamaM aNujANaha phabajjAmi tti niyuNiu bhaddA | mucchAnimIliyacchI dhasa tti dharaNIyale paDiyA // caMdaNajalasittaMgI sasalilavIyaNayavIiyA saMtI / uvaladdhaceyaNA sA ruyamANI bhaNiumAdattA // 103 / vaccha ! tamekko putto avbhahiyo majjha jIviyassAvi / mA giNha tAva dikkhaM jAva ahaM jAya ! jIvemi // 104 // so bhai na aMba ! imaM najjada ko jiyai ? ahaba ko marai ? / jamhA na bAla- taruNA thavirA vi jamamsa chuTTati // 105 // sA jaMpai jAya ! imaM navajovvaNasuMdaraM surUvaM ca / niyayasarIraM pAlasu tA vivihavilAsakaraNeNa // 106 // so Aha aMta: sa - kimi - purIsaparipUriyamsa athirassa / tavacaraNamimassa phalaM aMba ! asAramsa dehassa // 107 // // uvUDhajovaNabharA ahiNavaaNurAyaraMjiyA jAyA / battIsamimAhiM samaM uvabhuMjasu jAya ! visayasuhaM // 108 // muhamahurarasA pariNAmadAruNA visamavisasamA visayA / tA aMba ! erisesuM visaemu buhA na rajjati // 109 // rayaNa-maNi-kaNaya-ruppaya-muttAhalapamuhapauradhaNariddhiM / bhogovabhoga-baMdiyaNadANakajjehiM vilasemu // 110 // rAya - jala-jalaNa-takaMkara-vaMtara- dAyAyasAhiyA lacchI / maNapariNai vva athirA tA aMba ! imIe ko moho // / 111 / / jAya ! karavAladhArAcaMkramaNasamaM sudukkaraM caraNaM / bhUsayaNa - loya - bhikkha'nnapANa- baMbhavvayAIhiM // / 112 / / visayahaparavasANaM kAyarapurisANa nivviveyANa / dukkaramiha tava caraNaM na kayAi vi dhIrapurisANa // 113 // amuNiyaduhasambhAvo vaccha ! tumaM keliga bhasukumAlo / kiha visahisi aidussaha uvasagga- parIsa he ghore ? // 114 // narayammi aMba ! asipatta-jaMta- karavattakappaNAiduhe / sahiuM iha uvasaggA "kettiyamittaM kilissaMti // 115 // 1. kittiyamettaM raM0 / 5 1 jai jAya ! tae evaM kAyavvaM vAsarANi tA kaivi / appANaM parikammasu pacchA taM kuNasu tava caraNaM // 116 // avaroheNaM jaNaNIpayaMpiyaM manniraM rA pAsAyaM / gaMtUNa paNaiNINaM paDibohatthaM imaM bhai // 117 // niccaM parabhavaciMtA nareNa niyameNa hoi kAyavvA / na hu visayalAlasehiM hAreyavo maNuyajammo // 118 // 101 // 102 // For Private Personal Use Only 33
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ 35 AkhyAnakamaNikoze jamhA na hoi tittI narANa visaema niviveyANa / tA visae paricai pavAjamahaM karimsAmi / / 119 / / jA tumhANa sasallA kA vi hu ahavA avaccasaMjuttA / tA gihidhamma kuvvaMtu sesayA dikkhamicchAe / 120 // daiyAo evamaNusAsiUNa bhajjAo taha ya bhogNge| pariharamANo ciTTai tava-caraNasamussuo maimaM / / 121 / / iyo ya tattheva ya pariNIyA bhaiNI dhanneNa sAlibhadAsa / abhaMgatI kaMtaM sAmamuhI muyai aMsUNi // 122 / / saMpucchiyA ya dhanneNa suyaNu ! kiM soyakAraNaM tujjha ? | sA bhaNai sAlibhaddo payajaM ghettakAmo tti // 123 // parikammaNaM kuNto diNa diNe paNaiNiM ca taliM ca / ekkekkaM parimelai bollai tayaNaMtaraM dhanno / / 124 / / jo giNhai jiNadikkhaM kA parikammaNaM sa kaauriso| sappuriso puNa suMdari ! taNaM va riddhiM pariccayai // 125 // jaya dhaNa-riddhI sucayA tA kiM na tuma pi cayasi ? sA bhaNai / iya nimuNiUNa eso ahimANI bhaNiumADhatto // 126 // pecchaMto tuha vayaNaM Thio mhi iNhi tu peccha ja hoi / aha sA jaMpai piyayama ! evaM maha khamaha parihAsaM // 127 / / ki bhaNieNaM bahuNA ? sa Aha bhaiNi vva taM iyANi me / aha jai tujjha vi icchA tumaM pitA giNha pavajja // 128 / / tammi samayammi tiyaNasAmI sirivddhmaannjinniNdo| saMpatto suraraie uvaviTTo samavasaraNammi / / 129 // seNiyapamuho logo gao jiNiMdassa baMdaNanimittaM / viNijuMjai dhanno vi hu dhaNariddhi dhammakajjesu // 130 // pha varajAsAmagInirayaM nAUNa dhannayaM daiyA / gaMtUNaM vuttaMtaM sabaMdhuNo kahai ruyamANI / / 131 / / aMtario haM dhanneNa ciMtiuM saMThavittu niyabhaiNiM / jaNaNiM bhajjAo vi ya saMbhAsiya sAlibhaddo vi // 132 // ghosAviUNa abhayaM dANaM dINAiyANa dAUNa / kAuMjiNiMdamahimaM sammANiya samaNasaMgha ca / / 133 // nirasayaNa-jaNaNi-paNaiNiparikalio Aruhitta sibiyAe / salahijjaMto nAyarajaNeNa titthaM pabhAvito / / 134 // suraloyasarisariddhi saNaMkumAro vva ujjhiuM jjhatti / mahayA mahUsaveNaM samAgao samavasaraNammi // 135 / / pura o pahattadhanneNa saMgao tayaNu tattha bhyvNtN| kAuM payAhiNatiyaM sadhannao thuNiyamADhatto // 136 // jaya jaya paramesara ! caramajiNesara ! punnimasasinimmalavayaNa ! / jaya dhamma payAsaNa !, kugaipaNAsaNa !, viyasiyasiyapaMkayanayaNa ! / / 137 // jaya vIrajiNesara ! divvanANa ! saMpattaparamasivasuhanihANa! / jaya cakka-kamalalaMchiyamupAya! siddhatthanaresaraaMgajAya! // 138 // jaya kohahu yAsaNaambuvAha! duTTaTThakammavaNagahaNadAha! / jaya mANaselaniddalaNavajja! paricattasayalasaMsArakaja ! // 139|| jaya mAyAbhUmiviNAsasIra! jara-jammapaMkaniTThavaNanIra! / jaya lohapisAyapayaMDamaMta! varanimmala-sama-siyakuMdadaMta! // 140 // jaya rAyamahAkariharikisora! sannayajaNaAvayaharaNacora ! / jaya dosareNuviyaraNasamIra ! saMsAramahoyahiladdhatIra ! // 14 // jaya mohatimiraniddalaNabhANu ! tuha namai jiNesara ! surphaannu| jayamayaNamuhaDanimmahaNavIra! sasurAsuranamiya! jiNiMda! vIra! // jaya macchararahiya! vimukkasaMga! niysttivihiysNsaarbhNg!| jaya saMgamakayadaTTovasamganikaMpa ! payAsiyamokvamagga! // 143 // jaya amaraviNimmiyasamavasaraNa !saraNAgayavacchaladariyaharaNa ! / jaya vIrajiNesara! kari pasAu mahu dehi sAmi ! sivapurihiM tthaau|| iya jayapUriyAsa ! caMdANaNa : vivihtvggidbhvkaannnn!| sirisiddhattharAyavaranaMdaNa ! pasiya majjha jaNanayaNANaMdaNa ! // puNaravi paNamiya sAmi bhaNaMti bhayavaM ! bhavohanimmahaNiM / dikkhaM dehi jiNesara : jAyai dukkhakkhao jIe // 146 // bhaNiyaM bhaddAe vihujAmAuya-puttayA ime majjha / pahu ! dhanna-sAlibhaddA dikkhAdANaNa'Nuggahaha // 147 / / tatto tihuyaganAheNa dikkhiyA paMcamuTTikayaloyA / sikkhaviyA ya samaggaM AyAraM sAhuvamgassa // 148 // gIyasthA saMjAyA aireNa ya nAyasayalamutta-'tthA / viharaMti jiNeNa samaM kubvaMtA tivvatava-caraNaM / / 149 / / puNaravi rAyagihammi samAgayA bhuvaNasAmiNA saddhi / tivvatava-caraNasukkA kiDikiDibhUyA mahAsattA // 150 // naranAipamuhaparisAe sAmiNA desiyaM bhavasaruvaM / jAyAe bhikkhavelAe patthiyA do vi bhikkhaTTA // 151 / / chaTTamsa pAraNammi paNAmapuvaM jiNamsa ANAe / te dhanna-sAlibhaddA payaMpiyA niNavariMdeNa // 152 // .
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2. dAnasvarUpavarNanAdhikAra zAlibhadrAkhyAnakam 35 tuha sAlibhadda ! jaNaNI kAhI hariseNa aja pAraNayaM / to te tavamusiyaMgA bhaddAe gihaM samaNupattA / / 153 // sirivIrajiNAgamaNaM nAuM taha dhanna-sAlibhadANaM / bhaddAiyo gihajaNo sanco vi samumsuo jAo // 154 // tatthA''gayA vi muNiNo keNAvi na yANiyA ThiyA ya khaNaM / tatto ya adINamaNA mahANubhAvA paDiniyattA // 155 / / bhaNiyaM ca suMdara-sukumAla-subhoieNa vivihehiM tavavisesehiM / taha sosavio appA jaha na vinAo sabhavaNe vi // 156 // paDilAhiyA ya goulatherIe pahammi pavaradahieNa / jugamettanihiyanayaNe samAgayA sAmiNo pAse // 157 // AloiUNa vihigA pucchaMti jiNesaraM kayapaNAmA / bhaya ! na amha vihiyaM pAraNayaM niyayajaNaNIe / / 158 // jaMpai sAmI jIe dinnaM dahiyaM pahammi tumhANaM / sA sAlibhaddajaNaNI pucabhave Asi dhanna tti // 159 // savyo vi ya puvabhavo kahio jA sAhudANao bhogA / sumarai purANajammaM taM souM sAlibhaddo vi // 160 / / taM ciya pArita dahiM saMviggA pucchiUNa jiNanAhaM / khAmevi samaNa saMgha gahiyANasaNA samAhIe // 161 // gaMtuM vebhArasilAyalammi ArAhaNAe kayakiccA / ullasiramukkalesA pAuvagamaNaM pavajaMti // 162 // etthaMtarammi bhaddA samAgayA vIravaMdaNanimittaM / namiuM pucchai dhanno sAmi kahiM sAlibhaddo ya ? // 163 / / parikahio vuttaMto jiNeNa sabco vi to sasoyA sA / tANa sayAsammi gayA niccalagatte niyai te vi // 164 // vAraM vAraM vaMdiya saMbhAsai te na diti paDivayaNaM / nissaMgA tayaNu imA gurusoyA ruyai aikaruNaM // 165 // hA putta ! pAvakammAe Agao niyagihe vina hunAo / paDilAhiona diTTo na bhAsio maMdapunnAe // 166 // hA putta ! amarauvaNIyabhoyaNaM bhuMjiUNa kaha tumae / bhuttaM bhikkhaM bhamiUNa aMtapaMtA-'rasAhAraM ? // 167 // hA putta ! masiNabattIsatUliyAuvari Asi kayanido / iNhiM puNa kharakakkasasilAyale kiha suhaM suyasi ? // 168 / / hA putta ! ghusiNa-hariyaMdaNehiM viraiyavilevaNo Asi / ihi kiha dhammajalAvagaddhamala-paMkamubaha si ? // 169 // hA putta ! savaNamuhayarakAgaligIyappio sayA Asi / iNhiM sivaphekkAravamisse kiha suNasi ghUyarave ? // 170 // hA putta ! sattabhUmiyapAsAe savvayA muhaM vsiddN| kiha vihario si diNayarakaratatte dharaNivIDhammi ? || 171 // hA putta ! jaMtavAvIe gimhamaivAhiUNa aNuvarisaM / kiha cariyaM tava-caraNaM nayaNe nihiuM diNayaramma ? // 172 // hA pusta! tuha siNeho tArisao Asi mama visayammi / iNDiM kiM dINAe na desi maha vayaNamettaM pi? // 173 / / iya evaM vilavaMtI tesiM vaMdaNasamAgayaniveNa / paDiyo hiyA suhAsiyavayaNehiM imaM bhaNaMteNa // 174 // bhadde ! dhannA ee jehiM duhANaM vimoio appA / taM pi kayatthA jIe jAeNA''rAhaNA vihiyA / / 175 // vayaNa-calaNAiyaM na hu kuNaMti pAovagamaNapaDivannA / tA mA kuNasu akAraNakheyaM maNayaM pi niyameNa / / 176 // emAimaharavayaNahiM tattha sA seNieNa saMThaviyA / noyA ya niyagihammi bhaddA vahuyayaNasaMjuttA // 177 // te viha muNiNo mariUNa paMcapaMcottaresu uvavannA / caviuM tao videhe uvavajjiya uttamakulammi // 178 // bhogasamiddhiM uvabhuMjiUNa ghettUNa pavarapavvajaM / niTTaviyaaTTakammA tayaNu gamimsaMti siddhipuriM // 179 / / ||shaalibhdraakhyaankN samAptam / / 8 // anyaccAsminneva janmani supAtradAnaM kalyANAvahamityata Aha. dinnaM supattadANaM iheva kallANakAragaM hoi / cakkayara-caMdaNajjA samUladevA udAharaNaM // 6 // vyAkhyA- 'datta' vitIrNa supAtra-guNavatsAdhyAdau dAnaM-vittavitaraNaM supAtradAnam 'ihaiva' asminneva janmani AstAM parabhave 'kalyANakAraka' sukhasamRddhijanakaM 'bhavati' jaayte| nidarzanamAha-cakracarazca-cakracarAbhidhAno brAhmaNaH, sa ca candanAryA ca-dadhi 1 mkh0|
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ AkhyAnakamaNikoze vAhanarAjaputrI bhagavato mahAvIrasya zipyakA ckrcr-cndnaayeN| kimbhUte ? sa[ha] mUladevena rAjaputreNa vartete ye te tathokte / 'udAharaNaM' dRSTAnta ityakSarArthaH / / 6 / / bhAvArthastvAkhyAnakebhyo'vaseyaH / tAni cAmUni / tatrApi kramAyAtaM prathamaM tAvat cakracarAkhyAnakamAkhyAyate / taccedam Asi nararayaNarohaNagiri vva maNirayaNacakkanayaraM ti / samavajiyagaNacakko cakkayaro diyavaro tattha // 1 // karakaliyataruNadiNayarakiraNAruNataMbabhAyaNo eso / nayarabhaMtarabhavaNesu bhamai kaNabhikkhakajjeNa // 2 // aha avaradiNe keNAvi tassa dinnA mahesarasueNa / varasurahighaya-guDAvilanavasattugapiMDiyA donni // 3 // gaMtUNa tao so vi ya gihammi kayanittatAraNavihANo / uvaviTTo jA ciTThai saMtuTTo bhoyaNaTThAe // 4 // tA tassa puvvapunnANubhAvao mAsakhamaNapAraNae / ego mahAtavassI saMpatto 'bhavaNadArammi // 5 // daT ThUNa muNiM tavateyabhAsuraM phuriyagaruyaparioso / uTTittu tamsa egaM sattugapiMDaM payacchei // 6 // sahasa ti tao paDiyA hiraNNavuTTI muNippabhAveNa / vimhiyamaNeNa to diyavareNa savvA vi saMgahiyA // 7 // muNidANasamayasajjiyapakiTTapunnANubhAvao niymaa| uvabhuMjiUNa nara-surasuhAiM so pAvihI siddhiM // 8 // // cakracarAkhyAnakaM samAptam // 9 // idAnI candanAryAkhyAnakamArabhyate / taccedam asthi iha bharahavAse caMpA nAmeNa vissuyA nayarI / kosaMbinayarisAmI cauraMgabaleNa kaiyA vi // 1 // dahivAhaNagahaNatthaM caMpaM veDhai sayANiyo rAyA / egAgI rattIe nAvAkaDageNa gaMtUNa / / 2 // dahivAhaNo vinaTTo caMpAe jagaho nariMdeNa / ghosAvio ya seNAlogeNa ya lasiyA nayarI // 3 // dahivAhaNassa ranno vasumaidhUyAe saMjuyA gahiyA / bhayabhIyA egeNaM vaMTheNaM dhAriNI devI // 4 / / valio sayANiyanivo so caMTho bhaNai esa me bhajjA / hohI imAe dhUyaM eyaM puNa vikkiNissAmi // 5 // to dhAriNI viciMtai esA bAlA aNajjahatthagayA / kamavatthaM pAvissai ? na najai hA ! vihivilAso // 6 // majhaM pi sIlakhaliyaM hohI taM tu jasa-dhammanAsaNayaM / suddhassa varaM maraNaM mA jIyaM sIlakhaliyassa // 7 // hA hiyaya ! kiM na phuTTasi baMdhu viuttAe vasaNavaDiyAe / majjha tumaM ? iya dussahadukkheNaM sA u kAlagayA // 8 // avvattasaraM royai jaNaNImaraNeNa vasumaI dINA / to so vaMTho ciMtai marihI esA vi jai kiMci // 9 // japAmi ajuttamahaM to mollaM pi huna hoi iya naauN| aNuyattaMteNa daheM kosAMbapurIe ANIyA // 10 // vIhIe uDDiyA sA diTTA ya dhaNAvaheNa inbheNaM / aNalaMkiyA vi lAvannapunnasavvaMgasohillA // 11 // AgIe ceva najjai IsaradhUyA nariMdadhUyA vA / esA visamaM pattA haMta ! avatthaM vihivaseNaM // 12 // tA mA vasaNaM dIhaM pAvaDa karuNAyavannacitteNaM / jammaggiyamolleNaM gahiyA sA seTiThaNA teNaM // 13 // nIyA niyayagharammi kA si tumaM ? pucchiyA na sAhei / ruyai paraM phavvAliyagaMDayalA aMsudhArAhi // 14 // piyavayaNehiM saNehaM saMThaviyA beTTiya tti paDivannA / majaNa-bhoyaNa-vatthAiehiM sammANiyA dhaNiyaM // 15 // mUlA ya niyayabhajjA bhaNiyA dhUyA tuhesa tA sammaM / taha kAyavvaM jaha sarai neya niyajaNaNi-jaNayANaM // 16 // ciThThai ya kulagharammi va sA nevuyamANasA gihe tammi / viNaeNaM sIleNa ya savyo vi ya raMjio loo // 17 // gihavAsI puravAsI bhaNai aho sIlacaMdaNA esA / to tIe bIyanAma saMjAyaM caMdaNa ti phuDaM // 18 // evaM vaccai kAlo mUlA puNa maccharijae hiyae / tIe uvari dhaNAvahabahumANaM pecchamANI ya // 19 // 1. daardesmmi-20| 2. ita Arabhya 63paryantAH kathAgAthAH zrInemicandrIya-zrImahAvIracaritre 1273taH 1334paryantaM varttanta iti TIkAkRtA svaracanAyAM tata evA''hRtA iti jJeyam / sUcitaM cApyetad vRttikRtA svayamapyetatkathAprAnte 66tamagAthAyAmiti / 3. vIhIya uddddiyaa-20|
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2. dAnasvarUpavarNanAdhikAre candanAryAkhyAnakam citai ya savvo vi jaNo pAyaM ahiNavavatthummi kuNai aNurAyaM / cirapariciyamavahIrai tA jai eso imaM bhajjaM // 20 // kuNai gururAyaratto gehamsa asAmiNI ahaM homi / iya sA tIe pAvA ciTThai chiDDAiM joyaMtI // 21 // so seTTI majhaNhe cIhIo Agao gihe vijaNe / egammi diNe natthi u koi vi jo soyaI calaNe / / 22 / / tAhe caMdaNabAlA uvaThThiyA tattha pANiyaM ghettu / vAraMtamsa vi ya balA ADhattA soiuM calaNe / / 23 / / etthaMtaramgi tIe chuTTA kesA sahAvasohillA / paDihiMti kaddame iya ciMteuM seTiNA jhatti // 24 // hatthaTTiyalIlAjaTTiyAe dhariyA taheva baddhA ya / olovaNovaviTThA mUlA ciMtei taM daTTha // 25 // nUNa viNaTuM kajaM tA taruNo ceva chijjae vaahii| jai puNa pariNei imaM tA majjha muhe bhavai chAro // 26 // annaM ca vari hauM muya vari hauM ma jAya vari visahari khaddhI, vari ubbhiya sUliyahiM bhinna vari huyavahi daddhI / vari ubaMdhiya rukkhaDAli vari khaDDurhi ghalliya / maiM maI diTTa savattijutta piu hiyaDAsalliya // 27 // iya evamAi ciMtiya seTTimmi viNiggae garuyarosA / niddayacittA pahaNai siraM ca muMDAvae tIe // 28 // niyalehi ya baMdhAvai calaNesuM oyarammi pakkhivai / pabhaNai jo seTTimsA sAhissai so mamaM vairI // 29 // gihamAgao ya pucchai seTThI bho ? caMdaNA kahiM ciThe / mUlAe ya bhaeNaM na pariyaNo sAhaI koi // 30 // so muNai ramai katthai ratiM jANAi navari sA suttA / bIyadivase na diTTA puTThA ya na keNaI siThThA // 31 // taiyadiNe parikuvio bhaNai ya mAremi jai na sAheha / tAhe egA therI ciMtai ki majjha jIeNa ? // 32 // sA jiyau mahAbhAgA majjhavi jIeNa pAviyA esA / mUlA jaM siyabIyAsa silehAnikkalaMkAe // 33 // eIe imaM vavasaI narayanimittaM tao ya theroe / seThissa jahAvatthaM mUlAe ceThyiM kahiyaM // 34 // seThThI vi aho ! pAvA mUlA niddhamma-niddayasahAvA / iya ciMtanto ovaragadAramugghADae sigdhaM // 35 // daTTuM taM susiyaMgi tisa-bhukkhakilAmiyaM sudINamuhaM / re jIva ! sahasu dukkayakammaphalaM eva bhAvaMtI // 36 // bAhajalabhariyanayaNo gurudukkho pAyae jalaM thoyaM / niyai ya bhoyaNajAyaM natthi ya bhaviyavvayavaseNaM // 37 // kummAsa cciya diTThA na ya diTTa tattha bhAyaNaM kiM pi / umsugabhAveNaM ciya suppe kAUNa kummAse // 38 // pAsesu putti ! ee tuha bhaMjAmi jAva niyale haiM / iya bhaNiya te paNAmiya lohAragharaM gao seTTI // 39 // sA tayavasthA sumariya piugehaM hathiNIva niyajUhaM / muttAhalasarisAiM royai aMsUNi muyamANI // 40 // jaNayaviogaM pattA jaNaNImaraNaM ca baMdhuvirahaM ca / paradesamimamavatthaM hA hA ! devassa pariNAmo // 41 // tA risakulajAyAe tArisasIlAe erisaM vasaNaM / tA nasthi sA avasthA kambhavasA jA na saMpaDai // 42 // evaM ciMtemANI uddhaThiyA garuyadukkhapanbhArA / purao kayamuppA sA ciTTai purao paloyantI // 43 // jai koi eja atihI tA aTThamapAraNaM karemi ahaM / ee cciya kummAse dAumavatthocie tassa // 44 // evaM ciMtaMtIe tIe punnANubhAvao sAmI / saMpatto taM daTTuM khaNeNa jAyA vigaiyadukkhA // 45 // guruharisabharA ciMtai dariddagehe hirannavuTTi vva / saMpatto me bhayavaM kayapunnAe ihAvasare // 46 // to suppaM darisittA payamegaM kAumelugAbAhiM / bIyaM caM'to pabhaNai bhayavamaNuggahaha kummAse || 17 // punno abhimgaho me davvAicaunviho vi iya naauN| kummAsamgahaNatthaM pasArio sAmiNA pANI / / 48 / / dinnA ya caMdaNAe paMca ya divvANi pAubhUyANi / jiNapAraNagaM jAyaM paMcadiNeNUNa chammAse / / 49 / / devA ya sannivaiyA kesA tIe ya varatarA jAyA / tuTTA taDatti niyalA suvannamaNineurA jAyA // 50 // 1. vilasai-khaM0 / 2. vigayasoyA-20 /
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 AkhyAnakamaNikoze amarahiM ya sA vihiyA savvAlaMkArabhRsiyAvayavA / pahayamahireNu udayaM vuTuM haricaMdaNummIsaM / / 51 // mukkAiM aibhareNaM dasaddhavannAiM surhikusumaaii| pahyAo duMduhIo celukkhevo kao paramo // 52 / / ghuTaM ca 'aho dANaM' gayaNe sakko samAgao tutttto| koDIo addhaterasa tahiM subannamsa vuTTAo / / 53 / / gAyati ya naccaMti ya vAyaMti paTaMti taha ya muMcati / ukkiTTinAyamamarA pAraNae tammi vIramsa / / 54 // jAo pure paboso caMdaNabAlAe punnakaliyAe / pArAvio murNido dhaNAvaho to samAvanno / / 55 / / rAyA migAvaI vi ya naMdA'macco ya AgayA tattha / daTTuM pAraNamahimaM paramapamoyaM gayA savve // 56 // dahivAhaNamsa ranno saMpulao nAma kaMcuijjo u / baMditteNA''NIo so pecchiya caMdaNakumAri // 57 / / calaNesu paDiya rovai rannA puTTo ya kA imA kannA ? / dahivANamsa ranno esA dhUya tti so Aha // 58 / / taM AliMgiya pabhaNai migAvaI esa bhaiNidhUyA me / rAyA hirannavuTTi geNhaMto vArio hariNA // 59 / / jassesA bho ! viyarai tamsa imA hoi pucchiyA sA ya / tAyamsa mae dinnaM hirannameyaM ti sA bhaNai / / 60 // sakkeNa nivo bhaNio esA vIrassa simsiNI paDhamA / hohI caramasarIrA kevalanANammi umpanne // 61 / / tA saMgovAhi tumaM parivAlamu AyareNa paramezaM / rannA taha tti bhaNi kannateuragihe nIyA // 62 // mUlA dhaNAvaheNaM nicchDhA dhADiyA taha jaNaNaM / niditta khisittA vigoiyA nayaramajjhammi || 63 / / sA vi hu caMdaNavAlA uppanne kevalammi vIramsa / saMviggA pavvaDyA ThaviyA ya pavittiNipayammi || 64 // tA esA ihaI ciya jAyA kallANabhAyaNaM tatto / uppannavimalanANA saMpattA sAsayaM ThANaM // 65 // eyaM ca caMdaNajjAkahANayaM suttakArikaviraiyaM / savvaM tayakkharaM ciya gurubahumANAo lihiyaM ti // 66 // ||cndnaaryaakhyaankN samAptam // 10 // idAnIM mUladevAkhyAnakamArabhyate / taccedam paurapura-garuyapavvayaphaNivaikayabhAra bhArahe vAse / asthi videhAvisae kusumapuraM nAma nayara-nti // 1 // dIsaMti jattha niccaM naramaNisaMdohabhUsiyA''vAsA / nayanAyasaMpayapao nayaparamo naravaI tattha // 2 // vikkhAyasayalanaravaisiromaNI kusumaseharo nAma / duvvAravairivAraNanivAraNA jassa bhuyadaMDA // 3 // jammi jayalAlasammiM vasuMdharAbhAramubvahaMtammi / uttinnabharo kamaDho raihalIlaM samunvahai // 4 // sayalaMteurasArA visAlakulasaMbhavA visAlacchI / niyarabovahasiyatiyasamuMdarI muMdarI bhajjA // 5 // tIe saha visayasokkhaM aNuhavamANassa tamsa muhiyassa / aikamai koi kAlo rajjadhurAdharaNadhavalassa // 6 // kAleNa samuppanno punnajjiyasavvasuMdarAvayavo / muhasumiNasUiyAsesalakkhaNajuo suo tassa // 7 // kayamUladevanAmo sulaliyakarapaMcadhAidullalio / paNaiyaNamaNabhirAmo sa bAlabhAvaM aikvanto // 8 // nimsesakalAkusalo vilasiralAyannamaNaharasarIro / taruNiyaNamaNabhirAmaM saMpatto jovvaNAraMbha // 9 // aha annayA kayAI aNagabhaDakADisakaDatthANe / jA ciThTha naranAho tA paDihAreNa vinnattaM // 10 // pahu ! paurapauralogo rAyaduvArammi ciTTha nisiddho / pahupAyapaumadaMsaNasamussuo ko samAeso ? // 11 // aha bhaNai naravariMdo dasaNAvalikiraNadhavaliyadiyanto / re ! jhatti taM pavesamu maha purao paurapuraloyaM / / 12 / / naravaiAeseNaM pavesio vihiyauciyasammANo / dharaNIyalamiliyaniDAlamaMDalo paNamiya nivicho // 13 // to bhaNai naravariMdo ki maha daMsaNasamumluo loo / paracakka-cora-caraDAiDAmaraM kiM nu maha rajje ? // 14 // kiMvA ko vihu asrispsaaysNpttidaanndullliaa| kuNai parAbhavamAsaMghiA jaNI raayultthaaii|| 15 // evaM jAva payaMpai naranAho vihiyapaNayasammANo / tA maulimiliyakarakamalasaMpuDo pabhaNae seTThI // 16 // 1. bhUsiyA baalaa-rN0| 2. nivittoN-rN0| 3. prAsaMcitra-vizvasta /
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ 39 2. dAnasvarUpavarNanAdhikAre mUladevAkhyAnakam tai pAlaMte jayapaha ! aipayaDapayAvapahayapaDivakkhe / suviNe vi deva ! na'nno amhaM bhuvaNe vi bhayahe U // 17 // kiMtu paradArarasio nayapAliyapariyaNo mahiyamitto / paramAyAyArarao baMdIkayasayalapaurajaNo / / 18 // khatteNa gahiyaraha-gaya-mANiko hayapahANapattiyaNo / rAyacariehiM kumaro evaM nayaraM mahai deva // 19 / / iya nimuNiya paurajaNaM visajjae vihiya uciyapaDivattI / aMtagurukovahuyavadhUmasihAsAmalacchAo // 20 // etthaMtarammi kumaro hAravirAyaMtaviyaDavacchayalo / piupAyapaNamaNakae samAgao tattha asthANe // 21 // paNamaMtasayalasAmaMtamaulimaNirayaNakiraNakacchurie / payakamale miliyaniDAlamaMDalo paNamai kumAro // 22 // jaMpei mahIvAlo kayabhiuDIbhaMgabhAsuraniDAlo / khattiyaNagottavapaNa ! avasara maha diThThipasarAo / / 23 / / kumaro vi gurupraabhvmnnubhruppnnasrisaamriso| piDaparusavayaNaparibhavamasahaMto ciMtae hiyae // 24 // ujjhaMti dhaNaM muMcaMti pariyaNaM mahiyalaM paricayaMti / maraNa vi mahAsattA na uNo mANaM pariharaMti // 25 // avi maraNamasamasAhasagiribhairavapaDaNavaDDiyucchAhe / ahilasai mahAsatto na uNo mANaM pariccayai // 26 // iya ciMtiUNa kumarI paNamittA pAyapaMkayaM ranno / anthANAo niyatto tatto rayaNIe jAyAe // 27 / / himANadhaNo nayarAo nimgao asamasAhasasahAo / vairikarikumbhadAraNakarakaliyakarAlakaravAlo // 28 // aNavarayamakamaMto gAmA''garanagaramaMDiyaM vasuhaM / guDiyakayavAmaNaMgo saMpatto nayarimujjeNiM // 29 / / tattha durodaradaio nizcaM kalagIyadinnamaipasaro / annAyakula-parakkamaparamattho nivasai muheNa / / 30 // aha anna yA ya diTTo kinnarakalagIyavAvaDo tattha / niyabhavaNamattavAraNaparivilasiradevadattAe // 31 // gIyANurAyarattA vAmaNae tammi pesae dAsiM / sANuNayaM sappaNayaM sasiNehaM sA vi taM bhaNai // 32 // vAmaNaya ! tumha daMsaNasamumsuyA sAmiNI samAisai / maha kinnara ! maNaharaNo hosi tumaM gihapaveseNa // 33 // to bhaNai mUladevo kA sA tuha sAmiNI ? tao bhaNai / sohaggajayapaDAyA paNaMgaNA devadatta ti // 34 // aha bhaNai mUladevo vissAso maha na atthi vesAsu / khaNaratta-virattAsuM avarA-'varahariyacittAsuM // 35 // iyarAsu ci jubaIsuM na vIsaseyavvamettha kuDilAsu / visamavisasannibhAsuM ki puNa vesAsu vimsAso ? // 36 // annonnanehaninbhararasANuviddho na jattha sambhAvo / ruvAvahariyadeho na vAmaNo tattha alliyai / / 37 // jA evaM nA''gacchai tA sAhai sAmiNIe sA gaMtuM / sA vi puNo vi bhaNAvai dAsIvayaNeNa vayaNamiNaM // 38 // Agaccha ekavAraM uvaroheNAvi majha gehammi / dakkhinanIranihiNI havaMti jeNettha sappurisA // 39 // to aNumanniyagamaNo jA jAi khaNaMtaraM tamaNulamgo / tA muTThipahAreNaM jhaDa tti pauNIkayA khujA // 40 // vinnANa-vayaNapagarisa-kinnarakalagIya-guNavisesaM ca / kaliUNa tamsa gaNiyA ahiyayaraM raMjiyA hiyae // 41 // tAhe vAmaNago viha pecchai savvaMgasuMdarAvayavaM / so devadattagaNiyaM raiguNamANikkabhaMDAraM // 42 // tathA hi siMgArajalahilaharI sayalajuvANekamaNavasIkaraNaM / jayavijayavejayaMtI jayekakAmamsa kAmassa / / 43 // sayalajaNanayaNaaMjaNaamiyasalAyA vilAsaraibhavaNaM / vihivinnANapagariso muttimaI mohaballi vya / / 44 // evaM saMpecchaMto saMpatto tIe vAsabhavaNammi / kayasamuciyovayAro uvaviThTho tIe pAsammi // 45 // to kusalavattapuvvaM Aucchai savvameva vuttataM / so vi samayANuruvaM payAsae kiM pi tappurao / / 46 / / etthaMtarammi sA vi hu tappaccakkhaM payAsai pahiTThA / niyagIyaparamapagarisamaNuraMjiyaniyayaparivArA // 47 / / aha jaMpai vAmaNao pariyaNakayacADuraMjiyaM gaNiyaM appubbageyapagarisaparissamo tuha paraM kiMtu / / 48 // vAlANuviddha taMtI vaMso suddho na tumha vINAe / viusANa vannaNijjo saddo na hu teNa ramaNIo // 49 / / tabvayaNajAyakohileNa samma nirUvae jova / tA taMtIe pecchai vAlaM vaMse ya pAhANaM / / 50 // 1. 0yamuNi visesaM 20 /
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 jeNa AkhyAnakamaNikoze tagguNaraMjiyacittA paNaMgaNA bhaNai devadattA sA / vAmaNaya ! maNo maha gIyalAlasaM kuNamu sakayatthaM // 51 // uddAmaraNaMgaNavIrapurisacariyANusAricarieNa | sara- gAmavihiyamuccheNa teNa AsAriyA vINA // 52 // to kumaragIya saMjAya paravasA hariyamANasA sahasA / taDaviyakannajuyalA kariNI parihariya karakavalaM / / 53 / saMjayavimyA sA ciMta hiyayammi attaNo gaNiyA / evaMvihaguNakalio sAmanno hoi na hu esa // 54 // tA kAraNeNa keNai hoyanvamavassa ettha rUvammi / iya ciMtiUNa hiyae vAmaNao tIe bhoyavio // 55 // to bhoyAvasANe gate nehanivbharaM bhaNio / kahamu niyakula- parakkamaparamatthaM majjha etAhe // 56 // to te neharaMjiyamaNeNa savvaM payAsiyaM tIe / uggaliyaguDiyabhAvA saMjAyasahAvarUveNa // 57 // sambhAvarUyaraMjiyamaNAe to tIe devadattAe / taruNiyaNajaNiyakAmo kAmo vva raIe so diTTo // 58 // paNai ya nehasAraM sA raMjiyamANasA viNayaniyarA / saha rayaNAharaNehiM jIyaM pi hu maha tuhA''yattaM // 59 // avahariyaparoppara mANasANa annonnanehasArANa | jA jAi koi kAlo parivajjiyaavarakajjANa // 60 // to tIe aipasaMgaM nAUNaM 'kuTTaNI bhaNai ivaM / pariharasu putti ! eyaM dhaNahINaM nANaduviyaGkaM // 61 // pAeNa iyararamaNI vi raccae uttame vi na daridde / vesANa puNa viseso niyadehavidattadaviNANa // 62 // kayakUDakavaDacADuyaraikaliyA koDhiyaM pi kAmei / pariharai ravirattA dhaNahINaM kAmaevaM pi // 63 // vINA - viNoya- cinnANapagarimuppannakittiramaNIyaM / jai vi hu eyaM taha vi hu dhaNahINaM putti ! pariharasu // 64 // to bhaNai devadattA bahuveNiparaMparAgayA esA / kiM ammo ! kijjissai riddhIkAraTTae tujjha ? / / 65 / / to tattha nivasa suravaiayalo va ayalavaraseTTI / saibhaddasAlakalio vararayaNo kaNayakaDao ya // 66 // so annayA ya gaNiyaM vasaMtamAsammi vivihakIlAhiM / ujjANe kIlaMtiM pecchan saha mUladeveNa // 67 // toci so hiyae kaha hohI saMgamo maha imAe ? | ahavA davuvayAro paNaMgaNANaM vasIkaraNaM // 68 // iya ciMti payaTTo tIe ucayariumatthajAeNa / uvarohakayasiNehA sA vihu abhiramai taM ayalaM / / 69 // evaM ca jaMti diyahA saddhiM ayaleNa devadattAe / paramazcaMta siNehA sayA vi sA mUladevammi // 70 // aha sA puNaravi bhaNiyA akkAe niddhaNeNa kiha vacche ! sasaeNa va khoDeNaM aNeNa vaNavADao ruddho ? // 71 // to bhai devadattA guNehiM rattA dhaNammi na hu aMba ! | aMbA vi bhaNai vacche ! ayalo vi hu guNagaNAvAso // 72 // to bhai devadattA jai evaM aMba ! kijjau parikkhA / iya bhaNie niyadAsi cavalaM ayalamma pesei // 73 // bhai tao sAgaMtuM purao seTssi vayaNamiNamevaM / jaha tujjha vallahAe ikkhahiM paoyaNaM ajja // 74 // to alo ikkhUNaM sagaDaM bhariUNa pesae tIe / to bhaNai devadattA pecchAhaM amba ! kiM kariNI ? // 75 // jeNa saDAla-samUlayaikvUNaM sagaDayaM bhareUNaM / maha pesiya-nti vinnANapagarisaM peccha ayalassa // 76 // saMpai puNa vinnANaM amba! mirikkhemu mUladevassa / iya bhaNiuM taM dAsiM saMpesai mUladevammi // 77 // to sA sAhai gaMtuM jUyaphalayammi mUladevassa / jaha tujjha ajja daiyA icchUvachaM samuvaha // 78 // to teNa varADagadasadugeNa egaM gahAya varalaTiM / sigghamasidheNucholliyagaMDalae kAumacireNa // 79 // avaravarADagadasadugasaMgahiyasarAva saMpuDe khivai / pakkhiviya cArajAyaM sUlAnuM poiuM tatto // 80 // paTTavai tIe tagguNaraMjiyahiyayA pajaMpae sA vi / jUyAra - ayalavinnANaaMtaraM erisaM aMba ! // 81 // to kuTTaNI vicitai keNa uvAeNa majjha gehAo / nIharihI ? iya ciMtiya egaMte bhaNai taM ayalaM // 82 // 1. ku.TTiNI - raM0 / 2. surapaticalaH - meruH / 3. aja raM0 / 4. kuTTiNI raM0 / tathA ca- For Private Personal Use Only
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2. dAnasvarUpavarNanAdhikAre mUladevAkhyAnakam jaha esA accataM aNuratA mUladevajUyAre / vatthAlaMkArAI bharabhogaM tIe taM vahasi ||83 || tA kiM eso vi tae nikAsijjai na majjha bhavaNAo ? / ayalo vi bhagai maha digoyaraM kaha Nu so hohI ? // 84 // akAvi bhaTTa evaM nIkaM tuha bhaeNa na hue / tA kavaDagAmagamaNaM karitu saMjhAe puNa eca // 85 // jeNa tumaM nIsaMkaM vilasaMtaM mUladevajUyAraM / saha devadattagaNiyAe paMcchase majjha gehammi ||86|| te taha ciyavihie raMjiyahiyayA paNaMgaNA pacchA | vAhariya mUladevaM nIsaMkaM jAva abhiramai ||80|| lallakkabhiuDibhIsaNapAikkapamuka hakaduppeccho / vijjucchaDa vya sahasA tA ayalo tattha saMpattI // 88 // to tI ta turiyaM tUlI talammi taM khiveUNaM / abhuTniya bhaNiyamiNaM kiM gamaNaM tumha na hu jAye ? || 89 // avasaraNo tti bhato uvaviTTho tammi ceva pallaMke / govijto diTTho jassaMte devadattAe ||10|| hAevaM niyamA ajja mae ettha ceva palleke / sA bhAi paTTatUliM niratthayaM kiM viNAsesi ? // 91 // so bhai tujha piuNo na viNassai kiMtu majjha iya bhaNie / tappariyaNeNa ayalo sigdha abhaMgio tatto ||12|| aimailakha likharaMTiyapalhatthiyakalasasalilasaMsitto / ciMter3a mUladevo dhiratthu maha jIviyanvassa || 93 // dhannA hue, jo jo kaMdappasappadappamsa / maraNe vi jANa musiyo na mANamANikkabhaMDAro || 94 || parihAsaparaMparapAsaparabasA nehavAgurAyattA / hariNa vya kusumasaravAhabANaniyA na ke ettha ? / / 95 / / aha iha parabhavam ya paribhavatarukusumamaMjarI mahilA | kAmuyajaNassa suiraM nimmaviyA hayapayAvaraNA / / 96 / / iya ciMtiUNa sahasA nimgacchada jAva tUliheTThAo / daTTobhiuDibhAsuraayalo kesesu saMgahiya / / 97 / / nibhacchiUNa pabhaNai kovaparAmusiyakUrakaracAlo / kiM re ? kIra avayArakAriNo vairiNo tujjha ? // 98 // to bhai mUladevo adINacitto abhinnamuharAo / jaM kiM pi tujjha cittassa sammayaM kuNalu taM caiva // 99 // ciMtei tao ayalo sAmanno esa hoi na hu puriso / na hi hINakuluppannANa dhIrimA erisA hoi // iya ciMtiUNa pabhai AvaipaDiyaM mamaM pi kaiyA vi / rakkhijjatti satosaM mukko sammANiuM tatto // kaha Nu mae vasavvaM iha paribhavagurukalaMkakalieNa ? | iya ciMtaMto citte calio cinnAyAbhimuhaM / / saMbala-sahAyarahio saburAmabuddhisAhasasahAo / laMghaMto laMghaMto giri-sariyAinna mahivaDhaM / / 103 // vAyAmettasahAyaM pipecchae jAva neya aDavIe / akavilesakAo diTTho tA baMbhaNo ego / / 104 // kivaNANa cakkaTTI Takko jAIe saddhaDo nAma / jaNakayanigviNasammAbhihANao nigviNattaNao // 105 // saMbalabalamacalaMbiya eyassa ahaM suheNa laMghissaM / iya ciMtiya saMcalio kayasaMbhAseNa saha teNa // 106 // to paharaduge salilappaesamAsajja saddhaDo turiyaM / avaloDiUNa salileNa sattue jimai egAgI / / 107 / / aha teNa mUladevo vayaNeNa vi na hu nimaMtio jAva / ciMtei nUNamihi vissariyamimassa maha muhiNo // 108 // avarahe uNa niyamA na vaMcihI esa ciMtae jAva / cittammi mUladevo to bhocyA baMbhaNo patto // 109 // tuMdaM parAmusaMto malamANo htyajuyalamaNavarayaM / dADhiyamavalahaMto uDDaggAre pahuMcatI // 110 // aha bahalatastalammi khaNamettaM tAva vimsamAmo tti / kharakiraNatAviyataNU majjhattho jAva divasayaro // 111 // pacchA purao gamaNaM kAhAmo iya kumArabhaNiyammi / vIsa miu khaNamekaM puNo payaTTA pahe gaMtuM // 112 // etthaMtarammi kumaraM AvakalyiM viyANiu ranno / mitto atthanimittaM va dUramavagAhae jalahiM // 113 // to saddhaDe bhuttaM tava egAgiNA viyAle vi / na ya vAyAmetteNa vi nimaMtio kaThiNahiyaeNa / / 114 / / 100 // 101 // 102 // 1 he va tahavihu nimaMtio teNa na ya maNAgaM pi / taiyammi diNe aDaviM aikaMtA do vi te kaha vi / / 115 / / saMpattava simadeso tamsA''sAdhariyaniyayapANaghaNo / ciMtei mUladevo uvayArI baMbhaNo majjha // / 116 / / paNa cacca jahicchaM bhadda ! tumaM kiMtu ejja kaiyA vi / maha rajjasaMpayaM jANiUNa jaM demi te gAmaM / / 117 / / iya bhaNiya mUladevo paharaduge gAmamAgao saMto / karakaliyapattapuDao bhikkhaM bhamiuM samAdRtto / / 118 / kevalakummAsehiM bhari puyaM taDAgamaNusariu / jA niggacchai tatto saMpecchai muNivaraM egaM // 119 // For Private Personal Use Only 41
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ AkhyAnakamaNikoze mAmovavAsasosiyasarIrasaMpattimasamamuhalesaM / pAraNagapattadivasa pavisaMtaM gAmamaJjhammi / / 120 / daTa ThaNa mUladevo ciMtaha maha punnapariNaI esA / maharannammi va eso jaM diTTo kapparakkho vya / / 121 // iya citiUNa pabhaNai bhattibharUllasiyabahalaromaMco / giNhamu karuNa kA kummAse majjha muNinAha ! // 122 / / davyAicauhasuddhi paraMjiuM giNhA muNivaro ci / etthaMtarammi kumaro raMjiyahiyao bhaNai evaM // 123 / / dhannANaM khu narANaM kummAsA huMti sAhupAraNae / iya bhaNie bhaNai tao muNibhattA devayA gayaNe / / 121 // magganu varaM mahAyasa! jaM royai tujjha uttaraddheNa / gaNiyaM ca devadattaM daMtisahasaMca rajaM ca / / 125 / / iya bhaNai jAva kumaro bhaNai tao devayA pahiThThamaNA / muNidANapunna pAyavaphalamiNa macireNa tuha hohI / / 126 // ubariyasesakumnAsabhoyaNANaMtaraM pstthgii| muNidANapanna kalio calio vinAyaDAbhimuhaM / / 127 / / paidiyahapayANehi bennAyaDanayaramAgao saMto / mutto desikuDIe sumiNaM pecchai nisAsese / / 128 / / amayamayakiraNanimmayitAvamasamANakaMti jagasuhayaM / pavisaMtaM niyavayaNe keraviNIramaNapaDivivaM / / 129 // kappaDio vi hu pAsittu tArisaM kahai sumiNamiyarANa / te vihu bhaNati guDa-nehamaMDiyaM maMDayaM lahasi / / 130 // to teNa bIyadivase chAijaMtammi kammivi gharamma / bhikvAe paviTeNaM laddho guTamaMDao gago / / 131 // kamage vimaNe muNimaNorahANaM apAvaNijjaM ni / sumiNamiNaM maNaharaNaM pahANapurisANa kahaNIyaM / / 132 // aha uggayammi sUre kumaro kamANamaMjali bhriddN| suviNannuyamya pAse saMpatto paramaviNapaNa // 133 // praitta pAyakamalaM paNAmapuvvaM payAsae sumiNaM / aha citai suviNaviU rajjAlo esa miNo tti / / 134 // lAyanna panna kaliyaM aha taM pariNAviUNa niyadhUyaM / sAhai jaha tuha hohI sattadiNamaMtare rajjaM // 135 // yaM nisAmiUNa thakko so tammi ceva nayarammi / kougaakvittamaNo dige diyanto nayarasohaM / / 136. // kahametya nidhaNo. haM bilasimsaM ciMtiUNa nayarIe / Isaragihammi khat khagiUgaM gahiyagihasAro / / 137 / / jA nigacchaDa tatto patto ArakkhiehiM sahasa tti / to baMpiUNa nIo karaNe maMtimsa pAsammi // 138 / / coro tti kA umeso bhaNiyamamacceNa dehacAyamsa / tA niti bajjhabhRmIe kiMkarA laddhaAesA / / 139 / / puvuttamaliyameyaM kiM hohI jAva ciMtA kmro| tA duggasUlaveyaNavivaso tannayaranaranAho // 140 // marada aputto to maMtipamuhasAmaMta-paTaraloeNa / ahivAsiUNa sammaM gayapabhiI paMcadivvAiM // 11 // maggijai nararayaNaM puvvabhavuppannapunnapanbhAraM / rajanimittaM nayare tiya-caccara-deulAI / / 142 // to jaMtAI tAiM divvAiM nayarabAhiruise / pecchaMti kharArUda rattaMdaNalittasavvaMgaM / / 143 // siriuvaridhariyachittiramAroviyagalasarAvamAlaM ca / bajjaMtavajjhaDiDimamugghosijjaMtacoravahaM // 144 // taM mUladevacauraM galagajI tA gaeNa pAraddhA / guruharisaparavaseNaM haeNa hesAravI vihio / / 145 / / kalasaM ghettRNa karI ahisiMciya nei khaMdhadesammi / DhaliyaM cAmarajuyalaM uvari ThiyaM seyavarachattaM // 146 // ucchalio tUraravo jayajayasaddo pabaDhio jhatti / uddAmabaMdiviMdeNa parigao pauraloeNa // 147 / / rAyasahAe patto muttAmaNimaMDie caukammi / siMhAsaNe niviTTo paNao sAmaMta-maMtIhiM / / 148 // aha devayAe gayaNe bhaNiyA sAmaMta-maMtiNo savve / jaha esa punnakalio vikkamarAo mahArAo // 149 / / jo ANAe vaTTai na sammameyamsa tamsa na khamAmi / tappabhii amaccAI saMjAyA ANatallicchA // 150 // jAo mahAnariMdo paDupayaDapayAvapattamAhappo / niTTaviyavairiviMdo jatthamaNupAlae rajjaM // 151 // aha annayA kayAI gayA cittammi ciMtae evaM / saha daMtisahasseNaM laddhaM rajjaM jahuddiDheM // 152 / / kintu kimaNeNa devadattArahieNaM suMdareNa rajjeNa ? / jeNa piyasaMpaogo rajjaM kajaM kimannaNa ? // 153 / / to paTTavio leho ujjeNinarAhivamsa naravaiNA / bhaNio ya majha neho eIe devadattAe // 15 //
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2. dAnasvarUpavarNanAdhikAre nAga zrIbrAhmaNyAkhyAnakam jai parihAsaha tIe tumhANaM savvahA abhimayaM ca / maha jIyanivvisesaM tA pesasu taM siNeheNa // 155 // i bAi lehaM rannA lehAriyA imaM bhaNiyA / bho bho ! kimevameyaM vinnAyasAmiNA lihiye ? // 156 // ki amhANaM tassa ya koi viseso samatthi rajjammi ? / jeNAhaM niyarajyaM savvagiNaM tassa kappemi || 157|| hakAriUNa bhaNiyA gaNiyA rannA jahA tae bhadde ! | vinnattamAsi evaM jaha mottu mUladevaM me || 158 || annona pesiyo puriso tA esa so mahArAyA / saMjAo putrvajjiyapunnamahApariNaivase || 159 // to tujhAssNayaNatthaM niyapurisA pesiyA ihaM teNa / tA jAhi tamsa pAse paDihAsai tujjha jar3a citte // 160 // to bhai devadattA deva ! sayA vi hu maNoraho Asi / saMpuNNo puNa ihi tumhANunnAe amhANaM || 161 // vibhaveNa iUNaM paTTaviyA mUladevapA sammi / pattA ya tattha teNa vi pavesiyA guruvibhUIe || 162 || tIe saha visayasokkhaM ubabhuMktassa jAi jA kAlo / tA saddhabhaTTeNaM nisuyA rajassa saMpattI || 163 // tathAssao paviDo paDihAraniveo nivasamIve / dinno gAmo rannA ci tassa bhaNiuM imaM vayaNaM // 164 // pAlajjasu niyagAmaM ajjappabhi paraM tumaM kiMtu / maha nayaNagoyare mA havejja kaiyA vijAjIyaM // 165 // aha annayA ya ayalo ujjJeNIe dhaNacaNanimittaM / cinnAyammi nayare patto bahulogapariyario / / 166 / / maMjiTTAiyANamajjhe govittu paramavatthUNi / maMjiTTAINa puNo kaM pADeumAro // 167 // nAo sukiloeNa kaha vi to daMsio naravaissa / jaha deva ! sukavorIe vANio sAvarAhu ti // 168 // rAyA vi saMbhamabhaMtaloyaNo jA paloyae sammaM / kaha ayalatthavAho ? abo ! acchariyameyaM ni // 169 // to bhaNiyaM naraiNA pariyANasi ko ahaM ? bhagada ayalo / niyakittibhariyabhuvaNaM deva ! tumaM ko na yANei // 170 // to naravaNA sAhiniyattato visa jio ayalo / sammANadANapariosaJcayaM parimukka || 171 // aha mUladevarAyA naeNa paripAliUNa niyarajjaM / sAvagadhammaM ca tahA mariDaM devesu uvavanno // 172 // // mUladevAkhyAnakaM samAptam // 11 // idaM ca supAtradAnaM kalyANAvahamapyazubha pariNAmenAmundaraM dattaM pratyuta bhavabhramaNAya bhavatItyata Aha jo amannaM asaNAi dei sAhUNa duTThapariNAmo | so ki nAgasi viva duhapaure bhamai saMsAre ||7|| vyAkhyA - yaH kazcid 'amanojJam' asundaram 'azanAdi' odanAdi 'dadAti' vitarati 'sAdhubhyaH' munibhyaH 'duSTapariNAmaH' anubhabhAvaH 'saH' jIvaH 'kila' iti Aptoktau 'nAgazrIriva ' brAhmaNabhAryeva 'duHkhapracure' prabhUtaduHkhe 'bhramati' paryaTati 'saMsAre' bhave ityakSarArthaH ||7|| bhAvArthastvAkhyAnakagamyaH / taccedam pAe puravarI nivasati sahoyarA diyA tinni / supacitto pavarakalo somo somo vva tANego // 1 // somo vibhuibhAsI hagevva taha somadattanAmo ti / tahao ya somabhRI gurubharaNaruI musIso vva // 2 // nAgasirI bhUyasirI jasirI tANa bhAriyA kamaso / savvesi pi suheNaM vaccai kAlo ahannadiNe ||3|| nAgasirIe mahurayatuMbayavAmahio uvakkhaDiyaM / kaDuyavisatuMbayaM ghaya- guDAimusiddhidahi ||4|| nAyaM ca kaha vivisatuMbayaM tao kahamimaM paricaemi ? | uttamadavyavimIsiyamiya ciMtiya muyai ettha // 5 // ah tattha sayalasiddhaM tapAragA dhammaghosamuNivasabhA / niruvamamuNiparivArA pattA aha tesimegamuNI || 6 | samahijjiyan pariyANiyasayalamuttaparamattho / jIvANaM karuNArasanijjharaNagiriM samarUvo // 7 // AbAlakApAliyasAmanno sIlasaMgao somo / pArai sayA vi kAuM mAsavakhamaNaM mahAbhAgo ||8|| aha aTTi-mijape mANurAyaratto jiNidadhammammi | dhammaruI dhammaruI aNagAro mAsapAraNae || 9 || uccAvayabhavaNasuM paribhamaMto pasaMta-thiracitto / nAgasirIe gehe gao tao tIe so diTTo // 10 // 43 For Private Personal Use Only
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ AkhyAnakamaNikoze citai ya kaDDayavisatuMkyammi jAyA pabhUyadhaNahANI / tA kiM paricatteNaM imiNA ? viyarijara imassa // 11 // iya citiUNa pAvAe tIe dinnaM tavassiNo so vi / taM davAivisuddhaM kali paDigAhiya niyatto // 12 // patto ya gurusamIve AloeuM paDiggahaM guruNo / dasai gaMdhaM agghAiUNa so jAyasiraviyaNo // 13 // pabhaNai aho mahAyasa ! kaDuyaM visatuMvayaM pariTTavasu / katthai gavesiUNaM uvabhuMjasu muddhamAhAraM // 14 // icchaM ti pabhaNiUNaM dhammaruI suddhathaMDilaM patto / tatto paridRvaMtamsa nivaDio kahavi tabida // 15 // taggaMdheNa pabhUyA pipIliyA AgayA tao tammi / vidummi jA vilaggai raseNa sA takvaNA marai // 16 // tatto pipIliyAniyaramaraNasaMjAyagaruyaveraggo / paribhAvi pavatto dhammaruI hA ! mahApAvaM // 17 // jai ekaviMdumitte vi ettiyAo maraMti eyAo / tA savvapariccAe bahujIvakhao dhuvaM hohI // 18 // icchaMti na egamsa vi kIDiyamettamsa sAhuNo maraNaM / tA kiha pariThaviumimaM bahuyANa vahaM karemi ahaM ? // 19 // jAyamsa dhuvaM maraNaM hohI kaiyA vi kaha vi kamsAvi / tA jIvadayAkaraNe jujjai iNhi pi maha maraNaM // 20 // iya ciMtiUNa paDilehiUNa muhapottiyaM mahAsatto / uvabhuMjai paramannaM va samayavihiNA visuddhamaNo // 21 // tammi u pariNamamANe sA kA vi hu tamsa veyaNA jAyA / jA kahiuM pi na tIrai kiM puNa sahiDaM? tao mumuNI // 22 // saMthariumaNAloyammi thaMDile dambhasaMstharaM tatto / paNamai jiNakamakamalaM bhattibbharanibharo tayaNu // 23 // jesi pasAyAo haM uttinno bhImabhavasamuddAo / paNamAmi tANa siridhammaghosamUrINa kamakamalaM // 24 // siddhANa paNamiUNaM biyarai AloyaNaM puro tANa / ramaMcaaMciyaMgo uccarai mahabbae paMca // 25|| khAmei sabvasatte ihaloe parabhave ya dukkhavie / AhAraM paJcakkhai caubvihaM pi hu samayavihiNA // 26 // jaha jaha pabhUyapIDAparavvasaM tassa jAyai sarIraM / taha taha dhammajjhANe thiracitto ThAi sa mahappA // 27 // AgamabhAviyahiyayamsa jIva tuha kettiyA imA viyaNA ? / sahiyA aNaMtavArA u veyaNA ghoranaraesu // 28 // laddho jipidadhammo suiraM paripAliyaM pi sAmannaM / viyaNamimamasahamANA savvaM pi niratthayaM kugasi // 29 / / ahiyAsaMto visatuMbayubhavaM veyaNaM mahAsatto / hiyayabhaMtaravipphuriyagaruyasaMvegasaMjutto // 30 // paMcapahunamokkArA sumaraMto sattu-mittasamacitto / mariUNa samuppanno sabaDhe bhAsuro amaro // 31 // guruNA vi garuyavela tti kaliya vAhiM gayassa tavanihiNo / paDijAgaraNanimittaM paTTaviyA sAhuNo tamsa // 32 / / AgaMtUNa guruNaM paNamiyacaraNA kahaMti te sAhU / kAlagayaM to guruNo uvaogaM diti pubvesu // 33 // pariyANiyaparamatthA vAhariuM sAhu-sAhuNIvamgaM / nAgasirIkaDutuMbayadANA maraNaM payAsaMti // 34 // jAo jA sabaDhe amaro tA sAhu-sAhuNIvaggo / nidai nAgasirIe duccariyaM thuNai muNicariyaM // 35 / / jAo jaNAvacAo nayarImajjhammi tIe pAvAe / bhattAra-devarahiM vi cattA risighAiNi ti tao // 36 / / nidijaMtI nayarIjaNeNa DiMbhehimabhihaNijjaMtI / savvattha dINavayaNA bhikkhaM pina pAvai bhamaMtI // 37 // ihaloe cciya pAvA arkatA solasehiM rogehiM / te puNa solasa rogA siddhate vanniyA evaM // 38 / / sAse kAse jare dAhe joNIsUle bhagaMdare / arisA ajIrae diTThI-muhasUle aroyae // 39 / / acchi-kannANa viyaNA kaMDU avare jalodare / kuTTavAhI ya duhae ee solasa vAhiNo // 40 // aNubhaviUNaM ee roe sA tammi ceva ya bhavammi / mariUNa samuppannA paraloe chaTTapuDhavIe // 41 // tatto taMdulamacchattaNAibhavabhamaNadukkhamaNubhaviDaM / uppannA aibahuso savvAsu vi narayapuDhavIsu // 42 // tatto paribhamaMtI saMsAre tiriyajoNilakkhesu / kaha kaha vi hu maNuyattaM pattA caMpAe nayarIe ||43|| dhUyattAe jAyA sAgaradattamsa seTThiNo bhavaNe / bhadAe bhariyAe nAma mukumAliyA tIse // 44 // sA jovvaNamaNupattA vilasiralAyannapUriyasarIrA / jiNadatteNaM gaMtuM variyA sAgarasuyassa kae // 45 // 1 vaiNA rN|
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2. dAnasvarUpavarNanAdhikAre nAgazrIbrAhmaNyAkhyAnakam 45 sAgaraeNa sapaNayaM pariNIyA sA mahAvibhUIe / saMpatto vAsagihaM to tIe aMgaphAseNa ||46 / / tikkhataravAridhArAsaMgeNa va chijjmaannsvvNgo| patto ya niyaM gehaM duhapathAriM va taM mottu // 47 // gaMtUNamuvAladdho sAgaradatteNa tayaNu jiNadatto / kiM tuha kulagurUvaM nidosaM caiya majha suyaM / / 48 / / jaM esa samAyAo tuha taNao sigghameva niyagehaM / jiNadatteNa vi taNao payaMpio evamullavai / / 49|| varamahamunjhAmi gihaM taNaM va dhaNa-sayaNa-mittakaliyaM pi / na uNo karavattasamaM tIe taNuphAsamicchAmi // 50 // vaccAmi vA visaM chahA-pivAsAbhibhUyasavaMgo / na uNo karavattasamaM tIe taNuphAsamicchAmi ||5|| pajaliyajalaNajAlAkalAvasaha ciyaM pi pavisAmi / na uNo karavattasamaM tIe taguphAsamicchAmi / / 52 / / tivvataravAridhArAsaMcaraNasamaM vayaM pi giNhAmi / na uNo karavattasamaM tIe taNuphAsamicchAmi / / 53 / / iya jAmAyabhaNiyaM kuDuMtario samagamavi souM / sAgaradatto patto savilakkhamaNo sabhavaNammi // 54 // kahamavi na mahai vacche ! nujjha paI tujha saMgama guNavaM / tA vIsatthA houM uva jasu majjha dhagariddhi / / 55|| micchattamAhiyA sA sohaggakae'NuvAsaraM kuNai / mayaraddhayassa pUrya accai taha ga uripaDima pi // 56 / / dhUyaNa-vilavaNa-tilaya-mUliyA-manta-janta-tantANi / jANagajaNovaiTTANi kuNai sabvANi na tahA vi // 5 // saMjAyaM sohamagaM dohaggaM vaDDae sakovaM va / nehaparavvasahiyayA AdannA jaNaNi-jaNayA se // 28 // citaMti ya kassaha bhikkhavittiNo viyarimo aha'nnadiNe / kacchoTTayaparihANo lillirayAveDhiyasiramgo // 59 // dhUlIdhUsaragatto aMgulapihupayaviyAuyAvivaro / sippauDasarisanaharo kuruvayAkaliyasavvaMgo // 60 // junakumarajjulaMbiramakkaDiyAdharaNa [ vagga vAmakaro / sANAivAraNatthaM dAhiNakara kaliyaDhaMkha rao // 11 // bhikkhayarA bhikkhakae samAgao tayaNu seTiNA bhnnio| ko bhadda ! tumaM ? kattha va nivasasi ? to bhaNai so evaM // 2 // parihINabaMdhuvaggo vaNiyamuA bhikkhamettadhaNakalio / aniyayavAsI sAhu va khoNivIDhammi viyarAmi // 3 // soUNa tamsa vayaNaM seTThI ciMtai jahA havau eso / maha duhiyAe dohamgaduksamiyamaNAe. varo // 64 // bhaNai ya bhaddaya ! pariharasu sayalabhikkhovagaraNamamuhamimaM / tuha viyaremi niyamuyaM taM souM ciMtae damao // 65|| kammehiM majjha vivaraM dinnaM divyo vi abhinuho jaao| phaliyaM ca suhamaNorahamAlAvallIviyANeNa // 66 // jaM maha bhikkhayarassa vi rUvavihaNamsa baMdhurahiyassa / amuNiyakulakamassa vi eso viyarai niyaM dhUyaM // 67|| iya ciMtiUNa saMjAyagasyahariseNa taNa paDivannaM / to seTTiNA pahiDeNa pahAvio takkhaNe damao // 68 // parihAvio ya suMdaravasthAI tao maNunnamAhAraM / bhuMjAviNa vihiyaM parinahaparikammaNaM tamsa // 69 // aNuvAsaraM pi NhANuvvaTTaNapArekammaNeNa sNjaao| so jaccakaMcaNanibho damao vi ha devyakumaro vva // 7 // seTTI supasatthadiNammi tamsa sukumAliyaM samappei / to tIe saMgamusyuyacitto patto sa vAsagihaM // 7 // annonnanehanimbharamaNehimavaropparaM tao tattha / nivaDiyakayabhuyajuyalehi tehiM pariraMbhaNaM vihiyaM // 72 // to tIe sarIralayAphAseNa vi savvao samucchalio / tamsa sarIre mummurahuyAsasariso mahAdAho // 73 // . ciMtai visannacitto jai esA sokkhakAriNI honA / tA kiM dhaNa-sayaNajuyANa vaNiyaputtANa na hu dinnA ? // 4 // jIe sarIraphAse vi dAruNo jAyae mahAdAho / saMgeNa tIe niyameNa hoi maraNaM na saMdeho // 7 // vararUvasAliNI vi ya maharihavaMsubhavA vi phAseNa / asuheNa na pariNIyA keNAvi suhatthipuriseNa // 76 // nUNaM bhikkhayarANaM thIrayaNaM ko vi dei na kayA vi / tA eyArisaphAseNa saMjuyA viyariyA mjjh||77|| jai eyArisa'phAso savvassa vi hoja nAriniyarassa / tA nAma pi na puriso giNhejja imANa kimu saMga 1 // 78|| tA savvahA vi vari majjha hou AbAlakAliyA bhikkhA / mA saMpajjau phAso imAe dhaNariddhijutto vi // 79 // iya ciMtiUNa kAuM kaDIe kacchoTTayaM tao jhatti / nIhario ruyamANiM taNaM va caiUNa taM damao // 8 // 1. maDakiyA rN|
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ AkhyAnakamaNikoze bhaNio ya meTriNA baccha ! paDhamapemme vijhamaNAraMbho / kiM tujjha? tao so bhaNai maJjhana hu rusaNaM kiM pi // 8 // kiMtu taha aMgayAaMgasaMgamaMtAvamasahamANo haM / gacchAmi na bhogahi paoyaNaM madhjha eyAga // 2 // jai ahilamemi visae imAga tA hoi nittalaM maraNaM / jIvaMto puNa sIyalasalilaM sabvattha vi piemi / / 83 // to sahasA jannataNaM ghettarNa bhAmiUNa niyasIse / pakviviya tIe samuhaM viNiggao jhatti bhavaNAo ||4|| damANa vi paricattA tao ya saMjAyagarUyaveggA / pavaiyA aiyoraM cariraM muciraM tavacaraNaM // 85 // daTuM gaNiyaM paMcahi vilAsipurimehi AlavijaMti / parihAsa vADuvaya gahiM tayagu saMbhariyadAha ggA // 86 // kuNai niyANa imeyaM jada majjha tavamsa ki pi hoja phlN| tA hoja paMcapurisANa paNA hiyayadaiyA ya // 8 // mariUNa samuppannA IsANe vAraramaNiraveNa / aNuhavi visayamuhaM paMcapayAraM saha surehiM // 8 // caviUNa tao kaMpillapuravare duvayapuhaipAlamsa / dhUyA jAyA vararUvasAliNI dovaI nAma / / 8 / / navajovvaNamArUdAe tIe paMcaNha paMDuputtANa / pakkhittA varamAlA niSayaniyANANubhAveNa // 20 // jAyA ya tANa iTTA aha'nnayA nAraeNa kuvieNa / dhAyaisaMDe bharahammi rAiNoM paumanAhamsa / / 9 / / kahiuMruvAigaNe harAviyA dovaI tao tattha / chaTTatava kugamANI ThiyA tahA''yAmapAraNayA ||92 / / akvaMDiyaniyasIlA chadeM mAsammi vAsudeveNa / rahapahamagujANAviya devaM tariUga jalarAsi // 93 / / nijiNiya paumanAhaM paccANIyA ya paMDamahurAe / tattha TiyA bahukAlaM uvabhujaMtI visayasoRgvaM // 14 // to paMDaseNakumare ahisitte paMDavehi niyaraje / tehiM saha gahiyadikkhA akalaMkaM pAliUNa vayaM // 95|| mariUNa baMbhaloga uppannA tattha bhuMjiuM bhoe / caviDa mahAvidehe pavai pAvihI sokkha // 26 // ||naagshriibraahmnnyaakhyaankN samAptam 12 // dinnaM supattadANaM vihIe dhaNa-dhannayAimaNuyANa | bhattikaliyANa jAyaM kallANaparaMparAjaNayaM // 1 // nAgasirIe saMsArakAraNaM taM pi avihiNA dinnaM / tamhA vihIe deyaM dANaM sivamokkhakAmehiM / / 2 / / yat prAptavAstridazasArthapatitvamindraH, pAtAlarAjyamapi zAsti yadatra zeSaH / yaccakravartipadavI paripAti cakrI, tat pAtradAnajanitaM phalamAmananti // 2 // // iti zrImadAmradevasUriviracitavRttAvAkhyAnakamaNikoze supAtradAnavarNano nAma dvitIyo'dhikAraH samAptaH // 2 // [ 3. zIlamAhAtmyavarNanAdhikAraH] vyAkhyAtaM vidhyavidhiprakArAbhyAM zubhA-'zubhaphalapradaM dAnam / adhunA kramaprApta zIlamAkhyAyate / tacceha yadyapi deza-sarvasaMvararUpaM samaye zIlaM prasiddha tathApIha tadavayavabhUtaM striyo'dhikRtya parapuruSaparihAra svarUpamevAha - sIlaM sugainihANaM namaMti devA vi siilmNtaannN| . davadaMti-sIya-rohiNi-maNoramasubhaddanAeNaM // 8 // vyAkhyA-'zIlaM' karaNanigrahamvarUpaM sugateH-sudevatva-gumAnuSatvarU.pAyA nidhAnaM-sthAnam / 'namanti' praNipatanti devA api AsatAM mAnavAdayaH, 'zIlavadbhayaH' zIlasampannebhyaH / dRSTAntAnAha-davadantI ca-nalakalatraM sItA ca-rAmadevadayitA rohiNI cazreSThibhAryA manoramA ca-mudarzanapatnI subhadrA ca-vaNigjAyA davadantI-sItA-rohiNI-manoramA-subhadrAH, tA eva jJAtam tena // 8 // tatra tAvad davadantyAkhyAnakamAkhyAyate / taccedamasthi viyanbhAdesassa maMDaNA kuMDiNAbhihANapurI / nijiNiyapuraMdaranayarivinbhamA niyayariddhIe // 1 //
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ 47 3. zIlamAhAtmmavarNanAdhikAre davadantyAkhyAnakam jattha adabhaviyaMbhiyabhavaNubhavanIlarayaNakiraNahi / ahiNavajalaharasaMkA jAyai gihigayasihaMDINaM // 2 // jattha niurA rinayaNAnalAo bhIgaNa kAmadeveNa / vihiyA puraMgaNANaM nayaNidIvaravaNesu ThiI // 3 // taM paripAlai gayA bhImamhI bhImasamarasaraMbhI / baMdIkayArikAmiNisaMcAlijjaMtasiyacamaro // 4 // tassa'sthi puSpadaMtI siMgAralayAvilAsipuppha va / harimutti vya pavittA bhajA gari vya sukumAga / / 5 / / gikelibisayamuhasAramaNuhavaMtamsa tamsa tIe samaM / gacchaMti vAsarA kamalacaMcuNA paNaikamalANa // 6 // aha annayA ya devI rayaNIe pacchimammi jAmammi diTTuM sumiNaM sAhadda pahAyasamayammi dayassa // jANAmi perio vaNadaveNa daMtI suriMdakagdhivalo / saMpatto piyayana ! tujjha maMdire tayaNu bhagai niyo // 8 // daie tujjha bhavimsai kumaro kumarI va je saguNaniyarA / bhuvaNamiNaM rayayasalAyapaMjaratthaM karimsaMti // 9 // jAva imaM bhaNai nivo so daMtI tAva tattha saMpatto / Arovitta sakhaMdhe devIsahiyaM nivaM tatto // 10 // bhamiUNa nayarimajhe uttAreUNa khNdhdesaao| gehammi donni vi tao pattI AlANakhaMbhammi // 11 // paDiyA tatto gayaNAo kusumabuTTI payaMpaI loo| punnehiM nivvuDadevayAe iha esa ANIo // 12 // tappabhiI devIpa saMjAo gambhasaMbhavo muho| hiyaicchiyapUrijjata DohalA pasavasamayammi // 13 // soyAmiNimba jalaharamAlA juNhaM va rayaNivaramuttI / diNayarataNu va supahaM muhaM papUyA suyaM devI // 14 // saha jammeNaM tI bhAlayale trunntrnniscchaao| pAumbhUbho tilao udayadhare vAlataraNi vya ||15|| aigaruyavibhUIe vadAvaNayaM karittu naravaDaNA / davadaMti tti kayaM se nAma sumiNANusAreNa // 16 // aNudiyahaM baTuMtI kalAkala veNa caMdaleha vva / saMpattA mayaNavilAsamaMdiraM jovaNAraMbha // 17 // sammohaNaM va tihuyaNajaNANa saMtAvaNaM va taruNANa / ummAyaNaM va ekkaggamANasANaM nANaM pi // 18 // nissesaloyauvasamapallavavellIe somaNaM va ihaM / saMhAraNaM ca paramaM kAmuyajaNajIviyamsAvi // 19 // jo paMcavANamajhyAe tIe viTo kaDakakhabhallAhiM / vacchatthalammi so jiyai kAnuo kahavi kiccheNa // 20 // naM daTTa naranAhI asarisalAyanna-va-guNajalahiM / ciMtai kattha bhavimsai eyAra. varo guNahiM samo ? // 21 // tA eyAe nimittaM sayaMvarAmaMDyaM kagavemi / tattha nivakumaramajhe vareu jo royai maNamsa // 22 // iya ciMtiya vAhariyA save vi naresarA nariMdeNa / nimmAvio ya nayare sayaMvarAmaMDavo ruiro // 23 // behAla dhavaladhayavaDaraNaMtamaNikaNayakiMkiNikalAvo / maMcAimaMcakalio niruddharaviturayasaMcAro // 24 // egattha meghaDaMbaravacUlamuttAkalAvaniyareNa / aNuharai sarayanimmalatArAvalisahiyagayaNamsa // 25 // niilmnnithNbhvinnihiynaannaamnnikirnnjaalsNvlio| aNuharai kahavi haricAva jaTThijuyajalayapailamsa // 26 // avarattha paMDapaTTaulavatthaulloyavihiyagurusoho / AgAminalakumAramsa pasario kittipaDao vva // 27 // thaMbhanivesiyajantadhU maghaDiyAsamutthadhUmasiho / bhAviparakumaraavamANakovasihiphuriyadhUmo vva // 28 // parita liyapuraMdaradhAmavinbhamo dhAma rAmaNIyamsa / nimsesadesalacchI vilAsaramaNIyagehaM va // 29 // AgaMtuM paDihAreNa namiya vaddhAvio mahInAho / rAyANo deva ! ihaM pattA lehAriehi samaM // 30 // samuhaM gaMtuM gurubalabhArapakaMpaMtadharaNivITeNa / aigaruyavibhUIe tesi pavaMso kao rannA // 31 // uvavidvesu mahArihamaNimayasiMghAsaNesu nivaImu / tuliyA sayaMvareNaM iMdasamA NiyasahA sohii||32|| aha deyambhanivasyA savvAlaMkArasuMdarAvayavA / ramaNIyasayaMvaramaMDavammi pattA nivAinne // 33 // uttattakaNayagorI kajjalasAmalakaraNumArUDhA / rehaMtI navajalaharamAlaMkagayA taDilaya bva // 34 // aha karakaliyasayaMvaramAlA vAlA kareNugaigamaNI / nimsesanariMdehiM nirUviyA sANurAehiM // 35 // to tIe nariMdANaM nayaNehiM samaM gayAI hiyyaaii| saha kAmaviyArehiM bhaNorahA ciya pacaDDanti // 36 // 1. supavittA 20 // Jain Education Interational
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 AkhyAnakamaNikoze aNurAyajuyA rehaMti ke vi davadaMticalaNajuyalaM va / anne uNa uccittA tIe cciya UrukhaMbha ||37|| sArasaNA saMjAyA iyare tIe niyaMtra iva gaMbhIrA saMjAyA anne tannAbhivo vva // 38 // tucchattaM saMpattA ke vinivA tIe majjhadeso vva / sAmamuhA saMjAyA ke vi hu tIe ghaNathaga vva // 39 // aMgayakaliyA jAyA naravaNo ke vi tanbhuyalaya vva / ke ci samuddA sohaM tIe karakamalajuyalaM va // 40 // reti tattha anne carAharA tIe vayaNakamalaM va / iyara saralA tIe nAsAvaMso v sohati // 41 // taralattaM saMpattA ke vihu tannettanaligajuyalaM va / ke vi hu kuDilA jAyA tIe kuMtala kalAvI vva // 42 // parimalamilaMta bhamara ularuNajhuNArAvamuhaliyadiyaMtaM / kAUNa kare siyakusumamAliyaM bAliyA tayazu || 43 // navajavaNaM pisukulugyaM pi sUraM pi parihareUNa / nimsesarAyamaMDalamNupattA nalakumArammi ||44 || savaMgasuMdarAvayavamaNaharaM kusumacANasamaruvaM / daddRNa tayaM pArUDhapara manava jIvaNAraMbhaM || 45|| eeNa maiyaNavANehiM pIDiyA haM ti jAyakovAe / baddho va jagasamakkhaM kaMTe ghettRNa varamAlaM ||46 || etyaMtaramma ego samuTTio ko daMtadaTToTTo / kanhaDadeva kumAro jaMpato pharusavayaNAI || 47|| rayaNANi mahI lacchI kulakameNaM na huMti kassAvi / khaggeNa basIkAuM uvabhuMjar3a jo mahAsatto ||48|| tA eso maM jujjheNa nijjiraM kuNau pANigahaNaM ti / no evaM to muMcau saha davadaMtIe mahivalayaM // 49 // taM niNitta papar3ha phuraMtakovAruNacchiduppeccho / Abaddha bhiuDibhAsurabhAlayalo nalakumAro vi // 50 // kiM re ! imiNA galagajjieNa jalavajjieNa va ghaNassa / vAyADaMbarametteNa jaMpiNaM jaNasamakkhaM // 51 // jar3a kA vi tujjha sattI phurai maNe tA bhavesu sannaddho / avaNemi tujjha jeNaM raNakaMDuM bAhudaMDANaM || 52 // iya jaMpato tatto samuTTio ko bhiuDiduppeccho / pecchaMtANa nivANaM AyaDDiyanisiyakaravAlo || 53 || iyaro vimaMDalagaM giNhittu samuTTio samaradhIro / etthaMtarammi duNha vi sannaddhaM cAuraMgavalaM // 54 // taralaturaMgama khukhunnakhoNiucchaliya bahalarayapasaraM / uvasAmito gaMDayalagaliyamaya jalapravAheNa ||55|| uttuGgapayaDapoo kayalIvaNarAirehirasarIro / jaMgamapatrvayapuJjo vva saJcio gayaghaDAvIDho // 56 // nidurakhurapahArakaMpAviyamahihara - khoNimaMDalaM, ucaNiyasesa rAyagurumaNaharu pasariu turayamaMDalaM / sella-mumuMdi - kuMta - cAvalla-sarAsaNabhariya saMdaNA, coiya caDiya samaradappuddharakaMdhara rAyanaMdaNA // 57 // suhaDA pariphuraMta raNadujjayavikramabAhupaMjarA, saMcaliya karAlakaravAlaviyAriyamattakuMjarA | kiyaannonnacahalahalabolasamA ulabhuvaNakaMdaraM, dalamabhiT Tu samari uddhAiya paDibhaDasuhaDasuMdaraM // 58 // abhiTTa gaehiM gayA turayA turaehiM rahavarehiM rahA / suhaDA suhaDehiM samaM annAnnasamaccharaM jAva // 59 // tatto davadaMtI kaMcaNakalasaM kareNa jalabhariyaM / giNhittA ullaviyaM nivuideviM maNe kAuM // 60 // jai haM jiNapacayaNa'nanna mANasA niJcalA ya sammatte / to doNha vi kumarabalANamuvasamaM kuNasu taM devi ! // 61 // iya jaMpiga tatto culayatigaM kaNayakalasasalilasa / ubhayavalenuM pakkhivai jAva navakArapuJva-nti // 62 // uvasamiyavairabhAvo kanhaDadevo samAgao tAva / ummukkamaMDalaggo AsannaM nalakumArassa ||63|| calaNe nivaDaNaM AbaddhakaraMjalI bhaNai evaM / sappurisa ! me'varAhaM khamasu tumaM jo kao puvi // 64 // ajjappabhi taM majjha sAmio kiMkaro ahaM tujjha / taM daNaM cariyaM rAyANo vimhiyA save // 65 // khaNamettaM jA ciTTadda naranAho siddhaputtao tattha / vimalo vimalasahAvo AgaMtuM so imaM bhaNaDU ||66 // deva ! imA davadaMtI pANiggahaNassa vaTTae velA / to vacca veiyAe vIsattho ettha mA ciTTa || 67 // nissesajaNo milio doNha vi pakkhANa veiyAe tarhi / vittaM pANigrahaNaM dinaM kumarassa naravaiNA // 68 // datisahassaM paramammi maMgale bIyae turayalakkhaM / taie suvannakoDI turie paTTaulakoDisayaM // 69 // 1. nayaNa raM0 / For Private Personal Use Only
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ tathA hi 3. zIlamAhAtmya varNanAdhikAre davadantyAkhyAnakam dhario dasa divasAI kumaro AbaddhakaMkaNo rannA / sammANiUNa anne visajjiyA niyayadesu ||70|| aha vAsare pasatthe jokA reUNa samuravabhgaM so / davadaMtIe sahio saMcalio niyapurAbhimuhaM // 71 // nalakumaro saha piuNA kuvaMto calabhareNa bhUmitalaM / bisamaM pi samaM asamaM jala pUreNeva jalarAsI // 72 // aNavarayapayANehiM saMpattI kosalAe nayarIe / cauraMgabalasameo dinnAvAso ya ujjANe ||73 || tatto sohaNAdivase daiyAe samaM rahe samArUDho / aigaruyavibhRIe pacisa jA nivaimaggeNa ||14|| hallaphaleNa dhAvai ramaNiyaNo mihuNamussuo dahUM / harisAUriyadeho payaDiyaannannavAcAro ||15|| Ain Education International abalA viraha ekA aharadale kajjalaM pavAlanibhe / nayaNajuyalammi annA lAyai AlattayaM rahasA // 76 // avarA baMdhai muddhA niyaMtracicammi tArahAralayaM / pakkhivar3a kA vi kaMTe rasaNAdAmaM suvannamayaM // 77 // 4/ kalasiMjiyaramaNIyaM pakkhivai karammi neuraM kA vi / phuriyamaNikiraNa kaMkaNamavarA pAyammi pakkhi || 78 || kaDiyala kayamajjArA putta mottuM viNiggayA kA vi / daralihiyasa hiyamuttavalliyA calliyA avarA // 79 // daralhasiyapaDiya saMvAraya parihaNaggahaNavAvaDakaraggA / airabhasagamaNakaMpirathaNavaThThalalaMtahAralayA // 80 // osara majjha purao tti kA vi kalahaMtiyA vaNikkhatA / pellaMtI thaNavaTTaNa pahijaNaM kA vi saMcaliyA || 1 || ramaNIo ramaNiya paricattasamagganiyayavAvAro / saMpatto rAyapahammi pabhaNae evamannonna ||2|| dhanno jae kumAro jassesA nivasuyA lavaNimAe / uvahasiyatiyasamahilA mahilAsadaM samumbai || =3|| eesiM saMjogaM annonnamanannarUvasArANaM / kuvaM teNaM vihiyaM caMgaM bhuvaNe payAvaraNA ||4|| vIijjato vatthaMca lehimasarisathuIhiM thubvaMto / jhAjato citteNa paramamanto vva ramaNIhiM // 85 // pijjato gurunayaNaMjalIhi savaNoyare [hi] suvaMto / daMsijjaMto aMgulisaehiM cariehiM gijjato || 86 // pecchijjato sumaNorahehiM hiyaehiM saMbharijjaMto / aNugammato saMto saMpatto rAyabhavaNammi // 87 // saMsAriyaviyahaM viggasAraM samaM piyayamAe / bhuMjaMtassa kumArasta koi kAlo akato ||88 // annamma dine puhaIsareNa pavvaiumujjamaMteNa / saMsAraviratteNaM ApucchittA samatiyaNaM // 89 // rajjA hiseyaputrvaM nikkhitto nalakumArabAhummi / bhuyadaMDa kaMkaNasamo samaggavissaMbharAbhAro ||10|| parihariya rAyalaccha sayaM puNo pAliUNa pavvajjaM / naranAho muhacitto saMpatto devalomi // 91 // saMjAo puravaI sUro sUro vva akhaliyapayAvo / rivuvaMsa dAhadAvAnalovamo nalakumAro vi // 92 // somattaNeNa sasiNA phuriyapayAvattaNeNa diNamaNinA / sevijjai tahasa tagU ghaNavaiNA dhaNani hatteNa // 93 // je na vi siddhA tappuvayANamiha patthivA aidugejjhA / samare nijjiNiUNaM niyaANaM kAriyA te vi // 94 // savvaguNANaM nilayassa paNaikamalAyarassa diNamaNiNo / paramatthi jUyadoso ahavA save guNA dulahA ||95|| juvarannA kuccarabhAuNA samaM ramai niccamakkhehiM / parihariyarajjakajjo durodarakhvasaNarasiMyamaNo // 96 // padivasa kIlaMteNa hAriyaM teNa sayalamahivalayaM / rajjaM rasA'varohaM cauraMgabalaM sakoTTAraM // 97 || kiMbahunA ? nivasaNayaM mottuM savvaM pi hAriyaM annaM / jAva na thakkai taha vi hu to bhaNiyaM kuccareNa imaM // 98 // bho bho nivamaMtiyaNA ! paccakkhaM tumha nijjio eso / jUeNamimaM bhaNiuM nissAreuM samADhatto ||19|| ciMtei maMtivaggo sabaMdhavAo vi pANiNo ettha / jUyavasaNammi giddhA kiM dukkhaM jaM na pArvati ? // 100 // atthaviNAsaM niyakulakalaMkaNaM sayaNa - mittanAsaM ca / mANamalaNaM pi pArvati pANiNo jUyavasaNeNa // 101 // pAvaMta baMdhaNaM gottigoyaraM bhArarovaNaM sirasA / kiM jaMpieNa bahugA ? avi kattaNamuttamaMgassa // 102 // 1. annonna0 20 // 2 vaTTalulaMta raM0 // 3 vaTTe raM0 // For Private Personal Use Only 46
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50 annaM ca AkhyAnakamaNikoze kajjA'kajjaM na muNaMti neya'vekvaMti duvakharicholiM / jaha mama kaNa imiNA hohi tti aNatthapatthArI || 103 || eso vi mahArAyA samamganaranAhanamiyapayakamalo / savvaguNANa nivAso aNannasAmannavala kalio // 104 // rajjAo bhaTTo jamsa pasAeNa maliyamAhappo / dosasahassanivAsaM tA dhiddhIdhI ! imaM vasaNaM // 105 // niyatraMNo vijeNaM kuNaMti sattattaNaM niravasesaM / vajjiyakajjAkajjA tA dhiGIdhI ! imaM dasaNaM // 106 // guruduhataruNAM bIyaM sayalaaNatthANa maMdiraM viulaM / kulakittiviNAsakaraM tA dhiddhIdhI ! imaM vasaNaM // 107 // gurudAraM narayapuramsa saccanaliNIvaNassa himapaDaNaM / nissesadrosagehaM tA dhiddhIdhI ! imaM vasaNaM // 108 // iha-paraloyaviruddhe aNatyaheummi ko ramejja ihaM ? / iya nAuM savitreyA jUyamsa parammuddA jAyA // 109 // naranAho vitao nivalacchImujjhiUNa nIhario / tayaNu payaTTA gaMtuM davadaMtI jAva teNa samaM // 11 // tA kuccareNa dhariyA jUpaNaM hAriya tti kaliUNaM / jaMpai to maMtijaNo mA mA asamaMjasaM kuNam // 111 // sImA mahAsaINaM ti tujjha jaNaNi tti sAmiNi ti'mhaM / pANappiya tti ranno na hu juttaM teNimaM dhariDaM // 112 // 1 jonha vba caMdravirahe jalaharavirahe taDillayasiri vva / caMdaNataruvirahe tallaya vva jAla vva sihibirahe // 113 // chAya ca vacchavirahe dviNayaracirahammi divasalacchi vva / bela vva jalahivirahe muha duhapaMti va jiyavirahe // 114 // riddhi va punnavirahe suragirivirahammi tamsa cUla vva / ghaNasaMgayagayaNagaNavirahe haricAvajaTTi v ||115 || pANappiyassa maNavallhassa virahammi nalnariMdamsa | khaNamettaM pi na ciTTai esA vi mahAsaI ettha // 116 // sammANi vatthAiehiM avarAhamavi khamAveuM / tatto imaM visajjasu tayaNuvaroheNa evaM ti // 117 // kAU tayaM savvaM karuNAe samappio raho ekko / so vi nisiddho rannA paurajaNo bhagai to evaM // 118 // simo maggo naranAha ! kaha Nu caraNehiM tarasi taM gaMtu ? | devI sirIsamukumAlataNulyA kah Nu vacihihI ? // 119 // tamhA giNhamu sAmiya ! mahApasAyaM karitu rahamegaM / uvaroheNaM nAyarajaNamsa to rahavarArUDho // 120 // caMdra iva johAe phuriyapahAe sahassakiriNo vva / suranAho vva saIe lacchIe vAsudevo vva // 121 gaurIe vAmadevo va kAmadevo vva kAmavaripIe / amarakari vva vasAe haMsIe rAyahaMso vva // 122 // gacchaMto devIe samaM sakAmAhiM nayaNabANehiM / bhijjato savvaMgaM nAyarajaNataruNaramaNIhiM // 123 // saMpatto ya krameNaM n2ayarImajjhe abhinnamuharAo / tammi parase diTTo appamANo mahAthaMbho // 124 // uttaraUNa rahAo lIlAe cAlio jaNasamakkhaM / jo purisasahasseNa vi na tIrae cAliuM kaha vi // 125 // uppADiyammi tammi to paurajaNassa paccao jAo / eso hohI bharahaddhasAmio namiyasesaniva // 126 // eyamsa bAlabhAve ujjANagayassa saha nariMdeNa / pucchAvasare caunANasUriNA kahiyameyaM ti // 127 // jo nayarImajjhagayaM thaMbhaM uppADiuM puNo ThavihI / so bharahaddhanarindo hohi tti na ettha saMdeho // 128 // asari esoci hohI tikkhaMDasAmio jamhA | milio'mha paccao so vayaNaM ca na annahA muNiNo // 129 // iya cayaNaM niguNaMto patto ya purIe parisarapaese / veyabhavisayasamuha saMcalio sAhasasahAo // 130 // vaNavAsaM vaccate nalammi nayarI pautthavaiya vva / pacasiyajaNa vva nijjAyasayalasoha vva saMjAyA || 131 // parihariyasa mamgArAmavivihakIlAvilAsavAvArA / uvarayavivittacaccara - caukka- caumuhajahicchakahA // 132 // viramaMtamaMjusiMjiyamaddala ravamuhalapecchaNacchaNayA / viNivattiya veyA liya sulaliyakavvAbhilAsA ya / / 133 / / / / ukkIliya vva ghaDiya vya cittalihiya vva kaTTamaya vva / avahariyarayaNasAra vva taha ya sunna vva vunna vva // 134 // jhADiya vva moTTiya vva ciTTai maNammi jhAyaMtI | mokkhaM va nalaM gurudukkhavAraNaM muNijaNo vva sayA // 135 // 1. uppADiyaM raM | For Private Personal Use Only
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3. zolamAhAtmyavarNanAdhikAre davadantyAkhyAnakam annaM ca--- sasahararahiyA rayaNi bva gayaNamutti vya vigayaravibiMbA / sutti vva galiyamuttA gayahaMsaulA murasari vya // 136 / / sarasi vya kamalamukkA suraparicattA vimANalacchi vya / parigaliyajovaNA kAmiNi vva seNa va nivarahiyA / / 13 / / uppADiyakappataru vya vADiyA cuyamaNi vva hatthalayA / nalanivarahiyA nayarI na sohae guNasamaggA vi // 138 / / nalarAyA vi vayaMtI veyabhapahaNa aDavimaibhImaM / patto ya tattha bhillA samuTThiyA satyavaggakaga / / 139 / / re re ! giNhaha giNhaha iya japate nalo vi te daTTuM / davadaMti-vaggasahio oyari rahavarAo Thio / / 11 / / jA jujjhiuM pavatto tA davadaMtI vinukkahuMkArA / jaMpai sAlaya hAvA maha huMtu ime hayapayAvA / / 141 // naTTA uttaTThamaNA ta bhillA rahavaraM gahe UNa / rAyA devIe samaM pAehiM gaMtumAraddho // 142 // niTThara khANiyale'dabhadabhasUI hi bhinna caraNA sA / aMgammi amAyaMtaM ruhiramisA vamai nivarAyaM / / 143 / / kiccheNaM gacchaMtI vacchacchAyAe suiramacchaMnI / taha gaMtumaNicchaMtI pecchaMtI riccharicholi // 144|| to gaMtumacAyaMtI nei nalo karayalammi dhariUNaM / purisamsa dukkha heU savvAvatthAsu jaM nArI / / 145|| uvariM taveha sUro heTThA dharaNI maNammi saMtAvo / vaccaMti jattha tattha va khaNamettasuhaM na pAvaMti // 24 // etthaMtarammi mitto tasiM daTTaNamAvaI paraM / mittattamakuNamANA lajjAe adasaNaM pattA // 24 // aha patthiyammi katthai ravisiMhe gayaNakANaNaM motta / apphunnaM bhavaNavaNaM tamissagayarAyavaMtahiM // 24 // sappaMtasappa kI Utakolakula-saMcaraMtamahisehiM / vahala taraM saMjAyaM tamapaDalaM taha tamAlahiM // 149 // dahasaMtatto rAyA rAeNaM ceva nivvaveyavyo / iya ciMti va rAyA samuggao taM suhI kAuM // 15 // gAhaMto gayaNasaraM tArAgaNakumuyadaMturamagAhaM / rehai rayaNInAhI haradhavalo rAyahaMso vva // 151 / / mamgaparimsamipaNaM rannA tarupallavehiM raiyAe / sejAe nisanneNaM payaMpiyA piyayamA evaM // 152 / / suvasu pie ! tamiha jao ghaNasAvayabhIsaNaM arannamimaM / jaggemi jeNa bhaNiyaM natthi bhayaM jagamANamsa // 153|| iya jaMpiya AyaDDhiyakhagakaro paharae Thio rAyA / maggaparissamaparisaMtaruirakomalasarIrA ya // 154|| ranno pAvaraNapaDamsa pAthareUNa egadesammi / suttA bhImarahamuyA nalI vi aha ciMti ra lagAH // 155 / / viddhI ! jayavvasaNaM dhiratthu bhogANa jesi kajammi / puriso sahoyarammi vi sattutteNaM va vavaharai // 156 / / dhannA te jiyaloe bharahanariMdAiNo mahAsattA / jehiM agaMjiyamANehiM do va'vatthAo pattAo // 15 // aNavajjA rajjasirI pavajjasirI aNuttarA ceva / amhe puNo ahannA cukkA doNha vi avatthANaM // 158 // sevA ahimANadhaNamsa kAumihi na saMgayA majjha / pavajA vi na jujjai visayapivAsAparavasassa // 159 / / eyAe samaM majjhaM paribhamaMtamsa jAyai viNAso / esA vi hu pAvisaI mukkA egAgiNI maraNaM // 16 // ahavA mahAsaImimamuvaveuM na sakkae koi / niyasIlapahAveNaM pabhAyasamayammi paDivuddhA // 16 // esA mamapecchaMtI satthaM laddha Na kaM pi teNa samaM / vaccissai niyapiuNo bhavaNaM eyAo rannAo // 162 / / ahayaM tu kammi vi pure gaMtUNa'jjemi lcchivicchdddduuN| puNaravi saMgovimsa eyaM mAhappasaMpatto // 1630 iya ciMtiUNa rannA aMguliruhireNa paDayapajjaMte / lihiyaM gAhAjuyalaM sammaM laliyakharehimimaM // 164 // naggohatarutaleNaM veyambhaM vaccae paho esa / vAmeNa kosalapuri jatthicchA tattha gaMtavvaM // 165 / / ahayaM vasaNa'bhibhUo rajjasirIvajio nariMdANa / sevaM kAumasatto teNa viesammi vaccAmi // 166 / / kahicaMte vatthe imIe deheNa caMpie sahasA / mA jaggau tti esA chettaM churiyAe paDamaddhaM // 16 // nIhario tarugahaNaM laMghato mama ajattameyaM ti / bhajAmuyaNaM manne ciMteumadaMsaNaM patto // 16 // aha veyanbhanivasyA pahAyasamayammi vigayanidA sA / nalarAyamapecchaMtI dhasakkiyA uTTiyA jAva // 169 / / 1. i dhiratyu egaa-20|
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ 52 AkhyAnakamaNikoze tA pecchad paDayaddhaM churiyAchinnaM tadegadesammi / ruhireNa lihiyamegaM gAhAjuyalaM ca saMbhaMtA // 170 // taM ghettu N paribhAvaD jAva tayatthaM maNammi davadaMtI | mucchAnimIliyacchI tA jhatti mahIyale paDiyA || 171 // saMpAviUNa kahamavi ceyannaM sisiravAraNA tatto / kaluNasareNa palAve sudukhiyA kA umArA || 172 / / hA nAha ! hiyayavallaha ! hA sAmiya ! hA visAlavacchayala ! / hA piyayama ! jaMpaMtI nikkaruNaM haNai vacchayalaM // 173 // egAgiNImahannaM mottumaNAhaM gao tumaM kattha ? / jIvAmi nAha ! khaNamavi nAhamaranammi tuha virahe ||174 | jAvajjavina hu vidalai hiyayaM me sAmi ! tujjha virahammi / tA dharatu tamAgaMtuM turiyaM taM dukkhiyamaNAe || 175 / / iccAi cilaviUNaM citai cittammi kammi disibhAe / vaccAmi saMpayamahaM ? piyabhavaNaM ? ahava sAsurayaM ? / / 176 / / par3a-puttavirahiyANaM nArINaM dusahadukkhakaliyANaM / mottRNa jaNayabhavaNaM visAmo natthi annattha // 177 // iyaM ciMtiya davadaMtI gaMtuM laggA viyanbhadesassa / maggo jo daiNaM kahio gAhAdugeNaM ti || 178|| sariUNa puNapaNo siNeha sAraM guNANa pavbhAraM / aikalaNasaraM royai tatto accaMtaduduhiyA || 179 || hA hA karuNAsAyara ! hA suhayasiNeha ! hA mahAdhIra! / hA vIra ! puhaivacchala ! hA piyayama ! kattha dIsiha si ? // 180 // paMthAo pa-bhaTThA baccaMtI jaNayadesamaDavIe / alhaMtI taM maggaM tattheva ThiyA bahuM kAlaM // 1 81 // parigaliyasoyabhAvA apuvvapariNAmabhAvamaNupattA | ciMtai mohavinaDio kiM sarasi na jIva ! appANaM ? / / 182 // jatti yametto neho duvakhANa gaNo vi tattio ceva / tA dukkhakAraNammi paDibaMdho tattha ko tujha ? || 183 || kettiyamettaM eyaM iTThavioyarasa saMtiyaM dukkhaM ? | jIvA pAvaMti aNuttarAi dukkhAi narae || 184|| kiM tuha dukkhamaputraM saMjAyaM jIva ! jaM samubviyasi ? / piyasaMjogaviogA anaMtaso pattaputrva tti // 185 // jaM puNa apattavyaM sammattaM kappapAyava'bhahiyaM / taM iNTiM saMpattaM tA pAlamu taM ciya vimuddhaM // 186 // iya saMciya niyamaNaM guhAe jiNa sAhucaMda gujjuttA / jA ciTTadda tA kaiyA [vi] sumariyaM jaNaNijaNayANaM // 187 // jai kaha vihu paMthamahaM labhAmi rannammi sutthasatthaM vA / niyajaNayagihaM gaMtuM nivvayahiyayA karemi tavaM // 188 // 1 ciMtiya putrvadisAbhAe jA jAi tAva saMjAo / udayapayAvasahio sUro suyaNo vva majjhattho // 189 // diNayarakhara kiraNagalaMta seyabiMdU tamAlamUlammi / nidaM kAUNa puNo paDibuddhA jAva davadaMtI // 190 // taha vihu vacchacchAyA taM muttUrNa na annao sarai / pecchai ya duTTasAvayasamUhamaha sammuhaM iMtaM // 191 // taM dahiyamaNAmaNaharasaddeNa bhaNiumaraddhA / jai majjha sIlarayaNaM agaMjiyaM tA ime savve // 192 // gacchaMtu niyAvAsaM taM vayaNaM amayasannihaM souM / tipayAhiNIkareuM saTTANaM te gayA sigdhaM // 193 // puravittaviddhA niyacalaNaM pecchae ayagareNa / aikasiNadAruNeNaM khajjaMtaM bhaNai to evaM // 194 // bho bho niTTUra agara ! jar3a homi paivvayA ahaM loe / tA muyamu maM mahAbala ! nissaraNamarannamajjhami // 195|| iya jaMpiUNa hattheNa Ahao matthae ayagaro so / sIlassa pahAveNaM so vi gao sigghamannattha // 196 // annatto vaccaMtI pattA sIheNa jaMpae evaM / sIha ! tara pattAe saraNaM me natthi kiM pi ihaM // 197 // mottRNa sIlarayaNaM tA jar3a maNayaM pi khaMDiyaM eyaM / tA khAyamu mamamihiM aha na vi to cayamu saTTANaM // 198 // iniNiUNa vayaNaM mukkA hariNA payAhiNIkAuM / evaM hiMDaMtIe pabhUyakAlo ito // 199 // navaraM kaMdraphalAI AhAratIe sayalamavi dehaM / jAva viNaTTaM tatto maNammi sA ciMtae evaM ||200 // gihissaM jiNadikkhaM gaMtuM kira jaNayamaMdiraM airA / iNhiM puNa kahameyaM majjha sarIraM viTTaM ? ti // 201 || ihaloya-pAraloiyasuhANa tA vaMciyA dhuvaM ahahyaM / paDhamaM sarIramiha hoi sAhaNaM jeNa kajjANaM // 202 // tAja mAhappaM pAliyamsa sIlassa asthi bhuvaNammi / tA hou mama sarIraM puNannavaM tappabhAvAo // 203 // iya jaMpiUNa tIe niT TuyaNaM gihiUNa vayaNAo / uvvaTTiyaM sarIraM saMjAyaM kaMcaNacchAyaM // 204 // 1. piubhavaNaM raM0 / 2. jIva ! raM0 / 3. sumariuM raM0 / For Private Personal Use Only
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3. zIlamAhAtmyavarNanAdhikAre davadantyAkhyAnakam annattha pajjalaMtaM pecchai jAlAkalAbaduppecchaM / vaNadAvaM dahamANaM savvatto sattasaMghAyaM // 205 // taM daTTaNaM nissesasattasaMhArakAriNaM tIe / sIleNa sAviUNaM vijjhavio so samaggo vi / / 206 // annatto gacchaMtI koilkulkNtthkaalmrunncchN| visamavisapunnavayaNaM niyai bhuyaMgamamarannammi // 207|| daT TraNamakhuhiyamaNA jaMpai citteNa vaMchio na mae / jai parapuriso eso saTTANaM jAu to bhuyago // 208 // taM vayaNaM soUNaM bhuyago annattha nAsiUNa gao / davadaMtI puNa paMthaM gavesamANI bhamai ranne // 209 // egammi tarutalammi saMjhAsamayammi ciTTae jAva / tAva aidIhakAo nillAliyadIhajIhamuho / / 210 / / aTTahAsapUriyadiyaMtaro dhuumdhuusrsriiro| piMgalanayaNo kannAvalaMbiyAsiyabhuyaMgadugo // 211 // ainisiya-dIhadADho karAlavayaNo galaMtamuhalAlo / nissANaMto kattiyamaNavarayaM haDDakhaMDammi ||212 / / ruhirAruNakarajuyalo bIbhaccho jaNiyajaNamaNuttAso / pAyaDiyasirAjAlo saMpatto rakkhaso ego // 213 / / niyasIlapahAveNaM pasannakyaNehiM karahiyao vi / upasamio taha kahavi hu jaha jaMpai rakkhaso evaM // 214 // tuTTo haM tuha bhadde ! patthemu varaM maNicchiyaM kiM pi / jeNa jayammi amohaM devANaM daMsaNaM hoI // 215 // sA jaMpaDa maha saMpai paoyaNaM natthi patthiyavareNa / pabhaNai pUNo vi rakkho tahA vi maggesu kiM pi tumaM // 216 // to jaMpai davadaMtI jai evaM tA tumaM maha kahesu / maha daieNaM saddhi samAgamo hohihI kaiyA ? // 217 // to bhaNai rakkhaso bArasammi varisammi tujjha jaNayassa / pAse naleNa saddhiM hohi tti samAgamo bhadde ! // 218 // paNamitta gao devo saTTANaM sA vi satthiyanarehiM / diTTA tatthuvaviTTA nIyA niyayammi satthammi // 219 // Asanne saMpattA tattha vi dhaNadevasatthavAheNa / puDhe tIe kahio niyao samvo vi vuttaMto // 220 // saMcalio so sattho davadaMtI vi ya gayA samaM teNa / saMpatto ya kameNaM vaccaMto ayalapuranayare // 221 // nayarAbhimuhaM caliyA gacchaMtI salilapunnavAvIe / pattA tattha paviTThA salilakae kaha vi davadaMtI // 222 // pakkhAliyakara-caraNA siiyljlvihiytnnhvuccheyaa| uvaviThThA vAvIe taDammi jAva'cchae esA // 223 / / etthaMtarammi tannayaravAsiriuvannapuhaipAlamsa / dAsIo saMpattA jalakIlathaM imA tAhiM // 224 // diTThA to sappaNayaM nIyA niyasAmiNIsayAsammi / vihiyapaNAmA devIe nAidUrammi uvaviTThA // 225 // . bhaNiyA caMdajasAe saMbhAseUNa komalagirAhiM / vacche ! tumaM pi dhUyA maha caMdamaIe sahiya tti // 226 // tamhA caMdamaIe gihammi acchasu suheNa taM vacche ! / tIe vi viNayadANAiNA jaNo raMjio savvo // 227 // tammi pure devIe sattAgAraM karAviyaM tattha / dINAINaM dANaM aNavarayaM dijai jahicchaM // 228 // jai kahavi kuo vi nalo Agacchai tattha iya viciMteuM / devIe sammaeNaM dANaM sA dei tattha ThiyA // 229 / / etto veyavbhanarAhiveNa nisuo nalamsa vuttaMto / rajanbhaMsAIo jAva arannammi saMpatto // 230 // jIvaMtassa mayassa va kusalapauttI vi jAva no lddhaa| kAUNa mahAsoyaM tatto riuvannanAmassa ||231 // naravaiNo rahamittaM vippaM pesei nalakumArassa / kusalapauttinimittaM saMpatto rAyapAsammi // 232 / / puTTo so naravaNA savvaM rajjAikusalavuttataM / teNa vi ranno kahiyaM sakalattanalamsa nissaraNaM / / 233 / / taM soUNaM sayalaM pi rAulaM soyadukkhiyaM jAyaM / so bhoyaNamalahaMto tattha gao dANasAlAe // 234 // teNa tahiM sA diTThA jAyaM donhaM pi paccabhinnANaM / tatto sadukkhamesA vuttaMtaM pucchiyA savvaM // 235 // taM muNiUNaM vippo caMdajasAdeviaMtiyaM patto / mA khijasu devi ! jao laddhA ettheva davadaMtI // 236 // sA kattha ? teNa bhaNiyaM jA dANaM dei dANasAlAe / iya suNiUNaM pattA caMdajasA tIe pAsammi ||237 // davadaMtIe kahio rjjnbhNsaaisylvuttNto| caMdajasAdevIe saMpattA jAva ettha ahaM // 23 // tIe vi hu sappaNayaM davadaMtI niyayamaMdire nIyA / sammANiyA saharisaM vatthA'laMkAramAIhi // 239 / / rahamitteNaM bhaNio naranAho annavAsare namiuM / deva ! imA davadaMtI pesijau jaNayabhavaNammi / / 240 // davadaMtivioyaduhAurANa bhImaraha-pupphadaMtINaM / saMpajau paramasuhaM niyataNayAdasaNeNaM ti // 241 / /
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 AkhyAnakamaNikoze evaM payaMpiNaM satyadivasammi naravariMdeNa / cauraMgabalaM dAUNa pesiyA jaNayapAsamma || 242 // akhaMDapaNehiM gacchaMtI jaNayasantiyaM nayariM / saMpattA bhImaraho viNiggako sammuho tIe // 243 // aigaruyavibhRIe pavesiyA niyapurammi davadaMtI | paNayA ya puSpadaMtIpamuhANaM niyayaMjaNaNINaM // 244 // puTTA niyacariyaM rahamitta muddeNa sAhiyaM savaM / aMteuramajjhagayA bahuvikIlA viNoehiM // 245 // | vatI tattha diyA maNayaM saMpannamaNasamAhANA / maNacitiyapUrijjatavatthuniyarA jaNayabhavaNaM // 246 // granthAmam 2000 // ] ettoya nalanariMdo bhamato viDavisaMkaDaM aDaviM / jA gaccha tA ccha masikasiNaM bhIsaNaM bhuyagaM ||24|| kIlAviNa akkhuhiyamANaso visaharaM bahupayAraM / pakkhivai purao diTTi jAva tao pekkhae ekkaM // 248 // keUra-kaDaya-kuMDalavibhUsiyaM jaccakaMcaNacchAyaM / tiyasaM niyarkatipahAe bhAsayaMtaM disAvalayaM // 249 // pada devo nalakumara ! tujjha jaNao ahaM nisaDharAyA / jeNa tuha rAyalacchi dAuM tava caraNamaNucinnaM // 250 // mariNa samuppanno tiyaso tiyasAlayammi divvammi / tattha niviTTeNa mae diTTo taM rajjapaTTo || 151 // hito aDavIe gurunehavasA samAgao ettha / tuha sattaparikvatthaM bisahararUvaM mae vihiyaM // 252 // niyadehakhaNaka ihi bahuvairio tumaM jamhA / tA giraha maha sayAsA rUvaparAvattiNi guDiyaM || 253 / / evaM ti mannigaM gahiyA guDiyA naleNa devo vi / saTTANaM saMpattI hiMDatA naladhariMdoM vi // 254 // guDiyakayakhujjaveso saMpattI suMsumAranayarammi | rAyapahaM jAva gao tA diTTo gayavaro ekkI || 255 // viyaraMto sacchaMda niraMkuso mayajalolliyakavolo / AmUlaM ummUliyaniccalaAlANagurukhaMbho // 256 // pAta haTTAI bhajato maMdirAI savvatto / kolAhalo payaTTo cUrijyaMtammi logammi || 257 || halabolaM suNiUNaM nANAsikkhAhiM khujjayanareNa / kAUNa vase hatthI nIo AlANakhaMbhammi || 258 // loeNa'NugamaMto patto dahivannarAyapAsamma / daTTu khujjayarUcaM naranAho vimhio citte || 259 || vinnANaM tuh annaM pi asthi rannA paryapio bhagaha | deva'tthi rasaba nimmavemahaM sUrapAgeNaM // 260 // | dase majjha ravipAgarasavaI kouyaM bhaNai rAyA / teNa vihiyaM taha cciya saMjAo goravANaM // 269 // katto tuha AgamaNaM ? puTTo rannA puNo ciso bhaNai / nalaranno sUyAro huMDiyanAmo ahaM Asi // 262 // bAhattarI kalAo tassa sayAsammi sikkhiyA ya mae / niyacinnANaguNaNaM saMjAo vallaho ranno || 263 // vaNavAsaM saMpatte nalammi jUeNa hAriuM vasuhaM / kattha gao sa na najjai ahaM tu tuha pAsamallINo // 264 // aha annayA kayAI dahivannanariMdrasaMtio dUo / bhImarahassa sayAsaM keNai kajjreNa saMpatto // 265 // tatthagaeNaM teNaM kahio sUyArasaMtio savvo / vRttaMto naravaiNo davadaMtIe sameyamsa || 266 || bhaNiyaM davadaMtIe ravipAgaM rasavaI muNai nanno / mottRNa nalanariMdaM tA hojya avamsa majjha pio ||26|| tA keNa uvAeNaM ANeyavvo ihaM sa sUyAro / navaraM dahiyannanarAhiveNa samayaM jai samei || 268 || aliyasayaMvaramaMDavakacaDeNaM ettha patthivo so vi / hakkArijjau iya maMtiUNa bAlAe saha rannA || 269 // to paTTavio o teNAvi sayaMvaro samakkhAo / jaha diNapaMcagamajjhe AgaMtavaM tae sigdhaM // 270 // aha jaMpara dahibanno dUre deso tti kahaNu gaMtavvaM / paccAsanno divaso to bhaNio huMDieNa imaM // 271 || deva ! visanno mA hosu nemi taM tattha paharamette vi / pabhaNai rAyA kahamAha so vi sajjaM kareUNa || 272 // saMjamiyaturayasaMdaNamAruhamu sahassajohacausahio / evaM ti kae rannA sUyAreNaM payatteNaM || 273 || assAvahAra vijjAe kannajAvo kao turaMgANaM / to te nisAyakaravAlasAmalaM gayaNamuppaiyA ||274 // aha gacchaMtassa naresarassa maNapavaNajavaNaraharayaNe / dharaNIyalamma paDiyaM caruttarIyaM siramgAo || 275 // taMjoyaMto utaralaloyaNo huDieNa paDisiddho / joyaNasayaM savAyaM jamhA taM deva ! paricattaM // 276 // patto ya kuMDiNapuriM pavesio maharihAe riddhIe / sammANio samANo payaMpio bhImaraharannA || 277 // For Private Personal Use Only
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3. zIlamAhAtmyavarNanAdhikAre davadantyAkhyAnakam kAuM sayaMvaramimaM mae tumaM koupaNa vAhario / mUyAradaMsagakae visesakajaM na uNa annaM // 278|| tA ravipAgarasabaIkaraNe Aisamu niyayasUyAraM / to dahivannAesANaMtaramimiNA vi sA bihiyA // 279 / / bhoyavio bhImaraho sapariyaNo to tayaM paloeuM / unbhUyabhUripaNayA davadaMtI citiuM laggA // 28 // nUNamimo majha pio najjai ravipAgarasavaIkaraNA / taha daMsaNamettega vi vipphuraNAo siNahassa // 28 // kiMtu na rUvaM tArisamimamsa iya citiUNa jaNayassa / sA sAhai taM souM teNuttamimaM pi saMbhavai // 282 // sA bhaNai na romaM pi hu bhijjai parapurisaphaMsao maJjha / nalakaraphaMseNa puNA pulaijjai savvamavi aMgaM // 283 / / tA tAya ! parikvijau karayalaphaMseNimamsa taha vihie| saMjAo savaMgaM tIe siNeheNa romNco||284|| eso sa eva iya citiUNa calaNasu laggiuM tIe / taha kaha vi pabhaNio so jaha niyAvaM kayaM teNa // 25 // to bhImarahaniveNaM vaddhAvaNayaM kayaM vibhUIH / dahivannanariMdeNAvi khAmio sakayamavarAhaM // 286 // veyambhavaippamidahiM rAyavidehiM vihiyaparivAro / saMjAo puhaivaI puvvaM va namaMtasAmaMto / / 287|| akaMtesu duvAlasavAsesu aha'nnayA nalanariMdo / niyabalabharabhariyamahIvalao patto niyaM nayariM // 288 // . AvAsio purIe parisaradharaNIyale tao teNa / paTTaviuM niyayaM bhaNAvio kubbaro evaM // 289|| mottaNaM maha rajjaM vacca ahayA puNo ramasu jUyaM / to khelliyammi jUe jiNiUNa vasIkayaM rajaM // 290 // kubcarajuvarAyamsa vi dinno deso naleNa naravaiNA / savve vi suhaM bhuMjaMti rAyalacchi muirakAlaM // 291 / / annammi diNe ujANapAlapurisehiM paNamiuM raayaa| vinnatto saMpatto caunANI deva ! ujjANe // 292 / / nAmeNaM jiNaseNo sUrI dUrIkayaMtarArigaNo / soUNa tayaM dAUNa tANa niyayaMgaAbharaNaM // 293 / / pagalaMtamayajalohaM AruhiuM vAraNaM mahInAho / saMteuro sakumaro sakuvbaro paurapariyario // 294 // nIhario nayarIo saMpatto sUripAyapAsammi / paNamiyamuNikamakamalo uvaviTTho uciyadesammi // 295 / / dhammakahApajjate patthAvaM pAviuM puhaipAlo / pucchai paNAmapuvvaM sUri siraraiyakarakamalo // 296 / / kiM putvabhave bhayavaM ! mae kayaM ? jeNa ettiyaM kAlaM / davadaMtIe samayaM saMjAo dussaho viraho // 297|| to pabhaNai muNinAho Ayannasu puhaipAla ! sammaM ti / etto paMcamajamme aTThAvayapavvayasamIve // 29 // ukkhAyakhamganijiNiyasaMgaro savvasaMgaro rAyA / saMgarapuranayarammI ahesi taM mammaNo nAma / / 299|| vIramaInAmeNaM esA vi hu tujha paNaiNI Asi / gacchaMteNaM aha annayA ya AheDayammi tae // 30 // diTTo malamaliNaMgo uvasaMto muNivaro samuhamito / avasauNo ti viciMtiya baMdhittu samaMdire nIo // 301 / / dhario tao duvAlasa ghaDiyAo tao kayANutAveNaM / choDeUNaM mukko payaMpio taM kuo ? kahasu // 302 / / so jaMpai roheDayanayarAo samAgao iha purammi / gaMtavvaM puNa aTTAvayammi jiNavaMdaNanimittaM // 303 // paDilAbhio ya dohiM vi jaNehiM tubbhehiM bhattikaliehiM / tassa samIve donni vi sAvagadhammaM pavannAiM // 304 // kaiyA vi hu vIramaI saMpattA devayANubhAveNa / aTThAvayammi savve vi jiNavarA pUiyA tIe // 305|| daTTaNa tattha jattaM kIraMti namiraamaraniyareNa / tatto pahihiyayA samAgayA niyayanayarammi // 306|| kArAviyA ya tIe jhalakirahIrAvalIhiM rehaMtA / cauvIsaM kaNagamayA tilayA muttAvalIkaliyA // 307|| ekkevaM ujjami kameNa AyaMbilANa vIsAe / dinnA gaMtuM aTThAvayammi tIe jiNidANaM / / 308 // bhuvaNaguruNo vibhUsiya bhattIe tattha tilayarayaNehiM / niyagehamAgayAe nisuyaM nimmalatavassa phalaM // 309 // tahA hi taveNa uttamo jammo kaMtI lAyaNNamuttamaM / taveNa sva-sAmiddhI taveNa suhasaMpayA // 310 // taveNa vitthaDA kittI taveNa muhagattaNaM / surA vi pajjuvAsaMti tavoguNarayaM sayA // 311 // taveNaM haMti laddhIo saggA mokkhA taveNa ya / taM natthi ettha kallANaM tavAo jaM na jAyae // 312 //
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ AkhyAnakamaNikoze iya niyuNiUNa tIe bhadda-mahAbhaddamAiyA vivihA / vihiyA tavovisesA ujjamiyA jiNamayavihIe // 313 / / Aukkhayammi mari uppannA majjhamA''uyA devI / sohamme suhabhAvA nAmeNaM khIraDiMDIrA // 314 // dhvanivaddhAyutteNa pAvi patthiyo vi paMcattaM / bahalodese poyaNapurammi nayarammi utpanno // 31 // AbhIradhammilAbhamsa bhAriyAreNuyAe gambhammi / puttattAe jAyassa dhannao se kayaM nAmaM // 316 // parihariyabAlabhAvo aMgIkayajovvaNo purajaNassa / cArei serahIo piyapIUso suro vya sayA // 317 // aha annayA ya yamaliyanahaMgaNe navaghaNammi saMpatte / galagajjate AsAravAridhArAhiM varisaMte // 318 // uttattakaNayasamavijupuMjaujjoyamANabhuvaNayale / vipphuriyaphAramaNikiraNabaMdhure sakkacAvammi ||319 // jAe kaddamilapahe nIlaMkurarehire dharAvalAe / disidisiraDaMtadaddarakaDuravaparipUrie bhuvaNe // 320 // maMDiyaudaMDasihaMDimaMDalItaMDavammi maNaharaNe / navaiMdagovarAIvirAyamANe mahIvalae // 321 // viya siyakayaMbamahupANamattaparibhamirabhamiraniuruMbe / phuTTatakeyaIgaMdhavAsiyAsesadisicakke // 322 // evaMvidhaNasamae mahisisamUhassa cAraNagaeNaM / diTTo umsamgaThio sAhU namiUNa bhattIe // 323 // bhaNiyaM ca teNa bhayavaM ! serahamAruhiya vasimamalliyaha / pabhaNai muNI na kappai sAhUNaM vAhaNAruhaNaM // 324 // to paMkilammi magge maMdaM maMda muNI samaM teNa / iriyAvahaM niyaMto patto puraparisaruddese // 325 // bhaNio ya teNa bhayavaM ! vIsamasu khaNaMtaraM tarutalammi ! jAva kuTuMbanimittaM niyavAvAra karemi ahaM // 326 / / duddhAsu serahIsuM hiyayammi pavaDDamANapariNAmo |s kayatthaM mannato appANaM pulaiyasarIro // 327 // susiNiddhaduddhapUriyapAriM kaliUNa karayale bhaNai / bhayavaM ! mahApasAyaM kAUNamimaM aNuggahaha // 32 // to bhayavayA vidavvAica uhamuddhIra suddhameyaM ti / giNhitta tayaM uvavisiya thaMDile pIyamamayasamaM // 329 / / tatto tikAlavuddhIe pattamAhappaguNaviseseNa / muNidANeNaM baddha bhogaphalaM dhannaeNa tayA // 330 / / tyaNu aikvante kettiyammi kAlammi suddhapariNAmo / mariUNaM hemavae saMjAo mihuNabhAvammi // 331 // uvabhuMjiya mihaNamuhaM mariuM sohammadevaloyammi / uppanno punavasA nAmeNaM khIraDiMDoro // 332 // tatto cuo samANo nisaDhanariMdassa nalanariMda ! tumaM / puttatteNuppanno namaMtanissesanaranAho // 333 // vIramaI vi hu caviUNa devalogAo paNaiNI tujjha / saMjAyA davadaMtI dhUyA dheyanbhanaravaiNo // 334 // bArasaghaDiyAmettaM Asi muNI jaM tae purA ruddho / taM tivvakammabaMdhANubhAvao tujjha naranAha ! // 335 / / bArasavarisapamANo saMjAo dumsaho ihaM viraho / navanehanimbharAe saddhiM davadaMtidevIe // 336 // jaM sAhuNo viinnaM duddha tumae cautthajAmammi / nissAdhAraNariddhIkaliyA tuha teNa rajjasirI // 337|| eIe vIramaIbhavammi jaM jiNavarANa vrtilyaa| dinnA taM bhAlayale tilayo aruNAruNo jaao||33|| jaM puNa tANujjamaNaM vihiyaM AyaMbilehiM teNesA / dittijuyA saMjAyA mahAsaitteNa saMjuttA // 339 // eyaM nisAmiUNaM viyANiuM taha ya jAisaraNeNa / pabhaNai rAyA paNao puttaM rajje niveseuM // 340 // pavvajz2a gihissaM tujha sayAsammi sAmi ! saMviggo / gaMtUNa tao niyamaMdirammi supasatthadivasa mmi // 341 / / pukkhalakumaraM rajje nivesiuM paNaiNIe saMjutto / gaMtuM sUrisamIve pavvaio phuriyprinnaamo||342|| samahijjiyasutta-'tyo gIyattho nAyasayalaparamattho / viharai gurUhi saddhiM nalarAyarisI pahayapAvo // 343 // paripAliyapavvajo aNasaNavihiNA visuddhapariNAmo / Auyakhayammi mariUNuppanno tiyasalogammi // 344 // ajA vi hu davadaMtI samuvajjiyapaurapunnapanbhArA / tamseva ya saMjAyA devI daiyANurattamaNA // 345 // tatto vi hu caviUNaM pavvajaM pAliUNamakalaMka / khaviUNa kammasesaM pattAI sAsayaM sokkhaM // 346 // // davadantyAkhyAnakaM samAptam // 13 // 1. susnigdhadugdhabhRtadroNIm || 2. imo viraho 20 // Jain Education Interational
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3. zIlamAhAtmyavarNanAdhikAra sItAkhyAnakam idAnIM sItAkhyAnakamArabhyate tacca yathA bharatajanayicyA nijabaraM yAcitasya nijajanakasya vacanaM pramANayan dIrghaviyogavazasamucchaladabahalanayanAthajalaplutanayanayugalena bharatapramukhapaurajanena nivAryamANo'pi vasundharAbhAradharaNadhaureyo rUpa-saubhAgyAdiguNamaNirohaNagiriH prazastakamala-kalaza-kulizAdilakSaNalAJchitavigrahaH samagrasukumArazarIrAvayavaH pAdavihAreNa lakSaNakumAra-jAnakIsamanvito rAmacandro nagarIto nirjagAma / yathA ca nagarIparisarajinAyatanapratiSThitaM bhavyajanakamalapabodhanAbhinavabhAnumantaM bhagavantaM samastavyasanasandohasamudrapatijantunistAraNasamartha yAnapAtramiva praNamya manutvA ca 'svAmin ! tvatpAdapaGkajaM mama zaraNam' iti prArthanAM vidhAya vanavAsAya pratasthe / gacchaMza krameNa gokulapallIpu 'halAH ! halAH ! pazyata pazyata zIghramimI kaucinmanupyako kAmadevAkAradhAriNau pRSThapradezasaMyamitatoNIrayugau karakalitanibiDakodaNDadaNDau, iyaM ca rUpa-saubhAgyanirjitAmarasundarI kAcidanayorevaikatarasya kasyacit kAntA bhaviSyati' iti jalpantIbhiH prAdurbhavadabhinavayauvanAbhiH kautukAkSiptamAnasAbhirvegavazakampamAnasamunnamadbhUnastanIbhirgApavadhUbhiravalokyamAnaH, sAdharmikavAtsalyadvAreNa vajrakarNAdInAmupakurvan kalyANamAla-vanamAlAdInAM samAdhAnamutpAdayan kulacandrakevalipAzcaprAptajinadharmaH, daNDakAraNyamAsasAda / yathA ca tatra trigupta-vicitra-citraguptabhidhAnadarzanapratilAbhanAvAptapuNyavazAda manAka svAsthyena tasthuSo divasA nijagmuH / yathA ca zambakumAraparAsutAprApaNa-khaDgApahArakAraNaprakupitakhara-dUSaNAbhyAM saha yudhyamAnasya lakSaNakumArasya siMhanAdavyAjena raNabhUmi prAptasya rAmadevasya 'hA tAta ! hA mAtaH ! hA dayitAryaputra ! mahAparAkrama ! bhrAtRjAyAvatsala ! lakSaNakumAra ! kRtAntabhISaNenAmunA kezariNeva kuraGgakAntA' iti pralapantI rAvaNena sItA'pahartumupacakrame / yathA ca-- mA bhaiSIH putri sIte ! jati mama puro naiSa dUraM durAtmA, re re rakSaH ! kva dArAn raghukulatilakasyApahRtya prayAsi ? caJcvAkSepaprahAratruTitadhamanibhirdikSu vikSipyamANamAzApAlopahAraM dazabhirapi bhRzaM tvacchirobhiH karomi // 1 // iti tAmAbhASayatAsphUrjadvajrakaThoracaJcunakharaM prAntaprahArasphuTadbhAlazreNigalatkadupNarudhiracchannekSaNADambaraH / andhIbhUya vihaGgarAjahRdayaprattaprahArAkulastamthAvujjhitavikramo dazamukhaH khaDgaM paribhrAmayan // 1 // iti niyudhyamAnena satA jaTAyu pakSiNA tAdRzo'pi rAvaNo vilakSIkRtaH / yathA ca tena prakupitena dRDhapANiprahAreNa varAko'sau paJcatvaM prApitaH / yathA ca tataH sthAnAt kurarIva sakaruNaM krandantI kAlarAtririva svakulasya kAlapAzavazIkRtena tenApahRtya laGkAM prApitA / yathA ca 'yAvad bhartRvArtA nopalabhe tAvad na bhokSye'ham' iti vihitaniyamA jina-gurucaraNakamalabahumAnaparAyaNA pratyahaM paJcaparameSThinamaskAravAsitAntaHkaraNA nAnAprakArapizitAzanapracuraprArthanapravaNavacanaiH pavanairiva kanakagiricUDA nippakampA purIparisaropevanapAdapasyAdhaH pizAcapatipraNayinIbhiH parivRtA tsthau| yathA ca valitena rAmadevena latAgRhe sItAmapazyatA mriyamANaM jaTAyupakSiNamavalokya 'kenApyapahRtA sItA nizcikye AH! pApIyAn kulapAMzanaH zveva parokSApakartA madIyakAntAmapahRtya kva yAsyati ?' ityahaGkRtyA'nantaraM hRdayasaMghaTena mumUrcha, labdhacetanazca zokavazaviluptaviziSTaviveko yat kiJcit pazu-taru-latAdikaM pazyati tat sItA sItA' iti vyAharan ekadA giriguhAgaharamazizriyat / tatra ca kulizazikharakharanakharacaraNacapeTApATitakaraTivikaTakumbhasthalavigalannistulasthUlAmalamuktAphalaprakarApahAravicchuritagiritaTaM prajvalajjvalanajvAlAkalApakapilavikaTakesarasaTAsaGkaTamkandhapIThaM sukhamuptotthitaM siMhamekamadrAkSIdaprAkSIcca-sakhe kaNThIrava ! kaccit tadIyatanUdaradezenopamitatvadIyodaradezAM svanitambabimbavitatvadIyavikaTakaTIbhAgAM mandabhAgyadurlabhAM bhuvo bhUSaNabhUtAM bhAminImekAmupalabdhavAnasi ?' ityApRcchaya puro vrajan susnigdhadalapaTalAvaluptaprata prAdurbhavadaparAparAruNAruNapravAlaparamparAkiraNanikararajitadikcakravAlaM tadIyakusumastabakakijalkabhrAntibhramabhramaranikararaNatkArabadhiritadigantaraM taruNataramekamazokatarumapazyadalapacca 'raktastvaM navapallavairahamapi zlAdhyaiH priyAyA guNaistvAmAyAnti zilImukhAH smaradhanurmuktAH sakhe ! mAmapi / kAntApAdatalAhatistava mude tadvanmamApyAvayoH, sarva tulyamazoka ! kevalamahaM dhAtrA sazokaH kRtaH // 1 // 1. bhyAM caturdazasahasrasubhaTaH sh-rN| 2. vanadevaramaNodyAnapAdapasyAdhaH pizAcapatipraNayinIbhiH trijttaaraaksssiiprivRtaa-20|
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ AkhyAnakamaNikoze nada yadi tadIyakara-caraNAnukRtanavadinakarakiraNakarambitatvadIyavAlapavAlA bAlAmasminnaraNye saJcaraddaSTazvApadabhISaNe bhramantI bhavAn kvacidaikSiSTa tato vispaSTamAcaSTAM madyamaNdaSTakarmakRtakaSTAya' iti tamazoka papraccha / atho atucchasvacchapayaHsambhAraraGgattaragAvalIvilasatkalakRjitakalahaMsa-kurara-kAraNDava- cakravAkaprabhRtipatatricakravAlavirAjakamalasarovarAvataMsAyamAnA'manda makarandarasalubhyadabhramaramAlAlelihyamAnamekaM nIlotpalamadarzadavAdIca are rAmAhastAbharaNa ! bhasalazreNizaraNa !, mmarakrIDAbrIDAzamana ! virahiprANidamana ! / sarohaM soraMsa ! pravaradala ! nIlotpala ! sakhe ! sakhedo'haM mohaM zlathaya kathaya kvenduvadanA ? // 1 // ityAdi bahuvidhaM pralapan yAvadAste tAvat sambakumAramaraNaprAdurbhavatparAbhavamahAsamarasaMrambhaparAjitApararAjakharadUSaNatrimuNDarAjagajaghaTAsaMghaTTanirbhayaprAdurbhavatsujhaTamaNDanaprabhaviSNujiSNa bhaTaparamparA-(parAbhavopalabdhajayazrIsamAliGgitavigrahaH paryantitavigraho lakSmaNakumArastaM pradezaM prApat / atha tadavasthaM rAmadevaM samAlokya 'dhika kaSTam , kimamupyAsahyaM duHkhamajani yenAyaM vihvalo vilokyate ?' iti paribhAvayatastasya rAmadevaH sotkaNThaM kaNTagrahaM kRtvA 'hA vatsa ! hatA hatavidhinA, muSitA mandabhAgyA vayam , yato bhavadabhrAtRjAyA kenApyapahRtA' iti muktamahAsUtkAramarodIt / lakSmaNo'pi tat zrutvA zokavazAd dhriyamANo'pi rAmadevena balAd mUrchayA bhuvaH pRSThe papAta / punarapyupalabdhacetano'nekadhA pralapya svayameva sattvamavalamvya 'svAmin ! mA vraja viSAdam , IdRzamevAsya saMsArasya .. svarUpamasAramiti / aparaM ca gataM mRtamatikrAntaM na zocanti vipazcitaH / gataM gatamatikrAntamatikrAntaM mRtaM mRtam // 1 // tathA ca saMsAre vasatAmiha kuzalaM kiM pRccya te zarIrabhRtAm ? / patitasya dahanarAzau dagdho'si na veti kaH praznaH ? // 2 // iti cirantanamunivacanai rAmadevaM svasthayAJcakAra / tatazca janmAntarasambandhaviTasugrIvavinAzanopakArAbhyAM militasugrIvAdisamagravAnarasainyaH sItAnveSaNAya hanUmantaM laGkAyAM prAhiNot / yathA ca tena subhaTaziromaNinA AsAlIva vinAzanena prakaTitAtmanA sAnandarAvaNakAntAparivRtA kRzatanuniSkalaGkA tArAnvitA dvitIyAzazikaleva. sItA'valuloke / samAzvAsitA ca rAmadeva-lakSaNakumArakurAlavAnivedanena / bhaNitA ca 'mAtara ! Aroha mama pRSThe, kiM karipyati mama rAvaNaH ? nayAmi nijasvAmipAveM svAm' iti / abhihitaM ca tayA-'nAhaM vatsa ! evamAgamipyAmi, tvaM punaH zIghraM gatvA AryaputrAdInAM nivedaya kuzalodantam, akSatA'haM dehazIlAbhyAM tiSThAmi' iti sItayA preSitaH / tadanu ca tena samutpatya gagane vidhUya bAhupaJjaraM 'kathamahaM pacanAGgajo hanUmAnihAyAto jJAmye ?' iti manasi vicintya upavanatarubhaJjanena tadrakSaHkumArAdigaJjanena taistaiH prakAraiH sItAmanoraJjanena nAgapAzatroTanena rAvaNaparAbhavasampAdanena vijjRmbhe| yathA ca prAsAdatoraNAni bhaktvA rAkSasabhaTAnAM mukhe dhUlI dattvA pazyatAmapi laGkAnagarIto nirgatya rAmadevaM prati pratyAvavRte / pratyAvRttya ca yathA tena hanUmatA gaganacAriNA dIrghasantApahAriNA viziSTasampattikAriNA samunnatena ghaneneva vilasatkalApaM para mutkaM kekikuTumbamiva rAmadevAdinRpavRndamamRtavarSiNeva sItAvRttAntanivedanenA''nanditam / yathA ca taM zrutvA trivalItaraGgabhISaNalalATapaTTenaikaikenAhaGkurvatA sambhUya rAmadevAdibhaTasamUhenApArapArAvAramatikramya haMsadvIpe senAM nivezya rAvaNena saha yoddhumArebhe / yathA ca mahAsamarasaMrambhasammardaina vinAzya rAvaNam , abhiSicya laMkAyA rAjye vibhISaNam , sthitvA ca kiyantamapi kAlam , matvA ca nAradavacanAd mAtrAdivarga bahuvarpasamudbhUtaprabhUtaviyoga[ duHkha ]duHkhitam , nirvAhitanijapratijJaH sAdhaM ca ja-vAnarendracamUcakreNa, samAruhya ca saha jAnakyA raNanmaNighaTitaghaNTAravADambaraM puSpakavimAnam . 'priye! pazya samudro'yam' ityAdi vastujAtaM darzayan , tenaiva pathA vibhISaNapunarnavIkRtAM zatrubhirayodhyAmayodhyAmAjagAma / tatra ca bandhujanaparivRtaH sugrIvAdisamastabhaTavibhAjitadezo niSkaNTakaM rAjyasukhamanubhavan mahAjanAt sItApavAdamAkarNya vajrAbhihata iva 1.ki-20 / 2. tA mudrArpaNena ca raam09|3. preSitaH cUDArasnaH / tdnu-20|| Jain Education Interational
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3. zolamAhAtmyavarNanAdhikAre sItAkhyAnakam akArye tathyo vA bhavatu vitatho vA kimaparaM, tathApyuccaidhAmnAM harati mahimAnaM janaravaH / tulottIrNasyApi prakaTanihatAzeSatamaso, ravemtAdRk tejo nahi bhavati kanyAM gata iti // 1 // mAhAtmyabhraMzabhIto jAnannapi nidoSAM sItAmaraNyAnyAM tyAjitavAn / tasyAM ca duSTazvApadAyAmaLyAmekAkinI sukumArasarvAvayavA garbhabhArAlasA bhayabhItamAnasA mUcchImagamat / taduparame ca 'hA tAta ! hA mAtaH ! hA bhrAtaH !' iti bahuprakAraM pralapya manAga vivekavazAdevaM cintitavatI-jIva ! ka te deva-garavaH ? va te janakAdayaH svajanAH ? kva tada rAjyamukham ? iti, IdRza eva cAyaM lokaH / yata:-- janma-jarA-maraNabhayairabhidrute vyAdhi-vedanAgraste / jinavaravacanAdanyatra nAsti zaraNaM kacilloke // 1 // tathA punarapi sahanIyaH karmapAkastavAyaM, na khala bhavati nAzaH karmaNAM saJcitAnAm / iti saha gaNayitvA yad yadAyAti samyak , sadasaditi viveko'nyatra bhUya: kutaste ? // 1 // kizca re jIva ! vipatpracure saMsAre vartamAnaH kiM viSadbhyo vibhepi ? tathA hi saMsAravartyapi samudvijate vipadabhyo yo nAma mUDhamanasAM prathamaH sa nUnam / ambhonidhI nipatitena zarIrabhAjA saMsRjyatAM kimaparaM salilaM vihAya ? // 1 // punarapi mohavazAd 'AH pApa jIva ! kiM na mriyase ? kiyadadyApi janmAntaranirvatitaM pApamanubhavanIyamasti yenaivaM nirdoSo'pi duHsahaM svajanataH parAbhavaM sahase ? / tathA hi dRSTA bandhuvipattayaH parijane sIdatyapi prANitaM yAtaM bhagnamanorathaiH praNayibhiryAcnAgiraH zikSitAH / yadyadyApi na toSamepi bhagavan ! dhAtastadAdizyatAM zaktA'haM priyajAvitA svajanataH sodu nikArAnapi // 1 // iti daivamupAlabhamAnA dRSTA tadanukUlakodayAt sarpakrIDakapuruSeNeva nAgasaMyamanAya samAgatena svakIyapitRsvasRjena vjrjngghnrptinaa| nItA ca tena sagauravaM nijanagarIm / sthitA ca tatra manAku sukhitA nItirivArtha-kAmau, dharmapariNatiriva svargA-'pavargoM, sadguruseveva samayapATha-paramArthI, kulInasaGgatiriva vinaya-varNI, pAtradAnapariNatirivehaloka-paraloko, samastalakSaNopetI putrau supuve / tau ca krameNa nirupadraya-nirapAyagirinikujAlIno campakapAdapAviva pravardhamAnau krameNa cAbhyastakalAkalApau ramaNImanomohanaM yauvnmnupraaptau| pariNAyitI mAtulena ratirUpAH kanyakAH / sAdhitAzca tAbhyAM svaparAkrameNa duHsAga api dezAH / kAlenAzIrvAdadAnapuraHsaraM nAradena yodhitau janakAbhyAM saha punarapi tenaiva niveditavRttAntau praNatau praNayapradhAnaM pAdayoH / pravezitau ca pravarajayavAraNaskandhasamArUDhI dhriyamANazvetAtapatrau dodhUyamAnazaraccandracandrikAruciracAmarayugau tadIyalAvaNyAmRtarasaM nayanAjalIbhiH pibantIbhiH pauravanitAbhirvarNyamAnI 'halA halAH ! pazyata pazyata tAvimau sItAputrI, yakAbhyAmudarasthitAbhyAM sItAdevI bane muktA iti prajalpantIbhirnAgarakavadhUbhirvarNyamAnau sadAkhyAtakRtprakaraNa-catuSkAlaGkRtaM zabdavyAkaraNamiva rAjabhavanam / athAdRSTapUrva guNavastriyaputrasamAgamajanitamanAkhyeyamAnandamanubhavan rAmadevo vijJanto vibhISaNAdibhiH-deva ! dharmakriyeva karuNAvikalA, sugurukulAvasthitiriva bhaktirahitA, rAjyasthitiriva nItivinAkRtA, tanuriva dRgapAkRtA, rasavatIva lavagarasavattAM tyAjitA, zAstrasampatti riva prazamapariNatiparityaktA, mahileva apatyasantatityaktA, vibhavasampattirivAhatinirmuktA, gandharva-vidyeva tAlamAnakriyArahitA, zeSaguNasamanvitA'pi nagarI iyaM devIM vinA na zobhate tat prasAdaM vidhAyA''nIyatAmiti / tatastaduparodhena preSitAH pradhAnapuruSAH tairapi savinayaM praNamya bhaNitA sItA / yathA-devi ! tvadAnayanAya devena rAmadevena vayaM preSitAH; tayA'pyabhihitam-ko'yaM rAmadevaH ? paryAptaM mama tannAmnA, rAmadevatarucchAyAyAmapi nAhaM vizrAmyAmi, kimahamadyApi na labhe sukhena sthAtum ? iti| tairapyAgrahaM vidhAya smaaniitaa| 1. mAnAd vive0 rN|
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ 60 AkhyAnakamaNikoze bhaNitA ca rAmadevena-devi! kSamasva mamaikamaparAdham , pAlaya saha putrAbhyAM rAjyam , anubhava paJca kAraM viSayasaukhyaM vidhAya zuddhimAtmano janasamakSam . sarva bhavadIyamidaM hastyazvarathAdIti / tayApyabhihitam --AH mAyAvin ? kiyadadyApi santApayasi, bhavatu bhavatvamIbhiradharAntarajalpitaiH, paryAptaM mama viSayasaukhyena yat punaravAdIH 'zuddhiM vidhAya' iti tatra praguNA'ham , kiM mama sakalaGkAyA jIvitena ? yena kenacid divyena janaH pratyeti tadahamaGgIkaromi, paraM kimanyaH zarIrasApekSaiH kAtarajanAcaritairdivyaiH ? mama tAvadayamabhiprAyaHpravizAmi jvalajjvAlAkalApajaTile mahati vibhAvasau, yadi tato'haM zuddhA sArdhaSoDazakavarNikAvarNanIyasvarNamayazalAkeva nirgatA tataH prANAn dhArayAmi / tato janena pratipanne khAnitA hastazatatrayapramANA caturamA vApI / pUritA nirantaraM niviriishsaarshriissnnddaadiprdhaankaapttaiH| tadnu ca snAtA svacchazrISaNDavilepanaviliptatanurnivasitadhavalabasamA sarasvatIva vidvajjanamAnyA mahAsatI sItA samAgatA citAsamIpe / zrAvitaM ca tayA smRtvA bhagavantaM vyasana-zatanIranidhinIranimagnajantusantAnanistAraNasamartha sabahumAnaM nijamAnase paJcaparameSThinamaskAraM kautukavazAgatasabAlavRddhanagarIjanasamakSam -'bho bho lokapAlAH zRNvantu bhavantaH, zrUyatAM pratipannasarvajJazAsanasattvasantAnatrANarasike zAsanadevi ! yadi mayA rAmadevaprabhuM nijapatiM svajanakajanakadattaM muktvA manasA'pyaparaM puruSAntaramabhilapitaM tato'yaM bhagavAn kRzAnuryaducitaM tat karotu' iti vadantI svakIya] zucizIlabharavasana kena bhayarahitA sarabhasamupasRtya sItA samArUDhA pazyatAM paurANAM dvAdazakalpaprabhupadavImiva paramaprabhAvakASThAM puNyacitAm / dRSTA ca kRtapadmAsanA padmeva padmAsanA paurajanena / tadanu ca bhaNitaM puravRddhaiH--aho ! kenApyupAyena mukhatareNApi zuddhirabhaviSyat kimanayA evamadhyavasitam ? yadi vA sukaramevaitad mithyAropitakalaGkAnAM mahAsattvAnAM sattvAnAm / bhaNitaM ca lajjAM guNoghajananI jananImivAmityantazuddhahRdayAmanuvartamAnAH / tejasvinaH sukhamasUnapi santyajanti satyasthitivyasanino na punaH pratijJAm // 1 // abhihitamaparairmadhyamavayobhiH-rAjAnaH khalvete mastakamadhyena vartinI kurvanti, ki kenApi karI kaNe dhriyate ? karabho vA karaNDake kriyate ? anyathA kimevaMvidhaM pAtramevaM viDambyate ? / abhANi ca taruNanaraiH--nUnamayaM rAjA mUryo ya evavidhaM devAnAmapi / darlabhaM bhogayogyaM ca kalatraM vinAzayati / proktaM ca pauravRddhAbhiH-bhagavan vaizvAnara ! zodhaya sItAma. ammajIvitenApi ciraM jIvata. nijabharturbhAgabhAjanaM bhavatviti / avAdi ca madhyamamahelAbhiH--A mAtaH ! kimanayA mUrtyA evaMvidhaM pApaM kriyate / jalpitamucchakhalataruNIbhiH -halA halAH ? pazyata sItAsadRzI nAnyA nArI rUpavatI, tat kimeSA janApavAdabhItA mriyate? vazcayatyAtmAnaM khAdana-pAnebhyaH, mRtA mRtairapi na dRSTAH / sarvathA svahitamAdaraNIyaM, kiM kariSyati jano bahujalpaH ? / vidyate hi na sa kazcidupAyaH, sarvalokaparituSTikaro yaH // 1 // atrAntare sItAvacanena dattaH samantAdagniH / tadanu ca sItAzokeneva shyaammukhaimeghpttlairiv vyApe paritaH pIyUSapAyipadavI dhUmanivahaiH / pazcAcca vidyaccamatkArairiva kRtAntajihvAkarAlaiAnaze animiSavartma jvalajjvalanajaTilaiAlAkalApaiH / atrAntare samutthito hAhAravaH-'hA ? mandabhAgyA vayaM kva punarapi sarvajJapratimAyA iva zAntanayanAyAstava mukhaM devi ! drakSyAmaH ?' iti pralapituM lagnAH paurajanAH / 'hA vatse ! puNyavikalA vayaM kila vRddhabhAvaM tvatsAhAyyena gamipyAmaH' iti manorathA viphalA abhUvanniti bahuprakAraM pralapituM lagmA aparAjitAdayaH / 'hA mAtamAtaH ! kilAhaM tava yAvajjIvaM vinayaM kariSyAmi, rAvaNamAraNaprayAso niSphala: saJjAtaH' iti saduHkhaM sarAjacakrazcakranda suciraM cakradharo lakSaNakumAraH / kiM bahunA ? tatra prastAve sa ko'pi nAsti yo na taduHkhena duHkhito muktvaikaM vajrakaThorahRdayaM rAmadevamiti / evaM yAvad Akrandanti tAvat kSaNena dRSTA vApI puNyavatpuruSabhavanaparampareva kamalAlayA, kvacinmahArAjasabheva rAjahaMsasamanvitA, kvacid ramyarAmAkaTisthalIva sArasanAditaguNaramaNIyA, kvacid gaganavIthIva vilasanmakarAkIrNA, kvacid mahArAjaseneva yantrarathavirAjitA, kvacit svargapurIva harizobhitA / yAvat kSaNAd dRSTaM padmamekaM Izvarabhavanamiva vilasatpatram , gaganAGgaNamiva sanmakarandarAjitArakavilAsaramaNIya, munivRndamiva vibhramarahitaM, siMhaskandhapRSThamiva vilasatkesaram / dRSTA ca tadupari sukhasamAsInA mandabhAgyAnAM durlabhA sakalajananayanAnandadAyinI lakSmIriva sItA / tatazca 'aho ? zuddhA zuddhA' iti samucca
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3. zIlamAhAtmya varNanAdhikAre rohiNyAkhyAnakam 61 zabdamuccArayadbhiH sAnandaM dattA: samakAlaM janairhastatAlAH 'samuttIrNA sItA tadArUDhA / tato rAmadevo'pi sItAmAgacchantIM saraH zriya miva vilasatkamalAdhyAsitAM visphuraddhAratArapayodharAM nirvarNyamAnanirmalAdharAM samAnanditarAjahaMsAM samAlokya bhaviSyatIyaM tathaiva praNayapAtramityanurAgavazAt zRGgAravAn tathA mAmanucitakarmakAriNaM viziSTajanA upahasiSyantIti savilakSahAsyasahAyaH, kathamiyaM mayA nirdayena zirISakusumasukumArazarIrA kaSTamevaMvidhaM kAriteti sakaruNaH, tathA kadAcinmAmaparAdhakAriNamabhinivezAdavagaNayya kazcijanakAdiH yadi svIkariSyati tatastamupamaryApi grahISyAmIti raudrarasAviSTaH, tathA ata eva kAraNAd yadyasau janakAdiH mayA saha saMgrAmayiSyati tataH khaDgabalenApi taM parAjityAmumaGgIkariSyAmIti vIrarasapravaraH, tathA niSkaruNa ! bhavatu tvayA saha saGgamena dRSTaM mayA tava snenumadhyaM ko mriyamANAnAM mariSyatIti strIjanasulabhamAgrahamavalambya mama prArthayamAnasyApi vacanamavamaMsyata iti sabhayaH, tathA dhik tvAM jIva ! viSayaparavazeyamAtmano vizuddhinimittamevamadhyavasyati tvaM punaradyApyetannimittaM raNAdikaM karoSi kimetasya zyAmalajambAlapUrNazarIrAyA madhye tvayA dRSTa[ m ? iti ] bIbhatsarasa paravazaH, tathA pazya zIlamAhAtmyamasyA yena tatprabhAvAjjvalajjvAlAkalApajaTi[ la ]jvalanAdapyakSatazarIrA nirgatetyadbhutarasAnugataH, tathA dhanyAH puNyavantaste kecana ye evaMvidhaM viSamasvabhAvaM premApahAya pravrajyAM pratipadya zAntamUrttayaH tapaH samAcarantItyabhinavanavarasasaGkIrNatAmanubhavan yAvanna kiJcid jalpati tAvat sarvajanasamakSaM vidhAya zirasi karAJjaliM bhaNitaM sItayA prabho ! tvatprasAdAnmayA'nubhUtaM rAjyasukham, ArUDhA puSpaka vimAnam, pUritAni kautukAni, yat punarIdRzAni vyasanAni tatra na te'parAdho nApyanyasya kasyacit, mamaiva janmAntarajanitasya karmaNo vilasitam sAmprataM bhItA'muto vyasanazatabhImAdbhavacAsAt muJca mAm, pravrajAmi, madIyaM bhavato nikhilanAgarikanara-nArInikarasya ca mithyA duSkRtamiti prazastapariNatirUpaM tadvacaH zrutvA pratyAgatacittaH pUritagalasara NirvigalitAzrulocanaH saMsmRtya tayA saha vilasitaM saMstambhitamUrtirmUcchitaH / yAvat taM cetanAM lambhayanti tAvat sItA'nukUlakarmaparipATyA tatra prastAve pUrvameva samavasRtaH sArvabhUtisUriH / tena ca pravrAjya samarpitA suprabhapravartinyAH / tatra cAsau SaSThA'STamAditapazcaraNazoSitazarIrA paripAlyA''tmAnamiva niSkalaGkaM pravrajyAparyAyaM paryante samyakpratipannaprAyazcittA paJcaparameSThinamaskArasmaraNaparAyaNA pratipadyAnazanaM pravardhamAnaprazamapariNAmA mRtvA prAptA dvAdazakalpapIyUSapAyiprabhupadavImiti / yathA ca zeSaM bibhISaNapRSTatasyAH kalaGkakAraNaM rAma-rAvaNayorvairanimittaM sugrIva-rAmadevayostu pratibandhakAraNaM tat sarvaM rAmadevacaritAd ihaiva vA kiJcid bhaNipyamANanamaskAra phalapratipAdanaparagokathAnakAdavaseyam / // sItAkhyAnakaM samAptam // 14 // pAliputtammi pure kAmiNimaNakamalamahuyarajuvANo / nando nAma nariMdo tivvapayAco diNamaNi vva // 1 // tattha naresarapajjaMtapaurasammANamaMdiraM Asi / caMdo iva samayajuo ghaNAvaho nAma varaseTTI ||2|| viSphuriyakaMtijuttA varacittA taralatA rayA kaMtA / tassa mayalaMchaNassa va nAmeNaM rohiNI bhajjA // 3 // avaraM ca tassa AbAlakAlaparipAliyaM hiyayadaiyaM / majjAra-sAlahINaM juvalaM bhavaNammi saMvasara || 4 || aha annA nisAe saMjAyA seTTiNo maNe ciMtA / uvabhuMjiraM na jujjai jaNassa jaNaNi vva jaNayasirI // 5 // te cciya jiyaMtu bhuvaNekka bhUsaNA mANavA guNagariTThA | je niyavidvattadaviNeNa diti dANaM aNAhANa || 6 || khajjantI parivaddhai kaMDU na uNo kayAi dhaNariddhI / tA daviNajJaNakajje ujjayivvaM supurisehiM ||7|| iya ciMtiUNa pauNIkAUNa kayANagANi bahuyANi / daviNajjaNikkacitto payaMpae paNaiNiM evaM // 8 // sasivayaNi ! majjha gamaNaM hohI detaMtaragmi daciNakae / tumae apamattAe bhavaNaM parirakkhiyavvamiNaM // 9 // avaraM ca suyaNu ! majvAra - sAlahIjuyalamimamaIvapiyaM / saMbhAlejjasu tikkAlameva saMbhAsaNAIhiM // 10 // chaNahariNalaMchaNA malasIlaM ramaNIyaNassa niccaM pi / maMDaNamakittimaM tA pAleyatryaM payatteNa // 11 // to sAlahIe bhavaNaM bhalAviraM paNaiNi viseseNa / majjAraM pi hu niyakarayaleNa aMge parAmusiuM // 12 // 1. 0ttIrNA tIraM tadA raM0 / 2 prazamapari raM0 / idAnIM rohiNyAkhyAnakamArabhyate / taccedam For Private Personal Use Only
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ AkhyAnakamaNikoze sammANiUNa savvANi tANi seTTI pasatthanakkhatte / bharie kayANagANaM vahaNammi tao samArUDho // 13 // tariuM taraMgiNINaM nAhaM raMgaMtalaharisaMdohaM / patto kameNa siMhaladIve etto ya NaMdanivo // 14 // ArUDho jayavAraNakhaMdhe dodhuvvamANasiyacamaro / dhavalAyavattavAriyataraNikarukkerasaMtAvo // 15 // pihuvacchatthalagholaMtathUlamuttAkalAvakayasoho / savvaMgaraiyasiMgArasundaro dariyariudalago // 16 // kuNamANo parihAsaM saddhi raikeliNA viDanareNa / bahukAmasatthasaMkahaparikahaNakvaNiyahiyaeNa ||17|| mayagaMdhalu ddharuNujhuNirabhamaradoghaTTathaTTasaMjutto / khaNakhaNirakaNayanimmiyakhalINayaniyarapariyario // 18 // raNajhaNirakaNayakiMkiNiraharayaNArUDharAyaniyareNa / aNugammato saMto nIhario rAyavADIe / / 19 / / patto ya dhnnaavhsettttidhvlpaasaaybhittibhaaymmi| tabhavaNamattavAraNapariTTiyA naravariMdeNa // 20 // pArUDhapaDhamajovaNamaNoharA tattakaNayagoraMgI / paccasvakAmavaraNi vva virahiyA kAmaeveNa // 21 // diTTA mayaMkavayaNI rohiNiramaNI tao aNaMgeNa / kayakoveNa va bANAvalIhiM so takkhaNe vidvo // 22 // daTTaNa tayaM tavvayaNakamalamavaloyaNekakayacitto / tattheva matakuMjarakI kAuMsamAraddho // 23 // vAraM vAraM AvaliyakhaMdharo ThAi sammuho tIe / pakkhivai ya tavvayaNe niyanayaNe naMdanaranAho // 24 // sA vi hu mahANubhAvA mahAsaI pecchiuM puhaipAlaM / nayaNehiM samayaNehiM pecchaMtamatucchavaMchAe // 25 // gihamattavAraNAo oyariUNaM samaMtharagaIe / annattha gayA tatto naresaro taM apecchanto // 26 // tavirahajalaNajAlAvalIhiM pajjaliyamANaso tatto / kAuM sarIrakAraNacha umaM rAya ulamaNupatto // 27 // tIe virahe sarIre saMjAo mummuraggisamadAho / na lahai khaNaM pi sukkhaM tallovilli karemANo // 28 // mayaNamahAgagahio paravaso savvahA vi sNjaao| pahasai gAyai royai emeva ya so paribhamai // 29 // to maMti-maMDalesara-sAmaMtappabhiipaurajaNaniyaro / avaloiya naranAhaM tadavatthaM AulIhUo // 30 // to teNa vijavAiya-joisiyA ANiyA nriNdpuro| jaMpaMti ya vijA unbhasannivAo imo jAo // 3 // oyarayamajjhayAre kuNaha nariMdaM nivAyaThANammi / pihiUNa duvArAI viheha pacchAyaNapayattaM // 32 // piya u taha''paTTajalaM kuNau tao laMghaNANi naranAho / jaha aireNa vi jAyai niruyasarIro pddykrnno||33|| jaMpati vAiyA puNa gahio rAyA mahAgaheNa jao / royai gAyai pahasai niyai karAlAe diTTIe // 34 // raiDaM mahIe maMDalayamunbhaDaM bhUyanAsaNaM jaMtaM / AlihiUNaM kagavIrakuvumaniyareNa pUeuM // 35 // pRypphl-ptt-knnik-diiviyaapmuhpuuyuvgrnnN| patteyaM ca usarTi kAuMtaha joiNo // 36 // avayAriUNa DajhantaguggulucchaliyadhUmagaMdhammi / maMDalae uvavesiya naranAhaM paramamaMtehiM // 37 // sarasavuDillayaakkhayaparipUriyamuTTivihiyaghAehiM / acchoDiA samANoM paugIhohI na saMdeho // 38 // joisiyA vi hu evaM vayaMti saMtIe samai doso'yaM / gahapUyaNaM ca seyaM bArasidANaM ca supasatthaM // 39 // etthaMtarammi patto raikelI rAyapAyanamaNatthaM / daTTaNa tahAvatthaM naresaraM paNamiuM bhaNai // 40 // kiM deva ! tujjha dukkhaM maha kahasu karomi tassa paDiyAraM / evaM vutto vi na jAva kiMpi jaMpai tao teNa // 41 // nAyaM niuNattaNao rohiNiramaNIe esa naranAho / avahariyamaNo jaha muyai uNha-aidIharumsAse // 42 // to bhaNiyaM nUNaM pahu ! tujjha maNaM kAmiNIe avahariyaM / tA majjha kahamu taM jhatti jeNa ettheva ANemi // 43 // taM nisuNilaM nariMdeNa jaMpiyaM kiha tae imaM nAyaM ? / bhaNiyaM ca teNa tuha deva ! dittttisviyaardsnno||44|| vaMkamaNiyANi katto katto addhacchipecchiyAiM ca / UsasiyaM pi muNijjai chaillajaNasaMkule gAme // 45 // soUNa tayaM to bhaNai naravaI hiyayanivvisesassa / tujjha kahijjai savvaM pi gujjhameyaM jao bhaNiyaM // 46 // jaNaNIe jaNayassa va bhaiNIe bhAuNo vi bhajjAe / avi hoja akahaNIyaM na u suhiNo nehasArassa // 47 // 1. paarNbhpddhm020|
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3. zolamAhAtmyavarNanAdhikAre rohiNyAkhyAnakam jaha rohiNIe hariyaM majjha maNaM tayaNu bhaNai raikelI / rattA va virattA va tti tIe ki lakviyaM hiyayaM ? // 18 // jao bhaNiyaM calaha taheva viyaMbhai mahuraM Alavai bhaMjae aMgaM / kesakalAvaM vihuNai pulaijjai Dasai aharaM ca // 49 / / toDei aMgalIo taheva payaDei nAbhikamalaM ca / saviyAra-saharisupphullaloyaNA vihasirI niyai / // 50 // pIDai niyathaNahAraM parisiDhiliyabaMdhaNaM phusai nIviM / cuMvei DiMbhavayaNaM vammahasarasalliyA mahilA // 51 // jeNa samaM saMbaMdho giNhai nAmaM puNo puNo tamsa / pUei tassa mittaM jAyai evaMvihA rattA / / 52 / / jattha na ujjaggirao jattha na IsAvisUraNaM mANo / sambhAvacADuyaM jattha natthi neho tahiM nasthi // 53 / / aviyaMbhiya-nIsasiyaM aliyapamuttaM ca sIsadukkhaM ca / niddAlasa vva vayaNaM virattabhAvANa jubaINaM // 54 // to naravaiNA bhaNiyaM na viyAro lakkhio mae tIe / teNuttaM lajjAe vi aviyArA huMti mahilAo // 55 // avaraM ca tujjha dese uppajjai jamiha suMdaraM rayaNaM / taM hoi tujjha aMteurammi tA khivasu taM ramaNi // 56 // to bhaNai mahInAho evaM pi karemi kiMtu lajjemi / purao paurajaNANaM tA kiM pi nihAlamu uvAyaM // 57|| bhaNaha tao raikelI tIe paI deva ! dUradesamsa / pAhuNao saMjAo gammau tA tattha vi nisAe // 5 // laddho baro uvAo mitta ! tae iya pasaMsiUNa tayaM / teNa saha saMkahAhiM diNasesaM gamai dukkheNa // 59 // tatto ghoraMdhAre jAe raikeliNA samaM rAyA / aMdhArapaDayapAvaraNajAyaaddessaruvo y||60|| krkliyriuviyaarnnruhirchddaarunnkraalkrvaalo| vaMcitta aMgarakkhAipariyaNaM jhatti nIhario // 61 / / patto ya tIe maMdiraduvAradesammi tayaNu sAsaMko / saNiyaM saNiyaM coru vva pavisae tIe bhavaNammi // 62 / / to pavisaMtaM daTTaNa naravaI takaro tti kaliUNa | majjAro kaMdeuM pAraddho garuyasadeNaM // 63 // souM majjArasaraM saMbhaMtA sAlahI niyai jAva / to tIe imo nAo naMdanariMdo na coru tti // 6 // eyamsa ihA''gamaNaM na suMdaraM jamiha esa saasNko| na hu takkarattameyassa ghaDai tA hohihI jAro // 65 // na hu jujjai iyarassa vi AgamaNaM egayassa parabhavaNe / rayaNIe kiM puNo erisamsa ? tA suMdaraM na imaM // 66 // kiM hakAmi iyANiM pi ? ahava kiM kuNai ? tAva pecchAmi / jai maha jaNaNIsIlaM khaMDissai to nivArissaM // 6 // iya citiuNa mogeNa saMTiyA sAla hI aha nariMdaM / daT TUNa rohiNI tayaNu erisaM ciMtiuM laggA // 6 // nUNaM naMdanariMdo samei maha sIlakhaMDaNanimittaM / tA ihi kaha sIlaM pAleyavvaM ? na yANAmi // 69 // iya evaM citaMtIe tIe gaMtUNa naMdanaranAho / sAsaMkaM uvaviTTo rohiNipallaMkapajjaMte // 7 // to rohiNI samuTThiya jhaDa ti mahimaMDalammi uvaviTTA / bhaNiyA naMdanariMdeNa mahurasaddeNa sA evaM // 7 // hariNacchi ! hariyahiyao tumae haM tuha sayAsamallINo / ahavA vi mayaNataviyassa majjha saraNaM tumaM ceva / / 72 // taM puNa samuTTiNaM uvaviTThA niTTare mahIvaTTe / tA na hu jujjai evaM patte iyare vi pAhuNae / // 73 // kiM puNa sayameva samAgayammi rAe'Nurattacittammi / jujjai gauravakaraNaM AsaNa-saMbhAsagAIhiM // 4 // tA kAUNa pasAyaM suMdari ! Aruhamu ettha pallaMke / nivvavasu mamaM mayaNamgitAviyaM saMgamajaleNa // 7 // soUNa tayaM vajjarai rohiNI rAya ! tumha sarisANa / eyArisaM na jujjai uttamavaMsappasUyANa // 76 // avarassa vi anayaparassa sAmi ! sikkhaM sayA tumaM desi / tujjha puNo ko dAhI sikkhamenIiM kuNaMtassa ? ||77|| jai naravaI vi mellai majjAyaM sAhunIiniuNo vi / tA eyArisakanjujjayANamiyarANa ko doso ? ||78|| uktaM ca yuktamunmuktakaNTena bane hA heti roditum / vidvAnapi jano yatra mArgamutsRtya gacchati // 79 // avaraM ca asesassa vi jaNassa jaNo vva hoi naranAho / tA citiuM na jujaha kiM puNa eyArisaM vottaM ? |8|| 1. yavvaM payatteNaM -20 / 2. manIyaM -20 /
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ 64 AkhyAnakamaNikoze bahupUya-asui-basa-maMsa-ruhiraparipUriyANa mahilANa / kajje kiM kuNasi nariMda ! asarisaM niyakulakalaMka ? // 8 // hohI suhamaitucchaM ayaso puNa tihuyaNammi vitthrihii| jaha ajja vi nimuNijjai sIyAharaNe dasAsamsa ||2|| . avaraM ca taraMgiNijalataraMgacaMcalatarammi tArunne / paDupavaNapahayapoiNijalalavacavalammi piyapemme // 83 // navajalayapaDalavilasirataDillayAtaralajIviyavvammi / eyArisaM na jujjai nariMda ! kAuM supurisANa // 84 // rAgajjhavasAeNaM thevamsa vi viraiyassa kammassa / jAyai garuyavivAgo nariMda ! narayammi jIvANaM // 85 / / ihaI pi hu jaM kaha vi hu kIrai asamaMjasaM kulINeNa | taM tamsa Dahai hiyayaM jamhA eyArisaM bhaNiyaM // 86 // kIrati jAI jovvaNamaeNa abiyAriUNa kujaaii| vayapariNAme bhariyAI tAI hiyae khaDakati // 7 // tA savvA vi erisaakacitaM pi deva ! pariharasu / khaNadiTTa-naTTarUve asArasaMsArapariNAme // 8 // saMjAyacorasaMko puNo puNo gurusareNa mjjaaro| akkaMdA to sA vi hu sAlahiyA jaMpae evaM // 89 // kimAkrandasi mArjAra ? nando rAjA na taskaraH / amRte viSamutpannaM yato rakSA bhayaM tataH // 10 // soUNa rohiNIe subhAsiyaM sAlahIsiloyaM ca / saMvegaaMsujalabhariyaloyaNo ciMtae rAyA // 9 // peccha jahA eyANaM amuNiyatattANa erisviveo| maha puNa muNiyasuyassa vi cariyaM eyArisaM pAvaM // 92 // ahaha ! mahApAvo haM jaM asarisasuddhasIlakaliyAe / kAumakavamimIe samAgao gihamamajjAo // 93 // esA varaM varAI sAlahiyA naahmhmprinnaamo| jA erisaM viyANai kajjA-'kajjAiM jIvANaM // 14 // iya ciMtiUNa sahasA samuTTio rohiNIe kmkmlN| mahimiliyabhAlabaTTho paNamai romaMcio rAyA // 95 / / pabhaNai ya mahAmohaMdhayArakUvammi nivaDio ayaM / niyavayaNavarattAe tae susIle ! samuddhario // 16 // jovvaNamayamatteNaM duvvayaNaM kiM pi jaM mae bhaNiyaM / taM maha mahApasAyaM kAUNaM khamasu satvaM pi // 9 // iya khAmiUNa rAyA namiuM payapaMkayaM puNo tIe / raikeliNA sameo saMpatto niyayabhavaNammi // 28 // paribhAvito saMvegasAravayaNANi tIe hiyayammi / AsAiUNa nidaM suhaM pabuddho pabhAyammi // 99 // tatto ya rohiNIe sIlAiguNehi raMjio raayaa| raikeliNA samANaM tIe mAhappajaNaNatthaM // 10 // kuNai pavaMcaM jaha kira bho bho sAmaMta-maMtiNo ! ajja / rayaNIe paccakkhaM kA vi hu maM devayA bhaNai // 10 // bho bho nariMda ! nimuNasu rogAo imAo muccase sigdhaM / rohiNimahAsaIe abhimaMtiyasalilapANeNa // 102 // . tehuttaM jANAmo deva, tayaM rohiNiM jaNapasiddhaM / seTTidhaNAvahabhajjaM sIlAlaMkAraramaNIyaM // 103 / / to te bhaNaMti savve pesijjau tIe ANaNanimittaM / suMdarimahalliyamimaM kallANe ko viroho ? ti // 104 // tatto ya saparivArA pesaviyA suMdarI nariMdeNa / pattAe tIe gehe saviNayapaNayaM samANIyA // 10 // kosaMbhavatthaviraiyanIraMgI IsidissamuhakamalA / saMjhANurAyachAiyasasiviMbA gayaNalacchi vva // 106 // abbhuTTiyA narideNa maMti-sAmaMta-muhaDasaMkinnaM / rAyatthANaM sayalaM pi kimavi vimhAvayaMteNa // 107 // vajiMdanIla-maragaya-muttAhala-paumarAyajaDiyammi / siMhAsaNe nivesiya salAhiyA paurapaccakkhaM // 10 // nissesamahilatilae ! niruvamasaddhammakammasuhanilae ! / muttAhalahArujalasIlalayArohavaramalae ! // 109 // tumhArisANa sIlappabhAvao diNayaro kuNai divasaM / varisaMti jalaharA vi hu hArAvalivimaladhArAhiM // 110 // rogAvaNayaNakajje majjha tumaM devayAe uvaiTTA / tA maM tumaM mahAsai ! pAyasu salilaM sahattheNa // 111 // to tIe tahA vihie jAo niruo nivo paDusarIro / tatto kayasammANA aNugammaMtI nariMdeNa // 112 // baMdiyaNapaDhijjaMtI gijaMtI nayararamaNiniyareNa / salahijjaMtI puratheriyAhi pattA niyayagehaM // 113 // naMdanariMdAIo paurajaNo paNamiuM paDiniyatto / etto ya tIe bhattA viDhattabahuvittasaMjutto // 114 // saMpatto tariUNaM mayarakarAlaM taraMgiNInAhaM / soUNa tIe cariyaM pamoyaparipUrio tayaNu // 115|| jAyAhiyANurAo ramai tao taM maNunnabhogehiM / kAlakkameNa jAo dhaNasAro nAma tIe muo||116|| Jain Education Interational
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3. zIlamAhAtmyavarNanAdhikAre subhadrAkhyAnakam aha annayA ya daTTaNa garuyaveraggakAraNaM kiM pi / sA sAhuNIsayAse pavvaiyA vihiyatava-caraNA / / 117 / / mariUNa samuppannA vimANavAsammi amararUveNa / tatto cuyA samANI kameNa pAvihiha siddhimuhaM // 11 // rohiNyAkhyAnakaM samAptam // 15 // idAnIM manoramAkhyAnakasyAvasaraH, tacca namaskAraphalavarNane sudarzanAkhyAnake bhaNipyata iti kramAgataM subhadrAkhyAnakamArabhyate / taJcadam aMgAjaNavayacUDAmaNi bva pAyAraparigayA Asi / caMpA nAmeNa purI sirIe siMgArageha vva // 1 // tattha'sthi vijiyasattU jiyasattU naravaI nayanariMdo / jiNasAsaNANuratto jiNadatto nAma seTTI vi // 2 // tassa'sthi pavaraduhiyA duhiyANa duhANa dalaNadullaliyA / laliyakara-caraNakamalA kamalAlaMkiyataNulayA ya // 3 // sacchAsayA mubhaddA nAmeNa maNunnasIlakulabhavaNaM / jiNacalaNakamalasevAparAyaNA rAyahaMsi vva // 4 // sA annayA kayAI kIlaMtI niyagihammi sacchaMdaM / diTThA taccanniyabhattaseTTisuyabuddhadAseNa // 5 // taM daTa TraNa vicitaha taccanniyasAvao niyayacitte / eyAe aho ! ruvaM mohai bhuvaNattayajaNaM pi // 6 // tA kiM esA pAyAlakannayA ? paNaiNI aha bhavassa ? / kiM vA vammahadaiyA ? uAhu amaraMgaNA kA vi? // 7 // evaM viciMtayaMto viddho vammahasareNa hiyayammi / tavvaraNatthaM pesai niyapurise niyagihe gaMtuM // 8 // kAuMjiNadatto vi hu paDivattiM tANa pucchae kajaM / siTuM ca tehiM savvaM bhaNiyaM to seTTiNA evaM // 2 // tammi kula-rUva-jovvaNa-lAvannAI samaggama vi asthi / hoja paramavaradhammattaNeNa neho na eyANa // 10 // avaropparaM pi kalaho hohI sayadhammasaMthaveNa sayA / tA niyadhUyaM na hu demi tehiM to buddhadAsassa / / 11 / / gaMtaM gihammi kahiyaM taM souM so vi ciMtae hiyae / mAyAe sAvayattaM sikkhemi ahaM imIe kae // 12 // sAhusamIve gaMtuM tayaNu imo paNamiUNimaM bhaNai / maha kahaha niyayadhammaM bhayavaM ! bhavabhamaNabhIyassa / / 13 / / to sAhahiM samaggo kahio jiNanAhadesio dhammo / so vi tayaM paDivajaha bhavohabhIo vva kavaDeNaM // 14 // tassANudiNaM jiganAhadhammasavaNeNa bhAviyamaNassa / sammaM ciya pariNamio maNammi jiNadesio dhammo // 15 // to vaMdiu muNiMde pabhaNai bhayavaM ! suNeha maha vayaNaM / paDivanno jiNadhammo Asi mae kannayAkajje // 16 // ihi so cciya dhammo pariNamio majjha suddhabhAveNa / sambhAvo saMjAo kavaDaM ciya puvvapunnehiM // 17 // tA annaM pi hu bhayavaM ! kaheha to muNivarehiM savvaM pi / bArasavihe vi sAvayadhamme samma sa sikkhavio // 18 // jAo visiTThasaDDo gADhaM jiNasAsaNammi aNuratto / jiNapUyaNa-guruvaMdaNa-sajjhAya-jjhANaujjutto / / 19 / / evaMvihasAvayaguNasaMpanno jAva tA sayaM ceva / dinnA jiNadatteNaM niyadhUyA buddhadAsamsa / / 20 / / mahaIe vibhUIe pariNIyA teNa hiTTahiyaeNa / to uvabhuMjai eso visayasuhaM tIe saMjutto // 21 // aha annayA kayAI bhaNio jAmAueNa jiNadatto / mokalasu niyaM dhUyaM nemi jahA niyayagehammi // 22 // to jaMpai jiNadatto tattha gayAe imAe tuha sayaNA / dAhissaMti kalaMka vippaDivattIe dhammamsa // 23 // to Aha buddhadAso imIe bhinnaM gihaM karissAmi / to jiNadatteNa suyA sammANeUNa paTTaviyA // 24 // nIyA ya niyayabhavaNammi teNa navanahanibharamaNeNa / dinnaM bhinnaM bhavaNaM tIe tao buddhadAseNa // 25 // tayaNu subhaddAbhavaNe muNiNo niccaM pi bhatta-pANaTTA / pavisaMti vahaMti puNo paosamiyarANi tIe tao // 26 // akkhaMti buddhadAsamsa bhAujAyA iyANi miliUNa / tuha daiyA dussIlA ciTThai jamhA jaIhiM samaM // 27 // nisuNittu tao niyakannakaDuyavayaNANi bhaNiumADhatto / mA erisaM payaMpaha saMbhavai na eyameIe // 28|| avi nahayalAo nivaDai raviraharayaNaM kahaM pi divvavasA / taha vi subhaddA sIlamsa khaMDaNaM kuNai na kayA vi // 29 // avi uppajjA gayaNaMgaNammi viysNtkmlvnnsNddN| taha vi subhaddA sIlamsa khaMDaNaM kuNaina kayA vi // 30 // avi kahavi jae jAyai putto vaMjhAe vihiniogeNa / taha vi subhaddA sIlamsa khaMDaNaM kuNai na kayA vi // 31 //
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ 66 AkhyAnakamaNikoze 1 avi kavi uvari vacca vasuhA gayaNaM pi jAi pAyAlaM / taha vi subhaddA sIlamsa khaMDaNaM kuNai na kayA vi ||32|| tatto vilakkhavaNANi tANi jAyANi vihiyamANANi / aha annayA subhaddA bhavaNammi samAgao sAhU ||33|| nippasikammasarIro dukkara ekallapaDimapaDivanno / diTTaM tIe paviTTaM tannayaNa aNutaNakaNuyaM ||34|| citai ya jahA eso nippaDikammo muNI mahAsatto / mA viNasau tA eyamsa nayaNameeNa kaguNa // 35 // iya citiuM subhaddAe jhatti lahuyattayAe sAhumsa / ditIe tIe bhiksvaM kaNuyaM jIhAe saMgahi ||36|| tatto ya subhaddAbhAruDarasiMdUraviraio tilao / saMkato sAhuniDAlamaMDale dohiM vi na nAo ||37|| daddaNa sAhubhAle tilayaM uvaladdhachalapavesAo / tIe naNaMdA sAsu-bhAujjAyAo miliyAo ||38|| akkhati buddhadAsamsa peccha niyamAriyAsusIlattaM / sevaDayaniDAlammiMpecchiya tilayamsa paDibiMbaM // 39 // to jAva vuddhadAso joya tA taM tahaTTiyaM daTTaM / saMjAyapaccao so jhatti viratto kalattammi ||40|| tannAUNa subhaddAe ciMtiyaM peccha kerisaM jAyaM ? / jAyaM majjha kalaMkaM muNiNo vi mahANubhAvassa // 41 // visayamahAcisamohiyamaNANa gihavAsabaMdhabaddhANa | jAyaMti kalaMkAI jiyANa jaM taM kimacchariyaM ? // 42 // IsA visAya-maya-moha- mANamahiyANa nihayavRddhINa / jAyaMti kalaMkAI jiyANa jaM taM kimacchariyaM ? // 43 // jaM majjha visayalAlasamaNAe gihavAsamahivasaMtIe / jAo esa kalaMko maNayaM pi na me imaM dukkhaM ||44 || jaM puNamayaMkamaNinimmalassa jiNasAsaNassa mAlinaM / maha kajje saMjAyaM taM drumai mANase majjha ||15|| tAja jiNiMdasA saNa mAlinnaM no kahaM pi avaNemi / to majjha maNasamAhI na hojja maraNe vi niyameNa || 46 || iya citiUNa atthamiya diNayare bhavaNajiNavariMdrANa / raiuM pakiTTapUyaM pamajjiUNaM mahIvIDhaM // 47 // subhaddA giues mahApainnaM na jAva mAlinnaM / avaNemi pacayaNAo na tAva pAremi utsagaM // 48 // jo jiNasAsaNabhatto so amaro hou majjha paccakkho / aha na vi hohI to me kAussagge vi sannAso ||49 // iya jA kAussaggeNa saMThiyA sA khaNaMtaraM tAva / ujjayaMto bhavaNaM samAgao suravaro eko // 50 // calacacalakuMDaladharo nimmalagholaMtamuttiyakalAvo / varamauDa-kaDaya- ke Ura-kaMkaNAbharaNadiptI // 51 // diTTo ya subhaddAe to bhaNiyA teNa sAcie ! kahasu / kiM saMbhario ahayaM ? bhagai subhaddA tao evaM // 52 // jiNasAsaNamA linnaM avaNehi tao ya harisio amaro / jaMpai suMdari ! ihi kheyaM maNayaM pi mA kusu || 53 || saMpai purIe cauro pihiUNaM goure ahiTTissaM / taM mottuM na hu anno hohI ughADaNasamattho // 54 // gaNagaNammi ThAuM bhaNissaM jA mahAsaI kA vi / sA ugghADau cAlaNikayasalileNaM duvArAI || 55 || umghADissasi taM ceva tAiM iya jaMpiuM tao tiyaso / soyAmaNipuMjo iva jhaDa tti asaNahuA || 56|| tayaNantaraM subhaddA ussagaM pauriUNa hiTTamaNA / nibhgamai nisaM jAe pabhAyasamae purIloo // 57 // ughADar3a jAva samugghaDanti tA kaha vi no kavADAI | phoDatassa viphuTTeti na uNa vajjaM va loyassa // 58 // tA sahasA ucchalio rauddahAhAravo purajaNassa | Arasai ekakAlaM cauppayANaM samUho vi // 59 // tArisa nAUNa naravaI tayaNu AulIhUo / ciMtai eyaM naNu divvacilasiyaM kiM pi saMbhavihI || 60 // tatto ya puipAlo parihittA ullasADayaM seyaM / dhUvakaDacchuyahattho houM paurehiM pariyario // 61 // vinnava viNayaputrvaM vihiyapaNAmo sukomlgiraahiN| kAuM mahApasAyaM niguNau vitrattiyaM majjha // 62 // devarasa dANavarasa va bhUyasya va kinnarassa kassa vi ya / jassa mae avaraddhaM khamau samabhgaM pi so majjha // 63 // tatto gayaNe ThAUNa te amareNa bhaNiyameyaM bho ! / jA kA vi iha puroe mahAsaittaM samubvahai ||64|| sA ramaNI cAlaNiyApakkhittajaleNa tinni vArAo / acchoDiuM kavADe ughADau nivviyappaM ti // 65 // taM niNiUNa ahamahamigAe savvAo purapuraMdhIo / rAyA- 'macca mahAyaNabhajjAbahuyAo vahuyAo || 66 || 1. asuro raM0 / 2. pAriuM pahihaM0 raM0 / For Private Personal Use Only
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3. zIlamAhAtmyavarNanAdhikAre subhadrAkhyAnakam kayanhANa-maMgalAo mahAsaIgavvamuvvatIo / cAlaNijalapakkhivaNe vigguttAo samagAo ||6|| vigguttAo jA savvanayarinArIo rAyapajjantaM / tAva subhaddA sAsuyapabhiINa puro bhai evaM || 68 || aNujANa aMba ! mamaM ahamavi evaM jahA parikkhemi / hasiUNa tao saJvAo tAo evaM payaMpati // 69 // jANakavADA kae vigguttAo mahAsaIo vi / ugvADasi tANi tumaM nUNaM jA samaNaparibhuttA ||20|| tANanivAraMtINa visaMgahiyA tIe cAlaNI pavarA / tIe jalaM pakkhitaM parigala na biMdumittaM pi / / 72 / / jAyANi kaNikyaNANi tANi savvANi to subhaddA vi / niyakarayalakayacAliNisalilA caliyA nivasayAse ||72 || bhRvAlI vi subhaddaM daTTa, karakaliyacAliNIsalilaM / abhuTTio sapauro saMcalio sammu hotIe || 73 || dharaviluliyasirakamalo paNamittu mahAsaI caraNakamalaM / pabhaNai mAi ! mahAsai ! mahApasAyaM kareUNa ||74 || ugvADe kavADe purIpaolINa tA subhaddA vi / putrvaduvAraM pattA aNugammaMtI nariMde || 15 || etthaMtare mahAsaikoLe uyaakkhittamANasA gayaNe / saMpattA sura- kinnara - cijjAhara-asurasaMghAya ||76 || tayaNaMtaraM subhadrAe tinnivArAo cAlaNijalega / acchoDie kavADe kAUNaM jiNanamokkAraM // 77 || uDie kavADe jhati cikAragahiranigdhose / ucchalie jayasade saddhi suraduMduhisareNa || 78 || mukkAya kusumabuTTI surehiM parimalabhamaMtabhamaraulA / jayau subhaddAsIlaM ti jaMpiDaM tIe sirauvare // 79 // to bhai puipAlo dhannA si tumaM mahAsaItilae / jIe sIleNevaM amarA vi kuNaMti sannijjhaM // 80 // taM jayau jae sIlaM jassa pabhAveNa tava taraNI vi / varisa ya niyayasamayammi jalaharo amayadhArAhiM // 81 // tayataraM subhaddA bhUvaipajcaMtapaurapariyariyA / gaMtUNa samugghADai dAhiNa pacchimapaolIo // 82 // tatto uttaradAraM jaleNa abhisiMciuM bhaNai evaM / ugghADau sA eyaM jA vahai mahAsaIgavyaM // 83 // ajja vi caMpAnayarIe sA taha cetra ciTTa paolI / tayaNu subhaddA jiNanAhamaMdiraM pada samuccaliyA // 84 // salahijjetI suravaragaNehiM vijjAharehiM thuvaMtI / baMdIhi paDhijjaMtI gijjUMtI amararamaNIhiM // 85 // paNamijjaMtI nAyarajaNehiM jiNapacayaNaM pabhAvaMtI / jiNamaMdirammi pattA zruNiUNa jiNesaraM tattha || 86 // tatto gaMtuM vasahIe sAhuNo baMdiUNa bhattIe / saMcaliyA niyabhavaNe dharaNiyale niyiniyanayaNA ||8| naccira vilAsiNIsuM parivajjiragahiratUraniyaresuM / gijvaMtacaccarIsuM saMpattA niyayabhavaNammi ||88 || to paNamiUNa rAyA tagguNaraMjiyamaNo gao sahiM / sIleNa subhaddAe daio vi aIca aNurato // 89 // iya sA sIlapahAvA salAhaNijjA sayANa loyANa ! bhottUNa visayasokkhaM uvavannA tiyasalommi // 90 // // subhadrAkhyAnakaM samAptam // 16 // jaha sIlarayaNameyAhiM pAliyaM jAyamubhayaloyahiyaM / taha annassa vi jAya tamhA paripAliyavvamiNaM // 1 // duSTApakAri madanAri malApahAri sadvAri tIkSNataravAri maghAribhede / dharmopakAri guNadhAri vipattivAri, saMsArijIvavisarAH ! paripAta zIlam // 1 // iti zrImadAdeva sUriviracitavRttAvAkhyAnakamaNikoze zIlamAhAtmyaprakhyApano nAma tRtIyo'dhikAraH samAptaH ||3|| For Private Personal Use Only 67
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 4. tapomAhAtmyavarNanAdhikAraH ] vyAkhyAtaM zIlam / adhunA kramaprAptaM tapo vyAkhyAyata iti tat pratipAdayannAha - jahasati tavaM kujA suhajaNaNaM sayalakammaniddalaNaM / vIra-visallA-saurI - vIramaI- ruppiNi - mahu vva // || vyAkhyA- 'yathAzakti' zaktyanatikrameNa 'tapaH' anazanAdi 'kuryAd' vidadhyAt 'sukhajanaka' zarmakArakaM 'sakala karma nirdalana ' samastakarmavinAzakam / dRSTAntAnAha - vIrazca caramatIrthAdhipatiH vizalyA ca-- droNarAjaputrikA zaurizdha-vasudevaH vIramatizca davadantijIvaH prAgbhave mammaNarAjapatnI rukmiNI ca - vAsudevakalatraM mavuzca - rukmiNIputraH pradyumnapUrvabhavajIvaH te vIra - vizalyA-zauri-vIramatirukmiNI-madhavaH tadvad ityakSarArthaH || 9 || bhAvArthastvAkhyAnakagamyaH / tAni cAmUni / tatrApi kramaprAptaM vIrAkhyAnakamAkhyAyate / tacca yathA- zrImanmahAvIro nandivardhanAya samastamapi rAjyaM samarpya pravrajyAM pratipadya paJcasamitisamitastriguptiguptaH samatRNa - maNi-lenDukAJcanaH paJcamahAvratagurubhAradhurAdharaNadhaureyo'STAdazazIlAGgasahasrAlaGkRtavigraho nimsaGgavihAreNa viharamANaH anukUla-pratikUlAn divyAdInupasargAn kSudAdiparISahAMzcAvyathitamanA adhisahamAnaH SaSThA'STamAdi yAvat SaNmAsAntaM vicitraM tapaH kRtavAn / tadanu ca zukladhyAnAnalena nirdahya niHzeSaM karmakAntAraM mokSaM karma ( 1 ) prAptavAn / tathA sarvaM grAmacintakapramukhaM saptAviMzatipramANabhavasambaddhaM [ caritaM ] mUlAvazyakavIracaritAdava seyamiti // // saGi kSaptataraM vIracaritAkhyAnakaM samAptam // 17 // idAnIM visallAkhyAnakamArabhyate / tazcedam videhe puMDarigaNita DiMDIrapaMDupAsAyA / jiNa ca kiriddhijuttA paribhavai puriM surANaM pi // 1 // ramaNIyaNANaMdo rAyA tattha'tthi tihuyaNANaMdo / sohaggajayapaDAyA'NaMgasarA tassa varadhUyA // 2 // diTTA ya punnavasuNA bhicceNaM tassa cetra naravaiNo / savvAlaM kiyadehA atthANe jaNayapAsamma ||3|| to tIe dhavalaloyaNasarasalliyamANaseNa sahasa tti / ovaDiya bhaDasamakkhaM bhuyadaMDe hiM samukkhittA ||4|| etthaMtarammi suhaDA paDibhaDa uDDamarasamarasoMDIrA / karavAla - kuMta - moggara-musuMDhi uDDAmarakaramgA ||5|| AbaddhabhiuDibhAsurabhAlayalA nahayaleNa uppaiuM / daTTa, palAyamANaM hakkittu haDheNa ohaDio ||6|| ummukapikako vAhuDio muhaDasammuho so u / bhAmiyakarAlakaravAlamaMDalo sIdhariyapharo ||7|| annonnaM saMjAo mahAhavo mukkahakka huMkAro / avaropparariupaharaNasaMghaT duTTaMtajalaNakaNo // 8 // jANittu sattusenaM dujjeyaM saMbharei pannattiM / tIe samappiya bAlaM palAiuM so kahiM pi gao ||9|| pannattIe pIcarapaoharI bAliyA arannami / khittA varAha - ruru - rojjhajaNiyaghorAravaraude // 10 // suhaDehiM tao kaMdara-karAla-giri - sihara sariya- dharaNIsu / niuNaM nirikkhamANehiM bAliyA kaha vina hu diTTA // 11 // AgaMtU to rAyapAyapurao kahaMti te nAha ! / jala-thala nahayalamajjhe nirUviyA kaha vina hu diTTA ||12|| taM nisuni nariMdo akaMdai soyasalliyasarIro / hA vacche ! tuha virahe nayaraM narayaM visesei // 13 // aha sA aNaMgasaravAliyA vi niyasayaNavirahiyA ranne / royai royAvaMtI kaluNasareNaM pazugaNaM pa || 14 || hA tAya ! tAya ! tAyasu AgaMtUNaM mahADaImajjhe / taM pi hu maM maMbhIsasu niyaduhiyAvacchale ! mAe ! ||15|| hA bhAya ! bhAya ! bhIyaM bhaiNiM bhayabheravammi rannammi / rakkha ruru - sIha-saMbara saddUlAvarama ||16|| saMbhariUNaM sayaNe puNo puNo vilaviDaM vicitei / iha majjha aNAhAe saraNaM tA hou jiNanAho // 17 // aNavarayabhavaparaMparasamuvajjiyaduriyarAsiniddalaNaM / tA kiM pi ahamiheva ya karemi ghoraM tavaccaraNaM // 18 // For Private Personal Use Only
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4. tapomAhAtmyavarNanAdhikAre zauryAkhyAnakam iya ciMtiUNa niyamai hatthasayAo pareNa paribhamaNaM / tamsanbhaMtaranivaDiyaphala-mUlehiM kayAhArA // 19 // iya nivveyapahANaM saMveyaguNeNa saMgayaM garuyaM / kuNai tavaM suddhamaNA vittIsaMkhevarUvamiNaM // 20 // evaMvihatibvataveNa vAsasahasattayaM gameUNa / kayabhattapariccAyA pariyattetI namokAraM // 21 // etthaMtarammi sodAsakheyaro merusiharajiNanAhe / vaMditta to niyatto samAgao tammi uddese // 22 // tammi samayammi sAmalakarAlajamarAyabAhudaMDeNa / aighorakAlarattIramaNIsiraveNidaMDeNa // 23 // vihimuttahAranimmiyamahimaMDalagurupamANadaMDeNa / pecchai gasijjamANaM vAlaM ayagarabhuyaMgeNaM // 24 // taM picchiUNa ucchaliyakovaAbaddhabhiuDibhAsurio / AyaDDiyakaravAlo dArai jA ayagaraM tAva / / 25 / / karuNArasabharamaMtharagirAe bAlAe vArio khayaro / tavasosiyassa gayajIviyassa athirassa ruvassa // 26 // bahudivasachuhAparipIDieNa pattamsa[5]sAradehassa / urageNaM majjha kae imiNA kiM mArieNaM ti // 27 // kahiyavaM maha piuNo tuha kannA aNasaNaTTiyA'ranne / akkhaMDiyasIlaguNA giliyA urageNa suddhamaNA // 28 // gaMtuM ranno khayareNa sAhio tIe vaiyaro samyo / rAyA vi kattha kattha ? tti jaMpiro tattha saMpatto // 29 // annattha kahiM giliUNa bAliyaM ayagaro gao tAva / rAyA vi soyasalliyahiyao tatto paDiniyatto // 30 // bAlA mariuM devI saMjAyA paDhamadevalogammi / vihiyatavo punnavasU vi tazvimANe muro jAo // 31 // tatto cuyA samANA kougamaMgalapure samuppannA / siridoNamaharanno suyA visalla tti nAmeNa // 32 // putvabhavacinnadukkaratavacaraNapabhAvaladdhamahimAe / tammajaNasalileNa vi dese rogA paNassaMti // 33 // ||visllaakhyaankN samAptam // 18 // idAnIM zauryAkhyAnakamArabhyate / taccedam magahAmahImahelAlIlAkamalammi sAligAmammi / goyamagotto vippo ruiraMgo'NaMgarUvo vi // 1 // tappaNaiNIe gabhAgayammi puttammi chaTTamAsammi / paMcattaM saMpatto jaNao jaNaNI vi jAyammi // 2 // asubhodaeNa saddhiM viddhiM so jAi savvajaNaveso / tappiikayANugamaNa vva niggayA sayaladhaNariddhI // 3 // jAo ya aTTavariso kharakhurapuDasarisacaraNanahaniyaro / karahakamasarisacaraNo khaMjo aisaralajaMghajuo // 4 // nimsariyanAbhisuMdo kaThoraaigaruyajadarapiTharo ya / nimmaMsapayaDakIkasavacchayalo visamabhuyajuyalo // 5 // laMbaMtavisamaoTTo khosaladasaNo'tivaMkavayaNo u / aicibiDavaMkaghoNo taha cipiDappharalanayaNajao // 6 // Tapparakanno caukoNamuMDao kavilaviralalahukeso / duggaMdho dhUmasihAsAmalagatto khalaMtasaro // 7 // kuhiyamuhagaliyalAlAvilittavacchayalalamgamacchIhiM / bhakkhijaMto bhikkhaM parinbhamaMto mahIvIDhe // 8 // aha saMpatto magahApurammi maaulypaasmlliinno| tassa pariNAvaNatthaM mAulaeNaM sadhyAo // 9 // satta vi ya paNiyAo bhaNati maraNe vi na ya imaM amhe / pariNemo avarA vihu thIo thukkaMti taM daTTa // 10 // tatto duraMtadohaggadukkhadRmiyamaNo sa gaMtUNa / vebhAraselasiharaM ArUDho jAva maraNatthaM // 11 // tA diTTho egeNaM tavamsiNA desaNAe paDibuddho / pavvAviUNa vihiyaM nAma se naMdiseNo tti // 12 // samahinjiyaekkArasaaMgo saMgahiyasayalamuttattho / saMjAo gIyattho viharai samasattu-mittagaNo // 13 // chaTTa-'TTama-dasama-duvAlasehiM mAsa-'ddhamAsakhamaNehiM / kaNagAvali-rayaNAvalitavehiM parisosiyasarIro // 14 // amamo visuddhaleso uvasamga-parIsahANa ya abhIru / vAu vva apaDibaddho nikaMpo maMdaragiri vva // 15|| sIho bva bhayavimukko soDIro kuJjaro vva mayamukko / caMdo vva somamuttI tavateeNaM diNamaNi vva // 16 // gayaNamiva niruvalevo saMkho vva niraMjaNo viyArehiM / dharaNiM piva savvasaho mahAsamuddo vva gaMbhIro // 17 // lAbhammi alAbhammi ya jIviya maraNe suhe ya dukkhe ya / savvattha vi samabhAvo samo ya mANA'vamANesu // 18 // kuNai gurUNa sayAse abhiggahaM dasavihe vi samaNANaM / veyAvacce giNhai chaTTapaiNNaM lahutave vi // 19 // 1. danturadazanaH / 2. 0khavaNehi-20 /
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ 70 AkhyAnakamaNikoza iya jAva niyapainnaM paripAlai so akhaMDapariNAmo / bahuvAsasahassehiM gaehiM to tamsa tavanihiNo // 20 // sohammasahAmajjhe vyAcacca mmi tamsa niccayaM / saMguNai amaranAho aho ! kayattho muNI esa // 21 // veyAvaccamma thiro no saddahiyaM surehiM taM dohiM / kAUNa sAhuve ego bAhiM Thio tANa // 22 // basahIe gao bIo gimhe kharataraNitAvio sa muNI / uTTatavacaraNapAraNanimittamukkhivar3a jA paDhamaM ||23|| navakoDiyuddhakavalaM tA vAhariyaM sureNa jai koi / asthi muNI iha gacche gilANapaDiyaraNakayaniyamo ||24|| paDijAgarau gilANaM visamAvatthaM imaM nisAmeuM / to naMdiseNasAhU samuTTio ujjhiuM kavalaM ||25|| keNosaheNa kaccaM ? kahi kahiM so ? tti taM payaMpato / surasAhuNA vi bhaNiyaM pokkhAle abhio ||26|| soci aDavIe taM puNa nillajja ! ettha nizcito / bhottu mahurAhAraM suyasi muheNaM ahorattaM ||27|| vaiyAvaccakaro haM ti nAmametteNa vihiyasaMtoso | to bhaNai naMdiseNo na pamAyAo mae nAyaM ||28|| paNamiya puNo puNo viyakhAmai to amarasAhuNaM eso / takkhetta-kAladullahalaMbhaM bahuosahasamUhaM ||29|| ANAvio jalaM pi hu unhaM to suravareNa paigehaM / vihiyA asaNA se taha vi adINo muraM chaliDaM ||30|| ghettRNa tayaM savvaM saMpatto tamsa sAhuNo pAse / to taM da, sa muNI kira kruddho jaMpae evaM // 31 // ciTThAmi amaranne rogamahAveyaNAe akkanto / taM puNa pAviTTha ! nikiTTa ! duTTa ! ciTThasi muhaM sutto // 32 // nibhacchio va erisavayaNehiM puNo puNo vikhAmei / aNujANAviya asuIvilittamaMgaM niyakarehiM ||33|| pakvAliDaM kao so sAhU khaMdhammi naMdiseNeNa / khaliyammi para tADa sirammi taM karapahArehiM // 34 // muMbai dugaMdhamasu uvariM so naMdiseNatavanihiNo / jaMpai kiM kaThiNakarehi dharasi pAviTTa ! maha aMgaM ||35|| kiM na viyANasi pIDaM parassa nibhAga sehara ! aNajya ? | iya nirduraM bhaNatamsa tamsa so naMdiseNamuNI ||36|| cita kahaM samAhiM karemi sammaM imassa ? maggammi | jaM karemi pIDaM micchA miha dukkaDaM tassa || 37 // ciMtiUNa bhaNiyaM bhayavaM ! mA kuNaha niyamaNe kheyaM / gaMtUNa niyayavasahiM karemi nIrogayaM tujjha || 38 // tatto surehi vimaleNa ohiNA jANio jahA eso / tAvuttinnasuvannaM va nikkalaMko mahAsatto // 39 // to do ci kaDa - kuMDala-kirIDa- keUra-hAradippataM / niyarUvaM kAUNaM namiUNa tao dhuNaMti muNi // 40 // jaya surarAyapasaMsiya! muNiveyAvaccakaraNatalliccha ! / AbAlakAlapAliyabaMbhavvaya ! muNivara ! namo te // 41 // taM mattuM ko anno pAlai evaMvihaM niyapainnaM ? | mANe viyaMbhamANe jiyANa iya taM muNiM thoDaM // 42 // kahiuM niyavRttaM tamasaddahamANA iyaM tao amarA / niyaThANaM saMpattA tatto sAhU vinizvasahi ||43|| nimmamacitto gaMtuM guruNa caraNAraviMdayaM namiuM / avirayaveyAcacca Aloyai suddhapariNAmo ||44 || to bahuvAsasahasse veyAvaccaM karevi samaNANaM / vihiyANasaNo aMte pariyattad jA namokkAraM ||45 || to asuhakammapariNaivaseNa taM naMdiseNasAhussa / dohAM saMbhariyaM citte jaha sayalanArINa ||46 || jAo ahaM aNiTTo diTTo vi hu bhAvio na kassAvi / taha jaNaNi jaNaya dhaNa- riddhinAsasaMbharaNabhAveNa ||27|| vAraMtANa va sAhUNa teNa vihiyaM niyANayaM eyaM / jai majjha tavamsa phalaM samatthi tA annajammammi || 4 || hojja ahaM taruNIyaNamaNaharaNo sayalasuMdarAvayavo / niyasohaggaviNijjiyabhuvaNajaNo jaNamaNANaMdo // 49 // jaha paumarAyarayaNakaraNa guMjAo gayavareNa kharaM / hariNamaeNiMgAlaM pIUsaraseNa jaha garalaM // 50 // raghusiNeNa hali kappadumataruvareNa eraMDaM / taha teNa niyataveNaM sohaggaM mammiyaM sAraM // 51 // to gariuM uppanno sattamakappammi bhAmuro amaro / tatto cuo kusaTTAjaNavayasoriyapure nayare // 52 // aMdhagavanhinaresara piyAsubhaddAe kucchisaMbhUo / uppanno kumarateza vihiyavamudevavaranAmo || 53 || dasamo ya dasArANaM samuddavijae 'NavajjarajjasiriM / pAlate so savaMgasuMdaraM jovvaNaM patto // 54 // 1. pAyukSAlena malotsargarogeNa / For Private Personal Use Only
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4. tapomAhAtmyavarNanAdhikAre zoryAkhyAnakam savarNatapattanayaNo sArayahariNakavivasamavayaNo / maMsala-pihuvacchayalo puraggalAdIhabhuyajuyalo // 55 // jatto jatto vaJcai kumaro vaccaMti tattha tattheva / nimsesaramaNiniyarA paravasA tassa ruveNa ||56 // tassaMgamusmuyAo niyapaipallaMkavihiyanidAo / ramaNIo samayaNAo suviNe kumaramsa saMjogaM // 57 / / pAviya ummumiNo'yaMti muhaya ! tuha virahaveyaNAvivasaM / maM nibvAvara niyaaMgasaMgamosahapayANeNa // 58 / / tahasaNumyAo pucchaMti paropparaM puraMdhIo / kattha'cchai ? kattha gao ? kattha muo so halA muhao ? / / 59 / / daTTaNa puNo kumaraM kA vi kaDakkhehiM haNai aha kA vi / kuNai niyaaMgabhaMga aMgAvayave payAsaMtI // 60 // kA vi puNo niyaputtaM gADhaM AliMgiUNa cuMbei / avarA sahiM sahAsaM pahaNai lIlAraviMdeNa // 1 // vipphuriyadasaNakiraNA kA vi hu pahaseti kuNai aha avarA / daraukkaMpirapIvarathaNanthalaM kannakaMDayaNaM / / 62 / / evaM mayaNaviyArA taruNINaM huMti tammi diTTammi / iya evaM nissesA nayarI vi visaMTulA jAyA // 63 // tatto uttamapurisA miliUNa samuddavijayanaranAhaM / mamgiyaabhayapayANA evaM vinnaviumADhattA // 64 // deva ! tuha lahuyabhAyA somo saralo piyaMvao dhIro / sIlasamalaMkiyaMgo aNaMgarU vo ya vasudevo // 65|| kayasiMgAro naranAhakumaraparivArio purImajhe / jatto jatto kIlAnimittamalliyai lIlAe // 66 / / tattha ya tattha ya taiMsaNusluo bAla-taruNa-thero ya / nara-nArigaNo'NudiNaM taggamaNA-''gamapahaM niyai / / 67 / / taM daTTha puraramaNIniyaro nissesacattavAvAro / mayaNAnalajaliyaMgo tassaMgasamussuo sAmi ! // 68 / / parihariyagaruyalajjo vjjiynissesniyymjaao| dhottUrio vva saMjAyadhAukhobho vva sagaho bva // 69 / / na kuNai raMdhaNa-khaMDaNa-pIsaNapamuhANi bhavaNakajAgi / tA sAmisAla ! sIyaMti sayalanayarIkuTuMbANi // 7 // ki bahuNA tiya-caccara-caumuha-racchAiemu ThANesu / vasudevo vasudevo tti jaMpamANo bhamai sunno / / 71 // evaM visaMTulattaM pattA nayarI nariMda ! savvA vi / thovo vi nasthi doso iha pahu ! vasudevakumarassa ||72 // tA sAmisAla ! taha kaha vi jayasu jaha hoi puravarI sutthA / taM nimuNiuM nariMdo pUitta mahAyaNaM bhaNai / / 73|| vIsatthA saMciThThaha savvaM pi hu suMdaraM karissamahaM / bhaNi mahApasAyaM samuTThiyA seSTiNo savve ||74 // rAyapaNAmanimittaM vasudevo Agao kayapaNAmo / uvaviThTho to bhaNio niveNa aidubbalo vaccha ! // 75 / / kiM evameva nayarIparibhamaNaparissamaM sayA kuNasi ? / ihaI ciya niyaMikalAkalAvaparivattaNaM kuNasu ||76 / / bhaNiyA ya sivAdevI sapariyaNA naravareNa egate / eso nissaramANo nivAriyavo gihAo bahiM / / 77 / / to vasudevakumAro tattha vi maNaharavilAsadullalio / bahuvihaviNoyavakkhittamANaso gamai divasAiM // 78 // aha annayA naresaravilevaNaM giNhiUNa gacchaMtiM / dAsiM daTTuM kumareNa jhatti uddAliyaM tatto // 79 // tIe kuviyAe bhaNiyaM evamaNakkhattayAeM taM ruddho / na hu lahasi parivbhamiuM to vasudeveNa dAsIe / / 80 // niyaaMgulIyarayaNaM dAUNaM pucchiyA nibaMdheNa / to tIe jahAvuttaM kahiyaM savvaM kumArassa / / 81 / / taM souM mANadhaNo taM avamANaM maNe muNeUNa / nIhariUNaM lihiUNa bhujjakhaMDe siloyamiNaM / / 82 / / purIjanavacaH zrutvA narendreNApamAnitaH / praviSTo'haM jvalajjvAlAkarAle'smiMzcitAnale // 83 // to tattha maDayamegaM pajjAleUNa ekkago ceva / paribhamio jaha kheyarakannAniyaraM samuvbUDho 84 // jaha jAyavANa milio jaha balakesavasuyA samuppannA / taha savvaM neyavvaM harivaMsAo pavittharao // 8 // ||shauryaakhyaankN samAptam // 19 // idAnI vIramatyAkhyAnakasyAvasaraH, tacca davadantyAkhyAnake bhaNitamityatra nocyata iti kramAgatasya rukminnyaakhyaanksyaavsrH| taccedam lacchiggAmammi atucchalacchiucchaliyagaruyamAhappo / Asi pasaMto vippo jaNappio somadevo tti // 1 // 1. nijakakalAkalApa / 2. aNakkhattayAe = akSAtratayA / 3. eggo-20|
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ AkhyAnakamaNikoze hariNacchI lacchimaI chaNamayalaMcha gasamAgavaravayaNA / pANappiyA piyA se maMDai niccaM pi a-pANaM // 2 // aha annayA ya pakkhopavAsapAraNadiNe muNo tamsa / bhavaNe samAhigutto nAmeNa mahInihiyanayaNo // 3 // bhikkhaTTAe paviTTo diTTho abhuTTio ya tuTTeNa / teNa tao sA bhaNiyA bhikkhaM muNiNo payaccha pie ! // 4 // iya jaMpiUNa bhavaNAo niggao baMbhaNI vi niyavayaNaM / maMDaMtI paDibiMba pecchai dappaNatale muNiNo // 5 // nimmaMsamaTTicammAvasesamaipayaDabahusirAjAlaM / duggaMdhamalavilittaM taM daTTuM kovamAvannA // 6 // to tIe baddhabhiuDIbhAsuraduppeccharattanettAe / nibhacchiUNa niTuragirAhiM niddhADio sAha // 7 // tatto tavamsiAsAyaNAe sattamadiNammi pAvAe / tIe uMbarakoDho bADhaM jAo sarIrammi // 8 paMkeruhovamaM pi hu kamajuyalaM maMdulaMciyaM sahasA / raMbhAsamaM pi UrUjuyalaM siMbalisamaM jAyaM // 9 // ramaNaM maNaharaNaM pi hu rogeNa kayaM juvANahasaNijjaM / tivalIdharaM pi majhaM jAyaM rogeNa amAnnaM // 10 // kaNayakalasovamaM pi hu juvANamaNamohaNaM pi thaNajuyalaM / pagalaMtapUyadhArAkharaMTiyaM kaM na dUmei ? // 12 // caMpayalayopamaM pi hu bAhujuyaM jAyamayagarasamANaM / saralaMgulikaliyaM pi hu karayalajuyalaM galevi gayaM // 12 // biMbAphalovamaM pi hu uTTapuDaM koTTathottharaM jAyaM / saralA vi nAsiyA se naTThA kuTumsa bhIya vva / / 13 / / evaM umbarakoDhakkaMtA katA dieNa paricattA / parihariyA baMdhahi vi tao gayA garuyaveraggaM // 14 // pavisiya karAlajAle jalaNe mariUNa tammi gAmammi / aTTajjhANavaseNaM rAyaule rAsahI jAyA // 15 // pAyasamapAvamANA kaihi vi divasehi mriumuppnnaa| gaDDAsUyariganbhe tao vi mariUNa sANate // 16 // jAyA paribhamaMtI daDDA tatto vaNamgiNA ranne / mariUNa lADadese bharuyacchasamIvagAmammi // 17 // nAviyadhUyA jAyA dunvannA dussarA dugaMdhA ya / kANa tti vihiyanAmA tamagaMdhaM asahamANehiM // 18 // jaNagAiehi nammayataraMgiNItIraparisare raiyaM / rohiMsakaDakuDIraM to tattha ThiyA'NudivasaM pi // 19 // jaNamuttArai nAvAe annayA sA samAhiguttamuNI / sisirammi nammayApuliNaparisare vihiyaussaggo // 20 // diTTo tIe taraMgiNitaraMgajalakaNavimissavAehiM / pahaNijjaMto saMjhAsamae saMjAyakaruNAe // 21 // mAruyanivAraNathaM samaMtao sAhuNo khaDabhareNa / vADi raiUNa gayA samAgayA puNa pabhAyammi // 22 // abhivaMdiu~ muNiMdaM uvaviTTA desaNA kayA teNa / to paDibuddhA pabhaNai bhayavaM taM kathaI diTTo // 23 / / pubdhi mae tao so sAhU nANeNa kahai tIe bhave / saMjAyajAisaraNA to pecchai niyabhave sA vi // 24 // abhivaMdiya muNicaraNA saMjAyA sAviyA tao muNiNA / dhammasirIajAe samappiyA tIe saha sA vi // 25 // viharaMtI saMpattA kammi vi gAmammi tayaNu ajjAe / uvaNIyA nAyalasAvayassa saddhammasIlamsa // 26 // veyAvaccaM ceIharammi sA kuNai saMThiyA tattha / egaMtarovavAse bArasa varisAI kAUNa // 27 // vihiyANasaNA mariUNa accuiMdassa paNaiNI jAyA / paliovamANi paNapanna tattha bhottUNa sokkhAI // 28 // tatto cuyA varADagavisae kuMDiNipurIe uppannA / dhUyA bhesairanno jasavaidevIjaDharajAyA // 29 // nAmeNa ruppiNI ruppikumarabhaiNI maNunnatArunnA / etto ya dhaNayanimmiyabAravaIe puravarIe // 30 // uDDamarasamaradoghaTTathaTTakuMbhayaDapADaNamaiMdo / bharahaddhacakkacaTTI kanho nAmeNa naranAho // 31 // aha annayA ya gayaNaMgaNeNa nArayarisI samAgaMtuM / saMbhAsiUNa bhUvAlamaMDalaM kanha-balapamuhaM // 32 // aMteure paviTTho anbhuTTANAivihiyasammANo / savvAhi vi hariaMteurIhiM na hu saccabhAmAe // 33|| viraiyasiMgArAe Ayarasagihammi picchamANAe / appANaM to kuvio ciMtai nArayarisI evaM // 34 // peccha jahA niyasohAgavAyalaggAe na hu ahaM namio / tA eyAe sakkiM karemi jaha khijae esA // 35 / / iya citiUNa nisiyAsipaTTasAmalanahaM smuppio| gaMtuM kuMDiNinayarIe ruppirAyAi AlaviGa / / 36 / / aMteure paviTeNa teNa chaNarayaNiramaNasamavayaNA / iMdIvaradalanayagA rattAharahasiyabiMbiphalA // 37 //
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4. tapomAhAtmyavarNanAdhikAre rukmiNI-madhvAkhyAnake paripakkaphuDiyadADimabIyAvalidittadaMtapaMtijuyA / kalarAvakoilAmaMjubhAsiNI kaMvusamakaMThA // 38|| varasirisakusumakomalaraNaMtaAbharaNacArubhuyajuyalA / kaMkellipallavAruNapANijuyA phuriyanahakiraNA // 39 / / surakuMbhikuMbhapIvarapaoharA muttttigijhvrmjjhaa| gaMbhIranAbhikUvA naipuliNamaNoharaniyaMvA // 40 // raMbhAkhaMbhasavinbhamaUrujuyA kamalasarisakamajuyalA / diTTA ruppinaresarabhaiNI tIe vi so diTTo / / 41 / / to vihiyaagghapattAe tIe paNaeNa nArao namio / teNAvi ruppiNIe AsIsA erisA dinnA // 42 // taM hoja aggamahisI vacche ! bharahaddhacakkikanhassa / to tIe risI puTTho bhayavaM! ko esa kanhanivo // 43 // aha nAraeNa kahiyaM cariyaM AbAlakAlao hariNo / jaha amarA vi hu kammayaravittiNo tamsa niccaM pi // 44 // sohaggAi samaggaM pi guNagaNaM vanniUNa to tIe / rUvaM lihiUNa paDe saMpatto kanhapAsammi // 45 // to tamsa cittapaDiyA samappiyA so vi taM nihaalNto| tIe vararUvaraMjiyahiyao aNurAyamAvanno // 46 // taM pucchaha kiM kheyarakannA ? pAyAlakannayA ahavA ? / kiM gorI ? gaMdhArI ? uyAhu amaraMgaNA kA vi? // 4 // to nAraeNa bhaNiyaM esA ruppimsa rAiNo bhaiNI / kanheNa tao varaNAya pesiyA tattha niyapurisA // 48|| to ruppipuhaivaiNA bhaiNI dinnA na kanhanaravaiNo / govAlA hINakula tti kaliya dinnA puNo teNa // 49 // sAyaramesA simupAlapuhaivaiNo nariMdatilayassa / aha pairikke bhaNiyA ruppiNikumarI piusiyAe // 50 // vacche ! tuha bAlatte aimuttayasAhuNA kahiyameyaM / aggamahisI bhavissai esA kanhassa naravaiNo // 5 // to pucchio mae so sAhU kiha kanhanaravaI amhe / jANissAmo teNAvi pabhaNiyaM pacchimadisAe // 52 // viyarissai bAravaIpurIe ThANaM mahannavo jassa / so kanho tti [ya] bhaNiUNa muNivaro vihario vacche ! // 53 / / inhi so varayanarehiM payaDio taM puNo na dinnA se / dinnA sisupaaln|srss tA ruppiNI bhaNai // 54 // kiM aMba ! taM na kIrai muNivayaNaM ? tayaNu ciMtiyaM tIe / jaha esA bhaNai imaM taha kanhe baddhaaNurAyA // 55 // iya nAUNaM kanhassa pesio piusiyAe niyadUo / jaha mAhasuddhaaTTamitihIe nAgassa bhavaNammi // 56 // pacchannA gacchissaM ruppiNisahiyA ya nAgapUyaTThA / tattha tae purisottama ! AgaMtavvaM io ya tahiM // 57 / / simupAlassa vivAho pAraddho ruppiNA nariMdeNa / sisupAlo saMpatto mahaMtasAmaMtasaMjutto // 58 // so vuttaMto nArayarisiNA raNakAmaeNa kanhassa / kahio to kanho vi hu rAmeNa samaM rahArUDho // 59|| patto ya kuMDiNipuri pacchanno piusiyA vi tammi diNe / saha ruppiNIe bahutheriniyaraparivArajuttAe // 6 // nAgassa gihaM gaMtUNa pUyaNaM jAva kuNai paDimAe / tatto carehiM kahiyaM jaha pattA kanha-balabhaddA // 61 / / to vAsudevarAyA rahAo uttariya piusiyaM namai / bhaNai yaruppiNi ! sahaM tujjha nimittaM ahaM ettha // 62 // saMpatto jai tuha mANasassa paDihAi tA samAruhasu / raharayaNe to pucchiya piussiyaM sA samArUDhA // 63 / / baladeva-vAsudevehiM cAlio rahavaro niyapurIe / samuho tao piussiyapamuhAhi asesatherIhiM // 64 // dhAhAviyaM jahA dhAha dhAha keNAvi nijae kumarI / taM souM saMbhaMto nayarIparisarajaNo milio // 65 // bhaNio hariNA gaMtUNa ruppirAyassa kahaha tuha bhaiNI / nijai kanheNa balaM jai tuha tA taM nivAresu // 66 // iya jaMpiUNa hari-halaharehiM dohiM pi pUriyA saMkhA / tersi sareNa nayarIlogo bhayakaMpiro jAo // 67|| jANaUNa eya jaNAA simapAla-ruppirAyANo / sannaddhabaddhakavayA hoUNa jhaDa tti saMcaliyA // 6011 saTTisahassehiM rahANa taha ya doghaTTadasaMsahassehiM / tihiM lakkhehiM hayANaM bahUrhi pAikkalakkhehiM / / 69 // to tANa samarabherIsadaM soUNa ruppiNI bhaNai / bharahaddhacakki ucchaMgasaMThiyA mahurasaddeNa // 7 // piyayama ! cauraMgavalaM Agacchai ekkakA puNo tume / tA tujjha saMgamasuhaM aja vi dulahaM viciMtemi // 71 // to tIe niyayabaladaMsaNatthamAyaDiUNa koDaMDaM / addhiMduNA uvideNa pADiyA tAlatarumAlA // 72 / / niyaaMguleyavajjaM maliuM cunnIkayaM karayalehiM / to ruppiNI niyamaNe tuTTA hariNA halI bhnnio||73|| taM niyayavahaM ghettaNa vacca ahamaribalaM nivAremi / to bhaNai halI taM gaccha sattaNo haM nivArissaM // 74 / /
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ 74 AkhyAnakamaNikoze to ruppiNIe hariNo caraNe namiUNa pabhaNiyaM sAmi ! / rakkhAvasu maha bhAyaramaha hariNA halaharo bhaNio / / 7 / / rakkheyabbo bhAyA imIe bhaNiUNa bhAyaraM kanho / saMcalio bAravaIsamuho etto ya baladevo // 76 // ugginna musaladaMDo kuddho riukaDayasammuho clio| cUraMto karaDighaDaM karikulakuddho maiMdo vva / / 77 / / tatto turaMga-kuMjara-nara-naravaipabhiisattusaMdohaM / koveNa daTTauTTo mArai musalappahArehiM // 78|| loTTAvai bhaDaniyaraM toDai doghaTTathaTTa muMDAo / moDai siyAyavatte phADai paDibhaDadhayavaDe ya // 79 // bhaMjai raNaMtaghaMgaliDaMbaraM rahavarANa saMdohaM / phoDai guDaM gaiMdANa dalai sattUNa saMghAyaM / / 80 // ke vi hu kameyu ghettUNa nahayale bhAmiUNa kuddhamaNo / rayago vva silAe paDaM acchoDai dharaNivIDhammi // 8 // pADevi ke vi mahimaMDalammi dAUNa vaMsae pAyaM / moDai taDa ti majjhAo sukkaeraMDakaTTe va // 82 / / kANa vi pAyaM dAUNa matthae toDiuM bhuyAjuyalaM / taDayaDatuTuMtasiraM pakkhivai baliM va disicakke // 83 / / suhaDeNa haNai muhaDaM turayaM turaeNa karivaraM kariNA / cUrai rahaM raheNaM tatto savvaM balaM tassa / / 84 // sIhassa va hariNakulaM gayajAyaM gaMdhasiMdhurasseva / sUramsa va tamajAlaM naTuM daTTuM tayaM tatto / / 8 / / uddhAiUNa ummukkahakkahuMkArabhIsaNo patto / bhAmiyakarAlakaravAlamaMDalo jhatti sisupAlo // 86 // tA halahareNa ummukkamusalaghAeNa tassa karavAlaM / dohaMDiyaM tao teNa kaDdiyaM caMDakodaMDaM // 8 // taM pi hu taheva bhaggaM laggaM tasseva uttamaMgammi / to jAva pIDio so niyakodaMDassa khaMDeNaM // 88|| to hakkaMto patto ruppI duppeccharattanettajuo / re re gova ! na hohisi iNhi evaM payaMpaMto / / 89 // mottaNa musaladaMDaM haDheNa paritADio karayaleNa / pADeUNaM mahimaMDalammi toDevi sannAhaM // 9 // hRDhaAyaDDiyachuriyAe chidiuM tassa kuMtalakalAvaM / to halahareNa bhiuDIbhImeNeyArisaM bhaNio // 11 // re mukko jIvaMto vaccasu ThANammi iya payaMpeuM / caiUNa tayaM bhaDaruMDamuMDamAlaM paloyaMto // 12 // nIhariUNa raNaMgaNabhUmIo kanhapAsamallINo / patto ya bAravainayariparisare ruppiNI hariNA // 13 // bhaNiyA pie ! imA sA bAravaI puravarI maha nimittaM / jA nimmaviyA dhaNaeNa kaNayanimmiyasupAsAyA // 9 // tA bhuMjasu iha bhoe mae samaM pamuiyA tao sA vi / jaMpai piyayama ! tuha saMti rUva-jovvaNaguNaDAo // 9 // uttamakulajAyAo dAsI-dAsAipariyaNajuyAo / aMteurIo sohAviNijjiyAmarapuraMdhIo // 16 // egAgiNI ahaM puNa ANIyA baMdiNi vva ettha tae / to taha karesu na jahA hAsaTTANaM bhavAmi ahaM // 9 // kaNheNa tao bhaNiyaM mA bIhasu devi ! taha karissAmi / jaha savvapaNaiNINaM siromaNittaM samuvvahasi // 98 // iya pabhaNiUNa kanheNujjANe siriharammi gaMtUNa / mukkA sirIe ThANammi ruppiNI paDimamavaNeuM // 99 // bhaNiyA ya jayA siripaNamaNatthamaMteurIo savvAo / AgacchaMti tayA taM aNimisanayaNA bhavejjAsu // 10 // iya jaMpiUNa kanho niyae bhavaNammi jA samaNupatto / kattha tuha vallahA sA ? tA bhaNiyaM sacca bhAmAe // 101 // kahiyA hariNA sirimaMdirammi tA sccbhaampmuhaao| aMteurIo pattAo tattha siMgAriyaMgIo // 102 // to saccAe uttattakaNayachAyaM nimesarahiyacchi / lacchi tti kaliya pUyApurassaraM paNamiUNa tao // 103 / / pabhaNai sAmiNi ! pasiUNa ramaNimAgaMtugaM mmaahinto| rUvAiguNakalAveNa virahiyaM kuNasi jai kaha vi // 104 // tA tujjha pauraparimalamilaMtarolaMbarolamuhalehiM / viyasaMtapavarapupphehiM pUyaNaM AyarissAmi // 105 // iya pabhaNiUNa pattA hariNo pAsammi pucchai kahiM sA ? / lacchIhare payaMpiya kanho saMteuro patto // 106 // to ruppiNIe abbhuTThiUNa puTTho namAmi katto haM ? / teNAvi nettapantega daMsiyA saccabhAmA se // 107 / / devI vi saccabhAmA payaMpae paNamiyA mae esA / to pahasiUNa hariNA bhaNiyaM kira ettha ko doso ? // 108|| jaM bhaiNIe bhaiNI paNamai iya jaMpiUNa niyabhavaNe / gaMtUNa ruppiNIe paNaeNaM dei mahumahaNo // 109 // AbharaNa-rayaNa-kaMcaNa-dAsI-dAsAiyaM mhvibhuuii| nAUNa saccabhAmA maNammi gurumaccharaM vahai // 110 // aha annayA ya nArayarisiNA gaMtUNa sAhiyaM hariNo / jaha veyaDe khayarassa jaMbavaMtassa bhajjAe // 111 / / Jain Education Interational
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4. tapomAhAtmyavarNanAdhikAre rukmiNI-madhyAkhyAnake sivacaMdAe aMgubhavamsa kumaramsa vijayaseNassa / lahubhaiNI jaMbabaI jaMbUNayakaMtataNuchAyA // 112 / / rU veNa kAmaghariNI sasivayaNA surataraMgiNItIre / savilAsaM kIlaMtI kanha ! mae tattha sA diTTA // 113 / / tavvayaNANaMtarameva viNhuNA sA vi tattha ANIyA / nijiNiuM jaNao vi hu tIpaNAhiTTiNA tatto // 114 // ANeuM uvaNIo hariNo caraNAraviMdajuyalapuro / to teNa vAsudevo vivAhio niyayadhUyAe // 115 // munnivrvynnaaynnnnviveyvipphuriymnnpriinnaamo| nikkhaMto jaMbavaIjaNao saMjAyasaMvego // 116 // girinayarAo aha annayA ya devIe saccabhAmAe / pAhuNao saMpatto bhAyA dujohaNo nAma // 117 // parihAseNaM bhaNiyaM tIe vIvAhio bhavasu bhAyA / jai hoja majjha putto bhaNio to ruppiNIe vi // 118 // jai maha hohI kumaro tuha kumarI tA karija vIvAhaM / iya tANa bhaNaMtINaM ohinnANI muNI ego // 119 // bhikkhaTThA saMpatto dAuM tassesaNIyamAhAraM / to ruppiNIe puTTho bhayavaM ! maha hohihI putto ? // 120 // hohi tti jaMpamANo saccAe tameva pucchio sAhU / bhaNiUNa egavayaNaM muNI gao nIhareUNa // 12 // aha ruppiNi-saccANaM jAo doNhaM pi suyavisaMvAo / donni vi bhaNaMti muNipuMgaveNa maha akkhio putto // 122 / / to bhaNai saccabhAmA jIe suo taM pamottumiyarIe / kesehi danbhakajaM kAyavvaM kumaravIvAhe // 123|| to sarikhaNo vi jAyA hari-bala-dajjohaNA ihaM atthe / aha annayA tamissAe ruppiNI suviNayaM niyai // 124 // susiNiddhaduddhadhArAdhavalaM vasahaM muhammi pavisaMtaM / to tIe vAsudevassa akkhiyaM tayaNu teNAvi // 125 // hakkAriuM saviNayaM sammANiya suviNapADhagA puTTA / kahiyaM tehiM pi jahA tujjha samANo suo hohI // 126 / / ganbhammi samuppanno mahuamaro caviya sukkkppaao| to ruppiNIe gambho vaddhai saddhiM pamoeNa // 127 // tatto pasatthadivasammi pasaviyA puttamuttamaM devI / viSphuriyaniyasarIrappahAe avahariyatamapasaraM // 128 // gaMtUNa tao paricAriyAe atthANamaMDave viNhU / vaddhAvio tao teNa tIe dinnaM niyAbharaNaM // 129 / / uTheUNaM sayameva naravaI sUimaMdire gaMtuM / uvaviTTho to dAsI kAUNaM karayale kumaraM // 130 // taNukiraNapasarapaDihayadiNesaraM dasae nariMdassa / savvaMgaM pi hu sirivacchalaMchaNo jAva taM niyai // 131 // tA dhUmakeujakkheNa puvvavairAo AsurutteNa / kaNhapurao vi hario rayaNanihANaM va rorassa // 132 // nIo ya vijayabhUdharauttarao bhUyaramaNavaNagahaNe / tatto TaMkasilAyalasamIvamAsAiuM kuddho // 133 // ciMtai kiM ettha silAyalammi apphAliUNa nihaNemi ? / ahavA karavatteNaM kappariUNaM viNAsemi ? // 134 // kiMvA bhUyANa baliM demi kareUNa khNddkhNddaaii?| ahavA kimappadukkheNa mArieNaM imeNaM me ? // 135 // tA ihaI ciya eso mellijjau jaha chuhaakilissnto| khitto maccho vva thale tallovelliM karemANo // 136 // sakaruNasaraM ruyaMto kharakiraNakarahiM tApio sNto| sigdhaM pi jaha vilijjai jalaNe navaNIyapiMDo vva // 137|| to taM mottaNa silAyalammi devo gao io tattha / taM pekkhiDaM ca uggayadiNesare kheyarANa juyaM / / 138 // huyavahajAlapurAo khayariMdo kAlasaMvaro nAma / khayarI vikaNayamAlA saMpattA taM siluddesaM // 139 // pecchai ya rayaNapuMjaM va taNupahApaDalapUriyadiyaMtaM / taM daThUNaM khayaro avayariUNaM vimANAo // 140 // harisiyahiyao dohiM vi karehiM ghettaNa taM samapyei / niyapaNaiNIe saMjAyaharisaparipUriyaMgIe // 141 / / tatto AruhiyaraNantakaNayaghaMTAliDaMbaravimANaM / pattANi tANi gayaNeNa mehakuMDammi niyanayare // 142 / / tatto sohaNadivase bhoyAveUNa pariyaNamasesaM / pajjunno se nAmaM vihiyaM vijAharideNa // 14 // to ruppiNIe taNao jaNerajaNaNIe kheyarANa maNaM / ANaMdaMto vaddhai siyapakkhe bAlacaMdo vva // 144 // etto ya ruppiNI taNayaharaNagurusoyapUriyasarIrA / mucchAmIliyanayaNA jhaDa ti mahimaMDale paDiyA // 145 // miu-sIyapavaNavIyaNayavIiyA sisirniirsittNgii| kahakahamavi pAveUNa ceyaNaM palavai sakaruNA // 146 // hA hA hayAsa ! nikkaruNa ! divva ! dAUNa puttarayaNaM me / kaM avarAhaM sariUNa majjha hariyaM ? tae kahasu // 147 // hA putta ! maMdapunnAe pAlio ekkameva na hu divasaM / na hu dhariuM ucchaMgammi kArio niyayathaNapANaM // 148 //
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ 76 AkhyAnakamaNikoze hA putta ! maha maNorahamAlAvallIviyANamAsi tumaM / iNDiM avaharaNakuDhAraeNa dohaMDiyaM vihiNA // 149 // hA vaccha ! kiM na paDhamaM mayA suyArogapIDiyA ahayaM ? / jaha maMdabhAiNI tuha avaharaNaduhaM na pecchaMtI // 15 // kanho vi hariyakumaro karuNasaraM ruyai jAyavehiM samaM / hA majha maNANaMdaNa ! kumAra ! taM keNa avahario ? // 15 // hA vaccha ! tujjha virahe rajjamaraNaM mahUsavo vasaNaM / bhavaNaM peyavaNaM piva nayaraM narayaM visesei // 152 // kumarAvahArakaMdaMtakanhapamuhANa pauraloyANa / paDisaddachaleNa purI palavai gurusoyabhariya vva // 153 // jo ruppiNidukkheNaM na dukkhio natthi so purImajjhe / mottaNa saccabhAmaM sapariyaNaM tuTThamaNamegaM // 154 // kaMdatANaM hari-halaharANa jAyavanariMdacaMdANaM / nArayarisI nahaMgaNamaggeNa samuttareUNa // 155 / / pucchai sirivacchaMka kiM palavaha soyasaMgayA tunbhe ? / soUNa tayaM hariNA payaMpio nArao evaM // 156 // hario kumaro keNa vi amhANaM taM kahesu nAUNa / so Aha'NaMtanANi viNA na najjai imaM kanha ! // 157 // so puNa mahAvidehe kevalanANI jiNesaro iNhi / sirisImaMdharasAmI tA taM gaMtUNa pucchAmi // 158|| iya pabhaNiUNa rolambajAlasAmalanahaM samuppaio / pecchaMto dharaNiyalaM giri-sariyAniyararamaNIyaM // 159 // patto mahAvidehe tattha ya caMpApurIe ujjANe / amara-narasarapaNamiracaraNaM sImaMdharajiNidaM // 16 // samavasaraNe niviTeM da ThUNa nahaMgaNAo oyario / paNamiya pucchai bhayavaM ! kanhasuo keNa avahario ? // 161 // to bhaNai bhuvaNasAmI dAsIhatthAo ruppiNItaNao / so dhUmake ujakkheNa pucavereNa avahario // 162 // nIo ya vijayagiribhUyaramaNavaNaTaMkagurusilAvaTe / taM tattha pariccaiUNa so gao niyayaThANammi // 163 / / to tattha kAlasaMvarakhayaro saha bhAriyAe saMpatto / ghettUNa tayaM so vi hu samappae niyayadaiyAe // 164 // patto ya mehakuMDammi niyapure tayaNu tassa kumarassa / pajjunno ti muhutte suhammi nAma kayaM teNa // 165 / / caramasarIro eso na vahijjai deva-dANavehiM pi / ammA-piyarANaM puNa milihI varisammi solasame // 166 // to nAraeNa taM nisuNiUNa paNamiya jiNaM puNo bhaNiyaM / bhayavaM ! kumaro hario jakkheNaM keNa vaireNa ? // 167|| tA jaMpiyaM jiNiMdeNa kumaraavaharaNakAraNaM suNasu / Asi bharahaddhavAse magahAmaMDalatilayatullo // 168 // sAliggAmo gAmo samiddhakoDuMbiniyaraparikinno / tapparisare maNoramavaNammi sumaNA'bhiho jakkho // 169 // tattha'sthi somadevo tti baMbhaNo baMbhaNI vi tabbhajjA / nAmeNa aggijAlA tANa suyA donni vikkhAyA // 17 // sayalajaNamANaNIyA cauveyaviyavakhaNA gruygvv| / paDhamo ya aggibhUI duijjao vAubhUi tti // 171 / / aha annayA muNiMdo nAmeNaM naMdivaddhaNo tattha / viharanto saMpatto guruguNamuNiniyarapariyario // 172 // tavvaMdaNavaDiyAe gAmINajaNo gao mileUNa / vihiyA saMsArubveyakAriNI desaNA muNiNA // 173 // to te vippaDivattIe baMbhaNA do vi uTTiyA vAe / nijiNiA ya kaNiTTeNa sAhuNA saccanAmeNa // 174 // to te phuraMtakovA rayaNIe jaINa mAraNanimittaM / saMpattA tammi vaNe ukkhAyanisAyakaravAlA // 175 / / / diTTA ya sumaNajavakheNa thaMbhiyA sAhubhattijutteNa / pAhANaghaDiyaputtalayasacchahA niccalA jAyA // 176 / / to taM nAUNa samumAyammi ravimaMDale ruyaMtANi / ammA-piyarANi samAgayANi bhaNiyANi jakkheNa // 177 // ee muNINa mAraNanimittamukkhAyakhaggayA pAvA / tatto etthaM ciya thaMbhiUNa dhariyA mae do vi // 178|| jai pavvajaM giNhaMti do vi mellemi tA ahaM ee / aha navi tA pAvANaM kaiyA vi na hohihI mokkho // 179 // to tehiM dINasaddeNa jaMpiyaM sAvayANa savvaM pi / dhammaM vayaM karemo jiNadikkhaM kAumasamatthA / / 180 // utthaMbhiyA samANA jakkheNa tao muNiM paNamiUNa / bArasavihaM pi sAvayadhamma samma pavajanti // 18 // kAuM sAvayadhammaM kameNa mariDaM suhammakappammi / vipphuriyapahA amarA uppannA paMcapaliyAU // 182 // tatto cuyA samANA nayare hatthiNapurammi utpannA / jiNadAsaseTTiputtA maNahararUvAiguNajuttA // 183 // 1. gunnmnni-20||
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4. tapomAhAtmyavarNanAdhikAre rukmiNI-madhvAkhyAnake nAmeNa punnabhaddo paDhamo bIo ya mANibhaddo tti | taruNimaNummAyakara saMpattA jovvaNaM do vi // 184 // aha annayA ya varadattasAhupAsammi pattasaMvego / paJcaio jiNadAso saddhiM tannayararAeNa // 18 // te do vi rahArUDhA muNiNo caraNAraviMdamabhinamiye / sAvagadhamma samma paDivajjiya niyagihaM pattA // 186 // paripAliUNa AuM kAUNa susAvagattaNaM vimalaM / mariUNa surA jAyA iMdasamA do vi sohamme // 187|| amaraMgaNAhiM saddhiM bhoe bhottu tao caveUNa / hatthiNaurammi sirivIraseNaranno suyA jAyA // 188 // mahu-keDhavAbhihANA viyANiyAsesasatthaparamatthA / taruNiyaNavasIkaraNaM va jovvaNAraMbhamaNupattA // 189 // paraloe saMpatto rAyA rajje Thavittu mahukumaraM / juvarajje saMThavio keDhavakumaro mahuniveNa // 190 // to tehiM niyaparakkamaguNehiM save vi rAiNo vijiyA / etto vaDauranayare kaNayAbharaNaM naravariMdaM // 19 // nijiNiUNa'vahariyA mahaNA caMdAbhabhAriyA tassa / tIe saha visayasokkhaM uva jaMto gamai kAlaM // 192 / / aha annayA ya vaDauranaresaro paNaiNIviogammi / saMjAo jaDahArI taruvakalavihiyaparihANo // 193 / / chAracurakuMDiyaMgo diTTho devIe rAyamaggammi / to mahuNo naravaiNo vinnattaM tIe jaha eso // 194 // kaNayAbharaNanariMdo majjha paI peccha maha viogammi / parihariyasayalarajjo apariyaNo bhamai egAgI // 195 / / caMdAbhAe vayaNaM soUNaM ciMtae mahInAho / paradAralAlaseNaM mae kayaM hA ! akajamiNaM // 19 // bhiccassa viNIyassa vi eyassa kalattamavaharaMteNa / jAyaM mae aNajjeNa sattaNA sevagassAvi // 197|| hariNakanimmalaM pi hu kalaMkiyaM niyakulaM mae peccha / nikkaruNayAe eso vi pAvio erisamavatthaM // 198|| vibuyaNaniMdaNijjeNa suyaNasaMtAvakAriNA imiNA / pAveNa mae kattha vi gaMtavvaM ? na hu viyANAmi // 199 // tA aja vi tavacaraNaM bhavabhayaharaNaM karemi kiM pi ahaM / pakkhAlijjai jeNaM kalaMkapaMko jaleNeva // 20 // iya evaM mahurAyA hiyayabhaMtarabhavaMtasaMvego / nAmeNa dhuMdhumAraM kumaraM rajjammi saMThaviuM // 201 // to so keDhavabhAyA ya sAhaNo vimalavAhaNasayAse / ghetta jiNiMdadikkhaM samahijiyasayalamuttattho // 202 // kuvvaMti tavaccaraNaM saMtA baMtA jiiMdiyA do vi / chaTTa-'TThama-dasama-duvAlasehiM mAsa-'ddhamAsehiM / / 203 // domAsa-timAsiya-caura-paMca-chammAsakhamaNapabhiIhiM / javamajha-vajjamajjhaya-bhadda-mahAbhaddarUvehiM // 204 // kaNagAvali-muttAvali caMdAvali-rayaNaAvalitavehiM / sukkA kiDikiDibhUyA payaDasirAjAlayA jAyA // 205 // bahu vAsasahassAI kAUNaM erisaM tavaccaraNaM / pAuvagamaNeNa ThiyA mAsakkhamaNaM tao mriuN||206|| te donni vi uppannA sattamakappammi bhAsurA amarA / amaraMgaNAhiM saddhiM surariddhi do vi vilasati // 207 // etto vaDa urarAyA kAuM suiraM anANatavacaraNaM / mariUNa samuppanno paliyAU joisesu suro||208|| daiyAvaharaNavairaM sariuM niuNaM nirikkhio teNa / mahurAyA na hu kattha vi uvaladdho tA caveUNa // 209 // bhamio bhavADavIe kahamavi maNuyattaNaM laheUNa / Isikayasukayakammo saMjAo dhUmakeusuro // 210 // mahurAyA vi hu sattarasa sAgare bhuMjiuM amaralacchi / caviuM bAravaIe jAo mahumahaNabhUvaiNo // 211 // bhajjAe ruppiNIe putto uttttknnysmgtto| to dhUmakeujakkheNa paNaiNIharaNavaireNa ||212 / / avahariUNaM nIo vijayaddhamahIdharuttarasilAe / ettheva chuhakkaMto viNasau iya ciMtiuM ctto||213|| eyaM nAraya! pajjunnakumaracariyaM payAsiyaM tujjha / to nArao jiNiMdaM namiUNa nahaMgaNeNa gao // 214 // veyaDselasihare daT ThUNaM kAlasaMvaraM khayaraM / vaddhAvai sakalattaM suputtajammUsaveNa tao // 215 // khayareNa mehakuMDammi puravare nArao niyayabhavaNe / nIo sappaNayaM tassa daMsio tayaNu pajjunno // 216 / / to nArao vi ruppiNisamANarUvaM nirikkhiuM kumaraM / saMbhAsiuM ca khayaraM nahaMgaNeNaM samuppaio // 217 // patto ya jAyavANaM atthANe tehiM saviNayaM namiuM / sammANio samANo uvaviTTho viTThare pavare // 218 // kahiyaM ca kumaraharaNaM jaha nisuyaM vIyarAyavayaNehiM / to ruppiNIsayAse gaMtUNaM kahai savvaM pi // 219 / /
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ 78 AkhyAnakamaNikoze jaha solasame varise hohI melAvago tuha sueNa / to ruppiNI jiNesarajaMpiyavayaNANi soUNa // 22 // bhattiparipUriyaMgI namai jiNaM mahimilaMtasImaMtA / kumaravayaNAvaloyaNasamussuyA gamai divasANi // 221 / / aha annayA ya jAo bhANU nAmeNa saccabhAmAe / kumaro amarasarUvo io ya veyaDagirisihare // 222 / / nayarammi mehakuMDe pajjunno guNakalAvaparikalio / amara-narA-'surataruNiyaNamohaNaM jovvaNaM patto // 223 / / niruvamasavvAvayavo teNa samo tihuyaNammi na hu koi / niyalAyannaviNijjiyaamarA-'sura-khayara-naraniyaro // 224 / / ajavi jeNuvamANaM dijjai rUvamsiNo tihuyaNe vi / na hu sako sakko vi hu rUvaguNe tassa vanneuM // 225 // so jattha khayarakumarehiM parigao kuNai kIlaNaM tattha / samyo vi kheyarINaM niyaro daTTaNa taM kumaraM // 226 / / na muNai sarIraphAsaM taMbolarasaM pi na hu viyANei / parimalamavi na hu jANai nisuNai ya na kAgalIgIyaM // 227 // iyariMdiyavAvAraM caiuM viSphAriehiM nayaNehiM / taM pecchaMto pAvai aNamisabhAvaM naratte vi // 228 // niyadaiya-putta-baMdhavapamuhe vAharai kumaragotteNa / aNudivasaM vaMchaMto saMgamasokkhaM kumArassa // 229 // aha tajjaNaNI mayaNAnaleNa paJcaliyamANasA'NudiNaM / ciMtai kumArasaMgamasokkhamahaM kiha lahissAmi ? // 230 // to egate bhaNio kumaro amhehiM taM silAvaTTe / patto na amha putto hohisi tA ramasu meM iNhiM // 231 // tuha virahagaralaghAriyamaMgaM mahaguruyaveyaNakaMtaM / tA komalaniyayasarIrasaMgaamaeNa kuNa pauNaM // 232 // avaraM ca tujjha gorI-pannattIo visiTTavijAo / viyarissAmi tao so ciMtai ha ddhI ! mahApAvaM // 233 // jaNaNI vi taNayasaMgamasamussuyA mukkamahilamajjAyA / tA iyaramahelANaM ko doso nimviveyANa ? // 234 // jaM kira sayANajaNaniMdaNijjamaha kulakalaMkajaNaNaM pi / taM pi hayAsA mahilA mayaNAyattA ahilasei // 235 / / . mayaNaparatvasahiyayA mahilA [granthAgram 3000] jai mahai niyayaputtaM pi / tA kAmalAlasesuM kA gaNaNA avarapurisesu || giNhAmi tAva vijjAo tayaNu jaM jujae tayaM kAhaM / iya ciMtiUNa kumareNa pabhaNiyaM dehi vijjaao||237|| to tIe kAmamohiyamaNAe dinnAo tassa vijAo / gorI-pannattIo maNavaMchiyakaraNapavaNAo // 238 // to nhAiUNa rehaMtasayalasiMgArasohiyasarIrA / anbhatthai surayakae kumaraM tatto bhaNai so vi // 239 // taM maha jaNaNI paripAlio'hamettiyadiNANi aMba ! tae / tA vottapi na juttaM tujjha imaM kiM puNo kAuM? // 24 // puNaravi bhaNio sappaNayamesa na tahAvi mannae jAva / to tIe nahehiM viyAriUNa niyathorathaNajuyalaM // 241 // to dhAha dhAha dhAvaha eso maDDAe khaMDae sIlaM / ekkae kUyAre saMbhaMto kheyaro patto // 242 // to tassa tIe kahiyaM jaNaNI vi na chuTTae tuha suyassa / balivaMDAe khaMDai majjha vi sIlaM imo peccha // 243 / / tatto ya kAlasaMvarakhayaro kuddho sue samAisai / re re ! mAraha eyaM pAvaM akayannuyaM zatti // 244 / / to kAlasaMvarasuyA sannaddhA balabhareNa saMjuttA / haDhaAyaDDiyakaravAlamaMDalA jhatti AbhiTTA // 245 // to teNa niyabaleNaM sarahA sahayA samattamAyaMgA / savve viNAsiUNaM vihiyA jamanivagihAtihiNo // 246 // to kAlasaMvaranivo raNalaMpaDabhaDayaNeNa saMjatto / saMpatto saMgAme rulaMtaraMDAvaliraudde // 24 // to teNa niyaparikamaakaMtAsesasatturvideNa / niddhADiyA bhaDohA naTTo kaTTeNa khayariMdo // 248 // gaMtuM pure paviTTho bhaTTasirI huyavaho vva vijjhAo / to pajjunnakumAreNa tassa paTTAvio puriso // 249 / / bhaNiyaM ca tAya ! tumae khamiyavvo majjha esa avarAho / jaM tujjha raNaMgaNamAgayassa samuho ahaM jAo // 250 // avaraM ca aparibhAviya peccha tae niyakulaM khayaM nIyaM / nArIvayaNeNa'havA aja vi kira kettiyaM evaM ? // 25 // kahio ya kaNayamAlAe vaiyaro kheyarassa savvo vi / taM souM so ciMtai mahilANamimaM pi saMbhava // 252 // to kheyareNa kumaro puNaravi sammANio sabahumANaM / etthaMtarammi gayaNeNa nArao tattha saMpatto // 253 // vijjAe tao kumaro payaMpio vaccha ! esa devarisI / taM nisuNiUNa kumareNa nArao saviNayaM namio // 254 // 1.t-20| 2. maha muNiya veynnN-20| 3. sakarNajana / 4. mNddaae-20| 5. balAtkAreNa /
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4. tapomAhAtmyavarNanAdhikAre rukmiNI-madhvAkhyAnake kahio ya nAraeNaM avaharaNappabhii tassa vuttaMto / jaha nisuo sImaMdharajiNiMdavajariyavayaNehiM / / 255 / / tuha avaharaNadiNAo jA jAyANittiyANi divasANi / tA tuha jaNaNInayaNANa asuvisaro na viramei // 256 / / avaraM ca kayapadannA tuha jaNaNI Asi saccabhAmAe / jIe paDhamaM bhavissai putto to tamsa vIvAhe // 257 / / iyarIe sIsakesehiM davbhakajjAiM kAriyavvAiM / iNhi tu saccabhAmAsuyamsa vai vivAhadiNaM // 258 / / tA vaccha ! tattha gaMtUNa niyayajagaNIe pUrasu painnaM / iya souM pajjunno pucchiya piyaraM tao calio // 259 / / saha nAraeNa gayaNaMgaNeNa patto purIe sannijjhe / pecchai aNegamaNi-rayaNaniyarakiraNAvalIphuraNaM // 260 // to devarisI puTTho kimeyamaha kahai nArao tassa / vaccha ! tuh jaNayanayarI dhaNaeNa viNimmiyA esA // 26 // maNi-rayaNa-kaNaya-ruppaya-viduma-vajjehiM ghddiypaasaayaa| vAravaI nAmeNaM to pajjunno pahiTTamaNo // 262 // pabhaNai na sAhiyavyaM kassa vi jamihAgao ahaM tatto / kayabAlasAhuveso, jaNaNIgehammi saMpatto // 263 // bhaNai ya solasavAsovavAsasosiyataNU tuha gihe haiN| pAraNagadiNe patto tA jaMpai ruppiNI evaM // 26 // ukkiTThatavokammaM varisapamANaM na ettiyaM kAlaM / to pabhaNai bAlamuNI Asolasavarisamajjhammi // 26 // jaNaNIthaNachIraM pi huna hu pIyaM sAvie ! tao ettha / saMpatto jai icchA tA ciyarasu aha na gacchAmi // 266 // to ruppiNIe bhaNiyaM paoyaNaM tujjha vatthuNA keNa ? / so jaMpar3a pejjAe to pejjA tIe addahiyA // 267 / / teNa tao vijAe jalaNo vijjhAvio jalaMto vi / to ruppiNI payaMpai giNhasu varamoyage bhayavaM // 26 // jIravai paraM na'nno mottu sirivacchalaMchaNaM evaM / tavasosiyANamamhaM jIrai savvaM pi teNuttaM // 269 / / aha ruppiNIe moyagarAsI raiyA tavassiNo puro| to rakkhaso vva bhakkhai te savve moyage so vi // 270 // daT ThUNa tayaM hasiUNa ruppiNI bhaNai hohihI tujjha / sannejhaM kIya[ vi ] devayAe jeNerisA sattI // 271 // to nAraeNa bhaNiyaM ruppiNi ! aMgunbhavo imo tujjha / pajjunno nAmeNaM saMpatto tuha samIvammi // 272 / / kumaro vi sAhurUvaM parihariUNaM Thio niyayarUve / viyasaMtavayaNakamalo paNao jaNaNIe calaNesu // 273 / / AliMgiUNa sIsammi cuMbiyo nehanibbharaM tIe / teNa tao sA bhaNiyA majjhA''gamaNaM na jaNayassa // 274 / / kahiyavvaM jAveso maha milai io ya saccabhAmAe / ruppiNibhavaNe purisA paTTaviyA nAnieNa samaM // 275 // pabhaNaMti tevi vIvAhadabbhakajjAya viyarasu sakese / jamhA kayA painnA paccakkhaM kanhapamuhANaM // 276 // pajjanneNaM vijAbaleNa muMDevi nAviyassa siraM / uvaNIyA bhe kesA bhaNiuM saccAe appehA // 277 / / gaMtuM tehi vi saccAe appiyA sA vi kocamAvannA / sayameva ya saMpattA ruppiNibhavaNammi kesakae // 27 // pajjunno vi hu kAUNa kanharUvaM tao Thio tattha / diTTo ya saccabhAmAe tayaNu koveNa tajjatI // 279|| mUlamaNatthANamimo niggacchissai tayA gahissAmi / iya bhaNamANI pattA jA haribhavaNammi sA tattha // 28 // pariyaNajuyamacchaMtaM pecchai sirivacchalachaNaM tayaNu / bhaNio kiM sigghayaraM rAmAgao ettha kAUNa // 281 // majjha painnAbhaMgaM bhaNamANI sA gayA nie bhavaNe / kanho vi tIe aNuNayanimittamaccAulIhUo // 282 // etto vi ya pajjunno raharayaNe ruppiNiM ThaveUNa / AUrito saMkhaM nIhario nayarimajjheNaM // 283 / / pabhaNaMto paurajaNaM kaheha kaNhassa ruppiNI devI / nijai bhaDeNa keNai jai sattI tA nivAresu // 284 // taM soUNaM savve vi jAyavA jAyakovadaTThoTTA / kari-raha-turaMgamAruhiya dhAviyA tassa paTTIe / / 285 / / daDhaAyaDDiyakodaMDamukkanArAyachAiyadiyaMtA / baliUNa kumAreNaM nijiNiyA gurumaraTTA vi // 286 / / naTTA disodisiM te iyaragayA gaMdhasiMdhurasseva / kumarassa tao pattA raNaMgaNe rAma-mahumahaNA // 28 // ArUDhA raharayaNe raNaMtaghaMTAliDaMbare dovi / ummukkAsiMhanAyA channA kumareNa bANehiM // 28 // vAyava-vAruNa-aggeyapamuhabANehiM te vi nijiNiyA / niyapannattI-gorIvijANa baleNa kumareNa // 289 // tatto vilakkhavayaNA jAyA ciMtAurA raNe jAva / to nAraeNa nArAyaNassa kahiyaM jahA eso // 29 // Jain Education Interational
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ AkhyAnakamaNikoze tuha putto pajanno ruppiNiaMgunbhavo smaayaao| to kanheNaM AliMgiUNa kAUNamucchaMge // 291 // mahayA mahUsaveNaM pavesio puravarIe hariseNaM / kArAvio vivAhaM nara-kheyarasuMdarIhiM samaM // 292 / / asamagaNarAyaraMjiyamaNehiM hari-halaharehiM kamaramsa / Arovio samaggo bhAro niyarajjakajjANaM // 293 / / etthaMtarammi dujohaNeNa saMpesiyAhiM dUI hiM / vinnatto asthANe kanhanariMdo jahA tujjha // 294 // sunhA keNai hariyA tA taM katthai gavesasu tao so / jaMpai na hu savvannU ahaM tayaM jeNa jANemi // 295 / / jai jANato tA kiM na jANio ruppiNIsuo eso / taM soUNaM kumaro pabhaNai maM deva ! Aisam // 296 // jaM pannattivaleNaM ANemi tayaM tao samAiTTho / to ANiyA ya teNaM puvvaM ciya teNa avahariyA // 297 // tatto bhANukumAro vivAhio maharihAe riddhIe / savvesi pi hu sukkheNa tANa kAlo aikkamai // 29 // aha annayA ya saccA soccA pajannakumaracariyAI / tArisaputtasamumsuyahiyayA vinnabai mahumahaNaM // 299 / / jaha majjha vi eyArisakumaro uppajjae tahA jayasu / to kanho vi payaMpaha punnehiM pie ! imaM hoi // 30 // evamaNuvAsaraM pi hu bhaNio kayaposaho sarai amaraM / to puvapariciyasuro taijjadivasammi saMpatto 301 / / tatto ya kayaMjaliNA hariNA bhaNio payaccha varakumaraM / bhaNiyamamareNa pajjannapuvvabhavabaMdhavo hohI // 302 // jIe hAramimaM taM kaMThe pakkhivasi tIra to hAraM / appiya tirohio so nAyaM ca imaM kumAreNa // 303 / / vijAe tao gaMtuM paNamiya jaNaNiM payaMpiyA teNa | uttamalakkhaNajutto putto tuha hou bIo vi // 304|| sA bhaNai na majjha suo anno hohi tti nANiNA kahiyaM / jaMpai kumaro kA tujjha sammayA ? tIe to bhaNiyaM // 305|| jaMbavaI maha iTTA to tIe payaccha vaccha ! varakumaraM / evaM japatANaM tANaM sA AgayA tattha // 306 // to pannattIvijAe saccabhAmAsamANarUvaM taM / kAUNa saccabhAmAe pesiyA vAsabhavaNammi // 307|| sA gaMtU NuvaviTThA pallaMke tayaNu tIe kNtthmmi| hAraM khiviuM kanheNa sA siNeheNa paribhutvA // 308 // to gaMtuM niyabhavaNe suttA suviNammi pAsae sIhaM / sukkAo caviya tIe ganbhe keDhavasuro jAo // 309 / / saccA vi kaNhapAse samAgayA teNa ciMtiyaM eyaM / ajja vi atittacittA raikelisuhaM mahai esA // 310 // kAleNa keDhavasuro jAo saMbo tti se kayaM nAmaM / unbUDhajovvaNabharo vivAhio raayknnaao|311|| jaha neminAhapAse pavvaiyA do vi jaha purI daDDA / jaha vihiyaM tavacaraNaM aighoraM suddhacittehiM // 312 // uppADiUNa kevalanANaM paDibohiUNa bhaviyajaNaM / jaha siddhipuri pattA taha-harivaMsAo neyavvaM // 313 / / // rukmiNI-madhvAkhyAnake samApte // 20-21 // jaha eehiM vihiyaM tavakammamimaM mahANubhAvehiM / taha annehiM kajja kammakkhayamicchamANehiM // 1 // saubhAgyamAvahati janma zubhaM vidhatte, puSNAti puNyamasamaM duritaM pramASTi / karmendhanaM dahati nivRtizarma rAti, kiM vA karoti na tapaH zubhabhAvataptam ? // / / iti zrImadAmradevasUriviracitavRttAvAkhyAnakamaNikoze carcitatapomAhAtmya prapaJcazcaturtho'dhikAraH samAptaH // 4 // 1. mahayA vibhUsaeNaM pavesino puravari pahariseNaM / kArAvio vivaaho-20| 2. nakaM samAsam-20 /
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ [5. bhAvanAsvarUpavarNanAdhikAraH ] vyAkhyAtastRtIyastaporUpo dharmabhedaH / adhunA bhAvarUpaM caturtha dharmabhedaM vyAkhyAtukAma Aha suha pariNAmo nicaM kAyavyo jeNa baMdha-mokkhANaM / so paramaMgaM nAyA damago bharaho ilAputto // 10 // vyAkhyA-'zubhaH' dharmadhyAnAdirUpaH, prAkRtatvAd vibhaktilopo draSTavyaH, 'pariNAmaH' mAnasavyApAraH 'nityam' anavaratam 'kartavyaH vidheyH| kimiti ? ata Aha--'yena' kAraNena 'bandha-mokSayoH' karmabandhana muktyoH 'saH' pariNAmaH 'paramAGgaM' pradhAnanimittam / 'jJAtAni' dRSTAntAH 'dramakaH' raGkaH 'bharataH' bharatacakravartI 'ilAputraH zreSThisuta ityakSarArthaH // 10 // bhAvArthastvAkhyAnakagamyaH / tatra tAvad dramakAkhyAnakamAkhyAyate / taccedam rAyagihammi puravare Ajammadariddio vasai damao / bhikkhAmettuvajIvI aha'nnayA Usave jAe // 1 // savvo vi nayaraloo ghettuNaM khaja-peja-lejjhAI / vebhAragirisamIve savvattugacAruujjANe // 2 // ujjANiyAe patto etto joesu dosu paharesu / kapparayakaro damao nayare bhikkhaM paribhamai // 3 // paDibhavaNaM hiMDaMto bhaNijjae bhavaNarakkhavAlehiM / sabo vi jaNo ghettaNa bhoyaNaM ajja ujjANe // 4 // saMpatto tA taM pi hu vaccasu tattheva tayaNu so jAva / tattha gao tA logo bhottUNa maNonnamAhAraM // 5 // tatto tAlaya-rAsaya-nADaya-pekkhaNaya-mahuragIehiM / akkhittamaNo na hu koi tassa bhikkhaM payacchei / / 6 / / suiraM jAyaMtassa vi uttaramavi tassa dei na hu koi / tanhA-chuhAkilaMto tatto so kovamAvanno // 7 // vebhAraselasiharaM samAruheUNa maharihasilAe / uvavisiyamahobhAge haNaNakae sayalaloyassa // 8 // rodajjhavasAeNaM khaNai tao so vi cUrio tIe / mariumasipattadAruNanarae so nArao jaao||9|| nivaDaMtasilAkhaDahaDasadaM soUNa paurapuralogo / naTTho tamhA vajaha amuhaM bhAvaM payatteNa // 10 // ||drmkaakhyaankN samAptam // 22 // idAnIM bharatAkhyAnakamArabhyate / tavedam namiranariMda-dasiraseharakusumasamUhadhArayaM, jammaNamaraNasalilaparipUriyabhavasiMdhuvaitArayaM / paNamivi risahanAhapayapaMkau paNayavipattivArayaM, pabhaNiu bharaharAya-bAhubalihiM cariu bhavaMtakArayaM // 1 // iha asthi cakkahararAyasajjhi, chakkhaMDasamanniyabharahamajjhi / jayalacchitilaya naravararavanna, navajoyaNavitthaya jemba kanna / bArasa gimhu va AyAmi dIha, hariNAli va pattapasatthalIha / khamaNayavau jimva parihANavaja, vijhADai jimva gurusAlasajja / jA kahiM vi gayAli va vimalarayaNa, annattha juvANi va payaDarayaNa / puNu kahiM vi sumeru va kaNayatAra, avarattha jaNaNi jimba nehsaar| nippunna va kattha vi hayapahANa, subhaga vya kahiM vi suhasannihANa / muNimAla va kattha vi vigayarAya, vaNiya vva kahimbi saccaviyamAya / / iya uvari sayAsiya, bhuvaNapayAsiya, sA aujjha nAmi nayari / raha-jANamaNohara, hariyatamohara, guNehiM samANiya ahimayari // 1 // 1. paNamavi -20 / 2. paMkaya 20 / 3. jima -20 /
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAsyAnakarmANakoze jahiM bhavaNasihara ravirahu khalaMti, ravikatabhitti diNi pajalaMti / jahiM paumarAyamaNi viSphuraMti, sasikaMta nisihi jalu pajjharanti / jahiM dhayavaDa para kaMpati pavaNi, mAraNadhaNi sUyaha visai savaNi / gaMdhiyahaM haTTi jahiM kuTTavAya, jUiyarahaM subvai pAsapAya / jahiM gahaNu jaNaha nimmalakalAhaM, tADaNu kAmiNivacchatthalAhaM / kaiyayaNaha para saguNappabaMdha, gaya-hayapahANa jahiM rAyakhaMdha / jahiM kuTTaNa cheyaNa sahahiM kaNaya, sasi-sUraha gasaMNu vayaMti gaNaya / karapIDaNu taruNighaNatthaNAhaM, dIsai na kayAi vi jahiM jaNAhaM / naMdaNavaNasohiya, muNihi vimohiya, avirohiya sumaNasaparisa / gururAyaravanniya, vibuhasamanniya, jai para surapuri tamu sarisa // 2 // taM pAlai bhUvai bharahu rAu, ghari jimba raNi rehai jAsu cAu / causaTThisahassapuraMdhinAhu, chakkhaMDavijayalacchIsaNAhu / puraparihapalaMbapasatthabAhu, maNa-pavaNajavaNaramaNIyavAhu / cauraMgaseNNa jasu sattamahaNa, jimbai jiNaha dhamma kriya jattigahaNa / tasu savvaMteupahANa, laaynn-ruuv-ri-suhnihaann| kari khaggajaTTi jimna suddhavaMsa, supaoharapAviyajaNapasaMsa / akalaMka mahAsaivannaNijja, bIyAsasireha va baMdaNijja / kalabhAsiNi paripasariyasubhadda, nivapayapaMiTTa nAmi subhadda / / so gorie jimba bhavu, rai jimba raidhavu, sahu sirIe jimva mahumahaNu / rAhavu jimva jANai, timva suhu mANai, tIe samau riuvaNadahaNu // 3 // jiNakevalanANuppattisamai, uppatti'cakicaka taiMsamaI' sambhAvyate / niyahiyai hiyAvai bharahu rAu, pUemi cakku ? kiM vA vi tAu ? | saviveiM puNaravi muNiu emva, hauM vaDDai aMtari bhullu kemba ? / kahiM tuccha cakku? kahiM jiNavariMda?. gaMDovala kahiM ? kahiM surgiriNd?| kahiM sAyaru sohai ? kahiM talAu ?, kahiM cakravaTTinaru ? kahiM cilaau| kahiM rAsahu ? kahiM suravaikariMdu ?, kahiM kira kuraMgu ? kahiM vaNamaiMdu / ciMtAmaNi kahiM ? kahiM uvalakhaMDu, ? .... khajjoyau kahiM ? kahiM divasanAhu ?, kahiM pAmaru ? kahiM hari sirisaNAhu / ihaloiu cakku, susuMdaru vi .......... jiNu paraloyaha suhajaNau / ne pUiu [cakku, ] tAI pUyai, tA pUyami paDhamauM jaNau // 4 // . pUittu jiANesaru samuNivaggu, chakkhaMDavasuhasAhaNaha laggu / mAgaha varadAma pahAsa siMdhu, sAhiMtu bharahu dhaya-chatta] yaciMdhu / sAhevi saTTivarisahaM sahAsa, mANevi sirideviM sahu vilAsa / kAravai sahoyara niyaya seva, ti vi kahahiM jaNeraha risahadeva / 1. mAraNavali sUyaha rN0| 2. gahaNa 20 / 3. jima rN0| 4. ura vahupahANa rN0| 5. suisa rN0| 6. payaha nAmi ya subhadda 20 / 7. ema raM018. vaNagaiMdu 20 /
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5. bhAvanAsvarUpavarNanAdhikAre bharatAkhyAnakam / uddAlai amhaha bharaha rajja, kiM oppa huM ? bhavahuM ki jujjhasajja ? / iMgA lagadA gapamuha tAhaM, diTTaMta devi visaihiM syAhaM / saMbujjhaha hoha ma mUDhacitta, veyAliya aDDANavar3a vitta / paDibohiya paDhivi jugAidevi, nidevi visaya kayabhutraNasevi // phavvaiya mahAyasa, vaDiyasAhasa, seviya dukkara tava caraNa / uppADiya kevala, khAliya kalimala, viharahiM vasikayaniyakaraNa ||5|| sAhivi vaha narAhivasAhaNu, pavisai nayarihiM haya-gaya-vAhaNu / jimva cauveDa vippu mAyaMgeha, pavisada gehi na vajjiyasaMgahaM / jiva guNavaMtI kA vi mahAsai, vesahaM pADai kahavi na paisai / akayapaoyaNu bhiccu pahANau, jimva lajjai pecchaMteu rANau / timva cakku vikrayavaMdaNamAlahiM, pavisad navari na AUhasAlahiM / taM pakkhi vimhi bharahesaru, 1 gat maMtihiM pahu ! nimuNijjau, kAraNu cakkapavesi bharahesaru | jiva kamacukkau vaNi paMcANaNu, kahavi na vaMchar3a kharanaharANaNu // jiva ko vikulINa, mamganilINau, mahai na mANu viNA sayaNu / timva mANadhaNesaru, takkhasilesaru, bAhubali vi tuha sAsaNu || 6 || tA akapaoNu cakkarayaNu saTTANi na paisai divvanayaNu / annu viAna va sAmi !, tuha hiyakaru surakarilIlagAmi ! | pai bharaha jittauM kA deva !, bAhubali alitaI tujjha seva / paya muTThipahArihiM pahau gayaNu, kiu kumau muyavi saJvannuvayaNu / kaNa melliva risahesarakulesa ?, pai kukkusa kuTTiya kayakilesa / ciraM niratthauM aMdhayAri, kiu aggihomu niSphalau chAri / ki aMdha maMDaNU muhaha eu, roviu aranni padaM nivviveu / u dina bahiraha kannajAvu, ettiu payAsu niSphalau sAvu !! bharahu jiNaMta, nau amuyaMtai, muyaha kalevaru uccailiu / bAhubali akAyaru, lahuyau bhAyaru, kAriu seva na jaM bailiu // 7 // taM naca bhara papai, bhuMjau rajju su iMvai saMpai / tihu hu u vaya na bhAvai, jagi appaNau ku baMdhava pAvai ? | sA saMpaya jAsaha dijjai, taM phalu jaM vihalahamuvaujjai / dhatUrA kavaNi khajjaha ?, kiMpAgaha phala mukkhu vi vajjai / kiave ghari thutthukkiya acchar3a, lacchihi tarhi kahi ko muhu pecchai ? / lahuyasahoyara jaM nikAliya, jaNaI dinna rajjaDaM uddAliya / taMpi hu ajja vi puTTihiM dhAvai, duvvilasiDa jimva maNu saMtAvai / bharasara saMtuTTa sappar3a, puNaravi maMtihi imva vinnappada // 1. jima raM0 / 2. * gahu raM0 / 3. picchaMta raM0 / 4. kuTTimapAya0 raM / 5. uccaliyau raM0 / 6. baliyau / 7. saMpai raM0 / For Private Personal Use Only 83
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ AkhyAnakamaNikoze pahu ! tujha hiyatthi, sai seyasthi, amhihi eu kahijaha / niya seva karAvivi, nau sumarAvivi, sammANivi visajjiyai // 8 // aha paNiipavi Nihi bharahanAhu, mellAviu maMtihi maNah gAhu / paTTavai dUra nAmi suvegu, appaviNu rahavara pavaNavegu / aho dUya ! jAhi takkhasila tAva, piyavayaNihi bhaNamu mahANubhAva ! / piu baMdhavu majjhu kaNiTTa, bhAya, bAhubali na rU.sai jimva sujAya / pavaiya sahoyara lahuya sAvi, dui amhihiM rAya na bhaMti ......... / mahu mannai seva siNahajutta, uvabhuMjahu raja pasannacitta / AesubhageviNu jAhu laggu, avasauNasahasapaDikhaliyamaggu / atyANi kaNiTTaha pahuhu ANa, savvA vi nivedaya kayapamANa / / bAhubali bhaNai bho bharahabhAya !, ma bhAyasu hohi thiru melleviNu muNivara annu jiNu, avaraha na namai naM majhu siru // 9 // etthaMtari rAyapasAyamuhiu, caMdumgami jalanihijalu va khuhiu / atthANu sayalu bAhubalitaNauM, dRyAgami maNi macchariu ghaNauM / AMbalIya bhImi dADhiyahu levi, uttANiya dadarahiM nayaNa ce vi / cauraMgulu bhUmihiM nisaDhi bhaggu, avaloiDa sIhi nisiu khaggu / hatthaliayaliM hau dharaNivaThTha, , damaghosiM daMtihiM aharu daTTa / bhAlayaliM suvegiM tivali bhagga, mahaseNaha churiyahiM muTTi lagga / phuDDa pupphadaMti phuruphuriyaho?, paharaNahuM pihuhu kaMpiya pakoTTa / ya ho? unbhaDabhaDabhIsaNasuhaDavamga, anne vi emva bollaNaha lagga / / bahusennu bharahu kahi kira kavaNu, bAhubalihi kuviyANaNaha ? / pariyAriDa hariNu kahi kiM kuNau kuviyaha paMcANaNahaM ? // 10 // aha suvegavayaNi raNakAmaya, dunni pi bhAyara pAyaDanAmaya / raNasaMbhArakhu hiyasAyarajala, siMvAsibihi miliya gaMhAvala / to udayAcali caDiyai diNayari, pecchiukAmi paNAsiyatamabhari / aho kira kiM risahesarajAyahaM, ghari vi virohu huyau duhaM bhAyahaM / dhisi ! dhisi ! dhisi ! visayaha tucchattaNu, dhisi ! dhisi ! dhisi ! kasAyaviruyattaNu / jANa kaji imba hoi jaNakkhau, yAvahaM tAhaM ku rduTThima lakkhau ? / visaya duraMtanarayaduhakAraNa, visaya sagga-apavamgaha vAraNa / visaya dhammadhiiveyaviyAraNa, visaya ghari vi iveM vihiya mahAraNa / jada vihu jaNasammaya, jai vi maNomaya, taha vihu khaya gaya visayaraha / kiu valihi suvannara, jai vi ravannau, kannaha cheyaNu jaM karai // 11 // niggai tamabhari payaDiya nahaMgaNi, bahubhaDabhIsAvaNe samaraMgaNi / binni vi raNarahasiM sannaddhaI, bahumacchara amarisiM saMkuddhaiM / binni vi jysirisNgmluddhii| ........ 1. aaNbliu-20| 2. huha -20 / 3. kNpiu-20| 4. siu tama0 rN0| 5. imrN0| 6. dichima rN0| 7. kAraNu rN| 8. vaarnnurN.6.imrN0|10. jirN|
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5. bhAvanAsvarupavaNanAdhikAre bharatAsyAnakam binni pi niyasAmiyakajajaya. binni vi payaDaparakamadujaya / binni vi raNasaMkaDi avisAyaI, yini vi niyapahuladdhapasAyaI / binni vi raNakalasikkhiyasatthaI, vinni vi pauNIkiyabahusatthaI / vinni vi milliyasiMhaninAyaI, binni vi muddhvNsgunnnaayaa| vinni vi nikaruNaI nippaTTai, vinni vi raNarahasiM saMghaTTA // ravi[--] Agami jimba caMduggami, rellaMtaI mahiyalu jlii| puvyAvarasiMdhuhaM dohiM vi baMdhuhu, duggAhaimiliyaibalaI // 12 // abhiTTa gayAhiba gayavarAha, galagajibhariyabhuvaNaMtarAhaM / saMlagga turaya javasuMdarAhaM, turayaha hayahesiyamaNaharAhaM / saMcoiya saMdaNa raNi rahAhaM, gharahararavapUriyasurapahAhaM / lallakkamukkahakkAravAhaM, saMlagga suhaDa bhaDamANavAhaM / kaDatalkajhalakkiyabhIsaNAha, ukkhAyakhaggagurunIsaNAha / bhalabhaliyasellabhAsiyanahAhaM, muggara-musuMDhipayaDAuhAhaM / lalla[kka]cakkacaccakkiyAhaM, nANAvihaheicamakkiyAha / . bANAvalichAiyanahayalAhaM saMlaggu jujhu dohiM vi balAhaM / iva kAyaranAsaNa, sUraha tAsaNa, dhaNajaNamahaNi mhaablii| risahesara jAyaha, dohi vi bhAyahaM, abhiTTai viyaDa iM balaI // 13 // bhiDaMtarAyanaMdaNaM, bhajaMtabhUrisaMdaNaM, kijaMtasattusaddaNaM saMpannaverimaddaNaM / maraMtamattavAraNaM, paDhaMtacArucAraNaM, vipakkhadinnadAruNaM, mahaMtapAvakAraNaM / paDataseyachattayaM, bhijaMtarAyagattayaM, dIsaMtarattagattayaM, saMjAyagiddhabhattayaM / chijjaMtahatthisuMDayaM, ruItaruMDamuMDayaM, udduNtbhuurikNddyN,............|| evaMvihu bhIsaNu, suyaharinIsaNu, vimhAviyasuranaranivahu / jAya[3] AohaNu, bhaDasaMkhohaNu, daMsiyabahuvihusattuvahu // 14 // cittarahaha naMdaNu cittateu, hakkiu nali bhddhmsjjhteu| oriM calu kAyara ma kari kheu, jiM daMsemi duka raNaha bheu / tiM vayaNiM raMjiu cettateu, bollaNaha laggu tuhu raNi ajeu / mahu sAmihiseva karAvaNeNa, niyalahuyabhAyanIsAraNeNa / tuha jaNayaha jAuM jaM kalaMku, paiM paripakkhAliu tau visaMku / paI appauM payaDiu suhaDaviMdi, paI nAuM lihAviu dhavali caMdi / iya bhaNavi paroppara jujjhi lagga, bANehiM saMchAiya gayaNamagga / saradhorahiM chAiya sUrateya, varasahi ghaNa jimba nala cittateya // cittarahaha naMdaNi, kayakaDamaddaNi, bharahaha naMdaNu atulabalu / bANAvalighAi, garuyaduvAi, pADiu taruvaru jemva nalu / / 15 / / nali paDiyai daMDAhivi payaMDi, AyaDDiya daDha kodaMudaMDi / sIharahu suseNi imba sagabu, paDibhaNiu mueviNu avaru sabbu / 1. ima -20 / 2. giddhachattayaM khaM0 / 3. kAyara -20 / 4. bhaNivi -20 / 5. dhArihiM -20 /
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ AkhyAnakamaNikoze mai sama suhaDa pari jujjhi lAgu, kari ghaNuhara dhari ahavA vi khagga / nala mAravi gammai ketthu pAva, e sayala demi hatumha tAva / imba bhaNivi sariu maNidaMDarayaNu, kari caDiu teiM bhAsaMtu gayaNu / pavidaMDiM suravai jemva giri, timva so vi suseNiM pahau siri / bAhubalisennu nippahavayaNu, saMjAu khaNiNa maiyaliyanayaNu / Avariu gayaNu va diNamaNIe, atthamiyai bhaDacUDAmaNIe / bAhubalihi naMdaNu bhaDaANaMdaNu, bharahasenni suhaDaha dujauM / sumarivi risahesaru, maNi paramesaru, mari samAhi sohammi gau // 16 // // nalakumAra-sIharahaviNAsaNo nAma paDhamo saMdhI // 1 // pahupalhAyarAyakulasaMbhavu bhavariumahaNajiNamaNo, bahubahumANavihiyagurupayapaumapaNamaNo / bahiraMtaraMgadujayariugaMjaNu jnnbhussuu| jimva haNuyaMtu suhaDacUDAmaNi timva nilaveu vissuu // 1 // aha nilaveu sama rarasu bhaDu raNi anniyaMtu nArau / nibbharasuhaDaghaDaNaraNasaMkaDadaMsaNakelikArau // 2 // ciMtai caraNiM cattau suyaharu, nahayali nIriM rahiyau jalaharu / suharasalavaNavihUNauM bhoyaNu, suhasohaggavivajiu joynnu| taNu jivaM vayaNavivajiu dINauM, vayaNu va pmhlnynnvihiinnuN| gayaNu va atthamiyai jimve diNamaNi, hAru va hAriyavaramajjhimamaNi / muhapariNAmavivajiu muNimaNu, siMhakisoravihUNauM jimva vnnu| rAyahaMsarahiyauM jimva saravaru, jimba jaNi rUvavivajiu bahuvaru / vihavu va cattau pattaha dANiM, dANu va dUrIkiu sammANiM / gIu va viyalauM sumahuravANiM, paumu va rahiyauM bhamararjavANi // risahesara jAyaha, cattavisAyaha, temva rnnNgnnu..............| .... // 1 // .........''ga dharaNi pkilaami| jammi layaharahiM kIlaMti vijAharA, bhamahiM gaya-gavaya-hari-hariNa-ruru-nAharA / tAsu siri donni seDhIo jaNavayavarA, ega dakkhiNahiM uttarahiM bhaNiyA'varA / atthi tahiM nayaru nAmeNa rahaneuraM, sadaramaNIu girisarihiM naM neuraM / payaDapalhAu palhAu tahiM naravaro, rUvasohaggaguNakaliu naM mahidharo / / taM payaDaparakkamu, sammayasakamu, khamgavasIkayariunivahu / pAlai mahimAlau, varuca himAlau dhavalakittigaMgApavahu // 2 / / nArayarisi jAyavi rAyapAsi, ajjhayaNu paDheviNu guru payAsi / hauM baMbhaNu maggAgamakilaMtu, mahu bhoyaNa dijau guNamahaMtu / mAriviraM / 2. kettha rN0|3, muliy.20| 4-5. jima raM0 / 6. jima jigarUva raM0 / 7. vijjala rN0| 8. juyANiM /
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1. vegu raM0 / 5. bhAvanAsvarUpavarNanAdhikAre bharatAkhyAnakam " kiM kAraNu uttAvalau bhaTTa !, so bhaNai risahamuya gurumaraTTa / AbhiTTA gari balapaTTi jAevaDaM tahiM maI guNagariTTa ! | bho bhaTTa ! bhuMji tuha hou bhaddu, maM kari viyatta iva uccasaddu / jANissa vaiyaru anila vegu, piyaparibhavu muNi ehI suvegu / jA eya tattha AlAca huMti, tA anilaveu' saMpattu jhati / mahu diu kiMpi husenu deva ! maI samari karevI tAyaseva || puti pabhavatiM guNehiM mahaMti, tAya ! jaNeraha guNa kavaNu ? / mai raNi paisevauM, niru jujjheM [uM], emva bhaNi calliu guNabhavaNu // 3 // taM suNivi nehiM bholaviu tAu, bollaNaha laggu palhAyarAu / tuhuM ajja vi bAlau savaha sajjhu, annAyacakkaharaju [jjha ] majjhu / Ayannaci taM nimmalaviveu, pabhaNiu sAhasaghaNu anilaveu / ha bAlu akAraNu tAya ! eu, jai jiyaha phurai appaNauM teu / kiM kuddha sIha kisora bAlu, niddalai na gayakulu kamakarAla ? | lahuyau ciMtAmaNi jaNi samatthu, citithau paNAmai kiM na vatthu ? / kiM nAsiyatamabharu phuriyateu, na payAsaha dIvau gurunikeu ? | pajdaliyau sihikaNu appayAsi kiM na kuNai taNabharu bhAsarAsi ? // bAhubalihitAyaha, bharahaha bhAyaha, mai sAhejju kareva / niccha joevaDa, raNi paisevau, vairimANu maleva ||4|| dasasahasa samappiya mayagalAha, tattiya ji rahahaM hayacaMcalAhaM / dasalakkha hayaha kayaghaNathaDAha, sannaddhakoDi duddamabhaDAha / im visas kumaru raNi balamahaMtu, bhaDasaMkaDi dadu mayavajju diMtu / parikuviu saNiccharu jimva niyaMtu, utthariu nAi kuddha kiyaMtu / sAyarajala jimba mahi rellayaMtu, saradhoraNichAiyadahadiyaMtu / guNakAra bhari salu, baMbhaMDakhaMDu naM phuDai viyalu / acca pecchavi taM samamgu, bharahesaru sai bollaNaha laggu / ahu hu hu kiM varisayAlu ?, kiM vA vi juyavakhai palayakAlu ? // akkhaDa, bhaDayaNasakkhiu, anilaveu ehu vAvarai / bhara sAhijjai Aiu, mahihiM na mAiu, jasu jasu tihuyaNu Avarai ||5|| aha jAveva teNa balukAiu, tA suseNu tamu sammuhu dhAiu | karayalakayadaMDarayaNu subbhaDa / hakaMtau duppicchu dappubhaDu / ora cala re niSphalavaggiya !, pADami tuha siri rosa nibhaggiya ! | '' / tA galagajjai mattau mayagalu, to kumariM daMDAhivu vuccai, ehau gavvu mahAbhaDa muccai / kajjaduvAri muNijjai bhallau, appaNi appu na thuNai mahallau / For Private Personal Use Only 87
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ 88 AkhyAnakamaNikoze challucchalai jaM bhAyaNu Uga uM, rittau puNu kaNakaNai nihINauM / tUru nijI nirAriu bajjai, nijalu jalaharu nipphalu gajai / / upasappivi veI. iMva nilaveiM. hiyai paNhi apphAliyau / muravarahaM niyaMtaha, gayaNi vahaMtaha, daMDarayaNu uddAliyau // 6 // bharahasennu avasakkiu samaraha, surihiM mukta kusubhaI siri kumaraha / bharahiM bhaNiyauM karibalanAyaga, ari ari ari ari vAriya saayg|' raNi dujau ehu pAvu nirAriu, mayagalaghaDihiM melli parivAriu / vayaNANataru teNa mahAyasu, mayagalaghaDahiM su veDhiu caudisu / jalaharu 'mAlai jimba nahi diNamaNi, kammaparaMpara jimva jiu bhavavaNi / kumaru vi taM pekkhivi khuddhau maNi, sAmavayaNu saMjAya takkhaNi / sArahi ciMtaha eha raNi bhaggau prAhiu kulu lajjAvai lamgau / mai dhuri thakaI hohi ma kAyaru, tuhuM bhaDu ehu susaMgarasAyaru // to kumariM sArahi, bhaNiu mahArahi !, haya haya vatta ma eya bhaNu / imba mai jujjhaMtau, raNi sujhaMtau, tAu na pecchai tiNi vimaNu // 7 // imba bhaNi niggau jayasirimANaNu, gayaghaDa bhaMjivi jimva ]paMcANaNu / kAI asArai iNi bali bhaggai, bharahiM sahuM vari saMgari lamgai / suhaDiM ekku sIhu vari johiu, hariNasatthu maM bahu uvarohiu / vari hillUra eka rayaNAyari, ma chilliri aNurAu duhAyari / pari nahu ekku huyau kappUraha, maM caMdaNaha sarAu asAraha / tisiyaI amayappuDa vari paripIyau, jalaghaDi jammu vi khayaha ma niiyu| jahiM baMdiNaha sadda, sumaNoharu, dIsai vilayasatthu supaoharu / jahiM summai vINArayu maNaharu, dhayamAlAulu jahiM thaDa guNaharu / / tahiM rahavaru coyahi, emba ma joyahi, nisiya khamga sAhasajuyahaM / bAhubalihi taNayaha, vallaha jaNayaha, pekkha parakamu maha bhuyaha // 8 // etyaMtari jujjhau laggu bAlu, bharahesariM sahu naM palayakAlu / varisaMtu niraMtaru nahi na ThAi, saradhArahiM ahiNavu mehu nAi / bharahu vi AyaDDiyacAvadaMDu, bANAvali muMcai balapayaMDu / bharahesarabANaha khalavi jAi, khaNa nahayali kheNi mahivIdi ThAi / khaNi dIsai karivari khaNa rahaggi, khaNi dhaNuhari khaNi bhaDanisiyakhamgi / khaNi bANi khaNaMtari karihi pucchi, khaNi viyaDi vilagaDa rAyavacchi / jimba vijjupuMju khaNi diTTanaTTa, timva bhamai raNaMgaNi guNagariTTa / na ya chepaI bharahaha so sarehiM, muNirAu va mayaNaha duhayarehiM / / niyadhaNuharabANihiM, agaNiyamANihiM, chAiu sadhau saha~u sarahu / jujhaMtahaM bAliM, aisukumAli, kiu vilakkhu saMgari bharahu // 9 // 1 sAlai 20 / 2. khaNa 20 / 3. chippaharaM0 / / 4. shsurN|
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5. bhAvanAsvarUpavarNanAdhikAraH so maMtihiM vuttara imba ma tammu, ehu savvaha satthaha raNi agammu / maNi cakkarayaNu sari sattharammu, ehu mArahi jai para muyavi dhammu / jaM bharahi niruddha jogacakku. ........" takkhaNi milaMtu jAlAvamAlu, caudisihi phuraMta sihikaNakarAlu / karakamali ThiyauM taM cakkarayaNu, perikhavi kumAru akkhuhiyavayaNu / bharahesari buccai gurusiNehi, ajja vi jIvaMtau jAhi gehi / iha ehI bhavaNi ma hou majjha, jasakittihi nAsaNa bAlavajjha / pabhaNiu kumAri karilIlagAmi, bhajjaMtihi raNi lajjiyai sAmi ! | ujjalamuhachAyaha, tAsu suvAyaha, mukta cakku jaM bahu karai / dhisi rajaha hu~taha emca guNavaMtaha, puttaha piya jahiM vavaharai // 10 // * AyaMtaha cakkaha cattatAsu hUdhaNuhahatthu sammuhau tAsu / daDhabANihiM pahau mahAbhueNa, acchoDiu khariMga balajueNa / taha vi hu Agacchai tikkhadhAru, kammaha vivAgu jimba dunnivAru / saMkhuddhau mANasi mokkhakAmu, gau vegiM gayaNi [su] jahatthanAmu / jahi jahiM nAsaMtau jAi bAlu, tahiM tahiM jiM jAi jAlAkarAla / bahiraMga jiNeviNu mukkakhaggu, evaMtaraMgariu jiNaha laggu / te dhanna punna risahesajAya, samabhAvaruddhamaNa-vayaNa-kAya / majjha vi saMpannau samau bhAvu, paumAsaNi saMThiu samiyapAvu / causaraNi pavannau, mahihiM nisannau, niMdiya garahiya dukiyagaI / sumariya paramesaru, maNi risahesaru, thuNaTu lAgu emva yuddhamai // 11 // jaya jaya risahesara ! bhuvaNasAmi !, mayamaddaNa ! mayagalalIlagAmi ! / jaya kevalavasavinAyabhAva !, paNamaMtasatta nimmahiyatAva ! / jaya tihuyaNabhavaNapayAsadIva ! bhavajalahipaDatAsAsadIva ! / jaya loyapayAsiyanIisAra!, parivAliyaniruvamarajabhAra ! / jaya tihuyaNabhavaNuddharaNakhaMbha!,saMrakkhiya duddharasuddhabaMbha ! / jaya savvasattasaMjaNiyasokkha !, aTTAvayapavayabhAvimokkha ! / jaya bhavajalanihisaMpattapAra !, duvahanivvAhiyaniyamabhAra ! / jaya jiNavara ! nijiyajamma-maraNu !, mahu tuhu~ gai [ tuhaM mai ] tuhuM ji saraNu ! / / iya thuya risahesaru, nayajogesaru, anilaveu dunayavimuhu / cakkAuhi daddhau, hiyai visuddhau, pattausa mariyAsiddhimuhu // 12 // aha raNi sIharahAhiya nehaha, suyai maraNi kumaraha nilaveyaha / bihiM puttahaM maraNiM vidANau / soivi vahu takkhasila'hirANau / bharahiM sahu asamasthiyasaMgaru, pattau raNabhuI vaDiyamaccharu / bhaNiu bharahu bAhubaliM rAI, bahujaNi kiM mAriyaI vraaii| bhaNi jiNi jujhi jujjhau bhAyara !, paDivannai bharahesi ! ma kAyara / 1. vaDiu /
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ AkhyAnakamaNikoze didvijujjhi [jI]yau bharahAhivu, vaijujhi vi jittara cakkAhi / bAjujhi bhaggai bharahesari, puNu paDivannai daMDihiM sNgri| pacchivi uddhiyadaMDa kaNiTTau, Ayaha pAsaha ajju viNaTTau / / niyamaNi khalabhaliyaTa, aisaI baliyau, ciMtai ki ehu cakravai ? / paDibhaTTapainnaI', raNarasikhinnaI, kiyauM cakku kari bharahavai ||13||rti khi aha citiu lahuyaI lallakaI, bhaMjau bhaDamaraTTu sahu cakkaI / kiM phalu tucchaha visayahaM kAraNi, Ayaha bhaTTapainnaha mAraNi ? | dhisi ! dhisi ! aho ! kiM amara NiehI (2), niyakulasaMhAraNi ninnehI / AI maha vallaha suya mAriya, lahuyasahoyara iNi niisaariy|| dhisi ! dhisi ! visaya aMgusaMtAvaha, dhisi! dhisi ! visaya ji kAraNu pAvaha] / dhisi ! dhisi ! visaya heu saMsAraha, ghisi ! dhisi ! visaya niyANu ji mAraha / visayAsatta na jiNu pariyANahi, visayAsatta na gumayaNu mANahiM / visayAsatta viDaMbaNa pAvahi, eDa cinteviNa vatta taavhiN|| aha tujhu atittaha, visayAsattaha, kiMpi ja asariu taM sarau / ahu tuhuM ahu maMDalu, ahu bhRkhaMDalu, mukkau TAru sasiMdUrau // 14 // kau paMcahiM muTTihiM lou teNa, puNaravi ya viciMtiu niyamaNeNa / uppannanANa mahu lahuyabhAya, kimva namaNi karevI maI savAya ? / uppannanANi maI tAyapAsi, jIyavi pekkhevA guNaha rAsi / Thiu kAusaggi saMjamiya vANi, maNi mANAhiTiu dhammajhANi / taNa-layahi pavediu appamANu, tasu vairisu jAva na ya'saNu na pANu / risahesari pesiya samayavAya, tahiM baMbhI suMdari bhaNahiM bhAya ! / hasthihi oyariyaha hoi nANu, eu bhaNai tAu suravihyimANu / kahiM majjha hatthi iha vaNi pasatthi ?, huM nAyauM ehu ji mANu hathi / / to jiNavaru vaMdauM, muNi abhinaMdauM, suhai huyai pariNAmi maNi / uppannai kevali. nAsiyakalimali, jiNaha pAsi gau tammi khaNi // 15 // . bharahesu vi bhuMjai ega chatta, chakkhaMDavamuha bahuriddhipatta / kaiyA vi hu nivu vilasiraaNaMgu, savvAlaMkAravibhUsiyaMgu / Ayarisagehi goyaMku vIru, rADhaiM kira kaisauM mahu sarIru ? / egaMguli pecchai tA maNunna, duIsaNa muddArayaNasunna / avaNei savva jI vigayamohu, ucciNiyapauma saru jimba asohu / ciMtai sarUvi savva asAru, mellevi dhammaguNu nimviyAru / suhabhAviM majjhivi Thiyau gharahu, uppADai kevalunANu bharahu / devayaI samappiya samaNaliMgu, kayalou mahihiM viharai asaMgu / / viharivi bahuvAsaI, vajiu hAsai, kammakkhayanimmANaha / paDiyohiya mahiyalu, nAsiyakalimalu, bharahu gayau nibvANaha // 16 // // bharatAkhyAnakaM samAptam // 23 // 1. jujhi uDDAiya bharahesari raM / 2. tujha 20 / 3. u raM0 / 4. jAivi raM0 / 5. varisa 20 / Jain Education Interational
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ idAnImilAputrAkhyAnakamArabhyate / tadyathA jao bhaNiyaM aparaM ca - niruvamanayaraguNahiM puhaIe pattavaddhaNattaNao / yattajahatthabhihANaM asthi ilAvaddhaNaM naraM // 1 // tattheva ya vatthavo ibho bhavaNaM mahAvibhUIe / suddhasahAvo dakkhinnasAyaro suisamAyAro || 2 || rAyAipUyaNijjo niccaM nIsesanigamanivahassa / aggAsaNI guNannU guNijaNavaggassa govo ||3|| evaM eyassa mahAyaNammi savvattha mutthahiyayassa / paramegamavaccaduhaM jayammi jar3a vA suhI natthi ||4|| miuvayaNa-rUva-sohaggadhAriNI dhAriNI piyA tassa / saisutthiyA vi navaraM, niravaccA puttakAmA ya // 5 // tattha ilAdevIe, AyayaNaM vijjaI jaNapasiddhaM / taM ca jaNo kajjatthI puttAinimittamaccei ||6|| taM ca pasiddhi souM devIe tIe icbhabhajjAe / pAyavaDiyAe bhaNiyaM bhayavai ! jadda tuha pasAeNaM ||7| majjha bhavissai putto tA tuha bhavaNe mahAvibhUIe / paivarisaM kArissaM jattAimasavaM paramaM // 8 // . goulapamuhaM vittiM baddhArissAmi tujjha AyayaNe / kiM bahuNA ? nAmaM pi hu suyamsa tuha saMtiyaM dAhaM ||9|| to tIe pabhAveNaM khaocasamaNeNamaMtarAyassa / pAunbhUo ganbho tappabhiI ibhabhacAe // 10 // jAo kAlakameNaM vaddhAvaNayaM payaTTiyaM nayare / vittammi sUikamme saMpatte bArasAhami // 11 // jaM jaha bhaNiyaM taM taha savvaM ovAiyaM viheUNa / pArasu pADiUNaM nAmaM dinnaM ilA to // 12 // girikuMjasamallINo so caMpayapAyavo vva niravAo / vaGgato aNuvarisaM saMjAo aTTavArisio ||13|| ammA- piyarehiM tao viyANiUNaM kalAgahaNasamayaM / nhAo kayabalikammo dhavalAharaNo dhavalaveso // 14 // suhRdivase suhamAse muddhe pakkhami paMcamitihIe / suhajoge sumuhutte guruvAre pussanakkhatte ||15|| sakkAriUNa sammANiUNamajjhAvayaM viseseNaM / mahaIe vibhUIe lehAyariyassa uvaNIo // 16 // 1 savvaguNasaMo vihu vijjAe viNA suo varaM kannA / gavbhe vi varaM nAso vaMjhA bhajjA varaM hou // 17 // vAgaraNa-chaMda-'laMkAra-kavva-siddhata - veyaniuNANaM / sukulappanno vi hu pAmaro vva joyai muhaM mukkho || 18 | tathA hi 5. bhAvanAsvarUpavarNanAdhikAre ilAputrAkhyAnakam ajAta mRta - mUrkhebhyo, mRtA 'jAtau varaM sutau / tau kiJcicchokadau pitrormUrkhastvatyantazokadaH // 19 // tatto sajogayAe jaNayapayattA tahAbhiogAo / ajjhAvayassa patto kalAkalA vassa pArammi ||20|| bhaviyaJvayAniyogA pAyaM visaesu na ramai maNo se / ammA-piUhiM tatto khitto dullaliyagoTTIe // 21 // etthaM tarammi manne je umasattassa tihuyaNaM syalaM / mayaNassa sahAyattaM kAuM patto sarayasamao ||22|| vitthinnasarovaraviyasiyAI kumuyAiM nimmalanisAsu / tArAniyarasamiddhiM gayaNagayaM jammi pasaMti ||23|| bIpi disA sarovarAI suisacchasalilaka liyAi / jammi u sarayasirIe daSpaNalIlaM viDaMyaMti ||24|| haMsehiM saMcaraMtehiM sohiyaM gurunahaMgaNaM jammi / suvisuddhobhayapakkhehiM aha va garuyA vi sohaMti ||25|| jat ya pahiyA muhasAligo viyAsarasagIyapaDibaddhA / sammaggAo bhassaMti ahava evaMvihA visayA || 26 // sarasaghaNakAlimAe kaliyAi vi disivahUNa vayaNAI | muhayassa jassa saMge viyAsasahiyAi jAyAi // 27 // himasaMkAso caMdo saviyAso saii jattha savisesaM / savvattha vi vitthario sArayasirikritipaDara vva // 2= // dhavalajjaidisivalyaM jattha ya kAsehiM sasahara siehiM / aisaralA suhapavA suvimuddhA kaM na dhavalaMti ? // 29 // anilaMdoliravilasirakAsA AsAvilAsiNIkhaMdhe / sarayanaresaracAmarakalAvalIlaM viDaMbaMti // 30 // 1. succha0 raM0 // For Private Personal Use Only 91
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ AkhyAnakamaNikoze peccha'ccharIyabahuvAyasaMjuyaM jiNamayaM jae jayai / sihiNo vimaNA haMsA ya saharisA jammi saMjAyA // 31 // muyapaMtIe phalayaM pi bhakkhiDaM sAlirakkhiyA sAliM / dei na jamadAyAre kuNaMtu kiM rattavayaNA vi ? // 32 // uya sAlirakkhiyAe sudUramuDDAbiUNa suyaseNiM / khittA kiviNagharesuM kuNaMtu kiM vA sapakkhA vi ? // 33 // sauNehiM saMsiyAo sassai osaha..."sahalAo ! sassehiM samaM sohaMti jammi suhachettasImAo // 34 // jammi suvisittttpriputtttiltttthgoviNdtddddiymuhaao| goTuMgaNabhUmIo bhamaMtagovIo haMti // 35 / / khattehi samaliNehiM dhaNehiM saMge gayA vi maliNattaM / suisaMge mujhaMtI sArayagayaNaM va garuyA vi // 36 / / pecchaha payaDapayAyo ahiyayaraM sarayasaMgame vi ravI / nivvaDiyapayAvaguNA kuNaMtu je kiMpi taha vi muhA // 3 // vimaliyanahammi sarayammi sasaharo ahaha ! peccha sakalaMko / ahavA nimmalasaMge vi na'nnahA jAyai sahAvo // 38 // iya erisammi sarae pakAmakAmammi so ilaaputto| kaiyA vi kIliuM kANaNammi nijAi savayaMso // 39|| tattha lalaMto lIlAe laMkhiyaM lahulalAmalAyannaM / sohamga-rUva-muMderamaMdiraM mayaNagharaNiM va // 49 // navajovvaNaramaNIyaM naDadhUyaM niyai mayaNasabaramsa / jeuM jayaM va vihiNA viNimmiyaM nisiyabhalli va / / 41 // pAvo pecchai maha paNaiNi ti kAmeNa jAyakoveNa / samagaM savaMgaM pi hu viddho paMcahi vi bANehiM // 42 // tAhe ayakIlayakIliu vva thimiu vva cittalihiu vva / leppayamau vva mucchAgau vva pAhANaghaDiu vva // 43 // jA tayavattho ciTTai to taggayamaNaviyappakusalehiM / harisa-visAyAulamANasehiM mittehiM saMlatto // 44 // ussUraM saMjAyaM mahaI velA samAgayANa'mhaM / tA gacchAmo gehaM kalle puNarAgamissAmo // 45 // taM pi hu tA parisaMto mA kimavi sarIrakAraNaM hohI / ammA-piyaro dUraM tuha avaseriM karissaMti // 46 // vAraM vAraM bhaNio vi jAva taggayamaNo na ciMtei / bAhAe ghettaNaM balA vi nIo jaNayagehaM // 47 // tattha vi hasai viyaMbhai palavai rovai nirikkhae sunnaM / tattathale pakvitto maccho vva raI na pAuNai / / 48|| jA kaTTadasaM patto tAva ya jaNayamsa se niveinti / so vi nisAmiya vajAhau vva jAo visannamaNo // 49 // sANuNayaM sappaNayaM sujuttajuttikkhamaM khamAsAraM / pariphusiya muhaM muharaM bhaNiyaM suNa vaccha ! maha vayaNaM // 50 // paDhiyassa tassa suNiyamsa tassa niruvamakalAkalAvassa / muhaguruuvaesassa ya avasANaM erisaM vaccha ! // 51 // kiMca lajijjai jeNa jaNo mahalijjai niyakulakkamo jeNa / kaMTaTThie vi jIe kuNaMti na kayA vi taM suyaNA // 52 // annaM ca nivo nAhI so maha savvassaniggahaM kAhI / parajaNo vi hu bhaNihI akajjamimiNA samAyariyaM // 53 / / tA saMti rUva-govvaNa-lAyannapavAhasAraNIo vva / kulabAliyAo tAo vacchassa kae varissAmi // 54 / / tA nIyAe kimeyAe vaccha ! rUvAiguNajuyAe vi| sIyaM pi pao mAyaMgakUvae piyai ki vippo ? ||55 / / bhaNiyaM ca teNa ahamavi tAya ! viyANAmi jaM tae bhaNiyaM / kiMtu maha kammapariNaivaseNa visamaM tahiM pemmaM // 56 // jao bhaNiyaM dhArijai iMto jalanihI vi kallolabhinnakulaselo / na hu pubvajammanimmiyasuhA-'suho kammapariNAmo // 5 // avaraM ca tA lajjA tA mANo tA iha-paraloyacintaNe buddhI / jA na viveyajiyaharA mayaNamsa sarA pahuppaMti // 58 // tAva paro vi hasijjai kIrai mANaM thirattaNaM lajjA / jA visame na paDijjai asthAhe pemmakRvammi ||59 / / suyanicchayaM viyANiya maggAmi tayapi ki viyappeNa ? | mA maha suyamsa jIviyasamamsa accAhiyaM hohI // 60 // gaMtRNa maggio so suvannatuliyaM payaccha niyadhUyaM / bhaNiyaM teNa mahAyasa ! suvanna akkhayanihI esA // 6 // tA jai kajja majjhaM mileu so tuha suo kimanneNa ? / goravaarihassa gihAgayamsa sAhemi kajjamiNaM // 62 / / AgaMtuNaM jaNaeNa laMkhiyAjaNayabhAsiyaM kahiyaM / so vi ya nisAmiUNaM maNe visanno viyappeDa // 6 //
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5. bhAvanAsvarUpavarNanAdhikAre ilAputrAkhyAnakam jaNaeNa jaNaviruddha akajjamavi vavasiyaM maha nimittaM / taM pina jAyaM tamhA dhiratthu vivarIyamayaNassa // 64|| jao--- sAhINaM mauttaNaM jaM jaM jaNagarahaNijjamahiyaM ca / taM taM mahai varAo durantayamayaNavasavattI // 65 // bhaNiyaM ca perijjaMto puvakkiehiM kammehiM kahamavi varAo / suhamicchaMto dullahajaNANurAe jaNo paDai // 66 / / annaM ca-- sacchaMdapayapahAviradullahalaMbhaM jaNaM vimamgaMto / AyAsapaehiM bhamaMtahiyaya ! kaiyA vi bhajihisi // 67 // egatto guruANA alaMghaNijjA kulaM ca sasivimalaM / etto ya apaDiyAro maNabhavaNaM dahai mayaNaggI // 6 // tA kiM vayAmi desaM ? kiM vA pANe cayAmi pAvo haM ? ahava maNavallahAe milAmi je hoi taM hou // 69|| jao--- nAsai kulAhimANo lajjA parigalai porisaM paDai / dUre gurUNa sevA nArIvasayANa bhaNiyaM ca // 70 // tAva phurai veraggu citti kulalajja vi tAvahiM, tAva akajaha taNiya saMka guruyaNabhau tAvahiM / tArvidiyaI vasAI jasaha siri hAyai tAvahiM, ramaNihi maNamohiNihi vasau naru hoi na jAvahiM // 71 // sukayatthu viyakkhaNu so suhiu, sugaimaggi so saMghaDiu / paramohaNamUliyasarisiyaha jo bAliyahaM na piDi paDiu ||72 // so jaNao sA mAyA te mittA tAriso sayaNavaggo / egapae cciya cattaM ahaha ! mahAmohamAhappaM / / 73 / / iya so milio naDapeDayamsa jANiyakalAkalAo vi / cauveyapArago mAhaNo vva mAyaMgagehammi ||74 // bhaNio samucchugeNaM sappaNayaM teNa lNkhiyaajnno| desu mama tAya ! dhUyaM, jamimIe viNA na sakkemi ||75 // teNuttaM vaccha ! tuma asikkhio sikkhiyA ya maha dhUyA / aNurUvo saMjoo na hoi tA sikkha vinnANaM // 76 // to so taha tti paDivajiUNa tappabhii sikkhiuM laggo / ahavA vi kiM na vavasai ? kiM na kuNai lohavasavattI ? |77 // to so maipagarisao naccaNa-gaMdhavvakaraNapamuhAsu / savesimuvarivattI saMjAo nADayakalAsu // 7 // puNaravi jaNaeNuttaM sikkhaM payaDesu viDhavasu suvannaM / jeNa mahAbhUIe karemi vacchassa vIvAhaM // 79 // vinAyaDammi nayare. naDapecchaM maggio mhaaraayaa| nihao ya raMgabhUmIe garuyavaMso tayaggammi // 8 // phalihammi ubhayapAsesu kIlayA tattha so samArUDho / parihiyasachiddadorumayapAuo vaMsasiharammi // 8 // dAUNa khaggakheDayavihatthahattho visiTTakaraNAI / puraomuhAI pacchAmuhAIpi husatta satta tao / / 82 // kIlesu pAuyAo khiviuM uddhaTThio niruvviggo / jA ciTThai tA loo raMjiyahiyao bhaNai evaM / / 83 / / ahaha ! mahacchariyamaho ! imamsa nIsesanaDasiromaNiNo / jo erisammi dugge AyAse kuNai karaNANi ||84 // tA jai rAyA viyarai paDhamaM kiM pi hu imassa tA amhe / kuNimo IsarameyaM vibhavapayANeNa kiM bahuNA ? // 85|| rAyA ulaMkhiyAe rUvAiguNehiM akkhiviyhiyo| eIe imo bhattA paDiUNaM kahavi jai marai / / 86|| tA esA mama bhajjA pANapiyA havada iya viciNtNto| bhaNai mae saccaviyaM na sammameyamsa vinnANaM / / 87|| tA puNaravi maha daMsau eyaM ciya patthuyaM savinnANaM / iya bhaNie naravaDaNA dakamvattaNao jaNasamakkhaM // 88|| kila sikkhiyassa na hu kiM pi dukkaraM tega baddhalakkhega / lahumeva vaMsasihare kayANi puNa satta karaNANi ||89 // jA puNaravi majjhattho naranAho no payaMpae ki pi / puNaruttamavutteNa vi kayANi tAvaMti karaNANi // 9 // etthaMtarammi nivaimmi tammi diTTammi dANaniravekkhe / ahaha ! ajuttamajuttaM jaNeNa hAhAravo vihio // 91 / / rAyA vilaMkhiyAe aNuratto lakkhio viyaDveNa / uvariTTieNa teNa vi taha ceva ilAe putteNa / / 12 / / 1. saMjogo 20 //
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ 94 AkhyAnakamaNikoze to paribhAviyamimiNA nUNamimo majjha mAraNanimittaM / karaNANi kAraveI puNaruttamimIe rattamaNo ||93 || tAki eso lAvannarUvaka liesu niyakalattesu / sAyattesu vi eIe nIyajAIe aNurato ? ||14|| tA kiM imiNA ? jamhA ahaM pi eyArisoM jaNo ahavA / pecchai girimmi jalaNaM pajalaMtaM na uNa pAyatale || 95|| to maNayaM saMviggo vaMsaggagao viveyavasavattI / paribhAviDaM payatto satattameso sabuddhI ||16|| yA ahaM ratto rAyA va imIe ceva velavio / eyAe vi hu cittaM caMcalacittAe duggejjhaM ||17|| to peccha maMdamaiNA mae vimUDheNa kerisaM vihiyaM ? / pacchAyAvaparaddho sa dUramevaM vicite ||98 || bhaNiyaM ca na tahA tavedda tavaNo na jaliyajalago na vijjunigdhAo / jaM aviyAriyakajjaM visaMvayaMtaM tavai jaMtuM // 99 // yahi mah vinnANaM yamiNamo majjha maNuyamAhappaM / jeNa mae sasivimale kulammi masikuccao dino // 100 // avagaNio niyajaNao avagaNio tArisI sayaNavaggo / avahatthiyA pasatthA te vi hu ihaloya-paraloyA // 101 // jamimIe mohieNaM keNaD jammaMtarANurAeNaM / vavasiyameyamakajjaM viyANamANeNa jamihutaM // 102 // aho ! saMsArajAlasya viparItaH kriyAkramaH / na paraM jalajantUnAM dhIvarasyApi bandhanam ||103 || parametto vi hu evaM mahaMtamaccherayaM jameso vi / rAyA kalattajutto daDhamaNuratto imIe vi // 104 // atrApyuktaM kenacid yathA- bhaNiyaM ca sarvAbhirapi naiko'pi tRpyatyekA'pi nAkhilaiH / dvitIyaM dvAvapi dviSTaH kaSTaH strIpuMsamAgamaH // 105 // tA alamimiNA paridevieNa niccaM namotthu visayANaM / vajjiya kajjamakajjaM kuNaMti vasagA jameyANaM // 106 / / visayavisamohiyANaM sudhammamaMdAyarANa sattANaM / amuNiyasArA - SsAraNa galai hatthaTTiyaM amayaM // 107 // visayA kiMpAgaphalaM visayA hAlAhalaM visaM paramaM / visayA visamaM sallaM visayA AsIvasabhu yaMgo // 108 // visayA ukkaDapAso visayA kaMdujjuo narayamaggo / iya muNiya visayasaMgaM dhIrA vajvaMti dUreNaM // 109 // visayAsattA sattA viDaMbaNaM taM jayammi pArvati / jJaM kahiuM pi na tIrai dhUlI cukAvaNa | mahaM va // 110 // to visayaciratto haM saMpai visaesa majjha pajjataM / diTTo mAlavadeso khaddhA maMDA mae ihi // 111 // verAgaNaM nayamajjhaM nirUvayaMteNa / diTThA dhaNa bhagihe dhammaNA sAhuNo ke vi // 112 // paMcasamiyA tiguttA saMjamajuttA daDhavvayA dhIrA / supasaMtA pavisaMtA suvisiTTA bhatta- pANaTTA // 113 // navajovvaNAhiM siMgAriyAhiM lAyanna - rUvakaliyAhiM / paDilobhijjaMtA dhammiyAhiM dhaNacaigihavahUhiM // 114 // / muNivasa daDhamullasio guNANurAeNa / kayapunnA khalu ee visayavirattA na uNa amhe ||115|| guNaguNAnurAgA uvasamAo carittamohassa / ullasiyaviriyavasao jAo cAritapariNAmo // 116 // ahiyaM vivAhabuddhI hiyayammi sayatyacitaNaparo ya | ThiyasakalattavirAo visayaviratto suthiracitto // 117 // jaha so mahANubhAvo apuvvakaraNeNa vaMsajaTTIe / ArUDho taha ceva ya guruIe khavagaseDhIe // / 11 // sivapuradaMsaNamo samaNasamAhIe vaTTamANassa / loyA - 'loyapayAsaM saMjAyaM kevalaM nANaM // 119 // etthaMtaramma oriya sabhAgAo so ilAputto / rAyAijaNasabhAe dhammaM kahiuM samAdatto // 120 // bho bho bhavvA! dulahaM lahiuM maNuyattamAisAmaggiM / paDivajjaha jiNadhammaM sammaM sammattamAyaraha // 121 // viramaha visahiMto sigdhaM suhumaM pi duccariyajAyaM / viyaDaha sugurusayAse mA'hamiva viDaMbaNaM vayaha / 122 / / etthaMtarammi bhaNiyaM rAyAisabhAe vimhiyamaNAe / bhayavaM kahamiva tumbhe viDaMbiyA ? kahaha niya cariyaM // 123 // nisuNaha egaggamaNA io bhavAo aIyataiyabhave / ahamAsi vasaMtaure chakkammarao diyappavaro // 124 // 1. 0lAhijjetA raM0 / For Private Personal Use Only
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6. samyaktvaguNavarNanAdhikAre sulasAkhyAnakam / maha mAhaNI ya bhajA mAhaNakulasaMbhavA payaisAmA / daDhamaNurattamaNAI' paropparaM tammi jammammi // 125|| samudAyakaDa! kammA samudAyaphala tti iya srNtaaii| saMviggamANasAipavaiyAigurusamIve // 126 / / riubhAvao ya bhajjA jAimayaM kuNai taha maNe muhumo / mugurusamIve va'mhaM nAvagao nehapaDibaMdho // 127|| taM suhumamaNAloiya taheva pattAI devalogammi / tatto iha jAyAI tumhANaM ceva paccakkhaM // 128 // to jAimaeNesA saMjAyA niMdiyAe jAIe / ahamavi tanneheNaM viDaMbaNaM evamaNupatto / / 129 // to bho mahANubhAvA ! mugurusamIvammi sallamuddharaha / kuNaha ya visayaviramaNaM jai sammaM mahah sivasokkhaM // 130 // iya nisuNimaNa rAyA tahA'varA laMkhiyA mahAdevI / saMjAyakevalAI cauro vi gayAi mokkhammi ||131 / / ||ilaaputraakhyaankN samAptam // 25 // iya aho pariNAmo jAo damagamsa daggainimittaM / bharaha-ilAputtANaM ho ya sivasokkha saMjaNao // 1 // taha annANa vi jAyai duggai-sugaINa sAhao eso / tA vajiUNamasuhaM suhapariNAmaM sayA kuNaha // 2 / / yadvat zubho lavaNarUparaso rasepu, cintAmaNimaNipu yadvadiha prazasyaH / tadvacca dharmazubha karmaNi zuddhabhAvastasmAt tameva bhajatAzubhabhAvahAnAt // 1 // // iti zrImadAnadevasuriviracitavRttAvAkhyAnakamaNikoze bhAvanopavarNano nAma paJcamo'dhikAraH samAptaH // 5 // [6. samyaktvaguNavarNanAdhikAraH] vyAkhyAto bhAvanArUpazcaturtho dhrmbhedH| tadvyAkhyAnAt samarthitazcaturvidho'pi dAnAdidharmaH / ayaM ca samyaktvanizcalatAyAM samyak phaladAyI bhavati / ataH samyaktvasvarUpamevAha bhavacArayavAsaharaM taha sammaiMsaNaM sugaimUlaM / tA seNiya-sulasA iva sammatte nicalA hoha // 11 // vyAkhyA--'bhavacArakavAsaharaM' saMsArakArAgArAvasthAnavinAzanaM 'tathA' iti samuccaye 'samyagdarzanaM' samyaktvaM 'sugatimUlaM' sudevatva-sumAnuSatvAdisukhaprAptibIjam 'tasmAt' kAraNAt zreNika-sulase iva samyaktve 'nizcalAH' sthirA bhavata ityakSarArthaH // 11 // bhAvArthastvAkhyAnakAbhyAmavaseyaH / te cAmU / tatra zreNikAkhyAnakaM seDuvakAkhyAnake kathayipyate / sulasAkhyAnakaM tvidam magahAmaMDalaakkhaMDamaMDale Asi rAyagihanayare / nayarehiro nariMdo seNiyanAmo sasoho vi // 1 // tassa'thi pavarabhUso subhaddajAI sudaannlliykro| paumAlaMkiyadeho rahio nAgo vva nAgo tti / / 2 / / jIvA-'jIvAiviU pariyANiyapunnapAvapariNAmA / sirivIracaraNatAmarasamahuyarI siilkulbhvgaa3|| tassa sulasAbhihANA bhajjA vjiyavjsNsggii| caMdakaraniyaranimmalaniccalasammattasaMjuttA // 4 // annonnanehanibharamaNANa jiNathavaNakaraNapavaNANa / aikamai tANa kAlo visayasuhaM bhuMjamANANaM / / 5 / / etto ya viharamANo gAmA-''gara-nagaramaMDiyaM vasuhaM / vasu-hari-nariMda-muNivarabhattibharanamiyakamakamalA // 6 // kamalolakaNayanimmiyakamalovarinihiyaruhararuicaraNo / caraNaruicArumuNivaramANasasaMjaNiyaguruhariso ||7|| 1. nbharaninbharanamiya rN0|
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ AkhyAnakamaNikoze harisoyAmaNivipphuriyateyapabhAranihayatamajAo / tamajAirahiyasannANaphalayakhaliyaMgayappasaro // 8 // pasaraMtacaraNanahamaNimayUhavicchuriyasayalamahivalao / vala ohakaliyasuravaisamUhathuvvaMtaguNaniyaro // 9 // niyarosa-rAyariughaDasamaraMgaNavijayasayalasiddhattho / siddhatthasuo sirivaddhamANasAmI samosario // 10 // caMpAe parisarammI amurA-'maranimmie samosaraNe / sIhAsaNe 'niviThTho dhammakahaM kahi umADhatto // 11 // etthaMtare tidaMDaya-gaNittiyA-bhisiya-chattachannAlo / ammaDanAmo saTTo tattha parivvAyago patto / / 12 / / kAuM payAhiNatiyaM paNamai mahimaMDale miliybhaalo| thoUNa jiNaM bhattIe tayaNu khaNamekkamuvaviTTho / / / / 13 / / to paNami payaTTo rAyagihe puravarammi tA eso / sulasAe maha pauttiM sAhasu jagabaMdhuNA bhaNio // 14 // icchaM ti pabhaNiUNaM uppaio gavalasAmale gayaNe / rAyagihe saMpatto cite ciMtei to evaM / / 15 / / peccha kaha vIyarAo sura-naramajjhammi vihiyamupasaMso / keNa guNeNaM sulasAe ? taM parikkhemi guNamahayaM // 16 / / iya ciMtiUNa tatto saMpatto tIe gehamacireNa / maggai bhoyaNameso dei na dhammatthamesA vi // 17 // to nayaraparisarammI pucapaolIdavAradesammi / virayai viriMcirUvaM cauvayaNaM paMkayaniviDheM // 18 // siyabaMbhasutta-sAvitti-haMsa-jaDa-mauDa-akkhamAlAhiM / parikaliyaM dhammakahAsamujayaM jANiuM tatto / / 19 / / Agacchai paurajaNo to mulasA sahiyaNeNa aahRyaa| daMbho tti pabhaNiUNaM na gayA tavvaMdaNaTTAe // 20 // tatto sa bIyadivase dAhiNadese viubvae kaNhaM / gaya-saMkha-cakka-sAraMga-garuDa-lacchIhiM parikaliyaM // 21 // teNa vina raMjiyA sA to taiyadiNammi pacchimadisAe / kuNai sirikaMTharUvaM nayaNattaya-bhUibhAmurayaM / / 22 / / AvaddhajaDAmauDaM caMdakalAlaMkiyaM vasahasohaM / addhaMgagauri-Damaruya-khaTTaMgagaNeNa saMjuttaM / / 23 / / tattha vi na gayA sulasA to uttaragoure viNimmaviuM / vararayaNa-kaNaya-kalahoyakaliyapAyAratiyasahiyaM // 24 // tiyasahiyasamavasaraNaM kaMketilammi causarIro so| siMhAsaNe niviTTho aTTamahApADiherajuo // 25 // to jiNanAhaM nAuM nayarajaNo naravarariMdapajjanto / tatvaMdaNavaDiyAe viNiggao no gayA sulasA // 26 // to aMbaDeNa esA bhaNAviyA jiNavarassa namaNatthaM / sulasAe tao bhaNiyaM na esa sirivIrajiNanAho // 27 // teNa vi bhaNAviyA sA paNuvIsaimo imo jiNo muddhe ! / sA Aha na huMti jiNA paNuvIsaM bharahakhettammi // 28 // kiMtu kayakUDakavaDo koi imo sAsaNaM viDaMbei / to ammaDo vi ciMtai thirasammattA ahaha ! esA // 29 // uppannavimalakevalanANIbhayavaM pijaM pasaMsei / sA sulasA jayau jae niccalasammattavararayaNA // 30 // jaM khobhiuM na sako sakko vihu sAsaNAo surasahio / sA sulasA jayau jae niccalasammattavararayaNA // 31 // devA vi hu sannijhaM kuNaMti jIe guNehiM akkhittA / sA sulasA jayau jae niccalasammattavararayaNA // 32 // . iya saMhari savvaM sulasAgehammi aMbaDo gaMtuM / kuNai nisIhiyasadaM souM anbhuTTae sA vi // 33 // bhaNai ya nisIhiyAe sAgayamaha kuNai uciyapaDivattiM / vaMdAvai gihaceiyabiMbe eso'bhivaMdai ya // 34 // sAsaya-asAsayAI vaMdAvai ceiyAI so sulasaM / sA vi dharaluDhiyasIsA vaMdai ubhinnaromaMcA // 35 // puNaravi ya so payaMpai sakayatthA taM si pucchae jIe / sirivaddhamANasAmI kusalapauttiM samavasaraNe // 36 / / nisuNittu tayaM sulasA bhattibharumitaruiraromaMcA / mahimaMDalamiliyaniDAlamaMDalA paNamai jiNiMdaM // 37 // to teNa puNo bhaNiyA bhadde ! hara-hari-hirannagavbhANaM / vakkhANe saha loeNa nA''gayA ki tumaM ? kahasu // 38 // kiM bhadda ! tuma jaMpasi ayANamANo vva ? jaMpae sulasA / vIraM motna ramai majjha maNo iyaradevesu // 39 / / tathA hi jo airaavygNddylgliymyrNdprimlgghvio| so viyasiyaM pi na ramai picumaMdaM mahuyarajuvANo // 40 // bharuyaccha kacchavacchucchalaMtamayaraMdaguMDiyaMgassa / bhamarassa karIravaNe maNayaM pi maNo na vIsamai // 41 // 1. nisanno 20 / 2. ambaDa020 /
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7. jinavimbadarzanaphalAdhikAre zayyambha yabhaTTA khyAnakam / jo mANasammi vasio viyasiyasayavattamAsalAmoe / so kiM phullapalAse savilAsaM chappao chivaha ? // 42 // jo nAsiyadhavagaMgaM gaMgaM dhavalujjalaM jalaM lihai / gayasohaM so haMso kiM sesanaIpayaM piyai ? // 43 // jo kayasIyalatIre nIre revAe majjai jahicchaM / so kiM iyare viyare gao gao dei dihi pi ? // 44 // jo ghaNalayasAmalae malae mayaraMdavAsie vasio / sAraMgo sAraMgo so kiM iyare dhare ramai ? // 45 // jo gaMtujitanae nae nao bhavai vasai varavacche / so nIlagalo vigalo ki vigayatalaM marUM sarai ? // 46 // jo poDhapuraMdhirae rao pakAmaM pakAmakAmammi / so kiM mohiyamore khore kAme maNaM kuNai ? 47 // iya sirivIrajiNesaraniruvamapayapaMkayaM nayaM jehiM / so hariharANa kiM suhasamUhamahaNe kame namai ? // 48 // iya jo jiNiMdaniruvamavayaNAmayapANapiyaNadullalio / so sesakunayamayakajiemu na ya nivvuiM lahai / / 49|| AucchiUNa sulasaM tao gao ambaDo niyaTThANe / sulasA vi ya pajaMte kameNa saMlehaNaM kaauN||50|| sumaraMtI vIrajiNaM khAmaMtI sayalasattasaMghAyaM / garihaMtI duccariyaM pabhaNaMtI paMcanavakAraM // 51 // mariUNa gayA sagge tatto caviUNa bharahavAsammi / uvavajjihI jiNiMdo panarasamo nimmamattajiNo // 52 // ||sulsaakhyaankN samAptam // 25 // jaha eehiM visuddhaM sammattaM pA liyaM sugaimUlaM | taha anneNa vi evaM pAleyavvaM payatteNa // 1 // yadvanmanupyanivahepu jinaH pradhAnaH, svarNAcalo girivareSu yathA vareNyaH / tArAgaNepvapi yathA zazabhRt prazasyaH, samyaktvamevamiha dharmavidhau vadanti // 1 // ||iti zrImadAmradevasUriviracitavRttAvAkhyAnakamaNikoSe samyaktvaguNavarNanaH SaSTho'dhikAraH samAptaH // 6 // [7. jinbimbdrshnphlaadhikaarH|] vyAkhyAtaM samyaktvam / idaM ca prAptamapi jinabimbadarzanAdeodhisadbhAvAd vizuddhimAsAdayati ityanena sambandhenA''yAtaM jinavimbadarzanaM vyAkhyAtukAma Aha jiNabiMbadasaNAo lahukammA kei ittha bujjhati / jaha sejaMbhavabhaTTo addayakumaro ya saMbuddhA // 12 // vyAkhyA-'jinabimbadarzanAt' sarvajJapratimAvalokanAt 'laghukarmANaH' svalpIbhUtajJAnAvaraNIyAdikarmamalAH 'kecana' na sarve 'atra' bhave 'budhyante' avagatatattvA bhavanti / dRSTAntAbhidhAnAyAha-'yathA' yena prakAreNa 'zayyambhavabhaTTaH' prabhavasUriziSyaH 'ArdrakakukumArazca' sambuddhau iti gAthAkSarArthaH // 12 // bhAvArthastvAkhyAnakAbhyAmavaseyaH / te cAmU / tatra tAvadAdau zayyambhavabhaTTAkhyAnakamArabhyate / tazcedamvIrajiNesaradinnaM niyayapayaM pAliuM suhammammi / siddhiM gayammi tatto tamsa payaM jaMbuNAmammi // 1 // paripAliUNa mokkhaM saMpatte tappayaM pabhavasUrI / paripAlai pariyario niruvamaguNasAhuniyareNa // 2 // paragaccha-sagacchemu vi niuNaM pi nirikkhiyaM purisrynnN| katthai apecchamANo niyagacchadhurAdharaNadhavalaM // 3 // jA uvaogaM puvesu dei tA niyai rAyagihanayare / pAraddhamahAjannaM sejaMbhavamAhaNaM tatto // 4 // sirirAyagihe nayare sUrI patto tao ya majjhanhe / saMpesai sikkhaviuM muNijayalaM jannavADammi // 5 // .. 1. khiuM puri0 20 / 2. sijaMbhava0 20 / evamagre'pi kathAsamAptiM yAvad zeyam /
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ 98 jao AkhyAnakamaNikoze gaMtuM sejjaMbhavayaMbhaNassa purao urAlasaddeNa / tucbhehi tinni bArAo erisaM tattha bhaNiyavaM // 6 // aho ! kaSTaM [ aho ! kaSTam ] tattvaM na jJAyate / to te icchaMti payaMpiUNa sejvaMbhavamsa jannagmi / gaMtRRNa bhaNati tayaM taM souM citai dio vi ||7|| pati sA sa ee saccannuputtayA tatto / tattamiha kiM pi annaM hohI pucchAmi ojjhAyaM // 8 // to puTTo ujjhAo veyA tattaM paruviyaM teNa / jamhA oporiseyA purimuttaM kira visaMvai ||9|| puNaravi puTTo tattaM sa io jaMpa taijjavArAe / saMjAyamahAkovo ukkhAyanisAya karavAlo // 10 // jaMpar3a jar3a na hu ihi tattaM akkhasi tao viNAsissaM / to saMbhaMto saMto jaMpar3ha erisamuvajjhAo // 11 // saccaM pisiracchee tattaM akkhijjae ti to kahai / putrvA 'parAviruddha dhammo jinadesio tattaM // 12 // to mAhaNo payaMpai daMsasu maha ettha paccayaM kiM pi / so jaMpai pUijjai jannachaleNaM ihaM arihA ||13|| iya bhaNiya jannakhoDaM khaNiuM siririsahasAmiNo paDimA / uvasaMta - kaMtarUvA payAsiyA tassa so tuTTo ||14|| paNa paDimaM tatto muNiNo vi gayA gurUNa pAsammi / nivvattiUNa jannaM sayalaM sejjaMbhaveNa tao // 15 // diNNaM ca baMbhaNANaM dANaM tatto gurUNa pAsammi / guNa silayace iyammi patto garuyAe bhattIe // 16 // paNa miya gurukamakamalaM uvaviTTo joDiUNa karajuyalaM / guruNo vi gahirasaddeNa desaNaM kAumAraddhA || 17 // nabhastalataraGgiNIjalavilAsalolAH zriyaH, kuraGganayanekSagabhramaNa bhaGguraM yauvanam / vilolalavalIdalAli [...] calAcalaM jIvitaM, samastamapi gatvaraM jagati jainadharmaM vinA // 18 // 1 tato so paDibuddho gurucaraNe paNamiu bhaNai evaM / jai asthi joggayA me tA dikkhaM deha maha bhayavaM ! // 19 // to dikkhio bhayavayA caudasavI kameNa saMjAo / Thavio ya pabhavasUrIhiM niyapae so mahAsatto // 20 // tatto ya pabhavasUrI ghettRNaM aNasaNaM samAhIe / mariUNa samuppanno surAlae suMdarI amaro // 21 // sebhavasUrI viya muNigaNaparivArio pasaMtappA / tihuyaNaguruNo sirivaddhamANatitthaM prabhAvito // 22 // paMcavihaM AyAraM samAyaraMto tahA parUvito / sammattamUladhammaM sAhUNaM sAvayANaM pi // 23 // paDibohaMto sUru vva bhaviyakaimalAI viharai mahappA / gAmA-para-pura-kaccaDa-maDaMba - kheDAi ThANesu // 24 // etoya tassa bhajjA taM pavaiyaM suNittu sayaNerhi / puTThA kiM pi hu uyare tuha asthi ? uyAhu na hu asthi ? // 25 // tI payaMpiyameyaM maNayaM lakkhijjae aha kameNa / viddhiM patto ganbho jAo ya suo suhamuhutte // 26 // ga gayammi eyammi tIe maNayaM ti jaMpiyaM Asi / tA hou maNayanAmo eso to taM kathaM nAmaM // 27 // jAo pavamANa kameNa so aTTavarisadesIo / aha annayA ya jaNaNI puTTA maha aMba ! kattha piyA ? // 28 // to tIe tassa kahiyaM sejjaMbhavabaMbhaNo piyA tujjha / phavvaio taM souM so citai suMdaraM vihiyaM // 29 // jaM pavvaio ahamavi karemi pavajjamiha viciteuM / akahaMto nIhario gao ya caMpAe nayarIe ||30|| bhikkhA velAsamae goyara cariyaM gaesu sAhUsu / sUrI sarIracintAe Agao egago tattha // 31 // to tehiM imo diTTho diTTA teNAvi sUriNo tatto / jAo mahAsiNeho parapparaM tANa duhaM pi // 32 // nAI nUNa jAIsarAI viyasaMti vallahe diTTe / kamalAi va ravikarabohiyAiM maulaMti vesammi ||33 // maNa tao paNa kamakamalaM tANa bhattijutteNa / to sUriNA sa puTTo ko si tumaM bhadda ! ? so bhaNai ||34|| rAyagihe sejbhavabhaNaputto'hamettha saMpatto / maha jaNao pavvaio tappAse phavasAmi ||35|| to guruNA bhaNiyamiNaM tuha jaNao maha sarIrasamarUvo / to phavvayasu tao so sumuhutte dikkhio tehiM // 36 // 1. paroseyA khaM0 raM0 / 2. ittha raM0 / 3. 0kamalasaMDAI viha0 raM0 / 4. dohaM raM0 / For Private Personal Use Only
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7. jinavimbadarzanaphalAdhikAre ArdrakakumArAkhyAnakam eyamsa jIviyatvaM kittiyamettaM ? ti jAva uvaogaM / puvemu deha sUrI to chammAse niyai tamsa // 3 // uddhariUNaM AgamasamuddamajhAo kiM pi thevasuyaM / viraemi imamsa jahA jAyai sigdhaM pi uvayAro // 38 // jamhA caudasapucI nijjUhai kAraNammi jAyammi / nijjUhAmi ahaM pi hu kAraNameyaM jao majjha // 39 // so niyamA nijjUhai jo dasapuvINa hoi pacchimao / iya ciMtiya sejaMbhavasUrI nijjUhiuM laggo // 40 // nijjUDhA ya viyAliyavelAe tao ya tassa satthassa / dasaveyAliyanAmaM jAyaM bhaNiyaM ca sUrIhiM // 41 / / maNagaM paDucca sejaMbhaveNa nijjUhiyA dasa'jjhayaNA / veyAliyAe ThaviyaM tamhA veyAliyaM nAma // 42 // tatto chahiM mAsehiM paDhiu maNao gao ya suraloyaM / jAo aMsunivAo sUrINamavaccaneheNa // 43 // daTTaNa tayaM sejaMbhavANa therANa mohavasayANa | puDhe jasabhaddeNaM acchariyamiNaM jao bhaNiyaM // 44 // tumhArisA vi varapahu ! mohapisAeNa jai chalijjaMti / to sAha tumaM ciya dhIra ! dhIrimA kaM samalliyau ? // 45 // tatto kahio tesiM niyayaviNeyANa'vaccasaMbaMdho / na uNo niveio tumha nijarA hou eyassa // 46 // sejaMbhavAkhyAnakaM samAptam // 26 // idAnImA kakumArAkhyAnakamAkhyAyate / taccedam sirirAyagihe nayare jaMbuddIvu vva seNio rAyA / Asi gurugotta-vAhiNi-vijayAlaMkArapariyario // 1 // tassA'bhayAbhihANo putto sui-suddhaguNasamiddhassa / hArassa va maMtigaNassa nAyago tammi rajjasiriM // 2 // Aroviya visayasuhaM uvabhuMjai cellaNA-sunaMdAhiM / rAyA haro vva supaoharAhiM gaMgA-girisuyAhiM // 3 // etto ya jalahimajjha addayadasammi addayaM nayaraM / tattha ya addayarAyA riukarimahaNo maiMdo vva // 4 // niyanayaNavijiyahariNI ghariNI tassa'sthi addayA nAma / addayanAmo kumaro tIe sirIe vva rainAho // 5 / / aha annayA nariMdo ubhaDabhaDakoDisaMkaDa'tthANe / karakaliyakaNayadaMDeNa dAravAleNa vinnatto // 6 // deva ! duvAre seNiyamaMtI tuha caraNadaMsaNaM mahai / saMjAo se hariso pulaeNa samaM imaM souM // 7 // bhadda ! pavesaya sigghaM ti jaMpie so pavesio teNa / naranAhacaraNakamalaM paNamiya uvaNei to maMtI // 8 // kaMbala-sovaccala-niMbapatta-varavasthapabhii kosalla / to saMtuTTho rAyA seNiyakusalaM papuccheuM // 9 // pabhaNai ko eyArisamahagghamollANi majjha vatthUNi / mottu seNiya nivaI pesai ? to addykumaaro|10|| jaMpai ko deva ! imo seNiyarAo ? ti bhaNai to rAyA / vaccha ! na yANasi magahAmaMDalasAmi mahArAyaM ? // 11 // amhANa teNa saddhiM neho niyakulakamAgao tatto / addayakumaro pucchai seNiyamaMtiM jahA tassa / / 12 / / seNiyanivassa kumaro rajamahAbharadhurAdharaNadhIro / atthi ? tti tao maMtI pabhapai kiM na ha tae nAo ? // 13 // baMdhurabuddhisamiddho dharaNipasiddho sudhammasaddhAlU / dhIro vIrajiNesarakamakamale rAyahaMso vva // 14 // iccAiguNagaNajuo abhayakumAro ti tassa vrkumro| tatto addayakumaro naresaraM bhaNai sapaNAmo // 15 // tAya ! jahA tumhANaM neho avaropparaM taha'mhe vi / icchAmo to jaMpai naresaro putta ! juttamiNaM // 16 // pAlijai niccaM pi hu niyapurisaparaMparAgao neho / vaccha ! jao guruehiM vi suhAsiyaM erisaM bhaNiyaM // 17 // ui saNiyaM saNiyaM vaMse saMcarai gaaddhmnnulggo| thero vva suyaNaneho na vi bhajjai biuNao hoi // 18 // te dhannA sappurisA jANa siNeho abhinnamuharAo / aNudiyahavaDDamANo riNaM va puttemu saMkamai / / 19 / / to kumareNa amacco bhaNio tAo jayA visajjei / taiyA maha miliyabvaM evaM ti tao bhaNai maMtI // 20 // aha annadiNe sammANiUNa maMtiM nivo samappei / sirikhaMDa-rayaNa-vidduma-kappUrappabhii kosallaM / / 21 / / tatto visajio so niveNa niyapavarapurisapariyario / patto kumarasayAse teNa vi sammANio sammaM / / 22 / / 1. paDhiyaM rN0| Jain Education Interational
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 jao- AkhyAnakamaNikoze vajjida nIla - maragaya-muttAharUpamuharAyarayaNANi / abhayakumAranimittaM samappiUNaM imaM bhaNio ||23|| majjha vayaNeNa abhao bhaNiyavo jaha tae samaM piiii| kAuM baMchai adhyakumaro tti tao visajjei ||24|| aNavarayapayANehiM saMpatto so purammi rAyagihe / paDihArakayapaveso paNamai naranAhamatthANe ||25|| to ayanicainarehiM rAiNo DhoyaNIyamucaNIyaM / abhayakumArassa puNo addayakumarassa rayaNANi // 26 // tatto dahaM rayaNANi rAyapamuhA asesasAmaMtA / vihiyahiyayA jAyA kahaMti to te kayapaNAmA ||27|| addayakumArapesiyapAhuDayaM abhayamaMtitilayassa / taM souM jiNacayaNA malamaiNA ciMtiyaM teNa ||28|| nUrNa Isivi hiyasAmanno'NAriyammi uppanno / kovi imo lahukammo tA' hohI siddhipuragAmI ||29|| chas pII kAu mae samANaM tao imo niyamA / tA paramabaMdhavattaM paDibohiya taM payAsemi ||30|| 9 bhagamajjhami pamAyajalaNaja liyammi mohaniddAe / uTTavai jo suyaMtaM so tassa jaNo paramabaMdhU // 31 // tA mA kayAi jiNabiMbadaMsaNe jAyajAisaraNo so / paDibujjhai iya ciMtiya kArAcai savvarayaNamayaM // 32 // uvasaMtakaMtarUvaM paDimaM siririsahanAhadevassa / saMgoviu samugge maMjUsAmajjhayArammi ||33|| dhUkaDacchu - ghaMTiya-Arattiya - maMgalappaIvAi / pakkhiciya tattha tAlaM dAu muddai tao abhao ||34|| rAeNa jayA ayanariMdapurisA visajjiyA dAu / kosallaM uvaNIyA taiyA abhaeNa maMjUsA ||35|| bhaNiyaM ca jahA addayakumareNegAgiNA tahegaMte / esA nirikkhiyavya tti jaMpiu tANa sammANaM ||36|| kA visajjiyA te pattA ya kameNa addae nayare / kAuM puvvakrameNaM jahociyaM to kumAra gihe ||37|| kahiyaM savvaM vijahA saMdiTTaM abhayamaMtiNA tassa / tatto adhyakumaro gaMtuM bhavaNassa majjhammi ||38|| pihi bhavaNakavADe ughADada jA tayaM sa maMjUsaM / tAva pahApaDaleNaM parAbhavaMtI taraNibiMbaM ||39|| diTTA jidipaDimA tatto accabhUyaM tayaM daddhuM / vihiyahiyao ciMtai aho varAbharaNameyaM ti ||40|| tA kiM niyasirakamale ? ahavA kaMThe ? uyAhu vacchayale ? | ahava bhue ? aha caraNe parihemi ? na kiM pi jANAmi // 41 // kiMtu imaM kiMpi mae kattha vi diTTaM suyaM va paDihAra / iya IhApohaparassa jAisaraNaM samuppannaM // 42 // mucchAnimiliyanetto dhasa tti mahimaMDale gao kumaro / gihabhittimattavAraNapavaNeNa saceyaNo jAo ||43|| pecchai ya jAisaraNeNa niyabhave jaha io taijjabhave / gAme vasaMtapurae Asi kuTuMbI jaNapasiddho // 44 // sAmAiti nAmeNa baMdhurA paNaiNI vi baMdhumaI / aha sakalatto sutthiyasUrisayAsammi phavvaio || 45 || ambhasi yaduvihasikkho vihariya saMviggasAhujaNajutto / patto kammi vi nayare samAgayA sAhuNI vi tahiM // 46 // daNaM baMdhumaI tIe samaM puvvakIliyaM sariu / jAo me aNurAo kahio ya duijjasAhussa ||47| teNa vi pavattiNIe kahio tIe vi baMdhumaie vi / esA tao vicitai aho ! mahAmohamUdattaM // 48 // jai eriso vi saMviggamANaso muNiyasayalasuttattho / eyArisaM vicitai muNivarasaraNiM paricca // 49 // tA jAva balakkAreNa kuNai na hu sIlakhaMDaNaM majjha / akkhaMDiyasIlavayA pANe haM tA paricayAmi // 50 // 1 uktaM ca- varaM praveSTuM jvalitaM hutAzanaM, na cApi bhagnaM cirasaJcitaM vratam / varaM hi mRtyuH suvizuddhakarmaNo, na cApi zIlaskhalitasya jIvitam // 51 // iya ciMti pavattiNipAse ghettUNa aNasaNaM ajjA / ucbaMdhiya mariUNaM uvavannA devalommi // 52 // ahamavi eyaM nAu esA evaM maya tti savisAo / aiyAramaNAloiya kayasannAso mareUNa || 53 // 1. tA seddhI siddhi0 khaM0 / tA seI siddhi0 raM0 / 2. bhavagayama0 khaM0 raM / 3. iya UhA0 raM0 / For Private Personal Use Only
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7. jinabimbadarzanaphalAdhikAre ArdrakakumArAkhyAnakam bhAsurasarIradhArI jAo amaro'marAlae tatto / duJcitiyametteNa vi uppanno'NArie dese // 54 // paDibohio ya ahayaM abhaeNaM paramabaMdhuNA imhi / saMpesiya rayaNamayaM paDimaM siririsahasAmissa // 55 // tA esa paramamitto paramagurU paramabaMdhavo majjha / jeNa aNAriyadese evaM uppAiyA bohI // 56 // tA tattha io gaMtu Ariyadese karemi jiNadhammaM / pecchAmi abhayakumaraM ti ciMtiUNaM samuDhe // 57|| ghettRNa surahipupphappabhiI pUovagaraNamairammaM / viraiyapaDimApUo tao gao rAyaatthANe // 5 // vinnavaha kayapaNAmo deva ! siNeho'bhaeNa saha majhaM / jAo to tAya ! ahaM paloiuM taM samIhemi // 59 // bhaNio tao nariMdeNa vaccha ! amhANa tehiM saha neho / aIsaNeNa niccaM tA tattha tae na gaMtavvaM // 60 // tayaNaMtaraM kumAro sAmamuho cattasayalasiMgAro / gamaNekkamaNo diTTo aha annadiNe nariMdeNa // 6 // nAyaM ca jahA eso niyameNa gamissai tti egate / bhaNai tao paMcasae sAmaMtANaM jahA kumaro // 62 // tumhANamuvari jai esa jAi tatto samagasAmaMtA / vaccaMti kumarapAsaM jIvassa va sukaya-dukiyAI // 63 // nAyaM ca kumAreNaM ee maha rakkhaNe nariMdeNa / AiTThAM tA kahavi hu vaMciya niyameNa gacchimsaM // 64 // to turayavAhiyAlI pAraddhA teNa tANa chalaNatthaM / babai dUre kumaro sigghaturaMgeNa te caiu // 6 // aNuvAsaraM pi evaM dUre gaMtu samei ussUre / iyare puNa parisaMtA vaNasaMDesuM vilaMbaMti // 66 // aha annayA kumAro paDimaM rayaNANi jANavattammi / puvvaM caDAviUNaM pacchA sayameva Aruhi // 67 // patto Ariyadese pesai siririsahapaDimamabhayassa / kAriyajiNiMdamahimo pavvaiumaNo mahAsatto // 68 // kayapaMcAmuTTiloo pabhaNai sAmAiyaM imo jAva / to AgAse ThAuM bhaNiyamiNaM devayAe jahA // 69|| mA giNhasu pavvajaM bhogaphalaM kammamatthi tuha bhadda ! / kiM kAhI maha kammaM ? ti jaMpiuMgahiyapavvajo / / 7 / / gAmA-''gara-nagara-maDaMba-kheDa-kabbaDasusaMkaDaM vasuhaM / viharaMto saMpatto kameNa nayare vasaMtapure // 71 / / kammi vi devAyayaNe kAumsaggeNa saMThio tattha / eto ya devalogAo puvvabhavabhAriyA tassa // 72 // baMdhumaI caviUNaM uppannA devadattaseTTissa / dhaNavaipaNaiNikucchisi dAriyA sirimaI nAma ||73 // purabAliyAhiM saddhiM samAgayA sA vi tammi devaule / paivaraNehiM kIliumAraddhA tayaNu avarAhiM // 74 // bariyA avarakumArA sAhU puNa sirimaIe tA devI / jaMpA gayaNayalaThiyA aho ! suvariyaM suvariyaM ti / / 7 / / gaji kAuM gayaNaMgaNAo vipphuriyakiraNarayaNANaM / jAyA vuTTo tatto saMbhaMtA bAliyA naTTA // 76 / / aighoragajibhIyA gaMtUNaM sirimaI murNidassa / kamakamalammi vilaggA aho'Nukalo mamuvasaggo // 77 // iya ciMtimurNido annattha gao io ya naranAho / suNiUNa rayaNa hi AgaMtuM giNhae jAva ||78|| tA phukkArakarAlA samuTTiyA kAladAruNA kasiNA / viyaDaphaDADoyajayA phaNiNo visajalaNakaNabhImA // 79 // to devayAe gayaNe bhaNiyaM varaNammi bAliyAe mae / dinnaM daviNaM tatto saMgahiyaM tIe jaNaeNa ||80|| gacchaMti aNudiNaM varayA to tIe pucchio jnno| tAya ! kimee so bhaNaha tujjha varayA ime vacche ! // 81 // tAya na juttaM uttamavaMsubbhavasupurisANa sA bhaNai / egassa suyaM dAudijai jaM sA duijassa ||82 / / nItAvapyuktam-- sakRjalpanti rAjAnaH, sakRjalpanti sAdhavaH / sakRt kanyAH pradIyante, trINyetAni sakRt sakRt / / 3 / / dinnA ya ahaM tuTamehiM tassa taiyA jayA dvinnniyro| devIdinno gahio tA tAya ! baresi kahamannaM 1 // 8 // so cciya gaI ihabhave bhavaMtare maha mayAe so ceva / to bhaNai tIe jaNao putti ! kahaM taM viyANesi // 5 // bhaNiyaM ca tIe taiyA bhIyAe ghirgjjisddaao| takkamakamale laggAe erisaM laMchaNaM di||6|| 1. 0risahanAhassa 20 / 2. vukkAra * khN..| 3. DovajuyA 20 /
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 AkhyAnakamaNikoze teNa viyANami tayaM to bhaNiyaM seTTiNA tuma bacche ! / bhikkhaya rANaM dANaM viyarasu mA so vi kaiyA vi||87|| mahimaMDalaM bhagato Agacchai sA payaMpae evaM / etto ya duvAlasavaccharammi bhaviyavayavaseNa // 88|| disimohio samANo saMpatto tattha addayamuNido / pariyANio ya tIe tao imaM bhaNiumADhattA / / 89 // hA nAha ! mamaM mottaM duhiyaM taM kattha ettiyaM kAlaM ? / paribhamio maNavallaha ! majha maNaM taM hareUNa // 10 // piyavaraNadiNappabhiI, saMjAo jAva ettiyaM kAlaM / maNayaM pi na majjha maNe maNoraho vi ya vare avare // 91 / / tA sAmi ! mayaNamaggaNajalaNeNuttAviyaM maha sarIraM / iNhi tu niyayasaMgamasIyalasalileNa nivvavasu // 92 // soUNa tayaM seTThI samAgao naravaI vi vaahrio| paNamiya muNikamakamalaM bhaNiyamiNaM to nariMdeNa // 93|| supurisa ! bhaNiyA vi imA na kuNai suviNe vi avarapariNayaNaM / jaMpai erisavayaNaM na maNaM maha ramai annattha // 14 // bhaNai ya majjha sarIre laggai so sirisakusumasukumAlo / ahavA pajjaliyakarAlajAlamAlA ciyAjalaNo // 15 // to paDivajana saMpai pANiggaNaM imAe aNukaMpaM / kAUga tao addayamuNIsarI ciMtae evaM // 96 // eyaM taM bhogaphalaM samAgayaM devayAe jaM kahiyaM / tA eyamsa na nAso jAyai evaM vicite // 17 // tesiM ca nibaMdheNaM pariNIyA teNa tayaNu tIe samaM / paMcappayAravisae vilasai aha annasamayammi // 98 // saMjAo se putto paDhio jAva kaivi vrisaaiN| to teNa imA bhaNiyA tuha esa duijjao hohI // 19 // pavvajjAmi ahaM to tajjAyA jAyajANaNanimittaM / cattaM gahAya katti umAraddhA to sueNa imaM // 10 // bhaNiyA ki aMba ! imaM iyaramahelANa uciyamAyarasi / to sA jaMpai puttaya ! paiparicattANa juttamimaM // 10 // ki aMba ! imamamaMgalaruvaM jaMpasi jiyaMtae tAe / bhaNie sueNa jaMpai tajjaNaNI jAya ! tuha jaNao // 102 / / pavvaiumaNo putto vi bhaNai tamahaM dharAmi baMdheuM / to jaNaNikarayalAo cattaM ghettaNa niyjnno||103|| caraNesu cattataMtU hi baMdhiuM to payaMpiyA jaNaNI / vIsatthA aMba ! tuma ciTThasu baddho mae tAo // 104 // gacchissai na hu katthai to tassa suNittu mmmnnullaave| gADhaM baddho addayakumaro navanehanigaDehiM // 10 // ciMtai ya peccha eyassa [bAlayassa] vi siNehaAsaMgho / tA jattiyataMtUhiM baddho haM tattie varise // 106 // ciTTAmi tao gaNiyA bArasa te taMtuNo tayaNu so vi / varisAiM Thio bArasa uvabhuMjato vivihavisae // 107 // tatto'ikatemuM varisesu duvAlasesu rayaNIe / carimapaharammi ciMtA jAyA eyArisA tassa // 108 // peccha jahA visayAsApivAsieNaM mae mahApAvaM / vihiyaM jaM ghettRNaM virAhiyaM satcaviraivayaM // 109 // pUvvabhave duJcitiyametteNa ahaM aNajjadesesu / saMjAo iNhiM puNa vayabhaMge kattha gacchissaM ? // 110 // pariyANiyaparamattheNa jaM mae vihiyamerisamajuttaM / taM nRNaM bhamiyavvaM bhImammi bhavADavImajhe // 11 // tA iNhi ciya ajja vi karemi aidukkaraM tavaccaraNaM / jamhA siddhaMtaviyANaehiM bhaNiyaM imaM vayaNaM / / 112 // pacchA vi te payAyA khippaM gacchaMti amrbhvnnaaii| jesiM pio tavo saMjamo ya khaMtI ya baMbhaceraM ca // 113 / tatto pabhAyasamae saMbhAsiya paNaiNiM gahiyacaraNo / nIhario niyabhavaNAo patthio rAyagihanayare // 114 // tattA tayaMtarAle sAmaMtasayANi jANi paMca tayA / tasseva rakkhaNakae tajjaNaeNaM niuttANi // 11 // dihANi aDavimajhe dhADI[e] kuNaMtayANi niyaviti / tANa'vi taM pariyANiya paNAma pulaM payaMpaMti // 116 // sAmi ! jayA iha tumbhe amhe vaMciya samAgayA taiyA / tumha gavesaNakajje ettiyabhUmiM vayaM pattA // 11 // tumha pauttI laddhA na hu kattha vi tA kahaM akayakajjA / ranno niyamuhamamhe daMsissAmo ? ti lajjAe // 11 // na gayA rAyasamIvaM anivvahaMtA ihADaImajjhe / dhADi pADiya niyapANavattaNaM sAmi ! kappemo // 119 // to bhayavayA payaMpiyameyaM bho bho ! mahannavajalammi / galiyarayaNaM va dulahaM maNuyattaM pAviUNa tao // 120 // kAyayo buddhimayA dhammammi ya hoi ujjammo niyamA / tA parihariya pamAyaM ujjamaha jiNiMdadhammammi // 121 // to tehiM baddhakarayalakosehiM payaMpiyaM jahA bhyvN!| jai asthi joggayA tA amhANaM dehi pavvajaM // 122 //
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7. jinavimvadazanaphalAdhikAre AdrekakumArAkhyAnakam 103 aha bhayavayA payaMpiyameyaM pacayaha to asesA vi| dinnavayA teNa samaM saMcaliyA tayaNu gosAlI // 123 / / patteyabuddhamayamuNIsaraM vaddhamANasAmimsa / vaMdaNanimittamAgacchai ti nAuM tao vAyaM // 124 // dAuM samuTTio so uttara-paccuttarahiM nijinnio| addayarisiNA tatto puNo payaTTo pahammi muNI // 125 / / to hatthitAvasAsamabhUmi patto tabamsiNo te vi / mAriya garuyagaiMdaM bhuMjaMti pabhUyadivasAiM // 126 / / jaMpati ya kimiha viNAsiehiM bIyAibahuyajIvahiM ? / varamekakAra mAriya kinjA vittI sapANANaM // 12 // tatthA''NIo aigaruyagayavaro baMdhitavamsIhiM / lohagalAhiM ca udisi aggalinigaDio gADhaM // 128|| to iriyAsamiiparo samAgao tattha addayamuNiMdo / taM daT ThUNa gaiMdo sAmaMtamuNIhiM saMjuttaM // 129 / / jA vaMdiumabhivaMchai ucchaliyaatucchabhattipanbhAro / tA taDayaDa ti tuTTA niyaDA lohaggalAhiM samaM // 130 // uDakayamuMDadaMDo doghaTTo jhatti sAhuNo samuhaM / saMcalio to logo palAio muNivaraM mottu // 131 // tatto kuMbhI kuMbhatthaleNa paNamittu sAhuNo caraNe / AvaliyakhaMdharI so taM pecchaMto gao ranne // 132 / / daTTuM risiNo aisayameyaM tatto tavamsiNo save / vihiyAmarisA vAe samuTTiyA teNa nijiNiyA // 133 // paDibohiUNa savve vi pesiyA sAmiNo samosaraNe / te gaMtUNaM sirivIranApAsammi pavaiyA // 134 // etto ya saNiyanivo sousiMdhuravimoyaNacchariyaM / vaMdaNaheu adayamuNimsa abhaeNa saha patto // 13 // to tipayAhiNapuvvaM muNiNo payapaMkayaM paNamiUNa / bhaNai nivo acchariyaM bhayavaM ! niyayappabhAveNa // 136|| jaM moio gaiMdo baddho vi hu nibiDaniyaDaniyareNa / to gaMbhIrasaraNa payaMpiyaM sAhuNA evaM / / 137 / / na dukkaraM baMdhaNapAsamoyaNaM, gayamsa mattamsa vaNammi rAyaM / jahA ucattAvalieNa taMtuNA, sudukkaraM me paDihAi moyaNaM / / 138 // taM souM naravaiNA bhaNiyaM bhayavaM ! kimeyamaha muNiNA / niyavuttaMto sago payAsio puhaipAlamsa // 139 / / tA bho nariMda ! te cattataMtuNo bAlaeNa je bddhaa| dukkhaM Na mae te mohataMtuNo toDiyA taiyA // 14 // eeNa kAraNeNaM gayabaMdhaNamoyaNAo te majjha / dummoyA paDihAsaMti to mae erisaM paDhiyaM // 141 // soUNa tayaM baDhe paDibuddhA pANiNo bhavugviggA / saMtuTTo naranAho abhaeNa samaM muNiM namiuM // 142 // saMpatto niyaThANe muNI vi sirivIranAhakamakamalaM / romaMcaMciyadeho bhattIe saMthaveUNa // 143 / / vihariya uggavihAreNa tivvatara dAridhArasamaghoraM / kAUNa tabaccaraNaM uppADiya kevalaM nANaM // 144 / / to bhaviyajaNaM paDibohiUNa bahukAlamaddayamuNiMdo / niTTaviyasesakammo sAsayasuhamokkhamaNupatto // 145 / / ArdrakakumArAsyAnakaM samAptam // 27 // eyANa punnavaMtANa daMsaNaM jiNavariMdabiMbassa / jaha jAyaM bohiphalaM taha annassa vi bhavai eyaM / / 1 / / cintAmaNiM jayadanaGgajito jinasya, bimbaM jarattaratRNIyitakAmadhenu / nissArakAmaghaTamalpitakalpavRkSaM, kalyANakRta kRtadhiyo hyavalokayanti // 2 // // iti zrImadAdevasUriviracitavRttAvAkhyAnakamaNikoze jinavimbadarzanaphalavarNanaH saptamo'dhikAraH samAptaH // 7 // 1. dukkheNa-khaM0 20 / 2. saMbuddho nara020 /
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8. jinapUjAphalavarNanAdhikAraH / ] vyAkhyAtaM jinabimbadarzanam / tacca samyagdRSTinA dRSTaM sad yathAzaktyA pUjanIyam ityanena sambandhenA''yAtAM tatpUjAM vyAkhyAnayannAha je jiNavarANa pUrya kuNaMti te iMti sayalasuhabhAgI / dIvayasiha navaphullaya-paumuttara-dugganAri vva // 13 // vyAkhyA-'ye' kecana 'jinavarANAM' tIrthakRtAM 'pUjAm' abhyarcanaM 'kurvanti' sampAdayamti 'te' jIvAH bhavanti' jAyante sakalasukhabhAjanam / dRSTAntAnAha-dIpakazikhazca-karmakarIjIvaH navapuppakazca-mAlAkArajIvaH padmottarazca-nauvittakakarmakarajIvaH darganArI ca-kAyandIvAstavyavRddhA tA dIpakazikha-navapuppaka-padmottara-durganAryaH tA iva ityakSarArthaH // 13|| bhAvArthastvAkhyAnakagamyaH / tAni cAmUni / tatra tASad dIpakazikhAkhyAnakamArabhyate / tadam seyaviyAe purIe kammayarI Asi gaMgadatta tti / aha annayA ya jiNadIvadANapunnaM suyaMtIe // 1 // tathA hi jo dei bhattinibharacitto jiNanAhadIvayaM tassa / jAyaMti sayalakallANayAI sahalAI punneNa // 2 // nAovajjiyatelleNa bhattipabbhAranibbharaMgIe / dIvUsavammi devassa dIvao dinnao tIe // 3 // suhapariNAmavaseNaM samajjiyaM tIe bhogaphalakammaM / kAlakkameNa mariu tIe nayarIe nAhassa // 4 // sirivijayadhammaranno bhajjAe jayAbhihAe kucchIe / uppannA puttateNa tayaNu sA suviNayaM niyai // 5 / / kira pajjalaMtajAlAkalAvaniTTaviyatimirapanbhAro / nidhUmo muhakuhareNa pavisae pAvao uyare // 6 // tatto suhasaMbuddhAe tIe paiNo payAsio suviNo / phuriyapayAvo putto tuha hohI rAiNA bhaNiyaM // 7 // gambhe pavaDhamANe saMjAo tIe dohalo eso / kayarayaNAlaMkArA dINANaM demi jaha dANaM // 8 // to tIe puhaipAleNa pUrio dohalo aha kameNa / jAo ya pavaraputto pasatthatihikaraNasaMjoe // 9 // diivsihaamlniygttteypddihnniybhynntmpsro| dIvayasiho ti nAmaM vihiyaM supasatthadivasammi // 10 // saMgahio kumareNaM kalA kalAvo kameNa sasiNa vva / patto ya hariNanayaNIhiyayaharaM jovaNAraMbhaM // 11 // etto ya mahImahilAkaMcIdAmaM va kaMciyAnayarI / guruvikkamekkarasio vikkamaseNo nivo tattha // 12 // tassA''si paDhamajovvaNamaNoharA rAyahaMsagaigamaNA / gaMdhavvadattanAmA dhUyA rUvAiguNakaliyA // 13 // vINAvinnANeNaM jo maM nijiNai tassa haM gharaNI / iya erisA painnA tIe kayA garuyagavveNa // 14 // tIe tIe painnAe niyayavinnANagurumaraTTA vi / nijiNiyA aibahuyA naresarA erisaM sou // 15 // dIvayasihakumareNaM jaNao bhaNio ahaM pi pecchAmi / vINAvinnANaM se to naravaiNA kayANunno // 16 // siMdhura-turaMga-gururayaraharayaNArUDharAyakumarehiM / aNugammato patto kaMcipuriM gurupayANehiM // 17 // AvAsio ya tannayararAyaappiyapakiTTapAsAe / kAUNa kAmiNInayaNamohaNaM sayalasiMgAraM // 18 // Aruhiya garuyasiMdhurabaMdhurakhaMdhesu dhiirimaaklio| patto ya rAyamaggeNa suhaDasaMkiNNamatthANaM // 19 // mahiyalamilaMtabhAlayalamaNaharaM teNa naravaI namio / uvaviTTho ya tayA''NAe raiyasiMhAsaNe ramme // 20 // didrA ya tattha sajjiyasarassa mayaraddhayassa vAsagihaM / lAyaNNajalahilaharIlalaNAlIlAe kulabhavaNaM // 21 // gaMdhavvadattakumarI amarI viya sayalasuMdarAvayavA / dIvayasihakumaro vi hu tIe mayaNo bva saccavio // 22 //
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 8. jinapUjAphalavarNanAdhikAre dopakazikhAkhyAnakam dohaM pi nayaNabhamarA paropparaM tANa vayaNakamalesu / niruvamalAyannamahuM piyaMti aNuvarayamaNavaMchA ||23|| pupi puipAle tinni divasANi nirasaNo hatthI / vihio Asi tao so ANIo rAyabhavaNammi ||24|| to tamsa kare kavalo samappio guruguhAkilaMtassa / AsAriyA ya vINA kumarIe kareNusanejhe || 25 // tAraNaMtavINAsaraM suNeuM karI kavalamavaso / mottuM kumarisayAsammi patthio sadavasavattI ||26|| tIe vINAvinnANakosalaM pAsiUNa viusayaNA / tagguNakittaNapavaNA saMjAyA dhuNiyasirakamalA ||27|| kumaro vipuNa papa vinnANamimIe suMdaraM kiMtu / taMtI imA na suddhA veNa vi hu bAla ucalehiM // 28 // aha bhaNiyaM naravaNA kaha najjai ? to jhaDa tti kumareNa / UveDhiUNa taMtI pakaDio komalo vAlo ||29|| majjhAo veNudaMDamsa iMsiyaM nivaiNo uvalakhaMDaM / tatto ya sajjiUNaM vINAdaMDaM sabuddhIe ||30|| AsAriUNa taMtI vAeuM jA payattao laggo / to tIe savaNamuhayaM saddaM souM muyai hatthI ||31|| vinnANAisaeNaM kumaramsa nariMdrapamuhapuralogo / jAo unbhUyapabhUyaharisaparipUriyasarIro // 32 // / kArAvio kumAro pANiggahaNaM samaM tIe // 33 // nA vipatthamuhutta karaNa- suhavAra-vArala to tattheva ya ka vidiNANi poNatthaNIe tIe samaM / bhuMjato visayamuhaM Thio kumAro ahannadiNe ||34|| sammANio samANo saddhiM gaMdhavvadattakumarIe / niyabalabharapariyario visajjio naravariMde ||35|| vacato saMpatto kameNa kumaro pure par3aTTANe / AvAsio ya tapparisarammi etthaMtare tattha ||36|| kakkana resarakumarI niyavaviNijjiyAmarI ahiNA / daTTA maya tti nijjai dAhanimittaM masANammi ||37| DiMDimasadda souM ullaviyA paNaiNI kumAreNa / nissArijjai suMdari ! sajIvamANusamimaM niyamA ||38|| kaha piyayamo viyANai ? iya bhaNie tIe jaMpai kumAro / DiMDimasaviseseNa tayaNu sA bhaNai kahameyaM ? // 39 // kumareNa kahiyamahiNA daTThA to tIe jaMpiyaM eyaM / jIvAviDaM viyANasi ? teNuttaM asthi tA maMto // 40 // jai evaM jovAvasu piyayama ! eyaM payaMpiyaM tIe / niyapurisaM paTTAviya kumareNa dharAviyaM maDayaM // 41 // kArAviyaM ciyAe paccAsannammi teNa maMDalayaM / to tattha gao diTTo kakkamahI sAmiNA kumaro // 42 // kahiyaM ca tassa rannA kannA lIlAvaI imA majjha / daTTA kasiNabhuyaMgeNa kuNasu tA niJcisaM eyaM // 43 // millAviyA ya maMDalayamajjhabhAyammi sA kumAreNa / kAUNa sihAbaMdhaM sariuM visanAsaNaM mataM // 44 // bhaNiyA esA uTTi dehi muhasoyaNaM sajaNaNIe / tatto samuTTiyA sA kaMcaNataMcAlayaM ghettuM // 45 // dinaM muhasoyaNayaM taM daTTuM harisio jaNo savvo / vajjAviyaM ca vaddhAvaNayaM kumareNa paDisiddhaM ||46 || bhaNiyaM ca mae tumhANa daMsiyaM maMtakouyaM eyaM / ajja vi savisA esA iya jaMpaMtamsa tassa tao // 47 // paDiyA sA maMDalae to bhaNio sAyaraM nariMdeNa / kumaro teNAvi kayA kumarI maMtehiM visaviyalA ||48 || kumariM paccajjIviyamavaloeuM paharisio rAyA / so vi hu nAo sirivijayadhammaranno suo ti imo // 49 // nIo ya niyayabhavaNammi nivaiNA pAritosiyaM dANaM / dinnA kumarI kumaramsa tattha teNAvi pariNIyA // 50 // tI saha visayasokkhaM uvabhuMjeUNa kaiya vi diNANi / saMcalio niyayapuriM patto ya kameNa ujjeNiM // 51 // jAe saMjhAsamae sunna jAlesa rassa uvakaMThe / diTThA ciyA jalatI tIse jAlA viseseNa // 52 // esA sajIvamaDayA eyaM devINa sAhiuM kumaro / aMdhArapaDaM pAvariya karayale kaliya karavAlaM // 53 // egeNa bhaDeNa samaM gao ciyAsannapAyavatalammi / jA tattha Thio tA takkhaNeNa gayaNaMgaNagAo // 54 // avayario soyAmaNipuMjo vva sihi vva diNayararaho vva / niyateyapajjalaMto ciyAe kAvAlio ego // 55 // jAlAvalI ciyAe naTTA maMDalayamAliheUNa / mantuccArapurassaramapphAlai DamarugaM eso // 56 // to uDDAmaraDamarugasaM sou ciyAe majjhAo / hA tAya ! ti bhaNaMtI samuTTiyA kannayA egA || 57 // bhayakaMpirasavvaMgA ghettuM kesesu kaDDiyA teNa / saMThaviyA maMDalae haDheNa bhiuDIe sittA // 58 // For Private Personal Use Only 105
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ AkhyAnakamaNikoze karakaliyakattieNaM bhaNiyA saMbharasu devayaM iDheM / ettiyamettI jamhA hohI tuha jIvaloo tti // 59 / / to bhAmito jamarAyabhUlayAsamakarAlakaravAlaM / mA sAhasaM bhaNaMto saMpatto jhatti kumaro vi // 60 // tatto kavAlieNaM addhatthaMbhIkao viciMtei / eso mahappabhAvo ko vi tao Isi saMkhuddho // 61 / / bhaNio kavAlieNaM mahANubhAvA ! na jujjae tujjha / mama vigdha karaNa mevaM kavAlio bhArabhUi ahaM // 62 // pAraddhaM thIrayaNAyarisaNamaMtassa sAhaNaM ajja / bArasamAsapamANA kayA mae puvasevA vi // 63|| iNhi puNa pAraddhA pahANasevA nariMdakannAe / dijai balI tao iha esA uppheracha umeNa // 64 // kannA avantibaddhaNanaravaiNo'tiNi tti nAmeNaM / maMteNa kayA sutiruddhaceyaNA ANiyA ettha // 6 // bhayavaM karAlajAlo vi huyavaho thaMbhikao somo / evaM vihie maMto sijhai tA mA kuNayu vigdhaM // 66 // dIvayasiho vi jaMpai thIvajhA garahiyA mahAbhAga ! / kAraNamiNaM mahaMtamsa pAvapanbhArabhavaNamsa // 6 // tA ki siddhaHNaM pi hu maMteNaM nagyakAriNA imiNA ? / paDisiddha tumhArisapurisANa jao biseseNaM / / 68 // tA kiM tumae vavasiyamaNajjajaNajomgamerisaM pAvaM ? / evaM vutto kumareNa lajio jaMpiuMlaggo // 69 / / evamiNaM jaM tumae payaMpiyaM sabbahA kao majjha / garuo aNuggaho pAvapaDalapambhArapihiyamsa // 7 // erisakumaMtakaraNaNa kiha mae peccha mailio appA ? | tA manne maha suddhI na atthi narae vi paDiyamsa // 72 // tA dubbilasiyameyaM paricattaM savvahA mae iNhi / pAyacchitta siripaJcayammi gaMtu carimsAmi ||2|| tumae samappiyavA ranno kannA pabhAyasamayammi / uciyamiNaM sappurisANa jaMpiyaM dIvayasiheNa ||73 // kamsa na cukaM khaliyaM samei bhavavAsamahivasaMtamsa / puNaravi taha jaiyatvaM jahA na mailijjara appA ||74 // saMpADimsAmi ahaM bhavao ANaM payaMpiyaM teNa / tatto gao kavAlI kumareNa vi kannayA nIyA ||75|| niyayAcAse devINa sAhio tIe vaiyaro sabyo / soUNa tayaM vimhiyamaNAo jAyAo tAo vi // 76 // gose avaMtivaddhaNanivassa kumareNa appiyA kannA / kahio ya aseso vi hu kAvAliyavihiyavuttaMto // 7 // soUNa tayaM kannAe vaiyaraM pamuio puhaipAlo / taM ciya kannArayaNaM viyaraha mupasatthadivasammi // 78|| mahayA mahasaveNaM kao vivAho Thio tahiM kumaro / kaiya vi divase visae paMcapayAre aNuhaveuM // 79 // niyadase saMcalio patto paumAvaIe nayarIe / AvAsio ya parisaradharAe vaNarAiruirAe // 8 // nAo kaMcinariMdeNa so vi tassammuho samaNupatto / nIo ya niyayaanthANamaMDave vihiyasammANo // 81 / / jAyA tattha ThiyANaM nariMda-kumarANa evamullAvA / jaMpaI kumaro atthettha natthi vA saMpayaM thobho / / 2 / / majjha maeNaM naritha tti rAiNA jaMpie bhaNai kumaro / asthi tao Aha nivo jai hoi milaMtayaM pattaM // 83 // dIvayasiho payaMpai amilaMte vi hu karemi patte haiM / tattha karijamu jamahaM pattaM apemi bhaNai nivo // 4 // paDivanne kumareNaM tatto ya duijjavAsare rAyA / kAmalayaM niyakannaM mUyagapattaM samappei / / 5 / / tamsa tao maMDalae nivesiyA teNa vihiyasiyavesA / to tIe pattadevayamavayAraha maMtasaraNaNa ||86|| jAva na jaMpai ki pi hu tA so uvauttamANaso houM / gADhayaraM parivattai maMtaM cittamsa majjhammi // 7 // tatto kAlavilaMbeNa pattadevI payaMpiuM laggA / sA jaMpiyA kumAreNa kahasu kiM ettiyA velA ? // 88|| to pattadevayAe payaMpiyaM mUyagaM imaM pattaM / bhaNiyavvaM puNa paNakaraNajogao to mae jhatti / / 89|| gaMtuM himavaMtAo ANeumimIe mUliyA dinnA / jaha jaMpaNamsa sattI jAyai eyAe to majjha ||9|| jAo kAlavilaMbo ettiyametto tao kumAreNa | kAuMviNoyameyaM visajjiyA devayA namiuM / / 11 / / sA mUyagA payaMpiumAraddhA mUliyApabhAvaNa / tatto harisiyahiyaeNa kaMcirannA kumArassa / / 12 / / dinnA kannA teNa vi vivAhiyA tattha kaiyavi diNANi / uva jiUNa paMcappayAravisae sa tIe samaM // 93 // 1. yA sannika0 -khaM0 20 / 2. i rAyA a0-khaM0 rN|
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ 107 8. jinapUjAphalavarNanAdhikAre navapuSpakAkhyAnakam buddhIhiM jahA abhao nAIhiM nivo bhuyAhiM goviNdo| taha dIvayamihakumage saMjutto cauhiM daiyAhiM // 14 // niyavalabharapariyario paumAvaipuravarINa niihrio| seyaviyaM niyanayariM patto uttaM gapAsAyaM / / 15 / / ahisitto naranAheNa niyayarajje pasatthadivasammi / jAo ya sattusaMdohadalaNadakkhA mahArAyA // 96 / / kAleNa samuppannA puttA ciMtA ya erisA jAyA / kiM punvabhave nihiyaM mA ? jamesA mahAriddhI // 9 // iya IhA-'pohaparamsa tamsa nimsesarAyatilayamsa / jAyaM jAIsaraNaM divo to teNa pucabhavA / / 98 // aha Asi gaMgarUddA kammayarI tIe dIvao dinno / devasma tappabhAveNa eriso haM samuppanno / / 99 / / nAUNa imaM pUyai jiNasare kuNai saMghasammANaM / rahajattAo pavattai bhattibharanibharasarIro // 10 // aha annayA ya ahisiMciUNa rajjammi jeTTaniyakumaraM / pAse pahAsasUrINa saMjuo caDahiM vi piyAhiM // 101 / / pavaio samahijjiyasuttattho vihiyativvatavacaraNo / mariumamaraMgaNANaM hiyayaharo surakharo jAo // 102 / / // dIpazikhAkhyAnakaM samAptam // 28 // idAnIM navapuSpakAkhyAnakamArabhyate / taccadam AsI villarapure mAlAgAro asoganAmo tti / sayavatta-jAi-macakuMda-kuMda kusumAI vikiNaha // 1 // aha annayA ya vikiNiya kusumaniyaraM gihammi gacchaMto / kamma'vi sAvayabhavaNammi suNai gijaMtageyAI // 2 // tA tattha gao pecchai' saDDA gAyaMti kevi nacaMti / vAyaMti kevi gaMbhIrasaddamAujjasaMdohaM // 3 // kimimamsa gihe ? iya pucchiyammi keNAvi akkhiyaM tamsa / jiNapaDimAe paiTTA jAyA to Usavo ettha // 4 // tiyaNagaruNo paDimA jiNamsa diTTA pahihiyaeNa / mAlAgAreNa tao bhattibharubhinnapUlaeNa // 5 // ciMtiyamaNaNa jaha punnabhAyaNaM sAvayA ime bhuvaNe / pUyaMti jiNaM viccevi niyadhaNaM garuyabhattIe // 6 // tA ahamavi [jiNa]paDimaM pUrAmi viciMtiUNa jA niyai / pupphakaraMDayamajhe tA nava phullANi laddhANi // 7 // to teNa garuyabhattIe pUiyA bhuvaNasAmiNo paDimA / namiyA ya mahIyalamiliyabhAlacaTTeNa bahumANA // 8 // asarisabhattivaseNaM baddha tappaccayaM muhaM kammaM / aikamai tassa kAlo jiNiMdabahumANajuttassa // 9 // aha annayA ya mayaraddhayassa mitte vasaMtasamayammi / viyasAvaMte vaNarAimasamamusuyaMdhakusumehiM // 10 // bhamaraularolamuhalA ghettu sahayAramaMjarI teNa / puhaIvaissa navaphullapaNa sappaNayamuvaNIyA // 11 // saMtadreNa nariMdeNa ThAvio mAliyANa samvesiM / mayaharapayammi Aukkhayammi so suddhapariNAmo // 12 // mariUNaM elaure jAo putto visiTTasiTTimsa / navalakkhadaviNanAho tao vi mariUNa tattheva // 13 // jAo navakoDINaM daviNabaI aha tao vi kAlagao / saMjAo tattheva ya nayare navakaNayalakkheso // 14 // navakaNayakoDinAho jAo mariuM puNo vi tattheva / to mariUgaM navarayaNalakkhanAho samuppanno // 15 // tatto vi mao navarayaNakoDisAmittaNaM samaNupatto / etto vADipurIe vallaharAyassa naravaiNo // 16 // aMgaruho saMjAo ahisitto to niveNa niyarajje / jAo mahApayAvo vasIkayAsesanaranAho // 17 // navalakkhagAmasAmI taha jakkhAhiTiyAiM nava tassa / pubapurisAgayAI teNa nihANAI pattAI // 18 // aha annayA ya kajala-jalahara-rolaMbasAmalasarIro / thuvvaMto sura-cAraNaniyareNa jiNesaro pAso // 19 // samavasario tao so parigranthAgram 4000]yario bahunariMdaviMdehi / ArUr3ho jayavAraNakhaMdhe patto samavasaraNe // 20 // parihariyarAyakakuho oyariUNaM gaiMdakhaMdhAo / paNamiya pAsajiNidaM naresaro thoumAraddho // 21 // jaya jaya pAsa ! jayappayAsa ! payaDiyavarasAsaNa !, vivivaahi-ubsggvggsNsggpnnaasnn!| AsaseNanararAyajAya ! vinnavauM mahApaha !, bahuvihaduhadutthiyahaM deva ! vinnattiM suNi mahu / / 22 / / 1. picchai-20 / 2. ittha -20 / Jain Education Interational
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 AkhyAnakamaNikoze ajju sakkha sUru ajju suMdaru subihANauM, ajju pasatthara vAru ajju vAsaru supahANauM / * ajju noha ! nakkhatta jAMgu tihi karaNa visiTTau, dullahadaMsaNa bhAvasAru jaM tuha muhu diTTau ||23|| evaM thoUNa jiNaM uvaviTTo joDiUNa karajuyalaM / dhammakahApajjaMte pAsajiNo pucchioM evaM ||24|| kiM sAmi ! kayaM sukayaM bhavammi pugve mae jamesA me / rAyasirI ? to kahiyA putrvabhavA bhayavayA tassa ||25|| jaha navaphullehiM tae jiNapaDimA pUiyA tao sukayaM / saMjAyaM teNasA riddhI tuha asarisA jAyA ||26|| taM soDa teNAvi hu jAIsaraNeNa jANiyaM savvaM / eyaM puNa iya gAhAe pabhaNiyaM kei buheNa ||27|| navasayasa hamsa- navakoDisAmio daviNa-kaNaya-rayaNANaM / navagAmalakkha- navanihivaI ya navaphullao jAo // 28 // namiUNa jiNaM gaMtUNa rAhu [ * ] bhuMjiUNa rAyasiriM / ahisiMciUNa kumaraM rajje puNaravi ya pattassa // 29 // pAsajiNassa sAse paJcaio cariyacArutavacaraNI / mariUNa paMcapaMcuttaresu so suravaro jAo ||30|| // samAptaM navapuSpakAkhyAnakam // 26 // idAnIM padmottarAkhyAnakamArabhyate / tazcedam vANArasIe suravarataraMgiNItIravihiyasohAe / saMkhasiyadaMtapaMtI saMkho nAittago tattha // 1 // tassA''si hipa oyaNapabhUyapatramAradharaNadhuradhavalo / guNavaMto thiracitto kulautto naMdaNo nAma ||2|| aha annayA ya nAittagassa kajjeNa kammi vi paese / gaMtUNa paDiniyatto sisirajalaM niyai paramasaraM // 3 // phalihmaNighaDiyakuTTimatalaM va telokkalacchibhavaNassa / tUlItalaM va jaladevayAe sayaNatthamaccatthaM // 4 // sArayajalaharakhaMDaM va nivaDiyaM paDinihiM va gayaNassa / muuro vva disivahUNaM siyAyavattaM va phaNiranno || 5 // parapayapUriyaM pahu vilasirachaccaraNapaMtiparikaliyaM / saMkhasahassamuhaM pi hu asaMkhajalayarasamAyannaM ||6|| bahulahariparigayaM pi hu naharimA lAvilAsa ramaNIyaM / nIruyajalayarajuyamavi saroyasattAhigayamajjhaM ||7|| mI juyaM gayaNaM piva rahavararayaNaM va cArucakkajuyaM / tidivaM piva surasahiyaM savilAsaM taruNivayaNaM ca // 8 // to tattha sisiranIre maggaparissamapaNAsaNanimittaM / majjaMtaeNa teNaM diTTaM laTTaM sahasapattaM ||9|| mayaraMdramattamahuyara maNahara jhaMkArabAhiriya diyaMtaM / ghettRNa tayaM raMgaMtalaharamuttarai jAva saraM // 10 // to niyayarUvau vaha siyaamararamaNIhiM cauhiM kannAhiM / bhaNiyamimamuttamassa ya kassa vi jogaM ti taM souM // 11 // so ciMtai nAyattaisaMkho maha uttamo tao tassa / appeyavvaM tatto patto nAyattaimsa gihe ||12|| so tassa taM samappai jaMpai nAittago vi taM daTTuM / uttamamuttamajoggaM taM sou naMdaNo bhagaH ||13|| maha uttamo tumaM ciya to saMkho bhaNai mama vi suvisiTTo / seTThI uttamaThANaM tA tamsa imaM samappemo // 14 // to jaMti gihe te do vi seTTiNI jAva taM samappaMti / teNa vi vRttaM juttaM uttamamimamuttamasseva // 15 // nAyattai- naMdaNayA tamuttamo jAva taM payaMpaMti / vajjarai tao seTTI amhANaM uttamo maMtI // 16 // savveM vitao gaMtUNa maMtimaMdiramimaM amaccassa / appaMti so vi uttamamuttamajoggaM samullavadd ||17|| jaMpati te vi amhANaM uttamo taM tao bhaNai maMtI / amhaM tumhANaM pi hu naresaro uttamaM pattaM // 18 // tA tassa samappemo iya jaMpiya te gayA nariMdrapuro / vihiyapaNAmA uvaNiti rAiNo taM sahassadulaM // 19 // aha Aha mahArAyA uttamamimamuttamamsa hoi tti / soUNa imaM jaMpati te vi taM uttamo amha ||20| to jaMpa ivaI kamakamalamahaM pi jesi paNamAmi / te uttama tti tA nANaganbhasUrINa uvaNemo // 21 // mayapANamattachaccaraNaruNujhuNArAvamaNaharaM tatto / Aruhiya gaMdhasiMdhurasaMdhaM saddhiM mubuddhIhiM // 22 // naMdaNa - nAyattai- seTTi maMtipabhirhi pauraloehiM / nIhario naranAho sUrINa sayAsamaNupatto // 23 // 1. nAhu ! - 20 / 2. Namutta0 - raM / For Private Personal Use Only
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ 109 8. jinapUjAphalavarNanAdhikAre panottarAkhyAnakam paNamittu pAyapaumaM sUrINa sahamsapattamappaMti / taM daTTaNa payaMpaMti sUriNo mahuravANIe // 24 // amarakari bva karINaM kaMcaNaselo bva avaraselANaM / tArAvai vva tArANa kapparukho vba rukkhANaM // 25 // muranAho vva murANaM dhammANaM jiNavariMdadhammo vya / cakki vva nariMdANaM iyaraphaNINaM phaNido vva // 26 // ciMtAmaNi vva rayaNANa sesajAINa maNuyajAi vva / savvesi titthayaro jamuttamo tamsa tAjogaM // 27 // to gaMtu jiNabhavaNa jisaraM naMdaNassa dasati / so vihu pabhUyabhattIe muyai jiNanAhasirakamale // 28 // sabve vi jiNaM tatto khoNImaMDalamilaMtasirakamalA / bahumANavasasamucchaliyabahalarAmaMcakaMcuiyA // 29 // sUgahiM tao tesiM payAsiyaM bhayavao guNasavannaM / vihiyA ya uciyasaddhammadesaNA bahumayA tesiM // 30 // jAyaM ca bAhibIyaM bhogaphalaM kammamajjiyaM tehiM / jAyaM aNumaipunnaM kumArigANaM cauNhaM pi // 31 // avarupparANubaMdheNa tammi jammammi tANa sarvasiM / jAyA riddhI kAlakkameNa suvisuddhabhAveNaM // 32 // paMcattamimo saMpappa naMdaNo paumavisayamajjhammi / naMdaNanAmammi pure parihAsahie vayaMsi vva // 33 // tArAvIDhanaresarasutAranAmAe paramabhajjAe / kucchisi samuppanno puttattAe tao tIe // 34 // raMgaMtalaharimAlaM haMsAvalikaliyakamalakosemu / mayapANamattabhamaraularuNujhuNArAvaramaNIyaM // 35 // paumasaraM pavisaMtaM diTTaM sumiNammi vayaNakamalaNa / tatto sahasaMbuddhAe sAhiyaM naravariMdamsa // 36 // teNuttaM tuha suMdari ! pahANaputto bhavissai tao sA / uvvahai saha pamoeNa gambhamaha annayA jAo // 37 // dohalaoM jaha dINANa demi dANAI taha ya kIlemi / paumasaresummIliyakalhAraparAyachuriemu // 38 // dohalayaduvbalaMgIe tIe so akkhio nariMdamsa / saMpADio nariMdaNa paharisupphullaneteNa // 39 // jAyammi pasabasamayammi pasaviyA puttamuttamaM devI / niyagattadittisaMtANapahaNiyAsesatamapasaraM // 40 // laddho nAlayanikkhaNaNakhaNiyakhoNIyalammi paumanihI / nAma pi teNa paumuttaro tti vihiyaM nariMdaNa // 41 // vaccai viddhi ahiyaM kalAkalAveNa kamalanayaNo so / patto tatto savvaMgasuMdaraM jovvaNAraMbhaM // 42 // tAo vi kannayAo cattAri vi kammadhammajoeNa / AyAmuhIe nayarIe donni doNassa naravaiNo // 43 // dhayAo jAyAo pumaavi-kumuinniibhihaannaao| to donni hathiNAuranayare jiyasattarAyamsa | // 44 // vivbhamavai tti paDhamA bIyA dhRyA puNo vilAsabaI / kAlakkameNa tAo vi jovvaNAraMbhamaNupattA // 45 / / jAyA jaNayANa maNe ciMtA hohI imANa ko bhattA / aNurUvo ? to paDichaMdaehi ANAviyA kumarA // 46 / tesi viyaDsahINaM samappiyA jaMpiyA ya tA evaM / lakkheuM kahiyavvo bhAvo kumarINa amhANa // 47 // tatto sahIhiM kumarINa daMsiyA rAyakumarapaDichaMdA / bhaNiyaM ca tAhiM ki ettha rUvametteNa nAeNa ? // 48 // jANeyavo jIvo sahIhi bhaNiyaM bhavaMti kiM maNuyA / nijjIvA ? to jaMpati tAo jIvo pavarabhAvo // 49 / / bhaNiyaM sahIhiM so kiha jANijjai ? tayaNu tAo jaMpaMti / liMgehiM visiTTehiM sahIhiM bhaNiyaM tayaM souM // 50 // kANi puNa tANi liMgANi ? to payaMpaMti raaynnaao| samvattha uciyavittI sahIhiM to evamullaviyaM // 51 // lakkhijjai kahamesA ? teNa paogeNa hiyayagammeNa | bhaNiyaM sahIhiM kIrau so vi paogo tao tAhiM // 52 // bhaNiyaM jai evaM tA ANaha vannayasamuggayaM ettha / taha cittapaTTiyAo tAo vayaMsIo uvaNiti // 53 / / adhummIliyapaumuppalANi lihiyANi doNataNayAhiM lihiyaM visiTrakannAjuyalaM jiyasattadhayAhiM // 54 // tatto bhaNiyaM savvANa rAyakumarANa pesaha imANi / bhaNiyavvA te eyANurUvamiha AliheyavyaM // 55 // to daMsiyavamamhaM jaNa sajIvattamakkhimo tumha / tajjaNayANaM tAo sahIo kahiuM samappaMti // 56 / / tayaNu nariMdehiM vi raMjiehiM nimsesarAyakumarANa / varacittapaTTiyAo paTTaviyAo tao tAsu // 57 / / Alihiya pesiyAo kumarehi naravariMdakannAhiM / avaloipayaMpiyamee sabve vi nijjIvA // 58|| 1.to-20 / 2. sirikamale -20 / 3. ittha -20 /
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ 110 AkhyAnakamaNikoze taM so gayANA maNammi gveyAurA vicitaMti / ko NyAo raMjimmai ? ti paDiyA duhAvatte // 59 / / bhaNiyaM ca-- udvegamahAvarte pAtayati payodharonnamanakAle / saridiva taTamanuvapa vivardhamAnA mutA pitaram // 60 // dohaM pi nariMdANaM aha'nnayA mAgahehiM atthANe / paumuttarakayagAhA paDhiyA uddAmasadeNa // 11 // AlANammi u hI niyae ThANammi gheppae asso / hiyayammi pavaramahilA suyaNo sambhAvametteNa // 62 / / kahiyaM ca teNa paumuttareNa raiyA paraMparAe imaa| nimuyA kannAhiM tao bhaNiyaM eso sajIvo tti // 13 // tA cittapaTTiyAo tassa vi paTTavaha aha nariMdeNa / paumuttaramsa paTTAviyAo diTTAo teNAvi // 14 // nAyaM ca jahA--lihiyavcamettha eyANurUvayaM tatto / paumamsa pucabhAyammi viyasiyaM kamalamAlihiyaM // 65 // avarAbhimuhaM paDibuddhamuppalaM lihiyamuppalasayAse / uDatanilIyaMto bhamarajuvANo kA tesu // 66 // ubhayANuvattaNaparo lihio kannAjuyamsa sannijjhe / taruNo rasaMtaratthaM suhamaM rehaMtarANugaA // 6 // ko niuNamiNaM jANai ? aNurUvaM tAva majjha paDihAi / erisavayaNaM lihiUNa cittaphalahIsu kumareNa // 6 // paTTAviyAo tAsiM paloiyA tAhiM pulaiyaMgIhiM / kumarIhi niyayasahiyaNasammuhamevaM samullaviyaM / / 69 / / paMcchaha tamsaviyattamasarisaM to sahIyaNo bhaNai / ko iha bhAvo ? to kannayAo bhAvaM payAsaMti ||70 // puvvAbhimuhaM paumamsa kamalamaruNodaeNa viyasei / uppalapacchimamuppalamummIlai bAlacaMdaNa ||71!! eso ettha viyAso salahijjai taha ya kahai aviogaM / bhamarajuvANo taha vayaNalihaNamakkhai agavvaM taM // 72 // avarAhiM puNo jiyasattarAyakannAhiM jaMpiyaM eyaM / eyANusArasaMgayameyaM rUvaM kumArassa / / 73 / / tatto sahIhiM vimhiyaviyasiyavayaNAravida-nittAhiM / kahiyaM tesi jaNerANa te vi harisiyamaNA jAyA // 74 // avaropparANurAo paumuttara-kannayANa saMjAo / tatto maharihariddhIe teNa vIvAhiyA tAo // 7 // saddhiM ca tAhiM navajovvaNAhiM cauhiM pi rAyakumarIhiM / uvabhuMjai visayasuhaM niyapiukamakamalasarahaMso // 76 / / tArAvIDhanariMdeNa annayA suhamuhutta-nakkhatte / ahisitto paumuttarakumaro rajje pahikhUNa ||77 // teNAvi niyayabhuyadaMDacaMDimAiMbareNa suMDA vi / akkhaMDamahImaMDalanaresarA sevagA vihiyA // 78|| pAlai paDihayapaDibhaDamayagalaghaDamavaNivIDhamasamamaI / gADhANuratta-suviyaDDiyAhiM poDhaMgaNAhiM samaM // 79 // uvabhuMjato paMcappayAravisae viNoyavakkhitto / vaccaMtaM pina yANai kAlaM doguMdugo vva suro // 8 // etto ya aujjhApuravarIe rAeNa devagutteNa / nisuyA rUvAiguNA paumuttararAyapattINa // 81 // saMpesiUNa dUyaM bhaNAcio so samappasu kalatte / teNuttaM juttamimaM vottaM pi na uttamanarANa // 82 // puNa paumuttararAyA bhaNAvio devaguttanaravaiNA / jai na samappasi tA tuha hohI na hu rajasAmittaM / / 3 / / taM souM paumuttararannA dUo'vagannio jAva / tA devaguttarAyA kovadavAnalapalittataNU // 84 // guDiyagaiMdAroviyanArAiyanaravariMdaviMdeNa / pakkhariyaturayaArUDhapoTaphArakkacakkeNa // 85 // raharayaNacaDiya-paharaNavihatthavarasuhaDacakkavAleNa / vajaMtasamarabherIbhaMkArAriyanaheNa // 86 // vAvalla-sella-moragara-asi-sara-tIrI-timUlasatyehiM / bhIsAvaNehiM kovubhaDehiM pAivacakkehiM / / 87 // eehiM asesehiM vi aNugammato raNekarasiehiM / samaraMgaNabhUmIe saMpatto devaguttanivo / / 88|| paumuttaro vi raha-gaya-turaMga-pAikkacakkapariyario / niyakhaMdhavArasaMbhArabhariyabhUmaMDalo patto // 9 // to doNhaM pi hu aggimadalAI jailacchilAlasamaNAI / ummukkahakka huMkArabhImaruvAi bhiddiyaai||90|| doghaghaDA saha gayaghaDAhiM turayA samaM turaMgehiM / abhiTTA garuyarahA rahehiM suhaDA paDibhaDehiM // 11 // 1. pavaravilayA -20 /
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8. jinapUjAphalavarNanAdhikAra padmottarAkhyAnakam AyannAyar3hiyacAcadaMDaummukkakakapattehiM / saMchAiyaM nahayalaM vAsArate ghaNehiM va / / 12 / / kayabhiuDibhAlavaTThA daTuTTA dA vi muhAsaMghAyA / avaropparaM suniTurasatyapahArehiM paharaMti // 93 // nisiyAsipaTTapADiyasirANi naccaMti bhaDakabaMdhAI / huMkaMti mahImaMDalapaDiyANi vi muhaDasIsAI // 94|| etthatarAMmbha bhairuDamuDamAlAulAMmma saMgAme / abhiTTA paumuttarapuhAivai-davaguttanivA / / 9 / / mellaMti sIhanAyaM donni vi hakkaMti do vi vagaMti / ucchaliyamahAmaccharaparabyasA do vi paharaMti // 96 / / jhasa-kuMta-satti-tIrI-tomara-nArAyasatthaniyarahi / nippasaraM paharaMtA rajjaMti paropparaM do vi // 97|| tAladdhalakhayAe dakkhaNa khaNaMtaraNa so baddho / paramuttaraNa rannA raNaMgaNa devaguttaniyo / // 9 // saMgAmamahIvI jayagvaMbhaM nikkhaNitta naranAho / jayajutto saMpatto balavaMto niyayaAvAse ||99|| mukko ya devagutto rAyA kAUNa tamsa sammANaM / jAo ya sAhuvAo paumuttaravaranariMdamsa // 10 // cauraMgabalasameo samAgao niyapuri tao rAyA / paripAlai mahivalayaM nimmU lummUliyArigaNaM / / 10 / / kAlakameNa jAyA puttA vararuvadhAriNo tamsa / niccaM pi baMdiviMdANa dANarasiekahiyayamsa / / 102 / / aha annayA ya asthANamaMDave muhaDasaMkaDillammi / paDihAreNa nariMdo vinnatto kayapaNAmeNa // 103 / / deviMdajAlio vijjumAlio mahai daMsaNaM tumha / bhaNio tao nariMdaNa deha jaM tamsa dAyavvaM / / 104 // gaMtUNa dArapAleNa akhie iMdajAlio bhaNaha / na hudaviNanUNayA me pasAyao rAyapAyANa // 105!| kajaM tu rAyancaraNAvaloyaNaM kahai so vi taM ranno / jai na kuNai pekkhaNayaM tA eu payaMpie pahuNA // 106 // so AgaMtuM paNameci rAyapayapaMkaya samuvaviTTo / ANaMdaviyasiyaccho pecchai lacchi nivasahAe // 10 // aha gayaNAo navajovvaNAe ramaNIe saMgao khyro| avayario atthANe karAlakaravAlavaggakaro // 108 // divo ya tao anbhuTTio ya rAeNa saviNaya eso / so vi nariMdaM namiDaM payaMpiuM evamADhatto // 109|| mahayA paoyaNeNaM deva ! ahaM tuha sayAsamallINo / bhaNio rannA jaM kira mae vi siJjhai taya kahasu // 110 // teNuttamahaM dubbAravairiNA pAvio pahu ! iyANiM / taM tu suo paranArIsahoyaro savvayA vi mae // 111 // tA deva ! imA daiyA abhahiyA majjha jIviyassAvi / rakkheyavyA nAso vva jAva sattaM viNAsemi // 112 / / taM souM naranAho jaMpai kira kettiya imaM kajjaM ? / so bhaNai tuha na ki pi hu maha puNa savvassamavi esA // 113 // tujjJa payAveNa ahaM nijiNi sattumAgamissAmi / iya bhaNiya samuppaio phaliNIdalasAmalaM gayaNaM // 11 // tabhajA puNa unnamiyavayaNakamalA paloyae gayaNaM / khaNametteNa tao sA karuNasaraM roiDaM laggA // 115 // to pucchiyA nariMdeNa ruyasi kiM bhaiNi ? sA vi paDibhaNiyA / saMjAo melAvo payaTTamAohaNaM doNhaM // 116 / / to bhaNiya bhUvaiNA karemi kiM bhUmigoyaro ahaya? / iya eva payaMpaMtANa tANa gayaNaMgaNaggAo // 11 // ruhiracchaDAkarAlA parimalaruNujhuNirabhamirabhamaraulA / maMdArakusumakayamuMDamAliyA nivaDiyA purao // 11 // daTTaNa taya kaMkellipallavAruNakareNa giNheu / tappaNaiNIe vacchatthalammi nihiyA ruyaMtIe // 119|| hA hiyayadaiya! hA majjha daiya ! hA amayamaiya! maNaruiya ! hA vallaha ! tujha na suMdaraM ti maNasA viciMtemi // 120 // hA ! maMdabhAiNIe ahiya dolAyamANahiyayAe / re divya ! taM mamovari kerisao ? taM na yANAmi // 12 // mA bhaiNi ! bhAhi muhaDANa huMti evaMvihANi samarammi / mA hoyu kAyarA esa ei tuha akkhao bhattA // 122 // kahakaha vi hu bhRvaiNA evaM maMbhIsiyA ThiyA jAva / vacchayalanihiyasiramuMDamAliyA taralataranayaNA // 123 // tAva sahasa tti gayaNAo nibaDiyA tamsa viggahAvayavA / kara-caraNamAiNo kalasa-kamala-kulisaMkiyapasatthA // 124 // to diTTapaccayA sA mudakkhiyA puNa vi palavilaggA / hA bhAya ! bhAya ! saMpai kaha tumaM kattha vaccAmi ? // 125 // so hu duraMto dujao gNaMgaNa majjha bhattuNo sattU / to teNa pAvamaiNA virUvameyArisaM vihiyaM // 126 / / 1. millaMti siMhanAyaM-raM0 / 2. ttaranaravariMdassa -20 /
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ 112 AkhyAnakamaNikoze hA suhasAra ! hA kittitAra ! hA rUvamAra ! duhavAra ! | de ! desu daMsaNaM dRiya ! dINacayaNAe maha ihi 127|| hA paNaipattha ! hA viyaDavaccha ! hA sarasapaMkayadalaccha ! | hA karaNavaccha ! hA hiyayasaccha ! taM kattha daTTayo ? // 12= // iya vacchala nivesiyakara-caraNAe darda ruyaMtIe / nivapajjato logo ruyAvio tIe bhaNiyaM ca // 129 // saMpai siNiddhabaMdhaca ! kajjaM kuNa dehi majjha kaTTAI / jaha jhatti amaraloe gaMtUNa milemi dayamsa // 130 // teNAvi bhaNiyameyaM juttaM sukulINavIraghariNINa / to tIe kae rannA kAraviyA surahikaTTaciyA // 131 // tU muMDamAlaM saha kara-caraNAiehiM niyapar3aNI / vijjAharamsa bhajjA sajjA pajjA liyaciyariMga // 132 // kAuM niyaucchaMge aMgAvayave piyassa ubaviDA | salahijbaMtI nissesarAyapajjuMtaloeNa // 133 // to pavaNavasaviyaMbhiyakarAlapajjaliyajalaNajAlAhi / vijjAhara bhajjA jhatti bhAsarAsIkayA tattha // 134 // to paumuttararAyA jalaMjalI jAva viyarae tIe / to ruhirAruNagatto patto vijjAharo sahasA // 135 // bhaNiyaM ca teNa viyasaMtavayaNakamaleNa jayau naranAho / jamsa pabhAveNa mae nijjiNio dujayapaDivakkho || 136 || jan majjha hiyayadaiyaM daiyaM na hu taM nariMda ! rakkhaMto / tA kiha paDibhayamahaya haDheNa evaM viNAsaMto ? // 137 // iya evamullavaMtassa tassa vajjappahArapahau vva / paumuttaranaranAho ahiyaM ciMtAuro jAo // 138 // eeNa mahAsatteNa'vissasaMteNa kamsa vi paramsa / maha appiyA niyapiyA mae vi eyArisaM vihiyaM // 139 // bhajjAviNAsabhIeNa appiyA na hu aNaNa avarassa / so puNa sigghayaraM ciya mae kao pAvakammeNa // 140 // vissAsaghAyao haM jAo khayarIviNAsakaraNeNa / ahavA aviyAriyakajjakAriNo kettiya eyaM ? // 141 // satthatthapaMDiyamsa vi majjheNAssvaDai kiM pi taM kajjaM / jaM na jaNai cittamuhaM gheppaMtaM neya muccataM // 142 // aparikkhiyakayakajjaM siddhaM pi na sajjaNA pasaMsaMti / suparikkhiyaM puNo vihaDiya pina jaNei vayaNijjaM // 143 // mahimaMDalama ajaso miTTI kAhI na koi vissAsaM / kassa vi avaramsa jae majjha vi evaM kuNaM tassa // 144 // avaraM ca vIraramaNINa juttamayaM mae bhaNateNa / ucchAhiUNa vihiya thIvajjhAlakkhaNaM pAvaM // 145 // pucchaMtassa niyapiya uttara meyamsa kiM payacchissaM ? / vivaraM jai dei mahI tA hUM pavisAmi pAyAlaM // / 146 / / dahUM, vivakhavaNaM nivaI teNidiyAliyanareNa / cAeu hurukkhiyameyaM paDhiyaM paTTeiNa // 147 // paNamaha calaNe iMdrassa iMdrajAlammi laddhalavakhassa / taha aTTasaMvare saMvarassa supaiTTiyajasassa || 148 // taM souM paramuttararAyA jA niyai tA na tattha ciyA / na hu khayaro to nAya vilasiyamiNa miMdiyAlakaya // 149 // dAvei daviNalakkhaM to sAyaramiMdiyAliyanarassa / rAyA raMjiyahiyao carieNaM tassa guNanihiNo || 150 || veramgabhAviyappA puhaivaI pecchiu tamacchariyaM / aMtoramaMtasaMvegabhAvio ciMtiu lamgo / / 151 / / khadiTTanaTTacaM jahA imaM iMdiyAlamaha jAya / saMsAravilasiyAM pi hu taha athiraM peccha savvaMpiM // 152 // vilasaMtavAravilayAloyaNabhamaNaM va caMcalaM pemmaM / anilaMdoliyalavalIdalocamaM tAratAruNNaM / / 153 || pavaNullAliyaraM girataraM gamAlAcalAcalaM jIyaM / athirasarUvaM vittaM cittaM va sarAyajIvANaM || 154 // evaM viciMtayaMto vinnatto so varohieNa imaM / dukkhaMtarisI ajjaM samosaDho deva ! caunANI || 155 || taM sou naranAho sapariyaNo sAvarohaNo calio / Aruhiya mattahatthi saMpatto sUrinnejjhe || 156 // guruNo caraNe namiUNa dharaNivIDhammi tayaNu uvaviTTo | dhammakahApajjante sappaNayaM pucchara evaM // 157 // bhayacaM ! puvvillabhave mae kayaM kiM ? jamerisA riddhI / purao vA kiM bhavihI ? iya bhaNie pabhaNai muNiMdo // 158 // puvvillabhave parameNa pUio Asi jiNavaro tumae / teNa suriMdrasamANA riddhI eyArisA tujjha // 159 // jAIsaraNeNa tao puNyabhavo jANio nariMdeNa / bhAvibhavA vi hu kahiu pAraddhA muNivariMdeNa // 160 // saddhi cahiM pipiyAhiM tujjha hohI nariMda ! suralogo / sattamajammammi puNo paramapaya taM pi pAvihisi // 161 // taM suNiUNa nariMdo harisavasudhusiyaromarehillo / kAUNa gaMThibheya pAvai sammattavararayaNaM // 162 // For Private Personal Use Only
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ hai. jinavaMdanaphalAdhikAre vakulAkhyAnakam 113 aMteuraNa saddhi, paNamiya payapaMkayaM mugidamsa / harisAUgyihiyA saMpatto niyayapAsAyaM // 163 / / evaM vimuddhahiyA nuiraM paripAliUga sammattaM / muNibhaNiyavihANeNaM siddho so sattamabhavammi ||164 // ||pdmottraasyaankN samAptam // 30 // idAnI durganAryAkhyAnakamArabhyate / taccedam kAryadipuroe nariMda-caMda-nAgiMdanamiya kama] kamalo / samavasario jiNiMdo tatto tannayaranaranAho // 1 // siMgAriyapaurapayApariyario siMdhuraM samArUDho / titthayarabaMdaNathaM nIhario garuyabhattIe // 2 / / diTTo duggAtherIe nIra-iMdhaNakae bhamaMtIe / to tIe koi puTTho sapariyaNo jAi kattha nivo ? // 3 // teNuttaM titthayarassa dusahadAriddadukkhadalaNassa | abhivaMdaNa ttha] meya nisAmi ciMtae therI // 4 // sakayastho esa jaNo jo niyasattIe pUyai jiNidaM / ayaM tu akayasukayA dhaNarahiyA kiha tamaccemi ? // 5 // evaM viciMtiUNaM ummIliyasiMduvArakusumANi / ghettaNa muhAlabhANi rannamajjhAo sA caliyA // 6 // samavasaraNammi caliyA hiyayabhaMtarabhavaMtabhattIe / .... .........'NA ||7| sakayatthA haM jiNanAhacaraNatAmarasamaccaissAmi / erisasuhapariNAmAe tIe addhatarAle vi // 8 // jAyaM pajjavasANaM aivuDDatteNa jIviyavvassa / vipphuriyapahApaDalo suraloe suravaro jAo // 9 // ... mahimaMDalammi paDiyaM tIe sarIraM purIjaNo daTuM / kiM mucchiyA mayA vA esA ? karuNAe saviyako // 10 // nIracchaDAhiM siMcai kaTTara hiyayaM muhe jalaM khivai / vatthaM caleNa vAyai taha vina jaMpai na saMcalai // 11 // to gaMtuM jiNaiMdaM paNamiya pucchai nivaddhakarakamalo / kiM mucchiyA ? aha mayA dugA ? to bhayavayA bhaNiyaM / / majjha paripUyaNatthaM AgacchaMtIe AuyakhaeNa / pUyApariNAmeNa vi imIe amarattaNaM pattaM // 13 // etyaMtare sa devo niyariyaM AhiNA biyANauM / vipphuriyarayaNakuMDalakiraNakaraMbiyakavolajuo // 14 // jA vaMdiuM pavatto jaNassa tA daMsio jiNavareNa / bho ! pecchaha paccakkhaM eso so therijIvasuro // 15 // tatto jaNeNa bhaNiyaM aho ! pabhAvo jiNamsa pUyAe / jIe pariNAmeNa vi pAvijai erisA riddhI // 16 // // durganAryAkhyAnakaM samAptam // 31 // jaha eesiM jAyA jiNapUyA sozvasaMpayAheU / taha annassa vi jAyai tA jaiyavvaM imIe sayA // 1 // saurabhyabhAjikusumAdipadArthasAthaiH siddhAntasiddhavidhinobhayathA'pi zuddhAH / zrImajjinaM jitamazeSavikArajAtaM zreyaskaraM mukRtinaH paripUjayanti // 1 // // iti zrImadAmradevasUriviracitavRttAvAkhyAnakamaNikoze jinapUjAphalopavarNano nAmASTamo'dhikAraH samAptaH // 8 // [ 9. jinavandanaphalAdhikAraH ] vyAkhyAto jinapUjAphalAdhikAraH / sAmprataM jinabimbaM pUjitaM vidhinA vandanIyamiti ato jinabimbavandanaphalaM vyAcikhyAsurAha titthayaravaMdaNeNaM pAvijai saMpayA surAINaM / jaha pattA bauleNaM taha seduya-naMdajIvehiM // 14 // vyAkhyA-'tIrthakaravandanena' sarvajJapraNAmAdinA "pAvijai" prApyate AsAdyate 'sampada' lakSmIH 'surAdInAM' gIrvANaprabhRtInAm / dRSTAntAnAha-'yathA' yena prakAreNa 'prAptA' labdhA 'bakulena' mAlAkAreNa 'tathA' tenaiva prakAreNa 'seduva-nandajIvAbhyAM' seduvakazca brAhmaNo nandazca zreSThI tajjIvAbhyAm ityakSarArthaH // 14 // bhAvArthastvAkhyAnakebhyo'vaseyaH / tAni cAmUni / 1. ma [-savi. pratau /
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ AkhyAnakarmANakoze tatra tAvad bakulAkhyAnakamArabhyate / taccedama kaMcaNadhara iva saguNaM kaMcaNasohaM sirIe vahamANaM / kaMcaNasamiddhapauraM kaMcaNapuramaitthi ramaNIyaM // 2 // tattha ya mAlAyAro baulo nAmeNa suisamAyAro / bhajjA ya paumiNI paumiNi vva gugarAyahaMsANaM // 2 // tattha ya siyadhayamAlaM sirisaMThiyakaNayakalasasohillaM / taDilaya-balAyamAlAsaMgayasarayambhakhaMDaM va // 3 // siririsahesarabhavaNaM himagirisarisaM samaggaguNakaliyaM / gambhahararahiyasiririsahabiMbarehaMtaganbhaharaM // 4 // tammi ya vasaMtasamae visesaparamUsavo smaarddho| sAvayajaNeNa jiNapuMgavassa guruIe riddhIe // 5 // tathA hi viraiyavaMdaNamAlaM lalAmaullolayaM vihAralayaM / vilasaMtaphullaharayaM vicittavicchittivalirayaNaM // 6 // cittiyabhittivibhAyaM pavittapaDamaMDavAvariyagayaNaM / vesujalasiMgAriyasAcaya-sAviya jaNAinnaM // 7 // tattha ya mAlAyArA samAgayA puSphavikkigaNakajje / save vi nayaravAsI visesa bhatthAgamanimittaM // 8 // caulo vi tehiM samayaM samAgao puSphapacchiyAhattho / garuyayarapupphAcchayavAvaDapiyapa umiNirANAho // 9 // vikkiNiya pupphanivahA maNorahAIyalAbhaparituTTA / savve vi gayA thakko baulo niyapaNaiNIsahio // 10 // muhakammAdayavasao citimimiNA jiNAyayaNamaJjha / ettiyapupphahimaho ! ki vihiyamimehi vaNiehi ? // 11 // kouyavasao jA jiNaharamsa majjhammi pavisai sabhajo / tA pecchai savvaM jiNavarassa sohAsamudayaM so // 12 // jiNamaMDavamajhagao savvAlaMkArabhUsiyasarIraM / pecchai jiNavarabiMbaM harisAUrijamANamaNo // 13 // citei punnavaMtA ee khalu sAvayA vaiya atthaM / je pUyaMti jiNidaM karaMti eyArisaM jattaM // 14 // aMgIkaehajammA atthovajaNamaNA vayamahannA / gharavAsamohiyamaNA je paraloyaM na ciMtemo // 15 // uvvariyapADalAmAliyAe eyAe tAva pUemi / ahamavi jiNamiya ciMtiya niyayapiyaM paumiNi bhaNai // 16 // pUemi jiNavaraM bhaNasi jai tumaM tIe jaMpiyaM sAmi ! / pUya saMgayameyaM maNoraho majna puga bahuo // 17 // jai evaM to kuNimo vayamaMgala]lakkhao jiyamimassa / tIe bhaNiyaM piyayama ! saittiyA jai imaM kuNasi // 18 // kaivayadiNehiM vihiyA ujjamaNe balivihANamAyariuM / tilao nivesio paumiNIe risahassa bhAlayale // 19 // tatto ya paharisubhijamANaromaMcakaMcuiyataNuNA / bauleNaM sakalattaNa vaMdio risaha jiNaiMdo // 20 // Aukkhayammi gayaurapurammi sirikamalaseNanaravaiNo / devIe rayaNamAlAe sUio suhaya sumiNeNaM // 21 // so baulamAlio pUyapuvvajiNavaMdaNANubhAveNaM / jAo putto kayarayaNacUDanAmo guNavasaDDo // 22 // jaha gahiyakalAvijjo avahario hathiNA arannami / jaha kayasurasannijjho suhAI patto supunneNa // 23 // jaha tilayasuMdarIpamuhapaNaiNIsaMgao suhAbhAgI / saMjAo taha neyaM savvaM pi hu rayaNacUDAo // 24 // // vakulAkhyAnakaM samAptam // 32 / / idAnIM seduvakAkhyAnakamArabhyate / taccedam magahAjaNavayauttaMsasannibhaM atthi bahujaNAinnaM / sirirAyagihaM nayaraM aNurAyagihaM va lacchIe // 1 // tattha'tthi patthivo paramasavvasatthatthavitthariya buddhii| assaMkhasaMkha ukkhAyakhApaDivakhakhayada kkho // 2 // vikkhAyajaso dakkhinna-dANaguNarayaNabhUsiyasarIro / lAyannaparamasiMdhU supasiddho seNio nAma // 3 // uvasaMtaDamara-DibADaMbararajjaM parakkamaguNehiM / aikamai pAlayaMtassa tassa kAlo kalAvaiNo // 4 // aha annayA kayAI asthANe suhaDakoDisaMkinne / ujjANapAlaeNaM cinnatto namiya payakamalaM // 5 // akkhaliyavimalakevala visArikaraniyaragurupayAseNa / niyatamatimiraniyaro timiraharo iva mahAvIro // 6 // 1. puramittha -20 / 2. * patthiyA0 -20 / Jain Education Interational
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6. jinavandanaphalAdhikAre seduvakAkhyAnakam bhuvaNattayasiridhario guNasilae ceie samavasario / muNijaNamaNasumagoharanaliNIcaNavaDDiyANaMdo ||7|| tavvayaNasavaNao caMdaNeNa tavvayaNadaMsaNeNa pahU ! / paNamiyajiNapayakamalo sahalattaNamattaNo kuNau ||8|| taM vayaNaM amayara sohasannibhaM nisamiUNa naranAho / harisabharanivbharaMciyasavvaMgo uTTao sahasA ||9|| dAU pIidA addhatterasa ya to sahassAi / aigasyavibhUIe nIhario vaMdanimittaM // 10 // saMcalliya gurubalabhara saMbhAranamaMtaphaNivaiphaNoho / varaturayasamArUDho saMcalio seNiyanariMdo ||11|| uvaroheNaM caliyA ke kumhaliyamANasA anne / bhattibhareNaM avare rAyANo teNa saha bahave // 12 // uvaridhariyAvatto nivAriyAsarAyaguNavatto / ramaNIyaNanayaNaMjalisaiNha pijjaMtalAyo ||13|| saMpatto ya kameNaM naranAho samavasaraNabhUmIe / kaNaya jjhaya-vaMdaNamAlasaMkule taiyasAlammi ||14|| parihariya turaya- cAmara - siyachatta karAlakhagganivaciMdho / tayaNu payaTTo gaMtuM sapariyaNo pAyacAreNa ||15|| sirivIracaraNakamalaM duhadalaNaM sayalasukkhasaMkalaNaM / nihikaMkhiNA nihANaM va teNa laddha saunneNa // 16 // harisabharanIraparipUrapUriyAsesaromavaNarAI / bhAlayalanihiyakarakamalasaMpuDo paNamiuM thui ||17|| jaya jaya garuyaparakkama ! jaya jaya asamANasattasaMpanna ! | jaya jaya tavasirisohiya ! jaya jaya jiNavara ! mahAvIra ! // 18 // bAlattaNammi lIlAe cAliyaM jeNa merucU laggaM / calaNaggeNa mahAbala ! teNa phuDaM taM mahAvIro ||19|| kaDapUyaNipamuhaM kAlacakkajaNiyaM ca kannakIlakayaM / uvasaggaM jaM na gaNasi teNa phuDaM taM mahAvIro // 20 // tucchattaNeNa taNamiva saMgamayasuraMgaNAo gaNiyAo / guNanihi ! tumae jeNaM teNa phuDaM taM mahAvIro // 21 // saMgamayAmarajaNiyA avagaNiyA jeNa vivihauvasaggA / anne vi ya nAha ! tae teNa phuDaM taM mahAvIro // 22 // evaMvihamuvasaggaM gosAlayapamuha paccaNIehiM / jaM sammaM sahasi kayaM teNa phuDaM taM mahAvIro ||23|| aha ! aNAriyade se aNajjajaNajaNiyadehasaMtAve / bhayarahio jaM viharasi teNa phuDaM taM mahAvIro ||24| iya dhIrataNa kulhara ! bhavAribhIyANa bhavvasattANaM / bhayabheravabhavaharaNaM vihesu viriyaM mahAvIra ! || 25 // iya thuNiUNa jiNidaM tipayAhiNapuvvayaM puhaipAlo | AbaddhapaMjaliuDo uvaviTTo uciyadesammi // 26 // gaMbhIrimaguNanijjiyamaMdaramaMthijyamANajalahirakho / bhayavaM pi bhuvaNahiyao dhammakahaM kahiumAdatto ||27|| jaha jIvA bajjhatI muccaMtI jaha va saMkilissaMti / aTTavasaTTocagayA saMsAraM pariyaDaMti jahA ||28|| etthaMtaragmi ego galaMtekoDho nirAgiI puriso / bhayavaMtapAyamUle paNAmapuvvaM samallINo // 29 // tattha Tio parisiMcai payakamalaM bhagavao vigayasaMko / sasarIrAo ghettRNa koDhaduggaMdhakhayara siyaM ||30|| amaNunnamuttirUvaM taM pAsittA paseNaItaNao / gurukocAnilataraliyaaharadalo ciMtae evaM ||31|| bhuvaNattayabhattivasullasaMtajananivahana miyapayakamalaM / abhibhavai bhuvaNasAmiM kahameso dUragayalajyo ? || 32 // eyaM na juttijuttaM jaM guruparibhAvayaM uvikkheDaM / iyaranarANa vi maha uNa visesao sattimaMtassa // 33 // sai sAmatthe guruNo je paribhavakArayaM uvikAMti / niyajaNaNikilesakarANa ko guNo tANa jAyANaM ? ||34|| tA kiM eyassa ta taNi khaMDAI kappareUNa / aviNayanihiNo pAcamsa dasadisiM demi bhUyabaliM ||35|| kiMvA eyassa durAsayamsa sayameva maMDalaggeNa / tAlahalaM piva pADemi khaMdhamUlAo sirakamalaM ? ||36|| kiMtu na juttaM eyaM jiNavarapurao virohakaraNaM me / jamiha paroppara maccharagayA vi jIvA uvasamaMti ||37| tathA hi jattha nayA khaMDalama ulimaMDalo mahiyalaM samalliyai / bhayavaM bhavaMtabhayabhamirabhaviyanitthAraNasamattho ||38|| tatthuvasamaMti vairANa'nnonnavirohisavvajIvANaM / puvvikayANi vi bhAvANa saMbhavo bhavai na kayA vi // 39 // tamhA ciTTa eso duTTo nikviTTa kuTTa abhibhUo / ettha TTANammi tahA kuNau jahicchaM vi ciTTAo // 40 // 1. takuDo nirA - raM0 // For Private Personal Use Only 115
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ AkhyAnakamaNikoza jai puNa eso hohI viNiggao samavasaraNabAhiM ti / tA nRNamaviNayaphalaM dAyavvaM me sayaM ceva // 21 // samayaMtarammi chIe muNivaiNA marasu so naro bhaNai / naravaiNA puNa chIe jIvamu muciraM tuma deva ! // 42 // abhaeNaM puNa chIe jaMpai so maramu taM si jIvasu vA / mA jIvasu mA maramu va kayachikke kAlasUyarie // 43 / / taM vayaNaM soUNaM jiNiMda ! mA jIvasu tti khara-pharusaM / ghayasittajalaNapuMjo vva narabaI kovapaJjalio // 44 // tamyuvariakkhisaMkoyasanniyA aMgarakkha niyapurisA / jai esa kaha vi kuTTI udRi tatto gaheyavyo / / 4 / / dhammakahApajaMte paNamittA muNivariMdapayakamalaM / so nissArasarIro nimsario tANa paccakkhaM // 46 // te vi hu tamaNu vilaggA viNiggayA tassa dharisaNanimittaM / avaloiUNa te gahaNamujjae so vi kiM kuNai ? // 47 // aMgIkayaphAraphuraMtajaccatavaNIyabhAsurasarIro / varamauDa-kuMDaladharo uppaio gayaNamaggeNa // 48 // valiyA vilakkhacittA cittAuhakaliyakarayalA suhaDA / saMpattA vimhayasahiyamANasA rAyapAsammi ||49 / / aggesareNa tesiM kahiyaM so jhatti niyayateeNa / tiriyaMto devapaha, devapahaM deva ! uppaio // 50 // ahaha aho ! acchariyaM pecchaha bhaNiUNa ciMtA rAyA / tA kiM asuro eso ? vijjAsiddho ? suro kiM vA ? // 51 // kiM me saMsayakaraNeNa ? saMsayaM jayaguruM papucchemi / hatthatthakaMkaNANaM kiM kajjaM dappaNeNa'havA ? // 52 // bhaNai nivo jayasAmiya ! ko esa naro ? kimettha saMpatto ? / kiM vA eyamsa taNU abhibhUyA koDharUveNa ? // 53 // sohammasuro eso bhaNai jiNo jaMpaI nivo nAha ! / devattaM jaha pattaM imiNA taM sAmi ! sAhesu // 54 // Ayannasu bhaNai jiNo asthi ihaM suragharehiM saMkinnA / vacchAjaNavayamajhe kosaMbI nAma nayari tti // 55 // asarisaphuraMtavikkamaassaMkhaaNIyakaliyarajjo vi / naranAhasayANIo tattha'sthi samaggaguNanilao // 56 // tAe purIe nivasai dAridasahoyaro dio eko / vinnANa-nANa-guNarayaNavajio seduo nAma // 57|| samarUva-guNA tassa'sthi rohiNI baMbhaNI viNayakaliyA / aNusariso saMjogo saccavio jIe bhavaNammi // 58 // tIe samaM visayamuhaM aNubhuMz2aMtassa jaMti diyahAI / tassa purimajjhakaNabhikkhavittikaraNekacittamsa // 59|| aha annayA kayAI velAmAse pavaDDamANammi / bhaNio ya baMbhaNo baMbhaNIe hakkAriuM evaM // 60 // mama gavbhapasabasamae paoyaNaM ghaya-guDeNa bhAvi tti / tA eyaM kattocciya ThANAo ANasu taminhi // 6 // aha bhaNai dio mama maMdirammi vittaM varADayAmettaM / avi natthi kahaM hohI tayabhAve vaMDio attho ? // 62 // iya ciMtA[bhara]ghaNapavaNapUraperijamANamaNarukkho / bhaNio kaMtAe pasannakaMtavayaNAe so evaM // 63 // gaMtUNa mahArAyaM sapasAyaM kuNasu jeNa sevaae| kAhI tuTTo dAriddakaMdarukkhakkhayaM khippaM // 64 // jaMpada vippo naravaisevAe majjha kosalaM nasthi / sAhasu tumaM pi suMdari ! jaMkAyavvaM mae etto // 65 // to babhaNIe bhaNIo ghettuM kusumANi mlymjjhaao| gaMtUNa sIhavAraM naravaiNo taM samaccesu // 66 // aNudiyahaM tuha bhatti daTTaNa suniccalaM naravariMdo / karuNAmayamayaraharI parimsai vaMchiyaM atthaM // 67|| navaraM jayA nariMdo bhaNai jahA bhadda ! taM varaM varasu / pucchittu maM mahAyasa ! maggeyavvo varo taiyA // 68 // evaM ti manniUNaM pabhAyasamayammi gohalIpuvvaM / kusumehi sIvAraM paidiyahaM pRyae so u // 69 / / khINammi lAbhavigye daNaM tamsa niccalaM bhatti / hakkAriumAha nivo mamgasu taM demi tujho haM // 7 // kiM deso tuha dijau ? annaM vA hiyayapaMchiyaM bhadda ! / so bhaNai bhaTTiNI pucchiUNa naranAha ! mamgissaM // 1 // gaMtUNa baMbhaNIe niveiyaM aja maha nivo tuTTho / to kahanu tumaM jaM kiMci patthivaM tattha patthemi // 72 // to baMbhaNIe bhaNio bhoyaNamaggAsaNammi mangemu / dANAradakSiNA ghi ya kannumsAraM ca paividasaM // 73 // gaMtUNa'ggAsaNa-bhoyaNAi jaM maggio niyo teNa / maggiyamaithAvaM bhadda ki tae ? pabhaNio ahavA // 74 // jo jattiyamsa asthamsa bhAyaNaM so hu tattiyaM lahai / iya citiUNa rannA paDivannaM tamsa taM ceva // 7 // 1. kayachIe -20 / 2. zrAinnamu -20 /
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6. jinavandanaphalAdhikAre seduvakAkhyAnakam taM kurvataM haTTaM, naranAh'bhAsavattiNo anne | ciMtaMti kuNai devo mahApasAyaM diyamsa jao // 76 // to mheviya evaM bhoyaNa-sayaNaH -''saNehiM pRemo / pAsaTTiehiM ranno paoyaNaM jAyae jeNa || 77 || iya citigate vihu niyagehe bhAyaNaM nimaMteuM / dINAra-vatthajuyalaM ca dakkhiNAe payacchati ||18|| so 'tArisalAbhAo saMjAo riddhisaMjuo airA / puttAisataIe vi krimavi viddhiM samanupatto ||19|| evaM dakkhiNalobhAgihe gihe ucamitta bhuMjato / koDheNa samabhibhUo tivveNamajiNNasabhAvA ||80|| phuvaM va tahavi ranno bhAyaNamaggAsaNe Tio kugar3a / parisaDiyaMguli - nAsAvivaro nimsaMkio saMtA // 81 // daTTaNa tArisaM taM bhayAu maMtIhiM pabhaNio raayaa| eso hu mahArogo vADhaM saMcaraNasIlA ti // 82 // to vArijjau eso bhoyaNamaggAsaNammi kurvato / eyaTTANaM puttANa ko vi ThAvijjae jogo || 3 || paDivanne rannA evamatthu bhaNio sa maMtivaggeNa / putteNa tujjha nivamaMdirammi bhottameAhe // 84 // teNAci niyayaputta paTTavio bhoyaNAikajjammi | ciTTadda ubviggamaNo rogakkato sayaM tu gihe ||25|| vaDMte puNa roge lajjaMtehiM suehiM tamsa baI / kArAviDaM kuDIraM munhAo taM ca daNaM // 86 // thukkati bhatassa vi na ceva vayaNaM kuNaMti gAsaM pi / dUraTTiyaDuMbamsa va chAiyanAsA payacchati // 87 // ciMtai so niyacitte majjha pasAeNa erisA riddhI / saMpattA jehi puNo vi cir3iyaM tesimerisayaM // 88 // peccha aho ! nillajjA puttA mAmavi paribhavaMti sayA / tA nUNamaviNyaphalaM sirammi pADemi eyANaM || 9|| iya ciMtiUNa bhaNiyA nivvinno jIviyassa haM puttA ! | kAUNa kulAyAraM vaMchAmi sajIviyaM mottu // 90 // taM souM jai jIyaM chaDDai sigdhaM tao bhave laTTaM / iya miNA prabhaNiti tAya ! jaM bhaNasi taM karimo // 91 // jaMpa puttA ! gote amha kamo eriso sabaMdhUNaM / jaM maMtahuNiyachAgo dAyavo maraNakAmehiM // 92 // to ANittu samappahapamumegaM majjha suMdarAvayavaM / jeNa'ppaNI hiyatthaM karemi viyaraya sabaMdha ||93 // ANi tehiM baddho tassa kuDIrammi chagalago calavaM / vippo vi sarIramalaM ucaTTiya bhoyaNeNa samaM // 94 // paivAsaraM payacchai malassa saMteNaM thovakAleNa / paDisaDiyaromarAI saMjAo tArisI ceva ||95|| nAuM savaMgesuM vippo rogaM pasummi saMkataM / haNiUNa tao pacchA samappio niyayaputtANaM // 96 // amuNiyatacceTTehiM bhutte tehiM pazummi so bhaNai / ahayaM katthai titthe haDDissaM jIviyaM vacchA ! // 97 // jeNa puNo na sarIraM saMjAyai majjha erisaM kaha vi / iya bhaNiUNaM gehAo niggao hiTTacitto so // 98 // gacchaMto ya paviTTo kaMtAraM aggama hisisaMkinnaM / kari - sIhadA raharikamalasaMkulaM rAyabhavaNaM ca // 99|| tattha ya hiMDaNaM teNaM tisieNa rannamajjhammiM / diTTo ahadIhadaho bahutaruchannappaesammi // 100 // tIraTTiyatarunivaDiyaphala-patta-pasUNaehiM jattha jale | saMjAyaM kADhiyakatthasannibhaM gimhAve || 101 // taM dadhuM ullasio nihilA bheNaM dariddapuriso vva / taNhAvoccheyakae pIyaM aha pANiyaM teNa // 102 // jaha jaha so piyar3a jalaM taha taha saMjAyae vireo se / saddhiM kimahiM to teNa thAvadivasehiM saMjAyaM // 103 // osahasAriccheNaM tassa sarIraM puNannavAvayavaM / daddhuM sadehasaMpayamaha ciMtai niyamaNe eyaM // 104 // eyaM dehassa siriM gaMtuM darisemi niyayaputtANaM / pecchAmi jArisI tesi saMpayaM du buddhINaM // 105 // I iya ciMtiUNa patto purI jaNaNaM sa paJcabhinnAo / pucchaMti tujjha kuTuM avaNIyaM keNa aibhImaM ? || 106 // so jaMpai devIe vaNe samolaggiyAe tuTTAe / eso majhaM rogo avahario vadivasehiM // 107|| salahijjeto nayarIjaNeNa patto gihaM sue daTTuM / jaMpar3a aNuhavaha phalaM aviNayataruNA maha kayassa || 108 || kiM tAya ! tae vihiyaM evaM amhANa ? bhai so bADhaM / puttA bhaNati hA tAya ! kiM tae erisaM vihiyaM ? // 109 // jaM amhamavatthamimaM kA UNa gao tamerisaM patto / dehassa siriM tA kiM na lajjio jaNayabhAvamsa ? // 110 // 1. tArisabhAvAzro - raM0 / For Private Personal Use Only 117
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 AkhyAnakamaNikoze taM tAya ! juttittaM na tumhameyaM jao u duviyAyaM / hoi paraM na dumAyA esa pasiddhI jaNe payaDA // 111 // so bhai purA tumhe vilajjiyA jaM na puttabhAvamsa / tA inhimaviNyaphalaM imiNA ruveNa aNuhavaha // 112 // vinnAyavaiyareNaM hIlijjato sa nayariloeNaM / nIhario nayarIo saMpatto nayarameyaM ti // 113 // polidubAre ciTTaha caMDIe maMdirammi jAveso / etthaMtarammi amhe samAgayA ettha vihatA // 114 // patto tumaM pibaMdaNanimittamamhaM paolipAhario / saMpatto so vi imaM saMThaviu tattha rakkhatthaM // 115 // accaMta bhuvikhao haM bhaNio vippeNa jamiha neveAM / duggApurao tumae taM bhoktavyaM ti bhaNiUNa // 116 // jIviyaniravekkheNaM teNaM dulahaM labhittu AhAraM / kaMThapamANe bhutte pAunbhUyA tisA gimhe // 117 // nannagao bhIo so cintai cittammi erisaM dhannA / jalajIvA emAI aTTajjhANaTTio mariuM // 118 // nivvattiya tiriyA uyamiva bAbIe daduro jAo / aha puNaravi viharaMtA ettheva vayaM samosariyA // 119 // nayarajaNA mama baMdaNakajjeNa viNiggayA vibhUIe / gacchaMtANaM tersi eso mama saMkahaM succA // 120 // teNaM citte citiya ho ! mae eriso nisuyaputhyo / katthai sado bahuvihamIhA'pohaM kuNaMtassa // 121 // jAyaM jAIsaraNaM ettheva samAgao mahAvIro / jassa samIve patto maM mottuM dArapAhario || 122 || to haM gaMtuM vaMdemi pajjuvAsemi hiTTa citto so / nIhario bAbIo sAlUro suddhapariNAmo // 123 // baccaMto mabhgammiM tuha turayakhurappahAranihao so / mariuM vizuddhacitto sohamme daduraMke // 124 // devenu samuppanno io ya sohammasurasahAmajjhe / sahasakkho saMbhaMto tujjha guNuvittaNaM kuNai // 125 // thirabhAvo sammatte aho ! aho ! seNiyamsa naravaNo / na hu cAlijjai tatto surehiM meru vva pacaNehiM // 126 // eso asaddahaMto taMvayaNaM vajjapANiNA bhaNiyaM / tujjha parikkhanimittaM erisaruveNa saMpatto // 127 // jaM siMcai pUiraseNa mama pae diTTicitrabhamo tujjha / gosIsacaMdaNeNaM AliMgai suravaro eso // 12 // jaMpai rAyA vinnAyatiyasa nissesavaiyaro imiNA / AsIvAo pahu ! kiM nimitta eyArisa dinno ? || 129 // bhai jiNo saMsAraM mottamasAraM tumaM sivaM vacca / eeNa heuNA maM paDucca mA jIva ii vRttaM // 130 // tuha jIvaMtassa guNo mayassa narayammi ceveM ucavAoM / teNa nimiteNimiNA bhaNiyaM taM jIva suiraM ti // 131 // abhayakumAro etthaM jIvaMto guNagaNaM samajjii / devesu mao hohI tamhA dosu vi aNunnAo // 132 // cito iha bahu pAvaM saMciNai kAlasUyario | apaiTTANammi mao gurukammo nArao hohI || 133|| eeNa kAraNaM paDisiddho ubhayapakkhao ceva / aha niyuNiuM nariMdo sa attaNo narayagaigamaNaM // 134 // jaMpai rAyA duggagaigurukRcapaDaMtasattanivahassa / uddharaNaniviDatararajjusannibhe sAmisAlammi // 135 // I sAmiya ! kiM maha hohI tumammi saMte ahogainivAo ? / bhayavaMteNa vi bhaNiyaM adhi mA kuNamu niva! jeNaM // 136 // puvaM ciya baddhAU gaMtavyamao avassa narayammi / bhaviyanvayAniogo na annahA tIrae kAuM // 137 // kiMtu mama samasarIro samavanno samaguNo ya taM hosi / ussappiNIe paDhamo titthayaro paumanAho ti // 138 // taM souM bhai nivo pulaiyadeho visAyasahio ya / bhayavaM ! asthi uvAo jeNa na nivaDAmi narayammi ? // 139 // jayasAmiNA vibhaNiyaM jai bhikkhaM jaijaNassa dAvihisi / kavilAe baMbhaNIe hattheNaM kAlasUyario // 140 // jai muMcai diNamegaM pANivahaM tA na tujjha nrygii| to bhaNai nivo eyANi mama vase ceva vaTTaMti // 141 // aha vaMditu jiNidaM calio sammattaniccalo rAyA / nayarAbhimuhaM devo sammattaparivakhaNanimittaM // 142 // sajalapaese khuDDuM ginhaMtaM macchae viGavei / taM daTTTuM bhaNai nivo bhayavaM ! tumae kimAraddha ? // 143 // jaMpara mAyAsAhU cikkiNi uM macchae mahArAya ! | pAusajalarakkhatthaM gihissaM kaMbalaM egaM // 144 // bhaNiyaM rannA jiNasAsaNassa mA kuNasu lAghavaM bhadda ! / jaM kiMci tumaM jaMpasi taM savvamahaM karimsAmi // 145 // 1. socA - raM0 / 2. jeNa - raM0 / For Private Personal Use Only
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6. jinayandanaphalAdhikAre seduvakAkhyAnakam taM avicalasammatto nivAri pavisaI puraM jAva / tAva viuvaha devo guvviNiyaM sAhuNI egaM // 146 / / magaMti haTTai barADiyaM pecchiUNa taM rAyA / citai citte jiNasAsaNassa mAlinnamiha garuyaM // 14 // jaMpai ajje ! kiM logagarahaNijja tae samAraddhaM ? | sA jaMpai maha evaM kammavaseNerisaM jAyaM // 148 // hohI paoyaNaM gheya-guleNa maha rAya ! pasabasamayammi / paiAvaNamegegaM maggemi varADiyaM teNa // 149 // mA bhavau lAghavaM pavayaNamsa jaMpai sasaMkio rAyA / ehi tumaM maha bhavaNe tuha savvamahaM karissAmi // 150 // to neuM niyabhavaNe pacchanne maMdirammi saMThabiyA / puttaM tatya pasUyA ya sAhuNI devamAyAe // 151 // bAlo royaMto na vi thakkai uccArayAI kuvNto| sayameva kuNai rAyA pariciTuM tANa tattha Thio // 152 / / pavayaNalAghavarakkhatthamujjuyaM pabayaNammi thiracittaM / nAUNa ohinANeNa suravaro tassa paccakkho // 153 / / saMjAo naravaiNo maNikiraNaphuraMtakuMDalAharaNo / niyayapahAniyareNaM ujjoyaMtA disimuhAI // 154 / / jaMpai devo jiNapakyaNAo avicaliyamANaso taM si / sohammasahAmajjhe sohamme tiyasapaJcakkhaM // 155 / / ghaNasArasiyaguNAvaliAvajjiyamANaseNa suravaiNA / jArisao saMthuNio tArisao cciya tumaM rAya ! // 156 // avicalasammattaguNeNa raMjio rAya ! tujha tuTTho haM / tA giNha golayadu gaM aTThArasacakkavehaM ca // 157 // hAramiNaM ti samappiya jaMpai amaro vimaM tu jo hAraM / tu puNa saMdhimsai phuDahI sayahA siraM tassa // 15 // iya kahiUNaM ranno patto bhaIsaNaM suro jhatti / rAyA vi cellagAe hAraM appai pahiTTamaNo // 159 // dei sunaMdAe puNo golayajuyalaM nievi taM tIe / pasariyasavakkivehavavihuriyamusarIrajaTTIe // 16 // kimahaM kIlissaM bAliya vva eehimiya sahAsAe ? / jaM paJcakkhaM dinno rannA hAro sapattIe // 161 // iya IsANugayAe dANaM dinnaM jamappamullaM ti / avamANiyAe viggoviyA'hamavarohamajjhammi // 162 // iya avalaMbiyarosAe tayaNu vipphuriyarudabhAvAe / rasaniyaramunvahaMtIe phoDiyaM golayadurga pi // 163 / / paccAsanne thaMbhe jAva tao ekkagAo golaao| payaDIbhUo bhUgolayAo ravibiMbajuMgamaM va // 164 // kuMDalajuyalaM dasadisipasariyanavakiriNajAlasaMvaliyaM / bIyAo nIhariyaM nidosaM devadUsadugaM // 165|| daTuM tANi sunaMdAe phuriyaANaMdaamayasittAe / aNubhUo'puvvaraso samagaM taddivasalAmammi // 166 / / ullasiyaM hiyaeNaM kavolaphalaehiM pulaiyaM taha ya / vayaNeNaM puNa viyasaMtasarasakamalAiyaM sahasA / / 167 / / ullasiyaM aMgehiM loyaNajuyaleNa kimavi vitthariyaM / rasasaMkaraM vahaMtI gayA sunaMdA niyAvAsaM // 16 // aha annadiNe rAyA kavilaM hakAriUNimaM bhaNai / tumamajaM sAhUNaM bhadde ! bhikkhaM payacchehi // 169 / / sA jaMpai nivapurao nAhaM kulakhaMpaNaM karissAmi / jaM bhikkhaM bhicchUNaM laMpitta kulakkama demi // 170 // vajjarai nivo jai taM karesi eyaM hirannakoDIo / to demi tujjha jaMpai dAsI evaM abhavvattA // 17 // jai savvahirannamayaM karesi maM deva ! tumamihaM tuTTo / ruTTo ya paravasaM maM khaMDAkhaMDiM jai vihesi // 172 / / to na vi karemi eyaM vinnAe nicchayammi sA mukkA / bIyaabhimagahakajje vAhario kAlasoyario // 173 / / bhaNiyaM re ! muMca imaM pANiviNAsaM tumaM divasamegaM / imiNA jIvai so bhaNai esa pauro jaNo pauro // 174 // rannA bhaNiyaM davvaM giNhasu taM lakkha-koDipabhiIyaM / nittharau tujjha logo ajaM tu nivAraNIyamiNaM // 17 // jA kahavi na paDivajjai tA ruTTo patthivo bhaNai purise / pAviTTamimaM ghattaha ahomuhaM aMdhakRvammi // 176|| pakkhitto so kRve tattha Thio mahisayANa paMca sae / maTTiyamayANa kAUNa kUracitto viNAsei // 17 // ratnA vi bhuvaNasAmI gaMtUNaM pucchio jahA majjha / akkhalio saMjAo eso kimabhiggaho nAha ? // 178|| bhaNai jiNo niva ! eso na pAlio'bhiggaho tae jeNa / kUvaThieNa vi teNaM viNAsiyA paMca mahisasayA // 179 / / rAyA vimhiya-hiyao jaMpai kaha nAha ! saMbhavo tattha / . .""rahieNaM ? // 180 // 1. payaguDeNa -20 / 2. vaibhava / 3. yugmamiva /
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120 AkhyAnakamaNikoze to jaMpa muNinA ho puDhacimae saMvittu dudveNa / hatthaM vihittu khagaM ugaM bAbAiyA teNa // 189 // naravaNA kuvAoM tatto nissAriDaM puNo mukkA / savilakkhamANaseNaM ca bhIruNA narayamaggassa || 1-2 || tehimavattaNao dohi vi paDivajjiyaM na nivavayaNaM / kiM labhai tisiehiM amayaM pAuM apunnehiM ? // 183 || // seduvakAkhyAnakaM samAptam // 33 // idAnIM nandAkhyAnakamucyate / tazcedam pAsa jiNadhUbhamahurA mahurA bharahammi puravarI asthi / abhiyAsiyA cikicchaM vva gaMdhajutti vva suhavAsA || 1 || tIe gurujaNabhatto nicaM jiNapAyapUyaNAsatto / nivasad seTTI naMdo naMdo vva sadatthasAreNa ||2|| so suAgaraNarao rAyAimahAyaNammi govvo / avadANadANavasaNI ahannayA pacchimavayammi ||3|| dhammaMtarAyavasao jAo punnakkhaeNa taNuvihavo / nA''yarai jaNo tatto pattA vi parAbhavaMti tayaM ||4|| taha vihu so ahiyayaraM jiNavaMdaNavasaNavaM jahAvihavaM / khimsaMti suyA dhammaM bahuyAo kurukurAyaMti ||5|| bhajjA uNa nibhacchai bhaNai tumaM galaraghamaghamIhUo / na muNasi asthi-aNatthi na kuNasi gharacitaNaM kiMpi // 6 // so uNa citai evaM savvo vi jaNo imo sakajjatthI / dhammo cciya jIvANaM saraNaM johAramitto vva // 7 // aha annadi so jiNaharammi saMpUIUNa jiNavasabhaM / sAisayagurusamIve uvautto muNai jiNavayaNaM // 8 // daNa tassa ceTTaM dhammathirattaM jaNAo sauUNaM / sugurUhiM tayaNu seTTI sAyaramA bhAsio evaM || 9 || tuha savvA vi evaM dhammakhaNo bhadda! nivvahai eso ? / to baMdiUNa bhaNiyaM AmaM jiNa gurupasAyAo || 10|| kiMtu mamaM parivAro na sammamujjamai dhamma kajjammi / to kamaci guNaM nAuM aisayanANAo te guruNA // 11 // mataM mahApabhAvaM kahiUNaM tassa sAhaNovAyaM / annattha gayA so vihu savilaMbo sahimaNupatto // 12 // bhaNio ya kuTuMbe miliehiM chuhAe ajja mariyavvaM / na kuNasi niyavavasAya daMsasu dhammamphalaM kiM pi // 13 // avaheriM kAU thakko tatto jahuttadivasammi / suibhUeNaM maMto pasAhio tayaNu siddho ya // 14 // patto ya baMbhasaMtI tamsa pabhAveNa bhaNai barasu varaM / teNuttaM tikkAlaM jiNavaMdaNaya karemi ahaM // 15 // to maha pUyApuccagajiNavaM daNayassa jaM phalaM hoi / egammi diNe vihiyassa saMpayaM payaDasu tamajja // 16 // bhaNiyAM ca teNa mahaddivemANiyasaMpayAphalaM bhaNiyaM / ettiyamettassa vi bhAvasAra vihiyamsa vihiputraM // 17 // tA bhaddaya ! vaMtarajAissa mahaM erisA kuo sattI ? / na hi gAmasAmiyAo lavbhai maMDaliyasAmittaM // 18 // naMdeNuttaM devassa daMsaNaM tujjha sammadiTTissa / saMjAya maha jamhA kayakicco bohilAbheNa ||19|| tAme paoyaNaM natthi kiM pi taM bhadda ! vayamu saTTANaM / kajjammi samuppanne sumarissamahaM kuNa samAhiM ||||20|| bhaNiyaM ca teNa bhavaduggayattaharaNammi paDupayAvamsa | samma saNarayaNassa saMbhave savvamavi jAyaM ||21|| tahavihu bhavao dukkuhakuTuMbajiNadhammathijjajaNaNatthaM / maha sa kallANabhAiNo taM kareyavaM ||22|| cauko tuha maMdirassa ciTTati ghaNanihANA / giNhasu evaM bhaNiu devo ahaMsaNIhUo ||23|| tatto sohaNa divase nihANamegaM khaNittu saMgahiyauM / joyaMti jAva pecchaMti tAva maNi - kaNayapaDinaM ||24|| tallAbhAo puNaravi ya pUyaNijjo jaNammi saMjAo / atthamsa nigguNassa vi jamerisaM payaDamAhappaM // 25 // jiNadhammapaccayAo tappabhiI niccalANi jAyANi / sammaM kuNaMti savvANi tayaNu jiNapUyaNAIyAM ||26|| jiviMdaNAo lahiuM sura-maNuyasaMpayaM viulaM / kAuNaM kammakhyaM kameNa pattAiM sivasokkhaM // 27 // // iti nandAkhyAnakaM samAptam // 34 // jaha eesiM jiNabiMbavaMdaNaM saMpayAvahaM jAyaM / taha annassa vi bhavvamsa jAyae tA tayaM kuNaha || 1 || zreyaHsamRddhimadhikaM vidadhAti zazvat svAsthya mano nayati zubhrayazastanoti / svarjeSamAvahati muktimukhaM vidhatte, kiM vA karoti na janAH ! jinavaMdanaM vaH 1 // 2 // // iti zrImadAdevasUriviracitavRttAvAkhyAnakamaNikoze jinavandanaphalavarNano nAma navamo'dhikAraH samAptaH // 2 // For Private Personal Use Only
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 10. saadhuvndnphlvrnnnaadhikaarH|] vyAkhyAto jinavandanaphalAdhikAraH / sAmprataM vanditajinena samyagdRzA gurubhyo vandanakaM dAtavyamityanena sambandhena sambandhitaM guruvandanakaM vyAkhyAtukAma Aha jo vaMdaNayaM samma sAhUNaM dei sIlakaliyANaM / so lahai sagga-mokkhe hari vva dukkhakkhayaM kuNai // 15 // vyAkhyA-'yaH' bhavyaH 'vandanaka' kRtikarma 'samyaga' bhAvasAraM 'sAdhubhyaH' gurubhyaH 'dadAti' vitarati 'zIlakalitebhyaH' cAritrayuktebhyaH saH 'labhate' prApnoti 'svarga-mokSI' surasadama-muktI / kiMvada ? ityAha-'harivat' vAsudeva iva / duHkhakSayaM ca camya gamyamAnatvAt 'karoti' vidhatta ityakSarArthaH // 15 // bhAvArthastvAkhyAnakAdavaseyaH / taccedam-- asthi samatthaccharayapecchayajaNajaNiyanayaNa-maNatosA / surapurisamANavihavA sutthiyapaurA suhanivAsA // 1 // peraMtaparamaparihA muvannamayatuMgapavarapAyArA / devaulasiharadhuvvaMtadhayavaDA dhabalapAsAyA // 2 // dhaNaeNa viNammaviyA bAravaI puravarI sirIbhavaNaM / bArasajoyaNadIhA navavitthinnA sayA thimiyA // 3 // taM pAlai payaDapayAvapattamAhappapahayapaDivaklo / sasi-sesajasasayanno jayasirinAho nivo kaNho // 4 // aha annayA ya deviNdviNdvNdijjmaanncrnnjuo| sayameva samayavihiNA samosaDho riTTanemijiNo // 5 // to rbhsphrimunbhijjmaannromNckNcuiykaao| titthayaravaMdaNatthaM viNiggao kaNhanaranAho // 6 // kApayAhiNatigaM vihisAraM vaMdiUNa bhayavaMtaM / paMjaliuDo pahiTTo saTTANammi samuvaciTTo // 7 // etthaMtarammi nemI jalaharagaMbhIramahuravANIe / sura-asura-nara-sabhAe dhamma kahi samADhatto // 8 // bho bhavyA ! jaidhamma kAumasattANa mohavasayANa | pAeNa gihatthANaM jiNa-gurubhattIparo dhammo // 9 // jiNapRyA muNidANaM ettiyamettaM gihINa saccariyaM / jai eyAo bhaTTho tA bhaTTo savvakajjAo // 10 // tahA devagurUNaM bhattI iheva vArei sayaladuriyAI / paraloe ya narA-'marasuhAI saMpADai jiyANa // 11 // etthaMtarammi kaNheNa pucchiyaM kerisA sugarubhattI? kiM vA vi hu tIe phalaM ? aNuggahatthaM kahaha bhayavaM! // 12 // bhayavayA bhaNiyaM bahumANo vaMdaNayaM niveyaNA pAlaNA ya vakkamsa / uvagaraNadANameva ya gurubhattI esa vinneyA // 13 // visesao vaMdaNayaphalaM viNaovayAra mANassa bhaMjaNA pUyaNA guruyaNassa / titthayarANa ya ANA suyadhammArAhaNA'kiriyA // 14 // tahA khabaI nIyAgoyaM uccAgoyaM ca baMdhae kammaM / sAhagaM nivvattai ANAsAraM jaNapiyattaM // 15 // jai evaM tA bhayavaM ahamavi eyANa tumha sIsANa / samiyANa khaMtimaMtANa solavaMtANa sAhUNaM // 16 // aTThArasaNha sahasANa dusahatava-caraNakhaviyadehANaM / kammaviNijjaraNakae vaMdaNayaM demi muNinAha ! // 17 // iya bhaNiUNaM kanho kAumahAjAyarUvamuvautto / paDilehiya muhapotti samaM tayA savvarAIhiM // 18 // AvattasAra-sarasAra-bhAvasAraM ca dAumAraddho / rAINaM puNa koi vi kahiM pi thakko adinne vi // 19 // jA vIrayasahieNaM savve vi hu vaMdiyA nariMdeNaM / nivvAhiyasapainno samAgao jiNasayAsammi // 20 // kotthuhakiraNakaraMbiyakajjalakAo galaMtaseyajalo / vipphuriyasavaNu-vijjupuMjajuyaahiNavaghaNo vva // 21 // 1.0Nammi - khN|
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ 122 AkhyAnakamaNikoze ThAU jiNapurao viraiyakarakamalakorao kaNho / namiNaM nemijiNaM hiTTamaNo bhaNiumAdatto // 22 // bhayacaM ! bhir3aMta bhaDakoDiyaTTasaMbhiDaNasaMkaDe sAmi ! | erisaparissamo me saMgAme vi hu na saMjAo || 23 // jArisao bhattivamullasaMtaromaMcakaMcuiyataNuNo / muNipayapaMkayavaMdaNaya dANakajjujJjaya maNassa ||24|| bhai jiNo ajja tae cAritamahAnivamsa paJcakkhaM / evaM jujjhateNaM bahU jiyaM muhaDa ! kiMbahunA ? ||25|| jeNae maha samaNA cAritamahAnivassa maNadaiyA / ArAhayaMti jamime apamattA niccamevamimaM ||26|| tA eesa caMdraNayadA karaNeNa raMjio eso / aNukulo saMjAo bhadda ! tumaM par3a viseseNa ||27| ee ya satta suDA suyaNa ! mahAmoharAyasennassa / dhaNiyaM pahANabhUyAH paccakkhaM peccha tuha puoM // 28 // eehiM viNA eso muNa mohanarAhiyo akiMcikaro / uddhiyadAdo'samavisaharo vva naNu siMdurIbhUo // 29 // tuma payattavasao vaMdaNayapayAsasamarasaMraMbho / vIriyakhamgalayAe haNiUNaM pAviyA nihaNaM ||30|| eehiM tujjha ca ugaisarUvasaMsAra guvilakaMtAre / paDiyamsa sayA vi carittarAyasennAo bhaTTamsa // 31 // jIvamsa tattarUvaM jamimaM pAvehimAvariyamAsI / saMpai payaDIbhUyaM khAigasammattavararayaNaM ||32|| taM tuha nimmalamaNabhavaNasaMTiyaM dippae paIvo vva / karayalacaDiyA viyaDA kallANaparaMparA vi suhA ||33|| jaM bhaNiyamimaM taM tumamaNubhavasi ? na va ? tti tAvimaM kahasu / teNuttaM sAhijja suraloo na hu suriMdamsa ||34|| ahamaNubhavAmi bhayavaM ! tumae jaM pucchiyaM niravasesaM / kohahuyAsasamANo sIIo mahaM appA ||35|| taNuIbhUo mANo maNayaM mAyA pasanniyA jAyA / lobhasamuddo vi thiro thimiyataraMgovamo jAo || 36 // ahuNA tumhANuvariM bhattI bihu dadvayarA maNobhavaNe / jIvAipayatthenuM vibhiyA tattabuddhA vi ||37|| aNubhavasiddhaM bhayavaM ! jaM tumbhe bhaNaha vibhamo natthi / paDiNihiyamamayakuMDe sukkhaM lakkhemi appANaM // 38 // bhaNiyaM ca bhayavayA - 1 eyaM pi guhaDasattaganimmUlammUlaNekkapabhavassa / vilasiyamasamaM muNa tassa cetra sammattarayaNamsa ||39|| eso suhapariNAmo na kevalaM tujjha kiMtu savvesiM / jIvANamihaM bhaDasattageNa pAveNa Avario ||40| kiM bahunA ? mohanarAhivamsa sattagamiNaM viseseNaM / sennamsa asaMkhamsa vi majjhe'sajyaM vavaiti // 41 // annaM ca jaNe jA kA vipAviyA gijjae taI payaDA / daMsagatiganimmAyA sA esA muNasu na hu annA ||42|| cauro paDhamakasAyA pecchasu kulaphaMsaNA mahApAcA / eyAe miliUNaM jagadaMti jayaM asesaM pi // 43 // ee ya kammapariNAmarAyajAyA sahoyarA neyA / save vi asuhapariNaisamubbhavA solasa kasAyA ||44 || kiMcimuhe mottUNaM sabaMdhuNo pAciyAe eyAe / miliyA taIe pAyaM samANasIle muhibhAvo ||45|| eyANa tara saddhi aTTiANaM bhaDANa bhaMDaNae / paDiyANamasesaM pi hu khalabhaliyaM moharAyabalaM // 46 // palavai mohanariMdo ruvaMti rAgAiNo suhaDasatthA / kumsui - kubuddhi- kumaIsasAo soyaMti sAmamuhA ||47|| sAhAraNamsarUvA sattaNha vi paNaiNI visAlacchI / esA atattabuddhI vi kaNha ! raMDattaNaM pattA ||48 // ghusiNavitti navaraMga nivasaNA galavilaMbiyapasUNA / najjai bolaNaMkajje jalAsae pecchasu varAI // 49 // tujjha'jJa kaNha ! kallANasaMpayA sutthio carittanivo / duhiyaM ca mohasennaM aho ! vicittaM bhavasarUvaM // 50 // eyamsa saruvamiNaM jo haNai imaM suhaM pi tasseva / jIvANa jae jamhA patteyaM punna - pAvAI // 51 // tAviNAsa avareNa vi savvaheva jayavvaM / ciDhaviyamevavabhuMja aneNa'nno na uNa iha // 52 // avaraM ca ajja tumae Asi mahAraMbhasaMciyaM kammaM / sattamamahIe jogaM taM taiyAe samANIyaM // 53 // " eyaM nisAmiNaM bhayabhIo kesavo bhaNai bhayavaM ! | tumbhehi sAmiehiM ajja vi maha kahamakallANaM ? // 54 // ciMtAmaNimmi patte dAriddaparAbhavo jar3a jiyANaM / uiyammi vi diyanAhe jar3a tamapasaro paripphuradda || 55 // 1. paDiyamammayakuMDe - khaM0 raM0 / 2. diNanAhe - raM0 / For Private Personal Use Only
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11. sAmAyikaphalavarNanAdhikAre saMpratirAjAkhyAnakam 123 tA sAmi ! kahiM gammata ? pavisicara kamsa saraNamamhehiM ? | to bhaNai jiNo kesava ! abamsamavi veyaNijamimaM // 56 // puNaravi pAvakhayatthaM vaMdaNayaM dasi taM pi na hu sammaM no samma maNuTTANaM jaM na kugai kammanijjaraNaM // 57|| evaM nivArio jA maNayaM velakkhamAgao kaNho / tA puNaravi paDibhaNio mA tammasu bhadda ! tumamevaM // 5 // jamhA ahamiva tumamavi varakevalanANa-dasaNapaIvo / bhuvaNamsa pUyaNijo pasaMsaNijjo ya bharahammi // 59 // terasamo titthayaro hohisi taM muNisahassapariyario / tA erisakallANe kaha saMpai kheyamubvahasi ? // 6 // iya evaM jayapahuNA sAyaramAbhAsio jiNaM nmiddN| kaNho muttisayaNho niyanayarINa samaNupatto // 61 // jaha dehanirAvevaM dinnamaNeNaM tahA'vareNAvi / dAyavvaM vaMdaNayaM sugurUNa suha'sthiNAsammaM // 62 / / // haryAkhyAnakaM samAptam // 35 // itthaM yathA vidhivizuddhamamupya jAtaM sadvandanaM nirapahastitajanmajAtam / jAyeta bhavyabhavino'pyaparasya tadvat, tammAda dadazvamanavadyamidaM gurubhyaH // 1 // // iti zrImadAmradevasUriviracitavRttAvAkhyAnakamaNikoze sAdhuvandanaphalavarNano dazamo'dhikAraH samAptaH // 10 // [11. sAmAyikaphalavarNanAdhikAraH] vyAkhyAtaH sAdhuvandanakAdhikAraH / sAmprataM dattavandanakena sAmAyikaM pratipattavyam / ataH sAmAyikAdhikAraM vyAciyAsurAha avvattassa vi sAmAiyassa nara-surasamiddhimAIyaM / phalamaulaM nihiM jaha saMpaiNo nariMdassa // 16 // vyAkhyA- 'avyaktasya' samyaktvasvarUpaparijJAnarahitamya apizabdAt taditarasya sAmAyikamya samabhAvalakSaNasya nara-surasamRddhyAdikaM makArasyAlAkSaNikatvAt manujA-'marasampattiprabhRtika 'phalaM' kArya 'nirdiSTaM' kathitam / yathA iti dRSTAntopanyAse / sampratinAmakasya 'narendrasya' rAjJaH ityakSarArthaH // 16 // bhAvArthamtvAkhyAnakAdavaseyaH / taccedam vacchAjaNavayabhAlayalasarasasirikhaMDapaTTiyAsarisA / asthi purI kosaMbI siyakittI suisamAyArA // 2 // sattarisisamaddhAsiyamaNegarisisayasamassiyA saMtI / jA tajjai gayaNayalaM karaMgulIsarisadhayamisao // 2 // tIe gaNAhivaiNo siriajjasuhatthinAmagA guruNo / kaiyA vi mAsakappeNa viharamANA samaNupattA // 3 // mutta-'tthaporusIkaraNapuvvamaha pattabhikkhapatthAvo / Isaragihammi kammi vi susAhusaMghADago tesi // 4 // bhikkhaTTamaNupaviTTho dubhikkhe mahai vaTTamANammi / attANaM attANaM sakayatthaM mannamANeNa // 5 // abbhuTTANapurassaramaha maDDAe vi teNa dhaNavaiNA / vihiyaM pattayabharaNaM bhattIe bhatta-pANasya // 6 // diTuM ca tamegeNaM bhikkhayareNaM tahiM paviTTeNaM / ciMtiyamimiNA punnANamaMtaraM peccha pANINaM // 7 // ee vi hu bhikkhayarA ahamavi bhikkhAyaro paramahanno / akkosijjAmi paraM bhikkhAkavalaM pi na lahAmi ||8|| ee u bhattipucvaM paDilAbhijjaMti bhakkha-bhojjehiM / tA nUNamatthi dhammo na vibbhamo ettha vatthummi // 9 // tA maggAmi ime haM dAhiti dayAvarA ime majjha | bhayavaM! tubha savvattha lahaha tA deha maha ki pi // 10 // to muNivarehiM bhaNiyaM bho bhadda ! na amha saMtiyaM bhattaM / eyaM khu amha pahuNo lahaMti jamuvassae vi ThiyA // 11 // 1. devi taM - khaM0 20 / 2. so samma - khaM0 20 /
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124 AkhyAnakamaNikoze to tamsa sukayakammodaeNa jAyA imA maNe ciMtA / gacchAmi tANa pAse nUNaM dAhiti te garuyA / / 12 / / sAhUhi samaM patto kimesa ? guruNA payaMpie tehiM / kahio se vuttaMto suovautto gurU bhaNai // 13 // bho ! esa unnaikaro hohI jiNasAsaNamsa tehuttaM / tunbhe jANaha na vayaM viyANimo kuNaha jaM joggaM // 14 // dAUNa tassa kanne sAmAiyamuttamettamavvattaM / bhoyAvio jahicchaM maNunnamaisarasamAhAraM // 15|| aNuciyabhAyaNavasao saMjAyavisUio tao saMto / sAmaiyapariNaIe pAiliputtammi nayarammi // 16 // siricaMdaguttaranno putto siribiMdusAranagnAho / tassa vi ya asoyasirI kumaro tamsAvi ya kuNAlo // 17 // so mayamAyattaNao ranno aivallaho savakbhiyA / ujjeNInayarIe kumArabhuttIe paricasai // 18 // paidivasamasoyasirI lehaM pesai sahatthalihiyaM se / maha AesA kumaro ahijaU iya liheUNaM // 19 // aha annayA ya leho lihiuM mukko niveNa emeva / dinno savakki mAyApa binduo'yAravannasira // 20 // mukko leho parivAiyavao na sariyA imA nII / saMvattiUNa rannA taheva saMpesio tattha // 21 // jA vAiUNa taM akkhavaDalio muyai no krggaao| ghettabalA vi kumareNa vAio muNiya paramatthaM // 22 // paribhAvai thirasatto moriyavaMmubhavANamamhANa / na ya keNai guruANA vilaMghiyA pucapuriseNaM // 23 // to sAhasikkarasieNa teNa kaTuM kuNAlakumareNa | tattasalAyAe nayaNajuyalamaMjiyamayaMDammi // 24 // pacchA nAUNaM mAivilasiyaM niyamaNe vicitei / dhisi ghisi nArINa vi ceTTiyANi kRrANi kuDilANi // 25 // jai haM asogasiriNA jAo jai ko vi saccayaM puriso| tA tIe muhe chAro dAyavvo kiM viyappeNa ? // 26 // tatto ya tassa kumaramsa paNaiNI nAmao ya sarayasirI / kusumiyasahayArataruM sumiNe daLUNa paDibuddhA // 27 // so damagajio mariUNa purpunnppbhaavpriyrio| puttattaNeNa taiyA tIe gambhammi saMjAo // 28 // kAlakameNa jAo devakumArovamo suo tIe / so vi kuNAlakumAro gaMdhavakalAe ainiuNo / / 29 / / niccaM ca gIyavasaNI gAyato mahiyalaM parimbhamai / patthAvaM nAUNaM pADaliputtammi saMpatto // 30 // hAhA-hUhU-tuMburukaMTho kahio nivassa maMtohiM / deva ! kuo vi hu patto appubbo gAyaNo ko vi // 31 // navaraM nayaNavihINo evaM ranno niveie bhaNiyaM / Agacchau ko doso ? gAyau maha jabaNiyaMtario // 32 // tatto ya teNa sara-gAma-mucchaNAsarasamahuragIeNaM / hayahiyao bhaNai nivo varasu varaM teNa to bhaNiyaM // 33 // caMdaguttapaputto [ya] biMdusArassa nttuo| asogasiriNo putto, aMdho jAyai kAgaNiM // 34 // tatto ya suyaM nAuM jhaDa tti niyajavaNiyaM tamavaNeuM / Agaccha vaccha ! vallaha ! Arohayu majjha ucchaMge // 35 // tatto ya mannuvasasaMpayaTTanayaNaMsusaliladhArAhiM / siMcaMto niyataNayaM sagaggayaM bhaNiumADhatto // 36 // ki vaccha ! vihivaseNaM eyamavatthaMtaraM tumaM patto ? | teNuttaM tAya ! payappasAyao natthi maha khUNaM // 37 // kiMtu maha gIyavasaNaM to evaM paribhamAmi dharaNiyale / tA kiM pasAyadANaM thovamiNaM mamgiyaM ? kahasu // 38|| jAvevaM vutto vi huna jaMpae tAva vajarai maMtI / kAgiNisaddeNaM rajjamAhiyaM deva ! nivaINaM // 39 / / ko anno vaccha ! tumaM motuM rajassa hoja maha jogo ? / jai tuha nayaNaviNAso na hojja eso viNA kajaM // 40 // te taM majjha suo kAhI rajjaM ti to niveNuttaM / tuha vaccha ! kayA putto ? so jaMpai saMpai nariMda ! // 41 // tuha suNhA sarayasirI tAya ! pasUyA sUyaM jayaMtasamaM / kAuM pasAyamasamaM tA dijau tamsa rajjamimaM // 42 // sANaMdaM bhUvaiNA bhaNiyaM sigdhaM sameu maha pAse / ahisiMcAmi sahattheNa jeNa rajjammi tuha taNayaM // 43 // ANAviUNa sigdhaM sura vara kumarovamaM suyassa suyaM / siMhAsaNe nivesiya kao'bhiseo purasamakkhaM // 44 // saharisamasoyasiriNA kao paNAmo mahAyaNeNa samaM / bhaNiyaM niveNa eso saMpai tumhANa hou paha // 45 // jaNayamuhaniggayaM jaM saMpai nAmaM ti hou eyassa / taM ceva tassa siddhiM gayaM piyAmahakayaM nAma // 46 // so vaddhiumArajhosaddhiM riddhIe buddhivihaveNaM / rUveNa payAveNaM kalAkalAvaNamasameNa // 47 // aha annayA kayAI saMpairannA gaeNamujjeNiM / diTThA ajjamuhatthI viharaMtA tattha saMpattA // 4 //
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11. sAmAyika phalavarNanAdhikAre saMpratirAjAkhyAnakam ee nehaM kattha eNubhUyaputrvA susAhuNo ee / iya ciMtaMtamsa maNa jAyaM jAIsaraNamevaM // 49 // maha guruNo parocayArI mahANubhAvA ya / jesi pasAeNa ahaM saMpai saMpainivo jAo ||50 // to harisavasavisAMtaca halaromaMcakaMcuiyagatto / gaMtuM tesimuvamsayamabhivaMdiya bhaNimAtto // 51 // bhayavaM ! tubhe jANaha maM niyasIsaM ? tuhRppasAeNaM / so tArisao houM saMpai eyAriso jAo // 52 // dAu suvaogaM bhaNiyaM sammaM tumaM viyANAmo / kosaMbIe mahAyasa ! khaNamegamahesi maha sIso // 52 // jaya sannAdivAyara ! parovayArekkarasiya ! guNabhavaNa ! karuNArasarayaNAyara ! namo namo tujjha pAyANaM // 54 // dAriddasamuha patajaMtu nittharaNajANavattANa / karuNArasarayaNAyara ! namo namo tujjha pAyANaM // 55 // samgA 'pavagga saMsaggakArayANaM mahANubhAvANaM / karuNArasarayaNAyara ! namo namo tujjha pAyANaM // 56 // cakkaM kusa dhaya-jhasa-kamala- kulisasupasatthalakkhaNadharANa / karuNArasarayaNAyara ! namo namo tujjha pAyANaM // 57 // iya thoU nayaNaM supUriyaccho pahUNa namiUNaM / dharaNIyale nisanno dhammaM souM samAdRtto // 58 // bhayavaM ! kiM dhammaphalaM ? guruhiM bhaNiyaM jiNappaNIyamsa / dhammassa phalamuyAraM visisaggo'pavaggo ya // 59 // sAmaiyaM 'phala' " sAhadda sUrI sue mahArAya ! avvattassa vi sAmAiyassa rajjAi phalamaDalaM // 60 // tA diTTapaccao so bhai nivo sAmi ! tumha sIso haM / putrvaM pi aNuggahio saMpayamavi maM aNuggahaha // 61 // to bhaNiyaM muNivaNA jar3a sattI rAya ! tA pavajja vayaM / ahavA sAvayadhammaM patrayaNasAraM samAyarasu // 62 // to teNamimI dhammo raMkeNa va pAviDaM nidhANaM va / sAvagadhammo vihiNA guruvaeseNa jaha vihio // 63 // jaha kattaM sumariya sattAgAresu dAciyaM dANaM / jaha jiNarahajattAo aNArie muNivihAro // 64 // jaha sAhUNaM vaNiyAvaNesu asaNAidANamAiTTaM / jaha ajjamuhatthI vi hu kao visaMbhoio guruNA // 65 // jaha dhammaM kAUNaM rAyA vaimANiesa uvavanno / aNuhaviDaM surariddhiM cuo jahA suddhasamma ||66 || dhUNa mANusattaM kammaM khaviUNa pAvihI mokkhaM / savvaM savitreNaM tahA nisIhAo vinneyaM // 67 // ee avattasAmaieNa vi mahAphalaM rajjaM / pattaM jo puNa vihiNA kuNai imaM tassa paramapayaM // 68 // // sampratirAjAkhyAnakaM samAptam // 36 // niryAtapApamanavadyakRtipradhAnaM zazvatsvabhAvasamabhAvitazatru-mitram | sAmAyikaM tRNa-maNIsamabhAvamevaM samyak samAcarata sarvavidA praNItam // 1 // // iti zrImadAmradevasUriviracitavRttAvAkhyAnakamaNikoze sAmAyikaphalavarNana ekAdazo'dhikAraH samAptaH // 11 // [ 12. jinAgamazravaNaphalAdhikAraH ] vyAkhyAtaH saphalaprapaJcanaH sAmAyikAdhikAraH / sAmprataM kRtasAmAyikena sadAgamazravaNaM vidheyamityanena sambandhenA''yAtamAgamazravaNaphalaM vyAkhyAtukAma Aha 125 AgamavaNaM nisurya thevaM pi mahovayArayaM hoi | nAyaM cilAi to taha rohiNao ya nAyavvo // 17 // vyAkhyA -- 'AgamavacanaM' siddhAntavAkyaM nizrutaM nitarAmAkarNitaM 'stokamapi' svalpamapi 'mahopakAraka' bRhadguNaM 'bhavati' jAyate / 'jJAtaM ' dRSTAntaH 'cilAtIputraH ' dhanadAsIputraH ' tathA ' tenaiva prakAreNa 'rauhiNeyakazca' rauhiNeyakAbhidhAnazcauraH 'jJAtavyaH' boddhavya ityakSarArthaH ||17|| bhAvArthatvAkhyAnakAbhyAmavaseyaH / te cAmU / For Private Personal Use Only
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ 126 AkhyAnakamaNikoze natra tAvat cilAtIputrAkhyAnakamAkhyAyate / taccedama iha kammi vi suhavAse tahAvihe vasai sannivasammi / suya-jAima ummatto nAmeNaM jannadinnadio // 1 // so nANalabummatto niMdA pAsaMDipa hasai devaM / paDijANAi pamANaM ve uttamaporiseyattA // 2 // parisA hi rAyavasayA vayaMti vivarIyameva jaM ki pi / iya so mayAvalevA khAyai dappeNamaMgAI // 3 // aha annayA tahAvihatherANa samIvavAsiNA nisuyaM / eyaM khuDDayamuNiNA teNuttaM bhadda ! mA bhaNam ||4|| na ya bayaNamettao ciya jAyai sAhuttaNaM viveINaM / tamhA jaMpasu saddhi tAva mae ki viyappeNa ? ||5|| teNutaM paNapuvvaM jaMpAmi sa kariso ? dieNuttaM / jai haM jiNAmi tA taM karemi baDuyaM niyaviNeyaM // 6 // aha no tA tuha sIso bhavAmi iya savikhaNo muNAveuM / bhaNiyaM muNiNA na ghaDai vayaNaM jamhA viruddhamimaM // 7 // jaha vayaNamesa dhammI tuha tA bhaNa kahamaporiseyaM taM / atthaM ca attaNo kaha taM kahihI niyayamii kahanu // 8 // aha anno taM kahihI so naNu rAgAisaMgao sNto| vivarIyaM pi hu bhaNihI tA kaha juttIe taM ghaDaDa ? // 9 // iccAijuttisaMgayapamANavayahiM so kao taiyA / nippiTTapaNha-vAgaraNavayaNao sabbhapaJcakkhaM // 10 // pavvAvio ya teNaM susAhusaMgAo pariNao dhammo / navaraM maNayaM na muyai maNammi so jAimayametaM // 11 // aha mAhaNIe niyapaNaiNIe pAvAe mohavasayAe / dinno jogo bhattammi teNa mariDaM suro jAo // 12 // sA vi hu nivveeNaM guruNa kahiUNa niyayavuttaMtaM / pavvajaM kAUNaM devI mAyAi saMjAyA // 13 // tatto saggAo cuo rAyagihe jAimayakudoseNaM / dhaNainbhadAsaceDIe so cilAe suo jAo // 14 // jAo ya aTavariso sA vi hu caviUNa devaloyAo / paMcasuobari jAyA dhaNadhUyA muMsamA nAma // 15 // so tIe bAlagAhI putvabhavavbhAsao aNAlipio / niddhADio dhaNeNaM taddoseNaM niygihaao||16|| jAo pallIvaiNo putto pallIvayammi ya mayammi / so ceva ya tamsa paeM corehiM nivesio tehiM // 17 // amarisavasao teNaM bhaNiyA te annayA niyayacorA / rayaNAI daviNajAyaM tumheM maha sUsamA kannA // 18 // jAmo dhaNamsa gehaM ahaM viyANAmi gehamammaM se / iya maMtiUNa corA paDiyA dhADIe dhaNagehe // 19 // tatto ya coravaiNA cilAiputteNa hakkio seTThI / bhaNasi na bhaNiyaM saMpai hoyu maNUso musAmi ahaM // 20 // tatto ya ritthA ....... guNarayaNakhANi ca suMsumaM ghetta / sakkhaM pecchaMtassa vi cilAiputto vinnikkhNto||21|| rAyANaM Apucchiya pabhAyasamae nirUviyA kuDhiyA / rayaNAiyaM muyAviya baliyA kuDhiyA gayA corA // 22 // suyapaMcageNa lamgo paTTIe dhaNo palAiyA corA / nivvAhiumacayaMto taM kannaM so cilAisuo // 23 / / mUDho sIsaM chettaM tIe muhaM patthio paloyato / te vi hu vilakkhacittA laggA taM soi bAlaM // 24 // hA mayaNaghariNitulle ! lAyannAmayalalAmajalakulle ! hA sohaggaviniyagiriduhie ! hA sayAmuhie ! // 25 // jAva na vidalai hiyayaM amhANaM tuha guNe saraMtANaM / iMdIvaradalanayaNe ! tA vacche ! payaDa niyavayaNaM // 26 // tAva parisusiyakaMThA maraNAvatthaM gayA chuhAbhiyA / jaNaeNuttA duhiyaM maM khAuM taraha vasaNamimaM // 27 // iya sesehiM vi bhaNiyaM kameNa no manniyaM imaM jAva / tA suMsumAe dehaM aratta-duTTehi naM bhuttaM // 28 // eyuvamAe jaINaM AhAro vannio jiNiMdehiM / nitthariuM te vasaNaM puNaravi suhabhAyaNaM jAyA // 29 // so vihu cilAiputto pecchai jhANaTTiyaM muNiM egaM / bho ! majjha dhammamakkhasi jai No tujjha vi luNAmi siraM // 30 // uvasama-vivega-saMvarapaehiM tihimakkhio samAseNa / jA so taheva gacchai to ciMti umevamAraddho // 31 // eso mahANubhAvo dhammajjhANaDhio mae vigdhaM / kAuM puTTho dhammaM tA dhammapayANa ko attho ? // 32 // tatthovasamo kohamsa nimgaho so kahaM nu kuddhamsa ? / maha saMjAyai tamhA catto sabco mae koho // 33 // bIyaM tu vivegapayaM taM puNa dhaNa-sayaNa-jIvabheyatthaM / to taM paribhAvito sa mahappA muyai khaggasire // 34 // 1. nicchriyN-rN|
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ 127 12. jinAgamazravaNaphalAdhikAra rauhiNeyakAsyAnakam jAva Nameyai veyai esa jio tAva baMdhao bhnnio| to saMvarapayabuddho kAumsagge Thio bhayavaM // 35 // to ruhiragaMdhasaMpattavajjatuMDappipIliyAhiM so / khajaMto supasaMto thiracitto cAlaNi vva kao // 36 // bhaNiyaM ca jo tihiM parahi dhamma samabhigao saMjamaM samabhiruDho / uvasama-vivega-saMvara cilAiputtaM namasAmi // 37|| ahisariyA pAehiM soNiyagaMdheNa jamsa kIDIo / khAyaMti uttamaMgaM taM dukkarakArayaM vaMda // 38 // dhIro cilAiputto muyaMgalIyAhiM cAlaNi vva ko| jo taha vi khatramANo paDivanno uttamaM arddhaM // 39 // aDDAijehiM rAidiehiM pattaM cilAiputteNaM / deviMdAmarabhavaNaM accharagaNasaMkulaM rammaM // 40 // AgamavayaNaM soccA jaha saMbuddho imo mhaastto| taha anno vi hu bujjhai to soyavvaM sayA vi imaM // 41 // // cilAtIputrAkhyAnakaM samAptam / / 37 // adhunA rauhiNeyakAkhyAnakamArabhyate / taccedam sirirAyagihe riukariviyAraNo seNio naravariMdo / baMdhurabuddhisamiddho abhayakumAro suo tamsa // 1 // tattha ya vebhAragiriMdaguruguhArohagUDhakayavAso / lohakaraburAbhihANo nivasai coro mahAkUro // 2 // avahariya dhaNaM loyANa mutta-matta-ppamattacittANa / uca jai paradAre bhakkhai maMsaM mahu~ piyai // 3 // sohAga-ruva-muMderamaMdiraM rohiNI piyA tamsa / tANa yuo rohiNao guNehiM ahiyaM jaNerasamo // 4 // niyamaraNakAlasamae bhaNio lohakkhureNa so evaM / jaMpemi kiMci' jai kuNasi vuttayaM jAya ! majjha tumaM // 5 // to rohiNao paNamiya payaMpae bhaNamu tAya ! bhaNiyavvaM / teNuttaM micchAe baliyattaM coriyAmammaM // 6 // avaraM ca esa suravaranamaMsio jo jiNo mahAvIro / vayaNaM pi tassa mA suNatu mahasi jai saMpayaM viulaM // 7 // evamaNusAsiUNaM puttaM paMcattamuvagao coro / rohiNao vi hu savisesacoriyaM kuNai jaNayAo // 8 // aha annayA ya bhuvaNattaeNa paNamijamANakamakamalo / guNasilayaceiyammI vIrajiNido samosario // 9 // rohiNao vi hu daTaTaNa jiNavaraM niyamaNe viyapper3a / jai vIrajiNabhAseNa jAmi tA hoi dhammasuI // 10 // jAyai jaNayassA''NAbhaMgo maggo vi natthi puNa avro| tA esa vandha-duttaDinAo jAo mameyANi // 11 // tA vaccAmi piheUNa kannajuyalaM karaMgulijueNa / iya ciMtiuM taheva ya kAuM niccaM puraM vayai // 12 // aha annayA ya vegeNa gacchamANamsa samavasaraNaMte / tamsa suniTa TurapayapaDaNabhAvao kaMTao bhaggo // 13 // teNANuddharieNaM na taraha gaMtuM payaM pi rohinno| aha uddharaha tao jiNavayaNaM savaNoyaraM visai // 14|| jA egasavaNavivarAo aMguliM kaDi tanuddha rai / tA jiNavIraparuviyasuramsaruvaM suyaM teNa // 15 // aNamisanayaNA maNakajasANA pupphadAmaamilANA / cauraMguleNa bhUmiM na chivaMti murA jiNA viti // 16 // jiNabhaNiyasurasarUvaM paribhAvito maNammi saMcalio / musiUNa puraM puNaravi samAgao niyaguhAgaha // 17 // evaM musijjamANe nayare aggesarA narA miliuM / paNamittu nivaM Avaddha karayalA vinnavaMti imaM // 18 // deva ! aNAhaM va sayA musijjae tumha saMtiyaM nayaraM / tA taha kare jaha sutthiyA vayaM tuha kame namimI // 19 // taM nimuNiUNa daTThoTTa-bhiuDibhAsuraniDAlabaTTeNa | Arakkhio sakoveNa rAiNA jaMpio evaM // 20 // re pAva : kiM na nayaraM pi rakkhiDaM tarasi takkarehito ? / evaM vutto so naravariMdamullaviumAraddho // 21 // deva ! payaMDo coro nimuo purajaNaparaMparAe mae / rohiNao nAmeNaM na uNo diTThIe saccavio // 22 // tamsAvaloyaNatthaM niyakarayalakaliya dIvio deva ! nayare parinbhamaMto katthai pecchAmi anvattaM // 23 // jA tamsa dharaNakajje sajjIhayA vayaM pyttttaamo| maggeNa tAva coro vijjukvittehiM karaNehiM // 24 // 1. kiM pi ji-20|
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 AkhyAnakamaNikoze pAsAyAo pAsAyamakkameuM taheva pAyAraM / niuNaM pecchaMtANa vi katthai vaccai na yANAmo // 25 // tA kamsai ArakkhiyapayaM payacchaMtu sAmiNo eyaM / taM niyuNiuM nariMdo paloyae abhayamaMtimuhaM // 26 // teNuttaM taggahaNa pauNIkAuM cauvvihaM pi balaM / jaha takaro na yANai pure paiTe tao tammi // 27 // veDheUNaM nayaraM majhe hakvijae tao coro / nimgacchaMto bajjhai esa maI tAva tamgahaNe // 28 // tahavihie ArakkhiyabhaDehiM pAyAramakamaMto so / badhu maUrabaMdhehiM ghattio raaypypurau||29|| to kovarattanetteNa bhAlativalItaraMgabhImeNa / jA bajjho ANatto seNiyarAeNa rohiNao // 30 // to vinnattaM abhaeNa natthi lottaM imassa pAsammi / coro aladdhalotto jAyai rAo bva naranAha ! // 31 // tA deva ! parivikhajjai iya jaMpiumabhayamaMtiNA puttttho| ko si tumaM kattha'cchasi iya bhaNie Aha rohiNio // 32 // sAliggAme vatthavvago ahaM duggacaMDakoDaMbI / niyayapaoyaNakajje ajjeva samAgao ettha // 33 // pecchaNayaM pecchaMtassa majjha mahaI nisA gayA deva ! / to gacchaMto gehammi hakkio rAyapurisehiM // 34 // to tehiM bhesio haM vijukkhitteNa jAva karaNeNa / pAyAraM akaMto patto tA tujjha purisehiM // 35 // tavvayaNaM soUNaM pucchAviyamabhayamaMtiNA gAme / jaha duggacaMDanAmo koi kuTuMvI vasai iha ? // 36 // appAyattA vihiyA gAmINA rohiNeNa puvaM pi / jaMpaMni atthi paramajja so gao kahiM vi kajeNa // 37 // taM soumabhayamaMtI cintaha coge imo'havA sAha / najai najai ki pi hu kIrau tA koi vi pabaMdho // 38 // iya ciMtiya kAravio kaNayamao'bhayakumArasaciveNa / amaravimANasamANo maNoharo garuyapAsAo // 39 // cINaMsuya-paTTesuya-jaddara-devaMga-devadUsehiM / kayaullole vellhldhyvddaaddoyddNbrio||40|| ulloyatalapalaMbiyamuttAhalahAradittidippaMto / tavaNIyadappaNAvalicAmaraniyarehiM rehaMto // 41 // raNajhaNirakaNayakiMkiNikalAvamuhalijjamANadisicakko / kayapaMcavannapupphovahAraruNujhuNirabhamaraulo // 42 // viduma-muttAhala-paumarAya-vajidarAyapamuhAhiM / vipphuriyakiraNamAlAhi rayaNarAsIhiM sohaMto // 43 // vilasaMtasAlihaMjiyamaNighaDiyasumattavAraNAinno / savvatto viNivAriyadiNayarakiraNAvalIpasaro // 44 // ubbUDhapaDhamajovvaNapIvara-susiNiddha-sughaNasihiNAhiM / vAravilayAhiM kalio taha navajovvaNajuvANAhiM // 45|| miuveNu-vINa-maddalaravamIsiyamaMjugeyasavaNasuho / kiM bahuNA ? bhuvaNattayasaMbhavimuMderasohanto // 46 // to rohiNao caMdappamaM muraM pAiUNa mayamatto / paDaeNa chAiuM tattha sovio ruirapallaMke // 47 // to mayaniddAvirame avaNeuM paDayamuTTae jAva / abhayANusAsio tayaNu uTTio juvai-juvavamgo // 48 // jaMpato jaya naMdA jaya jaya bhaddA pahU tamamhANa / jAo devo amhe vi tujjha puNa kiMkarA savve // 49 // eAo accharAo ee devA imaM niyavimANaM / eyAo rayaNarAsIo sAmi ! vilasasu jahicchAe // 50 // to tehiM tassa purao pAraddhaM jAva paramapecchaNayaM / tA kaMcaNadaMDakareNa jaMpiyaM evamamareNa // 51 // re re ! kiM pAraddhaM ? te vi payaMpaMti niyyphupuro| vinnANadaMsaNaM tayaNu daMDahattheNa paDibhaNiyaM // 52 // daMsijjau vinnANaM kArijau paramimo surAyAraM / jaMpati te vi kerisamAyAraM ? Aha daMDakaro // 53 / / re ! vissariyaM tumhaM suraloe suravaro samuppanno / jaM puvabhavocajiyamukkaya-dukayAI sAhei // 54 // to uvabhaMja niyannapagarisunbhUyasamgavAsasuhaM / soUNa tayaM te bajaraMti vimhariyamamhANaM // 55 / / niyasAmisamuppattIe jAyapariosapUriyaMgANa / tA khaimau egamavarAhamajamajjo ! kayapasAo // 56 // rohiNao vi hu tamadiTTapucamaccharamaNupaloyaMto / karakaliyakaNayadaMDeNa saviNayaM teNa vinnatto // 57|| pahuNo kayappasAyA kahaMtu niyasukaya-dukayakammAiM / jeNa [ su punnA amarA taM souM ciMtae caurI // 58 // kimahaM jAo amaro ? jai saccamimaM tao kahijaMte / lavametto vi na doso aha aliyaM tA mahANattho // 59 // 1.dniilpmu0-20| 2. viisriyN-rN| 3. khamasu egmvraahmjjhmjo-20| Jain Education Interational
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12. jinAgamazravaNaphalAdhikAre rauhiNeyakAsyAnakam 126 evaM viciMtayaMtassa tassa sirivIranAhavajariyaM / saMbhariyaM amarasaruvavannaNaM to viciMtei // 30 // jai milihI jiNabhaNiyaM tao kahimsAmi iya vibhAve / jAva paloyai niuNaM tA niyai na ki pi suraruvaM // 6 // nayaNanimemummese kuNaMti pharisaMti taha mahIvalayaM / pagalaMtaseyavAraNakajje parikaliyavIyaNayA // 62 // tA majjha jANaNakae hoyatvaM abhayamaMtivuddhIe / iya ciMtaMto puNaravi ya pucchio teNa so kahai // 63 / / ahamAsi sAligAme 'koDaMbI dumgacaMDaya'bhihANo / paryaIe mahuravANI dayAvaro daanndhmmro||64|| pararamaNivirattamaNo samvesi surANa vihiyabahumANo / viNayarao savvesi visesao vayapavannANaM ! // 65 // pAeNa tucchavihavo sacchAsayasaMgao apesunnI / teNuppanno amaro payaMpae tayaNu daMDadharo // 66 // tA AyanniyameyaM sundaramimhi asundaraM kahasu / so bhaNai na kiM pi kayaM asohaNaM karisaNaM motta // 67 // to tehi tahA bhaNiyaM abhayakumAramsa sabamakkhAyaM / teNAvi nivo bhaNio na savvahA esa coro tti // 6 // to mukko kaDDe UNa rAiNA rohiNo samosaraNe / vaccai paribhAvaMto na sohaNaM jaNayasikkhavaNaM // 69 / / jai na suNaMto kaMTayamavaNito bhuvaNasAmiNo vayaNaM / to hu~to naravaiNA viNAsio haM kumaraNeNa // 7 // ekkaNa vi puNa mukko jiNavayaNeNaM sueNa emeva / tA sudaraM jiNesarapayaMpiyaM na uNa jaNayassa ||71 / / evaM paribhAvaMto jiNiMdacaraNAraviMdamallINo / jiNacaraNakamalameliyabhAlayalo paNamithuNai // 72 // jaya karuNArasanijharagiriMda ! muNivaMdavaMdiya ! jiNiMda ! / duvvAramAravAraNaniddAraNadAruNamaiMda ! // 73 / / emeva ya tuha vayaNaM nisAmiyaM sAmisAla ! sattANa / mahaINaM pi hu majha va vivaINa viNAsaNaM kuNai / / 74 // iya thouM vIrajiNaM souM saddesaNaM jiNAbhihiyaM / rohiNaNe paNameuM kayaMjalI saviNayaM bhaNai // 75|| bhayacaM ! bhavanimmahaNiM pavvajjamahaM karemi tuha pAse / paramasthi kiM pi seNiyaniveNa saha majjha vattavvaM / / 6 / / aha seNio payaMpai pabhaNasu jaM kiM pi tujjha paDihAi / to teNuttaM ahamesa takkaro rohiNo nAma ||77 // jeNa aNAhaM va puraM musiyaM savvaM pi tujjha naranAha ! / tA saMpesasu abhayaM jeNa samappemi dhaNajAya ||7|| to kouhalaparivuDasapaurarohiNayasaMjuo abho| patto vebhAragiriM tattha dhaNaM daMsiyaM tassa ||79 avaraM ca sariya-kaMdara-masANa-bhUmIharAiThANesu / AbharaNa-rayaNapabhii samappiuM pucchiuM jaNaNiM // 8 // supasatthatihi-muhuttammi sibiyamAruhiya vihiyasiMgAro / aNugammato seNiyaniveNa titthaM pabhAvaMto / / 8 / / gaMtUNa samavasaraNammi jiNavaraM namiya gahiyapavvajjo / ahigayasayalasuyattho tivvatavaM kAumAraddho ||82 / / kaNagAvali-rayaNAvali-chaTTa-'TTama-dasama-mAsakhavaNehiM / nANAvihehiM duccaratavehiM parisosiyasarIro // 83 / / sukko kiDikiDibhUo jAo pAovagamaNamaraNeNa / viSphuriyagatadittI amaro amarAlae ruiro / / 84 // tatto ya caveUNaM sa pAvihI sivapuri pahayakammo / tA soyavvaM AgamavayaNaM jamhA guNo gruo||5|| // samAptaM rauhiNeyakAkhyAnakam // 38 // mohaM dhiyo harati kApathamucchinatti saMvegamunnamayati prazamaM tanoti / sUte'nurAgamadhikaM mudamAdadhAti jainaM vacaH zravaNataH kimu yanna dhatte ? // 1 // // iti zrImadAmradevasUri viracita vRttAvAkhyAnakamaNikoze jinAgamazravaNaguNavarNano dvAdazo'dhikAraH samAptaH // 12 // 1. kodduNbiydumg0-20| Jain Education Interational
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 13. namaskAraparAvartanaphalAdhikAraH / ] vyAyAtamAgamazravaNaphalam / sAmpratamAgamazravaNasAmagryabhAve namaskAraparAvartanaM vidheyamityanena sambandhenA''yAtaM namaskAramAhAtmyaM pracikaTayipu rAha navakArapabhAveNaM jIvA pAvaMti paramakallANaM / go-paDDaya-phaNi-miThA somapaha-sudaMsaNA nAyaM // 17 // vyAkhyA--'namaskAraprabhAveNa' paJcaparamapThimantramAhAtmyasvarUpeNa hetubhUtena 'jIvAH' prANinaH prApnuvanti' labhante 'paramakalyANaM' pradhAnasukham / dRSTAntAnAha-gauzca-vRSabhaH paDkazca-sairabheyaH phaNI ca sarpaH miNThazca-hastipakaH go-paDuka-phaNimiNThAH / tathA somaprabhazca brAhmaNaH sudarzanazca-zreSThI somaprabha-sudarzanau ca / casya gamyamAnatvAdityakSarArthaH / / 19 / / bhAvArthastvAkhyAnakebhyo'vaseyaH / tAni cAmUni / tatra tAvad gokathAnakamAkhyAyate / taccedam samasti svargasaGkAzarAmaNIyakabhAsitA / bhAsitA_lihodAradevasadmavirAjitA // 1 // jitAnupamasaundaryadhAmaramyAlakAsamA / samAnamAnavAvAsadRzyamAnamahAmahA // 2 // mahattvaguNavikhyAtanirNatiguNavaibhavA / bai bhavAnIsamA kAravArayoSillasajjanA // 3 // sajjanAnAvidhAbhyAsapaNDitAbhyastasatkalA / kalAvitsanmanohRdyA hRdyA kSemapurI purI // 4 // tasyAmAsInnayAvAso nayAbhijJo nayapriyaH / nayadattAhayaH zreSThI zreSThaM karma samAzritaH / / 5 / / zIla-saundaryasampannA dAnAnanditasajjanA / vasunandAhayA bhAryA tasyAsIda varyavaMzajA // 6 // svacchAzayaH sadAcAraH satyavAk ziSTasammataH / dhanadattAhayaH putrastayorjajJe janapriyaH / / 7 / / dvitIyo'pi manAga mAnI mAnanIyo manasvinAm / babhUva vasudattAhaH sutaH svabhrAtRvatsalaH // 8 // atha tatraiva duSTAtmA daurjanyaprakRtirdvijaH / nAnAyajJAvaniH pApAt pApamitramabhUt tayoH // 9 // tathA'nyo'pi nRNAM mAnyo mAninInAM manoharaH / zreSThI samudradattAhastatrA''ste smayavarjitaH // 10 // tasya saundarya-lAvaNyanirjitAmarasundarI / kanyakA guNavatyasti mandiraM yauvanazriyaH // 11 // tena sA vidhivad dattA dhanadattAya dhImate / samakSaM sarvalokAnAM lalAmaramayA samam // 12 // tatraiva zrIpatitvAdiguNaiH zrIkAnta ityadaH / yathArthatAM nayan nAmAparo'pyasti vaNiksutaH // 13 // tena sammAna-dAnAdiguNairAvarjito nijAm / tAM sutAM dattavAMstasmai vilopya vacanaM svakam // 14 // virUpaM pazya kIdRzaM tAdRzApi satA kRtam / yadekasmai sutAM dattvA tAmanyasmai pradattavAn // 15 // purataH ziSTalokAnAmAtmano lAghavaM kRtam / prasiddhavyavahArazca satAmevaM vilopitaH // 16 // etacca tena mitreNa pizunatvAnniveditam / vasudattAya yadvA kaH svabhAvaM moktumIzvaraH ? // 17 // utpAsitazca tenAsau vacobhiH kopadIpanaiH / na yukto mAninAmevaM soDhuM zaktau parAbhavaH // 18 // prakRtyA roSaNazcaikaM dvitIyaM tena roSitaH / viruddhazcintayAmAsa mAnavAn mAnase nije // 19 // mA jIvad yaH parAvajJAduHkhadagdho'pi jIvati / tasyAjananirevAstu jananIklezakAriNaH // 20 // AH ! pApena vinA kAryamanAryeNa durAtmanA / prAgapyanyAyyacaryeNa paryaNAyi kathaM chalAt ? // 21 // bhAryA bhrAturmamAnena vairiNetyatiroSataH / gatvA khaDgaprahAreNa prApito'sau parAsutAm // 22 // tenApyasau tathaivA''zu mRtyuvaktre pravezitaH / tAvecaM kAryatastasya mRti prAptau parasparam // 23 // so'yaM vajrAgnidAhasya murmurAgnikaNopamaH / rAma-rAvaNayorAdyaH prAroho vairazAkhinaH // 24 // athAnena prakAreNa tayormRtyumupeyuSoH / svapitrA guNavatyuktA viSAdaM putri ! mA gamaH // 25 // tatraiva dUNAM mAnya nAmarasundarA / sama Jain Education Interational
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ 131 13. namaskAraparAvartanaphalAdhikAre gokathAnakam yenAdharmaphalaM sarvametadAkhyAnti sUrayaH / vizeSataH punaH strINAM pApabhAvena tadyathA // 26 // vaidhavyaM bAlabhAve'pi dIrbhAgyaM zIlakhaNDanam / anAthatvaM ca vairUpyaM paizunyaM duSTabhASaNam // 27 // tataH kurupba saddharma matsAhAyyena nirvRtA / janmAntare'pi yenaivaM na bhaved duHkhabhAjanam // 28 // sA punaH pApakarmatvAd dharma nindati pApikA / guNinAM ca guNAn dveSTi sAdhUMzca hasati svayam // 29|| tato'sau saMsRtI prAyaH saJjAtA duHsvabhAjanam / ayogyasya guNAdhAnaM vidhAtuM ko'thavA vibhuH ? // 30 // tato vaidhavyaduHkhena mRtA'sau svAyuSaH kSaye / kuraGgI samabhUt pApAnmRtvA tI ca kuraGgako // 31 // sahaiva jAyate tAbhyAM karmavaicitryayogataH / vairAnubandhabhAvena mRtyubhAvaM prapadyate // 32 // hariNyA hAriNe bhAve mahipyA mAhipe bhave / hastinyA hAstike janmanyanyonyaM to mRti gatI // 33 / / evaM vairAnubandhena trayodaza bhavAnam / tasyAH prayojane raudradhyAnato nidhanaM gatau // 34 // yathA'nayoriyaM jAtA nimittaM duHkhasantateH / tathA'nyasyApi nArIyaM prAyo'narthaparamparA // 35 // yadyapyasau kvacida gItA kAraNaM sukha-duHkhayoH / atattvadarzibhiH kaizcit sAmAnyenaiva tadyathA // 36 // satyaM janAH! vacmina pakSapAto, lokepu saptasvapi tathyametat / nAnyanmanohAri nitambinIbhyo duHkhaikaheturna ca kazcidanyaH / / tathApi vAsanAmAtraM saukhyamasyAM na tattvataH / baDizAmiSavat tucchaM jJeyaM paryantadAruNam // 38 // dhanadattazca bhavyatvAd dRSTvA tacceSTitaM tayoH / vairAgyAnnirgato gehAd bhrAmyan gAmekayA dizA // 39 // pIDitaH kSut-pipAsAbhyAM prApto rAjapuraM kramAt / vilokya vratinaH kAMzcit tatrA''cAraratAn nizi // 40 // mumude mAnase'tyantaM toSAcca samacintayat / dhanyAH sulabdhajanmAnaH puNyavantazca ke'pyamI / / 4 / / ajAnAnastadAcAraM yayAce bhojanAdikam / tairUce bhadra ! nAsmAkaM niHsaGgatvAdupAzraye // 42 // dhriyate dhAnya-pAnAdivastu rAtrI vizeSataH / tavApi pApahetutvAnna yuktaM rAtribhojanam // 43 / / yata uktam sa kAlaH kazcidatrAsti yatra naivopabhujyate / hitvA'kAlaM tataH kAle yo bhuJjIta sa dharmavAn // 44 // AyurvarSazataM loke tadardha sa upoSitaH / karoti virati dhanyo yaH sadA nizibhojane // 45 / / ghaTikAdha ghaTImAtra yo naraH kurute vratam / sa svargI kiM punaryasya vrataM yAmacatuSTayam / / 46 / / jIvitaM dehinAM yasmAdanekApAyasaGkulam / kathaJcid daivayogaH syAnnaktaM so'nazanI bhavet // 47|| zrutvedaM bhASitaM tena dharmaH sarvajJabhASitaH / aNuvratAdikaH sarvo jagRhe janminAM hitaH / / 48|| pAlayitvA svakaM dharma bhAvanA-'bhyAsayogataH / samyagdarzanasampannaH saudharme'bhUt surottamaH // 49 // paJcaprakAramaudAryasAraM vaiSayikaM sukham / surastrIbhiH samaM tatra bhuktvA dve sAgaropame // 50 // ratnapuJjayutairaTTairjanaiH sadratnabhUSaNaiH / yathArthanAmatAM bibhradAsId ratnapuraM puram // 51 // tatrAbhUllokamadhyasthaH prottuGgaH sumanaHpriyaH / nAmato'nvarthatazcApi khyAto meruprabho vaNik // 52 // svazcyuto'sI samAdhuryaH sukozo'bhramarocitaH / priyamitra : pavitro'syAbhUt paGkajamukhaH sutaH // 53 // vardhamAno jamuktaH satpatro mandiraM zriyaH / spRSTo mitrakaraiH zreyAnujajambhe janapriyaH // 54 // krameNa sarasAhAro nippaGkaH sAItAspadam / pUjanIyArcanaprahaH prauDhabhAvamupAgataH // 55 // sammato rAjahaMsAnAmAlayo guNasantateH / bhUSaNaM vaMzasaraso vizruto nAlasaGgataH // 56 // dvAsaptatikalAbhijJo dharmamArge vicakSaNaH / krameNa vardhamAno'sI samprApto yauvanazriyam // 57|| merupameNa mitro'sau paGkajAsyo'bhyadhAyyadaH / vatsa ! vAhyA amI azvA vinazyanti visUtritAH // 58|| vinItA jAtisampannAH sbabharturbhadrakAriNaH / saMvAhyAH poSaNIyAzca sacchipyA iva vAjinaH // 59|| aGgIkRte piturvAkye vinItatvAcca dakSiNAt / DhokayAmAsa tatpattirazvamekaM mahAguNam // 6 //
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ 132 AkhyAnakamaNikoze tathA hi nAnAlaGkArasugrIvaM rAmasainyamivAnagham / vindhyAraNyamiva proccaizcAmaropaniSevitam // 6 // nRpAsthAnamiva vyaktamullasatkavikaM puraH / viziSTazrutisampannaM saiddhAntikamanaHsamam // 62 / / nirdoSadhArayA yuktaM tIkSNakhar3agakRtopamam / prazastalakSaNopetaM zabdazAstravidaM yathA // 63 / / vihitasphArazRGgAro ramyAlaGkAradhArakaH / sadveSaH suhRdAdhArastamAruhya viniryayo // 64 // kvacit plutyA kvacid gatyA kvacid vegena vIGkhyA / kvacid vAhayatA bhramyA tenAraji suhRjjanaH // 65 // tato'pi bahirudyAnaM prAptavAn nandanAyam / tatraikaM govRSaM vRddha pazyati sma sa sannayaH // 66 // durbalAGga galannetraM virUpaM vikRtAnanam / viparyastaM bRhacchvAsaM viniryanmUtra-gomayam // 6 // caturbhizcaraNaibhUmI savilekhairvilakSaNaiH / chandaHzlokamiva bhraSTacchAyaM kukavinA kRtam // 6 // mumUrSu taM vinizcitya saMvegAgatamAnasaH / nirvedAccintayAmAsa sarvasyApIdRzI gatiH // 69 // tathA hi kva gataM yuddhametasya ? kva tAdRga DhekkRtaM gatam ? / kva gataM rUpalAvaNyamaho! vastu vinazvaram // 70 // tadasya mriyamANasya karomi kuzalAzayaH / janmAntarahitaM kiJcinnamaskArapradAnataH // 7 // abhyarNIbhUya kaNe'sya saMsArArNavatArikA / varNanIyAtigA karNe dattA paJcanamaskRtiH // 72 // gaurapyamaMsta ko'pyeSa mamAkAraNabAndhavaH / pIyUSavarSakalpaM me pravezayati karNayoH // 73 // tathA'yaM bhAvanAsAraM namaskAraH zruto gavA / tatprabhAvena yenAsAvudapAdi nRpAnvaye // 4 // tathA hi tatraiva nagare rAjJaH sannItenihatadviSaH / saptacchadasya zuddhAntasArAyA bhuvanazriyaH // 7 // devyAH kukSisaraHkoDe rAjahaMsasamaprabhaH / zAradAbhrasphuracchubhrakIrtitAro vicakSaNaH // 76 // kumAragorIsampannaH sabhUtiH savinAyakaH / mahezvarazca sa nAmnA prasiddho vRSabhadhvajaH // 77 // jJAna-vijJAna-saubhAgyaguNaratnamahodadhiH / vijJAtazAstrasadbhAvo yauvanaM prAptavAnasI // 78 // yathaivaM bhAvataH smRtvA gaurgato gatimuttamAm / tathAnyo'pi smarannenAM naraH kalyANamaznute // 79 // aho ! mAhAtmyametasyAH spaSTaM paJcanamaskRteH / yayA gaurapyayogyo'pi jajJe rAjAGgajo guNI // 8 // yadvA na kiJcidAzcaryamacintyaM dRzyate bhuvi / kasyacidvastuno vIrya vyaktaM vAcAmagocaraH // 8 // yata:-- svalpAkSaro'pi sanmantro nigRhNAti mahAgraham / svalpo'pyagnikaNo dAhyaM dahatyeva pradIpitaH / / 82 / / kalpadramaH kaniSTho'pi kalpitaM rAti dehinAm / manAti na mahAnAgAn kanIyAnapi kesarI ? ||83 // yathaitallokavastUnAM sAmarthyamavalokitam / vizeSeNa tathA dRzyaM mantrasya parameSThinAm / / 84 // tathA hi yamyAsavo vrajanyatra namaskArasamAHsa cet / mokSaM kathaJcinno yAyAdavazyamamaro bhavet / / 85|| kiJca pannagaH puSpamAlA syAt sthalaM ca jaladhirbhavet / agniH zaityamavaskandadyAyAcchatruzca mitratAm // 86 // evaM sa jJAna-vijJAna-saubhAgyaguNasampadAm / bhAjanaM bhuvane jajJe yauvarAjyapadocitaH // 86 // athAnyedyumtadevAsau sahelaM vAhayan hayam / mitrAdiparivAreNa pradhAnena samanvitaH // 88 // pUrvAbhihitamudyAnaM prAptavAn prItamAnasaH / ramyatvAt tatpradezAnAmitazcetazca saJcaran / / 89 // 1. 0racchatrakIrti-20 / 2. sambhUtiH20 /
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ tazca kIdRzam ? - tathA hi 13. namaskAraparAvartanaphalAdhikAre gokathAnakam svecchayA ramamANazca taM pradezaM kathaJcana / gatavAn govRSo yatra pUrvajanmanyabhUt svayam // 90 // dRSTapUrvo mayetyevaM tadAvArakakarmaNaH / kSayopazamayoge'sya jAtismaraNamudyayau // 91 // kavA mayA'nubhUto'yamityevaM tatra cintanam / kurvANaH svalpakarmatvAdajJAsIt prAktanaM bhavam // 92 // asmin sthAne mayA cIrNaM pItamasminnihA''sitam / amutra bhrAntametasmin suptamevamabodhi saH // 93 // kevalaM na vijAnAti yathA karNAmRtopamaH / dattaH paJcanamaskAraH kenApi snigdhabandhunA // 94 // vyacintayacca svalpo'pi dharmaH kalyANakArakaH / yatprabhAvAdahaM prApto ramyAM rAjyazriyaM kSaNAt // 95 // paraM kimetayA kRtyaprAptayA'pi parArthayA / daivayogAd viyuktasya mahAbhAgena tena me ? // 96 // upakurute yaH pUrvaM satAvat sAdhusattamaH / pratyupakAralipyuryo manyehaM so'pi no mahAn ||17|| pUjya mahopakAritvAt sa tAvat kiM vikalpitaiH ? / pratyupakAraM vinA tasya samAdhiH kena me bhavet ? // 98 // tato yadi kathaJcittaM jAne janmAntarapriyam / rAjyArdhaM saMvibhajyAsmai bhaviSyAmi nirAkulaH // 99 // cintayitvA manasyetat nivRtto'sau gRhAn prati / yathAvRttaM svavRttAntaM pitrAdibhyo nyavedayat ||100|| tairapyUce kumAra ! tvaM mAsma bhUrunmanAH kvacit / satkuDyAdau kvaciccitre caritaM likhyate tava // 101 // mA kazcit ko'pi likhitaM dRSTvA taccaritaM nijam / jAtismartRtvataH sarvaM vidyAt pUrvabhavAntaram // 102 // pitrAdibhyastakavAkyaM nizamya vRSabhadhvajaH / yuktiyuktaM guNopetaM vyaktaM tuSTo'bhavattarAm // 103 // tasminneva sadudyAne tuGgatvajitamandaram / mandiraM sundaraM jainaM kArayAmAsa kAlacit // 104 // kacid vyomAGgaNaM yad virAjattAracandrakam / kacid rAmAMhiyugmaM vA tulA koTivibhUSaNam // 105 kvacid bhojanazAlAvad bhAsvatspaSTa karoTakam / kacinnarendra kozAbhaM vicitrAmalasArakam // 106 // jambUdrIpopamaM viSvag jagatIparivAritam / svargAcalena saGkAzaM bhadrazAlena veSTitam // 107 // jagatyAM ca kvacit kuDye mumUrSuvRSabhazrutau / namaskAraM dadat kazciccitre vyAlekhi mAnavaH // 108 // niyuktAzca narAstatra yaH kazciccitramIkSate / pRcchati vA tamAcaDvaM mametyevaM vizeSataH // 109 // paGkajAsyo'pi tatrA''gAt kadAcid rAmaNIyakam / jinAgArasyAtha pazyaMzcitramaikSiSTa vismitaH // 110 // niyuktAMzca prayatnena papraccha prItipUrvakam / bhadrAH ! kenedamAlekhi ? te'pyUcuryad yathAsthitam // 111 // atrAntare samAhUto niyuktairvRSabhadhvajaH / tadvacazca nizamyAsau zIghraM tatra samAyayau // 112 // samAyAlena tenApi paGkajAsyaH prasannadhIH / janAnAM varNayannuccairvicitraM citraceSTitam // 113 // piyUSa vRSTisAt tattvadRSTeH dRSTo janaH priyaH / samunnato haraMstApamambhoda iva ke kinA // 114 // sasnehaM sAdaraM cA'bhyAM pratipattiryathocitA / nirvartitA yathAvRttaM prastutaM ca niveditam // 115 // tasmin kSaNe tayoH saukhyaM saJjAtaM yat parasparam / tadanyasmai samAkhyAtuM pAryate na manISibhiH // 116 // itthaM rAjyazriyaM zreyaHkRtyeSu ratayostayoH / bhuJjAnayorvidhAnena gatenehAkriyAmapi // 117 // pravardhamAnapraNayau pArzve dharmarucermuneH / aNutratAdikaM dharmaM labdhvA devau babhUvatuH // 118 // IzAnanAmake kalpe bhuktvA tatra ciraM sukham / sugrIvo rAmadevazca jajJAte janatApriyau // 119 // namaskAraphale cAsmin jJeyaM pUrvabhavAnugam / vastuto rAmacandrasya vRttametat kathAnake // 120 // dhanadattasya yo jIvaH prakRtyA zAntamUrtikaH / rAmadevaH kalAbhijJo vijJeyaH sa vicakSaNaiH // 121 // vasudattAhRyo yastu dhIro dhIraparAkramaH / asahiSNurmAnavAn jIvo lakSaNasya sa lakSyatAm // 122 // For Private Personal Use Only 133
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 AkhyAnakarmANakoze zrIkAntastatra yo gItaH karo nyAyabahiSkRtaH / strIlolaM bhImarUpaM taM budhyadhvaM rAvaNaM budhAH // 123 // vRSadhvajasya yo jIvo namaskArapradAnataH / rAmadevapriyo jajJe sugrIvo'sau sunizcitam // 124 // guNavatyapi yA kanyA vairabhAvasya kAraNam / sA sIteti sadA prAyo mRtyuhetustayorabhUt // 125 // grnthaagrm-5000|| // iti gokathAnakaM samAptam // 39 // khyAnakamAkhyAyate / taJcedam ramaNIyasannivese kamma'vi kulaputtao vasai ego / uvarayabhajo lahuegaputtao payaidhammapio // 1 // vaDhuMto jAva suo saMjAo attttvrisdesiio| to so thavirasamIve dhammaM soUNa pavvaio // 2 // veraggabhAviyamaNo so samma kuNai sAhupavajaM / navaraM sisuttadosA pamAyavasao suo na tahA // 3 // bhaNai ya niyaDipahANo khaMta ! na sakke mi kaDhiNabhUmIe / hiMDi umaNuvAhaNao jaNao vihu mohapaDibaddho // 4 // ANai pANahiyAo na samattho haM viyArabhUmIe / uhAbhihao tatto kappaM se dharai sIsammi ||5|| goyaracariyaM kAuM khaMta ! na sakkemi to tahiM pi piyA / bhoyaNajAyaM ANai vasahiThiyamsa vi siNeheNa // 6 // jA jovvaNamaNupatto taha vi kuo vi hu kiliTTakammavasA / dei na cittaM muNicakkavAlakiriyAkalAvammi // 7 // coyaMti sAhuNo taM jaNayaM pi bhaNaMti esa satto vi / kiM na payai sammaM saMpaimavi sAhukiriyAe ? ||8|| paramatthao tae cciya viNAsio esa mohamU TeNa / hevAio suheNaM neheNa na kiMci sikkhavio // 9 // bhaNasi na bhaNiyaM bhavao taha kahavi hu bhaNasu bhadda ! niyaputtaM / jaha sAhusamAyAriM savvaM sammaM samAyarai // 10 // annaha gurukulavAso tujjhavi hohI na eyadoseNaM / taMbolapattanAyA mA sese vI viNAsihasi // 11 // aha annayA payaMpai iMdiyavasagA rahammi niyajaNagaM / khaMta ! na sakemi ahaM aviraiyAe viNA ihi // 12 // to jaNaeNaM ciMtiyamimassa saMpADiyaM mae savvaM / eyaM tu samoyariuM na paha saMpai mahApAvaM // 13 // na vi kiM pi aNunnAyaM paDisiddhaM vA vi jiNavariMdehiM / mottu mehuNabhAvaM na taM viNA rAga-dosehiM // 14 // to paribhAviyamimiNA na esa pAvo vayassa jogo tti / tA kiM imiNA majhaM ? jAo jahiM valai na gao vi // 15 // avahIrio ya teNaM caiUNa vayaM gao gihAvAsaM / eso chAlIe muhe ahavA kiM mAi kuMbhaMDaM ? // 16 // tatto kuNai kukammaM na muNai tattaM na so suNai dhammaM / vahai bharaM sahai chuhaM mahai dhaNaM lahai na hu kiM pi // 17 // punnavihINattaNao payaDapayatto vi patthiyaM vatthu / kAraNaviyalaM kajjaM kuo'havA havai ? payaDamimaM // 18 // evaM kiliTThamaNaso kukammanirayassa tassa varayassa / uyarabharaNaM pi dulahaM dUre saMbhogasuhavattA // 19 // pAyaM jaNaparibhao appunnamaNoraho vsnnvso| appattavasaNabhavaNo chahA-pivAsAparAbhihao // 20 // pANINa punnavaMtANa pekkhi dhaNavilAsasAmagi / jhuraMto appANaM tiNatullaM punnaparihINaM // 21 // pacchAyAvaparaddho sumaraMto suhayasamaNapariyAyaM / pAlaMbayacukko makkaDo vva velakkhamAvanno // 22 // dINo dutthiyadeho duraMtadAriddadukkhasaMtatto / visayasuhaM patthito aTTajjhANovagayacitto // 23 // mariUNa samuppanno mahisIgabhammi paDDayatteNa / jAo kAlakameNaM payaDAvayavo daDhasarIro // 24 // tatto ya tappiyA pAviUNamiNameva kAraNaM dhamme / thiracitto mariUNaM devo vemANio jAo // 25|| ohinnANeNa viyANiUNa taM paDDayaM niyaM puttaM / bhAmaDarUvaM veuvviUNa neheNa saMpatto // 26 // tatto mahisIpahuNo pAsAo teNa paDDuo kIo / piTTAroviyabhAro pIDijjaMto parAyatto // 27 // nillAliyaggajIho tADijjaMto kasappahArehiM / eyAvatthaM patto aho ! pamAo mahAsattU // 28 // paMcanamokkArapayaM paDhiuM dAuM kasappahAraM ca / khaMta ! na sakkemi ahaM ti sAvae vayaNameso u // 29 // kattha mae suyapuvvaM vayaNamiNaM ? tassa ciMtayaMtassa / jAyaM jAIsaraNaM saMbhario samaepajjAo // 30 // 1. kasminnapi / 2 bhavva-20 / 3. kuSmANDam /
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13. namaskAraparAvartanaphalAdhikAre paDakAkhyAnakam 135 pAyaDiyasamaNarUvo bhaNai suro bhadda ! pAvio vi tae / na kao dhammo sammaM tatto eyArisaM vasaNaM // 31 // teNuttaM tAya ! tumaM saMpayamavi kuNasu majjha jaM jogaM / paccakkhANapurassaramaha samma bhAviyamaNamsa // 32 / / dAUNa namokkAraM jaNao patto surAlayaM so vi / navakArapabhAveNaM patto surasaMpayaM paramaM // 33 // jaha eso saMpatto navakArapabhAvao surANa siriM / taha anno vi hu pAvai tamhA jaiyavvameyammi // 34 // // par3akAkhyAnakaM samAptam // 40 // idAnI phaNyAkhyAnakamArabhyate siriAsaseNapatthivavitthayakulanayalAmalamayaMko / varavammAjaNaNIjaDharasarasa sara]rAyahaMsasamo // 1 // bhiMgaMga-ghaNaMjaNasAmavannadeho dayekkarasiyamaNo / nANattayasaMpanno kumArabhAvammi vaEto // 2 // siripAsajiNesarabhuvaNasAmio sayalajaNamaNANaMdo / samavayavayassasahio kouyavasao samaNupatto // 3 // jattha'cchai kaDhiNa-karAlakaTThakhoDIjalaMtajalaNammi / aidukkaradittatavappabhAvavakkhittapaurajaNo // 4 // paMcamgitAviyataNU taraNi vva tvppyaavduddhriso| kaTTANuTTANavikiTThakAya kamaDhAbhihANarisI // 5 // . bhaNiyaM ca pAsakumareNa bhadda ! kiM kuNasi kaTThamannANaM ? / jamhA jIvavahAo pAvamimaM dhammabuddhIe // 6 // jIvadayAe dhammo sA evaM jalaNajAlaNe katto / jamhA jalaNo satthaM nisiyamimaM savvaodhAraM // 7 // taM nisuNiUNa kamaDho viveyaviyalattaNAo amarisio / AyaMciranayaNajuo khlNtphuriyaahrottttuddo||8|| AbaddhabhImabhiuDIbhAsurativalItaraMgabhAlayalo / pagalaMtaseyasalilo khaNeNa jAo sa duppeccho // 9 // pAsaTTiyapabalajaraMtabahalajAlAkalAvajaDilassa | jalaNassa va saMpakkA so vi hu kova'mgiNA jalio // 10 // pAseNuttaM mA bhadda ! kuNasu kovaM jamevamiha kuvio| jalaNo va tumaM jalio dahasi tavaM kaTTaniyaraM va // 11 // avaraM ca vavatthANaM kova-tavANaM viruddhamegattha / amaya-visANa va tamhA parihara paramattharivumevaM // 12 // evaM miuvayaNeNa vi sikkhavio daDhayaraM maNe kuvio / bhaNai tumaM kiM jANasi dhammassa tavassa evaM ? ti // 13 // jANasi tumaM sarUvaM hayANa hatthANa rahavarANaM ca / ahayaM tu dhammatattaM cirapavvaio tavammi rao // 14 // avaraM ca kimiha jAyai visuddhakaTThANa jAlaNe pAvaM ? / to pheDiUNa khoDiM pAseNa payAsio sappo // 15 // kamaDho vi attaNo pAsiUNamannANavilasiyamapuvvaM / sAmariso ya salajjo ya kimavi velakkhamAvanno // 16 // pAsajiNo vihu dAuM phaNiNo kannaMsi jiNanamokkAraM / patto gihaM phaNI vihu dharaNidattaM mareUNa ||17||ch|| phaNyAkhyAnakaM samAptam // 41 // idAnoM miNThAkhyAnakasyAvasaraH / tacca nUpurapaNDitAkhyAnake bhaNijyatayiti kramAgataM somaprabhAkhyAnakamucyate / tabdam aha bhArahakhettaha dAhiNaddhi, sirigirivara-puralacchIsamiddhi / pura vaddhamANu nAmeNa Asi, dhaNAru seTTi tahiM guNahaM rAsi / tasu puttu dhaNesaranAmadheu, niyarUviM naM sohamma deu / avaro vi tattha diu somadeu, somappahu tasu suu paDhiyaveu / tattheva nayari navajubvaNAu, nivasaMti donni pannaMgaNAu / ahamahamigAe raMjiyajaNAu, niyarUvavijiyaaccharagaNAu / taha eka kAmarainAmadheya, tasu rattu dhaNesaru kuNai bhoya / aha duijI kAmapaDAya nAma, bhuMjai somappaha maNabhirAma / / iya vivihavilAsihi. maNapariosihi, tAha kAlu baccai muheNa / 1. nakaM samAra0-20 / 2. bRhatkASTha /
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136 AkhyAnakamaNikoze etvaMtari pattau niru gijaMtau. citta mAsa mahayaragaNeNa // 1 // viyasiyA jattha sahayAratarumaMjarI, kAmabhalli vva virahiyaNasallaMkarI / kusumiyA kiMyA kIracaMcuppahA, virahiyaNadahaNapajaliyaciyAsacchahA / phulliyA malliyA phuriyavaragaMdhayA, mahuyarA jIe mahupANamayaaMdhayA / sahai viyasaMtiyA kuMdakusumAvalI, naM vasaMtassirI dittadaMtAvalI / pADalAparimalAinnamalayAnilo, naM mahutthIe nimsAsavaraparimalo / koilAkalayalArAvabahiriyavaNaM pecchiuM pahiyaloyANa jhijada maNaM / sahai pavaNeNa vaNarAi kUyaMtiyA, naM samAsAiuM varamahuM mattiyA / subbae maMjuruNajhuNira bhamarAvalI, kAmaevassa naM gijjae kAgalI / / iya avari vi taruvara, vilihiyaaMbara, navapavAla bharamaMthariya / siMgAriyapurisihi, kayamahaharisihi sahaM kusumihiM samalaMkariya // 2 // tathAhi biyasiya kaMkelli sakaMcaNAra, punnAga nAga phulliya apAra / kakola lavala kayakusumabaMdha, pomiNi pabuddha parimalasuyaMdha / ummIliya elA'garu lavaMga, hiMtAla tAla kayakusumasaMga / unjibhiya[....."]dhavasaNAha, kappUra kaliya kusumiyssaah| mauriya picumaMda niraMtarAla, maMjariya tilaya sapiyaMgusAla / pasaviya asesa kaNiyArayAu, kaliyA'bhirAma mAlUsyAu / macakuMda kuMda kaliyA vicitta, jaMbIra jAya pasavihiM pavitta / kesara tamAla huya kusumasAra, vihasiya taru avari vi bahupayAra / / iya citti pahuttai, parahuyamattai, kAmakeliviNihiyahiyaya / gIehi gijaMtai, jaNi naccaMtai, cattAri vi ujjANi gaya ||3|| ADhatta tetthu aMdolikIla, taruNIyaNamaNaharakAmalIla | to milie asesae taruNivaggi,, gaNiyAgaNi AgaimaNaharilli / jAyau aMdolAruhaNi tAhaM, annonna kalahu pannaMgaNAha / / to pabhaNiu nayaramahAjaNeNa, kiM gajjahu aliyamaDapphareNa ? / jA cAI kaNayaha lakkhu dei, jaNi sajji paDhama aMdolaei / to tAhiM nirUviu piyaha vayaNu, paDibhaNiu dhaNesaru samayavayaNu / hau kAmaraihi [ - - - - - - - - - - - - - - ----- ------------] visAya suvayaNu / baMdihi thuvvaMtI, jaNu raMjaMtI, caDiya jhatti aMdolai / paDivakkhu hasaMtI, cAi karaMtI, kaNayalakkhu iya helai // 4 // to kAmapaDAya vilakkha jAya, uvahasiya jaNihi Thiya sAmachAya / adhaNataNeNa somappaho vi, uvahasiu vilakkhiu huyau so vi / na puNo tIe gehammi gayau, ciMtaNaha laggu duhabhariyahiyau / 1. susAha -20 //
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13. namaskAraparAvartanaphalAdhikAre somaprabhAkhyAnakam sulahau dhaNahINaha mANabhaMgu, niru hoi parAbhavataNau saMgu / na kalattu na mittu na niyayasayaNa, ullavai daliddiu ekku khaNU / baccAmi kahivi tA dUradesi, aipauradaviNaANaNaha rasi / iya ciMtiUNa niyasayaNavaggi, akahiMtu vatta saMcaliu mangi / tA jaMtu jaMtu paumuttarammi, saMpattu nayari vaNarAirammi / / to tahiM saMpatti pahaparisaMti, diTTu ekku ujjhAyavaru / saviNayaniyachattahaM, guNasaMjuttaha, khannavAyavakvANaparu // 5 // jahiM villa-palAsaha taruvarAha, pAyau jai mahigau hoi tAhaM / aha khaMjarIDasaMjou hoi, tA tattha niruttu nihANu joi / jo pAyau rattaiM rasiNa jutta, so rayaNaha nihi akkhai niruttu / pIiM raseNa kaMcaNu visiTu, dhavalai kalahou muNiMdi siTu / emAi suNivi gau jaMtu jaMtu, jA ekku mahAgirikuharu pattu / tahiM pAyau billaha mahipaviT Tu, mahiM' cuMkii tahiM rasu rattu diTu / hu~ hosaha rayaNanihANu etthu, disi joivi to ti khaNiu tetthu / uvaladhu samuggau rayaNajuttu, taM pecchiu harisiu tAsu cittu // to gihi hi hatthi, chAivi vatthi, caliu jAva so niyanayaraha / tA pattau corihiM, paharaNaghorihi, huyau gharaha na bAraha // 6 // uddAliMu rayaNanihANu tehiM, guruhakkihiM taM bhesaMtaehiM / so khittau baMdhivi aMdhakRvi, gayajIviyAsu tahiM Thiu virUvi / to divasi taijjai koi satthu, AvAsiu laMghivi paurapaMthu / tahiM nIru nirivikhahiM jAva narA, bollAviya to ti dINagirA / ahu purisahu hauM takkarihiM ghittu, baMdheviNu baMbhaNu etthu khettu / tA kaDDahu maI mahaie dayAe, jA marauM na iha tanhA-chuhAe / to tehi papucchiu satyavAhu, teNa vi kaDDAviu diu aNAhu / pucchiya savvA vi hu tassa vatta, akkhiya vippeNa vi tahiM nirutta / satthAhiM kayavalu, viyariyasaMbalu, puNu payaTTa desaMtarahaM / akkhaMDapayANihiM, garuyapamANihi, tali saMpattau girivaraha // 7 // jammi rehaMti rammAu vaNarAio, suddhavaMsAliyAu vva sajjAio / loyaNAli vva saMpunnasohaMjaNA, paMDuseNa vva dIsaMtasajja'juNA / kattha vI gehapaMti vva bahusAlayA, rAsayA jemva annattha muhtaalyaa| punnanAri vva bilasaMtapunnAgayA, viMjhabhUmi vva bhAsaMtasannAgayA / rAmaseNa vva varanIlanalajuttayA, kuDilamahila vva uttaralataracittayA / vAravilaya bva varatilayarehaMtayA, samarabhUmi vva baannaavliijuttyaa| viNhumutti vva vilasaMtasirivacchayA, noDDajAi vva dIsaMti ukkacchayA / 1. tahiM tuM kii tahiM ityapi pATho dRzyate / 18 Jain Education Interational
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138 AkhyAnakamaNikoze pavarakanna vya saMpannanavavaraNayA, sAhumutti vva sohaMtasuhakaruNayA || iya yapayArehiM, vihiyaviyArehiM, so giri niruvamataruvarehiM / aiyAri virAyaha, mahihiM na mAyai, tamu jasu saMsi sukharehiM ||8|| to tattha hemakUDAbhihANu diTTau vAiu mAyApahANu | kahiM bhaddaya ! patthau ? puTTU teNa mahi bhamahi nAI vajji uM ghaNeNa / to kahi sa niyacariu teNa, taM suNavi payaMpiu vAieNa / Isaraha siromaNi karaDaM taI, to bhaNiu teNA'Nubhgahahi maI / ArUDha do vi to girihi sihari, saMjutti dhAu - mUliyahaM payari / avaropparu mIsivi dhamiu jAva, dippantu suvannauM huyauM tAva / taM gihivi to gaya kahiMvi gAmi, tarhi suttA sunnai devathAmi / to bAiusa suvannu levi, naTTau diu suttau tahiM caevi // to ugai taraNihiM, joiu dhariNihiM, teNa na katthai diu / bIhaMta, tti turaMtau, dharaNIvIDhi paTTau ||9|| gahiyasogo tao citae so maNe, punnahINehiM na hu kiMpi labhai jaNe 1 taha vi dhIreNa garueNa hoyavvayaM, labbhae jeNa niyameNa bhaviyanvayaM / eva ciMtaMtu cittammi puNa gacchae, jAva jogIsaraM jogiyaM pecchae / tayaNu namiUNa sappassayaM tappae, siddhajogi tti kAUNa sa payaMpae / rudAriddadukkheNa aidu kkhio, tumha saraNaM pavanno dhaNe kaMkhio / tApasAyaM ka [re] UNa daviNajjaNe, heumuvaisasu avamANamalamajjaNe / so vi uvarohasIlo tayaM jaMpae, nAmametteNa jaNi jeNamaNukaMpae / so mahAmaMtu sovannadhaNadAyago, atthi maha bhadda ! maMtANa varanAyago || to teNa payaMpiu, bhayavaM ! maha piu, dehi maMtu ehu daya karivi / jo karai na baMdhaNu viyarai kaMcaNu, duhu dogaccaha avaharavi // 10 // dinnu jogieNa tasu maMtu vihipuvvayaM kahiu sAhaNauvAyAiyaM savvayaM / kiNhacA uddasIe mahApiyavaNe, maDaya-veyAla- phekkArabhIsAvaNe / maMtakusumehiM jalaNammi hoyavvayaM, no rauddovasaggANa bhayavvayaM / jAva nissarai jalaNAu kaMcaNanaro, vijjhaveyavvao tayaNu vaisAnaro / kaNayapurisona chinno vi so niTTae, so vi jogesareNeri so siTTae / paNamiNaM pae tassa somappaho, pattu kammivi nivesammi somappaho / kasiNa- caudasAnisAe masANaTTio, jAva homei uvasaggu tAvuTTio // phekkArahiM DAiNi, hakkahiM sAiNi, kaMpiya dharaNi sagiri - kuhara | jA khuhiu na jhANaha, sattapahANaha, tA gaya tinni nisihi pahara // 11 // to pacchimapahari karAlakAya, hakkata patta rakkhasanikAya / phekkArugginna jalaM tajalaNa, aDgaruyasilAyalasarisacalaNa / aTTahAsapUriyadiyaMta, niyakarakavAle lohiu piyaMta / kaMdaMta rulaMta samullalaMta, payadaduraghA ehiM mahiM dalaMta / For Private Personal Use Only
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13. namaskAra parAvarttanaphalAdhikAre somaprabhAkhyAnakam te pecchivi so saMkhu jAva, chaliyau maMtAddvidevi tAva | kaMpaMtu jAva maMDalae paDiu, to udayagirihiM diNanAhu caDiu / etyaMtari patta lohanaMdi, rataMbaru paNayahaM vihiyanandi | tava tattha sote didu, kuvi vijjAsAhaNi iha baTU Tu // uvasaggahi caliyara, vijjae chaliyau, iya jANivi rattaMvariNa / varamaMtapaogihiM, mUliyajogihi, paraNIkaDa so AyariNa // 12 // uvayAri bhaNivi raktaMcaramsa, so namiu kamehiM karuNAya rassa / topucchatiM kiM bhadda eu ?, teNa vi tasu akkhiu na kiu kheu | to calli riTThaurAbhimuha, ciMtaMtu visannau dINamuh / paDikUla majjhu kiha peccha vihI ?, na vi hor3a punnasaMca savihI / jAyada saMpaya appamANa, mahu hoi vivaya maraNAvasANa / tA kiM bhamemiM saMtarammi ?, ihi pi jAmi niyapuravarammi / gamaNa ahava kiM niyayanayari, vilasirasuhi- sajjaNa-baMdhuniyara ? / vari niddhaNu uccadhivi marau, mA baMdhavadharihi kukammu karau // jIvaM viddhi, viddhaNu, muyaha samANu gaNijja | svarga-suNaya samUhihi, sahuvajUhihiM, jai imvaimavi khajjai // 13 // tA ajja vikijjau purasiyAru, pecchijjau mA baMdhavaniyAru / ArAhimi deva kAvi pavara, jA dei daviNu hoevi savara / to caliu riTTaurakANaNammi, cAmuMDa diTTa tahiM to maNammi / citai ArAhimi eha devi, adaridu karai jiM daviNu devi / iya ciMtiUNa so saMjhayAli, taM namivi bhaNai hauM kaliu kAli / tu bhava ! dukkhadukkhaharaNi !, payapaNayajaNaha kallANakaraNi / maha dukkhiyamsa vivinaDiyassa, dAriddamaya rahara nivaDiyassa / iya piUNa so tIe purau, Thiu nivaDanipAI (?) dharaNinirau || to pahiyataraNihiM, tamabhari syaNihiM, garuyamabhgaparisaMtad / tamu nidda samAgaya, devihiM saMgaya, nimmalaguNa samaraMtaraha // 14 // etthaMtari rAyaha vAraramaNi, gacchaMtI pecchivi niyayabhavaNi / to keNavi takkhaNi takkareNa tahiM kannajuyala toDivi kareNa / varakuMDala hArA''bharaNu levi, ujjANi naTTu bhaDDayaNu chalevi / tattheva devimaMdira paviTTu, tamu pAsi dacchu millici baTTu / to vediviTiyabhaDa devibhavaNu, uggayau jAva gayaNayali tavaNu / to tehiM diTTu diu dacchajuttu, saMgahiu coru jANiva niruttu / to teNa paryapi saMbhrameNa, hauM coru na baMbhaNu kAraNeNa / desaMtari patthiu payaisacchu, iha suttaha keNai mukka dacchu // to takaru baMdhivi, baMbhaNu saMdhivi, do vi nIya rAyaha bhavaNu / tehiM akkhaDa rAyaha, nivanayapAyahaM deva! coru AyahaM kavaNu ? ||15|| For Private Personal Use Only 136
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ 140 AkhyAnakamaNikoze kiu divvu nariMdi siyajaseNa, to khuTTara baMbhaNu vihivaseNa / cora tti dhariya hiyayAbhisaMdhi, baMdhAviu baMbhaNa morabaMdhi / takkaru puNu mukkau sAhu karivi, ANattu vajjhu diu kovu dharivi / Arovivi rAsahi bhaDayaNahi, bhAmivipuri vediu bahujaNehiM / so maraNamahAbhayaveviraMgu, kesariakkaMtau jiha kuraMgu / hA hA hyAsa ! niddaya ! kayaMta !,............... kiM suddhasIlakaliyamsa ajja, sai mahu kalaMku ANiu aNajja ! / iya evamAi kaluNauM ruyaMtu, sUlahiM pakkhittau jaNuniyaMtu / / millivi gaya nivabhaDa, bhiuDIubhaDa, etthaMtari vijohara / ti nahayaliM viTThA, rUvavisiTTA, pabhaNiya karuNAmayarahara // 16 / / ahu purisahu karuNAsAyaraho, hausUliya poiu bhAyaraho / ' niddosu vi tA mai kari pasAu; rakkhahu dummaraNahu erisAu / aNukaMpa karivi to kheyarehiM, AyaDDiu jIvadayAparehiM / so nIyau kammi vi girisirammi, mukkau navapallavasattharammi / tavvaiyaru pucchiu leyarahiM, ti kahiu sabbu komalasarehiM / / taM nisuNiviM pabhaNiu tehiM bujjhi, tuha visamakamma tA maNi ma mujjhi / kaNa dhammabuddhi paraloya resi, taM vidadhu jeNa mammappaesi / tA jIvasi na hu iya bhaNivi tehiM, kAruntraparihiM varakheyarehiM / aNusahi suhAsiya, dinnamuhAsiya, aNukUliyasaggappahaha / sUlAmuhabhinnaha, duhanimvinnaha, hiyakAmihi somappahaha // 17 // jo narai paDatahaM hoi saraNu, bahubhavasamajjiyapAvaharaNu / dAriddamahAbharatimirataraNi, jo bhaviyaha sivapuri pavarasaraNi / saggA'pavaggavaramuhanihANa, jiNasAsaNi jo samayappahANu / jo mANamahAbhaDamANamalaNu, bhaviohadariyadaMdolikalaNu / daDhatoDiya bahubhavakammapAsu, ghaNakhuddobaddavakayaviNAsu / nijjiyacintAmaNi-kAmadheNu, paNamaMtuDDAviyapAvareNu / gaha-bhUyapaNAsaNapavaramaMtu, veyAluccADaNa nibiDajaMtu / ki bahuI ? viyAri acita dhAmu, Asannasivaha sugahIyanAmu / / paMcahiM paramiTTihiM, tehiM visiTTihiM, dinnu maMtu vijAharihiM / huu tAmu pabhAviM, paNamiu bhAvi, dhUmake uparamAmarihiM // 18 // // somaprabhAkhyAnakaM samAptam // 42 // idAnI sudarzanAkhyAnakamArabhyate / taccedam asthi iha bharahavAse caMpA nayarI sirIe kulabhavaNaM / riurosadalaNadakkho rAyA dahivAhaNo tattha // 1 // niyruuvvijiypjjunnpnninniipvrpiinnghnnsihinnii| abhayAbhihANa bhajjA tamsa bhavamseva giridahiyA // 2 // paurapuraloyasAmI seTTI tattha'sthi usahadatto tti / arihadAsI nAmeNa paNaiNI tassa sasivayaNA // 3 // tANa ya subhago nAmeNa serahIrakkhago aha'nnadiNe / ghetta mahisIo gao aDaviM airuggae sUre // 4 //
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13. namaskAraparAvarttanaphalAdhikAre sudarzanAkhyAnakam saMjhAe paDiniyatto aggekAUNa serahIniyaraM / gacchaMto saMpecchai ussagge saMTiyaM sAhuM ||5|| appAvaraNaM himakaNavimissa humAhamAsasIehiM / uddhasiyaromakUvaM paNamittu tao gao sahiM || 6 || puNaravi syaNivirAme gahiuM mahisIo so gao ranne / daTTaNa taM taha cciya bhaktibhara ninbharo namai ||7|| appAvaraNa rayaNIe sisirasIpaNa sosiyaM sAhu / taM avasIya kAuM va uggao unhakiriNo vi // 8 // bhaNiUNa muNivariMdoM nAmo'rahaMtANamiha payaM pavaraM / karavAlalayAsAmalanahaMgaNaM jhatti uppar3ao || 9 // subhago vi namokkAramsa taM payaM gayaNagAmiNi vijjaM / mannato umghAsad na cayai ucciTTakAle vi // 10 // to saTTA sa bhaNi bhadda ! tae kattha pAviyaM eyaM / teNa tao tappurao kahio sAhumsa vRtto // 11 // seTTI vi Aha esA na kevalaM gayaNagAmiNI kiMtu / vijjA asesakallANadAiNI kAmadheNu vva // 12 // jamhA jaM kiMci jayattayammi maNa - nayaNamohaNaM vatyuM / jiNanAhanamokkArAo pANiNo taM pi pAviti // 13 // emsa pabhAveNa purisA pAviti paramariddhIo / nara - asurA Damara - kheyararAyANa jiNesarANaM pi // 14 // tA bhadda ! suMdaramiNaM jaM tumae pAviyaM paraM kiMtu / uciTThehiM tihuyaNagurUNa nAmaM na ghettatraM // 15 // so Aha sAmi ! evaM karemi tA seTTiNA siNeheNa / sikkhavio suviNIo savvaM pi hu paMcanavakAraM // 16 // aNudivasa aNusamayaM parivattaMtassa taM namokkAraM / aikama [i] tassa kAlo ahannayA pAuso patto // 17 // ciyAtaDila yahuyAsaDajjhatavirahivaggassa / dhUmasihAjAleNa va ghaNeNa paripUriyaM gayaNaM // 18 // kayaghora gajjiaTTaTTahAsabahiriyadiyaMtarAbhogo / jhalakaMtataralataDilayakattiya ciccho haduppecchA ||19|| cilasirabalA hamAlAdasaNillo koilAkasiNachAo / bhesaMto virahiyaNaM viSphurio pAusapisAo ||20|| pahiNiya rAya pasaro viyarao maliNaaMbaro patto / aMgIkayabhaddavao muNi vva ghaNasamayasaMraMbho ||21|| jai marai visarA saNavisadiTTasihaMDisaddao marao / virahiyaNo taM cojjaM jaM sitto amaimaraeNa // 22 // disidisiraDaM tadadura ukkaDakaDDu rAvajaNiyauveyA / vaccaMti virahiNINaM pANA iva rAyahaMsagaNA ||23|| evaMvihami samae mahisI ghettRNa so gao ranne / to tamsekkA mahisI tariUNa taraMgiNItIre // 24 // khettammi saMpaviTTA diTTA subhageNa to namokkAraM / parivattiUga dinnA jhaDa tti jhaMpA naImajjhe ||25|| tattha vikhAyakIlo khutto paMkammi Asi teNeso / viddho mammapaese paMcattaM pAvio sigghaM // 26 // jiNanAhana mokkArappabhAvao niyayaseTTibhajyAe / gaMtUrNa uvavanno arihaddAsIe kucchisi ||27|| parivaddhamANavbhammi dohalo tayaNu tIe saMjAo / abhayappayANa-jiNaNhavaNa sAhumussUsaNAvisa o // 28 // kahi yatao seTTissa pUrio seTTiNA vi hidveNa / to pavaravAsarammi puttaM pasavai ahidAsI // 26 // aha saMpata bArasamavAsare seTTiNA sunakkhate / vihiyaM tassa sudaMsaNa nAmaM suhadaMsaNo jamhA ||30|| to te kameNa ahijjiyAo bAhattari ciya klaao| patto ya vilAsiNinayaNamohaNaM jovaNaM eso // 31 // bararUva-jogvaNaDDhA ubvUDhA pADhaguNaviyaDDheNa / teNa raI kAmeNa va nAmeNa manoramA kannA ||32|| tI saha visayasokkhaM uvarbhujaMtassa tassa'ikkama / kAlo vivihaviNoyappasaMgavakkhittacittassa // 33 // te niyaguNagaNehiM puraloo puhaipAlapajjantI / taha raMjio jahA so saMjAo tammao ceva ||34|| io ya tattheva kavinAmo nisai uvarohio diyapahANo / niyahiyaya nidhi [se] so jAo tamsa varamitto ||35|| tamsa ya bhajjA kavilAnAmeNaM tIe so vi paidiyahaM / ramaNIyaNamaNaharaNaM guNaniyaraM kahai mittassa ||36|| ruveNa kusumatrANo buddhippasareNa suragurusamANo / tepaNa tivvakiraNo gamaNeNa kareNugaigamaNo ||37|| dakkhinnanahI sohaggasundaro cAiniyara siritilao / kiM bahuNA paranArIsahoyaro eriso mitto // 38 // tabhguNagahaNaM soDa parokkhaaNurAyaraMjiyA kavilA / jAyA jAva sakAmA parihariyA tA samAhIe // 39 // For Private Personal Use Only 141
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ 142 AkhyAnakamaNikoze sA alahaMtI sokkhaM katthai niyapariyaNa kavilbhajjA / ahilasai tassa saMgamamaNudiyahamuvAyakoDIhiM // 4 // aha annadiNe gAmammi pesio puhaisAmiNA kavilo / kavilA tao sudaMsaNapAse gaMtuM imaM bhaNai // 41 // tuha mittamsa nisAe aipaurasarIrakAraNaM jAyaM / to esa tuha sayAse na Agao pesiyA ahayaM // 42 // tuha hakkAraNakaje jamhA so taM viNA maNAyaM pi / na tarai ThAutA ehi tassa pAsammi to eso // 43 // na mae nAyaM ti payaMpiUNa calio sasaMbhamo jhatti / saMpatto tambhavaNe bhaNai tao kattha maha mitto ? // 44 // kavilAe pabhaNio so majjhe bhavagassa to gao tattha / puNaravi pucchai eso sA Aha taijjayammi khaNe // 4 // tattha vi ya apecchaMto pucchai kavilA vi bhavaNadArANi / Dhakkittu uttarIyaM mellai pallaMkapajjante // 46 // savilAsa-savinbhama-sarala-tarala-sakaDakkha cakkhukhevehiM / kabburayaMtI pabhaNai sudaMsaNaM mahuravayaNehiM // 47 // na ha ettha (asthi] kavilo paDijAgaraNaM karesu kavilAe / kiM paDijAgariyavvaM kavilAe sudaMsaNo bhaNai // 4 // sA Aha suhaya ! kavileNa sAhiyA jappabhIi tujha guNA / tappabhIi mayaNabANAnalehiM tattA taNU mjjh||49|| ettiyakAlaM tuha saMgamussuyA saMThiyA sudukkheNa / imhi tu noha niyaaMgasaMgasalileNa nivvavasu // 50 // tatto sudaMsaNeNaM sambhAvaM jANiUNa kavilAe / niyasIlarakkhadakkheNa takkhaNuppannabuddhIe // 51 // bhaNiyaM savisAeNaM suyaNu ! samIhemi saMgamaM tujha / kiMtu niyadukiyakammeNa nimmio paMDao ayaM // 52 // aliyakayapurisaveso vasAmi nayarIe to virttaae| 'ugghADiuM kavADe jhaDa ti nIsArio tIe // 53 // saMpatto niyabhavaNe sudaMsaNo niyamaNe viciMtei / ahaha ! aho ! mahilANaM akajakaraNujjamo ahiyaM // 54 // tahA hi-- na gaNai kulAbhimANaM na ya ihalogaM na yAvi paralogaM / niyakulakalaMkakArI nArI callaMtiyA mArI // 5 // mahilA ayasanivAso kavaDa-kuheDANa maMdiraM mahilA / mahilA narayamahApurapAyaDapayavI viNihiTThA // 56 // muhamaharA pariNaidAruNA ya dIsaha maNoharA mahilA / kiMpAgaphalasaricchA mahilA mUlaM aNatthANaM // 17 // kaMdararahiyA vagdhI visUiyA bhoyaNaM viNA mahilA |paMka viNA vi kalaMko mahilA vayaNijjakulabhavaNaM // 18 // mahilA mohavarahiyA arajjayaM baMdhaNaM jae mahilA / khaNaratta-khaNavirattA haliddarAgovamA mahilA // 59 // karikannacavalacittA kayaMtacittaM va nigghiNA mahilA / mahilA saccavirahiyA aNabhavajjAsaNI mahilA // 60 // tA kahamimIe chalio pAvAe ciMtiUNa niyameha / egAgI paragehe na gamissaM jAvajIvAe // 6 // taddiyahAo jAo visesao dhammakammakayacitto / aha annayA kayAI iMdamaho Agao tattha // 62 // samudasaNo sakavilo sapariyaNo sAvarohaNo raayaa| nIhario nayarIo ujjANasiriM samaNahaviDaM // 3 // etto ya rAyadaiyA abhayA kavilAe saMgayA taiyA / saMcaliyA ujjANe maharihajapANamArUDhA // 64 // daiyA sudaMsaNassa vi pariyariyA chahiM suehiM saMcaliyA / Aruhiya mahAjANaM raNaMtaghaMTAravavisiDheM // 6 // daTTaNa tayaM kavilAe jaMpiyaM devi ! kahasu kA esA ? niyasohApahasiyatiyasasuMdarI puttapariyariyA // 66 // devI tao payaMpai halA ! tae kiM na yANiyA esA ? / seTTisudaMsaNadaiyA vikkhAyA khoNivIDhammi // 67 // kavilA Aha imA jai tavbhajjA tA imIe ne unnaM / uppAiyANi jaM ettiyANi varaputtabhaMDAHi // 6 // vajarai tao devI kiM ne unnaM ? niyamsa daiyamsa / AsAiyamurayAe akkhayabIyAe jaM puttA // 69|| ullavai tao kavilA saMbhavai imaM paraM imIe paI / saMDho ti tao devI bhaNai kahaM jANio tumae ? // 7 // vinnAsio imeNaM vuttaMteNaM imo mae sakkhaM / hasiUNa bhaNai abhayA hali ! DoDiNi ! mUDhamaivihave ! // 7 // varakAmasatthavinnANavirahiyA teNa raiviyaDDaNa / taM vaMciUNa cattA avaraM ca imaM pi saMbhavihI // 72 // hohI napaMsao so jAvajIvaM pi parakalattANa / niyayakalattANa puNo niccaM ciya kusumabANo vva // 73 // 1 ugdhADiyaM -20 / 2. DodiNi !-khaM0 /
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13. namaskAraparAvartanaphalAdhikAra sudarzanAkhyAnakam 143 bhaNiyaM vilakkhavayaNAe erisaM pahasiUNa kavilAe / jai kAmasatthadakkhA si tA imaM taM pi kAmesu // 74 // devIe tao bhaNiyaM kimattha cojjaM ? karemi ahameyaM / kavilA vi bhaNai mA kuNa aisayasohamgagAravayaM / / 7 / / pabhaNai abhayA so kuNai jamsa niyayaM samatthi sAmatthaM / jANe tuha sAmatthaM jai ramasi imaM bhaNai iyarA ||76 / / devI vajarai imaM jai no kAmemi raiviyaTuM taM / tA pajaliyahuyAse pavisiya pANe paricayAmi ||7|| evaM vivayaMtIo tAo gaMtUNa maNaharujjANe / suiraM ramiUNa tahiM pattAo niyayagehemu // 78 // bhaNiyA abhayAe tao niyadhAI paMDiyAbhihA evaM / ammo ! ajja painnA evaMrUvA mae vihiyA // 79 // tA taha jaesu jaha hoi majjha saha teNa bhatti saMpattI / dhAIe tao bhaNiyaM na hu suTa Tu kayaM tae putti ! // 8 // jao-- avi calai kaha vi kummo khisai varAho namei phaNinAhIM / khaDakhaDai dharaNivIdaM na vi calai sudaMsaNo taha vi / / 81 // jamhA sa mahAsatto paramahilAsaMgavihiyaviNivittI / iha-paraloyaviruddhaM na kaNai suviNe vi kaiyA vi // 82 // ANittamuvAyANaM lakkheNa vi so na torae tamhA / mannemi tuha painnA vihalA vacche ! na saMdeho ||83 // devIe puNo bhaNiyaM jai evaM tahavi ekavAraM taM / ANehi tao pacchA teNa samamahaM bhalimsAmi / / 4 / / to paMDiyAe bhaNiyaM jai evaM tujjha nicchao vacche ! / tA asthi ettha ekko pavarauvAo jao eso // 85 // pavvadivasesu gaMtuM sunnahara-masANapabhiiThANesu / ciTThai kAussagge ANijau tA taha Thio vi // 86 // devIe tao bhaNiyaM uvaladdho aMba ! suMdara uvaao| aha annayA purIe samAgae komuIdivase // 87 / / to naravaiNA paDaho purIe ghosAvio varUjANe / savveNa nayariloeNa savvariddhIe gaMtUNa ||88 // peccheyatvo komuhamahUsavo taM sudaMsaNo sou / ciMtai egattha maho cAummAsaM aha'nnattha // 89 // pecchAmi komuimahaM jai tA na hu hoi devayApUyA / aha dhammabhANamahaM karemi to rUsae rAyA // 9 // egattha gayaANAbhaMgo annattha dhammajhANassa / tA bhamiratuMbaarayANa antare aMgulI majjha // 11 // tA putvaM pi hu kIrau koi uvAu ti ciMtiUNa gao / rAyapuro uvaNeuM uvAyaNaM bhaNiumADhatto // 92 / / deva ! iha komuimahe diyaho amhANa dhammakajANaM / to jai kuNai pasAyaM sAmI tA pUimo deve // 13 // mA hou devayANaM pUyAvigdhaM ti ciMtiUNa niyo / aNumannai to seTThI mahApasAyaM pyNpeu||94|| gaMtUNa tao savve jiNesare pUipaosammi / kayaposaho Thio so umsagge caccare gaMtuM // 9 // to paMDiyAe abhayA bhaNiyA tuha ajja vaMchiyaM vacche ! | pujjissai niyameNaM mA gacchasu maNaharujjANe // 16 // to deva ! majha sIsa pIDai iya uttaraM nariMdassa / dAUNa saMThiyA sA gao nariMdo varujjANe // 97|| to paMDiyAe lippamayamayaNapaDimA pihittu vatthehiM / jAvA''NiyA niruddhA jhar3a ti tA dArapAlahiM // 9 // kiM eyaM ti tao tehiM pucchie kahai paMDiyA tesiM / no ujANammi gayA sarIrakAraNavasA devI // 19 // kAhI tA ihaI ciya pUyaM devANa to ihANIyA / mayaraddhayassa paDimA iNhi avarA vi ANissaM // 10 // jai evaM tA daMsasu payaMpie tehiM daMsiyA tIe / mukkA tehiM tao sA evaM ca duijjavArAe // 101 // velAe taijAe sudaMsaNaM chAiUNa vatthehiM / tattha paviTThA nahu tehiM nibbiyappehi paDisiddhA // 102 / / abhayAe mahAdevIe appio tIe sA tayaM daTTuM / laggA bahuppayAraM savinbhamaM khohiuM evaM // 103 // tathA hi piyayama ! mahApasAyaM kAUNaM kuNa samIhiyaM mama / ANAvio si jamhA tamettha paDimApavaMceNa // 104 // tuhavirahavisamavisaparavasAI dhummati majjha aNgaaii| niyayAliMgaNaamaeNa kuNasu tA nAha ! pauNANi // 10 // 1. gacchau 20 /
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ 144 AkhyAnakamaNikoze pariyANiyaparamatyo mudasaNo neya calai bhANAo / abhayAosaggehiM bahupavarNahiM suragiri vva // 106 // aNurAyarasiyahiyayaM ahiNavajovvaNamaNoharasarIraM / varamurayakaraNadakkhaM suviyarlDa pavararUvaM ca // 10 // kiM bahuNA amarANa vi dullahalaMmaM mamaM tae pattaM / mANesu magabhivaMchiya visaehi sAmi ! kayakaruNo // 107 // avaraM ca daMsaNaM pi hu na mama pAvaMti rAya-sUrA vi / taM puNa mae sayaM ciya ANIo tA mamaM ramasu // 109 // taM nAha ! mae nisuo dayAluo sAvao tti tA pasiya / ramamu mamaM aha na ramasi maha maraNe tujha thIvajhA // 110 // evaM vutto vi na jAva kiM pi jaMpai sudaMsaNo tAva / kaMkallipallavAruNakarakamalehiM parAmusai // 11 // pariraMbhai aigADhaM muNAlamukumAradIharabhuyAhiM / cakkalapINaghaNatthaNajuyaleNa nipIDiUNa uraM // 112 // taha kaha vi kAmataviyAe tIe saMtAvio mahAsatto / avaro jahA vilijjai aggI iva mayaNaputtalao // 113 // so hi hu mahANubhAvo jaha jaha sA pAviyA kuNai vigdhaM / taha taha vi suthiracitto dhammajhANaM samArahai // 114 // tathAhi-- amuNiyasuisambhAvA kuDilA ukaMcuyA mahAbhogA / jIva ! bhuyaMgi vva imA khaMDai tuha siddhipuramaggaM // 115 / / avaraM ca asui-vasa-maMsa-pUya-ruhirehiM pUriyasarIrA / esA tA jIva ! tumaM imIe mA raccasu khaNaM pi // 116 // ciMtai ya jai imAo umsajgAo kahaM pi muMcejA / pAremi tao aha no hoi imaM aNasaNaM mama // 117 // tA baddhabhImabhiuDIe pabhaNiyaM rUsiUNa abhayAe / jai sAvekkho niyajIviyassa tA kuNasu maha vayaNaM // 11 // iya jaMpio vi eso dhammajbhANaM jhiyAi daDhacitto / nimsesaM pi hu rayaNiM kayatthio taha vi no khuhio // 119 // nAuM pabhAyapAyaM tamamsiNiM tayaNu tIe pAvAe / tikkhanaharehiM niyayaM viyAriDaM thorathaNajuyalaM // 120 // pokkariyaM to dhAvaha dhAvaha eso naro durAyAro / khaMDai balipaMDAe, akhaMDiyaM sIlarayaNaM me // 121 // taM so uddhAyA pAhariyA mukkahakkahuMhArA / kAumsaggeNa ThiyaM sudaMsaNaM tattha pecchaMti // 122 // na ha erisamsa erisakammaM saMbhavai iya viciNte| vinattaM naravaiNo rAyA vi samAgao tattha // 123 // saMpucchiyA ya devI pie ! kimayaM ? ti sA vi vinnavai / deva ! ahaM ettha ThiyA sarIrakAraNavaseNa tao // 124 // AgaMtaNaM imiNA pAveNa kayatthiyA bahapayAraM / ninbhacchio ya niTa TaravayaNehiM imo mae nAha ! // 125|| maDDAe majjha sIlamsa khaMDaNaM jAva kAumAraddho / tAva mae pokariyaM taM souciMtae rAyA // 126 / / jai kahavi amayakiraNo kirai karAle jalaMtaaMgAre / taha vi sudaMsaNaseTTI na kuNai asamaMjasaM kiM pi // 12 // iya ciMti nariMdeNa sAyaraM pucchio kimeyaM ? ti / devIaNukaMpAe na ki pi so kahai maNayaM pi // 128 // evaM puNo puNo vi ya puTTo vi niveNa jaMpai na kiM pi / saMbhAvijjai eyaM pi manito narideNa // 129 / / so vajho ANatto bhaNipaurANa dosameyassa / sayalaM payAriUNaM to vAvAyaha durAyAraM // 130 // gahiUNa tao ArakkhiehiM rattaMdaNeNa parilitto / khittA sarAvamAlA galammi masipuMDayaM raiyaM // 131 // vihiyA ya muMDamAlA surattakaNavIrakusumamAlAhiM / ArohiyoM ya rAsahapiTTi siridhariyachittarao // 132 // vajaMtaDiMDimeNaM pAraddho bhAminayarimajhe / ugghosijjai eyaM racchAmuha-tiya-caukkesu // 133 // nisuNaMtu jaNA anteurammi cukko sudaMsaNo seTTI / teNa imo mArijai naya aMvarAho nariMdamsa // 134 // taM nisaNi samaggo parajaNo miliya bhaNi umADhattI / ha ddhI kimayameyassa AgayaM suddhasIlamsa ? // 135 // jai amayaM pi hu pariNamai kahavi hAlAhalamsarUveNa / tahavi sudaMsaNaseTTI na kuNai eyArisamajuttaM // 136 // evaM bahuppayAraM sAhukkAraM jaNAo nisuNaMto / pecchaMto parajaNaM ruyamANaM thUlaaMsUhi // 137 // saMpatto niyamaMdirapaolidArammi jAva tA diho| daiyAmaNoramAe dhasakiyAe kimeyaM ? ti // 138 // hA hA hayavihi ! vihiyaM maha paiNo ki tae adosamsa ? / saMbhAvijai suviNe vi jaM na kaiyA vi eyassa // 139 // 1. candrasUryAvapi / 2. pavilitto -20 / 3. Arovizro-20 /
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13. namaskAraparAvartanaphalAdhikAre sudarzanAkhyAnakam akalaMkassa vi eyarasa Agao jamiha dAruNakalaMko / taM nRNaM puzvabhavovajjiyakammeNa hoyavvaM // 140|| tA kiM imiNA appatthupaNa ? ciMtemi kiM pi kAyavvaM / ArAhijau sAsaNadevI jaha kuNai sannejhaM // 141 // to gaMtUNaM niyagihapaDimaM paripUiUNa kusumehi / vihio kAussaggo bhaNi eyArisaM vayaNaM // 142 // AbAlakAlau cciya jai sIlaM pAliyaM mae vimalaM / tA AgaMtuM sAsaNadevI iha kuNau sannijhaM // 143 / / aha na karissai [jai] sA sannijhaM tA imaM na umsamgaM / pAremi hou eso vi aNasaNaM mama umsamgo // 144 // seTTI sudaMsaNo vi ya nAyaranara-nAriniyaravajjariyaM / hAhAravaM suNaMto saMpatto peyavaNabhUmi // 145 // ciMtai adINacitto jIva ! tae jaM purAkayaM kammaM / taM saiviveo veyasu sammaM sahiUNa uvasagge // 146 // re jIva ! suha-duhesuM nimittamattaM paro jiyANaM ti / sakayaphalaM bhuMjato kIsa muhA kuppasi parassa ? // 147 // re jIva ! kasAyahuyAsaNeNa daDDe carittagharasAre / bhamihisi bhavakaMtAre dINamuho dutthio ya tumaM // 148 // saccaM ciya jai mokkhatthamujjao jiNasu tA kasAyarikha / paJcakkhaM pecchaMto kaha kave nivaDasi nihINa ! // 149 / / appavisuddhinimittaM kilammase tA caesu kovarikhaM / vimalattamahilasaMto kaha majjasi paMkilajalammi // 15 // egassa vi niyahiyayassa jIva ! viNivAraNe jai na sattI / tA kaha yAraMbhiyabhavamahAriviNiyAraNaM tujha // 151 / / savvo vi iha pasaMto pasaMtajaNamajhasaMThio hoi / saikovakAraNe jo akovaNo so iha pasaMto // 152 / / jaM khamasi dosavaMte so tuha khaMtIe hoi avyaaso| aha na khamasi ko tuha avisayAe khaMtIe vAvAro // 153 // evaM viciMtamANo ArakkhiyabhaDayaNehiM sUlAe / Arovio suniTa TuragirAhiM nibhacchiu~ eso // 154 // etthaMtarAmma sUlA sAsaNadevippabhAvao bhaggA / jAyaM ca jhatti dittaM kaMcaNakamalAsaNaM tassa // 15 // tayaNaMtaraM ca tehiM kaviehiM siroharAe seTrissa / dinno khamgapahAro so saMjAo kusumamAlA // 156 // daThUNa tayaM ArakkhiehiM bhayakaMpirehiM naravaiNo / vinnattaM to rAyA saMbhaMto Agao tattha // 157 // khAmittu bahupayAraM sudaMsaNaM bhaNai bhUvaI bhadda ! / kiM maha na tae kahio puvvaM ciya rayaNivuttanto ? // 158 // AroviuMsahatthehiM rAiNA niyakareNukhaMdhammi / nIo ya sabahumANaM niyadhavalahare tao seTTI // 159 // nhANa-vilevaNa-AbharaNa-vasaNa-varabhoyaNAisAmaggiM / kAUNa tassa pucchai rAyA rayaNIe vuttaMtaM // 16 // tayaNu sudaMsaNaseTTI maggai abhayaM tao bhaNai rAyA / kiM bhaNasi abhayamettaM ? avaraM pi hu demi tuha i8 // 16 // to teNa samaggo vi hu kahio rAyassa rayaNivuttaMto / taM niyuNiu nariMdo AruTTho uvari abhayAe // 162 // uvasAmiUNa tatto calaNesu vilamgiUNa naranAhaM / to ArUDho siMdhurakhaMdhammi sudaMsaNo seTTI // 163 // baMdiyaNapaDhijjato vajirajayatUrapUriyadiyaMto / nAyaraloyapamoyaM jaNamANo suddhasIleNa // 16 // paribhamiUNaM nAraM caccara-racchA-caukkasaMkinnaM / saMpatto niyabhavaNe pariyario nAyarajaNeNa // 165 / / taiMsaNeNa ammA-piyarANi pamoyapUriyaMgANi / jAyA maNoramA vi ya harisiyahiyayA piyaM daTuM // 166 / / nAUNa tayaM abhayA bhaeNa ubaMdhiUNa paMcattaM / saMpattA taddhAI vi paMDiyA nAsiUNa gayA // 167 // pADaliputte nayare ThiyA sayAsammi devadattAe / aNudivasaM pi sudaMsaNaguNagahaNaM kuNai tappurao // 16 // tagguNasavaNAo tIe tammi jAo parokkhaaNurAo / so vi sudaMsaNaseTTI pavvaio jAyasaMvego // 169 / / ahigayasayalasuyattho kuNamANo duccaraM tavaccaraNaM / ekallavihAreNaM viharai so guruaNunnAo // 17 // viharato bhUvIDhe pADaliputtammi puravare ptto| bhikkhaM paribhamanto gihe gao devadattAe // 17 // kahiyaM ca paMDiyAe sAmiNi ! eso sudaMsaNo seTThI / to pihiyakavADAe tIe khobheumAraddho // 172 // anbhasthio sapaNayaM mayaNAnalatAviyAe gaNiyAe / parihAsapesalehiM vayaNehiM savinbhamaM sAhU // 173 // kiM bahuNA ? bAhulayApariraMbhaNapabhiikAmakelIhiM / .........""ramio viyAlavelAe tA mukko // 174 // 1. suvivezro rN0|
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 AkhyAnakamaNikoza to gaMtu ujANe kAummaggammi saMTio sAhU / abhayAvaMtariNIe daTTaNa kayasthio ahiyaM // 175 // bahuviha umsaggehiM rakkhasa-gurusIha-sappapabhiihi / jA samma ahihyAsaha avvakaraNaM tao jAyaM // 176 / / vihiyA ya khavagaseDhI saMjAyaM vimalakevalaM nANaM / devahiM kayA kevalamahimA gurubhattikaliehiM // 177 // pAraddhA ya sudaMsagarisiNA saddhammadesaNA ttto| paDivuddhA baMtariNI sapaMDiyA devadattA ya // 178|| avaraM pi bhaviyalogaM paDiboheu sudaMsaNamuNido / niTTaviya ahaHkammo sAsayasokkhaM samaNupatto // 179 // // sudarzanAkhyAnakaM samAptam // 43 // jaha eesiM jAo navakAro sugaisAhago sammaM / / taha annamsa vi jAyai tA jaiyatvaM imammi sayA / / 1 / / sphUrjakarIndra-hari-saGgara-kAlakUTa-vyAlA-'nalAdibhavabhImabhayApahArI / svargA-'pavargasukhasAdhanakalpavRkSaH, kSINAzubho jayati satparameSThimantraH // 1 // // iti zrImadAmradevasUriviracitavRttAvAsyAnakamaNikoze namaskAraphalavarNanastrayodazo'dhikAraH samAptaH // 13 // [ 14. svAdhyAyAdhikAraH] vyAkhyAtaM namaskAraphalam / ayaM ca namaskAraH parAvaya'mAnaH svAdhyAyo bhavati ataH svAdhyAyaphalaM vyAcikhyAsurAha veraggakaro sannANakArao pAvakammakhayakArI / ihaloge vi guNakaro javasAhusseva sajjhAo // 16 // vyAkhyA- 'vairAgyakaraH' bhavanirvedakArI 'sajjJAnakArakaH' sadbodhavidhAyI 'pApakarmakSayakArI' jJAnAvaraNIyAdyazubhamalApahartA 'ihaloke'pi' AstAM tAvaH parabhave 'guNakaraH' guNakArakaH / dRSTAntamAha-javasAdhorica 'svAdhyAyaH' vAcanAdirUpa itykssraarthH||19|| bhAvArthastvAkhyAnakAdavaseyaH / taccedam javauranayare rAyA javAbhiho dhAriNI piyA tassa / gadahanAmo putto dhUyA ya aNoliyA tANa // 1 // maMtI vi dIhapiTTo siTuM nemittieNa niva ! tujjha / dhUyaM jo pariNehI hohI rAyAhirAo so // 2 // aha annayA ya niuNAbhihANapUrI visiTTacaunANI / viharaMto saMpatto samosaDho javayaujANe // 3 // maharihariddhIe javo vi naravaI muNivariMdanamaNatthaM / gaMtuM guruNo paNamiya kayaMjalI tattha ubaviTTho // 4 // to egate puDhe niveNa bhayavaM ! aNoliyAe paI / hohI ko ? to sUrI payaMpae tujjha bhaiNisuo // 5 // bhaddalao tayaNu nivo payaMpae tassa devi rajasiriM / pavvajAmi ahaM to payaMpiyaM muNivariMdeNa // 6 // gaddakumarassinhi rajjasirI tavasirI puNo tujjha / jujjai eyaM souM naresaro paNamiUNa guruM // 7 // gaMtuM bhavaNe gaddahakumAramahisiMciu niyayarajje / gaddahamaNoliyaM pi hu bhalAviudIhapiTTamsa // 8 // nikkhaMto naranAho viharai guruNA samaM samAhIe / vuDDatteNa na jAo pADho tA kuNai sajjhAyaM // 9 // aha annayA ya nANeNa gaddahAINa nAumuvayAraM / egAgI vihu guruNA javarAyarisI vimuddhamaNo // 10 // vaMdAvaNAya sannAiyANa paTTAvio tao so vi / Agacchada jAva pahe iriyAsamiyAe saMjutto // 12 // tA pecchai javachitte pavisaMtaM gaddahaM caraNalolaM / hakkittu ArahaTTiyanareNa nimuNai paDhijjaMtaM // 12 // 1. demi rN| Jain Education Interational
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ 147 14. svAdhyAyAdhikAra yavAkhyAnakam avaghasasi ghasasi dhuttA ! mamaM ceva nirakvasi / lakkhio te mae bhAvo janaM pecchasi gaddahA ! // 13 // to sikkhiraM tayaM jAva jAi parivattayaM puNo magge / tA unnaiyAkIlAparavase pecchai kumAre // 14 // tANekeNaM kaNiyAe pahaNiyA unnaI samullaliuM / katthai bilammi paDiyA na ya diTTA tehiM to paDhiyaM // 15 // iyo gayA io gayA joijjantI na dIsae / vayaM evaM viyANAmo agaDe paDiyA aNoliyA // 16 // taM pi hu sikkhiya ugghosamANao javapurammi saMpatto / agujANAviya sAlAe saMThio kuMbhayAramsa // 17 // rayaNIe ullabhaMDANi chiMDijAi mUsao bhiio| to agukaMpAjutteNa kuMbhayAreNimaM paDhiyaM // 18 // sukamAlaya ! bhaddulayA ! ratiM hiMDaNasIlayA ! / mama sayAsAo natthi te bhayaM dIhapiTTAo te bhayaM // 19 // sikkheutaM pi muNI guNai tao tANi tinni vi pasaMto / etto ya bAlarajaM nAUNaM dIhapiTTeNa // 20 // nemittiyasiTuM pi hu jama'NoliyakannayApaI hohii| rAyAhibaI taM ciya vicintiuM teNa pAveNa // 21 // hari kumarI bhUmIharammi khittA taheva sAmaMtA / kettiyamettA vi hu teNa bheiyA daviNajAeNa / / 22 / / nAo ya javamuNiMdo samAgao tA na suMdaraM eso / mahavilasiyaM muNimsai tA mArijau uvAeNa ||23|| iya ciMtiUNa gaddahanaresaraM bhaNai deva ! tuha jnno| tibbatava-caraNabhaggo samAgao gihihI rajaM // 24 // sAmaMtA vi hu savve vi bheiyA taM puNo muNasi taiyA / rajjaM jayA gahimsai tA teNuttaM kahasu juttaM // 25|| pabhaNai ya dIhapiTTho nIIsu vi jaMpiyaM harai rajaM / jo bappo vi sa sappo vva maraNamarihai mahArAya ! / / 26 / / na jahA jaNAvavAo jAyai taha sigyameva gaMtuNaM / taM vAvAyasu iya jaMpiUNa kahio kulAlagihe | | rAyA vihio eso ti ciMtiuMjaNayamAraNanimittaM / aMdhArapaDaM pAvariya karayale kaliya karavAlaM // 28 // saddhi bhaddalaeNaM gaMtuM so jAva heriulaggo / tAva paDhaMtaM nisuNai jaNayaM avaghasasi iccAi / / 29 / / taM sonaranAho ciMtai tAeNa jANio ayaM / nANeNa aNoliyamavi nAhI iya ciMtayaMtassa // 30 // tassa tao puNa muNiNA paDhiyaM tamio gaya tti iccAi / taM sonaranAho ciMtai pAveNa maha bhaiNI // 31 // chuDhA ayaDe keNAvi to bhayaM tassa pAsao majjha / taM pi hu tAo nAhI to paDhiyaM sAhuNA eyaM // 32 // sukumAlaya iccAI taM souM ciMtae nivo majjha / maMtisayAsAo bhayaM kahiyaM tAeNa nANeNa // 33 // tA maha bhaiNI vihu teNa giNDiyA niyamao jao taao| ciMtiyamettaM pi hu kahai majbha iya ciMti rAyA // 34 // gaMtuM bhavaNe niyabalabhareNa dhariUNa jhatti taM maMtiM / jAva nihAlai bhUmIharAiM tA pAviyA bhaiNI // 35 // to puTTAe siTTa tIe jahA ahamaNeNa avahariyA / ru?NaM rannA vi hu sarosamaNusosio maMtI // 36 // jAe pabhAyasamae sabalo rAyA gao muNisamAve / paNameuvaviTTho muNiNA vi hu niyayasattIe // 37|| kahiyA saddhammakahA to naranAho vilamgiya kamesu / jaMpai kiha maha mokkho hohI eyassa pAvassa ? // 38 // jaMpai sAhU pAvaM nAsai savvaM pi sAhudikkhAe / eyaM pi karimsAmi tti jaMpiu uTTio rAyA // 39 // gaMtuM bhavaNammi tao bhaiNi pariNAviUNa bhddlo| ahisitto niyarajje sayaM puNo saha sajaNaNIe // 40 // patto jaNayasayAse teNa vi gaMtUNa gurusamIvammi / phavvAvio tao te savve vi kuNaMti tavacaraNaM // 41 // mariUNa samuppannA amarA vipphuriyataNupahApaDalA / sijhissaMti videhe uvavajjiya vijiyakammabhaDA // 42 // sa-parobhayaguNaheU saJjhAo jaha javassa naravaiNo / jAo taha annassa vi jAyai ihaI ca bhaNiyaM ca // 43 // aTTamaTTa pi sikkhijjA sikkhiyaM na niratthayaM / aTTamaTTappasAeNaM jIviyaM parirakkhiyaM // 44 // ||yvaakhyaankN samAptam // 44 // svAdhyAyakarma kRtinAM kRtasiddhizarma, saddharmasAdhanamapAkRtapApakarma / sajjJAnakAraNamakAraNabandhumetad , duAnasindhurasitAMkuzamAzrayadhvam // 1 // // iti zrImadAmradevasUriviracitavRttAvAkhyAnakamaNikoze svAdhyAyaphalapratipAdakazcaturdazAdhikAraH samAptaH // 14 //
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ [15. niyamavidhAnaphalAdhikAraH] uktaH svAdhyAyAdhikAraH / sAmprataM pUrvoktaguNayuktena niyamena vinA na sthAtavyamiti niyamavidhAnaphalamAha thevo vi kao niyamo mahAphalo hoi nicchiyamaNANa / dAmana-bhaNI-caMDacUDa-giri-rAyahaMsa vva // 20 // vyAkhyA--'stoko'pi' svalpo'pi AstAM bahurityapizavdArthaH 'kRtaH' vihitaH 'niyamaH' abhigraha vizeSaH 'mahAphalaH' . bRhadguNaH bhavati' jAyate 'nizcitamanasAM' dRDhacittAnAm / dRSTAntAnAha-dAmannakazca matsabandhakajIvaH brAhmaNI ca-vipravadhUH caNDacUDazcatathAvidhakulaputrakaH girizca-DumbaH rAjahaMsazca-kundakarmakarajIvaH dAmannaka-brAhmaNI-caNDacUDa-giri-rAjahaMsAH tadvadityakSa bhAvArthastvAkhyAnakagamyaH / tAni cAmUni / tatra tAvad dAmanakAkhyAnakamAkhyAyate / taccedam katthavi ya sannivese nivasai pyippsNtyaaklio| ego dhIvarapuriso aha'nnayA sarayapajjante // 1 // sarayammi sappayAvaM sassasamiddhaM khalo vya jaDapayaI / hemaMto kalirAo vva yAhi bhuvaNamavayario // 2 // nibvAyagihallINaM bahuvasaNaM phuraNateyagamarahiyaM / jaDDujjarapavahiyaM vihiyamaNajeNa jayamihi // 3 // saccAI suddhijaNayAI tAvaharaNAI sunnshiyaaii| suyagakulAIva sarAI bhaTTakamalAI vihiyAI / / 4 / / uvveyakarAo tamojuyAo sammaggagamaNakhalaNIo / rayaNIo raMDAo vva jammi viddhiM pavannAo // 5 // saddhammakammavihiheuNo vi sammamgapayaDaNaparA vi / sappu risA iva divasA pAvegaM pAviyA hANi // 6 // bahudhaNa-dhannakkhayakArayammi kira kiM kahijjae avaraM ? / parihariUNa'mayakaraM dahaNo sevijae jammi / / 7 / / supavittaM sarasaM pi hu himeNa vicchAiyaM saroyavaNaM / guNavaMtA vi hu kaliNA vicchAijjati sappu risA // 8 // phalarahiyA sumaNasavajjiyA ya sAhArapabhiiNotarugo / kaMdo uga viDavo jammi kapumio hasai vagarAI / / 9 / / sUro vi dariddiyamANavo vva khattho pyaavdhnnrhio| jammi jaDAsayakamalaMtaresu paribhamai khiviyakaro // 10 // paramego tammi guNo siNehasArammi jAyai jamegA / mittodayammi pAyaM paramAhAre ruI ahiyaM // 11 // caiUNa surasasIyalasirikhaMDAINi jammi sevaMti / saMtAvakara kArIsajalaNajAyaM jaDattahayA / / 12 / / mottuNaM guNavantaM maNoharaM vittavaM pavarahAraM / vannati jammi rallaya-tellappamuhaM ahamamahamA / / 13 / / evaMvihahemaMte saMte so dhIvaro puraabhihio| macchayagahaNanimitta jAlakaro niggao gehA // 14 // gaMtuM taraMgiNIe ghettUNaM macchae paDiniyatto / saMjhAe niyai sAhuM umsaggaThiyaM naItIre // 15 // pahaNijjaMtaM himakaNavimissaaisisirapavaNapUreNa / to teNaM karuNAe jAleNAveDhio sAhU // 16 // aha niyagihammi patto sutto kAuMpalAlasattharayaM / sAvaccAe saha piyayamAe kaMthikkapAvaraNo // 17 // kA paccAsanne huyAsaNaM pajjalaMtagurujAlaM / taha vi hu pIDijjaMto sIeNa na pAvae nidaM // 18 // ahamettha piyApariraMbhio vi seviyasihI vi gihamaJjhe / kaMthApAvaraNo vi hu kaMpAmi satuhiNapavaNeNa // 19 // so uNa mahANubhAvo muNI kahaM hohiI nirAvaraNo / aidusaha-hiyAhoDayahimakaNasambhissasIeNa // 20 // iya evaM ciMtaMtassa tassa jAyA nisA gayappAyA / to so samuTTiUNaM gao taha cciya muNiM niyai // 21 // to bhattipagarisubhinnapulayaparipUrieNa teNa muNI / paNao payapaMkayamiliyabhAlava?Na sappaNayaM / / 22 / / etthaMtarammi bhuvaNassa jaDimamavaNeumicchamANeNa / uiyaM puvadisAe viuseNa va uNhakiraNeNa // 23 // muNiNA vi. pAriUNaM ussagaM tassa desaNA vihiyA / bho bhadda ! pAvamUlaM parihara pANivahameyaM ti // 24 // jao bhaNiyaM haMtaNa parappANe appANaM jo karer3a sappANaM | appANaM diyahANaM karaNa nAsei appANaM // 25 //
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15. niyamavidhAna phalAdhikAre dAmannakAkhyAnakam ? ekasa khaNaM tittI annarasa ya tihuyaNaM pi atthamai / evaMkaha mArijjara khaNasokkhakaraNa pANigaNo ? // 26 // ekkasarIrassa kae saruyamsa asAsayassa tucchassa / je mArayaMti jIve tANaM kiM sAsao appA ? // 27 // iya muNitrayaNaM souM pANivahaM attaNo aNatthaphalaM / so jaMpar3a bhayabhIo desu mahaM pANivahaniyamaM // 28 // bhaNio muNiNA paribhAviUNa ginhasu payaMpae so vi / kiM majjha koi kAhI niyaniyame nicchayaparassa ? // 29 // dinno ya sAhuNA se niyamo teNAvi toDiyaM jAlaM / emeva gao gehe bhaNio bhajjAe bIyadi // 30 // kiM na hu gacchasi macchayanimittamaha teNa avikhao niyamo / taM souM sA kuviyA gurusadaM kalahiyaM laggA // 31 // milio ya macchiyANaM sacvo vi hu pADao bhaNai evaM / na hu jIvadayAdhamma amhANaM nimmio vihiNA ||32|| iya jaMpiUNa nIo iyarehiM taraMgiNIe maDDAe / ghallAvio ya jAlaM jarummi bhariyaM ca macchANaM ||33|| mukkA karuNArasieNa teNa savve vimuccamANANaM / bhaggA egassa paraM paMkhuDiyA taMtusaMgeNaM // 34 // evaM jAliyapurisehiM maDDayA macchasaMgahaM eso / kAravio vAradugaM mukkA te teNa taha ceva ||35|| tapparao paripAlaya niyamaM aha Auyakkhae jaae| jiivdyaaprinnaam| baddhaM maNuyAuyaM teNa // 36 // rAyagi siTTio jAo dAmannago ke nAmaM / aTTavarisamsa mArIe mAriyaM tamsa ya kuTuMbaM ||37|| nAyarajaNeNa mArIsaMcaraNa bhaeNa tassa bhavaNassa | cAuddisaM pi vihiyA vADI bahukaMTayabhareNa // 38 // so puNa jIvadayAvasasaMjAyapakiTTa punnabhAveNa / jIvaMto nIhario saNi yaM kayavADidAreNa ||39|| bhuMjato bhikkhannaM tahA suyaMto ya sunnahaTTemuM / vacca viddhiM aha annayA ya sisirammi saMpatte ||40|| pAvaraNacihUNo so sisirAnilakaMpamANasAvaMgo / diTTo samuddadatteNa seTTiNA jAyakaruNeNa // 41 // niyamaMdirammi nIo bhoyaNapAcaraNapabhii savaM pi / saMpADiUga vihio kammayaro niyagihe ceva // 42 // aha annadi muNiNo samAgayA donni viharaNanimittaM / daTTu dAmannagamegasAhuNA jaMpiyaM tANa // 43 // eso imassa bhavaNassa nAyago hohihI na saMdeho / nisuyaM kuDuMtarieNa seTTiNA sAhuNo vayaNaM // 44 // citaya mai jiyaMte majjha sue vA kahaM imo hohI / maha bhacaNavaI ? ahavA na annahA hoi muNibhaNiyaM // 45 // tAkeNAvi uvAeNa esa mArijjautti ciMteuM / vAhariya putrvapariciyacaMDAlaM bhagai uvapariDaM ||46 // re re ! imaM viNAsasu jaha koi na yANae tao teNa / saha seTTiNA pavaMco raio aha annadivasammi || 47|| vivaNI vaccataM caMDAla hakkiu bhaNai seTTI / re ! majjha dehi damme taM souM bhaNai mAyaMgo // 48 // iha ci saMpesa niyapurisaM kaMpi majjha gehammi / damme jamsa samappemi tayaNu paTTAvae seTTI // 49 // dAmannagameva tao mAyaMgeNaM kayappavaceNa / mAyaMgavADayAo vi dUradesammi so nIo // 50 // to tavvahaNanimittaM kAlanisAcUlaya vva aiyaMkA / jamajIha vva subhImA kAlasarUvA bhuyaMga vva // 51 // AyaDiyA karAlA kivANiyA taDilaya vva duppecchA / to putrvabhavasamajjiyajIvadayA sukayakammeNa // 52 // mAyaMgaNe karuNA jAyA jaha kiM viNA sieNimiNA ? / bhaNio ya so tumamaho haNAviA seTTigA Asi // 53 // tA vacca dUrade se nAmaM pi na najjae jahAM bhadda ! / ahayaM tu tassa paccayanimitta lesaMguliM tujjha // 54 // chiMdeu' daMsissAmi evamAyanniGa varAo so / maraNamahAbhayakaMpiragatto dINassaraM bhai || 55 || maMca mamaM jIvaMtaM mahApasAeNa tayaNu nIeNa / chettUNa aMgulI se samappiyA seTTiNo gaMtuM // 56 // taM daTTu, saMtuTTho seTTI damannago vi nAsaMto / tasseva goulammI saMpatto saMThio ya tahiM // 57 // so tattha bhayavimuko goulavaNo gihammi parivasai / rakkhai dakkhattaNao taggoDalavaccharuvANi // 58 // seTTI vihu tattha gao goulasArAkae tamAyaMtaM / gorasapuTTAvayavaM pecchiya dAmannago bhIo // 59 // sAsaMka mANaseNaM aMgulicheeNa paJcabhinnAo / citiyamimiNA nRNaM muNivayaNaM na'nnahA hohI // 60 // 1. muNivayaNaM raM0 / For Private Personal Use Only 149
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ AkhyAnakamaNikoze baliyaM dahavaM jai vi hu taha vi payaTTemi porisaM tAva / porisavihavA jamhA daivaM pichalaMti sapparisA // 6 // paribhAviUNameyaM bhaNio dAmanao maha muyassa / lehamimaM vaccha ! tumaM gaMtuM sigdhaM samappesu // 62 / / so vi viNIyattaNao paDivajjiya taM gao turiyagamaNo / patto ya parissaMto puraparisarabAhirujANe // 63|| niddAparabyaso tarutalammi jA suyai tAva seTTisuyA / kolaMtI saMpattA tammi paese visA nAma // 64 // diTTo ya tIe leho nidAe ninbharaM suyaMtassa / niyayasahoyaranAmeNa laMchio tassa pAsammi // 65 // thIcAvalabhAvAo choDeuM vAio tayatyo ya / eso eyamsa visaM dAyavvamadhoyapAyassa // 66 // ciMtiyamimIe tAyassa kimavaraddhaM sudUrameeNa / kArAvio jamevaM daMDo maha bhAyapAsAo ? // 67 // ahavA vihu majjha piyA saMpayamahiyaM jarAbhibhUyataNU / mai-muiviyalo annaM maNammi annaM kuNai kajaM // 68 // ciMtAuro ya jamhA ahameva ya paDhamajovvaNAbhimuhA / aDDAyatiricchA viva bhamAmi jaNayassa jamihattaM // 69 // jAyaMti ya dINima jaNaMti jovvaNi saMpattiya, ciMtAsAyari khivahiM tavahiM paramaMdiri jaMtiya / piyaparicatta ahaMtaputta maNu tAvahiM jaNayahaM, jammadiNi cciya nayaNanIrU ti dijjai taNayahaM // 70 // ahavA viha kimaNeNaM viyappajAleNa ruccai jmeso| .................................... // 1 // iya citigamacchIe kajjalaM saharisAe ghettaNaM / visasadassa viNIo nahasuttIe aNussAro // 72 // vihio ya dIhabhAvo saramsa saMvattiUNa taha ceva / leho mukko turiyaM kAUNamimaM gayA sagihaM // 73 // dAmannago vi niddAkhayammi buddho gihammi gaMtUNa / sAgaradattassa puro pakkhibai kareNa taM lehaM / / 74 // ghettUNa kare sIseNa baMdi jAva vAyae lehaM / tA vinAyatayattho maNammi paribhAvai muhutta // 75|| eyassa visA tAeNa dAviyA sigghamesa lehttho| kAyacamiNaM navaraM joisiyaM tAva pucchAmi // 76 // jA pucchai tA teNa vi vuttaM subhamajjamaDDharattammi / laggaM purao suddhI varisadgeNaM maha maIe // 7 // sAgaradatto vi hu suNi umarisaM niyamaNe vicitei / nRNamimaM maha jaNao nAUgamakAraviMsu duyaM // 7 // to teNa pamoeNaM pamANayaMteNa niyayapiuvayaNaM / gaMdhavdavivAheNaM dunni vi vIvAhiyANi lahuM // 79|| seTTI jAvA''gacchai pabhAyasamayammi tANi to niyai / nivasiyavalakkhavatthANi ruiranavakaMkaNakarANi // 8 // pucchai kimeyamaha tassa daMsio tassueNa so leho / jA vAyai tA pecchai taheva lehatthamaccatthaM // 8 // ciMtiyaM ca teNa kesariM vAri sakkA, vAraNaM vA vi bhIsaNaM / nAlaM buddhisamiddhA vi vAriu bhaviyavvayaM // 2 // kiM ca avi calai merucUlA, gayaNAo diNamaNI vi nivaDejA / na hu muNivayaNaM bhuvaNammi annahA hoi kaiyA vi||8|| tA kiM ajja vi jAmAuyassa ciMtemi mAraNovAyaM / parameva kae kaTuM vacchA kaha hohii varAI ? // 84 // parameyaM na maNammi vi dhariyavvaM nIyamaNusaraMtehiM / bhaNiyamiNaM nIivisAraehiM vayaNaM jametthatthe // 8 // tyajedekaM kulasyArthe, grAmasyArthe kulaM tyajet / grAmaM janapadasyArthe, AtmArthe pRthivIM tyajet / / 86 // iya ciMtiUNa vuttaM navapariNIyaM bahU-varaM vaccha ! / kuladevayAe pAemu pADiyaM kiM na va'ja vi ya ? |7|| putto pabhaNai na'ja vi seTTI puNa bhaNai amha kulamaggo / tA saMpayamavi vaccau saMjhAsamayammi sumuhatte // 8 // iya bhaNi bhesavio mAyaMgo re ! tayaM tae taiyA / taha ceva kayaM ? kiM vA kiM pi hu kAvAiyaM vihiyaM? // 9 // so bhayabhIo jA kiM pina bhaNaI tAva seTTiNA bhaNiyaM / saMpayamavi maha vuttaM karesu tuha na'nnahA mokkho // 10 // mA kuppa sAmi ! jaM bhaNasi saMpayaM tamahamAyarimsAmi / jai evaM tA jo caMDiyAe bhavaNammi saMjhAe // 9 // 1. tamiha0 20 / .
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15. niyamavidhAnaphalAdhikAre brAhmaNyAkhyAnakam 151 Agacchada prayatthaM puriso taM savvahA viNAsesu / mA puvvaM va pamAyaM kAhisi tumamesa sikkhavio // 12 // dAmannago vi saha piyayamAe jA jAi jANamArUDho / tA sAyaradatteNaM bhaNio taM patthioM kattha ? // 13 // teNa vi kajammi niveiyammi buttaM tamettha haTTammi / ucavisasu sasaM kuladevayAe pAesu pADeuM // 14 // jAvA''gacchAmi tahA kayammi jA jAi tAva tamasammi / viddho bANaNaM teNa jhatti muko ya jIeNaM // 9 // hAhAravo ya jAo siddhaM kajaM ti jAi jA seTTI / tA dAmannagameso pecchai haTTammi uvaviDheM // 96 / / taM kiM na gao ? bhaNiyaM ca teNa ettheva ciTTayu tumaM ti / maM mottuM tuha putto balA gao kiM karemi ahaM ? // 97|| khuhiyamaNo jA ciTThai seTTI siTuM ca tAva keNAvi / nAuM paraMparAe seTTisuo hA ! viNaTTo tti // 98 // puNaravi esa jiyaMto pAvo mArAvihI apAvamimaM / iya kaliva sa seTTI ko sahasa tti pANehiM // 99 // nAUNa vaiyaramimaM rannA puDhe vauppae koi / natthi tti deva ! navaraM ciTTai jomAugo lago // 100 // . Agacchau so pecchAmi tAva patto ya nivasayAsammi / diTTo rannA pugvillapunnapayarisapavittaMgo // 101 / / ciMtiyamimiNA mA hou majjha eso jaNammi avvaao| ranno gihe pavi, samuddadattassa savvassaM // 102 // jai vi hu eso jAmAugo tti joggo na gehasAmitte / taha vi mae dinnamimassa ceva savvaM pi savvassaM // 103 // tatto rannA dAmannagassa nAyarayaloyapaccakkhaM / dinnaM raMjiyamaNasA savvaM pi samuddadattapayaM // 104 // to dAmannagaseTTI saMjAo nAyarANa goravyo |svvtth cakkhubhUo jAo ya asesanayaramsa // 10 // aha kaiyA vi visAe paruDhapaNayAe sAhiyaM tamsa / lehamsa biMdaphusaNAi savvameyaM mae vihiyaM // 106 // te piyayama ! tuha pANe tayA mae rkkhiyaa'nnurttaae| tega vi parituTTaNaM ThaviyA savvassa sAmitte // 107 / / aha kaiyA vi hu cirapesiyANi jalahimmi jANavattANi / pattANi tANi punnapabhAvao tassa savvANi // 108 // vaddhAvio ya seTTI jA gacchai tAva aMtarAlammi / naccaMteNa naDeNaM' paripaDhiyaM raMgamUmIe // 109 // aNupuMkhamAvahatA vi aNatthA tassa bahuphalA huMti / suha-dukkhakacchapuDao jassa kayaMto vahai pakkhaM // 110 // niyacariyasumaraNeNaM raMjiyahiyaeNa teNa se dinnI / egI lakkho daviNamsa pADhipuNaravi tameva // 111 / / puNaravi dinno lakkho puNaravi paDhiyammi taiyao dinno / jA dinnaM lakkhatigaM rannA ruTeNa to bhaNio // 112 // re nibhaggaya vavaharasi kiha Nu pAehi chaDDiehiM tumaM / mah pAsAo laddha riddhimimaM jaM viNAsihisi // 113 / / bhaNiyaM ca teNa jANAmi deva ! vaNiyANamaNuciyaM eyaM / kajeNa jeNa vihiyaM tassa tumaM suNasu paramatthaM // 114 // maha sumarAviyamimiNA cariyaM to tosao mae dinnaM / iya nAUNaM devo jaM jANai taM kuNau majjha // 11 // puDhe niyavuttaMto kahio dAmannageNa sabbo vi / suNiUNa tayamasesaM raMjiyahiyaeNa rannA vi // 116 // paripUiUNa maharihavatthAlaMkArapabhiiNA bhnnio| viyarasu bhadda ! jahicchaM goravvo majjha tumamihiM // 117|| iya so jaNANurAyappuvvagamamarova maNuyokkhaM / bhuMjiya saggasamiddhiM patto kamaso ya siddhi ca // 118 // // dAmanakAkhyAnakaM samAptam // 45 // idAnI braahmnnyaakhyaankmaarbhyte| tazcedam ujjeNIe purIe vaNiNo nivasati tinni jiNabhattA / vaNijannadatta-siriviNhumitta-jiNadAsanAmANo / / 1 / / dhUyAo tANa jayasiri-vijayasirIo'varAiyA avarA / annA vi hu tANa sahI vasumittA mAhaNamsa suyA // 1 // avaropparaM ca vaDhatapIiparihAsahariyahiyayANa / aikamai tANa kAlo aha'nnayA mAhaNamsa muyA // 3 // AsADhacaummAsayapabhAyasamae samIvamiyarANa / saMpattA tAo vi hu eva samullaviumADhattA // 4 // 1. padiyamiNaM raMga -20 / 2. pADhiyaM-20 / 3. lakkho taheva padi0 20 /
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ 152 AkhyAnakamaNikoze piyasahi ! na ramissAmo amhe jeNa dhammadivasamiNaM / jiNapUyaM kAUNaM baMdissAmA susamaNIo ||5|| tA gaccha taM sagehe papie tayaNu bhaNar3a vasumittA / AgacchimsamahaM pi hu to tAo bhaNaMti ko doso 1 // 6 // to cattAri vi jiNamaMdirammi gaMtuM jiNidaciMcANa / nhaviya vileviya pUiya paNamiya saMthaviya bhattIe ||7|| pattAya sAhuNI sannejjhe paNamiuM samucaviTTA | vihiyA ya dekhaNA sAhuNIe to sAMvayasuyAo // 8 // aMgIkaraMti tinni vi sAvayadhammaM duvAlasavihaM pi / vasumittA vi hu ajANa paNami evamullavai ||9|| maMsa-nisibhoyaNAraM ahamavi niyamemi tIe pariNAmaM / nAu dinno niyamo sA vi hu taM pAlae sammaM // 10 // aha annayAya vaddhaNapurAo sasureNa ANayaNakajjA / paTTAvio naro sA vi tAo AucchiUNa gayA // 11 // na kuNai niyaniyamANaM bhaMgaM to jaMpiyA sasuraeNa / nisibhoyaNa-maMsAI amha kamo tIe to vRttaM // 12 // divasasyASTame bhAge, mandIbhUte divAkare / naktaMddhi vijJAnIhi, na naktaM nizibhojane ||13|| avaraM ca rAhabhattaM jai bhaNiyaM kinna kIrae tAya ? / tIe piMDapayANaM tamhA na hu hoi niddosaM ||14 // maMsaM pi hu paMcidiyapANiviNAmucbhavaM sadosamimaM / jamhA ghAyaga-kayagA bhakkhAgA vihu samA bhaNiyA ||15|| tettaM maha cayaNaM jai na kuNasi nicchaeNa to gaccha / niyapiyaharammi taM nimuNiUNa sA ciMtae evaM // 16 // nahu jujbai jaNayagihe gaMtuM evaM Thie mameyANiM / paDibohemi imaM pi huM tA keNAtri hu uvAeNa ||17|| iya: cataUNa bhaNiyaM mellAvasu tAya ! tassa pAsammi / niyamo jassa sayAse gahio to manniyaM teNa // 18 // sAsU-sasuraya-suNhAiyANi caliyANi nayarimujbeNi / gAmammi jIvaharaNe pattANi tamassiNIsamae || 19 // diTTANi mAhaveNaM dieNa to rasavaI kayA gehe / tANa nimittaM sAlaNayasaMgayA sumahurarasA ya // 20 // ayi bahutImammi thAlIe uvaribhAgAo / mUsayamabhidhAvanto kasiNAhI nivaDio tattha // 21 // cAlaMteNaM DoeNa khaMDio tayaNu mAhavadieNa / bhaNiyANi bhoyaNaTTA tANi na manne vasumittA // 22 // tI ajamaMtI sAsU sasuro ya do vi no jimiyA / bhutto ya tANa pariyaNalogo visajogao ya mao ||23|| diTTA gosasamae visaharakhaMDANi tImaNassaMte / to sasurayassa jAo bahumANo tammi niyamammi // 24 // ravi caliyANi he pattANi purammi dasaure tANi / rayaNIe samuttinnANi maMdire bauladattassa ||25|| putoya tassa niyagini uttakulaputtayamsa bhajjAe / AgaccasammanAmA aguratto teNa nAo ya // 26 // tajjaNaNI-jaNayANaM kahiyaM tehiM pi kiMpi na hu bhaNiyaM / to bahuyayaraM kuvio nihAlae tamsa chiDDANi // 27 // pAhuNayANa nimittaM maMsANayaNe ya pesio teNa / gacchaMterNa niyabhAriyAe saha rahasi so diTTho // 28 // kuvieNa tao ucbaMdhiUNa tamseva Urujuyalassa / ukkattiUNa maMsaM tajjaNaNIe samappe // 29 // ghettUNaya sakalattaM kulautto nAsiu gao koha vi / bhaNiyA ya bhoyaNaTTA pAhuNagA bhoyaNe siddhe // 30 // nisibhoyaNa-maMsANaM niyamo to jemiyA na vasumittA / sAsU-sasurehiM pi huna hu bhuttaM tayaNuroheNa // 31 // joi jA niyaputtaM jaNao tA niyai taM tahAvatthaM / nAo ya samuraeNaM mAhaNa maMsassa vRttaMto // 32 // to jaMpai jayau jae niyamo tuha putti ! jappabhAveNa / no jAyaM visamaraNaM na bhakkhiyaM vippamaMsaM pi // 33 // to eso caiva jae dhammo na hu asthi koi puNa anno / jeNerisovayAro jAo emeva ya karaNa || 34 // amhe vikarissAmA nisibhoyaNa-maMsaviramaNaM vacche ! | jamhA na eyaavaro ao paro asthi varadhammo ||35|| to tehiM vipaDivannA niyamA baliu gayANi niyanayare / jAyA ya hiyayadaiyA ahiyaM daiyassa vanumittA // 36 // to tinni vi niyaniyame sunimmale pAliUNa mariUNa / bhAsurasuMdI jAyA amarA sohamma kampanmi ||37|| vi sasura jIvo jAo ettheva bharahavAsammi / siridhammo nivaputto saMpatto jovvaNAraMbhaM ||38|| sumita vivi jAyA tattheva seTTiNo dhUyA / siridevI nAmeNaM avarA vi hu tattha nayarammi ||39|| jAyAo cauddasa kannayAo sAsUjio vi tANekko / uppannA nAmeNaM devajasA devakumari vva // 40 // For Private Personal Use Only
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15. niyamavidhAnaphalAdhikAre brAhmaNyAkhyAnakam 153 tatto cauddasaNhaM pi seTTiNA viraiyaM vibhUIe / vaddhAvaNayaM kAlakameNa pattAo tArunnaM // 21 // niyavahuyaniyamabhaMjAvaNubbhavaM udayamAgayaM kammaM / to deva jasAgatte bAda koDho samuppanno // 42 // siridevIe savvAo tAo neheNa niyniynioge| egA kese saMjamai kA vi UbaTTaNaM kuNai // 43 // parihAvai AbharaNe avag2a annA ya AsaNaM dei / iya uvaogaM gacchaMti tIe kajjesu savvAo // 44 // devajasA puNa jaMpai mamaM pi kAravasu ki pi niyakajjaM / piyasahi ! erisaparivajaNijjarogeNa sahiyaM pi // 45 // tIe bhaNiyaM ThANanmi jammi pahANaM samAyarAmi ahaM / tammi paese supasatthasatthiyaM desu samaIe // 46 // to taM samAyaraMtIe tIe paMkappabhAvao hatthA / jAyA to tappAoggao ya sajjaM sarIraM pi // 47 // jAo siridhammassa vi koDho so ceva teNa kammeNa / paccakkhAo vijjehiM tayaNu ghosAvio paDaho // 48 // chitto devajasAe bhaNiyaM ca ahaM karemi niruyamimaM / to ANeuM niyamaMdirammi tIe vahammi Thio // 49|| UbaTTio'Nu divasaM sirimai ubaTTaNeNa nivkumro| jAo ya jaccakaMcaNasacchAo thevadivasehiM // 50 // pariNAvio ya sabbAo tAo tuTTeNa rAiNA kumaro / ahisiMcio ya rajje patthAve kaNayakalasehiM // 5 // jAo ya mahArAyA aha'nnayA suhagurUNa pAsammi / paDivanno jiNadhammo savvAhiM vi paNaiNIhi samaM // 52 / / taM sammaM paripAliya gayANi savvANi devalogammi / uppani videhe siddhisuhaM lahu lahimsaMti // 53 // gaMthAo neyavvaM vittharao bahiNivacchalAo imaM / iya niyamaM nAUNaM kAyavyo so subuddhIhiM // 54 // ||braahmnnyaakhyaankN samAptam // 46 // idAnI caNDacUDAkhyAnakamArabhyate / taccedama-- asthi iheva ko vi tahAvihakoDubiyapAyajaNAhiTio, rohaNAbhihANabhUharabhUmibhAgo vva mahAhIrayAhAro, paMDiyasahApaeso vva govAhiTTio, marumaMDalo vva thovavANio, jaNAulanivAso vva appasAvao, sappurisadeho vva sacchAyavacchatthalovasohio suhatyalAbhihANo nAma gAmo / tammi ya ego kulaputtao parovahasaNasIlo sahAbakuDilo caMDacUDAbhihANo parivasai / avaro vi tamgihasamIve ceva duggayAbhihANo kuMbhayAro khallihaDao / so ya caMDacUDo paidiNaM pecchai ravikiraNakarAliyaM pilipilaMtaM ito tao nito gihaDio tassa khalliM / / annayA pAsai tahAvihasAhusamIve sAvayAijaNaM maja-maMsAiniyame giNhataM / AgaMtUNaM upahAsaparo pabhaNaibho ! jai eyArisehiM niyamehiM dhammo bhavai tA 'ahamavetassa duggayAbhihANakuMbhayArassa jAva khalliM na pecchAmi tAva na bhuMjAmi, majjha vi hou esa niyamo / sAhahiM bhaNiyaM-jai nicchaeNa paripAlesi tA atthi phalaM / gahio ya avannAe niyamo. pAlai ya taM tahA kallANabhAyaNattaNeNa smmmeso| annayA ya gao so kuMbhayAro aNuggae ceva divasayare maTTiyAkhaNaNatthaM / jAyamavaraNhaM / suiraM nirikkhio vina diTTho kuNbhyaaro| daDhapainnattaNao na bhuMjae eso| pucchio bhAriyAe-kiM na bhuMjasi ? / bhaNiyaM ca NeNa-mae eriso niyamo aNgiiko| tIe paNayapuvvamuvahasio-tujha vi keriso niyamo ? / teNa bhaNiyaM--bhadde ! mA bhaNasu evaM, paDivannAnivvahaNe kerisaM purisattaNaM / tao tIe tassa nicchayaM jANiUNa pucchiyANi duggayamANusANi / bhaNiyaM ca tehiM gao maTTiyAnimittaM khANIe / tattheva gao caMDacUDo tadaMsaNatthaM / etthaMtare kuMbhayAramsa maTTiyAkhaNaNatthaM dinne kudAliyApahAre ummiTTaM nihANabhAyaNaM / 'diTTo diTTho' tti bhaNiUNa valio cNddcddo| teNa ya saMkieNa 'nAyamaNeNaM' ti vaalio| teNa vi bhiuDi kAUNa bhesiUNa bhaNiyaM mama pubvillae hiM nihANIkayamAsi / tao taduciyaM dINArasahassaM dAUNa vasIkayaM dvinnjaayN| jAo ya tappabhAveNa jnnpuuynnijo| kuNai ya cAya-bhoya-vilAsAiyaM / jAo ya patthuyaniyamavisae bahumANo / ciMtiyaM ca teNa aNubhUyaniyamaphaleNaM-aho ! me pAvapariNaI, aho ! me payahaDilattaNaM. aho! me purisAhamattaNaM, aho ! me logavavahAravajjhattaNaM, aho ! me duiMtaiMdiyattaNaM, aho ! me paraloyaniravekkhattaNaM, aho ! me guNavesattaNaM; 1. ahamapyetasya /
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ AkhyAnakamaNikoze jeNa mae maliNapatraveNa aJcaMtamucchiteNa lohamaieNa sutikhatuMDeNa paramammavehiNA savvajaNasaMtAvageNa cattaguNega dhammavimukkeNa bAleNa va tayA tArisA vi sAhuNo parovayAranirayA ihaloyanippivAsA samasattu-mittA samatiNa-maNi-leT Thu-kaMcaNA 'ee. subaDDayA liMbAyariyA asaMbaddhabhAsiNo bhogatarAyakAraya' ti pAvakammuNA niMdiyA, ee vi sAvayA jIvadayAparAyaNA asaJcavAvAravirayA paradavyAvahArabhIruNo sakalattasaMtuTTA aparimiyapariggaha-rAibhoyaNa-maja-masAiparibhoyaniyattacittA ayANamANeNovaha siyA, peccha mamovahAsaparassa vi erisaM ettiyaM niyamaphalaM jAyaM ti, tA savvahA ahamettiyamsa ceva jogo tti, kiM kaiyA vi kAau kaMcaNasalAgAmayapaMjarapakkhevamarihai ? kiM kaiyA vi mAyaMgagehadAramerAvayasiMdhurabaMdhaNabhAyaNaM hoi ? kiM vA chAlIe muhe kuMbhaMDaM 'mAi ? kiM vA doNaghaNavarisaNe vi rahA ? kiMvA Amaniya kaMbho mahara-sIyalanIrapattattaNaM pAvaha ? kiMvA marumaMDalaM viyasiyakamalasarovarasohAbhavaNaM bhavai ? tti; kiM bahuNA ? savvahA'hamakallANabhAyaNaM jeNa mae eehiM sAvaehiM samaM bahuyayaraniyamagahaNaM na kayaM-ti sAhusAvayaguNapakkhavAyabahumANeNa posiyaM bohibIyaM, paritto kao sNsaaro| Auyakkhae patto tiyasAlayaM / tao cuo kameNa pAvihI paramapayaM ti // // caNDacUDAkhyAnakaM samAptam // 47 // idAnoM giriDumbAkhyAnakamAkhyAyate / tadyathA asthi sirisiriuraM nAma nayaramainayararammayAkaliyaM / rAyA tammi jiyArI jiyArinAmo jahatthakkho // 1 // puraparisarammi Dubo sukuDubo payaibhaddago ego| nivasai nADayavittI naDo vya nAmaM ca tassa girI // 2 // tassa ya do bhajjAo sajjAo nADayaM calaMtamsa / pajjate calamANA tAsiM pAsesu dosuM pi // 3 // maMsamsa chabbayaM vArao ya majjassa vaccai clNto| jAvegIe pAsaM tA maMsaM khAi piyai suraM // 4 // tIe vi hu dAUNaM calamANo jAi pAsamiyarIe / tattha vi taheva vavasai iya kammarao vasai tattha // 5|| aha kaiyA vi hu mayamallasUriNo samaNasaMghapariyariyA / saMpattA viharaMtA tao ya bhottRNamavaraNhe // 6 // saMjamaviyArabhUmIe patthiyA pavaranANiNo jAva / tAva kharataraNikaraniyaratattataNuNo samAbhihayA // 7 // vacchacchAyAe vIsamaMti pecchaMti tattha tAva tayaM / tArisakukammakaraNekavAvaDaM maDhavAvAraM // 8 // ciMtiyamimehi keccirameso niNdiykukmmkrnnaao| pAvaM samAyarissai suovaogeNa to nAyaM // 9 // khaNamettamimo jIvaha tao ya paribhAviUNa karuNAe / esa varAo kahamamha diTTigoyaragao cevaM ? // 10 // mahu-majja-maMsabhakkhaNasaMciyagurukammakayavaro kugii| gacchihii sammamAbhAsiUNa bho bhadda ! kiM kuNasi ? // 11 // evaM vutto mottUNa nADayaM raiyakarakamalakoso / paDiuM pAe{ bhaNai deva ! kiM kammamamhANaM ? // 12 // jiyahiyao niyaceTTieNa jAva'cchaI vilakkhamaNo / tA bhaNio bhadda ! vayaM samAgayA tujjha gehammi // 13 // savvo vi hu goravyo samAgao hoi esa vavahAro / tA saMpayamamhANaM vuttaM kiM pi hu kareNu tumaM // 14 // teNuttaM tuha vuttaM kerisamamhehiM tIrae kAuM ? | tumbhe bhaNissaha imaM maMsaM maja muyasu bhadda ! // 15 // bhaNiyaM gurUhimicchA tuhettha jaM tarasi tattiyaM kuNasu / jai evaM tA pauNo jamuciyamamhANa taM bhaNaha // 16 // bhaNio gurUhiM gaMThiM baMdhasu ghettUNa maha tumaM nAmaM / jAvaMtarAlameyaM saMpatto bhakkhapAsammi // 17 // bhutte taheva baMdhasu choDeuM bhakkhiyammi pIyammi / puNaravi taheva baMdhasu eva kae tuha suhaM hohI // 18 // jogattaNao teNaM paDivanne bhAvao saniyamammi / taTThANAo sUrI viyArabhRmIe saMpatto // 19 // iyarANi vi vakkhittANi jAva ciTuMti nADae tammi ! bhaviyavayAe tAva ya jaM jAyaM taM nisAmeha // 20 // ghettaNaM uggavisaM bhuyaMgamaM sauNiyA samuppaiyA / bhuyagassa muhAo majjavArae nivaDiyaM garalaM // 21 // na ya lakkhiyamiyarehi io ya so gaMThisaMgao Dubo / patto maMsasamIve choDai gaThiM sariya nAmaM // 22 // 1. mAyai rN0|
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15. niyamavidhAnaphalAdhikAre rAjahaMsAkhyAnakam bhakkhiya maMsaM jA piya majjamaha garaladosao jhatti / bhAmiyadiTTI bhUmie nivaDio tAba gayaceTTo || 23 || mukka pANahimio ya tassa bhajjAo kaMdamANIo / kAu parihANaM matyayammi pattA nivasayA ||24|| hA deva ! duccalANaM balio rAya tti tA parittAhi / katto tumhANa bhayaM ? to bhaNiyaM tAhi guNa pahU ! ||25|| sajjo saMpayameva hi bhattA amhANa seyacaDaehiM / dAUNa kamavi jAvaM viNAsio maMdabhaggANaM ||26|| rannA vi sammamaparivikhaUNa koveNa pesiyA purisA / tehiM vi niddayadaTTATTa - bhiuDibhAsurasarIrehiM ||27|| bhaNiyA sUrI callaha rAyAseNa rAyapAsamma / TiMbAriehiM tumbhehiM mArio rAyaDuMbaDao ||28|| so vihu DuMba niyamappabhAvao sumariUNa gurunAmaM / mariUNa samuppanno kabaDDajakkho mahiDIo // 29 // jo ajja vi sattuMjaya girisaMThiyarisa havaM daNaparamsa / kuNai sayA sannijjhaM magge saMghassa bhattIe // 30 // jAva pauMja ohiM tA tayavatthe niei niyaguruNo / viuruvviUNa nayarassa matthae girivaraM garuyaM // 31 // udaMDavA yadaMdUlaviviha[]kaDayaDaMtaviDavibharaM / ukkhaNiyadhUlidhUsariyasattasatthaM daDhamasatthaM // 32 // jA ciTTa tAva bhaNati kei eehakajjamAyariyaM / DuMbavvahakaraNAo to jAyaM viDDaramakaMDe ||33|| anne vi sAvayA sammadiTTiNo te imaM payaMpaMti / sAsaNadevIe kayaM sannejjhaM sAhubhattIe ||34|| jAvevaM savvo vihu nayarajaNo khuhiyamANaso jAo / tA AyAse ThAuM payaMpiyaM kavaDijakkheNa ||35|| ho ! appatthiyapatthiyAi guNakaliyagaliyamAhappa ! / evaM aparikkhiyakAragassa tuha natthi kallANaM ||36|| tatto bhIo rAyA suibhUo ullapaDayapAvaraNo / dhUyakaDacchuyahattho evaM bhaNiuM samAdatto // 37 // devo va dANavo vA gaMdhavyo kinnaro va jakkho vA / so khamau majjha savvaM avaraddhaM pAyapaNayassa ||38|| iya soUNaM jakkho maNayaM uvasaMtamANaso jAo / sammadiTTI jIvA aNusayara hiyA bhavaMti jao ||39|| bhaNio sureNa rAyA tumae rAyaM ! virUvamAyariyaM / jaM evaMguNa nihiNo kayasthiyA sAhuNI ee // 40 // samasattu - mittabhAvA jIvANa hiyA dayAvarA dhIrA / avaraddhe vi viruddhaM paramsa ciMtaMti na kayA vi // 41 // eesi pabhAveNa parovayArekkamANasANamahaM / so tAriso vi DuMbo jAo jakkho mahiDDIo || 42 || tA eesi paNao bhavAhi paDivajja dhammameesiM / eesi mANanirao bhavejja jar3a jIviyaM mahasi ||43|| iya souM sUrINaM kesehiM pamajjiUNa payakamalaM / bhaNai nivo marisijja annANAo jamavaraddhaM ||14|| ajja pabhiI taM majjha sAmio baMdhavo gurU jaNao / ANAkArI bhayavaM ! sIso haM tumha payasevI || 45|| jakkho vi hu paccakkho sakhaM hoUNa sUripayapurao / daMsaMto surariddhiM niyayaM saMdhuNimAt ||46 || aNuvaka parANubhgahakaraNaparAyaNa ! pasaMtamaNapasara ! | dutthiyajaNakaruNArasanijjharaNagiriMda ! tujjha namo // 47|| iya thoUNaM jakkho sumaraMto sUripAyaparamajuyaM / niccalasammattajuo saMpatto attaNo ThANaM // 48 // // giriDumbAkhyAnakaM samAptam // 48 // idAnIM rAjahaMsAkhyAnakamAkhyAyate / tazcedam-- soraTTadesamajhe purIe aNimaMjiyAbhihANAe / kuMdasiyadaMtapaMtI kuMdo nAmeNa kammayaro // 1 // kajjalasiNiddhatArA vi bhAriyA maMjarI piyA tassa / aha annayA ya teNaM kaTThANa kae gaeNa bahiM // 2 // siridhammaghosasUrI diTTo ujjANamajjhayArammi / dippaMto tavateeNa paNamio paramabhattIe ||3|| evamavAsaraM pi hu paNamai payapaMkayaM muNiMdassa / guruNA vi tao saddhammadesaNA tassa parikahiyA || 4 | to teNa majja-maMsANi niyamiyaM paNamiuM guruNa puro / niyaniyama pAlaNujjutta cittajuttassa kuMda ||5|| pAhuNao saMpatto aha'nnayA tassa bhAriyAbhAyA / tassa kae nimmaviyaM maMsaM taha rasavaI mahurA || 6 || 1. tubbha raM / For Private Personal Use Only 155
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ 156 AkhyAnakamaNikoze sAlaya-bhaiNIveiNo uvaviTThA do vi bhoyaNanimittaM / parivesiyammi maMse doNhaM pi na bhuMjae kuMdo // 7 // bhuMjAvio ya niyamaM ayANamANIe tIe maDDAe / sutto pacchAyAvaM nisAe so kAumAraddho // 8 // piccha jahA ghettaNaM niyamo nibhAsehareNa mae / jANateNa vi bhaggo abhIruNA pAvakammamsa // 9 // appANaM niMdanto puNo puNo pucchio piyayamAe / ki soyasi ? ti bhaNiyaM teNaM niyamo mae bhaggo // 10 // ahaha ! viruvaM jAyaM ti jaMpiuM tIe pamaNio bhttaa| kiM maha kahiyaM na tae lajjAe tammi samayammi // 11 // jaM vihio vayabhaMgo ahamavi kArAviyA imaM pAvaM / tA kimiha soieNaM ? gose guruNo kahimsAmo // 12 // to uggayammi aruNe gurUNa caraNAraviMdamabhinamiuM / moNamavalaMbiUNaM sAmamuho maNayamuvaviTTho // 13 // . saMjAo lajAe ahomuho to payaMpio gurugA / kiM bhadda ! sAmavayaNo ? taha vi hu na payaMpae kiMpi // 14 // to tassa sahayarIe kahiyaM niyamassa khaMDaNaM gurugo / karuNArasieNa tao sAyaramAbhAsio guruNA // 15 // kaha vihu kataMtIe saMdhijjai kiM na tuTTao taMtU ? | pAo ya kiM na dhuvai asuivilitto pamAyavasA ? // 16 // bhaggo raNammi suhaDo puNa bhiDio kiM na lahai jayalacchi ? / evaM khaMDiyaniyamo vi lahai niyamapphalaM saccaM // 17 // tA tumamavi maNakheyaM muyasu puNo vi hu pavaja niyamamiNaM / teNa vi ya bhAvasAraM paDivanno pulaiyaMgeNa // 18 // tambhajAe vi kao niyamo bhattIe majja-maMsANa / donni vi pAlaMti pavaDDamANabahumANasArAI / / 19 / / kAlakkameNa suhapariNaIe kuMdo'bhivaMdiya murNide / mariUNa samuppanno dese sirikaMThanAmammi // 20 // . nayarIe jayaMtIe nariMdakurucandaagamahisIe / gambhammi maMgalAe tIe imaM suviNayaM di||21|| lIlAcaMkamamANo mahurasaro caMdabiMbasiyapakkho / vayaNa rAyahaMso pavisaMto rayaNiviramammi // 22 // kahio ya naravariMdamsa bhaNai so tujjha uttamo putto / hohI taM soUNaM tuTTA gabbhaM samunvahai // 23 // jAo ya dohalo se muNiMdapayapajjuvAsaNAvisao / saMpUrio ya rannA to pasavadiNe pasUyA sA // 24 // jAo ya rayaNapuMjo vva gattadittIe bhAsiyadiyaMto / putto to tassa kayaM vaddhAvaNayaM vibhUIe // 25 // jAe bArasamadiNe suviNayasarisaM kayaM nariMdeNa / kumarassa rAyahaMso nAma sammANiuM paure // 26 // lAlijjanto navakamalakomalAruNakarAhiM dhAIhiM / jAo pavaDDamANo kameNa so aTTavariso u // 27 // jA saMpatto pAre kumaro nimmalakalAkalAvassa / bhaviyavvayAe rAyA tA saMjAo kahAseso // 28 // nivamaggo aNusario devIe vi rAyamaraNadukkheNa / bAlo tti rAyahaMso na kao naranAhara jammi // 29 // ahisitto paurehiM siricaMdo rAiNo lahU bhAyA / naranAhapae so puNa juvarAyapayammi saMThavio // 30 // kAleNa kAmiNIyaNadummaNasaMpAyagaM sumajaM va / so saMpatto savvaMgasuMdaraM jovvaNAraMbhaM // 31 // to puvvajammakayaniyamabhaMgasaMjAyakammadoseNa / siricaMdaagAmahiso tamsuvari kovamubahaha // 32 // etto ya koi rAyA niyaduggaraleNa lUsae desaM / to rAyahaMsakumaraM mottuM nayarIe nivasahiyaM // 33 // rAyA taggahaNatthaM kaDayaM kAuM tao gao so vi / duggabaleNaM ghettaM na tIrae to nariMdo vi // 34 // veDhevi Tio tattheva duggamitto ya rAyahaMso vi / niccaM pi raiyasiMgArasuMdaro dei asthANaM // 35 // asthANaThiyaM taM vipphuraMtamaNi-rayaNajaDiyamauDadharA / paNamaMti maMti-maMDaliyajuttasAmaMtasaMghAe // 36 // emeva ya bhaNiyA vi hu ANaM sIseNa te paDicchaMti / appANaM kayakiccaM tamsA''eseNa mannaMtA // 37|| so vi hu sammANaM kuNai tANa samvesimaisaeNa sayA / AlavaNA-bharaNa-paloyaNAiuciyappayANehiM // 38 // AvajjiyA tahA te saMjAyA tammayA jaha sapaurA / pecchaMti tayaM jaNayaM va devayaM vA'hava guruM va // 39 // kuNai ya kayasiMgAro siMdhuramAruhiya puriparibhamaNaM / siyapuMDarIyavAriyadiNayarakiraNAvalIpasaro // 40 // vIijjato vilasiravilAsiNIdhariyacArucamarehiM / aNUgammato raha-turaya-gayavarAruDharAehiM // 41 // 1. vayaNo raM0 / 2. ahavArisio 20 /
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15. niyamavidhAnaphalAdhikAre rAjahaMsAkhyAnakam jatto jatto lIlApaloyaNaM kuNai tattha tattheva / bhAmaMti aMcale kulavaha o paNamaMti parajaNA ||42 / / iya evaM vilasaMtaM taM daTTuM duTTacitta vittIe / tIe naranAhabhajAe ciMtiyaM pAvakammAe // 43 // naNaM imamsa hohI rajamiNaM na uNa majjha kumaramsa / tA taha karemi na jahA arihai eso nariMdasiriM // 44|| zya vitiUNa pAvAe tIe maMDukkavAhisaMjaNaNaM / dinnaM karAviUNaM kammaNayaM rAyahaMsassa // 45|| to tappabhAvao tassa jabaramAUriyaM mahaMtehiM / bheehiM mahaM uyaraM aitaNayaM pi hu tayaM jAyaM // 46 // kaDayaTTipaNa vejjehi kAriyA rAi NA cigicchA se / na tahA vi guNo jAo rogo puNa vaDDio ahiyaM // 4 // ciTThau tAviyarajaNo na kuNai niyapariyaNo vi tassA''NaM / devIbhIo pecchada ya kevalaM taM avannAe // 48 // aha annayA ya sArIra-mANasANegadukkhasaMtatto / rayagIe rAyahaMso evaM cinteumAraddho // 49 // peccha mae sayalajaNo suiraM paripAlio sajIyaM va / niccaM kaya-pasAo vi kuNai na hu majjha vayaNaM pi // 50 // mANadhaNA payaIe parAbhavaM payaNuyaM pi na sahanti / ahamavi ahINamANo tA ettha na jujjae ThAuM // 51 // tA jAva'javi sattI gaMtuM thevA vi vijae majjha / tA vacca mi viesaM dhisi sayagaparAbhavaM soDhuM // 52 // iya ciMtiya nIhario payuttanissesapauralogammi / maMdaM caMkamamANo saMpatto nayaramujjeNi // 53 // to tattha mahAkAlamsa caccare saMThio tao tassa / viyarai karuNAe jaNI maMDayakhaMDAi adivasaM // 54|| kAlakkameNa rogeNa bAhiyaM tassa savyamavi aMgaM / nAsA'hara-kara-caraNaMgulIo savvA paviddhAo // 55 / / vAlaggAo nahaMtaM jAva sarIrammi phoDayA houM / phuTRti pakka-dugaMdhapUyaparipUriyA payaDaM // 56 // lillirayamettakacchoTTanivasaNo macchiyAhiM pariyario / na tarai payamavi gaMtuM aNiTTadussaradhaNI dhaNiyaM // 57 // etto ya maMjarI tassa bhAriyA Auyakkhae jAe / tIe ceva purIe mariuM mahaseNanaravaiNo ||58 // aggamahisIe dhUyA jAyA vihiyaM ca deiNInAmaM / daMtumgamapatthAve taM kammaM tIe vi udinnaM / / 59 // to garuya-ghorarogehiM pIDiyA duvbalaMgiyA jAyA / tAhe paccakkhAyA nAumasajjha tti vejjehiM / / 60 // AgAsarevaIyAidevayA pUiyA nariMdeNa / jANagajaNovaiTeM savvaM pi kayaM viseseNa // 11 // taha vina thevo vi guNo saMjAo tIe tivvakammavasA / kammovasame sayamavi tAruNNe nIruyA jAyA // 62 // devIe tao siMgAriUNa saMpesiyA nivatthANe / sahiyayaNasaMgayA sA kIlai tattheva niccaM pi // 63 / / ahimANiNA nariMdeNa annayA niyyriddhi-blkliyaa| vAhariyA savve vi hu sAmaMtA paurajaNajuttA // 64 // kayasiMgArA raha-kari-turaMga-nara-nAriniyarapariyariyA / AujjasahapariyadiyaMtarA tayaNu saMpattA // 65 // paNamiya nivamuvaviTTA puTTA evaM nariMdacaMdeNa / maha kahaha kassa punnehiM tumha eyArisA riddhI ? // 66 // chaMdANavattiNo te namiya naridaM nibaddha karakamalA / jaMpati tumha punnappabhAvao amha saMpattI // 67 // soUNa tayaM kumarIe tIe vipphuriyadantadittIe / hasiyaM taM daTTaNaM payaMpiyaM naravariMdeNa // 6 // vacche ! kimaliyameyaM maha vayaNaM jamiNamevamubahasasi ? / sA bhaNai tAya ! tumhaM saccaM sAhemi ? kimasaccaM ? // 69 / / saccaM ti niveNutte sA jaMpai tAya ! tuha jaNo samyo / chaMdANuvattaNaparo payaMpae sayalamaliyamiNaM // 70 // saccaM puNa niccaM pi hu niyapunnasamubhavaM siriM savve / bhuMjaMti jao na hu hoi avarabhutte avaratittI // 72 // puvakayamukayakammappabhAvao taM pi tUsase na muhA / tabbirahe puNa rUsasi nimittamittaM tamettha jao / / 2 / / savvo pucakayANaM kammANaM pAvae phalavivAgaM / avarAhesu guNesu ya nimittamettaM paro hoi / / 73 / / taM sou naranAho bhAsurabhiuDIkarAlabhAlayalo / pabhaNai ruTTho vacche ! tuha riddhI kassa punnehiM ? // 74 / / sA jaMpA niyapannappabhAvao tAya ! na uNa annamsa / taM soughayasitto vva pAvao pajjalio rAyA // 7 // Aisai sevayanare purIe jo koi duhabharakaMto / sigdhaM tamihA''NAvaha majjha samIvammi jeNAhaM // 76 // viyaremi tamsa pAvaM jaha bhuMjai niyayapunnapavbhAraM / iya sonivapurisA bhamaMti nayariM paloyaMtA // 77 //
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ AkhyAnakamaNikoze rAyanibaMdhaM nAu para piyA deiNI sajaNagIe / sAmaMta-maMti-maMDaliya-pauraniyareNa juttAe // 78|| vacche ! jaNayaM calaNemu lagiu bhaNasu khamasu avarAhaM / aha na bhaNasi tA kamsa vi dAhI jaha dukkhamaNuhavasi // 79 // sA jaMpai iha atthe bhaviyavvaM jaM bhavimsai tameva / tA kiM apatthueNaM khAmaNayapayAsakaraNeNa ? // 8 // etto ya mahAkAlamsa caccare rogavihurasavvaMgo / purisehi rAyahaMso diTTho to ciMtiyaM evaM // 81 // anno eyAo na koi asthi dahabhAyaNaM ti to tehiM / nIo uppADeusamappio naravariMdassa / / 82 // daTTaNa tayaM hiTTeNa rAiNA jaMpiyaM jahA bhadda ! / vIvAhamu maha dhUyaM taM so jaMpae eso / / 83 // kappijjai kiM kaiyA vi kamiliNI dadurassa siribhavaNaM ? / kiM vA jujjai kAyassa maMjarI cArucyamsa ? // 4 // kiM vA savvaMgasuhA sAmi ! suhA sahai asuravisarassa ? / kiM vA vi hu salahijjai sAmiya ! sIhI siyAlamsa ? // 5 // tA deva ! tujha taNayA annAyakulakkamamsa roramsa / rogakaMtassa kahaM salAhaNijjA havai dinnA ? // 86 // to bhaNiyaM bhUvaiNA esA tuha savvahA mae dinnA / vIvAhiNa bhaNiyANi tANi melleha maha visayaM // 7 // kumarI vi jaNayacaraNe paNamiya mANasiNI adINamaNA / ullavai rAyahaMsaM piyayama ! Aruhasu maha khaMdhe // 8 // to niyakhaMdhe kAUNa deiNI puravarIe majjheNa / nohariyA nimuNaMtI jaNAvavAyaM sajaNayassa // 89|| gaMtUNa bahalapattalasahyAratalammi tamuvavese uN| tassa sarIre macchIo vIjayaMtI savattheNa // 9 // bhaNiyA karuNArasieNa rAyahaMseNa deiNI evaM / maha saMsaggIvasao viNassihI tuha sarIraM pi // 21 // tahA hi nahapaMtikaMtikaliyaM kamajuyalaM tujjha lakkhaNadharaM pi / himavAyajhalukriyakamalasannibhaM hohihI suyaNu ! // 92 // tuha suMdari ! UrujuyaM navaraMbhAkhaMbhavibhamadharaM pi / hohI davagginiddaDDathANujuyalaM va rogahayaM // 13 // gayagamaNi ! tujha ramaNaM tavaNIyasilAsamaM pi rogeNa / hohI dAvAnaladaDDagirisilAsAmalacchAyaM / / 94 // khAmoyari ! tuha majjhaM vilasirativalItaraMgaruiraM pi / hohI sippauDaM piva khara-pharusaM khasarasaMvaliyaM // 95 / / thoratthaNi ! thaNajuyalaM karikuMbhatthalasamaM pi maha sNgaa| hohI tha uDaM piDaehi susiyamAlUraphalasarisaM / / 96 / / tuha sirisakusu[ma]mAlAsuku mAlaM bhuyalayAjuyaM suyaNu ! / sohArahiyaM hohI jalaNajhulukkiyasayajuyaM va // 97 / / kaMkallipallavAruNatalaM pi siyadasaNi ! pANijuyalaM te / hohI vimukkaeraMDapattajuyalaM va rogeNa // 98 // biMvAphalovamo vi hu aharo iMgAlasacchaho hohii| maMDukkiya vva civiDA bhavihI saralA vi tuha nAsA // 99 / / savaNaMtaM pattaM pi hu taralaM pi hu pamhalaM pi pasayacchi ! / acchijuyaM rogavasA milANakusumaM va saMkuihI // 10 // paDipannahariNalaMchaNachAyaM vayaNaM pi tujjha rogeNa / hohI rAhuggatthaM gayasohaM caMdabiMba va // 10 // mayaNAhiparimalaDDA kajjalakasiNA vi kuMtalA tujjha / ghammAhayakhaMkharadambhasannibhA subhu ! hohiMti // 102 / / tA saJcahA vi savvaMgasuMdarAvayavamaNaharaM eyaM / maha kajammi viNAsasu niyarUvaM mA mayacchi ! tumaM // 103 / / vaccasu mAulayagihaM avaraM vA kiM pi sayaNamalliyasu / taM soUNa saviNayaM payaMpiyA deiNI evaM // 104 // mA ajautta ! eyaM jaMpasu jamhA na hoi aliyamiNaM / bhattAradevayA kulavahu tti satthe pasiddhaM ti / / 105 / / tamhA taM majjha pahU baMdhU sayaNo muhI suhagurU ya / vallIe vacchasamAsiyAe vaccho vva taM saraNaM // 106 / / jhijjaDa aMgaM pagalaMtu loyaNA jovvaNaM aikkama u / maraNaM pi hou piyayama ! tuha sussUsaM kuNaMtIe // 107|| iya jaMpiUNa tIe AsannAvAsiyammi sasthammi / gaMtUNa satthavAho saviNayameyArisaM bhaNio / / 108|| tAya ahaM piha tumhANa sutthasattheNa gaMtumicchAmi / taM souM satthAho ciMte evamAraddho // 109 // naNaM sukuluppannA najai vayaNehiM viNayaganbhehiM / iya ciMtiya teNuttaM vacche ! sigdhaM samAgaccha // 110 // to deiNIe bhaNiyaM majjha paI rogavihurasavvaMgo / so vi samAgacchimsai taM souM satthavAheNa // 11 // tassA''ruNanimittaM samappio se raho tao tIe / tammi samuppADeuM caDAvio niyayabhattAro // 112 //
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15. niyamavidhAnaphalAdhikAre rAjahaMsAkhyAnakam saddhiM sattheNa tao kumarI parihariyaniyayapiuvisayA / ruru-rojjhara uddA Davimajjhe AvAsie satthe // 113 // nagoha sAhisIyalatalammi tarupattarayasayaNijje / tIe samuttAreUNa sovio pahaparisto / / 114 // niya ucchaMgiyatamsIsa kesaniyaraM niruvayaMtIe / tIe sisirasamIraNamuheNa tassA''gayA niddA ||115 // etto kumArajaNaNI tayA mariUga vaMtarI jAyA / to tIe rAyaso diTTo tamavatthamaNupatto // 116 // iNikumarI jANAvaNatthamiNamidayAlamAyariyaM / sahasa tti vammiyAo viyaDaphaDo nigao sappo // 117 // kumarassa ya niddAparavasamsa vayaNa samAgao sahasA / uyarAoM dadduge daTTUmesa sappaM bhaNai kuvi // 118 // re re hayAsa ! visahara ! samahiTTiya saMTio nihANamimaM / jo tattajalaM khiviDaM haNiuM taM lei so natthi // 119 // to tettaM re duTTa ! pAca ! maMDukka ! nivasuo eso / saJvaMgasuMdarI vi hu eyamavattho tae vihio // 120 // to ettha natthi so koi rAiyAcunnamIsiyaM takkaM / jo pAiuM kumAraM haNiuM taM kuNai pauNamimaM // 121 // sappapayaMpiyamAyanniUNa ciMtei deiNI evaM / nUNaM nariMdaputto eso tA suMdaraM jAyaM // 122 // laddho ya vAhivigamovAo catto ya tAyavisao vi / tA goTalammi kammi vi gammau iya ciMtiuM caliyA // 123 // pattAya goulammiThiyA ya AucchiUNa satthAhaM / gaMtUNa goulavaI payaMpio savinayaM tIe || 124 // tAya ! imo majjha paI kammavasA rogavirasavaMgo / niruo jAyai takkeNa rAiyA cunnamimseNa // 125 // so vipayaMpar3a cacche! ghyA taM majjha ciTTamu iheca / sumsusaMtI kaMtaM jAveso jAyae niruo / / 126 / / saha rAiyAhiM takka pAyaMtI piyayamaM ThiyA tattha / to tappabhAvao dAruNo vi vAhI avakkato // 127 // nAsA - shara-kara-caraNA nIhariyA raMbhagavbhasukumAlA / aireNa vi saMjAo maNaharaNo mayaNasamarUvo // 128|| Aucchiyammi tIse payAsio niyakulakamA teNa / sA vi paryapai piyayama ! tA gammau tumha kulabhavaNe || 129|| tettaM juttamiNaM parameesiM kayammiM uvayAre / taM souM sA ciMtar3a maNammi eso mahAsatto // 130 // paccuvayAraM kAuM vaMchai tA dahurovaiTTeNa / dagveNa hou iya ciMtiUNa to tIe daiyassa // 131 // dahura-kasiNAhINaM vRttaMto sAhio tao teNa / ghettUNa taM nihANaM uvaNIyaM goulvaissa || 132|| bhaNiyaM ca deiNIe aNukUlo tuha vihI jao nAha ! / jAo royaviNAso taha saMpattaM nihANaM pi // 133|| tA gammau tuha nayare tao payaTTANi tANi maggammi / gacchaMtANi kameNaM jayaMtinayarIe pattANi // 134 // tAmaggaparisto sutto sahayAratarutale kumaro / etto ya tattha siricaMda naravaI puttamaraNammi || 135|| paMcattaM saMpatto so vihu suyasoyasallio sNto| ahisittANi aputtoti paMca divvANi maMtIhiM // 136 // tANitiya caccarAi bhamiDaM pattANi jattha so kumro| to ahisiMciya kariNA caDAvio niyayakhaMdhammi || 137 || to maMti-maMDalasara-sAmaMtappabhiipaurapariyario | saMpatto rAyaule ahisitto rAyapae || 138 || jAo ya mahArAyA nAyaM etto avaMtinAheNa / jaha koi desiyanaro rAyA jAo jayaMtIe // 139 // to te pesio niyayadUyao rAyahaMsanaravaiNo / bhaNio dUeNa nivo viyarasu maha rAiNo daMDaM || 140 // aha no tA rajjaM pihu gihissai taM nisAmiuM rannA | bhaNiyaM jaM tassa maNe paDihAsai kuNaDa taM sidhaM // 141 // dUeNa tao gaMtuM mahaseNanivAsa sAhiyaM savvaM / hoUNa jujjhasajjo viNiggao so'bhimANaghaNo // 142 // nAuM carehiM sirirAyahaMsarAyA vi vihiyasannAho / nIhario niyacalabharaparipUriyabhUribhUvalao // 143 // donni vibalAI sannaddha - baddhakavayAI desasImAe / bhiDiyAI mukkahakkANi jhatti jayalacchiladdhANi // 144 // kari-turaya-raha- narohA gaya-haya- saMdaNa-bhaDANamabhiTTA / Abaddha bhiuDibhImA bhUvaiNo bhUminAhANa || 145 // evamavarupparaM pi hu dunhaM pi balANa jAyamaighoraM / AohaNaM viNAsiyasaMdhura-nara- turayasaMdohaM // 146 // baddho sAmaMteNaM mahaseo rAyahaM sataNaeNa / kiM kIrau tuha jaNayamsa ? pucchiyA deiNI rannA // 147 // tIe paryApayameyaM mucca sammANiuM tao rannA / gaMtUNa teNa sayameva kAriyaM tassa vaNakammaM // 148 // 156 For Private Personal Use Only
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ AkhyAnakamaNikoze paNamiya piyaphyapaTamA payaMpae deiNI jahA tAya ! / payaDIbhUyANi imANi saMpayaM majjha punnANi // 149 // bhaNiyaM mahaseNanaresaraNa kahameyamaha kahai kumarI / dadadara-visaharabajariyapamuhanimsesaniyacariyaM // 150 / / taM souM sabve vi hu sAmaMtA bajaraMti jaha eso / so rAyahaMsakumaro jo Asi viNaTTasavvaMgo // 151 / / sA esA mahaseNamsa aMgayA jA tayA sakoveNa / dinnA aNeNa koTTAmibhUyadehassa damayamsa // 152 / / jaM savve niyapunnaM bhuMjaMti imAe Asi ullaviyaM / taM saccaM ciya jAyaM jamimANaM rajasaMpattI // 153 // to mahaseNanariMdeNa jaMpio rAyahaMsanaranAho / taM maha puttANa pahU ahayaM tu tavaM karissAmi // 154 // evaM vihiyA savve niyayANAvattiNo naravariMdA / jAo rAyAhivaI naresaro rAyahaMso so // 155 // asarisanariMdalacchi uva jaMtassa tassa bhukaalo| samaikkato aha annayA ya sUrI samosario // 156|| nAmeNa bhavaMtakaro tilaujANe tao naravariMdo / maharihariddhIe gao sUrisayAsammi sakalato // 157 / / abhivaMdiUNa sugurUNa caraNatAmarasamuciyaThANammi / uvaviTTho to sUrIhiM desaNA tassa parikahiyA // 158 // bho bho bhavvA ! saMviggamANasA muNaha paramamuNivasaNaM / eso tA saMsAro ciMtijaMto dhuvamasAro // 159 // kammavasayA jametthaM jIvA khaNabhaMgurassarUvammi / saMpaya vivayAo pAuNaMti tA kaha Nu saviveyA // 160 // harisa-visAyaM vaccaMtu saMpayAo bhavaMti punneNa / vivayAo apunneNaM tA punne jayaha jamihattaM // 16 // vaccai jattha saunno videsamaDaviM samuddamajhe vA / naMdai tahiM tahiM ciya tA bho ! punnaM samajiNaha // 162 // punnaM pi niyamabhaMgAidosao saMtaraM jaNai dukkhaM / jaha tujha imaM jAyaM jammaMtaraniyamabhaMgeNa // 163 // etthaMtarammi puTTho so sUrI paNamiuM puhaivaiNA / kiM bhayavaM ! maha rogo jAo taha asarisA riddhI // 16 // to bhayavayA vi savve punvabhave sAhie mahInAho / nAUNa jAisaraNeNa taM tao bhaNai evaM ti // 16 // kahio ya rAyahaMseNa niyabhavo sayalarAyaloyamsa / jaha jAyA niyameNaM riddhI tabhaMgao rogo // 166 / / taM niyuNiNa bahave paDibuddhA pANiNo bhavubviggA / rAyA vi sAvayattaM paDivajjiya sabhavaNammi gao // 167 / / kArei jiNaharAI pUei jiNe namasae guruNo / puhaIe payaTTAvai rahajattAo subhattIe // 168 / / jAo ya deiNIe putto patto ya jovvaNAraMbha / ahisitto niyayapae niveNa supasatthadivasammi // 169 / / to devaNIe sahieNa rAyahaMseNa sugurupAsammi / gahiyA jiNidadikkhA cariDaM aighoratavacaraNaM // 17 // mariUNa baMbhaloge jAo bhAsurataNuppaho amaro / tatto cuo samANo sa pAvihI siddhisuhamasamaM // 171 / / ||raajhNsaakhyaankN samApta // 49 // jaha eyANaM niyamo saMjAo garugaNANa sNjnno| taha annassa vi jAyai tA tamhaNe kuNaha jataM // 1 // puNyAnubandhajanakaM zubhabhAvasAramaGgIkRtasvaniyamagrahaNaM krameNa / svargA-'pavargaphaladAyi ditAbhimAnAH pratyagrapApamathanAvahamAmananti // 1 // // iti zrImadAmradevasUriviracitavRttAvAkhyAnakamaNikoze niyamaphalapratipAdako nAma paJcadazo'dhikAraH samAptaH // 15 //
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 16. midhyAduSkRtadAnaphalAdhikAraH ] niyamamAlinye ca mithyAduSkRtaM dAtavyamityanena sambandhenA''yAtaM mithyAduSkRtaM vyAkhyAtukAma Aha-- khamagA ya caMDaruddo migAvaI taha pasannacaMdo ya / samma micchA ukaDadANaphale huMti AharaNA ||20|| vyAkhyA- ' kSapakAraca' pratItA eva, 'caNDarudra: ' samayaprasiddhaH sUriH, "mRgAvatI' zatAnikanRpatibhAryA, ' tathA ' tena prakAreNa 'prasanna candrazca' potanapurAdhipatiH, 'samyag' bhAvasAraM 'mithyAduSkRtadAnaphale' svadoSapratipattivitaraNaguNe 'bhavanti' jAyante "AharaNa " tidRSTAntA ityakSarArthaH // 21 // bhAvArthastvAkhyAnakebhyo'vaseyaH / tAni cAmUni / tatra tAvat kSapa[kA] khyAnakamAkhyAyate taccedam atthi tahAvihagacche karuNArasapUriyammi vicchinne / jalahimmi va khamagarisI paramapahAvo varamaNivva // 1 // so bhuMjai mAsaM kesari vva kaiyA vi pAraNagadivase / bhikkhaTTAe paviTTo khamagarisI khuDDaeNa samaM // 2 // macchiyapamANamaMDukkiyAhiM pacchAiyammi maggammi / khamarisiNA akaMtA kameNa maMDukkiyA egA // 3 // bhaNio ya khuDDaNaM khamaga ! tae peccha mAriyA esA / kahiyavvA ya gurUNaM cArittAyArasohikae ||4|| taM souM so ruTTo imAo pAviTTa ! keNa vahiyAo / daMsai loeNaM mAriyAo to citiyamimeNa ||5|| AvassayavelAe pasaMtahiyayassa saMbharAvissaM / tA pArAvara eso chuhiyassa na esa patthAvo || 6 || jao taM jahA nAsai khaMtI parigalai porisaM lahu palAyai vivego / sikkhA vi ThAi na maNe chuhAbhibhUyANa jIvANaM ||7|| kirakimasaMga mimiNA cukka - kkhaliyammi coio jamimo ? / paramiha dujao kovo guNaTTiyANa vi mahAsattU // 8 // kaTTaM karaMti samare maraMti jalaNaM dharaMti sIseNa / na uNo jiNanti kovaM pAvamiNaM dhammavaNadahaNaM || 9 || par3hau suyaM dharau vayaM kuNau tavaM carau bNbhceraaii| taha vitayaM savvaM pi hu niratthayaM kovavasagassa // 10 // jai jalai jalara loe kusatthapavaNAhao kasAyaggI / taM cojjaM jaM jiNavayaNavArisitto vi pajjalai // 11 // to so aNusayavasao taheva bhutto viyAlavelAe / sumarAviyammi koveNa pajalio khuDDayassuvariM ||12|| miliyANa majjhayAre vigovio ahamaNeNa pAveNa / tA mAremi sayamahaM khuDDayameyaM ti ciMteuM // 13 // gahiUNa khelamallagamasuhajjhANo pahAvio jAva / tAvA''vaDio khaMbhe vimhariyepao mao khamao || 14 || jAo kulamma maddaliyavayANa diTTIvisANa sappANa / kugaIe saMpatto dINamuha citiu laggo || 15 / / re jIva ! kasAyahuyAsaNeNa daDDhe caritagharasAre / bhamihisi bhavakaMtAre dINamuho dukkhao ya tumaM ||16|| to jAyajAisaraNo rayaNIe dayAvaro pariyaDeti / mA ravikara saMpakA diNammi diTTI vahau jIve ||17|| ettoya vasaMtapure kumaro arimaddaNassa naravaNo / taiyA bhuyaMgadaTTo mukko sahasa ti pANehiM // 18 // yA vi susiNehA kuvio sappANa te viNAseu / jo daMsai sappasiraM dINAraM dei tassa tao // 19 // saMjAe sappakhae vaNammi rayaNIe saMcaraMtANaM / ghasaNIu niyai ego gAruDio tesi vahaNatthaM // 20 // mellei osahIo bilemu to tesi gaMdhamasahaMtA / niggacchaMti varAyA so te mArei daviNakae ||21|| 1. mRgApatiH raM0 / 2. vismRtapazcAttApaH / 3 mayaliya0 raM0 / 21 phalgu jJeyA so vi hu khamagabhuyaMgo osahigaMdheNa vihuriyasarIro / bilamajjhammi ya ciTTiumacayaM to ciMtae evaM ||22|| granthAgram - 6000 // For Private Personal Use Only
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ 162 AkhyAnakamaNikoze esa varAo ko vihu muheNa jai nIharAmi tA marihI / maha diTTIvisadosA iya karuNAparigao dhaNiyaM ||23|| nimgacchai puccheNaM jattiyamettaM ca nissarai bAhiM / tattiyamettaM chiMdai gAruDio so u ciMtei ||24|| // 40 // re jIva ! suivivajjiya nihINa ! nivbhaggasehara ! aNajya ! saMpayamavi mA kuppasu aNubhUyaM kovaphalameyaM ||25|| jai saMtiyAe kira coio tayA teNa samaNarUveNa / tA tassovari kuviyamsa tujjha kiM kassa saMjAyaM ? ||26|| taM tArisasuguruNaM vijojio dhammabaMdhavANaM pi / taha tArisasaMjamagirivarAo paDiUNa khaDahaDio ||27|| tArisasAmagIe taiyA eyassa tAriso kovo / ivhi puNa esa khamA aho ! hu kammANa kuDilattaM // 28 // iso vegagao sihaMto veyaNaM tamaidusahaM / maNuyAuM nivvattai sukuluppattiM ca khamagAhI // 29 // aha nAgadevayAe sumiNammi neviiyaM naravaissa / viramasu nAgavahAo tuha putto hohihI rAyA // 30 // so mariu' khamagajio saMjAo tassa rAiNo putto / isa kulisa-cakkalaMchaNalaMchiyasuhaviggahAvayavo // 31 // vihiyaM vaddhAvaNayaM suyajambhamahUsavammi naravaiNA / dinna ca devayAe nAmaM se nAgadatto ci // 32 // aha dehocaNaM kalAkalAveNa viddhimaNupatto / sayalajaNanayaNamuhao sasi vva payaIe somataNU // 33 // suhao puvvAbhAsI puvyabhavanbhAsao ya nAyapio / deva-gurupUyaNarao paccakkho pasamadhammo vva // 34 // saMsAriyasuhavimuha rajjasirIsaMgamassa niravekkho / kArAgAragao viva nivveyAo basai gehe // 35 // aha annayA kayA vihu guNavaMtANaM gurUNa pAsammi / moyAviUNa piyaraM nikkhato jAyasaMvego // 36 // paMcasamio tigutto dasavihamuNicakkavAlakiriyAe / sayayaM ciya uvautto veyAvacce viseseNa // 37 // aha tammi ceva gacche khamagA cattAri caraNasaMpannA / mAsa - dumAsa-timA siya- caumAsatabovisesarayA // 38 // amamattA nissaMgA kaTTANuTTA sosiyasarIrA / khuDDagasAhU tesiM visesao kuNai bahumANaM // 39 // - so uNa tirikkhajoNIsamAgamA sayayameva ya chuhAla / bhuMjai paikkhaNaM ciya viyuddhamAhAramA vaha ya mammi kheyaM dhisi ghisi mama deha-jIviyanvANa / paDhamaparIsahabhIo jo'hamasatto tavaM kAuM // 41 // ee mahANubhAvA pecchaha sarise vi mANusattammi / dukkaratavacaraNarayA kharveti porANayaM kammaM // 42 // aha annayA pabhAe bhariuM dosINakUra dahiyassa / niyapaDigahayaM patto AloeuM gurusayAse // 43 // sAhavo to yatte, nimaMtejja jahakamaM / jai tattha koI icchejjA, tehiM saddhiM tu bhuMjae // 44 // iya vayaNamaNusaraM teNa tesi savvesi daMsiyo kamaso / nicchUDhaM savehi vi paDiggahe kovavasagehiM // 45 // so uNa tava bhutto pavittameyaM maNammi ciMtaMto / maNayaM pi hu na pauTTo aho ! hu se pasamapagarisayA // 46 // citai pasaMtahiyao naDio'hmaNeNa niccamuyareNa / eesi khelamallayamavi satto na hu samappeuM ||47|| aha annayA ya khuDDayapasamaguNAvajjiyAe te khamae / mottUNa devayAe gaMtUNaM vaMdio khuDDo ||48 || niggacchaMtI vatthaMcalammi dhariUNa maccharava seNa / caumAsiyakhamageNaM bhaNiyA sAmarisavayaNeNa ||49 || kaDapUryANi ! pAve ! pAcapaDalapacchanna nimmalavivee ! / guNa-dosaviyAravisesasunna hiyae ! hayapayAve ! ||50 // mottU mhe khavage dukkaratavacaraNasosiyasarIre / eyaM tikAlabhoI vaMdasi kaha khuDDuyaM lahuyaM ? // 51 // tIe vRttaM bho davvakhavaga ! vaMdAmi bhAvakhavagamahaM / teNuttaM kahamevaM jaMpasi pAve ! paduTTamaNe ! ? // 52 // yasa appaNo viya visesa mihi pi pAsihaha payaDaM / iya vottRNaM khavagaM saTTANaM devayA pattA || 53 // evaM khuDDayamuNiNo niravajyAhArabhoiNo sayayaM / uvasaMtamaNassa daDhaM veyAvaccammi nirayassa || 54 // guNapakkhavAyaca humANavasaNiNo gurukule vasaMtassa / ullasiyajIva viriyamsa khavagasediM pavannassa || 55 || sukkajhANahuyA saNavisesaniddaDhaghAikammassa / loyAloyapayAsaM uppannaM kevalaM nANaM // 56 // kevalamahimaM kAuM khuDDayamuNiNo surehi bhattIe / raiyammi kaNayakamale uvaviTTe khuDDayamuNimmi ||57 // AgantUnaM bhaNiyA te khavagA devayAe sAmarisaM / pechaha khuDDayamuNiNo appANassAvi ya visesaM // 58 // For Private Personal Use Only
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16. mithyAduSkRtadAnaphalAdhikAre caNDarudrAkhyAnakam 163 evaM te bhaNiyA devayAe taha kahavi sammamAuTTA / jaha appANaM niMdiumADhattA pasamarasavasayA // 59 // dhisi ghisi amhANaM kovasattuvasayANa kaTThanirayANaM / jehimimaM pina nAyaM gurUvaesaM suNatehiM // 60 // niravajAhArANaM sAhaNaM niccameva uvavAso / kohaMdhANaM tu tavo vi niSphalo kAsakusumaM vva // 6 // iya tesiM pi hu samma micchAukkaDapurassaraM hiyae / suhabhAvagAvaseNaM saMjAyaM kevalannANaM // 12 // ||ksspkaakhyaankN samAptam // 50 // idAnI caNDarudrAkhyAnakaM vyAkhyAyate / tazcedam ujjeNIe purIe sUrI bahuguNagaNehiM pariyario / nAmeNa caNDaruddo ruddo vva sivAsayasaNAho // 1 // sambhAveNa sakovo tti niyayasissANa bhinnavasahIe / ciTTai tannissAe sajjhAyaparo mahAsatto // 2 // aha annayA ya ego vilasirasiGgArasuMdarasarIro / navapariNIo bahumittasaMjuo inbhavaNiyasuo // 3 // sAhusayAsaM patto parihAseNaM bhaNaMti se mittaa| bhayavaM bhavauviggo'bhivaMchae esa pavvajaM // 4 // nAu parihAsamimesi sAhuNo'vagaNiUNa tavvayaNaM / sajjhAyappabhiIyaM vAvAraM kAumAraddhA // 5 // te vi hu puNo puNo vi ya parihAseNaM tahA payaMpaMti / dussikkhiyANamosahamimesi sUri tti ciNte||6|| bhaNiyaM muNIhi guruNo dikkhaM viyaraMti iya paryapeuM / bhinnaTThANammi Thio sUrI vi ya daMsio tesiM // 7 // kelIkilattaNeNaM te savve sUriNo samIvammi / saMpattA parihAseNa paNamitattha uvaviTThA / / 8 / / bhaNiyaM ca tehiM bhayavaM ! bhavabhamaNuvvimgamANaso dhaNiyaM / amha vayaMso eso phavajaM geNhi mahai / / 9 / / eyatthameva savvaMgasuMdaraM viraiUNa siMgAraM / tumha kamakamalajuyalaM duhasayadalaNaM samallINo // 10 // tA kAUNa pasAyaM dikkhAdANeNa'Nuggahaha eyaM / iya nisuNiUNa siricaMDaruddasUrI vi kovavasA // 11 // ciMtei peccha pAvA mAmavi kahamuvahasaMti tA ee / duvilasiyaphalamiNhi bhuMjaMtu viciMti bhaNai // 12 // jai evaM tA bhUiM duyaM samappeha sUriNA bhaNie / uvaNeti tayaM te vi hu kuo vi ThANAo ANe // 13 // tayaNaMtaraM sakoveNa suriNA bhiuDibhImabhAleNa / pecchaMtANa vi tANaM sirammi nipphAio loo // 14 // te vi hu vilakkhavayaNA niyaniyaThANesu paDigayA mittA / tatto ya ibbhaputto kayaMjalI suddhapariNAmo // 15 // paNamiyatappayapaumo payaMpae pahu ! payaccha pavvajaM / sammaM ciya pariNamio parihAso vi hu imo majjha // 16 // to inbhakulubbhUo samma pavvAvio murNideNa / puNaravi gurUNa caraNe paNamitta payaMpae evaM // 17 // bhayavaM! bahasayaNo haMmA me dhammaMtarAiyaM hou| tA vaccAmo annattha katthaI bhaNai to sUrI // 18 // jai evaM paDilehasu mamaga icchaMti jaMpiUNa go| suviNIo suviNeo mamgaM paDilehiuM patto // 19 // tatto nisAe sUrI gaMtumasatto payaM pi egAgI / vuDDattaNeNa navasikkhagassa khaMdhe bhuyaM kaauN||20|| saMcalio khaliyammi vi payammi payaippabhUyakovattA / taM nibhacchiya tADai sirammi daMDappahAreNa // 21 // so vi hu mahANubhAvo cittabhaMtarabhavaMtasuhabhAvo / citei mae kiha esa pADio erise vasaNe ? // 22 // eyassa mahAsattassa sAhusajjhAyajuttacittamsa / jaNayaMteNamasokkhaM ahaha ! mae pAvamAyariyaM // 23 // niyasayalasAhusAmAyArIparipAlaNekkacittassa / jaNayaMteNamasokkhaM ahaha ! mae pAvamAyariyaM // 24 // bahudivasajarAjajjariyavihuragattassa bhuvaNaci(mi?)ttassa / jaNayaMteNamasokkhaM ahaha ! mae pAvamAyariyaM // 25 // erisapariNAmavasullasaMtasuvisuddhasukkajhANamsa / navamuNivaramsa vimalaM saMjAyaM kevalannANaM // 26 // tappabhiI so taha kahavi nei jaha se na hoi payakhalaNA / teNuttaM taM saMpai kaha sammaM nesi maM bhadda ! ? // 27 // aisayabhAvAo ahaM sammaM pAsAmi bhaNai so bhyvN!| paDivAi apaDivAi ? ti bhaNai sUrI kahasu eyaM // 28 // teNattamapaDivAI garU vi saMvegamAgao dei / sammaM micchAukkaDametto sUrumgamaNasamae // 29 // 1. vAi ya gurU rN|
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ 164 AkhyAnakamaNikoze so caMDarudda sUrI niyai sayaM ceva niyayasIsassa / daDhadaMDatADaNubhUyaruhiradhArAruNaM sIsaM // 30 // tayaNaMtaraM viciMtai sUrI sNjaaygruyvermgo| ahaha ! mahApAvamiNaM mae kayaM kovavasageNa // 31 // ajadiNadikkhiyamsa vi annANamsa vi ya bAlayamsAvi / annAyaviveyamsa vi aho ! khamA peccha eyassa // 32 // bahudiNapavvaiyamsa vi siddhatasamuha pattatIramsa / titthappahAvagamsa vi maha puNa eyAriso kovo // 33 // bAlo vi varaM eso jo eyArisakhamAe priklio| na uNo ayaM pariNayavao vi kovaMdhanayaNajuo // 34 // tA eyassa mae jaM kiMpi hu maNadukkaI kayaM iNhi / taM hou bhAvasAraM maha micchAdukkaDaM vihiNA // 35 // tamsa vi hiyayabhaMtarabhavaMtasuhabhAvaNAo saMjAyaM / payaDiyalogA- logaM kevalanANaM muNiMdamsa // 36 // kevalipariyAyaM pAliUNa paDibohiUNa bhaviyajaNaM / te do vi khaviyakammA saMpattA sAsayaM ThANaM // 37|| // caNDarudrAkhyAnakaM samAptam // 51 // adhunA mRgApatyAkhyAnakasyAvasaraH / taJca citrapriyayakSAkhyAnake vakSyate ityatra nocyte| kramaprAptaM tu prasannacaMdrAkhyAnakamArabhyate / taccedam asthi samunnayapavvayapaoharAe rasAvaravahae / hArarayaNaM va guNarayaNapoyaNaM poyaNaM nayaraM // 1 // tatthA''si somacaMdo caMdo vva suhAyaro suho rAyA / taM sAsaMto vihu navaramattijaNago na loyANaM // 2 // tamsA''si sasaharasseca rohiNI rohiNI va suhvcchaa| sIlAiguNAlaMkAradhAriNI dhAriNI bhajjA / / 3 / / tIe pasannamuttI pasannacaMdo suo pasannamuho / paNaiyaNabaMdhukairavavaNaviyasAvaNapasannakaro // 4 // evaM tesiM cauraMgavalasamaggaM samiddharajjasiriM / pAlaMgANaM vaccaMti vAsarA sutthahiyayANaM // 5 // aha samayaNamasamavasaMtalacchisamalaMkiyaM jayaM suhiyaM / daTuM acayaMto dujago vva gimho samaNupatto // 6 // manne ravirahaturayA vi taraNikaratAviyA parissaMtA / turiyaM gaMtumasattA teNa tahiM dIharA diyahA // 7 // jammi ya ravikarataviyA jalAsayA suharasA vi saMjAyA / khalasaMge suyaNA iva asevaNijjA ya susiyA ya // 8 // so ceva ravI te ceva ravikarA jammi saMtavaMti jaNaM / mitto vi tavai bhuvaNaM ahavA viguNesu diyahesu / / 9 / / cIrIravehiM gAyai vaNarAI jammi gimhnvnivii| udayaM patto saMtAvago vi sevijai [jayammi // 10 // jammi ya mayaNAhiyadusahatAva pAjhulukkiyasarIrA / pahiyA jaDahayahiyayA joyaMti paivAliyAvayaNaM // 11 // evaMvihammi gimhe sIyalavAyAyaNovaviThThAe / niyapiyayamassa dUraM parUDhapaNayAe devIe // 12 // cihure viuraMtIe dirdai tammajjhasaMThiyaM paliyaM / sasaharasiyaniyakaMtIkalAvacavaliya disAvalayaM / / 13 / / vRttaM tIe pahasiyamuhIe dUo samAgao deva ! / jA joyai taralaccho tIe hasiUNa to bhaNiyaM // 14 // deva ! na mANusarUvaM dUyamahaM saMpayaM niveyemi / kiMtu paliyaM pi dUyaM viusA vannati jeNuttaM // 15 // ujjhasu visae pariharasu dunnae Thavasu niyamaNaM dhamme / ThAUNa kannamUle iTTa siTuM va palieNa // 16 // taM souM sAmamuho jAo rAyA piyAe puNa bhaNio / bhAvaM amuNaMtIe lajjasi palieNa kiM deva ! // 17 // so bhaNai majjha lajjA na esa aja vi ya harisaThANamiNaM / kiMtu mae niyayANaM majjAyA laMghiyA devi ! // 18 // jamhA adiTrapaliyA pucillA paMvvasu mahaparisA / ayaM puNa emeva ya visayAsatto gihammi Thio // 19 // tA saMpai muyasu mamaM taM puNa rajjaM suyaM ca pAlesu / tIe bhaNiyaM eyaM na bhavai sAmiya ! juyaMte vi // 20 // to ahisiMciya rajje pasannacaMdaM gayA ya vaNavAse / tIe gambho AsI pacchanno to suo jAo // 21 // Taio ya vakkalehiM vakkalacIri ti se kayaM nAmaM / aNuciyasAmaggIe devI mariu suresu gayA // 22 // vaNamahisIrUveNaM pAyai neheNa duddhamAgaMtuM / jAo ya aTThavariso kameNa so tAvasavaNammi / / 23 / / 1. jhalakkiya 20 / 2. prapA''likA''patanam / pravAlikAvadanam / 3. pavvayaMmu raM0 /
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16. mithmAduSkRtadAnaphalAdhikAre prasacandAkhyAnakam eto pasannacaMdo saMjAo payaDasAsaNo rAyA / nAyaM ca jahA bhAyA ciTTai maha jaNayapAsammi ||24|| tassA''NayaNanimittaM kumarIo tassamANarUvAo / paccaiyanarehiM samaM moyagasaMbalayakaliyAo ||25|| pesai jamhA bAlo hIrai suvvattamanna-pANehiM / moyagapuMje virayanti tANi rukkhANa chAyAsu ||26|| so vihu cakkalacI giNhi te moyage tarutalAo / rukkhANamimANi phalANi muNiya saMjAyavimsaMbho ||27|| evaM kumaro mogalIbhAo tAsi savihamallii / jamhA pasU vi dhippar3a lobheNaM kiM puNa maNuso ? ||28|| u vi darisA tassa diti vissaMbhayaMti vayaNehiM / dUre jA ANIo tA diTTo tAvaso iMtI || 29 // Aru hiUNaM jANe tANi naTTANi tamsa sAvabhayA / so Uga na tesi milio na yAvi jaNayamsa vaNamajjhe ||30|| diTTo rahieNa sabhArieNa desaMtarAo balieNa / bhaNiumabhivAyae tAya ! teNa vihio paNAmo se ||31|| tAvasakumaro kovesa bhamai tA mA viNamsau karhipi / iya saMjAyadapaNaM rahammi Arovio rahiNA ||32|| dinnA ya tassa saMcalaya moyagA teNa jaMpiyamimANi / rukkhaSphalANi poyaNatavovaNe pattaputrvANi ||33|| pattANi poyaNapure bhaNio giNhAhi uDavayaM kiMpi / oyAriyaM rahAo mukko rahieNa purabAhi ||34|| so vipaviTTo gaNiyAgihammi tIe nimittasaMvAyA / dhario'NicchaMto vi hu nahasohaNapabhii kAravao || 35 // dinnA se niyacyA vatthAlaMkArabhUsiyasarIro / sakalatto palleke nivesio sA ya tuTTamaNA ||36|| jA ciTTa nibharasarasagIya pekkhaNayavihiyavakkhevA / purisehiM tA kahio ranno kumaramsa vRttaMto ||37|| taM souM duhiyamaNo gayanido jAca ciTTae rAyA / tA niyuNai gijjaMtaM gaNiyA gehammi taM geyaM // 38 // ko esa e duhima sutthio puravare mahApAvI ? ! joyAviyammi rannA kahio gaNiyAe vRttaMto // 39 // ruTTeNaM vAhariyA tIyuktaM suNamu deva ! paramatthaM / maha asthi piyA duhiyA sA suhiyA kira kahaM hohI ? ||40|| eyatthaM ca suvayaNo puTTo nemittio mae ego / teguttaM tAvasaMkhvavAripuriso amugadivase ||41 || jo Agaccha taM tassa demu tA hohihI imA suhiyA / taM majjha ajja jAyaM nemittiyavayaNamaviyappaM // 42 // harisA UriyahiyayAe vihiyameyaM ayANamANIe / maha uvari devapAyA sakovaNA huMtu mA tamhA ||43|| taM soUNaM rannA so vihu kaiyA vi hojja iya muNiuM / te purisA paTTaviyA tehiM vi so paccabhinnAo || 44 // ANIo nivapAse eso cciya tuha sahoyaro deva ! / vihiyaM vaddhAvaNayaM gaNiyAdhUyA ya ANIyA ||45 // rajjasirimaNuhavaMtANa tANa vaccaMti jAva divasANi / tA so tAvasajaNao vakkalacIrIviogammi ||46 // soeNa nayaNanIlIroeNaM navaramaMdhao jAo / nAUNamimaM rAyA sapariyaNo tattha saMpatto // 47 // paNao piuNo teNa vi sAyaramAbhAsio ya vaccha ! tumaM / kusalI pAlamu rajjaM dhammaparo khattanANaM ||48|| vakkalacIrI paNamai bhayavaM ! tuha pAyaparamamii souM / harisavisappiyahiyao ucchaMgammI niveseuM // 49|| niyakarayalehiM kumaraM parAmusaMtassa suhiyahiyayassa / harisaMsUhi samaM ciya naTTA nIlI niruyanayaNo ||50|| pAsai sacaM jaNao iya tesiM harisamuvvahaMtANaM / vakkalacIrI uDavesu bhaMDayaM putrvavihiNA u // 51 // jA paDilehai muNipAyakesarIpattayappayAreNa / tA jAyajA isaraNo jAo patteyabuddhamuNI // 52 // saMpattakhavagaseDhI suhapariNAmeNa kevalI jAo / kahio tesiM dhammo paDivannA jiNavaramayaM te // 53 // nIyA ya vIrapAse sammaM pavvAviyA jiNideNa / aha kaiyA vi hu vIro samAgao poyaNapuramma || 54 // rAyA pasannacaMdo rajje abhisiMciUNa niyakumaraM / phavaio vIreNaM saha patto rAyagiyare || 55 || nayara-samosaraNANaM AyAvai aMtarammi sa mahappA / seNiyarAyA vi jiniMdavaMdaNatthaM viNikkhato // 56 // summuha- dummuhanAmA ranno do sevagA rayabhaeNa / agge gacchaMteNaM bhaNiyaM sumuheNa mitta ! imo || 57 || rAyA pasannacaMdo kayapunno ujjhiUNa rajjasiriM / AyAvai nissaMgo bIeNuttaM kahaM mitta ! // 58 // pAvai esa pasaMsaM ? jo bAlaM niyasuyaM Thaviya rajje / nikkhato so saMpai sIvAlehiM parAbhUo // 59 // For Private Personal Use Only 165
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ AkhyAnakamaNikoze iya kanakaDuyavayaNAyannaNasaMjAyarosarattaccho / ciMtai mai jIvaMte ko mama puttaM parAbhavai ? // 6 // hiyayabhaM[ta] ravipphuriyarosapAraddhasamarabhUmIe / sattUhi samaM jhasa-satti-sella-vAvallasatthehiM // 61 // jujhaMtassa pahutto seNiyarAyA payAhiNaM kaauN| taM vaMdiUNa ya gao sumaraMto tassa guNaniyaraM // 2 // vaMditta jiNaM pucchai jaMsamayaM vaMdio mae bhayavaM ! / rAyA pasannacaMdo taMsamayaM kuNai jai kAlaM // 3 // tA jAi kahiM ? bhaNiyaM jiNeNa sattamamahi mahArAya ! / tuNhikko jAva Thio to teNa pasannacandeNa // 64 // mukkesu paharaNesuM pahANasattammi visahamAyAe / jAva pasArai hatthaM tatvahaNatthaM sirattANe // 65 // tA pecchai niyayasiraM viluttakesaM tao mahAsatto / paccAgayasaMvego ciMtiumevaM samADhatto // 66 // re jIva ! kattha samaro ? kattha tumaM saMjamaM samabhirUDho ? | appANaM mottaNaM aNajja ! taM patthio kattha ? // 67 / / cArittarAyasuhaDattamassio taM pahAya niyayapahuM / milio si mUDha ! paDivakkhamoharAyassa sennammi // 68 // erisamuheNa raMjihasi nicchiyaM taM carittanivaimamuM / pAvihasi jayapaDAyaM sivapurarajjaM ca manne haM ? // 69 // bhayavaivayaNaM suhayaM tamegamegassa NaM ti sumrNto| kattha tumaM ? kattha suo ? kiM mUDhamaNo paribbhamasi ? // 7 // iya paccAgayabhAvo puNo vi taM kahavi jhANamArUDho / sammaM micchAukkaDadANapurassaramimo bhayavaM! // 71|| jaha khavagaseDhimAruhiya ghAikammakkhaeNa khaNamajjhe / jANiyasavvapayatthaM saMpatto kevalannANaM // 72 // devehiM kayA mahimA pahayAo duMduhIo taM daTTuM / seNiyaniveNa puDhe bhayavaM ! kiM esa suravisaro ? // 73 // jAyaM pasannacaMdassa kevalaM kahamimaM ? ti savvo vi / ranno maNavAvAro niveio vIranAheNa ||74 // ||prsnncndraakhyaankN samAptam // 52 // micchAukkaDadANA jaha eesiM mahANubhAvANaM / jAyaM kevalanANaM taha annassa vi ya hoi tayaM // 1 // vairAnubandhamabhihanti mahanti-sya, dAtAramaGginamanaGgajitAM mate'smin / niHzeSakarmazamakaM janakaM ca zaddhermithyeti dupkRtapadAnugamAma nanti // 1 // // iti zrImadAmradevasUriviracitavRttAvAkhyAnakamaNikoze samyagmithyAduSkRtadAnaphalavarNanaH SoDazo'dhikAra: samAptaH // 16 // [17. vinayaphalavarNanAdhikAraH ] ukto mithyAduSkRtAdhikAraH / sAmprataM mithyAduSkRtazuddhana vinayo vidheya ityanena sambandhenA''yAtaM vinayAdhikAra vyAkhyAtukAma Aha viNaeNa kaJjasiddhI sijhaMti surA vi viNayakaraNeNa / jaha cittapio jakkho jaheva vaNavAsiNo jakkhA // 22 // vyAkhyA-'vinayena' aucityapratipattilakSaNena 'kAryasiddhiH' prayojananippattirbhavatIti zeSaH / 'sidhyanti' vazIbhavanti surA api AsatAM manupyAdayaH 'vinayakaraNena' bhaktisampAdanena / atra dRSTAntAvAha-'yathA' yena prakAreNa 'citrapriyaH' dayitacitrakarmA 'yakSaH' devavizeSaH, yathaiva 'vanavAsinaH' udyAnavasatayo 'yakSAH' suravizeSA [iti gAthAkSarArthaH // 22 / / bhAvArthastvAkhyAnakAbhyAmavaseyaH / te cAm /
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17. vinayaphalavarNanAdhikAre citrapriyayajJAkhyAnakam tatra tAvat citrapriyayajJAkhyAnakamAkhyAyate / tazcedam asthi mahAyaNakijvaMtarAyamANaM virAyamANaM pi / saggasirIe alabdhaM pi puravaraM nAma sAkeyaM // 1 // tasyuttaradisibhAe rammujjANe [ya] surapio jakkho / so cittapio jattaM kAuM cittiyai varisaMte // 2 // cittaraM puNa mArai evamavihie jaNaM pi mArei / mayavasagassa'hava surappiyassa jujbai imaM caiva // 3 // cittayarA tassa bhayA save laggA palAiuM baddhA / saMkaligAe jassei nAmagaM so viciMtei ||4|| kosaMbIo cittayaradArao cittasikkhaNanimittaM / tatthA''yAo viddhAe egaputtAe gehammi || 5 | tIe suyassa nAmaM samAgayaM sA vi roviDaM laggA / AgaMtugeNa vRttaM ammo ! kiM ruyasi ? tIyuttaM // 6 // jahavattaM teNuttaM aMba ! ahaM ceva cittahassAmi / tIe vi hu saMlattaM kiM vaccha! tumaM maha na putto ? // 7 // saccamimaM taha vi mae kAyavvamimaM ti nicchayaM kAuM / kayaNhANo suibhUo siyavattho baMbhavayadhArI ||8|| kAU chaTTatavaM pavittavannehi viNayaputrvamimo / taha kahavi cittio khAmio ya jaha tassa so tuTTo ||2 // varasu varaM demi tayaM tuTTo haM tujjha kiMpi maNaruiyaM / teNuttaM jai evaM jaNassa mA mAraNaM kuNasu // 10 // jAyamimaM annaM pi hu bhaNasu mahAbhAga ! maha samAhikae / teNuttaM dupaya-cauppayassa pAsAmi jaM desa // 11 // tassANusArao cciya lihejja sesaM pi esa hojja varo / paDivanne teNamimo saMpatto akkhayasarIro // 12 // rAyANaM kahio savo vi hu jakkhavaiyaro teNa / taM souM tuTTeNaM salAhio pUio eso ||13|| niyanayare saMpatto io sayANAyarAiNA tattha / citteuM cittasabhA pAraddhA tayaNu savvesiM // 14 // cittayarANa samAe vibhaijjaMtesu bhUmibhAe / aMteurassa pAse bhUbhAo teNa saMpatto // 15 // miyAvaIe pAyaMguTTo kahiMpi saccavio / to tayaNusArao ciya rUvaM devIe nimmaviyaM // 16 // jAvasambArai cakkhuM tA paDio Uruyammi masibiMdU / phusio vi puNo paDio evaM do tinni vArAo || 17 // paDiyammi tammi nAyaM evaM ciya nUNamettha bhaviyanvaM / nippannammi ya citte jAva nivo niyai cittasahaM // 18 // tA tammi tahA diTTe mama pattI dharisiyA aNeNaM ti / jA vajjho ANatto tA miliyA cittayaraseNI // 19 // 1 devesa varaguNeNaM aTTimavi rUvayaM lihai savvaM / avayavadarisaNao cciya tA pasiUNaM muyamu eyaM // 20 // khuvAe aMguTTo javaNaMtariyAe daMsio tatto / tIe rUve nimmAviyammi se paccao jAo ||21|| aMguliaMgaputahA vi chiMdAviUNa veravasA / mukko rannA teNa vi puNaraci ArAhio jakkho ||22|| vAmakareNa vi cittihasi teNa dinne varammi amarisao / lihiUNa cittaphalae miyAvaI daMsiyA teNa ||23|| pajjoyassa nivaiNo teNa vi dUo sayANiyanivassa / jaha pesavio nayarI ya rohiyA jaha ya khobheNaM // 24 // rAyamma mammi jahA kAriya sutthattaNaM visaMbaiyA / saMbhariyaM tIe jahA sirivIrajiNidapAyANaM // 25 // vIrammi samosarie jaha pavvaiyA jahA ya savimANA / avayariyA caMda- ravI jaha tattha ThiyA aNAbhogA ||26|| velAika mabhIyA jaha pattA caMdaNAe payamUlaM / jaha saMtiyAe sA coyaNAe tIe vi sikkhaviyA ||27|| tArisakulajAyAe tArisagurudikkhiyAe tuha juttaM / egAgiNIe ThAuM ettiyavAraM pamAyavasA ||28|| jaha evaM sikkhaviyA tIe calaNesu nivaDiyA saMtI / jaha niMdiumAraddhA appANaM gurupamAyavasA // 29 // re jIva ! kimuccariyaM ajja vi tuha guruguNAe guruNIe / paDicoiyassa ? evaM bujjhamu jai asthi ceyannaM // 30 // taM kattha gao mujjhasi ? kattha gao nivuI tumaM lahasi ? / daMsasi taM kassa muhaM kAUNaM erisapamAyaM ? // 31 // iya samAmaya sattAe tIe niyagaruyadosapaDivati / maMsaMtIe taiyA so ko ci suho samullasio // 32 // pariNAmo avo jeNArUDhAe khavagaseDhIe / payaDiyajIvA - 'jIvaM uppannaM kevalaM nANaM ||33|| vaNI sappadaMsaNapabhiI jaha pucchiyaM tahA savvaM / gaMthaMtarAo neyaM ettha na bhaNiyaM pasiddhaM ti ||34|| // citrapriyayajJAkhyAnakaM samAptam // 53 // 1. ppaya apayassa pAsAmi khaM0 raM0 / 2. samavAye ityarthaH / For Private Personal Use Only 167
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ AkhyAnakaNikoze - idAnIM vanavAsiyakSAkhyAnakamArabhyate / tadyathA atthi tahAvihadhammiyajaNAule mahai sannivesammi / viMjho vva gurupamANo pAliyasAvayavao saDDo // 1 // aha annayA ya sammeyaselasiharammi tittha jattAe / sattheNa samaM calio jA patto tamsamIcammi // 2 // egammi sannivese bAhiM AvAsiyammi satthammi / jaskhAyayaNamsa vaNe palAsataruNo samatalammi // 3 // niyai tahAvihaloyANa puuynnijjaao'hittiydhnnaao| nikkhayakIlayarUvAo jakkhapaDimAo NegAo // 4 // tANa ya maJjhe pAsai palAsapAyaM nihANakayasUrya / annassa kahimsamima mama vayAikkamo jamhA // 5 // tatto ya gAmamajjhe sAvayagihapaDimavaMdaNanimittaM / jAca paviTTho tA niyai sAvagaM duggayaM egaM // 6 // paramaccaMtaviNIyaM tassa gihe vaMdiUNa jiNabiMbaM / jAva'cchai tA teNaM sAhammiyaviNayakaraNeNaM // 7 // raMjiyacitto sAhai nihANasaMbaddhavaiyaraM tamsa / teNa vi ya dIhadarisittaNeNa ranno tayaM kahiyaM // 8 // rannA vi tassa rijuyA-viNayAiguNeNa raMjiyamaNeNa / aNujANiyaM nihANaM ginhamu savvaM pi tuha dinnaM // 9 // teNa vi suibhUeNaM viNaeNA''vajiUNa te jakkhe / sumuhutte savvaM pi hu vasIkayaM daviNajAyaM taM // 10 // jiNabhavaNAisu sattasu khettesuM vaiya niccameva tayaM / pajaMte sugaIe patto kAUNa dhammamimo // 11 // jaha eyANaM jAo iha-paraloyANa sAhao viNao / taha annassa vi jAyai tA jaiyavvaM imammi sayA // 12 // // vanavAsiyakSAkhyAnakaM samAptam // 54 // prANapriyo vinayavAniha loka eva, sarvajJazAsanamidaM vinayAt pravRttam / kurvanti tIrthapatayo'pi yadenamevaM, saddharmakalpatarumUlamuzanti santaH // 1 // // iti zrImadAnadevasUriviracitavRttAvAkhyAnakamaNikoze vinayaphalavarNano nAma saptadazo'dhikAraH samAptaH // 17 // [18. pravacanonnatyadhikAraH] vyAkhyAtaH sAmAnyena vinayaH ! sAmprataM prabhAvanArUpaM vizeSavinayamabhidhitsurAha mokkhasuhavIyabhUyaM sattIe pavayaNunnaI kujjA / viNhumuNi-baira-sirisiddha-malla-samiya-'jakhauDa vva // 23 // vyAkhyA-'mokSasukhabIjabhUtaM' nirvANazamaikakAraNaM 'zaktau' sAmarthya sati pravacanonnati tIrthaprabhAvanAM 'kuryAda' vidadhyAt / dRSTAntAnAha-viSNuzca-viSNukumAro rAjaputraH vairazca-vairasvAmI [zrIsiddhazca] zrIsiddhasenadivAkaro [mallazca] mallavAdI samitazca vairasvAmiguruH AryakhapuTazca-samayaprasiddho vidyAsiddhaH te tathoktAH, te iva tadvad ityakSagarthaH // 23 // bhAvArthastvAkhyAnakagamyaH / tAni cAmUni / tatra tAvad viSNukumArAkhyAnakamArabhyate / taccedam hasthiNaurammi nayare dubvannajuo suvannajutto vi / aTTAvayaparikalio Avayarahio vi jattha jaNo // 1 // maNapavaNajavaNavAho bANAsaNaguNakiNAbharaNabAho / paumuttaranaranAho tattha'sthi mahAbalasaNAho // 2 // samuvajjiyaguNamAlA jAlA nAmeNa Asi se devI / annonnanehasArANa tANa-kAlo aikkamai // 3 // kesarisuviNayasiTTo viNhukumAro tti tANa paDhamasuo / bIo ya cauddasasumiNasUio sirimahApaumo // 4 // tattha nirIho jeTTo rajamiri Ihae puNa kaNiTTo / juvarAyapae rannA to ahisitto mahApaumo // 5 //
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 18. pravacanonnatyadhikAre viSNukumArAkhyAnakam etoya avanIe purIe siridhammanAmao rAyA / sambhAvega paDaTTo maMtI nAmeNa nanuI se // 6 // sirimuNinubbayajiganAhasaMti suvvAmI suurii| samavasario purIe ujjANaM sununiriyario ||7|| saha muhamaMtiNA naravaI gao sUrivaMdaNanimittaM / paNamimucaciTTe nammi rAyapajjaMtalIyami ||8|| saha sUriNA vitaMDAbAo pAraMbhio amaceNa / avahIrio muNideNa moNamAletriya khamAe ||9|| eso hu balIvaddapAo sUrI na yANae kiMpi / iya teNutte niyaguruparAbhavaM asahamANeNa // 10 // egeNa vizeSaNaM nariMdrapaJcantaparapaccatrasvaM / vihio niruttaro so mahApaosaM ga taya || 11 || muNimAraNAya rayaNIe Agao kaDDiUNa karavAlaM / dhario taheva pAvo sAsaNadevIe thaMbheu ||12|| dviTTo tahaTTio so gose rannA sapauralogeNa / taM daddU huM bahumANo jAo sAmu logassa ||13|| muko devayA karuNAe tattha loyalajjanto / hanthiNaurammi gaMtuM allINo nivamahApau || 14 || te kao maMtipae annayA sIhabalaniyo tassa / niyaduggabalasameo lUDai nissesamavi saM // 15 // so niyayabuddhiparipabhAvao namumaMtiyA baddho / tuTTeNa baro dinno rannA teNa vi bhaNiyameyaM / / 16 / / ciu tumha samAse jAyammi paoyaNa gahissAmi / aha annayA ya jAlAdevIe daviNajAeNa ||17|| kAraviyaM raharayaNaM jiNassa baMbhassa puNa savattIe / lacchInAmAe tao jAo doha vi visaMvAo ||18|| paDhamaM rahajattAe to paumuttaraniveNa paDisiddhA / donha vi rahA mahApaumajuvanivo tayaNu rayaNI // 19 // jaNa avamANaM mantriUNa so eg2ago ci nIhario / vIvAhito nara khayara - rAyakannAo paribhamio ||20|| salaM pi cakkiriddhi AsAeUNa harithaNapurammi / jAo payaDapayAvo chakkhaMDavaI mahApauma ||21|| jo rannA paDisiddho jaNaNIe rahabaro tayA Asi / so garuyavibhUIe niyanayare bhAmio teNa ||22|| evaM so cakkavaI punnapabhAveNa paramamAhappaM / patto ahnnayA tattha Agao subbAo sUrI ||23|| rAya mahAparamehiM rajyanimittaM paryapio viNhU / visayapivAsAvaraeNa teNa parivajjie rajje ||24|| ahisittA sumuhutte paramuttararAiNA mahApaumo / phavvaio ya saviNhU rAyA surINa pAsamma ||25|| kayacArutavaccaraNo rAyA siddhiM gao nihayakrammI / jAo viNhukumAro ci sayalasiddhaM tattaviU ||26|| AgAsagamappabhiIo tamsa jAyAo asamalaDIo / viharei mahAsatto uvasaMtA so mahIvI ||27|| aha annayAya hathigaurammi vihiyammi varisayAlammi / sirimuccayasUrIhiM bahumuNiparivAra kaliehi ||28|| diTTA ya annayA namuimaM tiNA te paosajutte / putrvaparAjayasaMbharaNamacchara phunnahiyaNa ||29|| eso samao niverasAhaNe iya vicitayaMteNa / cakkI kayappaNAmeNa niyavaraM maggio teNa ||30|| uttavihANaM deva ! mahAjannamAyarissamahaM / tA majjha kettiyANi vi diNANi rajjaM payacchehiM // 31 // aMteure paviTTo naresaro tassa rajjamadhyeDaM / aliyakayajannadikkho saMpatto jannavADammi ||32|| pAsaMDigo sapaurA vaDhAvaNae samAgayA tassa / navaraM na gayA samaNA to vAhariUNa teNuttA ||33|| baddhAviDaM na pattA tumbhe maM jannadikkhiyaM ettha / tA cayaha saMvayaM me de to jaMpa sUrI ||34|| paMcappayArasajyakaraNavakkhitta cittavittIhiM / parihariyasaMyalasAvajjaloyatatIhi amhehi ||35|| caddhAvio na taM naravariMda ! na hu kiMpi kAraNaM annaM / tA mA kocaM kuma amhamuvari iya jaMpio tarhi || 36 | suyaraM kuvio so payaMpae sattadivasajyaMte / jo ciTTihI sa niyameNa mAriyo mae pAvo ||37|| gaMtuM narujjANammi sUriNA saha samaggasaMgheNa / AlociuM payattA kiha uvasamihI imo maMtI || 3 || tAgeNa viNa paNiyaM er3a kahavi jar3a ettha / viNhukumAramuNI tA uvasamadda na annA eso ||39|| puNa aMgAmaMdirasele tA bhagara muNivaro avaro / AgAsagamaNasattI vijjar3a maha na uNa AgamaNe ||40|| jar3a evaM tA so vi hutamahA''hI pabhaNio guruNA / iya bhaNie uppar3ao tamAladalasAmalaM gayaNaM // 41 // I so For Private Personal Use Only 169
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ 170 AkhyAnakamaNikoze daTTaNa tayaM saMghamsa kAraNaM kiMpi hohihI guruyaM / jaM pA use vi sAha samei iya citayaMtamsa / / 2 / / viNhakumAramsa muNI samAgao paNamiUNa taccaraNa / kahio sabbo vihu namuimaMtiNo vaiyaro tamsa // 43 // . to viNhukumAramuNI taM ghetu nahayalaNa saMpatto / paNamiyagurukamakamalo samAgaoM namuiatthANe / / 44 // sAmaMta-maMti-maMDaliya-paurapajaMtarAyaloeNa / namuivihaNaNa mahAmilaMtabhAlaNa paNao so // 45 / / to teNutto maMtI nariMda : visyammi barisayAlammi / gacchimsAmo annattha sahasu tA kaivayadiNANi // 46 / / taM souM ghayasittI vva pAvao pAvao) namuimaMtI / pabhaNai jai bhaNiyadiNANamuvari tumhANamegaM pi // 47 // pecchimsAmi samamgaM pi daMsaNaM tA tahA haNimsAmi / na jahA tumhANaM koi katthaI dIsaI bhuvaNe // 48 // eyArisaM nisAmiya cittabhaMtarasamucchaliyakovo / pagalaMtaseyajAlo bhiuDIbhIsAvaNaniDAlo // 49 // duppeccharattanetto khalaMtajIhAviNimsariyavayaNo / phuraphuriyahoTTajuyalo evaM bhaNiuM samADhatto // 50 // aho ! prakRtisAdRzyaM zlepmaNo durjanasya ca / madhuraiH kopamAyAti, kaTukairupazAmyati // 51 // jai vi hu evaM taha vi hu viyarasu tiNhaM payANa maha ThANaM / teNAvi avannAe bhaNiyaM giNhasu pae tinni // 52 // to veubviyaladdhIe baddhio lakkhajoyaNapamANo / vikarAlakAlakAo bhayaMkaro tihuyaNamsAvi // 53 // dadaM mahAbhayaMkarakarAlarUvaM mahApamANaM taM / nara-amarA-'sura-kheyaraniyarA bhayakaMpirA jAyA // 54 // garuyappamANapavvayaniTaTurapayadaddare kae teNa / vimsaMbharA sagiriniyarakaMdarA kaMpiuMlaggA // 55 // jhallajhaliyA savve vi sAyarA khaDahaDaMti pAyArA / iya asamaMjasarUvaM tijayaM savvaM pi saMjAyaM // 56 // dAu sirammi pAyaM pAyAle ghattio namuimaMtI / sAhuviyaMbhiyamerisamamaccanAheNa nAUNa // 57 // paTTaviyAo siMgAriyAo amarIo kovasamaNaTTA / ThAUNa tAo muNisavaNajuyalasavihammi miuvayaNA // 18 // muNiuvasamasaMbaddhaM geyaM gAyati mahurasaddeNa / taha amara-cAraNA vi hu pAraddhA uvasamaM paDhiu // 59 / / kuvvaMti saMtikammaM vippA taha sAvayA vi bhybhiiyaa| jAyA jisarANaM nhavaNa-'ccaNakaraNatallicchA // 60 // muNiNo uvasamarasapUriyAI vayaNANi bhaNi umADhattA / saha cakkiNA jaNo se laggo calaNemu sabbo vi // 6 // to uvasaMto sa muNI uvasamarasagambhavayaNasavaNeNa / jiNapavayaNamsa jAyA samunnaI tappabhAveNa // 62 / / taddiyahAo jAo jayammi sa muNI tivikkama'bhihANo / uppADikameNa ya kevalanANaM gao siddhi / / 63 // cakkI vi mahApaumo bhArahakhettaM samaggamavi bhottu / kayapavvajo saMjAyakevalo sivapuri patto // 64 // // viSNukumArAkhyAnakaM samAptam // 55 // adhunA vairasvAmyAkhyAnakamAkhyAyate / tadyathA iha jaiyA kila bhayavaM goyamasAmI jiNa Na'NunnAo / aTTAvayamArUDho nIsesapamAyarahio vi // 1 // AyAsagamaNaladdhI vi paramimo kheyarahiyagaigamaNo / puTTo vesamaNeNaM rayaNIe mahAtavamsiguNo // 2 // jaha jAe saMdehammi tamsa kuviyappaviuDaNanimittaM / puMDariya-kaMDarIyANa taNayamajhayaNamakahiMsu // 3 // paDhiyamasesaM pi hu jeNa tapparIvAragujjhageNa tyaM / tuMbavaNasannivese so jAo vairasAmimuNI // 4 // tatto gambhatthamsa vi jaNao moyAviUga pvvio| jaha so bAlo dinno taiyA jaNaNIe jaNayamsa // 5 // jaha ya vivAe jAe jittaM saMgheNa tammi patthAve / jaha pavaio niimaiguNega jaha raMjio sugurU // 6 // jaha gujjhaehiM bAlo nimaMtio jaha ya gaNaharapayammi / niyaguruNA saMThavio jAo AejjavayaNo ya // 7 // jaha tamsa rUya-lAyanna-kaMti-sohamgaguNakalAveNa / hayahiyayAe dhUyAe seTTiNo patthio bhayavaM // 8 // veubdhiyaladdhIe kusumapure raMjio jahA rAyA / jaha orAlA jasa-kitti-vanna-sadA ya se jAyA // 9 // kiMca hayAsaNagehAo kuMbhamANeNa kusumaniyareNa / guNamaNirohaNagiriNA pabhAvaNA jaha kayA tattha // 10 // puvvadisAo uttarapahammi patteNa mahai dubhikkhe / paDavijAe ya jahA saMgho nitthArio teNa // 11 // .
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18. pravacanonnatyadhikAre bairasvAmyAkhyAnakam sirivIrajiNasaratitthanAhatitthaM pabhAvayaMteNa / viharateNa pabhRyaM kAlaM kalikalusamahaNaNa // 12 // pacchimavayammi kaiyA vi tamsa siMbhAhiyammi saMjAe / muMThIpa vimharaNa aNasaNamArAhiyaM teNa // 13 // niyaparivArajueNaM jahA rahAvattapanvayavarammi / AvamsayAo neyaM savvaM pi hu vitthareNa tahA // 14 // // vairasvAmyAkhyAna saGa kSepataH samAptamiti // 56 // adhunA [krama]prAptaM zrIsiddhasenAsyAnakamAkhyAyate / tazcedam ujeNIe purIe sUrI siddhaMtapArago Asi / nAmeNa viddhavAI siromaNI viusavamgamsa // 1 // niyaviusattavaseNaM tahA mahAgaruyagavcayAe imo / vihiyapainno najai savvattha imeNa paDhieNa // 2 // madgoH zRGga zakrayaSTipramANaM, zIto vahirmArutaH sthairyayuktaH / yadvA yasmai rocate yanna kizcid ,vRddho vAdI bhASate kaH kimAha ? // 3 // soUgarisagavvaM baMbhaNavaMsumbhavo gurumaraTTo / sirisiddhaseNanAmo pariyario niyayachattehiM // 4 // vAyaM dAuM patto saddhiM so viddhavAisUrIhiM / saha baMbhaNahiM kalahaM ko kAhI ? iya viciteu // 5 // sUrI calio kammi vi gAme jA tAva siddhaseNo vi / naTTho tti viciMtiya jhatti dhAio tamsa paTTIe // 6 // gacchaMto saMpatto sUrI sigghayara baDuyavaggeNa / bhaNio ya kahiM baccasi naTTho sevaDaya ! tapiyANiM ? ||7|| bhaNiyA ya sUriNA te nAhaM naTTo kuo vi hu bhaeNa / evaM japaMtANaM saMpatto siddhaseNo vi // 8 // bhaNai ya niyayapainnaM pAlasu viyarasu mae samaM vAyaM / jaMpai sUrI nayarIe viyarimo viusapaccakkhaM // 9 // teNuttaM ettheva ya Aha muNiMdo na saMti iha sabhA / so jaMpai emeva ya viyaramu sUrI vi paDibhaNai // 10 // ee vi tAva govAla-halaharA haMtu iha sahAyiNo / teNANumannie te vAhariyA sUriNA savve // 11 // jo hArihI sa simso hohI iyaramsa siddhaseNaNa / vihiyA imA painnA paccakkhaM halaharAINaM // 12 // tuha ceva pucapakkho hou tti payaMpie muNideNa / so sakkayavANIe vippo jaMpeumAraddho // 13 / / natthi jae samvannU pamANapaMcagapavattaNAbhAvA / gayaNAraviMdamiva tA abhAvamANassa visao so // 14 / / tahAhi paccakkhapamANeNaM savvannu tA na dIsae loe / liMgAbhAvAo tahA aNumANeNAvi taha ceva // 15 // uvamANeNa vi tattulla'dasaNAo na so bhave gajho / gammai na AgameNa vi virohao tesimannonnaM // 16 // atthAvattIe vi hu dUraM gammaI na so bhuvaNabhANa / jamhA teNa viNA vi hu savve atthe pasijhaMti // 17 // tamhA abhAvavisao savvannU muyaha tammi paDibaMdhaM / dhammA-'dhammaviyAro veyAo gammae sanco ||18|| kattAradosarahie aporusee sayA vi kila vee / gayaNaM va savvatulle sai kiM savvannukappaNayA ? ||19|| iya savvannunisehappahANameyaM suNittu diyavayaNaM / halaharasahAe uciyaM pabhaNai sirividdhavAI vi // 20 // dhammu sAmiu sayalasattAha, viNu dhammi nAhiM dhara / .....' ......... ||1|| .................. 'dhaNa dhannu dhammaha pasAeNa / dhammakkharabAhiriNa dhisi, dhiratthu kiM teNa jAeNa ? // 2 // dharaNihiM bhAru karateNa, payapUraNapuriseNa / kiu saMsAri bhamaMteNa, dhammu sumitta na jeNa // 3 // iya paDhiUNaM puTTA muNivaiNA halaharA sahAvaiNo / majhamimamsa ya paDhie bhabvamabhavvaM bhaNaha tunbhe // 21 / / tehattaM taha paDhie mahajayamamaNNa siMciyaM amha / eyamsa saMtiyaM puNa na kiMpi amhe muhAvei // 22 // tA kiMpi bhaNiyamimiNA na buddhamamhehi tattameyamsa / mUrI vi bhaNai nimuNaha jaM bhaNiyamimeNa tamsatthaM // 23 // jaMpiyamaNeNa tumhANa devaharayammi natthi arahaMto / te biti asthi amhehiM paNamio saMpayaM ceva // 24 // jai erisaM payaMpai piyA vi alio imamsa tA nRNaM / iya jaMpiUNa vippaM ghetaM bAhAhi te viti // 25 / / 1.zleSmAdhau shlessmroge|
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ AkhyAnakamaNikoze Agaccha jaha tujha vi daMsemo jiNaharammi arahaMtaM / samvehiM tao dinno jayavAo muNivariMdamsa // 26 // vippaNa vi niyayapainnapAlaNujjuttamANaseNa to| bhaNiyamahaM tumhANaM simso tA deha me divaM // 27 // to divivAo murNideNa siddhameNo pasatthadivasammi / jAo ya sayalasiddhaMtapAragAmI mahAsatto // 28 // bahuguNagagaparikalio Thavio so niyapayammi sUrIhiM / viharai vIrajiNesaravisiTTatitthaM pabhAvato // 25 // ujjagopa pugae kamega pattA mahIpa viharaMtA / nimuNai jaNAkvAyaM pAyayasiddhaMtavisayanmi // 30 // mele UNaM saMgha kayaMjalI muNivaI bhaNai evaM / jai AesaM saMgho maha viyarai viraiyapasAo // 31 / / siddhataM savvaM pi hu karemi bhAsAe saka yApa ahaM / soUNa tayaM saMgho vi evamullavi umAraddho // 32 // dUre tA bhaNiyavvaM esA ciMtA vi juJjai na tumha / jamhA ciMtiyamette vi jAyae garuyapacchittaM // 33 // to siddhameNasUrga payaMpae majjha carimapacchittaM / saMpai saMpannamimaM puNa na hu maha vaTTae iNhi // 34 // tA kAUNa pasAyaM saMgho maha deu carimapacchittaM / tamma'bhAsAo jeNa majma saMjAyae suddhI // 35 // taM puNa bArasavAsappamANamavattaliMgadhArIhiM / pAyacchittaM kijjai saMjAe erise pAve // 36 // aNujANio samANo saMgheNaM siddhaseNamuNinAho / avvattaliMgadhArI hou taM criumaarddh| // 37 // ciMtai ya mahIvIDhe paribhamaMto pasaMta-thiracitto / te dhannA muNivasabhA salAhaNijjA tihuyagammi // 38 // jAyaM cukkakkhaliyaM na jesi kaiyA vi erisasarUvaM / akkhaMDa caraNapariNAmasuMdarA te jayaMtu jae / / 39 / / iya erisamuhabhAvagapaDihyapAvassa tamsa varisANi / bArasa jAva aIyANi tAva patto avaMtIe // 40 // so tattha kuDaMgesaradevamsa maDhammi saMThio maimaM / saMthuNai na taM devaM iya nAu~nayariloeNa // 41 // . vinnattaM naravaiNo deva ! kuDaMgesaramsa devamsa / ciThThai maDhammi avvattaliMgio thuNai na hu devaM // 42 // taM sou naranAho saMpatto tattha taM payaMpei / ko si tumaM ? so vi hu bhaNai dhambhio hamiha saMpatto / / 43 / / to bhaNai nivo kiM na hu devamimaM thuNasi ? bhaNai puNa so vi| esa na sahiDaM sakkai majha thuI bhaNai tayaNu niyo / / 44|| eyaM ciya pecchAmo kuNasu thuiM kouyaM jao amha / iha hou amha daMsaNapabhAvaNA iya vicite // 45 // teNuttamimaM gose kAyavvaM tayaNu bIyadivasammi / nivapajaMto logo saMpatto tammi devaule // 46 // to siddhaseNasUrI suibhUo sumariUga jiNanAhaM / battIsAhiM battIsiyAhiM thouM samAraddho // 47 // ohinnANaNa viyANiUNa jiNapavayaNunnainimittaM / sAsaNadevI jiNasAsaNamsa bhattA samagupattA // 48 // etthaMtarammi sirakamalamajjhabhAgAo tamsa devassa / pAsajiNesarapaDimA sahasA nissariumAraddhA // 46 // uvasaMta-kaMtarUvA aMte vatIsiyANa savvANa / nIhariyA savvA vi hu saccaviyA rAya-loehiM // 50 // daTaLUNa pavayaNunnaimerisamacchariyabhRyamaccatthaM / paDibuddho paurajago titthassa pabhAvaNA jAyA // 51 // // zrIsiddhasenAkhyAnakaM samAptam // 57 // idAnIM mallavAdyAkhyAnakaM kathyate / yathA-- sarasappavAlakalie amiyAvAse mahAaranne va / rayaNAyare vva bharuyacchapaTTaNe nivasae sUrI // 1 // nAmeNa jiNANaMdo buddhANaMdAbhihANabhikkhU vi / nivapajjaMto vAo paropparaM tehiM pAraddho // 2 // jo hArai so niyamA nayaraM pariharai viraiyA tehiM / dohiM vi imA painnA saMjAe tayaNu vAyammi // 3 // bhaviyanvayAvaseNaM viNijio bhikkhuNA muNivariMdo / nIhariUNa sasaMgho samAgao valahinayarIe // 4 // phavvaiyA sUrisasA dullahaevI samaM tihiM suehiM / ajiyajasa-jakkha-mallAbhihehiM suvisuddhabuddhIhiM // 5 // samahijjiyamuttatthA tinni vi jAyA visesao mallo / mottaNaM puvvagayaM taha nayacakaM samaggaM pi // 6 // bArasaarayapamANaM raiyaM puvAo taM samuddhariyaM / arayANaM patteyaM pAraMbhe taha ya pajate // 7 // kIrai jiNANa pUyA mahApayatteNa iyarahA vigdhaM / saMjAyai kvakhANe paDhaNammi ya sayalasaMghamsa // 8 //
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18. pravacanonnatyadhikAra mallavAdyAkhyAnakam 173 sUrgahiM tINa ajAe appiA potthayANa bhaMDAro / aha annayA yaM vihariukAmehiM payaMpio mallo // 9 // nayacakkapotthayamiNaM na vAiyavvaM ti vihariyA guruNo / aha niggayAe ajAe tIe keNAvi kajjeNa // 10 // iha potthayammi kiM cida ? ti saMjAyakouhalleNa / mallaNa tayaM ghettaNa chADiyaM tayaNu se pattaM // 11 // paDhama kaliUNa karammi cAio tammi Aimasilogo / nimsesasanthabhAvamsa sAhago mahagvANIe // 12 // vidhi-niyamabhaGgavRttivyatiriktatvAdanarthakavacAvata / jainAdanyacchAsanamanRtaM bhavatIti vaidhaya'm / / 13 / / jA sammaM paribhAvaha tamsa'tthaM tAva devayApa tayaM / avihi tti ciMtiUNaM sapattamavi potthayaM hariyaM // 14 // tamapecchaMto saMto jA saMjAo vilakvavayaNo so / tA AgayAe ajAe. pucchio kiM visanno si ? ||15|| teNa vi potthayaharaNaM kahiyaM tIe vi sayalasaMghamsa / taM souM sAmamuho saMgho savvo vi saMjAo // 16 // yasimammi pavisiyavvaM na mA nayacakapotthapaNa viNA / rukavA ya bhavizvayavA kevalayA bhoyaNa vallA // 17 // bhaNio saMghaNaso bAhijjasi kevalehiM vallehiM / tA deharakSaNakae giNhamu taM kiMpi vigaI vi // 18 // saMghAesaM bahumanniUNa so valla-ghaya-guDAhAro | gaMtUNa saMThio guruguhAe giridumAselamsa // 19 // tattha Thiyassa vi mallamsa muNivarA diti bhatta-pANAI / tammaiparikkhaNatthaM aha'nnayA devayAe imaM // 20 // bhaNiyaM rayaNIe ke miTTA ? valla tti jaMpiyaM teNa / puNaravi pajjante tIe jaMpiyaM chaha mAsANaM // 21 // keNa ? ti ghaya-guDeNaM ti] jaMpie mallacellaeNa tao / tassevaMmaipagarisaraMjiyahiyayAe devIe // 22 // bhaNiyaM jaM kiMpi maNappiyaM tayaM malla ! mamgasu iyANi / tuha tuTTA haM to mallacellaeNaM imaM bhaNiyA // 23 // nayacakkapotthayaM me viyarasu tA devayAe so bhaNio / paDhamasilogAo cciya hohI taM tArisaM tujha // 24 // to devayANubhAveNa viraiyaM teNa tattha nayacakkaM / saMgheNa vi valahIe pavesio so vibhUIe // 25 // guruNa vi vihariuNaM samAgayA nAyasayala vuttatA / ajiyajasa-jakkha-mallA guNagaNajutta tti tehiM tao // 26 // saMThaviyA mRripae jAyA paravAivAraNamaiMdA / aha annayA ya sirimallamUriNA sumariyaM eyaM // 27 // jaha bhikkhabaddhadAseNa vAyamuddAe mUriNo vijiyA / bharuyacchAo saMgheNa saMgayA tayaNa nIhariyA // 28 // niyayaguruNa'vamANaM saMghamsa parAbhavaM ca nAUNaM / mallamugiMdo bhajhayacchapaTTaNe jhatti saMpatto // 29 // kayatArisappainneNa teNa saha bhivakhuNA samAraddho / nivapajjaMto vAo bahuviusasahAe paccakkhaM // 30 // eyamsa garU vimA viNijio vijayavAiviMdo vi / tA eyammi duhA vi hu bAle kira majjha kA gaNaNA ? // 31 // iya bhaNiumaggavAo samappio bhivakhuNA muNiMdamsa / so vi hu sumariya sAsaNadevimuvannasiumAraddho // 32 // siyavAyasArajiNamayagama-heU-bhaMga-pavarajuttIhiM / kAUNamuvannAsaM dhario chaddivasapajate // 33 // bhaNiyaM ca teNamaNuvai dUseyatvaM tae imaM gose / to buddhadAsabhikkhU niyaThANagao tamissAe // 34 // dIvayamujjAleUNa karayala kaliya seDiyaM sumbhaM / jamuvannasiyaM malleNa taM lihe samAraddho // 35 // paribhAvaNAe maDhamajjhimAe bhittIe tA na se kiMpi / sammaM saMbharai tao dhasakio hiyayamajhammi // 36 // nivapajaMtasahAe bhaNiyabvaM kiha mae pabhAyammi ? / evamayajjhavasANeNa so gao jhatti paMcattaM // 30 // miliyammi viusavagge bIyadiNa jA na ei so bhikkhU / hakkAraNAya tA tassa rAiNA pesiyA purisA // 3 // te tattha gayA bhikkhU niyaMti bhittIsamIvamuvaviDheM / uttANiyanayaNajuyaM seDiyapANi vigayapANaM // 39 // gaMtaNa tahiM ranno sAhiyamaha bhaNai naravaI evaM / jaha kahiyamimehiM tahA citaMto so bhaeNa mao // 40 // to teNa hAriyaM tayaNu rAiNA mallavAiNo dinnaM / jayapattaM saMjAyA saMghamsa pabhAvaNA mhii||41|| nimsAriumAraddhaM rannA bhikkhUNa daMsaNaM sayalaM / to mallavAiNA so nivArio jAyakaruNaNa // 42 // sUrI vi jayANaMdo niveNa nimsesasaMghasaMjutto / paccANIo gaMtUNa sammuhaM guruvibhUIe // 43 // 1. vAyaviMdo rN|
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ 174 AkhyAnakamaNikoze / vihiyA pabhRyakAlaM pabhAvaNA mallavAisRrIhi / ninnAsiyA ya samve vi teNa paravAiNo bahuso // 44|| savaNoyamsuhasadesaNAe paDibAhiUNa bhaviyajaNaM / sirimallavAisUrI mariUNa gao amaraloe // 45 // // mallAkhyAnakaM samAptam // 58 // adhunA samitAsyAnakamArabhyate / tadyathA-- kannA-vennANa naINamantare tAvasAsamo ego / baMbhaddIviyasAhANa tAvasANaM samatthi tao // 1 // kulavaiNA tarumUlANa melaNa jANio kahavi jogo / taM payatalesu dAUNa tAvasA uttaraMti naiM // 2 // tesiM pabhAvaNA sAvayANamohAvaNA dhuvaM jaayaa| daTTaNamaisayaM taM tesiM bhatti kuNai loo // 3 // tammi ya samae sirivairasAmiNo mAulA ya samiyajjA / viharaMti jogasiddhA to tesi niveie bhaNiyaM // 4 // pAyatalalevavasao eyaM na uNo tavANubhAveNaM / to sAvageNa viuNA egeNa nimaMtiyA gehe // 5 // tesimaNicchaMtANa vi pAe pavakhAliUNa bhoyaviyA / gacchaMti caDayareNaM buDaMti naIe tAva jale // 6 // to tattha ajjasamiehiM jogasiddhehiM jogacappuDiyaM / khiviGavuttaM vinne ! parakUlaM gaMtumicchAmi // 7 // tAva ya do tIe taDA. miliyA jogappabhAvao jAyA / sAsaNapabhAvaNA tAvasA ya samve vi paDibuddhA // 8 // pavvaiyA gurupAse saMjAyA baMbhadIviyA sAhA / jamhA u baMbhadIviyatavovaNAo ime jAyA // 2 // // samitAkhyAnakaM samAptam // 56 // idAnImAryakhapuTAkhyAnakaM vyAkhyAyate / taccedam siriajjakhauDasUrI vijAsiddho musaahupriyrio| viharaMto saMpatto bharuyacchapurammi kaiyA vi // 1 // tamsa'sthi bhAiNajjo khuDDamuNI kuNai tassa sumsUsaM / souM parivattaMte guruNo vijjAo aNudivasaM // 2 // paDhiyAo kannAheDaeNa vijAo pddhiysiddhaao| tAo jao to tassa vi ciMtiyamettAo viphuraMti // 3 // guDasatthAo aha annayA ya muNijuyalamAgayaM tattha / paNamiya gurukamakamalaM kayaMjalI jaMpae evaM // 4 // bhaMte ! akiriyavAI guDasatthapure samAgao bhikkhU / devAidhammatattaM natthi tti payaMpamANo so // 5 // vijio saMto sAhahiM gurupaosaM gao mareUNa / vaDDukkarAbhihANo jAo tattheva so jakkho // 6 // puvvaparAbhavamavaloiUNa nANeNa Asurutto so| uvasaggai sAhujaNaM saMpai tumhe pamANaM ti ||7|| mottuM sabhAiNejjaM gacchaM tattheva ajjakhauDapahU / saddhiM muNijuyaleNaM patto guDasatthayaM gAmaM // 8 // avalaMbiuM uvANahajuyalaM vaDDukkarassa jakkhamsa / kannesuM tappurao sutto pAvariya siyapaDayaM // 9 // devaccaeNa diTTo siTTo ya sapauranaravariMdassa / taM soUNa sakovo sapariyaNo naravaI patto // 10 // niyajakkhamsa avannaM dadai uhAvio sa naravaiNA / na vi uTTai garuehiM vi saddehiM payaMpio bahuso // 11 // muha DehimegadesA kuo vi paDayammi tammi avaNIe / tehiM ahobhAgo se diTTho sapauranariMdehiM // 12 // jatto jatto paiyaM avaNeuM te tayaM paloyaMti / tattha ya tattha ya muNiNo puyappaesaM nirUveti // 13 / / da TraNa tayaM bhUveNa pabhaNiyaM re ! bibhIsiyA esA / tA sigvaM paritADaha kara-kasa-daMDappahArahiM // 14 // tahavihie muNivaiNA tesi pahArA nivAvarohammi / saMkAmiyA savijjAbaleNa tatthettha laggaMti // 15 // nAuM mahallaehiM kahiyaM ranno nivo vi taM souM / citei ko vi eso mahappabhAvo mahAsatto // 16 // ucchaliyabahalakovo jAvana maM haNai pauraparikaliyaM / khAmemi tAva iya ciMtiUNa paNao nivo tamsa // 17 // bhaNai ya mahApasAyaM kAuM maha khamaha egamavarAhaM / jamhA karuNArasiyA bhavaMti paNaesu sappurisA // 18 // taM nisuNiUNa sUrI samuTTi callio tao jhatti / vaDDakkarajakkho vi hu saMcalio tayaNumaggeNa // 19 / / avarANi vi cAmuMDAiyANi savvANi devarUvANi / sUripahammi payaTTANi khaDahaDaMtANi samakAlaM // 20 //
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18. pravacanonnatyadhikAre AryakhapuTAkhyAnakam 175 jakkhAyayaNadvAre bahupurisasApahi caalnnijaao| bAhariyAo muNideNa donni pAhANadoNIo // 21 // tAo vi hu caliyAo erisamacchariyamaisayaM daTuM / rAyAinayaraloo payapaNao pabhaNae evaM // 22 // muMcamu bhayavaM jakvaM mukko ya sa bhayavayA saparivAro / niyayaTThANammi gA tAo puNa dA vi daanniiaa||23|| dhariyAo haTTamajhammi thaMbhipabhaNayaM ca mUrIhiM / jo koi majjha tullo so neu imAo niyaTANa // 24 // guDasatthapure aja vi taheva ciTuMti tAo tattheva / tadiyahAo jAo jakkho jiNasAsaNe bhatto // 25 // paDibuddho paurajaNo mahaI jiNapavayaNunnaI jAyA / sAhukakAra i savvo vi sAsaNaM vIranAhamsa // 26 // eto ciya bharuyacche bhoyaNagiddho sa bhAiNajamuNI / jAo buddho vijappabhAvao tamsa pattANi // 27 // gayaNaMgaNeNa gacchaMti aNudiNaM niya uvAsayagihesu / bhoyaNabhariyANi puNo taha ceva ya paDiniyattaMti // 28 // ahivAsiyA samANI ToppariyA pavaraAsaNaniviTTA / samvesiM pattANaM purao sA ei gacchai ya // 29 // eyArisamacchariyaM pecchiya buddhANa daMsaNa logo / AuTTo saMjAyA saMghassohAvaNA garuI // 30 // jANAvio samANo saMgheNa samAgao muNivariMdo / tANavi uvAsagANaM gihesu pattANi pattANi // 31 // tehiM vi pUyApuvvaM bhattibharanibharehiM bhariyANi / uppaiyANi nahaMgaNamaggeNaM jAva savvANi // 32 / / tA muNivaiveuvviyasilAe abhiTTiUNa bhaggANi / nAyaM ca bhAiNejeNa maha gurU Agao ettha // 33 // to bhayabhIo naTTo buddhavihArammi sUriNo vi gayA / bhikkhUhi jaMpiyA eha namaha buddhamsa kamakamalaM // 34 // sUrIhiM jaMpiyaM ehi buddha ! vaMdAhi majjha kamajuyalaM / to buddhadevapaDimA viNiggayA tesi paNayA ya // 35 // ciTTai maharihathUmo vihAradAre payaMpio so vi / vaMdAhi taM pi to so vinivaDio sUricalaNasu // 36 // puNaravi bhaNio ciTThayu addhovaNao taheva so thakko / tattha niyaMThoNAmiyaNAmeNa gao gurupasiddhiM // 37 // daTTaNa tamacchariyaM vimhayaupphullaloyaNo logo / jiNasAsaNANuratto payaMpiDaM evmaarddho||38|| taM jayau vIrasAsaNamerisaaisayasahassasaMkinna / jattha ajaMgamadevA vi sUricaraNe'bhivaMdaMti // 39 / / savvA vi jaNo jiNapavayaNammi jAo subhttithircitto| jiNasAsaNassa jAyA samunnaI bhuvaNamajjhammi // 40 // // AryakhapuTAkhyAnakaM samAptam // 60 // eehiM jahA vihiyA sattIe pavayaNunnaI asamA / kAyavA annehiM vi taheva sapyurisarayaNehiM / / 1 / / saiddhAntikapramukhasatpuruSaprabhAvairaSTAbhirapyaparatIrthamataM niramya / zrIsarva vitlavacanonnatimaGgimAnyo dhanyaH sa ko'pi kurute zivazarmabIjam / / 2 / / // iti zrImadAmradevasariviracitavRttAvAkhyAnakamaNikoze pravacanonnativarNano nAmASTAdazo'dhikAraH // 18 // [ 19. jinadharmArAdhanopadezAdhikAraH] uktaM pravacanonnatikAraNam, etacca paramaM dharmasarvamvam / etatkaraNazaktyabhAve'pi svajanAdimohaM vihAya dharma eva vidheya ityu padezamabhidhAtukAma Aha sayaNe dhaNe asAre mohaM mottUNa kuNai jiNadhammaM / jaM parabhavANugAmI so ciya johAramitto vva // 24 //
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ AkhyAnakamaNikoze vyAkhyA--'svajane' mAtA-pitrAdau 'dhane ca' gaNimAdau 'asAre' paramArthasArazUnye 'moha' mUDhatAM 'muktvA tyaktvA [ kuru] vidhatta 'jinadharma' sarvavidbhaNitamanuSThAnam / kAraNamAha - 'yad' yasmAt kAraNAt 'parabhavAnugAmI' paralokAnuyAyI 'sa eva' jinadharma eva / kiMvat ? 'jotkAramitravat mitratRtayamiva ityakSarArthaH ||24|| bhAvArthatvAkhyAnakAdavaseyaH / taccedam-- 176 nisesamuhayavahAvilAsiNIkusumaseharasamANaM / sappurisarayaNajalahI rayaNauraM nAma puramatthi // 1 // tammi pure arivAraNaciyAraNo syaNasAranaranAho / parihariyaiyaranaravaikamalAkulavAliyA gehUM ||2|| uppattiyAica uvimaivihavAlaMkio mahAmaMtI / tassa'tthi buddhisAro sArayaranAyaparamattho ||3|| so annayA viciMta rAyA mitto na hoi kaiyA vi / kiMtu maha vapunnappabhAvao vaha mittattaM ||4|| aha kavi devvapariNaivaseNa rUsijja majjha naranAho / taddiyahavasaNataraNAya kiMpi viraema mittamahaM ||5|| iya citaUNa tatto mahaMta sAmaMtavaMsasaMbhUyaM / viraeDa garuyanavanehanicbharaM kiMpi varamittaM // 6 // AbharaNa-vattha-bhoyaNa-sayaNA ''saNa jANavAhaNAIyaM / niyadehanivvisesassa tassa viyarei aNudiyahaM ||7|| avaro vi teNa vIvAha - viddhi-baddhAvaNAipabve / vihio mitto AbharaNa-vatthadANehiM saciveNa || 8 || avaraM ca rAyamagge uttamavaMsugbhavo mahAguho / johAramettasajjhA saMjAyA teNa saha mettI // 9 // aha annayA ayaMDe bADhaM kuviyaM naresaraM nAuM / ciMtei mahAmaMtI bhayakaMpiramANaso evaM // 10 // nRNaM na ettha vAso maha hohI rAiNA viruddheNa / tA vaccAmi viesaM tattha kahaM jAmi asahAo ? // 11 // para majjha paramamitto vijjara navanehanibharo paDhamo / sannijjhaNaM to tarasa jAmi rajvaMtaraM annaM // 12 // iya ciMtiUNa maMtI jAi tao paDhamamettagehami / uTTittu so vi samuhaM sayaNA-SssaNadANa-viNayAI || 13|| viraittu to paryapad maha gehamalaMkiyaM tae mitta ! / kajjreNa keNa ? bhaNie bhaNai tao buddhisAro vi ||14|| maha kammapariNaIe viNA'varAheNa ruTTao rAyA / tA tuha sAhijjeNaM vaccAmI annasamma ||15|| iniNi papar3a jar3a ruTTo tujjha naravaI mitta ! / ekaM pi payaM gaMtuM tA na khamo sAmi ! sAhejje ||16|| AyantriNa evaM maMtI ciMter3a jAyaverago / ekapae cciya jAyA uvayArA niSphalA kiha Nu ? ||17|| vicchAyamuho gaccha maMtI bIyammi mittagehammi / so vi samuTTiya samuhaM paryApae bhaNasu kiM kajjaM ? || 18 // maMtI vi ka sa papae so vi mitta ! na samattho / niyaputta-kalattAiM parihariuM tujjha kajjammi ||19|| kiMtu purIe parisare taM abhaDavaMciyaM niyattemi / saMtarammi gaMtuM tumae saddhi na sakami // 20 // to taM paNa maMtI saccayamAhANayaM kayaM tumae / takkeNa makkhiuM makkhiyAhiM khAvesi tumamevaM // 21 // ciMtei ime sammANadANapariosaghaNasiNehA vi / jai na sahAyA jAyA tA kiM johArametteNa ? ||22|| taha viparicchitti ciMtira jAi saMsaiyahiyao / johAramettabhavaNe sAhai savvaM pivattaMtaM // 23 // so bhai maha jiyaMte niliyAsesa dukkha dohe / vAlaviNivAyamettaM pimitta ! na bhayaM tuh jayammi ||24|| tA sAmu niyakaj ya bhaNie bhaNai buddhisAro vi / gihittu sAradavvaM vaccAmo annadasamma ||25|| bhariUNa sAradaviNamsa rahavaraM syaNipaDhamapaharammi / nIhario nayarAo taM sannaddhaM puro kAuM // 26 // patto ya avaradesaMtarammi taddesanayaranaranAho / jANittu buddhisAraM samAgayaM sammuha eha ||27|| nAUNa buddhikalahaMsa ke lilIlAvilAsakamalasaraM / so vi niyamaMtimaMDalasiromaNitta nivesa ||28|| idAnImantaraGgabhAvanA-- maMtI saMsArijio buddhIvinANasaMpayAvasaho / payaIe vallaha ho duhabhIrU guNanivAsahiM ||29|| jamasarisa puivaI samutthiyajaNaatakkiyAgamaNo / sacchaMdra caraNasIlo karuNArahio ya savassa ||30|| akannuyAnivAso vinneo paDhamamaMtimittasamo / uvayAraguNaagejjho neo deho khalayaNo vva // 31 // For Private Personal Use Only
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhaNiyaM ca bhaNiyaM ca -- bhaNiyaM ca - tahA 20. narajanmarakSAphalAdhikAre vaNikputratrayAkhyAnakam taha lAliyamsa rahapAliyamsa tahasurahigaMdhamahiyamsa / khaladeha ! tujjha juttaM ? payaM pi no desi gaMtavve // 32 // jaha so paDhamI mitto saraNaM maMtissa Avaigayassa / maNayaM pi na saMjAo deho vi taheba jIvassa ||33|| jaha so bIo mitto niyakajjaparAyaNo suhekaraso / maMtissa na sAhejjaM duhiyamsa tahAhimakAsI ||34|| taha sayaNA vineyA kittimanehA sakajjatalicchA / paramattheNa na kiMci vi jiyamsa jaMtamsa sAhajje ||35|| 23 baMdhavA suhiNo ve piya-mAi- putta bhAyarA / picaNAo niyattaMti dAUNaM salilaMjali || 36 || avaMtiya taM gehaM piyammi vi mae jaNe / hiTTA teNa'jjiyaM davvaM, taheva vilasaMti ya // 37 // atthovajJaNahe UhiM, pAvakammehiM perio / ekao ceva so jAi, dumAI duhabhAyaNaM ||38|| johAramittamettI maMtisahAo jahA taiyamitto / taha appapayattakao vi hoi jIvassa jidhammo ||39|| thevaM thevaM dhammaM kareha jar3a tA bahuM na sakeha / pecchaha mahAnaIo biMdrahiM samudabhRyAo ||40|| ihaloiyammi kajje samAraMbheNa jaha jaNo taNai / taha jai lakkhaMseNa vi paraloe tA suhI hoi // 41 // yevovayAravihio vitaNA jaha imo taiyamitto / saraNaM jAo jIvamsa parabhave tad imo dhammo ||12|| // yotkAramitrAkhyAnakaM samAptam // 61 // sarvaM dhanaM sanidhanaM svajanAdayo'pi prAyo bhRzaM svabharaNaM pratibaddhakakSAH / mohaM vihAya tadamI jinendradharma jAtkAramitramiva janmihitaM kurudhvam // 1 // // iti zrImadAdevasUriviracitavRttAvAkhyAnakamaNikoze jotkAramitranidarzanajinadharmavarNana ekonaviMzo'dhikAraH samAptaH // 21 // [ 20. narajanmarakSAdhikAraH ] anantaraM jotkAramitranidarzanena dharmo vyAvarNitaH / sAmpratametatkAraNasAmagrI pradhAnataramUladhanakalpanaratvaprAptAvapi nijayobhyatAnurUpeNa dharmaphalaM prApyate ityetadabhidhitsurAha ladhuM ke narataM saggasuhaM narasuhaM va ajiMti | hAriMti ke taM pi hu iha nAyaM vaNiyapucehiM // 25 // vyAkhyA--' labdhvA' avApya 'kecid' jIvAH 'naratvaM' manuSyatvaM 'svargasukhaM' devalokazarma 'narasukhaM' manujasukhaM vA 'arjayanti' vidvapanti 'hArayanti' nAzayanti 'ke'pi' nirmAgyAH 'tadapi' naratvam / huH iti pAdapUraNe / 'iha' asminnarthe 'jJAtaM ' dRSTAntaH 'vaNikputraiH' vANijakatanayairityakSarArthaH ||25|| garbhArthastvAkhyAnakagamyaH taccedam ramaNIyamahAvaNasaMDa maMDie saravarehiM saMkinne / aMto bahiM ca caccara-caTakka caumuha - tigavibhatte // 1 // nayarammi vasaMta pure nAyaraya jaNANa goravaTTANaM / nivasai suivavaharaNo nayasAro nAma puraseTTI || 2 || 177 For Private Personal Use Only
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ AkhyAnakamaNikoze aha annayA ya ko kira kuTuMbapayasamucio mahaM hohI ? / iya citApa tiNhaM puttANa parikvaNanimittaM // 3 // niyasayaNabaMdhapamuhaM nAyarayajaNaM nimaMtiuM gh| bhoyAviUNa vihiNA tamsa samakkhaM bhaNai seTTI // 4 // pAsi maha suyANaM tiNhaM pi hu ko kuDuMbapayajogo ? / taM caiva viseseNaM jANasi jogo tti teNattaM / / 5 / / iya evaM tA tumhaM samagvamee ahaM parikkhemi / iya bhaNi vAhariyA tinni vi te paurapaJcakkhaM // 6 // patteyaM gatteyaM lakkhaM dAUNa daviNajAyamsa / vavahAratthaM desesu pesiyA tamsamakkhamime // 7 // to tesiM puttANaM ciMtiyamegeNamamhamesa piyA / pAeNa dIdarisI dhammapio suisamAyAro // 8 // pANaccae vi amhANamuvari na kayA vi citai viruvaM / keNAvi kAraNaNaM tA nUNaM ettha bhaviyavvaM // 9 // iya paribhAviya tahiyaM taha kahavi hu niyamaIe vavahariyaM / jaha viDhaviUNa koDI varisaMte pUriyA teNa // 10 // bIeNa ciMtiyamimaM mama piThaNo vijae pabhUyadhaNaM / tA ki kilesajAle pADemi muhAe appANaM ? // 11 // jai savvaM pi ya vilasAmi tA gao kaha muhaM payaMsissaM ? tamhA mUlaM rakkhiya sesaM bhakkhemi kiM bahuNA ? // 12 // taieNamajogattA vigappiyaM niyamaNammi maha jaNao / vuttaNadAmahiM saMpai koDIkao jamhA / / 13 / / tiTTA lajjAnAso bhayabAhullaM virUvabhAsittaM / pApaNa maNumsANaM dosA jAyaMti vuDDatte // 14 // annaha kahamamhe paTTavei demaMtarammi sai vihave ? / iya paribhAviya savvaM varisaMte bhakkhiyaM davvaM // 15 // saMpattA save vi hu niyasa ma]pa vanniyamsaruvA te / puNaravi taheva vihiUNa seTTiNA bhoyaNAIyaM // 16 // sayaNAINa samakkhaM paDhamo saMThAvio kuTuMbapae / bIo bhaMDArapae taio kisimAikajjesu // 17|| majhattheNaM jaNaeNa niyasuyA jaha ime jaNasamakkhaM / sakayANuruvapayavIe ThAciyA buddhimaMtaNa // 18 // taha ceva dhammavisae jIve ThAvei kammapariNAmo / sakayANurUvasarise payammi bhaNiyaM ca jeNamimaM // 19 // jahA ya tinni vaNiyA mUlaM gheNa niggyaa| ego ttha labhae lAbhaM ego mUleNa Agao // 20 // ego mUlaM pi hArittA Agao tattha vANio / vavahAre uvamA esA evaM dhamme viyANaha // 21 // mANusattaM bhave mUlaM lAbho devagaI bhave / mUlaccheeNa jIvANaM naraya tirikkhattaNaM bhave // 22 // // vaNikputratrayAkhyAnakaM samAptam / / 62 // labdhvA zubhaM manujajanma naro'rjayanti, svaHzarma kecana naraprabhavaM sukhaM vA / nirbaddhayastadapi kecana hArayanti, jJAtaM vaNiktanayasatrayamAhuratra // 1 // // iti zrImadAmradevasUriviracitavRttAvAkhyAnakamaNikoze mUladhanakalpanarajanmavyavahArasAtAdipratipAdako viMzatitamo'dhikAraH samAptaH // 20 // [21. uttamajanasaMsargiguNavarNanAdhikAraH ] lokavyavahArajJAtena dharmavyavahAralAbhAdikamabhihitam / lAbhazcottamajanasaMsargAd bhavatItyuttamasaMsargividheyatAmAha uttamajaNasaMsaggI paramaguNANaM nibaMdhaNaM hoi / ettha pahAkara-varasuya-kaMbalasabalA udAharaNaM // 26 // vyAkhyA-'uttamajanasaMsagiH' pradhAnajanasambandhaH 'paramaguNAnAM[ savAtkRSTaguNAnAM 'nibandhanaM' kAraNaM bhavati' jAyate 'atra' amminnartha prabhAkarazca- brAhmaNaputraH varazuko ca--girizuka-puppazuko kambala-sabalau ca-zrAvakavatsatarau te tathoktAH 'udAharaNaM' dRSTAntA iti gAthAvayavArthaH // 26 // bhAvArthastvAkhyAnakagamyaH / tAni cAmUni / Jain Education Interational
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ 21. uttamajanasaMsargiguNavarNanAdhikAre prabhAkarAkhyAnakam tatra tAvan prabhAkarAkhyAnakamAkhyAyate / taccedama sovAgAvANagamaMDale vva bilasaMtamattamAyaMge / nayarammi dharaNinilae divAyarI vasai diyapavaro // 1 // ca udsavijAThANANa pArao rAyapaurajaNapujjo / vijAjuyANamaharA jaNANa savvattha kallANaM / / 2 / / tamsa ya ego putto pahAkarI so ya tArisapiyA vi / vijAviyalo'jogANa haMta : kiM kuNau sAmaggI ? // 3 // jUyaM ramei dhAuM dhamei vesaM samei payaIe / na kugai sikkhaM vallI paryaINa jamosahaM nasthi // 4 // taha vi hu so jaNaeNaM niraMtaraM sikkhavijjai hiyatthaM / ammA-piUgamahavA hiyayamavacce hiyaM ceva / / 5 / / bhaNio veyamahijam ihaI pi hu jeNa goravaTThANaM / hohisi vaccha ! nirAyaM viusANaM sevaNijo si // 6 // evaM bhaNio pabhaNai ko paDhiUNaM divaM gao tAya ? / hohI jaM bhaviyavvaM viNA vi pADhaNamavaraM ca // 7 // vabhukSitaivyAkaraNaM na bhujyate, pipAsitaiH kAvyaraso na pIyate / na cchandasA kenaciduddhRtaM kulaM, hiraNyamevArjaya niSphalAH kalAH / / 8 / / puNaravi bhaNio jai vi hu bahuyaM na paDhasi tahA vi maha vayaNA / giNhamu silogamegaM bujha tayatthaM ca so ya imo|| uttamaiH saha sAGgatyaM, paNDitaiH saha saGkathA / alubdhaH saha mitratvaM, kuvANI nAvasIdati // 10 // evaM vasaNAsattamsa jaNayalacchi ca vilasamANamsa / vaccaMti vAsarA tamsa veyakiriyAviuttamsa // 11 / / aha annayA ya jaNao tihuyaNasAhAraNeNa roeNa | accaMtaM abhibhRo so ya pamatto ramai jUyaM ||12|| vAhario vi hu jUeNa chohio bhaNai esa emi tti / eva payaMpaMtamsa vi paMcattaM pAvio jaNao // 13 / / udRsu bho ! tujha piyA mau tti tA kuNasa tamsa mayakiccaM / pabhagai nigviNakammo saMpayamavi so ajogattA // 14 // bho bho ! taM maha piyaraM aNeNa maggeNa nIharAveha / samagaM ciya loeNaM jeNaM vaccAmi peyavaNe // 15 // evamajogattaNao'vahIrio so mayammi piyarammi / nidijai lacchI vi hu samaM gayA jaNayapunnehiM // 16 // evamaNeNaM na kayaM piuvayaNaM na vi ya siTTaloyamsa / jAo duhANa bhAyaNamaccaMtamimo jao bhaNiyaM // 17|| vidurepyamapAyamAtmanA, parataH zraddadhate'thavA budhAH / na paropahitaM na ca svataH, pramimIte'nubhavAdRte'lpadhIH / / 18 / / tatto anivvahaMto nayarAo niggao sarai piuNo / taha vi ajogattaNao na kuNai piuvayaNasaddahaNaM / / 19 / / ciMtai ya silogamahaM ki uttamasaMgayAikAravio ? / ko kira doso ? nIehiM tAva nIyaM parikkhAmi // 20 // to diTTapaccao haM garuehiM samaM tamAyarissAmi / iya paribhAviya nIyaM Thakkurameso samallINo // 21 // vihiyA ya coDadAsI bhajjA teNaM tahA varo mitto / taio tasseva ya Thakkuramsa khaTTikamAyaMgo / / 22 / / aha annayA ya rannA vAhario Thakkuro samaM teNa / patto pahAkaro vi hu so uNa paMDiyapio rAyA // 23 // vatthA-''saNappayANA paidiyahaM bharaNa-posaNaM vahai / paMDiccaraMjiyamaNI paMcaNhaM paMDiyasayANaM // 24 // jAe samANasIla-vvasaNesuM sakkha mii vicAyammi / kahamavi ya daivajogA kamsa vi na payaTTae eyaM / / 25 / / kAyA viha piupAse teNaM taM paDhiyamAsi vippeNa / tA teNa tesi purao paDhiyamasesaM pitaM ca imaM // 26 // mRgAH mRgaiH saGgamanuvrajanti, gAvazca gobhisturagAsturaGgaiH / murkhAzca mukhaiH sudhiyaH sudhIbhiH, samAnazIla-vyasanepusatyam / / 27 / / to tuTTeNaM ratnA dinnaM gAmasayasaMjuyaM nayaraM / teNa vi bhaNiyaM maha Thakkuramsa jIvaNamimaM dehi // 28 // to tamsa pabhAveNaM jAo so pNvrlcchivicchddddo| turaya-raha-jANa-vAhaNasohAbhavaNaM jao bhaNiyaM / / 29 / / sohei mahAvei ya uvabhuMjato lavI vi lacchIe / devI sarassaI puNa asamattA kaM na vina hei ? ||30|| olamgiUNa nivaiM patthAve te gayA pasAyapuraM / aha kammi vi avarAhe ru?NaM teNa mAyaMgI // 31 / / so vajho ANatto maraNAo moio diyavareNa / ega khamaha'varAhaM sAmi ! varAyassa eyamsa // 32 // tIe vi ha dAsIe gambhapabhAvAo dohalo jaao| suyasarisaniddhaTakkaramaUrapoyamsa maMsammi // 33 / / 1. paura0 20 / 2. asamaggA 20 /
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ 180 AkhyAnakaNikoze taNa vitaM rakkhara viinnamavaramsa maMsameIe / evaM kayANi teNaM mahovayArANi savvANi ||34|| bhAyaNasamae saMbharai Thakuro taM mayUramaniyaMto / gavisAvai savvatto jA kattha vi so na uvaladdhA // 35 // dINArANaM gaMTIe saMTiyaM daMsigamaTTasayaM / ghosAvai niyanayare paDahayameso mayUrakae // 36 // jo kahai mayUramui so abhayaM lahai taha ya dINAre / pacchA nAe kAhI dusahaM sArIriyaM daMDaM // 37|| iya soUNaM tApa dAsIe ciMtiyaM kayagghAe / maha anno vi hu hohI bhattA giNhAmi tA davvaM // 38 // iya paribhAviya chitto paDaho pAvAe jaMpiyamimIe / maha sAmi ! samuppanno dohalao maMsavisayammi // 39 / / eeNamavaramaMsaM dAumasatteNa niddayamaNeNa / vAraMtIe varAo maMsakae mArio moro // 40 // teNa vi aparikkhiyakAraNa nigviNasiromaNisameNa / tamseva appaNo khaTTigamsa vajho samuvaNIo // 41 // teNuttaM bhadda ! mae tumaM pi maraNAo moio Asi / tA muyamu mamaM etto vi jAmi, desaMtaraM dUre // 42 // teNuttaM juttamimaM parameso mitta ? Thakkuro duTTo / tumae puNa avaraddhaM garuyaM tA kaha muyAmi ahaM ? // 43 // 'ciMtiyamimeNa daTuM mAhappamimANa tANa savvANa / uttamaminhi seve dhi ddhI ! nIyamsa payaIe // 44 // tyaM jaM taM pi ha egapae ciya kahaM pihu palANaM ? | jai vA nIyamsa kayaM chAra huNiyaM jao bhaNiyaM / / 45|| uvayArasahamseNa vi tinni na gheppaMti tihuyaNa sayale / vesA aviveyapahU dujaNaloo taha cceva / / 46 / / so vi hu samappiUNaM maUramAbhAsiyaM niyaM sAmi / maNayaM salajjayiyaM satthi ti bhaNittu nikkhaMto // 47 // gacchaMto saMpatto rayaNauraM tattha rynnrhraayaa| tamsa suo kaNagaraho taM pAsiya bhaNai diyaputto // 48 // ayaM mAhaNaputto tumaM pi guNageha ! rAyaputto si / jai bhaNasi tujjha pAse acchAmi ahaM kumAro vi // 49 // imiNA purohiyapae paoyaNaM maha purA bhavai tamhA / sammANadANapubvayamahameyaM saMgahimsAmi // 50 // paribhAviUNameyaM pabhaNai taM bhaha ! majha pAsammi / acchagu taM maha mitto tuha sacamahaM bhalimsAmi // 51 // bhaNiyaM ca-- pAUNa pANiyaM saravarAo piTTi na dei sihiddiNbho| hohI jANa kalAo payai cciya sAhae tANa ||52 / / iya so saharisamacchai pecchai tattha ya pahANaseTTi suyaM / aNudiNameva maNorahanAmaM taM kuNai niyamittaM // 53 / / avarA vi piMDavAse guNagehaM nAma niggayA vesA / nAmeNa raivilAsA saMgahiyA sA vi gharavAse // 54 // evaM so lihi vi samaM paropparaM vaDDamANapaNayaguNo / ciTTai nivvuyahiyao sumaraMto jaNayahiyavayaNaM // 55 // aha annayA ya heDA uDehi desaMtarAo do turayA / savvaMgalakkhaNajuyA samappiyA puhaivAlamsa // 56 // ArUDhA tesu kumAra-mAhaNA jAva vAhiDaM laggA / kaTuMtANa vi tANaM te caliyA kANaNAbhimuhaM // 57|| nAyamime jaha vivarIyasikkhagA tayaNu AMbalIheTTA / gacchaMteNa dieNaM gahiyaM AMbalagatigameyaM // 58|| guruNo rukkhAo tayaM nANAitigaM va punnavaMteNa / bhavataNhAharaNakhamaM pariNAmamuhaM ca saMpattaM // 59 // to khittA dujaNayaM bhavakatAraM va rAga-dosehiM / abasehiM tehiM turaeha'mANusaM nijalamarannaM // 6 // to kaNagaraha kumArA bAheM taNhAe pIDiA saMto / bhaNai kuo vi hu ANahi pANiyaM jati maha pANA // 6 // dhIro hosu tti payaMpiUNa jA tammi joyai jalaM so / tAva na pattaM kahamavi tA dinnaM AMbalagamegaM // 62 // AsAyai jAva tayaM tA amayakalA viyaMbhiyA kaMThe / evaM bIyaM taiyaM to patto ceyaNaM kumaro // 63 // maNayaM vIsatthamaNA tammi arannammi jAva ciTThati / tA bhoyaNa-pANajuyaM saMpattaM rAyasennamavi // 64 // jao Avaigao vi nittharai AvayaM taraha jalahipaDio vi / raNasaMkaDe vi jIvai jIvo aNukulakammavasA // 6 // saMpattA niyanayare kameNa niyaniyapaesa saMThaviyA / jaNayAiehiM savve saMpattA saguNamAhappaM // 66 // iya savvANa vi tesi siNehasArANamaivayai kAlo / jamhA pavaDhamANA pariNAmamuhA suyaNamettI // 67 // 1. vyamimiNA daTuM20 /
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ 181 21. uttamajanasaMsargiguNavarNanAdhikAre varazukAkhyAnakam aha kaiyA vi purohiyajAyAe tIe raivilAsAe / gambhANubhAvajaNio saMjAo dohalo ahamo // 68 // rAyasuyaM kIlaMtaM daTTaNaM paMcabarisadesIyaM / jANai maNammi esA jai maMsamimamsa bhakkhemi // 69 // taM sAhi umacayaMtI saMjAyA dubbalaMgiyA ahiyaM / puTTe avisiTa pi hu kahiyaM kaha kaha vi taM paiNo // 7 // teNuttaM kimasaMgayamahAmayaM mayaNu ! pUrayimsAmi / kIsa kisoyari ! na kahiyamettiyakAlaM viNA kajja // 7 // kumaraM goviya dinna maMsamima e susAuramamavaraM / to sA pariyavaMchA muheNa taM gambhamunvahai / / 72 / / sArAvio kumAro bhoyaNasamayammi jAva naravaiNA / kattha vi ya to na laddho nayarammi gavesio veso // 73 // taM vaiyaramAyanniya gaNiyA dhaNiyaM dhasakkiyA hiyAe / duhiyA dukkiyakammaM nidiumappANayaM laggA ||74|| bali kijau maha jammo kiM na mayA akahiUNa pAvamimaM ? / kiM jIviyA karimsaM bhakkhiya taM puttanararayaNaM / / 7 / / tA pucchiuM maNorahaseTTimavAyaM karemi kiMpi ahaM ? / jA naravaipAsAo maha paiNo na bhavai aNatyo // 76 / / to gaMtUNaM gujjhaM niveiyaM seTTiNo aNeNAvi / peccha virUvaM kerisamAvaDiyamimaM ? ti ciMteuM // 77 // dhIrA homu samaggaM sutthamahaM kAhamii payaMpato / jAva na vaccai tA sigyameva gaMtu nivasayAse ||78|| bhaNiyaM sadakkhameIe deva ! pAvaM mae kayaM eyaM / tA marisasa pasiUNaM avarAhaM majha pAvAe // 79 // iya jAca pAyavaDiyA marisAvai tAva seTiNA bhaNiyaM / maha gehammi ramaMto daddarapaDio mao kumaro ||-0 // eva khamAvaMtANaM duNha vi nivaI samAgao vippo / pabhaNai jai saccamimaM maha dosA tA mao kumaro // 81 // niyagaruyayAe sAmiya ! maha dosAvaNayaNatyameyANi / bhullAharANi bolaMti deva ! tA kuNamu jaM juttaM // 82 / / tA jAyapaccao so savvehiM khamAvio payatteNa / pabhaNai jai evamimaM to khamiyaM tuha mae mitta ! // 3 // jeNasa majjha bhavao lAbho rajjAio nirvseso| kiM bahuNA ? mama saMpai paviTThamAmalayamegamimaM // 84 // iya vayaNaM soUNaM purohio niyamaNe viciMtei / savvesiM garuyattaM visesao rAiNo jeNa / / 85 / / so tArisaguNabhavaNaM devakumArovamo suo paDhamo / AmalagamollaparikappaNAe gaNio guNaDreNa // 86 // tA savvahA vi muyaM saMpai maha pariNayaM jaNayavayaNaM / evaM maNayaM satthANi jAva jAyANi saccANi ||8|| to vinnato bIe diNammi vippeNamajja saiparijaNo / gharabhoyaNakaraNeNaM sapasAo hou maha devo // 88 // tahavihie vihipuvvaM bhoyAveDaM sapariyaNaM rAyaM / bhuttuttare ya tattha vi vIsaMtANaM susatthANaM / / 89 / / keUra-kaDaya-kuMDala-maharihahAra-'ddhahAramAIhiM / AhariUNa kumAraM ranno aMke nivesei // 20 // taM pAsiUNa rAyA lajjAe ahomaho Thio jAya / tA bhaNiyaM pahu ! kimayaM harisaTTANe vi hu visAo // 11 // harisaTTANaM maha mitta ! kerisaM ? jamsa mollamavi nanthi / taM AmalagaM mohA'mahiyamahammeNa jeNa mae // 12 // to teNa jaNayavayaNaM saMsaggigayaM payAsiyaM savvaM / taM souM savvo vi hu rAyAI raMjibho loo // 13 // bhottaNaM rajjasiriM uttamasaMsamgijAyabamANA / saMpattA savve vi hu guNabahumANeNa sugaIe ||94||ch|| ||prbhaakraakhyaankN samAptam // 63 // idAnIM varazukAkhyAnakamAkhyAyate / tadyathA asti kAcidaraNyAnI visphUrjalkhaDgabhISaNA / siMhanAdakRtotkampA durgA sayAmabhUriva // 1 // saGghaTitazuddhavaMzA virAjiguNasaGgatA / phalATyavisphurabANA dhanuryaSTirivAsamA // 2 // yugmam // tasyAM samunnamacchAkhe sAdhAviva tarau kvacit / ekA zukI sadAkArA samAste bhartRsaGgatA // 3 // anyadA'sau svaka nIDe supuve kIrayugmakam / sallakSaNaM lasatpakSaM sIteva tanayadvayam ||4|| jagRhe tApasenaikastayobhillaMna cAparaH / svakaM svakaM samAcAraM tI tAbhyAM zikSitau zukau // 5|| athApahRtya tatrauccairazvenA''nAyi bhUpatiH / taM dRSTA lAta lAteti nyagAdIda bhillakIrakaH // 6 // 1. pucchiyaM raM0 / 2. niHzreNIpatitaH 20 / 3. sapaurajaNo kha. 20 /
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ 182 AkhyAnakamaNikoze naMSThA gajA tataH sthAnAda gato yAvat tapovanam / tAvat tatra zuko'vAdIdataita munipuGgavAH ! // 7 // gvinno'tithiH samAyAto vidhattAtithyamajasA / tato rAjA takacchatvA tadantikamazithiyat // 8 // atho rAjJA zakaH pRSTamtvatsamo'nyo mayekSitaH / paramantaraM mahada vidmo na hetuM so'bhyadhAcchakaH // 9 // mAtA'pyekA pitA'pyeko mama tamya ca pakSiNaH / ahaM munibhirAnItaH sa ca nIto gavAzanaiH // 10 // gavAzanAnAM sa giraH zRNoti, ahaM tu rAjan ! munipuGgavAnAm / pratyakSametada bhavatA'pi dRSTa, saMsargajA dopa-guNA bhvnti||11|| ||vrshukaakhyaankN samAptam / / 64 // adhunA kambala-savalAkhyAnakaM vyAkhyAyate / tadyathA asthi mahurApurIe pAsajiNasarapavittiyadhagae / nAmeNaM jiNadAso jiNadAsI sAviyA tassa // 1 // so ya kariso ? jIvAipayatthaviU jiNapavayaNarAgarattamija-'TTI / dhammAo na cAlijjai devehiM jakkha-rakkhehiM // 2 // paMcahi aNuvvaehiM guNavvaehiM ca tihi vi parisuddho / bahubIya-'NaMtakAiya-kammAdANANa vi niyatto // 3 // sAmaiyamubhayasaMjhaM cIbaMdaNa-pUyaNaM ca tikkAlaM / aTTami-cauddasAmu ya ca ubvihaM posahaM kuNai // 4 // * asaNaM pANaM pattaM uvassayaM sayaNamAsaNaM vatthaM / osahamAI viyaraha atihINaM saMvibhAgammi // 5 // paDhai muNai guNai ya egaggo jhAyae namokkAraM / tava-niyama-bhAvaNAimu sAvagakiccesu uvauttI // 6 // tehiM paJcakkhAyaM jAmIyaM caupayamsa savvamsa / giNhaMti dahiyamAiya niccaM gouliyahatthAo jAyA siNehabuddhI paropparaM tasimita-jaMtANaM / gouliyavivAhammi ya kayAi sohA kayA tehiM // 8 // vatthA''raNAIhiM tehiM ya tumuhiM tamsa saTTamsa / uvaNIyA siyavannA goNajuvANA duve paramA // 9 // so bhaNai majha niyamo parimgahe caupayamsa kAuMje / tANi puNo tamsa gihe baMdhitta gayANi saTTANaM // 10 // so vi ya saDDo ciMtai bAhiM mukkA ime u logehiM / vAhijjati caraMti ya aphAsuyaM hariyamAIyaM // 11 // to te gihaTTiyANaM phAsyacArIe galiyamudaeNaM / khANeNa ya so tesi karei savvaM pi akkhUNaM // 12 // aTTami-ca uddasImuM uvavAsaM kariya dhammasatthAiM / vAei tesi purao te sannI tANi soUNaM // 13 // bhaddayacittA jAyA jaddivasaM sAvago na jemei / tadivasaM muhabhAvA AhAraM te vi vajjaMti // 14 // saDamsa tesu jAo bahumANo samahio siNeho ya / uvasaMtappA eebhAviyacitta tti nAUNaM // 15 // bhaMDIravaNe jattA jAyA nIyA ya te apucchAe / sAvagamitteNa tahiM joettA niyaphirivAe // 16 // annamsa eriso natthi eva siMgAramuvvahaMteNa / annannehi ya saddhiM dhavADiyA te ya vasahehiM // 17 // te ya baliddA chinnA saGkugihe teNa ANi baddhA / na caraMti te ya udayaM piyaMti aivihurasavvaMgA // 18 // vinAyavaiyareNaM saDDeNa ya khijiu bahupayAraM / bhattaM paccakkhAviya dinno tesiM namokAro // 19 // to mariu suhabhAvA nAgakumArA mahiDDiyA jAyA / uttamajaNasaMsaggI evaMguNakAriyA hoi // 20 // uttamaguNasaMsaggI jaha eesiM guNAvahA jaayaa| taha annamsa vi jAyai tA eIe kuNaha jattaM // 23 // // kambala-sabalAkhyAnakaM samAptam // 65 // kaMbala-sabalakahANayameyaM bIyaM tu cNdnnjjaae| 'kaviviraiyameva mae gurubahumANAo lihiyamimaM // 2 // vaidagthyamAvahati dharmamatiM vidhatte, sadyogatAM prathayati prazamaM karoti / kIrti ca zubhrazaradabhraruciM tanoti, sAGgatyamuttamajanamtadataH kurudhvam // 1 // // iti zrImadAmradevasUriviracivRttAvAkhyAnakamaNikoze uttamajanasaMsargiguNavarNana ekaviMzatitamo'dhikAraH samAptaH // 21 // 1. etadAkhyAnakamaNikozakartRzrInemicandrasUriviracite prAkRtamahAvIracaritre ityarthaH /
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ [22. indriyavazavartiprANiduHkhavarNanAdhikAraH ] kusaMsargi-musaMsargivazAda dop-gunnaavbhihitau| kusaMsagidopazcendriyavazagAnAM bhavatItyato guNamthinairapi tadvizvAsA na vidheya ityamumarthamabhidhitsurAha vIsasiyavyaM na ya iMdiesu tava-niyamasuTThiehiM pi / jaha uvakosagihagao mahAtabassI vi saMkhuhio // 27 // vyAkhyA--'vizvasitavyaM vizvAsaH kartavyaH 'na ca' naiva 'indriyepu' indriya viSaye pu tapo-niyamasumthitairapi AmtAmaparaiH ityaperarthaH atrArtha / dRSTAntAnA(ntamA)ha-'yat yasmAt kAraNAda'upakozAgRhe' kozAladhubhaginivezmani 'gataH' sthitaH 'mahAtapamyapi' vikRSTatapazcaraNazoSito'pi 'saMkSabhitaH dharmAta mkhalita ityakSarArthaH // 27 // bhAvArthastvAmyAnakagamyaH / taccedam naMdaMtayammi navamammi vaTTamANammi naMdanivaimmi / kappayavaMsapabhae sayaDAle maMtiNi mayammi ||2|| taha paJcaiyammi pavitta-thUlabhadammi dhUlabhaddammi / saMbhyavijayapAsammi tammi gacchammi khamagatigaM // 2 // ego siMhaguhAe sappabile maMDukAsaNe taio / caumAsiyammi niyame eehiM tihiM vi paDivanne // 3 // cirapariciyAe sarasAe gADhapemANurAyarattAe / siMgArakoviyAe rUvAiguNehiM ahiyAe // 4 // kosAvesAe gihe karaNajayaTThAe niccabhuttIe / vihiyapainne sirithUlabhaddasAhummi pajaMte // 5 // gurupaDivattiM daTuM samaccharo bIyavarisayAlammi / sIhaguhAittamuNI AgacchaDa vesabhavaNammi / / 6 / / tIe, bhaiNI bhaNiyA taha khohasu jaha na hoi vybhNgo| tIe kaDakvavikkhevamAhio jAva so khuhio // 7 // jao uppayau gayaNamagge ruMjau kasiNattaNaM payAseu / taha vi hu gobaraIDo' na pAvae bhamaracariyAiM // 8 // tathA aho ! kA kAkAnAmahamahamikA haMsavihagaiH ?, sahAmarSaH siMhairiha hi katamo jambukatukAm ? / bata ! spardhA kIdRk kathaya kamalaiH saivalatateH ?, sahA'sUyA sadbhiH khalu khalajanasyApi katamA ? // 9 // tIe jahA pesavio kaMbalarayaNassa jAyaNanimittaM / pAusakAle nepAlabisayanaranApAsammi // 10 // taM jaha kaMbalarayaNaM samappiyaM tIe jaha niyaMtassa | khittaM asuiTTANe soyaMto taM ca sikkhavio // 11 // bhayavaM : taM muideho sIlAlaMkArabhUsio sayayaM / maha asuisarIravasA tuma pi eyAriso hosi // 12 // tA taM eyaM soyasi na ugo guNarayaNaruiramappANaM / tA iyagae vi bhayavaM saMbharasu pavittaniyapayaviM // 13 // kiMca sIlu sunimmalu dohakAlu taruNattaNi pAliu, bhANa-'jjhayaNihiM pAvapaMku tavacaraNihiM khAliu / iya hAlAhalavisasariccha visayAsa nivArahiM, ujjalavannu subannu dhambiu maM phukkaI hArahi // 14 // abhasiu vIrapainnANa baru, Avajiu muNiguNahaM gaNu / tA saMpai uvasami dharahi maNu, Avai turiraM jara-maraNu // 15|| tA muNasu bho mahAyasa : iMdiyavasagamsa attaviyalamsa / sirithUlabhaddamuNiNA kA tuha saha teNa samasIsI ? // 16 // paccham maha bhaiNIe sohaggakhaNIe rai viyaDDAe / payaDiyamayaNaviyArAe paidiNaM diDhapainno so // 17 // vAolIe maMdaragiri vba nikaMpajhAthiracitto / tilatusamettaM pi hu neya cAlio ahaha ! sa mahappA / / 18 / / taM puNa mae vi addiguNasarUvAe bohio evaM / tA purisANaM paccakkhamaMtaraM dIsae garuyaM ||19|| avaraM ca--- 1. 0rakIDo 20 /
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ 184 AkhyAnakamaNikoze samare maraMti jalaNa visaMti nivadaMti girisirmgaao|je uNa karaNANi jiNaM ti tiyaNa te jaNA viralA // 20 // jamhA --- jANa ramaNiyaNabhamuhAdhaNuniggayasiyakaDakkhabhallAhiM / sIlakavayaM na bhinnaM namo namo tANa vIrANaM // 21 // tA bhadda ! saMpayaM pi hu sugurusayAsammi vacca duccariyaM / AloiUNa sammaM saMjamabhAraM samubahamu // 22 // iya tIe sikkhavio bhaTTapainno vilakkhavayaNo so / aNusAsio saguruNA paDiyasallo vayaM carai // 23 // taha savvaM neyatvaM AvamsagavivaraNAo vittharao / iha gaMthagoravamayA vittharao no maga bhaNiyaM // 24 // // upakozAgRhagatatapasvyAkhyAnakaM samAptam // 66 // syAnmatiH-indriyANAM samAhitapUraNana mukhitamya pUrvadoSAsambhava iti etadapi nAsti, yata Aha jo hoi iMdiyavaso suhamappaM tassa dukkhamaibahuyaM / bhaddA-mAhura-nivasuya-narAya-sukumAliyANaM va // 28 // amyA vyAkhyA---'yaH' mUDhaH prANI 'bhavati' jAyate 'indriyavazaH' karaNaparatantraH 'sukhaM zarma 'alpaM' mtoka 'tamya' indriyavazagamya 'duHkhaM' tadviparItaM 'atibahukaM prabhUtam / dRSTAntAnAha-bhadrA ca-zreSThibhAryA mAthurazca-mathurAbhavo vaNiktanayaH nRpayutazca rAjaputro gandhapriyakumAraH narAdazca--naramAMsabhakSako nRpaH sukumArikA ca-nRpabhAryA tAstathoktAstAsAmiva ityakSarArthaH // 28 // bhAvArthamtvAkhyAnakebhyo'vaseyaH / tAni cAmUni / tatrApi tAvat kramAgataM bhadrAkhyAnakamabhidhIyate / taccedam AsIha vasaMtapure chaMdammi va pavarajaisamAinne / naragaNakalie bahuvittasaMjue payapahANammi // 1 // aNusariyavivuhamaggo puvvAbhAsI pahANasattijuo / dhaNanAma satthavAho nivasai aNuhariyadivasayaro // 2 // payaIe buddhijuyA supaccayA sumsarA ya gunnkliyaa| tassa ya bhaddA bhajjA supayAM vAyaraNavitti vva // 3 // aha annayA ya dhaNao bhaI mottaNa niyayagehammi / atthovajaNakarja saMcalio avaradesammi // 4 // tadAsIo annammi vAsare haTTamajbhayArammi / kajeNa gayA keNavi umsUrAo paDiniyattA // 5 // aMbADiyAhiM tAhiM bhaNiyaM mA kuppa sAmiNi ! tamajja / jeNa nimitteNa TiyA ittiyavelaM tayaM suNasu // 6 // nAmeNa pupphacUlo mahurasaro muNiyagIyavinANo / niyagIyaparavasIkayaasesapuranAri-naraniyaro // 7 // so gAyaMto diTTo kalakaMTho virahi vihiya ukkaMTho / tamgIyaparavasANaM jAyA amhANa vela,tti // 8 // taM nisuNiUNa tatto pabhaNai bhaddA kayA vi amhaM pi / dariseyavvo tti payaMpiyammi taM tAhi paDivannaM // 9 // aha annadiNe katthai pAraddhA deule mahAjattA / niyadAsIhi sameyA samAgayA tattha bhaddA vi // 10 // etto ya pupphacUlo sayalaM rayaNiM pi gAiuM khinno / devaulapiTThibhAe ciTTai jA ninbharaM mutto // 11 // kuNamANAe payAhiNameso bhaddAe daMsio tAhiM / so esa pupphacUlo sAmiNi ! gaMdhavio suyai // 12 // daTTaNa taM virUvaM kasiNaM udaMturaM kavilakesaM / pabhaNai bhaddA jasse risA''giI ko guNo tamsa ? // 13 // iya evaM jaMpaMtI ubbiggA tammi sA virUvammi / niTTIviUNa tatto taTThANAo gayA sagiha // 14 // pacchA tappurisehiM niveie tIe vaiyare tassa / to so kuvio viraiya dhaNacariyaM gIyabaMdheNa // 15 // jaha bhaddAe niyagihaM bhalAvi pariyaNeNa saha calio / jaha avaradesanaravaipasAyadANeNa laddhajaso // 16 // viDhavitta bharidavvaM niyadesaM par3a jahA paDiniyatto / jaha niyagehe pavisai taha gAyai maharamesA vi // 17 // piyavirahajalaNajAlAkarAliyA hariyahiyayavAbArA / tamgIyasavaNavivasA jANai kira eha maha bhattA // 28 // pavisaha gihAmma tA jAmi sammuhA iya vigappiyaM tarasA / uvarimatalAo mellai vivasA savvaMgamattANaM // 19 // tAva sahasa tti paDiyA mukkA pANehiM puSphacUlo vi / tajjIviyaM va ghetta naTTo annattha coro bva // 20 // // bhadrAkhyAnakaM samAptam // 67 //
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22. indriyavazavartiprANiduHkhavarNanAdhikAre narAdAkhyAnakam 185 adhunA mAthurAkhyAnakasyAvasaraH, tacca bhAvaTTikAkhyAnake bhaNipyate / ataH kramaprAptaM nRpasutAkhyAnakamArabhyate / yathA nayarammi vasaMtapure navasaMtapure raNaMgaNakaraso / Asi narasIharAyA rAyAyavasiyajasappasaro // 1 // tamsA''si paDhamakumaro jaNiyaM bhuvaNammi jega acchariyaM / jaNamegamuhaM kAuM niyaguNagahaNa bahumuhaM pi // 2 // savvattha vatthujAyaM jaM jaM pecchai sa jigvae taM pi / iTTA-'NiTemu sayA rAya-virAe kugai kamasI // 3 // nAUNa'ccAsatti jigyato guruyaNaNa sikvviaa| evaM aippasagA na jujjae vaccha ! tumhANa // 4 // mA kuNamu duguMchamasohaNammi mA sohaNammi aNurAyaM / jamhA dunni vi jIvANa kAraNaM kammabaMdhassa // 5 // avaraM ca sugaMdhaM pi hu kappUgaI sarIrasaMsaggA / jAyai dugaMdharuvaM tA juJjaina iha aNurAo // 6 // kharamaDayagaMdhavAsiya jlaaivrlurhivtthusNjogaa| jAyai surahisarUvaM taM pi na viusA duguMchati // 7 // tA poggalapariNAmammi erise baccha ! hosu majjhattho / mA hAu tuha] agatyo kajhyA vi asohagAvAe // 8 // evamaNasAsio vi hu gumahiM na hu muyaha gaMdhavasaNaM so / bhamai ya jigbaMto parimalaDhavatthaNi savvattha // 9 // to savvattha vi jAyaM nAmaM gaMdhappio ti kumaramsa / kuNai ya Aruhi UgaM bahumo vi hu garuyanAvAe // 10 // maNaharasalilaMdolaNakeliM kalloliNIe gaMtUrNa / samavayavayaMsavilasiravilAsiNIvaggapariyario // 11 // aha se savakkijaNaNI taM vilasaMtaM viloiuM pAvA / ciMtai rajjaM hohI imassa na hu mama puttam // 12 // tA mArijau eso tti ciMtiuM lahupuDe visaM baddhaM / umsighiyamettaNa vi maraNaM saMpajjae jeNa // 13 // to taM samuggayammi maMjUsAsattagassa majjhammi / taM pi hu pakkhiviUgaM pavAhiyA uvarime tisthe // 14 // tatto taraMgiNIe taramANI didvigoyaraM pattA / kumaramsa tao teNaM taM visamussiMghiyaM ghettu // 15 // guruvisamAhappaNaM khaNega kumaro paravyaso jaao| tatto visabhIehiM va mukko pAhiM sahasa ti // 16 // // nRpasutAkhyAnakaM samAptam // 6 // adhunA narAdAsyAnakaM vyAsyAyate / tadyathA asthi susImA nayarI nayarI saMkuNai kAvi jIe samaM / sayayaM sutthiyajaNayA jaNayAijaNANa kayapUyA // 1 // jo na paDivannarAo guNesu pattiya sa bhannai narAo / pAyaDaavannarAo taM rAyA rakkhai narAo // 2 // jamhA u so naraM mANusaM ti attitti bhakkhai nisaMso / teNa narAyaM taM vajaraMti anne u sodAsaM // 3 // so paryaIe vasaNI visesao maMsaloluyAkalio / maMsaM ca sUyayArappamAyao keNa vi hiyaM se // 4 // teNa vi bhayabhIeNaM mANusamaMsaM susaMbhiyaM kAuM / parivesiyamassA''sAiyammi puTTo kuo eyaM? // 5 // teNa vi nibbaMdheNaM niveie tammi ceva naramaMse / rasalolayAe luddhA egegaM mANusaM haNai // 6 // tassa bhaeNaM sabco nAyaraloo palAiDaM lamgo / saMkaliyAe nibaddho mANusamegaM samappei // 7 // evaM vaccai kAlo kayAi paurehiM maMtiyaM eyaM / eso rakkhasapayaI tA gaNa na kajjamamhANaM / / 8 / / rajje nivesiUNaM tamsa suyaM sammaeNa savvesi / aDavIe pakkhitto so matto majjapANeNaM // 9 // tattha visesAhAreNa dhammarahio ghiI alabhamANo / paMthe mANusamegaM mArai paricattamajjAo // 10 // aha annayA ya teNaM bhukkhiya-tisieNa sAhuNo diTThA / uddhAio ya te vi hu bhakkhiukAmo durAyAro / / 11 / / to te ghettaM sAgAramaNasaNaM Thanti kAusamgammi / na taraha uggahabhUmi tesimaikka miumahamamaI / / 12 / / tatto vilakkhavayaNo paDiyohakae muNIhimAlavio / bho bho suNasu mahAyasa ! paMciMdiyajiyavahasamutthaM / / 13 / / maMsaM visiTTaloyANa garahiyaM garuyapAvasaMjaNayaM / sAmanneNaM savvaM mANusamaMsaM viseseNaM // 14 //
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ 186 AkhyAnakamaNikoza yata: svaM mAMsaM paramAMsena yo vardhayitumicchati / vRddhi na labhate so'pi yatra yatropapadyate // 15 // AyuHkSayo bhavati tasya daridratA ca, naivAnyajanmani bhavet kula-jAtilAbhaH / mAMsAzino hatamateviphala kriyasya, syAnnIcakarmakaraNodarapaNaM ca // 16 // tathA mAM sa bhakSayitA'mutra yasya mAMsamihAdamyaham / etanmAMsasya mAMsatvaM pravadanti manIpiNaH // 17 / / taM soUNa narAo paDibuddho kugaigamaNajAyabhao / sai maMsabhakkhaNAo viNiyatto jAyadhammaraI // 18 // // narAdAkhyAnakaM samAptam // 66 // idAnI sukumArikAkhyAnakaM vyAkhyAyate / tadyathA caMpApurIe rAyA jiyasattu sattusamarasaMhAro / sarayarayaNiyarakaMtA kaMtA sukumAliyA tamsa / / 1 / / to tIe kamalakomalasarIraphAseNa mohio ahiyaM / aNavarayasurayavAvArahariyahiyao mahArAyA / / 2 / / avamanniya avarohaNaramaNIniyaro vimuktakarikIlo / paricattavaratthANo dUrIkayamaMtipaurajaNo // 3 / / agaNiyajaNAvavAo parihariyahiovaesasaMghAo / avaganniyaguruvayaNo avahatthiyasatthaparamattho // 4 // aguNiyakalAkalAvo adinnabaMdhuyaNadaMsaNAlAvo / paricattadhammakammo avamANiyamitta-puttagaNo / / 5 / / akaliyaniyabalamANo ajaNiyabaMdiyaNadANasammANo / annAyasattumaMDalabAvAro akayakAyavyo / / 6 / / kiM bahuNA bhaNieNaM ? taccitto tammao vya saMjAo / tapphAsalAlaso so niggacchai nAvarohAo // 7 // rAyA mayaNamahAgahagahio tti asessttsNghaao| caMpei cauppAsaM taddesaM vihiyasannAho // 8 // khatte khaNaMti caurA dhADi pADiti caraDacakkANi / baMdaMti vaMdiyagaNA vaNiyajaNaM daviNaluddhamaNA // 9 // toDaMti juvaikanne jUyArA kaNayakuMDalanimitta / gaMThiccheyA gaMThiM chiMdittA jhatti nAsaMti // 10 // sevaMti pAradAriyaniyarA nissaMkameva pararamaNi / kiM bahuNA ? savvA vi hu nayarI asamaMjasA jAyA // 11 // na ya koi suhaM nidaM pAvai bhuMjai na koi sokkheNa / egAgI na ya koi vi nayarImajjhammi paribhamai // 12 // peyavaNaM va mubhImaM puri paloei vimalamaimaMtI / ciMtaha aho ! viNaTuM rajaM tA kIrau kimattha ? // 13 // pariharai visayavasaNaM na nidho suiraM pi pabhaNio vi mayA / tA dijjara rAyasirI kumaramsa viciMti evaM // 14 // pabhaNai to egate kumaraM maMtI jahA mahArAyA / nIinivAriyavisayAsatto hArei rajjasiriM // 15 // tumhArisA vi jai kira niyayakulakkamasamAgayaM lacchi / samuvikkhaMti tao sA giNheyavyA riUhiM suhaM // 16 // to nivvAsiya piyaraM kumAra ! samalaMkaresu rAyasiriM / jeNa tuha pAyapAyavachAyAe suhaM vasai logo // 17 // jaM bhaNai mahAmaMtI karemi taM pabhaNie kumAreNa / maMtI pahihiyao mahApasAyaM payaMpei // 18 // tatto appAyattA kumareNa kayA samaggasAmaMtA / rAyA vi tIe jutto jogajuyaM pAio mairaM // 19 / / to mayamatto sutto uppADittA niuttapurisehiM / devIe juo mukko pallaMkaThio mahAranne // 20 // ruru-rojjha-sIha-sambara-sadUlavimukkaghoravoMkAre / baddhaM ca tamsa vatthe pattaM evaM liheUNa // 21 // vasaNAsatto tti tumaM kaliUNaM sayalanavaraloeNa / mukko devIe samaM eyammi mahAarannammi // 22 // tA eyaM nAUNaM na hu valiyavvaM tae iohuttaM / ......... "ya nAuM kuNa jahAjuttaM // 23 // mayarAmayapajjate paccAgayajIvio vva naranAho / ucaladdhaceyaNo so pecchaha ghoraM mahAaDaviM // 24 // kiM iMdiyAlameyaM iya ciMtateNa pattayaM viTuM / ucchoDiUNa vAyai avagayatatto tao rAyA // 25 // jaMpai ya pie ! catto tti ahamamacceNa duTTacitteNa / tA majma rAyalacchI ko giNhai mai jiyaMte vi ? // 26 //
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22. indriyavazavarttiprANiduHkhavarNanAdhikAre sukumAlikAkhyAnakam iya jaMpiUNa AvaddhamabhiuDIe bhAsuraniDAlo | AyaDDiyakaravAlo sanuTTio jAva to devI || 27 // jaMpa na juttameyaM nariMdra ! cauraMgavalaviNeNa / to bhagai puipAlo ki kAyacvaM pie ! ihi ? ||28|| sevemi na kiMpi ni jamhA savvehi sevio ahayaM / na hu uttamANa sevAviDaMbaNA jujjai kayA vi // 29 // tA gacchAmo kattha iya bhaNiuM jAva aDavimajjhammi / gacchanti tao devI sukumAlatteNa parisaMtA ||30|| jAyA ava tisiyA to rAyA sisiratarutale mAttu / nIranirikkhaNaka bhamio samvattha na hu laddhaM // 31 // to niyabhuyadaMDasiraM chittuM churiyAe tamsa kIlAlaM / acchIkAuM taM mUliyAe pAei puDayagayaM ||32|| tatto chuhiyAe imAe avaramAhAramalahamANo so / niyaUrumaMsakhaMDAI chiMdiuM bhuMjiUNa dave ||33|| saMrohiNa UrNapi saMrohaNIe mUlIe to sasamaMsachaleNaM niyamaMsaM dei devIe ||34|| pattAI tao gaMgA taraMgiNItIrapacaranayarammi / tA devI AbharaNehiM naravaI kuNai vANijjaM ||35|| aha annadi devI puvai bhai ajjautta! ahaM / tajhyA sahiyaNakalagIyaveNuvINAvigoehiM // 36 // namutI gacchaMtaMpi kAlamegAgiNI kahUM ihi / ciTThAmi ? kiMpi tA kuNa viNoyaNatthaM maha sahAyaM ||37|| to tIe viNoyakae Thavio paMgU niveNa niyabhavaNe / kAgaligeyaM gAyai kinnarasadeNa so tattha ||38|| kahai ya kAmakahAo bahuppayAraM tao imA tammi / gADhamaNurAyaratA bhattAraM mAriuM mahai ||39|| ujjANIe rAyA gaMgAe gao ahannadivasammi / tA jhatti tIe khitto vIsattho vArimajjhami ||40|| to bhuyadaMDe hiM taraMtaeNa lahUM taraMDayaM teNa / tariu taraMgiNI niyaDamAgao kassa vi purassa ||41 || to parisaMto sutto mahallakaMkellirukkhachAyAe / na duhA vi tassa chAyA osarai khaNaM pi punnehiM // 42 // etyaMtare atopuvaI tammi puravarammi mao / ahivAsio turaMgo maMtIhiM visitehi ||43|| to tiya- caukka-caccara-racchAmuha muhe paribhami / patto nariMdrapAse uDDaDi piTTi caDa rAyA ||44|| to maMtimaMDalesara sAmaMtappabhiipaura lAehiM / paNamijto patto rAyaulaM tattha ahisitto || 45 || pullirAyapaTTe jAo aiuggasAsaNI rAyA / sukumAliyA vi etto bhakkhiya nimsesanivadraviNaM // 46 // tatto collayakhittaM paMguM kAUNa niyayasIsammi / bhikkhaM paribhamaMtI jaNaNa pucchijjae evaM // 47 // kiM tujjha paI paMgU ? sA jaMpai devabaMbhaNAIhiM / maha dinno bhattAro pariNIo to mae eso || 48 || sIlaM paripAlaMtI sevemi imaM pi iya payaMpei / evaM paribhamaMtI pattA jiyasattunayarammi ||49|| paDimaMdiraM pi bhikkhaM bhamei gAyai ya paMguNA saddhiM / rAyassa tao kahiyaM keNa vi eyArisasarUvaM // 50 // taM hakkAriya pucchara javaNImajjhaTTio mahArAyA / asarisavajuyAe tuha kiM eyAriso bhattA ? // 51 // sA jaMpa deva ! ahaM paivvayA to imeNa daieNa / pAlemi niyayasIlaM bhaNiyamiNaM to nariMdeNa // 52 // bAhro rudhiramApItamUrumAMsaM ca bhakSitam / gaGgAyAM plAvito bhatI sAdhu sAdhu patitrate ! ||53 || sou nariMdravaNaM nAyA haM rAiNa tti lajjAe | jAyA ahomuhI sA to bhaNiyaM maMtivaggeNa // 54 // sAmi ! kimeyaM ? amhANa kouyaM kahasu bhAi to rAyA / alameIe kahAe pAvAe maMtiNo vi puNo // 55 // pabhaNaMti akahaNIyaM jai no tA kahasu deva ! supasAyaM / kahai tao naranAho vRttaMtaM tIe tANa puro || 56 || taM soUNamamaccA bhaNati pAvAe peccha jaM vihiyaM / vibuhajaNa niMdaNijjaM uvahasaNijvaM amittANa || 57 // parihariya purisarayaNaM ahiNavavarakusumabANaabhiruvaM / rAyaM kiM aNurattA pAvA paMgummi guNahI ? || 58 || ahaha ! aho ! aviveo ahaha ! mahApAvapariNaI garuyA / jaM garuyakuluppannA vi kuNai eyArisamajuttaM // 59 // daMDo nArINa visajjagaM ti maMtIhiM nIimaNusariDaM / desassa samaggassa vi pAvA nivADiyA tehiM // 60 // // sukumAlikAkhyAnakaM samAptam // 70 // For Private Personal Use Only 187
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ 188 AkhyAnakamaNikoze jaha eehimasajjhaM iMdiyavasagehiM pAviyaM dugvaM / taha anno vi hu pAvai tA tesiM niggahaM kuNaha // 1 // ramyaM yadakSajasukhaM parikalpayanti, mUDhAratakada vyasana-vighnazatopagUDham / kRpopadavaTapAdapapAdalagnamopalabdhamadhubindusamAna malpam / / 2 / / ||iti zrImadAmradevasUriviracitavRttAvAsyAnakamaNikoze indriyavazaprANiduHkha varNano dvAviMzatitamo'dhikAraH samAptama // 22 // [23. vyasanazatajanakayuvatyavizvAsavarNanAdhikAraH ] ___ indriyavazagamya mukhamalpamityuktam / tadvazyatA ca prAyaH prANino yuvatibhyo bhavati, tAzca duHkhahetutvAd vizvAsasthAnameva na bhavantItyetadAha juvaIsu na vIsAso kAyavyo payaikuDilahiyayAsu / neuravaMDiya-dattayaduhiyA-bhAvaTTiyAsuM va // 26 // amyA vyAkhyA-'yuvatipu' mahelAsu 'na' naiva 'vizvAsaH' hRdayasamarpaNaM kartavyaH' vidheyaH / kIdRzIpu 'prakRtyA' svabhAvena 'kuTilahRdayAsu' vakracittAsu / dRSTAntAnAha-nUpurapaNDitA ca-zraSThivadhUH dattakaduhitA ca -dattakazreSThimutA bhAvaTTikA ca zreSThisutaiva tAstathoktAH tAsvivetyakSarArthaH // 29 // bhAvArthazcAsAmapyAnyAnakagamyaH / tAni cAmUni / tatra kramAprAptaM tAvad nUpurapaNDitAkhyAnakamArabhyate / taccedam nAmeNa vasaMtapuraM nayaraM supasiddhamatthi jammi sayA / layaparikalio vi hu alayasaMjuo gAiNIsattho // 1 // tammi ya asaMkhasaMkho pauragao Negapavarabalabhaddo / uvahasiyapaumanAho jiyasattU nAma naranAho // 2 // parivasai devadatto seTThI tammi u visiTTaguNajutto / sohamga-rUya-lAyannaguNanihI tassa pavarasuyA // 3 // avaro kumAranaMda nivasai maivihavaladdhamAhappo / rUveNa paMcabANo tamsa suo paMcanaMdi tti // 4 // pariNIyA sA teNaM mahAvibhUIe nehasAreNa / tIe saha visayasokkhaM uvabhuMjai niccamaNuratto // 5 // aha annayA kayAI NhANatthaM sA gayA naI kahavi / majjaMti taM daTuM aha ego ciMtae taruNo // 6 // so cciya jayammi dhanno jo eyAe spkkhgnnklio| aharadalavayaNakamale chappayalIlaM samuvvahai // so cciya jayammi jAo guNakalio nimmalo vi so ceva / jo eyAe vilasai viule hAro vya thaNava? // 8 // evaM viciMtayaMto nivbharaaNurAyaraMjio ahiyaM / tIse aNurAyaparikkhaNatthameso imaM paDhai // 9 // suNhAyaM te pucchai esa naI mattavAraNakaroru ! / ee ya naIrukkhA ahaM ca pAemu te paDio // 10 // taM soUNaM gAha valaMtasakaDakkhacakkhubANahi / cidhaMtI taM taruNaM viyadayAe imaM paDhai // 11 // subhagA haMtu naIo ciraM ca jIvaMtu je naIrukkhA / muNhAyapucchagANaM ghattIhAmo piyaM kA // 12 // tabhAvaM nAUNaM tamgehAINa jANaNanimittaM / tIe saha AgayANaM DiMbhANa phalANi so dAuM // 13 // pucchai gehAIyaM tANi vi sAhaMti suddhabhAvA u / taM savvaM tappurao tatto so ciMtae evaM // 14 // tavirahajalaNajAlAkarAlakavalijamANamaccatthaM / kaha nivvavemi tIe saMgamasalileNa attANaM ? ||15|| iya saMgovAyamimo citaMto ahiyamuvayareUNaM / pesai puvvaparicciyapabvAItIe gehammi // 16 / / sA tattha gayA diTTA iMtI bhisayAivAvaDakaraggA / kAUNa tappaNAmaM dAUNaM AsaNaM tatto // 17|| pucchai bhagavai ! kiM diTTamesthamacchariyamasarisaM kiMpi ? / sA bhaNai diTTamAmaM vacche ! ettheva nayarammi // 18 // vahu Aha kahamu bhayavai ! acchariyaM majjha jaM tae diTuM / paJcAiyAe bhaNiyaM sudaMsaNo nAma seTTiyuo // 19 //
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23. vyasanazata janakayuvatyavizvAsavarNanAdhikAre nRpurapaNDitAkhyAnakam naya juttama hiyamasarisamacchariyasa [pranthAgram 7000 10] bamakalAkusalaM / pAvahi tayaM vacche ! duhatyamaNuratabhattAraM // 20 // tappaTTaciyaM nAuM aho ! chachallo tahA vi channaM / mA hou rahassamimaM tA paJcAI parvacemi // 21 // iya ciMteu thAlItaladhoyaNavAvaDAe to tIe / paMcaMgulIcaveDAe sA hayA paTTisamma ||22|| paNai pAve ! vaiNIhouM evaMvihaM paryapaMtI / kulabahukalaMkakAriNi ! na lajjiyA niyayavesassa ||23|| sA vi vilakkhA jAyA paTTipahAraM imamsa darisaMtI / pabhaNar3a na putta ! joggA tuha sA sIlega duniyA ||24|| cita sudaMsaNo vihu aho ! chaillattamasarisaM tIse / jaM vaMciyA varAI pacAI niyapavaceNa ||25|| maha saMkeo dinno kasiNAe paMcamIe rayaNIe / ThANaM puNo na kahiyaM tA puNaravi tattha pesemi // 26 // iya citiUNa pabhaNar3a paJcAI ThANajANaNanimittaM / jai sIlavaI taha vi hu gaMtUNaM bhaNalu igavAraM ||27| sAgaMtuM taM paNa sumahuravayaNehiM citae sA vi / kiM esA paTTaviyA puNo viyadvega iha teNa ? ||28|| huM nAyaM saMkeANaM na mae payAsiyaM kiMpi / ihi pi tA payAsemi citiu bhaNai sA rusiu // 21 // A pAve ! nillajje ! taM bhaggamaNorahe ! durAyAre ! / nitrabhacchiyA vi evaM samAgayA puNaravi kimatthaM ? ||30|| nibhacchiNa evaM niravayaNehimaddhacaMdeNa / gADhaM galatthiUNaM asogavaNiyAe dAreNa // 31 // nimsAriyA samANI sAhai savvaM pi tamsa so bhaNai / jai evaM tA ammI ! ninnehAe na maha kaccaM // 32 // aha so saMyadiNe patto rayaNIe aDharattammi / / bhattAraM raMjeu sA vi ya vihippayArehiM ||33|| taMtu pattA asogaNiyAe viDasamIvammi / teNa saha visayasokkhaM uvabhuMjar3a vivihabhaMgahiM // 34 // aisurayaguruparissamakhinnAI do vi jAva suttAi / tAva tahiM saMpatto sasuro sasarIraciMtAe // 35 // jAreNa samaM peccha niyayavahuM niddaparavasaM tattha / to so ciMtai hiyae sutA eso na maha putto ||36|| jAe pabhAyasamae na hu esA mannihi tti to ghettuM / sAhinnANanimittaM caraNAo neuraM jAi ||37| ghetaM taM daTTu, bhayabhIyA uTTavittu taM purisaM / sAhei tayaM savvaM bhaNai jahA jAhi tumamihi ||38|| samae maha sAhejjaM kAyavvaM buddhipagariseNa tae / tammi gae sA saNiyaM gaMtuM bhattArasejjAe ||39|| nisiyai khaNaMtareNaM uTTAveUNa pabhaNae kaMtaM / aha piyayama ! me dhammo asogaNiyAe tA jAmo // 40 // paramatthamajANaMto tIe samaM sovio gao tattha / muttaM jANittu tayaM uTTA vittA bhai evaM // 41 // kiM esa kulAyA tumhANaM ? jeNa niyayavahuyAe / niyapaiNA saha suttAe neuraM ginhAe sasuro || 42 // so paNa vIsatthA susu pie ! appihI pabhAyammi / sA bhaNai saMpayaM ciya maggasu maha neuraM nAha ! ||43|| tAo na ceva dUre na gamissa taM kahiMpi teNutte / pabhaNai sA vi hu evaM mahAkalaMkI imo hohI ||44 // ma sAhINammi pie ! vayaNijjaM tujjha'vujjha ko kuNai ? / sA bhaNai piya ! vivAgaM pabhAyasamayammi jANihisi ||45 || evaM jaMpatAI suttAI jAva tattha khaNamegaM / tAva pabhAyA rayaNI parigalio tArayAniya // 46 // jAe pabhAyasamae niyaputtaM saMThavittu egate / seTTI sAhai savvaM nimAe vRttaMtamAha suo || 47|| tAya ! ahaM so sutto na hu anno puNa vi pabhaNae seTTI / putta ! tumaM gehaMte niyapallaM kammi pAgutto // 48 // to paMcanaMdiNA puNavi bhaNiyaM tAya ! tumha viddhattA / nayaNA nayaMti na tahA na hu teNaM lakkhio ahahyaM // 49|| evaM puNo vibhaNio jAva na pattiyaha kavi taM jaNao / tA bhiuDibhaMgabhAmuravayaNo bhaNiuM samAdatto // 50 // bhullo si tAya ! taM niyavahue suttAe majjhapAsammi / aliyamiNaM jaMpato na lajjio niyayapaliyANaM // 51 // evaM paMtANaM piya- puttANaM samAgayA bahuyA / jai evaM tA suddhA gihissaM anna-pANamahaM // 52 // milio ya sayaNavaggo tIe sacco vi maliNamuhachAo / samurakuleNaM saddhi samAgao paurapura logo || 53 // sA bhai tAya ! sAhasu sujjhavaNaM majjha aidusajyaM pi / samuro na jAva jaMpai tA bhaNiyaM pauraloeNa || 54 || 1. mahaghammo 20 / 186 For Private Personal Use Only
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ 160 AkhyAnakamaNikoze athettha saccAI jo nayarammi pasariyapayAvo / tajjaMghA majjhaNaM niggacchau jai imA muddhA || 55 // tattosA suiyA jakkhAyayaNammi jAva saMcaliyA / jAo aliyagahillo viDapuriso jANi tAva // 56 // gAyaMto palavaMto naccaMta DiMbhaparivuDo saMto / dhUlIdhUsaragatto AligaMto sayalaloyaM // 57|| tammi pae se patto sA gacchan jattha paurapariyariyA / sahasA AliMgaMto tIe nimbhacchio bADhaM // 58 // A pAva ! kahaM chittA puNo vi vhAittu AgayA bhavaNe / jakkhamsa parapaccakkhamerisaM bhaNiumAdattA // 59 // bhayavaM ! niyabhattAraM eyaM ca gahillayaM pamottUNaM / anno jai maha dehe laggai tA dharamu jaMghAhiM // 60 // ciMte jAva jakkho IhA 'pohehiM hariyahiyao so / tAva sahasa tti sA vi hu nIhariyA jaMghamajjheNa // 61 // kkho Tio cilakkho ciMtai pAvAe kahamahaM chalio | ahava mahilANa cariyaM duvineyaM surANaM pi // 62 // sasuro cintei jahA kalaMkio peccha kahamahamimIe | ahava mahilANa cariyaM dubvinneyaM surANaM pi // 63 // kamasaIe houM sattabhAvAo raMjio sayaNo / ahaba mahilANa cariyaM duvinneyaM surANaM pi // 64 // tUraraveNaM saddhi jAo tIe mahAsaIsaho / sasuro vi ya ayaseNaM vasIkao saha avakkhAe || 65 || nidAe samaM naTTA dhaNiyaM seTTimsa maNasamAhI vi / hariseNa samaM jAo tIe kaMtassa paNao vi // 66 // sasuro vi pauraloeNa niMdio sAhi'NaMdiyA ahiyaM / saMpattA samuragihe ahiyayaraM raMjio bhattA // 67 // seTTimsa avakkhAe niddA naTTa tti niyuNiu rannA / vAhariUNaM vihio mahallao niyayaavarohe // 68 // to tattha nirikkha seTTI aMteurINamegayariM / uTTaMtiM nisiyaMti talluvvelliM karemANiM // 69 // to so ciMtai seTTI esA kiM kuNai ? jANaNanimittaM / pAvariUNaM paDayaM mutto so aliyanihAe || 70 || jAva nihu nirikkhar3a tA pecchai mattavAraNatalammi / khaMbhammi mattavAraNamAgaliyaM miMTaparikaliyaM // 71 // rayaNIe aMdhayAre hatthI miMTheNa coio sNto| uDDa kAUNa karaM uttArai rAyavarapattI // 72 // kiM tuha mahaI vela ? tti jaMpiDaM bhArasaMkalAe hayA / miMTeNa bhaNai devI na majjha doso paraM kiMtu // 73 // ranA jo pAhario vihio so sAmi ! suyai na kahiMpi / suttammi tammi saMpai samAgayA tuha samIvammi ||74 || ramiUNa taM jahicchaM mellAvar3a karikarAo saTTANe / taM savvaM avaloiya saviyakko citae seTTI // 75 // jattha naranAhamahilA vivipayArehiM rakkhiyAoM vi / evaM kutrvaMti jae kA gaNaNA iyaranArINaM ? || 76 || aviva katthA jANa puraMdhIo niggayA bAhiM / nIrAINa nimittaM niyagehesuM niyattaMti || 77 || iya ciMtiuM patto vigayaavakkho tahA kahavi seTTI | sUruggame vi na jahA paDivujjhai jaggavaMtANaM // 78 // billA pAhariyA tatto sAhiMti rAiNo gaMtuM / deva ! navallamahallo na ya uTTai sUraudae vi // 79 // rannA to ANataM paDivohaha mA tayaM suyau kAmaM / so vi jaha egadivasa taha sutto satta divasANi // 80 // sattamadiNammi vRddho vAhario rAiNA tao seTTI / kiM tuha aNannasarisA samAgayA erisA niddA ? // 81 // to seTTiNA vibhaNiyaM etaM kuNaha jeNa sAhemi / naravainayaNukkhevA egaMte jAi savvasahA // 82 // to sAhai taM savvaM suNiuM rannA visajjio seTTI / takkahiyajANaNatthaM rAyA aMtaure gaMtuM || 3 || savvAo tAo aMteurIo egattha meliDaM bhaNai / jaha ajja mae diTTo sumiNo rayaNIvirAmammi // 84 // gayanivasaNAhiM bhavaIhiM laMghiyanbo kiliMjamayahatthI / tA saccasumiNayaM taha kareha jaha hoi maha khemaM || 4 || ghaMti tava tayaM avarAo sA ya kuDilahiyayattA | jaMpa bIhemi imAo daDhamahaM hathirUvAo || 86 // to naravaNA hasiu lIlAkamaleNa tADiyA saMtI / paDiyA sahasa tti mahIyalammi sA aliyamucchAe ||7|| paMccha ya paTTibhAyaM saMkalasalasaMjuyaM tao rAyA / tavvaiyara jANAvaNanimitta meso paDha gAhaM // 88|| mattagayamAruhantie ! bhiMDamayamsa hatthimsa bIhaMtie ! / tattha na mucchiya saMkalAhayA ! ettha ya mucchiya uppalAyA // 8 to kovakuriyaaharo rAyA vajjhANi tinni vi imANi / ANavai sAvarAhe miThaM devi kariMdaM ca // 90 // For Private Personal Use Only
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ 161 23. vyasanazatajanakayuvatyavizvAsavarNanAdhikAre nUpurapaNDitAkhyAnakam devi caDAviUNaM miThaM ArohayaM ca kAUNaM / kAravai chinnaTaMke taM karivaramegapAeNa // 9 // tikkhaggaaMkuseNaM miMTeNaM coio karivariMdo / ukkhivai egapAyaM taha bIyaM taha ya taiyaM c||92|| jA tihiM paehi hatthI AyAse saMThio nirAhAro / tA hAhAravasaddo ucchalio pauralogammi ||93 / / hA hA ! na juttameyaM naravaiNo paravasaM gahiyasikkhaM / erisavinnANajuyaM karirayaNaM jaM viNAsei // 14 // to rannA jaNavAyaM suNiUNaM pabhaNio varAroho / oyAri samattho visamAo gayaM samapahammi ? ||95 // teNuttaM jai abhayaM devIsahiyamsa desi maha deva ! / tA haM karemi eyaM paDivannaM rAiNA taM pi // 26 // tatto saNiyaM saNiyaM oyarie karivare samAisai / maha visayaM mottUNaM vaccasu re pAva ! annattha // 97 // so saddhiM devIe vaccanto annayA ya saMjhAe / egastha nayaraparisaradevaule jAva pAsutto // 98 // tAva sahasa tti coro ArakkhiyatAsio gahiyadaccho / tattha paviThTho taM veDhiUNa te vi hu ThiyA bAhiM // 99|| coro vi aMdhayAre pavisaMto tIe kaha vi so chitto / tapphaMsarAyaraMjiyahiyayA devI payaMpei // 10 // ko si tumaM coro ha iya bhaNiyA sA vi pabhaNae nihuyaM / jai icchasi maM bhottatA tuha jIyaM payacchemi // 201 // niyajIyarakkhaNakae paDivannaM teNa vayaNamaha sA vi / moyAvada taM dacchaM pAvA miThassa umsIse // 102 // aha nihaNiyadoso vi hu tIe dosaM va payaDio sUro / niyayakarapphaMseNaM ujjoyaMto bhuvaNavalayaM // 103 // udayagiriM saMpatto tatto ArakkhiyA salottaM taM / coro tti kaliya baMdhaMti jAva tA jaMpae miMTo // 104 // pahio haM na hu coro esA maha bhAriyA gurusiNahA / pucchaMti te vi jubaI ko bhattA tujjha eyANa ? / / 105|| sAhai sA vi hu tesiM maha bhattA devabaMbhaNehiM imo / dinno to taM mouM miTho hiyae viciMtei // 106 // mahilA maraNamayaMDe mahilA duggejjhamANasapayArA / mahilA kayaMtakattI mahilA mUlaM paribhavANaM // 107|| mahilA duhasayavANI sambhAvavivajjiyA sayA mahilA / mahilA narayaduvAraM guNagirivajjAsaNI mahilA // 108 / / mahilA nidda yacittA ubhaDavisavallarI jae mahilA / saMtAvajalaNajAlAparibhavatamamaMjarI mahilA // 109 / / iya miTho citaMto sUlAe rovio niravarAho / Arakkhiehi tattA khaNaMtara tivvaviyaNAe // 110|| jAo tisAbhibhUo jA baMchai pANiyaM tahiM pAuM / tA gacchaMtaM pecchai sudaMsaNaM nAma varasaDDa // 111 // to bhaNai bho mahAyasa ! pAyasu salilaM karevi kArunna / so pabhaNai jai sumarasi jiNanavakAraM mahAmaMtaM // 112 / / teNAvi hu paDibanne tisAbhibhUeNa seTThiNA dinno / duhataruvaNadAvAnalasariso parameTTinavakAro / / 113 // salilaM ghaMtta seTTi AgacchaMtaM ciyANi tatto / ahiyayaraM ugghosai salilakae saddhakayacitto / / 114| etthaMtarammi sahasA minno sUlAe so tao mariuM / parameTThipahAveNaM saMjAo vaMtarI balio // 115 / / tayaNaMtaraM ca teNaM sannejhaM sAvayamsa jaha vihiyaM / jaha sA dhamme ThaviyA siyAlaveseNa boheuM // 116 / / jaha rAyA bhesavio putruttaM jaha kalaMkamavaNIyaM / vittharao vinneyaM savvaM gaMthaMtarAo tahA // 117 // ||nuu purapaNDitAkhyAnakaM samAptam // 71 // idAnIM dattakaduhitAkhyAnakamAkhyAyate / taccedam salila vva nimmalapayA jaMbuddIvo vva vanniyasavAsA / asthi purI ujjeNI maNoharA mayaNamutti vva // 1 // tIe rAyA riukrddikrddniddlnnkesrikisoro| viSphuriyavuddhivinnANavikkamo vikkamAicco // 2 // kayA vi hu rayaNIe nayarIcariyAviyANaNanimittaM / pAvariyanIlapaDao adimsamANo paribbhamai // 3 // pecchaMtI tiga-caccara-caukta-caumuha-mahApaha-pahesu / jaNavaiyare nariMdo vaisasamegaM imaM niyaha // 4 // kulaDAe kAe] ko vi hu karammi ghettaNa bhannae suhaya ! / kiM kaiyA vi na dIsasi ? teNuttaM suyaNu ! samameyaM // 5 // tIe bhaNiyaM callasu gihammi taM saMpayaM pi so bhaNai / tuha gehe bhattAro tA kaha me' kajjasaMsiddhI ? // 6 // 1 te 20 //
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ 192 AkhyAnakarmANakoze nIyuttaM mA bhAyasu tattha gayA hai sayaM bhalimsAmi / maDDAe aNicchaMto vi cAlio tIe so gehe // 7 // rAyA citai tAvaDaja cariyameyAe ceva pecchAmi / acchamu avaraM kAhI kaha sakajaM paisamIve ? // 8 // tinni vi pattANi gihaM taM mottaNaM sayaM visai gehe / savvaM vihiyaM kiccaM simuputto pAio thannaM // 9 // bhaNiA tINa bhattA sahIe maha chaTTijAgarA hAhI / tA jai kahi pi valA lagai tA taM bhalamu gahe // 10 // iya bhaNiUNaM daiyaM viNiggayA sikkhavitta viGapurisaM / samaga teNa paviThThA paNamiya seTTi viDo bhaNai // 12 // jiNadattaseTTigehaM hoi imaM ? seTTiNA bhaNiyamAmaM / tA kiM na dhaNasirI dIsaha ? tti kajje kahiM pi gayA // 12 // saMpayamevA''gacchai tumbhe katto samAgayANi ? tti / puDhe pAhuNageNaM bhaNiyaM tuha sasuragehAo // 13 // evaM vutto tesi sejA-pAvaraNapamuhapaDivattI / sasurakulasiNaheNaM sagauravaM seTTiNA vihiyA // 14 // nIsaMkaM jA suttANi tAva ya chuhAio'bAlo / rovai raivigghakaro tIe ANAvio pAse // 15 // kiM esa ruyaha ? puTTammi seTTiNA bhaNiyameyajaNaNIe / paDiyamaNAgamaNamimo chuhAio kiM karemi ahaM ? // 16 // teNuttaM maha bhajjA vi bAlabacchA tao dhayAvemi / tahavihie so mutto suheNa tANi vi asesanisaM // 17|| pacchimapahare rayaNIpa NINio sA valaMtiyA vuttA / rannA bhadde ! tuha sarisiyAo kai majjha nayarIe ? // 18 // nAyaM jahesa rAyA tIyuttaM deva ! kerisI ahayaM ? / dattayaduhiyA ettheva jaNasamakkhaM vasai gehe // 19 // sA kerisiyA bhadde ? kahanu jao majjha kougaM garuyaM / tIe vuttaM nimuNasu khaNamegaM avahio rAyA // 20 // iha asthi deva ! dattayaseTTI savvattha suisamAyAro | tamsa suyA rUyavaI suviyaDDA bAlavihavA ya // 21 // taM sIlarakvaNakae seTTI pAsAyasaMThiyaM dharai / bhogaMgaM tu samaggaM paidiyahaM dei neheNaM // 22 // sA tattha'cchai pArUDharUyalAyannajovvaNAraMbhA / ujjaMbhamANamayaNA vi amayaNA mayaNaghariNi vva // 23 // aha mayaNavihariyaMgI ahovayaMtaM ca satthavAhasuyaM / jANAvaha niyabhAvaM kayAi keNai payAreNa // 24 // so viha tatthA''gacchada niccaM ciya mNciyaapoenn| tIe jaNaeNa samaM vavahAraM kuNai pIiMca // 25 // tIe sikkhavio so amugaM pavvAiyaM vsiikaauN| tassissiNivesadhareNA''gaMtavvaM maha samIve // 26 // jaNao vimIe vutto egAgIe viNoyaNanimittaM / maha dhammavaMtamamugaM pavvAiM tAya ! ANesu // 27 // tappabhii tattha rAyaM ! tahA kae jaMti tesi divasANi / na ya ko vi kiM pi jANai peccham tIe viyaDDhattaM // 28 // aha annayA ya annaM pi kAukAmAe tIe niyadaio / bhaNio ko nivAho eyAe kUDacariyAe ? // 29 // jai bhaNasi kamavi annaM pavaMcamahamAyarAmi jeNa muhaM / acchAmo teNuttaM jaM jANasi taM pie ! kuNam // 30 // kallamahamAgamissAmi jakkhajattAe jaNasamUhammi / evaM kareja pacchA savvaM satthaM karissAmi // 3 // to tattha jaNasamakkhaM ghettu bAhAe sAmarisavayaNaM / bhaNiyA ki hiMDasi chaDDieNa niyagehakicceNa // 32 // tappariyaNeNa bhaNiyaM bhullo kiM bhamasi bhadda ! tumamevaM ? / teNuttaM saccamahaM bhullo sArikkhayAe daDhaM // 33 // tappabhiI kaTTarakAriyAe taM suNasu jaM samAraddhaM / parapuriseNaM chitta tti cholliuM daMtasaMpuDayaM // 34 // jammaMtarammi ghecchaM kRramahaM sA ThiyA painnAe / aDhanno sayo vi hu jaNayAI pariyaNo tIse // 35 // annammi diNe jaM tIe kRrakammAe deva ! pAraddhaM / kahiupi taM na tIrai kiM puNa kAuM sakaruNANa ? // 36 // phavAiyAe majjhaTTiyAe pajAliUNa pAsAyaM / tabvesaM ghettaNaM nIhariyA piyayameNa samaM // 37 // hAhAravo ya jAo mahAsaIe pasAhio appA / sIlamsa rakkhaNakae juttamiNaM sIlavaMtANaM // 38 // yata uktam varaM praveSTuM jvalitaM hutAzanaM, na cApi bhagnaM cirasaJcitaM vratam / varaM hi mRtyuH suvizuddhakarmaNo, na cApi zIlamkhalitamya jIvitam // 39 // paccAio ya loo dhuttIe sayaM ca bhuMjae bhoe / jaNapayaI ca pavaMcaM peccha mahArAya ! mahilANaM // 40 //
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ 163 23. vyasanazatajanakayuvatyavizvAsavarNanAdhikAra dattakaduhitAkhyAnakam kAUNaM mayakiccaM kAlaNaM soyavihio jaao| jaNayAi jamo jamhA saNasAgaI pemmAI // 41 // so uNa satyAhamuo taheva vavaharai maTTiNA saddhi / aha annayA ya vadhe ghetta patto piyAe kapa // 12 // vAle UNaM mukkANi tANijA donni ninni vAgao / gahAlA majjha piyA tAya ! na royaMti eyANi // 43 // kerisiyA tujha piyA ? Agacchau baccha tAva pecchAmi / giNhau maNamsa ruccaMti jANi vatthANi sayameva // 44 // to AgaMtu calaNenu nivaDiyA esa ceva maha dhUyA / dhariyA niyaucchaMga gahavario taM nipaUNa // 45 / / AUriya galasaraNI pamukkapokAravaM parunno ya / bhaNiyaM ca jaNasamakkhaM esa cciya hou maha dhayA // 46 // eso cciya jAmAU buDho haM esa majjha gharasAro / vilasau deu jahicchaM na kiMpi keNAvi vattavyaM // 47 // sasthAhasueNuttaM imIe bhaMtIe tAya ! tajjha suyA / bAhAe mae gahiyA tIse eIe na viseso / // 48 // to rAya ! tIe purao kerisiyA haM ? sayaM viciMtemu / iya suNiuM puhaibaI vimhaiyamaNo viciMtei // 46 // gaha-sUra-caMdacariyaM tArAcariyaM ca rAhucariyaM ca / jANaMti buddhi maMtA mahilAcariyaM na yAti // 50 // gaMgAe vAluyA sAyare jalaM himavao ya parimANaM / jANaMti buddhimaMtA mahilAcariyaM na yANaMti // 51 // bhaNiyA sA niyapadaNI taM karisamuttaraM payacchihisi ? | tIyuttaM khaNamegaM niyasu mahArAya ! jai evaM // 52 // uTTAviUNa seTTI bhaNio tIyatthuDaMkiyamuhIe / sejjA kimesa ? chidaM lahiuM kammAiyaM kiMpi ? // 53|| mA rUsa pie : kiMpi hu maha sAsurayAo kANi vi imANi / vasiUNa gayANi tao sarosameIe saMlasaM // 54 // imameva mae puDhe muhaya ! tae aja kiMpi sAsurayaM / ghaDiyamauvyamimIe ko vilakkho varAo so // 55 // bhaNio ya tIe rAyA didvaM mama kiMpi ceTTiyaM tumae ? / tanbhe stha vaMdaNijjAo bhavaha bhaNiuM gao gehe // 56 // // dattakaduhitAkhyAnakaM samAptam // 72 // idAnIM bhAvabhaTTikAkhyAnakamucyate / tadyathA rayaNaviNimmiyapAsAya-bhavaNa-pAyAra-toraNAIhiM / rayaNapuraM va jahatthaM jaM niyanAmaM samuvvahai // 1 // savvatto cciya pasariyarayaNaMsunibaddhasakkacAvAe / rayaNappahAe Ayarisae vva jaM niyai niyasohaM / / 2 / / tammi pure sasaharakarasiyajasadhavaliyadiya tarAbhogo / bhaugovabhogasutthiyasamassiyAsesapaNaijaNo // 3 // jnnyaannuraaygunnvsviddhttmuvisuddhsNpyaaklio| kaliohAmiyariujaNakarimarikaracaliyacamarajugo // 4 // jugsmpyNddbhuydNddcNddimaadhriyvsumiivlo| balaohajuo sirirayaNaseharo nAma naranAho // 5 // tassa ya ranno bhajA suyaNANaM hiyayahAriNI ahiyaM / nAmeNa rayaNamAlA vimalaguNA rayaNamAla vva // 6 // maimAhappaviNicchiyarajjattho sumainAmao mNtii| tassa ya putto guNarayaNasAyaro sAyaro nAma // 7 // guNadivasANaM suhicakavAyamihuNANa baMdhukamalANaM / puriseTTI nAmeNaM bhANU bhANu bva maNadaio // 8 // nAmeNaM bhANusirI tamsa piyA tappaha vva supayAsA / tesiM abbhuyabhUyA dhUyA bhAvaTTiyA nAma // 9 // bAlattaNa vi paDhiyA seTTieNaM samaM muriMdeNaM / loiya-vejhyasatthemu jA pavINattamunvahai // 10 // itthIjaNajoggAo sayalAo kalAo tIe nAyAo / teNaM ciya sA kila bAvaDiyA vimmuyA nayare // 11 // vadaMtI ya kameNaM parUDhanavajovvaNAhiyaM jAyA / lAyanna-rUya-sohagga-laliyasuMdaraguNabhavaNaM // 12 // tathAhi calaNajuyaM bhasa-sasi-saMkha-mINa-kamalovasohiyaM jIe / lAyannalaharilaDahaM chajai rayaNAyarasaricchaM // 13 // UrujuyaM raMbhArthabhavibhamaM kamapaviddhavittajuyaM / bhavaNamsa mayaNaranno toraNathaMbhovamaM sahai // 14 // ramaNaM surasariyApuliNasannibhaM simuhillisohillN| jagajagaDaNaparisaMtamsa mayaNasuha Dassa sayaNaM va // 15 // jIe sisumuTTigejmo kaDibhAo nimmio payAvaiNA / thaNabharabhaMgabhaeNa va valittayasamassio sahai // 16 // 25
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 AkhyAnakamaNikoze jIse thaNajuyamaccaMtamunnayaM vaTTalaM sasAmamuhaM / rehai kAmanivaiNo nihikalasajuyaM vva kayamuI // 17 // bAhulayA vi hu jIse sahajAruNakarasaroyaramaNIyA / pajaMtaparUDhAbhiNavapallavA caMpayalaya vva // 18 // jIse kaMTo rehAtigeNa samalaMkio kahai evaM / thIrayaNamavaramerisaruvaM bhuvaNattae natthi // 19 // aharadalillaM siyadasaNakesaraM nayaNabhamararehillaM / nAsAnAlaM lAyannasirigihaM sahai muhakamalaM // 20 // ramaNIyaM savaNajuyaM jIse saralaM sahAvasohillaM / rai-pIINaM maNaharamaMdolayakaraNimubahai // 21 // susiNiddha-kasiNa-miu-kuDilakesakabarI maNoharA jIse / kAmakulakelisihiNo kalAvalIlaM viDaMbei // 22 // avaraM ca vinnANaguNaviyada garuyagamaM jai niejja puvvamimaM / tA jaDapayaI ninnayagaI ca giNheja kaha gu haro // 23 // gaMgaM ? kahaM va gAriM pavvayadahiyaM sayA suhiyameyaM / lacchi va vAsudevo samuddamahaNubhavaM cavalaM // 24 // sajjaNajaNaNa suhayaM thirassahAvaM va caiya jaM dttuN| evaM viyappai jaNo ko sakkA vanni tamiha ? // 25 // aha annayA ya kammi vi patthAve tattha rAyaatthANe / mahilAgao viyAro jAo rAyAipurisANaM // 26 // keNAvi bhaNiyamitthI tucchA payaIe UNahiyayA ya / kuDilasahAvA dosANa maMdiraM bhaNiyamavareNa // 27 // satyaM vacmi priyaM vacmi hitaM vacmi punaH punaH / asminnasAre saMsAre sAraM sAraGgalocanA // 28 // rAjJoktam cavalA mailaNasIlA siNehaparipUriyA vi tAveI / dIvayasiha vva mahilA laddhappasarA bhayaM dei // 29 // bhANuseTiNA bhaNiyaM mahilA kuDilasahAvA baMdhavakulabheyakAriNI mahilA / mahilA niddayahiyayA paccakkhA rakkhasI mahilA // 30 // mahilA AlakulaharaM mahilA loyammi duccariyakhettaM / mahilA sakajaniTTA mahilA joNI aNatthANaM // 31 // mantriputreNAvAci mama tAvanmatametadiha, kimapi yadasti tadastu / ramaNIbhyo ramaNIyataramanyat kimapi na vastu ||32||dodhkH|| apareNoce azvaH zastraM zAstraM vANI vINA narazca nArI ca / purupavizeSa prAptA bhavantyayomyAzca yogyAzca // 33 // bhaNiyaM ca bhAguNA jai vi evamiha taha vi nicchao majjha / devehiM pina esA raviva jai mukkamajjAyA // 34 // evaM vivayaMtA so miliUNa kuo vi abhinivesaao| samvehi parAbhUo visesao maMtiputteNa // 35 // evaM visannacitto bhaNio bhAvaTTiyAe gehagato / dIsasi asamAhijuo teNa vi kahiyaM jahAvattaM // 36 // jaNayAvamANamasamaM tIe paribhAvi asajhamimaM / dhaNiyaM mANadhaNAe bhaNio bhAvaTTiyAe piyA // 37 // viyarasu maM maMtisuyamsa tAya ! saccaM karemi tuha vayaNaM / maimAhappaM pecchAmi jeNameesi samvesi // 38 // evamabhimANavasagAe tIe cittappavaMcaniuNAe / pariNAviyamappANaM suriMdagayamANasAe vi // 39 // teNa vi nAyamimIe paribhavakAmAe vihiyameyaM me / to taM pAsAyatale sugoviyaM dharai maMtI vi // 40 // bhogovabhogajAyaMtIe so appaNA paNAmei / mAyApavaMcaniuNAe raMjio sasurao bhaNio // 41 // tAya ! maha mutthamavaraM paramahamegAgiNI vasAmi duhaM / tA sahiyaNamajhAo suparikkhiyamappaNA sahiyaM // 42 // egaM do vA pesasu jeNa navANaM kalANamanbhAsaM / saddhiM tAhiM karemI maNayaM ca suheNa ciTThAmI // 43 // jAvA''gacchaMti sahIo tIe pAsammi maMtivayaNeNaM / tA kaiyA vi suriMdo sahiveseNaM samAhUo // 44 // tappabhiI teNa samaM surayasuhaM sarasamaNuvaMtIe / vaccaMti diNANi aho ! gUDhAyArittamitthINaM // 45 // tIe vi hu taha kaha vi hu viNaeNa vasIkao sasuravaggo / jaha kannAo kannaM na ko vi kiM pi hu tayaM suNai // 46 // tappaiNA ya kayA vi hu sarIramalaNAiNA payAreNa / parijANiyaM jamesA samagaM puriseNa saMvasai // 47 // chakkannaM jAva kayaM tA bhaNio tIe saviNayaM sasuro / tAya ! tae saccaviyaM niyasuyavilasiyamapuvvamimaM ? // 48 // Jain Education Interational
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ 165 23. vyasanazatajanakayuvatyavizvAsavarNanAdhikAra bhAvabhaTTikAkhyAnakam tuha ceva niddhamayaNamsa seTThiNo bhANuNo ahaM dhRyA / pariNeUNa jameyaM suddhAyArA vi parihariyA // 49 // na ha ettieNa tuTTo dasaNamAgevA maha'nnapi / tA NeNa kayaM sannaM keNAvi vuheNa jaM bhaNiyaM // 50 // na ha ettieNa ThAhI gayaNayala mailiUNa ghaNanivaho / kAyavvA ajja vi rAyahaMsamunnA sarucchaMgA // 51 // tA saMpai sadhA haM kRraggahaNa karimsamalamimiNA / cAvijaMti na miriyA jaha caNayA tAya : payaDamiNaM // 52 // chaDusa bhalimavarANaM mahilANaM gayanimIliyaM kAuM / jA sakalaMkA jIyaMti tAya ! tA kuNasa maha suddhiM // 53 // iya soUNaM savvA sarAya-pauro jaNo tahiM milio| jA kovi kiMpi pabhaNai pahANapurisehiM tA vuttaM // 54 // jA evaM kayaniyamA sA kAvi hu hou kiM viyappeNa ? khippaDa sugapiyabhavaNe kimiyaradivvehiM kAyavvaM // 55 // nhAyA kayavalikammA dhavalavilevaNavilittasavvaMgA / dhavalAharaNavihUsiyasavvAvayavA dhavalavasaNA // 56 // dhavalappamRNaparimalamilaMnabhamaraularuharagalamAlA / dhavalasaroruhasayavattakusumasiradhariyaseharayA // 57|| iya sancaMgINamahagyavatthasaccaviyaphArasiMgArA / aNugammamANamamgA naravai-nAyarayanibaheNa // 58 // niravajavajirAujamaNaharAgavapUriyadiyaMtA / paDhamANabhaTTa-baMdiyaNabahalahalabolamuhalanahA / / 59 // saviyaka-savimhaya-sadaya kougavipattanAyarajaNamsa / garuyayaracaDayareNaM pattA surapiyabhavaNamesA // 60 // so uNa jAkho sannihiyapADiharo nisAe balavaMto / pAlai payattao pANinivahamiha suisamAyAraM // 11 // duTuM ruTTo niggahai gahiya jmjiihscchhcchurio| divasammi akiMcikaro payaI esA jaNapasiddhA // 2 // khiviUNa javakhabhavaNe bhAvaTTiyajuvaimubhaDakavADe / Dhakkiya DhaDhasameyaM kAuM balio nayariloo // 13 // so taM da? daTThoTTabhiuDibhAsurakarAlabhAlayalo / AyaDDiumasidheNuM pAviTTe ! sumaramu tamiDheM // 64 // evaM bhasaviyA vi hu saviNayamavalaMbiUNa thiracittaM / pabhaNai bhayavaM ! evaM ko kira maha uvari saMraMbho ? // 65 // ahamegaghAyasajhA mahApabhAvo tumaM ca dayarasiyo / tA vinnatti niyuNasu maha paccAsannamaraNAe // 66 // saMpai maha maraNaM pihu salAhaNijjaM jayammi jaM dulahaM / eeNa nimitteNaM saMjAyaM daMsaNaM tumha / / 67|| tA saMpai hosu thiro jAva sudiDhe karemi jiyaloyaM / tuha ciMtaNa-bhAsaNa-daMsaNehiM dulaheha'punnANaM // 6 // sANuNayaM sappaNayaM taha kaha vi hu tIe bhaNiiniuNAe / so bhaNio jaha jAo maNayaM uvasaMtakovabharo // 69 // bhaNiyaM ca teNa bhadde ! jIyaM mottUNa varasu kiM pi varaM / jaM sAvarAhajIyaM kaiyA vi na dinnapuvya me // 70|| to tIuttaM nimuNasu kahANayaM kiMpi tuha kahemi ahaM / teNutaM nissaMkA kahasu ahaM avahio esa // 1 // [vikramAdityanRpAkhyAnakam ] atthi avaMtIjaNavayaparamAlaMkArasannibhA bhayavaM! / paramaccherayabhUyA savvesi guNANa kulabhavaNaM // 72 // tathA hi taM vinnANaM bhuvaNe vi natthi taM kouyaM jae nasthi / taM sAhasaM pi avarattha natthi kuhagaM pi taM natthi // 73 // cAo nAo vA bho dhAuvvAo visiTThasamavAo / taha ya rasAyaNavAo jogiNivAo ya gahvAo // 74 // ki bahuNA nayaniuNaM joijto viveyacakkhUhiM / so kovi hu natthi guNo pAeNaM tIe jo natthi // 75 // jamhA harisaTTANaM paramujjayaNI jaNammi nayarI sA / tamhA taM nayaniuNe paramujjayaNI buhA beti // 76|| taM nayarimasamasAhasavasIkayANahapabhAvabhUyatigo / pAlai payaDaparakkamasamuvajjiyakittijasapasaro // 7 // hayavikkamo vi gayavikkamo vi rahavikkamo vi so tattha / taha savvavikamo vi hu jAo nayavikkamo jeNa ||78 // * mahivalayabhAsaNAo kamalANa viyAsaNAo savvatto / dunnayatamaharaNAo Aicco vikamAicco // 79 / / cAI sUro paDivannavacchalo buddhivijiyasaramaMtI / dakkhinnanihI niyayaM parokyArekaguNarasio / / 8 / / aha taM kaiyA vi nivaM aNegabhaDakoDisaMkaDatthANe / kaNayamayadaMDahattho paDihAro vinnavai evaM / / 81 / / siyabhUiguMDiyataNU lkkhnnpddipunnnrkvaalkro| DamaDamiyaDamaruyadharo khaMdhovari dhariyakhaTuMgo / / 2 / /
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ 166 AkhyAnakamaNikoze viyaDajaDAma uDasirogo kAvAlio duvArammi / ahilasai devadaMsaNamuI devo pamANaM ti // 83 / / sigyaM pavasasu tayaM bhaNie rannA pavesio teNa / sasamayapasiddhameso dAUNAsIsamuvaviTTA // 84 // bhaNiyaM ca taNa himavaMtapavae Asi sAisayamaMto / majjha guru tamsIsaM maM jANa bhairavANaMdaM // 5 // maha teNa maraMtaNaM dinno naranAha ! sAisayamaMto / siddheNa jeNa sijhai paoyaNaM tihuyaga'hiyaM // 6 // vihiyA ya jahAvihiNA vArasa varisANi puvvasevA me / iNhi tu asamasAhasasahAyasAhejavasagANaM // 7 // sijhai eso taM puNa tujha sayAsAo hohihI nRNaM / mahivalae vi jamavaro nevaMvihabhAradhuradhavalo // 88|| taM puNa sAhasavihavo provyaarekkrnndulllio| nivvaDiyasUracario abhatthaNabhaMgabhIrU ya / / 89 // tA tujha sayAsamahaM paDucca kajja imaM samaNupatto / to kaNhacaudasidiNe nisimegaM kuNasu sAhejaM // 9 // ciMtiyaM ca rAiNA guru-mittatthe pANA evaM tArunnayaM ca daiyAe / vihaluddharaNammi dhaNaM jaM ubaujjai tayaM saphalaM // 9 // iya paDivajjiya saharisamuddiTTadiNammi naravaI patto / egAgI sattadhaNo karAlakaravAlavAgakaro // 12 // purao cciya saMpatto petavaNaM tammi bhervaannNdo| sayalIkaraNaM kAUNA''lihiyaM maMtamaMDalayaM // 93 / / rannA bhaNiyaM bhayavaM ! Aisa taM kiMpi jaM mae kajaM / teNAvi bhaNiyamakkhayamaDayaM tumamegamANesu // 14 // so vi hu taha tti paDivajiUNa bhIsAvaNammi peyavaNe / jAva bhamai tA diTTho rukkhe ullaMbio coro // 9 // caDiUNaM churiyAe jA chidiya rajjumuttarai taruNo / tA pecchai uvari tayaM taheva laMbaMtamAyAse // 96 // duiyaM vAraM chidai tAva taheva ya tayaM niyai rukkhe / taiyAe vArAe AliMgiya dei jhaMpamaho // 9 // khaMdhe kAUNa tayaM jAvA''gacchai pahammi tA teNa / kahi kiM pi kahANayameso bollAvio jAya // 98 // tA taM taheva rukkhe vilaggiuM ThAi eva bIyaM pi / taiyAe vArAe AyAse suNai vayaNamimo // 19 // bho bho nariMda ! kAvAliyassa mA vIsaseja eyassa / eso hu suvannakae haMtuM taM mahai kUramaI // 10 // rAyA vi bhaNai na jugaMtare vi maha vayaNamannahA hoi / paDivannamimaM kajja kAyavvaM savvahA vi mae // 101 // jao chijjau sIsa aha hou baMdhaNaM vayau savvahA lacchI / paDivannapAlaNe supurisANa jaM hoi taM hou // 102 // jai evaM taha vi tumaM kaha vi hu akkhANayassa pajjante / pucchaMtassa vi naravara ! paDivayaNamimassa mA desu // 103 / / annaM ca maDayabhAle paNavamimaM gavalaguliyavannAbhaM / jhAejasu thiracitto khemaM evaMkae tujjha // 104 // iya paDivaJjiya samma maDayaM kAUNa khaMdhadesammi / gaMtuM jAva payaTTo tA maDaeNaM imaM vuttaM / / 105 // garuyaMtarAlamana vi ajja vi tuha maMtabAio dUre / tA pahanivvahaNakae kahemi akkhANayaM muNam // 106 // rAyA vi moNamassiya patto kAvAliyaM bhaNai evaM / eyaM akkhayamaDayaM anna pi hu bhaNasu maha kiccaM // 107 // teNattaM talahaTTana vasAe saMpayamimassa payajuyalaM / so uNa nivakaravAlaM karammi kAUNa maDayamsa / / 108 // ADhatto parijaviuM maMtaM rAyA vi paNavamakkhuhio / tAva ya maMtapabhAvA sahasa tti samuTThiyamimA vi // 109 / / gADhayaraM jA jhAyai paNavaM bhUmIe tAva taM paDiyaM / puNaravi ya maMta-paNave dunni vi suTTayaramuvauttA // 110 // bhAyaMti jAva tAva ya bhUo vi hu lamgamuTTi maiyaM / paNavapabhAvA paDiyaM taheva kAvAlio tatto // 111 / / AvesaNaM jA javai maMtamaeNamuTTitAva / taiyAe vArAe pahaA khaggeNa kAvAlI // 112 // jAo subannakhoDI taM paNa kiccA suvanayaM bhaNiyaM / puriso chinnAvayavo vijAyae puNaravi ya puno // 113 // iya so muvanna puriso paidiyahaM pi hu vaijjamANo vi / devANubhAvao khalu na niTTae tattio ceva // 114 // to tamsa pabhAyeNaM savvaM pi vasuMdharaM riNavihINaM / vihiuM vihio teNaM niyao saMvaccharo rannA ||11||ch|| iya vikkamanaravaiNo kahANayaM tuha mae samakkhAyaM / tuha saMgamarasiyAe na uNo niyapANabhIyAe // 116 // :
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23. vyasanazatajanaka yuvatyavizvAsavarNanAdhikAre bhAvabhaTTikAkhyAnakam ukkhaNiUNaM jabakho jamajIhAsannihaM churiyamesA / jA mAriuM pavattA tA bhaNio tIe miuvayaNaM // 117 // bhayavaM ! paDhamo paharoitA jAmiNIe paharatigaM / paDipunnameva ciTTaD tA kuNasu thirattamavaraM ca // 118 // maha uvari siyAlIe umbhavadAdAviDaMbiya muhamsa | paMcANaNassa bhaNa tujjha kerisI esa saMraMbhI ? | 119 // tA kappapAyasamaM jammantarapunnapAvaNijjamimaM / mANemi tujjha daMsaNamao kahANayamimaM suNasu // 120 // to tIe sajIhAe so jakkho mAraNujjuo baharI / baMdhusamo saMjaNio aho ! hu jIhAe mAhappaM // 111 // jai evaM to bhadde ! kahANayaM kahamu jamabhiruiyaM te / eso haM tassavaNe pauNo taM jaMpiyamimIe // 122 // [ vaNikputra- jinadattayorAkhyAnakam ] jaMbuddItarabhArahavAsassa majjhakhaMDammi / mahurAbhihANanayarI Asi mahIvIDhavikkhAyA // 123 // tatthathi mahInAho jiyasatta dhAriNI piyA tassa / kaiyA vi hu maMDIravaNaceie Usave jAe || 124 // saMpatto naranAho sapariyaNo sAvarohaNo tattha / keNAvi vaNiyaputteNa javaNiyaMta riyadevIe // 125 // Alattayara saraMjiyanahamaNikiraNAvalIhi vicchurio / rayaNAbharaNavisiTTo diTTo aMguTTago teNa // 126 // aMguTTao vijIse asarisasuMderamaMdiraM tIse / amarINa vi amahiyA sarIrasohA dhuvaM hohI || 127|| jai na imAe savvaMga suMdarAvayavamaNaharaMgIe / pAvemi saMgamasuhaM tA niyamA hoi maraNaM me // 128 // iya citiUNa nAyA ya dhAriNI sA tao vaNiguNa / tavviraha vihuriyaMgeNa rAyamaMdiraduvArammi // 129 // gahiyaM gaMdhiyahaTTaM dei samagdhaM sa sundaraM vatyuM / aMteuradAsIo vi tamsa haTTe vavaharati // 130 // AvajjiyAo saJcAo teNa anteurINa dAsIo / dhAriNidevIceDI piyaMkarA puNa viseseNa // 131 kaiyA va vaNiputte ceDiyA dhAriNIe devIe pArUDhagaruyapulaeNa pucchiyA kahasu maha bhadde ! // 132 // ko uveda paDhamaM puDae ? ceDIe jaMpiyaM devI / to lehagavbhapuDao samappio teNa dAsI // 133 // tI vidhAriNI devI ubveDhae tayaM jAva / tA tattha lehalihiyaM pavAiyaM erisaM tIe || 134 // kAle prasuptasya janArdanasya, meghAndhakArAsu ca zarvarISu / mithyA na bhASAmi vizAlanetra !, te pratyayA ye prathamAkSareSu // 135|| 'kAmemi te' imAI paDhamANi payakkharANi nAUNa / sA avagayale hatthA ya ciMtiuM evamAraddhA || 136 || siMgharatyu visayANa pANiNo jehiM mohiyA saMtA / rAgaMdhanayaNajuyalA kajjA kajjAI na niyaMti // 137 // taM kiMpittha bhuvaNorammi pAvaM na jaM ahilasaMti / purisA visaya pivAsAparavvasA mukkamajjAyA // 138 // bhuvaNabhaMtaracityagyijasaharA te jiyaMtuM jiyaloe / je parakalattavisae virattacittA mahAsattA // 139 // tA esa visayachAvimohio mA viNassau carAo / iya ciMtiya puDayakao leho tIe vi pesavio || 140|| jAyaM mama samIhiyamii ciMtiya teNa hiTTahiyaeNa / uveDhiUNa puDayaM pavAiyaM erisaM tattha || 141 // neha loke sukhaM kiJcicchAditamyAMhasA bhRzam / mitaM ca jIvitaM nRNAM tena dharme matiM kuru // 142 // paDhamakkharANi pAyANa teNa "necchAmi te" tti nAyANi / to vimaNadummaNo so vigayAso ciMtiuM laggo // 143 // neccha parapurisamimA saMjAyamahAsaittagurugatrvA / tA ciTTiuna sakko tIe vioge iha khaNaM pi // 144 // amarA urImANaM pevaNaM parivaraM pi piyavirahe / paDihAsai saggasamaM vallahajaNajuyamaranna pi // 145 // tA kimiha saMTipaNaM tavvira he ? iya vicitiu calio / gacchaMto saMpatto kammi virajyaMtare sa vaNI ||146 // diTTo ya siddha utto ujjhAo teNa niyayachattANa / nIi vakkhANaMteNa neNa eyArisaM paDhiyaM // 147 // kAma dhammo sattuviNAso atUramANamsa | jiNadattasAvayassa va jahicoi hoi purisassa || 148 || ko eso jiNadatto ? ti pucchie tANa kahai ujjhAo / Asi vasantaurapure jiNadatto ibhaseTTiyuo || 149 // ayi jIvA jIva pariyANiyapunna - pAcapariNAmoM / aha annayA ya daciNacaNAya caMpAe so patto // 150 // tat satvAho mahesaro tassa dunni rayaNANi / caujala hisArahAro avarA hArappahA ghyA || 151 // 167 For Private Personal Use Only
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ 168 AkhyAnakamaNikoze jAe saMhAre jiNadatto tayaNu tassa bhavaNammi / patto kIrti tattha niyai hArappahaM kannaM // 152 // ubhijJamANajIvaNaramaNIyaM amararamaNisamaruvaM / aNurAyaraMjio so niyayAvAsammi saMpatto // 153 || mAviNa taM kannaM hArappahaM na se dinnA / to vikkiNiyakANI jiNadatto niyapuraM patto // 154 // hArappahAnimittaM kAUNaM chattavesamaNupatto / caMpAe kiMci ujjhAyamuttamaM so samallINo || 155|| maha khAnu kiMpi hu teNuttaM jaMpae uvajjhAo / bhoyagarahiyaM vijjaM girahanu jaM kiMpi paDihAi // 156 // maggasu dhaNassa pAsammi bhoyaNaM bhadda ! dANavasaNI so | paMcasae sasarakakhANa jeNa bhuMjaMti tassa gihe // 157 // to teNa ghaNo bhoyaNanimittamabhatthio bhai kanna / vacche ! jaM vA taM vA eso bhoyAvivoti // 158 // hArapA'NudivasaM pi bhoyaNaM tassa viyarae so vi / taM puppha-phalAIhiM uvayarai na mannae sA vi // 159 // chaMdANuvattaNaNaM miubhAsateNa teNa aNudivasaM / AyAriMgiyakusaleNa raMjiyA sA tahA kahavi // 160 // tIe jahA bhaNio so maggasu iTTa paryapae so ya / jai evaM tA suhayasu mamaMgasaMgeNa tIyuktaM // 169 // .pAyAi gahiyavannaM salaliyapayagAmiNiM mama saricchaM / muNiUgaM gAhamimaM jaM kAyavyaM tayaM kuNasu // 162 // hasiyaM tuha harai maNaM ramiyaM pi visesao na saMdeho / mayaraddhaoM v vinaDa menU vi tumAo vitthario || 163 // bhAvatthoM eyAe gAhAe 'hara marma' ti paDhamehiM / payaakkharahiM siTTo harAmi kiM ? aba no juttaM // 164 // iha-paralogaviruddha haraNaM iya ciMtiUNa bhaNiyA sA / sasvivaNi ! supurisANaM na jujjae kavi avaharaNaM / / 165 / / tA aliyagahaggahiyA hosu tumaM jeNa mantavAddattaM / kAuM niruyaM jAyaM guruyaNadinnaM vivAhami || 166 // maha vallaheNa vihio cArupavaMco tti citiuM laggA / hArappahA paryApaumuhAsaparaM asaMbaddha || 167 // emeva hasai gAyai palavai nacca pure paribhamai / to satyavAhapamuho logo accAulo jAo / / 168|| vAhariyA save vihu payaMDavaramaMtavANo tattha / tehiM varamaMtavAra kae gaho vaddhio ahiyaM / / 169|| kiMbahunA ?jaha jaha vijvAiNo se kuNaMti uvayAre / taha taha mahAgaho so bAhar3a taM piguNalogo vva // 170 / / to pucchio sa chatto dhaNeNa jiNadatta ! jANase kiMpi ? | teNuttaM majjha kulakamAgayA saMti vijcAo / / 171 // pecchAmi paramimIe sacamiya piUNa jiNadatto / patto tIe sayAse rahammi sA jaMpiyA teNa // 172 // suyaNu ! karissamahaM te maMtapaogaM paraM taha kae vi / tajhyAe vArAe pauNA taM hosu iya bhaNiuM // 173 // gaMtUNa ghaNo bhaNio mahAgaho tAya ! esa dussamo | maMto vi bhUyatAso samatthi tA kuNamu sAmagiMga || 174|| AbAlakAlapAliyavisuddhabaMbhavvayA narA aTTa / tAya ! nihAlasu majjhaM je uttarasAhayA hoti // 175 // bhaNai ghaNo bhayavaMto sasarakkhA santi sIlabalakaliyA / tA so kiNhaca uda sinisAe calio ghaNAijuo || 176 // saMpatto peyavaNe pisAyaaTTahAsabhI mammi / ujjhatamaDayavasavissagaMdhaparipUriyadiyaMte // 177 // eyArisa bhI sAvaNamasANamajjhammi maMDalaM kAuM / sasarakkhA khamgakarA cihiyA evaM ca ullaviyA // 178 // souM sahA sasadaM tubhehiM sivAravA viheyavvA / iya sikkhaviDaM mukkA te aTTa vi aTTamu disAmu || 179 // puci sikkhaciyA tANa puro sadavehiNo aTTha / vidheyavvaM lakkhaM tucbhehiM sivArakhe jAe || 180 // to maMDalae ubavesiUNa hArappahaM samucaviTTA / pajjA liUNa jalaNaM 'huMphaDusAha' ti teNute // 189 // saivehiM sivAphekkAravo kao tayaNu saddavehIhiM / viddhA bANehiM tao naTTA bhayakaMpirA te vi // 182 // pIDiyamahiyaM pattaM maMDalae mantavAio paDio / uvaladdhaceyaNo pue khaNeNa bhaNiuM samAhatto // 183 // tAya! mae puvvaM pi hu payaMpiyaM vaMbhacAriNI dulahA / iya jaMpiUNa savvANi tANi pattANi niyaThANaM // 184 // gahanimgahaM kahaM taM kuNasi ? tti dhaNeNa pucchio chatto / jai kira ajja vi iha baMbhayAriNo huMti teNute || 185 // niguruNA satthAheNa bhaNiyA baMbhayAriNo paramA / pesaha taha vihie taM pi vihaDiyaM jhatti puvaM va // 186 // nivADiyA dhaNeNaM kuvieNa tao asesasasarakkhA / puTThaM ca kahaM puNa baMbhayAriNo vaccha ! nAyavvA ? // 187 // For Private Personal Use Only
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ 166 23. vyasanazatajanakayuvatyavizvAsavarNanAdhikAre bhAvabhaTTikAkhyAnakam vasahi-kaha-nisijidiya-kuDuMtara-puvvakIliya-paNIe / aimAyAhAra vibhUsaNA ya nava vadhAttIo // 188|| bujhaMti aNuTuMti ya gAhatthaM je imaM visuddhA te / varavaMbhayAriNo to dhaNeNa sA daMsiyA gAhA / / 18 / / sasarakkha-akkhapAyAiyANa nAo na tehiM paramattho / etthaMtarammi siridhammaghosasUrI samosario // 19 // uvavi? parajaNe jiNadatto saha dhaNeNa saMpatto / paNamiya gurUNa caraNe uciTTo uciyaThANammi / / 191 / / sUrIhiM samAraddhA sanIranIrayasareNa dhammakahA / bho bhavvA ! savvANi vi suhANi dhammeNa jAyaMti // 192 / / jao dhammeNaM ciya atthA dhammeNaM ceva uttamA bhogA / dhammeNa samga-mokkhA suhAI savvANi dhammeNa ||193 // nAraya-tiriyagaIo sattA pAvaMti puNa ahammeNa / tA parihariya ahammaM dhammammi raI sayA kuNaha // 194 // iya nisuNiUNa sUrINa desaNaM phuriyagaruyasaMvego / paDibuddho pANigaNo dhaNo vi sAvayasamo jAo // 195 / / te sakayatthA sUruggamammi sUrINa je namaMti kame / iya bhAveMteNa dhaNeNa pabhaNio tayaNu jiNadatto / / 196 / / jArisayA vaccha ! tae saMlattA baMbhayAriNo nRNaM / tArisayA jai ee vakkhANAvesu tA gAhaM // 197 // vakkhANiyA muNiMdeNa pabhaNiyaM tattha satyavAheNa / bhayavaM ! maMDalakamme paTTAvasu sAhuNo niyae // 198|| na hu eso muNimaggo vaccaMti jamerisemu kajjemu / muNiNo iya gurubhaNie saviNayamullavai jiNadatto // 199|| paricattagihAvAsA tAya ! ime satta-mittasamacittA / samatiNa-maNiNo varabaMbhayAriNo tivvatavanirayA // 20 // muNiNo kuNaMti na kayA vi tAva gihisamuciyAI kjjaaiN| kiMtu imesiM nAmaM pi nAsaNaM kuNai bhUyANaM // 201 / / lihiuM muNINa nAmANi teNa aTTasu disAmu peyavaNe / ThaviUNa maMtavAo kao payatteNa chatteNa / / 202 / / hArappahA mahIe paDiyA sahasA vimukta akkaMdA / uvaladdhaceyaNA puNa khaNeNa sA jaMpiu laggA // 203 / / kiM tAya ! jaNo milio peyavaNe tayaNu tIe vRttaMto / kahio taM sousA lajAe ahomuhI jAyA // 204 // to savvANi vi niyamaMdirammi pattANi tANi hiTTANi / jAe pabhAyasamae viciMtiyaM satthavAheNa ||205 // nikittimovayArI jiNadatto tA imassa maha juttaM / kAuM paJcuvayAraM so ya suyAdANao hoi // 206 // bhaNio ya tao so vaccha ! ginha hArappahaM vivAheuM / teNuttaM tAo cciya juttA-'juttaM viyANei // 207 // supasatthadiNe pariNAvio ya hArappahaM dhaNeNa tao / karamellAbaNadANaM dinnaM hAreNa saMjuttaM // 208 // to jiNadatto kaiya vi diNANi tattheva bhuMjiuM bhoe / hArappahAe jutto saMpatto niyayanayarIe // 20 // hArapahA jaha laddhA teNaM thirayAe taha ya buddhIe / taha anno vi hu thirabuddhibhAvao lahai savvaM pi ||210||ch|| soUNa nIisatthaM mAhuravaNiNA vi ciMtiyaM eyaM / jaha saMjAyA eyarasa iTTasiddhI sabuddhIe // 21 // ahamavi taha niyanayariM gaMtuM pesemi dRDhakajjeNa / akkhaliyappasarAo tIe parivAiyAo duyaM // 212 // sikkhemi vasIkaraNAya maMta-taMtAhayANi savvANi / taha vijAsiddhANaM narANa kAhAmi olaggaM // 213 // iya ciMtiUNa patto niyanayariM taha aNuTTiyaM savvaM / avalaggiehiM vijAsiddhehiM payaMpiyaM eyaM // 214 // tuTTA vayamabhatthamu i to maggiyA imaM teNa | jaha hoi dhAriNI me bhajjA tunbhe tahA jayaha // 21 // iya paDivanjiya mArI viubviyA tehiM DiMbharUvANa / nIrogANi viM DiMbhANi tattha emeva ya maraMti // 216 // AiTTA naranAheNa niyaha mArIe kAraNaM siddhA / deva ! mahAdevI te mArI iya jaMpiyaM tehiM // 217|| devIe sejjAe mayaDiMbhakarAiyANi khaMDANi / khittANi tao vayaNaM viliMpiyaM tIe ruhireNa // 218 // jAva nivo tIe nirikSaNAya patto tamassiNIvirame / to taM daTuM, ruTTho tIe asuhodayavaseNaM // 219|| aha siddhANaM haNaNasthamappiyA dhAriNI tao tehiM / bhesaviyA peyavaNe neUNa nisAe sA bADhaM // 220 // kayasaMkeo patto vaNiyasuo bhaNai bho ! kimAraddhaM ? / tehuttamimaM mAriM dummaraNegaM viNAsemo // 221 // mArI na somayAe eyArisayAe hoi tA muyaha / maraNaM viNA na movakho tehutte bhaNai vaNiyasuo // 222 // Jain Education Interational
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200 AkhyAnakamaNikoze daviNaNa muyaha na muyaMti jAva tA jApayA imaM taMNa / mAraha maM NyaM puNa muyaha na maleti te taha vi // 223 / / to taNa bhaziyameIe mAraNe iha mae vi mariyacaM / amhAga tumaM vizvaM saMjAo jaMpiyaM tahiM / / 224 // to dAdANArAga kADimamhANa taM puNo dUraM / vaccanu ginhevi imaM na jahA najai imA ettha // 225 // dinnammi tANa daviNa devI citai aho ! mahAsatto / koi imA maha kaje jo niya jIyaM pi parihAi // 226 / / jai esa mahAsattA nikArimavacchalo na iha hu~to / tA keNAvi kumaraNaNa mAriyA niyamao huMtI // 227 // paccuvayAraM kAuMna tarAmi imamsa narasirAmaNiNo / niyataNudANaNa vi itha viciMtitaNa saMjuttA // 228 // gaMtaNa dUradese maNappiyA tamsa bhAriyA jaayaa| doNha vi navanehavasaMgayANa kAlI aikamai // 229|| paMcappayAravisae donni vi bhuMjaMti pamuiyamaNANi / vivihappayArakIlAviNoyavakvittacittANi // 230 // aha annayA ya rayaNIe devajattAe gacchamANo so / tazviramasahamANAe tIe vatthaM cale dhario // 23 // taM tArisaM imaM puNa eyArisamii payaMpie teNa / devIe pucchio so garuyanibaMdheNa kahasu tti ||232 / / teNa vi lehAIo vtthNcldhrnnkhnnpjjNto| kahio se vuttaMto visannavayaNA ThiyA sA vi // 233 // bhaNiyaM ca tayaM tumae viyiM ? vaNieNa bhaNiyamAmaM ti / sA bhaNai pAva : vihiyA viDaMbaNA kiM tae majha ? // 234 // tA tivihaM tiviheNaM niyamo maha hou sayalapurisANa / iya jaMpiUNa kANa vi ajANa sayAsamallINA / / 235 // bhaNiyAo tAo bhayavai ! pavvaja dehi joggayA jai me| jogga ti dikkhiyA tAhiM tayaNa tivvaM tavaM kaauN||236|| samauttavihANeNaM pattA sA mariumamaraloyammi / so puNa ajjhANeNa kinhalesAe narayammi // 237 // to teNa vaNiyaputteNa thejavasao samIhiyaM pattaM / tumhArisA viseseNa hanti savvattha thiracittA // 23 // puNaravi taijjapahare jA so uddhAio hnniukaamo| tA kIe vi bhaNiie kahaM suNAvei sA ya imA // 239 / / [amaradatta-mitrAnandAkhyAnakam ] Asi visAlavasandharavilAsiNIvarabilAsabhavaNaM va / bhuvaNayalatilayatulla tilayapuraM nAma nayaraM ti // 24 // siMdhurasamiddhiriddho rAyA mayaraddhau ti tatthA''si / uddAmasattuvAraNaviyAraNo jassa karavAlo / / 141 // rairamaNikalibhavaNaM siMgAragihaM va kusamabANamsa / tassA''si mayaNaseNa vva paNaiNI mayaNaseNa tti // 242 // puvabhavapunnapagarisaparicayapariNAmapAviyapayAyo / tIe saha visayasokkhaM uvabhuMno gamai kAlaM // 243 / / aha annayA ya devI nirUvayaMtI nivassa cihuracayaM / niyabhavaNamattavAraNapariTTiyA pecchiu paliyaM // 244 // parihAseNa payaMpai piyayama ! dUo samAgao ettha / to naravaI nirikkhada saMbhaMto taralanayaNehiM // 24 // ciMtei kaha Nu dUo samAgao vaMciUNa vAva(?)sie ? / sA.. vimhaiyaM daiyaM daTTaNaM bhaNai paramatthaM // 24 // deva ! tuha savaNamale paliyachaleNaM samAgao duuo| vinnavai khamaM caiUNa niyamaNaM dharamu dhammammi // 24 // iya nimaNiUNa vaNayaM piyAe parihAsapesalarasaM pi / veragagao ciMtei niyamaNe tayaNu naranAho // 24 // puvapurisANusario parihario niyamao mae mamgo / jamhA adiTTapaliyA kariMsu te ghoratavacaraNaM // 249 // tA ihi ciya rajje ThaviUNaM paumakesarakumAraM / gaMtUNa tAvasavaNaM tAvasavayamaNu carissAmi // 25 // iya citiUNa mupasatthavAsare kaNayakalasasalileNa / Apucchiya maMtiyaNaM karei kumaramsa ahiseyaM // 25 // caiUNa rAyalacchi sakalatto satta-mittasamacitto / gaMtUNa tAbasavaNe paDivajaha so tavaccaraNaM // 252 / / vaccaMtemu diNamuM mugUDhagambho pavaDio tIe / suyaNajaNamsa va neho taM pecchiya pucchie risiNA // 253 / / sAmi! taha cciya gammI eso sAhai sA vi nivarisiNo / vayagaNabhaMgabhIyAe sAhiA no mae taiyA // 254 // to pacchannaM tIe suheNa gambhaM samunvahaMtAe / navamAsa'ddhaTTamavAsarehi putto samuppanno 255 / / aguciyaAhArahiM sukumArattAoM taha sarIrassa / saha ghoraveyaNAe sUyArogo samuppanno // 256 / / navabAlapAlaNakae AdannA jAva tAvasasamUho / devasiribhAriyAe samannio bAladhUyAe // 25 //
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ tahA hi--- 26 23. vyasanazatajanaka yuvatyavizvAsavarNanAdhikAre bhAvabhaTTikAkhyAnakam tAjjeNinivAsI devANaMdA mihANavara seTTI / harisaurAo niyattI saMpattI tAvasavaNam / / 258 / / paNamit tAtrasajaNaM cimaNaM saMNi pucche | sAhei mayaNaseNAe vaiyaraM so vi tappurao / / 259 / / amhANa putrvapunnANubhAvao taM samAgao ettha / iya bhaNiNa samappei tamsa kumaraM mayaNasegA || 260 || taNukiraNaniyaraNijjiyanavataraNiM taM hittu seTTI vi / devasiribhAriyAe pamuiyahiyayAe appei || 261 || accaMtaveyaNagayA divaMgayA tayaNu mayaNaseNA vi / taddukkhabhariyahiyae paDiyohai tAvase seTThI // 262 // taruNIkaDakkhacavalammi jocaNe jIviyammi taDitarale / sogo jaINa jutto na hoi tA taM paricayaha // 263 // iya avasoe kAUNa tAvase tANa paNayapayaparamo / saMcalio sakumAro saMpatto nayarimujjeNiM // 264 // supasatyatihimuhutte karei kumarassa amaradatto tti / nAmaM sammANaMto seTTI niyanayarajaNaniyaraM // 265 // parivamANadeheNa teNa bAhattarI viya kalAo / 201 // 266 // avaraM ca tattha vesamaNaseTThiputto kalAkusalacitto / mittANaMdo nAmeNa tassa jAo paramamitto // 267 // teNa saha vivilippasaMgavatrikhattamANaso kumaro / gacchaMtamavi na yANai kAlaM sagge sukharo vva // 268 // etthaMtarammi gaMbhIragajjijayatUrapUriyadiyaMto / thugvaMto barahiNamAgahehiM kekkAravathuIhiM // 269 || bIijjato disisuMdarIhi pavasaMta haMsacamarehiM / hayasUra rAyapAviyabalAyamAlAjayapaDAo || 270 || akkhaMDAkhaMDalacAvadaMDamaNikaNayapaTTakayasoho / uddaMDa gurusamIraNajayavAraNa khaMdhamAruDho || 271 || avaloyaMto ubbhaDataDicchaDADoyarattanettehiM / bhuvaNayalaM saMtAviya viNiggayaM gimhapaDivakkhaM // 272 // dhArAhAravirAiyaviSphAriyamehaDaMbaro bhuvaNaM / nivvAviMto patto nahaMgaNe navaghaNanariMdo // 273 // etthaMtarammi donni vi gaMtUNaM mattakoilajjANe / sippasariparisarammI kuvaMti aNoliyAkheyaM // 274 // aha amaradattakaNiyAsamAhayA'goliyA samucchaliyA / jA gayaNe seTThisuo uDhakaro jhallAe tAva || 275 / / caDaviDaviviDavalaMciyamaDayamuhe nivaDiyaM tayaM niyai / vimhaiyamaNo hasiuM payaMpae'haha ! mahacchariyaM // 276 // to maDaeNavi hasiuM bhaNiyaM tui thevakAlao ettha / avalaMciyassa eyaM hohI tA kiM mahacchariyaM ? // 277|| tavvayaNAyannaNajAyagaruyabhayakaMpamANamaNa- gatto / so amaradattamitteNa saha gao niyayabhavaNammi || 278 || parihariyAlaMkAro avahatthiyavivihavatthasiMgAro / na hasai na ramai na bhamai na suyai na cavai na jemei || 279 // karakaliyakabolo so kevalamavicalasarIravAvAro / utthaMbhio vva ukkIrio vva lihio vva sutto vva // 280 // uvvagamANasaM taM daddUNaM bhaNiyamamaradatteNa / mitta ! aNimittameyaM kiM tuha hiyayaM paNaTTamiNaM ? // 281 // kiM mitta ! parAbhUo keNa vi ? ahavAvamANio piuNA ? / uttasirahariNanayaNI aha ramaNI kAvi tuha hiyae ? // 282 // aJccatama kahaNijjaM na hoi jai tA kahesu maha eyaM / iya amaradattabhaNie mittANaMdo paryapei // 283 // niyajaNaNi-jaNaya-baMdhava-bhaiNI-bhajjAi-bhiccavaggassa / avi hojja akahaNIyaM mittassa na nehasArassa ||284 // iya bhaNiUNaM teNaM kahio sabo vi maDayavanto / taM nisuNiu kumAro pabhaNai mA mitta ! bIhesu || 285 // jeNa na najjai eyaM saccaM hohI uAhu puNa aliyaM / jamhA maDayamuhi TTiya bhaNati bhUyANi kelIe // 286 // kiMtu taha purisayAro kIraDa guruduriyanAsananimittaM / niyagottarakkhaNakae jaha vihio nANagavbheNa // 2=7 // I nayarammi vasaMtapure ucbhaDabhaDakoDisakaDatthANe / jiyasattupuipAle uvaviTTe maMtijanakalie ||288|| paDihArakayapaveso ego nemittio nariMdeNa / saMpucchio payAsaha suha-duhamatthANaloyassa // 289 // svaNamegaM kayamoNo hI hI ! divvassa vilAsayaM piccha / jaM purisarayaNa ! eyassa AvayA ahaha ! nivaDehI || 290 // hohI mArI terasamavAsare nANagabhamaMtissa / taM niyuNiUNa maMtI nemittiyanANi bhavaNe || 291 // sammAUiNa viNaNa pucchae kahasu kAraNamimIe / so bhagai jeTTattAo pabhaNie maMtiNA'bhihio // 292 // eyaM na bhAsiyavvaM kam'vi pus ti taM visajjeMTa | sAhedda jeTTaputtassa so vitavyaiyaraM savvaM // 293 // 4 For Private Personal Use Only
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ 202 AkhyAnakamaNikoze bhai ya jar3a baccha ! tumaM maha vayaNaM kuNasi to sabuddhIe / rakkhemi jamamuhAo vi ghoramArIe niyagottaM // 294 // iya niyuNiUNa putto bhai jaM tAya ! bhaNasi taM kAhaM / maMjUsAe to khivai pANa-bhAyaNajayaM taM se // 295 // tAttu cappAsa maMjU rAiNo samappe / pabhaNei deva ! maha hisAraM rakkheha kaividi // 296 // taM vayaNaM paDivajjiya rAyA rakkhai niuttapurisehiM / maMtI gaMtUNa gihe ciTTa saddhammANaparo // 297 // aha terasamma divase ucchalio kalayalo'varohammi / kumarIe maMtiputteNa kaDio veNidaMDoti // 298 // taM niyuNiuM nariMdo ummabhiuDI bhayaMkaro bhaNai / re re mAraha mAraha maMtiM gaMtUNa sakuTuMbaM // 299 // rAyAesANaMtaramuddhAyA ghorapaharaNA purisA / pAvitta maMtibhavaNaM bhAMti evaM kahiM maMtI ? ||300 || lallakkahakkakakkasavayaNaM souM bhaNAvae maMtI | acarAhadUsiyamsa vi devo maha daMsaNaM deu // 309 // jaha maMjUsAdavvaM uvaNemi nivAsa pAyapaumapurI / pacchA jaha paDihAsai taha majjha viNiggahaM kuNau // 302 // rAyAeseNa tao tehiM ci maMtI nivassa uvaNIo | umbADa maMjUsaM nivapurao jAva tA tattha ||303|| vAmakaragahiyatreNiM dAhiNakara gahiyatikkha asidheNuM / pAsittu maMtiputtaM tayavatthaM vimhio rAyA // 304 || pucchai atucchaucchaliyakouo patthitro mahAmaMti / sAhei so vi savvaM nemittiyavaiyaraM tassa || 305 || to bhai nivotu gotkuviyavaMtarakayA vi aghorA / niyabuddhipagariseNaM tumae avahatthiyA mArI // 306 // i bhaNiUNaM puhaIsareNa mavihavahariyahiyaeNa | mukko pasAyapuvvaM maMtI sirinANaganbho tti ||307 ch| niyabuddhipagariseNaM teNaM jaha rakkhiyaM niyakuTuMbaM / amhe vi taha vihemo rakkhamucAeNa keNAci // 308 // mittAnaMdI pabhaNai sa uvAo mitta ! keriso ? kahasu / to bhagai amaradatto gammai desaMtaraM dUraM // 309 // to pabhaNadda seTThimuo sudu uvAo nirikkhio tumae / kiMtu sukumArataNuNo tuha gamaNaM kaha viesammi ? // 310 // aha eko ciya detarammi gacchAmi taha vi tuha virahe / jaM maha kAle ho hI taM jAyai saMpayaM ceva / / 311 / / iniNiUNa pabhaNai kumaro bahunehanibharaM vayaNaM / mitta ! tae saha ahamaviviesavAsaM aNusarissaM ||312 || iya ekamaNA gamakabuddhiNo niyayajaNaNi-jaNayANaM / annonnabhavaNasayaNaM kahiUNa nisAe nIhariyA ||313 // jattha pae se bhuMjaMti tattha na kuNaMti kahavi sayaNIyaM / iya gacchaMtA pattA pADaliputtammi nayarammi ||314 // tatthujJANatrabhaMtaravAvIjaladhoyapAyaparamajuyA / daTTaNa devaharayaM hariseNa paloiuM laggA ||315 // | pecchaMtANaM aha amaradattakumarassa pavaraputtaliyA / adbhuTTabhaMgaghaDiyA paDiyA pasarammi nayaNANa || 316 // taM pecchaMto pIvarapaohariM hariNanayaNaramaNIyaM / kumaro hiyayammi tao viddho mayaraddhaya sarehiM // 317|| taM yahiyayaM daTTu bhittA deNa pabhaNiyaM kumara ! | nayarammi bhoyaNakae pavisAmo jeNa ussUraM // 318 // to bhai amaradatto savaMgaM puttaliM paloemi / tAva tumaM khaNamekaM ettheva vilaMbasu vayaMsa ! ||319 // puNaravi khaNeNa bhaNio pabhaNai sAhemi tujjha paramatthaM / mitta ! na sakkemi ahaM parihariumimaM maNAgaM pi // 320 // to seTTiguo jaMpa niceTTAe kimettha tuh neho ? / parihAsavayaNalIlA kaDakkhacitrakhevarahiyAe || 321 // so jaMpai kiMbahunA ? eyAe viNA na mitta ! maha pANA / aha mellAvesi mamaM tA majjhaM dehi kaTTAI || 322|| so seTTi mannubhamppannavAhasalilAho / jA vilaviu payatto vilavai tA amaradatto vi // 323 // te do vi jAva vivaMti tAva niyadevapUyaNanimittaM / nAmeNa rayaNasAro samAgao tattha puraseTTI || 324 // pavito saMpacchai rovaMte do vi tattha varakumare / AbhAsiu paryapar3a nArINa va ceTTiyaM kimimaM ? || 325 // bhaNiyaM mattAdreNa tAya ! tuha jaNayanivvisesassa / kiM na kahijjaI ? bhaNiUNa akkhio putrvavatto // 326 // jaha ujbeNipurIe samAgayA ettha pADalIputte / puttaliyadaMsaNAo pavvaso jaha imo jAo ||327|| jA tAya ! mae bhaNio vaccAmo tAva maggae kaTTe / iya souM majjha maNaM mannumarummaMtharaM jAyaM // 328 // 1. teNa jahA raM0 / For Private Personal Use Only
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ jao 23. vyasanazatajanaka yuvatyavizvAsavarNanAdhikAre bhAvabhaTTikAkhyAnakam taM niyuNiUNa seDI komalavaNehiM pabhaNai kumAraM / vaccha ! na juttaM uttamapurisANamaThANapaDibaMdho // 329 // bAlo vi jao jANai natthi niceTTAe rairasamuhAI / tA vibuhahAsaThANe vaccha ! tumaM kiha Nu ratto si ? ||330|| jaMpai soUNa tayaM kumaro bihu tAya ! mohio ahiyaM / jai mellAvesi imaM mah aggI ho tA saraNaM ||331 / / cite tao seTTI citte taddukkhasalliyasarIro / saccamiNaM taM nUNaM jaM bhaNiyaM viusavaggeNa // 332 // gaha-visa bhUyapaNAsaNa atthi aNega nara, asthi ji vAhi viNAsahiM takkhaNi vejjavara / jANami vejju su saccara satyAgamu vahai, nehagahillaha cittaha jo osahu kahara ||333|| kiMtu parihAsapesalarasAe ramaNIe hou aNurAo / jaM puNa pAhANaviNimmiyAe jAyai tamacchariyaM // 334 // iya cito seTTI mittANaMdeNa bhaNio tAya ! / maha mittajIviyakae kiM pi uvAyaM vicinehi ||335|| bajjarai rayaNasAro majjha uvAo na ko viviSphurada / jai koi tujjha citte tA jhatti tayaM payAsesu || 336 // to bhaNai seTTinuttA atthi uvAo aIvadunneo / jai jANijjai eyaM puttaliyA keNa ghaDiya tti ||337|| to AhyasAge bhavaNaM kArAviyaM mae vaccha ! | jANemi suttahAraM pi nimmiyA jeNa puttaliyA ||338 // kuMkaNaviNasopArayapuravarammi so vasai / sAhasu jaM kAyavyaM iya bhaNie bhAi seTTinuo || 339 || cchAmo ki paDichaMdapaNa ghaDiyA ? uyAhu emeva ? | paMDichaMdaeNa ghaDiyA jar3a tA ANemi taM niyamA || 340 // tA ho kajjasiddhI vaccAmi tAya ! tA ahaM tattha / paDiyariyavo tumae padriyahaM ettha maha mitto || 341 // seTTI ci tayaM mannai bhaNai tao amaradattakumaro vi / kiM mitta ! asariseNaM maMteNa kilesabahuleNa ? ||342 // puttaliya viraha huyavaha jAlo lipalIviyamsa maha maraNaM / avaraM ca suhya ! tuha muhaviogakaravattakapparaNaM ||343 // iyaro paryaMpai imaM kumAra ! jai no dumAsamajjhammi | AgacchAmi tao taM muNijja jIvai na maha mitto || 344 // iya garuyanibaMdheNaM kumaraM saMThaviya seTTiNA'Numao / patto akkhaMDapayANaehiM sopArayammi pure || 345 || muddArayaNaM viNijoiUNa parivihiyavattha- siMgAro / karayalakayataMbolo jAi gihaM suttahArassa || 346 // taM pavisaMtaM pAsittu suttahAro vi kuNai paDivattiM / parituTTamaNA pucchaMti do vi aparopparaM kusalaM ||347|| kajjreNa keNa maha gimalaMkiyaM ? sUradevabhaNiyammi | taMboladANaputrvaM mittANaMdo per3a || 348 // icchAmi kAriumahaM devaulaM tuh sayAsao kiMtu / pADaliputtaviNimmiyapakiTTapA sAyasAricchaM ||349 // to bhai sUradevo devaulaM nimmiyaM mae taM pi / iyaro vi bhaNai amugA puttaliyA sAlabhaMjI ya || 350|| paDichaMdraeNa ghaDiyA ? uyAhu niyabuddhinimmiyA tumae ? / to bhaNai sUradevo taruNANaM maNavasIkaraNaM // 351 // ujjeNinayarinAyagamaha seNanaresarassa kannAe / sirirayaNamaMjarIe ghaDiyA paDichaMdaeNa imA || 352 || iniNiUNa ahilasiyakasiddhI sa baMdhuraM bhaNai / puNaravi pasatyadiyahe tujjha saruvaM niveissaM // 353 // tayaNaMtaraM samuTTiya vatthe viNivaTTiUNa nIhario / aNavarayaM vaccaMto saMpatto nayarimujjeNiM // 354 // abhitare paTTisa tassa pihiesu nayaradAresuM / alliyai vAravAsiNibhavaNaM sayaNAya so jAva || 355 // etthaMtarammi niguNai paDahayasaddeNa pokkarijvaMtaM / maDayamiNaM jo rakkhar3a pahare cattAri raNI || 356 || dInArANa sahassaM viyarai tasseha Isaro seTTI / taM nimuNiuM paolIpAhario pucchio teNaM // 357 // kiM ettiyammika viyarijjai ettiyaM daviNajAyaM ? / so bhai esa nayarI uvaduyA ghoramArIe || 358 // taM mAriniyamaDayaM nikAlda jAva Isaro seTTI / atthamio tAva ravI purIpaolIo pihiyAo ||359|| mAripakaMpiragatto rakkhar3a maDayaM na kovi bhayabhIo / iya niyuNiUNa niyamANasammi ciMtei seTTio || 360 // nahu kA vikasiddhI niNapurisANa jAyai jayammi / tA maDayarakkhaNa'jjiyadhaNeNa sAhemi niyakajjaM // 361 / / paribhAviUNa evaM chitto maDayamsa paDahao teNa / to IsareNa dinnA dINArANaM sayA paMca // 362 // sesaM pahAyasamae dAyacaM pabhaNiuM gao seTTI / so vi apamattacitto muNi vva maDayaM nirikkhei || 363 // 1 For Private Personal Use Only 203
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ 204 AkhyAnakamaNikoze aha umgammi sUre thAhAyano sapariyago settttii| jAyuppAi maiyaM to maggai so vi sesadhaNaM // 36 // paMca sayAI dilAI tujjha kiM gaggase ? ti bhaNiUNaM / to taM galasthiUNaM maiyaM uppADiyaM teNaM // 365|| to bhaNai seTTiputto jaha hohI iha pure pahaipAlo / tA sacisesaM davvaM gihissaM tuha sayAsAo // 366 // to dINArasaraNaM dAsiyaha? kiNitta vtthaaii| kaya unmaisiMgAro gaNiyAgehaM gao rammaM // 36 // taM pavisaMtaM daTuM vasaMtatilayA samuTTiyA samuhaM / ucUDhajovvaNA camaradhAriNI jA nariMdamsa // 36 // tIe samappar3a ca usayapamANadINArana ulayaM sA vi / niyakuTTaNIe appada saMbhAlai sA tamegaMte // 369 / / punnANi tattha pecchai dINArANaM sayANi cattAri / to vimhaiyA ciMtai ahaha ! udAro na se koi // 370 // sA jaMpai niyadhUyaM paDivattimimamsa kuNa sayaM vacche ! / sA vi tahA nivattai nhANA-''saga-bhoyaNAIyaM // 371 // aha pattammi paose pavisai so varabilAsabhava Nammi / kaya unbhaDasiMgArA samAgayA sA vi pallaMke // 372 // taM daTTaNa vicini mittANaMdo vilAsabasagANa | sijhaMti na kajjAiM ti cintitaM samAisai // 373 / / ANehi paTTamegaM jatthuvacisiuM karemi bhANamahaM / to uvaNIo tIe tavaNIyamao masiNapaTTo // 374 // . tattha paumAsaNatyo pihiUNaM siyavaDeNamattANaM / jA ciTTai tA pahao rayaNIe paDhamao paharo // 375 / / pabhaNai vasaMtatilayA sAmi ! pasAyaM vihelu maha imhi / avaganni Thio so tA pahao bIyapaharo vi // 376 / / evaM taiya-turIyA aikatA tassa jAmiNIjAmA / pahae. pahAyapaDahe udvitta gao taDAgammi // 37 // tA kuTTaNI payaMpai amaliyagattA kimajja taM vacche ! / sA vi hu sAhai tIse nisAe nissesavuttataM // 378|| nimuNitu kAsimavayaNA akA ulabai no thiraM davvaM / tA aja raMjiyavyo vivihavilAsehiM so vacche ! // 379 // evaM bIyA taiyA vi jAmiNI jA tahava'ikamai / to turiyadiNe uggayadiNesare bhaNai taM akA ||380 // aNurAyarasiyahiyayaM maha duhiyaM kiM viDaMbase suhaya ? / jA aNuvajjiyapunnANa dullahA suravarANaM pi // 381 // tA amaradattamitto jaMpai jaM bhaNasi aMba ! taM kAhaM / kiMtu paripucchiyavvaM atthi tao Aha sA kahasu // 382 // so bhaNai rAyakumarI pariyANasi rayaNamaMjarImaMba ! / sA bhaNai maha suyAe vayaMsiyA camaradhArIe // 383 // jai evaM tA ammo ! gaMtUNaM kaha tIe maha cayaNaM / jaha baMdiyagijaMtaM guNaniyaraM amaradattassa // 384 // Ayannikaga saMjAyagaruyaaNurAyaraMjiyamaNAe / niyakarakamaleNa lihitta pesiyaM jai imaM tumae // 38 // sAmi ! tuha baMdiviMdappayAsiyaM guNagaNaM nisAmaMtI / mayaNAnalajaliyaMgI saMgamasalileNa nivvavasu // 386 // to amaradattakumareNa pesio paDisarIrasarisohaM / niyalihiyalehajutto tti jaMpie kuTTaNI bhaNai // 387 // vaccha ! karemi samaggaM ti jaMpiuM jAi kumaribhavaNammi / to rayaNabhaMjarIe daTuM bollAviyA akkA // 388 ammo! aIvaharisiyahiyayA ki ? kahasu kAraNaM aJja / sA Aha tujjha valahaleheNa tao bhaNai kumarI // 38 // ko majjha vallaho ? kahanu amba ! sA vi hu pavaMciuM akkA / mittANaMdeNa jahA taha sAhai tIe purao vi // 390 // ki eyamaghaDamANaM viciMtae rayaNamaMjarI jamhA / na ya ko vi rAyakumaro majhagaNe vallaho vasaha // 391 // na ya guNaniyaro kassai nisAbhio neya pesio leho / tA dhuttavilasiyabhiNaM mamApurattamsa kassAvi // 392 // jANAmi tAva kaja sA vA uNa karitA mahAdhuttA ? | paribhAviUNa eyaM payaMpiyA kuTTaNI tIe // 393 // maha vallahalehakaro puriso iha daMtavalabhiyAe tae / ANeyavyo ti tao muNittu akkA gayA sagihaM // 394 // parituTThamaNA pamapAi tuha kajja sAhiyaM mae vaccha ! / jaMpai mittANaMdo kaha ? tao kAi sA savvaM / / 395 / / gaMtavvaM jAva tae toe sayAse sa Aha AmaM ti / saha tIe nisAe gao saMpatto rAyadArammi ||396 / / sA bhaNai putta : ettiyamettaM maggaM suheNa pattANi / pAyAra-paolIthANagANi piha pihu puro sata // 17 // tA duppavesameyaM souM so bhaNai kattha sA kumarI ? / to akkA dekkhAlai vAsagihaM tIe tappurao // 398 // 1. darzayati /
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23. vyasanazatajanakayuvasyacivAsavarNanAdhikAre bhAvahikAkhyAnakam 205 bhittANaMdaNa tao payaMpiyaM aMba ! vaJca niyabhavaNe / tA sA yi niyatteuM pacchannaM heriu lagA // 319 // Avaddhapariyaro so vijjuvikhattehiM pavarakaraNehiM / sabve vi hu pAyAre'ikkamaI jAba tA akkA / / 400 // nRNaM vIravariTTo garimubhavo imo ko vi| to hoja kajasiddhi tti citiupaDiniyattA sA // 401 // iyaro vi daMtavalabhiM gavakkhamamgeNa Aruhai tIe / etthaMtarammi kumarI taM daTuM ciMtae evaM // 402 / / kiM vA karei eso ? kiM yA jaMpei ? ciMtiUNa tao / pAvaraNapihiyagattA suttA sA aliyanidAe // 403 // to amaradattamitto tArisarUcaM tayaM nieUNa / giNhai vAmakarAo kaDayaM naranAhanAmakaM // 404 / / kaTTittu tao churiyaM laMchittA tIe dAhiNaM UrUM / to puvyuttakameNaM nIhario jhatti jhaMpAhiM // 40 // to devakule gaMtuM sutto niyabuddhivivaparituTTo / pariciMtai kumarI vi hu aho ! imo ko vi aidakkho // 406 // ghettaNa rayaNakaDayaM UrU laMchittu esa nIhario / taM suTTa, kayaM na mae jaM na kayA tassa paDivattI // 17 // iya ciMtiUNa kumarI suttA rayaNIvirAmasamayammi / iyaro vi sAhulakaro samAgao rAyadArammi // 408|| pokkArato annAyamesa hakkArio puhaivaNA / pabhaNai saMbhaMtamaNo vinnattiM deva ! nisuNesu // 40 // dharaNiyalaluliyasIso paNamittA jAba saMThio tAya / rannA nayaNuvarakheveNa pabhaNio vinnavehi ti // 410 // vinnavai tao tumbhehiM nAha ! puhaIvaIhiM mahamevaM / desaMtario kA paribhavio IsareNa dadaM // 411 // jamhA paosasamae sAmi ! ahaM Agao videsAo / iccAivaiyaraM niyuNiUNa savvaM pi teNutaM // 412 // kovabharabhiuDibhAsurabhAlayalo bhaNai bhUvaI re re ! / ANeha mama purao baMdhittu tayaM durAyAraM // 413 // Aeso tti bhaNittA saMcalio jAva bhaiyaNo tAva / taM nAu siggha ciya daviNakaro Isaro patto // 414 // vinnavai deva ! eyansa dinamaddhaM dhaNassa sesaM tu / saMpai demi jamaja vi no dinnaM taM nisAmehi // 415|| tammi samayanmi sAmiya ! ki maDayaM nemi ? aba eyassa / dINAre demi ? sayaM juttA-'juttaM viyAresu // 416 // avaraM ca vAsaratigaM loyAyAreNa saMTio sAmi ! / eso iha uvaNIyaM saMpai giNheu niyaviNaM // 417 // mittANaMdo rAeNa pabhaNioM bhadda ! giNhasu sadavvaM / kAraNavaseNa jamhA Thio imo tA adoso tti // 418 // eeNa dhuttio naravaI vi dhutteNamii viciMteu / mittANaMdo ghettuM niyadaviNaM taM visajjei // 419 // / ucchaliyakouhalleNa rAiNA pucchio kahaM tumae ? / joiNivITe mArIuvaduyaM rakkhiyaM maDayaM // 420 // avahiyahiyao hoUNa nAha ! nisuNehi bhaNai iyaro vi / sAhemi tayamasesaM jaM vittaM majjha rayaNIe // 421 // ciMtegi maDayamArIbhayameyaM kaha Nu nittharissAmi ? / huM nAyamappamattamsa kila bhayaM pabhavai na kiM pi // 422 // iya ciMtiUNa Abaddhapariyaro kaDDiagamasidheNuM / jA ciTThAmi dasadisaM pecchaMto tA gae pahare // 423 // phekkaaruginnjlNtjlnnjaalaakraalnuhkuhg| paripikalamapiMgalanayaNapahAchuriyadisivivarA // 424 // ghorasivAriMcholI samAgayA haviyA mae jAva / sahasa ti tA paNaTTA sIhassa kareNumAla vya / / 425 // etthaMtare naresara ! bIe paharammi dhUparasarIro / kayamuMDamAlaveso piMgalakeso cibiDanAso // 426 // niyamahakaharaviNiyahuyavahajAlAvalIhiM bhuMjittA / ukkattiUNa niyakhaMdhamaDayamaMsAI bhakkhaMto // 427 // papphoDato baMbhaMDakhaMDayaM pAyadadduraraveNa / aTTahAsabhIsagapisAyavisaro samunbhRo // 42 // karakaliyataralachurieNa bhesio nibhaeNa jAva mae / sahasa tti tA paNaTTo diNamaNiNo timiraniyaro vva // 429 // to deva ! taiyapahare samAgayA DAiNIu uDDumarA / phekkAraniyarapUriyadiyaMtarA hakkiyAu mae // 430 // naTTAu jahA uppannanANimo ghaaikmmpgddiio|taa paha ! turie pahare jaM jAyaM taM nisAmehiM // 431 // vararayaNaghaDiyaAharaNakiraNapanbhArahariyatamapasarA 1 uttattakaNayabhAsurataNuppahA kAmapariNi vva // 432 // ubbUDhapaDhamajovvaNamaNoharA tasirahariNasamanayaNI / kaMdappabhillabhalli vya mohavalli bva taruNANa // 433 / / rolaMba-gavala-kajjalasAmalaomuktakuMtalakalAvA / taDitaralakattiyakarA karAlaphekAravara udA // 434 //
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ 206 AkhyAnakamaNikoze pabhaNaMtI re ! ajja vi ciTTasi pAviTTha : niTara nikiTTa ! / to puhaipAla ! pattA ghorA mArI maha sayAse // 435 // jA paccAsannaTiyA tA gahiyA vAmakarayalammi mae / ummoDiUga hatthaM palAyamANA tao jhatti // 436 / / dAhiNakarayalariyAga laMchiyA dAhiNammi Urummi / tIe karakamalakaDayaM majha kare cciya ThiyaM sAmi ! // 437 // aIsaNI gayA sA sahasA ravimaMDalamsa rayaNi vva / etthaMtarammi taraNI sanuggao taM nieuv||438|| etto ya paramasesaM pi sAhiyaM tumha to bhaNai rAyA / ahaha ! aho ! acchariyaM acchariyamimamsa purisamsa // 43 // koUhaleNa rAyA jaMpai daMsesa majjha taM kaDayaM / to uTTiyAe kar3ita appae puhaipAlamsa ||440 // pecchei naravariMdo kadA ukIriyaM niyaM nAma / daTTaNa taM viciMtai aho ! kimayaM aghaDamANaM ? // 441 // jamhA kumarIe kare puga piNaddhaM imaM mae Asi / tA ki nArIhatthe caDiyaM ahavA vi sA mArI // 442 // jai erisAe mArIe kAriyA rayaNamaMjarI kumarI / tA nUNa mayaMkamaNI jalaNaphuliMge samuggirai // 443 // iya ciMtiUNa rAyA sarIraciMtAchaleNa taM daTuM / jA jAi rayaNamaMjaripAse tA niyai taM muttaM // 44|| avaraM ca vAmapANI sunnaM kaDapaNa dAhiNoraM ca / baddhaM paTTeNa nirikkhiUNa vajjeNa pahao vva / / 145 // ciMteha nivo pAvAe majha caMso kalaMkio ceva / to niggahemi evaM nayarijaNaM bhakkhA na jAba // 446 // iya ciMti valittA puNaravi sIhAsaNe samuvaviThTho / mittANaMdaM pucchai kiM kevalameva tuha sattaM ? // 447 // vipphurai ahava tuha kAvi maMtasattI vi ? tayaNu so bhaNai / naranAha ! majjha niyakulakamAgao asthi maMto vi // 448 // to egate kAUNa bhUvaI bhaNai bhadda! maha kumarI / niyameNa ghoramArI tA tIe viNiggahaM kuNam // 446|| vinavai so vi sAmiya ! sajjhamasajhaM ti taM parikkhemi / naravaDaNA'NunnAo tao gao tIe gehammi // 450 // kiM rayaNivIrapuriso samei ? aha tAyapesio koi ? / iya ciMtiUga kumarI anbhuTTiya AsaNaM dei // 451 / / jaMpai mittANaMdo kumAri ! saMbharasi rayaNivuttaMtaM ? / avaraM ca ghoramArIrUvo jAo tuha kalaMko // 452 / / naravaiNA vi hu taM mama appiyA garUyaniggahanimittaM / eyaM puNa savvaM pi hu tujjha nimittaM mae vihiyaM // 453 // tA jai karesi karuNaM AsAbaMdhaM ca nesi sahalattaM / tA ehi jeNa imiNA vavaeseNaM tuma nemi / / 454 // aha nA''gacchasi to tuha rauddamArIkalaMkamavaNemi / taM pi maha jIviyatve saMpai salilaMjaliM dehi // 455 / ciMtei tao kumarI sappuriso esa maM payaMpei / tA jAmi ahaM ahavA na va ti dolAyae hiyayaM // 456 // ahavA rakkhemi imaM iNhi guNarayaNarohaNagiriMdaM / iya ciMtiUNa pabhaNai tuha jIyaM vallahaM majha // 457|| tA bhaNa jaM kAyavvaM kekaramu tumaM ti teNa sA bhaNiyA / maha huMphuDu tti bhaNie sarisavanikkhevasamayammi / / 458 // iya saMkeyaM kA samAgao bhaNai deva ! maha sajjhA / kiMtu samappasu jANaM jeNa nisAe muyai desaM // 45 // aha kaha vi desamajhe gacchaMtIe samuggaI sUro / tA avaloiyamettA mArI esA taha cceya // 460 // bhIeNa puhaipAleNa appiyA pavaNavegavaDavA se / atthamie divasayare vittharie timirapanbhAre // 46 // kAUNa sihAvaM, abhimaMtiya sarasavehiM tADittA / sA pakkArakarAlA vaDavAe caDAviyA teNa / / 462 / / harisa-visAya-mahAbhayavivaseNa naresareNa saha clio| ugghADAviya puravarapaolidAreNa niihrio||463|| akkaMtanayariparisaradhavITo pabhaNio kumArIe / Aruhasu vaDavapiDheM so jaMpai jAmi pAehiM / / 464 // thovaMtare puNo vi hu bhaNio nA''ruhai kahai paramatthaM / ANIyA jaha na tuma niyakajje kiMtu maha mitto // 465 // nAmeNa amaradatto tuha paDikaveNa mohio ahiyaM / maha hiyayavallaho so tamsa nimittaM tamANIyA // 466 / / tA mittakalatteNaM saha nivasijjai na egaTANammi / iya niyuNiUNa kumarI harisiyahiyayA viciMtei // 467|| eyamsa aho ! mitte vacchallaM ahaha ! nIikusalataM / ahaha ! mahApurisattaM parovayArittaNaM ahaha ! // 468 // avaraM ca amaradattamsa nAmametteNa pulaiyasarIrA / sA ciMttai suhaheU majha kalaMko vi saMjAo // 46 // aNavasyapayANahiM pADaliputtamsa parisare pattA / etto ya amaradatto mittANaMde gae dese // 470 // Jain Education Interational
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23. vyasanazatajanakayuvatyavizvAsavarNanAdhikAre bhAvabhaTTikAkhyAnakam 207 ciMtei aho ! asthANarAgiyA ahaha ! buddhihINattaM / aNavekkhiyakArittaM ahah ! mahAmohamUDhattaM // 17 // jao pAhANaghaDiyapaDimANurAyaratteNa kiha mae mitto / vihio viesaatihI ahaha ! mahAmohamUDheNa? ||472 / / sasivimalaniyakulakkamapahapanbhaTTaNa kiha mae mitto / vihio viesaatihI ahaha ! mahAmohamUDheNa? ||473 / / jaNayasamaseTThisikkhaM pariharamANeNa kiha mapa mitto / vihio viesaatihI ahaha ! mahAmohamUDheNa ? ||174 // kaMdappabhillabhallAsalliyahiyaeNa kiha mae mitto / vihio viesa atihI ahaha ! mahAmoha mUDhaNa ? // 475|| kaha kaha vi sarIraTii karei so saTiNAvarAheNa / nihuyanihuyaM ruyaMtA muttAhalathUlaaMmUhi // 176 // aha kahamavi saMpatte dumAsapajjaMtaavahidivasammi / AbaddhapaMjaliuDo jaMpai seTiM amaradatto // 477 // tAya ! khamejasu savaM avaraddhaM tujjha jaM mae ki pi / niyajaNayaniviseso saMjAo majjha taM jamhA ||478|| jeNa na vijar3a mitto mittANaMdo jayammi jIvaMto / jA amaNunna na suNami tamsa tA dehi me kaTTe // 476 // taM niyuNiuNa seTTI kumrmhaaduvkhslliysriiro| so paurajaNasameo cilavaMtI rayai kaTTAI / / 480 // to paurajaNo savvo kayaMjalI paNamiro'kuNai lalli / atthamai jAva taraNI tA kumara : tumaM vilaMbesu // 481 // avaro vi jaNo maMdira-devaula-payAra-taruvarAruDho / mittANaMdAgamaNaM aNimisanayaNo paloei / / 282 / / aha divasasesasamae samAgao so na jAva tA kumaro / pajjAlAviya kaTTe NhAittu tao sacelo vi // 483 // jA dei tattha jhaMpaM jalaMtajAlAkarAlajalaNammi / tA hAhAravapulvaM vArei jaNI bhaNai evaM // 484 / / ego'ha AsavAro ego puriso samei sigdhagaI / iya japaMtANa tao mittANaMdo tahiM patto 485 / / bhaNai ya esA tuha cittacoriyA kuNamu niggahamimIe / niyapANipIDaNeNaM ti tayazu AliMgae mittaM // 486 // to amaradattakumaro ucchaliyAtuccha risapatbhAro / AbhAsiUNa pucchai samaggamavi tIe vuttaMtaM // 487 / / kannaMtapattanayaNi chaNarayaNIyarasamANavaravaNiM / ubhijjamANasihiNi maNaharakalahaMsagaigamaNiM // 488|| avaloyaMto ciTTai savaMgaM rayaNamaMjariM jAva / seTTI vi tuTTahiyao savimhayaM ciMtae tAva // 18 // kiM puttaliyA ghaDiyA daLUNaM rayaNamaMjariM kumariM ? / puttaliyadaMsaNAo ahava imA nimmiyA vihiNA ? // 49 // aha seTTI uTTittA kaTTe pheDittu amaradattassa / kArei pANigahaNaM sumuhutte tammi samayammi // 421 // io ya tattha aputto rAyA paMcattaM pAvio gayadiNammi / rAyanimittaM divAiM paMca ahiyAsae loo // 412 // tANi tao tiya-caccara-caukka-racchAsu paribhamaMtANi / AgaMtuM navapariNIyakumarapAsammi pattANi // 413 // galagajittA ahisiMciUNa varakaNayakalasasalileNa / taM muMDAdaMDeNaM hatthI saMThavai niyakhaMdhe // 464 // chatteNa alaMkario Dhalie sayameva cAmare tamsa / hayahesArakhapuvvaM jayatUravo samucchalio // 45 // paNamijanto maMDaliya-maMti-sAmaMta-muhaDaviMdehiM / baMdiyaNugghuTThajao tao payaTTo purapahammi // 496 / / etthaMtarammi ahiNavanaranAhapavesahariyayiyAo / pabhaNaMti pahiTTAo paropparaM purpurNdhiio||417|| aha tANa Aha ekkA sakayatthA rayaNamaMjarI devI / jIe Ie va daio saMpattA kusumabANo vya // 498 // aha avarA hariNacchI pabhaNai siriyaNasAraseTTI vi / sakayattho jeNa hale ! jaNaeNa va rakkhio kumaro // 49 // mittANaMdaM vannaha hale! kimanneNa ? jaMpae kAvi ? / niyamittajIviyakae paribhamio jo videsesu // 50 // iccAi hariNanayaNIpabhaNiyavayaNAI so nisAmeMto / pavisiya nariMdabhavaNaM pavare sauhAsaNe visai / / 501 / / to maMti-maMDalesara-sAmaMtehiM suvannakalasehiM / ahisiMcio kumAro vajirayaratUrasaddehiM // 502 // mittANaMdo maMtIpayammi saMTAvio taha ya settttii| niyajaNayapae sirisyagamaMjarI aggamahisi tti // 503 / / 1. karai rN|
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ 208 AkhyAnakarmANako aha visyanAparuvasacittANaM tANa jAi jA kaalo| mittANadeNa tao vinato naravaI evaM // 50 // taM deva ! maiyayayaNaM ajja vihiyae khuDukae mjjh| to gaMtUNaM dUre ki pi hu kAlaM vilaMbemi // 50 // to bhaNai nivo maha bAhuvajapaMjaragayamsa tuha na bhayaM / tA mitta ! asariseNaM kiM desaMtarakileseNaM? // 506|| iya syAmaMjarIe dutto vihu jAya no thiI lahai / to teNa pesio so bhaDayaNajutto vasaMtapare // 507 // aNugaMtRNaM kai vi hu payANae bhaNai bhaiyaNaM rAyA / re re ! maha kahiyavyA suddhI pattassa mittamsa // 508 // AliMgiUNa mitaM puTTaibaI dummaNo paDiniyatto / mittANaMdavirahio gameha kAlaM nirANaMdo // 50 // jAva na kovi hu mittamsa kahai vattaM pi pddiniytte| pesittu tao purise saMbhAlai to tahiM nasthi // 510 // aha annayA nariMdo ujANagayaM muNittu muNinAhaM / siridhammaghosasUriM paNamai avarohasaMjutto // 511 // uvaviTTe naranAhe dhammakahaM kahada muNigaNAhivaI / naranAha ! iha asAre saMsAre sArayA natthi // 512 // tathA hi kharapavaNapahayapoiNidalaggajalabiMducaMcalaM jIyaM / lolalavalIdalAvalicavalatarA pemmapariNAmA // 513 // navajalaharasiharAvalivilasirataDilehacaMcalA lacchI / karikannatAlataralA narANa navajovvaNAraMbhA // 514 // aNivArijjappasarA suhA-'muhA kammapariNaI jeNa | tA jiNadhammaM mottuM saraNaM na hu kiM pi saMsAre // 515 // etthaMtare nariMdaNa pacchio paNamiUNa muNinAho / patto mittANaMdo kimavatthaM saMpayaM sAmi ! // 516 // to bhaNai muNivariMdo nimuNasu naranAha ! mittavuttaMtaM / laghittu dUradesaM vaNammi AvAsio jAva // 517 // bhoNasamae bhImA bhillANaM tAva nivaDiyA dhADI / mottu mittANaMdaM bhaeNa naTTA bhaDA savve // 518 // sovihu palAyamANo tisio patto sarammi sisirajale / vihiyasalilAvagAho sutto naggohataramUle // 519 // tatte. akAladAruNakasiNabhuyaMgeNa tattha so Dako / diTTo ya ghoragaraleNa dhArio tAvaseNa tao // 20 // naha-nayaNa-dasaNanIlattaNeNa nAUNa nAgadaho tti / ahisitto abhimaMtiyasalileNa samuTTio sahasA // 521 // sAhei tassa tAvasamuNIsaro visaharassa vuttaMtaM / pucchai ya vaccha ! taM kattha patthio kahamu egAgI ? // 522 // to teNa tamsa paNamitta sAhio puvyavaiyaro sambo / AsIsaM dAUNaM niyAsamaM tAvasammi gae // 523|| ciMtei sudhIrehiM vi vihipariNAmo khalijjai na jamhA / maha maraNanAsirassa vi samAgayaM dAruNaM maraNaM // 524 // jIvAvio mhi navaraM nikArimaparamabaMdhuNA risiNA / tA kiM paribhamieNaM ? mittasayAsammi baccAmi // 525|| iya ciMtiuM payaTTo pADaliputtammi pacchimAhutto / etthaMtarammi niddayamANasacorehiM so gahio // 526 / / nAittayANa pAse cikkiNio tayaNu te vi nAittA / niyadesaM vaccantA saMpattA nayarimujjeNiM // 527 // AvAsiyA ya bAhiM nisAe chidaM lahittu so nho| to maDayavaDaM daTuM dhasakio jhatti hiyayammi ||528 / / ucchaliyamahAbhayakaMpamANagatto peNaTThadhAriTTo / kiMkAyavimUDho pavisai pAyArakhAleNaM // 52 // tammi samayammi nayarI niraMtaraM corahariyasavyassaM / jANittu puhaipAleNa tADio ubhaDatalAro // 530 // uvauttamaNo so tattha jAca joei takkarapavesaM / mittANaMdo khAleNa pavisiro tehiM tA diTTo // 531 // dhariUNa tao vAlehiM kaDio baMdhiUNa piDheti / niTuramusuMDhi-moggara-kattari-panhippahArehiM // 532 // re re pAviTTa ! nikiTTa! daTTa musiu.Na nayarimujeNiM / kiha chuTTisi ? tti bhaNiUNa niyabhaDe so samAisai // 533 // ubaMdhaha vaDapAyavasAhAe sippasariyatIrammi / AesANaMtarameva tehiM upADio sahasA // 534 // etthaMtarammi ciMtai mittANaMdo maNammi maha taiyA / jaM Asi maDayabhaNiyaM samAgao avasaro tamsa // 535 // aci kaviyavajapANippamukulisa pi vikhasakkA / na hu putvabhavasamajjiyasuhA-'suho kammapariNAmo // 536 // avi ubhaDamayaraharI niya bhuyadaMDehi tIrae tariuM / na hu pubvabhavasamajjiyamuhA-'suho kammapariNAmo // 537|| 1. nivakAraNaparama0 20 / 2. pranaSTadhAyaH /
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23. vyasanazatajanakayuvatyavizvAsavaNenAdhikAre bhAvabhaTTikAkhyAnakama 206 avi sasurA-'surabhuvaNaM jippada samammi vIrasatahiM / na hu pubbabhavasamajiyamuhA-suhI kammapariNAmo // 538|| purisakkAraparehiM vi vihipariNAmo khalijai na jamhA / tA erisasaMsAra mA tammasu jIva ! maNayaM pi // 539 // iya ciMtaMto vaDapAyavammi ubaMdhio talArahi / taha kAliragoyAlANunnaiyA vi hu muhe paDiyA // 54 // iya mittamaraNaniTUravajapahAreNa tADio vva nivo / saha rayaNamaMjarIe dhasa tti dharaNIyale paDio // 51 // niyapariyaNeNa sitto jaleNa uvaladdhaceyaNo rAyA / lallakkamukkapoko akkaMdai garuyasaddeNa // 542 // hA mitta ! mittarahiyaM va nahayalaM manjha sohai na rjj| maNavallaha ! tuha virahe bhuvaNamarannaM va paDihAi // 543 // hA baMdhava ! taiya cciya nivArio taM mae videsammi / gacchaMno taha vi tumaM na Thio kammANubhAveNa // 544 // hA ! taiyA majjha kae ANIyA rayaNamaMjarI devI / akayannuNA mae puNa tuha sAhejapi na ya vihiyaM / / 545|| vilavai devI vi tao sallaMtI muNijaNamsa hiyyaai| hA hA devara ! guNanihi ! nikkAraNaparamakAruNiya ! / / 546 // hA mittakajjavacchala ! parovayArekakaraNatalliccha ! / hA sacchAsaya ! suMdara ! tA ihi kattha dIsihasi ? // 517 // hA ! taiyA majjha kae vihiyAo tae aNegabuddhIo / niyamaraNavasaNasamae hA ! bhullo kaha tumaM vaccha ! ? // 548 // hA hA ! supurisarayaNaM avahariUNaM kayaMta ! kiM pattaM ? / hA hA hayavihi ! nidhiNa ! pujaMtu maNorahA tujjha // 549 // etthaMtaragmi sUrI karuNArasarasiyamANaso bhaNai / naranAha ! pariso cciya saMsAro kivisAeNa ? ||550|| jamhA saMsAraviyANaehiM jiNavayaNabhAviyamaI hiM / na hu sogo koyaco naTTaviNaTTammi kajammi // 551 // kira kamsa thirA lacchI ? kassa jae sAsayaM pie pemma ? / kamsa va nicca jIyaM ? bhaNa ko vana khaMDio vihiNA ? // 552 // annaM ca hayakayaMto na niyai daDhapemmaparavasANa duhaM / na gaNai kuTuMbabhaMgaM na ya ciMtai mittavicchohaM / / 553 / / na ya paribhAvai piya-mAipabhiivuDattaNaM navarameso / sacchaMdamuhaM viyarai bhaMjaMto mattahatthi vva // 554 // iya evabhAvaNAe saMsArAsArayaM viyANittA / pariharamu rAya ! soyaM kugaikaraM mugai paDivakkhaM // 555 / / iya nisuNiUNa soyaM parihariUNaM payaMpai nariMdo / muNinAha ! majjha mitto mariUNaM kattha uvavanno ? // 556 // to bhaNai muNivariMdo mariUNaM rayaNamaMjarIgambhe / jo ciTThai so hohI tuha putto kamalagutto ti // 55 // to niyayamittaputtattaNeNa parituTTamANaso raayaa| jaMpai pucabhavammi bhayavaM ! amhahiM ki vihiyaM ? // 558|| mittassa jeNa maraNaM mArikalaMkaM ca aggamahisIe / badhUhi maha viogo kahai tao muNivariMdo vi // 559 // iha taiyabhave khemaMkaro tti koDubio tumaM Asi / saJcasirI tuha daiyA kammayaro caMDaruddo ya // 560 // aha annayA kayAI kammayaro khettarakkhaNanimittaM / gacchaMto saMpecchai kappaDiyaM vADiaMtariyaM // 561 / / navacavalayasiMgAo giNhataM hakiuM bhaNai evaM / re re ! eyaM pAvaM ubaMdhaha rukkhasAhAe // 262 / / to kappaDio taM nimuNiUNa aidUmio niyamaNammi / kammayaro vihu khettAo Agao tAva gehammi // 563|| tA rAya ! tujha vahuyAe bhuMjamANIe laggiyaM galae / bhaNiyaM saccasirIe kiM rakkhasi ? bhakgvase na thiga ? // 564 // aha annayA naresara ! kammayaro jaMpio tae evaM / bhadda! tumaM maha kaje gaccham amugammi gAmammi / / 565 / / sAmi ! ahaM akkhaNio pabhaNai kajjeNa niyayasayaNANa / aha so tumae bhaNio milaMtu mA tujjha te sayaNA / / 566 / / tumbhehiM tao dumbhAsieNa samuvajjiyaM amuhakammaM / etthaMtarammi pattaM muNijuyalaM tattha bhikdaTTA / / 567|| daTTaNa tayaM tumae payaMpiyA paNaiNI muNiMdANa / bhattaM pANaM viyarasu uttamapattaM jao ee // 568 // tabvayaNasavaNasamayucchalaMtaromaMcakaMcuyaMgIe / mahurAhAreNa tao muNiNo paDilAbhiyA tIe // 56 // ciMtei caMDaruddo niyayamaNe punnabhAyaNamimANi / jeNerisAe bhattAe ettha paDilAbhiyA ee // 570 / / to dANaphaleNa tae sakalatteNaM samajiya rAya : / aNumAyaNeNa teNa vi samAjayaM bhogakammaM ti / / 571 / / etthaMtarammi tumhANa uvari Aukkhae nhylaao| taiyaDiUNaM paDiyaM taDa tti taDimaMDalaM tattha // 572 / / mariUNa tao muhabhAvaladdhasohammadevalogammi / uppajiUNa neheNa tattha bhuMjitta sokkhAiM // 573 / /
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ 210 AkhyAnakamaNikoza tatto caitta naranAha ! amaradattattaNaNa taM jaao| saccasirI vi ya sirirayaNamaMjaritteNa uvavannA // 574 // jAo kmmy| vi hu mittANaMdattaNaNa naranAha ! / jaM taiyA duvbayaNaM bhaNiyaM teNeha tuha rAya ! // 575 // bAlattaNAo jAo tamsa vivAgaNa baMdhavaviogo / jAo ya tujjha daiyAe vahuyadubhAsieNa imo // 576 / / rakkhasivAo dusaho mittANaMdeNa jaM purA bhaNiyaM / kappaDiyavaiyarammi teNaM so pAvio maraNaM // 577 // ettiyamettamsa vi bhAsiyamsa naranAha ! erisavivAgo / jo puNa kasAyavasayANa hoi taM muNai savvanna // 578|| parihariUNaM tA puhaipAla ! dubvayaNagoyaraM pAvaM / jiNanAha bhaNiyadhamme samujjuA homu yugaipahe // 579 // iya nimuNiuM nariMdo devIe samannio gao mucchaM / caMdaNajalaNa sitto saceyaNo kahai sUrINa ||580 // tubhahiM sAmi ! jaM majjha sAhiyaM nANacakkhuNA cariyaM / taM paJcakkhaM jAyaM jAIsaraNeNa sayalaM pi // 581 // kiMtu maDaeNa taiyA jaM bhaNiyaM tattha majbha saMdaho / tA sAhamu maha bhayavaM ! jamhA na cavaMti maDayAI // 582 / / sAhei tassa sUrI siMgaggAhI marittu kppddio| bhaviyavyayAvaseNaM tattha vaDe vaMtaro jAo / / 583 / / daTTuM mittANaMdaM puvakayaM vairamaNusaraMteNa / samahiTTiUNa maDayaM payaMpiyaM teNa to taiyA // 54 // tavvayaNasavaNasaMjAyagaruyaveraggasaMgao rAyA / AbaddhapANipaumo paNAmapuvaM payaMpei // 585 // bhayavaM! bhImabhavADaviparibhamaNubhUyabhayapakaMpato / paricAliUNa kumaraM pavana dhuraM dharimsAmi // 586 / / iya pabhaNiuM nariMdo muNiviMdaM vaMdigao nayare / saha rayaNamaMjarIe uvabhuMjai visayasokkhAI / / 587|| kAleNa kamalaguttaM puttaM rajje Thavitta skltto| nikkhaMto suhacitto pAse siridhammaghosassa // 588 // chaTTa-'TThama-dasama-duvAlasAiM kAUNa tivvatavacaraNaM / kayabhattapariccAo savaDhe suravaro jAo ||589||ch|| iya teNa mittasaMtiyamaNannasajhaM paoyaNaM vihiyaM / ahamavi kaipayapayabhAsaNeNa tuha mittamasamaM ti // 510|| tA mama vi mitta ! kajaM tumamettiyamana kuNama pasiUNaM / jaha tujja pae pecchAmi jAva jaMpaMti eyANi // 511 // tAva ya ghaDiyAharae rayaNIe vajio taiyapaharo / tA so ciMtai dhuttIe vaMcio kahamahamimIe ? // 592 / / jA kira mAriu lamgo taM jakkho tikkhadhArachuriyAe / tAca ya dINamuhAe payaMpiyaM pAyavaDiyAe // 193 / / ahamitthiyA aNAhA'NukaMpaNijjA sahAyaviyalA ya / payaIe appasattA majbha vahe tujha garuyassa // 594 // loyammi jaso kittI vanno saddo ya kariso hohI? / iya paribhAvasu kajje bhavaMti garuyA thirAraMbhA // 595 // paramerisasitakhAe kiM maha dinnAe tujjha visayammi ? / taM ceva buddhimaMto suMdaramiyaraM va jaM muNasi // 596 / / paramahamaIva tuha daMsaNassa tittiM na deva ! pAvemi / tA sAmi ! saMpayaM pi hu kahANayaM suNasu tumameyaM // 597 // iya so vilakkhavayaNo vaTTai dolAyamANaso jAya / to tIe malayavisayAe mahurarAeNa pAraddhaM // 598 // kahiuM saMraMbheNaM cariyamimaM cArudatta seTTi ssa / appazvasaMdhibaMdheNa viraiyaM viusahiyayaharaM // 599 / / [cArudattacariu ] iha bharahi atthi puri naumi caMpa, pararAyacakkabhayanippakaMpa / dhaNukuDilavaMkapAyAravalaya, sumahaMtahimAlayasarisanilaya / payapaNayapuraMdararaiyapujju, jahiM movizva pattu jiNu vAsupujju / jiyasattu nAnu jiyasattu rAu, tahiM asthi akhaMDiyamuhaDabAu / andage vi asthi tahiM seTTi bhANu, suhi-sayaNakamalavaNasaMDabhANu / jaNavannaNitra akalaMkadeha, unnaya jiva bIyAcaMdareha / nAmi subhadda tamu bhajja huyai, aNurattiya jai para dehi jujuiya / 1-2. nAma rN0|
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23. vyasanazatajanakayuvatyavizvAsavarNanAdhikAre bhAvabhaTTikAkhyAnakam sahu tIe muhau satru gehavAmu, jama'puttu ekku paradomu tAmu / / kulavaMsuddhAraNi, puttaha kAraNa, seTTi samaju vi. dukkhiyau / saMsAri mahAlai, evaduhAlai, mAi kavaNu kira mutthiyau // 1 // 600 // iya jA jiNiMdapUyaNarayAI, ciTuMti nisAmiyajiNamayAiM / tA tattha nANa-cArittapattu, cAraNamuNi jiNahari kovi pattu / pucchiyau subhaddaI puttajammu, muNirAu viyANiyasamaNadhammu / jANivi guNu nANiNa tIe kovi, hohIi bhaNaviNu gayau so vi / .. AhUyau takkhaNi tIai gambhu, jo annaha mahilaha punnalambhu / navamAsihiM addhaTTamadiNehiM uppannu puttu tahiM sahuM guNahiM / suhalakkhaNalakkhiyacArugattu, tasu nAmu paiTiu cArudattu ! vaDatu aicchiyabAlabhAvu, avbhasiyasamatthakalAkalAvu / / harisIhapamukkhihiM, aisayadakkhihi mittihiM sahiyau niuNamaha / agamaMdirapavvai, kIlaNabhavvai, gayau jetthu girinai vahai // 2 // 601 // tahiM naihi puliNi tiNi jaMti aMti, thI-purisahaM diTThiya payaha paMti / aNumaggi tIe vipphuriyathAmu, kayalIharu gau suMdaradhAmu / tahiM khaggu diTu sejjAsaNAhu, nararayaNa annu dukhiu aNAhu / ayakIlihi kIliu rukkhi sahiu, tasu dukhi nirAriu hiyai vahiu / jA joiu tAva'jja vi sajIu, paritammai sarasadayAparIu / avaloyai jAvahi tAsu khaggu, tA pecchai osahitigu vilaggu / ukkIliya tAvukkIliNIe, saMrohiya vaNasaMrohaNIe / ceyannu kayau saMjIvaNIe, paDDapannu huyau osahimaNIe / citiyai na jaM maNi, na ya dIsai jaNi, jutti viyAri na jaM ghaDai / taM pi hu so pAviu, tiNi jIvAviu, savvu sapunnahaM saMpaDai // 3 // 602 / / tau aggai diTThau cArudattu, tiM bhaNi majbha tuhuM laMdhu mittu / jimva kIliu hauM iha akayapAu, akkhaNaha laggu jiha etthu Au / 'veyada nAmu bhArahi giriMdu, surayaNihi samanniu naM suriMdu / sivamaMdiru dAhiNi tAsu nayaru, tahiM rADa mahiMdavikkamu sakhayaru / amiyagainAma hauM tAmu putta, ciTThAmi jAva suhasaMpauttu / dhUmasiha-gauramuMDAbhihANa, dui majjha mitta ! huya guNapahANa / hirimaMtu nAmu nagu kaliyavomu, tAvasu mAulaTa hirannaromu / tahiM nivasai majmu siNehavaMtu, hauM tahiM samittu gau jaMtu jaMtu // tamu dhIya maNohara, punnapaohara, vihivAhiM parikammaviya / tAvaNi annANahaM, haraNi juvANaha, kAmabhallinaM nimmaviya // 4 // 603 / / sukumAliya nAmi majha kajji, sA tAI maggiya nehasajji / sA maI vIvAhiya suhai laggi, sahu tIe vasau jimba sakku samgi / 1. rAyaraM0 / 2. tIi raM0 / 3. beyaTTa 20 / 4. nAma raM0 / 5. gaurasuMDA raM0 / 6. jima raM0 /
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ 212 AkhyAnakamaNikoze sA tArisakulasaMbhava visiTTa, kaiyA vi dhUmasihiM saha viNaTTa / ahamavi bhamAmi riubhAvajutta, na yaNAmi kiMpi paramatthu tatta / kIlAnimitta Aiya u etyu, sahu~ bhajjaI sejahiM ramau satthu / pAviTTi Avi ovadhu ajju, eyArisamittahaM paDau vajju / gau dukkhu levi sahu tIe pAvu, dhUmasihu ahava dahaNasabhAvu / ghimi ! ghisi ! dhiratthu jagi mahiliyAhaM, mittaha vi visayavisakavaliyAhaM ! / / nAmAi muNeviNu, sukiu sareviNu, 'puNa daMsaNu bhaNi suddhamai / veramgapabannau, citti visannau, kara joDivi gau amiyagai // 5 // 604 // tamu TAvaha so vi hu cArudattu, gau gehi niddhamuhisaMpauttu / vinnAyasamaggakalAkalAvu, jovvaNi saMpatta vimuddhabhAvu / savvatthu nAmi mAulau tAsu, dhaNa-kaNasamidhu caDDiyavilAyu / tasu asthi paDhamajovvaNaravanna, rannAvi jeva mittavai kanna / sahu tIe tAsu vIvAhu jAu, saMpannasayaNagaruyANurAu / mittavaisamauM para cArudattu, kalarasiu na bhogahaM deha citta / dullaliyavayaMsaha majjhi chudradhu, naM badhu bigalau jetthu dudhu / sAmaggivasiNa bholiyau nehiM, pADiyau vasaNi pAvehi tehiM / / appaNaI kuvAsiM, bhavaanbhAsiM, ekku ji jIvaha pAvarai / tArisavavarasiM, guruuvae siM, kava na pasaraha visayamai // 6 // 605 / / jahiM kuTTaNi garuya kaliMgaseNa, tamu dhUya surUva vasaMtaseNa / tahiM vesAvADai tehiM chudadhu, vesaha sarUvu amuNaMtu mudhu / ahu vesa visiTThiya huMti keMca, ucciTThiya nigviNi guNahi jemba / dhaNaluddhiya kimca koDhiu ramaMti, niddhaNa garuo vi pariccayaMti / maNiduTTiya cADusayaI kareMti, pararaMjaNatthu kavaLi maraMti / jauM posagu pujjai mahura tAva, avarattha niMbavakkaliya pAva / rUyaDau so ji sohagiu so ji, dhaNavaMtu ju raMjahiM kiMva abhoji / niSphaliM saha sejahiM na u suyaMti, jhaMjholavi taruvaru jimce muyaMti // sahu tIe vilAsihiM, pasariyahAsihi, solaha koDi suvannaha / caDDiya ukkarisihiM, bAraha varisihi, nihaNaha nIya ravannaha // // 606 // nigghiNai nirUvivi bahupayAru, mosAriya jANivi luttasAru / pAviTTai pAivi majjapANu, bAhiri chaDDAviu sAbamANa / uTTivi gau gahi visannacitta, taM diTTa kumuNa jimba navittu / narabaihi gehu jimba vigayasohu, muNimANamu jimva parigaliyamohu / kAurisiM sarisu viNadAru, bhaggAlau jemba juvANivAru / mittavai nieviNu kaMtu pattu, ukkhivi abbhukkhaNanIra' pattu / 1. puNu 20 / 2. samiddha raM0 / 3. jeya raM0 / 4. jima 20 / 5. nIru 20 /
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1. jema raM0 / 23. vyasanazata janakayuvatya vizvAsavarNanAdhikAre bhAvabhaTTikAkhyAnakam AsANAsu kiyapayatta, Apucchiya jaNayahaM taNiya vatta / mAyA- vitta, nIviyahiM kalattAharaNu levi // vittAsaha patthara, maggi susatthiu, atthovajjaNi dinna uru / mAulaI samabhgau, sohaNa lagAu, pattu usIrAvattapuru ||8||607|| kappAsu terathu layau mahatthu AvaMtaha davi daDDau samatthu / mAulai viuttara atthakAmu, velAulu pattu priyaMgunAmu / piumitti periu tarhi akIvi, gau jANavatti lahu javaNadIvi / tattha vi ya mukkavANijji khoDa, tiNi aTTa vidatta suvannakoDi / AvaMtaha phuTTa jANavattu, zrIgujjhu jeva hAraviyavittu / diNasattagi phalahiM tarevi nIra, Asamapau pAciu kahavi tIru / diyara pahu tarhi parivAra didu girivivari gahiri tiNi sahu paviTTu / capurisamANi rasakRvi khittu rajjUpaogi bhayavihuracittu // aggerai paDiyas, nari ghaNanaDiyaI, rasaha sarUvu niveiyau / so vihu tahiM khittau, duhasaMtattau, vasaNu suNeviNu veviyau || 1 ||608 || sumare viNu sAvagakula pahANu, sumareviNu jiNavaru guNanihANu / sumareNu guruveraDiGa, bhAvei bhavannava dukkhanaDiu / te dhanna unna kattha narA, je cattasaMga vaya-niyamadharA / hue sirapasara, navakAru nivAriyajaramaraNU / karhitArinu pAvividha sui ? kaha ettha marevarDa eva mai ? | taM niyuNivitali bolliyai nariM, mA bhadda! bisAu mahaMtu karI / jeNasa vi asthi ucAu taU, mahu puNu rasi khaddhau avasaU / iha Avara goha mahaMtataNU, rasu jAi pieciNu ekku khaNuM // jai jaggahi pucchihi ciLaggahi [laggahi] gohahi, tA Avai tarahi / aha ujjami mukkar3a, AyahaM cukkau, tA ettha vi ma jimva marai ||10||609 // jAva'ccha avahiu ekka maNI, tAviMtahiM gohahi suNai jhuNI / jA vala pieviNu kUcarasU, tA lagau gADhau pucchi tasU / naragAu jeva' suhapariNaIe, kArAu va kuvi suhanivavaIe / nAvAe va jalahinimajjaNAo, viraIe va pAvapavattaNAo / jaNaNIe va duhaganbhAlayAo, nIsAriu tIe vi giritalAo / kettiu vi jAi jA bhUmibhAu, tisa-bhukkhahiM pIDiu so barAu / jamamahisu va mukkaDa baMdhaNAu, vaNamahimu ddhAiu tA vaNAu | tanu bhae silahi siri cicaDiu, ajagaraha mahisu tA paha paDiu || te jAva paroppara, bhiDahiM samaccharu, tAva palANau uttaravi / dhisi ghisi! tamu pAvaha, dAviyatAvaha, vali vali jo jIvai marivi // 11 // 610 // annu jAgAmi pattu, tAvegu miliu mAulaha mittu / For Private Personal Use Only 213
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ 214 AkhyAnakamaNikoze bhamaDaMtu ruddadattAbhihANu, payaIe pAvu dosahaM nihANu / tiNi sahu~ suvannabhUmihiM payaTaTu, apamANavittavaMchAvasa Tu / nai niyahiM jaMta vegavai nAma, siMdhuvai pAsi taM bahusakAma / duitaDakulaubhaya vimuddhaM jAsu, rattuppalacalaNasajaMgha tAsu / sukumAlapuliNa vitthayaniyaMba, komalamuNAla bhuyalayapalaMba / Avatta nAhi tivalI taraMga, vara kaMbu gIva ghaNa thaNa rahaMga / sayavatta vayaNa sui sippi bhAla, cala saphari nayaNa sevAla vAla | jalavaTTa suvasaNiya, mottiyadasaNi ya, dhAurAyataMbolajuya / naM jalanihivarahari, keNai mahihari, siMgArivi pesiya vahuya // 12 // 611 // aggerai gaMtu pavannu jAva, vittavaNu gahaNu saMpatta tAva / ajamaggu parerai asthi tAsu, gurukicchi pAri jAiyai tAsu / ayapiTThArU DhahaM tetthu gamaNu, ayamaggu pavuccai teNa pavaNu / aya dunni laiya tahiM ruddadatti, Aruhivi tesu pasthiya payatti / puNu tehiM vi jaMtaha maggu bhaggu, to ruddadattu bollaNaha laggu / bho bhattha ei mArevi karahuM-paisevi tetthu o basaNu tarahu~ / bhAraMDapakkhi Ayahi bhamaMti, maMsabuddhi amhe nayaMti / teNuttu jehi ArUDha Aya, uvagArI ei amhaha varAya / / uvayArihi mAraNu, pAvaha kAraNu, erimu karahiM ji narayagai / jasu maNi jiNu nivasai, so kiM vavasai, aisanigghiNu suddhamaI ? // 13 // 612 // tiNi bhaNiu ei mai kIya do vi. jaM bhAvai taM hakarisu levi / to niyapasu pADiu khaDahaDaMtu, pekkhaMtaha mAriu taDaphaDaMtu / bIyaI bhai joiu tAsu muhU, mai Ayaha rakkhahi bhadda ! tuMhU / tuha vAhaNu hau uvayAru sari, mai rakkhivi paDiuvayAru kari / joyaMtu taralatArayanayaNU, vitthriymrnnbhyvunnmnnuu| pasu pekkhavi koDIkiu maraNI, kiri kA suna pUriya galasaraNI ? / to pabhaNiuM taM pai cArudattu, jo bhadda ! bhavannavajANavatta / susamatthau rakkhaNi tujha rammu, jiNabhAsiu saMpai devadhammu // uvasami maNu dAvahi, maNi paribhAvahi, puvakkiu pariNamiu tuya / iya paMcANuvvaya, kiyakammavvaya, eva saraNu sammattajaya // 14 // 613 // so vi hu muhabhAvaNa bhAvayaMtu, nittisi viNAsiu uttasaMtu / tahiM tehai kuhiyai te amojjhi, ekakahi bhatthahi paiTTa majjhi / bhUmihiM bhamaMta bhAruDa patta, uppADahiM Amisaluddhacitta / uppayavi jAhiM jA gayaNamaggu, anni pakkhiM sahu jaM jujhu laggu / jujhaMtaha payaDiyasAhasAha, avarupparaparavasamANasAhaM / jahiM poTTali acchai cArudatta, so khisibi sarovaranIri patta / nIsariu tAsu jaladhoyagattu, paribhamaNa laggu vIsatthacitta /
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ 215 23. vyasanazatajanakayuvatyavizvAsavarNanAdhikAre bhAvabhaTTikAkhyAnakam puNaravi ya tAsu huya jIviyAsa, pAsaTThiyajIvaha jamma tAsa / ramaNIyapaesihi, payaivisesahi, bhamaiMtaiM jalaDuMgariNi / gurusiharasamaggau, gayaNi virUgau, egu mahIharu diTu tiNi // 15 // 614 // rAyaMtu rukkhehiM sAhoDayakhehiM hiMtAla-tAlehi jaMbIrasAlehiM / borI-karaMjehiM nAraMgasajjehiM babUlajhillehiM [....... ... .. .] | sohaMjaNakkhehiM dIsaMtadakkhehiM sAmA-kayaMvehiM khajjara-nivehiM / maMdAru-guMdehiM koriTa-kuMdehiM punnAga-nAgehiM kapyUra-pUgehiM // iya pasariyasAhehiM, sIyalalAehiM, so giri sahai samunnaehiM / phalapAvaNapaNehiM, saMsiyasauNehiM. jimva viusayaNu sakannaehiM // 16 // 615 // jA caDai uvari vimhaiyacitta, tA pecchaha cAraNamuNi pavitta / to bhAvasAru baMdiyau sAhu, pArevi jhANu kiu dhammulAhu / bho cArudatta ! kimva ettha Au ?, mANusahaM eha jamagammu ThAu / mUlaha pabhii jimva tAsu vitta, timva kahiya sayala appaNiya vatta / muNirAu vi akkhai niyapautti, tamu bhANuseTTitaNayaha sajutti / jo moiu kIlayabaMdhaNAu, so haM tahu patthiu kANaNAu / riumANu maleviNu pattu gehiM, joggaya nievi vaTTiyasiNehi / pavvaiukAmi appaNai rajji, ahisittu piyari suhajaNaNisajji // niyapau pAlaMtaha, duTTa dalaMtaha, siTTaloya rakkhaNakhamahu / jayaseNa maNorama, rUvamaNorama dunni bhajja saMjAya mahu // 17 // 616 // dui putta [granthAgram 8000] maNoramadevi jAya, guNamahi[ma]viDhattajaNANurAya / siMhajasu paDhamu vikkami akIvu, bIyaha abhihANu varAhagIvu / jayaseNaha puNa gaMdhavvaseNa, hue dhUya vittagaMdhavvaeNa / parathAvi samappivi suyaha rajju, pavvaiu jAu vayadharaNasajju / parihariya sayala sAvaja kajju, iha Aiu AyAvaNaha ajju / iha kuMbha-kaMbudIvahaM pahANu, eha pavvau kakkoDayabhihANu / iya jAya tAhaM Alova jAva, vijAhara donni parAya tAva / muNiputta nAya aNuhAriruva, jANAviya sAhammiyasarUvu // muNi jIviyadAvaya, vaMdahu sAvaya, saMbhami baMdaNa vihiya tasu / uvayAru ku kijau ? kiM tuha dijau ? bhuvaNi na bijau avara jasu // 18 // 617 // jAva'cchahiM imba te tiNi samANu, tAvegu gayaNi Aiu vimANu / paNavannarayaNamayabhittibhAu, aabddhruirsuriNdcaau| olaMbiramuttAhAratAru, naM siddhidhAmu loyamgasAru / vilasaMtacamaru naM vijjharannu, suvibhattathaMbhu naM mayavinnu / suicittakammu jArisaya suyaNu, ulloyasAru naM sAhurayaNu / jasu sarayasarovaru AharaNU, kamalAlau saccharasAharaNU / sarayanbhasubbhadhayavaDasaNAhu, dappudhari naM ubbhavibAhu / Jain Education Interational
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2ra6 AkhyAnakamaNikoze kiM bahuyaI vAyAvitthareNa ?, ramaNIyavatthu na samANu teNa // tasu majjhaha suravaru, calakuMDalabaru, niggara caMgimanivvaDiu / [ to so ] muNi millici, nayapahu pollivi, cArudattupAihi paDiu // 19 // 618 // naya-viNaya-ruvarahAjue hiM, pucchijai vijAharasuehiM / bho bhadda ! bhattivarddhanapaNau, muNi millivi Ayaha kiM paNau ? / himavaMta dharahiM jimba surasariyA, tiMva nIivi samgaha nIsariyA / Ayannahu vijAharasuyaho !, nIsesakuvAsaNamaNimuyaho ! / vANArasi nAmi iha nayari, parivAriya jA puriguNaniyari / tattha ya subhadda-mulasAbhihANa, pavvAiya veya-suippahANa / avaru parivAyagu jannavaku, tahi asthi viyANiyaveyavakka / tiM veyaviyAriM sulasajiyA, tasu pAsi dAsi jimba sA u ThiyA / so tIya'Nurattau, huyau pamattau, kAmapisAI bholiyu| jai vA jiNu mellivi, bANehiM pellivi, mayaNi bhuvaNa dhaMdholiyau // 20 // 619 // to tIe gambhasaMbhUi huyA, uppanni putti lajjAe muyA / pippalahe hiTTi paricattamuyA. sahu kaMti nAsivi kahiMvi gyaa| bAlaha muhi paDiyauM piMpaphalU, AsAyai so taM chuhaviyalU / saMpatta kuo vi subhadda tahiM, pippalatali mukkau bAlu jahiM / vinAyau vaiyaru tIe sahU, saMgoviu ehu suu sasahi mahU / kiu pippalAu guNanAuM tasU , huyau veyavisArau laddhajasU / niyajammu muNivi ahimANadhaNi, duvi vAI parAiya jaNaya tiNi / piimeha payaTTiya janna jaNi, ucchaliu karaMtau mAri haNi // ahimANi ...."viNu, jaNaya'haNeviNa, pAca veya vitthariya tiNi / annANi mUDhau, mANArUDhau, kavaNu pAvu jaM na karai jANa // 21 // 620 // tamu pacchai vaddali sIsu hUu, su aNega kareviNu jannasuu / pasu mArivi pAvi narai gaU, uvvaTTivi narayaha huyau aU / / so paMca vAra pasumehi haU, chaTTai bhavi TaMkaNavisai gaU / to ruddadatti mAriu barAu, jiNadhammavasiNa divi deu jAu / iNi kAraNi ehu maha dhammagurU, Ayaha pasAiM hAM huyau muruu| guru duppaDiyArau hoi jaI, kuli jAyau tamu saMbharai jaI / bijjAhara raMjiya biti be vi, sukayannu bhAvu tArimu muNevi / amhAhiM vi uvakiu eha taNau. AI jIvAviu ji jaNau / / aha avasarapattau, suriM vinnattau, dijau pahu ! Aema mahu / saMbhariyau eja, jiNu sumarija, paDivajivi uppaiu nahu // 22 // 621 // aha tehiM adaMsaNi huyai suri, niu cArudattu appaNai pAre / tahi vihiyadANa-sammANa-viNaya, Thiya kaivaya diNa vaTuMtapaNaya / 1. pApahi rN|
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23. vyasanazatajanakayuvatyavizvAsavarNanAdhikAre bhAvabhaTTikAkhyAnakam 217 patthAvi tehiM varavibhavajao, saMpAviu caMpahiM bhaannyuno| sa vasaMtaseNa mukkilabasaNA ubaddhaveNi chulliyadasaNA / jappabhiDa viutta subhadda muyA, tappabhii mittavaigehi TiyA / muhi-sayaNa-kalattadgeNa juo, puNaravi ya lacchikulabhavaNu huo| je saMpaya-vivayahaM he ubhAva, sannihiya ti jIvaha punna paav|| jimba udaya-payAva-'tthamaNa sUri, tiva AyaI savaha bhaviya dUri // jimba [jiya Ayaha, tiva jiya jAyaha, savvaha saMpaya vivaya jaNi / eu muNivi sayANahu, tattaviyANahu, harisa visAya na karahiM maNi // 23 // 622 // so hayahiyao bhAvaTTiyAe bahuhAva-bhAvani uNAe / taDDuviyasavaNajuyalo vimhariyappA muNai jakkho // 623 // jAva'ja vi na samappaDa duNha vi rasiyANa tANa cariyamimaM / ghaDiyAharae tAva ya pahayA cauporisI nayare // 624 // etthaMtarammi ya ravI milaMtacakANamaMcio cddio| bhAvaTTiyAe cariyaM va cAhi udayagirisihare // 625 / / etthaMtarammi savvA sakouo nAyaro jaNo patto / jakkhAyayaNe avakhayadahaM bhAvaTTiyaM niyai // 26 // pubuttavihANeNaM pamoyasaMbhAramubahateNa / parajaNeNaM pattA pavesiyA bhANubhavaNammi // 12 // mahaIe vibhUIe vaddhAvaNayaM payaTTiyaM nayare / patthAvammi sapaNayaM paNamittA pauraloeNa // 628 // paTTAi taM mahAsai : kahamuvariyA imAo jakkhAo ? / bhaNiyaM nirahaMkAraM tIe viha oNayamuhIe // 629 // deva-guruNa pasAyA mahAsaINaM ca sIlamahimAe / uvasamio maha javakho ruTTo paramesa loyamsa // 30 // bhaNiyaM ca kIsamimiNA kalaMkamAroviyaM asaMtaM te ? / kiM vA vi hu tuha jaNao taiyA NeNaM parAbhavio ? // 631 // tA eyaM puraloyaM pabhAyasamayammi sikvabissamahaM / tatto ya mae ciMtiyamaho ! kahaM esa parikuvio? // 632 / / mA hou mannimittayameso'Nattho purammi eyAo / kaha kaha vi mae paNamiya kAravio so vavatthamimaM // 633 // jai eso puraloo majjhamavANubhavaNa telleNa / TillAgi kuNai muMcAmi na'nnahA bhaNiyameeNa / / 634 / / taM nisamiuMjaNeNaM divasammi na kiMci kA umlmeso| uppADiUNa nihao cauhaTTe nAyarasaeNa // 634 // ukkIriUNa ghANayakaraNivaramavANadesameyassa / paripIliUNa tilaniyaramevamuppAiyaM tellaM // 636 / / vihiyANi savvaloeNa niyayabhAlesu tellaTillANi / eyaM savvaM kira kUDakavaDabhariyAe tIe kayaM // 637|| tathA hi aNubhUyaM visayasuhaM pabhUyamappANayaM ca sujjhaviyaM / viggovio ya savvo piuparibhavakArao logo // 638 // jakkho mahappabhAvo apamANaM kArio purasamakkhaM / avaro vi jo virUvo vasIkao so vi kiM bahuNA ? // 639 // paDhama pi hu vihiyamimaM asahaMtIe parAbhavaM piuNo / mANadhaNAeM bhaNiyaM taheva nivvAhiyamimIe // 14 // jao-- abhimANavajjiyANaM ThANe ThANe parAbhavayANaM / kAurisANaM tANaM na ya ihalogo na paralogo // 641 // tathA avi uDDa ciya phuTRti mANiNo na ya sahati avamANaM / atthavaNammi vi raviNo kiraNA ukhai ciya phuraMti // 642 // kiMca viyasaMtakamalavaNasaMDamaMDiyaM bhamaramaNaharumgIyaM / abhimANadhaNamsa taNaM va saravaraM rAyahaMsamsa // 643 / / tathA desaM muyaMti jIyaM cayaMti piyavaMdhavaM pi na gaNaMti / abhimANadhaNA purisA rajjabhaMsaM pi hu sahati // 644 // aha annayA kayAI vicittakammakkhaovasamajogA / aMtarariuvaggaM par3a viyaMbhio tIe abhimANo // 645 // 28 Jain Education Interational
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ AkhyAnakamaNikoze abhimANeNa kimamiNA bahupaNa vi avisae parateNa ? / jai jANiUNa jippar3a kiMpi hu to jAyae laTTha || 646 // iya supariNAmAe diTTo tIe samaMtabhadgurU / namiUNaM so puTTo abhimANo katya kAyavI ? ||647 // bhaNiyaM ca teNa 218 tathA hi rAga-dosa - kasAe bhadde ! abhimANao jiNasu ee / jittesu jemu suhiyA hohisi jammaMtara || 648 // isuNiNaM tIe bhaNiyaM bhayavaMta ! tuha samavammi / moyAviUNa piyaro tuha vRttamahaM karissAmi || 649 // to sA ammA-piyaro moyAveuM khamAviu paure / mahaIe vibhUIe panvaiyA gurusamIcammi ||650 || paJcAviNa guruNA samappiyA sunvayAe gaNiNIe / uddhariyasavvasallA viharai sA gurusamIvammi ||651 // paMcasamiyA tiguttA jiiMdiyA jiyaparIsaha kasAyA / visayaniutta'bhimANA visesao tavasamAuttA ||652 // chaTTa-TTama-dasama-duvAlasehiM mAsa - 'ddhamAsakhamaNehiM / taha sosavio appA jaha rAgAI vi sosaviyA || 653 // tatto ya nikkalaMkaM sAmannaM pAliUNa bahukAlaM / suraloyaM saMpattA tao cuyA pAvihI mokkhaM ||654|| kaha tIe tArisao pariNAmo bhavanibaMdhaNaM Asi ? / kaha saMpai sivaheU ? aho ! vicittANi kammANi // 655 // jaha eyAo bahukUDa - kavaDadosANa maMdiramaNajjA / taha pAyaM savvA vihu viveiNA tA vivajjAo || 656 // [ // bhAvaTTikAkhyAnakaM samAptam // 73 // ] etA nirvRNapurandhri rAkSasIpu, mAyAdhanAsu ca na vizvasanIyameva / ehi mugdhajanamAtmavazaM vidhAya, saMsAraduHkhajaladhau khalu pAtayanti // 1 // // iti zrImadAdevasUriviracitavRttAvAkhyAnakamaNikoze vyasanazatajanakayuvativizvAsavarNanastrayoviMzatitamo'dhikAraH samAptaH // 23 // [ 24. rAgAdyanarthaparamparAvarNanAdhikAraH ] yuvatiSu vizvAso na vidheya ityabhihitam / tAsu cAbhilASo janto rAgAdisadbhAve bhavati / teSAM caihikA -''mumikApAyahetutvena parihAryatAmAha - saMsAravuDDijaNagA rAga-dosA tahA kasAyA ya / tavasaMjamahANikarA iha ceva ime aNatthaphalA ||30|| asyA vyAkhyA-'saMsAravRddhijanakau' bhavopacayakArako 'rAga-dveSI' prItyaprItilakSaNau jIvapariNAmau, ' tathA ' iti samuccaye, 'kapAyAzca' krodhAdayo jIvapariNAmA eva ' tapaH- saMyamahAnikarAH ' tapazca- anazanAdirUpaM saMyamazca - pRthivyAdirakSaNalakSaNaH tayoH hAniM-vRddhyabhAvaM kurvanti ye te tathoktAH 'ihaiva' asminneva janmani 'anarthaphalAH' apAyaprayojanAH ||30|| etAneva dRSTAntenAha rAmammi vaNiyapattI dose nAyaM ti nAvio naMdo / kohamma ya caMDaho mayakaraNe cittasaMbhUyA // 31 // mAyAe Aico lobhe uNa lobhanaMdi - naulavaNI / iya nAuM jeyavvA rAgAiriU payatteNa ||32|| For Private Personal Use Only
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24. rAgAdyanarthaparamparAvarNanAdhikAre vaNikpatmyAkhyAnakam 216 anayoyAkhyA- 'rAgammi' tti rAgaviSaye vaNikpatnI' vnnigbhaayii| 'dose' tti dopaviSaye 'nAyaM ti' dRSTAntaH 'nAvikaH ' potavAhakaH 'naMdo' tti nandAbhidhAnaH / 'kohammi ya' tti krodhe ca 'caMDahaDo' tti caNDamaTanAmakaH / 'mayakaraNa'tti ahaGkAranirvartane 'citra-sambhRtau' iti citra sambhUtAbhidhAnau mAtaGgadArakau ||31|| 'mAyAe' ti mAyAkaraNa 'Aditya' iti mAyAdityAbhidhAnaH / 'lobhe uNa' tti lobhaciSaye punaH jJAtamityarthaH 'lobhanaMdina ulavaNI' iti lobhanandizca zreSTI nakulavaNik ca-nakulakapradhAno vANijakaH lobhanandi-nakulavaNijau / 'iti' amunA prakAreNa 'jJAtvA' [avabudhya] anarthahetutayA 'jetavyAH' vazIkartavyAH 'rAgAdiripavaH' rAgapramukhAH zatravaH 'prayatnena' AdareNa iti gAthAsaGkSepArthaH ||32|| vyAsArthastvAkhyAnakagamyaH / tAni cAmUni / tatra tAvat kramaprAptaM vaNikpatnyAkhyAnakamAkhyAyate nivasaMti khiipaiTTiyanayare jaNarehire dhaNasamiddhe / arihantra arihamittA vANiyagA bhAuNo dotri // 1 // arihRnnabhAriyAe aha'nnaya'bhatthio arihamitto / aNurattAe caMdo vva somapayaI suhAhAro ||2|| te sA paDisiddhA bahuppayAraM na jAva viramei / to bhaNiyaM maha bhAugabhayamavi te natthi iya bhaNie || 3 || ciMtei na kaiyA vihu eso maM mannihI jiyaMtammi / niyabhA ugammi niyamA tA taM kahamavi viNAsemi ||4|| aha keNAvi chaleNaM bhattAraM mAriUNa taM bhai / ihi te kassa bhayaM ? to so ciMtai ahaha ! nihao || 5 // maha baMdhU yA pAvAe maha nimittamii nAuM / veragAgao ginhai pavvajjaM sugurumUlammi ||6|| virahavihuriyaMgI kammica mariNa sannivesamma / suNiyA sA saMjAyA so vihu kaha kahavi viharaMto ||7| tattheva arihamitto patto pecchiUNa taM suNiyA / punvabhavabhAsAo na muyai piTTi muNivarassa || 8 // tatto jaNeNa kahamavi vioiyA muNivaraM apecchaMtI / aTTajjhANovagayA paDibaddhA tammi sAhumma ||9|| mariuM mahADaIe saMjAyA makkaDI muNI vi tahiM / viharaMto saMpatto taM daddhuM kaMThamaNulaggA // 10 // sAhujaNeNaM nicchoDiUNa niddhADiyA kavi tatto / taM sAhumaNusaraMtI mariDaM sA vaMtarI jAyA // 11 // nAUNa vibhaMgeNaM putrvabhavaM tappaosamAvannA / chiDDAI nihAlatI acchai sA aramittami // 12 // hasiUNa taruNasamaNA bhaNati dhanno si arihamitta ! tumaM / jaM si pio suNiyANaM vayaMsa ! girimakkaDINaM pi // 13 // so taha va nikasAo viharaMto avazvAsare sariyaM / thovajalamavakkamiDaM uppaDai muNI tahiM jAva // 14 // tA taM chiddaM lahiuM chiMdai sA UruyaM gurupaosA / paDie Urummi jale micchA ukkaDamimo dei || 15 // aha sAsaNadevIe so UrU lAio sasattIe / niddhADiyA ya paccaMta devayA sAhubhattA // 16 // // vaNikpatnyAkhyAnakaM samAptam // 74 // adhunA nandAkhyAnakamAkhyAyate - bahujIvasaMkulAe gaMgAe hasiyamurasamUhAe / uttArai molleNaM jaNanivahaM nAvio naMdo // 1 // aha annayA ya sAhU dhammaruI vivihaladdhisaMpanno / uttinno gaMgAe dhario so teNa mollakae ||2|| aikaMte paharaduge vi jAva na hu mellae tao vihio / sahasa tti chArapuMjo muNiNA so teulesAe || 3 || mariUNa samuppanno sabhAe gharakoilo kiliTTamaNo / dhammaruI vi ya patto viharaMto tattha kAlena ||4|| gAmAo viNikto bhikkhaM gahiUNa bhuMjae jAva / tattha gharakoilo so puvvabhava bhAsa rosA ||5|| vikkhirai kayavarAI muNI vi annattha uTTiuM jAi / so kuNai taM taheva ya evaM taie vi ThANammi ||6|| to ciMtai dhammaruI ko eso naMdasarisago pAvo / krUraM nirikkhiUNaM so vi hu bhAsIkao te ||7|| tatto mayaMgatIre haMso masUiNa so samuppanno / kAleNa tattha patto viharaMto dhammaruisAhU ||8|| taM daTTu N so haMso pakkhauDaM bhariya sIyalajalamsa / puvvabhavakocacasao AuMTai sisirasamayami ||9|| evaM puNo puNo vi hu thakkai na hu jAva tAva muNiNA vi / ko esa naMdakappo ? ti jhAmio teulesAe || 10 || For Private Personal Use Only
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ 220 AkhyAnakamaNikoze mariUNaM saMjAo aMjaNaselammi duddhage sIho / saha satyeNaM patto kA leNaM tattha sAhU vi // 11 // daTTTaNa tayaM sahasA satthaM mottRNa dhAvae kuvio / jA muNivaramsa samuha nivArio nAva loNa ||12|| jA kaha vino niyattar3a ko esI naMdadesio pAyo ? / muNiNA vi vigappe sahasA chArIkao so vi // 13 // mari so jAo bahuo voNArasIe nayarIe / bhikkhaTTAe paviTTo diTTo so teNa dhammaruI || 14 || toDi ramamANaM mottRNaM kuNai jAva uvasagaM / puvyabhavavadarabhAvA to tattha vi mArio teNa ||15|| mariNaM saMjAo yA tattheva sumariDaM jAI / ciMtei teNa muNiNA dI haM ettiyabhavesu || 16 || inhipa jar3a ujjA na hu hohI rajjasaMpayA majjha / pecchemi tayaM jai tA to haM khAmemi niyameNa // 17 // tajjANaNAnimittaM saGkasilogeNa putrvabhavacariyaM ! niyayaM savvajaNeNaM paDhAvaI taM silogamimaM ||18|| "gaMgAe nAvio naMdo, sabhAe gharakoilo / haMso mayaMgatIrAe, soho aMjaNapavva // 1 // vANArasIe baDuo, rAyA tattheva Agao / " evaM bIyasilogaM, jo pUrai tamsa patthivo dei / rajjassa'ddhaM aghosiyaM ca nayarIe to logo // 19 // rai sabuddhivihavANusArao pacchimaddhamacaNivaI / aNusaraha tayaM daddhuM na paccao hor3a naravaNo ||20|| aha dhammaruI vihariya annattha samAgao tahiM vuttho / ujjANammi ujjANapAlaeNaM paciMtaM // 21 // gaMgAe nAvio i payAI niyuNittu teNa so bhaNio / vAraM vAraM paripaDhasi kIsa taM bhadda ! eyaM ? ti // 22 // sacco vi sAhio teNa vaiyaro tassa muNiya paramatthaM / tatto muNiNA taM pacchimamA pUriyaM evaM ||23|| eesiM ghAyago jo u so ettheva samAgao // 2 // ti to taM saMpunnapayaM ghettUNA''rAmio nivasyAsaM / patto niveiyaM taM dadu rAyA bhanciggo ||24|| mucchAseNa mahimaMDalammi paDio tao pariyaNeNa / eso asokkhakArI pahuNI iya jAyakoveNa || 25 // piTTijjato so Aha kavvameyaM kayaM mae neya / kiMtu mahaM samaNeNaM samappiyaM dukkhamUlaM ti ||26|| uvaladdhaceyaNeNaM rannA ujjANapAlao puTTo / keNa kathaM kavvamimaM ? so bhaNai vaNammi muNiNa ti ||27|| to tattha nivo patto risiNA vaMdraNaya-khAmaNanimittaM / vaMdittu khAmiUNaM paDivajjiya sAvagaM dhammaM // 28 // saMpatto niyabhavaNe muNI visariUNa putrvaduccariyaM / Aloiya paDikaMto sammaM gurupAyamUlammi ||26|| sukkajjhANAnaladaDaghAikammizraNo vimalanANo / nimmahiyasesakammo sAsayasokkhaM sivaM patto // 30 // // nAvikanandAkhyAnakaM samAptam // 75 // idAnIM caMDahaDAkhyAnakamAkhyAyate / tacedam -- 1 asthi visesayanAmo bahusarasIrasiyagovayasamUho / viMjho vva samayasaMgayakarakarisayasaMgao gAmo // 1 // aha tammi ceva gAmammi dummaI vasai karisago ego / nAmeNaM caMDahaDo bhaMDaNavaso sahAveNa ||2|| aha annayA ya sarayammi samsasaMpattivannaNijjammi / phaliyammi tamsa khettammi kahavi sunnamma egammi ||3 // gAmavallA kassaviya saMtiyA kila kuo vi hu paviTTA / tehi vi chuhAkilaMtehiM bhakkhiyaM bahuvihaM dhannaM || 4 || da tayaM payaIekoho pecchiuM ca te vasahe / pAhANa-kaTTa jaTThIhiM niddayaM haNiyamAraddho ||5|| bhaMjaisisa kesipi khure muhAr3a ke siMpi / ruhirapavAhavvAviya savvaMge muyai na tahA vi || 6 || kohavasaTTo galiyaM pi nivasaNaM muNai neya tayavattho / vimhariyappA vasahe paharaMto so gao gAmaM || 7|| loeNaM sikkhavio bho bho ! kiM kayamimehiM tuha pAyeM ? / jaM pahaNasi nissaMko nikkaruNo mukkamajjAo ||8|| 1. vArANasIe raM0 / T For Private Personal Use Only
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23. rAgAdyanarthaparamparAvarNanAdhikAre caNDabhaDAkhyAnakam tumameM sAmI maggasukhAI niemu cabahAraM / muMcasu ime bagae goruve niJcive ya ||9|| ho kimevametiyamappANaM naggayaM ti no niyasi ? / bhaNaD ya naggamimesiM, sAmI kAhaM na saMdeho // 10 // evaM sio kohaMdhI jAva ceyar3a na kiMpi / tAvA''rakkhiyapurisehiM badhiraM gADhavaMdhehiM // 11 // kArAgimmi khitto ghari kavayadiNANi sehauM / hariDaM gihasacvassaM mukko kAu' jahAjAo ||12|| // caNDabhaDAkhyAnakaM samAptam // 76 // uktaM caNDabhaDAkhyAnakam / adhunA citrasambhUtA[khyAnaka ] mAkhyAyate / taccedam sAkeyanayara nAyagacaMDava DiMsayasuo gurusamIce / pacaio muNicaMdo aMDabIe satyaparibhaTTo || 1 || diTTo govAlayadAra ehiM paDiggio ya so cauhiM / paDibohiUNa dhanme sacce patvAviyA teNa ||2|| pAliti samaNadhammaM navaraM tesiM cauNha majjhammi | do jAImayamahamaM kuNaMti maNayaM tao mariDaM || 3 || ubavannA suralo bhottaNaM tattha amarasokkhAI / saMciNiyanIyagoyA caiuM vANArasipurIe || 4 || rajje ranno saMkhamsa tamsa mAyaMgabhUyadinnassa / uvavannA puttatteNa nAmao citta-saMbhUyA // 5 // te do viruvatA donni vi mehAguNeNa saMjuttA / donni va kalANa jogA saMjAyA aTTavArisiyA || 6 || ettoya namuisaciveNa kiMpi aMte uragmi avaraddhaM / to pacchanno mAreumappio tesi jaNayassa || 7| citiyamimiNA jar3a kahavi maha sue esa gAhai kalAo / to goveDa rakkhemi ciMtiu pucchio eso ||8|| tevitaM paDivanaM savvaM pi hu maraNamIyahiyaeNaM / bhUmIharayammi Thio pADhada te do vi tarasa sue ||9|| mAyaMgI cihu kiccaM savvaM pi hu bhoyaNAiyaM kuNai / to tIe vi samaM so taheva laggo 'akajjammi ||10|| patto vi hutIe saha kahaM so akajjamAyarai ? / ghisi dhisi ! eyamsa akajjakAriyA nayaNahayagassa ||11|| iviDiyaM pani viggovai khalu vigoviyaM pi jaNaM / mArei mAriyaM pi hu esa aNajjo jao bhaNiyaM // 12 // kRzaH kANaH khaJjaH zravaNarahitaH pucchavikalaH, kSudhAkSAmo dInaH piTharakakapAlArpitagalaH / vraNaiH pUyaklinnaiH kRmikulacitairAcitatanuH, zunImabhyeti zvA hatamapi nihantyeva madanaH // 13 // mAyaMgeNamimaM puNa pacchannaM pi hu viyANiyaM kaha vi / najjai coriyaramiyaM govijvaMtaM pi jeNuttaM // 14 // caMdrakalA - haramaTTI-coriyara miyAI rAiNo maMto / suTTa vi govijvaMtaM caudiyahe pAya hoi ||15|| citiyamimiNA saMpai pAvamimaM savvahA vi mArissaM / patthAvaM lahiUNaM guru tti kAuM puNa suehiM // 16 // nIsAriNamukko gaMtuM hatthiNapuramma annAo / jAo pahANamaMtI saNakumArassa cakkissa ||17|| vihu mAgayA jovvaNa-lAyanna rUvasaMpannA / jAyA kalAsu kusalA gIyakalAe viseseNaM || 18 || aha annayA ya patte ummAyakare vasaMtasamayammi | aMdolayakIlAsuM vilAsiloyammi kIlaMte // 19 // vivihAsu cacarI gAyaMtIsu [] nAyarajaNeNaM / tesiM mAyaMgANaM nIhariyA caccarI taiyA ||20| gAyaMti gIyAMnA tIe majjhammi citta-saMbhUyA / nAyarayacaccarIo tesiM gIeNa bhaggAo // 21 // mAyaMgacaccarIe miliyAo gIyaparavasamaNAo / mottu chippamachippaM jAyaM asamaMjasaM savvaM // 22 // nAU varamimaM pahANapurisehiM gaMtu vinnattaM / ratnnA jaha deva ! ime mAyaMgA tujjha gAyaMti ||23|| jattha tahiM sacco vihu hariNajuvANo vva gorigIeNaM / akkhittamaNo na muNai kajjamakajjaM nayariloo ||24|| taM souM naravaNA gAyaMtA cAriyA samAyaMgA / rayaNIe pacchannaM suti caccarIgIyaM ||25|| nisutANaM tesiM balA vi gavveNa nibhgayaM gIyaM / suNiUNa siyAlANa va saddiyamunnAiyaddhaNiyaM // 26 // taM nANaM rannA niyayANAikamAo ruTTeNaM / niyavisayAo nivvAsiUNa te do vi pammukkA ||27|| 1. kicammi raM0 / 221 For Private Personal Use Only
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ 222 AkhyAnakamaNikoze citiyamimehiM taiyA ahimANAo maNa sanivvayaM / dhisi visi ! amhANamimo kalAkAbAiguganiyarI // 28 // tathA 'hi ruvaM sohaggaguNo piyabhAsittaM kalAsu kusalattaM / jAIe doseNa'mha niSphalaM kAsakusumaM va // 29 // tA dukkiyahaNaNatthaM kuNimA kipi hu muhaM tavaccaraNaM / jamma vi jaNa evaM na bhavAmo paribhavaTTANaM // 30 // iya veraggagaehiM aisayanANI muNI jahA diTTo / teNa jahA dinnavayA kaTTANuTTANatavanirayA // 31 // diTThA ya namuiNA jaha vihiyaM saMbhUiNA jaha niyANaM / jaha pattA suraloyaM cuyA tao mANusA jAyA // 32 // taha savvaM samayAo vinneyaM vitthareNa viusehiM / iha gaMthagauravamayA na sammamuttaM jamamhehiM // 33 // ||citr-smbhuutaakhyaankN samAptam // 77 // adhunA mAyAdityakathAnakamucyate / taccedam rehai jo bahugoulasayasaMkulabhUrigAmanivahehiM / gAmA sArayasasaharabalavadeva ulavaMdrehiM // 1 // devaulAI vi nimmalajalabhararamaNIyasaravarasaehiM / rehati saravarAI viyasiyasayakamalasaMDehiM // 2 // kamalavaNAI vi mayaraMdaluddhaparibhamirabhamaraniyarehiM / bhamarA vi hu muimuhyarasamahurajhaMkArarAvehi // 3 // mahuyarajhaMkArA vi hu sayA vi savaNekarasiyakusalehiM / soyArA vi hu rehati jattha gaMdhavviyakalAhiM // 4 // evaM paraMparAe guNANa ko lahai tassa pajjantaM / tiyasAlayasaMkAso so kAsI jaNavao asthi // 5 // tammi ya pAsajiNesarapayapaumapavittiyAvaNivibhAgA / nissesanayariguNagAmadhAma vANArasI nayarI // 6 // tIse samIvavattI sAliggAmo samatthi thimiyajago / tammi ya gaMgAicco nivasai koDubio ego // 7 // so uNa kukammavasao dhaNavaiparipUriyammi gAmammi / dAriddabharakaMto kukammanirao sayA vasai // 8 // niyataNurUvaviDaMbiyamayaraddhayamANavANa majjhammi / so cciya kurUvayAe diTTho diTThIe dei duhaM // 9 // puvvAbhAsi-piyaMvaya-kannAmayavayagabhAsaNarayANaM / so cevego ubveyakArao navari bhAsaMto // 10 // saralesu vi mAyAvI kivaNo cAINa majbhayArammi / mukayannaNa kayagyo vivahANaM mukkhaseharao // 11 // muddhajaNavaMcaNarao mAyAe ceva kuNai vavahAraM / tatto jaNeNa vihiyaM mAyAicco tti se nAmaM // 12 // aha tammi ceva gAme dakkhinnamahoyahI mahimanilao / saralasahAvo sajja gasiromaNI sAhusiratilao // 13 // vasahAhiTThiyadeho agataNayAhiyamao'bhihANeNa / thANu tti vissuo[...]saMkaro asthi thANu vva // 14 // jala-jalaNANa va chAyA-''yavANa varamaNi-carADiyANaM va / rAhu-sasINa va tesiM amaya-visANaM va suhibhAvo // 15 // saMjAo kahavi hu puvajammaabbhatthaneharAyANa / vAraMtassa vi loyassa suddha-kalusiyamaNANa paraM // 16 // aha annayA ya niyasacchayAe kalieNa thANuNA bhaNio / mAyAicco mitto'kalusiyacitteNa kalusamaNo // 17 // purisatthavajieNaM jAeNa vi ko guNo maNUseNaM ? | ciMcApuriseNa va mitta ! maTTiyAmayanareNa'havA // 18 // dhammattho tAva'mhANa natthi suhabhAvaNAe rahiyANaM / kAmattho vi hu dhaNavanjiyANa dUreNa duhiyANaM // 19 // asthovajaNakajje jutto tAvujamo jamattheNa / rahiyANa mANavANaM niratthao guNakalAvo vi // 20 // jao bhaNiyaM jAI ruvaM vijA tinni vi nivaiMtu giriguhAvivare / attho cciya parivaDDa u jeNa guNA pAya DA huMti // 21 // kiMca aNahuMtA vi hu huMtIe huMni huMtA vi jaMti jaMtIe / o! jIe samaM nIsesaguNagaNA jayau sA lacchI // 22 // avaraM ca daviNarahiyassa mitta ! dhammappiyassa vi gihissa / ihaloya-pAraloiyakiriyAo galaMti sayalAo // 23 // iya mittavayaNamAyanniUNa mAyApavaMcamainiugo / jaMpai mAyAicco pahasiyavayago kuDilahiyao // 24 // jai evaM tA callamu jAmo vANArasIe nayarIe / tIe vihu dhaNayasamANavivanAgarayagehesu // 25 // Jain Education Intemational
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24. rAgAdyanarthaparamparAvarNanAdhikAre mAyAdityAsyAnakam 223 khattANi khaNAmo kaNaya-rayaNa'laMkAra bhUsie kanne / toDemo vaNiyavahUNa daviNagaMTIo chiMdemo // 26 // kAhAmo baMdigahaM pabhUyavihavANa vaNiyanivahANaM / evaMvihamavaraM pi hu tattha'tthakae karissAmo // 27 // evaM jattaparANaM sAhasasahiyANa buddhimaMtANaM / esa varAo atyo kattiyametto kila'mhANaM ? // 28 // evaM souM mayasamayamattakaridaMtaghaTTiyataru vva / karapallave dhuNaMto, tahiM pihinto ya savaNajuyaM // 29 // mA mitta ! vayaNamerisamaNaMtabhavabhamaNakAraNamamuddhaM / hiyae vi dharasu sajjaNa !, kimaMga puNa vayaNa-kiriyAmu ? // 30 // jeNa parassa virUvaM, jAyai paralogavAhagaM jaM vA / taddAreNaM ja hoi vaMchiyaM teNa na hu kajaM // 31 // bhaNiyaM ca akRtvA parasantApamagatvA khalasaGgatim / anutsRjya satAM mArga, yat svalpamapi tad bahu // 32 // tA avare vi uvAyA aNegarUvA dhaNajjaNe saMti / tehiM vi jAyai vittaM punnasahAyANaM purisANaM // 33 // te uNa vANijjakalA kisikammaM garuyarAiNo sevA / dhAuvvAo varadevayAe ArAhaNAkaraNaM // 34 // jalanihitaraNaM pasupAlavittiyA giriguhApaveso ya / IsaranikammakarattamappaNo viNayakaraNeNaM // 35 // emAiaNegavihaM atthovajaNakae aNuTTANaM / tA kiM bhavao bhaNieNa nidieNaM saiyANANa ? // 36 // to bhaNai tassa mitto, hAseNaM mitta ! jaMpiyamimaM ti / na uNo maraNA vi akajamerisaM ahamaNuTThissaM // 37 // atyovajaNaheuM tatto donni vi gayA paiTTANe / tattha aNegovAehiM viDhaviyaM tehi pauradhaNaM // 38 // jA gaNiyaM tA jAyA, paMccasahassA subannajAyassa / patteyaM patteyaM donhaM pi hu davvasaMkhAe // 39 // ciMtiyamimehiM davvaM kAyakileseNa jAyamamhANaM / annattha desiyANaM paraM kimeeNa ? bhaNiyaM ca // 40 // kiM tIe sirIe pIcarAe ? jA hoi annadesammi / jA ya na mittehiM samaM jaM ca amittA na pecchaMti // 41 // tA gacchAmo saMpai niyadese tattha dhammiyajaNANaM / niyasayaNANa jahicchaM niyalacchi saMpayacchAmo // 42 // parameyaM coribhayA nivvAheuM na tIrai suvannaM / tA viNivaTTiya lemo mahaggharayaNANi eeNa // 43 // tANi suhaM saMgoviya magge nijaMti ciMtiUNevaM / kiNiyANi suvanneNaM sahassamullANi rayaNANi // 44 // tatto ya maliNajaracIvarassa gaMThIe baMdhiuM tANi / sumuhuttammi payaTTA gaMtuM kappaDiyaveseNa // 45 // magge gacchaMteNaM mAyAicceNa ciMtiyamaNiTuM / vaMceUNaM thANuM giNhAmi samaggarayaNANi // 46 // to kavaDeNaM bhaNiyaM bho ! bhikkhAbhoyaNeNa eeNa / pavvahiyA paidiyahaM mitta ! vayaM maggaparisaMtA // 47 // mukkhattaNeNa ayaM kAuM kayavikkayaM na yANAmi / tA Agacchatu kiNiUNa kiM pi taM maMDayAIyaM // 48 // paramettha nayaramajhe na najjae keriso vi vavahAro ? / to rayaNakappaDamimaM maha pAse melli jAhi // 46 // tatto vaMcaNamaiNA nayatarukariNA ....... kayasiramaNiNA / niddayavaNiNA teNaM jaM vihiyaM taM nisAmeha // 50 // tArisayamaliNacIvaragaMThidge baMdhiUNa pAhANe / kira eyamappi gihiUNa sesaM palAimsaM // 51 // to Agae tamappiya jAmi ahaM gorasAikajjammi / taM parivAlasu ettheva niggae tammi iya bhaNiuM // 52 // esA''gacchai mitto iya bahA khijiUNa thaannuvnnii| gehAbhimuho calio savisAo mittavasaNeNa // 53 // hA mitta ! suhaya ! taM kattha dIsase ? kina desi paDivayaNaM ? / kattha gao si mahAyasa ! saMpaI mottamamegAgIM // 54 // jai jIvaMto ehI maha mitto tA imaM dhaNaM tassa / aha no ehI tammANusANa gehe samappissaM // 55 // evaM thANU vaccai mAyAicco vi dUradesammi / gaMtuM jAva nirU.vai pecchai tAvuvalagaMTidugaM // 56 // . tatto jhurai palavai kuTTai vacchatthalaM malai hatthe / dIharanIsAse muyai dummaNo ruyai ciMtai ya / / 57|| jo annassa viruyaM ciMtai teNeva duguNatarageNa / so hammai kaMDeNa va paccupphiDieNa na hu bhaMtI // 58|| bhamaDaMto mahivalayaM bhikkhAbhoI kiliTTapariNAmo / milio mAyAicco kaiyA vi hu thANuNo magge // 59 / / 1. 0Na saMtANaM 20 / 2. sakarNAnAm / 3. gaMtU khaM0 /
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ 224 AkhyAnakamaNikoze no ukaMThiyahiyA kaMTammi vilaggiuM parunnA mA / hA mitta : majha vallaha ! kattha Thio ettiyaM kAlaM ? // 10 // kiM vA suda-duhajAyaM, maha virahe vimahiyaM tApa mitta ! ? / iya puTTho mAyAe mAyAicco payaMpei // 6 // asthi tuha syaNadasagaM samappiAuM patyio ahaM taiyA / gorasakanna tatto kammi vi gaha paviTTo haM // 62 / / coro ti bhaNiya gahio ArakkhiyasaMtipahiM purisahiM / pavikhattI gotIe mudakvio jAva ciTThAmi // 13 // bhoyAvaNathamegA tAvA''yA mama majjhimA jubaI / tIe kahiyaM taM devayAe gahio balinimittaM // 64 // gharamajhavAulANaM jar3a kaha vi viNimAo tao laDheM / to haM bhIo lahiUgamaMtaraM kaha vi nIsario // 65 // iya niyavaiyarajAyaM tumae jaM pucchyiM tayaM kahiyaM / suha-duhakahaNAo ahaM jAo suhio jao bhaNiyaM // 66 // mittahiM jAva na syaM muhaM va duvakhaM va jIvaloyammi / suyaNANa hiyayalaggaM tAba'cchai naddhasallaM va // 67|| evaM baccaMtANaM aDavI nimmANusA samaNupattA / tatto chuhAkilaMto mAyAiccaM bhaNai thANU // 6 // giNhamu rayaNANi imANi mitta! maha paravasassa paDihiMti / to teNa harisieNaM ghettaNaM ciMtiyaM yaM // 69 // puNaravi baMcami imaM hatthe caDiyANi majma rayaNANi / iya kalasiega diTTo tagachannI kRvao tatto // 70 // avaha sthiya ciraparicayamavaganniya niya]kulakamAyAraM / parihari purisaJcayamaMgIkAuM narayavaDaNaM // 71 / / ujjhiya niyamajjAyaM vissariuM muhisiNehasambhAvaM / paricai sadayattaM dUrIkAUga lAyaTiiM // 72 // pavizvatto pinugattagamavalaMbiya tegamaMdhakUvammi / saralasahAyo mitto kayagyanikivasiromagiNA // 73 // tattha vi paDio citai pakkhitto keNa kRvamajjhammi ? / na muNai saralattaNao thANU jaha mittakammamimaM / / 74|| jAvuppaheNa calio iyaro tA haNa haNa tti bhaNirehiM / bhillehiM baMdhiUga mukko ghettaNa rayaNANi ||7|| aNubhava dunnayataruNo kusumaM re jIva ! phalamio narao / iya bhAvito ciTTai kuDaMgimamammi pakkhito // 76 / / etto seNAvaiNA bhaNiyA bhillA tisAbhibhUeNa / bho bho ! joyaha nIraM te vi bhamaMtA gayA tattha // 7 // jattha'cchai so thANU taNachanne kUvayammi pakkhitto / nIraM jAva nihAlaMti tAva nimuNaMti narasadaM / / 78 // bho bho ! maM pahiyanaraM narayasamAo tmNdhkRvaao| uttAraha keNAvi hu pakkhittaM kariya kArunnaM // 79 // tehiM vi seNAvaiNo kahiUNaM kaDio niuttehiM / puDheNa jahAvuttaM kahiyaM tesiM niyaM cariyaM // 8 // bho bho ! esa varAo pakkhitto teNa kUvae nRNaM / rayaNANi daMsiUNaM savvaM pi viNicchiyaM tehiM // 1 // teNa vi maggaMteNaM diTTo mitto kuDaMgamajjhammi / nIsAriUNa tatto magge gaMtuM payaTTA te // 82 // vaccaMtA ya kameNaM pattA paccaMtagAmamegamime / tatto vicittayAe kammANamaciMtasattIe / / 83 // jAo suhapariNAmo mAyAiccassa ettha patthAve / ciMtiyamimiNA maha ceTTiyassa ghiddhI ! virUyamsa ||84 // tA keNa payAreNaM maha suddhI hoja pAvamaliNassa ? / iya ciMtiUNa puTTA gAmakulINA visuddhikae // 8 // tehiM vi keNa vi kiM pi hu pAvavisuddhIe kAraNaM bhaNiyaM / jAvaMte savvahiM vi gaMgAnhANaM samAi8 // 86 // to tattha paTTieNaM diTTo siridhammanaMdaNo sUrI / dhamma vAgaramANo bhavANaM pAvasuddhikae // 8 // tatto so vi hu pucchai pacchAyAveNa dUmio bhayavaM ! / maha mittavaMcaNa'jiyapAvaviluttamsa kiM tANaM ? / / 88 // pubbillagAmagAmINaehiM maha mettadohamaliNassa / jala-jalaNa-titthAhANAiehiM kila daMsiyA suddhI // 89 // muNinAho vi payaMpai imehi puNaruttapAvajaNaehiM / bhaddaya ! na bhavai tANaM dhuvamannANiyabahumaehiM // 10 // aihararAyakamarikagalamuhakuharamajhavaDiyANaM / katto tANaM tANaM mottaNA''NaM jiNidANaM ? // 21 // ubhaidAmA hAgayajagaDiyagamyAbhimANavihavANa / katto tANaM tANaM mottUgA''NaM jiNidANaM ? // 12 // pajaliyakohahuyAsaNajAlAvaliGajhamANahiyayANaM / katto tANaM tANaM mottUgA''gaM jigiMdANaM ? // 93 // mANamahAgurupabvayacaMpiyanimmalaviveyagattANaM / katto tANaM tANaM mottUNA''NaM jiNiMdANaM ? // 14 // mAyAduTThabhuyaMgIvitaveyaviluttasuddhabohANaM / katto tANaM tANaM mottRgA''NaM niNiMdANaM ? // 65 // Jain Education Interational
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ 225 24. rAgAdyanarthaparamparAvarNanAdhikAre mAyAdityAkhyAnakam tihuyaNajagaDagasaMpattamahimaguNaloharAyavasagANaM / katto tANaM tANaM mottaNA''NaM jiNidANaM ? // 16 // bhuvaNattayasaMtAvayamaccumahArAyavayaNapattANaM / katto tANaM tANaM mottaNA''NaM jiNidANaM? // 9 // iya soUNaM sammaM mAyAicco pavannajiNadhammo / AloiUNa mAyAmahallasallaM gao sagaM // 28 // mAyAdityAkhyAnakaM samAptam // 78|| . idAnI lobhanandyAkhyAnakamucyate / tadyathA nayarammi vasaMtaure jiyArinAmo naresaro Asi / teNa'nnayA sarovaramegaM kArAviyaM tattha // 1 // tammi u khaNijjamANe kaNayakusA niggayA miupaNiddhA / nivapacchannaM dinnA uDDehiM lohanaMdissa // 2 // vinAyasarUveNa vi loha'ggalieNa lohamulleNa / gahiUNa teNa bhaNiyaM avare vi ya majha dAyavvA // 3 // te vi aNuvAsaraM pi hu tassa payacchaMti annayA sa vnnii| nIo balicaMDAe mitteNaM annagAmammi // 4 // gacchaMteNaM teNaM payaMpio niyamuo jahA vaccha ! / lohakusA daviNeNaM bahueNa vi saMgaheyayA // 5 // te AgayA mahagyattaNeNa kuvieNa seTTitaNaeNa | tANego ullAliya khitto annAyatatteNa // 6 // pAhANe abhiTTo vighaTTiyA maTTiyA tao tassa / divo ya dittakaMcaNaviNimmio rAyapurisehiM // 7 // bhaNiyaM ca tehiM corA vaNiyANaM diti rAyadaviNamiNaM / to baMdhiUga khittA rAyapuro pucchiyA teNa // 8 // haTTammi kassa kassa ya dinnamiNaM ? te bhaNaMti na'nnassa / mottUNa lohanaMdi sAmi ! samaggaM pi tuha daviNaM // 6 // paDhamaM pi hu jiNadAsassa daMsiyaM teNa giNhiyaM neya / to vAhariya sa puTTho niveNa kiM na hu tae gahiyaM ? // 10 // teNuttaM sAmi ! sayA vayANi maha saMti tANamegayaraM / bhajjada giNhijjaMto teNa imaM deva ! no gahiyaM // 11 // to tuTTeNa nariMdeNa pUiuM so visajio gehe / lusiyamasesagaM pi hu gehaM puNa lohanaMdissa // 12 // ANattA tamgahaNAya niyabhaDA bhiuDibhAsuraniDAlA / teNa vi AgacchaMteNa jANio esa vuttaMto // 13 // chinnaM ca kuDhAreNaM caraNajuyaM evamullavaMteNa | eehiM pAvio'haM aighoraM AvaI evaM // 14 // suhaDehiM taha vi eso nIo kuddhehiM rAyapayapurao / teNAvi mArio so dummaraNeNaM viDaMveuM // 15 // lobhanandyAkhyAnakaM samAptam // 7 // idAnIM nakulavaNijyAkhyAnakamucyate ujeNIe purIe sahoyarA donni Asi vaNiyasuyA / sivasivabhadda'bhihANA duraMtadogaccasaMtattA // 1 // donni vi daviNovajaNakajjammi gayA suravisayammi / dukkhovajjiyadaviNaM na ule kAuM paDiniyattA // 2 // jaiyA jeTTasayAsammi naulago so viciMtae taiyA / haNiUNa kaNiTuM savvameva giNhAmi daviNamimaM // 3 // sivabhahassa vi jAyai ciMtA eseva naulasahiyamsa / iya buddhijuyA niyanayariparisare do vi saMpattA // 4 // gaMdhavaIe naIe dahammi paribhamiramayara-timiniyare / payasohaNaM kuNaMteNa ciMtiyaM tayaNu jeTTeNa // 5 // attho dhuvaM aNattho jeNa mahAmohavisavimUDheNa / pANappiyassa vi mae viciMtiyaM baMdhuNo haNaNaM // 6 // tA alamimiNA niyajaNaviNAsakaraNeNa pAvarUveNa / iya ciMtiUNa nIrammi nivalao khittao teNa ||7|| bhaNiyaM tao kaNiTTeNa hA ! kimeyaM tae kayaM bhAya ! ? / teNuttamamsa dosA mAriumicchAmi taM sahasA // 8 // teNesa mae khitto dahammi taM nisuNiuM bhaNai lhuo| tuha mAraNammi majjha vi Asi imA lobhao ciMtA // 6 // tA baMdhava ! suTTa kayaM jamesa khitto taraMgiNInIre / iya bhaNiya hiTTahiyayA niyagehe do vi saMpattA // 10 // taccaraNasoyaNAI kAuM jaNaNIe tesi lahubhaiNI / macchANamANaNatthaM tANa kae pesiyA haTTe // 11 // etto ya nivalao so gilio timiNA chuhAkilaMteNa / tatto ya jAlieNaM sa macchao giNhio tattha // 12 // . 1. guNamoharAya -khaM0 20 / 23
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ 226 AkhyAnakamaNikoze ou vivaNamajjhekIo bhaviyvvayAe so tIe / vaMjaNanimittameIe chiMdio maMdire gaMtuM // 13 // diTTo ya naulao tayaNu jhatti mukko niyammi ucchNge| pacchAyaMtI taM pecchiU jaNaNIe sA puTTA // 14 // kiM pacchAyasi vacche ! ? na kiMpi iya tIe jaMpie jaNaNI / nissaMkiyakaraNatthaM tIe samIvammi saMpattA ||15|| mammaTThANa culheM taeNa sahasa tti tIe haNiyA sA / taM nivatiM daTTaNa do vi tappAsamallINA ||16|| bhayakaMpie tIe sayAsao paDio / so nivalao tao tehiM citiyaM hA ! sa eveso // 17 // to do vi visannamaNA bhaNati jaM dUrameva parihariyaM / taM purao ciya jAyaM ahaha ! mahApAvapariNAmo // 18 // lohatimiraMdhanayaNA jIvA sayaNaM pi sattaThANammi / pecchaMti jao eIe mAriyA niyayajaNaNI vi // 16 // tA eyArisasaMtAvakArayaM pariharitu gihivAsaM / iha-parabhavahiyakaraNaM tavacaraNaM kiMpi kAhAmo ||20|| iya piUNa kAuM mayakiccamasesayaM pi jaNaNIe / bhaiNIe tayaM dAuM daciNaM to do vi gaMtUNaM // 21 // sutthiyarisamave paJcaiyA cariyacArutacacaraNA / paripAliyasAmannA donni vi sugaI samaNupattA // 22 // // nakulavaNyAkhyAnakaM samAptam // 80 // rAgAido sabasao pattANi jahA imANi duhavasaNaM / taha anno vihu pAvai tA eyaviNiggahaM kuNaha // 1 // he dhArmikAH ! prazamasambhRtimuktivazyAn rAgAdizatruvisarAn kuruta prayatnAt / ete hi dharmapathavartinamapyakasmAdunmArgamaGginivahaM nitarAM nayanti // 2 // // iti zrImadAghradevasUriviracitavRttAvAkhyAnakamaNikoze rAgAdyanarthaparamparAvarNanazcaturviMzatitamo'dhikAraH samAptaH // 24 // [25. kSAntiguNavarNanAdhikAraH ] rAgAdiripo'narthajanakatvena jetavyA ityabhihitam / sAmpratamupalakSaNadvAreNa krodharipujayalakSaNAM kSAntimAha sa- parobhaya guNaheU khaMtI tA taM kuNejja iha nAyA / muNi naMdiseNA taha sIso caMDaruddassa ||33|| asyA vyAkhyA - 'sva-parobhayeSAm ' Atma-parobhayasvarUpANAM 'guNahetuH ' guNakAraNaM ' kSAntiH' kSamA / 'tat' 'tasmAt kAraNAt 'tAM' kSAnti 'kuryAd' vidadhyAt / 'iha' asminnarthe 'nAya' tijJAtAni kSullakamuni nandiSeNau, 'tathA' tenaiva prakAreNa 'ziSyaH "" vineyaH 'caNDarudrasya' caNDarudrAbhidhAnasUreH ityakSarArthaH / bhAvArtho'pi prAk pratipAditAkhyAnakebhyo jJeyaH // 33 // jANaM khaMtI saparobhayaguNapasAhiyA jAyA / assa vi taha jAya tA tIe jayaha jahasattI ||34|| kSAntyA sadaiva manujAH surapUjanIyAH, kSAntyA bhavanti bhavino bhuvi mAnanIyAH / kSAntyA vasanti surasadmasu zarmabhAjaH, kSAntyA vrajanti zivatAmiti tAM kurudhvam // 1 // // iti zrImadAdevasUriviracitavRttAvAkhyAnakamaNikoze kSAnti guNavarNanaH paJcaviMzatitamo'dhikAraH samApta // 25 // For Private Personal Use Only
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ [26. jIvadayAguNavarNanAdhikAraH ] guNahetuH kSAntirabhihitA / imAM ca jIvadayAvAneva prAyo vidhatte ityato jIvadayAguNavattAmAha-- dIhAuyAiheU jIvadayA iha pare ya suhaheU / sanusuo guNamaiyA meho dAmannago nAyaM // 35 // asyA vyAkhyA-'dIhAuyAiheu' tti bhAvapradhAnatvAd nirdezasya dIrghAyuSkatvAdihetuH dIrghAyuSkatvaM-cirajIvitvaM AdiyeSAM nIrogatvAdInAM guNAnAM te tathoktAH teSAM hetu:-kAraNaM 'jIvadayA' prANidayA 'iha' asminneva loke 'pare ca' paraloke ca 'mukhahetuH' saukhyanimittaM bhavatIti zepaH / dRSTAntAnAha--'saDasuo' tti gRhItANuvrataH parakUlasUpakArahastavikrItaH zrAvaka sutaH 'guNamatI ca' zreSThisutA 'meghazca' zreNikarAjayutaH 'dAmannakazca' matsyabandhakajIvaH 'nAyaM ti pratyeka yojanIyam ityakSarArthaH // 35|| bhAvArthastvAkhyAnakagamyaH / tAni cAmUni dhannauraggAme mANibhaddaseTTimsa dhammarui putto / sammamaNuvyaya-guNavayadhArI sammattathiracitto // 1 // jiNacalaNakamalabhasalo niccaM gurupAyapUyaNe satto / kaiyA vi saha vayaMsehiM niggao gAmabahibhAge // 2 // patto ya takarahiM nIo nayarIe so avaMtIe / dinno daviNeNa nariMdasUvagArassa to teNa // 3 // nIo rasavaisAlAe pabhaNio lAvayANa haNaNaTTA / re ! UsAsasu ee vaMjaNakajje nariMdassa // 4 // so pANivahAINaM virao karuNApavannahiyao ya / to teNa pAsayAo choDeu lAvayA mukkA // 5 // diTTho ya sUvakAreNa jaMpio kiM tae ime mukA ? so bhaNai tujjha vayaNaM mae kayaM kimiha pucchAe ? // 6 // AvaliUNaM kaMdharamimesi mokkhaM vihemu bIyadiNe / iya sikvaviuM tegaM samappiyA tittirA tassa // 7 // bIyadiNe vi hu teNaM vaMkaM kAUNa kaMdharaM niyayaM / uppADemukkA uDDeUNaM gayA savve // 8 // taiyadiNe gADhayaraM nivvuddhiya ! maMsabhakkhAnimittaM / mArasu ee iya bhaNiyamappiyA lAvayA tamsa ||9|| jai evaM tA siTTANa nidiyaM narayakAraNaM ghoraM / pANaccae vi nAhaM karemi eyArisaM pAvaM // 10 // tatto ya sUyakAreNa AmurutteNa tADio bADhaM / dhammaruI dhammaruI taha vi na mannei tanvayaNaM // 11 // to puNaravi niThurayarapahAraniyarehiM tADio saMto / kaMdato gurusadda muo mahIsAmiNA eso // 12 // vAhariya sUvagAro puTTo kiM esa kaMdae karuNaM ? / so bhaNai deva ! eso vikkijjaMto mae gahio // 13 // na kuNai jIvaviNAsaM ti tADio niThuraM mae ruyai / puTTo so vi nariMdeNa kiM na jIve viNAsesi ? // 14 // so bhaNai mae vihiyA jAvajIvaM pi pANivahaviraI / Aha nivo na hu niyamo palai parAyattacittINaM // 15 // tA kuNasu pANighAyaM na hu mannai so tao nariMdeNa / tassa parikkhanimittaM bhiuDAbhIsaNaniDAleNa // 16 // tADAvio suniTa TurakasappahArehiM taha vimaNyaM pina hu mannai pANivahaM tao mahAduTTakaripurao / / 17|| pakkhivibhesavio saMto ciMtai maNe mahAsatto / jIva ! tuha veyaNIyaM kammaM samuvaTTiyaM sahasu // 18 // varamatthu majjha maraNaM akkhaMDiyaniyayaniyamajuttamsa / na uNo jIvaviNAso calammi jIyanmi bhaNiyaM ca // 16 // ekkAsa kae niyajIviyamsa bahuyAo jiivkoddiio| dukkhe ThavaMti je kei tANa ki sAsayaM jAyaM ? // 20 // iya citaMto eso bhaNio rannA na mannae jAva / to nAo niyaniyama thiracitto esa naravaiNA // 21 // to esa aMgarakkhagapayassa jogo tti ciMtiuM teNa / kAUNa sappasAoM nivesio aMgarakkhapae // 22 // vimsAsaThANameso jAo dinno ya tamsa varadeso / taM uvabhuMjiya bahukAlamasamariddhIe saMjutto // 23 // Jain Education Interational
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ 228 AkhyAnakamaNikoze pAse kesi pi garuNa gihi dikkhamuttamaM tatto / kayativvatavaccaraNo kameNa sugaI samaNupatto // 24 // // zrAddhasutAkhyAnakaM samAptam // 1 // idAnIM guNamatyAkhyAnakaM vyAkhyAyate nayarammi musanmapure rAyA sasiseho harI vva tahiM / nivasai dhaNAbhihANo naravANo sammao seTTI // 1 // naMdo vva goulapino gayaNAbhoo vva suhayamuNicaMdo / bhavyo vva guNamaisuo nayavaM va susaMpayAdharao // 2 // muNicaMdaniviseso kammayaro thAvage thirappayaI / savvaM pi hu gharacitaM ciMtai cauro cicittaM pi // 3 // aha annayA ya seTTI tihuyaNasAhAraNeNa maraNeNa / dhaNavaM pi dhaNo nihaNaM nIo dhaNiyaM adhaNiu vva // 4 // muNicaMdo seTTipayaM paripAlai guNamaI vi jiNadhammaM / sA uNa asaMpayA saMpayA vi jAyA kukammavasA // 5 // vinaDijjaMtI avasehiM iMdiehiM diNaM pi rAI pi / anbhatthai thAvarayaM visayatthe sutthayAhe // 6 // so uNa taha vi varAo mayaNaMsU gAluo jasokAmI / bhaNai ya virUvamammo ! vayaNamiNaM jaM tumaM vayasi // 7 // taM maha jaNaNI ahayaM tu tuha suo vissuyaM jaNammi imaM / tA aMba ! imamakajjaM na jaMpaNIyaM na karaNIyaM // 8 // annaca gehasAmimmi vijamANammi aMba ! muNicaMde / erisamakajjamevaM kijjataM kerisaM ? kahasu // 3 // tIe bhaNiyaM eyaM sutthaM savvaM karimsamavaraM ca / gihasAmittamayANuya ! kimevamaMgIkaresi na taM ? // 10 // iya taM mannAveu mAyAbahulAe jaM samAraddhaM / Ayannaha tamayaMDe sA pAvA rovilaggA // 11 / ki ammo! syasi tumaM ? puTThA muNicaMdaseTTiNA savvaM / tIyuttaM niyakajjaM sIyaMtaM vaccha ! roemi // 12 // teNuttaM kerisayaM ? kavaDeNaM sA payaMpai sakkhaM / duddhAi goulAo tuha jaNao vaccha ! ANato // 13 // taM puNa pamattacitto karemi tA kimiha goraseNa viNA / sayaNAIyaM kajja ? teNuttaM mA vaya visAyaM // 14 // sayamANissAmi ihaM to tIe goulammi pesavio / thAvaraeNaM samayaM nAUNaM guNamaIe imaM // 15 // sikkhavio muNicaMdo hoyavvaM niccamappamatteNaM / na muNasi muddhattaNao niyajaNaNIvilasiyaM tumayaM // 16 // so vi hu khaggAgarisaNapamuhaM thAvarayaceTTiyaM muNiuM / suTuyaraM apamatto patto niyagoulammi tao // 17 // paDivattI savvA vi hu vihiyA gouliyasAmiNA tassa / sAmi tti muNiya sejjA raiyA rayaNIe gihamajjhe // 18 // teNa vi bhaNiyaM bahudivasadiTThasaMkhANajANaNanimittaM / gorUvANaM govADayammi sovissamajjamahaM / / 19 / / taha vihie rojAe khoDiM pacchAiUNa vattheNaM / sayamegaMte thakko jaggaMto khaggavaggakaro // 20 // jAva ya thAvaraeNaM khaggapahAreNa AhayA khoDI / tA hakiUNamiyareNa mArio khaggaghAeNa // 21 // loyAvavAyarakkhatthamesa nikAli UNa govaggaM / pokarai mAriUNaM thAvarayaM niti gAvIo // 22 // ee corA to vAliyAo gAvIo kuDhiyavaggeNaM / sayamAruhiturayaM turiyaM patto niyayagehaM // 23 // jaNaNIe thAvarae puDhe kahiyaM samei maggammi / to saMkiyAe tIe pipIliyAsaraNao kahavi // 24 // thAvarayarattarattaM tIe thAvasyarattarattAe / khacchaMkhacchAe diTTamasivaraM samivapAvAe // 25 // muNicaMdasiraM chinnaM tIe teNeva tayaNa khaggeNaM / cakkeNa rAhusIsaM va viNhumuttIe ruTTAe // 26 // muNicaMdamahelAe viNAsiyA sA vi teNa khaggeNaM / taha ceva ThiyA taM niyai guNamaI pANivahavirayA // 27 // milie loe savvo vi vaiyaro guNamaIe so khio| dhannA salakkhaNA taM si saMsiyA sA vi loeNaM // 28 // // guNamatyAkhyAnakaM samAptam // 82 // adhunA meghAkhyAnakamArabhyate / taccedam vAyaraNaM va guNAhiyamusaddasaMgayaviyAraramaNIyaM / nimmalavannanivesaNapasAhiyaM cittayammaM va // 1 // vismayaNagaviNAyagamegaviNAyagaguNajjiyajasohaM / jamaNegaharavirAiyamegaharaM hasai kailAsaM // 2 // 1. sArddhasutA0 prtau|
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26. jIvadayAguNavarNanAdhikAre meghAkhyAnakam 226 nANAvihavatthavvayadiya-khattiya-vaNiyavAsagehaM va / nayavaMtasaguNajaNamaMdiraM pi puramatthi rAyagihaM // 3 // taM pAlai samarahio'samarahio guruprkkmaavaaso| vIsaM pi hu pasariyapavaraseNio segio rAyA // 2 // jo sAhINamuhatthI paramaraho pauramuhayaparivAro / vismuyamuhaDasamUho cauraMgabalo ubhayahA vi / / 5 / / tamsa ya sunaMda-cellaNapahANaorohamajhiyArammi / savvaMgasuMdaraMgI samasthi siridhAriNI devI // 6 // jA harai maNaM sArayasiri vva nimmalanahA virAyaMtI / taha ya salakkhaNacaraNA jaNapujjA veyakiriya vva ||7|| sughaDiyapavittajaMghA pAsAyaparaMpara bva maNadaiyA / paramorujuyA rehai rahavaragai vva ramaNIyA // 8 // sukumAra-suhayaramaNA navajovaNalaliyakaliyavilaya vva / jiNamutti vva gabhIrA paramayasamaNe hiyA sahai // 9 // lacchi bva mayaNamuhayA sayA vi paramoyarA visAlacchI / lAyannalalAmarasA suhathaNiyA mehamAla vva // 10 // vellahalalaliyavAhA payaMDanaravaraniuttaseNa bva / rAmasaha vva samaMtA sumgIvA yisayANa suhA // 11 // kauravabhaDayaNaseNi vva savvayA sahai saralasuhakannA / jiNadesaNa vca bhaviyayaNasavaNa-maNasuyamuhavayaNA // 12 // vilasiraniddhasurayaNA bhAi puraMdaramahApuravari vva / nimmalavisuddhadiTTI sivamuhahmaNasamaNakiriya vva // 13 // nivvaNaniddhaniDAlA niruvahayapahANapAyavAli vva / vilasirasarammavAlA sapunnapunnAyanAri vya // 14 // evaM kira ko sakkai tIe paiavayavaM sarIraguNaM / vanne vinno vi hu accabhuyapavararUvAe ? // 15 // tamsa'tthi pavaraputtA abhao nAmeNa nAyaparamattho / majjhammi mahAmaMtI paMcaNha sayANa maMtINaM // 16 // buddhIsu causu cauro niuNo caumuM pi rAyanIIsu / savvakalANa varAe dhammakalAe viseseNaM // 17 // Aroviyarajjabharo so tammi suyappahANamaMtimmi / uvabhuMjato visae niJcito gamai diyahAiM // 18 // aha annayA ya pAsiya suhasumiNaM dhAriNI mahAdevI / sumiNamsa phalaM nAuM nivapAse jAi muiyamaNA // 19 // iTAhiM piyAhiM suhAhiM cittapalhAyaNAhiM kaMtAhiM / mauyAhiM maNAmAhiM sayathajuttAhiM vAyAhi // 20 // AlavamANI viNaeNa seNiyaM hiyayavallahaM rAyaM / saNiyaM sANayaM saNi pAma yA malliyai maNadaiyA // 21 // nisiyaha samaNunnAyA niveNa niyaDammi pAyavIDhamma / sappaNayamabhippAyaM kayappaNAmA bhaNai devI // 22 // ahamajja tammi pahu ! tArisammi mumaNunnavAsabhavaNammi / maNi-rayaNapahAnAsiyatamaMdhayArammi ruirammi // 23 // dosu vi pAsemu samunnayammi majjhe gabhIraviNayammi / sukumAlatUli-gaMDovahANa-AliMgiNijuyammi // 24 // sayaNammi pasuttA suttajAgarA kiM pi kiM pi suhanidA / sumiNamimaM pAsittA sasaMbhamA sAmi ! paDibuddhA // 25 // sattaMgasuppaiTTa tusAra-sasaharavalakkha caudaMtaM / saMgaya-samunnayakaraM samamgalakkhaNa-guNoveyaM // 26 // kira gayaNAdavayariumayasalilapavAhadhoyagaMDayalaM / vayaNammi pavisamANaM gayamegaM sAmi ! pAsAmi // 27 // tA sAmiya ! kiM manne hohI maha phalamimassa sumiNassa ? | bhaNai nivo esa pie ! pahANasumiNANa majjhammi // 28 // tA orAlo sumiNo kallANakaro ya maMgalakaro ya / vaMsasamunnaijaNago payaipahANo imo sumiNo // 29 // taM amhaM kulake kulaseuM kulavaDiMsayamuyAraM / kulakittikaraM kulaviddhikArayaM kulapasAhaNayaM // 30 // addhaTTamadivasANaM navanha mAsANamuvari varaputtaM / diNayaramiva puvadisA devANupie ! payAihisi // 31 // so vi hu parivaI to taNuvacaeNaM kalAkalAveNaM / hohI nAho puhaIe bhAviyappA'NagAro vA // 32 // taM vayaNaM soUNaM dhAra'bhAhayakayaMbapuSpaM va / UsasiyaromakUvA saMvuttA dhAriNI devI // 33 // bhaNai ya deva-gurUNaM payappasAyAo jaM tae bhaNiyaM / tumha pabhAvAo vA hohI savvaM pi maha evaM // 34 // iya suyasUyAsaMjAyaharisapapphullaloyaNA devI / vatthaMcalammi sahasA baMdhai vAyAsa uNagaMThiM // 35 // tatto seNiyakatA pariNamamANammi taiyamAsammi / asrispunnaahiymukylbhgmbhaannbhaavaao||36|| kuNai maNe dohalaya gambhaTTiyajIvavilasiyasaruvaM / imameyArisarUvaM purisAsajhaM tayaM sugaha // 37 // 1. DalayaM khaM0 /
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ 230 AkhyAnakamaNikoze dhannAo tAo puttANa mAyaro tAo sukayapunnAo / kayalakakhaNAo tAo vidvattasaccariyavibhavAoM // 38 // nagu tAsimammANaM suddhamiha janma jAviyaphalaM ca / jAo vivivibhUsabhUsiya seyamArUDhA ||39|| saha seNigaNa rannA dhariyamANeNa meyachatte / abhunnaeyu abhugbhAsu paNavannaneheSu ||40|| sapphusie suhagajjiesa nivvaciyameNitalesu / purartiga cakka caccara-caummuhesuM nivasuM // 41 // ArAme varNa ujjANe sakANaNavare / vebhAragiriguhAsu sakaMdarA darIsu ca // 42 // viyaraMti jahicchAe viyaraMtIo maNunnamasaNAI / taha vivittha taMbUlapabhipaNaiyaNavaraMga ||43|| nAyarayajaNAvariyA mhrih-mnnhrmhaavibhuuiie| pUremi maNIvaMchiyamahamaci jai kahaci evamimaM || 4 || to tamimaNAbhimae apUramANammi bhijjiu laggA / paidivasamasiyapatrakhambhi caMdramutti vva vicchAyA || 45|| to seNieNa puTTA sAhINaM bihu samatthavatthummi / kisiyA kosa kisAyari ! sAhasu kiMpi hu maNobhimayaM // 46 // to sAhiyammi tIe niyagammi maNorahammi naranAho / AyamucAyaM vA tassa sAhagaM kamavi aniyaMtA // 47 // parisiDhiliyarajjavuro paDio ciMtAmahAsamudammi / kiMkAyavyavimUDho ciTTai naM hariyasa vasso // 48 // tAva ya abhayakumAro patto piupAyapaNamaNanimittaM / vakkhittamaNattaNao nA''bhaTTho na vi ya vinnAo // 46 // to pucchiyamabhaeNaM tubhe maM tAya ! annayA iMtaM / AbhAsaha AmaMtaha nisiyAvaha niyayaucchaMge // 50 // jigghaha sirammi addhAruNeNa tuTTA ya maM nimaMtaha / ohayamaNasaMkappA / kiM jhAyaha ajja ? me kahaha // 51 // rannA bhaNiyaM sammaM viyANiyaM vaccha ! majjha sunnattaM / jaM cullamAuyAe saMjAo dohalo esa || 12 || jattha na pasarai buddhI na yAci saMkramai porisaM majjha / na ya vihaveNaM sijjhai to taccitAe sunno haM // 53 // abhaNatao bhaNiyaM kajjamimaM tujjha tAya ! visamaM pi / sAhimsamahaM tAo nirAkulo saMpayaM bhavau || 14 || tatto po sahasA lAe puvvasaMgaiyagaruyadevassa | ArAhaNatthamAruhai davbhasaMthArayaM abhao || 55 || tA pariNamamANammi aTTame suddhANasahiyassa / maNi-raNayabhAsuraM divvamAsaNaM caliyamamarassa || 56 // tatto raviyarabhAsurakirI DakuMDalapahA kaDappeNa / ujjIyato gayaNaM pAunUo puro amaro // 57 // sAhikAmotthupaoyaNaM abhayasaMgaipahANo / payaDapayAvo amaro gayaNagao sahai sUro vva // 58 // garuyapayAvo'bhayavaMchiyatyanipphAyago amararUyo / mehakumarassa rehaD bhavissatavateyapuMjo vva // 56 // so vi hu viraiyakarakamalasaMpuDo bhai sappaNayamabhayaM / bho bho ! bhaNasu mahAyasa ! kiM sario haM tae ajja ? // 60 // tAbhaNa jamabhiruiyaM kiM rajja demi ? kimarisaMdohaM / tuha niTTavemi ? kimavaramasajjhamiha kiMpi sAhemi ? // 61 // taM suNiU jaMpiyamabharaNamakAlamehadohalao / jAo maha mAyAe to taM pUrasu mahAbhAga ! ||62 || evaM karemi bhaNiUNa suravaro so tirohio sahasA / tatto arcitadevappabhAvao mehapaDale ||63 || katthaviya sAmavanne mailiyaM nimmalaM pi gayaNayalaM / garuo vi hu mailijjai ahavA maliNeNa na hu bhaMtI // 64 // rehai ghaNeNa jaha rAyavaTTavanneNa gayaNavitthAro / taha seNio ci guNavaMtabhAviSu tappasUNaM // 65 // avarattha sarasajAsuyaNarattavanneNa jalayaviMdeNaM / apphunnaM gayaNayalaM bhuvaNaM va nivANurANaM // 66 // kattha viya suvannasamujjaleNa jaha sahai nahayalAbhoo / meheNa vimalagavbhaTTieNa taha seNio rAyA // 67 // annattha balAhyamilaNaviuNadhavaleNa dhavaliyaM gayaNaM / jalaeNaM dhavalijjar3a nimmalavanneNa'va savvo ||68|| iya sappavaMcavannehiM mAliyaM vitthayaM pi gayaNayalaM / jalaehi jayaM va guNehiM sirimahAvIranaravaNo // 69 // seyaNa gADhA tAhe sA vihariyA jahicchAe / sammANiyadohalyA suheNa garbha samuha // 70 // samucaciyaMgA-'vayavaM punnAhiyapuhaipAlarajjaM va / lavaNamahoyahinIraM va sarasalAyannaramaNIyaM // 71 // sArayadiNadiNamaNimaMDalaM va viSphuriyateyapatramAraM / nANayapArikkhiyamaMdiraM va suharUvayamannaM // 72 // sUrajaNacaMbhaNijvaM guNanniyaM varadhaNu va suhavaMsaM / mANasasaraM va jIse sahai sarIraM visAlacchaM ||73 || For Private Personal Use Only
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26. jIvadayAguNavaNenAdhikAre meghAkhyAnakam 231 tIse sirimavaloiya nayaraM savvaM pi viyasiyacchi-muhaM / jAyaM khalo vva ekkaM sAmamuhaM navari thaNajuyalaM ||74|| saNiyaM nisiyai saNiyaM ca sayai saNiyaM ca kuNai caMkamaNaM / maNikuTTimammi ciyaNe ciTTai nirubaddave ThANe // 75 / / jaM nAitittamasaNaM na yAvi kaDuyaM na yAvi aiaMbaM / jaM nAisIyamuNhaM velAikkamavimukaM jaM // 6 // jaM tamsa puTTijaNayaM vuDDiyaraM jaM ca tassa gabhasma / jaM ca hiyaM jaM ca miyaM pariNAmamuhaM ca jaM tamsa ||77 // uusamayamuhyaphAsaM vatthujjalarayaNakaMbalAIyaM / kAle dese ya tayaM uvabhuMjai bajjiyavisAyA ||7|| mukkajahicchAyArA ceTTai savvaM pi tayaNuroheNaM / vilayAyaNassa ganbho aho ! pio bhaNiyameyaM pi // 79 // duddhaM gambho tUraM ghusiNaM'jaNa-kattaNaM ca pisuNattaM / pAeNa mahiliyANaM iTTAI bhavaMti loyammi // 8 // tatto navaNha mAsANamuvari addhaTThamANa ya diNANaM / niyadehakatipadabhArabhariyanissesadisivalayaM // 81 // sukumAlapANi-pAyaM lakkhaNapaDipunnaviggahA'vayavaM / kaMtaM piyaM maNunnaM niyavaMsasamunnaikaraM ca // 82 // buhayaNapasaMsaNijjaM samuccakula-gottasaMsiyaM suyaM / puvvadisA diNanAhaM va puttarayaNaM pasUyA sA // 83 // tatto ya rabhasavasapakkhulaMtapayapAya-turiyagamaNavasA / parisiDhiliyaparihANA sirasaMsiyauttarIyA ya / / 84 // hiyayabhaMtaraha rimubhavaMtajaNasuhamaNorahA dhaNiyaM / baddhAvai nivaceDI piyaMkarAnAmiyA nivaiM // 85 // to so jamaMgalagaM vatthA'laMkArajAyamairuiraM / taM se savvaM pi hu pAritosiyaM dei dAsIe / // 86 // taM kuNai matthayaM dhoviUNa parivAramajhayArammi / piyabhAsaNAo tuTTo viyarai ya suvannamayajIhaM // 7 // aha puttajammasavaNubbhavaMtasavvaMgapayaDaromaMco / ANaMdiyanAyarayaM kAravai mahUsavaM rAyA // 8 // taM jahA gaMbhIramahuravajjiracaubihAujjarAvaramaNIyaM / nacciravAravilAsiNiraMjiyapecchayaviyaDDajaNaM // 89 / / kalakaMThavivihagAyaNagoyaravAvahiyacheyajaNanivahaM / uddAmasaddamAgahapaDhijamANANavajaguNaM // 90 // ahiNavapallavaviraiyavaMdaNamAlAmaNunnagihadAraM / unbhijamANacaMdaNacacciyabahujUya-musalasayaM // 91 // paumappihANajalapunnapunnakuMbhAbhirAmagharadAraM / vaMsuggayaviddhAkijamANabahubheyasuyarakkhaM // 92 // aNavarayatellatuppijjamANacaTTAlivihiyahalabolaM / karakamalakaliyacokkhakkhavattanavaramaNiramaNIyaM // 13 // piyavayaNabhaNaNaputvajamuddAlijjaMtavivihaviMTalayaM / uttAlabhamira-dhAvaNahAsAvijaMtajaNanivahaM // 4 // khajaMtavivihaphala-bhakkha-bhoja-taMbolatuTThasayalajaNaM / sohijjamANagaruyAvarAhajaNapunnegottigihaM // 25 // cirakAlaM naravara ! naMda jIva tuha hou sayalakallANaM / kulariddhi-viddhijaNao jassa suo eriso tujjha // 96|| tuha vaddhau rAyasirI tuha saMpai raTTavaddhaNaM hou / orohavilayavisaro punnAhiya ! vayau tuha viddhiM // 97 // cauraMgavalasamiddhI vaddhimsai tujha seNiyanariMda ! / tuha vivihavAhaNANaM samunnaI muhaya ! sAhINA // 9 // tuha naravai ! vaddhau vairivisaradusaho parakkamapayAvo / tuha sArayasasaharakaravalakkhajasa-kitti-guNaviddhI // 19 // maNaharamaNi-rayaNavibhUsaNAI nevcchruhrdehaaii| pavisaMti pAulAI iya AsIvAyamuhalAiM // 10 // rAyA vi vivihamaNi-rayaNa-kaNaya-kari-turaya-rahavarAIhiM / sAmaMta-maMti-paurANa deha dANaM pahiTThamaNo // 101 // tehiM pi dijamANaM paDicchae turaya-karivarAIyaM / suyajammamahasavaviddhi karaNaparivaddhiyANaMdo // 102 / / iya garuya-vivihavicchaDpayarisuppannapaurasaMtosaM / pamuiyapakIliyajaNaM vaddhAvaNayaM kayaM rannA // 103 // aha nAmakaraNadivase puNaravi ya mahAmahUsavaM rAyA / kAraviya dei nAma guNanipphanna tayaM tu imaM // 10 // jamhA imammi gambhe gayammi mAUe mehadohalao / jAo tamhA eyamsa hou meho ti muhanAmaM // 105!! to so vivuhANaMdo sriirsomttnivvviybhvnno| caMdo vva muktapakkhe parivaddhai nayaNa-maNamuhao // 106 / / nAUNa naravarido mehakumAraM kalAgahaNajoggaM / mai-mehAgaNapaDayaM maNayaM muvvattavinnANaM // 107|| 1. ziraHsrastottarIyA / 2. guptigRhaM kArAgRham /
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ 232 AkhyAnakamaNikoze kAUNaM siyacaMdaNa-vatthA'laMkArabhUsiyasarIraM / vijjA-vibhUikArayatihi-vAra-muhukta-karaNe // 108 // jatteNa kalAyariyaM vatthA-''haraNA-''saNAiNA sammaM / sakkAriUNa sammANiUNa tamsa'ppae vihiNA // 109 // to nivasikvavaNAo tahA klaayriykypyttaao| niyajoggayAgaNAo bhavissakallANabhAvAo // 110 // nainAhaM va naIo sohaggaguNA hiyaM va trunniio| nayavaMtaM va sirIo viNayanihiM vA pasiddhIo // 111 // samgA-'pavamgasuhavittharANi jaha saMkamaMti dhammajuyaM / taha mehakumAraM pi hu kalAo sayalAo saMkaMtA // 112 // tatto taruNIhariNINa vAgurAsamamaNaMganaravaiNo / lolA-vilAsagehaM va rUyasavvassabhavaNaM va // 113 // sohamgasaMpayAmaMdiraM va lAyannadhaNanihANaM va / vibhama-vilAsa-vinnANa-nANanAyarayanayaraM va // 11 // nimsesaguNArohaNapahANapAsAyamunnayamaNANaM / kappiyakappadumakappamappapunnANamaidulahaM // 115 // porisapayAvapayarisasikkhAdikkhAguruM garuyagavvaM / tArunnaM tArunnayasarIrasohaM samaNuvatto // 116 / / tao ya lAyannAmayakullAo asmsuNderniirsrisiio| siMgArataraMgataraMgiNIo raisokkhakhANIo // 117|| kummunnayacaraNAo maMsala-baTulasubattajaMghAo / raMbhAkhaMbhoruyavitrbhamAo nipulinnrmnnaao||118|| gaMbhIranAhiyAo valirehira-muTTigejjhamajhAo / unnayapaoharAo muNAlavellahalabAhAo // 119 // rehArehirakaMThAo biMbaaharAo kuNddsnnaao| punnimasasivayaNAo viyasiyasayavattanayaNAo // 120 // dhaNukuDilabhUlayAo punnimacaMdaddhasamaniDolAo / raiaMdolayasavaNAo sihikalAvAhakesAo // 121 // uttamakulubhavAo lkkhnnpddipunnmnnhrNgiio| nimmalakalAkalAvAo mahura-miubhAsiNIo ya // 122 // samarU vajovvaNAo tullAlaMkAraruiravesAo / mehaM seNiyarAyA pariNAvai aTTa kannAo // 123 // to pariNayaNANaMtaramudArayAguNavibhUsio rAyA / viyarai varapAsAyaM savvAsiM tAsimegegaM // 124 // evaM so visayasuhaM bhuMjato tAhiM aTTahiM sameo / doguMdugo vva devo gayaM pi kAlaM na yANei // 125 // maiyA vi satthavisayaM viyAramanbhasai cheyanarasahio / kaiyA vi vivihakaraNaMgahArakaliyaM ca naTTavihiM / / 126 // kaiyA vi sarasapattayacheyaM kaiyA vi cittayammavihiM / kaiyA vi sattasaragAma-mucchaNAkaliyagIyavihiM // 127 // kaiyA vi turayasikkhaM kaiyA vi hu hatthisikkhamAyarai / kaiyA vi muTThijuddhaM kaiyA vi hu mallajuddhaM ca / / 128 // kaiyA vi vAravilayApekkhaNayAsattamANaso sayayaM / niyapAsAyapariMgao nAyarayajaNANa suhajaNao // 129 // bho ! keriso vi devo na yANamo esa nittalaM devo / iya jaNayaMto buddhiM visiTTaloyANa so lalai // 130 // aha annayA ya bhayavaM ! sirivIrajiNesaro smnnshio| viharaMto saMpatto samosaDho bAhirujjANe // 131 // etthaMtarammi ujjANapAlao harisaninbharasarIro / vaddhAvai AgaMtu jaeNa vijaeNa naranAhaM // 132 // devANupiyA ! kira jassa dasaNaM muhayaraM samIhaMti / baMchaMti nayaNanivvuijaNayaM vA vIyarAgassa // 133 // savaNeNaM nAmassa ya jaladhArAhayakayaMbapuprpha va / usaviyaromakUvA hayahiyayA huMti naranAha ! // 134 // eso vIrajiNesaratitthayaro NegadevakoDIhiM / pariyario pAvaharo parimuNiyAsesanAyavvo // 135 // ihai ciya saMpatto gihAgao iha samosaDho bhayavaM ! / tA eyaM vayaNamahaM piyaM ti kAuM niveemi // 136 // suNiNaM vayaNamiNaM dhArAhayanIvarukkhakusumaM va / romaMcaMciyadeho aNubhavamANo rasamapuvvaM // 137|| dAUNa pIidANaM saharisavayaNo visuddhadaviNassa / taM puNa samae desiyamaddhatterasasayasahassA // 138 // to sabveNa baleNaM sabveNaMteureNa pariyario / savvAe vibhUIe savvAe rAyalacchIe // 139 // AbharaNaruiradeho seyaNayaM siMdhuraM samArUDho / sArayajalaharasaMsiyaparivilasiravijjapuMjo vva // 140 // calio vaMdaNahe jAva ya patto samosaraNabhUmi / parihariyarAyakakuho kAuMtipayAhiNaM vihiNA // 141 // 1. nilADAo rN|
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26. jIvadayAguNavarNanAdhikAre meghAkhyAnakam 233 kayapaMcaMgapaNAmo bhattibharullasiyabahalaromaMco / jiNavayaNanihiyanayaNo evaM thouM samADhatto // 142 // jaya jaya bhuvaNujjoyaNa ! jaya jaya jasa-kittivaddhiyANaMda !! jaya jaya guNarayaNAyara ! jaya jaya jaya baddhamANa ! tumaM // 143 // vaddhada maNasaMtoso tisalAdevIe dehalAyanna / gambhammi gae tumae teNa tumaM vaddhamANo si // 144 // paramapayAva-parakkamaguNANa cauraMgabalavibhUIe / baddhai siddhatthanivo teNa tumaM baddhamANo si // 145 // pII-sakkArehiM maNi-mutta-silappavAla-vairehiM / jaM vaddhai rAyasirI, teNa tumaM vaddhamANo si // 146 // tai udie caMdammi va paramapavitte kalAnihANammi / jaM vaddhai kulajalahI teNa tumaM vaddhamANo si / / 147|| vaddhai suhamAroggaM jaNamsa pAeNa dhammabuddhA ya / tai saMbhUe bhayavaM ! teNa tumaM vaddhamANo si // 148 // tihi-rikkhammi pasatthe ammA-piyaro kariMsu jaM tujjha / guNanipphanna nAmaM teNa tumaM vaddhamANo si / / 149 // iya baddhamANasAmiya ! karuNAyara ! sai karevi kArunna / siddhinibaMdhaNadhammassa vaddhaNaM kuNasU bhaviyANaM // 150 // evaM thoUNa jiNaM gaMtuM puvuttare disIbhAe / jiNasamayabhaNiyavihiNA uvaviTTo maNuyaparisAe // 151 // maNi-hemabhAsarAbharaNakantipasaraMtataNupahAvalao / mehakumAro vi ravi vya vayai AsarahamArUDho // 152 // sirivIravaMdaNatthaM oyariuM rahavarAo vihi pujcha / jaNao vva jiNaM vaMdiya uvaviThTho jaNayapAsammi // 153 // etthaMtarammi bhayavaM! jalaharagaMbhIramahuravANIe / suraasuranarasabhAe evaM kahi samADhatto // 154|| saMsAre saMsaraMtamsa jaMgamattaM pi dullahaM / tammi paMciMdiyattaM ca tao vi maNuyattaNaM // 155|| naratte AriyaM khettaM khetta vi vimalaM kulaM / kule vi uttamA jAI jAIe rUvasaMpayA // 156|| rUve vi balasaMpattI bale vi cirajIviyaM / hiyA-'hiyAivinnANaM jIvie khalu dullahaM // 17 // sammattamamalaM tammi sammatte sIlamuttamaM / sIle vi khAio bhAvo sabakammakhayaMkaro // 158 // iya saMjogA itthaM dulahA jIvANa kuNaha tA dhammaM / saMpajjai jeNa imaM saphalaM mANussayaM janma // 159 // duggaidharaNA dhammo jai-sAvayabheyao ya so duviho / duviho vi bhave kajo uciyattaM appaNo nAuM // 16 // pAheeNa virahio pahammi pahio jahA bhave duhio / iya dhammeNa virahio paraloyapahammi jIvo vi // 16 // dhammatthiNA ya piyajIviyANa jIvANamavahaNaM kajjaM / / savvaguNANaM mUlaM sacca bhAsaMti dhammapiyA // 162 / / bAhirapANasarUvaM paradavvaM pariharaMti dhammarayA / jIvavahamUlamamaM niccamabaMbhaM ca bajjeti // 16 // appaM va bAyaraM vA parimgahaM pariharaMti dhammadhaNA / rAIbhoyaNaviraI sayA vi dhammatthiNA kajjA // 164 // samiIo pAlaNIyA mAyAu va dhammamAyaraMteNa | guttIo vi hu rakkhA guttIo va dhammasassassa // 165|| icchAkAro kajjo paramma dhammatthieNa savvattha / micchAukkaDamuttaM vitahAyaraNammi dhammaMgaM // 166 // dhammovaesadANe guruNo paribhAsio tahakkAro / AvassiyA ya kajjA kaje netANa vasahIo // 167 // jo hoi nisiddhappA nisIhiyA tassa pavisaNe bhaNiyA / ApucchaNA u kajjA guruNo kajammi pAeNaM // 16 // paDipucchaNA gurUNaM puvvanisiddhaNa hoi kajaM ti / laddhammi bhatta-pANammi chaMdaNA hoi kAyavvA // 169 // sAhUNa nimaMtaNayaM pavisiukAmo karei goyariyaM / uvasaMpayA vi guruNo nANAINaM nimittammi // 17 // iya esa samaNadhammo sappurisanisevio mhaaiso| akkheveNaM mokkhassa sAhao jiNavarAbhihio // 171 // eyaM kAumasattA sAvayadhamma duvAlasavihaM pi / vihiNA jiNavarabhaNiyaM nAUNa kuNaMti kayaunnA // 172 / / eso vi sugaimaggo pAyaM sukaro vilNbmuhjnno| samaNANaM dhammamimaM kAumasattANamucio ya // 173 // bhaNiyaM ca visayasuhapivAsAe ahavA baMdhavajaNANurAeNaM / acayaMto aidusahe bAvIsaparIsahe sahi // 174 // jaina tarasi kAuMje samma aidakkaraM samaNadhammaM / to kujA gihidhamma mA bajjho hosu dhmmaao||175|| iya sou dhammakahaM ke vi hu suviveiNo lahuyakammA / mottUNa gihaM jAyA aNagArA bhAviyappANo // 176 / /
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ 234 dhAriNI - megha: dhAriNI meghaH - dhAriNI ajja vihAnnaM tAtaM mANasu vilAsakaraNeNa / samayammi kajja mANaM salAhaNijjaM havai kajjaM // 168 // jalabubu ovamANaM khaNabhaMguramaMba ! suMdaraM pi imaM / nicchayao sahalattaM vaccai jiNadhammakaraNeNa // 199 // taM jAya ! kalAkusalo savvuttamarAya lakkhaNA''vasaho / tA vilasasu rajyasiriM niyajaNayapaTTio vaccha ! // 200 // rAyasirI vi hu bahudukkhalakkha saMpunnanarayapurapayavI / appa para garuyasaMta / cakAriyA kaha suhA aMba ! ? // 201 // uttamakulubbhavAo ruvAiguNa'nniyAo rattAo / vacchaTTa bhAriyAo mANasu eyAo tA jAya ! 202 // girigaruyaparAbhavakAriyAsu piyabhAriyAsu eyAsu / ko kuNau kasu paDibaMdhamaMtra ! pariNAmavirasAsu ? // 203 // tuha vaccha ! kulappabhavo pauro maNi-kaNayapabhiio attho / viyaraNa-bhogasamattho jahociyaM vilasamu tayaM pi // 204 // 1. makAro'trAlAkSaNikaH / 2. vizvAsam, bharoso iti lokabhASAyAm | meghaH ] - dhAriNI AkhyAnakamaNikoze avadhArI anne paDivannamuddhasammattA / uvaladdhayo hibIyA kevi ahAbhaddayA jAyA ||177|| mehakumArI visamullasaMtasuvisuddhacaraNapariNAmo | abhivaMdiUNa vIraM evaM bhaNiu samAdattA // 178 // Alitte NaM bhaMte! loe vasuM pi taha palite ya | Alitta palite vi ya jarAe maraNeNa rogehiM // 179 // ahimeyaM bhaMte ! bhayavaM tahameyamannA neya / sacce Namesa aDDe jaheyamevaM vayaha tume // 180 // jaha gehammi palitte saciveo koi rayaNamAIyaM / ginhai sAramasAraM ca cayai ghaNadhanamAI || 181 // evaM bhavagihivAse bhayavaM ! rAgamgiNA palittammi / nitthArissamahaM pi hu bheppANaM dhammakaraNaNaM // 182 // 'tA jAva mmA-piyaro paDimoyAvemi bhayavamappANaM / tA tumha pAyamUle paDivajjimsAmi patrajaM // 183 // to bhaNiyaM jayapahuNA ahAmuhaM tujjha hou mA vigdhaM / mA paDibaMdhaM kAhisi iya bhaNio bhayavayA tuTTo || 184 // to sappaNa paNamiya vIraM paDivajjiUNa tavvayaNaM / niyagehe saMpatto tatto vi ya jaNaNipAsammi // 185 // pAsu paNamiNaM niyajaNaNi bhaNai mahuravANIe / ammo ! ahamajja gao tANa samaM samosaraNe || 186 // yi tattha vIro muNisahio vaMdio sabahumANaM / sAsayasivasujaNao dhammo ya tayaMtie nimuo // 187 // dhannA haM tuha jaNaNI vaccha ! tae ajja sohaNaM vihiyaM / jaM bhuvaNavaMda Nijjo muNisahio vaMdio vIro // 188 // jai evaM tA saMpai muyamu tumaM amba ! phavaissamahaM / sirivIranAhapAse chettu pAsaM va gihavAsaM // 189 // asyavaM taM kannakaDuyamAyanniUNa suyavayaNaM / parasunikiMtiyacaMpayalaya vva paDiyA dharaNivIDhe // 180 // takkhaNameva ya sirikhaMDamIsasIyalajaleNa sittaMgI / paDilaMbhiyaceyannA rAdukkha mii palaviDaM laggA // 191 // tumamego vaccha ! suo ubarapuSkaM va dullaho majjha / tA tuha vaccha ! vioogaM khaNamavi na sahAmi aidusahaM // 192 // tA jAya ! jAva jIvAmi tAva mA bhaNasu erisaM vayaNaM / paraloyaM pattAe jaM juttaM kuNamu taM vaccha ! // 163 // mehettaM tu vayaNamaMba ! savvaM pi ghaDai jai hojjA | jIvANa jameNa samaM kA vi hu evaMvihvavatthA // 194 // puvvaM marejja buDDo bAlo pacchA jayA ya na hu evaM / to ko kujjA bhairavasayamerise jIviyammi jao || 15 || bhe jamme bAlattaNammi taruNattaNammi vuDDatte / maTTiyabhaMDaM va jiyA savvAvatthAsu vihati // 116 // tA hou majjha bhaNiyaM kuNasu pasAyaM imammi atthammi / mAyA hiyA avaccammi iya pasiddhI havau saccA // 197 // For Private Personal Use Only
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26. jIvadayAguNavarNanAdhikAre meghAkhyAnakam .. 235 megha: jala-jalaNa-rAya-takkara-dAiyabhayaviduo dRDhaM attho / vaha-baMdha-maraNaheU ko mucchau aMba ! eyammi ? // 20 // dhAriNI suhalAlio si muhapAlio si suhasamucio si taM vaccha : / kaha kammakkhayaheu kaTTANuTTANamAyarasi ? // 206 / / meghaH saMsArabhIruyANaM sappurisANaM viveyasArANaM / sukayajhavasAyANaM kettiyamettaM imaM kaTTaM ? // 207 // dhAriNI lohamayacaNayacAvaNayatullamaJcaMtadukkaraM vaccha ! / nisiuggakhaggadhArAcaMkamaNasamaM khu samaNattaM // 208 // mevaH eyaM pi kuNaMti na kiMpi dukkaraM aMba ! sAhasasahAyA / peccha jhalakiyakaDatallabhIsaNe anbhiDaMti raNe // 209|| dhAriNI avaraM ca sarasa-mahurehiM lAlio niccamanna-pANehiM / kahamaMta-paMta-virasaM bhuMjasi vacchaya ! tamAhAraM // 21 // meghaH paraloyadinnacittANa dhiisahAyANa pANamasaNaM vA / galavivarAo pareNaM kiM kAhI bhaddamiyaraM vA ? // 211 / / dhAriNI keNAvi aparibhUo maNayaM pi hu vaccha ! vayapavanno u / akkosa-haNaNapabhiI kaha visahasi nIyajaNavihiyaM ? // 212 // megha: mokkhamuhabaddhacittANa niyasarIre vi nippivAsANaM / thovaM pi dukkhamakkosaNAi na hu jaNai dhIrANaM // 213 // dhAriNI nvnniiyphaasmiuhNsruuytliiklaavkliyaae| suvio komalasejjAe suyasi kiha dharaNivammi ? // 21 // meghaH hariNAINa varAyANa rannabhUmIsu saMvasaMtANaM / sayaNIyamaMva ! kerisamaha ya vaNe te vi hu jiyaMti // 215 // iya vivihaheu-juttIhiM dhAriNI jA na sakkae dhariuM / mehakumAraM tAhe muyai akAmA vi pavvaiuM // 216 // tatto puvAbhimuho maharihasiMhAsaNe samuvaviTTo / causaTTisahassehiM abhisitto maMtipamuhehiM // 217 // pasaraMtavahalaparimalasirikhaMDavilittaruirasavvaMgo / bhamirabhamaraulamaNaharamallA-'laMkAraramaNIo // 21 // hAra-'ddhahAra-tisaraya-pAlaMbappamuhabhUsaNakalAvo / niyasiyadhavaladugullo sakkhaM ciya kapparukkho vva // 21 // susiliTTakaTTa-maNi-rayaNakammanimmaviyapavarasibiyAe / AruhiUNa nisanno maharihasiMhAsaNavarammi // 220 // savveyarapAsaTTiyataruNIkaradhuvvamANasiyacamaro / dhariyadhavalAyavatto baMdiyaNugghuTTajayasaddo // 221 // patthijjaMto vaMchiyavisae viyasaMtanayaNamAlAhiM / pecchijjato aMgulisaehiM dAijamANo u // 222 // dikvAviNicchiyamaI dukkarakaraNeNa bhaviyaloyamsa / vimyamuppAyaMto nijAi purAo jiNapAse // 223 // sirivIrajiNavareNaM vihiNA pavvAvio sahatyeNa / kiriyAkalAvamiNamo savvaM samaNANa sikkhavio // 224 // evaM bhAsamu evaM ca sayamu evaM ca bhuMjamu sayA vi / evaM ciTTamu evaM ca vayam iriyAsamiisamio // 225|| evamaNusAsiUNaM therANa samappio jiNavareNaM / patto ya tehiM samayaM samaNANamuvamsae meho // 226 // tAhe viyAlavelAe samaNasaMthAraemu dinnemu / mehamsa dAradese kameNa saMthArao jAo / / 227 // to savvaM pi hu syaNiM niraMtaraM muNivarehiM vasahIo / sajjhAyAinimittaM nitehiM puNo visaMtehiM // 228|| mehakamAro kehiMvi jaIhiM rayareNuguMDio vihio| kehiM vi kahiM pipAyAiehiM saMghaTTio vahA // 229 //
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAkhyAnakamaNikoze evaM savvanisAe khaNaM pi niddA na pAviyA teNa / tatto'suhakammavasA ciMtiyamasubhaM imaM maNasA // 230 // jaiyA gihatthabhAve ahamAsaM samaNagA ime taiyA / maM AlayaMti maM saMlavaMti bhAsaMti meha ! ti // 23 // jappabhii agArAo pavvaio hai imesi majjhammi / tappabhii samaNagA paribhavaMti maM tA dhiratthu ! ime // 232 / / samaNattamimaM sappurisase viyaM kAyarANa duraNucaraM / bhUsayaNa-lAyasahaNAidukkaraM bhaNiyamaMbAe // 233 / / evaM jahuttamiNhi sakkimsamahaM na ceva kAuMje / tA mAttuM jiNapAse liMgamimaM jAmi gihavAse // 234 // iya pariciMtiya gose acitamAhappamohavasavattI / jiNavAravaMdaNatthaM sAhUhiM samaM gao meho // 235 // AbhAsio jiNaNaM paDhama ciya dhAriNImuA sammaM / asthi tuha meha ! rayaNIe ajja pariciMtiyamimaM ? ti // 236 // siraraiyakaraMjaliNA mehakumAreNa paNamiuM bhaNiyaM / saccamimaM jaM tumbhe nANaNa viyANi bhaNaha // 237|| puNarAha jiNo tuha bhadda ! juttameyaM na suddhavaMsamsa / jaM pAviya pavvajaM pamAyamAyarasi appariTaM // 238 // jamhA eso cciya vaccha ! vivihaduhavasaNakAraNamaNajjo / bhavapahasaMpatthiya'NatthasatthasatthAhasirarayaNaM // 239 // sayameva citamu tuma ihaI ciya je aciMtakammavasA / saMjamagirivarasiharAo eyavasayA khaDahaDaMti // 24 // te dukyakammahayA sasaMkiyA lajjiyA vivannamuhA / bahujaNadhikkArahayA jiyaMti duhajIviyaM vaccha ! // 241 // iya niuNa-mahuravayaNappuvvagamaNusAsio bhuvaNapahuNA / parituTTo evaM ciya lahudose sikkhavaMti gurU // 242 // bhaNiyaM ca maharehiM niuNehiM kyaNehiM sikkhavaMti AyariyA / sIse kahiM pi khalie jaha mehamuNI mahAvIro // 243 // avaraM ca vaccha ! tuha puvvajammabhAvammi vaTTamANassa / tiriyassa vi Asisa kovi kammavasao suhaviveo // 244 // tathA hi tumametto taiyabhave gurubalamAhappapahayapaDivakkho / veyaDDapAyamUlesu jAyajUhAhivapahANo // 24 // vijho vva saralavaMso nivo vva sayayaM samunnayakkhaMdho / suhRdANavilasirakaro cAi vva muNi vva suidaMto // 246 // nivarajjabharo vva mahAsattaMgapaiTTio pgiddhpo| savvaMgalakkhaNadharo ahesi hatthI samaggaguNo // 24 // tatthaThiya vaNayarehiM sahasi sumeruppaho tti kayanAmo / carasi niruThivaggamaNo bhayamagaNaMto'bhimANadhaNo // 248 // kaiyA vilayaniyakalaha-kalabhiyAjUhayaM pddikkhNto| kariNIkarakaMDUyaNamIliyanayaNo suhaM lahasi // 249 // kaiyA vi hu carasi mahallasallaIpallavesu paDibaddho / kaiyA vi payaMDavipakkhabhiDaNasaMpattajayapasaro // 250 // kaiyA vi hu payapUriyagurusaravarajalanimamgasavvaMgo / ghaNacADukaraNakoviyakareNuyAsurayasuharisio // 251 / / kaiyA vi kuNaMto saravarammi saha bhAriyAhiM jalakIlaM / aNubhavasi sakAmakareNugaMDagaMDUsapANasuhaM // 252 / / evaM girikaMdara-kANaNesu gurusaravaresu viyaraMto / sacchaMdasamutthamuhillisaMgao gamayasi diNANi // 253 // aha annayA ya kharataradiNayarakaraniyaratAvie bhuvaNe / gimhammi paropparavaMsaghaMsasaMjAyajalaNavasA // 254 // pAunbhUo saMbhaMtasatta-taru-kaTTadahaNaduppeccho / dhUmaMdhayArajAlAmAliyagayaNo vaNadavaggI // 25 // tathA hi 'malliyasamuccagotto jhaamiyscchaaytru-sunnnivho| kalikAlo vva samaMtA vitthario vaNadavayAso // 256 // phuTuMtavaMsaaTTahAsaravabhariyanahayalAbhogo / jAlApiMgalakeso Dhayaro vva viyaMbhio dAvo // 25 // niddaTTavisappirasamayasAvabhayabhIyasattasaMghAo / kuddhamuNi bva visappai vimukkateo vaNadavamgI // 258|| tatto ya vaNadavabhayA palAyamANesu sAvayagaNesu / maNavallahaM pi jUhaM mottUNa tumaM pi hu palANo // 25 // moDato tarunivahe vaNadavapAunbhavaMtadappaNa / toDato veyavasA vivihe vallIbiyANe ya // 26 // 1. mailiyasamu rN0| 2. pizAcaH /
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ 237 26. jIvadayAguNavarNanAdhikAre meghAkhyAnakam jAlAvalidhUmeNaM sudUramapphunnaviggahAvayavo / egAgI nIhario mahayA kiccheNa daavaao||26|| davajalaNadAhatAviyataNuNA tatto tisAbhibhUeNaM / tuccha jalaM bahukaddamamegaM pattaM saraM tumae // 262 / / tatto pivAsio taM pavisasi pAhaM ti pANiyaM tammi / navaramatitthapavesA khutto paMke agAhammi // 263 // tatto taM tayavattho diTTo taruNaNa veriNA kariNA / viddho ya paTThibhAyammi daMtamusalehiM teNAvi // 264 // paMkammi khuttagatto pivAsio daMtamusalajajario / aNubhavasi satta divasANi durahiyAsaM mahAviyaNaM // 265|| vIsAhiyavarisasayaM savvAuM pAliUNa tammi bhave / adRvasaTTovagao mariuM iha ceva bharahammi // 266 // sarasatarurAirehirasara-sariyAniyara nijjharAinne / viMjhagiripAyamUle puNaravi ya gao samuppanno // 267 // sasi-saMkha-kuMdadhavalo caudasaNo galiyadANagaMDayalo / parisakiranavanIrayarehAsaMgayahimagiri vva // 268 // supasatthalakSaNaMkiyasattasayapamANagayaparIvAro / viyarasi tumaM jahicchaM bhayarahio viMjhagirigahaNe // 269 // parituvaNayarehiM tattha vi meruppaho tti kayanAmo / gimhammi niyasi vaMsIsAhAghaMsaNasamunbhUyaM // 270 // kharapavaNavasaviyaMbhiyajAlAmAliyasamaggagayaNayalaM / dhUmaMdhayAravevirasamatthaSaNasAvayasamUhaM // 27 // pajjaliyavaNadavamgi kattha vi maha esa diTTayubyo tti / iya IhAkaraNavasA sumarasi taM meha ! puvabhavaM // 272 / / to vinAyaM tumae vaNammi eso bhavissai sayA vi / tA eyarakkhaNovAyamavikalaM kiMpi ciMtemi // 273 / / jammaMtare vi ayaM eyAo pAvio mahAvasaNaM / vaNadavadAhabhayAo aNAgayaM niyayabuddhIe / / 274 // AI-majjha-'vasANe vAsArattamsa thaMDilANa tigaM / taM kuNasi kayavarAI tatthagayaM savvamavaNe uM // 275 // iya jA nivvuyahiyao ciTThasi tA vaNadavammi pajjalie / naTTho bhayabhIyamaNo patto tA thaMDilaM paDhamaM // 276 / / tammi ruru-rojjha-saMbara-sasaya-taraccha-'cchabhallapabhiINaM / biladhammeNaM ciTTai arannasattANa saMghAo // 277 // to taM mottuMbIyammi vayasi taM pi hu taheva paDipunnaM / to taie gaMtUrNa paviralasattammi taM thakko // 278 // ukvivasi pAyamegaM kaMDuyagatthaM puNo vi jA muyasi / to tammi pAyaThANe pellijjaMto baliTehiM // 279 // sasayasarUvo kovi hu sattaviseso Thio tayaM muNiu / mA mArijau eso maha pAeNaM pamukkeNaM // 28 // iya aNukaMpAvasao taheva AkuMciudharasi pAyaM / so thaMbhio taheva ya bhario ruhirassa nimbhiccaM // 28 // tatto tuha tiriyassa vi aciMtaviriyattaNAo jIvassa / kammANaM ca tahAvihavicittapariNAmabhAvAo // 282 // jIvANukaMpalakkhaNasavvuttamaguNapabhAvajogeNa / maNuyAu nibaMdhasi visuddhasammattabIyaM ca // 283 // jao thevA vi hu jIvadayA jiyANa kallANasaMpayaM kuNai / maNakappiyaM payacchai ahavA taNuyA vi kappalayA // 284 // kiMca samgasirIe niyANaM vilasiranararAyasaMpayAheU / sivalacchivasIkaraNaM eka cciya hoi jIvadayA // 28 // suhapunnasassabhUmI nimmalaguNarayaNarohaNagiriMdo / bhavajalahijANavattaM eka cciya hoi jIvadayA // 286 // ciMtiyaciMtArayaNaM aharIkayakAmadheNumAhappA / avahatthiyakAmaghaDA eka cciya hoi jIvadayA // 287 / / aDAiyadivasehiM pabhUyataNa-kaTTa-kayavarAinna / viMjhArannamasesaM dahiu virao vaNadavaggI // 28 // to nIsarie savvammi maMDalAo pasUNa saMghAe / tumamavi pAyaM dharaNIe muyasi gamaNAya vegeNa // 28 // tatto ya dajjayajarAjajeriyataNuttao tumaM taiyA / thaMbhiyacaraNattAo ya paddhasi dharaNIe sahasa tti // 29 // hatthINamegapaDaNAo uTTi savvahA vi acayaMto / samakAlaM pasariyativvaveyaNAvihurasavaMgo // 21 // khaddho si taM siyAlAiehiM maMsAsisAvayasaehiM / ahiyAsiUNa dUsahataNuviyaNaM tinni divasANi // 292 // saMpannaM vAsasayaM savvA pAliUNa hasthibhave / aNukaMpAguNaviDhaviyaniruvamapunnappabhAveNa // 213||
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ 238 AkhyAnakamaNikoza jAo seNiyaputA maNappio dhAriNIe davAe / samvaguNANa nivAso maha sIso esa paccakamkho // 24 // iya vIrajiNesaramuhaviNiggayaM niyuNiUNa niyacariyaM / jAIsaraNA jAyaM mehakumArassa paccakkhaM // 29 // rayaNIe vaiyare akkhiyammi vIreNa mehakumaro vi / jAo vilakkhavayaNo niyaduccariyaM sumaramANo // 296 / / bhaNai jiNaM mehamuNI maha sAmi ! pavittanuttigo muNiNo / nayaNadurga mottarNa savvattha kuNaMtu saMghaTTa // 29 // eyANaM muNisIhANa vimalasIlaMgaguNapavittANaM / pAyAighaTTaNeNaM saMpanno pUyapAvo haM // 29 // paJcAgayasaMvego AloiyamaNasamutthaaiyAro / pariNamiyasuddhabhAvo viharai sirivIrapayamUle // 219 // ekkArasa aMgAi teNa ahIyAigurusayAsammi / gIyattho saMjAo thiradhammo maMdaragiri bva // 30 // eyassa mahAmuNiNo sohaNapaMthammi saMpayaTTamsa / kaMTagakhalaNAtullo vinneo vayavipariNAmo // 30 // saMlihiyaniyayataNuNo viNIyaviNiyamsa tassa sAhussa / pavvajApariyAo bArasa vAsANi saMjAo // 302 / / bArasa bhikkhUpaDimA teNa tayA phAsiyA mahAmaiNA / guNarayaNavacchareNaM taveNa parisusiyasavvaMgo // 303 // uddhariyasavvasallo paisamayasamullasaMtapariNAmo / mAsaddhapamANAe aNasaNakiriyAe muhaleso // 304 // ApucchiUNa vIraM saha gIyatthehiM suvihiyamuNIhiM / Aruhai viulapavvayasilAyale jiNavarANAe // 30 // Auyakhayammi jAe kAlaM kAUNa kAlamAsammi / paMcaparameTThimaMtaM jhAyanto suddhapariNAbho // 306 // meho bva mehakumaro suharasanivvaviyasattasaMghAo / jaha iha tahA mao vi hu varavijayavimANamArUDho // 307 // tatto cuo samANo savvuttamaguNavisiTakulajammo / paripAliyapavvajo mahAvidehammi sibhihaI // 30 // meghakumArAkhyAnakaM samAptam // 8 // adhunA dAmanaka[kathAnaka syaavsrH| taca niyamAdhikAre bhaNitamiti kRtvA naa''khyaayte| ihaloya-pAraloiyamuhANa bhAyaNamime jahA jAyA / jIvadayAe taha'nno vi hoi tA tAe jaiyavvaM // 1 // yat susthitA gatarujo niravadyadehA, Ajanma janminivahA gamayanti kAlam / tat sarvamaGgigaNanirmalanasya [zasya zreyovijRmbhitamudAradhiyo bhaNanti // 2 // // iti zrImadAnadevasUriviracitavRttAvAkhyAnakamaNikoze jIvadayAguNavarNanaH SaDviMzatitamo'dhikAraH samAptaH // 26 // [ 27. dharmapriyatvAdiguNavarNanAdhikAraH ] jIvadayA mukhahetutvenAbhihitA / sAmprataM sarvA'pi jinadharmaH sukhahetuH paramAdeyabuddhyA gRhIto'yaM mokSasAdhako bhavatItyamumarthamabhidhitsurAha piyadhammA daDhadhammA gihiNo vi ya mokkhasAhagA hoti / jaha kAmadeva-sAgaracandA caMDAvaDiMso ya // 36 // asyA vyAkhyA-priyaH-ballabhaH dharma:-jinoditaM dAnAdyanuSThAnaM yeSAM te priyadharmANaH / dRDhaH-vyasanagatairapi yo na virAdhyate sa tAdRzo dharmo yeSAM te dRDhadharmANaH / gRhiNo'pi ca na kevalaM yataya ityarthaH 'mokSasAdhakAH' nivRttijanakAH 'yathA' yena prakAreNa kAmadeva-sAgaracandrau zrAvako candrAvataMsakazca rAjeti gAthAsamAsArthaH // vyAkhyA(vyAsA)thastvAkhyAnakagamyaH / tAni cAmani / tatra tAvat kAmadevAkhyAnakamArabhyate jiyasattU nAma nivo ahesi caMpAe vissuo bhuvaNe / sveNa kAmaeko bvasAvao kAmaevo tti // 1 //
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ 236 27. dharmapriyatvAdiguNavarNanAdhikAre kAmadevAkhyAnakam rUvAiguNasubhaddA bhaddA nAmeNa paNaiNI namsa / sammANaTTANaM so nariMdapajjaMtapaurANa // 2 // vinnAyapunna-pAyI jIvA-'jIvAijANiyasamvo / chakkoDIu nihANIkayAu kaNayamsa tabbhavaNe // 3 // cha vvittharappauttAu taha ya cha vvaDisaMpauttAo / cha vvahaNAI tahA se vahati sagaDANa paMca sayA // 4 // paMca sayANi halANaM kisippa uttANi goulAI se / cha ppatteyaM dasadasasahamsagosaMkhajuttANi ||5|| tattha'nnayA ya amarA-'suriMda-nara-khayararAyanayacaraNo / samavasario purIe ujjANe baddhamANajiNo // 6 // parisAe niggayAe sa kAmadevo jiNidanamaNatthaM / saMpatto romaMciyagatto vaMdittu bhayavaMtaM // 7 // uciyaTTANaniviTTo souM saddesaNaM jiNAbhihiyaM / cittabhaMtarasuhapariNaijuo bhaNai jiNanAhaM // 8 // bhayavaM : kAumasatto pabbajjamahaM karemi puNa sammaM / dhammaM susAvagANaM to bArasahA vi paDibanno // 2 // sAvayadhammo paNamiya jiNesaraM paDigao tao tassa / taM samma pAlaMtassa suddhasajjhAyajuttamsa // 10 // ami-ca uddasIyaM cauvvihaM posahaM kaNaMtassa / cohasa samaharkatANi tamsa varisANi guNanihiNo // 11 // aha annayA ya posahasAlAe savvarAiyaM paDimaM / paDivannamimaM khobheumAgao rakkharavasuro // 12 // ArattanettadittI viddhaMsiyaaMdhayArasaMdhANo / pajja liyajalaNamissiyavimukkalallakkaphekkAro // 13 // gurukarahakaMdharAromakavilakeso karAlamuhakuharo / phAlasamavisamadaMto dhUmasihAsAmalacchAo // 14 // goNasakayAvayaMso jannoiyaaigareNa aibhImo / dhuMTato karayalakayakavAlakIlAlamaNavarayaM // 15 // ukkhAyakhaggadaMDo pabhaNai bho kAmadeva ! jai no taM / sIlavvayAiM khaMDasi tA khaggeNaM haNissAmi // 16 // to kAmadevasaDDo gADhayaraM dhammajhANamArUDho / iya vArattiyamutto vina calio dhmmmaannaao||17|| tA khaggadaMDaghAehiM khaMDio sahai sammameso vi| to mukkajakkharUvo devo jAo gurukariMdo // 18 // ubhiyasuMDAdaMDo raNaMtaghaMTAjueNa DaMbario / galagajjibhariyabhuvaNo sattaMgogaliyamayapavaho 19 // jaMpai ya kAmadevaM jai na kuNasi khaMDaNaM niyavayANaM / tA ullAliya muMDAe taha paDicchevi daMtehiM // 20 // valavaTTissaM pAehiM hoi tuha maraNamaTTajhANeNa / iya tikkhutto vutto vi na calio so sujhANAo // 21 // tatto ya AsurutteNa hasthiNA giNhiUNa suMDAe / ullAliUNa daMtehiM kaliya dalio sapAehiM // 22 // so vihu karikayaviyaNaM sammaM ahiyAsae mhaastto| to amaro karirUvaM parihariuM visaharo jAo // 23 // phukkAraviDDarillo viyaDaphaDADoyaDaMbaruDDamaro / jalaNakaNAruNanayaNo taraladujIho ghaNacchAo // 24 // bhaNai ya tayaM taheva ya vAratigaM so na maNayamavi khuhio / gADhaM veDhiya kaMThemu tikkhadADhAhiM to Dasai / / 25 / / taM pi hu viyaNaM samma ahiyAsai jiNamayammi thirabuddhI / to taM abhIyamavaloiUNa dhammammi thiracittaM // 26 // tayaNu kayAmararUvo vilasiramaNikaNayakuMDalA''haraNo / pabhaNai ya kAmadevaM sakayattho dhanna-punno taM // 27 // tuha jamma-jIviyAI sakayatthAI samathi niggaMthe / jiNapavayaNammi erisaniccalayA jassa sayakAlaM // 2 // vihiyaM devANuppiya ! sakkeNa suhammasurasahAmajjhe / tujha guNamgahaNamiNaM jahA saIdehiM devehiM // 29 // caMpAe kAmadevo tIrai na jinnppnniiydhmmaao| cAleumimamasaddahamANo'hamihAgao jhatti // 30 // vihiyA ga cAlaNakae ghoruvasaggA mae ime tujjha / tA khamasu iya payaMpiya paNamiya taM khAmiuM amaro // 31 // niyaThANe saMpatto gose pArei paDimameso vi / etyaMtarammi sAmI samosaDho vaddhamANajiNo // 32 // vaMdevi kAmadevo bhayavaMtaM pajavAsae jAva / tA bhuvaNasAmiNA so payaMpio tujjha rayaNIe // 33 // sammamahiyAsiyA iha uvasamgA rakkhasAiNo tumae / teNuttaM jaha bhayavaM ! tumbhe jANaha taha cveva // 34 // puNaravi ya bhayavayA so bhaNio jiNapavayaNammi jassesA / nicalayA so taM punnabhAyaNaM iya nisAme // 35 // harisaparipRriyaMgo paNamevi jiNaM gao saThANe so / vAhariya bhayavayA pabhaNiyA ya samaNA ya samaNIo // 36 // ajjo ! jai gihiNo vi hu evaM sammaM sahati uvasagge / tA kiM na hu sahiyavvA tunbhehiM vimukkasaMgehiM // 37||
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ 240 AkhyAnakamaNikoze tANi jiNavayaNameyaM sammaM romaMciyANi mannaMti / etto ya kAmadevo sAvayapaDimAu kAUNa ||38|| appANaM bhAviMto sIlavayabhAvaNAhi jA vIsaM / vAsAI sAvayattaM paripAliya so mahAsatto // 39 // Aloiya-paDikato mAsiyasaMlehaNAe kAlagao / sohammaamaraloe aruNAbhe varavimANammi ||40|| viSphuriyasarIrapa ho caupaliyAU suro samuppanno / tatto cuo videhe uvavajjiya pAvihI siddhiM // 41 // // kAmadevAkhyAnakaM samAptam // 84 // adhunA sAgaracandrAkhyAnakamArabhyate / tazcedam bAravaIe baladevaputtanisadassa naMdaNo maimaM / sAgaracaMdo nAmeNa Asi nisse saguNabhavaNaM // 1 // saMcAikumArANaM maNappao sayalasuMdarAvayavo / etto ya Asi ghaNaseNanaravaI vistuoM tattha // 2 // kamaladalasaralanayaNA kamalAmelAbhidhA suyA tassa / dinnA nivumga seNaMgayassa nahaseNakumaramsa ||3|| vIvAhakajjajjammi pariyaNe nArao nahayaleNa / patto nahaseNaMte na jAva sammANio teNaM || 4 || tAva paTTo saMto sAgaracaMdassa maMdiraM patto / sammANiya puTTo kahasu kiMpi bhayavaM ! mama'cchariyaM // 5 // so bhai vaccha ! acchariyamerisaM tuha kahijjai iheva | kamalAmelA dhaNaseNakannayA asthi ruiraMgI ||6 // niyacavijiyaamarI bhamarI niuruMbakasiNaghaNakesA / kumareNa tao bhaNiyaM bhayavaM ! sA mama kahaM hohI ? ||7|| namuNemi ttipayaMpiya kamalAmelA sayAsamallINo / to tIe sammANiya saviNayamA bhAsio evaM ||8|| bhayavaM ! acchariyaM kiMpi kahasu teNAci jaMpiyaM vacche ! / diTTaM acchariyamimaM iheva nayarI majjhami ||9|| rUvijaNasirorayaNaM sAgaracaMdA jayattae eso / avaro kurUvicUDAmaNI puNo ettha nahaseo // 10 // soUNa tamaNurattA sAgaracaMde nariMdakumarI sA / nahaseNammi virattA caMcalacittA'havA nArI // 11 // gaMtuM sAgaracaMdassa akkhiyaM nAraeNa sA kumarI / taM pai aNurAyaparA taM souM so vi aNurato // 12 // taM ciya kumarI ciMtai cittai ruvehiM tassa bhUvalayaM / to vimaNadummaNo so diTTho saMbeNa sAmamuho // 13 // parihAseNaM piTTIe tassa ThAUNa teNa nayaNajuyaM / pihiyaM niyakarajuyaleNa tayaNu teNecamullaviyaM // 14 // kamalAmela tti tao bhaNiyaM saMbeNa Isi hasiUNa / nAhaM kamalAmelA kamalAmelo ahaM kiMtu ||15|| tettaM jai evaM tAtaM tumameva majjha melehi / kamaladaladIhanayaNaM kamalAMmelaM maNAbhimayaM // 16 // kumarehiM suraM pAiya abbhuvagacchAvio imaM saMbo / vigayamao puNa ciMtai kahameyamahaM karissAmi ? ||17|| ghettUNaM pannattiM pajjunnAo kumArapariyario / gaMtUNujjANe nArayassa so bhindai rahassaM // 18 // pariNayaNakajjasajje nahaseNe nAraeNa laggadiNe / hariUNa suraMgAe kumarI neUNamujjANe // 19 // pariNAvio ya sAgaracaMdo ciTThati tattha kIlaMtA / vijjAhararUveNaM io ya ghaNaseNabhavaNammi // 20 // naNaM nirikkhiyA vihu kumArI diTTA na tesi loeNa / tatto maggaMtehiM saccaviyA tammi ujjANe // 21 // kahio ya vAsudevassa vaiyaro so vi kovadaTToTTo / sannaddhabaddhakavao ujjANammi samapatto // 22 // saMbAikumArehiM raNaMgaNe gurubalaM pi kanhavalaM / nijjiNiyaM to patto hakkaMto vAsudevo vi // 23 // saMhariyakhayaravo saMbo calaNesu nivaDio tassa / sAgaracaMdasseva ya dinnA kanheNa sA kumarI // 24 // nahaseNasayaNavaggo khamAvio so puNo sakovamaNo / maggai chiDDANi tao sAgaracaMdassa haNaNatthaM // 25 // sAgaracaMdo vi puNo ahiNava jonvaNamaNIharaMgIe / tIe samaM visayasuhaM uvabhuMjaMto gamai kAlaM ||26|| aha annayA jagattayajaNasaraNI tiyasakayasamAsaraNAM / payaDiyamuNijaNacaraNa kamalovarinihiyaniyacaraNo ||27|| nijjiNiyasayalakaraNo payAsiyAsesasAhugurukaraNo / musiNiddhabahala kajjalatamA ladalasannibho bhayavaM // 28 // sirinemijiNo ujjitaphabae paJcae samAsario / nissesajAyavesuM paNamiya tatthAvaviTTemu // 29 // dhammakA pajjaMte sAgaracaMdeNa namiya nemijiNaM / paDivanno bhattIe sAvagadhammo samaggo vi ||30|| 1 For Private Personal Use Only
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28. dharmamarmazajanapravodhanaguNavarNanAdhikAre pAdAvalamvAkhyAnakam 241 aha annayA ya paDimApaDivannaM taM masANabhUmIe / da TraM nahaNaNaM ciMtiyamimiNA jahA ajaM // 31 // pujissaMti avassaM maNorahA majjhamiya viciMteuM / kuriyaM ThayaM viheDaM nahaseNaNaM sire tassa // 32 // bhario pajaliyaciyAaMgArANaM tao ya sa mahappA / jiNavayaNabhAviyamaI samma ahiyAsiuM lagI // 33 // iha iyarajalaNajaNiyA viyaNA tuha kettiyA imA jIva ! / sahiyA vajaggikayA aNegaso narayapUDhavIsaM // 34 // mA kuNasu kovalavamavi nimittamette imammi re jIva ! / avarajhaMti jao tuha pucakka yadukayakammANi // 35 // evamahiyAsiUNaM sAgaracaMdo vimuddhapariNAmo / mariUNa samuppanno tiyaso tiyasAlae pavaro // 36 // // sAgaracandrAkhyAnakaM samAptam // 25 // idAnI cndraavtNskaakhyaanksyaavsrH| tacca metAryAkhyAnake bhaNipyata iti atra nocyate. granthagauravabhayAditi / dhammammi nicchiyamaI jaha ee dhammasAhagA jAyA / anne vi hu hoti tahA tA eyaguNehiM bhaviyavvaM // yadyapyanalpagRhapAsaparigrahAtA bhogopabhogasukhagRddhiyujo gRhasthAH / kecit tathApi dRDhadharmatayA guNajJA mokSaM mahAguNamamI iva sAdhayanti / // iti zrImadAnadevasUriviracitavRttAvAkhyAnakamaNikoze dharmapriyatvAdiguNavarNanaH saptaviMzatitamo'dhikAraH samAptaH // 27 // [28. dharmamarmajJajanaprabodhanaguNavarNanAdhikAraH ] ete priyadharmatvAdiguNayuktA dharmanizcaye sati mokSasAzakA jAtAH / tatazca na kevalaM tatparijJAne AtmanaH guNo jAyate / kiM tarhi ? parapratibodhanamapi bhavati / amumarthamabhidhilsurAha dhammaTThaniuNabuddhI gihI vi bohiMti bahujaNaM dhamme / pAyAvalaMba-rayaNattikoDi-maMsakayanAehiM // 37 // asyA vyAkhyA-dharma eva zeSapuruSArthajanakatvena vastuto'rthaH-puruSArtho dharmArthaH, tasmin nipuNabuddhayaH-nizcitadhiyaH 'gihI vi' ti gRhiNo'pi 'bodhayanti' [dharme dharmamArge yojayanti 'bahujanaM' prabhUtalokam / dRSTAntAnAha-pAdasya-likhitavRttacaturbhAgabhUryAdikhaNDasya avalambanaM-zAkhAdeva divA mocanaM pAdAvalambaH sa ca, ratnAnAM tisrazca tAH koTayazca ratnatrikoTayaH tAzca, mAMsakrayazca-mUlyena mAMsagrahaNam te tathoktAH, ta eva jJAtAni--dRSTAntA iti gAthAsamAsArthaH // vyAsArthastvAkhyAnakagamyaH / tAni cAmUni / tatrApi kramaprAptaM pAdAvalambAkhyAnakam / taccedama kammi vi nayare kurucaMdanaravaI naravariMdanayacalaNo / deva-guru-dhammatatte sayayaM saMpanna jinnAso // 1 // tassa ya ranno rajjAiciMtago muNiyamuisamAyAro / nAmeNaM cauramaI caurANaNasannibho maMtI // 2 // teNa'nnayA tahAvihagIyatthaguruNa pAyamUlammi / sammaM parikkhiUNaM dhammammi pahaTrio appA // 3 // nAyaM ca imaM rannA ciMtiyamamuNA mamAvi juttamiNaM / devo vi pRyaNijo paiTTio jeNa pannANa // 4 // bhaNio rannA maMtI sAyaramegAgiNA vi kiM dhammo / aMgIkao mahAMyasa ! ? mamAvi juttaM tamAyari // 5 // to bhaNiyamamacceNa deva'mhe vaNiyajAiNo dhammo / jaha taha hou na doso devassa parikkhiuM juttaM // 6 // 31
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ 242 jao uktaM ca- AkhyAnakamaNikoze rannA bhaNiyaM taM ci buddhIe taM parivikha sammaM / dhammiyajaNaM ca pucchiya ThAva maM savvA dhamme ||7|| jai evaM to juttaM savve pAsaMDie sammarae / bAhariUNa viyArasu dhammaM pAyAvalaMveNa ||8|| tatto "sakuMDalaM vA vayaNaM" iccAi bhujjakhaMDammi / AlihiuM vaMsagge palaMciraM bhANiyaM rannA || 9 || jo pAyamimaM pariyavittaM sakavbasattIe / raMjai rAyANamimaM tamseva ya hoi so bhattI // 10 // iya soDaNaM savve vasaggAo pagihiuM paayeN| pUreUNaM vittaM samAgayA rAyaatthA // 11 // AsIvArya dAu~ kameNa bhaTTAiyA samucaviTTA / paDhamaM ciya bhaTTeNaM rannA bhaNieNa paDhiyamimaM // 12 // katthabhikkhAe gaeNa diTTA, suvannavannA jajamANajAyA / vakkhittacitteNa na suTTanAyaM sakuMDalaM vA cayaNaM na veti // 13 // tayaNaMtaraM ca saiyo rannA bhaNio tavassi ! taM paDhasu / rannAiTTaM niyayaM vittamimaM japai jaDI vi // 14 // bhikkhAbhamaMteNa maeja diTThA mAhesarI pihulaniyaMbiMvA / vakkhittacittega na suTTu nAyaM sakuMDalaM vA vayaNaM nava ti // 15 // tayaNaMtaraM ca bhaNio rattaMcaranivasaNo yugayasisso / taM bhaNasu buddhadevaya ! payANurUvaM raya kavvaM // 16 // mAlAvihArammi majja diTTA uvAsiyA kaMcaNabhUsiyaMgI / vakkhittacitteNa na muTTUnAyaM sakuMDalaM vA cayaNaM na vetti // 17 // tanI paccakkhamANapaMca (maha) bhUyamayavatI / bhaNio nAhiyavAI paDhanu tumaM pi hu sakayakavvaM // 18 // bhikkhAbhamaMteNa maejca diTTa pamayAmuhaM kamalavisAlanettaM / vakkhittacitteNa na suTTu nAyaM sakuMDalaM vA vayaNaM navati // 16 // to vibhUvaNA bhaNAvio kavidaMsaNavayattho / taM bhaNasu bhagavabhayavaM ! bhavyaM kathaM samairaiyaM // 20 // phalodaNamhi gihaM paviTTo, tatthAsssaNatyA pamayA me diTTA / vakkhittacitteNa na suTTa nAyaM, sakuMDalaM vA vayaNaM na yatti // 21 // to sAreyarabhAvaM kavvANaM pucchiyA sahAvaiNo / bhaNiyaM tehiM visesaM cayameyANaM na pecchAmo ||22|| jamhA nariMda ! vakkhittacittayA phUDamimehiM vAgariyA / so ya pamAo teNa ya saha dhammo ciMtaNIyamimaM ||23|| tayaNaMtaraM ca rannA paloiyaM maMtiNo muhaM bhadda ! / eyANaM kassa tae paDivanno kahasu maha dhammo ||24|| tattoya bhaNiyamimiNA annaM pi hu deva ! darisaNaM jaiNaM / vijjai te puNa keNAvi kAraNeNa na sapattA ||25|| samatiNa-maNiNo samaleTTu-kaMcaNA tullaraMka-rAyANo / aniyayabhikkhAtaNuvittijIviNo jiyaahaMkArA ||26|| chajjIvanikAyahiyA sajjhAya-jjhANa-saMjamujjuttA | vAhariyA vi hu te iMti nenti vA taM na yANAmo ||27| rannA bhaNiyaM vAharamu tAva pecchAmi tANa visaruvaM / tatto khuDDayarUvo vAhario maMtiNA sAhU ||28|| rannA namiuM bhaNio kAuM kiM muNasi kiMpi taM kavvaM ? / teNuttaM jANAmo guruppasAyA mahArAya ! ||29|| jai evaM tA pUrasu silogamegaM imaM samassAe / bhaNiyaM khuDDayamuNiNA bhaNasu tumaM pAyamaddhaM vA // 30 // bhaNie paribhAve paDhiyaM savvesi desi paccakkhaM / taM ca imaM jaM muNiNA vajjariyaM tesi niravekkhaM // 31 // khaMtassa daMtassa jiiMdriyassa ajjhappajoge gayamANasassa / kiM majjha eeNa vicitieNaM sakuMDalaM vA vayaNaM na va tti // 32 // bhaNio rannA sAhU visarisameyANa kiM tae paDhiyaM ? / teNuttaM eyANaM guruNA vi hu erisaM vRttaM ||33|| 1 ullo mukkI va do vettha golyA maTTiyAmayA / do vi abheDiyA kuDDe jo ullo so'ttha lAI ||34|| evaM laggaMti dummehA narA kAmalAlasA / virattA u na laggaMti jahA se sukkagolae ||35|| parituTTeNaM rannA parivikharaM sammamappaNo eyaM / paDivanno jiNadhammo guNAhio savvadhammANaM ||36|| rukkhe kapparuvakho maNIsu ciMtAmaNI jaha pahANo / [ granthAgram 9000 ] amayaM rasemu gosIsacaMdaNaM caMdaNesu jahA // 37 // taha pAvakammamahaNo sayaladhanivAraNo suhanihANaM / savvesiM dhammANaM jiNadhammo ceva supahANo ||38|| // pAdAvalambAkhyAnakaM samAptam // 86 // For Private Personal Use Only
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28. dharmamarmazajanapravodhanaguNavarNanAdhikAre mAMsakrayAkhyAnakam 243 idAnI ratnatrikoTavyAkhyAnaka vyAkhyAyate / yathA nayare sirirAyagiha viharaMtA kevi AgayA thavirA / diTupayatyA pAliyamahatvayA pavaragAva va // 1 // AjammaM bhikkhayaro rAyagihajaNassa paricio ego| kammayaro paDibuddhI pavvAio tesi pAsammi ||2|| aha so sirimaNupatto ahiNavavatthAibhRsio sNto| IsarajaNapaNivaio jAo jiNadhammamAhappA ||3|| to iyarajaNo pabhaNai eso so amha gehakammayaro / iccAivayaNasavaNA dUmijjai so'hiyaM hiyae // 4 // to so asamAhijuo guruhiM puTTo tayaM bhaNai dukkhaM / to tamsa samAhikA vihari ukAme muNI daTa ttuN||5|| bhaNiyamabhaeNa bhayavaM ! kimesa kira sigyameva ya vihAro ? / kahiyammi kAraNammi abhayakumAreNa saMlattaM // 6 // jai evaM tA ciTThaha eyatthe mutthayaM karimsAmi / bhaNiyaM guru hiM sAvaya ! jaNANa kRvANa ya muhANi // 7 // baMdheuM ko sakkai ? teNuttaM buddhivilasiyaM mama / pecchaha pacchA bhayavaM ! jaM juttaM taM karijAha // 8 // iya bhaNiUgaM cauhaTTayammi rayaNANa tinni koddiio| ukkuruDAviya loyaM jANAvai paDahayapayANA // 9 // abhayakumAro rayaNANi dei iya Agayammi jaNanivahe / giNhaha syaNANi aho ! parameyAe vavatthAe // 10 // pariharai jo saceyaNapANIyaM taha ya jalaNamitthi ca / so ginhau pagaM vA do vA tinni vi jahAsati / / 11 / / samvehiM vi pariharie bhaNiyA te abhayamaMtiNA loyA / jai evaM kiM pabhaNaha esa muNI raMkakammayarI // 12 // raMko'ttha tumha jaNao kammayaro tumha jaNayajaNao ya / jo dhaNamettiyamujhai so bhaga kaha bhannaI raMko ? // 13 // evaM te sikkhaviyA savve vi hu moNamassiyA loyA / so vi hu sAhU viharai samAhisahio guru hiM samaM // 14 // ||rtntrikottyaakhyaankN samAptam // 87 // idAnIM mAMsakrayAkhyAnakamAkhyAyate / tadyathA nayara rAyagiha ciya ranno siriseNiyamsa atthANe / jAo sAmaMtANaM abhayAINaM ca maMtINaM // 1 // 'vizyaMtANa vivAo anAyatattANa thUlabuddhINaM / kaha vi samandha-mahagghayakayANavisao viseseNa // 2 // keNAvi hu kappUraM kuMkumamavaraNa hemamavareNa / hIrAiyaM ca kaNaci mahampayaM saMpayaM kahiyaM // 3 // jAva ya maMsaviyAre mahagghayaM maMsamabhayakumareNaM / bhaNie savve jaMti deva ! neyaM ghaDai kahavi // 4 // jamhA bhariyaM chavyagamegeNaM rUvageNa vavahariyaM / rannA vi hu paDivannaM abhao puNa pattiyai neyaM // 5 // abhaeNuttaM kalle savvamimaM [tumha] pattiyAvimsaM / tatto sarIrakAraNamaliyaM ranno pure kahiyaM // 6 // Adanno nayarajaNo pahANavejjehiM puNa samAiTeM / jai mANusakAlajayajavatigamettaM lahaha maMsaM // 7 // tA kIe vi juttIe osahasahieNa teNa dinnaNaM / paurANaM punnavasA kayA vi pauNo havai rAyA // 8 // jAva tayaM maggijjai na tAva lakkheNa na vi ya koDIe / puhavImolleNAvi huna ko vidAuM samucchahai // 3 // vivayaMto jAva'cchai savvajaNo tAva bhaNiyamabhaeNa | bho bho ! 'samagya maMsaM ti tumha vayaNaM gayaM kattha ? // 10 // paDivanna samvehiM vi abhayakumAramsa saMtiyaM vayaNaM / teNAvi hu vujjhaviyA juttIe aNubhavajuyAe // 11 // sAmI-jIvAdattaM titthayareNaM taheva ya guruhi / cauvihamadattadANaM vigayamalA jiNavarA viti // 12 // to savvo vi hu loo jIvAdinnaM sayA asai maMsaM / kahamannahA na labhaMti devakajje vi tinni javA // 13 // savvo vi jaNo maggammi lAio evamabhayakumareNa / dhammammi nAyatattA evaM bohaMti bhavyajaNaM // 14 // // mAMsakrayAkhyAnakaM samAptam // 8 // eehiM dhammamaggammi bohiyA koviehiM jaha loyA / taha anno vi hu bohai bhavyajaNaM dhammamammaviU / / itthaM vivekavazato vyavahAravijJA, vijJAtadharmaguru-lAghavacintanAzca / sattattvanaipuNaguNA gRhiNo'pi citraM, saddharmavama'ni janAnavatArayanti // // iti zrImadAmradevasUriviracitavRttAvAkhyAnakamaNikoze dharmamarmazazeSajanaprabodhanaguNavarNano'STAviMzati tamo'dhikAraH smaaptH||28|| Jain Education Interational
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 29. bhAvazalyAnAlocanadoSAdhikAraH ] amya ca dharmasya samyag grahaNe'pyanAbhogAdinA mAlinyasambhave'pi samyag gurorAlocanIyam asamyagAlocane doSa ityetadabhidhAtukAma Aha-- jo sammaM nAloyai niyasallaM so hu pAvai aNatthaM / jaha mAi-suyA maruo risidattA micchamallo ya // 38 // vyAkhyA--'yaH'-kazcidavivekavikala: 'samyaga' yathAvada 'nAlocayati' na gurubhyaH kathayati 'nijazalyaM svadazcaritaM 'saH' prANI 'prApnoti' labhate 'anartha vyasanam / dRSTAntAnAha-'yathA' ityudAharaNopanyAse / 'mAtR-sutI' jananI-putrI 'marukaH'brAhmaNaH 'RSidattA' tApasakanyA 'matsyamallaH' rAjamalla iti gAthAsamAsArthaH / / vyAsArthastvAkhyAnakaiH kathayati / tAni cAmUni / tatrApi prathama kramAyAtaM mAtR-sutAkhyAnakamAkhyAyate / tccedm| viMjhe vva bahavihadhave tahAvihe kahiM vi sannivesammi / asthi mahelA aDavi vva duggayA sumayabAlasuyA // 1 // sA savvayA vi Isaragihemu paripUraNatthamudaramsa / kuNai kukammaM cAraha putto vi hu vaccha vAiM // 2 // sA ya suyatthaM bhoyaNajAyaM kAUNa sikkayammi gayA / kassa vi gehe kammatthamAgao tammi jaamaauu||3|| sA kammayarI jAmAuyassa nhANAikAriyA paDhamaM / pacchA pIsaNa-kaMDaNa-raMdhaNakiccesu kammaviyA // 4 // jAyA mahaI velA vAulabhAveNa tIe bhattAI / dinnaM na ki pi to sA bhukkhiya-tisiyA gayA sagihaM // 5 // taM daTuM mannuieNa teNa putteNa niTuraM bhaNiyA / tattha vi taM kiM sUlAe poiyA jaM na saMpattA // 6 // tayaNu ghayasittapajjaliyajalaNajAlAsamANarUvAe / tIe vitAviyAe suniTUraM kovavasagAe // 7 // bhaNiyaM tuha puNa kiM kaTTiyA karA sikkagAu bhattamimaM / ghettUNa jaM na jimio ahayaM tu paravasA thakkA // 8 // evaM ca tehiM dohi vi nikAiyaM dukkiyaM varAehiM / taM puNa mUDhattaNao katthavi nAloiyaM kahavi // 9 // tesiM dANarayANaM maNayaM sattANa majjhimaguNANaM / kiMci muhabhAvaNAe vaTuMtANaM gliymaauN||10|| tIe suo mariUNaM bharuyacche seTTinaMdaNo jaao| nAmeNa baMdhudatto udArayAIguNAvAso // 11 // mAyA vi hu mariUNaM dhUyA raisAyarassa seTimsa / nAmeNa baMdhumaI saMjAyA tAmalittIe // 12 // dujayabhavaTTiIe vicittayAe ya kammapayaIe / pariNayaNavyavahAro tesiM jAo jao bhaNiyaM // 13 // bhajjA jAyai mAyA dhIyA pattI piyA vi puNa putto / dAso jAyai sAmI saMsAre saMsaraMtANaM // 14 // hara-gorINa va tesiM mayaNa-raINa va suhellisavvasaM / mahusUyaNa-kamalANa va paropparaM vaDio paNao // 15 // mottaNaM piigehe baMdhumaI baMdhupariyaNasameo / jalahimmi baMdhudatto saMcalio jANavatteNaM // 16 // viNiyaTTiuM kayANe maNorahArittaviDhaviyadhaNoho / jAvA''gacchai pAunbhavaMtabahuvihaviyappasao // 17 // tathAhi eeNa suddhanAyAgaeNa niyabhuyaviDhattadaviNeNa / niyapaNaINaM paDhama maNorahe pUraimsAmi // 18 // niyapaNaiNiM ca maNaharasavvAlaMkArabhUsiyasarIraM / kAuMpaMcapayAraM visayamuhaM aNubhavimsAmi // 19 // caiUNa sammameyaM dhammaTTANaM samuddharissAmi / to jalahimajjhabhAe keNai pAvodayavaseNaM // 20 // Usarakhette bIyaM va bhaTTasIle vimuddhadANaM va / uvayariyaM va khalayaNe viNayavihaNammi satthaM va // 21 // nigguNavijjAdANaM va duTTasimsovaesarayaNaM va / jalahimmi jANavattaM dhaNapaDipunnaM viNaTuM taM // 22 // tatto visannacitto kammavasA kiMpi pAviDaM phalayaM / kahakahavi hu kiccheNaM uttario jalahitIravaNe // 23 // ladadhRNaM ceyanna jAva ya sammaM niruvA disAo / tAva ya nissaMdehaM viNicchiyaM samarapurameyaM // 24 //
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26. bhAvazalyAnAlocanadopAdhikAre marukAkhyAnakam 245 jANAviyaM ca kaNai appANaM teNa sasuravaggamsa / jAbA''gacchai sasuro tayANaNatthaM saparivAro // 25 // samayaM baMdhumaIe savvAlaMkArabhUsiyaMgIe / tA rayaNakaNayacUDayavibhUsiyaM ruhara rajuyalaM // 26 // chettaNaM pAvamaI kovi hu jaiyagsannibho corii| ArakkhiyabhIo baMdhudattapAsammi saMpattI / / 27|| teNaM ca dhuttayAe ciMtiyamiNameva pattakAlaM me / mottUNa tamsa pAse karajuyalaM niggao coro // 28 // ghettRNaM seTi-suyaM coro eso tti kaliya sUlAe / te ArakkhiyapurisA rAyAeseNa poyaMti // 29 // taM tesiM doNhaM pi hu taheva dubvayaNavilasiyaM jAyaM / thevamsa vi peccha aho ! hu duTTayA bhAvasallamsa // 30 // mAtR-sutAkhyAnakaM samAptam // 86 // adhunA marukAkhyAnakamArabhyate / taccedam ko vi tahAvihavippo samayAyAvaNarao raidhavo vva / mahumAsapio veyattaImao tAvaso jAo // 1 // paMcamgitavaNa-tilahomakaraNa-jalaNhANa-tavaNa-mahaNAI / niyayANuTThANarao tarudala-phala-kaMdamUlAsI // 2 // tahA hi sisirammi jale majjA AyAvai gimhatavaNasamayammi / vAsAsu guhAsINo ciTThai sajjhANamallINo // 3 // iya kaTTANuTThANA gayAijaNassa vissuo jAo / AvajaMti guNA khalu pAeNa jaNaM amacchariyaM // 4 // so annayA ya ciyaNe naIe nhANatthamAgao niyai / jAleNa naidahAo giNhataM macchiyaM macche // 5 // veyuttavihANeNaM so pubbi maMsabhakSaNamakAsI / tA sumariya tassa rasaM saMjAo amuhapariNAmo // 6 // ciMtiyamimiNA taiyA na tAva maM koi pecchai aranne / tA uvasappiya macchiyameyaM mangittu macchamahaM // 7 // bhakkhAmi macchamaMsaM jai tA niyameNa hoi vayabhaMgo / rasagiddhIe na caemi acchiuM iya vicite // 8 // rasabaMchAe rasaNiMdiyamsa dosANa mNdirttnno| egAgittamsa tayA bhakkhiyamimiNA'NamisamaMsaM // 9 // aNuciyabhakkhavasAo so takkhaNameva pIDio gaaddhN| jararogeNa na kiMci vi ceyai so kaMThagayapANo // 10 // tatto ranno jANAviyammi vejjeNa saha samAyAo / takkhaNameva ya rAyA diTTho vejjeNa tayavattho // 11 // puTTo niyANameso lajjAe na kiMci sAhitarai / bhaNai ya kaMda-phalANaM AhAro tAvasajaNassa // 12 // to so vAyajaraM bujjhiUNa nehovayAramAraddho / jA kAuM je tAva ya duguNataraM pIDio rogI // 13 // tA paribhAvai vejo niyANatattaM na najjae sammaM / to egate kAuMpuTTo vejjeNa so evaM // 14 // vejjA guruNo tullA bhavaMti nAyammi kIrai cigicchA / tA bhadda ! sAhasu tumaM samma pauNo bhavasi jeNaM // 15 // to lajjaM mottaNaM kahiyaM savvaM jahaTTiyaM tassa / teNa vi ya tayaNuruvaM kiriyaM kAuM kao pauNo // 16 // ||mrukaakhyaankN samAptam // 10 // adhunA RSidattAkhyAnakamAkhyAyate / taccedam asthi adiTTovavadhaNa-dhannasamiddhagAmaramaNIo / nimsesadesaavayaMsasannibho majjhadeso tti // 1 // tastha'sthi vilasirarahaM rahaMgakayasohasaravarAinnaM / addiTTasayaNavirahaM rahamadaNanAma nayaraM ti // 2 // jiNamaMdirAiM DiMDIrapiMDaparipaMDurAI rammAi / jasapaDalAiM va tassAmiyANa rehati jammi sayA // 3 // jammi ya muNiNo parimuNiyasamayasambhAvasuMdarasahAvA / viharaMti pAyapharisaNapavittiyAsesadharaNiyalA // 4 // niyabhuyaviDhattadhaNaviyaraNakarasiyA visAyarahiyamaNA / aharIkayakappadrumamAhappA sAvayA jattha // 5 // ko vanniUNa sakkai guNaniyaraM tamsa pavaranayaramsa / savvaM pi jattha dIsai vamumaiaccherayanbhUyaM // 6 // tattha ya samatthi patthivasamatthajayalacchilAlasekkamaNo / nissesaguNAvasaho vasuMdharAbhAradharaNasaho // 7 // 1. ekatra madhumAsapriyaH vasantamAsapriyaH, anyatra madhumAMsapriyaH /
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ 246 AkhyAnakamaNikoze jamsa guruvikrama tariNo cikamAruNanahesu / saMkaMtA paurataM pAvanti namaMtasAmaMtA ||8|| hemaraho naranAho samuddapajvaMtameiNisaNA ho / riuvaMsajANiyadAho sanvatthaviyaMbhiyasalA ho ||9|| tassa'tthi rUvalAvannaamayakullA visAlavaranayaNA | vitthariyamahIsujasA sujasA nAmaM mahAdevI // 10 // keligihaMsayalakalAkalAvakulacAliyAe baravI / tesiM samasthi puttI kaNayaraho kaNaya samantrI // 11 // visayahamahato tiggasAraM samaM piyayamAe / pAlato niyarajjaM gamer3a kAlaM mahIvAlI ||12|| patto kA veripurI kAveritaraMgiNIjaNiya sohA / aMvara lihUpAsAyA ghaNa-dhannasamiddhajaNakaliyA ||13|| viSphuriyaDamarAyANi sottiyA saMkha-vidumajuyANi / jattha jaNassa kulAi tullAi naIe kulehiM // 14 // tattha'sthi naravariMdo suMdarapANI jahatthakayanAmA / nimsesana miraniyamauDarayaNakiraNacchuriyacaraNo || 15|| vAsudevI nAmeNa paNaiNI tamsa asthi naravaNo / nimmalasIlAharaNAlakiyadehA suhanihANaM // 16 // tIe samatthi bAlA muhaparimalahasiya kamalavaramAlA | susiNiddhakasiNavAlA navaraMbhAga bhanu kumAlA ||17|| kaMkellipallavAruNakara-caraNA chaNamiyaMkavaravayaNA / lAvannakaMtiparipunnarUviNI ruppiNI nAma // 18 // sA jovaNamaNupattA savvAlaMkArabhUsiyasarIrA | piupAyapaNamaNatthaM jaNaNIe pesiyA cAlA || 19|| daTTaNa tayaM tArunnasarallAyannasuMdarasarIraM / citai aNuruvo ko imIe hohI guNehiM baro ? ||20|| aNuruvarAbhAve saMbaMdhAvi huna sohamAvahai / tA kiM sayaMvaraM suttiUNa dUpahiM rAyasue ||21|| jANAvemi sapaNayaM ? uyAhu kuladevayaM pasattamaNI / ArAheu pucchAmi vahiyaM ? sA sayaM kahihI ||22|| evaM duhiyAciMtAsamuddavasaNammi nivaDio rAyA | ahavA mUlAo ceva hoi dudAiyA nArI ||23|| evaM nAUNa visannamANasaM naravaI sumainAmA | maMtI pucchai ucciggamANasA deva ! kiM tubhe // 24 // tatto kahiyaM rannA kumarIvaralAbhasaMbhavaM dukkhaM / teNuttaM hosu thiro kayAi laddho'Nuruvaro ||25|| jeNa eI yadi nisuoM takkuyajaNeNa gijjaMto / hemaraharAyataNao kaNagaraho nAma kumaravarI ||26|| cAI sUro dakkhinnamaMdiraM sIlavaM kalAniuNo / tA tassa desu jujjara sIhakisoreNa saha sIhI // 27 // rannA bhaNiyaM jai evamettha kajjammitA tumaM caiva / sigdhaM vaccasu ciMtAbhAraM avarNa maha eyaM // 28 // evaM vRttImaMtI satyadivasammi patthio tattha / patthuyarAyapaoyaNapasAhRNatthaM samanupattA ||29|| diTTo ya goraveNaM maMtI hemarahanaravariMdeNa / bhANayaM ca teNa saviNayamAgamaNapaoyanaM ranno ||30|| deva ! maha sAmisAlo tumae saddhiM samIhae kAuM / Ajammameva saMgayamaNuruvA'vacca joyaNao ||31|| jao bhaNiyaM tA iyaraha vi siNeho sajjagANa jAo jaNei saMtosaM / kiM puNa avaccasaMbaMdhabaddhamUlo mahArAya ! || 32 // tA jar3a kulANuruvaM vayANurUvaM ca mahasi vA mettiM / tA kijjau maha vayaNaM paDau ghayaM sUyamajjhammi ||33|| maraNaM kaNaraho pesio saha baleNa / gacchaMto saMpatto aridamaNanivassa visayammi || 34 // aridamaNaNaM kumaro bhaNAvio vajjiUNa maha visayaM / vaccasu homu va sajjo mae samaM samarasaMraMbhe ||35|| kumaro vi phasavaNeNa teNa dhaNiyaM maNammi parikuvio | kaMDArio vva sIho sAmarisaM bhaNi umAdatto ||36|| rAyapaNaM gaMtuM na labbhae keriso imo nAo ? / na muyAmi rAyamaggaM Agacchasu jujjhasajjo haM // 37 // taM soUNaM aridamaNanaravaI niyabaleNa pariyario / jujjheNa saMpalaggo samaM kumAreNa samarammi ||38|| abhiDiyanibiDaguDagaDiyagayaghaDADoya bhIsaNamayaMDe / hayanivahatikkhakhurakhaNiyakhoNirayapihiyaravibiMbaM ||39|| rayacaliyaturaya [kharakhura]rahavararavapasarabahiriyadiyaMtaM / lallakkapakapAika cakka pammukkadaDhahakaM ||40|| jayasirisaMgamaluddhANa tANa sapasAyasAmibhattANaM / doNha vi balANa juddhaM bahujIvakhayaMkaraM laggaM // 41 // niddayakhaggaviyAriyakarikuMbhatthalagataruhireNa / pavahantanaI vubbhaMtajANa-jaMpANaduppecchaM // 42 // For Private Personal Use Only
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26. bhAvazalyAnAlocanadopAdhikAre RSidattAkhyAnakam katthavi ya maMsa basaluddhasAiNI- peyasayasamAinnaM / katyai suravararamaNInivahavarijjatavIragaNaM ||13|| katthavi karAlakaravAla chinnasirabhamirabhIsaNaka baMdhaM / katyaci ya narAmisaddha giddha - jaMbuyagaNAnaM || 44 || iya asamaMjarUvaM bahujIvakhayaMkaraM raNaM daTTuM / aridamaNI kumareNaM dayAluNA evamAlavio ||15|| kiM niravarAhajaNamAraNeNa eeNa kajjamamhANaM ? | tumamayaM citra naravara ! jujkAmI bAhujuj ||16|| aNumanniyammi teNaM mahIe hoUNa bAhujuddheNa / kumareraNa vibaMdhe vasIkao nAgapAsehiM // 47 // jiNiUgavaM bhaNio kumareNaM so vipakkhanaranAho / ginhamu rajjaM dinaM tujjha mae mannayu mamANaM ||18|| so vihu mANaNo bhai majjha sIsaM jiNesara-muNiMDhe | mottuM na namaH annassa nicchao esa jA jI || 49 // tA amino acayaMto mANagaMjaNaM dusahaM / motuM taNaM va rajyaM pavvaio gurusamIvammi ||50 // ThaviNa tassa ra tattaNayaM patthio puro kumaro / vaccato ya kameNaM patto bhImADaviM egaM // 51 // sA ya kerisA ?-- katthai sajja -'jjuNa-tala - tamAla-hiMtAla - saralasohillA / katthai karIra - kaNavIra - jaMbu jaMbIraramaNIyA // 52 // katthavi ya saraha - saddUla-sIha - gurugavaya-gaMDayAinnA / katthavi ya taraccha maya 'cchabhalla bahusaMcarara uddA // 53 // tattha ya nivesiuM siviramegadese disAe egAe / paTTaviyA niyapurisA pANIyannesaNanimittaM // 54 // maIe velAe samAgayA pucchiyA kumAreNa / kAlavilaMbo tumhANa kiMnimitto imo jAo || 55 // evaM te paripuTTA nIranesayanarA niveti / kumarasmhe tAva gayA tuh pAsAo turiyagamaNA || 56 || jalajotthame to joyaNamette sarovaraM dihaM ! bahutaruvarasaMkinnaM tapperaMtemu caNamegaM // 57 // tI tIrammi devakuliyA avaraM pi hu kumara ! diTTamacchariyaM / aMdolaMtI vaDapAyavammi kannA sutArunnA || 58 || kkhittA pacchaMtA taM ThiyA varNatariyA / sA vi hu khaNaMtareNaM vijju vva adaMsaNIyA // 59 // purao jA vaccAmo tA tIe kumara ! devakuliyAe / phala- puppha-kaMdahattho saMpato tAvaso ego // 60 // sA vi hu bAlA saha tAvaseNa kaMdrA iyaM tamAhAraM / AhAreuM katthai sahasa tti asaNaM pattA // 61 // tatto vayaM valeDaM samAgayA kumara ! tujjha pAsammi / evaM vilaMba kAraNamAvannaM tattha amhANaM || 62 || bIyamidi kumaro payAgaDhakaM davAviDaM sibire / turayArUDho vegeNa tattha purisehiM saha patto // 63 // dihaM tava susiddhipattasahiehiM muhayaphalaehiM / saMtAvaharehi samassiyANa vitthinnasAhehiM // 64 // suyaNehiM va nANAvihataruvaranivahehiM jaNiyasaMtosaM / naMdaNavaNamiva saggammi nayaNa - maNaharaNamujjANaM // 65 // tasya majjhami saraM bAhulayAhiM va nIralaharIhiM / AliMgai v kumaraM samAgayaM jaM siNeheNa // 66 // nimmaladalahatyAhiM naliNIvilayAhiM bhavaNapattassa / agvaM va jaM payacchai sararuhavisaraM kumArassa ||67|| kalahaMsa- kurara-sArasa- kAraMDavamahuramaNahararaveNa / suhasAgayaM va pucchara kumarassa gihAgayassa sayaM || 68 || mahupAttamahuyaramumahuraruNajhuNiyasuMdararaveNa / jaM gAyai vva kumarassa guNagaNaM jAyaguruharisaM // 69 // tIrammi devakuliyaM niyai sutAraM nahaMgaNasiriM va / samayaramuhaM sakannaM satulaM kuMbhAbhirAmaM ca // 70 // pacAsane vaDapAyavammi aMdolayammi kIlaMtiM / pecchai taheva purisehiM vanniyaM kannayaM egaM // 71 // suravaisAvAduttoliyaM ca saggaMgaNA [ puDhavi] vAsaM / ramaNIyavaNe ramaNatthamAgayaM nAyakannaM ca // 72 // ujjANanivAsiNidevayaM va suMdarasarovarasiriM va / tatthatavovaNa lacchi va laliyavijjAharasuyaM va || 73 // tIe ya rUkha- lAyannapunnatAstraputramaNa bhavaNo / jA niyai tayaM niSkaMdaloyaNo vaNalayaMta rio ||74 || tAva sahasati niSpunnapurisasaMpattabhavaNalacchi vva / katthaci gayA na najjai sapivAsamsa vi kumArasa || 75 // tatto taTTANAo uTTe visai devakuliyAe / diTTo ya tattha kumareNa maNaharo tAvaso eMto // 76 // 1. guruvagdhagaMDa0 raM0 / For Private Personal Use Only 247
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ 248 AkhyAnakamaNikoze saNiyamahAmahadidI jarAe jajariyasiDhilasavvaMgo / sArayasasaharanippaMkapaliyasaMpunnapunnataNU ||7|| uvvaddhajaDAjUDo pabhUyaphala-pupphasirisamAutto / sauNasamamsiyamuttI paJcavo kapparukavage bva ||7|| nivibhaccasamuddhUliyadeho sarayambha[sarisa]bhUIe / naM najada savvaMgaM samassio punnalacchIe / / 79 / / vipphuriyAsamasattI ravi vya payaDiyapayatyasabhAvo / suhasomayAe bhavaNaM amayakaro sAsyasasi bva / / 80 // pAliyaniyamajjAo bahusattasamassio jalanihi vva / meru vva garuyamuttI giripavaro loyamajhattho // 8 // paccAsanne patto sahasA abhuTTio kumAreNa / paNagyi pAe bhaNiyaM bhayavaM ! baDDau tavo tujjha // 82 // suhabhAgI hosu tumaM kumAra ! dAUNamevamAsIsaM / uvaviTTho vitthAriyasiyapaubhe rAyahaMso vva ||3|| kumaro vi hu tappurao pavittapaumAsaNe samAsINo / puTTho ya tAvaseNaM kumAra ! katto tuhAgamaNaM ? // 84 // katthavi kira gaMtavvaM ? iya puDhe teNa paNaipavaNeNaM / savvo niyavuttaMto kahio kaNagarahakumareNa // 85 // to tAvaseNa bhaNiyaM vaTTai devaccaNassa maha velA / iya jaMpiyammi muNiNA paNamittu samuTTio kumaro // 86 // taM ceva kannayaM niyai niddhanayaNehiM trulyNtrio| pecchai bhakkhaMtiM vaNaphalANi saha tAvaseNa tayaM // 8 // khaNadiTTanaTTharUvaM evaM taM paidiNaM pi pecchaMto / accaNiyaM kuNamANo niraMtaraM devakuliyAe / / 88| viNayAiehiM taM viddhatAvasaM kimavi pajuvAsaMto / aNujANAviya kaiyavi diNANi tattheva saMvasio / / 89 // annammi diNe so vinnavei taM tAvasaM viNayapuvvaM / bhayavaM ! nivasaha iha kAvi kannayA tAvasavaNammi // 10 // sA kaiyA vi hu dIsai khaNeNa viju vva hoi adissA / tA kahamu tIe vaiyaramiya puTTho ciMtai muNI vi // 11 // nUNamimIe royai esa kumAro maNammi sasiNehaM / teNa'ppANaM payaDai kahemi to tatta meyarasa // 12 // bhaNiyaM ca tAvaseNaM imIe kannAe vaiyaraM souM / jai atthi kouyaM tuha tA avahiyamANaso suNasu // 93 // atthi dhaNa-dhanna-maNi-rayaNapunapunnAvaNA vaNiyamuhayA / naTThAvayA vi sai mattiyAvayA nAma nayari ti // 14 // tattha ya rAyA nisiuggakhaggadAriyavipakkhasaMghAo / nAmeNa nayaguNanniyamaNussaseNo vi hariseNo // 15 // pecchayajaNANa rUvAiehi sayayaM piyANi jaNayaMtI / nimmalaguNehiM nAmeNa tassa piyadaMsaNA bhajjA // 16 // visayasuhamaNuhavaMtamsa tamsa saha tIe hiyayadaiyAe / nijjiyavipakkhavaggassa jaMti divasANi naravaiNo // 9 // navaraM dukkhamasajjhaM samatthi tamsegameva suhanihiNo / jaM duvaharajjadhurAdharaNakhamo natthi se putto // 18 // tatto taM suyaciMtAduhRduhiyaM pAsiUNa naranAhaM / piyadaMsaNAe bhaNiyaM sAmi ! tumaM kiM samuvviggo ? ||99 / / kahiyaM dukkhanimittaM thevamimaM tIe sAmi ! saMlattaM / ArAhasu kuladeviM punnaMtu maNorahA tujma // 10 // souM piyAe vayaNaM suibhUo suddhabaMbhayArI ya / karakaliyanisiyakhamgo dhavalAharaNo dhavalavasaNo // 101 // suyalAbhanicchayamaI purao kuladevayAe puhaIso / saMthariyadabhasayaNo thakko kuladevaekkamaNo // 102 // jA jaMti tinni divasA vajjiyapANA-'saNassa naravaiNo / to siyavasthA-''bharaNA purao kuladevayA pattA // 103 // kiM vaccha ! vavasiyaM te sAhasameyArisaM visamakajaM ? / jaMpai rAyA taM ceva muNasi maNavaMchiyaM majjha // 104 // tIyattaM jamavihiyaM surA vi sattA na ceva taM daauN| jaM puNa vihiyaM taM vaccha ! hoi emeva purisANa // 106 / / rAyA vi bajarai bakkaramsa na hu devi ! esa patthAvo / sajjo paDicchamu siraM viyarasu vA majjha varaputtaM // 107|| iya bhaNiUNaM dAhiNakareNamAkarisiUNa karavAlaM / vAmeNa kesapAsaM dhariuvAharai sAmarisaM // 10 // jai maha ciraMtaNANaM sumarasi kuladevi ! kamavi bhattiguNaM / tA desu suyaM iya jaMpiUNa kaMThe kao khaggo // 10 // mA sAhasaM ti bhaNirIe thaMbhio bhUvaimsa bhuyadaMDo / payaDIhouM bhaNiyaM hohI tuha vaccha ! aMgaruho // 110 // to uTrio nariMdo mahApasAo tti bhaNiya niyabhavaNaM / patto pabhAyasamae pecchA piyadaMsaNA samiNaM // 11 // kira maha sIhakisoro ucchaMgagao suhaM thaNaM piyai / iya pecchiya paDibuddhA sumiNaM sAhai nariMdassa // 112 // teNAvi hu bhajjAe kahio savvo vi rayaNivuttaMto / sA vi hu tuTTA jaMpai dinno devIe maha putto // 113 / /
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26. bhAvazalyAnAlocanadoSAdhikAre RpidattAsyAnakam 246 tatto suhaMmuheNaM ganbhaM parivahada jAyasaMtosA / addhaTTamadivasANaM navanda mAsANamuvariM sA // 11 // pasavai pahANaputtaM sohaNatihi-gaha-muhutta-rikkhesu / vaddhAvaNayaM kAuM dinnaM nAmaM ajiyaseNo // 11 // annammi diNa rAyA jio vva kammeNa guvilabhavagahaNe / eyammi vaNa khittA aNappavasAraNa turaeNa ||116|| diTTo ya vissabhUI nAmeNaM tAvaso prmjogii| rAyA vi tassa pAse dhamma soUNa paDibuddho // 11 // etthaMtarammi pattaM tayANusAreNa rAiNo sennaM / to teNa devauliyA kAraviyA gurukae esA // 118 // tatto ya vissamaI vinatto rAiNA valaMteNa / bhayavaM ! khamanu viruvaM tabovaNe jaM mae vihiyaM // 119 // dinno ya teNa ranno gAruDamaMto aciMtamAhappo / patto ya mattiyAvainiyanayariM naravariMdo vi / / 120 // aha anna yA ya pecchai karabhIjuyalaM duvAradesammi / tatto uttariUNaM donni narA vinnaviti imaM // 122 / / deva'mhe tuha pAse rannA piyadaMsaNeNa paTTaviyA / daTTA kahavi pamAyA maha kannA umgabhuyageNa // 122 / / tA kAUNa pasAyaM gAruDamateNa kuNasu taM pauNaM / taM muNiya maMjulAvainayariM saMpatthio rAyA // 123 / / patto ya tehiM samayaM tannayarIe. khaNeNa naranAho / diTTho ya rAyalogo saha naravaDaNA visannamaNo // 124 // aha bhaNai naravariMdo tuha kannaM pannavemi visapunnaM / iya dhIravio rAyA teNa vi maMtappaogeNa // 125 // uTTaviyA nivadhyA ucchaMge ThAviUNa niyapiuNA / paTTA pasannavayaNA kiM tuha bAhai sarIrammi? // 126 // tAya ! na kiMpi hu bAhai parameso kiM bahU jaNo milio ? / tUraravI vi kimeso ? to bhaNiyaM toe jaNaeNa // 12 // vacche ! taM bhuyageNaM ahesi daTTA maya tti kAUNa / ANIyA peyavaNe ciyAiyaM pauNiyaM eyaM // 12 // dinnA ya tujjha pANA nikAraNavacchaleNa naravaiNA / eeNa majha punnANubhAva o bhaNiyamaIe // 129 // jai evaM tAya ! mae vi niyayapANA mahANubhAvamsa / dinnA imassa jagaeNa jaMpiyaM juttameyaM ti // 130 // hariseNeNa vi bhaNiyaM suNamu mahAbhAga ! gurusayAsammi / pavvaiumaNo ahayaM tavovaNaM maMtumicchAmi // 131 // taM niyadhUyaM viyarasu kassa vi annamsa taM nisAmeuM / bhaNiyaM piyamainAmAe tIe kannAe vayaNamiNaM // 132 // majha sarIre eso laggai jalaNo va tahayao natthi / taM nicchayaM viyANiya dinnA teNAvi pariNIyA // 133 // taM ghettUNaM niyanayarimAgao tIe saha siNeheNaM / visayamuhaM bhujaMto gamei kAlaM nirubviggo // 134 // aha annayA ya sumariyaguruvayaNo bhaNai piyamaiM rAyA / taM giNhasu pauradhaNaM ciTThasu gehammi pasayacchi ! // 135 // ahayaM bhavanimvinno saMpai tAvasavayaM pavajAmi / aMjalabhariyanayaNA sA vi imaM bhaNiumADhattA // 136 / / taruvirahe kaiyA vihu ciTTai kiM tarusamassiyA chAyA ? / ahamavi tuha piya ! virahe nivasAmi gihe na kaiyA vi||137|| tA puNaravi vayaNamimaM duhajaNayaM savvahA na vattavvaM / iNhi taM ceva gaI maI vi maha sAmi ! taM ceva // 13 // iya tIe muNiUNaM viNicchayaM nehapAsapaDibaddho / sakalatto saMpatto eyammi vaNammi so kumara ! // 139 / / diTTo ya vissabhUI bhaNio saMviggamANaseNa imo / desu maha tAvasavayaM bhaya ! saMsArabhIo haM // 14 // teNAvi ha so rAyA vihiNA paJcAvio kuNai kiriyaM / savvaM pi tAvasANaM tavovaNe ettha bhavabhIrU // 14 // aha devIe anAo gambho AgamaNasamayasaMbhUo / parivaDiuM pavatto sA puTThA kiM imaM bhadde ! ? ||142 / / tIe vi hu saMlattaM vayaM pavannAe sAmi ! na hu eso / tA kiM kIrau imhi ? kammagaI kA vi maha esA // 243 / / teNAvi tAvaseNaM viciMtiyaM majjha tAva saMjAyaM / garuyaM kalaMkameyaM dhiratyu ! maha jIviyavassa // 144 // jao aliyaM pihu vayaNijjaM garuyANaM dUmae hiyayamahiyaM / tA kiM karemi saMpai ? jAmina najjAmi jattha ahaM // 14 // muNidhikkArahaeNaM paoyaNaM kiM ThieNa ettha mae ? / ciMtAurassa evaM samAgayA bhIsaNA rayaNI // 146 / / nAo esa kao vihu kulavaiNA gabhasaMbhavo tamsa / caiDaM vaNaM sayaM ciya annattha gao saparivAro // 14 // tAhe so ahiyayaraM maNammi saMtAvamubahai garuyaM / pecchaha pAvega mae muNiNo nivAsiyA guNiNo // 14 // 3
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ 250 AkhyAnakamaNikoze tA kiM karemi saMpada? kattha gao nivvu lahimsAmi ? | ahavA vi pAviyavvaM avamsa pAvai dhuvaM jIvo // 149 / / jaA dUraM vaccai puriso tattha gao nivvuI lahimsAmi / tattha vi pucakayAI puvagayAiM paDikhaMti // 150 // jaM jaNa pAviyatvaM muhaM va dukkhaM va kammanimmaviyaM / taM so taheva pAbada kayamsa nAso jaA natthi // 151 // dhIrANa kAyarANa va aNatthariMcholiyA paDai dehe / sA sahiyavvA na sahai balA vi daiyo sahAvei // 252 / / tA kiM viyappieNaM ettheva tavovaNagmi nivsNto| pAlami maddhasIlaM vihiNA niyapaNaiNi eyaM // 153 / / aha savvaguNavimuddha divase vaNadevayaM va dittIe / ujjoyaMtI vaNadasadisAu varadAriyaM devI // 154 // sA piyamaI pakyA pasatthalakkhaNavirAiyAvayavaM / aha tattha kammavasao jaM jAyaM taM nisAmeha / / 155 // aNuciya'vatthANAo aNu ciyapAvaraNa-bhoyaNAo ya / paricArayavirahAo paMcattaM piyamaI pattA // 156 // tato visannacitto taiyA so tAvaso samAhIe / kiMkAyavvavimUDho paDio ciMtAsamuddammi // 157|| re jIva ! tae bhavabhIyamANaseNaM imaM vayaM pattaM / jAva ya dhammagurU hiM dhammasahAehiM ya viutto // 158 // esA vi pemapattaM samAhiheU piyA mayA jIva ! / iNhi kaha kuNasi tumaM taddiNajAyaM imaM bAlaM ? // 159 / / ahavA jaM ei avasareNaM parivADIe suhaM va dukkhaM vA / taM sahaha adINamaNA jAva pasAyaM vihI kuNai // 16 // iya bhAvito saMThAviUNa appANamappaNa ceya / maNayaM samAhivasao deha maNaM patthuyatthammi // 16 // pAlai mahurarasehiM pahANatarusaMbhavehiM ya phalehiM / taM bAliyaM payattA vasIkao nehapAsehiM 162 // aha kammi vi patthAve pasattharUve nivesiyaM nAmaM / jamimA risippasAyA jAyA tA hou risidattA // 163 // sA vihu kammodayao kumAra ! viddhi gayA imammi vaNe / jaNayamaNANaMdayarI saMjAyA aTTavArisiyA // 16 // lAyannakaMtikaliyA ahiNavatArunnasundarAvayavA / mA kovi hu avaha rihI imaM ti saMjAyasaMkeNa // 165|| niyayaguruvissabhUI sikvaviyaMjaNapaogakaraNeNa ! vihiyA adissataNU vaNammi kIlai jahicchAe // 166 // bhaNiyA teNesA kumara ! bAliyA tujjha kovi jo puriso / ruccai taM maha sAhasu jeNa payacchAmi taM vacche // 16 // kumara ! tayaM hariseNaM maM ceva ya tAvasaM viyANAhi / eyaM pi niviyappaM maha dhUyaM ceva risidattaM // 168 // taM souM muNivayaNaM kumaro ANaMda nivabharo bhaNai / bhayavaM ! taM risidattaM daMsamu maNavallahaM aja // 169 / / vayaNANaMtarameva ya savvAlaMkAramaNaharaM kaauN| hariseNo niyadhUyaM daMsai kaNagarahakumarassa // 170 // diTTA ya teNa bAlA rai vva mayaNeNa niddhadiTTIe / so vi hu sasiNehAe diTTIe tIe saJcavio // 171 // susiNiddhadiTTipasaraM paropparaM tANi pecchamANANi / vacchatthalammi viddhANi mayaNabhilleNa bhallIhiM // 172 / / to tAvaseNa nAyaM nRNamimIe imo maNe ruio| kaha mannahA'NurAeNa pesae diTimeyammi ? // 173 / / jao jaM maNaruie cheyA didi dUI bhaNaMti mihuNANaM / jaM hiyayamsa na ruccai tattha gayA kuNau kiM diTTI ? // 174 // garuNo pecchaMtamsa vi tesiM paDhame vi saMgame dUraM / pecchamu kerisameyamsa vilasiyaM mayaNahayagamsa // 17 // taha kahAve neha vasao paroppara tANa niva DiyA diTTI / nivvattaraisuhANIva tIe jAyANi tANi jahA // 176 / / bhaNiyaM ca-- diTrIe cciya sA teNa piyayamA nehanibhararasAe / AbhAsiya vca AliMgiya vya ramiya vva pIya vya / / 177 // jao darahasiyaM sarasakaDakkhiyaM ca vannaMti pemasambassaM / mihuNANamegasayaNe'vatthANaM logavavahAro // 17 // tatto ya tAvaseNaM pANiggahaNaM karAvio tIe / tattheva kahavayadiNa vasiotAvasasamAhikae // 179 //
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26. bhAvazalyAnAlocanadoSAdhikAre RSidattAkhyAnakam 251 risidattApa lAme saMjAe ciMtiyaM kumAreNa | avarAe bhajjAe na saMpayaM kiMpi maha kajaM // 180 // to niyanayarAbhimuhaM vaccaMteNaM viNIyaviNaeNaM / bhaNio tAvasasasuro muyamu mamaM tAya ! niyanayare // 18 // desu maha kiMpi sikvaM paoyaNaM ruppiNIe maha siddhaM / saMpai kalattavisae tuha dhUyAe kayattho'haM // 182 // tatto bhaNiyaM risiNA lacchIe mA chalijjana kumAra ! | bahavo imIe chaliyA athirasahAvAe pAvAe // 183 / / mA majasu vijAe jamhA vicA mayassa paDivakkho / vinaDijaMti aNage eIe vi baccha ! tucchamaI // 184 // eyaM puNa tArunna viveyaviyalANa maMdhayA bhaNiyA / ruvaM pi hu ummAo rajjasirI bihu kugaiheU // 185 // kiMbahuNA vAyAvitthareNa saguNemu vahamu mA gavvaM / mailijjati maeNaM garuyANa vijaNa vaccha ! guNA // 186 // taha eyaM risidattaM majjha pasAyA adiduhalesaM / mA muMcasuniyachAyaM va vaccha ! vihiyAvarAhaM pi // 187|| evaM gamaNAvasare dhUyA vihu tAvaseNa sikkhaviyA / paiNo sarIrakiccaM sayamaNuciTTasu sayA vacche ! // 188|| mA kaiyA vi hu majjasu piyapaNaeNaM viyAriyA vacche ! / paipaNaeNaM bhullA mahilAo dhuvaM viNassaMti // 189 // tahA vacche ! viNao cciya hoi bhUsaNaM iha naramsa vi jayammi / nArINa puNa visesA niccaparAhINajammANaM // 19 // etto cciya kAyavvo niccaM ciya uvasamo imAhiM jao / anno vi aNuvasaMto na naMdA kiM puNitIo ? // 221 // avisiTTasaMgameNaM supurisamaggaM cayati dhIrA vi / abalANa varAINaM tANa viNAsammi ki cocaM ? // 192 / / aNuyattivirahiyANaM vihaDaMti suyAiNo pahUNaM pi / sasurakulAyattANaM niccaM pi hu kiM puNitthINaM ? // 193 / / ditANa dANameva hi saMkai na ya paribhavaM kuNai koi / dANeNa virahiyANaM na Talai loo karINaM pi // 194 // loyaTriimettaM ciya vibhUsaNaM kaNaya-rayaNamAIhiM / sIlAlaMkAro cciya pasAhaNaM kulapasUyANaM // 195 / / iya putti ! viNaya-uvasama-musaMga-aNuvitti-dANa-sattIsu / niccaM pi samujjuttA rakkhejjayu sIlasaMpattiM // 196|| sA evaM sikkhaviyA paNamiya piuNo pieNa saha caliyA / kumare daDhamaNurattA siDhiliyanehA ya jaNayammi // 19 // bhaNiyaM ca bAlattaNammi pii-mAi-bhaiNi-sahiyAyaNo pio hoi / ArUDhajovvaNANaM jubaINa pio pio ekko // 198 // aha paNamiUNa jaNayaM tavovaNAo viNiggayA bAlA / maNayaM paDibaMdhAo valiyamgIvaM paloyaMtI // 199 / / jao bhaNiyaM acchaMtu niraMtaranehagabbhasambhAvasuMdarA suyaNA / sahavAsavaDDiyA taruvarA vi dukkhehiM muccaMti // 20 // tatto tavovaNaM tIe virahiyaM kimavi jaNai raNaraNiyaM / sahasa cciya paricattaM asesajaNamANaNijjAe // 201 // bhavaNaM va bhavaNalacchIe sAhucittaM va pasamavittIe / vijAe viusamaNaM va nivasirIe va nivabhavaNaM // 202 // aNavasyapayANehiM pattAI pamoyani-bharamaNAiM / rannA pavesiyAiM mahAvibhUIe nayarammi // 203|| piuNA parituTeNaM. samappio tANa pavarapAsAo / parivAro ya viNIo dAsI-dAsAio savo // 204 // tatto paibhattAe bhuMjai bhoe guNANurattAe / samayaM risidattAe kaNagaraho suddhacittAe // 205|| kIlai gIyakalAe kaiyA vi hu cittakammakolAe / kaiyA vihu paNhuttara-paheliyANaM viNoeNa // 206 // loyaNanimesamettaM virahaM soDhuM apArayaMtehiM / dohiM pi tehimaivAhiyAI varisANi paMca tahiM // 20 // etto kAverIe sirisuMdarapANiNA surya rannA / jaha kira tAvasakannaM pariNe kaNagarahakumaro // 20 // valio niyanayarIe tAhe so ruppiNIe ciNtaae| kor3Ikao kileseNa gamai kaha kahavi divasANi // 209 // eyAvasare pattA mulasA pavAiyA paribhamaMtI / bahukUDakavaDabhariyA pAvA paraloyaniravekkhA // 21 // kaiyA vi hu kannateurammi sA ruppiNIe pAsammi / saMpattA paripucchai paNaiparaM ruppiNiM kannaM // 21 // vacche ! kiM tumamajja vi vararahiyA raisamA vi rUveNa / devANaM pi hu dulahaM niratthayaM nesi tArunna ? // 212 / /
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ 252 AkhyAnakamaNikoze tIe bhaNiyaM bhayavai ! maha bhattAro vasIkao khvi| kIe vi tAvasakannAe saMpayaM kiM karemi ahaM ? // 213 / / sA vi ha jaMpar3a jai bhaNasi tujjha vasavattiNi karami tayaM / to ruppiNIe vuttaM bhayavai ! bhuvaNa vi tuha kajaM // 214 // nasthi asajhaM kiMci vi tA maha uvariM karevi kArunnaM / taha kahavi jayamu saMpai samIhiyaM hoi jaha majjha / / 21 / / evaM tIe vuttA aNavasyapayANaehi saMpattA / rahamadaNammi nayare diTTho kumaro saha piyAe // 216 // to ciniyameyAe gisidattArUvasaMpayaM dd| evaMciharUvaNaM mAhijaI kA na eyAe ? ||217|| jIvaMtIe imINa sumiNa vi na ruppiNiM mahai kumro| ko amayapANatitto kaMjiyamahilasaha mukkho vi ? // 218 // parameyArisapAvaM narayaduhAvahamaNajjariyA haM / guNavaMtaM pattamimaM mAriya kahamAyarimsAmi ? // 219 // iya puNa karuNaM kAuM vavasAmi na sAhasaM imaM kahavi / tA bhaTTapainnA haM kaha tIe puro bhavissAmi ? // 220 // iya citiUga tIe karuNAviyalAe kRrakammAe / savvajaNakkhayakArI vijAe viuvviyA mArI // 22 // maNamohaNIe vijAe mAri rAyasammayaM purisN| ruhireNaM hatthamuhe risidattAe viliMpei // 222 // daNaM taM vaiyaramahamasaruvaM jaNo payaMpei / kumara'tthANe pAvassa kamsa kira vavasiyaM eyaM ? // 223 / / kumaro piyAe vayaNaM daTTa saMjAyavimhao bhaNai / kiM tuha ceTTiyameyaM ? ti sA vi jaMpai na yANAmi // 224 // bIyammi diNe taha ceva rAyapurisaM viNAsi pAvA / muMcai risidattAe sayaNe naramaMsakhaMDAI // 225 // kumaro vi tayaM daTTuM ciMtai naNu rakkhasI piyA majjha / sA vi hu puTTA suddhassahAvao bhaNai taM ceva // 226 // kumaro vi tANi dharaNIe govapa haDDu-maMsakhaMDAiM / taie vi diNe taha ceva mAriraM kuNai taM ceva // 227 // navaraM kumArachuriyaM ruhireNa viliMpiDaM vayai gehe / vijAe na sA najada niggacchaMtI na pavisaMtI // 228 // kumaro vi tayaM churiyaM risidattAe payAsiuM maNai / aja pie ! kiM jaMpasi ? sA jaMpai puccha maha kammaM // 229 // puNaravi ya mohamohiyamaNeNa sA daDhayaraM rahe puTTA / kahasu pie ! sambhAvaM tujha hiyatthaM bhaNemi ahaM // 230 // jai tuha mANusamaMse kuo vi kammodayAo rasagiddhI / tA haM pacchannaM pi hu evaM saMpADaissAmi // 231 // evaM bhaNiyA lajjAe ki pi oNayamuhI parunnA sA / kiM tuha piyayama ! pacchannamerisaM kiM kayAvi kayaM ? // 232 // tumae ciya saccaviyaM tavovaNe majjha bhatta-pANAI / jai puNa pacchannaM ko vi kuNai pahu ! taM na yANemi // 233 // kumaro vi tIe dussahaviogajaNayaM duhaM asahamANo / savvaM govai puTTo ya bhaNai nAhaM viyANAmi // 234 // tAhe ruTTho rAyA pucchai niyamaMtiNo nayaramajjhe / vaisasameyaM na muNaha tumhANaM kerisA buddhI ? // 235 / / tehiM vi saviNayamuttaM taha kaha vihu saMpayaM jimsaamo| jaha kajamiNaM jAyai vinnAyaM devapAyANa // 236 / / iya bhaNiUNa pavINA pavvAyA hoi erise kajje / sAyaramao tayaM ciya gaMtuM pucchaMti pavvAiM // 237 // tIe bhaNie savvaM sutthamahaM saMpayaM karissAmi / rayaNIe devayaM pucchiUNa tattaM kahissAmi // 238 // rayaNIe ruhireNaM risidattAe muhaM viliMpeu / avasoyaNiM ca dAu ranno pAsa gayA pAvA // 239 / / abhayaM maggiya jaMpai risidattAceTTiyaM imaM rAya ! / jA joyAvai rAyA tA pecchai taM taha cceva // 24 // to jAyapaccaeNaM rannA nissAriUNa sA bAlA / pANANamappiyA mAraNathamakayAvarAhA vi // 24 // pANehiM vajjhamaMDaNapuvvaMsA vinaDiUNa nayagae / nIyA nidda yahiyaehi tehiM bhIme masANammi // 242 / / katthai bhalluMkiyaruddasadaviddaviyakAyarajaNohaM / katthavi ya kUrakolhuyadADhAvikkattiyakarakaM // 243 / / katyavi ya maDayavasa-maMsapaTTaveyAlabhRribhayajaNayaM / katthavi ya vihiyasaMkuddhasAiNIkilikilArAvaM // 244 // katthavi ya payaDaDajhaMtamaDayaduggaMdhabhariyadisivivaraM / katthavi ya dUramubhaviyabAhunaccaMtabhUyagaNaM // 245 // katthavi ya vIravikijjamANaniyademaMsakhaMDalayaM / katthavi kAvAliyakIramANavaravijasAhaNayaM / / 246 // iya erisavihabhIsaNamasANamajjhammi mukkiyA bAlA / sumariya kumaraM palavai pamukkalallakapokAraM // 247 // hA pANadaiya! hA amayamaiya! hA niddhahiyaya : hA nAha! hA jIviyasama! hA paramamahima! hA pttjypum| // 248||
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26. bhAvazalyAnAlocanadoSAdhikAra RSidattAkhyAnakam 253 susaraya ! tumaM pi sahasA saMjAo kIsa nigdhiNo ? kahanu / eka cciya pANapiyA jeNAhaM tujjha suyabhajjA // 249 / / katto vi hu AgaMtuM maMbhIsamu saMpayaM tumavi tIya ! / AjammaM pANapiyA jeNAhaM tujjha niyadhUyA // 250 / / hA mAe ! mAe ! piyamai ! kuo vi samgAlayAo AgaMtuM / bhayasaMbhaMtamasaraNaM paritAyamu duyiraM duhiyaM // 251 // iya evaM vilavaMtI bhIyA bhayabherave masANammi / tAyAramavidaMtI paDiyA basaNaMdhakRvammi // 252 // tayaNaMtaramannubhaDabhiuDIbhAsuraniDAlabaTTehiM / ukkhAyanisiyakattiyavihatthahatthehiM pANahiM // 253| A pAve ! kuDakuDagAidAsehi bhariya ! yahiyae ! / bhakkhasi ranno purise mAreuM rAvasi iyANi // 254 // re re ! eyAe pAviyAe nikaruNakarahiyayAe / chiMdaha nAsA-kanne khaggeNaM laNaha sirakamalaM // 255 / / evaM bhIsaNavayahiM tehiM nibhacchiyA vivannamuhI / kharapavaNAhayataruvaralaya vva parikaMpiuM laggA // 256 // hA tAya ! tAya ! hA bhAya ! bhAya ! mA haNaha pAyavaDiyA haM / ghettRNA''haraNAI kuNaha dayaM muyaha jIvaMtI // 257 / / etthaMtarammi poNANa majhayArammi bhaNiyamegeNa / evaMvihameyAe saMbhavai na nigghiNaM kammaM // 258|| annaM ca sUramimaM (?) guNakaliyaM bAliyaM haNaMtANaM / keNAvi kAraNeNaM na vahaMti karA kimanneNa ? // 25 // aNukUlakammapariNAmaperio tIe ceva mAyaMgo / ego jaMpai jIeNa majjha jIvau ciraM esA // 260 // tatto ya tehiM vuttA tumameeNaM vimoiyA bhadde ! / gacchasu jattha na najasi jai puNa taM kaha vi dIsihasi // 261 // to rAyA amhANaM kulasaMhAraM karissaha pauTTo / iya tajiUNa pANA peyavaNAo niyattaMti // 262 / / sArikkhamaDayamatthayamegaM chettaNa daMsiyaM ranno / paccayanimittametto risidattA jAi bhayabhIyA // 263 / / caliyamsa vAuvasao tarupattassa vi pakaMpamANamaNA / bhIsaNamasANamajhe dhIrANa vi tAsasaMjaNae // 264 // egAgiNI asaraNA dhIrattaNavajjiyA sahAveNa / payacAreNaM gacchai sirIsapuppha va sukumArA // 26 // na tahA sA dUmija niyataNusukumArayAe gacchaMtI / jaha micchAroviyadUsaNeNa hiyayammi bhaNiyaM ca // 266 / / saMtaguNavippaNAse asaMtadosubbhave ya jaM dukkhaM / taM sosei samudaM kiM puNa hiyayaM maNussANaM ? // 26 // ahavA vi bhavAvaTTammi vaTTamANaM sakammuNA jIvaM / taM natthi kiMpi visamaM jaM na sahAvada vihI eso // 268 // tathA hi eyammi parAhutte jiyANa jaNao vi vairio hoi / bahudukkhalakkhajaNaNI jaNaNI vihu jAyae vagghI // 26 // mitto vi sattabhAvaM paDivajjai saMpayA vi vivayasamA / saccaM pi hoi aliyaM nao vi anao guNo doso // 27 // evaM paribhAvaMtI visannahiyayA vimUDhadisiyakkA / dakkhiNadisAe caliyA sAhasamavalaMbiya maNAgaM // 271 / / katthavi ya vIsamaMtI taruvarachAyAsu kayaphalAhArA / visahaMtI tisa-bhukkhaM nivasaMtI desiyakuDIsu // 272 / / pattA pabhUyakAleNa kaha vi kiccheNa tammi ceva vaNe / daT ThUNa taM paesaM jaNayaM sariuM gayA mucchaM // 273 / / hA tAya ! kiM na pecchasi niyaduhiyaM nivaDiyaM duhasamudde ? / saMbhAsasi ki natumaM ? tuha pANapiyA ahaM Asi // 274 // iya palavaMtI asamaMjasAI saMdhIriUNamappANaM / re jIva ! kiM na bujjhasi ? kiM mujjhasi ? kattha so tAo ? // 275 / / kattha tumaM ? kiM mUDhA ? jamesa evaMviho vihiniogo / tA niyakayassa mokkho saMpai samma sahatassa // 276 // jai pavisasi pAyAlaM lukkasi girikaMdaresu visamesu / taha vi hu puvakayAo na muccase jIva ! kiM bahuNA ? // 277 // evaM vivayavasao vallahabhAvAo jammabhUmIe / maNayaM pattasamAhI sA vasaI tavovaNa tammi // 278|| aha annayA ya tIe viciMtiyaM paDhamajovaNatthA haM / tA sIlarayaNameyaM rakkheyavvaM kahanu mae ? // 279 // . jamhA mahilA mahurattaNeNa paryaIe patthaNijjaguNA / ciMcApakkaphalaM piva vaDDiyavaMchA jayassAvi // 28 // sIlaM ca mae'vamsaM rakkheyavvaM sapANacAe. vi / eyammi viNaTTammi no ihaloo na paraloo // 28 // sIlaM mahAnihANaM sukuluppannANa bhAvabhaMDAro / basaNasayasalliyANaM saraNamimaM jeNa bhaNiyaM ca // 282 / / 1. mccnbhuybhiuddii00|
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ 254 AkhyAnakamaNikoze sIlaM sAsayavittaM paramapavittaM akittimaM mittaM / uttamakittinimittaM muttinuhapasAhaNapasatthaM // 283 // aNA dhaNaM sIlaM bhUsaNarahiyANa bhUsaNaM paramaM / paradese niyagehaM sayaNavimukkANa niyasayo || 284 // tAkeNa pAogeNaM AjammamagaMjiyaM imaM hohI / tA sumariyamuvaiTTaM jaNaeNaM mUliyAvatyuM // 285 // jaNa majjha kahiyaM kaiyA vi hu kouyaM jar3a havejjA / tA eyAe tarumUliyAe mAhappameyaM ti || 286 // ja mahilA bAme Urummi pakkhiva phAliUNamimaM / to puriso jAyar3a nINiyAe jAyai puNo mahilA ||28|| eyaM ci vivarIyaM nArIbhavaNammi jANa purisassa / navaraM dAhiNaUrummi taM viyaDDA vavaiti // 288 // taha caiva tIe vihie jAo sahasa tti sohaNo puriso / payaIe duddhariso maNunnalAyannarUvadharo ||289|| cakkaM kusa-kalasaMkiyakara-caraNatalo viyaDDimAnilao / maNi- maMta-osahINaM acitamAhappajogAo ||20|| to jaNayavayaM ghetu tAvasavayavesadhArao kumaro | ciTThai cakkalavasaNo tavovaNe kaMdraphalabhoI // 291 // evaM sA risidattA tAvasaveseNa sutthiyA vasai / etto ya tIe virahe kaNagaraho jAyaraNaraNao || 292 // na lahai rahUM nisAe na ya divase na ya gihe na vi ya sayaNe / na ya kIlAvAvIe na ya ujjANe na yathANe ||23|| naya kIlaD na ya bhuMjai na suyai na kuNai kalANamanbhAsaM / navaraM hasai viyaMbhad gAyai royai niyai sunnaM // 294 // nAvekkhai gaya-turae na kuNai gura-jaNaya-jaNaNipaDivattiM / navaraM sumariya daiyaM kuNai palAve viviharUve // 295|| hA tArunnayasihiNe ! hA sasivayaNe ! saroyadalanayaNe ! / kalakaMThimahuravayaNe ! vitthayaramaNe ! laliyagamaNe ! // 296 // niyarUvavijiyacilae ! ramaNItilae ! samaggaguNanilae ! / hariseNajaNayadaie ! taM daie ! kattha dacchIhaM ? // 297 // ammA-piUhiM kiccheNa kArio patthuyaM saroraThi / acchai taheva taggayacitto paricattavAvAro // 298 // etto kAverIo suMdarapANissa saMtio dUo / saMpatto so saMpai devAhaM pesio pahuNA // 266 // bhaNiyaM ca teNa esA maha kannA ruppiNI mahArAya ! / purisaMtarassa suMdara ! suviNe vi na giNhae nAmaM // 300 // rannA bhaNiyaM kumaro tAvasakannaM vivAhiuM valio / sA paMcattaM pattA saMpai taha taM bhaNissAmi ||301 // jaha tujjha muyaM pariNai mA eyaM annahA viyappesu / iya bhaNiUNaM dUo visajjio hemaraharannA ||302 // tatto kumaro bhaNio muMcamu soyaM samujjhatu visAyaM / naTTaviNaTTe kajje garuyA evaM na soyaMti // 303 // tA vaccatumamihi kAverIe vivAhiuM kannaM / Agaccha vaccha ! pacchA paricitasu rajjakajjAI // 304 // uvarohasIlayAe saMcalio sabalavAhaNo kumaro / hiyae samuJvahaMto risidattaM devayaM va sayA // 305 // patto kavayadivasehiM taM vaNaM jattha Asi risidattA / tavvira he taM caiva ya ubveyakaraM masANaM va // 306 // etthaMtarammi phuriyaM dAhiNanayaNeNa tassa kumarassa / nAyaM ca teNa sUyai piyamelayameyamuttaM ca // 307 // siraphuraNe kira rajjuM piyamelo hoi acchiphuraNammi / bAhuphuraNammi piyajaNabhuyAlayAliMgaNaM jANa // 308 // diTTo tAvasakumaro paribbhamaMteNa teNa kumareNa / tadaMsaNeNa jAo tassa auvvo pamoyabharo ||301 || harisA UriyamaNasA tAvasakumareNa paJcabhinnAo / paNamiya so tappurao uvaviTTho amayasitto vva // 310 // puThThe ca kumAreNaM bhayavaM ! tuha paDhamajovvaNatyassa / egAgiNo aranne kettiya kAlaM vasaMtassa // 319 // te vibhaNiyaM suMdara ! hariseNo ettha tAvaso Asi ! | risidattA taddhUyA katthai sA pariNiuM nIyA ||312 // keNa vi kumareNa risI so jalaNaM sAhiuM gao saggaM / ahayaM puNa saMpatto annaMto kumara ! kaiyA vi // 313 // sunnamimaM ramaNIyaM nAuM ettheva tAva nivasAmi / asamasamAhANajuo kuNamANo niyama'NuTTA // 314 // kumareNa ciMtiyamiNaM tAvasakumaraM ahaM niyacchaMto / paccakkhaM risidattaM niyadaiyaM caiva pecchAmi // 315 // kumare so bhaNio keNAvi hu kAraNeNa taM bhayavaM ! | avaloyaMto manne nayaNanimesaM pi vigdhamahaM // 396 // to jAva vasAmi ahaM tavovaNe tAva majjha pAsammi / vasiyabvaM suyaNu ! tae mahApasAyaM viheUNa || 317 // tAvasakumareNuttaM tavohaNANaM samaM hitthehiM / kerisao saMbaMdho ?, na saMgayaM tA imaM kumara ! ||318 // T For Private Personal Use Only
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ 255 26. bhAvazalyAnAlocanadoSAdhikAre RSidattAkhyAnakam calaNesu nivaDiUNaM taM mannAviya viNiggae kumare / sA pAvA pavvAyA paribhamaMtI tahiM pattA // 319 // puTTho tAvasakumaro tIe namiUNa bhayavamegAgI / kaha kuNasi tavaM ranna[mmi] bhIsaNe paDhamatArunne ? // 320 // teNAvi ciMtiyamimaM kaiyA vi hu sA vi saMbhavai esA / nigghiNasiromaNIe jIe nivAsiyA ahayaM // 321 // to tAvaseNa bhaNiyaM osahivijjA-tavANu bhAvAo / pabhavaha na kiM pi majjhaM guruvaTuM kuNaMtamsa // 322 // puNaravi ya tIe bhAvAvagamanimittaM payaMpiyaM muNiNA / tumamavi bhaddegAgiNI kahaM bhamasi kisi yakAyA ya // 323 // kiM sissiNI vi bIyA na asthi ? katto ya AgayA ihiN?| tIe vi eso jai kiMci tAvaso majjha vijjAi // 324 // dei iya ciMtiUNaM bhaNiyaM bhayavaM ! mamAvi vijAo / avasoyaNi-tAlugghADagIo vijaMti vivihAo // 325 / / to taM mama payaccham ahaM tu tuha demi appnnijjaao| muNiNA bhaNiyaM vijJANa kerisaM tujha mAhappaM ? // 326 / / tIe amuNaMtIe taccaM savvaM payAsiyaM tamsa / jaha kAveripurIo pattA rahamaddaNapurammi // 327 // jaha kumarapiyayamAe rakkhasivAyaM purammi payaDeuM / kumarapiyaM mArAviya kumareNa samaM samAyAyA // 328 // ruppiNipariNayaNatthaM imo mae ceva cAlio kumro| eyaM maha vijANaM mAhappaM tAvasakumAra ! // 329 // muNiNA bhaNiyaM kajaM na majjhameyAhiM pAvavijjAhiM / iya bhaNiyammi nirAsA saTTANaM sA gayA pAvA // 330 // etthaMtarammi bhANU asthamaNamiseNa duyamaikkaMtI / pavAiyAe tIse kuceTTiyaM daTTamacayaMto // 331 // dadlu kumaro vi suiramabhatithao vi kiM nA''gao kumAramuNI ? / iya bhAvito puNaravi tamsa sayAsammi saMpatto // 332 // pecchai bhANArUDhaM jhANasamattIe garuyaviNaeNaM / abhatthiUNa nIo niyasenne tAvasakumAro // 333 / / paccAsanne rayaNIe do vi sayaNesu tAvasa-kumArA / sasiNehasaMkahAsuhiyamANasA tattha parivasiyA // 334 // bhaNiyaM tAvasakumareNa kumara ! kira kerisA''si risidattA ? / jIe kae paritammasi tumamevaM nibharasiNeho // 335 / / kumareNuttaM tIe vannijjai kira kimaigajIhAe ? / sA jeNa payAvaiNA guNamaiyA ceva nimmaviyA // 336 / / rUvaM rairUvanibhaM lAyannaM girisuyAe anbhahiyaM / suMderaM devINa vi na dIsae tArisaM mitta ! // 33 // avare vi mahurabhAsaNa-dANa-dayA-viNayapanuhaguNanivahA / joijjaMtA vi jaNe dIsaMti na annanArINaM // 338 // tIe saha sarasajaMpiya-uvagUhiya-laliyasurayaramiyAI / sumaraMtassa na vidalai maha hiyayaM vajjanimmaviyaM ? // 33 // kiMtu maha tujjha pAse maNayaM saMpajjae suhaM mitta ! / iyaraha bhuyaNamasesaM visaM va mannAmi tIe viNA ||340 // kiM bahuNA ? dahadiyahe rayaNanihiM daMsiUNa taM daiyaM / uddAliUNa vihiNA viDaMbio kiM karemi ahaM ? // 341 // bhaNiyaM muNiNA suMdara ! mA tammasu ettiyaM kae tIse / avahariyaM jaM vihiNA soyaMti tayaM na sappurisA // 342 / / iya evaM jAva tahiM paropparaM huti tesimAlAvA / tAva pahAyA rayaNI semAgayA maMtiNo tattha // 343 / / bhaNiyaM ca kumara ! dijau payANayaM bahu vilaMbiyaM ettha / puNaravi ya niyattehiM esa muNI ettha daTTayo // 344 // bhaNiyaM ca kumAreNaM jai esa muNI mae samaM calai / tA hoi payANayamiharahA u maha niyamao natthi // 345 // iya kumaranicchayaM jANiUNa taha kahavi tAvasakumAro / bhaNio maMtIhiM jahA saMcalio saha kumAreNa // 346 // kAverIe purIe aNavarayapayANaehiM kaNagaraho / saMpatto tappahuNA pavesio paramabhUIe // 347 // parivArAiparigao samappio tamsa pavarapAsAo / to joisiyavisohiyasuhakaraNa-muhutta-laggammi // 34 // maMgalatUraraveNaM nacciravaravilayasatthasuhaeNaM / vittaM pANiggahaNaM saha kumareNaM kumArIe // 34 // tattheva Thio kaiya vi diNANi kumaro muheNa sasurakule / samayaM tAvasakumareNa vivihasaMgayaviNoeNa // 350 // maha annayA ya so ruppiNIe saMjAyapoDhapaNayAe / bhaNio sA ke risiyA risikannA kahamu risidattA ? ||351 / / jIe tumamaMtarAle vasIkao Asi maM vimottaNa / teNuttaM jai tIe kA vi samA dIsae nArI // 352 // tA tujjha pie ! sAhemi iharahA kaha Nu tIrae kahiuM ? / kiM bahuNA ? tArisiyA na labbhae maMdapunnehiM // 353 // 1. tattvam -khaM0 ttippnnii| 2. samagayA -pratau /
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ 256 AkhyAnakamaNikoze vihiNI vaseNa tIe. hatthuttinnAe jnnyvynnaao| tujha pie ! pariNayaNathamAgao muNamu saJcamimaM // 354 // to risidattAaNukRlakammapariNaivaseNa tIyuttaM / piyayama ! tuma na jANasi jahA mAe ettha ANIo // 355 / / kahamiva ? tIe savvo vi vaiyaro sAhio muNatANaM / kaNagaraha-tAvasANaM guruvimyamuvvahaMtANaM / / 356 / / ciMtiyamisidattAe vihiyamimaM sAhaNaM jameyAe / paccarakhaM doNhaM pi hu maha'lIyakalaMkamavaNIyaM // 357|| taM sAuM kaNagaraho kohahuyAsaNapalittasavvaMgo / daTToTTabhi uDibhIsaNavayaNo rattacchiduppeccho // 358|| avasara diTThipahAo tamerisaM jai tae samAyariyaM / mecchANaM ciya nidiyamiha kaDDayaM ruppiNi bhaNai // 359 / / saMpai risidattAe iya maraNe kiM mae jiyaMteNa ? | sAhemi jalaNamimhi kaha kaTTe ciyAjogge // 360 / / taM souM samyo vi hu maMtijaNo guruvisAyamAvanno / gurusoyasalliyaMgo niveyae rAyapAyANa // 361 / / teNAvi hu pariciMtiyamaho! hu kuDilattaNaM mahelANaM / jeNa mae vina nAyaM pacchannaM peccha pAvamimaM // 362 / / dhiddhI ! eyAe pAviyAe bahukRDakavaDabhariyAe / narayagaigAmiNIe niMdiyasaccariyaceTTAe // 363 / / evaM pi vayamimIe sirammi nivaDau aNajahiyayAe / rakkhasivAyakayaM puNa ihaI pi hu matthae paDiyaM // 361 / / evaM khisijjaMtI pugloeNaM pae pae pAvA / luyapuccha-kanna-dhUsarakharapiTTA''roviyasarIrA // 365 / / viggoviNa nayare rannA nivAsiyA parivAyA / nArI jaNe avajha ti teNa jIvaMtiyA mukkA // 366 // kumaro vi hu jA na muyai kahiM pi bhaNio vi maraNanibaMdhaM / nAyarajaNeNa raiyA ciyA tao sArakaTTehiM // 367 // tatto vAraMtassa vi ranno nAyarasamaggaloyamsa / hAhAravamuhalassa vi cittaM calio ciyAe so // 368 / / siyavattha-vilevaNa-kusumadAma-'laMkAraseyamuttI vi / kaNagaraho risidattANurAyaguNao daDhaM ratto // 36 // tavvayaNAo huyAso jA kira pauNIkao ciyApAse / tA rannA vinnatto viNaeNaM tAvasakumAro // 370 // bhayavaM ! tuha vayaNamimo na kayAvi hu laMghae tao eyaM / taha kaha vi hu bhaNanu jahA viramai eyAo pAvAo // 371 / / bhaNio tAvasakumareNa bhadda ! kimimaM tae samAraddhaM / nIyajaNocciyamainiMdiyaM ca sukulappasUyANaM ? // 372 // annaM ca tayA tumae tavovaNAo mamANayaMteNa / bhaNiyaM kayakicco haM tumamANeUNa muccisaM // 373 / / taM vimsariyaM saMpai pAraddhaM avarameva kiM pitae / kajjaM jai juttamimaM tA.kumara ! tameva jANAsi // 374 / / ahuNA aNuhUyamiNaM pAvaM pAvAiyAe jaM vihiyaM / sA vi hu muha-dukkhANaM tuha bhajjA bhAyaNaM jAyA // 375 / / tA viramamu eyAo durajyavasiyAo siTTavajAo / paraloyabAhyAo appavahAo mahAbhAga ! // 376 / / annaM ca saguNaM va nigguNaM vA kajjakalAvaM samAyaraMteNa / pariNAmo savvattha vi ciMteyavvo cauramaiNA // 377 // avaraM ca tuhA''kUyaM mariUNa milAmi niyayadaiyAe / savvamimaM pi mahAyasa ! muNamu mahAmohalaliyaM ti // 378 // jamhA u bhavAva? sakammaphalabhoiNo jiyA savve / tA tIe saha jogo hohI tuha bhadda ! cittamimaM // 379 / / calasIijoNilakkhekasaMkaDe bhavavaNammi bhavaDaMto / ko jANai ko vi kahiM kahasu mahAbhAga ! jAi jio? ||380 // tA jai tujjha mamovari ko vi siNeho samasthi tA muyasu / maraNakayamasaggAhaM viveiNo tuha na juttamimaM // 38 // avaraM ca jai piyAe nimittamaggimmi pavisasi kumAra ! / tA ihaI ciya taM tuha bhajjaM daMsemi risidattaM // 382 // taM souM kaNagaraho paJcAgayajIvio payaMpei / bhayavaM ! tujjhamasajjhaM kajjaM bhuvaNe vi natthi phuDaM // 383 / / tA jaDa taM pANapiyaM risidattaM kahavi punnajoeNaM / pecchAmi tA mahAyasa! jalaMjali demi maraNassa // 384 // annaM ca joviyaM pi hu tujha payacchAmi jai imaM kuNasi / teNuttaM esa varo ciTThau pAse tuha kumAra ! // 385 / / tatto tuTo tAvasabharavasageNaM imeNa jaM vuttaM / taM hoi taheva tao patto kumaro sapAsAyaM // 386 / / tatto tAvasamuNiNA kahio tesiM savimhayamaNANaM / rahamaddaNapuranissAraNAio niyayavuttaMto // 38 // tAhe kumaracchuriyaM ghettuM vAmaM viyAriuM UraM / kaDDiyamosahivalayaM jAyA ramaNIsahAvatthA // 388||
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ 257 26. bhAvazalyAnAlocanadoSAdhikAre RSidattAkhyAnakam ANaMdamuvyahaMteNa teNa nijhAiyA kumAraNa / bhaNiyaM bho bho ! pecchaha esa piyA majjha risidattA // 38 / / ki esA sA gaurI ? raI va kiM vA ? sarassaI kiM vA ? | kiM vA raMbhA ? pAyAlakannayA kA vi kiM hojjA ? // 390 // iya evaM te vimhaiyamANasA saharisaM paloyaMtA / animisanayaNA tittiM pAvaMti na tammi patthAve // 31 // ruppiNi-risidattANaM dIsai paccakkhamaMtaraM garuyaM / suNayA-sIhINa va kAi-rAyahaMsINa vayaNeNa // 392 / / annaM ca jaNo jaMpai TANe kumaramsa ettha paDibaMdho / eIe rUveNaM mohijar3a ko na bhuvaNammi ? ||393 / / to rannA sA grahaviyA savvAlaMkArabhUsiyasarIrA / devaMganivasaNadharA vihiyA kappadumalaya vva // 394 / / saMjAyagaruyahariso tIe saha bhuMjiuM samAraddho / paMcappayArabhoe avaganniya ruppiNi ramaNi / / 395 / / taM Dha8 risidattA citai eso imIe ninneho / divilIo evaM avannavAo dhuvaM majha // 366 / / esA jai vi varAI kayAvarAhA parovaroheNa / taha vi hu mae imIe uvayariyavvaM kimanneNa ? // 397|| uvayarie uvayAro jo so vaNiyANa hoi vavahAro / avarattha jamuvayariyaM taM puNa garuyA pasaMsaMti // 398|| to kaiyA vi saharisaM niyayavaraM patthio payatteNa / risidattapaNaiNIe teNuttaM bhaNasu jaM demi // 399|| jai evaM tA esA daTTavvA majjha sarisayA sAmi ! / evaM tujha vi majjha vi majjhatthaguNeNa mAhappaM // 400 // jai eyAe kahamavi tIe pAvAe periyAe kayaM / taha vi hu maha khamiyavvaM visiTakulasaMbhavo taM si // 401 // itthI niddayahiyayA IsAvisamohiyA sakajjaparA / phusio esa kalaMko evaM tIe kuNaMtIe // 402 // aha annayA ya bhaNio kaNagaraho maMtipamuhaloeNa / moyAvijau rAyA gamma u saMpai niyapurIe // 403 / / kumareNa vi sappaNayaM taheva vihiyammi naravariMdeNa / saMvAhiyA saharisaM vibhavaM dAUNa niyadhUyA // 404 // tatto suMdaradivase aNavarayapayANaehiM saMpatto / pavisai niyayapurIe pecchijjaMto purajaNeNa // 405 // savveyarapAsaTThiyarisidattA-ruppiNIhiM pariyario / savvamayasamayabaMdhurasiMdhurakhaMdhe samabhirUDho // 406 // bhaNiyaM keNAvi hu metta ! peccha eyaM mahaMtamacchariyaM / esA kira risidattA viNA siyA pANapurisehiM / / 407 // jAva ya sakkhaM akkhaMDasuMdarAvayavarehirasarIrA / dIsai dAhiNapAsammi saMThiyA muhayakumaramsa // 408 // ahavA vihirAe mANusassa taM nasthi jaM na saMbhavai / aNukUle kallANaM jaha jAyamimIe kiM bahuNa ? // 409 / / evaM viyaddapurisehiM visai vannijjamANaguNanivaho / piyaparaparivAyattA visesao taruNaramaNIhiM // 410 // sahai muhAhArAhiM piyAhiM vi vahuppio gaiMdagao / raMbhA-tilottamAhiM hari vva kumaro bhaNai kAvi // 411 // mayaraddhao vva kumaro rai-pIIhiM va piyAhi pariyario / bhaNiyamavarAi [iha hiri-]siridaio samayaNAhi imo||412|| ahavA vi bharahakhettassa majjhadeso vba dhammakammanihI / sarasAhiM gaMga-siMdhUhiM sahai kumaro saha piyAhi // 413 / / avarAe bhaNiyameso hu bhAgasArAhi bhAriyAhiM samaM / uttara-devakurU hiM va sasuvanno sahai meru vva // 414 // sIyA-sIoyAhi va videhabhAgo vva rehai suvAso / supaoharAhiM saha piyayamAhimeso'varA bhnni||415|| annA bhaNai sudiTThIhiM saMgao sahai piyayamAhimimo / dasaNa-nANasirIhiM va carittarAo vva sivajaNao // 416 iya nAyaranara-nArInivaheNaM naMdaNo nariMdamsa / vannijaMto pavisai pae pae kouyakkhitto // 417 // patto ya rAyabhavaNaM ruirulloyaM lalAmalalaNohaM / viraiyavaMdaNamAlaM pUriyamuttAhalacaukkaM // 418 // vihiyaM vaddhAvaNayaM raNNA kumarAgamammi hariseNaM / harisapaNacciravaravAravilayatuTuMtahAralayaM // 419 // vajaMtatUranivahaM gAyaNagijaMtarAyaguNanivahaM / viddhAjaNanivvattiyakumaroyAraNayaramaNIyaM // 420 // calaNesu pADiyAo sAsuya-sasurAiyANa bhuyaao| risidattAe kahio savyo kumareNa vuttaMto // 421 samurAiehiM tatto khamAviyA AyareNa risidattA / khamasu mahAsai ! jaMtujha vihiyamasamaMjasaM kiMpi / / 422 // pavvAiyAe cariyaM nAUNaM vimhiyA nayaraloyA / peccha jahA dhuttIe amhe vi hu vaMciyA tIe // 423 // aNurAyaparavasAhiM dohiM vi [ bhajjAhiM ] saha kumArassa / visayamuhamaNuhavaMtassa koi kAlo vaikvaMto // 424 //
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ AkhyAnakamaNikoze 1 aha annayAya caDanANasaMjuo saguNasamaNapariyario / siribhaddajaso sUrI viharaMto tattha saMpattI ||425 || tatto rAyA nAyarajaNeNa cauraMgabalavibhUIe | kumareNa ya pariyario caMdraNavaDiyAe nIhario || 426 || soUNa sRrimuhakuharanigAyaM dhammatattamamayasamaM / paDivRddhI hemaraho saMjAyacarittapariNAmo // 427 // abhivaMdiUNa muNinAhacaraNatAmarasamasamasaMvego | savvesi maMtINaM niveiuM niyamabhippAyaM // 428 // savvaMgalavakhaNadharaM niyae rajjammi muhamuhuttammi / TaviUNaM hemaraho kaNagarahaM dharaNadhIreyaM // 429|| dAI dAdA ghosAviu abhayadAnaM / vihiNA jiNabhavaNesuM kAUNa'TTA hiyAmahimaM // 430|| caiUNaM rajjasiriM niruvamaviSphuriyajIvaciriyaguNA / garuIe vibhUIe nikkhato nimmalajasoho // 131 // abbhasiyaduvihasikkho khaMtikhamo mahiyamohapaDivakkho / paMcasamio tigutto viharai guruvayaNapaviddho ||432 // kaNagaraho viyarAyA appaDiyasAsaNI mahIcIDhe / asamapayAcaparakkamavasIkayA se savarigaNo // 433 // vitthariyakosa koTTAyAro niTTaviyakaMTayasamUhaM / uvasaMta DiMba DamaraM pAlai rajjaM jaNANa mao ||434 || aha annayAya maharihavisiTTamusiliTTakaTTa ghaDiyamma / supasatyavatyaviraiyamahallaulloyalaDahammi || 435 // rudrapaNavannaviraiyavicittavicchitticittayammammi / ujyaMta dhUyaghaDiyAsugaMdhigaMdhAbhirAmammi ||436 // taMbUla-pupphapaDalayasamabhgabhogaMgagaruyagAmambhi | bhuvaNa'ccanya bhUbhacaNammi suvAsabhavaNammi ||437|| sukumAlatUlikaliyammi mauyagaMDovahANamuhayagmi / AliMgiNi gallamasuriyA isAmaggiruirammi || 438 // ussIsayapaMcasamunnayammi majjhe gabhIraviNayammi / navaNIyatUlaphAsamma suranaIpulisarisamma ||439|| suhasamma suttA ciMtA - saMtAva-soyarahiyamaNA / nivapaTTamahAdevI risidattA niyai sumiNamimaM // 440 // kira maha ucchaMgagao sArayarayaNiyaradhavalasavaMgo / khaMdhappaesapArUDhakavilakesarasaDAsuhao ||441|| viyaDakaDibhAyaruiro taNUyaro tikkha-viDadADhAlo / sIhakisoro grupasannaloyaNo piyai thaNIraM // 442 // tayaM sumiNaM niveyae nivaraNa pahidumaNA / so vi ya garuyaparakkamasuyalAbheNaM suhAve ||443|| tatto navaha mAsANamuvari aTTamANa ya diNANa / uccaTTANagae hemu supasatyadivasamma || 44 || viSphuriya teyapacbhArapayaDiyAsesa disivahvayaNaM / puvvadisAravibiMbaM va sA pasUyA suyaM devI || 445|| vRddhAvio piyavayaNiyAe dAsIe knngrhraayaa| dAUNa tIe nivo vaMchAaddittavamudrANaM // 446 // kArAvar3a nayarammiM kumArajammammi garuyariddhIe | paDahayapayANaputraM vaddhAvaNayaM puhainA ho ||447|| taM ca kerisaM ?-- 258 vajjiragahira maNoharatUrA ravamuhala, jahiM navaraMgayanivasaNu nArIyaNu sahalu | rabhasapaNaccirasuMdaravAravilayanivahu, jahiM sabu sammANijjai nAyarajaNu sabahu ||448 || ThA~ci ThA~ci jahi gijjai caccara savaNasuha, maggi maggi maggijjahiM jahiM naravar3a pamuha / bhavaNi bhavaNi ubhijjahiM jahiM jUcaya-musala, par3a par3a jahiM pRijjahi satthA ''gamakusala ||449 // caMdraNamAlAlaMkiya toraNa jahiM sahahiM, vatthA ''haraNa paroppara jahiM nAyara lahahiM / caTTaTTa jahiM dIsai tellacuyaMtasira, baddhAvaNauM ta banni sakkahiM kavaNa kira ? 450 // 'jIva naMda naMdaya' va suvvahiM jahiM vayaNa, jahiM saMtuTTau naravara viyarai raha rayaNa / abhayadANu jahiM dijjai maNaha suhAvaNauM, taM tarhi harisiM vitta niru vaddhAvaNau // 451 // evaM vaddhAvaNae suheNa citte suhammi divasammi | sIharaho tti viinna kulaviddhAhiM kumaranAmaM // 452 // evaM so divasaM vitthaya kulana hayalammi baDuMno | caMdro vva sukapakkhe sayalajaNANaMdaNo kumaro ||453 || vijjAgahaNasamattho saMjAo aTTavarisaparimANo / lehAyariyasayA se kalANa savvANa pAragao ||454 // aha annayAya yA risidattAe piyAe pariyario / pAsAyovari vAyAyaNammi lIlAe lalai suhaM || 455 // For Private Personal Use Only
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ 256 26. bhAvarAlyAnAlocanadopAdhikAre RpidattAkhyAnakam pecchai ya gayaNabhAge muhumaM sammucchiyaM jalayakhaMDaM / pacchA viddhi pattaM taheva ranno niyaMtamsa / / 156 / / paNavannaruisvattAvayavaM maNa-nayaNamuhyaraM jAyaM / sii nahalacchIe kaMcuyalIla viDaMbaMtaM // 457|| tatto pecchaMtamsa vi payaMDapavaNAyaM kuo vi gaya / pucchai deviM dahae ! diTTa phuDamiMdiyAlamimaM // 458|| jaha eyaM taha savvaM bhavammi paDibaMdhakAraNaM muNasu / piya-mAi-kalatta-sumitta-putta-bala-ruva-rajjAi // 459|| peccha pie ! evaMvihabhavAsarUvaM viyANamANA vi / na kuNaMti dhammatatti visayAmisamohiyA jIvA / / 460 // mAyanhiyAhiM naDio jalabuddhIe jahA bhamai koI / taha jIvo visayavaso bhavagaNe bhamai suhavuddhI // 461 // jaha kiMpAgataruphalaM muhammi mahuraM kuNaMti khajaMtaM / taha AvAe suhayA pariNAme dAruNA visayA // 462 // jaha vA muhammi mahuraM mArai hAlAhalaM visaM bhuttaM / taha visayA vi hu pAvA mAraMti jiyaM bhavAvaTTe ||463 // gheva visamasalleNa sallio kovi dukkhio toi / taha visayasallio vihu bhavammi jIvo vasai duhio||464|| annANamohamUDhA tucchAmisavisayamohiyA jIvA / na muNaMti AyaiduhaM vivAgarUvaM jao bhaNiyaM // 465 // jaha kira duddhaM pecchai majjArI na uNa lauDayaM muddhA / taha mUDho visayasuhaM pecchai no narayadukkhAiM // 466 / / tA ujjhiuMdurate ee visae aNatthaphalajaNae / sugurusamIve kuNimo paralogasuhAvahaM dhammaM // 467|| evaM veraggagao rAyA saha piyayamAe oyrio| kAUNa rajjaciMtaM sutto rayaNIe suhasayaNe / / 468 // tattha vi veraggagao guru-dhammiyasaMkahAhiM suhaleso / aivAhiUga rayaNiM muNai pahAe paDhijaMtaM // 46 // janmedaM na cirAya bhUribhayadA lakSmyo'pi naiva sthirAH, jhimpAkAntaphalA nitAntakaTavaH kAmAH kSaNadhvaMsinaH / AyuH zAradameghacaJcalataraM jJAtvA tathA yauvanaM, he lokAH! kurutA''daraM pratidinaM dharme'dhavidhAsani // 470 // taM soUNaM bhaNiyaM pie ! subhAsiyamimaM paDhai koi / maha ciMtiyatthasarisaM tA kuNimo ujjamaM dhamme // 471 // iya rAyA saha niyapiyayamAe sNveybhaaviymiio| kAUpa gosakiccaM uvaviTTo rAyaatthANe ||472 / / etthaMtarammi ujbANapAlaeNaM kayaMjaliuDeNaM / vinnatto deva ! tumaM vaddhAvijjasi sprivaaro||473|| ujjANe saMpatto viharaMto tuha gurU jaNayasahio / dAjaga pAritosiyadANaM vaddhAvayanaramsa // 474|| saMcalio bhattIe vaMdaNavaDiyAe sahariso raayaa| kAuM payAhiNatiyaM uvaviThTho raiya karakamale // 475 // guruNA vi hu pAraddhA jalaharagaMbhIrasussararaveNa / bhaviyANa bohatthaM dhammakahA dhammavuddhIe // 476 // paMciMdiyattaNaM mANusattaNaM Arie jaNe sukulaM / sAhusamAgama suNaNA saddahaNA''roga phabajA // 477 // iya evaM bho bhavvA ! sudullaho eriso guNakalAvo / tA pAviya sAmaggiM jiNadhamme ujjama kuNaha // 478 // etyaMtarammi bhavabhamaNIyahiyaeNa dhammarasieNa / sivasokkhalAlaseNaM muNinAho pucchio rannA // 37 // bhayavaM caugairuve bhamai jio keNa bhImabhavagahaNe ? / sAsayasokkhe vaccai keNa va kammeNa viyamalo ? ||480 // to muNivaiNA bhaNiyaM Ayannasu bha6 ! avahio houM / hiMDai bhavammi jIvo kammeNa'TTappayAreNa // 48 // taM ca imaM nANassa daMsaNassa ya] AvaraNaM veyaNIya mAhaNiyaM / Auya nAma goyaM tahaMtarAyaM ca kammamimaM // 482 // paMca nava donni aTThAvIsaM cauro taheva bAyAlA / donni ya paMca ya bhaNiyA payaDIo uttarA ceva // 483|| baMghassa miccha-avirai-kasAya-jogA ya heyavA cauro / paMca duvAlasa paNuvIsa panarasa kameNa bheyA siM // 484 // AbhimgahiyamaNAbhiggahaM ca taha abhinivesiyaM ceva / saMsaiyamaNAbhogaM micchattaM paMcahA evaM // 485 // bArasavihA aviraI maNa-iMdiyaaniyamo chakAyavaho / solasa nava ya kasAyA paguvIsaM pannarasa jogA // 186|| sAmanneNaM ee visesao baMdhaheuNo tassa / nANapaDaNIyayAI paikamma suttao NayA // 487|| tattha vi AraMbheNaM garueNa parimgaheNa pAveNa / kuNimAhAreNaM ahamarUvapaMcidiyavaheNaM // 488|| nivvattiyanarayAU jIvA gurukammabhAriyA narae / nivaDaMti saraNarahiyA jalammi ayagola uvva ahe ||489 //
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ 260 AkhyAnakamaNikoze tattha ya chidaNa-bhiMdaNa-ukttaNa-dahaNa-daMbhaNAIyaM / visahaMti tivvaviyaNaM tettIsaM sAgarA jAva // 49 // tatto vi ya ubaTTA jIyA tiriesu jati vivihesu / mAyAbahulA bahukavaDakUDaparavaMcaNujjuttA // 411 // tattha vi vaahnn-dohnn-dhnnNknn-chuh-pivaas-shnnaaii| bhArArovaNa-sIyA-''yavANasahaNaM sahati duhaM // 492 // tatto vi khaviyakammA-payaIe payaNumANa-maya-kohA / ajjavaguNabhAviyamANasA ya maNuyA payAyaMti / 493|| tattha vi dAriddahayA dohaggakalaMkadUsiyasarIrA / kukalattaparAbhUyA apattaputtAisaMtANA // 494 // mukkhattasiromaNiNo kuvnn-kussr-kuruvyaabhihyaa| AjammaM bahuvihakAsa-sAsa-rogAbhiyataNuNo // 495|| tamhA tesu vi sokkhaM na kiMpi paramatthao mahArAya ! | navaramimo maNuyabhavo dhammaguNArAhaNAo suho // 466 // jamhA maNuyabhave cciya paDivanno saMjamo tavo hoi / davvatthao ya paramo visiTTasamgo'pavaggo ya / / 497 // parameyammi vi bahavo nimvittANA siNehapaDibaddhA / bahuvihapAvapariggahamucchiyahiyayA kubuddhIyA // 498|| jovvaNamayaummattA paraloyaparammuhA pamAyaparA / visayAsattA ajarAmara vva ciTThati mUDha'ppA // 49 // devemu vi natthi suhaM ciMtijjaMtaM satattabuddhIe / IsAvisAyaparaparavasittaduhadUmiyamaNesu // 500 // te vi hu kohAbhihayA mANamahAselacaMpiyAvayavA / mAyAsalliyahiyayA lohamahAjalahiNinchuDDA // 501 // vijjati kasAyA jattha nivvuiM tattha rAya ! mA muNasu / pajjalai jattha jalaNo jANa ko tattha mutthattaM ? // 502 // kiM bahuNA bhaNieNaM ? pabhavaMti kasAyasattaNo jattha / gayaNe araviMdaM piva mA joyamu tattha suhasattaM / / 503 / / iya caugaibhavarUve saMsAre dukkhio bhamai jIvo / saMpaya sAsayasokkhe mokkhe jaha vasai taha muNasu // 504 // mokkho asesakammassa saMkhae so ya saMvaheUNa / micchattA-'virai-kasAya-duTThajogANa savvesiM // 505 // hoi vipakkhAsevaNadAreNa nariMda ! so uNa vivakkho / sammatta-NANa-dasaNa-caraNANi vimuddharUvANi // 506 // jaha vatthAINa malo sujjhai muhavArisaMpaogeNa / taha sampAipaogA kammamalo'veda jIvANaM // 507|| to savvakammavigame sarUvalAbhammi niccao jIvo / sAsayasokkhe mokkhe aNAinihaNaM vasai kAlaM // 508 / / so tammi nirAbAho kevalavaranANa-dasaNapaIyo / aNubhavamANo nivasai niruvamasokkhaM jao bhaNiyaM // 509 // na vi asthi mANusANaM taM sokkhaM na vi ya savvadevANaM / je sokkhaM siddhANaM avvAbAhaM uvagayANaM // 510 // jaha nAma koi meccho nayaraguNe bahuvihe biyANaMto / na caei parikaheuvamAe tahiM asaMtIe // 511 // iya siddhANaM sokkhaM aNovamaM natthi tamsa ovammaM / kiMci viseseNetto sArikkhamiNaM suNaha vocchaM // 512 // jaha savvakAmaguNiyaM puriso bhottaNa bhoyaNaM koi / tanhA-chuhAvimukko accheja jahA amayatitto // 513 // iya savvakAlatittA aulaM nivvANamuvagayA siddhA / sAsayamavvAbAhaM ciTThati suhI muhaM pattA // 514 // iya souM uvaesaM savaNasuhAmayapavAhasAricchaM / bhavabhayasaMbhaMto bhaNai bhUvaI bhavbapariNAmo // 515 // bhayavaM! jaM tumme bhaNaha bhImabhavabhayamimesi bhavvANaM / bhavabhayabhIyANaM tattha vibhamo maha maNe natthi // 516 // tA evaM maNuyabhavaM saphalaM kAhAmi tumha pAsammi / paDivajjiya pavvajaM kAUNaM rajjamutthattaM // 517 // etthaMtarammi matthayanihittakarakosasaMpuDA devI / risidattA muNinAhaM paripucchai paurapaccakkhaM // 518 // bhayavaM ! rakkhasivAo maha jAo keNa kammuNA ? kahaha / nAUNa'isayanANeNa ko'yaM majjha aigaruyaM // 51 // to pAraddho kahiuM bhaddajaso gaNaharo miugirAe / avahiyacittA hou khaNamekkaM suNasu taM bhadde ! // 520 // asthi iha jaMbudIve nayaraM gaMgA uraM maNabhirAmaM / cittamima z2a na tayaM kayAi visamakkhaparibhuttaM // 521 / / taM pAlai naranAho arivamgakuraMgasaMharaNavAho / nAmeNa gaMgadatto riogayaghaDadalaNathirasatto // 522 // savvaMte urasArA gaMgA nAmeNa tassa piyabhajjA / nAmeNa gaMgaseNA tassa suyA savvaguNadaiyA // 523 // caMdajasasAhuNIe pAse tIe jiNidapannatto / patto dhammo sA taM paripAlai suddhapariNAmA // 524 // ITIM 1. jIvassa rN0|
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ 261 26. bhAvazalyAnAlocanadoSAdhikAre RSidattAkhyAnakam dhammAmayatittamaNA dUraM paricattavisamavisayatisA / vajjiyapariNayaNakahA ciTThai sA dhammagayabuddhI // 525 // avarA vi tattha egA saMgA nAmeNa sAviyA asthi / dAriddabharakatA nivakhaMtA sAhuNisayAse ||526 // sA kuNai tavaM umgaM vayamAhappeNa pUyae logo / rAyasuyA vi hu tappai kiMpi tavaM aMbilAIyaM // 527 // navaraM na kovi bannaM kuNai gihattha tti kAumeIe / tatto sA nivadhUyA maccharamubahai saMgAe // 528|| bhaNai ya esA vaiNI rayaNIe baleNa khAi maDayANi / tAhe savo vi jaNo pattinto rAyadhUyAe // 529 / / sA vi hu sakayaphalamimaM ti sammamahiyAsae viveyavasA / tIe taM puNa kammaM baddhamabhakkhANasaMjaNiyaM / / 530 // bhamiUNaM saMsAre duhapaure ettha ceva gaMgaure / jAyA nariMdataNayA patto jiNadesio dhammo // 531 // gahiUNaM pavvajjaM tavovihANaM samAyamAyarai / to mAyANuTTANaM abhakkhANaM ca saMgAe // 532 // muguruNamaNAloiya nariMdadhUyA taheva ya sasallA / mariUNamaggamahisI IsANiMdamsa saMjAyA // 533 // tatto caviDaM jAyA tumamesA ihabhavammi risidattA / iya muNiuM niyacariyaM jAIsaraNeNa saMbuddhA // 534 // calaNesu nivaDiUNaM guruNo saMjAyagaruyasaMvegA / bhaNai guruM bhayavamimaM savvaM saccaM bhaNaha tuThabhe // 535 / / rAyAI sayalajaNo vimhaio niyuNiUNa gurubhaNiyaM / risidattAe cariyaM jAo duccariyabhayabhIo // 536 / / kaNagaraho viya rAyA rajje abhisiMciUNa sIharahaM / mahayA vicchaDDaNaM kAraviya jiNiMdapUyAo ||537 // sibiyAe samArUDho kuNamANo sAsaNunnaI paramaM / sakalatto nikkhaMto vihiNA gurupAyamUlammi // 538|| anbhasiyaduvihasikkho tavasA saMkhaviyaghAikammaMso / uppannavimalanANo viyANiyAsesanAyavo // 539|| kevalipariyAyaM pAliUNa paDibAhiUNa bhaviyajaNaM / sAsayasokkhe mokkhe saMpatto saha kalatteNa // 540 // ||Rssidttaa''khyaankN samAptam // 11 // idAnIM makSikAmalAkhyAnakamAkhyAyate / tazcedam ujjeNInayarIe jiyasattunarAhivassa racammi / nAmeNaM mallamarakaTTaNo aTTaNo mallo // 1 // so uNa samuddatIre genhai sopArayammi nayarammi / gaMtUNa jayavaDAyaM sIhagirinivassa rajjammi // 2 // ciMtiyamimiNA rajaMtarAu Agamma majjha mallamahe / ghettUNa jayavaDAyaM jAi imo paribhavo majjha // 3 // to ahamihi mallaM mahAbalaM ciMtayAmi niyarajje / evaM jA gavisAvada tA pecchai purisamegaM so // 4 // uciyasANiyamaMsa viyaDakaDi pihulavacchayalabhAyaM / poNa-samunnayakhaMdhaM karisuMDAyArabhuyadaMDaM // 5 // mahu-maMsabhakkhaNarayaM surAe mattaM sarehi vijhaMtaM / lagate vi hu na muNai bANapahAre mayavaseNaM // 6 // bhaNai ya kuo vi laggaMti macchiyAo stikkhtuNddaao| to so raNNA Thavio macchiyamallo nie rajje // 7 // annammi mahe jAe macchiyamalleNa aTTaNA jitto / teNAvi ciMtiyamahaM jitto vuDha taNeNimiNA // 8 // eso paDhamavayattho ayaM tu jarAe cuvihblennN| akkamio saJcatto parAbhibhUo jao bhaNiyaM // 9 // sayaNaparAbhava-munnata-vAu-sibhAiyaM jarAsennaM / garuyANaM pihubalamANa-khaMDaNaM kuNai vuDDatta // 10 // to teNa taruNamallaM suradRcisae nirUvayaMteNa / dUrullakRviyAe saccavio hAlio ego // 11 // egeNa vAhai halaM kareNa phalahIu luNai avareNaM / taM daTTaNaM tuTTo eso maha vaMchiyaM kAhI // 12 // jaM balamAhArAo teNa parikkhAmi bhoyaNamimamsa / etthaMtarammi bhajjA bhattaM gahiUNa saMpattA / / 13 / / kUrassa bhariya piDayaM kuiyaM kusaNasma savvamavi bhuttaM / bhuttassa vi pariNAmaM jA joyai tA tayaM pi suhaM // 14 // to bhaNiyaM kiM khijasi ? Agaccha karami IsaraM jeNa / paDivanne bhajjAe nimbAhaM ciMtiuM nIo // 15 // kAUNa kAyamRddhi AhArAI hiM posio cihiNA / sikkhavio ya nijaddhaM kayakaraNo jAva saMpatto // 16 // mallamahe saMjAe macchiyamalleNa johio teNa / paDhame diNammi na jao parAjao na vi ya mallANaM // 17 // bIyammi diNe phalahiyamallo dukkhaMtayaM sarIrammi / puTTho ya aTTaNeNaM teNa vi kahiyaM jahAvattaM // 18 //
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ 262 AkhyAnakamaNikoze abhaMgaNa-madaNa-leyaNahiM vihio puNannavo teNa / macchiyamallo puTTo bhaNai mamaM tassa piuNo vi|| / / 19 gannaM na kiMpi tahapa digammi aMbADie sarIrammi / na cayai calirDa thaMbho vva saMThio acalaThANaNaM // 20 // sumarAviNa phala hiyapaogamiyareNa toDiyaM sIsaM / pattA phalahiyamalleNa raMgamaJjhe jayavaDAyA // 21 // aTTaNasarisA guruNo mallasamA sAhuNo samakkhAyA / avarAhA ya pahArA ArAhaNayA jayabaDAyA // 22 // ||mkssikaamllaakhyaankN samAptam // 2 // annANAo jahesiM guruNo NA''loiyaM saduccariyaM / jAyaM aNiTaphalayaM taha annassAvi daTTavvaM / / nAnarthamaGginivahasya ripurvivRddhastAdRkSamugrakaravAlakara: karoti / yAdRkSametadiha zalyamanudhRtaM sat , kuryAdatastadalamuddharatA''zu samyak / / // iti zrImadAmradevasUriviracitavRttAvAkhyAnakamaNikoze bhAvazalyAnAlocanadoSaprakaTana ___ ekonatriMzattamo'dhikAraH samAptaH // 26 // [ 30. mohAlamRtakugatipAtadarzakAdhikAraH] samyaganAlocanamaraNe doSo'bhihitaH / etacca mohavazagasya bhavatItyAha moheNa'dRvasaTTo jo kAlaM kuNai jAi so kugii| tAvasa-sAgaradatta vva naMda-laliyaMgajaNaNi vva / / 3 / / vyAkhyA--'mohena' mohanIyakarmaNA 'ArtavazAtaH' iti Artasya-ArtadhyAnasya vazaH-AyattatA tena RtaH-pIDitaH ArtavazAtaH yaH kazcit 'kAlaM' maraNaM 'karoti' vidhatte 'yAti' gacchati sa prANI kugatiM naraka-tiryaggatirUpAm / dRSTAntAnAhatApasazca zreSThI sAgaradattazca-vaNika tAviva tadvat , nandazca-maNikAraH lalitAGgajananI ca vAsudevapUrvabhavamAtA te tathokte, te iva tadvaditi gAthAsamAsArthaH / / vyAsArthastvAkhyAnakagamyaH / tAni cAmUni / tatra tAvat kramAgataM tApasAkhyAnakamabhidhIyate / taccedam AsI kosaMbipurIe tAvaso nAma vissuo seTThI / mohavasaTTo mariuM sagihe ciya sUyaro jAo // 1 // daLUNa niyayabhavaNaM jAo saMjAyajAisaraNo sA / taM na muyai maNayaM pi hu aha'nnayA tassa [divasa ti?] // 2 // takajje tassa sueNa sayaNavaggo nimaMtio sabyo / vihiyA maMsAIyA mahurarasA rasavaI tattha // 3 // majjAreNa mahANasagihAo nIyammi saMbhie maMse / diTTo rasoyaNIe bhIyAe sUyaro tattha // 4 // nIo ya tao vijaNammi mArio virasamArasaMto so| paiUNa tassa maMsaM dinnaM sayaNANa savvesiM // 5 // so puNa aTTajmANa visaharo tattha bhIsaNo jaao| daLUNa gihaM saMjAyajAisaraNo na taM muyai // 6 // diTTho ya pIDhivivare bhavagabhaMtaragaeNa putaNaM / viddho tahaDio so jhaDa tti kuMtAiNA teNa // 7 // mariDaM suNDAe muo jAo viddhiM gao gihaM dttuN| saMjAijAisaraNo vicitae kiha bhaNissAmi |||| tAya tti putta meyaM muNhaM jaNaNi tti lajjamANo so / jAo mUo piyarehiM kAriyA maMtavAyA se // 9 // moNaTrio na pauNo jAyai so annayA smosrio| sUrI ohinnANaNa saMjuo nayariujjANe // 10 // bhikkhAvelAsamae muNiNo guruNA payaMpiyA evaM / amugAhinANasaMjuttabhavaNadArappaesammi // 11 // pecchissaha vaNiyasuyaM taM pai vattavyamerisaM vayaNaM / tAvasa ! mottu moNavvayaM imaM kuNAsu jiNadhammaM // 12 // mariUNa sUyaro taM jAo taha visaharo suyasuo ya / iya bhaNie se hohI paDiboho tayaNu te muNiNo // 13 // icchaM ti bhaNiya bhikkhAe niggayA paigihaM bhamaMtehiM / tehiM saDiMbho DiMbho diTTho bhaNiyaM ca gurubhaNiyaM // 14 //
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30. mohAtamRtakugatipAtadarzakAdhikAre tApasAkhyAnakam 263 soUNa imaM calaNasu nivaDio muNivarANa so jhatti / ammA-piyaro daTTaNa ceTTiyaM tassa citaMti // 15 // nUNaM maMtapaogo koi kao mugivarahiM payassa / tANamimaM ciMtANa teNa te pucchiyA muNiNI // 16 // kiha bhayavaM maha cariyaM nAyaM ? guruvayaNaA tti tehutte / bhaNiyamimega kahi te ? ThANaM siTuM tao tehiM // 17 // paDilAbhiUNa muNiNo Dibho ammA-piUhiM saMjutto / patto guruNa pAsammi paNamiuM tattha uvaviTTho // 18 // guruNA vi tassa cariyaM kahiyaM vihiyA ya desaNA paramA / sammattaM saMpatta ammA-piujuttaDiMbheNa // 19 // // tApasAkhyAnakaM samAptam // 3 // sAgaradattAkhyAnakamAkhyAyate uddddumrsmrriukrddikrddtddpaaddnnekkhrnhro| kusumapuranmi purammi asthi nivo DamarasiMho tti // 1 // tattha ya sAgaradatto seTThI nivasai pabhUyadhaNakalio / guNacaMdo nAmeNaM tassa suo annadivasammi // 2 // bhaNio sAgaradatteNa niyao vaccha ! dukkhalakkhehiM / lacchI esA saMkalai sA vi gehammi saMThaviyA // 3 // sajjhA jAyai takara-niva-gottiya-mitta-jalaNamAINa / to sunnamasANammi esA kijau nikhAya tti // 4 // jeNAvaisiMdhuvaIe nivaDiyANaM sujANavattaM va / nittharaNatthaM jAyai evamiI pabhaNie putte // 5 // niyataNaeNaM sahiA kalasaM bhari suvannaTaMkANaM / rayaNIe saMpatto sAgaradatto masANammi // 6 // nivakhaNiuM tehiM tahiM taM davvaM viraiyAI cinhaaii| etto ya nAidUraTTieNa kappaDiyapuriseNa // 7 // pahasaMteNaM mutteNa pecchiuM taM viciMtiyaM teNa / jai kahavi ime niyamaMdirammi gacchaMti to pacchA ||8|| ayaM ghettaNamimaM karemi vivihe samIhiyavilAse / sAgaradatteNAvi ha bhaNio putto jahA vaccha ! // 9 // Agaccha tumaM AsAvaloyaNaM kAumiha suo tayaNu / ainiuNo tAya !tumaM ti jaMpiuM kAumAraddho // 10 // hiMDaMTeNaM diTTo kappaDio vigayasAsanimsAso / sutto dhaNalobhAo kavaDeNaM maDayasAriccho // 11 // ciMtiyamimiNA eso mao ya jIvai va iya parikkhAe / to tamsa savaNajuyalaM chinnaM jaNayassa taM kahiyaM // 12 // jaMpai so tAya ! mao iya liMgA lakkhio bhaNai jnno| dhaNalobheNaM taM natthi jaM na visahati iha jIvA // 13 // sammaM nirU viUNaM puNaravi Agaccha to gao tattha / nAsAvaMsaM mUlAo chiMdiraM Agao putto // 14 // nAyaM jahA mao so patto seTThI gihammi so vi puNo / kappaDio taM davvaM ghettUNa'nnattha goveuM // 15 // giNhittu tayaM thovaM lei tao battha-AbharaNamAI / bhuMjai aNaMgaseNApaNaMgaNAe samaM bhoe // 16 // annammi diNe teNaM vihiyA ujjANiyA varujjANe / dinnaM dINAINaM dANaM vitthAriyaM tehiM // 17 // nayarammi jahA ahiNavadhaNao dANaM payacchae ajja / aimasiNavasaNa-saMvihiyasavaNajaya-nAsiyAvivaro // 18 // niyuNittu jaNAo imaM sAgaradatto viciMtae evaM / so'yaM puriso hohI nirUvio jo masANammi // 19 // tA imiNa mima davaM gahiyaM hohi ti ciMtiUNa to| kahiuM puttassa tayaM gao nisAe masANanmi // 20 // jAva nihAlai sammaM na hu pecchai tAva tattha taM kalasaM / to jAyanicchaeNaM niveiyaM rAiNo evaM // 21 // ajjaM jeNujjANI vihiyA so davahArao majhaM / avahariyaM savvassaM imiNA tA sAmi ! vAlesu // 22 // to rannA ruTTaNaM AhuA so niuttapurisAha / AgaMtu nivapurao paNAmapuvvaM samuvaviTTA // 23 // tatto rannA seTTI payaMpio bhaNasu tujha jaM hariyaM / imiNA so Aha suvanaTaMkaparipUrio kalaso // 24 // naravaiNA puTTeNaM kahio coreNa savvavuttaMto / AmUlanAsiyAcheyaNAio bhaNiyamavaraM ca // 25 // niyaaMgAiM vivitta giNyiM jaM mae daviNajAyaM / taM kahamappemi ? niveNa bhaNiyamannAyarasieNaM // 26 // tamsattaraMjieNaM bhaddaya ! jaiyA samappae seTTI / savaNAI aMgAI taiyA tumae vi eyassa // 27 // appeyavvo attho tti jaMpiuM do vi nrvriNdenn| saTTANe paTTaviyA coro vilasai jahicchAe // 28 // 1. pathazrAntena /
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ 264 AkhyAnakamaNikoze seTTI vi hu taM atthaM alahaMto mohamohio tammi / aTTavasaTTovagao mariUNamahogaI patto // 29 // // sAgaradattAkhyAnakaM samAptam // 14 // idAnIM nandAkhyAnakamArabhyate / taccadam ramaNIyadeulA-''rAmarAie puravarammi rAyagihe / sirivIranAhakamakamalamahuyaro leNio rAyA // 1 // maNiyAravaNiyavaggassa aggaNI guNamaNInaInAho / seTTI naMdo nAmeNa mANaNIo nivamsa'tyi // 2 // aha annayA ya bhuvaNeka baMdhavaM vaddhamANajiNanAhaM / samavasariyaM nisAmiya samAgao vaMdaNathamimo // 3 // bhUmImilaMtabhAlo'bhivaMdiuM jiNavaraM samuvaviTTo / vihiyA tiloyaguruNA tatto sadasaNA tamsa ||4|| taM nignuNiUNa naMdo gihatyadhamma duvAlasavihaM pi / paDivajiUga taha pagamiUga sAmi gihaM patto // 5 // sammaM gihatthadhamma paripAlai vaDDamANapariNAmo / saMsAruttinnaM piva appANaM mannamANo so // 6 // aha annayA asaMjayajaNamsa saMsamgao'NudivasaM pi / virahammi suvihiyANaM siDhilIhayammi sammatte // 7 // jAyammi jeTTamAse posahasAlAe posaha parassa / kayaaTTamatavacaraNamsa naMdamaNiyAraseTimsa // 8 // tanhA-chuhAkilaMtamsa vAsaNA erisA samuppannA / te dhannA sappurisA te cciya jIvaMtu jiyaloe // 9 // kArAviyAo jehiM pukkhariNIo susIyalajalAo / jAsu jaNo vahai jalaM piyai tahA majjai jahicchaM // 10 // tA ahamavi naranAhaM Apucchiya kAravemi pokkhariNiM / iya ciMti pabhAe pAritA posahaM seTTI // 11 // parihiyavalakkhavattho pAhuDahattho nivaM samallINo / tappurao uvaNeuM uvAyaNaM teNa vinnattaM // 12 // deva ! tuhANunnAe pura parisarameiNIe pokkhariNiM / kAumabhippAo me to'NunnAo nariMdeNa // 13 // tatto ya teNa hiMtAla-tAla-tAlI-tamAlapamuheNa / susiNiddhabahalasacchAyavacchaniyareNa pariyariyA // 14 // muttAhalAvalIvimalasalilasaMbhArapUriyA paramA / kalahaMsAvalivilasaMtabahalakallolaparikaliyA // 15 // kalhAra-kamala-kuvalayaparAyavicchuriyanIrasaMbhArA / mayaraMdamattabhamaraularolamuhaliyadisAvalayA // 16 // paribhamiragaruyakarimayara-maccha-maMDukka-kacchava'cchannA / kAraviyA pokkhariNI naMdA nAmeNa naMdeNaM // 17 // pahiyajaNadANasAlA vi parisare tIe kAriyA rammA / appANaM kayakiccaM takaraNe mannamANeNa // 18 // majaMto bhuMjato jalaM piyaMto ya tattha kIlaMto / kuNai guNaggahaNaM se samaggalogo vi annonnaM // 12 // naMdamaNiyAraseTTI so cciya dhanno jayammi so jiyau / jeNesA kAraviyA pokkhariNI sisirajalabhariyA // 20 // iya nisuNato naMdo mannai appANamamayasittaM va / ahavA saguNathuIe harisijjai ko na jiyaloe ? // 21 // evaM vaccaMte kettiyammi kAlammi amuhadoseNa / tassa sarIre solasa saMkaMtA dussahA rogaa||22|| paccakavAo vejjehiM tayaNu gururogveynnkNto| mari niyapokkhariNIe dadadaro sannio jAo // 23 // dhanno sa naMdaseTThI pokkhariNI jeNa kAriyA esA / iya jaNasAhukkAraM souMso sumarae jAI // 24 // vinAyava jammo viciMtae phuriyagaruyasaMvego / ahaha ! aNajjeNa mae kaha appA pADio pAve ? // 25 // ladhUNa vi bhuvaNanamijjamANapayapaMkayaM jiNaM vIraM / dhammamavi bhuvaNaguruNo sayAsao tassa nAUNa // 26 // savvaM pi hAriyaM niyamaIe mUDheNa kiha mae taiyA ? / eyaM tu majjha jAyaM micchattaphalaM ahannamsa // 27 // tA ajja vi kiMpi suhaM karemi jaha hoi sugaigamaNaM me / iya ciMtiya cha?tavo'bhiggahameso sayA kuNai // 28 // pArai ya phAmueNaM AhAreNaM sajAijoggeNa / iya dhammajjhANaparamsa tamsa kAlo vaikvaMto // 29 // avarammi avasare vaddhamANasAmI samosaDho tattha / majjaMto pokkhariNIe tIe loo samullavai // 30 // guNasilae ujjANe calaha lahuM vIravaMdaNanimittaM / iya nimuNiUga so dadduro vi saMjAyabhattibharo // 31 // samavasaraNammi calio samullalaMto imaM viciMtaMto / bhUmiliyabhAlacaTTho vIrajiNiMdaM nemimsAmi // 32 // 1. namasAmi 20 /
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhunA lalitAGgajananyAkhyAnakaM vyAkhyAyate / tacedam jao 30. bhAvazalyAnA locanadoSAdhikAre lalitAGgajananyAkhyAnakam tatto ya raha-turaMgama-gayaghaDa-suhaDohaghaDiyapariveDho / namaNatthaM vIrajiNassa niggao seNio rAyA ||33|| tamsegayaraturaMgamakhureNa pahao sa daduro magge / tagghAyapIDio so sariUNa jiNesaraM vIraM ||35|| bihiyANasaNI mariu jAo dUravarDisayacimANe / so daduraMkadevo tao ya sijjhimsai videhe ||35|| // nandAkhyAnakaM samAptam // 65 // 34 nivasaMtanivyajaNaM nivasaMta tAiyaM samatthi puraM / bhogiddhamaMDalamayaM vasaMtauramiva vasaMtauraM // 1 // tattha ya nayare nivasaMti bhAyaro donni dANadhammarayA / payaIe tesi jeTTo dayAvaro dutthiyajaNammi ||2|| lahuoya huppayaI pamAya-mayaparavaso kiliTTamaNo / eguyarasaMbhavA vi hu na huMti kahayA vi samasIlA // 3 // te annayA kayAI sagArUDhA paoyaNavaseNaM / gAmammi patthiyA sutthamANasA jAva gacchaMti // 4 // tatto te vityavattiNIe sukumAlasIyalarayAe / gaDDIe gaMDahArAe muhapamuttaM pasatyamaNaM ||5|| payaIe pamAyA - sslamsa sahiya sukumAra-maMsalAvayavaM / sappavisesaM loyammi vissuyaM cakkulaMDa tti ||6|| pAsaMti tao jeTTeNa jaMpiyaM jAyajIvakaruNeNa / vaccha ! varAI esA nissaha dehA suyai magge ||7|| sigdhaM caliumasattA tA taM ucaTTiUNa vttttaae| ummaggeNaM kheDasu vasahe sai sokkhamuhiyassa // 8 // yasa jiyassa jahA na viNAso hor3a baccha ! iya vayaNaM / jeTTamsa saMtiyaM visai tIe savaNemu amayaM va // 1 // maru vAyAe kutto rUsai hiyayammi bhaMDaNaM kuNai / jar3a puNa jio tti vuccai to tUsai mannae amayaM // 10 // bIeNa bhaNiyaIe riso caMpiyAe kira hoi / karaDakkayasado ? bhAya ! kouyaM kajjai maNamsa // 11 // sagaDaM kheDissamahaM tamhA eeNa ceva maggeNaM ! vAraMtassa vi jeTTamsa khaDai vegeNa so vasahe ||12|| eyaM pitIe nimuyaM visaM va savANa duhayaramakantaM / sA vi ya magayaM saccariyavAsagA cUriyAvayavA // 13 // masUiNa hatthiNaure kammANa vicittAriNaivaseNa / dhUyattaNaMga jAyA kassa vi isa bhavaNammi // 14 // vihio mahasavo se janme jaNaeNa garuyavihaveNa / caMpayalaya vva girikaMdarammi aha viddhi maNupattA // 15 // evaM tIe kameNaM patthAve thIjaNassa joggAo / mehAguNakaliyAe kalAo saJcAo gahiyAo // 16 // pattA ya ta tArunnamuttamaM taruNanayaNamohNayaM / kamaNIyakaMtikulakamanikeyaNaM kAmanaravaNo // 17 // pariNIyA tattheva ya visAlavihaveNaminbhataNaeNa / // 18 // ||22|| to tesi punnavasao paropparaM daDhaparUDhapemmANaM / paMcappayAravisae bhuMjaMtANaM vayai kAlo // 19 // tattoya tIe gabhe so jeTTasahoya samuppanno / bhaviyanvayAniogeNa sukaya saMputrapunnabharo ||20|| sAgabhabhAveNaM savaMgasuhellisaMgayA jAyA / AnaMdanitrbharaMgI AsAiyacakkirajjavva // 21 // ciravirahiyapiyajaNamIliya vva suvisiTTapattasagga vva / amayarasasittagatta va patta apavaggasokkha kiMpi aNakyamuhaM saMpattA jaha na mAi aMgesu / hoya ciya punnavasA jIvANaM erisasaruvaM // 23 // saMpuna dohalA sA macitiya saMghaDaMtasayalatthA / rayaNanihiM va mahagghaM sANaMdA vaha taM gamaM ||24|| tato satyadivase aTTamadiNanavaNha mAsANaM / ucariM pasatthatihi-karaNa lagga - horA muhutte ||25|| jAo niyadehapahApayAsiyA se sabhavaNadisiyako / supasatthalakkhaNadharo tIe sabuttamo puttI // 26 // to rabhasavasasamuttAlagamaNacihDaphaDAe dAsIe / baMDiyasuyajammaNavaiyareNa vaddhAvio inbho ||27|| to tIse harivallasaMtaromaMcakaMcuiyataNuNA / niyayaMgalaggava ravatthamaNaharAbharaNamarammaM // 28 // dAridda garuyapavyaya matthayaniddalaNavajjadaMDasamaM / teNa parituTTidvANaM dinaM dAsittamavaNeuM // 26 // piyabhAsiNitti kAUNa dAviyA tIe kaNayamayajIhA / sakuTuMbanivvisesaM taM peccha savvakajje ||30|| For Private Personal Use Only 265
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ 266 taM ca kerisaM ?-- jao AkhyAnakamaNikoze tayaNaMtara mitrabho putta jammA ucbhavataparitoso | nAyarayANaMdayaraM vaddhAvaNayaM pavate ||31|| vajrjatacArutUrayaM naccaMtanAripUrayaM, gAyaMtatAragAyaNaM durRtasAhubAyaNaM / tuppijJamANacaTTayaM paDhaMtabhUribhaTTayaM, AvantaakkhavattayaM hIraMta punnavattayaM // kijtabAlarakkhayaM pUijmANapakkhayaM, suvvaMta viddhisaddayaM saMtuTTapIDhamaddayaM / oggamANasevayaM saMdhuvamANadevayaM, AvantabhUripAulaM tosijja mANarAulaM // sijjhatabhatta-pANayaM dijvaMtINadANayaM, muccaMtagottidhaNaM kijvaMtaruTTasaMghaNaM / aritacArucAraNaM saMjAyaloyasAraNaM, tuppaMtasAhupattayaM labhantabhRribhattayaM // iya bahuvivicchaDDiNa raMjiyasayalajaNu, vilasira kittikulaMgaNa nimmalakulabhavaNu / nara-nAriyaNa-naresaramaNaha suhAvaNauM, vizvamahAbharimiTiMbha kiu baddhAvaNauM // 32 // ramaNIyaMgattaNao jaNANamANaMdakAragatteNa / laliyaMgao tti nAmaM kAriyamivbheNa taNayassa // 33 // 1 jA vaya-taNubaMdhaNaM jAo [so] attttvrisdesiio| bahuMto paidiyahaM saha jaNayamaNorahasaehiM // 34 // to sohaNatihi bAre samappio so kalANa gahaNatthaM / leha yariyassa kalA kalAvaviuNo viNayapuvvaM // 35 // sammANiUNa sammaM vatthA-'laMkArapabhiiNA bhaNio / ibheNamuvajjhAo taha sammaM jayasu esa jahA || 36 | theveNa vi kAleNaM samaggasatthatthapArago hou / viusANa vannaNijjo jAyai maha maNasamAhikaro ||37|| to vahu ammA-piUNa tA dukkhamAvahai taNao / hoUNa vivajrjjato bahuyayaraM kuNai so dukkhaM // 38 // paramee appayaraM tesiM jaNayaMti dukkhariMcholiM / aviyANiyaparamattho mukkho bahudukkhasaMjaNao ||39|| atrApyuktam - I ajAta mRta gurkhebhyo, mRtA 'jAtau varaM sutau / tau kiJcicchokadau pitrormUrkhastvatyantazokadaH ||40|| te vibhaNiyaM mAkuNasu kheyamayaM tahA'hamitthatthe / bhadda ! jaissaM jaha buhasiromaNI tuha suo hohI // 41 // evaM so niyaguNajoggayAe taha jaNayatajjaNAo y| niuNakalAyariyapayattasaMbhavAo ya niccaM pi // 42 // thevehiM vi divasehiM nigmalamaiviusajaNapasiddhANaM / bAvattarIkalANaM pAragao punnalabhANaM || 43 // to so sovajjhAo pasatyadivasammi jaNayabhavaNagmi / saMpattI kAravio maho ya puNaruttamivbheNa // 44 // maNi-raNa-hema-vatthAiehiM paripUiUNa pajjataM / sappaNayamuvajjhAo visajjio niyayabhavaNammi ||45 // so vihu jammaMtaralahusahoyaro kammapariNaivaseNa / tajjaNaNIe gabhe puttattAe samuppanno // 46 // to tannimittaduccayaNasavaNamaraNANubhAvajaNieNa / vaireNa tIe dehe mahaI araI samupapannA ||47|| pakkhittA pAhANA kiM maha uyarammi tivvaduhajaNayA / kiM vA vi kapparijjai maha uyaraM tikkhachuriyAe ? || 18 || pajjaliya jalaNajAlAciyAe kiM vA'hametya pakkhittA ? / kiMvA vi koi vAhI saMjAo appaDIyAro ? ||19|| jeNeyaM maha dukkhaM ajAyapucaM samAgayamayaMDe / iya sA dukkhasamudde pakSittA gamai diyahAI // 50 // tatto pADaNa- sADaNakArayapANAiyANa'NegAi / kArAviyANi tIe taha vi hu so kammadoseNa // 51 // na mao tatto kAlakameNa so vi hu taheva saMjAo / jaNayaMto jaNaNIe duhmatulaM dukkhapasaveNa // 52 // suyaNo vvatao dujjaNasaMsaggIe gayAe sA suhiyA / uyarAo teNa viNibhgaeNa sahasa tti saMjAyA // 53 // to so takkhaNamukkuruDiyAe cairANubhAvadoseNa / dAsIe hattheNaM samujjhio jAyarosAe || 54 || tappunnapabhAvAo kuo vi vinnAyameyamivabheNa / saMgovio ya teNaM parusaM bhaNiyA ya taNaNI // 55 // kettiyamettA pAve ! tujha ghare saMti saMpayaM puttA / chaDDAvasi nizcinnA jaM tucchamaNorahA evaM // 56 // inbheNa muhamuhute savvaM bhoyAciUNa baMdhuyaNaM / vihiyaM vidyANaputryaM nAmaM se gaMgadattoti // 57 // For Private Personal Use Only
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ 267 30. bhAvazalyAnAlocanadoSAdhikAre lalitAGgajananyAkhyAnakam to so dhAvIe samappiUNa vaddhArio payatteNa / jAo kaivayavariso pacchannaM tIe mAyAe // 58 // tatto so jaNaya-sahoyarehiM kammi vi mahasave jAe / neheNa samANIo bhoyavio tIe pacchannaM // 5 // so jemaMto jaNaNIe kaha vi diTTo balA vi to tesiM / pAemu kaDDhiUNaM pakkhitto oghasarayammi // 60 / / tatto jaNaeNuttaM kimaNeNaM tujjha bAlaeNa kayaM ? / sA vi hu pabhaNai kiM mama maMdire esa ANIo ? // 6 // evaM jaNayAiNaM kalahaMtANaM paropparaM tesi / bhikkhaTTAe paviTThA aisayanANI muNI ego // 62 // to taM vaMdiya sirakayakaraMjalI jAyavimhao inbho / pucchai vaiyaramiNamo mAi-suyANaM aghaDamANaM // 63 / / bhayavaM ! ki jaNaNI vi hu erisaasamaMjasaM kuNai pAvaM / putte jArisamesA mama jAyA cattamajjAyA ? // 64|| teNa vi bhaNiyaM mA kuNasu vimhayaM bhadda ! kuNai mAyA vi / puttammi appiyaM puvvajammaverANubhAveNa // 65 // eeNaM puvabhave annANAo virAhiyA esA / duJcayaNabhaNaNa-mAraNarUvaM vairaM jaNaMteNa // 66 // to teNa tattha muNiNA saMkheveNaM niveio sayo / puzvabhavavaiyarI kaDuyavayaNabhaNaNAi-maraNaMto // 6 // to soma ! imIe imo putto vi hu appio ihaM jaao| pAvamimaM bhayajaNayaM tA bhavvA ! pariharaha vairaM // 68|| bhImammi bhave bhavvA vi bhamai kAlaM duraMtameeNa | pAvamimaM bhayajaNayaM tA bhavvA ! pariharaha baharaM // 69 // dogacca-dumgadohamgadukkhameeNa pAuNai jIvo / pAvamimaM bhayajaNayaM tA bhavvA ! pariharaha vaharaM // 7 // lakkhaNa-rAvaNasuhaDA ajja vi jujhaMtimeNa narayammi / pAvamimaM bhayajaNaya tA bhavyA ! pariharaha vairaM // 71 // parivajaha micchattaM kasAyabhaDavamganiggahaM kuNaha / pariharaha rAga-dose duddamadaMDattayaM haNaha // 72 // paricayaha visayasaMgaM mohamaI muyaha mahaha mynnbhddN| ummaggagamaNarasiyaM pariraMbhaha karaNahayavaMdraM // 73 // granthAgram 10000 / ] sammamgaM paDivajaha parivajaha pAvamittasaMjoyaM / mahiUNa mohamallaM sivarajjaM jeNa pAuNaha ||74|| iya muNivayaNaM souM saMveyakaraM suhaM suNaMtANaM / veramgagayA jaMpaMti jAyacArittapariNAmA // 5 // jAu khayaM gihavAso nivaDau vajaM sire siNehassa / pavisau pAyAlatale parimgaho vi hu mahApAvo // 76 // vaccau palayamaNajo aNatthajaNago imo mahAraMbho / eyAe vi hu jAyau samamuttI visayavaMchAe // 77|| saMsAriyabhAvANaM namotthu eyANa mohiyA jehiM / na muNaMti mohavisadhAriya vva paramatthamiha jIvA // 78 // iya vivihavimalasaMvegabhAvaNAbhAviyA bhavAvAse / raimalahaMtA sivavahusaMgamarasalAlasA ahiyaM // 79 // rAgAijalaNajAlolipajjalaMtaM gihAsamaM mottu / tinni vi te pavvaiyA saMviggamaNA mahAsattA // 80 // abbhasiyadu vihasikkhA gurukulavAsaM samassiyA sayayaM / paricattasavvasaMgA visuddhalesA samiyapAvA // 81 // vipphuriyagaruyaviriyA saMkho va niraMjaNA gayavisAyA / kulavahuya vva'viyArA vamuhaM viharaMti vigayabhayA / / 82 / / sA vi hu jammantaranehaniyalasaMjamiyahiyayavAvArA / laliyaMgao tti laliyaMgao tti vAharai tajjaNaNI / / 83 // avahariyamaNasamAhI visamamahAmohavilasiyavisannA / hariNi vva jUhabhaTTA parivaDDiyagaruyaraNaraNayA // 84 // na suyai suhaM nisAe divA vi jemai na jemaNaM chuhiyA / aTTavasaTTovagayA laliyaMgayamohiyamaIyA ||85 / / mariUNa mohavasayA pattA kugaI pgittttidhduhiyaa| bhamihI bhavakaMtAre aho ! hu moho aNatthaphalI / / 86 // // lalitAGgakajananyAkhyAnakaM samAptam // 66 // ee aTTavasaTTA kugaI mohAo pAviyA mariuM / tA sammaM mariyavvaM samAhilAme muhIhiM / / yaH svApateya-gRha-putra-kalatramUDhaH, kAlaM karoti sa bhavediha duHkhadhAma / tasmAt samAdhivazagena vivekabhAjA, martavyamanyajanmanyamRtatvahetoH (?) / // iti zrImadAmradevasUriviracitavRttAvAkhyAnakamaNikoze mohavazAtaimaraNakugatipAtadarzakastriMzattamo'dhikAraH smaatH||30||
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 31. dharmasukaratA varNanAdhikAraH ] etacca gurukarmaNAM bhavati / laghukamaNaH punastAruNye'pi ca vartamAnAH sugatigAmitayA tapazcarantIti pratipAdanAyA''hasAhINasavvabhogA e vi paDhamammi kei lahukammA sAhati tavaccaraNaM DhaMDhaNakumaro vva jaMbu vva // 40 // vyAkhyA - svAdhInAH - svAyattAH sarve - zabdAdayo bhogAH yeSAM te tathoktAH, 'vayasyapi prathame' tAruNyAvasthAyAmityarthaH, 'kecana' na sarve laghukarmANaH 'sAdhayanti' kurvanti 'tapazcaraNam' anazanAdirUpam / kiMvat ? ityAha- 'DhaNDhaNakumAravat' vAsudevaputra iva 'jambuvad' ibhyavRSabhaputra iva iti gAthAsamAsArthaH // vyAsArthastvAkhyAnakAbhyAmavaseyaH / cAmU / tatra tAvat kramaprAptaM DhaNDhaNakumArAkhyAnakamAkhyAyate / taccedam - asthi iha dAhiDe bhArahamajjhe samaggadesANa | cUDAmaNisaMkAso magahA nAmeNa visao ti // 1 // tattha visamaggagAmANamaggaNI dhannapUrao gAmo / kisipArAsaranAmo tatthA''si balAhio vippo // 2 // ranno nimittameso carIu kArai ahannadivasammi / taNhA-chuhAkilaMtA bhatte patte narA teNa || 3 || niyakhette ekkekkaM caMbhaM maDDAe dAviyA khINA / to tannimittavigdhaM nikAiDa Auyate ||4|| tirie samupapanno kaya vi jammantarANi tattha Thio / keNai suhakammeNaM tatto mariUNa saMjAo ||5|| soraTTavisayabhUsaNabAracaIsAmivAsudevassa / putto DhaMDhaNakumaro nAmeNa kalAkalAvaviU ||6|| vAhio ya nivakanyAo navajovvaNAbhirAmAo / visayasuhamaNuhavaMto tAhiM samaM gamai kAlaM so // 7 // aha annayA ya sirinemijiNavare revae samosarie / kanhappabhiimahIvaviMde nami niviTTamma || || kuNamANe navajalaharasareNa sadesaNaM bhuvaNanA he / saMjAyagaruyaveraggamANase bhavvanivahammi ||9|| pucchitu sayaNavagaM rajjasiriM ujjhiu mahAsatto / DhaMDhaNakumaro giNhai pavajjaM jAyasaMdego // 10 // tiNamiva paDaggaggaM visayamuhaM ujjhiUNa nikkhato / abbhasiyaduvihasikkho kumaro tavalacchisaMpanno // 11 // rayaNamahAkalio bihu dUraM parihariyarayaNapahavatto / nANAviha desesuM viharai so sAmiNA saddhiM // 12 // aha pucabhavasamajjiyavigghammi vivAgamA [ga] e bhayavaM / suiraM hiMDato vi hu na lahai so kiMpi bhaNiyaM ca // 13 // sirivAsudevataNao sIso teloksAminemissa / savvaguNANa nivAso dhaNa-kaNayasamiddhanayarI // 14 // bhamANo vina pAvai bhikkhAmettaM piDhaMDhaNakumAro / jammaMtara nivvattiya tivvamahAkammadoseNaM // 15 // tasaMtarAyadosA bIo vi hu jAva pAvai na kiM pi / to savve vihu muNiNo gaMtu pucchaMti nemijiNaM // 16 // kahio ya bhayavayA se puvabhavo tayaNu DhaMDhaNakumAro / ginhai niyamaM niyalAbhabhoyaNaM bhayavao purao // 17 // evaM ca alAbhaparIsahaM sahaMtassa tassa aisammaM / samaikkato kAlo bahuo aha annadivasamma // 18 // bAravaIe sirinemijiNavaro namiya pucchio hariNA / tumha muNiniyaramajjhe ko dukkarakArao sAmi // 19 // bhayavaM sAhai savve ba'idukkarakArayA viseseNa / DhaMDhaNakumaro taM niyuNiUNa namiUNa nemijiNaM // 20 // pavisadda jAva purIe kaNho tA diTTigoyare patto / goyaracariyAe gao thiracitto DhaMDhaNakumAro ||21|| oyariya karivarAo bhanIe vaMdio tayaM daTTaM / vaMdijjaMtaM hariNA seTTI vAyAyaNammi Thio ||22|| citai esa kathA koi muNI jo namijjae raNNA / jai eD majjha gehe tA paDilAbhAmi eyamahaM // 23 // patto kameNa so tassa maMdire teNa siMhakesarae / paDilAbhio saharisaM bhattibharasahiyahiyaeNa ||24|| tatto niyattiNaM saMpatto nemipAyamUlammi / pucchai bhayavaM ! kiM mama tamaMtarAyaM khayaM pattaM ? || 25 | p For Private Personal Use Only
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ 266 31. dharmasukaratAvarNanAdhikAre DhaNDhaNakumArAsyAnakam bhayavaMteNa vi bhaNiyaM ajja vi kammaM na khijjae tujjha / esA vi kaNhaladdhI taM souM DhaMDhaNakumAro // 26 // savvesi daMsiUNaM umsUrattAo tehiM vi nisiddhe / muhacitto pAraddho pariThaviuM moyage tatto // 27|| jIva ! tumaM mA kAhisi rasagiddhi mAyagesu jaha ee / na mae bhuttA jamhA aNegaso bhutapuca tti // 28 // taNarAsIhiM va jalaNo jaha jalanAho naIsahassehiM / no tippai taha jIvo bahuyAhiM vi bhAyaNavihIhi // 29 / / iya samma citaMtassa moyage tassa pariThavaMtamsa / payaDiyasavvapayatthaM kevalanANaM samuppannaM // 30 // paDibohiya bhaviyajaNaM pAlittA kevalimsa pajjAyaM / niviyaaTTakammo sa mahappA mokkhamaNupatto // 31 // // DhaMDhaNakumarAkhyAnakaM samAptam // 17 // idAnI jambyAkhyAnakamAkhyAyate taM ca jahA rAyagihe sudhammasAmimmi samavasariyammi / jAyAviNoyaNatthaM pahANarahamAruhi umimbho // 1 // saMpatto gurupAse puTTammi piyAe puttajammammi / jasabhaddeNaM kahiyammi puttalAbhammi jAyAe // 2 // jaha ovAiyamaTTasayamaMbilANaM suyamsa nAmaM ca / jaMbUdevIe tayaM tIe kayaM puttakAmAe // 3 // tammi jahA nararayaNammi inbhabhavaNammi jAyamettammi / vaddhAvaNayavihANeNa dANa-sammANakaraNeNa // 4 // dutthiyasuhellijaNaNeNa punnavaMtammi jammi savvajaNo / pamuiyapakIlio sai suhI ya jAo jiNide vva // 5 // jaha so savvakalANaM maigaNapagarisapabhAvagammANaM / jAo savapavINo dhammakalAe viseseNa // 6 // jaha so taruNIharaNINa vAgurAsarisamasamaguNakaliyaM / lAyantralalAmamaNaMgadhAma tArunnamaNupatto // 7 // jaha so saroyapattaM va kAmajalasaMgavajio maimaM / kaMsIpattaM va saNehanIraparihariyaruirataNU // 8 // saMkho vva pavitta-suittasaMgao virahio viyArehiM / viyarai samagganara-nArihiyayaharaNo samiyakaraNo // 9 // jaha kaiyA vihu muNivarasuhammagaNahArisaMgaiguNaNa / jAo visuddhaleso dhaNiyaM dhammo' vva paccakkho // 10 // jaha so jaNaNIuvarohaguNavasA aTTa inbhknnaao| pariNai maNoharAo suraMgaNAhiM va surakumaro // 11 // pariyario jaha so tAhi vAsabhavaNammi dhammavuddhIe / karisaganAyAIhiM paDibohai tAo dhammammi // 12 // saMbohiya rAyamuyaM pabhavaM gaNaharasudhammapAsammi / pabvaiyo jaha chaDDiya taNaM va taM lacchivicchaDDu // 13 // jao bhaNiyaM so jayai jaMbuNAmo taruNatte jeNa pAliyaM sIlaM / aTTa kalatte navanauikaNayakoDIo parihariuM // 14 // abhasiyaduvihasikkho jinnsaasnnniirnaahpaargo| chattIsaguNasamaniyaniyagurusaMpattasRripao // 15 // paripAliyapariyAo niypysNtthviypbhvraaysuo| saMpattakevalasirI vihuyamalA siddhimaNupatto // 16 // taha vittharao jiNanAhabhaNiyasiddhaMtao samunneyaM / iha puNa saMkheveNaM bhaNiyaM bhavvANa saMtikaraM // 17 // tathAhi kallANaM maMgallaM cariyamimaM jayai jaMbunAmamsa / etto ciya paJcUse kuNaMti guNathuimimassevaM // 18 // so jayaha jaMbuNAmo maNapajjavasanniyassa nANassa / maNaciMtiyaguNaviuNo apacchimo jo ihaM bharahe / / 19 / / so jayai jaMbuNAmo kevalaraviNo'ruNodayasamassa / paramohissa mahappA apacchimo jo ihaM bharahe // 20 // so jayai jaMbuNAmo pulAyaladdhIe gurupabhAvAe / cakkibalacUraNIe apacchimo jo ihaM bharahe // 21 // so jayai jaMbuNAmo visiTTakajappasAhaNakhamamsa / AhAragassa guNavaM apacchimo jo ihaM bharahe // 22 / / sA jayai jaMbuNAmA visiTTa suddhipayakhavagaseDhIe / kammakkhayajaNaNAe apacchimA jA iha bharaha / / 23 / / so jayai jaMvuNAmo dujjayagurumohaNijasamaNIe / uvasamaseDhIe vi hu apacchimo jo ihaM bharahe // 24 // 1. dhaNo vv-khN0|
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ 270 AkhyAnakamaNikoze jo jayaha jaMbaNAmo mahaimahAsattasevaNijassa / jiNakappamsa vi guruNo apacchimo jo ihaM bharahe // 25 // so jayai jaMbuNAmo parihAravimuddhipabhiicaraNANaM / tiNhaM paramaguNANaM apacchimo jo ihaM bharahe // 26 // so jayai jaMvuNAmo loyA'loyappayAsaNakhamAe / kevalanANasirIe apacchimo jo ihaM bharahe // 27 // so jayai jaMbuNAmo asesakammakkhayappasUyAe / sAsayamuhasiddhIe apacchimo jo ihaM bharahe // 28 // mayaNakarikesariNA cUDAmaNiNo caritticakkAsa / accabhuyaguNanihiNo namo namo jaMbuNAmassa // 29 // epahiM jovvaNammi vi sAhINe vi hu samugjhiuM bhoe / jaha cariyaM sIlamimaM taha anno vi hu dharai dhiiro||30|| ||jmbyaakhyaankN samAptam // 18 // AtmaprabhAvaparibhUtajagattrayasya, prauDhapratApavibhavairapi durjayasya / dattvA padaM sapadi mUrddhani manmathasya, kecit tapaH kRtimemU iva sAdhayanti // 1 // // iti zrImadAmradevasUriciracitavRttAvAkhyAnakamaNikoze prathamavayasyapi vivekino dharmasukaratAvarNano nAma ekatriMzattamo'dhikAraH samAptaH // 31 // [ 32. dharmaviSayakulaprAdhAnyanivArakAdhikAraH] syAnmatiH kasyacit-kulajAtatvAd DhaNDhaNakumArAdibhiridaM niravAhi, na punarapara etat kartumalam iti matamapAkurvannAha na kuleNa pahANattaM havai narANaM surA vi jaM muiyA / harikesi-naMdiseNe vaMdaMti namaMti sevaMti // 41 / / vyAkhyA-'na' naiva 'kulena' zuddhapitRpakSeNa 'pradhAnatvaM pradhAnabhAvaH dharmaviSaye ityadhyAhAraH bhavati 'narANAm / 'surA api' AsatAM manajAH 'yadara yasmAta kAraNAda 'muditAH' hRSTAH harikezi-nandiSeNau 'vandante' vAgbhiH stuvanti 'namanti' kAyena praNipatanti 'sevante' evameva paryupAsante iti gAthAsamAsArthaH // vyAsArthastvAkhyAnakAbhyAmavaseyaH / te ca ime / tatrApi kramaprApta harikezyAkhyAnakaM vyAkhyAyate / tadyathA supavittasuittasamuddasaMbhavo sirinivAsagaNao ya / savvattha vi vikkhAo saMkho saMkho vva suhasado // 1 // vANArasIe nayarIe naravaI sAmanIinayaniuNo / maMtI namuI namui vva dANavo tassa duTTappA // 2 // so ya amacco payaIe niTaTaro saidhaNo vva donnamaNo / pAsAyatale oloyaNadio niyai muNimegaM // 3 // paMcasamiyaM tiguttaM bhikkhaTTA pariyaDaMtamuvauttaM / tattha ya huyavaharacchA payaIe jalaMtareNukaNA // 4 // na ya ko vihu vatthavvA tIe saMcarai pAyadAhabhayA / tattA puTTA sA taNa sAhuNA maggamesA ya // 5 // citai dattaNao samaNagamimamullalaMtameeNaM / maggeNa DajjhamANappaeNa picchAmi tAva suhaM // 6 // niggacchai bahimeso tA vaccamu samaNa ! so vi soumimaM / gaMtuM jAva payaTTo iriyAsamio samayavihiNA // 7 // tA tagguNabhattAe kIe vi hu devayAe so maggo / himakaNasIyalaphAso vihio daTTaNa taM namuI // 8 // pacchAyAvaparaddho teNeva paheNa gaMtumisipAse / niMdAi so appANaM kahiUNaM puvvavuttaMtaM // 9 // viyaramu maha pavvajja jeNA''rAhemi tujjha payajuyalaM / avareNa payAreNaM na jAu maha jAyae suddhI // 10 // pavvAvio ya teNaM pAlai pavvajjamaNahapariNAmo / navaraM maNe na muMcai kammavasA jAi-rUvamayaM // 11 // mariUNa suravareguM patto so Auyakkhae cvi| mayajaNiyakammadoseNa sAvaseseNa maNuyabhave // 12 // 1. am iva DhaNDhaNakumAra-jambUkumArAvivetyarthaH /
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ 271 33. ekAkivihAradopavarNanAdhikAre arahannakakathAnakam gaMgAtIre harikesajAiyA kira vasaMti maayNgaa| balakuTTo mAyaMgo gorInAmeNa se bhajjA // 13 // tIe gambhe jAo maNNa harikasavala'bhihANo tti / udaMturo viruvo laMboTTo vakkanAso ya // 1 // khara-pharusa-kavilakeso viruyalaMboyaro tikoNasiro / dubhago biDAlanayaNo visamAvayabo ya pAeNaM // 15 // paryaIe aNAlIo karei vayaNeNa jaMpai viruvaM / kiM bahuNA ? so visapAyavo vva savvassa vi ya veso // 16 // kahayA vi hu raiyAvANagANa tesiM mahu~ piyaMtANaM / mAyaMgANaM mahubhAyaNANi bhaMjei bhayarahio // 17 // to miliUNaM taruvarajaDAe so taDaphaDatao baddho / pecchai mahuM piyaMte kIlaMte DibharUve ya // 18 // jAva ya khaNaMtareNaM tesi samIve samAgao sappo / to miliUNaM bhakkhaNabhayAo so mArio tehiM // 19 // puNaravi ya tayAgAro tayaMtie dIyaDo samaNupatto / to taM pi hu visabhayao mAyaMgA mAriuM laggA // 20 // tAvegeNaM bhaNiyaM mA mAraha esa niviso ajja / aTTami-cauddasIsuM eyamsa visaM jao hoi // 21 // tayavattheNaM teNaM harikesabaleNa savvamavi eyaM / saccamiyaM sayameva ya to paDibuddho viciMtei // 22 // peccha imo niggahio saviso bIo ya niviso mukko / kIlaMti ime DiMbhA ahayaM doseNa saMjamio // 23 // to mottRNaM dose saMpayamahamavi samAyarAmi guNe / iya veragagaeNaM kahamavi diTTo muNI ego // 24 // to harisanimbhareNaM paNamittA saviNayaM bhaNiyamimiNA / jai asthi joggayA maha to bhayavaM ! desu paJcajjaM // 25 // pavvAvio ya teNaM aisayanANaNa joggayaM nAuM / to so nivveyAo jAo samaNo samiyapAvo // 26 // dukkaratavacaraNarao nimsaMgo kimavi nibviyAro ya / nippaDikammasarIro viharai vamuhaM apaDibaddho // 27 // kaiyA viha viharaMto saMpatto tiMdagammi ujANe / tattha ya tiMyajakkho tambhavaNe so Tio bhayavaM // 28 // nissaMgayAiguNagaNaraMjiyahiyaeNa teNa jaskheNa / mAijjai paNamijjai vaMdijjai so muNI niccaM // 26 // uvariM jaha bhaddAe rAyasuyAe vivAhi vihio / jakkhaNaM jaNapujjo suyAo sesaM pi taha neyaM // 30 // ||hrikeshaakhyaankN samAptam // 6 // idAnIM nndissennaakhyaanksyaavsrH| tacca pUrva vyAkhyAtameveti / na kulassa pahANattaM kAraNamiha lahuyakammayA dhamme | to jiNavayaNa viUhiM kulAbhimANo na kAyavvo // 1 // prAdhAnyamalpabhapi nizcayato janAH ! mA, manyadhvamatra jinadharmavidhau kulasya / yannandiSeNa-harikezimunI guNADhyau, bhaktyA vinA'pi kulamaGga ! surAH stuvanti // 1 // // iti zrImadAmradevasUriviracitavRttAvAkhyAnakamaNikoze dharmaviSayakulaprAdhAnyanivArakaH dvAtriMzattamo'dhikAraH samApta // 32 // [ 33. ekAkivihAradoSavarNanAdhikAraH] etacca harikezyAdInAmekAkindamApavAdikaM mantavyam / utsargato gurukulavAsa eva zreyAn , tasya guNahetutvAd, itarasya ca doSaduSTatvAt / tathA cAha egAgiNo vihAro paDikuTTho sAhuNo jamegassa / itthImAI dosA arahannaya-kUlavAla vva // 42 // vyAkhyA-'ekAkinaH' ekakasya vihAraH viharaNaM 'pratikuSTaH' niSiddhaH nirAkRtaH / 'yad' yasmAt kAraNAd ekakasya syAdayo doSAH / kayoriva ? arahannaka-kUlavAlayoriva prasiddhayorityakSarArthaH // bhAvArthastvAkhyAnakAbhyAmavaseyaH / te cAmU /
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ 272 AkhyAnakamaNikoze tatra tAvadarahannakakathAnakamAsyAyate atthettha pavaragaccho gurugottasamamsio viulstto| pavarasujANanicAso pADhINapayAraramaNIo // 1 // jaM vihiyara saccAo mayaramaNivivajio ya jaM niccaM / taM tamsa mahacchariyaM saMjAyaM jalahirUvamsa // 2 // tammi guruviNayanirao arahannayanAmao vasai khuDDo / niyajaNaNi-jaNayasahio chajjIvahio sayAkAlaM // 3 // kiMtu niyajaNayaviraiyaveyAvacco sayA vimuhklio| AbAlakAlao cciya kayA vi ahileso // 4 // aha annayA ya jaNae paMcattamuvAgayammi muhalese / kharakiraNataraNitAvilabhuvaNayale gimhasamayammi / / 5 / / piyamaraNatAviyataNU bhaNio sAihiM erisaM vayaNaM / jaha arahannaya ! imiNA muNiNA saha vihara aja tumaM // 6 // piyamaraNadukkhasaMbharaNajAyagurusoyasAmamuhakamalo / teNa saha muNivareNaM goyaracariyAe nIhario // 7 // kharakiraNatAviyataNU gacchaMtaM so pamottu taM saahu| pAsAyacchAyAe khaNamegaM jAva vosamai / / 8 / / tAva niyamatta vAraNapariTTiyAe pautthavaiyAe / diTTo sukumAlataNa vayavisae maMdapariNAmo // 9 // to tIpa vAhario Agaccha maha gihe mahAbhAga ! / jeNa viyaremi bhikkhaM taM souM jAva taggehe // 10 // pavisai tAca pahiTTA dAraM dAUNa pabhaNae esA / aikaDhiNakAyajoggaM parihara vayamerisaM suhya ! // 11 // uvabhuMjasu gurulacchi mANasu tArunnamasarisaM majha / sahalIkuru maNuyabhavaM saMpattaM puvapunnehiM / / 12 / / nisiyakaravAladhArAsaMcaraNasamaM sudumsahaM caraNaM / paripAliumasamattho aNumannai tIe taM vayaNaM / / 13 / / uvabhuMjai visayasuhaM tIe samaM jAyagaruyaaNurAo / tannehahariyahiyao gayaM pi kAlaM na yANei // 14 // etto tamapecchaMtI tammAyA naTTaceyaNA jAyA / paricattasAhuvesA ummattA vasaNaparihINA // 15|| paribhamai hasai gAyai naccai pariluDhai dharaNivIDhammi / DibhasahassaparikhuDA bhamamANI nayaramajjhammi // 16 // savvaM pi vatthujAyaM 'arihannaya putta ya !' tti bhaNirI saa| nehamahAgagahiyA na ya ceyai kiMci appANaM // 17 // ruyamANI sA diTThA pAsAyagavakkhasaMThieNimiNA / ciMtei tao citte dhiratthu maha jIviyavassa // 18 // paricattaniyakulakkamasamuvajjiyaasamapAvabhArassa / gayasIlarayaNanihiNo dhiratthu maha jIviyavvassa / / 19 / / asahAyaM sasaNehaM gurujarayA jajjaraM niyaM jaNaNiM / pariharamANassa jae dhiratthu maha jIviyavvassa // 20 // AsAiyavaramuNiNo avahatthiyasuhaguruvaesassa / visayAsattassa jae dhiratthu maha jIviyavvamsa // 21 // ujhiyasupurisamuhaceTTiyamsa parigaliyaguruviveyassa / niddayaceTTamsa jae dhiratyu maha jIviyavassa / / 22 / / iya bhAviUNa tatto pAsAyA oyarittu sahasa tti / ubhaDasiMgAradharo dharaNIyalamiliyasirakamalo // 23 // paNamitta bhaNai arahannao ahaM aMba ! vacchalo tujjha / nimuNittu tayaM sahasA saceyaNA sA vi taM bhagai // 24 // viusajaniMdaNijjaM kiM vavasiyamerisaM tae vaccha ! ? / so bhaNai maMdapunnI na samattho kAumaMba ! vayaM // 25 // ajja vi niyapANa paricayAmi na cayAmi vayamimaM kaauN| avaraM ca bhaggasIlamsa majjhamiNameva juttaM ti // 26 // tIpa bhaNiyaM varamimamaccaMtaM dukkaraM kayaM vaccha ! 1 na uNo hINajaNocciyamasamaMjasamerisaM vihiyaM // 27 // tA gahiyasAhuvaMsA Aloiya nidiUNa ducariyaM / gahiyANasaNA samma marisAviyasayalasattagaNoM // 28 // aigimhatAvatAvilasilAyale nivaDio mhaastto| muhabhAvabhAviyamaNo loNiyapiMDo vva pavilINo // 26 // mariUNa samuppanno devo vamANio mhiddiio| jaNaNI vi vayaM kAuM uppanA tiyasalogammi // 30 // arihannakAkhyAnakaM samAptam // 10 // idAnI kulavAlAkhyAnakaM vyAkhyAyate / taccedam asthattha pavaragaccho aNagasatthemu laddhamAhappo / nayarArakkhiyapuriso vya loyaviNayAisaMjutto // 1 // parihariyakhamAbhAro mahAvarAho vi nAyarAo vi / gurucaraNapaJcAo paDivajiyasugurucaraNo vi // 2 // aimAyAhArA vi hu aimAyAhAravajio niccN| parivasai tammi ego sAhU panbhaTTamuhaleso / / 3 / /
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ 33. ekAkivihAradopavarNanAdhikAre kUlavAlANyAnakam 273 aha anna yA ya kammi vi girimmi titthANi vaMdiuM guruNA / saha jAva paDiniyatto tA ciMtaha sUrivisayammi / 4 / / eso na dei sokkhaM niccaM ciya coyaNaM maha kuNaMto / mAremi tA iyANi imamegAgi mahApAvaM // 5 // iya ciMtiUNa mukko paTTIe teNa TolapAhANo / AvaliyakhaMdhareNaM guruNA sahasa tti taM daDheM // 6 // osariUNaM ruTTeNa] sAvio teNa paccaNIo so re pAva ! thIsayAsAo tujjha hohI khao niyamA // 7 // parihariyaM taM pAvaM egAgI gacchamAgao sUrI / so vi guruvayaNapaDikUlaNatthamevaM viciMtei // 8 // tattha mae vasiyavvaM itthInAmaM pi jattha na suNami / tatto aiuggatavaM naikUle kA umAraddho / / 2 / / AuTTiyAe naidevayAe tatto ya vAliyaM kUlaM / naikUlavAlao so saMjAo taddiNA''ravbha // 10 // tatto ceDayanayarI vesAlo veDhiyA gurubaleNa / rannA asogacaMdeNa jAva na hu bhajjae kaha vi // 11 // tatto bisannacitto kiM pi uvAyaM viciMtae jAva / tAvucchaliyA sahasA gayaNe eyArisI vANI // 12 // samaNe jai kRlavAlae, mAgahiyaM gaNiyaM labhissai / lAyA ya asogacaMdae, vesAlInagaliM gahissai // 13 // taM nimuNiUNa rAyA mAgahiyaM vAharittu taM bhaNai / maha devayAe kahiyaM kajjaM sajhaM imaM tujjha // 14 // tA kUlavAlayamuNiM savasIkAuM vihitta bhaTTavayaM / ANe ihaM jeNaM vesAlI bhajjae niyamA // 15 // kettiyametta kajaM deva ! imaM majjha tuha pasAeNaM / sakaDakkhabANavivasIkayasasurA-'surasamUhAe // 16 // cIvaMdaNAi tatto sikkhittA kavaDasAviyA jAyA / kayavihavasarUvA samANavaya-rUvaparivArA // 17 // vaMdiukAmA titthANi niggayA kira mahAsaisarUvA / gacchaMtI saMpattA sa kUlavAlayamuNI jattha // 18 // taM daLUNa pahiTThA paNamai parivArasaMjuyA tassa / bhatti-bahumANapuvvaM Aucchai suhavihArAi / / 19|| guNasavaNa-thavaNa-dasaNa-paNamaNa-bharaNehi tujha dhannANi / jAyANi savaNa-vANI cakkhU kAo maNaM majjha // 20 // iya thoUNaM tatto bhaNiyA sAhammiNIo sayalAo / avaguMThiyavayaNAo lajjAe oNayamuhIo // 21 // jaMgamatitthuvavAsA tumbhehi pamajjiyaM mahApAvaM / 'ajjeha mahApunnaM ajjeha muNissa daMsaNao // 22 / / iya evaM so divaso aikaMto pajjuvAsamANIe / tIe aha bIyadivase pabhAyasamayammi paNamittA ||23|| bhaNiyaM paccakkhANaM tumbhe vi hu paramiyaM kuNaha ajja / kAUNa saMvibhAgaM pAraNayaM jeyA kAhAmo // 24 // tatto khaNaMtareNaM vAhari kUDakavaDabhariyAe / aisArajoyakayamoyagehiM paDilAbhio tIe // 25 / / annAyatassarUveNa moyagA muNivareNa te bhuttA / tANaM pabhAvao se jAo rogo aIsAro // 26 // aha bIyadiNe jA kira Agacchai sA vi vaMdaNanimittaM / tA rogavasavisaMTuladehAvayavaM muNiM daTTuM // 27 // pabhaNai pAvAe imo aNuciyaAhAradANao bhyvN!| hA ! maMdabhAiNIe vihio rogo mae tujjha // 28 // to kUlavAlayamuNI pabhaNai maNayaM pi natthi tuha doso| kiMtu maha kammapariNaivaseNa eso samunbhUo // 26 // tIe puNo vi bhaNiyaM tujjha aNunnAe garuyajayaNAe / paDijAgaremi bhayavaM ! gIyatthA haM tuha sarIraM // 30 // pacchA Aloejjamu avavAyapayaM gurumsa payamUle / to teNa aNunnAyA veyAvaccaM kuNai tammi // 31 // tIe paidiyahamevaM veyAvaccaM sasaMparAtIe (?) / pauNIkao muNI so osaha-vimsAmaNAIhiM // 32 // sukumArakarapphaMsANurAyarattaM muNittu taM sAhuM / sasiNehaM sakaDakkhaM savilAsaM bhaNi umAdattA // 33 // bhayavaM ! tAvesa mae nissaMgassa vi sudhammanirayamsa / tuha dhammajhANavigyo vihio bahupAvakammAe // 34 // na hu ettieNa ThAhI ajja vi jaM majha mANasamaNajja ahilasai kiM pi avaraM taM saMpayamavahio muNasu // 35 // maha Asi dhammavuddhI sA kA vi hu jA na tIrae khi| saMpai jalahijalaM piva me hiyayaM jAyakallolaM // 36 // kira titthajattameyaM kAUNa'ppahiyamAyarissAmi / iya ciMtiyaM mahAyasa ! savvaM pi hu annahA jAyaM // 37 // bhaNai muNI mA khijjasu majjha kae jeNa nIruohaM ti / tIyuttaM karuNAyara ! maha annaM suNasu vinnattiM // 38 // 1. adya iha /
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ 274 AkhyAnakamaNikoze jammaMtaranehAo kiMvA tuha daMsaNAo paDibaMdho / jaM tuh pAsa mellaMtiyAe vaccaMti maha pANA || 39 // vidalai hiyayaM nijjAi maha raI kapparijjae aMgaM / parivaDDai raNaraNao taM vArijjai samAhANaM // 40 // tuha komalataNupharisa - daMsaNa-saMbhAsaNAio jAo / maM dahai mayaNajalaNo tA suhayamu saMgamajaleNa // 41 // taM maha nAho taM majjha sAmio taM gaI maI ceva / taM ciya AsaTTANaM saMpai maha maMdapunnA // 42 // tuhasaMgo amadaho amayaphalAI va tujjha nayaNAI / tuha aMgamamayakuMDaM tuha vANI amayarasakullA // 43 // iya kUlavAlayamuNI tIe tArisaviyaDDa bhaNiehiM / abhimANaghaNo vi tayA baddho daDhanehaniyalehiM // 44 // tIe bhaNie tUsai sasiNehaM niyai tIe muhakamalaM / parisiDhiliyadhammamaI dhaNiyaM jAo jao bhaNiyaM // 45 // pAso vva baMdhiuM je mahilA chettu asi vva purisassa / sallaM vva salliuM je vimohiuM iMdajAla va // 46 // phAleuM karavattaM vva hoi sUlaM vva mahiliyA bhettuM / purisassa khuppiuM kadamo vva maccu va mariu je ||47 // khelAlIDhA tuccha vva macchiyA dukkaraM vimoeu / mahilAsaMsaggIe appANo purisametteNa // 48 // puNaravi tIe bhaNiyaM kUDakuheDayama hallakhANIe / mA tammasu tuha velA mahesapAsANareha vva // 49 // patthAve samameva ya sAmannamaNuttaraM carissAmo / pacchA vi hu dhammadhaNA maliNaM sohiMti appANaM // 50 // saMpada tArunnamimaM niratyayaM suhaya ! nesu mA evaM / diyahAi paMca daha vA jovvaNamiNamo buhA ciMti // 51 // so kilikammodayAo guNanihigurUNa vayaNassa / avitahabhAvAo tahA khaDahaDio sIlapAsAyA // 52 // jaM na kayaM guruvayaNaM iha taM tasseva matthae paDiyaM / ahaho ! aNatthaheU ANAbhaMgo mahApAvo // 53 // pecchasu tIe mosAriyAe taha sAviyAe' hoUNa / savasIkao varAo aho ! hu thIcariyagahaNamimaM // 54 // so tArisa vi nissaMgasAhucUDAmaNI vi parivaDio | gurujaNavayaNA ikkamataruNo ajja vi kusumameyaM // 55 // purao jaha sA nayarI pavisittu khaDakkiyA duvAreNaM / ukkhaNiya pAuyAo savvA bhaMjAviyA teNa // 56 // taha savvaM vittharao neyaM gaMthaMtarAo cariyamimaM / iha puNa ettiyamettaM pasAhagaM patthuyatthassa // 57 // // kUlavAlAkhyAnakaM samAptam // 101 // jai vihu vajjiyasaMgo kuleNa caMgo taveNa taNuyaMgo / taha vi hu ego parivaDai vasaha tA sugurukulavAse // 1 // svapratyanIkaramaNIkRtadoSabhAvAdekAkino vratavato vihRtirviruddhA | yasmAdanAgamaruceryatanAvato'pi doSAH kadAcidanayoriva sambhavanti // 1 // // iti zrImadAdevasUriviracitavRttAvAkhyAnakamaNikoze sAdhoraikAkitvavihAradoSa varNanastrayastriMzattamo 'dhikAraH samAptaH // 33 // [ 34. sAdhudarzana mahAguNavarNanAdhikAraH ] etacca kUlavAlakasAdhudarzanamubhayeSAmapyayogyatvAd guNAya nAbhavat / yatra punarubhayorguNavattA bhavati tatra sAdhudarzanaM guNAya bhavatItyetadAha sAhUNa daMsaNaM pi hu guNAvahaM soma- santarUvANaM / jaha takarassa taha bhigu -[ u ] varohiyaputtajuyalassa ||43|| vyAkhyA -'sAdhUnAM' munInAM 'darzanamapi' avalokanamapi AstAM sambhASaNAdi 'guNAvahaM' guNajanakameva / huzabdasyAvadhAraNArthatvAt / kIdRzAmityAha--'saumya zAntarUpANAM' saumyam - AntarakopanigrahAt zAntaM - bahirapi kopavikAravirahAd-rUpam - AkAze yeSAM 1. mRSAryayA tathAbhAvikayA bhUtvA / For Private Personal Use Only
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34. sAdhudarzanamahAguNavarNanAdhikAre bhRgUparohitaputrayugalakAkhyAnakam 275 te tathoktAsteSAm / 'yathA' ityudAharaNopanyAsArthaH / 'taskarasya' caurasya 'tathA' tenaiva prakAreNa 'bhRgUparohitaputrayugalasya' bhRgunAmakoparohitasutayugmabhya iti gAthAsamAsArthaH // vyAsArthastu AkhyAnakAbhyAmavaseyaH / te cAmU / tatra tAvat taskarAkhyAnakamArabhyate egammi sannivese vasaMti do takarA asamasattA / paradavvaharaNavAvArasaMjuyA nihayaparalogA // 1 // aha annayA ya kammi vi nayare kassa vi ya seTTigehammi / khaNiUNa khattamavahariya davvamArakkhiyabhayAo // 2 // nAsaMti jAva pecchaMti tAva nayarassa parisare saahuN| ussaggaThiyaM nippaMdaloyaNaM kiM pi jhAyaMtaM // 3 // tatto tANegeNaM bhaNiyaM dhanno mahAmuNI esa / paricattasayalavAvArapattaapavaggasuhaleso // 4 // bIeNa puNo bhaNiyaM kaha eso samaNamuMDao diTTho ? / avasauNasUiyAvayaparaMparApecchaNIo tti // 5 // evaM te niyayAuM paripAliya maraNamuvagayA saMtA / ujjeNIe jAyA pihu pihu seTThissa gehesu // 6 // puttattAe niccaM puvvabhavavbhAsao mahApII / AbAlakAlao cciya saMjAyA tANamannonnaM // 7 // annaM ca vasaNa-vavahAra-asaNa-sayaNA-''sANAiyaM savvaM / egeNa vihiyamavaro vi kuNai taha ceva nehAo // 8 // to loyakayabhihANA saMjAyA egacittayA tatto / aha annayA ya bhayavaM samosaDho tattha vIrajiNo // 9 // loeNa samaM nayarAu niggayA te vi vaMdaNanimittaM / sura-maNuya-tiriyaparisAe desaNaM kuNai bhayavaM pi // 10 // egassa kahijjaMtaM sammaM pariNamai dhammasavvassaM / annassa puNo muNivarapaosaniyassa na hu kiM pi // 11 // to loeNaM nAuM paropparaM tANaannahAbhAvaM / puTTho bhayavaM bheo kimegacittANameesiM // 12 // ihi jAo? tatto puvvabhavo bhayavayA samAiTTo / iya sAhudaMsaNaM takkaramsa jAyaM mahAphalayaM // 13 // // iti taskarAkhyAnakaM samAptam // 102 // idAnIM bhRgUparohitaputrayugalakAkhyAnakamAkhyAyate tadyathA je Asi citta-saMbhuyasahayarA puvvajammasaMgaiyA / te pAviyasammattA suralogaM do vi saMpattA // 1 // Aukkhayammi caviUNa vissue khiipaiTThie nayare / ibbhakule te do vi hu sahoyarA bhAyaro jAyA // 2 // tattha'nne inbhasuyA cauro tesiM vayaMsayA jAyA / uvabhuMjiya visayasuhaM chAvi hu therANa pAsammi // 3 // pavvaiyA savve vi hu sAmannaM pAliUNa suhabhAvA / mariUNa paumagumme caupaliyA suravarA jAyA // 4 // govAladArayANaM je te cauro vayaMsayA Asi / tesiM ego kurujaNavayassa'laMkArabhUyammi // 5 // usuyAranAmayapure saisabhavaNarAie duhA vi tahiM / riuvisarabANaghaDaNo usuyAro gunnaabhihANo // 6 // rAyA jAo bIo tabbhajjA nayaNa-vayaNajiyakamalA / kamalAvaI vi nAmeNa kimavi kamalAe vuDDikarI // 7 // taio tasseva ya naravaissa vippo kulkkmaayaao| nAmeNa bhigU caudasavijjAThANANa paragao // 8 // AI-majbha-'vasANAhio vi sa purohio jaNapasiddho / veyabhaNiekakammappio vi chakkammakaraNarao // 9 // jAyA jasAbhihANA cautthao tassa ceva varabhajjA / niravacaNadoseNaM tANi ya tammaMti parama'hiyaM // 10 // yata uktam aputrasya gatirnAsti svargo naiva ca naiva ca / tasmAt putramukhaM dRSTvA sukhaM svarge prayAsyati // 11 // je govadArayA do vi ohiNA tehiM nAyamamhe u / uvarohiyassa puttA hohAmo to samaNarUvaM // 12 // kAUNa dhammamagge sabhArio ThAvio bhigU tehiM / gahiyANuvvayadhammo pAlai dhamma gihatthahiyaM // 13 // tAhe suyassa lAbha namiUNaM pucchiyA muNI teNa / tehiM vi nAuM bhaNiyaM hohI tuha vippa ! suyajuyalaM // 14 // navaraM lahukammattA raimalahaMtaM gihammi visayasuhaM / visamiva paricaiUNaM pavvaihI mA nivAresu // 15 // teNAvi ciMtiyaM hou tAva pacchA vi abhimayaM kAhaM / bhaNi mahApasAyaM visajjiyA muNivarA teNa // 16 // kAlakameNa jAyaM suyajuyalaM jAva aTTavArisayaM / saMjAyaM tA piuNA sikkhaviyaM dubuddhIe // 17 //
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ 276 AkhyAnakamaNikoze ja ime dIsaMti jaNe puttaya : kaMvalayapAvariyadehA / seyavaDayA imesi vIsasiyavvaM na kaiyA vi // 18 // jamime rakkhasaparyaI mANusamaMsAsiNo viseseNaM / sisubhAve vaTTataM muheNa bhakkhaMti mAreuM // 19 // to te taha tti paDivajiUNa kaiyA vi jAva ramamANA / nIhariyA vaNamajhe niyaMti tA sAhuNo tattha // 20 // sattheNa samaM calie bhikkhaM gahiUNa gaammjhaao| viyaNammi bhoyaNaTTA vaccaMte to ime bhIyA // 21 // caDiyA tarummi bhayabhIyamANasA tAva te tameva tarUM / saMpattA taruchAyAe samayavihiNA samaggaM pi // 22 // kiccaM kAuM bhuMjaMti bhoyaNaM tAva ciMtiyamimehiM / na hu hoti rakkhasA neya tAva maMsAsiNo ee // 23 // chajjIvahiyA uvasaMtamANasA somamuttiNo samaNA / paraduhajaNayA na hu hoMti erisA nicchiyamime tti // 24 // tA naNamamha jaNao na tattadaMsI na yAvi hiyajaNao / eyANa daMsaNaM pi hu jo vArai saMtarUvANaM // 25 // iya ciMtiUNa taruNo samuttareuM pasaMtahiyayabhayA / saMviggamaNA samma sAhusayAsaM samallINA // 26 // bhumaannbhttisNbhaarsNbhmubhijmaannromNcaa| caraNe nivaDiUNaM muNINa purao samuvaviTTA // 27 // nAUNa jogiyaM tesi sAhuNA muNiyasamayasAreNa / jeThUNa jaMpiyaM suNaha bhaddayA ! sammamuvaesaM // 28 // taM jahA jAeNa jIvaloe do ceva nareNa sikkhiyabvAiM / kammeNa jeNa jIvai jeNa mao soggaiM jAi // 19 // tathA ihaloiyammi kajje savvAraMbheNa jaha jaNo taNai / tA jai lakkhaseNa vi paraloe tA suhI hoi // 30 // paraloiyakajamimaM gihavAsaM duccayaM pariccaiya / paDivanjiya pavajaM jaM kIrai sohaNo dhammo // 31 // tehiM vi bhaNiyaM bhayavaM ! saccamimaM tumha saMtiyaM vayaNaM / moyAviUNa piyaro kAhAmo kiM viyappeNa ? // 32 // moyAviUNa jaNayAo suttajuttIhiM sammamappANaM / saMviggabhAviyamaNA phavaiyA te samiyapAcA // 33 // jaha ee taha rAyA purohio tesi bhAriyAo vi / pavaiu chAvi hu mANusANi pattANi siddhisuhaM // 34 // // bhRgUparohitasutayugmAkhyAnakaM samAptam // 103 // jaha eesiM jAyaM sAhUNaM daMsaNaM pi hu guNAya / taha annassa vi jAyai tA bahumANAo taM kuNaha // 1 // kalyANakAraniravadyaguNairanalpaM, zazvatpavitraparapAvanatIrthakalpam / dhanyasya kasyacididaM zubhajanmabhAjaH, puNyAtmanaH sumunidarzanamAvirasti // 1 // // iti zrImadAnadevasUriviracitavRttAvAkhyAnakamaNikoze sAdhudarzanamahAguNapratipAdakazcatustriMzattamo 'dhikAraH samAptaH // 34 // [35. avazyaprAptavyaprAptyadhikAraH] sAdhudarzanaM guNAvahamityuktam / idaM ca pUrvapuNyajanitameva guNAvahamanayoryathA jAtaM tathA'paramapi vibhUtyAdikaM yad yasya pUrvapuNyajanitaM tat tasyAvazyameva jAyate ityetadAha jaM jassa puvvavihiyaM so taM pAvei etthudAharaNA / karakaMDu-namI taha cArudatta-vaNipaMdhudattA ya // 44 // vyaakhyaa-'yt| kimapi vibhavAdikaM 'pUrvavihitaM' pUrvakarmopAttaM tat 'saH' prANI 'prapnoti' labhate / atrIdAharaNAnikarakaNDuzca-dadhivavAhanaputraH namizca-rAjaputra eva tau tathoktau / tathA iti samuccaye / cArudattazca-zreSThiputraH vaNig bandhudattazcabandhudattAbhidhAno vANijakaH tau ca / caH samuccaye ityakSarArthaH / / bhAvArthastvAkhyAnakagamyaH / tAni cAmUni / Jajn Education International
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ 35. avazyaprAptavyaprAptivarNanAdhikAre karakaNDyAkhyAnakam 277 tatrApi paripATIprApta karakaNDyAkhyAnakamAkhyAyate / taccedam uttaMgavisAleNaM sAleNaM parigayA purI caMpA / nissesabhuvaNalacchIe maMdiraM asthi supasiddhA // 1 // lAyannalacchikalio mayarahio ghaNarasANugayadeho / rayaNAyaro vva nivasai aladdhamajho jaNo jattha // 2 // uDDamarasamarasaMraMbhabhiDiyabhaDakoDisaMkaDe samare / vairiyajayasiri-jasagahaNalAlaso jamsa karavAlo // 3 // sasaharasamajasadhavaliyasadharadharAvalaya-kaMdarAbhogo / taM paripAlai nayariM rAyA dahivAhaNo nAma // 4 // tassa uvarohasIlA maNaharajovvaNavibhUsiyasarIrA / sayalAvarohasArA bhajjA paumAI nAma // 5 // Aroviya rajjaM rajjakajasajjammi payaipujammi / maMtimmi visayasokkhaM so bhuMjato gamai kAlaM // 6 // puvvabhavovajjiyapunnapagarisabbhUyagambhavasayAe / devIe dohalao saMjAo akkhiyo ranno |7|| jai tumae dhAriyadhavalachattarayaNA raNatamaNighaMTaM / jayavAraNamArUDhA kuMdujalacaliyacamarajuyA // 8 // ArAmujjANa-vihAra-garuyagirikaMdarAmu viharAmi / iya bhaNie devIe rannA vihiyaM taheva tayaM // 2 // etthaMtarammi haricAva-vijju-guruganjibhariyabhuvaNayalo / pahiyayaNummAyakaro vAsAratto samaNupatto // 10 // evaMvihammi pAusapAraMbhe navaghaNAlisohille / nIlatiNaMkurarehiradharaNIvalaeNa ramaNIe // 11 // sIraviyAriyakhoNI-jalaharajalasaMgamAo surahaNa | gaMdheNa hatthirAyA ghANidiyaparavaso vihio // 12 // sariUNa viMjhavaMsaggakaralaaisaralasallaippabhii / mayamatto cattajaNo vaNasamuho gaMtumAraddho // 13 // gaMtumasatto saMto valio sAmaMta-maMtipabhiijaNo / hatthI uNa saMpatto vaNammi jalasisirapavaNammi // 14 // tattha vi gacchaMteNaM daTTuM vaDapAyavaM puro bhaNiyA / devI niveNa gacchai taleNa eyassa jai hatthI // 15 // to taM vaDavAyayalaggaNammi jattaM kareja iya bhaNie / rAyA dakkhattaNao giNhittu tayaM samuttinno // 16 // dahivAhaNo vi tatto valiuM caMpaM gao niraannNdo| paumAvaI gaeNaM nIyA nimmANusaM aDaviM // 17 // daNaM tattha saraM hatthI kiilaanimittmoyrio| devI samuttareuM saNiyaM aDavIe bhamaDaMtI // 18 // diTTA ya tAvaseNaM nIyA niyakulavaissa pAsammi / puTThA ya teNa bhadde ! kA'si tumaM ? kimiha saMpattA ? // 19 // tIyuttaM dahivAhaNadaiyA dhUyA ya ceDayanivassa / iha saMpattA ahayaM avahariyA hathiNA tayaNu // 20 // bhaNiyaM kulavaiNA jai evaM tA mama vi hosi taM dhuuyaa| jeNa maha tujjha jaNao duijjahiyayaM paramamitto // 21 // sammANiyA samANI tattha ThiyA sA vi kaivayadiNANi / nAuM tattha nivAsaM asaMgayaM annadiyahammi // 22 // niyasIma abbhaDa vaMciUNa sA tAbasehiM sikkhaviyA / amha na visao vacche ! etto purao tao tumae // 23 // siridaMtavakkanayaraM gaMtavvaM daMtavakkanaravaiNo / sA vi hu taM saMpattA pavvaiyA sAhuNIpAse // 24 // pacchannagabhabhAvA saMjAo dArao tao tIse / muddArayaNasameo kaMbalarayaNeNa veDheuM // 25 // mukko peyavaNammi pacchanne sA ThiyA nirUvitI / peyavaNasAmiNA bhAriyAe so dArao dinno // 26 // ajAe mittataM tIe saha pANagIe pAraddhaM / jaM lahai moyagAI taM savvaM tIe appei // 27 // baDhato tIe suo saMjAo aTThavarisadesIo / kacchUsaMgahiyataNU kIlaMto saha vayaMsehiM // 28 // jaMpai bho ! tumhANaM majhe rAyA ahaM karaM deja / tA tumbhe majjha taNakacchUkaMDUyaNeNaM ti // 29 // to kayajahatyanAmo so karakaMDu tti dikkarUvehiM / viddhiM gao masANaM rakkhai aha sAhuNo donni // 30 // tammi masANammi gayA vaMsaM daT ThUNa tANamegeNaM / vuttaM jo vaMsamimaM gihissai so nivo hohI // 31 // navaraM paDikkhiyavyo cauraMgulamettayaM pabaTuMto / tatto imo jahoiyalakkhaNaguNasaMjuo hohI // 32 // pacchanne vippeNaM taM vayaNaM suNiu khaNiumAraddho / karakaMDuNA sa diTTo payaMpio muNiyabhAveNa // 33 // ki majha saMtiyaM baMsadaMDayaM ukkhaNesi re vippa ! / uddAlie haTeNaM dieNa so karaNamANIo // 34 // jAo ya visaMvAo tesiM doNhaM pi daMDakajammi / kAraNigehiM bhaNio karakaMDU kiM na appesi ? // 35 //
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ 278 AkhyAnakamaNikoze vippasa imaM so Aha majjha eso tti tA na appemi / annaM geNhamu bhaNie jA kaha vi na appara tatto // 36 // tettaM hasi rAyA ki hosi eyapAsAo ? / teNuttaM hohissaM bADhaM bhaNio puNo tehiM ||37|| jaiyA taM hosi nico tajhyA gAmo imassa dAyavvo / paDivajjiUNa evaM do vi gayA niyaniyagihe // 38 // dhijyAieNa daMDa gahaNatthaM melie die nAuM / so jaNaya-jaNaNisahio saMpatto kaMcanapurami ||39|| tattha aputto rAyA mao ya ahivAsiyANi divvANi / bhamiUNa caccarAimu saMpattAiM tarhi tAI // 40 // jattha'cchai karakaMDU sutto chAyAe sIyalatarussa / taM daNaM cakkaM kusAisallakkhaNoveyaM // 41 // Arovio sadhammi hatthiNA pauraloyapariyario / jA pavisai puramajjhe tA mAyaMgo tti kaliUNa // 42 // dhijjAiyA pavesaM na deMti to daMDarayaNamaighoraM / pajjaliyaM taM daTThe naTTA vippA tao rannA || 43 // nivvisayA ANattA mAyaMgA puNa kayA diyappavarA / so vi hu maruo souM karakaMDunivaM tahiM patto ||44 // bhaNio rannA gAmaM giNimu jaM kiM piroyae tujjha / teNuttaM maha gehaM caMpAvisa tarhi dehi ||45 || tatto ya dUyavayaNa bhaNai dahivAhaNaM niyayade se / maha desu gAmamegaM ghettu N gAmaM va nayaraM vA // 46 // mAyaMgo na viyANai appaM gAmaM ca maggai aNajjo / iya bhaNiya avannAe teNaM niddhADio dUo || 47 // to karakaMDU caMpaM cauraMgabaleNa rohae gaMtuM / nAyaM ca sAhuNIe mA hou jaNakkhao evaM // 48 // i ciMtiUNa karakaMDuguDDu re AgayAe naravaiNo / kahio niyavuttaMto tassa vi mAyaMgaNaeNa // 49 // sanbhAvattho kahio muddArayaNAi daMsiyaM teNa / to bhaNai taha vi ammo ! mANeNaM na hu niyattemi // 50 // niggaMtU ajjA pattA dahivAhaNassa bhavaNammi / naravaiNA vinnAyA puTThA sA tuha karhi ganbho ? // 51 // tI yuttamesa ganbho jo caMpa rohiuM Thio tujjha / to hiTTamaNo rAyA gao kumArassa pAsamma // 52 // dAUNa do vi rajAI tassa dahivAhaNo viNikkhaMto / karakaMDo uNa jAo naranAho payaDamAhappo // 53 // so payaIe dhaNa-goulappio goulammi saMpatto / pecchacha ya thoragattaM seyaM so vacchagaM tattha // 54 // vRttA govA duddhaM pAeyanvo imo'nnagAvINaM paDivannaM tehiM tayaM so vi hu uvvittasu visANo // 55 // saMjAo pINunnayakhaMdho juddhammi nijjiNiyavasaho / kAleNa puNo rannA samAgaeNaM tahiM ego // 56 // parighaTTijvaMto paDDaehiM divo vi so tao gove / pucchai so kattha gao basaho ? so daMsio tehiM // 57 // rannA citiyameyaM savisAeNaM aho ! asArattaM / saMsArassa jameso erisasattIe sahio vi || 5 || nissesaAvayANaM saMjAo maMdiraM puNo iNhi / saMsAriyavatthUNaM eseva gaI jao bhaNiyaM // 59 // seyaM sujAyaM suvibhattasiMgaM jo pAsiyA vasahaM goTTamajjhe / riddhi ariddhiM samupehiyA NaM kaliMgarAyA vi samekkha dhammaM // 60 // gogaNassa majjhe DhikkiyasaddeNa jassa bhajvaMti / dariyA vidittavasahA sutikkhasiMgA samatthA vi / / 61 / / porANayagayadappo galaMtanayaNo calaMtavasahoTTo / so ceva imo vasaho paDDayaparighaTTaNaM sahai ||62|| iya ecamA ibahuvihasaMsArAsArayaM viciMtaMto / AsAiyasuhabhAvo jAo patteyavuddhamuNI // 63 // saMbharipuvvammo jAI saraNeNa dinnasuraliMgo / saMjAo pavvaio viharai viulaM mahIvIDhaM // 64 // // karakaNDvAkhyAnakaM samAptam // 104 // idAnIM namyAkhyAnakamAkhyAyate / tadyathA atthi avaMtI jaNavayatilayaM nayaraM suMdasaNaM paramaM / paramammo ghaTTaNadosavajjio vasaI jattha jaNo || 1 || suha-saMpayANa kattA vihiyaavAyANa jaNiyaahigaraNo / suhakammo karaNaruI asarisasaMjaNiyasaMbaMdho ||2|| suvibhattapayapahANo niphA iyasaMdhiviggaho tattha / vasai nariMdo nAmeNa maNiraho savvadhammo vva // 3 // lahubhAyA juvarAyA tassa'tthi nihANamasamasattassa / nAmeNaM jugabAhU jugabAhU viDavacchalo ||4|| suhasIlasalilasAyaralaharI tasva'tthi suMdarA bhajjA / nAmeNa mayaNarehA mayaNAhaMkArareha vva ||5|| aha annayA ya rAyA avaloyaNasaMThio tayaM daddhuM / tammohamohiyamaI evaM hiyae viciMtei // 6 // For Private Personal Use Only
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ 35. avazyaprAptavyaprAptivarNanAdhikAra namyAkhyAnakam 276 kaha esA bhaNiyavyA mae ? jahicchaM kahaM va ramiyacA ? | ahava sasurA-'surammi vi jayammi dANaM vasIkaraNaM // 7 // taMbolAIhiM tao ADhatto taM palobhiuM rAyA / geNhai aduTThabhAvA jeTTapasAo tti kAuMsA // 8 // paTTaviyA annadiNe duI rannA payaMpae gaMtuM / tuharUya-guNakkhitto pabhaNai bhadde ! imaM rAyA // 9 // paDivajjamu maM bhattaM bhattAraM tuha guNehiM aNurattaM / sahalIkuru maNuyattaM aNumannasu rajjasAmittaM // 10 // to bhaNai mayaNarehA rehA tuha rAya ! rAyavaMsassa / sIlaguNeNaM tA kiM niyaduccarieNa taM phusasi ? // 11 // annaM ca jaM ciMtiuMna jujjai sappurisANaM maNammi vi jayammi / viusajaNaniMdaNijjaM naravaiNA jaMpiyaM kaha Nu // 12 // iyarammi vi paradAre na ramai maNayaM pi uttamANa maNaM / kiM puNa niyavahuyAe sevAvuddhI narayaheU ? // 13 // annaM ca juvarAyagehiNIe sAmittaM majjha vijae rajje / naTThammi sIlarayaNe ahavA maha hou rajjeNa // 14 // annaM ca bahubhavermu jAyA tittI na tujjha ramaNIsu / imhi maM ramamANo ninnehaM kaha Nu tippihisi ? // 15 // avaraM ca evaM taM japaMto na lajio niyasahoyarassAvi / evamakajaM daTuM tamsa maNaM kerisaM hohI ? // 16 // iccAi mayaNarehApayaMpiyaM parikahei sA duii| naravaiNo na niyattai taha vi imo amuhakAmassa // 17 // parihariyaniyakulakkamamajjAo to viciMtae rAyA / maha baMdhummi jiyaMte esA hu na tIrae ghettuM // 18 // tA taM viNAsiUNaM haTeNa giNhAmi iya viciMteu / niyabaMdhuNo nirikkhai chiDDAiM mAraNakaeNa // 12 // etyaMtarammi koilakularavasaMjaNiyajaNamaNummAho / ahiNavavasaMtamAso saMpatto paramaramaNijo // 20 // dAhiNapavaNaMdoliratarumaMjarivihuyareNusaMghAo / DiMbho vva navavasaMto dhUlIkIlAe kIlaMto // 21 // AvANayagoTTipariTTiehiM taruNehi jattha hariseNa / kusumAuhanaravaiNo gijai rajAbhiseo vva // 22 // vaNarAikusumaparimalatittasamuDDINabhamarariMcholI / jattha piyavirahiyANaM kUrakaDakkho vva kAlassa // 23 // evaMvihe vasaMte gijjete vivihacaccarisamUhe / taruNajaNummAyakare parahuyaravabahiriyadiyaMte // 24 // keNAvi kAraNeNaM na gao rAyA tahA vi ujjANe / jugabAhU puNa patto kIlatthaM piyayamAsahio // 25 // suiraM kIlaMtassa ya tammi ya rayaNI samAgayA tatto / raisuhamaNuhaviumaNo kayalIharae suhapasutto // 26 // patthAvaM nAUNaM asahAyattaM ca nicchiuMrAyA / khaggasahAo sahasA samAgao tattha duTThamaI // 27 // to caiUNaM lajja paricaiUNaM ca niyayamajjAyaM / avaganniUNa ya jasaM pahihariUNaM ca paraloyaM // 28 // avahatthiya jaNavAyaM aMgIkAUNa narayadukkhAI / nisiyAsipahAreNaM gIvAe bhAyaraM haNai // 29 // aha kaha vi mayaNarehAe pariyaNo milai jAva dukkhtto| vaTa ThuttaraM vihe tAva gao naravaI gehe // 30 // tatto ya mayaNarehA vihurasarIraM viyANi daiyaM / hoUNa kannamUlemu mahuravayaNehi taM bhaNai // 31 // bho bho mahAyasa ! tuma maNayaM pi maNammi kuNasu mA kheyaM / niyakammapariNaivasA saMjAyaM tujjha dukkhamimaM // 32 // jai kuNasi tumamiyANiM kaMThaTThiyajIvie gurupaosaM / hArihisi tumaM paraloyameva na hu kiMci vi parassa // 33 // tA dhIra ! savvasattemu kuNamu mettiM mamattamavi chiMda / aMto dharasu samAhiM aNusara causaraNamaha ihi // 34 // siddhANaM paccakkhaM niyaduccariyaM ca garahamu sudhIra ! / khAmasu savve satte khamaMtu te tujjha savve vi // 35 // kammavisaparamamaMto pnnyaamr-mnnuyjnniyjmmNto| devo sivamarahaMto jAjIvaM tujjha arahaMto // 36 // paricattagharAvAsA visuddhacArittiNo mahAsattA / sammatta-nANasahiyA sAhU guruNo pavaja tumaM // 37 // paDivajasu veramaNaM pANivahAINa tivihativiheNaM / jAjIvaM aTThArasapAvaTThANANa paDikamasu // 38 // paribhAvasu taha samma aNiccayaM savvabhAvavisaesu / aNusarasu sayalasiddhaMtasAraparameTThinavakAraM // 3 //
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ 280 AkhyAnakamaNikoze jao paMcanamokkArasamA aMte vaccaMti jamsa dasa pANA / so jai na jAi mokkhaM avamsa vemANio hoi // 40 // ammA-piyaro mittaM putta-kalattAisayaNavaggo ya / viha Dai savvaM pi imaM hoi sahAo paraM dhammo // 41 // aNuhUyanarayadukkhassa tujha kira kettiyaM imaM dukkhaM ? / to ahiyAsamu sammaM dhari maNapariNaiM paramaM // 42 // esA puNo mahAyasa ! dulahA maNuyAiyA tu sAmaggI / tA giNhamu tIe phalaM samAhimavalaMbiDaM soma ! // 43|| iya tIe vayaNaghaNarasavijjhAviyakovahuyavaho sammaM / siraviraiyakarakamalo paDivajjai taM tahA savvaM // 44 / / saha veyaNAe baTuMtaparamasaMvegasaMjuo mari / saMjAya bhAvasamaNo uvavanno baMbhalogammi ||45|| etto ya mayaNarehA kaMdaMte pariyaNammi sayalammi / ciMtai kimahaM gambhe na vilINA maMdapunna ? ti // 46 // suddhasahAvassa jao mahANubhAvassa suddhasIlamsa / ahamassa maraNaheU saMjAyA niravarAhassa // 47 // avaraM ca jeNa nihao niyabhAyA so avassa suhsiilN| maha gaMjihI balA vi hu tA taM rakkhemi jatteNa // 48 // caMdajase niyaputte kaMdaMte pariyaNammi soyaMte / egAgiNI nisAe guruhArA' niggayA tatto // 49 / / puvvAbhimuhaM pattA kameNa viyaDaM mahADavi ekaM / aha aikatA rayaNI majjhanhe bIyadivasammi // 50 // sA kuNai pANavitti phalehiM ekammi saravare nIraM / pAUga kuNai tatto paccakkhANaM ca sAgAraM // 51 // hiyayabhaMtaravilasaMtapaMcaparameTTimaMtasavvassA / kayalIharae tarupattavihiyasayaNammi pAmuttA / / 52 / / etthaMtarammi rayaNIsamunbhavA bhImasAvayasamUhA / nANAvihabhayabheravasaddasamUhehiM bhesaMti // 53 // tathA hi phekkAraMti sivAo dhurudhuriyA bhImavagyasaMdhAyA / ghugghukareMti ghUyA guMjAravayaMti kesariNo // 54 // etthatarammi jAyA guruviyaNA caliyagavbhasaMbhUyA / to payaDiyalayaharayaM kaMtIe suyaM pasUyA sA // 55|| tattheva tayaM mottu paccAsanne sarammi jA pattA / vatthAidhoyaNatthaM ukkhittA tAva jalakariNA // 56 // ullAliUNa muMDAdaMDeNaM ghattiyA gayaNamagge / vijjAhareNa vihiNo niogao tayaNu sA diTTA // 57|| naMdIsarammi dIve gacchaMteNaM tao valeUNa / AroviuM vimANe veyaDDe pavvae nIyA // 5 // bhaNio ya tIe eso aja mahAbhAga ! tammi vaNagaNe / saMpayameva pasUyA puttaM ayaM layAharae // 59 // tA so sAvayapAsAo ahava sayamaMva dUsahachuhAe / marihI tA tamihA''Nasu tattha va maM nesu rannammi / / 60 // teNattaM suyaNa ! tumaM paDivajasi pANasAmiyaM jai maM / to haM ANAkArI AjammaM homi kiM bahaNA ? // 6 // annaM ca suyaNa ! gaMdhArajaNavae jaNavayANa pavarammi / rayaNAvahammi nayare maNicUDo nAma naranAho // 62 // kamalAbaI ya bhajjA tesiM putto maNippaho ahayaM / rajadhurAdharaNakhamo pANapio jaNaNi-jaNayANaM // 63 // maha jaNao vijAharaseDhINaM pAliUNa sAmittaM / nivyinnakAmabhogo pavvaio gurusamIvammi // 64 // ThaviUNaM maM rajje nissaMgo so aIyadivasammi | Asi ihaM ceva gao saMpai naMdIsare dIve // 65 // tavvaMdaNatthamahayaM pi patthio tA mae tumaM diTThA / tA hosu sAmiNI suyaNu ! savvavijAharavahUNaM // 66 // avaraM ca tujha taNao turaMgamAvaharieNa saMpatto / paumaraheNaM mahilAhiveNa cii muheNa tahi // 6 // eyaM pannattIe maha kahiyaM cayasu tA tumaM kheyaM / uva jasu rajjasiriM mA vihalaM nesu tArunnaM // 6 // ciMtiyamimIe maha pAvakammavasayAe dukkhariMcholI / uvaruvari paDai tA paDau vajameyassa rUvamsa // 69 // jeNAhaM rUveNaM paimaraNaM paDhamameva saMpattA / puNaravi ya suyavioyaM saMpattA eyadoseNaM // 70 // eso vi hu maM patthai rU veNaM ceva mohio saMto / tA maha esa guNo vi hu Avai-duhakAraNaM jAo // 71 // eyarasa mA bahudakkhalakkhasaMghaDaNavAvaDamaNassa / vihiNo'vasaro kajjaMtaramsa karaNe dhuvaM nasthi // 72 // 1. gurubhArA sgrbhaa|
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ 35. avazyaprAptavyaprAptivarNanAdhikAre namyAkhyAnakam 281 tA atthAvattIe najai anno vi asthi jayakattA / annaha jayavaicittaM kuo'vareNAvi bhaNiyamimaM // 73 // astyeva kazcidaparo jagatAM vidhAtA, tubhyaM zape tadalamatra vikalpitena / maduHkhajAlaghaTanAkulacittavRtteH, kaNDyane'pi ziraso'vasaraH kuto'sya ? // 7 // paramimiNA kiM pariciMtieNa ? gacchAmi tAva muNipAse / ummaggaM pi payaTTa bohissai so niyaM taNayaM // 7 // to tIe so bhaNio savvaM tuha jaMpiyaM karimsAmi / neha mamaM naMdIsaradIvaM vaMdAvasu jiNiMde // 76|| to so harisiyahiyao vijjAe biubiuM varavimANaM / AyAseNuppaio saMpatto tammi dIvammi // 77 // vaMdiya jiNiMdacaMde maNicUDaM muNivaraM paNamiUNaM / uvaviTThA teNa samaM nisuNai jiNabhAsiyaM dhammaM // 78|| muNiNA vi mayaNarehAe vaiyaraM jANiUNa nANeNa / bhaNio so niyataNao.bhadda! tae kiM samAraddhaM? // 79 // bhImabhavabhamaNaheU paradArAsevaNaM narayapayavI / suhasaMpayANa vigcho bhuyamgalA sugaidArassa / / 80 // niyakulanimmalapAsAyabhittimasikuccao caraNasatta / AsaMsAraM bhuvaNammi ayasapaDaho mahAbhAga ! // 8 // annaM ca mayaNAitto puriso na gaNai vaMsaTTiI haNai kitti / gaMjai appANaM dalai porisaM malai mAhappaM // 82 // tA viramasu eyAo durajjhavasiyAo taM mahAbhAga ! / jai vaMchasi jasakittiM mahasi suhaM vahasi purisavayaM / / 83 // iya aNusaTro muNiNA vilakkhavayaNo ahomuho jaao| lajjAe niyavayaNaM na taraha daMseumavi muNiNo // 84 // to uTTi saviNayaM paNamiya pAemu mayaNarehAe / khamamu mahAsai ! savvaM avaraddhaM jaM mae tujjha // 8 // maNicUDamuNivareNaM puNaravi jiNabhaNiyasamayavayaNehiM / aNusAsiyANi komalagirAe jAyANi sutthANi // 6 // jAvevaM cAraNamuNipurao acchaMti tAva pecchaMti / gayaNayalAo vimhayaviSphAriyanayaNapattANi ||7|| sajjo amaMdasuMderadhAmamegaM vimANamavainnaM / naMdIsarajiNamaMdiradasaNakayako ugeNaM va // 88 // paNavannarayaNaghaDiyaM siravilasirase yadhayavaDasamUhaM / uvaribhamaMtabalAyaM paNavannaM jalayakhaMDa va // 89 // to mauDabhAsiyasiro viyasiyamaMdAradAmasuisirao / kuMDalamaMDiyagaMDo hAravirAyaMtavacchayalo // 9 // keUra-kaDaya-vararayaNamuddiyAbharaNabhUsiyasarIro / niyasiyadugullavasaNo vimhayabhavaNaM niyaMtANa // 9 // nippaMkabhittisaMkaMtapayaDapaDibiMbabahuvihasarIro / aNurAemamaNego bva mayaNarehAe dIsaMto // 92 // avayariUNa vimANAu suravaro sarasapaMkayadalaccho / pecchaMtANaM samvesimesa maNicUDamuNipurao // 13 // ANaMdaviyasiyamuho paDhama paDiUNa mayaNagehAe / payapaMkayammi pacchA paNao cAraNamuNivarassa // 9 // laddhAsIso soyAmaNi vva dippaMtabhAsurasarIro / uvaviTTo tappurao puTTo vijjAhareNa tao // 95|| nIIo sariyAu va samuccagottANamunnayaguNANa / amarANa mahiharANa va dhuvaM mahAbhAga ! pabhavaMti // 16 // mottaNaM maNicUDaM carittacUDAmaNiM muNivariMdaM / tA kiM tucchaguNAe eyAe paesu paNivaio ? // 97 // to jaMpiyamamareNaM suNasu mahAbhAga ! kAraNamihatthe / moraNaM muNinAhaM jaM paNao pujvameIe // 98 // Asi sudaMsaNanayare nAmeNaM maNiraho mahArAyA / jugarAmA jugabAhU sahoyaro tassa guNabhavaNaM // 19 // keNAvi kAraNeNaM pahao so teNa tikkhakhaggeNaM / to kaMThamgayapANo imIe jiNavayaNasalileNaM // 10 // verANabhAvatavio nivvavio thiramaNAe savvaMgaM / paMcanamokkAraparo khamAviyAsesajIvagaNo // 101 // nimmalavayapariNAmo uvavanno paMcamammi kappammi / dasasAgarovamAU suriMdasAmANio devo // 102 // so ya ahaM sukayannU saramANo dhmmjnniymuvyaarN| takkhaNamevA''yAo guru tti kAuM nayA paDhamaM // 103 // bhaNiyaM ca-- jo jeNa suddhadhammammi ThAvio saMjaeNa gihiNA vA / so ceva ya tassa gurU jAyai saddhammadANAo // 104 // amareNa vi sA bhaNiyA sAhammiNi! bhaNasu jaMpiyaM kiM pi| tujjha karemi mahAsai ! to bhaNio tIe so amaro // 105 // Jain Education Interational
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ 282 AkhyAnakamaNikoze maha nasthi ki pi kajjaM dhamma mottaNa jiNavarAbhihiyaM / tA maM puttasayAse nesu mahAbhAga ! jeNa tayaM // 106 // da? nivuyayiyA karemi taM sugurupAyamUlammi / iya bhaNiyammi vimANe niyaye Arovi tammi // 10 // bhattIe mayaNarehA nIyA mihilApurIe amareNa / avayariuM ceihare bhAveNaM baMdiuM deve // 108 // pattAI vayaNipAse paNamittA sAhuNINa payakamalaM / uvaviTThAI purao tAsiM pAse suo dhammo // 109 // taM jahA laghRNa mANusattaM dhammA-'dhammapphalaM ca nAjhaNa / sayalasuhasAhaNammi jatto dhammammi kAyavo // 11 // amareNa mayaNarehA bhaNiyA bhadde ! suyassa pAsammi / vaccAmo tIuttaM gaccha tumaM saMpayaM soma ! // 11 / / ciMtiyamimIe diTe sayammi hohI maNammi paDibaMdho / tA kiM tattha gayAe mae? pavajjAmi pavvajaM // 112 // jao savve jAyA sayaNA savve jIvA ya parajaNA jAyA / tA tesiM saviveo uvariM ko kuNau paDibaMdhaM ? // 113 / / iya paribhAviya samma sAhuNipAse vayaM pavannA sA / ThAviyasuvvayanAmA pAlai tava-saMjamamasaMgaM // 114 // so vi hu tIe taNao vaDhUi paumaraharAiNo gehe / suyamAhappA ranno nayA jao sesarAyANo // 115 // to se nami ti nAma kayaM tao pNcdhaaipriyrio| baDhato ya kameNaM saMjAo aTTavArisio // 116 // pariNayakalAkalAvo saMpatto jovvaNaM tao piuNA / kannANaM kAravio karagahamaTTottarasayassa // 117 // paumaraho namikumaraM rajje ThaviUNa gahiyapavvajjo / uppannavimalanANo vihuyamalo siddhimaNupatto // 118 // jAo ya namI rAyA payAvapaDihayavivakkhasAmaMto / etto ya maNirahanivo pAvAo tammi ceva diNe // 11 // daTTho bhuyageNa mao cautthapuDhavIe nArao jAo / caMdajaso namibhAyA Thavio maMtIhiM tassa pae // 120 // etthaMtarammi sariUNa vijhavaNamunnao naminivassa / hatthI bhaMjiumAlANakhaMbhamanivAriyappasaro // 12 // DiMDIrapiMDa-gokhIra-tAranIhAra-hAra-haradhavalo / bhUvalayaM bhamiuM je viniggao kittipuMjo vva // 122 // diTTo ya caMdajasasevaehiM nayaraMtieNa vccNto| to tehiM baMdhiUNaM nIo niyarAyanayarammi // 123 // tatto ya cArapurisehi sAhiyaM naminivassa jaha deva! tuha dhavalapaTTahatthI ciTThai caMdajasasaMgahio // 124 / / tAhe namiNA dUo pahio caMdajasarAiNo sigdhaM / jaha esa dhavalahatthI vaNammi jo pAvio tumae // 125 / / so majjha saMtio tA nariMda ! pesasa tumaM ti teNuttaM / rayaNANi na kassa vi saMtiyANi tA taM na pesemi // 126 // nibhacchiUNa nissAriUNa mukko niveNa namidUo / teNa vi savisese sAhiyammi kuddho namI rAyA // 127 / / cauraMgabalasameo caMdajasovari viNiggao samare / so vi tamAgacchaMtaM sotassammuho calio // 128 // avasauNakhaliyamaggo kAUNaM nayararohayaM thako / nAuM vaiyarameyaM ca suvvayajA viciMtei // 129|| mA hou jaNassa khao mA hu varAyA vayaMtu narayamime / to uvasamAmi donni vi gaMtUNaM tesi pAsammi // 130 // moyAviUNa guruNiM pattA namirAyasaMtie kaDae / diTTo rAyA dinnaM ca tIe paramAsaNaM rannA // 13 // kahio niyavuttaMto parUvio jiNavarANa saddhammo / narayaduhANa nimittaM ca sAhio tassa saMgAmo // 132 / / annaM ca keriso tuha saMgAmo jeTTabhAuNo saddhiM ? / kahamiva bhAyA eso ? sapaccao tIe so savvo / / 133 / / kahio so vuttaMto taha vi hu abhimANao na osarai / tAhe khaDakiyAe pattA caMdajasapAsammi // 134 / / to rAyapamuhanAyarajaNeNa sahasa tti pccbhinnaayaa| aMteuriyAsattho paesu paDiuM parunno so // 135 / / tatto niveNa namiUNa tIe payapaMkayaM tao puTTA / ammo ! kimerisaM te kaTThANuTTANamAyariyaM ? // 136 // kahio ya tIe niyao puraniggamaNAivaiyaro samvo / bhaNiyaM ca tao rannA sahoyaro kattha me ajjA ! ? // 137 // tIe bhaNiyaM eso jeNa tumaM veDhio niyabaleNa / taM sou caMdajaso harisavamunbhinnaromaMco // 13 // nIhario nayarAo nimbharamAliMgio siNeheNa / dAUNa tassa rajjaM vayaM pavanno sayaM paramaM // 139 // Jain Education Interational
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ 35. avazyaprAptavyaprAptivarNanAdhikAre namyAkhyAnakam 283 iyaro vi dosu rajjesu pattapayarisavisesao jaao| niggayapayaDapayAvo vasIkayAsesari univaho // 140 / / bhuMtassa ya paMcappayAravisae gao bahu kaalo| aha annayA ya jAo dAha jaro naminariMdassa // 14 // tassovasamanimittaM ghasaMti vijjovaesao savvA / aMteuriyA gayadaMtavalayapaDi punnabAhulayA // 142 / / sirikhaMDAI sisirovayArajaNaNatthamavaNinAhassa / tatto uttAlANaM paropparaM tesi valayANaM / / 143 / / saMghaDaNa-vihaDaNAvasavisesao saMtayaM smucchlio| halabolaravo viraso sudassaho rAyakannANaM // 144 / / bhaNiyaM ca tao rannA na sahai eso daDhaM maha maNamsa / tatto egegaM daMtavalyamummoiyaM tAhiM // 14 // taha vi hu jAva na pasamai tAva ya savANi tAhi mukkANi | egegaM mottaNaM to bhaNiyaM naravarideNa // 146 / / saMpai kiM uvasaMto valayaravo ? to niveiyaM ranno / valayANa sarUvamimaM viveyao to viciMtei // 14 // pecchamu aihavavalayaM mottuM savvANi jAva NIyANi / tA maha asamAhikaro uvasaMto esa halabolo // 14 // tA eso vi hu bahuo putta-kalattAio sayaNavamgo / jAva'jja vi tA jAyai jiyANa hiyayammi asamAhI // 149|| annaM ca jiyassimiNA bahueNa vi pAsavattiNA tANaM / na bhavai duhammi maNayaM pi pariyaNeNaM jao bhaNiyaM // 150 // jaiyA dAhajaratto aidussahavAhivayaNAvihuro / taiyA pAsabaiTTo sayaNo akkaMdae karuNaM // 15 // paMke khutto vba karI sayaNagao taDaphaDei dukkhatto / sayaNo vunno joyai asamattho veyaNuddharaNe // 152 / / annaha kahameyAo sarasAo bhAriyAo miliyAo ? / sasiNehAu maha kae khijjaMtevaM varAIo? // 153 // ee vicigicchAe cauppayArAe satthabhaNiyAe / dhannantarisAricchA vejjA kusalA kilissaMti ? // 154 // avare vi maMta-taMtAivAiNo maMtiNo sasAmaMtA / cauraMgabalaM eyaM bahuyaM pi hu vibhayai na dukkhaM // 155 / / jai puNa punvabhavakayaM sahAyamegaM pi hoi maha sukayaM / tA tayamaviyappeNaM hojjA tANaM duhattassa // 156 / / tA jai kahamavi eyAo rogavasaNAo haM vimuMcejjA / tA sukayammi payattaM karemi caiUNa rajjasiriM // 157 / / iya ciMtiya rayaNIe sejjAe jAva suyai tAva suhA / jAyA niddA vayapariNaI ya kammakkhaovasamA // 158 // pecchai rayaNivirAme sumiNamimaM kira ahaM sayaM ceva / saMjamabhare va caDio samunnae merusiharammi // 159 / / tattha vi ya sarayasasaharakaraniyarapahAsamujjalasarIre / niyage vva punnapuMje karimmi ArUDhamappANaM // 16 // tAhe nAyaM eso merugirI devapuvvajammammi / diTTho jiNiMdajammaNamajjaNayamahUsavammi mae // 16 // evaM so namirAyA jAIsaraNeNa nAyaparamattho / devayaviinnaliMgo jAo patteyabuddhamuNI // 162 // girikaMdarAe vIsuM pi pblpjjliyjlnndittaae| sIho vva viNikkhaMto gihavAsAo mahAsatto // 163 / / etthaMtarammi maNirayaNabhAmurAbharaNabhUsiyasarIro / sohammavaI sakkhaM samAgao tapparikkhatthaM // 16 // accavbhuyataccarieNa raMjio namirisiM mahAsattaM / nayarIo nIharaMtaM mAhaNarUvo bhaNai sakko // 155 / / bho bho / muNasu mahAyasa ! pavajA tAva pANidayamUlA / tuha vayagahaNe ya imA akaMdai dukkhiyA nayarI // 166 / / tA daramajuttamiNaM puJcA-'varabAhayaM vayaM tujjha / to bhaNai muNI na duhassa kAraNaM ettha majjha vayaM // 16 // kiMtu niyaniyapaoyaNahANI dukkhassa kAraNaM loe / tA ahamavi niyakajaM karemi kimimAe ciMtAe ? // 168 // tataH svayamevAntaHpuragRhANi prajvalantyupadazya punarapyAha zakra : esa aggI ya vAU ya eyaM Dajjhai maMdiraM / bhayavaM ! aMteurateNaM kIsa NaM nAvaekkhaha ? // 16 // tato namirAha muhaM vasAmo jIvAmo jaMsi mo natthi kiMcaNaM / mihilAe DajhamANIe na me Dajjhai kiMcaNaM // 170 // cattaputta-kalattassa nivvAvArassa bhikkhuNo / piyaM na vicaI kiMci appiyaM pi na vijaI // 171 // 1. avidhavAvalayaM-saubhAgyacihnarUpaM valayamityarthaH / Jain Education Interational
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ 284 AkhyAnakamaNikoze punarAha zakraH pAgAraM kAraittA NaM nayarassa aiduggayaM / nANAjaMtehiM saMjuttaM tao pavvaya khattiyA ! // 172 // rAjarSiH prAha saMjamo nayaraM majjha sayaM ca vihiyo tahiM / duggo pasamapAyAro nayajaMtehiM saMjuo // 173 // punarvadati zacIpatiH nivAsaheuM loyassa sAsae sumaNohare / pAsAe kAraittA NaM tao pavvaya khattiyA ! // 174 / / namiH prAha mUDho ceva jaNo paMthe vahaMto kuNaI gihaM / nicchaeNa jahiM ThANaM juttaM tattheva maMdiraM // 175 // indraH prAha takkare niggaheUNaM sutthaM kAUNa pavvaya / namirAha corA rAgAiNo ceva te ya niggahiyA mae // 176 // harirAha je kei patthivA tujhaM na namaMti balagavviyA / vase te ThAvaittA NaM tao pavvaya khattiyA ! // 177 // muniruvAca jo sahassaM sahassANaM saMgAme dujjayaM jiNe / egaM jiNeja appANaM esa se paramo jao // 17 // surapatiravAdIt gihAsamasamo dhammo ko anno ettha vijaI ? / dijaMti jattha dANAI dINA-'NAhAipANiNaM // 17 // sAdhuruttarayati jIvaghAyarao dhammaM jaM katthai kuNaI gihI / sAdhudhammagiriMdassa rAimetto vi no imo // 18 // purandaraH prAha sucanna-maNi-muttAo kaMsaM dUsaM ca vAhaNaM / kose vaDDhAvaittA NaM tao pavvaya khattiyA ! // 181 // [rAjarSiruvAca]-- jai hoti hiraNNassa giritullA vi rAsiNo / se tahA viraI katto asaMtuTTamsa jaMtuNo // 182 // surAdhipo nyagAdIt aNAgayANa bhoyANaM kAraNammi narAhivA ! / hatthAgae ime bhoe mUDho jaM evamujjhasi // 183 / / rAjamunirabhASata bhogAsaMsAe no bhoe laddhe paricayAma'haM / ajinnasaMbhave dose ko ghayaM piyaI buho? // 184 // sallaM kAmA visaM kAmA kAmA AsIvisovamA / kAme patthemANA akAmA jaMti duggaiM // 18 // ya bhaNio vi hu eso jA na calai maMdaro vva pavaNehiM / tA jAo paccakkho hiTTo namiDaM muNI sako // 186 // bhaNai mahAyasa ! bhuvaNe vi tujjha salahijjae kulaM gottaM / jeNa tae paDalamgaM taNaM va cattA imA riddhI // 187 // AgAsaM va na lippasi muNiMda ! katthai mamattapaMkeNa / rAgAisattuMvaggo ya savvahA tai viNimgahio // 18 // evaM abhitthuNaMto rAyarisiM uttamAe saddhAe / tipayAhiNaM kuNaMto puNo puNo vaMdaI sakko // 18 // to baMdiUNa pAe cakaMkusalakkhaNe muNivarassa / AgAseNuppaio calaMtamaNikuMDalo sako // 19 // na vi rudro na vi tuTro pAleuM namimuNI vi pavvajaM / siddhi gao imaM ciya kuNaMti anne vi sappurisA // 16 // // namirAjAkhyAnakaM samAptam // 105 //
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ 35. avazyaprAptavyaprAptivarNanAdhikAre vandhudattAkhyAnakam 285 adhunA cArudattAkhyAnakasyAvasaraH tacca bhAvaTTikAkhyAnake bhaNitamiti / kramaprAptaM tu bandhudattAkhyAnakamArabhyate / tadyathA asthi samiddhisamanniyanAyarajaNajaNiyahiyayasaMtosaM / lacchItilayaM nayaraM punnAhiyamaNayavaMdra va // 1 // tattha ya samaggalakkhaNacaMgimaguNakaliyanarakavAlakaro / sunao vasaNavirahio sivo vva sasiseharo rAyA // 2 // sacaMteurasArA sudaMsaNA nAma piyayamA tassa / niyamaivihavaviNijjiyajIvo' maMtI vi ya suvuddhI // 3 // negamavaggapahANo samuddadattAbhihANao seTTI / sIlAiguNanivAsA vasaMtaseNA piyA tassa // 4 // nAmeNa baMdhudatto dhammapio tIe paDhamao putto / bIo vi hu vamudatto so maNayaM vakkavavahAro // 5 // vANiyagakalAkusalA jAyA te do vi jovvaNAbhimuhA / tatto bhaNio duTThAbhisaMdhiNA vihavaluddheNa // 6 // jeTTo kaNiTTaeNaM acchijjai kimiya paMgupAehiM / daviNajjaNassa joggA jamhA amhANimA'vatthA // 7 // to daviNa'jaNakajje gammau desaMtarammi iya bhaNie / moyAviyA ya ammA-piyaro sappassayamimehiM // 8 // ammA-piUhiM bhaNiyA vijjada vacchA ! gihe pabhUyadhaNaM / visamA desA tumbhe suhoiyA tA na juttamimaM // 2 // bhUo vi AyareNaM moyAveUNa sohaNe divase / caliyA egadisAe atthovajaNakae do vi // 10 // iya te bAhubiijjA sahAya-vAhaNa-kayANayAi viNA / niyapunnaparikkhatthaM do vi hu vaccaMti seTTisuyA // 11 // bhaNio ya baMdhudatto vasudatteNaM jahA imo bhAya ! / maggo nivvahai kahANiyAe ahavA vi kalaheNaM // 12 // tA kahamu maha kahANayamegaM ahavA vi patthuyatthammi / ahameva tAva kahayAma'vantarakahANayaM egaM // 13 // halaharajaNappahANe kammi vi gAmammi sAhimANadhaNo / ego karisaNavittI sakalatto vasai kulautto // 14 // so niyayabhAriyAe kaiyA kuveio aNajjAe / navaghaDiyachuriyadhArAsaricchaduvvayaNajIhAe // 15 // tassa ya desaMtarapatthiyassa maggammi saMpayaTTamsa / mahiyAivikkayakae, caliyA goulanivesAo // 16 // mahiyArIo miliyAo niviveyAo jovvnntthaao| appANayassa sarisAu matthae tANa thAlIo // 17 // tathA hi supayAo siNiddhAo sumahiyadahiyAo saamlNgiio| nimmalapahAo saimamaNiyAo pAyaDiyapaMtIo // 18 // so uNa jai vi sakheo halaharapAo tahA vi taruNavao / daTuM tAo jAo jAyaviyAro jao bhaNiyaM // 12 // avazyaM yauvanasthena vikalenApi jantunA / vikAraH khalu kartavyo nAvikArAya yauvanam // 20 // itthItaralattaNao bhaNiyamimAhiM maNassagA ! kahasu / kiM pi kahANayamegaM rADi vA kuNasu jeNa imo // 21 // maggo suheNa nivvahai amha tuha vayaNahariyacittANaM / so uNa tAo avaganniUNa vaccai vihiyamoNo // 22 // vAraM vAraM tAo taheva japaMti jAva taM ceva / tAva ya ciMtiyamimiNA maNayaM saMjAyakoveNa // 23 // moNeNa tAva novasamameMti eyAo peccha pAvAo / dijau tamhA vakkA hu kIliyA vakkavehassa // 24 // iya paribhAviya kulaputtaeNa teNullasaMtaNakkheNa / khiviuM pAyaM pAyANamaMtare pADiyA egA // 25 // tIe par3atIe nivADiyAo tAo dhasa tti dharaNIe / mahivikkhiriyarasAo terasa thAlIo bhaggAo // 26 // tappabhiI caliyAo teNa samANaM kaliM kuNaMtIo / amarisavilakkhavayaNAo jhatti nayarammi pattAo // 27 // kulaputtaeNa bhaNiyaM sigdhaM rADi kuNaMtaeNa mae / nayarammi pAviyAo khamaha mahaM jAmi saTTANaM // 28 // tatto saddhiM teNaM thAlINaM sAmiNI jhagaDaeNaM / laggA bahujaNamajjhe avaganniya taM balA naho // 29 // saMpatto vesA]vADayammi patthei vAsayaTThANaM / tAhiM vi aNAhasAlAe daMsio sikkaDo ego // 30 // tammi nisanno jA suyai neya ajja vi ya maggaparisaMto / tA viddhakuTTiNoe bhaNio AgaMtumegAe // 31 // kahasu kahANayamegaM teNuttamaIva maggaparisaMto / na caemi kaheuM je khaNamegaM suviumicchAmi // 32 // sA ubhayahA vi vesA jAyA kulauttayassa tammi khaNe / hoi hu veso kuvvaM niddAbhaMgaM jao bhaNiyaM // 33 // 1. vRhaspatiH / 2. saprazrayam / 3. smmnsH-ekmnsH| 4. kalaham /
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ 286 AkhyAnakamaNikoze nidrAbhaGgaM kathocchedaM sArathyaM krayavikrayam / zakro'pi dvepyatAM yAti yaH karoti catuSTayam // 34 // puNaravi na deha jA kaha vi sovitAva teNa ruttenn| bhaNiyaM kappiyamayaM kiM vA vihu cariyamakkhami ? // 35 // tIe bhaNiyaM cariyaM kahesu rAmAyaNAiyaM kiM pi / tA rusi raMDAe muTTIe pADiyA daMtA // 36 // to milie vesAvADayammi kolAhalammi caIte / dIvasihAe pajjAliUNa gehaM viNikkhaMto // 3 // vinAyavaiyarehiM patto ArakkhiehiM nijjanto / rAyaMtiyammi diTTo tIya vi mahiyAriyAe tao // 38 // savAhi vi miliUNaM kahio ArakkhiyANa tddoso| tehi vi ranno pAyANa daMsio baMdhiuM purao // 3 // bhaNiyaM rannA puTTaNa teNa deva'jja maggakhinneNa / nidaMtarAyakaraNeNa bADhamubvevieNa mae // 40 // cariyaM bhAraha-rAmAyaNAiyaM maha kahANayaM kiM pi / vAraM vAraM puTTeNa sAmi ! eyAe viddhAe // 41 // jaha mauDamuttiyAiM haNueNaM khalahalAviyAI tayA / laMkAhivassa taha deva ! daMsiyaM daMtapADaNao // 42 // teNa jaha pucchapajalaNapayArao pahu ! palIviyA laMkA / taha dIvayagihapajjAlaNeNa savvaM pi saccaviyaM // 43 // eyaM tIe cariyaM rAmAyaNasaMtiyaM samakkhAyaM / iya vihiyaM deva ! mae urdu devo pamANaM ti // 44 // eyAhiM vi deva! taheva dUramullaMThabhAsaNaparAhiM / mahiyAriyAhiM saMtAvieNa paribhAviUNa mae // 45 // anno natthi uvAo ti sAmi ! eyANa vaMkamaNirINaM / eyaM dharaNIe pADiUNa thAlIo bhagAo // 46 // bhavvaM kayaM jamevaM sikkhaviyAo imAo pAvAo / evaM pasaMsiUNaM mukko kulaputtao rannA // 47 // rADI-kahANaehiM tA evaM bhAya! pahapayaTTehiM / gammai suheNa magge tA kahasu kahANayaM tumavi // 48 // teNuttaM vaccha! na kiM pi tAva ahayaM kahANayaM kahiuM / jANAmi iya bhaNaMtA donni vi vaccaMti maggammi // 49 // aha niyayaduTTayAe jaMpai jeTuM puNo vi vasudatto / jIvassa jao dhammAo bhAya! kiM vA vi pAvAo ? // 50 // bhaNiyamiyareNa dhammAo bhaNai lahuo vi bhAya! pAvAo / evaM vivayaMtANaM tANaM jAo abhiniveso // 51 // vihio ya paNo loyaNajuyeNa pattA ya kammi vi nivese / puTThA viddhA atthAiyAe dhammAo tehuttaM // 52 // na ya paDivannaM lahueNa to payaMpaMti tucchayA tattha / bhavvaM bhaNai varAo pAveNa jao na dhammeNa // 53 // pecchaha paccakkhaM ciya je corA baMcagA asaccapiyA / duvbayaNA duddharisA te suhiyA vuttamettha'tthe // 54 // nAtIva saralairbhAvyaM gatvA pazya vanaspatIn / saralAstatra chidyante kubjAstiSThanti pAdapAH // 55 // tathA guNAnAmeva doSAt syAd dhuri dhuryo niyujyate / asaJjAtakiNaskandhaH sukhaM jIvati gaugaliH // 56 // tatto ya baMdhudatto hAriyaloyaNajuo vilakkhamuho / jAo vaccaMtANa ya samAgayA bhIsaNA aDavI // 5 // sA ya kerisA ? dhurudhuriyavagghagurujaNiyabhayA, guMjAravabhIsaNasIhasayA / ruru-hariNakaruNasaMvarapavarA, duppecchataracchapavattadarA // 28 // dIsaMtavivihataruvaravisarA, viharaMtavAha-nAlayanarA / gurupavvayakaMdaraduggadharA, pavahaMtanIranigjharaNasarA // 5 // etthaMtarammi lajjaM lahuIkAuM duhA vi lahueNa / kulamajjAyaM avahatthiUNa caiUNa guruyattaM // 6 // aviyAriUNa dhammaM taMbAreuM visiTTavAvAraM / pariharauM paraloyaM aMgIkAUNa narayaduhaM // 6 // ciMtiyamimiNA jIvaMtaeNa sAhAraNA hu gharalacchI / tA mArijau eso dulaho evaMviho'vasaro // 62 // sAmaMtthiUNa evaM bhaNiyaM maha demu loyaNajuyaM taM / saccapainnattagao paDivannaM teNa taM taiyA // 63 // tattA so vamudatto nayaNuppADaNavihiM ayANaMto / mukkhatteNa tahAvihasattheNuttoli nayaNe // 64 // valio harisiyahiyao saMpayamegAgiNI vi gharalacchI / majjha bhavissai piyare mayammi citte viyappaMto // 65 // na muNai akajjameyaM mae kuNaMteNa pADio appA / narayammi dukkhapaure dhiddhI ! lohassa mAhappaM // 66 // 1ekAm
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhaNiyaM ca 35. avazya prAptavyaprAptivarNanAdhikAre bandhudattAkhyAnakam dhAve rohaNaM tara sAyaraM bhamai giriniuMjesu / mArei baMdhavaM pi hu puriso jo hoi ghaNaluddha ||67 // bahuM vaha bharaM sahai chuhaM pAvamAyarai ghaTTo / kula-sIla- jAipaccayaTiDaM ca lobhadduo cayai // 68 // etthaMtarammi pecchaha niddhassa sahoyarassa pAveNa / pecchaMtassa vi majjhaM kahamimiNA kajjamAyariyaM // 61 // sUro haM subhago haM supavitto haM payAvapayaDo haM / tAmasapaDivakkho haM suparakka masattijutto haM // 70 // kamalANa bohao haM samucca gottadayapattapasaro haM / sabbuvari saMTio haM mahiharasira dinnapAo haM // 71 // bhuvaNattayamitto haM teyassisiromaNi tti patto haM / tA kiM imiNA guNasamudraeNa maha kajjaviyaleNa ? // 72 // iya baMdhu dattavaNiyaM niddosaM dukkhiyaM saraNarahiyaM / daddhuM acayaMto lajjira vva atthaM gao taraNI // 73 // kahamavi suyaNo suyaNassa AvayAvaNayaNammi asamattho / AvaipaDiyaM daddhuM apArayaMto avakkamai ||74 || iya buddhI manne'vato maha paI suyaNatilao / iya paribhAviya saMjhA vi jhatti paimaggamaNusariyA || 75 // so vi vaNibaMdhudatto ruhirulliyanayaNajuyalao jugavaM / aMgIkao sarIraya- mANasa dukkheNa khINataNU // 76 // kahamavi ya hatthaphaMsappayArao pattatarutalapaeso / paribhAvinto niyakammapariNaI jAva vIsamai // 77 // tAvaya payaIe ceva duhayarI tamaviluttasammaggA / kalikAlakaraNimahimAmaNuku vvaMtI nisA pattA // 75 // tI tamapaDalAI viSphuriyAI samaMtao bhuvaNe / saMtAvakArayAI khalaM dunnayavilasiyAI va // 76 // tattoya dhUyasaMghA ghugghuiyA nigviNA savaNakaDuyA / nIyajaNA iva duvvayaNajaNiyasuisuyaNasaMtAvA // 80 // katthavi ya ghorabagghA ghuruhuriyA bhayakarA karAlamuhA / laMcovayArakaliyA pisuNA iva payaDapesunnA // 81 // avarattha dusahakharatara karapasarA tAsakAriNo kurA / kalikAlanariMdA iva guMjAravayaMti kesariNo // 82 // uvveyakAriNIo bhalluMkIo bhasaMti bhamirAo / kulaDAu va taralayarAu ubhayakulaphaMsaNakarIo || 83 // iya sosAvayabhIo samIhae tarusire samAroDhuM / navaramimo mUlAo samunnao sajjaNo vva tarU // 84 // sAhAo vihu kulabAliya vva paNayAo tassa varataruNo / avalaMbiUNa tAo sAhAvivare samallINo // 85 // aDDaviyaDDAo caMpiUna komalalyAo tAnuvariM / raiUNa pattasayaNaM tammi pasutto bhayavimukkA || 86 // javacchatA dIvaMtarAo pattANa subai pakkhINaM / siharammi jaMpiyamimo mahallajaNaeNa puTTANaM ||8|| bho ! ko kuo ihA''o ? keNa va dIvaMtarammi kiM diTTaM ? / nisuyaM ca kahai savvaM maha pucchaMtassa niyapiuNo // 87 // tehi vi jaM jahavattaM diTTaM jaM jeNa jammi dIvammi / taM taha savvaM kahiyaM navaramimANaM bhaNai ego // 89 // ahama tAya ! patto siMhaladIvammi tattha naravaiNo / mayaNagharaNi vva rUveNa mayaNarehA suyA tassa // 90 // tI ya acchiviyaNAe pIDiyAe taijjao mAso / vijjehi vi paricattA piuNA vi davAvio paDaho // 61 // jo maha dhUyaM paNaM karei viyarAmi tassa tIe samaM / addhaM rajjamsa tayaM ca ko vi na ya paDahayaM chivai // 92 // ajJa diNaM chaTTaM paDahayassa tA tAya ! osahaM tIe / kiM natthi tihuyaNe vi hu ? kiM vA asthi ? tti me kahamu || 13|| atthi tti paraM vacchaya ! kettiya evaMvihANi vatthUNi / jANaMtehi vi ugghADaeNa vayaNeNa sIsaMti ? // 14 // tettaM tAya ! mahaMtakouyaM kahasu majjha jamiha vaNe / na ya ko ci suNai jai evamesa rukkho samaggANaM // 65 // vAhINamosahaM nayaNavAhiNo puNa visesao vaccha ! | to jar3a imassa taruNo ko vi hu pakkhivai pattarasaM // 96 // tIe nayaNe to sA pauNijjara nicchayaM imaM souM / citai loyaNaviyaNAe bAhio baMdhudattavaNI // 97 // tAva parikkhAmi ahaM jai maha pauNIbhavaMti nayaNANi / tA jAyapaccao haM purao kAhAmi jaM juttaM || 18 || iya paribhAviya sammaM komalapattANi cAviUNa rasaM / khivai nayaNesu piMDI ca baMdhae tANa cevuvariM // 16 // jAkhamegaM citAmaNi- maMtosahippabhAvassa / gADhamacitattaNao naTThA viyaNA asesA vi // 100 // jAya yaNivirAme avaNeuM paTTayaM niyai tAva / puvaM va pecchiuM loyaNANi jAo pahiTTamaNo || 101 // 287 For Private Personal Use Only
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ 288 avaraM ca AkhyAnakamaNikoze oyariUNaM taruNI sarammi pakkhAliUNa muhamAI / parivihiyapANacittI phalAiNA gamai taM diyahaM // 102 // puNaravi taheva caDi ciTTaD taruNo layaMtarAlambhi | saMjhAsamae bhAruMDayakkhiNo pecchai taheva || 103 || citiyamimiNA paDemi porisaM pauNayAmi nivadhUyaM / gehe gao paDimsAmi tattha puNaraci aNatthammi || 104 // paNIbhUoM pattANi gindiuM tassa amayaphalataruNo / siMhaladIve gamaNaM niveivaM jeNa jaNayassa // 105 // caraNe appayaM baMdhiUNa bhAruDapakkhiNo tassa / vasio rayaNIcigame nIo saraNeNa teNa tahiM // 106 // chiviUNa paDadyamimo patto haIvaimsa pAsammi / kayasamuciyapaDivattI puTTo rannA kusalavattaM // 107 // saMkAsamae kArAviUNa balimaMDalAiyamasesaM / vAhariya mayaNarehaM nayaNacigikchaM kuNai savvaM // 108 // jAyA taba niruyA sohaNa divase vivAhio kannaM / dinnaM rajjassa'ddhaM rannA patto pasiddhiM ca // 106 // / bhuMja paMcapayAre visae saha tIe nehasArAe / aha annayA ya patto vasudatto vihiniogeNa // 110 // vavaharaNatthaM vahaNeNa tayaNu nivadaMsaNatthamatthANe / patto maharihamaNaharapAhuDahatyo saparivAro // 111 // pecchaya virAyaMtaM sahoyaraM tattha rAyalacchIe / sammaM viyANiUNaM ghasakkio mANase sahasA // 112 // ciMtai ya kUrakammo jai kaha vi hu majjha caiyaraM eso / ranno payaDai tA haM hiyasavvasso viNassAmi // 113 // tAkeNAvi uvAeNa marai jai esa to bhave laTTha / eso paTTacitto cavaharai abhinnamuharAo // 114 // aha annadiNe vijammi jAi mAyAe baMdhudattagihe / pucchiyakusalodaMtA paropparaM jAva accheti // 115 // tA lahueNaM bhaNio sahoyare bhAya ! tAva kai vi diNe / mA maM jANAvijjasu ranno teNa vi ya paDivannaM // 116 // iya te sakammanizyA sahoyarA do vi tammi dIvammi / nimmala-kalusiyahiyayA gamaMti divasANi bhaNiyaM ca // 117 // kasamaI kasaM ci vimalA vimalaM paraM pi picchaMti / attANayaM va Ayarasae vva jeNaM jaNo niyai // 118 // jANaMti piyaM ciyavottumuttamA amayamuttiNo nRNaM / kiM amayAo annaM jhariuM mayalaMchaNo muNai ? // 119 // aha annadiNe vimhaiyamANaso tammi ceva atthANe / niyae sahoyare nibhgayammi rAyAipaccakkhaM // 120 // bhaNai savisAyahiyao vamudatto maddiUNa karajuyalaM / ko sakkar3a vanneuM nayara siriM egajIhAe ? // 121 // paramiha virUvamegaM payaI esA have payAvaiNo / jaM paDipunnaM eso na kuNai katthai sanimmANaM // 122 // sara eso kuNamANo annayA nariMdeNa / bhaNio vijaNe bho bhadda! kiM virUvaM maha purIe ? // 123 // nIsasiuM savisAyaM bhaNiyaM naranAha! akahaNijjaM pi / tujjha kahijjai navaraM payAsiyavvaM na kassAvi // 124 // vinne naravaNA bhaNiyaM pahu! esa tujjha jAmAU / amha pure supasiddho aMgaruho vejjaDuMbassa || 125 // taM souM naranAho ciMtai eyaM pi ghaDai juttIe / annaha kaha maha dhUyA paricattA savvavejjehiM ? // 126 // eeNaM pannaviyA ? tA jai saccaM jahA imo bhaNai / tA hayavihiNA amhe viDaMbiyA pAvakammeNa // 127 // evaM visannahiyao puTTo rAyA subuddhisaciveNa / deva ! kimeyaM ? teNa vi kahiyaM vasudattavaNibhaNiyaM // 128 // saciveNutaM deva! evameyaM tao gurU ayasI / vavahAriyANaM ThANaM jamimA dIvammi tuha nayI // 126 // tA jAva'jja vi na bhavai pAyaDameyaM nariMda ? jaNamajjhe / tAvovAyaM ciMtasu etthatthe bhaNai to rAyA // 130 // tumameva vuddhimaMto tAjaM kiccaM tameva me kahasu / teNa vi bhaNiyaM pacchannameva vAcAyasu imaM ti // 131 // taM souM naranAho duhiyA dukkheNa dukkhio ahiyaM / kaha kAyavvA esA mayammi jAmAue duhiyA ? 132 // paDivanne naravaNA rahammi puTTA imaM mayaNarehA / kiM akulINaviyAro saccavio ko vi kahayA vi // 133 // niyapaNo ? puttI tIyuttaM tAya ! caMdabiMbammi / ajja vi asthi kalaMko na uNo paiNo maha kayAi // 134 // saralo saccapanno puvvAbhAsI kayannuo suhao / parauvayArekkarao cAI sUro mahAsatto // 135 // kiM bahuNA ? kouyahArieNa vihiNA viNimmio eso / kevalaguNamayamuttI paDo vva paragujjharakkhaTTA // 136 // For Private Personal Use Only
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36. sampadvipadoH satpuruSasamatAvarNanAdhikAre naravikramAkhyAnakam 281 iya souM saTa TyaraM abhibhUo mANaseNa dukkheNa / kahamerisanararayaNaM viNAsiyatvaM ? aho! pAvaM // 137|| puNaravi saciveNuttaM kijjau nivanIimaNusaraMtehiM / iya nicchiNameso saMjhAsamayammi vAhario // 138 // suhapunnaperieNaM tammi diNe teNa pesio bhAyA / niyavesamappiUNaM rAyaule'nAyatattehiM // 139 / / paccaiyanarehiM tao vasudatto ceva mArio tehiM / ranno niveiyaM taM ca nisuNiuM mucchio rAyA // 14 // sisirovayArasaMpattaceyaNo vAharei niyadhUyaM / kiM tAya ! imaM ? ti suyAe pucchio bhaNai pAvo haM // 14 // jaM tuha vehavvakaro tIe bhaNiyaM kimerisaM tAya ! ? | majjha paI niyagehe jIvau dIvAliyaM lakkhaM // 14 // sejjAe suhapasuttaM mottamahaM tassa ceva pAsAo / tujha sayAse pattA mamamiva tA peccha jaamaauN||143|| nivuyahiyao jAo taM souM naravaI rahe puTTo / savvaM pi baMdhudatto teNa vi tacceTTiyaM kahiyaM // 144 / vamudattavaiyaro vi hu jaNammi na ya payaDio ayasaheU / pesaviya niyayapurise sapariyaNo ANio jaNao // 145 / / vihio vicchaDDeNaM nayarIe mahUsavo nariMdeNa / ajaM ciya jaM eso jAo jAmAuo majjha // 146 / / jAyA ya vaMsasuddhI sa-paresu suhANa kArao jAo / rajjasiriM paripAliya sugaI patto kameNeso // 147 / / dhammeNa jao jAo evamimo baMdhudattavaNiyassa | pAvAo svayaM patto vasudatto dtts-prduho||14|| ||vnnigbndhudttaakhyaankN samAptam // 106 // jaha putvakammaviraiyamavassameesi kajjamAvaDiyaM / taha savvassa vi jAyai sakko vina vAri tarai // 1 // pApAtmake gatavati kSayamantarAye, puNyAtmano guNa[su]karmavazAnnarasya / zrIvezmahemagRha-putra-kalatrajAtaM, yad yasya pUrvavihitaM bhuvi tasya tat syAt // 2 // // iti zrImadAmradevasUriviracitavRttAvAkhyAnakamaNikoze avazyaprAptavyaprAptidarzakaH paJcatriMzattamo'dhikAraH samApta // 35 // [ 36. sampadvipadoH satpuruSasamatAvarNanAdhikAraH ] pUrvavihitasya nAzo [nA]stItyabhihitam / sAmprataM pUrvavihitavazAdeva prAptayorvyasana-sampadoH satpuruSaistulyairbhavitavyamityamumarthamabhidhitsurAha vasaNammi samAvaDiyA muyaMti dhIrattaNaM na sappurisA / vihave vi vigayagavvA nAyaM nrvikkmkumaaro||4|| vyAkhyA-'vyasane' vipadyapi 'samApatitAH' prAptAH 'muzcanti' tyajanti 'dhIratvaM' dhairya 'na' naiva 'satpuruSAH' uttmaaH| 'vibhave' sampadyapi samApannA iti draSTavyam "vigatagI:' prityktaabhimaanaaH| 'jJAta' dRSTAntaH 'naravikrama kumAraH' ] naravikramAbhidhAno rAjaputra ityakSarArthaH / bhAvArthastu aakhyaankaadvseyH| taccedam asthi paracakka-dunbhikkha-DamaravirahAinAyaraguNehiM / alayaM pi jayaMtI jaNavayammi nayarI jayaMti ti // 1 // tattha ya rAyA riukaraDikaraDadalaNekapaccalo dhaNiyaM / garuyaparakkamabhavaNaM samatthi sIho vva narasIho // 2 // jassa guNanniyadhammappamoiyA maggaNA musddjuyaa| gaMtuM vaMchiyaThANe parasiyakittiM viyAreti / / 3 / / jassa ya riujaNasaMhArakArao jalayasAmalacchAo / jamarAyabAhRdaMDo vva sahai samaraMgaNe khamgo // 4|| tassa ya duijjacittaM va rAiNo paramapemmasavvassaM / caMpayapallavahatthA caMpayamAlA mahAdevI / / 5 / / /
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ 260 tathA hi kiMca AkhyAnakamaNikoze jIse savilAsanirikkhisu vaMkattaNaM na payaIe / kuDilattaM cihuresuM na uNo hiyayammi kaiyA vi || 6 || jammaMtarasamu vajjiyapunnapabhAvAo aNuhavaMtassa / tIe samaM visayasuhaM IsAi adUsiyamaNassa ||7|| niyama pahAva nijjiyasuraguruNo rajjaciMtaNaparassa / AroviyarajjadhuraM sukuluggayamaM tivaggassa ||8|| pANa sutthahiyayamsa taha vi nIi tti vasaNarahiyassa / puvvillarAyanAeNa pAlayaMtassa rajjabharaM ||9|| nANaM paripAlai siTTajaNaM duTTanimgahaM kuNai / nivisai rAyatthANe paricita dUyakajjAI ||10|| cauraMgabalaM pAlai paribhAvai kosa koTTayArAi | aMteuraM nirU vaha nisuNai saddhammasatthAI // 11 // saccAirajjasaMgayakiccamasesaM pi ciMtayaMtassa / appaDimabahupayAvassa tassa kAlo aikkamai ||12|| pariNayapAyAe jAmiNIe aha annayA ya naravaiNo / sattaMgarajjasaMgaya suhasaMpayasutthahiyayassa // 13 // dhammattha- kAmalakkhaNativaggasAraM suhaM pavannassa / suhaniddA - vallaha kAmiNIhiM parisiDhiliyaMgassa // 14 // suisuhayacheyamAgahavayaNaviNissa riyamimsariyacinhaM / pAhAuyarAyapayArasuMdaraM sukairaiyaM va // 15 // suvisuddhajAikaliyaM suvannapayasaMjayaM kalattaM va / gAhAjuyalaM suijuyalamasarisaM visai tassa imaM // 16 // viddhiM vayaMtamasamaM guruvaMsaM khamapaTTamuhamUlaM / kamaviddha- niddha-ghaNapavva-patta-sAhAsamAinnaM // 17 // kajjabhare Aroviya puttaM purisassa saguNadhammamaI / jAva'jja vi na pavattai tA katto nivvuisuhAI ? // 18 // taM souM naranAho suryAciMtAgaruyasAyare paDio / pecchasu mamaMtarAyassa vilasiyaM appaDIyAraM // 16 // jaM majjha aNegAsu vi bisiTTalAyanna rUvakaliyAsu / orohapaNaiNIsuM suyassa egassa vi na lAbho ||20|| ahavA vikimeyAe sucitAe samAhimahaNIe ? | jamhA aciMtiyaM pi hu jaM bhaviyavvaM tayaM hoi // 21 // jAvannaM citijja payatthajAyaM asAsayamasAraM / tAva varaM ciMtijjai dhammo cciya suhayaro baMdhU // 22 // dhammo jiyANa jaNao dhammo mAyA suo suhI baMdhU / bhavabhamaNavinaDiyANaM jAyar3a paramatthao tANaM ||23|| ihu evaM tahavihu vavahAranaeNa dhammavocchee / suyasaMtairahiyANaM mayANa ko lei nAmaM pi ? // 24 // avaraM ema varAo loo puvvillapAlio ahiyaM / dUmai hiyayaM vuDDattaNammi tANaM pi hu suyAo ||25|| yata uktam- lakSmIH paropakArAya vivekAya sarasvatI / santatiH svarga - mokSAya bhaved dhanyasya kasyacit ||26|| caMpayamAlApamuhaM saMpayameyaM pi paNaiNIviMdaM / savvaM niratthayaM ciya bhaNiyaM keNai jametthaM pi 27|| kajjavihUNaM vayaNaM dhammaMvihUNaM ca mANusaM jammaM / niravaccaM ca kalattaM tinni vi loe aNatthAiM ||28|| tA kiM karemi ? kaM vinnavemi ? pecchAmi kamiha kajjammi ? | suyavirahiyassa manne maraNe vi hu majjha na samAhI ||26|| paramamiNA kiM parideviNa vihaleNa buddhimaMtANaM ? / savvammi kajjajAe jamuvAyapavattaNaM seyaM ||30|| jA evaM naranAho viveyavasao maNammi sayameva / suracitAbharaduhio saMThAvai maNayamappANaM ||31|| tAvaya bherI - bhANaya-jhallari-tilamAio pahAsamae / bahiraMto gayaNayalaM pacAio tUrasaMghAo ||32|| vaTTiyaghusiNaraseNa va raviramaNasamAgamammi saraseNaM / puvvadisAvahuvayaNaM raMjiyamaruNeNa maruNeNaM ||33|| amayamaeNavina mae nivvavio naravaI niyakarehiM / iya kheeNa va jAo vicchAo sasaharo gayaNe ||34|| suyaduhio narasIho tamasA tavio mae aNajAe / iya lajjAe manne sahasA vilayaM gayA raNI ||35 miliehiM vi amhehiM nicakajjaM na vihiyaM kimeyaM ? ti / tArA vi duhakaMtA sanhIhoUNa'vaktA ||36|| bahuyANaM kima[sa]jjhaM ? kuNimo tA nivasamIhiyamimaM ti / kolAhalamuhalamho samuTTio sauNasattho vi ||37|| mittoti vissuohaM samuccagottaM samassio haM ti / udayaM patto bhANU sAhiukAmo vva nivakajjaM ||38|| For Private Personal Use Only
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36. sampadvipadoH satpuruSasamatAvarNanAdhikAre naravikramAkhyAnakam 261 etthaMtarammi maharihasahasejjaM caiya dhiirimaanilo| parivihiyagosakinco nivvttiyphaarsiNgaaro||39|| sAmaMta-maMti-joisiya-pIDhaparimaddapamuhaparivAro / parihariyatthANo vi hu atthANaM bhayai bhUmivaI // 40 // siMgAraruiravaravAraramaNiparidhuvvamANasiyacamaro / bahumANasahiyasAmaMtapattipaNivaiyapayakamalo // 41 // AbhAsiyapaurajaNo paripucchiyanayaranAyarayakhemo / paccaMtarAyapesiyapAhuDapaDipAhuDavihattho // 42 // patthAve bhUsanniyavisajjiyAsesarAyaatthANo / pAsapariTThiyakaivayapahANapuriso pasannamuho // 43 // AmaMtiya sappaNayaM sAhai suyarayaNivaiyaramasesaM / bho bho ! tubbhe maha rajaciMtagA buddhimayaraharA // 44 // tA kahaha kiM pijaha garuyataNayaciMtAbharo samuttarai / maha mANasAo te viha vayaMti karakamalakayakosA // 45 // bahudevasiyA esA amhANa vi mANase vasai ciMtA / deveNameyamamhaM hiyayAoM kaTiuM bhaNiyaM // 46 // paramamhe kiM bhaNimo devAyatte imammi kajammi ? / annaM ca na bhavao vi hu maivihavo samahio amhaM / / 47 // parameyaM kahai jaNo puttasamuppattikAraNaM kusalo / devArAhaNa-pahANAi-mUliyApANagAIyaM // 48 // eyaM kayammi kamsa-vi kaiyA viha hoi kajaniSphatto / kassa vi ya puNo vihalaM pi hoi paDikUlakammavasA // 46 // tA deva ! duyaM kIrau patthuyakajjammi saMpayaM jatto / evaM pi jai na sijmA kajaM purisassa ko doso ? // 50 // paramamhamabhippAo iha saMpai pahu ! kuo vi saMpatto / niyavinnANamahAguNavimhAviyasayalanayarijaNo // 51 / / sasikaMtasamujjalabahalabhU idhavaliyataNU tiNayaNo vva / dAhiNahatthatthasasaddaDamaruo dhariyakhaTuMgo // 52 / / gahaniggahaNe niuNo payaMDasattI pisAyanimmahaNe / uDDaDAiNIniggahammi savvattha sAhasio // 53 // aiduTTha-ruTTa-kharakhettapAlarakkhaNakhamo khamAvalae / osahibaMdhaNapasamiyajarAibahuviviharoyabharo // 54 // gruygiriduggvivrppvestosviyjvikhnniilkkho| ghAubAyapasAhiyamuvannaviddaviyadArido ||55|| avi ya AgiTTimmi paDiTTo khunno pannagamahAvisuddharaNe / vikkhevakaraNadakkho amUDhalakkho vasIkaraNe // 56 // kiMca jaM viusehiM na kahiyaM na daMsiyaM kaha vi puvvapurisehiM / juttIe vi na jujjaisayANayA saddahati na jaM // 57|| savvaM pi tayaM majhaM sajhaM kiM palavieNa bahueNa ? / ugdhosaMto bahuhA ubhiyabAhU bhamai nayare // 58 // evaM mahappabhAvo ghorasiyo nAmao mahAvaiyo / so pucchijjau patthuyapaoyaNe esa amha maI // 52 // iya soUNaM saMjAyakouo bhaNai to mahIpAlo / vAharaha tayaM saivaM pucchAmo patthuyatthakae // 60 // tatto pahANapurise peseuM sAyaraM smaaho| so vi ha saharisahiyao saMpatto rAyapAsammi // 6 // kayasamuciyapaDivattI suhAsaNattho kayappaNAmo ya / puTTo rannA bhayavaM! saMpai katto tuhAgamaNaM ? // 62 // gamaNamio vA kattha vi ? sa Aha siripavvayA''gao haM ti / gaMtavvaM sirijAlaMdharammi uttarapahe rAyaM ! // 63 / / puNaravi bhaNiyaM rannA tuha sattI kA vi suvai apuvA / tA amhANaM ki pi hu sakougANaM payaMsesa // 64 // AgiTTi-cittacintAikouhalleNa raMjio bhaNai / esa cciya tuha sattI ? uAhu annattha vi kimatthi ? // 65 // to jaMpai so hasiuM samvannU ceva jANae savvaM / loyavyavahArakayaM annaM pihu atthi maha kiM pi||66|| jai evaM tA kijjau mahApasAo suputtalAbheNa / teNuttaM maha naravara ! kettiyamettaM imaM kajjaM ? // 67|| navaraM hosu sahAo diNamegaM maMtasAhaNe majma / maNavaMchiyamannaM pi hu jeNa pasAhemi savvaM pi // 6 // to kaNhacaudasi diNe khaggakaro saha kavAlieNa nivo / patthuyakajanimittaM patto bhIsaNamasANammi // 69 / / AlihiyamaMDalo so sakalIkaraNaM vihANao kaauN| niyamaM ghorasivo thirAsaNo javiumAraddho ||70 // bhaNio rAyA teNaM hatthasayAo pareNa ciTTha tumaM / karavAlakaro mA esu savvahAM taM avAhario // 71 / / 1. sakarNakAH / 2. mahAvratikaH /
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 AkhyAnakamaNikoze rAyA taheva thakko kAlavilaMbaM mahaMtamAkaliuM / saNiyaM tappiTTIe samAgao suNai se jAvaM // 72 // 'hu~ phaDDa sAha tti huNAmi naravaI' hakkio imaM souM / re re kAvAliya ! hosu saMpayaM maha puro puriso // 73 / / tatto ya samukkhaNiUNa takkhaNa cceva kUrakAvAlI / vipphuriyataralajamajIhasacchahaM kattiyaM kuDilaM // 74|| kAUNa dAhiNakare ninbhacchai bhiuDibhImabhAlayalo / re re taM rAyAhama ! kuNasu sudi8 maNussabhavaM // 7 // tatto payaDaparakkamapayaMDabhuyadaMDapaharaNarauddA / jujjheNa saMpalaggA do vi kavAliya-mahIvAlA // 76 // donni vi vaggaMti ghaNaM donni vi paharaMti payaDiyapahAvA / donni virosAruNavayaNa-nayaNavikkhevaduppecchA // 77|| jAva ya khaNaMtareNaM niddayanaravaipahArajajjario / mucchAnimIliyaccho paDio dharaNIe kAvAlI // 78 // etthaMtarammi vipphuriyataNupahApaDalapayaDiyadiyaMtA / cavalataracaraNajhaNajhaNiraneurArAvaramaNIyA // 7 // vilasaMtavivihabhusaNavibhUsiyAsesaviggahAvayavA / ThAUNaM nivapurao devI bhaNiuM samADhattA // 8 // bho narasIhanaresara ! bhavvaM vihiyaM jamesa kaavaalii| kittivalakkhasalakkhaNakhattiyakhayakArao pAo ||1|| bhuvaNassa vi duddhariso payaMDamaMtappabhAvadurabhibhavo / saMtAviyabhuvaNayalo viNijio jagaDiyajaNoho // 82 // tA tuTTA haM saMpayamajeva samIhiyaM maha pasAyA / bho bho tujjha narIsara ! pasannavayaNA payaMpaMtI // 83 // paNamiya puTThA rannA bhayavadda ! kahamesa vayapavanno vi / khattiyavahasaMjaNao bhaNio bhavaIe ? kahasu imaM // 4 // tIyuttamimo khattiyavaMsapasUo naresara ! nariMdo / nAmeNa vIraseNo jaha rajjAo paribbhaTTho // 5 // jIviyanimvinneNaM vitthayabhUmaMDalaM bhamaMteNaM / bhairavanivaDaNamaraNaM jaha bhImaM vavasiyamaNeNaM // 86 // jaha ya mahAkAleNaM jogAirieNa vArio maraNA / teNaM ceva ya dinnaM jaha kAvAliyavayamimassa / / 87 // tailokkavijayamaMto dinno guruNA jahA maraMteNa / jaha aTTottaranaravaisaeNa jAvo samAiTTho // 8 // jaha vA kaliMgadesAiesu lakkhaNajuyA nivA haNiyA / taha savvaM naravaiNo niveiyaM devayAe tayA // 1 // iya kAvAliyavaiyaramAyanniya devayAe parikahiyaM / suyalAbheNa pahiTTho paNamiya deviM gao sagihaM // 90 // keNa vi alakkhio ceva sejamAruhai jAva tA paDhiyaM / samayaniveyagapuriseNa tattha keNAvi savaNasuhaM // 11 // tariUNa tumaM va duraMtadukkhadaMdolijalayarAinna / vasaNasamudaM pAvai udayaM naranAha ! esa ravI // 12 // to suNiUNaM gaNayaM siDhiliyanido viciMtae raayaa| sUruggamasamayaniveyago imo paDhai ko vi naro // 13 // etthaMtarammi caMpayamAlA pattA nariMdapAsammi / jaMpai sanamma vayaNaM aho ! hu suhio jaNo suyai // 14 // puTTa rannA suMdari ! visesao kiM tuhA''gamaNakajaM ? / avaraM ca kiM pi hu pie ! harisiyahiyaya vva lakkhihisi // 25 // tAhe payaDiyaviNayA joDiyakarasaMpuDA bhaNai devI / AgamaNakajameyaM pahu ! avahiyamANaso suNasu // 66 // ajja mae rayaNIe samussio srlvNsvikkhaao| vilasaMtajayavaDAo kalakiMkiNisaddasavaNasuho // 97 // sayalajaNANaMdayaro mahallamaMgalladasaNamahagyo / dhammanihI paramadhao tumaM va sumiNammi saJcavio // 98 // tAhe suhasumiNasamubbhavaMtaromaMcakaMcuiyataNuNA / bhaNiyaM rannA sundari ! suhajaNao sumiNao esa // 19 // amha kulakeubhUyaM puttaM pasavihisi sundari ! navanheM / mAsANamuvarimaddhaTThamANa rAiMdiyANaM ca // 10 // so vi caujalahipajjaMtamahimahelAe nAyago hohI / duvvAravairikarikuMbhadalaNakharanaharapaMcamuho // 101 // sA vi hu souM piyavayaNamerisaM bhattuko maNodaiyaM / harisAUriyahiyayA baMdhai vatthe sunngNtthiN||102|| jaha naravaiNA taha sauNapADhaehiM vi viyArie sumiNe / caMpayamAlA parituTThamANasA gambhamuvvahai / / 103 // gambhappabhiIdivasAo vaDDamANammi taiyamAsammi / ciMtai caMpayamAlA devI dohalayaguNavasao // 104 // vivihehiM 'payArehiM jai pUyaNamAyarAmi devANaM / ANaMdiyamaNavittI karemi bhattiM guruyaNassa // 10 // viyarAmi vivihasuhabhakkha-bhojja-vatthAiehiM maNadaiyaM / dINAINamahaM jai dANaM anivAriyappasaraM // 106 // 1. sanarma shaasmityrthH|
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36. sampadvipadoH satpuruSasamatAvarNanAdhikAre naravikramAkhyAnakam 263 savaNAmayasarisAI pariNAmasuhAI nivvuikarAI / nisuNemi gurusayAsammi jai ahaM dhammasatthAI // 107 // tatto maNorahanbhahiyavittaviyaraNaguNappayAreNa / rannA dohalae pUriyammi saimuhiyasavvaMgI // 10 // gabbhamuhAvahasayaNA-''saNAiNA sohaNappayAreNa / gabhaM vahamANIe tIe jAe pasavasamae // 10 // navamAsANa savAyANamuvarimaNahammi diNi muhuttammi / uccaTThANagaesuM gahesu virayAsu ya disAsu // 110 // paNaijaNamaNaviyappiyapayatthasaMpayasamappaNApavaNaM / kappamahIruhabhUmi vva kappapAyavamaNappaguNaM // 11 // caMpaimAlA pasavai puttaM punnappabhAvao ranno / niyataNukaMtikaDappappabhAvapajjoiyadiyaMtaM // 112 // tatto harisavisaMTulagaivasaparisiDhilavasaNa-ghammillA / orohadAsaceDI vaddhAvai vasumaInAhaM // 113 // saMpai baddhAvijjasi naranAha ! tuma jaeNa vijaeNa / jeNa pasUyA puttaM caMpayamAlA mahAdevI // 11 // rannA vi ya dAsittaM avaNeuM tIe dAsaceDIe / dinnaM ca pAriosiyadANaM suyajammatuTTeNa // 115 / / ANattA nAyarayA jahAvibhUIe nayaramajjhammi / kAravaha mahA''NAe suyajammamaisavaM garuyaM // 116 // tehiM vi taha ti paDivajiUNa nissesanayarimaJjhammi / vaddhAvaNayaM vihiNA kAraviyaM taM ca erisayaM // 117 // viraijamANatoraNavaMdaNamAlaM duvAradesesu / ThAvijjamANacaMdaNacacciyasuhapunnakalasajuyaM // 218 // ubhijamANanavaraMga-vasaNa-parihANa-jUya-musalasayaM / paDhamANacavalataracaTTa-bhaTTa-sUmAiyAinnaM // 119|| pavisaMtakkhayavattaM viddhAjaNakijamANasuyarakkhaM / naccantavAravilayaM sanammahIraMtasiraneDhaM // 120 // iya garuyavibhUIe vaddhAvaNayaM nariMdacaMdeNa / ANaMdiyapaurajaNaM kAraviyaM puttajammammi // 121 // aha nAmakaraNadivasammi sohaNe tihi-muhutta-karaNammi / bhoyAviUNa nIsesapariyaNaM bhoyaNavihIe // 122 / / sammANiUNa varavattha-rayaNa-asaNappayANao sammaM / puhaivaI sappaNayaM savvaM pi hu purapahANajaNaM // 123 // kulaviddhanArinivaheNa matthae cokkhayakkhivaNapuvvaM / naravikkamo ti nAmaM suyassa kAravai kAlaNNU // 124 // saMjAo ya kameNaM vaTuMto attttvrisdesiio.| muhasiyapaMcami-guruvAra-pussanakkhatta-karaNesu // 125 // uvaNIo lehAyariyapAyamUlammi mliymaannbhddo| sasiNehaM sammANiya kalAguruM garuyabhattIe // 126 // niyajoggayAguNeNaM jaNayapayattAo niccamabhiogA / lehAyariyassa gao kalANa savvANa so pAraM // 12 // lehammi laddhalakkho ahiyaM pariniTio dhaNavvee / gaMdhavvakalAkusalo pattaccheyammi pattaTTo // 128 // nara-nAri-turaya-gaya-rahavarAiparamatthalakkhaNavihannU / gaMdhaMgajuttiniuNo cauramaI cittayammammi // 126 // loyavvavahAraviU maMtapaogesu nAyaparamattho / paracittagaNadaSasovisArao saddasatthesu // 130 // sA natthi kalA taM natthi kouyaM kiM pi natthi vinnANaM / jattha na so pattaTTo visesao mallajuddhammi // 13 // aha annayA ya pekkhaNaya-gIyavakkhittarAyaatyANe / nivapAsasuhAsINe suhae naravikkamakumAre // 132 // karakaliyapayaMDasuvannadaMDaduddharisabhAsurasarIro / AgaMtuNaM vinnavai saviNayaM nivapaDIhAro // 133 // harisaurasAmiNo deva ! devaseNassa dAradesammi / ciTTa dUo devassa daMsaNaM mahai kiM kajaM? // 134 // sigdhaM bhadda ! pavesasu tamii niutte niveNa sa paviTTho / kayasamuciyapaDivattI evaM vinnaviumADhatto // 135 // saMti pahu ! majha pahuNo aisayabhUyANi donni rayaNANi / niyarUvovahasiyatiyasasuMdarI kannagA egA // 136 // avaro ya rAyamallo paDibhaDakamalANa kAlameho vva / nAmeNa kamalameho viNijjiyAsesamalagaNo // 13 // tattha'nnayA kayAI suhAsaNatthassa rAyaatthANe / savvAlaMkAramaNoharaMgiyAniyayajANaNIe // 138|| piupAyapaNamaNatthaM paTTaviyA puvvavanniyA kannA / ucchaMgammi niviTThA paloiyA tayaNu piuNA vi // 13 // varaciMtaNatthamesA [granthAgram 11000] manne paumAvaIe deviie| paTTaviyA maha pAse tA ko Nu imIe annuruyo||14|| hohI bhattA bhavaNe vi ? visarisANaM kae vi saMbaMdhe / AjammaM gharavAso duhapAso hoi mihaNANaM // 141 / / iya duhiyAvaraciMtaNajalahimahAvattasaMkaDe pddio| rAyA savvAvasthAsu duyarI hoi jeNa suyA // 142 //
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________ 264 AkhyAnakamaNikoze tatto rannA sayame pucchiyA tujjha sIlamai ! vacche ! | kerisaguNo kahijja rucca hivayamsa bhattAro ? // 143 // kiM cAI ? kiM sUro ? kiM vA viuso ? kayannuo ? suhao ? | gaMdhavvakalA niuNo ? parovayArI ? dayAlU vA // 144 // Isa ahamuhIe salajjameIe jaMpiyaM tAya ! / jo ko vi hu tuha royai so ciya maha sammao bhattA // 145 // to bhaNiyaM naravaNA IsisamunnA miUNa muhakamalaM / uvarohasIlayAe bacche ! na suhAI kajjAI // 146 // jai evaM tA eso tuha mallo mahiyale va'paribhUo / jippissai jeNa balI so maha bhattA kimavareNa ? || 147 || to nAyaM naravaNA aisA hu balANurAiNI bAlA / tA bhaddaM paramimiNA save vi parAjiyA baliNA // 14 // to taM visannacittaM daddhuM bhaNiyaM pahANapurisehiM / ajja vi deva ! jayaMtIe asthi aparikkhio ego // 149 // narasIhasuo balaporisaMkkarasio rasAyalapasiddho / naravikkamAbhihANo so vi parikkhijjau nariMda ! // 150 // sAmatthiUNa sammaM tayatthamahamettha pesio sAmi ! | to naravaNA cayaNaM nirikkhiyaM niyayatanayassa // 151 // taNAci paNamiNaM bhaNiyaM devANubhAvao bhavvaM / hohI savvaM pesavaha tAya ! maM tattha kiM bahuNA ? // 152 // to maMtiUNa sAmaMta-maMti- nAyarajaNeNa saha rannA / pesavio harisaure hiTTo naravikkamakumAro || 153 // ammaiyAe niyamahattamo devaseNanaravaiNA / kumarassa pesio caDayareNa cauraMgabalakalio // 154 // to garuyavibhUIe sohaNa divase pavesio nayare / nara-nAriniyaranayaNANa kimavi paramUsavo kumaro // 155 // sayaNA - SssaNa-bahu parivArasaMjuo dhavalaghayava DasaNAho / kumarassa vAsagehaM samappio pavarapAsAo || 156 // vIyammada bhaNio ratnA kumaro maha'sthi sIlamaI / nAmeNa kannayA sA [pa]bhaNai jo kAlamehamimaM // 157 // maha mallamapaDimallaM paribhavihI hohihI sa me bhattA / saha kitti jayavaDAyAhiM kumara ! tA giNhasu tayaM ti // 158 // aMgIkayammi kumareNa sajjiyA nayaraparisare ramme / maMcAimaMcakaliyA vitthinnA mallaraMgamahI // 156 // nara-nAriniyarasahie ubaviTTe devaseNanaranAhe / sirikumara- kAlamehA samAgayA raMgabhUmI // 160 // AbaddhanibiDakacchA saMjamiyasiddhi ke sapavbhArA / donni vi nijuddhanivvaDiyaporusA sAhasekkarasA // 161 // dahUNa kAlameho kumaraM saMhaNaNaduddharisadehaM / punnakkhayAo khippaM khuhio cittammi balio vi // 162 // citai ya esa ranno vallahajAmAuo jaNANupio / tA jaya-parAjaesuM kuo vi maha natthi kallANaM // 163 // iya bhayasaMbhamavasao phuTTa hiyayaM taDati mallassa / kumarassa sAhuvAo saMjAo raMgamajjhami || 164 // tatto ya kalAnihiNo kaMThe balasAliNI kumArassa / pakkhittA varamAlA kumarIe neharajju vva // 165 // aNuvo saMjogo vihiNA vihio samANameyANa / jAo sAhukkAro aho ! suvariyaM ti jaNamajjhe // 166 // tattA sohaNa divase pANiggahaNaM karAviyaM rannA / maMgalagIyaraveNaM vajjiravaratUranivaheNa // 167 // paimaMDalameIe taha haya-gaya- rahavarAiyaM dinnaM / rannA jaha nayarajaNo samvo vi dhuNAvio sIsaM 168 // kaiya vidiNANi naravara vaNamaNubhaviya maMgalaM rAyA / moyAvio sanayaraM para gamaNatthaM kumAreNa // 169 // tattoya satyadiNe cauraMgamahAbaleNa pariyario / saMpatthio kumAro viDhaviyasasinimmalajasoho // 170 // tatto piuNA dussahaviogatuTTaMtanehapAseNa / sikkhaciyA sIlamaI samurakulaM patthiyA taiyA // 171 // vacchaM ! guNaviyale vihu jaNaNI-jaNayANa dhuvamavaccammi / ko vi apuvvo neho teNa hiyatthaM bhaNAmi tumaM // 172 // nippaMka suvannasamujjalA vi suisIlasorabhajuyA vi / keyaiphaDasa vva suyA parovayArAya nimmaviyA // 173 // tAvacche ! tattha gayA suviNIyA homu sasuravaggassa / aviNIo jalaNo iva jaNa pattio vi saMtAvaM // 174 // ninAmamaNusarantI sIlammi maI sayA vi mA muyamu / solarayaNe viNaTTe na sundaraM ubhayaloge vi // 175 // niyamattaNo karejjasu sayamAsaNa-bhoyaNAiyaM kajjaM / bhattAradevayAo nArIo jeNa esa suI // 176 // paddaNo'bhimaesu ya nammabhAsaNA tassa puNa amittaMsu / vihiyAvannA piyabhAsiNI ya saJvammi parivAre ||177 // sasurAINa guruNaM bhattA namirA naNaMdavagammi / harisiyamaNA savakkisu paibaMdhuyaNammi sasiNehA // 178 // For Private Personal Use Only
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________ annaM ca- tahAhi 36. sampadvipadoH satpuruSasamatAvarNanAdhikAre naravikramAkhyAnakam saMsAriyasokkhapivAsiyANa kulabAliyANa kila evaM / paiNo visae nicchiyamamaMta- mUlaM vasIkaraNaM // 176 // vijaya sarUvaM gavvaM pi hu savvA pariccayasu / dhaNudaMDaM ciya viusA jeNa sagavvaM pasaMsaMti // 180 // rajjasipamuhetuM suvacche ! mayaM pi pariharasu / suyaNu ! sasi vva nirUvasu samao jhijjara suhayaro vi // 189 // dApi jahA vihavaM sayA payaTTemu paNaicammammi / mayasamayammi adANo kari vva niMdijjai jaNeNa // 182 // sikkhaNi suyaM dUramaNuvvalya devaseNaniyo / valio civannachAo sumaraMto tANa guNaniyaraM // 183 // kumaro vi akhaMDapANaehiM patto jayaMtinayarIe / navajalaharo vva sihiNo piuNo maggaM niyaMtassa // 184 // jayavAraNamAruDho sIlamaIe samaM sabhajyAe / piuNo purIe sohaM pecchaMto visaha aha kumaro // 185 // kumarassa daMsaNatthaM do vi pAsesu rAyamAssa / haTTa -'TTAlaya- deulaya-bhavaNapAsAyasiharagao || 186 // mottu N niyavAvAraM nisseso nayarinAri-naraniyaro | niccalanetto naranAhanaMdaNaM niyai nayaNamuhaM // 187 // pariNayavahiM bhaNiyaM savvaM pi hu hoi punnavantANa / jeNeso pattajaso sakalatto niyapuriM patto // 188 // taruNANa bhai ko vihu kumaro rUveNa mayarakeu vva / avaro jaMpai kumarI tihuyaNaanbhahiyaruvaguNA // 189 // viddhAhi bhaNiyamammA-piUNa suiraM kuNaMtu saMtosaM / jIvaMtu ciraM vilasaMtu saMpayaM punnavantANi // 190 // taruNINa puNo taralattaNeNa aviveyabahulayAe ya | vivihAlAcA jAyA paropparaM tANa visayammi || 1991 // kIya vikahiyaM karakamalakaliyavajjo piyAe saha kumaro / sohai siMdhurakhaMdhe sahi ! seisahio suriMdo vva // 192 // avae bhaNiyamalaM piyasahi ! tuha jaMpieNa jeNa harI / so akulINo avaraM ca chiddasaMchannasavvaMgo // 183 // suha sirijaNao sohai samArio nivasuo mahAsayaNo / velAe sahio jalanihi va vilasaMtalAyanno // 194 // mayarasieNa jalahiNA amayaM vindu jaDAsaeNa samaM / kumaraM karesi jANaMtiyA vi piyasahi ! bahu bhullA // 195 // kappiyakareNa saMtAvahAriNA sahi ! samo sahai kumaro / bhajjAsahio kappadumeNa siyacaMpayalapaNa || 196 // sAhipahANaM maNatAvavajjieNaM samaM kumAreNaM / jaMpatI sirasUlaM piya[sahi ! ] maha kuNasi jANaMtI // 167 // karakaliyasaMkha-cakko jaNanivvuikarasudaMsaNo kumaro / sIlamaIe sirIe va sahio bindu vva paDihAi // 198 // AcayavaisayaNeNaM suhisayaNo viNhuNA samo kumaro / lacchIsamabhajjo vi hu sagaeNa nirAmao kaha Nu ? || 199 // suharasaNo jayasUro maya-raNabhayavajjio saha piyAe / sIhIe samaM paMcANaNo vva sahi ! sohai kumAro ||200|| sahi ! sasadhara siyadeheNa bhaNasi sIheNa jaM samaM kumaraM / keNa vi agaMjiyaM taM mayacchi ! maha cAlasi aNakkhe ||201 // iya parapuraMdhINaM kumaro samayaNaviyaDDavayaNANi / nisaNaMto nAyaranArinayaNamAlAhiM pijjatI // 202 // vIijjaMto vatthaMcalehiM naranAhamaMdiraM visai / ubhiyatoraNa- mottiyaca ukkakaliyaM kalAkusalo // 203 // paNao piuNo pAesu saviNayaM bhAriyAe saha kumaro / piuNA vi hu paripAlasu rajjadhuraM evamaNuTTo ||204 // mAyA puNa paNao cirakAlaM jiyasu putta ! iya bhaNio / sIlamaI puNa bhaNiyA akkhayavacchA bhavasu vacche ! // 205 // niyapAsAyasamIve pAsAyaM dei niyayakumarassa / bhogocabhogaparivArasaMjuyaM saharisaM jaNao ||206 || juvarajjammi nivesai nAyarajaNasammaeNa te kumaraM / iya so satthatthaciU niyajaNayapasAyadullalio // 207 // paMcavihe kAmaguNe bhuMjaMto bhAriyAe saha kumaro / doguMdugo vva devo gayaM pi kAlaM na yAi // 208 // aha annayA kumAro paMDiyagoTTi samIhae kAuM / cauramai - viusabhUsaNanAmagamittAipariyario ||209 || saddhiM sahisahiyAe sIlamaIe viyaDDabhajjAe / niyapAsAyavaragao sariUNa subhAsiyaM eyaM // 220 // kAvyazAstravinodena kAlo gacchati dhImatAm / vyasanena hi mUrkhANAM nidrayA kalahena ca // 219 // 1. zacIsahitaH / 295 For Private Personal Use Only
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________ 216 AkhyAnakamaNikoze kAUNa chaMda-lakkhaNa-pramANasatyAipaMDiyaviyAraM / panhottaragoTTIe hariyamaNI bhaNai cauramaI // 212 // piyamitta ! samairaiyaM kiM pi hu panhottaraM paDhamu paDhamaM / jeNesa biyANai viusabhUsaNo majjha vayaNeNa // 213 // paDhiyaM ca cauramA seraiyapanhottaraM kumaravayaNA / vaitthamimamegavAraM tahA samatthaM ca taM ca imaM ||214 || bhrAntimAzu bata bodhaya pRSTaM, kAnane na nanu kA jagadiSTA: ? / kIdRzAzca pazupAlagRhAH syurnIlazappaparipuppadurabhrAH ? // 215 // sigdhaM vicitiUNaM sugamamimaM kumara ! jANai sisU vi / nAU[NaM viusavibhUsaNeNa pa] bhaNiyamimaM tassa // 216 // amadavayaH // bhaNiyaM ca cauramaiNA jai sugamamimaM tao tumaM paDhanu / visamataraM jeNa tayaM pecchAmo teNa paDhiyamimaM ||217|| sambodhyate kathamajo dharaNIruhazca martyaH prakAmamavabodhanavarjitazca ? | kIdRg nagAdhipasutApatiraMhihInamartyA bhavanti bhuvane katama [sva] bhAvAH // 218 // nAyaM ca cauramaiNA kiMci ciraM ciMtiUNa kiccheNaM / saccaM ciya viusavibhUsaNo si hasiUNa taM ca imaM // 219 // AgamanAH // bhaNiyaM to viusavibhUsaNeNa taM kumara ! paDhasu duravagamaM / panhottaramamhANaM jaM paDhiyaM jaNai saMtosaM // 220 // takkhaNameva viyappiyamiNamo naravikkameNa taM paDhiyaM / vatthamaNegAlAvaM gayapaccAgayamimaM taM ca // 229 // daityAH kena vidAritAH ? ripugaNAkIrNa ca kIdRg raNaM ?, prokta' brahma manorathena vadati brahmA kimiSTaM nRNAm ? | brUte zarmapatirvizuddhayati mala: kenAtra kIdRg namaH, pratyekaM bruvate vikalpavidhibhRd varNAdanabrahmajAH // 222 // ahaha ! kumAramaIe ne unnaM jeNa garuyakiccheNaM / nAyamimaM navanADInirohao taM kabAi imaM // 223 // kezavAriNArivAzake // aha vibhUso bhai kumara ! samaIe viraiya miyANi / paNhottaramerisagaM bhaNAmi jai bhaNasi tumamegaM // 224 // kumareNa bhaNiyamahamavahio mhi avaraM ca kA vi hu aputrvA / Asukavitte sattI tuha paDhasu tao ya teNuttaM // 225 // pRSTaM puSkarapAlakena madhubhid dhatte kimastraM ? ripoH sainyaM kIdRgayo vikalpacacano varNazca kiM pIyate ? | pRSTaM citta[...] pipAsati gajo vindhyodbhavaH kiM pRthak, saJjalpanti nipAta-vAmasalilAbhikhyA samAjazriyaH // 226 // kumareNAvi hu savilaMbamUhiuM bhaNiyamuttaramimassa / bhavvamimaM duravagamaM guNesu ko maccharaM vahai ? // 227 // revAvArivairivAvAre // tattoya cauramaiNA bhaNiyaM ahamavi visiTTajAIe / Ayannasu kumara ! tumaM padami paNhottaraM egaM // 228 // kumara ! paDhAvasu jamhA visiTTijAIe kougaM amha / savvehiM saharisaM manniyammi teNAvi paDhiyamimaM // 226 // kIdRgdagdhamaraNyamartijanakaM kiM cAhuratroditaM, gantryA kIdRgatho manovida iti dhAnvo vadantyambudam / vodyA cAvyayapadmajAGgajamarunniH zrIkazabdaikatA, brUte paJcajano'tha kIdRguditaM vRndaM munInAM vada // 230 // taM bahuso cImaMsiyamaladdha majjhaM na jAva vinnAyaM / keNa vi tA kumareNa bhaNiyamimaM uttara missa // 231 // savvehi vi miliUNaM bhaNiyaM puNaraci kumAra ! taM paDhasu / dukhagamaM paNhottaramavagacchAmo na vA amhe // 232 // to paDhiyaM kumareNaM gayapaccAgayamimaM paramabaMdhe / samaIe viraiyaM muNau koI jassa'tthi maivivo // 233 // atizAyibalo vadhyaH surAjJaH kIdRzI tanuH ? / tapolakSmyA ca kIdRkSyA yutA kIdRg munestanuH ? // 234 // 1 vitaM saukhyaM sagamanamAlapa kI g vaNikkalA bodhyA ? | bhaumayunassatatagatirbalaM ca kIdRk sa no dA strI // 235 // to jAvana ko vihu kiM pi muNai tA caurabuddhiNA bhaNiyaM / uttaramimassa dhuNiUNa matthayaM kumarapannAe // 236 // sAratarayAratarasA // 1. svaracitam / 2. vyastamidamekavAraM tathA samastaM ca / 3, 'Agama-naH !' purANapuruSa ! 'zragamana' ! vRkSa ! | 'a-gamanaH ! bodhavarjitapuruSa ! | 'ga-manAH ' himAlayamanAH / 'agamanAH' gatirahitAH / samasyAdiSu svarAdInAM viparyAso na doSAya For Private Personal Use Only
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36. sampadvipadoH satpuruSa samatAvarNanAdhikAre naravikramAkhyAnakam tA visANaMdeNa jaMpiyaM kumara kiMpi hu bhaNAmi / ahamavi paNhottaramegamerisaM jai mayaM tujjha // 237 // kumareNamIsi hasiUNa jaMpiyaM maha sabhAe taM paDhamo / kuNayu jahatthaM nAmaM paDhasu jahicchAe majjha mayaM // 238 // dRSTvA rUpasurabhIbhara bhUrizobhaM, bhUmIvibhAgamabhito'bhihito dharitryA / syAdvAdasAvacanena ca yad virAgastAbhyAM saduttaramadAyi tadeva tena || 239 // samapanhottarameyaM viyANiuM jaMpiyaM kumAreNa / kAuM nAuM ca imaM sudukkaraM paMDiyANaM pi // 240 // tadyathA - ko'nekAntAtmagotrajaH // tettaM maisAyara! na vi taM kuNasi kumarasaMtosaM / teNuttaM amhe suttapADhayA ke buhANa puro ? || 241 // suttapaDhaNANuruvaM tahA vi kiM pi hu paDhijjau pasatthaM / jai evaM suttaM ciya maha paNhottaramimaM suNaha // 242 // kA sauravyaikanibandhanaM tribhuvane ?, keSAM mahad gauravaM 1, nIrug vakti, janasya tAttvikaripuH kaH ?, kau ca babhrurdviSan ? / saGgho vakti, sudarzanaM vada kare [ke]SAM, svarAprayobhidhAt, ko varNo ?, naparo vitundati [na] kiM sUtraM purasyAnaJaH // 243 // aha tehiM puNiyasIsa dinnA nahachoDiyA bhaNatehiM / paMDiyasabhAe kumarassa'NeNa vitthAriyA kittI // 244 // navaraM vinnAyamimaM maisAyarasaMtiyaM na keNAvi / paNhottaragayamuttaM muNiyaM kumareNa taM tu imaM // 245 // -ahiMsA'rthAnAmajvare || viu sehiM puNo bhaNiyaM sahiyaNaparivAriyA muNaMtI vi / tuha kumara ! vallahA moNamassiyA saMpai kimesA ? || 246 // peccha na kiMpi pasaMsai na ya esA paDhai kiMpi amhANaM / saMtosakae tAhe bhaNiyaM kumareNa paDhamu pie ! // 247 // tIe bhaNiyaM piyayama ! pAyayabhAsAni uttavANINaM / amhANa tumha purao paDhiyaM bhaNa kerisa hoi ? || 248 // kumareNutaM mA bhaNa erisaM jaM buhA vi jaMpaMti / uttiviseso kavvaM bhAsA jA hoi sA hou || 249|| tA sIlamaIe nAUNa viNicchayaM kumArassa / viusamaNAnaMdayaraM paDhiyaM paNhottaraM eyaM // 250 // putthayahatthI, taha sAvayaM ca, kaha bhaNNae dharAtaNao ? / gamaNaM pucchara, ko vA buhANa saGghannaNijjo u ? / / 251 // vijjeNaM buddhimayA ko lakkhijjai sarIriNo dehe ? / samaraMgaNammi dIsa jaNeNa kira keriso kaNho ? // 252 // rahavAI kerisao saMjAyai vaDhavioyapajjAo ? / duha vatthaM [ti ] samatthaM jANa[ha] paNhottaraM majjha // 253 // sIlamaIe paDhiyaM paNhottarayaM [ca ciMtayaM] tANaM / jAyA mahaI velA kahavi hu kiccheNa ninnAyaM // 254 // gayaviyAro // 267 etthaM tarammi paMDiyaguNANurAeNa raMjio kitiM / kumarassa kaheuM je patto dIvaMta rammi ravI || 255 || siviNaM naravai ANaM akhaMDayaMtassa / kumarassa kettio vi hu suheNa kAlo vaikaMto // 256 // aha annayA ya naranivaibhUsaNaM kusumase harakumAraM / pasavai pasatyadivase sIlamaI mumaNasaguNaDDuM // 257 // bIyaM kameNa sirivijaya se haraM vijayakArayaM piuNo / taNayadugaM pi hu taM puNa nicaM pi piyAmahassa piyaM // 258 // aha kaiyA vihu mayasamyaparavaso bhagganirAlANo / pADiyamiTho niddaliyaniciDanigaDo nayaramajjhe // 259 // bhajato bhavaNacayaM moDato viyaDaviDavisaMghAyaM / pADito pAsAe mAraMto mANavasamUhaM // 260 // nararAyapaTTahatthI paribhamai niraggalo apaDiyAro / tAhe purIe majjhe jAyaM asamaMjasaM savvaM // 269 // tatto bhaNiyaM rannA karirayaNamimaM pahAramakarito / ginhau ko vihu jassa'tthi sAhasaM suNiumiya muddA || 262 || savi sannaddhA paramego vi hu jamaM va taM hariMtha / aMgIkA umasatto to rosavisappira maraNa || 263 // kaiyA vi purImajjhe ganbhabharAlasavihatsavyaMgI / egA bAlA vAleNa teNa pattA parAyattA // 61 // hA bhAya ! bhAya ! hA tAya ! tAya ! hA rAya ! rAya ! turamANA / tAyaha tAyaha maM karivarAoM pAvAo eyAo // 265 // 1 babhruH nakulaH / 2 ahiMsA, athInAm ajvara ?, 'i', kAmaH, zrahim, sArtha!, 'anAm' vAsudevAnAm, zra, svaraviparyAsAd jvaraH, "hiMsArthAnAmajvareH " [kAtantra 2-4-40] / 3 gaja !, vRka !, 'Ara ! maGgala ! gata !, vicAraH / gar3havikAraH / gadAvicAraH / gatavicAraH / 38 For Private Personal Use Only
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________ 268 jao AkhyAnakamaNikoze 1 hA hA ! katthai kiM koi natthi kittippio kumAravaro / jo moyAvai maraNAo maM imAo mahAsatto ? || 266 // iya bilavatiM bhayavihuramANasaM tattha tAsataralacchi / paccAsannI huyamaraNamerisaM karuNasaddeNa // 267 // pAsiumapArayaMto kumaro karuNApavvaso sahasA / hakantI karinAhaM dukkI kariNo samIvammi || 268 // to vAritassa vi pariyaNassa nimsesanAyarajaNamsa | sIho va khaMdhabhAe bhayarahio caDai cavalagaI || 269 // tattoya aMkuso aMkuso tti kumaramsa bAharaMtassa | mAreuM pAraddho taM nAriM mattamAyaMgo // 270 // tato kumaro karuNAe tIe vimhariyarAyaAeso / pahaNai kuMbhayaDe tikkhakhabhgagheNUe karinAhaM // 271 // tAhe hatthI so tArisI vi gADhappahArajajvario / niggayaruhirapavAhI taha ceva aceyaNo vva Thio // 272 // diTTo jaNeNa churiyappahArakuMbhayaDagaliyaruhirajalo / viko vva galiyanijmaraNanIraparidhoyadhA uraso // 273 // gayaNAbhouvva aNUrurattasaMjhANurAyasaMvalio / rehai hatthI kumarappahArapagalaMta ruhiroho // 273 // vipphuriyavijjuvalayAvaNa ddhapaNavannasakkakoyaMDo / navajalaharo vva rehai karirAo ruhirasaMchanno || 275 // to oyariDaM kumaro kariMdakhaMdhAu suddhapariNAmoM / ukkhiviUNaM bAlaM muMcai niruvaddave ThANe // 276 // nA rAyA karirAyavaiyaraM nehanivbharamaNo vi / dhaNiyaM kuddho buddharisabhiuDibhAsuriyabhAlayalo || 277 // phuriyAharabhayajaNao guMjAruNavayaNa-nayaNaduppeccho / ghayasittahuyAsaNarAsisannibho bhaNiumAdatto // 278 // re re kulaphaMsaNa ! pAvakamma ! guruvayaNalaMghaNasayanha ! / avasara diTTipahAo maha jIviyasamakarikayaMta ! // 276 // iya dussaha piyaparibhavahuyavahajAlA palittasavvaMgo / niyaniddhajaNayavirahaNamacayaMto ciMtiuM laggo || 280 // tA kiM iheca ciTThAmi viNayakaraNeNa pattiyAvemi / jaNayamahavA na saMgayamAvaDiyamimaM pi majjha phalaM // 289 // guruvayaNAikamataruNo tA nissarAmi gehAo / annaM ca jaNayaparibhavamahiyAseuM na sakkemi // 282 // 1 gayaNammi nirAlaMbaNamavi parisakaMti sAhasekarasA / mANaMsiNo na maNayaM pi mANabhaMgaM parisahaMti // 283 // bhIsaNamasANapajja liya huyavahaM matthayammi sAhasiyA / guggulabhAraM ghAriti mANabhaMgaM na mANaghaNA // 284 // avi kAlakUDakavalaNamasuhaM suhamAyaraMti piyamANA / na uNo muyaMti maraNe vi mANamANikkaghaNamaNahaM // 285 // avi samaramaraNamavi desagamaNamavi baMdhumuyaNamicchaMti / mANadhaNA na u niyaniddhabaMdhujaNiyaM parAbhavaNaM / / 186 / / iya ciMtiUNa kumaro pariyaNamAbhAsiUNa sappaNayaM / sammANiUNa samuciyamAbharaNAIhiM taM bhai ||287|| bho bho ! jaNayANAe gaMtavvaM tA mae viesammi / samayammi puNo tubhe puNaravi saMbhAlaissAmi // 288 // te vihu vioyapasariyavAha jalAuloyaNA jAyA / piyavayaNapuvvamAbhAsiUNa dhIreNa dhIraviyA // 286 // sImaI puNa bhaNiyA pie ! tumaM jAhi jaNayagehammi / tAyamaNuyattamANo gamissamahayaM videsammi ||290 // taM soU dussahaviogaduhabhArabhAriyasarIrA / bAhajalA UriyanayaNasaMpuDA roviDaM laggA // 299 // kiM ruyasi pie ! ? AvaMti AvayAo bhave vasaMtANa | jIvANamao suMdari ! viveNo huMti dhIramaNA // 292 // tattaM maNavalla ! dhIramaNA vihu ruvAmi jamayaMDe / maM mottuM vayasi tumaM taM maha gurudukkhamannaM ca // 293 // sAmi ! tumaM sikkhavio jai sumarasi tAyasaMtiyaM vayaNaM / eka cciya maha dhUyA chAya vba tae na moktavyA // 294 // tettaM savvamahaM sarAma suMdari ! paraM tumaM magge / kahamahiyAsasi suhiyA sIyA''yavasaMbhavaM dukkhaM ? || 215 // sA bhai sAmi ! maggo vi maha gharaM kANaNaM pi kulabhavaNaM / kakkasasilA vi sejjA girI vi suhao mahI vi piyA 296 jattha tumaM maha pAse kiM maha jaNaeNa? kiM va sasureNa ? | maNaniimeva suhaM sAmi ! sayANA pasaMsaMti // 297 // jai evaM samadukkhA tA pauNA hosu jeNa vaccAmo / saMpayameva payANaM kijjai kira ki viyappeNa ? || 268 // evaM so sakalato sisusuyajuyalo suhillidullalio / egAgI payacArI payatthio sAhasasahAo || 266 // kattha tayaM sanurasahaM ? jaNayapasAyAoM kattha te bhogA ? / ekapae ciya naTTA aho ! hu vihivilAsayamaputrvaM // 300 // For Private Personal Use Only
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________ jao 36. sampadvipadoH satpuruSa samatA varNanAdhikAre naravikramAkhyAnakam iya so mANekaghaNo duhamamuNaMto abhinna muharAo / vaccai bisAyarahio piyANuroheNa bhaNiyaM ca || 301 // basaNe visAyarahiyA saMpattIe aNuttaNA huMti / maraNe vi aNuviggA sAhasasArA ya sappurisA // 302 // aha harirahiya vva guhA guMphaviuttA sukavvavANi vva / cAyarahiya vva lacchI muNimAlA pasamaciyala vva ||303 // kumararahiyA jayaMtI na virAyai sesaguNasamaggA vi / ahahvA'vaNIyahArA thaNatthalI lahai kaha sohaM ? || 304|| paccAgayapaDibaMdho pacchAyAvAnaleNa taviyataNU / rAyA visannavayaNo vinnatto maMtivaggeNa // 305 // deva ! kimeyamayaMDammi vajjadaMDappahArasamamasuhaM / taNu-maNasaMtAcayaraM kumAraparibhavaNamAvaDiyaM ? ||306 || juttamataM jANaMti devapAyA paraM vayaM bhaNimo / avi yANiya mamhehiM vi na saMgayaM sAmiNA vihiyaM // 307 // tilatusametaM pahu kajjamannayA ne kahaMti nivapAyA / maMdaragirigarUyaM pi hu eyaM nAyaM na amhehiM // 308 // kahamavi karayalacaDio paDio ciMtAmaNI jahA dulaho / taha deva ! kumararayaNaM pAvisAmo kahamahannA ? // 309 // uddAliyanihirayaNA hiyasavvassA paNaTTaparitANA / nimaggaseharA sAmi ! kiM karebho ? kahiM jAmI ? ||310|| iya dINamaMtavaNeNa caliyamuyasallavihurio rAyA / lallakamukkapokko dhasa tti paDio dharaNivI ||311 // sisirovayArakaraNeNa laMbhio ceyaNaM pariyaNeNa | palavadda rAyA sallaM cAlito sayalaloyassa // 312 // hA vihiyaviNaya ! hA garuyapaNaya ! hA dinnakaNaya ! paNayANaM / hA vivaghaNaya ! hA niddhajaNaya ! hA jaNiyaraNaraNaya ! ||313|| vaccha ! gayarAyaDiyaM surakarimArUDhamamaranAhaM va / vibuhajaNANaMdrayaraM taM dacchIhAmi kaiyA haM ? || 314 // hA vaccha ! viusagoTTI vi tujha virahammi jhUrai sadukkhaM / hA puta ! tujjha virahe rAyatyANaM pi duhajaNayaM || 315 // sarabhasamAgacchaMtaM SecchissaM vaccha ! kattha patthAve ? | maha pAyapaNamaNatthaM viyasiyamuhakamala - nayaNajuyaM // 396 // aMkammi nivesissaM agghAissaM sirammi saMtuTTo / addhAsaNeNa kaDyA nimaMtaislAmi baccha ! tumaM ? // 317 // hA vaccha ! puravarIyaM paramapamoyappayA vi peyavaNaM / tai pavasiyammi jAyA uveyayarI bhayaM jaNai || 318 // evaM aparikkhiyakArayassa nibbuddhiyassa maha jIhA / sayakhaMDA kiM na gayA kumaraM kaDuyaM bhaNatassa ? // 319 // caMpayamAlA vi tayA parisiDhiliya dehabaMdhanA dhaNiyaM / suyasoyavihuriyaMgI cilavar3a vivihappayAreNa // 320|| hA ! majjha maMdabhaggAe kaha Nu jIviyasamo vi jaNaeNa / vihivasageNamakamhA tumamiya nivbhacchio vaccha ! ? || 321 // tumamavi vacche ! sIlamai ! bAlamuyajuyalasaMjuyA kaha Nu / payacAreNaM gacchasi kaiyA vi adiTTaduhalesA ? // 322 // iya asamaMjasatrayANi jaNaNi-jaNayANi palavamANANi / saMThAviyANi kaha kaha ci maMtivaggeNa mahuragirA || 323 || so vihu kumaro vaccai sisusuyajuyaka liya sIlamaikalio / amarisa'vahariyahiyao akkhaMDiyapathapayANehiM // 324|| gacchaMto saMpatto koDIsaravaNiyasayasamAinne / saMdaNapurammi velA ulammi dhaNa - kaNayaparammi || 325 || tattha ya paricayavirahAo kimavi gehAiyaM ayANaMto / pavisai pADalyA himAlAyAramsa gehammi || 326 // so uNa pADalao payaibhaddao dutthie dayAlU ya / saguNappio pasaMto parovayArekkarasio ya || 327 // bhaNiyaM ca teNa ciTTa maha gehe hoi kammavasagANaM / visamo dasAvibhAgo jiyAga ko vimhao bhadda ! ? // 328 // caMdamsa khao na hu tArayANa riddhI vi tamsa na hu tANa / garuyANa caDaNa paDaNaM iyarA puNa niccapaDiyati // 329 // citi tattha maNayaM suheNa paramA''si daviNajAyaM jaM / AbharaNAI kAleNa bhakkhiyaM to visannAI ||330 // pADalaeNaM bhaNiyaM vavasAyavivajjiyANa kiM daiyo / katto muhammi pADai ? tA kiM pi kareha vavasAyaM ||331 // kumareNuttaM bho bhadda ! bhaNasu jaM kiMci kiJcamamhANaM / teNAvi bhaNiyamucciha majjha malae gadesAo ||332 // puSpANi kuha cikkayamevaM nivvahaha nivciyappeNa / juttamimaM ti kumAro kuNai tayaM ciMtiUNamimaM // 333 // jaha jaha vAei vihI visarisabhaMgehi niT TuraM paDahaM / dhIrA pasannavayaNA naccati tahA tahA ceva ||334|| 266 For Private Personal Use Only
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________ 300 AkhyAnakamaNikoze tappabhii kalAkusalattaNeNa kumaro vicittamAlAo / guMthai sIlamaI vi hu tAo vikkiNai rAyapahe // 335 // paramesA rUvabaI payaIe pasaMtavammahaciyArA / kuNai jaNANa viyAre vatthA'laMkArarahiyA vi // 336 / / bhaNiyaM ca muddhANa nAma hiyayAI haraMti haMta !, nevacchakammaguNaNeNa niyNbinniio| cheyA puNo payaicaM gimaraMjaNijjA, dakkhAraso na mahurijjai sakkarAe // 337 // aha annayA ya dIvaMtarAo patteNa poyavaNieNa / diTTA ya dehileNaM tao ya sA mayaNavasageNaM // 33 // bhaNiyA tuha pupphANaM vicchitti kA vi suMdari ! apuvvA / tA maha imANi savvANi suyaNu ! molleNa deyANi // 33 // annattha na gaMtavvaM katthai so dei samahiyaM davvaM / sA vi hu ghaNalobheNaM paidiyahaM dei tasseva // 340 // aha annayA ya bhaNiyA sIlamaI teNa pAvakammeNa / mayaNAureNa sIlammi niccalA hariukAmeNa 341 // jai ehi jANavatte maha pAse to bahUNa pupphANa / sigdhaM pi vikkao hoi sA vi tatyeva saMpattA // 342 // tIe suddhasahAvAe jANavatte muNAlavellahalA / pakkhittA bAhulayA pupphANa samappaNanimittaM // 343 // to ghettu pAvaNaM caDAviyA teNa jANavattammi / saMvariyA naMgarayA samubhio jhatti seyavaDo // 34 // cAleUNamavallAiM pelliyaM pANiyammi taM vahaNaM / AyannAyaDDiyacAvamukkakaMDaggavegeNa // 345|| pattaM pabhUyajoyaNapamANamANammi jalahimajjhammi / etto vi gihe kumaro piyAe maggaM paloei // 346 // jAva na pattA tAhe gavesiyA teNa tattha savvattha / aniyaMteNaM kahio mAlAyArassa vuttaMto // 347 // teNa vi caukka-caccaraThANesu gavesiyA payatteNa / tatto ya nayarabAhiM nirUviyA jAva na hu diTTA // 348 // tAhe pADalaeNaM bhaNio kumaro naIe parakUle / bhadda ! gavesasu gaMtuM kaiyA vi hu hoi tattheva // 349 // te vihu jaNaNIvirahe piupAsaM puttayA na muMcaMti / to tehiM sahio cciya gavasaNatthaM naIe gao // 350 // saMThAviUNamegaM bIyaM neuM naIe parakUle / jAvA''gacchai paDhamANayaNatthaM tAva asuhavasA // 351 // sahasa cciya nainIraM viddhi pattaM tao avasapAo / payayUreNa naIe kumaro voDhuM samADhatto // 352 // bhaviyavvayAe pattaM ki pi hu kaTThAiyaM niimjhe| tannissAe patto kettiyamettammi bhUbhAge // 353 // uttariUNa tahAvihatarupAyaM pAviuM samuvaviThTho / ciMtai visannahiyao vihivilasiyamappaNo asuhaM // 354 // pecchasu egapae cciya maha vihiNo vAmayA yAsassa / jaM ciMtiuM na sakkA na yAvi sahiuM na vA kahiuM // 355|| bhaNiyaM ca ciMtijjai jaM na maNe juttiviyAreNa jujrai na jaM ca / taM pi hayAso eso suhamasuhaM vA vihI kuNai // 356 / / tahA khaNadaMsiyasurasarivittharAi khnnsunnrnnsrisaaiN| eyAiM tAI kammidayAliNo jIva ! laliyAI // 357 // jaNaya-jaNaNIviogo piyAe viraho suyANa vicchoho / bhUyabali vva kuTuMbaM disodisiM pattiyaM vihiNA // 358 // na tahA jaNaNI-jaNayA na tahA maha bhAriyA tavai hiyayaM / jaha bAlA vaNamajhe duhAvahA naddhasallaM va // 359 // tA kiM karemi saMpai ? kaM vA saraNaM jaNaM pavajAmi ? / visama-visaMTulaceTTiya ! hayavihi ! vaccAmi bhaNa kattha ? // 360 // ahavA garuyANaM pi hu jAyai vasaNaM vihimmi vivarIe / kira kiM cojjaM amhArisANa ? viusA bhaNaMti jao // 361 / / alaGkAraH zaGkA karanarakapAlaM parikaraH, prazIrNAGgo bhRGgI vasu ca vRSa eko gatavayAH / avastheyaM sthANorapi bhavati yatrAmaragurovidhau vakra mUrdhni sthitavati vayaM ke punaramI ? // 362 // tA maha satthatthavisArayassa juttaM na soiuM evaM / iya jA saMThavai maNaM tA jaM jAyaM tayaM suNaha // 363 // sirijayavaddhaNanayarassa sAmio kittidhammanaranAho / sUlAikayAyaMkaNamuvarao kevalamaputto // 364 // tatto tappayasamuciyasavvuttamapurisarayaNanANatthaM / ahivAsiyANi maMtIhiM paMca divvANi vihipuvvaM // 36 // | Jain Education Interational
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3. sampadvipadoH satpuruSasamatAvarNanAdhikAra naravikramAkhyAnakam 301 hatthI turao camarA kalaso chattaM ca tANi puramajhe / bhamicaukka-caccara-tigAiThANesu savvatto // 366 // aniyaMtANi purAo bAhiM pi viNiggayANi pttaaii| nattha'cchai naravikkamakumaro taruNo talammi Thio // 366 // paDhamaM ciya girigaruyaM thororukaraM kari niyai kumaro / ciMtai vaNahatthI ko vi esa tA aNau jamabhimayaM // 367 // eyaM na tAva karirAyamAgayaM dujjayaM pi damaissaM / sikkhAviU vi jamhA maha maraNaM virahiyassa varaM // 368 // jao virahAo varaM maraNaM viraho maha niraMtaraM dehaM / tA seyaM maraNaM ciya jeNa samappaMti dukkhAiM // 36 // maraNammi nicchiyamaI kumaro taM jAva niyai sammamimaM / to taM lIlAyaMtaM jiMbhAyaMtaM ca somamuhaM // 370 // tammaggeNaM turayaM chattAIyaM ca pAsiuM kmro| ciMtai maNammi kAraNamiha kiM pi na esa vaNahatthI // 371 // tipayAhiNiya kamAraM galagajiyajalahigahiragajjIe / ukkhiviUNa kareNaM sakhaMdhamArovio kumaro // 372 / / ahiNavajalaharasAmalasamuccakarirAyasaMThio kumro| sohai siMhakisoro vva viMjhagirimatthayArUDho // 373 / / ukkhiviUNa kareNaM nimmalajalabhariyapunnakalaseNa / virahaggitAviyataNU amayaraseNeva ahisitto // 371 / / harahAsa-hAradhavalaM kumarassa sirammi saMThiyaM chattaM / biMbaM vva somayAe vijieNaM pesiyaM sasiNA // 375|| sasi-kuda-saMkhaseyaM cAmarajuyalaM susaMgayaM DhaliyaM / jasa-kittipuMjajuyalaM vva sahai pAsesu kumarassa // 376 / / tipayAhiNiya turaMgo samuccaromaMcakaMcuiyagatto / hiNahiNai bhaNai piTTammi caDasu maha vivapae vva tumaM // 377 // maMcAimaMcakalie nayarammi pavesio vibhUIe / varavattharaiyaulloyaruiravicchittiramaNIe // 378 // viraiyavaMdaNamAlA-maNaharatoraNavirAiyavAre / rAyabhavaNammi pavisai kayakouyamaMgalapavitte // 379 // vilasiravAravilAsiNiviraiyamottiyacaukkakamaNIe / sIhAsaNe nisIyai supasatthamuhuttasamayammi // 380 // to samakAlapavajiranANAvihatUrabahiriyadiyaM / puNaravi mahAyaNeNaM vihio rajjAhiseo se // 381 // maharihavatthAlaMkAraruiranissesaviggahAvayavo / paNao asesasAmaMta-maMti-nAyarayaniyareNa // 382 / / paNayA paccaMtanivA savve vi hu tappayAvaguNavasao / aNukUlakammakalio puNaravi so saMpayA vario // 383 / / navaraM na ki pi laggai citte se putta-piyayamAvirahe / sallaMti tANi hiyae khaNe khaNe naddhasallaM va // 384 // jao bhujau jaM vA taM vA parihijau sundaraM va maliNaM vA / iTeNa jattha jogo taM ciya rajjaM kimavareNa ? // 38 // io ya jiNasamayabhaNiyavihiNA viyANiyAsesasamayasabbhAvo / chattIsasUriguNarayaNarohaNo ruddhamaNapasaro // 386 / / khaMtInivAsagehaM maddavaguNavijiyadujayamANabhaDo / ajjavanijjiyamAo muttIbalavijiyalohakhalo // 387 // tavateyadittataNuo saMjamasaMjamiyakaraNahayapasaro / saccavasIkayabhuvaNo soyasamujjalasamAyAro // 38 // AkiMcannavibhUsiyadeho bNbhvygunnpvitttnnuu| suvisuddhadhammadasabheyarayaNasamalaMkiyasarIro // 389 // dasaNametteNa vi bhaviyanivahanimmahiyacittasaMtAvo / paramAlavaNasuhArasapavAhanivvaviyajaNahiyao // 390 // viharaMto saMpatto samaMtabhaddAbhihANamuNivasabho / jayavaddhaNapuraparisarabahirujjANe samavasario // 321 // soUNa tayAgamaNaM bhattibharullasiyabahalaromaMcA / ke vi hu vaMdaNavaDiyAe niggayA sUripAyANaM // 32 // ke vihu kouyavasao ke vi hu pattA parANuvattIe / saMsayavoccheyatthaM ca patthiyA tattha ke vi narA // 393 // rAyA vi muNiyamuNinAhavaiyaro raiya[vimala] nevaccho / piyaputta-piyAvuttaMtapucchaNatthaM samaNupatto / / 394 // savvesuM pi jahArihamuvaviDhesuM visiTTaloesuM / muNinAho navanIrayagajjiyagaMbhIravANIe // 395 / / pAraddho dhammakahaM kahi kArunapunnamaNabhavaNo / bhaviyajaNabohaNatthaM satthatthavisArao bhayavaM // 396 // taM jahA khaNadiTTanaTTavihave khaNapariyaTuMtavivihasuha-dukkhe / khaNasaMjoya-vioe natthi suhaM ki pi saMsAre // 397 / /
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________ 302 jao tathAhi tahA hi - AkhyAnakamaNikoze jIyaM jonvaNamiDDI piyasaMjogA ya asthiraM savvaM / khaNadiTTanaTTarUvaM nahammi gaMdhavanavaraM va ||398|| kharapavaNapaNunna kusaggalagga jalabiMdusacchahaM jIyaM / taraNikarataviyatarukhuDiyakusumasarisaM ca tArunnaM // 399 // surarAyacAvalayasacchahAo lacchIo calasarUvAo / vijjulayacilasiyasamA piyasaMjogA ya jIvANaM ||400|| tamhA sura-nara-sivasokkhakArae sAsae jiNapaNIe / paramatthabaMdhave kuha ujjamaM yuddhadhammammi ||401 // iya muNivavayaNAo viNiggayaM dhammarayaNamabhimuNiuM / saMveyabhAviyamaNA jAyA save vi bhaviyajaNA ||402 || rAyA vihu muNivaNI nANAisayaM viyANiu~ tayA / patthuyamatthaM pucchiukAmo kAmaM bhaNai evaM || 403 || bhayavaM ! tume nANeNa natthi taM jaM na yANaha jayammi / tAM kahaha kayA hohI maha putta-piyAhi saMjogo ? || 404 // bhayavaM pi bhaNai naranAha ! dhammameyaM sayA kuNaMtassa / savvaM pi ghaDai jIvamsa vahiyaM vatthujAyaM ti || 405|| bhayavamasamA hijoge dhammo vi hu tIrae na kAuM je / bhavayANamiva na amhaM viveyaviyalANa maNathejjaM // 406 // jai evaM taha vi tumaM niJcalacitto carittavaMtANaM / muNipuMgavANa saha pajjuvAsaNaM kuNasu bhaNiyaM ca // 407|| sevA vihu dulaha cciya mahANubhAvANa pAcaniddalaNI / chAyaM pi kaMppataruNo punnavihuNA na pArvati // 408|| so vihu taha tti paDivajjiUNa sAhUNaM kuNai payasevaM / guNaMpakkhavAyabhAvA alaMkio paurapunneNa ||409|| ettoya naItIre te kumare niyai gouliyapuriso / tammi paese katto vi Agao tesi punne || 410 // to ghetu [jA]i vaNaM, te narakuccara - jayaMtakumara vva / appei gouliyama yaha rassa vajjariyatavvatto // 411 // teNa vi ya aputtAe samappiyA paNaiNIe niyagAe / sA vi hu pAlai aMgubhava vva paramannapANehiM // 412 // so vi hu maNadaio naravaissa kosalliyANi ghettUNa / vaccai rAyasamIve ahannayA te vi saha piuNA // 413 // rAhADi kAUNaM caliyA amhe vi AgamissAmo / nayarassa daMsaNatthaM patto so tehiM samayaM pi // 414 // jA niyai nivo te do vi dArae aNamisAe diTTIe / tA nAyaM jaha ee majjha suyA kahai maha hiyayaM // 415 // puTTeNa mahareNaM tava kahiyaM nibaMdhao savvaM / to kAuM ucchaMge nehavasA bhariyagalasaraNI // 416 // kimavi pannA rAyA ga MtanayaNaMsudhoviyakavolo / bhaNai suyA ee te maha miliyA gurupasAeNaM // 417 // yadi guru kahio savo vi puttavRttaMto / kettiyamettaM bho bhadda ! sAhusevAe phalameyaM // 418 // avi hohI tuha piyayamAe jogo vi dhevadivasehiM / aharIkayakappadumamAhappA jeNa muNisevA || 416 // harai ruyaM dalai duhaM jaNai samAhiM samIhiyaM kuNaD / avaNei AvayAo muNisevA kAmadheNu vva // 420 // evaM rAyA saMjAyapaccao kuNaD sAhupayasevaM / pAlai rajjaM nivvuyahiyao aGgamai diyahANi 421 // sAhu sIlamaI dehiNa jalahimmi daDhamaNajtreNa / nAuM harijjamANaM appANaM nivaDiyA vahaNe || 422 // mucchA nimIliyacchI vihiyA sisirovayArao satthA / aidusahavirahaduhabhArabhAriyA palaviu~ laggA ||423 // hA jalahidevayAo ! hA pavahaNadevayAo ! hA suyaNA ! / iha asthi koi jo maM rakkhai pAveNa hIraMtaM ||424 || hAtAya ! duhiyavacchala ! hA sasura ! siNehasAra ! hA daya ! / maha pANappiya ! tAyamu hIraMtiM saraNarahiyaM maM // 425 // taM pecchiUNa sahasa tti vihiyakarasaMpuDo vahaNasAmI / bhAi savinayaM suMdari ! mA royasu guNasu vinnati ||426|| vIsatthA hosukhaNaM avadhArasu maMjjha vayaNaparamatthaM / ahameva tAya tuha suyaNu ! kiMkaro pasiya pasayacchi ! // 427 // bhavasu maha vilagihavibhavasAmiNI vahamu gehiNIsaddaM / cayasu visAyaM saMTavasu appayaM maNasamAhIe || 428|| nivvasu suNu ! maM mayaNadahaNataviyaM sasaMgamajaleNa / iya vinnattiM maha kuNasu kariya karuNaM kuraMgacchi ! // 426 // taM souM kAvArattanayaNubhaDabhiuDibhIsaNaniDAlA / phuriyAharuTTapakkhaliyavayaNaparisannamuhakamalA // 430 // For Private Personal Use Only
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36. sampadvipadoH satpuruSasamatAvarNanAdhikAre naravikramAkhyAnakam 303 avasara diTThipahAo nikiva ! nibhaggasehara! nihINa ! | niddhamma ! narAhama ! nibbiveya! nipphuTTa ! nillaja ! // 431 // mA bhaNasu puNo evaM mA nivaDasu narayaaMdhakRvammi / nimvinnANa ! na yANasi appassa paramsa ya visesaM // 432 // evaM tIe nibhacchio dadaM moNamassio vaNio / lobhAbhihayaM ca sayaM jIvAmuvAladdhamAradA // 433 // hA jIva! tayA lobheNa vinaDio muNasi neya kavaDamimaM / ja maha kajjatthamimA samAyamattha payacchaMto // 43 // vAhiyai ahava jhaTTeNa lobhio loyajaMpiyaM jAyaM / tamimaM saccaM saMpai jai maha sIlassa mAhappaM // 435 // asthi tao devo vA asuro vA kinnaro va jakkho vA / sannejhaM kuNau jao garuyA duhiyammi kAruNiyA // 436 // iya sAviyammi sIlappabhAvao jalahidevayA khuhiyA / pakkhiva i mahAvatte vaNaM kayajalayavaddalayA // 43 // vAyAviddhaM paribhamai pacahaNaM jAva tA nahayalammi / sahasa tti jaMpiyaM jalahidevayAe sarosamimaM // 438 // haM ho aNajja ! nillajja ! duTTha ! pAviTTa ! cattamajjAya ! sIlamaI sIlamaI mahAsaI evamahikhivasi // 439 // saMpai jai bhaiNisamaM picchasi paripAliuM payatteNa / appasi paiNo tA tujjha jIviyaM annahA natthi // 440 // tappabhiI bhayabhIo bhoyaNa-pANAiehiM bhaiNi vva / pAlaMto gaMtavvaM saMpatto vaMchiyaM ThANaM // 441 // viNivaTTiUNa bhaMDaM viDhaviyadaviNo gihaM pai niyatto / paDikUlapavaNavasao paNolliyaM pavahaNaM pattaM // 442 / / jayavaddhaNammi nayare vaNio ghettRNa pAhuDaM pavaraM / vaccai nivamsa pAse teNAvi sagoravaM diTTo // 443 // dIvaMtaravattAkahaNavAvaDANaM paropparaM mahaI / velA lagNA jAva ya volINo jAmiNIpaharo // 444 // tA vinnatto rAyA bahudavvaM deva ! pavahaNaM majjha / tA muyaha deva ! puNaravi samAgamissaM pahAyammi // 445|| bhaviyavyayAniogeNa bhUvaI bhaNai bhadda ! bhavao haM / paccaiyaniyanarehiM rakkhAvissAmi taM vahaNaM // 446 // bhavayA uNa maha pAse vasiyavvaM ajja mannie vaNiNA / naravaiNA pesaviyA pahANapurisA pavahaNammi // 44 // aNukUlakammavasao kumArakayakouyA jalahivahaNe / jaNayaM viNaeNaM vinna vaMti sappaNayamamhANaM // 448 // pavahaNamadiTTapuvvaM tA taiMsaNakae tahiM tAya ! / baccAmo jai mannasi to rannA pesiyA tattha // 449 // rayaNIe suhaM suttA tattheva ya pavahaNammi sejjAe / jAe pacchimapahare paDibuddho bhaNai lahubhAyA // 450 // bhAya ! maha kusumasehara ! kahANayaM kiM pi kahasu kamaNIyaM / vaccai suheNa rayaNI jeNesA taM suNaMtassa // 451 // jeTTeNa bhaNiyameyaM mahaMtamaccherayAvahamapuvvaM / amhANameva cariyaM kahANayaM suNa kimavareNa // 452 // lahueNaM saMlattaM tayaM pi maha kahasu avahio ahayaM / asthi iha saMdaNapuraM velAulasanniyaM vaccha ! / / 453 tattha imo maha jaNao piuNA avamANio saha miyaae| desAo AgaMtuM mAlAyArassa gehammi // 454 // guMthai pupphANi sayaM bhajjA vikkiNai rAyamamgammi / khattiyakulubhavA vi hu aho ! hu vihivilasiyamapuvvaM / / 455 // na hu ettieNa tuTTho vaccha ! imo hayavihI jamamhANaM / keNAvi hu avahariyA mAyA vi hu jIviyambhahiyA // 456 // tIe gavasaNatthaM amha piyA nimgao naItIre / naravikkamo kumAro amhe mottu naIkUle // 457 // bUDho naIpavAheNa punnajoeNa naravaI jAo / amhe vi hu saMpattA kaha vi hu gouliyapuriseNa // 45 // teNAvi vaccha ! amhe samappiyA mayaharassa tassa gihe / viddhiM pattA punneNa joiyA jaNayapAyANaM // 459 // saMpai dukkhattANaM jai mAyA milai kaha vi punnavasA / deva-gurUNaM pAyappasAyao tA bhave laDheM // 460 // guNalayaNiyAe majjhe sayaNIyagayAe avahiyamaNAe / sIlamaIe savvaM nisAmiyaM niyayacariyamimaM // 46 // tatto nehaparavvasahiyayA savvaMgajAyaromaMcA / surahi vva niyayavacchagadaMsaNaniggayathaNayaduddhA // 462 / / jAmi baliM tumha muhassa homi oyAraNaM niyasuyANaM / iya japaMtI tuTuMtakaMcuyA niggayA bAhiM // 463 esA alakkhaNA haM tumhANaM dukkhadAiyA mAyA / tA eha eha ciravirahiyA'hamAruhaha ucchaMge // 464 // iya ucchaMgo kAUNa mukkapokkAe tIe taha runnaM / kumarehiM samaM vahaNe ruyAvio jaha jaNo savvo // 465 / / saMThAviyANi nivapariyaNeNa saMjAyaparamatoseNa / ANaMdarodaNeNa vi pajjattaM devi ! bahueNaM / / 466 // Jain Education Interational
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________ 304 AkhyAnakamaNikoze sigdhaM keNa vi gaMtuM niveio esa vaiyaro ranno / harisAU riyahiyao so vi hu aMge amAyaMto // 167 // devIpavesaNakae nayarammi mahUsavaM samAisai / cayaNAnaMtara nivvattiyammi aha tammi nivamagge ||468 // maMgalagIyaraveNaM avaloyaMtI samaggapurasohaM / pavisad pecchijjetI nara-nArisahassarvadreNaM // 466 // vIijjatI siyacAmarehiM kaNayappahA kareNugayA / vijju vva virAyaMtI balAyajuyajalayamAlAe ||470 // pavisad nariMdrabhavaNe viddhAjaNavihiyamaMgalapavitte / nArIhiM salahiyaguNA AsIsA muhalavayaNAhiM // 471 // rAyAI puraloo milio sacco vi tammi samayammi / nacca gAyai pahasad harisiyahiyao tayAgamaNe ||472 // rAyAimANu sANaM tesiM miliyANa niruvamaM sokkhaM / jaM jAyaM taM tIrai kahiuM na'nnassa keNAvi // 473 // abhayappayANaputrvaM kahio devIe vaiyaro vaNiNo / nivvisao ANatto so vi hu rannA sasavvassI ||474 // tappa bhai rajjasokkhaM visayamuhaM mannae maNe rAyA / jaM hiyayanivvuIe viusA mannaMti paramamuhaM // 475 // vivayA nirunciggo vihavaM patto na ganyamubbahai / lacchIe na chalijjai aho ! hu garuyANa purisavayaM || 476 // dei aNavaradANaM payaD bhattiM pi sIlavaMtANaM / rakkhar3a tavovaNAI sayA sahAveNa muhabhAvo ||477 // cauraMgabalasamiddho paDiyasattU viNiggayapayAco / sasaharakaradhavalajaso jAo naravikkamanariMdo ||478 // evaM so gurupayapajjuvAsaNAjAyavaMchiyapayattho / saMpattasAvayavao patto mAhiMdakappami ||479 // // naravikramAkhyAnakaM samAptam // 107 // jaha eso sappuriso saMpai-vivayAsu tullamaNavittI / eyAsu tanneNa vi harisa-visAo na kAyavva // 1 // auddhatyadoSarahitA vibhave bhavanti, dainyAdapetamanaso vyasane'pi santaH / puNyAzayAH stimitanIradhinIrakalpAH, sarvatra sampadi vipadyapi tulyacittAH // 2 // // iti zrImadAmradevasUriviracitavRttAvAkhyAnakamaNikoze sampad-vipadoH satpuruSatulyatApratipAdakaH paTtriMzattamo'dhikAraH samAptaH // 36 // [ 37. daivanivAraNA'zakyatAdhikAraH ] pUrva sampadvipadbhavanaM daivavilasitamityabhihitam / etacca purupakAraparairapi nivArayituM na zakyate / ato tadabhidhAtukAma Aha puraskAra parehiM vi vihipariNAmo khaliJjae neya / diyaya-kukkuDa-jAyava-mittANaMdA yaditA // 46 // / dRSTAntA vyAkhyA - 'puruSakAraparairapi' udyamavadbhirapi 'vidhipariNAmaH' daivavilasitaM 'skhalyate' nivAryate 'neya' tti nAha -- dvijayutazca - varAhamihira brAhmaNaputraH kukkuTazdha - pakSivizeSaH yAdavAzca - dvArakAvatIlokAH mitrAnandazca zreSThitaH te tathoktAH 'dRSTAntAH' udAharaNanIti gAthAkSarArthaH // bhAvArthastvAkhyAnakagamyaH / tAni cAmUni / tatrApi tAvat kramaprAptaM dvijasutAkhyAnakamAkhyAyate / taccedam asthi samatthasamIhiyasaMpADaNasaMpayaM thimiyavAsaM / nimmalajasaguNabhavaNaM pADaliputtaM pavaranayaraM // 1 // tattha sthidariyariukaraDikesarI paNayasayalasAmaMto putrvapuhaIsapAliyapayapAlaNapaccalo rAyA // 2 // nAmegaM jiyasattU jiyaraMbhA vighbhamA mahAdevI / niyarAyapaTTapayavIpaTTiyA dhAriNI nAma ||3|| For Private Personal Use Only
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
________________ 37. daivanivAraNA'zakyatAdhikAre dvijasutAkhyAnakam 305 niyamaivibhavaviNijjiyasuramaMtI sumainAmao maMtI / ranno sayale kajje rajjadhurAdharaNadhoreyo // 4 // avaro vi asthi ranno purohio rAyasammao sayayaM / chakkammarao caudasavijAThANANa pAragao ||5|| nAmeNa vinhumitto somA nAmeNa bhAriyA tassa / mAhaNakulasaMbhUyA paivvayA payaisomA ya // 6 // tatto ya niyakulAgayasakammakaraNujjayANa nIIe / kAlakkameNa jAyA tANaM do ceva suyarayaNA ||7|| ubyUTaveyavahAbhAro annANatimiraniddalaNo / paDhamo pattapaiTTo varAhamihiro jahattha'kkho ||8|| bIo ya sayalakallANakAragatteNa bhavvaloyamsa / puraparighadIhabAhu tti bhaddabAhU samakkhAo // 2 // donni vi lakkhaNakusalA donni vi sAhittajalahipAragayA / donni vi pamANapaDuyA donni vi parimuNiyagaNiyamayA // 10 // anneyu vi baMbhannayasatthesu viNicchiyatthaparamatthA / jAyA ca uNha veyANa pArayA dhArayA yAvi // 11 // aha ramaNImaNamohaNabhUyaM tArunnayaM ca jA pattA / loiya-veiya-samaiya-vavahAraviyakkhaNA jAyA // 12 // to kAlasamayaviuNA piThaNA kArAvio karagahaNaM / jeTTo visiTTanakkhattatihimuha Ie // 13 // nAmeNaM sAvittI jAyA jAyA varAhamihirassa / baMbhassa va veyavisArayassa caurANaNassa saI // 14 // bhAyA vi tassa sArIra-mANasANeyadukkhasaMtattaM / kaliUNa jIvaloyaM paramANaMdaM ca muttisuhaM // 15 // muNiya tahAvihatherANamaMtie jAyagaruyasaMvego / phavvaio paricaiUNa gehavAsaM viveyavasA // 16 // anbhasiyaduvihasikkho vinnAyajahuttasamayaparamattho / caudasapuvI jAo kavitilao kittikulabhavaNaM // 17 // paMcamahabbayadhuradharaNapaJcalo sagurupattasUripao / viharai puhaviM chattIsasUriguNasaMpayAsahio // 18 // navaraM varAhamihiro tassuvariM garuyamaccharaM vahai / micchattamohiyamaI dhammammi anAyaparamattho // 16 // bhaNai ya pAlaNayAo kiM na birAlIe bhakkhio sarakhaM / pAva ! jamevaM vavasaMtaeNa lajjAviyA loe // 20 // nAmAi ghaDAINaM niratthayattaM paoyaNAbhAvA / mannai bhAvaghaDaM ciya visiTTakajappasAhaNao // 21 // so uNa sUrI samasirisamassio thimiyniirnaahnibho| ahaha ! mahaMtaM purisANamaMtaraM dIsai jayammi // 22 // aha uvarayammi jaNae varAhamihiro purohiyapayammi / mahaIe vibhUIe paiTTio rAyapamuhehiM // 23 / / tappabhii pUyaNijjo saMjAo pauramajhayArammi / pAyaM pAhANo vi hu paiTTio lahai mAhappaM // 24 // vinnANe nANammi ya kalAkalAve ya gaNiyamaggammi / savvattha vi pattaTTo visesao joisatthammi // 25 // kiMtu kula-jAimayao daDhamabhimANI paraM parAbhavai / athirasahAvo ahavA akalaMkaguNA jae viralA // 26 // niyavaMsajAo avareNa kaha vi jippAmi jai savijAe / tA sAhemi painnArUDho dusaha ciyAjalaNaM // 27 // evamasannayasuyanANajaNiyagurugavyapavvayArUDhA / uddharakhaMdho nayare varAhamihiro parivbhamai // 28 // aha annayA kayAI sAvittIgabhasaMbhavo putto / savvaMgalakkhaNadharo saMjAo sahamahattammi // 29 // vaddhAvio ya dAsIe rAyaatthANasaMThio vippo / navaraM harisaTTANe vi sAmavayaNo dio jAo // 30 // jamhA taM ciya laggaM viNicchiyaM na uNa aagmnnkaalo| parigaNio dAsIe suyajammuppattirasieNaM // 31 // nivacchieNa bhaNiyaM deva ! imo erisammi laggammi / saMjAo majjha suo jaha vaIto alakkhaNao // 32 // devarasa ya rajjamsa ya rahassa ya jAva niyakulamsAvi / jAyai viNAsaheU kUraggahadiTTivAyAo // 33 // nA bhaNiyaM aha ho ! asaMgayaM kahasu asthi jai ko vi| dAha vi ya khemakaraNattaNaNa parirakkhaNovAo // 34 // so Aha binni rajjaMtarAI jai jAi laMghiUNa mahiM ! tA duriyabharo eyamsa ceva nivaDai na saMdeho // 35 / / rAyA''ha nigviNamimaM bhaNai dio nIimaNusaraMtehiM / kAyazvamavassamimaM ti jaMpiDaM niggao vippo // 36 // paccaiyaparisa-muhadhAimAiyaM pauNiUga sAmagi / taddiNajAo putto piuNA nimsArio sigdhaM // 37 // bhaNio so parivAro solasavAsANamesa pajjate / marihI tA tumbhehiM valiyavvaM kiM viyappeNaM? // 38|| avagaNiya suyasiNehaM avagaNiya jaNaM pi nigghiNaM kammaM / puttassa piyA vavasai aho ! sakajamsa garuyattaM // 39 //
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________ 306 jao AkhyAnakamaNikoze kavi diNANi parideviUNa cavaharai nivvuo jnno| rAyA jaNo vi ahavA daMsaNasArAI pemmAI // 40 // so bihu parivArajuo dakkhiNadesaM gao garuyapunno / dIsaMto suhajaNao paccakkho punnarAsi vva // 41 // jAo ya aTTavarisa hAyariyassa pAyamUlammi / viNayajuo payaIe payattao paDhi umAdatto ||42|| caudasavijjAThANA cauro veyA sahaMga-nigghaMTA / aNa teNa nAyA visesao jo isa nimittaM // 43 // lAyanna-rUba-jonvaNa- vijjA-vinnANapattamAhappo / pattapahAkaranAmo gao samiddhi pasiddhiM ca // 44 // paradesa - niyayadesANa vannaNaM vaDha ! kuNaMti kAurisA / paradeso vi sadeso sattA hiya- punnavaMtANaM // 45 // aha kaiyA ci hu jo sabaleNa niyajAyagammi vinnAe / vimhaio niyayamaNe aho ! hu tAyamsa athitaM // 46 // jaM muhamgaM pi asohaNaM ti kaliUNa cAvalacaleNaM / annANavaseNa kahaM videsabhAgI ahaM vihio ? ||47 || ahavA mahovayArI maha tAo desadaMsaNe jamhA / guNapayariso mahaMto saMjAo jeNa bhaNiyaM ca // 48 // ka vilAsAH ? kva pANDityaM ? kva buddhiH ? kva vidagdhatA ? / kva dezabhASAvijJAnaM ? kva dezAcAracArutA // 46 // yAvad dhUrtasamAkIrNA nAnAvRttAntasaGkulA / nAnekazaH paribhrAntA puruSeNa vasundharA // 50 // evaM kavi guruNa kulappasUyANa goravadvANaM / tA kaiyA vi hu tesiM saMtosamahaM karissAmi // 51 // etthaM tarammi pacchimavayammi vippassa vaTTamANassa / pADaliputte putto puNaravi avaze samuppaNNo // 52 // rAyasena tao maNayaM piuNA paTTicitteNa / mahaIe vibhUIe vaddhAvaNayaM samAdattaM // 53 // rAyAI paurajaNo pAyaM patto purohiyagihammi / akkhayapattavihattho suyajammamahUsave sanco // 54 // tattheva viramANA samAgayA bhaddabAhuNo guruNo / navaraM nissaMgattA vippassa gihaM na te pattA || 55 || maccharavaseNa puNaravi tameva khUNaM maNammi dhariUNaM / loga vavahAracajjha tti niMdaI loyamajjhami ||56 || sUrI ovaogaM kAuM tahiyaM tahAkae kamavi / pAsiya guNaM mahaMtaM jANAcai sattamadiNami // 57 // ekkAe vArAe paDibohatthaM samAgamissAmo / soma ! jamamhe sajjhAyavAvaDA niHzcamakkhaNiyA // 58 // tammi dine uNa suyamaraNasaMbhave tujjha soyatattassa | dhammovaesanIreNa nivvuI bhadda ! kAhAmo || 59 // taMbaNaM soUNaM ghayasitto pAvao vva pajjalio / paDiyamamaMgalamimaM tuha ceva ya matthae paDau // 60 // jar3a puNa jANasi sevaDaya ! kiM pitA maraNakAraNaM kahasu / majjArIe pAsAo bhadda ! maraNaM tuha suyassa // 61 // eso micchAvAi ti hou nicchiDDu - nibiDakaTTehiM / ghaDie kaTTaharammi khitto patto sajaNaNIo // 62 // dArammi niviDalauDa hatthA do do payaMDapAhariyA / dhArAviyA birAlIrakkhaNaniuNeNa vippeNa // 63 // to jAva sattamadiNe paricArIe pamAyavasagAe / mukkA bhuyaggalA avaNiUNa sejjAsamIvammi ||64 // jaNaNI ucchaMgagayassa tattha thimiyaM thaNaM piyaMtassa / paDiyA mammapae se suyassa bhaviyavvayAvasao ||65 // mammappahAravivaso patto so takkhaNeNa paMcattaM / nAUNa nirucchAsaM dhasa tti dharaNiM gayA jaNaNI // 66 // muTTA muTTatti hayA hayatti dhAhAviyaM sadukkhAe / kiM kiM eyaM ? ti payaMpireNa runnaM dieNa ciraM // 67 // hA hA hayavihi ! pacchimavayammi dAUNa puttarayaNanihiM / punnarahiyassa niddaya ! nittuddhAro kao majjha ||68|| yAI paraNo jAo suyasaMbhavammi jaha suhio / taha tammaraNammi duhI dhiratthu saMsAriyamuham ||69 || kiM bahuNA mohanarAhivassa ANAe soyaca raDeNa / jaha kahiu pi na tIrai taha tattha ciyaMbhiyaM bahuhA || 70 || guruNo vi tattha siribhaddabAhuNo muNiyasamayasAratthA | saMpattA rAyAIhiM pUiyA suhanisannAya // 71 // saMbhAsio ya bhI bhadda ! bhavasarUvaM viyANamANo vi / khaNabhaMgurammi loe kIsa muhA soyasi suyaM naM ? // 72 // hohiMti kei vihati kei kAleNa kei volINA / he hiyaya ! kettiyANaM sayaNANa kae visUrihasi ? || 73 // 1. pahuNo raM0 / For Private Personal Use Only
Page #394
--------------------------------------------------------------------------
________________ 307 37. devanivAraNA'zakyatAdhikAre dvijasutAkhyAna kam avaraM ca pii-mAi-pamuhasayaNattaNaNa jIvA aNaMtavArAo / sabve vi ya saMjAyA jIvassa u egamegamsa |74 // iya bhayavaivayaNahiM savaNAmayarasapavAhamahurehiM / bhaviyAyaNadaiehiM soyasamuccheyacheehiM ||7|| AsaMghayavasaeNaM sahAyareNaM daheM samaNusaTTe / so tAriso vi duTTo dhammAbhimuho dio jAo // 6 // bhaNiyaM ca AgamalaMbhe vayapariNaIe bhaMge ya dhaNa-vilAsANaM / IsiasamaMjasANa vi hiyayAiM vahaMti pariNAmaM // 7 // bhaNiyaM ca teNa bhayavaM ! tuha vayaNaM maraNanicchayakaraM jaM / taM paribhAvijaMtaM saccamasaccaM ca paDihAi / / 78 // guruNA bhaNiyaM kahamiva ? teNuttaM sattamammi divasammi / jAyaM suyassa maraNaM na uNa birAlIsayAsAo |7|| jai evaM to katto ? so Aha bhuymglaaphaaraao| sA kerisa ? ti gahiUNa joiyaM jAva tIe muhaM // 8 // tAvavaNA paDibiMba diTTa nikkuTTiyaM birAlIe / daMsijai jassa tao jaMpai esA birAli tti // 8 // micchattAvagamAo tappabhiI jiNamayappasiddhANaM / nAmAIvatthUNaM vippamaNa paccao jAo // 2 // tayaNu maNAgamasoo jAo eso gurUvaesAo / duNha vi suyANa maraNaM hiyayammi khuDukkae navaraM // 83 / / etthaMtarammi desaMtarAo so puvvavannio putto / mahaIe vibhUIe samAgao bAhirujjANe // 4 // jANAviyaM ca nayare jahittha joisa-nimittasatthaviU / avitahavayaNo ciTTai rAyA tahayaM payaMseha ||5|| payaIe somamuttI ujjlnevcchbhuusiysriiro| paDipunnasayalavinnANabhAvao thimiyajalahi vva // 86 // patto rAyaduvAre paDihAraniveio aNunnAo / ranno sahaM paviTTho kayapaDivattI samuvaviTTo // 87|| rannA puDhe kiM bhadda ! aja niyameNa divasamajjhammi / hohI ? teNa vi bhaNiyaM majjhanhe bAhirujANa // 88 // paDihI maccho paNayAlapalapamANo viNicchio esa / avaloiyaM ca tatto rannA vi varAhamihiramuhaM // 89 // jaMpiyamimiNA paDihI navaraM pannAsapalapamANo so / jai eyamannahA to niyayapainA maha pamANaM // 9 // kouyavaseNa nayarAo niggao naravaI saparivAro / naMdaNavaNAbhihANe saMpatto bAhirujjANe // 11 // maMDalamAlihiya tao vippo siMhAsaNe samAsINo / iyareNaM bhaNiyamimo maMDalayAo bahiM paDihI // 12 // uttANataralanayaNo jAva nirAyaM niyai nyrloo| tAva suyabhaNiyaThANe jhaDatti paDio nahAo jhaso // 9 // tatto vAraMtassa vi naranAhasamanniyassa paurassa / aTTavasaTTo bhaTTo jhatti payaTTo ciyAbhimuhaM // 14 // kiMkAyavvavimUDhaM ciyApavesujjamaM nisehataM / maraNammi nicchiyamaI patthivamiNamo bhaNai bhaTTo // 15 // muyasoyaggipalittaM vihalapainnaM pareNa paribhUyaM / nivavau deva ! dahaNo jarajajariyaM maha sarIraM // 16 // etthaMtarammi hA tAya ! tAya ! mA sAhasaM ti bhaNamANo / mannubharAgayanayaNaMsuvArisaMsittadharaNiyalo // 9 // eso haM tuha santAvakArao tAya ! sarasu paDhamayuo / niyatAyapAyapaMkeruhemu paDiuM taha parunno // 98 // kiM kiM kimeyameyaM ? ti jaMpiro mnnupsrkhliysro| jaha nayarajaNo hAhAraveNa royAvio savvo // 9 // tAya ! nahamacchapaDaNaM sAmanneNaM viyANiyaM tumae / navaraM na vAudhuNaNaM tassosaNayaM ca'NAbhogA // 10 // annaM ca mae tuha nijjiyamsa kila kevala cciya salAhA / bhuvaNaMtarammi vuccai payaDamimaM satthayArehiM // 101 / / cAeNa daridattaM ghAehi ya kANa-kuMTa-maMTattaM / puttehi paribhavaM je guNehiM pAvaMti te dhannA // 10 // paccajjIviyaguNavaMtaputtalAbhammi jaM muhaM jAyaM / hAraviyarayaNalAbhi vva tIrae taM na kahiuMje // 103 / / uktaM ca ciravirahiyapiyajaNasaMgamammi jAyai jaNassa jaM sokkhaM / taM kahiuM pina tIrai saMkAsaM niruvamamuhamsa // 104|| paDapaDaha-saMkha-kAhalaraveNa rannA gaiMdamArUDho / tagguNavaMdaNamuhayaM pavesio jaNayabhavaNammi / / 10 / / ettha ya lahaputto cciya diTTato patthuyatthavisayammi / jeTTasuyacariyakahaNaM pasaMgao ceva nAyavvaM // 106 / /
Page #395
--------------------------------------------------------------------------
________________ 308 AkhyAnakamaNikoze pavaNakhuhiyanIraM nIranAhaM dharaMti, jhariyamayapavAhaM vAraNaM vArayati / kharanakharakarAlaM kesariM dArayaMti, na uNa balajuyA vI divvametaM jayaMti // 107 // // dvijasutakathAnakaM samAptam // 108 // idAnIM kukkuTAkhyAnakamArabhyate / taccedam asti zAlInasallokalocanAnandadAyakaH / godhUma-yava-zAlyAdisasyazAlInasajjanaH // 1 // puSTagovRndasammardazabditazrutisaukhyakRt / gopa-gopIsamArabdharAsakazrutisundaraH // 2 // durbhikSa-mAri-daugatya-paropadravavarjitaH / zAligrAmAbhidhaH zrImAn sannivezo janAkulaH ||3|| tatrAnekaguNAdhArairuttamA-'dhama-madhyamaiH / mAnavanirmitAvAsaiH sarvadA susthite sati // 4 // vijAtIyavizeSasya sambandhI kasyacida varaH / vidyate vyaktAvayaco vihaGgaH kukkuTAyaH / / 5 / / bahvapatya-sapatnIka-svabandhusnehasaGgataH / bhakSyArtha vikirannuccaizcaJcU-caraNakoTibhiH // 6 // gomayAvakaraM harSAdazucyAdisamanvitam / virUpaM yadi vA kiM no kuryAt prANI vubhukSitaH ? // 7 // tasmin yallabhate kiJcit kaNa-kITAdikaM takat / yacchatyatucchadhIH prAyaH svabandhubhyo mahAzayaH // 8 // uktaM ca zIrSa zekharakaH kukkuTasya yuktaH kRtaH prajApatinA / nijabandhuvaNTanodvaritamaznataH satyasandhasya // 9 // evaM nivRtacittasya kuTumbakRtasannidheH / puNyakSayeNa yat tasya saJjAtaM tannizamyatAm // 10 // mahIyAn mahiSArUDho daNDapANiH parantapaH / kAlakAyaH kriyAko raktanetro'tibhISaNaH // 11 // svacchandaH sarvavairI ca jagadudvejako yamaH / bhrAmyan kuto'pi pApIyAMstaM pradezamupAyayau // 12 // yatrA''ste sa sukhI pakSI bandhuvargasamanvitaH / duSTena pApmanA tena krUradRSTyA'valokitaH // 13 // tato hA ! mandabhAgyo'haM mRto'hamadhunA'munA / niryAtaH krUracittena kathaM jIvAmyapuNyakaH ? // 14 // kka prayAmi ? ka tiSThAmi ? va zayAmi ? smarAmi kam ? / aratyA svIkRtaH svAsthyaM nA''sasAda kathaJcana // 15 // evaM sambhrAntacittasya samyaka cintayatazciraM / bhayodvignamanovRtteH kathaJciccetasi sthitam // 16 // vidhuraiH smaryate bandhurasmAkaM vihagottamaH / vainateyo varo bandhurato yAmi tadantikam // 17 // aphalasyApi vRkSasya chAyA bhavati zItalA / niguNo'pi varaM bandhuryaH paraH para eva saH // 18 // saJcintyaivaM smaran bhartutrANArtha mRtyusambhramAt / jagAma jagato vayaM vegAd baiDojasaM sadaH // 19 // tacca kIdRzam ? kvacinnIlamahAnIlabhAsvare kuTTime suraH / vrajastiSThan jalAzaGkI sahAsaM vipratAryate // 20 // dRSTvA sphATikaniSpaGkabhitti saGkrAntamekataH / svamanyastrIkRtAzaGkA bha; kAntopahasyate // 21 // atItaprAptanirvANajinadaMSTrAsamanvitam / devairmANavakastambhaM pUjyamAnaM vyalokayat / / 22 / / kvaciccAbhinavotpannaM suraM svIyaiH surAdibhiH / jIva nanda jayetyevaM zlAdhyamAnaM nirIkSate // 23 // anAdinidhanaM siddhapratimASTottaraM zatam / siddhAyatanamadhyasthaM stUyamAnaM samIkSate // 24 // kvacit puppa-phalApatairmandArAdimahIruhaiH / manAharaM vanaM hRSTI nizAmayati nandanam // 25 // kvacit sadralasopAnAM svacchapAnIyapUritAm / majjanArtha mahAvApI vihvalo'pi vilokate // 26 // aho ! ApadiyaM sampad vyasanaM ca mahotsavaH / yanmayaitacchubhaM dRSTaM sauraMdhAmetyacintayat // 27 // kicca ralarociSNusanmaulibhrAjiSNuM siMhaviSTaram / alaGkaripNuM saurAjyAjiSNuM sarvaM jagattrayam // 28 // 1. nirIkSate / 2. surANAM sambandhi dhAma-nivAsaH, svarga ityarthaH /
Page #396
--------------------------------------------------------------------------
________________ 309 37. daivanivAraNA'zakyatAdhikAre kukkuTAsyAnakam prazastakAminIhastadhUyamAnakIrNakam / anindyabandisavRndagIyamAnaguNotkaram // 29 // akharvagarvagIrvANabhaTakoTisamanvitam / pAraddhaya bhAgyasaubhAgyamaharddhidyutivikramam // 30 // viratna rapi vikhyAtairnavabhedaiH samAzritaiH / zakraM satyApayAmAsa tridazairupasevitam // 31 // tathA hi mAtA-pitRvat sammAnyA gauravyA guruvad guNaiH / indrasAmAnikA devAH svaHpatiM paryupAsate // 32 // trAyastriMzAstrayastriMzatpramANA mantrivanmatAH / zAntikarmaNi sAdhiSThA mahiSThAzca mahanti tam / / 33|| narmakarmaNi vidvAMsaH pravINAH premabhAjanam / mitrakalpAH kalAbhijJAH pAriSadyAH stuvanti tam // 34 // sannaddhabaddhavarmANaH samudgIrNasvahetayaH / AtmarakSAH kSamAsArA namanti dhusadAM patim // 34 // ArakSikabhaTaprAyAH sandhi-vigrahakAriNaH / namanti namramUrdhAno lokapAlA baladviSam // 36 // saptaprakArasainyasya nAyakA nayazAlinaH / vikSepaprabhavo'nIkA namaskurvanti vAsavam // 37 // prakIrNakavaNikprakhyA anAyattA prabhorapi / sevAyai svarganAthasya prayatante prakIrNakAH // 38 // lokakarmakaraprAyAH sadA''deza vidhAyinaH / AbhiyogyAH prabhornogyA bhajante tamRbhuprabhum // 39 // kukarmakaraNavyagrAH kukarmaphalabhojinaH / namaskurvanti dUrasthAH zakra kilbiSikAH surAH // 40 // tasyaivaM kautukAkSiptacetasaH smRtimAgatam / yamAvalokitaM tAdRk tato'sau bhayavihvalaH // 41 // gauravyaM devarAjasya sphUrjatprAjyaparAkramam / pakSirAjaM jitArAtiM svatrANArthamazithiyat // 42 // praNamya vainateyAya brUte prItipurassaram / tAtAhaM bhavato'patyaM mRtyostrastaH samAzritaH // 43 // adyAhaM susthito yAvat tiSThAmi sakuTumbakaH |taavd vilokito'nena kutazcit krUrakarmaNA // 4 // ApannaH smaryate trAtA tvaM me trAtA pitA prabhuH / pAhi mAmamutaH pApAda bibhyantaM bhImakarmaNaH / / 45 // ityuktvA virate tasmin samacinti garutmatA / yamena vihito'smAkaM pazya kIdRk parAbhavaH ? // 46 // mA bhaiSIH putraketyevaM tamAzcAsya vihaGgamam / tenaiva saha sambhrAntaH zakrAntikamagAdasau // 47 // darzayitvA takaM tasmai sAnukrozatayA puraH / vajriNe vihagAdhIzo manAg ruSTo vyajijJapat // 48 // svAmin ! nirAgasaM saumyaM matsevakamapApakam / parAbhavati te pattirasmAkaM priyaputrakam // 49 // kimasya yujyate katu durbale balazAlinaH / upekSaNaM yadetasya bhavato vA vivekinaH ? // 50 // svacchandaM saJcaratyeSa kuraGgeSviva kezarI / bhrAmyatyanargalo bhaJjan drumeSviva prabhaJjanaH // 51 // tadayaM nirdayo bhrAmyannanAryo vAryatAM yamaH / no ceJcaJcvA'hametasya troTayiSyAmi mastakam // 52 // sthiratvAdabhyadhAdindro bhadraivaM mA vRthA ruSaH / durjayo'yaM jaganmallo yamazcArabhaTo bhaTaH // 53|| na cainamIdRzairvAkyaiH kazcicchikSayituM kSamaH / zikSayiSye'hamevAtaH sAma-daNDaprayogataH // 54 // AkArya bhaNitaH sAmnA muzcA'muM tucchapakSiNam / na kaSatyasabhittiM svAmalpaskandhe drume gajaH // 55 // sAmato bhaNitA'pyevaM tucchaH sAvajJamIkSate / sarpiH pradIyate taptaM siktaM zItAmbhasA'thavA // 56 / / AH pApIyaMstavAnenAparAddhaM kiM tapasvinA ? | nistriMza ! yannayasyenaM pakSiNaM kSINavigraham / / 57 // sAkaM svAbhinivezana mucyatAM mA vadhIramum / haTenApi bhavatyAdi rakSaNIyo mayA yataH // 58 // bhadraivaM kriyatAM matto bhadraM nAparathA tava / tAvaccakrIvataH karNI yAvada bhoH ! svAmino mato // 59 // abhiprAyamamuM jJAtvA nAyakasya divaukasAm / yAthAtathyAd yamo vAkyaM vyAjahAra jagajjayam // 60 // ArAdhyastvaM mama svAmI tabAhaM pattiranvaham / tvayA sAdha mama spardhA kIdRzIti vibhAvyatAm // 6 // 1. cAmaram / 2. viratnAni-divyaratnAni / tAni cemAni-"ratnaM gArutmataM puSparAgo mANikyameva ca / indranIlazca gomedaH tathA vaiDUryameva ca // 1 // mauktikaM vidrumazceti ratnAnyuktAni vai nava / " 3. gardabhasya /
Page #397
--------------------------------------------------------------------------
________________ 310 AkhyAnakamaNikoze paramAditsitaM vastu yanmayA bhuvanatraye / taM na trAtamalaM ko'pi kiM nAzrAvi sabhApitama ? // 2 // na brahmA nendumauli: zazadhara-tapanI nApi nArAyaNo'sau, nApyaSTau lokapAlAH saha surapatinA nApi buddho na cAhan / AkRSTaM kAlapAzaijanamanudivasaM nIyamAnaM varAka, vyAghrAghrAtaM vanAntAt pazumiva vivazaM trAtumete na zaktAH // 63 // koDIkRto mayA'pyepa AyupaH saGkSaye sati / niHsandehaM tato matto marttavyamamunA'dhunA // 6 // etaccha tvA vizeSeNa kampamAnaM puraHsthitam / dRSTvA trAtumazaktastaM zakro'bhUda vihvalaH kSaNam // 65 // tathA hi vijJApanApravRttaM taM garuDaM snigdhayA dRzA / pazyantaM jAtasaMzItyA vivakSantaM ca vAsavam // 66 // surAn sAmAnikAdIMzca trANArtha dInayA muhuH / tarjayantaM muhustrastatArayA yamamekayA / / 67|| kriyAhInaM kRpApAtraM kRtAntavazavartinam / satAM zocyaM sudInAsyaM dusthitaM gadgadasvaram // 68 // tadavasthaM samAlokya dayaikarasikaH suraH / zakrasaMsadi nAstyeva yo nAbhUt sAzrulocanaH // 69|| duHkhiteSu surepvevaM parameko yamaH mukhI / duHkhApanne'thavA sAdhAvasAdhuH sukhamaznute // 7 // hA hA ! dhiga ! dhiga ! varAko'yamasmAkaM zaraNAgataH / na trAtuM zakito'smAbhirmahAneSa parAbhavaH // 71 / / viSaNNamAnasA evaM gIrvANA yAvadAsate / vivekAt sattvamAlamvya tAvaduktaM biDIjasA // 72 // aho devAH ! parAbhUya vakravAkyamamuM yamam / jIvitavyaM prayacchAmaH kathaJcit kRkavAkave ||73 // ayaM hi svIkRto'nena daubalye puNyakarmaNaH / tacca sAdhyamasAdhyaM vA dvedhA karma vinizcitam ||74 // sAdhyaM sopakramaM proktamasAdhyaM nirupakramam / yatnasAdhye tadetasmin pauruSaM yujyate satAm // 7 // etaccha tvA surAH prAhuyuktiyuktaM vacaH prabhoH ! / vidhAsyAmastadetasmin vayamadyApi pauruSam // 76 / / etAvatAM kimasmAkaM karipyatyeSa duSTadhIH ? / sAdhye siddhina ceditthaM ko'parAdho vivekinAm ? // 7 // samyaka saGgopayipyAmaH kathaJcit tatra kutracit / guptasthAne yathA'mupya na jAnAti pitA'pyamuma ||7|| uktvaivaM taM kare kRtvA celuH svargAcalaM prati / vilamvena vinA prApurmerIH zRGgaM manoharama // 7 // guhAmadhye'tha cUDAyAH samyaka saMsthApya kukkuTam / nivirIsaM zilA dattA dvAre tasya mahIyasI // 8 // itthaM yatnavatAM prAyaH saMsiddhaM naH samIhitam / santuSTamAnasA evaM surAH svargAlayaM yayuH / / 81 // so'pi tasmin guhAmadhye prakSipto bhakSitaH kSaNAt / AraNyakabiDAlena bubhukSAkSAmakukSiNA // 2 // suprasannamukhA lekhAH sAdhitasvaprayojanAH / yathAvRttaM svavRttAntaM svarnAthAya nyavedayan // 83 // sAvajJaM sAbhyasUyaM ca surAMstAn vIkSate yamaH / kimete bata khidyante niSphalArambhaceSTitAH ? // 4 // kimetat ? kenacit pRSTa tasmai sarva nyavedayat / tadaivAsau guhAmadhye muktaH prAptaH parAsutAm // 8 // parasparaM suraitiM yAvacchaRNa tacchra tam / tato bhUyo'pi te devA nizcayArthaM niyojitAH // 6 // yAvannibhAlayantyete na pazyanti takaM kvacit / pazyantaH picchakAnyeva parasparamidaM jaguH // 87 / / anyathA cintite'pyarthe sampannaM phalamanyathA / rakSaNe cintite'pyasya bhakSaNe vidhirudyamI // 88|| yathA'mupya tathA'nyasya yadevaM karmaNAM gatiH / viSAdo nocitaH kartumuktamatrApi kenacit // 9 // cintayati kAryajAtaM matimAn matamanyathAvidhAnena / nirduHkhasukhastu vidhistaccintitamanyathA kurute // 90 // aho ! pauruSamapyasmatprayuktaM tad vRthA'bhavat / vRthaivaitad vidhau vakre yato'vAci vipazcitA // 11 // chittvA pAzamapAsya kUTaracanAM bhittvA balAda vAgurAM / paryantonazikhAkalApajaTilAnnirgatya dAvAnalAt / vyAdhAnAM zaragocarAdapasRto vegena dhAvan mRgaH / kUpAntaH patitaH karotu vimukhe kiM vA vidhau pauruSam ? // 12 // yathAvRttaM samAgatya vRttAntaM namucidvipe / adhaHpAtitarUkSAkSA vilakSA AcacakSire // 13 // 1. kukkuTAya / 2. dRdaM yathA syAt tathA ityarthaH / 3. indrAya /
Page #398
--------------------------------------------------------------------------
________________ 37. devanivAraNA'zakyatAdhikAre yAdavAkhyAnakam tacchutvA jAtasaMvegaH 'svArAT saJjAtavismayam / saMsArAsAratAM jAnan nijagAda sudhAbhujaH // 14 // aho surAH ? kRto yalo madvacanamanuSThitam / daivAyattepu kAryeSu vAcyatA kA'nujIvinAm ? // 15 // evaM saMsthApya tAn sarvAn sanmArgapratipattaye / saddharmasaGgataM vAkyaM prastAvocitamabravIt // 16 // bho bho devAH ! yathA'mupya prANitaM pakSiNo'sthiram / sarvaprANabhRtAmevaM jAnantaH susthitAH katham ? // 9 // tathAhi svabandhana pAlayipyAmi jIviyAmi ciraM svayam / maripyAmIti no cintA tAmracUDamya cetasi // 28 // mugdhavuddhistathA'nyo'pi jIvo viSayalampaTaH / na brahmaNo vijAnAti vijambhitamavAci ca / / 99 / / kRtamidamidaM kariSye kevalamatisarala ! kimiti cintayasi? tuTidalitasakalavAJchaM vilasitamapi cintaya vidhaatuH||10|| duHkharUpaM yataH save hetuzca bhavasaMsRteH / ataH sarvavidA''khyAtaM kurudhvaM dharmamaJjasA // 10 // trAyadhvaM prANisaGghAtaM sevadhvaM sAdhusaMhatim / dadadhvaM sanmatau cittaM yatadhvaM zAsanonnatI // 102 // samyagdarzananairmalye bhAvanAyAM bhavacchidi / guNavadvarivasyAyAM sampadyatvaM sadodyatAH // 103 // etacchatvA murendroktaM vairAgyagatamAnasA / sabhA sarvA'pi devAnAM jAtA bhavaparAGmukhI // 104 // prazamakuliniketaH kautukAdhAyi keSAzcidabhinavavibhaGgathA bhavyavairAgyabIjam / jinavacanaratAnAmaGga ! saMvegahetuH, kathitamidamapUrva laukikAkhyAnakaM vaH / / 105 // // kukkuTAkhyAnakaM samAptam // 106 // idAnI yAdavAkhyAnakaM vyAkhyAyate / taccedam sukaviviNiggayavANi vva ghaDaNasaMgayasuvannapAyArA / kelAsamahIharacUliya vva vilasaMtadhavalaharA // 1 // merumahi vva sukaNayA muravasurayaNA dhaNA surapuri vva / juvai vva dIharacchA nayarI nAmeNa bAravaI // 2 // pajjunnapayaDajaNao duhA vi balabhaddabaMdhavANugao / saccAhiTTiyadeho duhA vi sasudaMsaNo suhao // 3 // cakki vva susaMkhanihI sudhammacako jiNANa nAho vva / vijho vva gayAhAro taM pAlai vAsudevanivo // 4 // tamsa suisaccabhAmApamokkhamaMteuraM maNabhirAmaM / sArayasaraM va sohai sahasalakkhaNavayAvariyaM // 5 // tathA hi lAyannasalilalaharImaNunnamArattacalaNanalipillaM / sukumAra-silAvitthayaniyaMbasuhapuliNarehillaM // 6 // nAhigahIrAvattaM caMcalativalItaraMgabhaMgillaM / ghaNa-saMgaya-juyalaTThiyathaNakalasarahaMgaramaNIyaM // 7 // komalakarajuyabhuyalayamuNAla-rattuppalAbhirAmataraM / rehirarehAtigakaliyakaMThavarakaMbukamaNIyaM // 8 // viyasiyavayaNasaroruhanilINanayaNAbhirAmabhamarabharaM / bhAlayalasippisaMpuDamalisAmalavAlasevAlaM // 9 // seNaM samuddavijayappAmokkhANaM dasaddasArANaM / balabhaddappamuhANaM paMcanha mahaMtavIrANaM // 10 // pajjunnappamuhANaM adhuTTANaM kumArakoDINaM / saMbappAmokkhANaM saTTIduiMtasahasANaM // 11 // taha umgaseNapamuhANa solasanhaM tu rAyasahasANaM / mahaseNapamokkhANaM igavIsaM vIrasahasANaM / / 12 / / ruppiNipAmokkhANaM battIsaM mahiliyAsahassANaM / gaNiyANa'NaMgaseNApamuhANa'dvArasahasANaM // 13 // annesiM rAIsara-talavara-mAiMbiyappamokkhANaM / bAravaInayarIe bharahaddhassa ya samaggassa // 14 // ANAIsariyattaM seNAvaccaM purogamattaM ca / kAremANe pAlemANe evaM ca NaM vihare // 15 // aha annayA nariMdo suMderaM niyapurIe pecchaMto / paribhamai pahiTTamaNo samaMtao gayavarArUDho // 16 // pecchai ya rAyamaggaM tAva videhAo haTTapaMtIo / nANApayAravikkiyamANappaDipunnapannAo // 17 // kattha vi ya dhannapunnAo niyai dhammiyajaNAvalIo vva / sasiNehAo annattha niyai muyaNAvalIo va // 18 // 1. indraH /
Page #399
--------------------------------------------------------------------------
________________ 312 AkhyAnakamaNikoze bahubasaNaM nippunnaM va dosiyAvaNasamUhamannattha / vilasiranettaM rAmAyaNaM vva pecchai puhaipAlo // 19 // paramapayaM paurajaNaM ca dhammasatthaM va sohaNAharaNaM / ubhaDavesaM gaNiyAgihaM vva annattha niyai nivo // 20 // vijjupahAo supaoharAo lAyannarasasaNAhAo / pecchai pAusalacchIe sacchahAo mayacchIo // 21 // jAyavajaNaM ca pamuiyapAliyaM pujjamANamaNavaMchaM / amuNiyaparacakkabhayaM suhiyaM sagge surayaNaM vva // 22 // annaM pi bhavaNa-deula-parihA-pAyAra-pava-sabhAIyaM / surasannejhaM suranimmiyaM ca aJcanbhuyabhUyaM // 23 // appANayaM ca pasariyapayaMDavalasAhaNaM samaggabalaM / akhaliyapayAvapasaraM vasIkayAsesarighuvaggaM // 24 // niyanayarasiriM saMcitiUNa hiyayammi kimavi parituTTo / ajarAmaro vva kaNho gayaM pi kAlaM na yANAi // 25 // 'jao visayAmisagiddhamaNA sayaNavimUDhA prigghaasttaa| na muNaMti jiyA entaM pi visamavihivilasiyamakaMDe // 26 // Aha ca eSA sthalI navatRNAGkarajAlametadeSA mRgIti hRdi jAtamadaH kuraGgaH / etanna vetti sa yathA'ntarito latAbhirAyAti sajjitakaThorazaraH kirAtaH // 27 // etthaMtarammi gaamaannugaamduuijjmaannmunnivggo| AyAsagaeNa sayappabhAvao dhammacakkeNaM // 28 // AyAsagaeNa ya pavvadivasapaDipunnacaMdadhavaleNaM / chatteNa channaraviyaraniyareNa mahApabhAveNa ||29|| AyAsagayAhiM tusAra-hAra-harahAsa-kAsadhavalAhiM / seyavaracAmarAhiM maNi-rayaNavicittadaMDAhiM // 30 // AyAsagaeNa mahagghahema-mANikka-rayaNaghaDieNaM / siMhAsaNeNa mahayA sapAyapIDheNa pavareNaM // 31 // suyaNeNa va kimavi samunnaeNa purao paNijjamANeNa / dhammajjhaeNa eso dhammanihI iya bhaNateNaM // 32 // vipphuriyapahAvalao, vilasantapao ghaNaMjaNacchAo / ahiNavadhaNasariso vi hu bhayavaM bhAsaMtanavakamalo // 33 // maNi-rayaNa-hemanimmiyaramaNIyAbharaNabhAmurataNUhiM / niyadehapahApasariyakiriNAvaliraMjiyadisAhiM // 34 // paNavannaruiramaNimayavimANamAlAniruddhagayaNAhiM / parivArioM samaMtA NegAhiM devakoDIhiM // 35 // varadattapamokkhANaM aTThArasahiM samaM sahassehiM / samaNANaM aTTArasasIlaMgasahassakaliyANaM // 36 // jakkhiNipAmokkhANaM cattAe ajjiyAsahassANaM / samiyANaM guttANaM saddhi saMparikhuDo niccaM // 37|| jeNeva ya bAravaI nayarI jeNeva revayagiriMdo / jeNeva ya revayagaM ujjANaM teNa saMpatto // 38 // siddhaMtabhaNiyavihiNA sakkAisurA-'surANa nivahehiM / raiyammi samosaraNe asamosaraNe namaMtANaM // 3 // kayakicco vi jiNiMdo kayatinnipayAhiNo paNayatittho / dhammaMgaM viNayaM ciya kayannubhAvaM ca bhaNamANo // 4 // maNi-rayaNaviNimmavie maharihasiMhAsaNe smuvvittttho| suraselasiharasaMsiyanavaghaNalIla viDaMbaMto // 41 // taM pAsiUNamujANapAlao bhlpuliysriiro| uttAlagamaNarasio vaddhAvai vAsudevanivaM // 42 // devANupiyA IhaMti daMsaNaM jassa ajja so bhayavaM / sura-asura-rAyamahio samosaDho revagujjANe // 43 // soUNa vayaNameso viyarAvai pAriosiyamimassa / addhatterasakoDIo payaDavannassa ruppassa // 44 // komoiyabherIdANapuvvamAisai savvanayarIe / jaha nemivaMdaNatthaM nijAi jaNaNo rAyA // 45 // to samvo parajaNo svvaalNkaarbhRsiysriiro| titthayaravaMdaNatthaM nijAu mahAvibhUIe // 46 // hAo kayabalikammo sayamavi saccaviyaphArasiMgAro / hAra-'vahAra-mauDAisuMdarAbharaNarudarataNU / / 47|| galiyamayagaMDaparibhamirabhamarajhaMkArajaNiyasavaNaho / AruDho gayaparivArakaliyakarirAyakhaMdhammi // 48|| pAsagayasamuddasamuddavijayapAmokkhapaNainivahehiM / guDagaDiyamattamayagalakhaMdhArUDhehiM priyrio||49|| pvrryturykhrkhurkhonniiryniyrpihiydisiyko| rayacaliyaturayarahavaragabhIraravabahiriyadiyaMto // 50 // udaMDapaharaNuvbhaDapayaMDabhuyadaMDapakpAiko / puraopayanaMgaliya-vayaNamaMgaliyamuhalanaro // 51 // Jain Education Interational
Page #400
--------------------------------------------------------------------------
________________ 37. devanivAraNA'zakyatAdhikAre yAdavAkhyAnakam 313 bahumANapaharimubhijamANaromaMcakaMcuiyagatto / titthayaravaMdaNatthaM viNiggao vAsudevanivo // 52 / / mannaMto appANaM sakayatthaM suddhapariNaivaseNa | saccaviyajiNesarapADiherapasaraMtaparioso // 53 // oyariya karivarAo parihariyapasiddhapaMcanivakakuho / accaMtamegasADayapasaMgakaya uttarAsaMgo // 54 // paMcavihAbhigamapuramsaraM ca kAuM payAhiNANa tigaM / kayapaMcaMgapaNAmo evaM thouM samADhatto // 55 // jaya jaya nemijiNesara ! namirAmaranivahanamiyapayakamala ! / tuha ceva ya caMdujalacariyamahaM vannaissAmi // 56 / / tuha pahu ! guNamaNirohaNa! ko sakA vanni suhaM criyN?| taha vi ya kiMpiha bhayavaM ! bhaNAmi bhattIe bhvbhiio||57|| avarAiyAo cavio kattiyakiNhAe bArasIe tumaM / sivaevIkucchoe samuddavijayarasa bhavaNammi ||58|| soriyapurammi jAo sAvaNasiyapaMcamIe cittAhiM / nivvattiyajammamaho sumerusiharammi suravaiNA // 59 / / gaMtuM tumae majhaM AuhasAlAe subalakalieNaM / AUrio jiNesara ! saMkho saMkhuhiyabhuvaNayalo // 60 // kuviyappaviuDaNatthaM jiNa ! maha niyabalapayAsaNatthaM ca / aMdolio tae pahu ! bhuyAlayAe hari vya ahaM // 61 / / sirikhaMDabahalakuMkumarasaraMjiyanIrapunnavAvIe / kaNayaviNimmiya siMgI muhamukkajalacchaDApayaDaM // 12 // majjha vahUhiM sameo kuNamANo majaNaM jahicchAe / sohagga-rUva-guNanihi ! te dhannA jehiM diTTI si // 63 // jaM sAmi ! saccabhAmAi vayaNao manniyaM karagahaNaM / tumae taM patthaNabhaMgabhIruNo nUNa sappurisA // 64 // lAyanna-rUva-sohaggaguNanihiM nAha ! paricayaMtassa / rAyamaI tuha nAyaM na dukkaraM kiM pi garuyANaM // 65 // pasuNo avase pAsiya vAlAveteNa rahabaraM tumae / saccaviyaM sappurisA duhiesu dayAvarA hoMti // 66 // rairasiyaM rAyamaI guNarayaNakharNi khaNeNa parihariuM / saMjamasiriM pavajjiya jaM pasamasuhaM samallINo // 67|| taM sAmi ! viveyavamullasaMtanAga nicchiyaM tumae / saMsAriyasokkhAo nicuivahumuhamaNannasa maM // 68 // [ yuggam // ] dAmoyara-vatthAvaya-kaDitoDaya-saMbakaMTae kamiuM / ujiMtaselasihare kAyaraja gajaNiyamaNabhaMge // 6 // ArUDho harisavasullasaMtasuvisuddhamaNaparINAmo / sAvagasiyachaTTIe saMjamabhAre ya bhavamahaNe // 7 // caupannavAsarAI chaumattho vihario nirabhisaMgo / sukka jhANAnaladaDDaghAikambhidhaNo dhaNiyaM // 71 // AsoyamAvasAe visayapivAsAe savvahA catto / loyA'loyapayAsaM taM patto kevalannANaM // 72 // tA pahu ! pahUyakAlaM kevalasirisaMgao suhAhAro / amayamayakarapabohiyatamamohiyabhaviyakumuyavaNo // 73 // revayagirisiharamge AsADhasiya'TThamIe suhaleso / sirinemicaMda ! jiNavara ! pAvihisi sivaM pahayakammo ||74 // iya neminAha ! nayasura-narabhamarakayaMba ! devasUrIhiM / vanniyasasikiraNujjalacariya ! carite rahaM kuNasu // 7 // iya thuNiUNaM kaNho jiNava yaNAyannaNe sai sayanho / saMvegabhAviyamaNo saTThANammi samuvaviTTho // 76|| etthaMtarammi bhayavaM joyaNanIhAriNIe vANIe / accaMtamahuramaNaharajalaharagajiyagabhIrAe // 77 // sannANa-dasaNadharo duhA vi caurANaNo carittanihI / sura-asura-narasabhAe dhamma kahiuM samADhato // 78 // dhammo attho kAmo mokkho cattAri haMti purisatthA / dhammAo jeNa sesA tA dhammo tesi paramataro // 79 // jao dhammo saMsAramahAsamuddanivaDaMtajANavattaM va | dhammo bhImamahADavinitthAraNasatthasatthAho // 8 // dhammo bhabaMdhakUvayapaDaMtahatthAvalaMbaNasamANo / dhammo duraMtadAlidadalaNasuMdaranihANanibho // 8 // dhammo siNehasaMgayasuyavacchalabhAvasaMgayA jaNaNI / dhammo suhayarasikkhAsaMpADaNapaJcalo jaNao // 2 // dhammo samatthavissAsaThANasambhAvasaMgayaM mittaM / dhammo viNIya-ANAvaDiccha-nibhicca bhiccasamo // 3 // dhammo samaggaguNajuttasaggasuhagamaNasuMdaravimANaM / dhammo sAsayasivapUrasaMpAvaNapavararaharayaNaM // 4 // kiM bahaNA ? bho bhanvA ! bhuvaNe vi na asthi kiM pi kallANaM / jaMna kuNai esa jiyANa sammamArAhio dhammo // 5 // paDivajaha savvannuM devaM saguNaM guruM ca dhammaM ca / jaM rayaNattayameyaM parikkhiyavaM suhatthIhiM / / 86 / / 10
Page #401
--------------------------------------------------------------------------
________________ AkhyAnakamaNikoze ca utIsaaisayajuA jahamalApAniharakayasohI / jiyarAga-dosa-moho eso devo sugaiheU ||7|| parihariyagharAvAso jugappahANAgamo carittanihIM / sammaiMsaNasuhao uvaesaparo guru bhaNio ||88 // kasa-cheya-tAvasuddho puvA-'varabAhavajio dhaNiyaM / sacarA-'carajIvahio dhammo vi hu visayaniggahaNo // 6 // iya soUNaM dhamma sammaM jiNabhAsiyaM bhavavirattA | dhammAbhimuhI jAyA savvA vi tayA bhaviyaparisA // 9 // aha pAviya patthAvaM pucchai paMjaliuDo puhaipAlo / surakayasannemjhAe bAravaIe puravarIe // 21 // jakkhasahamsAhiTTiyataNuNo bharaddhacakiNo mama vi / nAso nemijiNesara : kimiyarabhAvANa va bhavisso ? // 12 // aha bhaNai neminAho sanIranIrayanibhAe vANIe / naranAha ! vatthujAyaM jaM kiMci vi dIsai jayammi // 13 // kayagasarUvaM savvaM viNassaraM tamiha kiM viyappeNaM? / jai evaM tA kaiyA ? kuo ya ? kaha va ? ti suNa rAyaM ! // 14 // pArAsaranAmo Asamammi kammi vi ahesi ko vi risI / nidiyakulasaMbhUyA saMpattA kanayA teNa ||5|| so kaiyA vihu tIe samaM bhamaMto gao jauNadIvaM / dIvammi samubhUo tti teNa dIvAyaNo nAmaM // 6 // tIe putto tattha vi tujjha kumArehiM majjamattehiM / khaliyAriyAo tatto bAravaIe dhuvaM nAso // 9 // tujjha puNa kanha ! hohI jarAkumArAo jANa eyaao| bhaviyavvayAni' oyA na annahA tIrae kaauN||98|| kanhaviNAsayameyaM vayaNaM jiNamuhaviNiggayaM souM / nimbharamannuvasAgayanayaNaMsujalAo diTTIo // 99|| jalahimmi naIo iva vAhIo iva apatthabhoimmi / pAvammi kugaio iva vivayAu va dunnayaparammi // 10 // sadayAo sakovAo savimhayAo sayANutAvAo / savvesi jAyavANaM jarAkumArammi paDiyAo // 10 // so vi hu jarAkumAro hiyayammi dhasakkio vilakkhamaNo / la jAe jAyavANaM muhaM pi daMse umasamattho // 102 // khaNamavi ThAumasatto sayaNakaDakkhehiM salliyasarIro / ucchIharabANehiM va viddho mammammi dahavayaNo // 103 // bhaNai mahiM maha bhayavai ! viyarasu vivaraM visiTThajaNavajje / jeNAhaM hayavu ddhI pAvo pavisAmi pAyAle // 10 // dhiddhI ! kahamevaM vihamahamahamo pAvamAyarissAmi ? / dUrammi maMdabhamgo jAmi jahiM phuTTapAhANA // 10 // payaDemi pArisamao niratthayaM kiM viyappajAleNa ? / maha jIvieNa jIvau cirakAlaM baMdhavo kaNho // 106 // karakaliyabANa-dhaNuharaduddhariso sAhiUNa kaNhamsa / pAyaDiyavAhaveso kosaMbavaNammi saMpatto // 10 // tArArudarA vi tayA jarAkumArammi niggae nayarI / na virAyai rayaNIyaravirahe rayaNi vva tamagasiyA // 108 // kanho puNa sunnamaNo piyabaMdhavavirahio muNai rannaM |jnnsNkulN pi nayariM jarAkumAre pavasiyammi // 109 // jao egeNa viNA piyamANuseNa sanbhAvaneharasieNa / jaNasaMkulA vi puhavI avvo ! rannaM va paDihAi // 11 // kiMca maNavallahaloyavioyaNammi jAyai jaNassa jaM dukkhaM / taM kahiuM pina tIrai sAricchaM nArayadahassa // 11 // balabhAyA susiNiddho siddhattho sArahI suNiya vasaNaM / moyAvai balabhadaM teNa vi bhaNiyaM kuNAbhimayaM // 112 // gurudukkhaM gihavAsaM muyamu mahAbhAga ! saMpalittamimaM / AvaigayaM kayA vi hu paDibohasu maM pavajavayaM // 113 / / iya sAmapuThavameso samma moyAviUNamappANaM / sirineminAhapAse eyAvasarammi pavaio // 11 // AyanniyajiNavayaNA kaNhAI jAyavA nirANaMdA / veraggabhAviyamaNA bAravaiM paDigayA savve // 115 // bhayavaM puNa nIhario bAravaIo bahiM vihArAe / cauvihasurapariyario bohito bhaviyajaNanivahaM // 116 // viSphuriyadhammacakko niddAriyamoharAyari ucakko / Aejja-mahurabakko pADiyaparatitthiyadhasako // 117 // pannaviyatattavAo bhaavlybilutttimirsNghaao| ali ulasAmalakAo surakayakamaluvarikayapAo // 118 // bhayavaM ariTranemI gAmA-''gara-nagaramaMDiyaM vasuhaM / viharai phuriyapayAvo payAsiyAsesavaNayalo // 11 // 1. bhaamnnddl|
Page #402
--------------------------------------------------------------------------
________________ 37. daivanivAraNA'zakyatAdhikAre yAdavAkhyAnakam bhavakusesayabhANU niyakiraNahi va suhovaesehiM / nAsiyatamaMdhayAro bohinto bhaviyakamalavaNaM // 120 // ghosAviyaM purIe jaNadaNeNa vi jiNeNa vAgariyaM / jaM kira taM tumahiM vi sakkhaM nisuyaM niravasesaM // 121 / / majappamAyavasao nAso nayarIe jaM samAiTTo / parivajaha pAvamimaM tamhA majaM paramasattuM // 122 / / kanhAeseNa tao majaM maNavallahaM pi paurehiM / kAyaMbarIguhAe majjhammi samujhiyaM jhatti // 123 // annamimaM Ai8 savvo vi jaNo jiNiMdabhavaNasu / nhavaNa-vilavaNa-pUyaNavAvArarao habau niccaM // 124|| posahasAlAe puNo caumvihAhAravajaNujjatto / sajjhAya-jjhANarao jahAsamAhIe pAsahio // 125 / / pAraddhipAvavirao asaccabhAsaNa-paramsaharaNesu / paradArapasaMgemu ya jahasattIe bhavau virao // 126 // evaM dhammarayANaM visiTThasaMvegabhAviyamaNANaM / loyANamakallANaM na kiM pi pAyaM samAvaDai // 12 // aha annayA tahAvihaduddharabhaviyavvayAnioeNaM / saMbAiyA kumArA viNiggayA kaha vi kIlAe / / 12 / / kAyaMbakANaNammi saMbakumAramsa saMtio puriso / ko vi pivAsAbhihao gao bhamaMto vaNanigaMje ||129 / / jattha'cchai kira majjaM samujhiyaM giriguhAe kuMDesu / chammAsAvatthANA supakkamaisAurasakaliyaM // 130 // teNa ya pivAsieNaM AkaMThapamANao tayaM pIyaM / kahiyaM saMbAINaM gaehiM tatthaTThiyaM diDheM // 131 // tehiM vi tayamairasiyaM pIyaM ciTThati jAva khaNamegaM / tAva ya mayAbhibhUyA saMjAyA paravasA savve // 132 / / kahiM vi bhamaMtehiM vaNe diTTho dIvAyaNo risI tattha / saMbhariyapuvvavaiyarA AyaMbiraloyaNA jAyA // 133 / / eso so kira pAvo dahihI amhANa saMtiyaM nayariM / tA saMpai jAi kahiM diTTho amhehiM duTTappA ? // 134 // jugavaM pi tao laggA haNiuM pAhANa-jaTTi-muTThIhiM / nicceTTaM kAUNaM annANAo gayA nayariM // 135 // vinAyavaiyarehiM sigya baladeva-vAsudevehiM / bhayabhIyamANasehiM khamAvio pAyavaDiehiM // 136 / / bho bho ! khamasu mahAyasa ! khamApahANA bhavaMti maharisiNo / mA kuNasu bhadda ! ko kovo jaM dAruNasahAvo // 137 // ... jao paDhamaM ciya taM jaMtuM kohaggI dahai jattha uvavajje / jatthuppanno taM ceva iMdhaNaM dhUmake u vva // 138 // ranne vi kayAvAsA kasAyavasayA vayaMti narayagaI / vasime vi kayanivAsA jiiMdiyA jaMti suralAyaM // 139 // kiMca egassa vi niyahiyayassa bhadda ! vinivAraNe jai na sattI / tA kaha pAraMbhiyabhavamahAriviNivAraNaM tujha ? // 140 // aha bhaNasi niravarAho kayatthio haM imehiM pAvehiM / taM pi na jaM avayAso khaMtIe kayAvarAhesu // 141 / / jao jaM khamasi dosavaMte so tuha khaMtIe hoi avayAso / aha na khamasi ko tuha avisayAe khaMtIe vAvAro ? // 142 // avaramimesi sisUrNa viveyaviyalANa mUDhahiyayANa / khamiyatvaM ceva jao deviyAya hoi na damAyA // 143 // tahA paDhau suyaM dharau vayaM kuNau tavaM carau baMbhacerAI / taha vi tayaM savvaM pi hu niratthayaM kovavasagassa // 14 // annaM ca bho mahArisi ! kohavasaTTo dayaM pi nAsejjA / dahai tava-saMjamaM pi hu jaheva maMDukkiyAkhamao // 14 // parigalai maI namsai sarassaI galai vayaparINAmo / kovavasayANa tamhA pariharasu kasAyasattumimaM // 146 // bhaNiyaM ca teNa savvaM ahaM pi jANAmi jaM akajamiNaM / savvesimaNatthaphalaM visesao vayapavannANaM // 14 // paramabhimANavaseNaM tayA nirAyaM kayathieNa mae / baddhaM niyANamasubhaM nikAiyaM ceva taM ca imaM // 148|| jai asthi imassa phalaM kaTTANuTThANasaMciyatavassa / to pAvANamimesiM nayarimahaM niDuhijjAmi // 14 // paramevaM paNayANaM viNayajuyANaM bhavissaI mokkho / tumhaM doNha jaNANaM suNayamsa ya natthi annassa // 150 // 1. durvijaatN-duHsnttiH|
Page #403
--------------------------------------------------------------------------
________________ 316 AkhyAnakamaNikoze esA majjha painnA na calai vihiyA jao jugate vi / to ho mahANubhAvA ! mA khijjaha ettha vatthummi // 151 // vuttaM ca tao haliNA jaM jANai kuNau taM kimannaNa ? / bhaviyavvaM emeva ya na annahA hoi jiNabhaNiyaM // 152 / / tatto te sAmamuhA parigaliyaparakkamA akayakajjA / savisAyA savilakkhA samAgayA niyayanayarIe // 153 // so vi hu panbhaTTavao sAmariso ruddabhANavasavattI / mariUNa samuppanno aggikumAresu devesu // 154 // puNaravi ya deva-dANavanamaMsio jiNavaro smosrio| pucakkameNa rAyA vaMdaNavaDiyAe nIhario // 15 // tatto ya tiya-caukkaga-caccara-caumuha-mahApaha-pahemu / bahujaNavUhe bahujaNarole sadde bahujaNassa // 156 / jaMpai paroppareNaM jaha kira jaunaMdaNo jinnvriNdo| uppannavimalanANI samosaDho naMdaNujjANe // 15 // tA bho ! titthayarANaM nAmassa vi savaNayaM hiyakara ti / kiM puNa vaMdaNa-pUyaNa-namaMsaNaM dhammasavaNaM vA ? // 15 // tamhA devANupiyA ! gacchAmo jiNavaraM namaMsAmo / taiMsaNeNa viNaeNa pUyapAvA bhavAmo tti // 15 // NhAyA kayabalikammA appa-mahAmullabhUsaNapahANA / rAIsaramAIyA viNiggayA paurajaNanivahA / / 160 // asuyAiM suNissAmo suyAI nissaMkiyAI kAhAmo / appuvvaM pi ya kiM pi hu pucchimsAmo jiNavariMdaM // 16 // gayamArUDhA hayavaragayA ya rahavaragayA ya ke vi narA / narajANa-jugga-gillI-thillI-sibiyAijANagayA // 162 / / anne payacAreNaM caliyA balipUyavAvaDakaraggA / kiM bahuNA ? saMkhobhiyasAyaralaharIsarisacariyA // 163 // chattAichattadaMsaNasamaNataramukkapaharaNAvaraNA / jiNasamayabhaNiyavihiNA paNaya[ji]NA ThaMti saMThANe // 164 // bhayavaM virAyajaNayaM saMvegakaraM ca tIe parisAe / pAraddho dAuM je suhocaesaM suhAvayaNo // 165 // bho bha0 vA ! bhImabhayoyahigmi jara-jamma-maraNasalilammi / duttara-gahIra-bhIsaNamohamahAvattadumgammi // 166 // pajalaMtamayaNavaDavAnalammi duvvArarogabhuyagammi | vilasaMtavasaNasAvayasahassasaMraMbhavisamammi // 167|| jalahijalapaDiyarayaNaM va dullahaM pAviUNa maNuyattaM / siddhaMtasavaNa-saddhA-viriyajuyaM jANavattaM va // 168 // mA dhammakammakaraNammi pAvamevaM pamAyamAyaraha / jIvANa jameso cciya paramatthariU jao bhaNiyaM // 169 // pamAeNaM mahAghoraM pAyAlaM jAgha sattamaM / paDaMti visayAsattA baMbhadattAiNo jahA // 17 // pamAeNaM parAyattA turaMgA kuMjarAiNo / kasaMkusAighAehiM vAhijjati sudukkhiyA // 171 // pamAeNaM kumANumsa-rogA''yaMkehiM pIDiyA / karuNA hINadINA ya maraMti avasA tao / / 172 / / pamAeNaM kudevA vi pisAyA bhUya-kivisA / AmiogattaNaM pattA maNosaMtAvatAviyA // 173 / / pamAeNaM mahAsUrI saMpunnasuyakevalI / duraMtA-'NaMtakAlaM tu NantakAe vi saMvase // 174 // pamAo u muNiMdehiM bhaNio aTTabheyao / annANaM saMsao ceva micchattANaM taheva ya // 175 // rAgo doso mainbhaMso dhammammi [ya] aNAyaro / jogANaM duppaNIhANaM aTTahA vajjiyavvao // 176 / / varaM hAlAhalaM pIyaM varaM bhuttaM mahAvisaM / varaM tAlaTaDaM khaddhaM varaM aggIpavesaNaM // 177 // varaM sattahiM saMvAso varaM sappehiM kIliyaM / khaNaM pi na khamo kAuM pamAo bhavacArae // 178 // egammi ceva jammammi mArayati visAyaNo / pamAeNaM aNaMtANi dukkhANi maraNANi ya // 179 // tA pamAyaM pamottaNa kAyavyo hoi savvahA / ujjamo ceva dhammammi savvasokkhANa kAraNe // 18 // khaNabhaMgurasaMsAriyapayatthasatthammi nAyaparamatthA / paDibaMdhamaNatthaphalaM kuNaMtu kahamettha saviveyA ? // 181 // jao-- gayakannatAlataralaM jIviyamavi tAva savva jIvANaM / saMjhanbharAyasarisaM jovvaNamavi caMcalasahAvaM // 182 // saviyAra] taralataruNIkaDakvavikkhevavivbhamaM rUvaM / lAyannaM pavaNAyalavalIdalacaMcalamasAraM // 18 // jaM pikira visayasokkhaM jiyANa rammattaNeNa paDihAi / taM pi mahabiMdakUvayanAyAo tucchamaccatthaM // 184 // 1. viSAdayaH /
Page #404
--------------------------------------------------------------------------
________________ 37. daivanivAraNA'zakyatAdhikAre yAdavAkhyAnakam 317 evamaNicasaruvaM nAuM saMsAriyANa vatthUNaM / sAsayasiksuhajaNae dhamme cciya hoi jaiyavvaM // 185|| iya savaNAmayasarisaM souMsirinemisAmiNo vayaNaM / saMsAravirattamaNA jAyA savvA vi puriparisA // 186 // te tArisA vi jauvallahA vi duiMta-taralahiyayA vi / saMvAiyA kumArA saMviggA phavvaiMsu tayA // 187|| uttamakuluggayAo vi rUva-sohAgaguNajuyAo vi / ruppiNipAmokkhAo vayaM pavannAo devIo // 18 // so vi hu kuligidevo nAuNa vigao niyapainnaM / turamANo Agacchai pecchai dhammujjayaM loyaM // 189 // na' taraha kiM pi aNatthaM kAuM dhammappabhAvao tattha / chidaM nibhAlayaMto acchai pAsemu bhamaDaMto // 190 // aha bArasame varise avassabhadiyavyayAnioyamsa / bhavaNAo jAyavANaM saMjAo mANasaviyappo // 191 / / dhammapabhAveNa'mhaM so pAvo nippabho Tio nUNaM / na taraha kAuM kiM pi vi uddhiyadADho bhuyaMgo vya / / 192 / / bhuMjAmo vilasAmo saMpai bAdaM parAiyA amhe / majjAI niyamehiM dukkarakaraNeNa bhaNiyaM ca // 193 // puppha-phalANaM ca rasaM surAe maMsamsa mahiliyANaM ca / jANaMtA je virayA te dukkarakArae vaMde // 194 // to te pamattacitte daNaM majjapANagAsatte / chidda pAviya pAvo uppAe bahuvihe kuNai / / 195 // aTTahAsamasamaM muMcaMti acittcittputtliyaa| devauladevayAo sakaDakkhAo nirikkhaMti // 196 // gayaNayalanArinaccaNa-ruhirapavarisaNa-sivApavesA ya / kusumiNadaMsaNa-sUrovarAya-kavihasiyarUvA ya // 197|| avare vi hu saMjAyA bhUmIkaMpAiyA duruppAyA / kiM bahuNA jiNabhaNiyaM paccAsannaM tayA jAyaM / / 198 // AhuNiya kaTTa-taNa-kayavarAisaMvaTTavAuNA dhaNiyaM / puMjIkarei pAvo nayarIe majjhayArammi // 199 // sahi kulakoDIo bahiTTiyAo (tao ya] nikaruNo / bAbattaraM ca majjhaTThiyAo sayalAo meleuM // 20 // apaya-ca uppayamAI jaM ki pi hu pAsaI tayaM savvaM / nayarIe paDibaddhaM taM majjhe khivai dukkhanihI // 201 // tatto caupAsesuM pajjAliya pAvayaM pabalapavaNaM / ulla]liyabahaladhUmaMdhayAra-jAlAniruddhanahaM // 202 // hA tAya ! bhAya ! piyayama ! DajhaMtA'saraNayA aNAhA ya / vIsuMpalittagattA kahamacchAmo ? kahiM jAmo ? // 203 // jalaNeNa palittAI paDaMti mAUe uvari DiMbhAiM / mAyAo palittAo paDaMti uvari palittANaM // 204 // aMgIkayanarayaduho hA hA ! ko erisaM mahApAvaM / kajaM vavasai ? jo kira na dUrabhavvo abhabco vA // 20 // kaMdaMti jAyavA jAyavIo naannaaplaavmuhlaao| avarAo nAyarIo ruyaMti asamaMjasapayArA // 206 // hA baladeva ! mahAbala ! [hA'"] vaMta kesava ! kahiM te / sahasa tti gayA sattI ? hA hA ! te vi hu kahiM kumarA ? // 207 / / DajhAmo DagjhAmo rakkhaha rakkhaha kuo vi AgaMtuM / iya savvatto suvvaMti dAruNA paipayaM sadA // 208|| baladevasuo nAmeNa kujjao gurusareNa pokkarai / jai kira caramasarIro tA kaha DajjhAmi evamahaM ? // 20 // iya bhaNie so saha sA ukkhitto jaMbhagehi jiNapAse / pavvaio kayapunno kamma khaviUNa siddho ya // 210 // baladeva-vAsudevA turae joitta rahavare piyaro / ArobiUNa sigghaM jA kira nayarIo nIti // 211 // tA deveNaM bhaNiyA nibhaccheUNa niThura girAhiM / bho bho ! tumme bhullA ? kiM vA visaghAriyAvayavA ? // 212 / / kiM vA vi hu vIsariyaM maha vayaNaM mohamohiyamaNANa ? / jaM do vi jaNA tubbhe mottu na'nnassa nIsAro // 213 // evaM vottU pAvo pihei dArAI purapaolIe / to paNhipahAreNaM phoDiMti kavADasaMpuDae // 21 // evaM pi kae jAva ya na dei nimgamamimo rahavarassa / ammA-piUhiM bhaNiyA to te mA kuNaha paDibaMdhaM // 215 // amhANamuvari jamhA jiNiMdavayaNaM na annahA hoi / tA vayaha tume amhaM puNAi jaM hoi taM hou // 216 // tu bhehiM jiyaMtehiM puNaravi kulasaMtaI dhuvaM hohI / amhANa saMtiyaM puNa micchAdukkaDa mimaM vacchA ! // 217 // to te pamukkadhAhA mahayA saddeNa roviuM laggA / gurusoyatAviyamaNA mahaMtamubveyamAvannA // 21 // jinnujANammi ThiyA orunnamuhA galaMtanayaNajalA / pecchaMti puri dIvAyaNeNa DajhaMtiyaM duhiyA // 219 // 1. na zaknoti /
Page #405
--------------------------------------------------------------------------
________________ 318 AkhyAnakamaNikoze hA hA lacchIhara ! lacchivacchadullaliyavaccha ! accheraM / peccham samuhavijayA vijaM vayaM eva paribhaviyA // 220 // dIvAyaNeNa imiNA saMkhohiyamANasA samaggA vi / akkhohguNajuyA vi hu jAyavavaggA khayaM nIyA // 22 // aithimiya-sutthiyA vi hu appatthiyadatthaNattadutthAo / nAyarayaitthiyAo vaccha ! aNAhAA DajhaMti // 222 // sAgaragaMbhIrimasaMgayA vi jalaNaNa lAghavaM nIyA / jatteNa pAliyA vi hu pecchamu paurA viNasaMti // 223 / / ahiyaM himavaMtasamunno vi bahudevadevaDalaniyaro / niddaGmUlabhAgo vihaDai khaDahaDiyasiharaggo // 224 // avaloyamu ayalapaiTTiyA vi niTTaviyameiNipaiTTA / nivaDaMti khaDahaDArAvabhIsaNA hemapAsAyA // 225 / / daDhadharaNadhariyapAyAsu DajhamANAsu hathisAlAmu / DajhaMti taDayadArAvagambhiNaM vaMsasaMghAyA / / 226 // paidiyahaM pUraNapUrio vi mnni-knng-rynnbhNddaaro| uvahasiyadhaNayakoso vaccha ! viNaTTo vihivaseNa // 227 // abhicaMdaM rAyaM pIya isappahaM sayalamuhayaraM somaM / jAyavalacchI pecchaMtiyA vikaha jhAmiyA savA ? // 22 // vaccha'ccherayamavaraM devai-vasudeva-rohiNijuo vi / pecchaMtANaM pajjalai rahavaro taha vi jIvAmo // 229 // dukkyapariNaipanhIe periyA peccha paDai purimahilA / kuMtaya-maddIrUvAhi dohiM bAhAhiM dhariyA vi // 230 // erisagANa vi sukumbhavANa purisANamerisaM vasaNaM / punnakkhaeNa jAyai jiyANamiyaresi kA gaNaNA ? // 23 // etthaMtarammi haliNA bhaNio kaNho sudukkhio saMto / baMdhava ! kattha vayAmA ? kiM karimA ? kassa pokarimo? // 232 // kassa muhaM darisAmo ? kiM vA saraNaM vayaM pavajAmo ? / iNhi kA amha gaI hariNANa va jUhabhaTTANa ? // 233 // eyAvatthaM nayA pecchaMtANaM samiddhamamhANaM / vajamayaM naNu hiyayaM jaM na vi sayasikkaraM jAi // 234 / / sari jiNiMdavayaNaM tao payaTTati dAhiNAbhimuhaM / vAraM vAraM parivaliyakaMdharaM te paloyaMtA // 23 // paMDuyuyA amhANaM saMpai saraNaM ti pNddumhuraae| caliyA laliyagaIe mayagalalIla viDaMbaMtA // 236 / / bhRsaNajuivijujoyabhAsurA nayaNanIrakayavarisA / pAusajalaharasarayabhavinbhamA pahanahammi ThiyA // 23 // samakAlaM sArIriya-mANasadukkheNa te samupphunnA / pecchA'ho ! baliyANa vi balio bADhaM vihinioo // 238 / / pahiya vva pahe vaccaMti pAyacAreNa bhukkhiyA tisiyA / kaMda-phala-patta-pupphAibhakkhiNo khaviyataNusohA // 239 // bhUmIsayaNA sayaNAivirahiyA vattha-pAvaraNarahiyA / pahANa-vilavaNa-bhogovabhogamukkA muNivaru vva // 24 // te tArisA vi muhamutthiyA vi aviuttasayaNavaggA vi / ekkapae cciya duhiyA aho ! duraMto vihiniogo // 241 // savvattha vi vitthariyaM jaha kira dIvAyaNeNa bAravaI / daDDhA do uvvariyA navaraM balabhadda-mahumahaNA // 242 / / te vi ya kameNa jaMtA saMpattA puvvadakkhiNavibhAge / dhayaraTTarAyabalavaMtasattusuyarAyakayarakkhaM / / 243 / / sattaMgasuppaiTeM unnayakaradANavarisaramaNIyaM / kuMbhatthalasohillaM jahatthayaM hatthikappapuraM // 244 / / etthaMtarammi kanho chuhAbhibhUo halAuhaM bhaNai / ANehi bhoyaNaM bhAya ! bhukkhio'haM daDhamasatto // 245 // gaMtaM payamavi tatto bhaNai halI vaccha ! hosu vIsattho / ANemi bhoyaNaM baMdhavamsa mA baccasu visAyaM // 246 / / parameyaM vairipuraM jai kaha vi hu vairiehiM pAraddho / muMcAmi sIhanAyaM tA rakkhasu vaccha ! appANaM // 24 // gaMtUNa nayaramaJjhe maharihamaNikaDagaviNimayaM kAuM / kullU riyAvaNAo maMDagapabhiI paramamannaM // 248 // kallAliyAvaNAo saragAI surabhi pANagaM ghettu / jAvA''gacchai sahasa tti tAva sannihiyasattahiM / / 249 // sannaddhabaddhakavaehiM hakio haNa haNa tti bhagirehiM / baladevo vi hu saMgoviUga taM bhatta megastha // 25 // uppADiUga sa mahappamANamAlANakhaMbhamaNavarayaM / saMcUriyaM pavatto sasIhanAyaM tamarisennaM // 25 // kaNho vi turiyamAgamma sammamAdAya parihamudaMDaM / haNiUNaM hayamahiyaM vihiyamasesaM pi riusennaM // 252 // amaliyamANo balabhaddabhAuNA muiyamANasA milio / jeNa na sAhA vasaNassiA vi sajjho siyAlANaM // 253 // aha katthai tarutalachAiyAe tarupattaraiyapuDaehiM / bhuMjaMti jAva tA tehiM sumariyaM puvvabhuttassa // 254 // hA jiya ! tArisa jAiyAe taha bhuMjiUNa savilAsaM / sammANadANaparivajiehiM paribhujada iyANi // 25 //
Page #406
--------------------------------------------------------------------------
________________ 37. daivanivAraNAzakyatAdhikAre yAdavAkhyAnakam 319 kaha sAji-gurupUyA kaha sA kalagIyapamuha sAmagI ? / kaha so go ? kaha te jIviyasamA kumarA ? || 256 // hA hiyaya ! kiM na phuTTasi sumaraMtaM sarasapuvyabhuttANaM ? / inhi videsiehiM paribhujjai bhoyaNaM vihalaM // 257 // taha vihu paribhuMjijjar3a gayalajjehiM chuhA pivAsAo / patthAvamapatthAvaM jANaMti na jeNa pAvA u // 258 // evaM savisAyamaNA bhuMjittA vIsamittu khaNamegaM / purao kettiyamettaM bhUbhAgaM jAca gacchati // 259 // kaMTa pahANabaccUla bori-dhava-khar3apamuhataruniyaraM / karakarakarantakArya pattA ko sambavaNamasuhaM // 260 // tA lavaNabhoyaNAo kharatarakarataraNigAdRtavaNAo / aNuciyasamAo punnakkhayAo davadaddhagamaNAo // 261|| kanho tisAbhibhUo mucchA vihalaMghalo tarutalammi / paDio baMdhava! taNhAe bAhio gaMnumasamatyo // 262 // vAmaM pAyaM kAUNamuvarimiyarassa rAyalIAe / pacchAiUNa ko seyapIyavattheNamappANaM // 263 // mijiNesaravayaNaM va sIyalaM muhaya ! pAyamu jalaM ti / annaha pANA vaccaMti majjha iya bhaNiya pAsutto // 264 // evaM sunnamarannaM tA apamatteNa vaccha ! hoyavvaM / jeNa'mhANaM bahave vasaNAvaDiyANamarinivahA // 265 // bho bho vAhiyA devayAu ! eso pio mahaM bhAyA / nAso mukko tumhaM rakkheyavvo payatteNaM // 266 // appAhi evaM jalamannisiuM gayammi balabhadde / bhaviyanvayAvaseNaM jaM jAyaM taM nisAmeha || 267 // khara-pharusasarIrachabI palaMbamaMsU parUDhadIhana ho / vallIviyANasaM jamiyamuddhao vAhavesaro || 268 || kanhamsa kAlapAsehiM kaDDio kaliyakaMDakoyaMDo / patto tammi paese jarAkumAro kayaMto vva // 266 // granthAgram 12000|| AroviUNa dhaNuharamAyannaM kaDDiDaM kaDhiNakaMDaM / kanho migabuddhIe viddho vAmammi pAyatale ||270 // tatto bhayarahieNaM sasaMbhamaM uTTiUNa bhaNiyamimaM / bho bho ! kila keNAhaM viddho bANeNa pAyatale ? || 271 || tA sAhau niyavaMsaM niyanAmaM niyakulaM niyaM kajjaM / jeNa mae na kayA vihu ayANio pahayaputrvo ti // 272 // hA hA ! dhisi dhisi ! mama ceTTiyassa eso hu mANuso koi / hariNajuvANo na hu hoi esa iya khijjiuM bahuyaM // 273 // sAiyaM ca pucchara tA taM uvasappiUNa sAhemi / bho bho ! ahayaM harivaMsasaMbhavo jAyavasagotto // 274 // nAmaM jarAkumAro puhaI ekallavIracariyassa / jAyavavitthayanahayalamayaMka vasudevataNaya || 275 || ruru- hariNa-sIha - saddUlabhIsaNe kANaNammi kaNhassa / jIviyasamamsa rakkhatthamettha nivasAmi aiduhio // 276 // imAni kaNho jarAkumAro tti esa nAUNa / ugghADiyaduhaniyaro evaM bhaNiuM samAdatto // 277 // e ! ehi ehi bhAyara ! parovayArekkarasiya ! pariraMbha / eso so haM kaNho tuhamappANassa vi ya duhao || 278 // tettaM pariraMbhaNamuciyaM jaliyaciyAnalassa mahaM / nillakkhaNassa na uNo pasatthalakkhaNavao bhavao // 279 // piyabaMdhavassa jIviyasamassa bArasamavarisamiliyassa / kaNhassa mae bhayavaM ! vihiyamaNajjeNa pAhunnaM // 280 // pAvasa kiM na nivaDai gayaNAo majjha matthae vajjaM ! / jai vA so vihu saMkai phaMseMbhayAo jao bhaNiyaM // 289 // erisakammarayANaM jaM na paDai khaDahaDaMtayaM vajjaM / taM nUNamimo ciMtai chiviumime kattha sujjhissaM ? ||282 // iya khijjiUNa bahuyaM kaMThammi vilaggiUNa kanhassa / ummukkamahAdhAhaM kaluNasaraM roviDaM laggo // 2=3 // hA kanha ! hA jaNaddaNa ! hA jAyavagayagamaMDaNamayaMka ! | hA ! kahamihamAyAo naM baMdhava-baMdhujaNarahio ? || 284 // kiM vA visAmi jalaNe ? kiM vA pavisAmi guvilapAyAle ? / kattha gao sujjhimsa ? kassa muhaM darisaissAmi ? // 285 // AsaMsAramakittI saMjAyA majjha maMdabhaggassa / jaha niyamAyA kanho jarAkumAreNa nihao tti ||286|| niyavaiyaro ya eso jarAkumAramsa pucchamANassa / kahio kaNheNa tahiM saJco AgamaNavuttaMto // 287 // iya palavaMto eso bAhalApunnadINanayaNajuo | bhaNio jaNaddaNeNaM avasara taM majjha pAsAo || 288 // hiyayAo kutthubhamaNi pAyatalAo samuddhariya bANaM / pacchAhuttapaehiM payAhi taM paMDumahurAe || 289 || kavi hI balabhaddo to tumaM pi mArihihI / mA vayau viNAsaM jAyavANa vaMso niravaseso || 290 // 1. anucitazramAt / 2. sparzabhayAt / For Private Personal Use Only
Page #407
--------------------------------------------------------------------------
________________ 320 AkhyAnakamaNikA pavAiyavatto bAravaIe vinnaaspjjNto| majjhavi maraNaM evaM kahiyavaM paMDuputtANaM // 29 // evaM bahuppayAraM ruyamANo pannavittu kanheNa / kamavi kiccheNa tayA jarAkumAro viNiggamio // 292 / kaNho vi bANapaharutthaveyaNAvihuraviggahAvayavo / veraggabhAviyamaNo ciMtiumevaM samADhatto // 293 / / pecchA'ho ! mama tArisaniruvamaharivaMsasaMbhavimsAvi / tArisasiNiddhabaMdhavasahassaparivAriyassAvi // 294 // khaNametteNa vi duddharavihANavasavattiNo mameyANi / egANiyassa maraNaM hariNassa va jAyamuttaM ca / / 295 // khaNadaMsiyasurasarivittharAiM khaNasunnarannasarisAI / eyAI tAI kammidayAliNo jIva ! laliyAI // 266 // tA alamimiNA pariciMtieNa kajjammi demi niyayamaNaM / bhAviyajiNavayaNANaM jiyANa paridevaNamajuttaM // 27 // saMpai nemijiNesarapamuhANaM majha titthanAhANaM / pAyA saraNaM nijjiyajammaNa-maraNANa siddhANaM // 298 // sAiNa nANa-daMsaNa-caraNajuyANaM gao saraNamihi / kevalipannattassa vi dhammassa mahANubhAvassa // 299 // iya causaraNagao haM sammaM niMdAmi dukkaDaM ihi / sukaDaM aNumoemo savvaM ciya tANa paccakkhaM // 30 // paMcappayAramaiyArajAyamesiM samakkhamAloe / vayapariNAmo puNa majjha jANamANassa vi na jAo // 301 // te dhannA kayapunnA saMbakumArAiyA maha kumArA / ruppiNipAmokkhAo piyAo me nibiDanehAo // 302 // je caiUNaM gharavAsamerisaM dukkhasaMtainihANaM / jiNapAse pavvaiyA tA tesi vayANimaNusarimo // 303 / / saMgAmapamuhapAvaM samAyaraMteNa ke vi je jIvA / ihabhava-annabhavesu vi dukkhaviyA te khamAvemi // 30 // annaM ca saraNamihi visesao majjha maraNasamayammi / jiNasAsaNassa sAro parameTThINaM namokAro // 305 / / evaM muhuttamegaM jAva'cchai suddhamaNaparINAmo / tAvAsuhakammavasA sariya dIvAyaNarisissa // 306 // peccha aho ! teNa tayA kuliMgimetteNa tuccharUveNa / bhuvaNe agaMjiyassa vi mANamaraTTo mahaM bhaggo // 307 // jaM maha pecchaMtassa vi daddhA nayarI suriMdapurisarisA / piya-mAi-sayaNavaggo viNAsio pAvakammeNa // 308 / / tA jaha pecchAmi tayaM saMpayamavi pAvakAriNamaNajaM / kadami tadudarAo to haM sakalaMtaraM savvaM // 309 // evaM vahagayahiyao puNaravi jAo kilitttthprinnaamo| jArisiyA ahava gaI maI vi maraNammi tArisiyA // 310 // rudda jjhANovagao sumaraMto vairabhAvamaNavarayaM / mariUga samuppanno'muhaleso vAluyapabhAe // 311 // etthaMtarammi balabhaddabaMdhavo baMdhubaMdhurasiNeho / paripUriUNa payaso poyiNipuDayaM pahapayaTTo // 312 // pAissaM pANapiyaM sIyalamiNamo jalaM ti ciNtNto| na muNai maNayaM pi jh| vihivilasiyamannahA jAyaM // 313 // avasauNama ggakhalaNA niyayamaNe saMkio sakammANa / vivarIyattagao taha turiyagaI tattha saMpatto // 314 // pecchai taM tayavatthaM parisaMto suyau tAva maha bhAyA / paDibuddhaM pAissaM jalaM ti saMThaviya jalapuDayaM // 315|| goyai vayaNamimo tA pecchai kasiNamakkhiyAvariyaM / mayagasarUvaM nAuM dhasakkio tAva hiyayammi // 316 // paDibohio vi kaha vi hu jA na payaMpei tA mayaM nAuM / ummukkamahAnAo tAva halI roviDaM laggo // 31 // vAho vA suhRDo vA jo ko vi vaNe sa hou maha purao / jeNesa suhapasutto viddho pAyammi maha bhAyA / / 318 // bAlaM viddhaM samaNaM nAriM suttaM pamattamaha mattaM / paharaMti na sappurisA tA nRNa sa ko vi kAuriso // 319 / / tA payaDau appANaM porisavAyaM ca cttmjjaao| jeNa bhaDavAyajaNiyaM bhaMjemi maraTTamavisesaM // 32 // hA kanha ! kanha! baMdhava ! kattha gao? pasiya desu pddivynnN| avaraddhaMna kayA vihu tujjhamae kaha Nu maha ruttttho?||321|| pemmamakittimameyANamaliyameyaM pi saMpayaM jAyaM / annaha kaha tuha maraNe ahamiha jIvAmi nippunno ? // 322 // moDai hatthe toDai siroruhe bhiDai rukkhamUlammi / tADai vacchaM phoDai mahIyalaM paNhighAehiM // 323 // khaNamegastha viyaMbhaha vissaMbhai tattha pAsamalliyai / niyadevamuvAlaMbhai pariraMbhai mayagakanhatagUM // 324 // uggAyai khaNamegaM khaNamegaM ruyai hasai khaNamegaM / khaNamegaM paridevai vevai khaNamegamannattha // 325 // kaiyA vi mohabasago palavai asamaMjasaM asaMbaddhaM / kaiyA vi hu vIsattho rovai sariUNa guNaniyaraM // 326 //
Page #408
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38. naSTamRtarodanAdinararthakyAdhikAre bharatAkhyAnakama 321 hA caMdavayaNa! hA rUvamayaNa! hA kamalapattasamanayaNa ! / hA amayavayaNa ! hA garimagayaNa ! hA vaccha ! nararayaNa ! // 327 // hA puhaivIra ! hA vasaNadhIra ! hA samarasuhaDasoDIra ! / hA bhuvaNamalla ! hA vairisalla ! hA tuMgimamahalla ! // 328 // rUvaM sohagaM vA lAvannaM vA piyaMvaittaM vA / sojannaM dakkhinnaM punnamapesunnane unnaM // 329 // cAyaM nAyaM vAyaM avisaMvAyaM visiTTasamavAyaM / guNamaNirohaNa ! roemi ke guNaM tuhamahamahanno ? ||330|| ajja vi jIvai ruTTo tti muNiya paribhamai jAva chammAse / khaMdhAroviyamaDao vaNamajhe mohavasavattA / / 33 / / jANato vi hu bhullo ahaha ! mahAmohavilasiyamapuvaM / daDhamaviyANiya majjhaM jeNa naDijjati garuyA vi // 332 / / Aha ca vivicya bAdhAH prabhavanti yatra, mithyaamtyshcrnti| saMsAramohastvayamanya eva, digmohavat tattvadhiyA sahA''ste // 333 / / aparaM ca kenacidanayuktamamuSmai namaskRtam kRcchrAd brahmendrabhUterajani paramitaH sthUlabhadro vikAraM, muJcatyazrUNyajasra maNakamRtividhau pazya sejambhavo'pi / SaNmAsAn skandhadeze zabamavahadasau hanta ! rAmo'pi yasmAditthaM yazcitrarUpo bhavatu bhuvi namo moharAjAya tasmai // 334 // jaha girivaraggarahavaDaNarUva-ciramayagagAvicAraNao / davadaddharukhasiMcaNa-silapaumiNirovaNapayArA // 335 / / ramaNIyaramaNikanhAvahArasiDhiliyasiNehabaMdhaNao / saMyuddhagamakayakanhakAyasarakArakaraNeNa // 336 // saMkeyasahiyapavvaiyattasuraloyadevarUveNa | siddhatthaniyayasArahijieNa paDibohio ya jahA // 337|| tvlddhishiyjinnnemiphiycaarnnsmiivpvio| jaha vihiyavivihatava-caraNapattamAhappaguNavasao // 338 // paDibuddhasIha-sadula-hariNavaNasattasaMghapariyario / guNavimhiyavaNayaraloyadiTThipIUsaviTThisamo // 336 / / pAraNayadivasasaMpattasImasakyiAranAridaMsaNao / takkhaNaniyattavaNamajhapattataNuvittikayaniyamo // 340 // jaha hariNakahiyarahayArapAsabhikkhAnimittamabhipatto / jaha addhachinnatarupaDaNaappatigapattahamaraNo // 341 // jaha baMbhaloyavarakappapattapaMcappayAravisayasuho / tatto caviUNa jahA sijhissai kanhatityammi // 342 // taha taccariyapavaMciyavittharaniuNAo samayasiddhAo / harivaMsAo neyaM iha puNa saMkhevao bhaNiyaM // 343 / / ||yaadvaakhyaankN samAptam // 110 / / idAnI mitrANandakathAnakasyAvasaraH, tacca bhAvaTTikAkhyAnake bhaNitamiti / eehiM buddhimaMtehiM sattamaMtehiM ujjamaparehiM / taha vina khaliyaM eyaM evaM dujayaM imaM daivaM // 1 // daMSTrAkarAlavadanaM harimapyajanti, mattaM karIndramapi vIradhiyo dharanti / kallolasaGkalamapAMpatimApibanti, daivaM bRhaspatidhiyo'pi na vArayanti // 1 // // iti zrImadAmradevasUriviracitavRttAvAkhyAnakamaNikoze'zakyadaivanivAraNapratipAdanaparaH saptatriMzattamo'dhikAraH samAptaH // 37 // tadyathA [38. naSTamRtarodanAdinararthakyAdhikAraH ] prAg daivamaskhalitapretApamabhihitam / sAmpratam 'etadvazagAnAM svajanAdau mRte rodanAdyapArthakam' ityetadabhidhIyate / runneNa soieNa ya kAlagghattho na ei iha baMdhU / bharaho sagaro rAmo paumo etthaM udAharaNA // // 1. prabhAvamabhiH / 51
Page #409
--------------------------------------------------------------------------
________________ AkhyAnakamaNikoze asyA vyAkhyA--'ruditena' azruvimocanena 'zocitena ca' mAnasAzubhavyApAreNa 'kAlagrastaH ' kRtAntakroDIkRtaH 'na' naiva "ei "tti AyAti 'iha' asmin loke 'bandhuH' svajanaH / dRSTAntAnAha - 'bharataH ' prathamacakravartI, 'sagaraH' dvitIyacakravartI, 'rAmaH' baladevaH, 'padmaH' lakSmaNavRhadbhrAtA "etthaM" ti atrArthe 'udAharaNAni ' dRSTAntA iti gAthAsamAsArthaH ||: vyAsArthastvAkhyAna kairAha / tAni cAmUni / tatrApi kramAyAtaM prathamaM kiJcid bharatAkhyAnakamAkhyAyate 322 ih jajhyA kira bhayavai risahajiNide jugAijiNavasa me / tihuyaNalaggaNakhaMbhe aTTAvayapavva siddhe ||1|| saMpai bhayavaM ! sammaggagamaNakhalaNekkapaccalo bhuvaNe / pasarissai tamapasaro adiTTaparamatthasambhAvo ||2|| viyarisai akkhalio kumsui - kuddiTTipaMsulIsattho / tamasA apassamANe jaNanivahe suisabhAyAro ||3|| cIsuM pi viyaMbhissai kunayapavattiyakuvAivUyagaNo / kevala kiraNussA riyatamammi tai pasie sUre ||4|| vaggissaMti jagavaNe paratitthiyaka siNamayagalakulAI / siyavAyadADhadusahe bhayavaM ! tai pacasie siMhe ||5|| evaM bahuppayAraM parinivvAe jiNe jayapaIve / sayalaM pi jayaM tamasA apphunnamiNaM ti muNiU || 6 || ANaMda-soyavasao saMkinnarasaM samunvahaMteNa / vibuhA hiveNa vihio jayA mahaMto maNe kheo ||7| hA bhuvaNuttama ! hA bhuvaganAha ! hA bhuvaNabaMdhava ! saranna ! | hA bhuvaNacciya ! hA bhuvaNadhIra ! hA bhuvaNanararayaNa ! ||8|| ho bhuvaNujvala ! hA bhuvaNavIra ! hA bhugNavallaha ! jiNiMda ! | tumae guNamaNinihiNA vivajjiyaM sAmisAleNa // 6 // jAyamaNAhaM bhuvaNaM kaMdato saMgayaM sasogamaNI / jAo jahatthanAmo sakko saMkaMdaNo jajhyA // 10 // tayA kira bharaho vihu soyasamupphunnamANasA sayayaM / niyajaNayamaraNaduhio avattasaraM ruyai hiyae // 11 // na muNai jaha roijjai loyammi mayammi vallahajaNammi / tA niviDasoyagaMThI jAo bharahassa hiyayammi ||19|| citai suranAho vihumA pIDijjau imo mahApuriso / mukko ghAhAsado bharahassa vilaggiuM kaMThe // 13 // bharahesaro vi mahayA saddega taheva roviDaM laggo / savvajaNo vi hu evaM rovai taiyA duhAbhihao // 14 // sariMde vibharaheNa rovie na ya niyattio tAo / tA kiM imiNA bhAvaha niratthaeNaM parunne ? || 15 // // iti bharatAkhyAnakaM samAptam // 111 // adhunA sagarAkhthAnakamAkhyAyate / taccedam - vajrahararajyaci vva goriMgIyAvasattahariNi vva / kAmiyaNasurayakiriya vva suisamAyAraseNi vva // 1 // pAyAlanilayalacchi vva jA nirAsurAmanAyarayA / bhuvaNattayavikkhAyA asthi aujjhAbhihANapurI // 2 // sAhiyachakhaMDabharaho aisayasaMpannanavanihANavaI / mauDavibhUsiyabattIsasahasanaranAhanamiyakamo || 3 || ruvAi guNaviNijjiyasuraramaNINaM visiTTavilyANaM / causaTTisahassANaM bhattA bhuvaNanbhahiyamahimo // 4 // nAho haya rahavara - gavarANa culasIisayasahassANaM / caudasarayaNAhivaI taM pAlai sayaracakkavaI ||5|| tasya samakumarANaM rUyaviNijjiyajayaMtakumarANaM / gaMjiyariusamarANaM jidipayapaumabhamarANaM // 6 // niruvamanararayaNANaM saTTisahamsANi suMdarasuyANaM / avaraM pi hu accabhu[yabhU ]yaM savvaM pi cakkisuhaM // 7 // aha annayA kumArehiM niyapiyA [sa] viNaehiM vinnavio / tAya ! tuha riddhisahiyA parikkamAmo puhaIvIDhe || 8 || sasiNehamaNunAe maNunnanaravaisirIe dippaMtA / viyaraMtA saMpattA aTTAvayapavvayaM kumarA // 9 // peraMtapayaDakaDao vivihavirAyantaturaya-gayagamaNo / cilasaMtaseyacamaro girimA kaliuM naravai vva // 10 // sUro vva yuddhavaMso vicittavaNarAire hirasarIro / payaDasamunnayapAo aTTAcayapacao diTTo // 11 // sennaM nivesiUNaM talammi taccaMgimaM niyacchaMtA / uvarimabhAe caDiyA para pae ko uga'kkhittA // 12 // dihaM paJcayasiharaM surasayaNasamanniyaM mayappavaraM / mahupAikulaM va paDikkhalaMtapayacAraramaNIyaM // 13 // jatthiMdanIlamaNimayakuTTimatalabhUmimajjhasaMkaMto / uDuniyaro jagaha jaNassa dharaNigayagayaNaAsaMkaM // 14 // vilihiyagayaNaM gaNatuMga siharasya sanniruddha gahamabhgaM / patrayacaMgimadaMsaNasaMpattaM suravimANaM va // 15 // For Private Personal Use Only
Page #410
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38. naSTamRta rodanAdinairarthakyAdhikAre sagarAkhyAnakam viraiya (viraha) visaMkramitto ghaNao iva vihiya uttarAsaMgo / payaDiyapupphavimANo virAyae jattha suvisaro ||16|| cannappa mANasaMgayavimANadippaMta devapaDimaharaM / sagga va jiNAyayaNaM niyaMti niruvaddavaM tattha // 17 // usa bhAi jiNesara paDimadaMsaNuppannapayaDaromaMcA / paNamittu bhAvasAraM evaM thoDaM samAdattA ||18|| cakku lakkhaNu, bhuvaNavilakkhaNu, pakkhA liya bahupAvamalu / ca unIsajigiMdahaM, paNayasuriMdahaM, paNamivi bhasie payakamalu // 19 // aTTAvayapacaya seharAhaM, bharahesarakAriyajiNavarAhaM / jamu letira jigaha pamANu vannu taM pabhaNahuM nisuNahu devi kannu // 20 // saI paMca siririsahasAmi, varakaNayakaMti karilIlagAmi / dhaNusa ciyAri paMcAsaahiya, kaNayappahi ajiyajidi kahiye // 21 // saMbhavaha jihi saya ciyAri, uccatta kaNayavannaha viyAri / AhuTTusayai dhaNuhahaM pamANu, hemAbhaha abhinaMdanaha jANu ||22|| saya tini sumai paramesa raho, uttattakraNayataNubhAsuraho / nimmalapavAlajuisuppahamsa, aDDAiya saya paumappahamsa ||23|| dui dhaNusa Asi supAsasAmi, tavaNijjavannu sivanayaragAmi / 323 caMdrappahu jiNavaru caMdachAu, dhaNusau divaDdu tasu taNau kAu ||24|| for suvihi saMkhatalavimaladehu, so dhaNusau ekku guNoha gehu | jiNa dhaNuha nau sIyasanAmu, tavaNIyavannu nimmahiyakAmu ||25|| seyaM suvannavannati, dhaNuhahaM asIi tasu taNu kahaMti / ratuppalastu suriMdapujju, sattari dhaNuhahaM sirivAmupujju // 26 // jaNu vimala vimalakara kaNayavannu, so saTTiyaNuha sicapahapavannu ! paMcAsaha jiNavaru aNaMtu, kulabhavaNu sirihi kalahoyakaMtu ||27|| siridhammu dhammadhuradharaNadhIru, paNayAladhaNuha majjuNasarIru / sirisaMtijiNaha cAlIsa Asi, jo hemavannu sivanayarivAsi // 28 // paNatIsa kuMdhujiNa hemabhAsu, jiM sAsayasivapuri pattu vAsu / aru kaNayavannu dhaNuharahaM tIsa, jasu paNamahiM pAya surAsurIsa ||26|| nIlappalasAma mallinADu, paNuvIsaghaNuha kevalasaNAhu / muNinubba subvau sAmamutti, so vIsadhaNuha vajjariya suti ||30|| panna rasadhaNuha namijiNavarAsu, tavaNIyataNuhu paNayAmarAsu / ghaNakajjalasAmala riTTanemi, dasaghaNuha dhammavaracakranemi ||31|| maragayasavannu titthayaru pAsu, navahatya viNidhuyakammapAsu / kaNasAmu sattarayaNIpamANu, siddhatthaha naMdaNu vaddhamANu ||32|| iyaniruvamasAsaNa, bhuvaNapayAsaNa, jo naru bhattie saMthavai / cavIsa vi jiNavara, sivasirivahuvara, so saMsAri na saMbhamai ||33|| evaM thoDaM jiNaharagirivaragayacaMgimAhariyahiyayA / pucchaMti maMtivaggaM sappaNayaM te payateNa ||34|| ke imaM jiNabhavaNaM kAraviyaM sukayakammuNA suhayaM ? / teNa vi kahiyaM jaha kira niyajaNayasayAsao souM ||35|| jiNabhavaNa vihANaphalaM kAraviyaM bharahacaviNA eyaM / tehiM vi bhaNiyaM joyaha eyArisapavvayaM rammaM ||36|| je amhe jiNabhavaNamerisaM maNaharaM karAvemo / tehiM vi tArisayagirI gavesio vihu mahIvIDhe ||37|| jA kaha vinovaladdho tA bhaNiyamimassa caiva kAhAmo / rakkhAvihANamaNahaM jeNa mahAguNamimaM pijao ||38|| jinnANaM sinnANaM bhaTTANa mahAphalaM samuddharaNe / samae ciraMtagANaM daMsiyamannaccayANaM pi ||36|| tatto vaDDarayaNeNa chiMdiraM joyaNappamANAo / paiyAo durArohAo bhAvimaNuyANa vihiyAo ||40|: upAsesuM joyaNasahassamANA khaNAviyA parihA / jiNabhavaNarakkhaNaTTA visuddha citehiM kumarehiM // 41 // jAo bhavaNavaNaM bhavaNemu uvaddavo tao ruTTo / jalaNappahAbhihANo aggikumAro guruprabhAvo ||42|| tU bhaNiyA bhopAcA ! kiM samAyariyameyaM ? | ahavA dunnayakaraNANaM tumha samuvaTTiyaM maraNaM // 43 // to janhakumAreNa mA rUsa subhadda ! jiNaharassa kae / kayameyaM ti savinayaM khamAvio so gao ThANaM // 44 // bhavivvayA nioge tesiM ciMtA puNo imA jAyA / aisohaNA vi parihA jalarahiyA sohai na esA ||45 || For Private Personal Use Only
Page #411
--------------------------------------------------------------------------
________________ 324 AkhyAnakamaNikoze to sAraNiM viheuM gaMgAnIrappavAhamANeuM / paripUriyA samaMtA pattaM nIraM asurabhavaNe // 46 / / to jalaNappahaamareNa nIrabharapUrie niyayabhavaNe / rusiUNa nettajalaNeNa bhAsarAsIkayA kumarA // 47 // tatto daivavaseNaM tesimakaMDammi tArise jaae| kiMkAyavvavimUDho parivAro kaMdira laggo // 4 // avaroha-maMti-sAmaMtapabhiiNo'sajjhaduhabharavaMtA / hAhAravamuhaladisA savve vi hu palaviu laggA // 4 // hA rUva-kaMti-vinnANa-nANa-lAyannarayaNajalanihiNo ? / kattha gayA savve vi hu mottumaNAhe samagamamhe ? // 50 // amhe akkhayadehA kumarA savve vi jamamuhaM pattA / erisamakaMtavayaNaM koNu kahimsai puro ranno ? ||51 / / ettheva tA marAmo nibbhaggA kiM gayA karissAmo ? / iya kayanicchayahiyayA tayA ciyAo rayAveti / / 5 / / daTa TraNaM taM vaiyaramegeNa dieNa ciMtiyaM tamimaM / mUDhANa vilasiyamimA kimaNatthaparaMparA avarA ? ||53 / / pabhaNai bhaTTo bhaddA ! tumbhe vi hu mA niratthayaM maraha / mA bhavau uvari gaMDassa phoDayA tumha maraNeNaM / / 54 / / ranno ya sAvaissaM paDhamamahaM ceva kumarakhuttaMtaM / iya sabve vi marate nisehiuM buddhimaM vippo // 55 // kAUNa maDayamegaM khaMdhe pokkarai nayaramajjhammi / annAo annAo aho ! hu sayare vi pabhavaMte // 56|| rAyA vi hu payaIe mANasasarasalilasacchaho souM / pucchaha kimeyamannAyaghosaNaM bhaNai vippo vi ? // 57|| devego saMpayamaMdhajaTThiyA pANavallaho putto / dasiUNa sapparUveNa yakayaMteNa maha hario / / 5 / / rAyA vi hu gAruDie vAhari bhaNai maMtasattIe / jIvAvaha puttamimaM mahANubhAvassa vippassa // 52 // te viha save miliuM sAmattheUNa niyayabuddhIe / kuNimo devAesaM savamimaM kiM viyappeNaM ? // 6 // paramANAvasu bhUI deva ! kuo vi hu kulAo jattha kule| na kayA vihu koi mao to rannA pesio vippo // 6 // nIsesanayaramAhiMDiUNa paripucchiNa padabhavaNaM / appattamaMtavAIvuttavisesaNakaliyabhUI // 2 // so Agao vilakkho jaMpai erisavisesaNavisiTTA / deva ! na labbhai bhUI uddhaM devo pamANaM ti // 63 / / to Isi vihasiUNaM bhaNio rannA sa mAhaNo vippa ! / jai jaNasAmannamimaM tA tujjha parAbhavo ko Nu ? // 64 // jao paMcajaNasamANe viha vasaNe patte na kIraI sogo| kiM puNa sayalanarA-'mara-tiyaNasAhAraNa maraNe // 65 // bhaTTeNa bhaNiyamevaM jai jANasi to thiro bhavasu sAmi ! | niyamaNiyaM paripAlasu tamappiyaM sAvaissAmi // 66 / / jamhA tujha vi saMpai saTTisahassANi sAmiya ! suyANaM / sagAmgamaNolaggAiM jAyAiM vihiniogeNa // 67|| suNiUNa kannakaDuyaM taM vayaNaM vivasavimgahAvayavo / vajappahArapahao vva mucchio tayaNu puhaivaI // 68|| satthIkao ya sirikhaMDapavaNajalasIyalokyArehiM / kuNai palAve daDhasoyasaMkusalliyasamamgataNU // 6 / / hA guNanihiNo ! hA jaNayavacchalA ! hA siNiddhajaNaNipiyA ! | tumhANaM savvesiM kaheha royAmi kayaramahaM ? ||70 // hA vaccha rayaNasehara ! hA kaNayaddhayakumAra ! mnndiy!| hA putta paumasehara ! hA paumuttara ! piyAlAva ! |71 / / hA sIhavikkamaMgaya ! niyavikkamavijiyakesarikisora ! | hA gayavAhaNa ! mayagalamaMtharagaigamaNadullaliya ! |72 / / hA samarakeu ! riuvisarasamarajayasirinivAsakulabhavaNa ! / hA daDhadhamma ! maNohara ! dhammiyasavvaMgaguNageha ! ||73|| hA vajjaMgaya ! saMgaya ! hA vIraMgaya ! visAlabacchayala ! / iya kayanAmamgA sayaro rovai niyakumAre / / 74|| hA daiya ! nigviNa ! tae samasuttI pADiyA mamegamsa | de! pasiya pasiya daMsasu suyamegaM tAva maha purao ||75|| re daiya ! kimavaraddhaM tujha mae kahasu maMdabhaggeNa / suyarayaNANa sahassANegapae cciya haraMtassa ? // 76 / / he vihi ! phukkiya ! nillajja ! pAva ! nipphuTTa ! cattamajjAya ! / kiM kuNasi ettiehiM ? muMcasu suyamegamucchaMge // 77 / / hA lalie ! lIlAvaitihuyaNatilae ! rayaMgi ! raisarie ! / kiM na maraha suyarahiyA nippunnA saMpayaM sahasA ? ||78 / / hA hiyaya ! kaDhasu hA hiyaya ! phuDasu hA hiyaya ! dalasu sayarAhaM / pAviya ! dharasi kimajja vi bajasiliMkAhiM nimmaviyaM ? / / 7 / /
Page #412
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38. naSTamRtarodanAdinairarthakyAdhikAre sagarAkhyAnakam ki natyi koi devo gaMdhavo dANavo va khayaro vA ? / kiM niddevayameyaM ? na kuNai jaM ko vi maha tANaM // 8 // bhaNiyaM dieNa sumaranu jaM saMpayameva jaMpiyaM tumae / ahavA vi hu niyavasaNe mujjhai savvo vi jamihattaM // 8 // dijjai suhamuvaeso hatthaM naccAviUNa annassa / niyavasaNe sA buddhI na yANimo katthai palAyA ? 1:2 / / tA ajja vi hosu thiro avalaMbasu dhArimaM mahArAya ! / visahai vaja pahAraM ayalo cciya na uNa leTudalaM / / 8 / / iya gapayAreNaM rovaMteNa vi nariMdasayareNaM / niyadayakumaranivaho na vAlio maccagehAo / / 4 / / savve samAuyA jaha jAyA AsAyaNAe saMghassa / uttarAyaNAo tahA jammaMtarasaMgayaM neyaM / / 85 // // sagarAkhyAnakaM samAptam // 112 // idAnIM rAmAkhyAnakasyAvaraH, tacca yAdavAkhyAnake bhaNitameveti kramaprAptaM padmAkhyAnakamArabhyate / taccedam jaiyA ya duhA vi hu pAradArio mArio durAyAro / laMkAnAho vAho vvanIighariNIe dahavayaNo // 1 // jaiyA ya nikalaMkA mahAsaI accuyaM gayA sIyA / rajjaM pAlaMtANaM lakkhaNa-rAmANa pajjate / / 2 / / rAmassa sue maraNe niyamaNaM marai lakkhaNakumAro / rAmo vi hu tammaraNe gahagahio bhamai bhUvIDhe // 3 // evaM viho siNeho pAeNa sahoyarANa na'nnesi / sakkeNa surasamakkhaM iya vajjarie niyasabhAe // 4 // ego asaddahaMto aNegabhaDakoDisaMkaDatthANe / sIhAsaNovaviTTe lakkhaNakumaramma mAyAe // 5 // aMteuraM viheuM hAhAravagambhiNaM bhaNai devo / muTTA muTTa tti aho ! mao mao rAmadevapahU // 6 // taM vayaNaM soUNaM neha'jhavasAyajAyasaMghaTTo / uvaviThTho lacchiharo mukko sahasa tti pANehiM // 7 // neho aNatthaheU jiyANa neho hu duggainimittaM / neho hAsaTThANaM neho hu viDaMbaNAheU // 8 // neheNa niyalarahio bhavacArayamaMdire vasai jIvo / neheNa daDhaM khuppai jalarahie kaddame mUDho / / / neheNa dArurahiyammi paMjare vasai saha suo vva jio| kIliyavivajjie khoDayammi phuDamesa saMvasai // 10 // neho viveyavairI aNAmiyA daDhamaNatthariMcholI / neheNaM ciya paribhamai jiyagaNo duhabhavAvatte // 11 // pecchasu neheNa imo paMcattaM pAvio vimUDhamaNo / teNaM ciya paricatto mUlAo imo viveIhiM / / 12 / / iya bhAvito devo vilakkhacitto visAyamAvanno / dhisi ghisi vilasiyameyaM aparikkhiyakAriNo majjha / / 13 / / evaM visannacitte pacchAyAveNa dumie deve / eeNa nimitteNaM mayammi lakkhaNakumArammi // 14 // hAhAravaM kuNaMte sorohe pariyaNe sasAmaMte / nIsese nayarijaNe saMpatto rAmaevo vi // 15|| daNaM nicceTuM vicchAyamuhaM ca lakkhaNakumAraM / mucchAnimIliyaccho dhasa tti paDio mahIvIDhe // 16 // sisirovayArakaraNA ceyannaM pAvio maNAyamimo / siripaumapuhaipAlo palavai vivihappayArehiM // 17 // hA vaccha ! lakkhaNa ! tuma mama bhatto kiM na desi pddivynnN!| kiM vA abbhuTTANaM na kuNasi maha pAsapattassa ? // 18 // kiM tuha guruyaNaviNayaM ? kiM vA paNayaM ca paNaivaggammi ? | maggaNagaNammi cAyaM tujjha guNaM kamiha vannemi ? // 16 // tathA hi kiM suMbakumarasiracheyasAhasaM sujjahAsakhaggagahaM / kiM vA vi hu suppanahAbhIsaNarakkhasiparAbhavaNaM // 20 // kiM vA kharadUsaNarAyasamarabhaDabhiDagasuhaDanivvahaNaM / kiM koDisilappADaNamahavA dahavayaNarakkhavahaM // 22 // bhuvaNa'ccabbhuyabhUyaM visiTThajaNavimhayAvahamapuvvaM / tuha viyasiyakamaladalaccha ! vaccha ! roemi ka va guNaM? // 22 // tuha vaccha ! nAvaraddhaM kaiyA vi mae na yAvi maha tumae / tA kiM saMpai ruTTo na desi duhiyarasa paDikyaNaM? // 23 // pAviyaphuDaceyanno ciMtai samaIe rAmadevaniyo / kiM eso saccaM ciya mao na jaM dei paDivayaNaM? // 24 // etthaMtarammi bhaNiyaM pahANapurisehiM esa amha pahU / avahario hayavihiNA tA kIrau dehasakAro // 25 // 1. plaann| 20 / 2. suurhaas020|| Jain Education Interational
Page #413
--------------------------------------------------------------------------
________________ 326 AkhyAnakamaNikoze rAmo vi bhaNai paDiyamamaMgalaM tumha erisaM vayaNaM / na uNo marihI kaiyA vi baMdhavo esa majjha pio // 26 // puNaravi jaMpai paumo dujaNaloyANa majjhayArAo / uTThasu vaccha ! vayAmo kahiM pi dUre arannammi // 27 // iya bhaNiUgaM khaMdhe kA annattha jAi ghghio| tattha vi nhAvai dhovai parihAvai vattha-'laMkAre // 28 // jemAvai paramannaM muhammi pakkhivai srstNbolN| ucchaMgammi nivesiya parimusiuM vayaNamAlavai // 29 // iya mohamAhiyamaI pabhUyakAlaM vaNammi paribhamai / khaMdhAroviyamaDao na muNai jaha esa kAlagao // 30 // taM jaha sArahidevo paDibohai jaha ya siiydeviNdo| uvasagge kuNai jahA uppADai kevalaM nANaM // 31 // taha savvaM vittharao vinneyaM raamdevcriyaao| ThANAsuntatthaM puNa iha bhaNiyaM jANiyavvamimaM // 32 // ch|| // padmAkhyAnakaM samAptam // 113 // eehiM mao baMdhU bahueNa vi roieNa nA''NIo / taha anno vi na ANai niratthayaM roiyAi tao // ?|| Akranditena bahunA'pi ca zocitena, sArddha surezvaragaNairapi roditena / ___ kroDIkRtaM hatakatAntabhaTaiH svabandha.pratyAnayeyuriha ke'pi na saddhiyo'pi // 1 // // iti zrImadAmradevasUriviracitavRttAvAkhyAnakamaNikoze naSTamRtaviSayarodanAdinairarthakyapratipAdanaparo'STatriMza ttamo'dhikAraH samAptaH // 38 // [36. bandhukRtrimasnehatvAdhikAraH ] anantaraM roditAdi nirarthakamabhihitam / adhunA caitat snehavazagaiH kriyamANaM kRtrimasnehatvAd bandhUnAM niravakAzamevetyetadabhidhAtukAma Aha baMdhU vi iha arittaM kuNai sakajeNa tesu ko moho ? / ravikaMta-culaNi-koNiya-saMkha-bharahakaNagakeu vva // vyAkhyA-bandhurapi AstAM paraH 'iha' asmin loke 'aritvaM' zatrutvaM "kuNai" tti karoti 'svakAryeNa' svaprayojanena, teSu bandhuSu ko mohaH' kaH snehaH ? / dRSTAntAnAha-'ravikAntA ca' sUryakAntA pradezinRpabhAryA 'culaNI ca' brahmabhAryA 'koNikazca' zreNikaputraH 'zaGkhazca' kalAvatIpatiH 'bharatazca' vRSabhajinaputraH 'kanakaketuzca' kanakaketvAkhyorAjA yete tathoktAH tadvadityakSarArthaH / / bhAvArthastvAkhyAnakagamyaH / tAni cAmUni / tatrApi tAvat kramaprAptaM ravikAntAkhyAnakamAkhyAyate keyaidesasarovarabhUsaNasiyakamalasaMDasaMkAsA / keyaidaladhavalA inbhatuMgadhavalaharamAlAhiM // 1 // seyaviyA nAma purI tattha'sthi paesinAma naranAho / sAhasio karamaNo pAvamaI vammakalio vi // 2 // nAhiyavAyaparo vi hu dIsaMto roddadasaNo dUraM / ihaloyavisayagiddho vasIkayAsesaparaloo // 3 // sUriyakatA nAmeNa atthi lAyanna amayarasAhA / niyarUvovahasiyatiyasapaNaiNI paNaiNI tassa // 4 // tAsAidosarahio phuriyapayAvo ya sUrasaMjogA / suvisuddhavannakalio sUriyakaMto vva tassa suo // 5 // sUriyakaMto nAmaM pAraM patto kalAkalAvamsa / tassa ya paesiranno siNehapattaM paramahesi // 6 // citto nAma amacco aladdhamajho thirAu buddhIo / mayaraharammi naI u va samakAlaM jammi vilasati // 7 // so annayA kayAI padravio nivapaoyaNa kahi vi / sAvatthIe jiyasattarAyapAsammi naravaNA // 8 // teNa ca unANakalio kesI nAmeNa gaNaharo diTTo / antevAsI siripAsasAmiNo tattha ya gaeNa // 9 //
Page #414
--------------------------------------------------------------------------
________________ 327 36. bandhukRtrimasnehatvAdhikAre ravikAntAkhyAnakam dhammakahaM kahamANo tassa sayAsammi so vi saMpatto / soUNa paramadhamma saMbuddho jAyasaMvego // 10 // bArasaviha gihidhamma sammattapurassaraM suhaasyo| paDivajaha kayakiccaM attANaM mannamANo ya // 11 // pabhaNai bhayavaM ! bhavaduravagAhakUvammi nivaDio ayaM / tumbhehiM samuddhario jiNapavayaNarajjukhivaNeNa // 12 // kAUNa gurupasAyaM inhi niyacalaNakamalaphariseNa / seyaviyAnayagae bhUmitalaM kuNaha supavittaM // 13 / / sUrIhuttaM jaha vaTTamANajogeNa aagmissaamo| baMditta bhAvasAraM seyaviyaM paDigao maMtI / / 14 / / viharaMtA ya kameNaM saMpattA sUriNo vi tattheva / niyayamuni uttapurisehiM tayaNu vaddhAvio maMtI // 15 // nAUNa tesimaagmnnmsmromNckNcykaao| ThANaTrio vi bhattIe namai sUrINa payakamalaM / / 16 / / ciMtai ya jahA micchattamohio majbha esa naranAho / ruddANIyaparigao bhavAbhiNaMdI harajaNo vva // 17 // kiM maha jIvaMte vihu sacive eso gamissaI narayaM ? / kiM so hu tassa iTTo joijjai jo na dhammammi ? // 18 // kiM vA haveja mitto jo na samuddharai pAvapaMkAo ? | tA keNAvi uvAeNa nemi sUrINa pAsamimaM / / 19 / / bhavajalahimmi nivaDiyaM jeNa imaM uddharaMti te gurunno| jiNasamayajANavatteNa maMtiNA ciMtiUNa tao // 20 // deva ! ime varaturayA vahukAlamavAhiyA viNassaMti / iya AsavAhiyAlicchaleNa maMtI tahiM nei // 21 // kuvvaMti jattha saddhammadesaNaM sUriNo bahujaNassa / to bhaNiyaM naravaiNA eso muMDo kimAraDai ? // 22 // tatto citteNuttaM sammaM jANe na deva ! haM kiMtu / gaMtUNaM nisuNemo tayaNu gayA gurusamIvammi // 23 // jIvAIe tatte parUvie devayAsarUve ya / guruNA tA bhaNai nivo savvamasaMbaddhameyaM ti // 24 // iha natthi tAva jIvo tuha vaMchiyatattamUlabhUo ya / paccakkhagoyarAIyattAA sasavisANaM va // 25|| to bhaNiyaM sUrIhiM kimiyaM paJcakkhagoyarAIyaM / bho bhadda ! tujha ? kiM vA savvesiM jaMtujAyANaM ? // 26 // tattha jai paDhamapakkho to pavvaya-thaMbha-kuMbhamAINaM / hoi abhAvapasaMgo jaM paJcakkhamsa visao te // 27 // paDiniyayajIvagoyaracArittaM aha duijjapakkho ya / so vi asiddho siddhIe tamsa tuha ceva sambhAvo // 28 // savvannujIvasiddhIe tayaNa jIvAitattapaDiseho / hoi aNattho jIve sai baMdhAINa sukarattA // 26 // iccAitaMtajuttIe tehiM rAyA niruttaro vihio| to bhaNai saviNayamimo bhayavaM ! jai hojja paraloo // 30 // tA mama mAyA accaMtadhammiyA Asi sylstthiyaa| jaNao puNa nittiso niddhammo pAvakaraNarao // 31 // tumha maeNaM mariUNa tANi pattANi sagga-Naraesu / te kaha AgaMtUNaM na ppaDibohiMti maM ettha ? // 32 // to bhaNiyaM sUrIhiM bhadda ! jahA koi rAyapurisehiM / mahayAvarAhagahio vajjhabhuvaM nijjae puriso // 33 // so bhaNai tesi purao niyasayaNANaM milittumIhe haiM / ekkaM vAraM kAUNa maha dayaM muyaha tA tunbhe // 34 / / to kiM tesi sayAsA milaNaM so lahai jaNaNi-jaNayANaM ? / evaM neraiyA vi hu paramAhammiyasayA sAo // 35 // na lahaMti ihA''gaMtuM karavattAIhiM kapparijjaMtA / karuNArahiehiM daDhaM niraMtaraM narayavAlehiM // 36 / / devA puNa visayapasatta maNaharujjANakIlaNe sattA / narabhavaasuhattAona huiMti ihaM jao bhaNiyaM // 37|| saMkaMtadivvapemA visayapasattA samattakattavvA / aNahINamaNuyakajjA narabhavamamuhaM na iMti surA // 38 // cattAri paMca joyaNasayANi gaMdho u maNuyaloyamsa / u8 vaccai jeNaM na hu devA teNa AvaMti // 3 // iccAikAraNAo uvati naranAha ! te kahaM ihaI ? / to bhaNiyaM bhUvaiNA saccaM bhayavaM ! bhavau evaM // 40 // taha vimae tAvego coro nicchihalohamaiyAe / maMjUsAe nihitto kAleNa nirikkhio tammi / / 41 // kimipuMjo cciya diTTho majjhaMteNaM na yAvi kAleNa / maMjUsAe vihiyaM chidaM to natthi ettha jio // 42 // to bhaNiyaM sUrgahiM vAyAmettaM nariMda ! eyaM pi / jamhA lohamayAe kuMbhIe nihattapuriseNa / / 43 / / vAijaMte saMkhammi saMkhasahI bahiM viNissaraha / lohamae vA gole nikkhitte jalaNamajhammi / / 44 / / 1. saMtuTho raM0 / 2. sUribhiruktam /
Page #415
--------------------------------------------------------------------------
________________ 328 AkhyAnakamaNikoze tammi ya dhamijamANe amgI pavisei golayamsaMto / niggamapavesabihiyaM na kiM pi dIsaha tahiM chidaM // 45 // muttesu vi saMkha-sarAiemu jai evamatthi naranAha ! / tAva amutte jIve saddahiyavvaM viseseNaM // 46 // puNaravi bhaNiyaM rannA bhayavaM! egamsa takkarassa mae / khaMDIkayaM sarIraM tilottaM na ya kahiM pi tahiM // 47 // diTTho jIvo tA kahameso asthi tti saddaheyavyaM ? / sUrIhuttaM rAyaM ! sasikaMtamaNimmi bahuso vi // 48|| phoDijjaMtammi jalaM araNiyakaTTAiemu taha aggI / no uvalabbhai aha caMdakiraNajogAisAmaggI // 46 // tesiM bhAvaM jaNayai sasikatAImu evamihaI pi / aha bhaNiyaM naravaiNA bhayavaM ! avaro mae coro // 50 // jIvaMto tole galamAvaliUNa mariDaM pacchA / puNaravi ya tolio na ya nibhAlio to vi coramsa // 51 // tulla jaNio viseso tA kahamatthi ti saddaheyavo ? | guruNA bhaNiyaM naravara ! keNa vi govAlaputteNa // 52 // vAyaMDayaM paripUriya pacaNamsa sa tAlio puNo ritto| vihiUNa toliona uNa pavaNajaNio tahiM diTTo // 52 // koi viseso aha puvvamesa paJcakkhamevamubaladdho / muttemu tAva evaM bhaNiyavvaM amuttemuM ? // 54 // tamhA u asAhAraNaceyannaguNovalaMbhabhAvAo / tumhANa vi..... 'deseNa'ppA hu paccakkho ? // 55 // iccA imohaviddhaMsaniuNajiNasamayavayaNamaMtehiM / taha kaha viuMjio so micchattaviseNa jaha mukko // 55 / / jaMpai ya tao tumbhehiM jaM samAiTTamavitahaM bhayavaM ! / kiMtu kamAgayanasthiyavAittaM paricayAmi kahaM ? // 56 // sUrIhiM tao bhaNiyaM eyaM pi akAraNaM mahArAya ! | kamapattaM roga-dariddamAiyaM kiM na mottavvaM ? ||5|| jAyai pacchAyAvo u annahA lohamAravAhassa / purisamsa va ko eso ? rannA bhaNie bhaNai sUrI // 58|| daviNovajaNakajje cauro purisA viNiggayA kei / tatto kammi paese diTTho lohAgaro tehiM // 19 // jAvayamettaM vahiu taraMti lohaM sauttamaMgeNa / ghettu tAvayametta saMvaliyA kaha vi aha purao // 60 // . ruppAgarammi diTe lohaM caiUNa te jaNe tinni / ginhaMti ruppamego pariharai na kaha vi taM lohaM // 6 // annehiM bhaNijjaMto vi bhaNai tumbhe'NavaTTiyA dUraM ayaM tu puNo eyaM ciraparikhUDhaM na hu caemi // 2 // amge gacchaMtehiM nihAlio kaNayaAgaro ruppaM / parihari te tinni vi liMti suvannaM jahicchAe // 63 // iyaro vi tehiM bhaNio lohaM mottaNa ginha kaNayamiNaM / uvahasai aho! tumbhe nicchayarahiyA ya paDivanne // 6 // purao saMcaliehiM saMpatto rayaNaAgaro tehiM / tatto samujhiUNaM kaNayaM ginhati rynnaaii||65|| vutto ya lohavAhI annehiM bhaNasi jaM na kahiyaM me / ettiyagae vi ginhamu lohaM mottaNa rayaNANi // 66 // dAriddabharakkaMto iharA soihisi mUDha ! taM bahuyaM / evaM bhaNijamANo navaramubaha sai so anne // 67|| saMpattA niyadese kaiya vi rayaNANi vikiUNa to| vilasati jahicchAe niyabhavaNe piyayamAsahiyA // 68 // lohabharavAhao vi ya tesiM pAsittu lacchivicchaDDu / pacchAyAvadaveNaM paidivasaM Dajjhae hiyae // 6 // iya lohabhAravAhayapurisasamaM cayasu niyamabhippAyaM / nANAIrayaNAI genhamu sivasokkhaheUNi ||70 // iya jaMpio ya guruNA saMvegaparAyaNo mahInAho / pAemu nivaDiUNa evaM bhaNi samADhattA ||71 // tumehi samuddhario kArunnaparehiM nivaDio ayaM / annANa-duhasamudde sudesaNAjANavatteNaM // 73 // soUNaM naranAho duvihaM dhimma pi bhAviyamaNo so / gihidhamma paDivajjai sammaM bArasavihaM tatto // 73 // gacchaMtehiM diNehiM ranno taha kaha vi pariNao dhammo / jaha khobhina sakkA sakkAIyA surA vi tayaM // 74 // saMveyabhAviyamaNo paDivajaha posahaM aha'nnadiNe / kAmAurA vicitai ravikaMtA niyamaNe evaM // 75 // aMgIkayajiedhammo jappabhiicava esa sNjaao| acchaMtu tAva parihAsagabhiNA saMgamAraMbhA // 76 // AlavaNaM pi hu tappabhii ceva na kayaM mae samaM imiNA / tA mAriUNameyaM rajje puttaM niveseu // 77|| vilasAmi jahicchAe iya ciMtiya duvuddhisahiyAe / posahapAraNayadiNe dinnaM hAlAhalaM ranno // 7 // 1. dIyaDayaM rN|
Page #416
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36. bandhukRtrimasnehatvAdhikAre culaNyAkhyAnakam 326 to tivyvissmunbhuuyveynnaavesvihursbNgo| sUriyakatAvilasiyameyaM nAUNa ciMtei // 76|| niyakajjabaddhacittA mahilA'NatthANa kAraNaM paramaM / dhippai na ya ruveNaM na yAvi sammANadANaNaM / / 80 // vijju vya cavalahiyayA visaharamaNi vva kuDilagaigamaNA / bahuniyaDi-kRDa-kavaDANa maMdiraM niMdiyA mahilA // 81 // nehagaNakkhayakArI dIvayakaliya vva pattanihiyA vi / niccaM sakajjalaggA dahaNasarUvA jae mahilA // 2 // tA ki maha eyAe ciMtAe ? niyayakajjamevenhi / sAhijjau jeNetto thAvaM me jIviyavvaM ti // 3 // iya ciMtiUNa tatto vipphuriyaapuvagaruyasaMvego / tattha Thio vi hu saraNaM paDibajjA vIrakamakamalaM // 4 // niddaaTTakammidhaNANa siddhANa suddhabuddhijuo / saraNaM gao mhi saMpai sAsayasivasokkhapattANaM // 5 // bhavapaMkukkhutto haM sadhammahatthAvalaMbadANeNaM / karuNAe samuddhario parovayArekkara siehiM // 86 // payakamalaM saraNamahaM paDivajje tesi kesisUrINaM / samasattu-mittacittANa suhaya uvaesanirayANaM / / 87 // aharIkayakappadadama-ciMtAmaNi-kAmadheNumAhappo / sAsayasivamuhaheU jiNadhammo hou maha saraNaM // 88|| iya causaraNagao haM pANigaNaM savvamavi khamAvemi / samabhAvasahiyahiyayamsa mama vi so khamau sayayaM pi // 89| sUriyatAuri visesao hou maha samo bhAvo / avarajhaMti jao iha puvakkayadukayakammAI // 10 // iya bhAvito samma naranAho gahiyaaNasaNo mAriuM / sohammasUriyAbhe pavaravimANe samuppanno // 91 / / nAmeNa sUriyAbho tiyaso varariddhi-kaMtisaMjutto / tatto cuo samANo mahAvidehammi sijjhihai // 12 // ||rvikaantaakhyaankN samAptam // 114 // idAnI culaNyAkhyAnakaM vyAkhyAyate / taccedampaMcAlajaNavayANaM nayaramalaMkArabhUyamavi suyaM / kaMpillaM taM pAlai paumAvAso nivo baMbho // 1 // sayalAvarohasArA culaNI nAmeNa bhAriyA tassa / tIe caudasasumiNehiM sUio bArasamacakkI // 2 // caiuMsuralogAo carittiNo cittasAhuNo bhAyA / putvabhavakayaniyANo taiyA nAmeNa saMbhUI // 3 // gabbhammi samuppanno jAo kAlakameNa sumuhutte / kayabaMbhadattanAmo jA kira parivaDDira laggo // 4 // tAva ya baMbho rAyA tihuyaNasAhAraNeNa roeNaM / avbhAhao samANo sutthakae niyayarajjassa / / 5 / / kaDayaM kaNerudattaM tahAvaraM pupphacUlanaranAhaM / dIhaM ca dIhadarisI caure cauro vi niyamitte // 6 // vAhariUNa payaMpai sappassayamesa bAlao tumhaM / ucchaMge pakkhitto jaha pAlai majjha rajasiriM ||7|| taha kAyavvaM iya jaMpiUNa viyaNAe maraNamaNupatto / iyarehiM vi mittehiM dIho jogo tti kaliUNa ||8|| rajjaparipAlaNatthaM mukko.maipuvvagaM prayatteNa / so vihu taM paripAlai samaIe bNbhmNtijuo||9|| taM jahA pADhaha kumaraM vihiNA samappi bNbhdttmbhiutto| viusANaMdassa kalAviumsa pAsammi sUrissa // 10 // ciMtai koTTAyAraM saMbhAlai dhaNasamiddhabhaMDAraM / kAravai saMdhi-viggaha-jANA''saNarAyanIIo // 11 // gayasAhaNaM nirUvai paribhAvai taralahayavarasamUhaM / paDiyarai rahavarohaM paripAlai pattiparivAraM // 12 // cauraMgabalasamiddhiM vaddhArai buddhi-porisasahAo / aMteuraM ca rakkhai culaNIe samaM viseseNaM // 13 // evaM paidiNameso rahammi saha tIe maMtaNaM kuNai / sA vi hu teNa samANaM sayA vi sasiNehamAlavai // 14 // tao ya AlAvAo pemma pemmAo raI raIe vissaMbho / vissaMbhAo paNao paMcaviho vaDio neho // 15 // aviveyabahulayAe imassa hayajobvaNamsa jIvANaM / duiMtattaNao daDhamidiyaturayANa pAvANaM // 16 // paibhavamanbhAsAo eyANaM pAvagAmadhammANaM / dUraM jANaMtANi vi paropparaM tANi ghaDiyANi // 17 //
Page #417
--------------------------------------------------------------------------
________________ 330 AkhyAnakamaNikoze avi ya savilAsahasiya-jaMpiya-sakaDakkhanirikkhaNAiNA dIho / samaraMgaNasUro vi hu tIe vihio savasavattI // 18 // tathA cAbhyadhAyi mattebhakumbhadalane bhuvi santi zUrAH , krUrapracaNDamRgarAjavadhe'pi dakSAH / satyaM bravImi kRtinAM purataH prasahya , kandarpadarpajayino viralA manuSyAH // 12 // tatto taM niyamittamsa saMtiyaM sukayamavagaNeUNa / saha tIe mohiyamaI laggo sakkhaM akajjammi // 20 // dIho adIhadarisI tIe vihio sudIhadarisI vi| ahavA vi mahiliyAhiM giri vva garuyA vi bhijjati // 21 // bhaNiyaM ca nIyaMgamAhiM supaoharAhiM uppiccha-maMtharagaIhiM / mahilAhiM ninnayAhi va giri vva garuyA vi bhijjati // 22 // ghaNamAlAo va samullasaMtasupaoharAo vaTuMti / mohavisaM mahilAo goNasagaralaM va purisassa // 23 // evaM so tIe samaM vijaNavasAo akajjamAvanno / etto cciya eyAhiM raho viruddho sayANANa // 24 // uktaM ca mAtrA svasrA duhitrA vA, na viviktAsano bhavet / balavAnindriyagrAmaH, paNDito'pyatra muhyati // 25 // annaM ca mahiliyANaM rahammi na hu daMsaNaM havai jAva / saddhi parapuriseNaM tAva saittaM jao bhaNiyaM // 26 // raho nAsti kSaNo nAsti, nAsti prArthayitA naraH / tena nArada ! nArINAM satItvamupajAyate // 27 // evaM so pacchanno vavaharamANo jaNeNa vinnAo / govijaMtaM pi jao akajjamiha najjaha jayammi // 28 // to jaNaparaMparAe nAyamimaM baMbhadattakumareNa / to teNaM niyacitte viciMtiyaM cauramaieNa // 22 // jai payaDaM ciya saMpai paccArijaMti kaha vi hu imANi / tA lajjaM mottaNaM virUvamavi kiM pi hu kuNaMti // 30 // jamhA mayaNAyattA maNuyA mAraMti mAyaraM piyaraM / piyaputtaM pi hu tamhA channaM keNa vi payAreNa // 31 // jANAvemi imAiM kaha vihu viramaMti jai akjaao| to laTuM payarDa puNa pucchijjaMtaM nayaviruddhaM // 32 / / uktaM ca arthanAzaM manastApaM gRhe duzcaritAni ca / vaJcanaM cApamAnaM ca matimAn na prakAzayet // 33 // iya paribhAviya nayaniuNamannayA tesimeva bohatthaM / karakaliyakAya-koilajuyalaM saMjamiya nibiDamimo // 34 // aMteuramajjheNaM vaccai ugginnakaMbiyAhattho / kimimaM varAyamevaM baddhaM tuha kiM kayamimeNa ? // 35 // iya puTTo so jaMpai jaNeNa eyaM vijAiyaM juyalaM / diTuM mae akajaM kuNamANaM nayaramajjhammi // 36 // tatto haM niyanayare anayaM na sahAmi teNa pAvamimaM / nihaNAmi evamanno vi ko vi jo kAhii virUvaM // 37 // niggahiyavvo'vassaM so vi mae iya suNittu dIhanivo / jaMpai culaNi pai nAyakumaragaMbhIrabhippAo // 38 // kAo haM taM puNa koila tti jANAviyaM kumAreNa / tA na hu sohaNameyaM sA vi hu jaMpai anAyanayA // 3 // sisurUvANaM o! kettiyANi kannammi kuNasi kiccANi ? / bAlattaNao japaMti jaM va taM vA vi hu imANi // 40 // annammi diNe saMkinnahatthiNI bhaddajAio hatthI ! baMdhiya taheva vaccai kumaro dIho vi bhaNai tayaM // 41 // saMpai kiM bhagasi pie ! ? eyaM pi hu amha bohaNanimittaM / kumareNa kayaM tatto taM ciMtamu kiM pi hu uvAyaM // 42 // jao maTao vi pie ! chijjaDa vAhI bAlo vi hammae satta / mai jIvaMte anne vi tuha suyA suyaNu ! hohiMti // 43 // evaM sA sikkhaviyA jaMpai kahamerisaM mahApAvaM / niyajAe vavasijjar3a mecchANa vi niMdaNijjaM ? ti // 44 // evaM paidivasaM pi hu coijjaMtI carittaparicattA / mannai taM pi hu pAvA aho ! hu mohamsa mAhappaM // 45 // parameyaM payarDa ciya kijaMtaM jaNai garuyamavavAyaM / tA pacchannaM kaiyA vi kanjihI sahasu kai vi diNe // 46 //
Page #418
--------------------------------------------------------------------------
________________ tathA hi 36. bandhukRtrima snehatvAdhikAre koNikAkhyAnakam iya tANi kumaramAraNapaTTacittANi tAva acchaMti / alahaMtANi kuo vi hu suvisiddhaM mAraNovAyaM // 47 // kumaro vivaraNA saddhi piubhamaMtitaNaeNa | ciTTa visikIlAhi kIlamANo niruvviggo // 48 // kaiyA vi hu parivAha turaMgame turayavAhiyAlIe / kaiyA vi hatthisikkhAniuNo kolAvara kariMde // 46 // kaiyA vihu kIlAsu kIlai kumArapariyario / kaiyA vi dhaNutrvee parissamaM kuNai avahio // 50 // kaiyA vi mallajuddhaM viusaviNoyaM kayAi satthagayaM / iya vivihakalAvisayaM kuNai pabaMdheNamabhAsaM // 51 // nAo dhaNuNA niyajaNayamaMtiNA esa vaiyaro savvo / kumaraviNAsaNavisao to bhaNio teNa dIhaniyo // 52 // taM ciMtasu rajyamimaM majjha pae saMpayaM suo esa / kAyavvo ahahyaM puNa paraloyahie jaimsAmi // 53 // so citai laTTamimo jai osahamaMtareNa maha vAhI / nAsaha to teNuttaM samIhiyaM kuNasu kimajuttaM ? // 54 // to teNa nayarabAhiM sattAyAraM karAviyaM tattha / acchai pecchaMto duTTabilasiyaM tANa pAvANaM // 55 // cuNIe ciMtiyamimo ra vigdhakaro kahaM kira kumaaro| mAreko ? to tIe nicchiyaM majjha bhAyasuyA // 56 // vayapattA tIe samaM vIvAhaM kAravemi kumarassa / mahayA vicchaDDeNaM tasseva ya vAsabhavaNakae // 57 // kAraviya cittarUvaM jaupAsAyaM pahANakhaMbhajuyaM / tammi ya sayaNanimittaM savahUyaM pakkhiviya kumaraM // 58 // vIsaM pi hu pAsAyaM pajjAlissaM kayammi evamimo / marihI avannavAo vi rakkhio majjha kira hohI // 56 // iya ciMtiUNa kahiyaM dIhanariMdassa sohaNamimaM ti / paDivajjiUNa teNaM pAsAyAI taheva kayaM // 60 // nAyamimaM saciveNaM tao suraMgA khaNAviyA teNa / jauhara- sattAyArANamaMtarAlammi pacchannA // 61 // vivaraNa yA kuo vi hu bhayaM bhavai etthaM / taiyA panhipahAraM dAvijjasu kumaramettha pae // 62 // nI hariya suraMgAe sattAyArammi majjha pAsammi / Agacchejja sakumaro pamAiyavvaM na etthaitthe // 63 // tatto culaNIvapaNA taheva pajjAliyammi pAsAe / panhipahAraM kumaro kAravio bhaNiyabhUbhAe ||64 || nimAMtUNa ya tatto patto ghaNumaMtiNo sayAsammi / teNa vi sabbo kahio kumAramAraNakayapavaMco ||65|| culaNI-dIharaNaM tatto ThANAo jaha viNiggamiyA / AroDhuM turaehiM jahA paNaTTA arannami ||66|| kAle jahA jAo codasarayaNAhivo chakhaMDavaI / bharahammi baMbhadatto suyAo savvaM tahA neyaM // 67 // ettha puNapatyathe ettiyamettaM suhaM kahijjaMtaM / to tattiyameva mae bhaNiyaM ti kayaM pasaMgeNa // 68 // aivaM duhAvahANaM namo tthu visayANimANa pAvANa / jANa kae jaNaNI vi hu vavasai putte vi pAvamimaM // 69 // jaMtu khayaM simi visayA ahavA visaMtu pAyAlaM / jANa kae jaNaNI vihu vavasai putte vi pAvamimaM // 70 // nivaDau ya nirAlaMbaM girisiharAo imA visayavaMchA / jIe kae jaNaNI vi hu vavasai putte vi pAvamimaM // 71 // // culaNyAkhyAnakaM samAptamiti // 115 // adhunA koNikAkhyAnakamArabhyate / tazcedam meru vva nAbhibhUyaM paccaMta puraM samatthi vitthinnaM / gayaNaM va kavivirA iyamahINavaM bhogibhavaNaM va // 1 // tattha'tthi nibo nissesasattusaMdohasaMjaNiyaaMto / jiyasattU sayalakalA kalAvalakkhaNakaliyadeho // 2 // nisse saguNanivAso nAmeNa sumaMgalo suo tassa / tattha ya seNayanAmo maisAyaramaMtiNo putto // 3 // dUrIkayamaipasaro piMgalanayaNo masIkasiNadeho / uddaMturo ya khujjo kasiNa kurUvANa diTTaMtI // 4 // avaiNNo diTTapahaM kumarasseso ahannayA kaha vi / to kumaro naccAvai taM dAu hatthatAlAo || 5 // annehiM vi hAsehiM kelipio taM viDaMbae niccaM / evaM vinaDijjaMtA vicittabhaMgehiM kumareNa // 6 // niveyamuvagao so kumarassa ya kiM pi kAThamasamattho / giNhai tAvasadikkhaM tavvelamabhiggahaM ca imaM // 7 // mAsaMte kAyavyaM pAraNayaM tattha vegagehAo / na hu gaMtavvaM bIe niyattiyavvaM alAbhe vi // 8 // For Private Personal Use Only 331
Page #419
--------------------------------------------------------------------------
________________ 332 AkhyAnakamaNikoze kallAlakuMbhiyAe majjhagaeNaM nidAhamA se vi / ciTTeyavvaM ti mae taheva savvaM imo kuNai // 1 // paMcattaM saMpatte jaNae jAo sumaMgalo rAyA / kallAlakuMbhiyagayaM taM dadumahannayA kaha vi // 10 // ko eso ? iya pucchai to sannihiehiM savvamavi kahiyaM / tayaNu dayA saMpannA ranno to tattha AgaMtuM // 11 // bhaNio paNAmaputrvaM jaM puvi vinaDio tumaM bhadda ! / taM savvaM sahiyavaM avaraM ca tae imaM kajjaM // 12 // kAU gurupasAyaM pAraNae maha gihammi bhoktavvaM / ranno nibaMdheNaM tatto abbhuvagayaM teNa ||13|| saMpatte pAraNae sa tabassI jAva nivagihaM patto / saMpannaM tAva sarIrakAraNaM naravariMdassa || 14 || to dAravAliehiM paDisiddho kuMbhiyAe pavisittuM / taha ceva khivai mAsaM bIyaM pi hu seNagatavasI // 15 // rogavivajjiyadeho naranAho vi hu diNehiM saMjAo / pariyANiya tavaiyaramApuTTe pariyaNajaNami ||16|| to lajjAjuttamaNo tamsa samIve puNo vi gaMtUNa / attANaM niMdeuM bhoyaNakajje puNo bhai || 17|| taha kaha vi maharavaNe'cbhuvagacchAvio sa bhUvaiNA / jaha bIe pAraNae so patto taggihe jAva ||18|| apaDusarIraM ranno keNai rogeNa tAva saMjAyaM / daddhuM ca jaNaM vakkhittamANasaM paDiniyatteuM ||16|| taha ceva kuMbhiyAe majhagao khivar3a taiyamAsaM pi / ullAgheNaM rannA vilakkhacitteNa to gaMtuM ||20|| pAsu nivaDiUNaM puNo puNo khAmiUNa bahuvelaM / mannAvio ya pAraNayamainibaMtreNa puNa veso ||21|| naravaibhavaNammi gao tatto so jAba taiyavelaM pi / tAva naranAha dehe dAhajaro vaTTae ahiyaM ||22|| taha kaha vi jahA savvo pariyaNalogo duhAulIbhUo / nivbhacchiUNa bADhaM paDihArehiM tao eso || 23 // bhaNiUNamimaM vayaNaM gayalakkhaNa ! tuha kae pahU amha / velaM velamaNatthaM patto eyArisamaNihUM ||24|| mA puNaravi ejja tumaM gehammi dasaddhiyAu dAUNa / sIse ghettUNa gale gharAo nissArio tehiM // 25 // so vi puNo saTTA gaMtUNaM kovakaliyasayalaMgo | ciMtai eeNa jahA kumArabhAvammi naravaiNA ||26|| taha kaha vi viDio haM jahA mae tAvasaM vayaM gahiyaM / tA ajja ci na hu tuTTo inhi vinaDai jamevaM ti ||27|| jai purNa saccaM eso nimaMtae niyagihammi bhattIe / tA bhaNai kiM na maMtippabhijaNaM ettha kajjammi ||28|| kovacasAruNadeho phuraMtahoTTo khalaMtavayaNakamo / parigaliyaseyajalabiMdujAlao tavaguNehiM samaM ||21|| paricattaguNaggAmo samayaM satthatthajaNiyaboheNa / maliNIkaya niyacitto saddhi buddhippavaceNa ||30|| avahatthiyamajjAo gurUNa saddhiM sadhammabuddhIe / samayaM kulakkameNaM dUraM parihariyaparaloo ||31|| vilasaMtakovatimirAvaluttanayaNo samaM samaggeNa / naranAhaM pai tatto sa niyANaM kAumAdatto ||32|| tA jai cinnassa mae tavassa sAmatthamatthi ettheva / tA hojjamissa viNAsakAraNaM parabhavammi ahaM // 33 // iya mariuM saniyANo saMjAo vANamaMtaresu suro / ee virAgeNaM [sa] patthivo vi tavamsivayaM // 34 // ghettUNa tayaM pAliya paMcattaM pAciUNa saMjAo / tattheva vaMtarate so vi ya paDhamaM cavittu tao ||35|| uvavanno rAyagihe vikkhAo seNio mahInAho / mattaparapakkhagayaghaDaviyAraNuDDamarajayasiMho ||36|| seNagajIvo [so] cellaNAe aivallahAe gavbhammi / puttatteNuppanno tatto tassANubhAveNa ||37|| citei imaM devI nayaNehiM vi jai na dIsae rAyA / annaM ca cittamajjhe sayA paosaM samuvha ||38|| ganbhANubhAvadoso iya jANiya cellaNAe devIe / pADeUNAssDhatto bahusADaNa - pADaNAIhiM // 39 // naya pas taha vi eso devIe imo ya dohalo jAo / uyaraM viyAriUNaM maMsaM bhakkhemi jai ranno ||40|| to sA visAyaparikaliyamANasA vilaviUNamaddabahuso / jaMpara hA deva ! tae ki dinno majjha daiyassa ||41 // accaMtaparamasattU ? jo majjha vi erisaM jaNai kumaI / tA kumareNa vi alamettha majjha gabrbhaTTio jo u ||42|| citavai majjha maNavallahammi eso aNiTTamevaM ti / aNurAyanivbharaMciyadehe sambhAvasahiyammi ||43|| 1 1. "paMca Takkara " For Private Personal Use Only
Page #420
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36. bandhukRtrimasneha tvAdhikAre koNikAkhyAnakam evaM royaMtI sA gamei kAlaM na dohalaM kahai / ah rannA nibaMdheNa pucchiyA kahiumAdattA ||24|||| niyasahimuheNa savvaM pitayaNu citte visAyasahio vi / avalaMbiya vIrataM naranAho jaMpiDaM laggo // 45 // kettiyamettaM daie ? eyaM maMbhIsiuM tayaM rAyA / savvamabhayamsa sAhai to so buddhippavatreNa // 46 // deviM nivesiUNaM niyagivAyAyaNammi bhUmitale / nivaI puNa sayaNijje saMThaviuM muyarauvarimmi || 47 // saMdhittu samayavammeNa vivimaMsaM vikattiUNa tayaM / viyarijjai devIe tatto kira rAyamaMsaM ti // 48 // jaM velaM nivamesA ciMtar3a to niMdae niyaM cariyaM / gavbhANubhAvao puNa icchai savvaM pi bhakkheDaM || 49|| saMpuna dohalao tIse putto kameNa saMjAo / ujjhAva niJcinnA asogavaNiyAe taM majjhe // 50 // viddhA tattha ya bAlassa aMgulI taMbacUDapiccheNa / nAUNa vaiyaramimaM niyo vi nivbhacchae devIM // 51 // kIsa tae paDhamasuo paricatto dullaho apunnehiM ? / ANAciya niyaputtaM samappae dhAivaggassa // 52 // nAmaM asogacaMdotti tayaNu vihiyaM niveNa sumuhutte / mukumAratteNaM tassa aMgulI kUNiyA jAyA || 53 || pacchA kumarehiM kUNio tti bIyaM pi se kayaM nAmaM / parigalai pUya - ruhiraM tayaMgulI patthivo tayaNu // 54 // suyanehamohiyamaNo taha vi tayaM niyamammi pakkhiva / to thakkai royaMto bAlo iharA u so rui || 55 || evaM sobato deheNa samaM kalAkalAveNa / taruNIyaNamaNaharaNaM saMpatto jovvaNAraMbhaM || 56 || etto ya cellaNAe halla-vihalla tti do suyA jAyA / savvesi kumArANaM ujjANagayANa kIlatthaM // 57 // pesai asogacaMdamsa cellaNA moyage guDeNa kae / iyaresi khaMDa - sakkaranimmavie koNio tatto // 58 // jammaMtaravairavasA paosamuvvahai seNiyanivammi / jaha eso cciya pesavai majjha guDamoyage ee || 59 || etto abhayakumArammi gahiyadikkhammi sAmipAsamma / ciMtai rAyA rajjaM dAyavvamasogacaMdassa ||60|| uttAvaleNa teNa vikAlAI hiM savakkabaMdhUhiM / parikke hoUNaM samayaM AlociyaM eyaM // 69 // kAUNa jahA eyaM rajjaM eqkArasesu bhAgesu / ginhAmo kumarehi vi paDissuyaM hou evaM ti // 62 // annadiNe atthANe baMdhittumasogacaMdakumAreNa / pakkhitto gottIe tatto duggAe niyajaNao ||63|| punvanha - pacchimanhe kasaghAyasayaM ca dei paidivasaM / pANIya-bhoyaNaM pi hu nivArae tassa so kumaro || 64 || tA cellaNA vimairAbhariesuM goviUNa kesesu / kummAse dei nivassa dhoviuM taha ya vAle ya // 65 // pAe[i] suraM soviya tIe pabhAveNa veyai na kiMpi / kasaghAyAI evaM cito citae tattha // 66 // saMsAravilasiyamiNaM dulakkhamajjhaM aIva peccha aho ! / kajjammi jesi kijvaMti devArAhaNAINi // 67 // jAyANaM puNa jAyANa kAravijjati ucchavAIyA / kAUNa kukammAI kIrai pariposaNaM jesiM // 68 // dukkheNaM pADhijvaMti je ya vivihAvarAhajAyANi / jesi khamijjati tahA pariceTTAo vihijvaMti ||69|| kijjati suhiyacittA je ya maNobhimayavatthamAIhiM / appANamasutthamaNaM kAUNamasutthakAle vi // 70 // AsA-maNorahehiM viddhiM nIyANa jesi karaNijje / taM natthi jaM na dukkhaM sahijjae mohamUDhe hiM // 71 // pariNAmo tesimimo jaM niyajaNayammi mohamaiyammi / AvAlakAlaparijaNiya vivihauvayAraniyare vi // 72 // vacchallakAraNe vihu nikkAraNamerisaM vavaisaMti / accataM parikuviya vya dujjaNA sajjagajaNammi // 73 // ahavA na hu eesiM doso annassa neya kassAvi / puttAimUDhahiyayamsa kevalaM appaNI ceva // 74 // lakSUNa duriyadaMdolimosaNaM posaNaM sivasuhANaM / sirivIrajiNesarapAyapaMkayaM jaM na phavaio || 75 || te dhannA majjha suyA mehakumAro abhayakumAro ya / taha naMdiseNakumaro anne vi hu nAyaparamatthA || 76 || parihariUNamasAraM saMsAraM paribhavA''va nivAsaM / je sivasuhabaddhamaNA nikkhatA vIrapAsammi // 77 // bAsu vivajjaM paDivajjaMtesu pariNayavao vi / puttAmohamA hiyamaNavittI visayasuhagiddha ||78|| jahi Thio nihiyamaNo nArayapahasajjarajjakajjammi / tassa phalaM savisesaM tumae re jIva ! saMpattaM // 79 // For Private Personal Use Only 333
Page #421
--------------------------------------------------------------------------
________________ 334 AkhyAnakamaNikoze tA appANaM sayameva nikviyaMto agatthasatthammi / sumaraMto jiNavayaNaM kIsa muhA kuppasi parassa ? // 8 // evaM paribhAvaMtamsa tassa seNiyanivassa jiNavayaNaM / sAhumsa va guttigayassa koi kAlo vaikkato // 1 // etto ya koNiyanivo udAinAmaM suyaM niucchaMge / saMThAviumuvaviTTho bhoyaNakagje tao samsa / / 82 / / bhuMjaMtamsa ya thAlovarimmi vihiyaM mueNa pAsavaNaM / muttanirohabhaeNaM rannA vina cAlio eso // 3 // bhuttaM muttavimimsa ussAreUNa taM niravasesaM / suyanehataraliyamaNo to pucchai cellaNaM evaM // 84 // kiM eriso siNeho ammo ! dIsai jayammi avaramsa / to ruyamANI sAhai kettiyametto imo pAva ! ? // 85 // jettiyametto neho Asi tamAsajja tujha jaNayassa / so Aha kahaM ? to kahai cellaNA aMgulIcariyaM // 86 // jai ettio siNeho maha uvari piumsa kRNio bhaNai / tA kIsa majjha gulamoyage imo aMba ! pesNto| sA Aha jahA gambhappabhii tumaM maraNaheuo jaao| jaNayamsa jahA dohalayapUraNaM teNa tujjha kayaM // 8 // jaha ujjhio ya saMjAyamettao cciya asogavaNiyAe / suyanehamohieNaM ANiya jaha posio rannA // 2 // taha bhUsio ya tumayaM maNavaMchiyavattha-bhUsaNAIhiM / gulamoyae ya je uNa ahayaM te tujha pesaMtI // 10 // tumae puNa uvayAraM kuNamANeNaM piumsa erisayaM / pAviTTeNaM vihiyaM gihakoilanAyasamarUvaM // 1 // to paccAgayacitto pasaMtavairo asogcNdnivo| ciMtei jahA ajjaM niyale bhaMjemi jaNayassa / / 12 / / to niyalabhaMjaNatthaM calio ghettaNa lohamayadaMDaM / vegeNA''gacchaMto divo so dArapAlahiM // 13 // to tehiM akkhiyaM seNiyassa vegeNa kRNio ei / karakaliyalohadaMDo jaM kAhI taM na yANAmo // 94 // iMtaM taM daTTaNaM airoiM seNio viciMtei / dIsai avarasarUvo pAviTTho kUNio ajaM // 95 / / to jAva'ja vi eso mArai keNAvi na hu kumAreNa / iya ciMtiya tAlauDaM bhakkhittu visaM mA tatto // 16 // culasIisahassAU rayaNapahApaDhamapatthaDe jaao| neraio uvvaTTiya paDhamo titthaMkaro hohI / / 9 / / pacchAyAvaparigao tayavatthaM pecchiuM kuNai rAyA / vivihapalAve piimaraNasoyasaMtattamaNabhavaNo // 18 // hA tAya ! sucAya ! mahApasAya ! saMpattaparamajasavAya ! / hA tAya ! vivAyavisiTTanAya ! hA rAyagiharAya ! // 19 // hA tAya ! jiNesaravIrabhatta ! hA tAya ! vasaNaparicatta ! |'haa tAya ! payaMDapayAvavijiyaduvArariuvisara ! // 10 // hA khAigasuhasammattarayaNanimmahiyabhAvadogacca ! / hA bhuvaNabhavaNabhUsaNabhArahasaMbhaviyatitthayara ! // 101 // hA tAya ! tayaNavacchala ! hA nimmalakulapasUya ! vararUya ! / hA tAya ! kulaMgArayasueNa saMpattaduhamaraNa ! // 102 // evaM koNiyarAyA dusshpiusogkliysvvNgo| acayaMto vasiuM tattha caMpanayariM nivesei // 103 // kAleNa vigayasogo sAhiyatikkhaMDasayalamahivAlo / pAlai asogacaMdo raja cauraMgabalakalio // 10 // daTTaNamannayA riddhimappaNo cakkavaTTiNo sarisaM / tA kiM cakkI ahayaM ? gaMtuM pucchemi bIrajiNaM / / 105 / / savvabalasamudaeNaM viNiggao paNamiDaM mahAvIraM / pucchai bhayavaM cakkI ayaM kiM vA ? na va ? ti tao // 106 // jayasAmiNA vi jaMpiyamiha savve cakkiNo vaikkaMtA / pabhaNai puNo vi rAyA mariUNaM kattha vaccimsaM ? // 107 // chaTTIe puDhavIe jiNeNa bhaNie na jAmi kiM sAmi ! | sattamiyaM ? bhaNai jiNo cakkaharA tattha gacchaMti // 10 // to so acakkibhAvaM asahahaMto karitta rayaNANi / lohamaiyANi patto timisaguhaM sAhiyatikhaMDo // 10 // ArAhiyakayamAlo aTTamabhatteNa haNai daMDeNa / jAva guhAe kavADe tA kayamAleNimaM bhaNio // 110 / / volINA savve vi hu cakkaharA tA tumaM niyattenu / taha vi ya sA na niyattai kAUNaM hatthisIsammi // 11 // maNirayaNaM saMcalio kayamAlAbhimuhamaha guhAvaiNA / dAUNa caveDaM mArio gao chaTTapuDhavIe // 112 / / // iti koNikAkhyAnakaM samAptam // 116 // idAnIM zaGkhAsyAnakamAkhyAyate / taccedam sirimaMgalammi dese nayaraM gurugoraM pi saMkhauraM / suihArajaNaM pi vihAraloyasohAsamAinnaM // 1 //
Page #422
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36. bandhukRtrimasnehatvAdhikAre zaGkAkhyAnakam 335 saMkhAikvaMtaguNo saMkhAgayasattudalaNadullalio / saMkhAmalakittidharo saMkhAbhihanaravaI tattha / / 2 / / pAlei ya paDiyabhaDabhaDacaraDAivajjiyaM rajjaM / vitthinna'tthANattho aha'nnayA so mahInAho // 3 // gayaseTTiputtadatteNa payaDapaDihArakayapaveseNa / uvaNeuM rAyArihapAhuDamaha paNamio teNa // 4 // saMbhAsio ya rannA ubaviTTho AsaNammi sappaNayaM / gayataNaya ! kiM cirAo dIsasi ? kusalaM sayA tujjha ? // 5 // teNa vi paNAmapuvaM payaMpiyaM pahu ! pasAyao tumha / pAyANa jaNacchAyApAyavatullANa kusalaM me // 6 // nAeNa dhaNovajagameva'mhANaM kulakkamo sAmi ! / taM puNa gaMtuM kIrai disijattAe vi duggAe // 7 // avaraM ca apuvvANaM desANaM hoi dasaNaM deva ! / saMpajjai accavbhuyakoUhaladasaNaM bahaso ||8|| tA deva ! devasAle visAlasAlovagUDhanayarammi / daviNajjaNakajje haM bahusatthajuo gao hu~to // 2 // bhaNiyaM ca bhUmivaiNA cittacamakkArakArayaM kahasu / tattha tae jaM kiMci vi saccaviyaM cAru acchariyaM // 10 // datteNuttaM pahu ! devasAlamacchariyaniyaraparikinnaM / bahuhayamAhappo vi hu jattha jaNo ayamAhappo // 11 // avaraM pi hu acchariyaM pecchau sAmI sayaM pitaM jeNa / na ya sakko sakko vi hu kahiuM je kiM puNa maNusso ? // 12 // iya jaMpiUNa datto payattapacchAyaNANi avaNeuM / uvaNeha cittaphalayaM nivassa taM gihiuM so vi / / 13 / / niyai ya sarUvarehovahasiyatiyasiMdamuMdara kumariM / esA devi tti viciMtiUNa paNao nivo tIe // 14 // Aucchio ya datto kA esA devayA ? bhaNai so vi / na hu deva ! devayA kiMtu mANusI ettha AlihiyA // 15 // taM souM naranAho nijhAiya aMgacaMgayaM tIe / vAlaggAo nahagaM jAva samullaviumAraddho // 16 // kiM datta ! mANusIo evaMrUvAo katthai havaMti ? / IsippahAsapuvvaM payaMpiyaM tayaNu datteNa // 17 // sA kA vi sarIralayAlIlA rUvaM pi tIe taM kiM pi / jassa lavo vina najai lihiuM niuNehiM vi surehiM // 18 // paramettha sumaraNatthaM rUvalavo sAmisAla ! aalihio| to vimhieNa bhaNiyaM rannA maha kahasu kA esA ? // 19 // bhaiNI mama tti datteNa pabhaNie bhaNai bhUvaI bhadda ! / jai tuha bhaiNI tA devasAlanayare kaha divA? // 20 // teNattaM paramatthaM nimuNasu pahu ! desadasaNathamahaM / daviNajjaNakajjeNa ya viNiggao jaNayamaDDAe // 21 // paurapayANayalaMghiyagAmA-''gara-nagarakinnabahudeso / patto ya guruaranna abbhAse devasAlassa // 22 // bhImammi tammi sannaddhabhaDayaNo taralaturayamArUDho / gacchAmi paloyaMto cauddisaM bhillasaMkAe // 23 // aha tattha mae diTTo nicceTTo nivaDio mahIvaTTe / svassI paccAsannamayaturaMgo naro ego // 24 // kaMThaMtapattapANo nAo sitto ya sisiranIreNa / uvaladdhaceyaNo tayaNu pAio sIyalaM salilaM // 25 // chahio tti sIhakesarayamoyage bhoiuM smullvio| supurisa ! katto AgaMtumittha patto mahAvasaNaM // 26 // teNattamahaM hario haeNa siridevanaMdidesAo / iha saMpatto tumbhe vi patthiyA kattha ? maha kahaha // 27 // bhaNiyaM mae vi taddesabhUsaNe devasAlanayarammi / gacchimsAmo amhe tA donha vi sohaNo sattho // 28 // tumbhe taralaturaMgamaharaNubhUyappayAsaparisaMtA / alliyaha tA suhAsaNamamhaM to so samArUDho // 29 // sapparisagaNuvittaNakahAhiM donhaM pi hariyahiyayANa / laMghiyakettiyamettArannANa ravI gao atthaM // 30 // AvAsio ya sattho tattha vi savvA vi voliyA rayaNI / nAsiyatamapanbhAre jAe aruNuggame sahasA // 31 // diTai pabhUyasennaM khuhio maha bhaiyaNo vi sannaddho / mA bhAhi tti bhaNaMto tA patto AsavArego // 32 // teNuttaM yahariyaM purisaM pecchiumimaM balaM pattaM / ghuTuM ca baMdivideNa jayau jayaseNakumaro tti // 33 // to vijayabhUvaI vi ya patto vinAyakumaravuraMto / kumareNa vi sappaNaya paNao bhUmiliyabhAleNa // 34 // Aucchio nariMdeNa vaccha ! kaha taM samAgao rannaM ? / so bhaNai deva ! duTeNa teNa turaeNa haM hario // 35 // ANIo ya aranne imammi paribhamirasIha-sadale / to tAya ! mae mukkA vaggA gurumaggasamieNa // 36 // parisaMThio turaMgo to mukko so mae samuttariuM / pANehiM vi paricatto manne duTTo tti kaliUNa // 37 //
Page #423
--------------------------------------------------------------------------
________________ 336 AkhyAnakamaNikoze gimhakharataraNitAviyataNuNo jAyA aIva maha tanhA / aMdhArijaMtamiNaM bhuvaNamahaM pecchiuM laggo // 38 // tayaNaMtaraM na ki pi vi vinnAyaM jA imeNa AgaMtuM / jIvAvio akAraNasubaMdhuNA purisarayaNaNa ||39 / / taM souM samakAlaM paloio haM niveNa sabaleNa / paNamiya mae vi rAyA saviNayameyArisaM bhaNio // 4 // majha na jIviyadANa sattI thevA vi vijae sAmi ! / kintu tuha pAyapaumappabhAvao jIvio kumaro // 41|| to pamuipaNa puhaIsareNa AliMgiUNa haM bhaNio / taM mama paDhamaputto jayaseNo pacchimo vaccha ! // 42 // nIo ya niyayanayare samappio majjha paramapAsAo / niyakumaraninvisesA ThiI vi vihiyA samaggA ci // 43 // taha kaha vi rAyakumarehi raMjiyaM maha maNaM viNoehiM / na jahA sumarai jaNaNI-jaNaya-sadesANa maNayaM pi // 44 // tannivaiamgamahisIsiridevIkucchikamalasarahaMsI / ramaNIyayAvayaMsI avayaMsIkayasaralanayaNA // 45|| asthi susuvannavannA kannA lAyannapunnasabaMgA / kusalA kalAkalAve kalAvaI nAma kAmagihaM // 46 // pAyaM gavesio vi huna pAvio koi tIe tullabaro / tacitAsaMtAviyamaNeNa rAeNa haM bhaNio ||47|| vaccha ! kahiM pi nihAlasu niyabhaiNIsamuciyaM varaM kiM pi / to rUbalavo tIe mae imo deva ! aalihio||48|| naravaiNA'NunnAo kameNa pahu ! tuha sayAsamallINo / jamhA uttamarayaNANa ThANamiha deva ! taM ceva // 46 // AyanniUNa eyaM mahIbaI ciMtiuM samAraddho / kiha saMgamo bhavimsai maha samameyAe ? na muNemi // 50 // etthaMtarammi maJjhanhasUyago suragihesu saMkharavo / ucchalio taha eyaM paDhiyaM nivakAlakahageNa // 51 // ullasiyateyapasaro sUro jaNamatthayaM kamai eso| teyaguNanbhahiyANaM kimasajjhaM jIvalogammi ? // 52 // asthANAo samuTTiya nhAo paNao ya devayANa nivo / surasaM pi tIe virahe bhutto virasaM va AhAraM // 53 // puNaravi vAsaraseso asthANattheNa rAiNA gmio| vinnatto bIyadiNe sasaMbhamaM cArapuriseNa // 54 // paDihayapaDivakkhassa vi sannaddhA cAuraMgiNI seNA / deva ! tuha desamajjhe pavisai vajaMtaAujjA // 55 // taM soUNa raNaMgaNapavesarahasucchalaMtaromaMco / sannajmaha tti Aisai naravaI niyayasAmaMte // 56 // tADAviyA ya sahasA bhayaMkarA kAyarANa raNabherI / paharisiyA raNarasiyA nayare hallohalo jAo // 57|| etthaMtarammi datto patto pahio vva tattha pahasaMto / bhaNai ya kimayaMDe viDDarillao pahu ! raNAraMbho // 58 // naNu taM ramaNIrayaNaM sayaMvara tuha samei sayameva / jayaseNakumAro vi hu so eso narasirorayaNaM // 56 // taM soumamayasitto vva narabaI vigayavirahavisavego / AbharaNamaMgalaggaM viyarai se kaNayajIhaM ca // 60 // bhaNai ya dattaya ! kiha iha samAgayA sA ? tao bhaNai datto / hariNi vva deva ! tuha punnavAgurAyaDDiyA pattA // 61 // to maisAyaramaMtI payaMpae deva ! esa sappuriso / jamhA eeNa kao pacchanno tumha uvayAro // 2 // tumhANa guNaggahaNaM tIe puro kayamaNeNa saMbhavihI / hohI imA parokkhANurAyarattA tumammi pahU // 63 // tIe nibaMdha nAuM ammA-piyarehiM pesiyA bhavihI / to eso sigghayaraM saMpatto sAmi ! tuha pAse // 64 // to saMlattaM datteNa deva ! maMtI jahatthaabhihANo / jo asmuyasavvaM pi hu jANai evaM niyamaIe // 65 // sannagjhamANaniyabalanivAraNaM kAumaha mahInAho / Aisai nayarasohaM pamoyaparipUrio saMto // 66 // vihiyA ya nayarasohA nayare nAyarajaNeNa savveNa / maMcAimaMcaviraiyataliyAtoraNamaNaharillA // 6 // AiTo maisAyaramaMtI tesiM pavesaNanimitta / teNa vi maharihariddhIe tIe vihio purapaveso // 6 // AvAsatthaM timsA samappiyaM sattabhUmiyaM bhavaNaM / sammANio ya tIe logo uciyappayANaNa // 69 / / jayaseNakumAro vi hu paNao gaMtuM sahAe naravaiNo / puTTA ya kusalavattA paropparaM rAyakumarehiM // 7 // rAyakumArA-'maccAiemu savvesu muhaniviTesu / avarApparasammANucchalaMtaparamappamoemu // 7 // etthaMtarammi bajarai kumara-maMtI phuraMtarayadittI / etto ya tattha patteNa deva ! datteNa taha kaha vi // 72 // tumhANa guNaggahaNaM vihiyaM jaha rAyapamuhapaurANa / oyarai mANasAo TaMkukinnaM vana kayA vi||73||
Page #424
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36. bandhukRtrimasneha tvAdhikAre zaGkhAkhyAnakam tuha muttAhalanimmalaguNAvalIdharaNahArihiyaeNa / rannA saMdiTTaM tujjha gauvaM kiM vayaM kuNimo ? || 74|| tatto ya hiyayadar3ayA samaggaguNarayaNamAliyA kumarI / tuha samuciya tti kAUga pesiyA gurusiNeheNa // 75 // aNuo na hu jAo imAe avaresu rAyakumaresu | ahavA mAMttRNa ravi baMchai kiM kamaliNI annaM ? // 73 // to bhai saMkharAyA peccha aho ! majjha nigguNassAvi / naranAhavijaya seNamsa pakkhavAo kimavi ahio // 77 // jai jAo rAo haM lahuo vi hu tA kahaM guNI jAo ? | ahavA uttamapurisA niyaMti dosaM pi guNarUvaM ||78 || jar3a majjhamuvarihutto evaM neho maNe pariSphurai / tA tassa tAyatullamsa vayaNamamhehiM kAya // 79 // to savve viya saMtuTTamANasA te gayA saThANesu / avaropparapIr3apavvasANa tANaM vayai kAlo // 80 // aha annayA ya supasatyatihi muhuttammi laggadivasammi / pAraddho rAyaule vIvAhamahUsako rannA // 81 // gaMbhIra madda lArava vimimsa jayatUragahiranigghose / avihvavilayA gijvaMta maMgalAravasamutpanne // 82 // bahubaMdivaM davajjariyajaya jayArAvabhariyabhuvaNayale / maNahararamaNIyaNanaTTa [ thaTTa] tuTTaMtahArohe ||23|| lAirittaviyarijjamANavaradANaraMjiyajaNohe / vIvAhakajja ujjuyakaMciyakarabhamirasAmaMte ||84|| evaMvihammi laggassa vAsare pamuieNa pariNIyA / aNurAyara siyahiyayA rAeNa kalAvaI kumarI || 85 / / vitte vIvAhamahUsavammi savvaMgacaMgimajuyAe / tIe saha visayasokkhaM bhuMjai so vajjiyAvajjo || 86 / / jayaseNakumAreNaM samaM pavar3aMtapIipa bhAro / nANAviNoyavakkhittacittavitto gamai kAlaM ||87|| aha annayA kumAro bhUmiliyasiro nivaM namiya bhaNai / dummoyaM maNayaM pi hu tuha pahu ! payapaMkayaM majjha // 88|| kiMtu jaNayANurohAo hohihI niyapurammi gamaNaM me / tA kaya bahuppasAyA tuha pAyA maM vimuMcaMtu // 89 // avaraM ca deva ! devI kalAvaI taha suheNa dhariyanvA / suviNe vi sarai na jahA niyajaNaNI-jaNaya-baMdhUNaM / / 90 / / evaM ti jaMpigaM niveNa supasatthavAsare kumaro / colAveuM sammANiUNa saMpesio sabalo // 91 // devIlAI taha kaha vi hu raMjio mahArAyA / jaha savvahA vi jAo taccitto tammao caiva // 62 // saMbhAsaNAiehiM tIe samaggo sauttilogo vi / taha tosavio na jahA tavvira he ciTTai khaNaM pi // 63 // dAsI - dAsamuha parivAro viyaraNAiNA tIe / Avajjio tahA jaha ANaM sIseNamuvvahai || 94 // aha annayA ya rayaNIturIyapaharAvasesasamayammi / sayaNIyagayA devI kalAvaI niyai sumiNammi || 95|| viSphuriyavivihamaNirayaNa kiraNaviraiyasubhattidisicittaM / kappUra missacaMdaNathavakkacaccakkiyAvayavaM // 16 // vIroyanIrabhariyaM bhamarAvalikaliyakamalapihiyamuhaM / aMkammi punnakalasaM davaNIyaviNimmiyaM rammaM // 97 // suviNAvasANao piDibuddhA baMdhurassaraM ranno / kahai jahA deva ! mae sumiNo eyArisa diTTo || 18 | to puvaI pasariyapamoyaparipUrio pape / tuha piyayame ! bhavissai putto maha kulagayaNacaMdo // 66 // evaM houtti payaMpiUNa gabbhaM suhaM samuvvahai / devI hiyaicchiyapunnaparamanissesadohalyA // 100 // nAU pasavasamayaM ammA- piyarehiM pesiyA niyayA / paDijaggayA tao te pattA ya kameNa tammi pure // 101 // gayaseTTigihe AvAsiyA ya te dattaparicayavaseNaM / bhaviyanvayAe diTTA kalAvaI tehiM paDhamaM pi // 102 // sAgayakiccaM kAuM paropparaM pucchiyA kusalavattA / kahio tehiM pi kalAvaIe jaNayAisaMbhAso // 103 // jaNayappa uttisavaNucchalaMta romaMcekaMcuyaMgIe / hariseNa samaM tIe acchijuyaM viyasiyaM sahasA ||104 // to tehiM samuvaNIyaM kuMkuma - kappUra-caMdaNAIyaM / bhogaMgaM taha vatthANi tIe paTTaulayAINi // 105 || avaraM ca aMgayajuyaM jaDiyaM jhalakaMtarayaNaniyareNa / kumareNa siNeheNaM pesiyameyaM nariMdrakae || 106 // paDhapaNa jAiyaM Asi dattaeNAvi / niyapiyayamAnimittaM tassa vidinnaM na kumareNa // 107 // taM ghettu N tIyuttaM ahamavi ranno samappaissAmi / sammANiUNa tIe visajjiyA te gayA''vAse // 108 // 1. caaMciyaMgIe raM0 / 43 For Private Personal Use Only 337
Page #425
--------------------------------------------------------------------------
________________ 338 AkhyAnakamaNikoze aMgayajayalaM vipphuriyarayaNakiriNAvalIhiM dippaMtaM / niyabhuyajuyale parihiyamasesasahiyayaNajuttAe // 10 // etthaMtarammi rAyA'varohamajjhe samAgao muNai / hasiyaravaM kiM evaM ? ti ciTThae jAva saviyako // 11 // tA jAlagavakkhaNaM bhuyAsu aMgayajuyaM niyai tIse / nimuNai ya bajaraMtiM devi evaM sahINa puro // 111 / / piyasahi ! aMgayasaMgA suhAraseNeva sittamaMgaM me | ahavA imesi daMsaNametteNa vi so mae diTTo // 112 // tannAmagaha NeNa vi majjha maNaM kimavi viyasiyaM inhiM / saMsaggAo imesiM so ceva ya majjha parisatto // 113 // pecchaha acchariyamiNaM maNappiyassAvi dattayassa imaM / dinnaM na mammiyaM pi hu taM soDaM sahiyaNeNutaM // 114 // sAmiNi ! tassa jahA taM maNappiyA savvahA tahA na'nno / to tamsa neva dinnaM tA iha atthe kimacchariyaM ? // 11 // nAmaggahaNavihUNANi tAsi vayaNANi nisuNiuM rAyA / kuviyappavasaviyaMbhiyaIsAvisavihurasavvaMgo // 116 // ciMtai bisannacitto imIe avaro maNappio koi / jassa guNaggahaNamimaM karei sahiyayaNapaJcakkhaM // 117 // ahayaM tu kavaDanehappavaMcao mohiUNamaccatthaM / aviyANiyaparamattho vasIkao pAvakammAe // 118 // tA tAlahalaM va imAe sIsaminhi pi khamgadaMDeNa / pADemi vallahaM vA haNiuM viyaremi bhUyANa // 119 // evaM hiyayabhaMtarapalittakovAnalAulo rAyA / kiMkAyavvavimUDho visannahiyao viciMtei / / 120 // nUNaM na hoi nArI sIlavaI jaM kalAIe vi / uttamakulubbhavAe vi jAyamevaMvihasarUvaM // 121 / / iya kuviyappaviyaMbhaNaparatvaso naravaI paDiniyatto / aivAhai kahakahamavi vAsasahassaM va diNasesaM // 122 // tammi samayammi rannA pacchannaM vAharittu bhnniyaao| mAyaMgIo kaM pi hu paDivajjiya taM gayAu gihe // 123 // payaIya vi nikaruNo nikaruNo nAma sArahI rannA / bhaNio bhaddaya ! rayaNIvirAmasamayammi pacchannaM // 124 // devI kalAvaI me monavvA amugaguruarannammi / Aeso tti bhaNittA nikkaruNo rayaNiviramammi // 125 / / pauNIkAUNa rahaM rahaMgacikkAragahiranigdhosaM / patto kalAvaIe bhavaNe taM bhaNai payapaNao // 126 // devi ! samAruhasu rahe rAyA vi kariMdamAruheUNa / patto kusumujjANe tumhA''NayaNe'hamAiTTo // 127 // taM souM satthamaNA rahamArUDhA kalAvaI devI / nikaruNeNa vi pavamANagAmiNo periyA turayA // 128 // nikaruNa ! kattha rAya ? tti tIe bhaNie sa Aha esesa / evaM samullavantANi tANi pattANi rannammi // 129|| eeNa vaMciyA haMti citiuM bhaNai gamgayagiraM sA / hA pAva! vaMciUNaM kimihA''NIyA tae ? kahasu // 130 // na ma e kimavi virUvaM vihiyaM tA kiM tae'vahariyA haM ? / iya souM nikkaruNo karuNArasapUriyasarIro // 13 // aMsujalulliyanayaNo kayaMjalI takkame nameUNa / pabhaNai sAmiNi ! kammaM pi mama nAmassa samarUvaM // 132 // mA hoja majjha sariso puriso ninbhaggaseharo pAvo / jo evaMvihakamme nioio hayapayAvayaNA // 133 // cayai siNiddhaM pi jaNaM kuNai akajja pi haNai jaNayaM pi| kiM kiM na kuNai sAmiNi ! paravvaso sevyvraao?.||134|| savvANa vi pAvANaM siromaNitaM sayA samuvvahai / sevAparavvasattaM narANa jeNerisaM bhaNiyaM // 135 // socchvAsaM maraNaM niragni dahanaM, niHzRGkhalaM bandhanaM, niSpay malinaM, vinaya line vinaiva narakaM saiSA mhaayaatnaa| sevAsaJjanitaM janasya sudhiyo dhik pAravazyaM yataH, paJcAnAM savizeSametadaparaM SaSThaM mahApAtakam // 136 / / tA oyariya rahAo uvavisasu tale visAlasAlamsa | ANattamimaM rannA na annahA kIrae eyaM // 137 // taM soyaM soyAmaNipahArapahaya vva jAva oyarai / raharayaNAo mucchAe nivaDiyA tA mahIvIDhe // 13 // nikkaruNo ruyamANo raharayaNaM 'gihiuM: gao nayare / vaNapavaNavIiyaMgI saceyaNA sA vi saMjAyA // 139 / / cii jAva sakaruNaM ruyamANI mannupUriyasarIrA / tA pattAo mAyaMgiNIo naravainiuttAo // 14 // bhiuDIbhImaniDAlAo tddilyaatrlkttiykraao| nivbhacchiuM payattAo tAo pharusakkharagirAhiM // 14 //
Page #426
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36. bandhukRtrimasnehatvAdhikAre zaGkhAsyAnakam 339 A pAviTTe ! daTTe ! rAyasiriM mANi na yANAsi / aNurattamsa vi paDikalavattiNi ! hosi jaM ranno // 142 / / tA uvabhuMjasu dubilasiyassa phalamii payaMpiuM tAhiM / rayaNAbharaNavirAiyabhuyajuyalaM chidiyaM tIe // 143 // saddhi bhuyajuyaleNaM devI paDiyA mahIe mucchaae| kaha kahamavi ceyannaM lahiUNaM vilaviuM laggA // 144 // hA hA niddaya ! hayavihi ! vihiyaM kiM erisaM tae majjha / gurudukkhamayaMDe vi hu viNAvarAheNa dINAe ? // 14 // hA ajja utta ? juttaM na tujjha uttamakulappasUyassa / dAuM dArugadukkhaM dosamadaMsiya dayAnihiNo // 14 // gurudosadUsiyANa vi aparikkhiyakAriNo na sappurisA / te maha niddosAe vi kiM tae erisaM vihiyaM ? // 14 // maha uvari Asi neho sAmi ! sayA'nannasarisao tujha / saMjAyaM tassa imaM paJjavasANaM pabhaNiyaM ca // 148|| tANa guNaggahaNANaM tANukaMThANa tANa bhaNiyANa / tANa ramiyANa piyayama ! avasANaM erisaM jAyaM // 149|| ahavA maha puvvakkayakammANaM pariNaI imA jAyA / na hu asthi entha kassa vi doso thevo vi hu parassa // 150 // iya evaM attANaM saMdhIraMtIe tIe saMbhariyaM / niyajaNaya-jagaNi-baMdhUNa tayaNa puNa vilaviraM laggA // 15 // hA tAya ! mamaM tAyasu ucchaliyataraccha-acchabhallammi / ranne nAhara-ruru-rojjhamukkavokAravaraudde // 152 // hA aMba ! saMvarAlIkarAlakatAramajhayArammi / niyaduhiyaM suhiyaM kuga kAuM puvaM va ucchaMge // 153 // hA bhAya ! bhAya ! bhImADavIe bhIyAe desu maMbhIsaM / jamhA jage pasiddha bhaigAe vacchalo bhAyA / / 154 // taha tIe tattha runnaM sariuM piya-jaNaya-jaNaNi-baMdhUNaM / jaha jAyANi pasUNa vi maNANi vipphuriyakaruNANi // 155 / / bhuyajuyavikattaNabhavapIDAvihuriyasamaggaaMgAe / uyarammi tIe jAyaM sUlaM saMcaliyagambhAe // 156 / / nAUNa pasavasamayaM pattA pattalatarUNa gummammi / guruveyaNAe vivasA uttamaputtaM pasUyA sA // 157|| niyai ya niyayakamakamalajuyalamajjhammi phuriyataNakiriNaM / puttaM uttamalakkhaNasamanniyaM amarakumaraM va // 158 // tatto cittabhaMtarabhavaMtapariosa-guruvisAyajuyA / jaMpai puttaya ! kallANasaMjuo hosu dIhAU / / 159 // kira tujjha jammadivase vaddhAvaNayaM guruM karissAmi / iya ciMtiyaM pi saMjAyamannahA putta ! uttaM ca // 16 // annaha pariciMtijjai saharisakaMdujjueNa hiyaeNa | pariNamai annaha cciya kajjAraMbho vihivaseNa ||161 / / pANivihUNA puttaya ! pariceTTaM maMdabhAiNI ayaM / tuha kiha karemi saMpai ? iya vilavaMtIe devIe / :162 / / putto caDapphaDato taraMgiNIkUlasammuho dulio| dhario ya tIe calaNesu jhatti evaM bhaNaMtIe // 163 // hA hA nikaruNa ! kayaMta ! kiM na tuTTo si ettiyaduheNa / jaM harasi puttarayaNaM pi dINavaya NAe maha iNhi ? // 16 // paNaiyaNakaruNakaraNe paNayA haM tuha taraMgiNItilae ! / bhayavai ! pavittanIre ! tIre tuha hIrae kumaro ! // 165 // tA devi ! dayaM kAUNa kuNasu kumaramsa rakkhaNaM inhi / jamhA tumhANaM saraNamAgayA dINavayaNA haM // 166 / / jai jayai jae sIlaM rayaNIyarakiraNaniyararamaNIyaM / paripAliyaM mae vi hu taM jai suvisuddhahiyayAe // 167|| tA divvanANanayaNe ! kuNa ppasAyaM naippayaisacche ! / jaha pAlijjai bAlo navaraMbhAgabhayukumAlo // 168 // iya dINaruyaNasavaNucchalaMtakaruNAe siMdhudevIe / sA kamalanAlakomalabhuyAlayA nimmiyA sahasA // 16 // to tIe takkhaNaM ciya soyapisAo palAiUNa go| maMtassa va bhuyajuyalassa daMsaNe hiTTahiyayAe // 170 // ghettaNa tayaM kaMkellipallavArattapANijuyaleNa / aMkammi kugai navakamalama ulamukumAlayaM bAlaM // 171 // agghAiUNa sIse payaMpae jAya ! tujha muhasasiNo / oyAraNayaM kijAmi bhaNiya kArei thaNapANaM // 172 // puNaravi cittabhaMtarabhavaMtasaMpunnamannusaMbhArA / aikaruNaM ruyamANI payaMpiuM evamAraddhA // 173 // jAyA'hamakayasukayA kahamaNuciyakaMdamUlaphalavittIM / kAuM kAhaM tuha dehavaddhaNaM vacchaya ! apatthA // 174 // dhannAu bAlakAle vi kaliyabaMbhavcayAo samaNIo / vipphurio jANa maNe maNayaM pi na pemmapariNAmo // 175 / / jai kira ahamavi huMtA samaNI bAlattaNe vi suhacittA / tA piyayamapemmaviDaMbaNaM imaM neya pArvatA / / 176|| iya evaM dINasaraM ruyamANI taM vaNaM bhamaMteNa / kaMda-phala-mUlakajje sA diTThA tattha kulavaiNA // 177 //
Page #427
--------------------------------------------------------------------------
________________ 340 AkhyAnakamaNikoze maMbhIsiUNa bhaNiyA vacche ! Agaccha Asamapayammi / to sA teNa samayA tavamsiAsamapayaM pattA // 178 // bhaNiyA ya putti ! uttimavaMyuppattiM kahei tuha deho| daMsaMto suhalakkhaNaniyaraM jhasa-kulisapamuhamimo // 179 // tA kahasu kA'si taM ? iya payaMpiyA jaaymnnusNbhaaraa| saMdhIriyA ya tAvasavaiNA iya komalagirAhiM / / 180 // muMca su visAyamiNamo vacche ! sacchaMdayAe dulllio| jaha paDihAi taheva ya vilasai eso hayakayaMto // 18 // jo hoi sayA suhio viyAi duhamaisaeNa tamseva / jo puNa duhasaMbhAreNa pUrio kuNai taM muhiyaM / / 182 / / jo hoi dhaNAhibaI dariddacUDAmaNiM tayaM kuNai / jo puNa dogaccaduhI suhayai taM daviNadANeNa / / 183 // jo vilasirasohaggo dohaggaM dei dumsahaM tassa / dohaggajuyaM taha jaNai hoi jaha sayalajagaiTTo // 184 // jesimakittimapemmaM paropparaM tesi taM vihADe / saMghaDai vihaDiyaM pi hu kesi pi tayaM mahApAvo // 18 // tA evaMvihavihivilasiyammi bhadde ! kahaM kuNasi soyaM ? / dhIrattaNamavalaMbiya soyapisAyaM pariccayasu // 186 // ettha ThiyA paripAlasu puttaM guru-devajaNiyabahumANA / jA pucabhavovajjiyasukayaM savihIbhavada bhadde ! // 187|| evamaNusAsiyA sA kulavaiNA jAyajIviyavvAsA / puttaM paripAlaMtI tattha ThiyA IsiavasoyA // 18 // etto mAyaMgIo saha keUrehiM tIe bhuyajuyalaM / dasati ruhiradhArAruNiyAbharaNaM nariMdassa // 189 // jA naravaI niruvai keUrajuyaM kare kaleUNa | jayaseNakumaranAmaM tA tatthu koriyaM niyai / / 190 // taM pecchiuM nariMdo dhasakkio vajaghAyapahao vva / tannicchayAya vAhariya pucchae jhatti gayaseTTiM // 19 // ki devasAlanayarAo Agao koi ? bhaNai seTTI vi | saMtIha deva : devImuyAvaNe AgayA purisA // 12 // navaraM na'ja vi pAvaMti tumha payapaumadaMsaNaM deva ! / to te vi samAhUyA saMpattA rAyapayapurao // 19 // bhaNiyA ya bho kimeyaM keUrajuyaM ? ti tayaNu te bati / sAmiya ! mamullamaNimayamaMgayajuyamimamaippavaraM // 194 // jayaseNakumAreNaM tumhaM pANappiyAe pesaviyaM / mukkaM samaikaMte diNammi devIgihe Asi // 195 // iya evamullavaMtANa tANa sahasa ti saMkhanaranAho / mucchAmIliyanayaNo paDio sIhAsaNucchaMge // 16 // jalalavavimissavIyaNayavIio kicchapattaceyanno / nissesajaNasamakkhaM attANaM niMdiraM laggo // 197 // ahaha ? mahApAvo haM ahaha ! aNajjo aho ! sunikkaruNo / jaM suddhasIlakaliyA kalAvaI pAviyA maraNaM // 198 // to maMti-maMDalesara-sAmaMtA AyareNa pucchaMti / sAmi ! kimeyamayaMDe ? rAyA vi kaheumAraddho // 199 // bho ! nipaeNaM dumvilasieNa saMtAvio aIvAhaM / jeNa taNaM va na gaNio nehajuo vi hu vijayarAyA // 20 // jayaseNakumArassa vi nehatarU vaDio vi maNaThANe / pakkhitto ukkhaNiuM AmUlAo vi peccha mae // 201 // thIrayaNadANagayaputta dattamettI gayA vi garuyattaM / savvA vi ya pamhusiyA'kayannuNA peccha pAveNa // 202 // paNao kalAvaIe varuNannasariso gao vi garuyattaM / egapae cciya catto aparikkhiyakajakaraNeNa // 203|| amayakarakiraNanimmalakule masIkuccao mae dinno| vitthArio ya sanarA-'marA-'sure tihuyaNe ayaso // 20 // jaM suddhasIlakaliyA vi naTTasIla tti kappiUNa mae / saMpattapasavasamayA pavesiyA yakayaMtamuhe // 205 // na ya majjha asthi suddhI thIvajjhAkAriNo viNA jalaNaM / tA kuNaha maha nimittaM kaTTaciyaM jeNa pavisAmi // 206 / / iya. nara variMdavajariyavayaNasamagucchalaMtagurusoo / asthANajaNo'nnonnaM vayaNANi paloiuM laggo // 207 // to samakAlaM hA hA ! haha ! tti ummukkapukkadhAhoho / souM nariMdavayaNaM nayarajaNo kaMdiuM laggo // 208 // hA uciyakaraNadagve ! hA sasaharaseyasIlakayarakkhe ! / de devi ! desu daMsaNamevaM palavaMti kaMcuiNo // 209 // hA sAmiNa ! dINAA'NukaMpaNIyAo saMpayaM amha / jAyAA taM viNA iya ruyaMti dAsIo sayalAo // 210 // hA ! daieNa na sundaramaNuTTiyaM niTureNa jaM tujjha / jaNiyamaiduTTakaTThe ti rAyadaiyAo royaMti // 211 // hA nimviyAranayaNe ! hA miuvayaNe! hahA samasayaNa ! / hA hA ! taM kattha gaya ? ti maMtivaggo vi palavei // 212 / / 1. prazamasadane ! / Jain Education Interational
Page #428
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36. bandhu kRtrimasnehatvAdhikAre zaGkhAkhyAnakam hA ! ko dAhI niyayaMgalaggamAbharaNamaisutuTTo vi / majjhaM devIe viNa ? tti kaMdae baMdividaM pi / / 213 || hA hA ramaNIyaNatrayaNamaMDaNe ! khaMDaNe ! akajjANa / kattha gayA si ? ttiruyaMti purapuraMdhIo miliyAo || 214 // evaM sabAla - viddhApamukkapokkagmi purajaNe sayale / pabhaNai rAyA maMtINa sammuhaM karuNasaddeNa // 215 // jAva na taDatti phuTTa maha hiyayaM tA jhaDa tikaTThehiM / kuNaha ciyaM na viyANaha kiM dussahaveyaNaM majjha ? // 216 // tatto maMtiSpamuhA paurA pagalaMtaaMsujalanayaNA / saviNayamAbaddhakaraMjalIjuyA cinnaviMti nivaM // 297 // kiM sAmi ! samAraddhaM mayamAraNamanha deviduhiyANa ? / jaM vaMchasi paviseuM pajja liyaciyAnale ghore // 218 // tumhArisA vi dhIrA jai soyaparavvasA bhavissaMti / tA pAyayappayAe kAyara hiyayAe ko doso ? // 219 // avaraM ca tai jiyaMte sabAla -viddho vi jiyai puralogo / marai marate puNa nicchaeNa deve daekkarase // 220 // tAdu vikhayappayApAlao vi hoUNa sAmi ! kiha kuNasi / logassa viNIyassa vi kamAgayassAvi khayamevaM ? // 221 // pujjaMtu mAiyANi maNorahA tuha rikUNa savvANa / tA kAUNa pasAyaM paripAlasu pahu ! payaM pauraM ||222 // evaM savinaya sappaNayavayaNaniuNehiM pabhaNao vi tahA / maraNekkabaddhabuddhI samuTTio saMkhanaranAho ||223|| aNugammaMto gurusoyaracanettehiM nayara loehiM / niyamaMdirAo calio calaNehimaraiyasiMgAro // 224 // ambhasthiUNa kaha kaha vi turayamArovio amacehiM / parihariyachatta- ciMdhAirAyalaMkArasaMdoho // 225 // vajjiyajaya Aujjo vAriyacAraNagaNatthavaNakajjo / nissaddabaMdibiMdo ahakkapAikkacakkajuo || 226 // pecchivaMto pagalaMtaaMsujAlA hiM nayarabAlAhiM / vArijvaMto AbaddhapANipaumAhiM therIhiM // 227 // patto ya naMdaNujjANaparisare to visannavayaNesu / maMtIsu rAyarakkhAnimittamappattabuddhIsu // 228 // gayaseTTiNA savinayaM bhaNiyaM iha sAmi ! naMdaNujjANe / phalihamaNirayaNanimmiyajiNidavaramaMdiraM asthi || 229 // avaraM ca amiyateo sUrI tatthA''gao amiyateo / tA deva ! devapUyaM kuNasu tahA gurukame namasu // 230 // pacchA jamabhippeyaM karejya taM iya payaMpio rAyA / evaM ti bhaNiya jiNanAhamaMdiruddesamaNupatto // 231 // oriya turaMgAo patto abbhaMtare jiNaharassa / nhAya vAya pUiya paNamiya paDimaM subhattIe // 232 // tatto gurUNa caraNe namiUNaM tappuro samuvaviTTo / duhio imo ti cintiya pAraddhA desaNA tehiM // 233 // bho naravariMda ! jara maraNa - roya - soyAulammi saMsAre / pariyahaMtANa jiyANa dullahaM mANusa jammaM // 234 // taMpi huAriyakhettAisayalasAmaggisaMgayaM ladhuM / kAyavvA dhammamaI bhavakArAgAraniddalaNI || 235 || jamhA jIyaM jalabiMducaMcalaM gattarA sirI sayalA / khaNabhaMgurA cilAsA viNassaraM tAratArunnaM // 236 // athiraM piyammi pemmaM cavalaM lIlAlalAmalAyannaM / na ciraTTAI sayaNANa saMgamo savvajIvANaM ||237 // evaMvihe asAre saMsAre naravariMda ! na hu juttA / maraNamaI pariyANiyasArA-sArANa tumhANaM ||238 || tAmuLeca maraNabuddhiM dhammammi puNo samujjamaM kuNasu / jamhA na'nno saraNaM jiyANa mottUNa jiNadhammaM // 236 // iya niMsuNiuM nariMdo paryaMpae muTTu savvahA dhammo / paramaccaMtaM hiyae khuDukkae maha mayacchiduhaM // 240 // te na sako khaNamaci pANe dhariDaM kalAvaIvirahe / tA maraNasamayajogaM jamaNuTTANaM tayaM kahaha || 241 // iyattA guruNo bhaNati naranAha ! vujjha mA mujjha / ruhireNa dhoiyaM na hu sujjhai ruhirAruNaM vatthaM // 242 // taha dukkhaM pina phiTTai maraNaduheNaM nariMda ! niyameNa / ahiyayaraM puNa jAyai jamhA annANakaTTaM taM // 243 // tAkuNa jiNavariMdappAsiyaM dhammamuttamaM rAya ! / jaha na kayAi vi jAyai viogAiduhaniyaro || 244 // avaraM ca divvadiTTIe najjae tuha bhavissae jogo / saha piyayamAe savvaMgasuMdarAvayavaniruyAe // 245 // iyasUrivayaNasisira [yara] vAridhArAhi rAyahiyayammi | gurusoyadAvapAyavapasaro savvo vi vijjhAo || 246 // to tattha rayaNI suviNayaM niyai pacchime jAme / kira keNai egaphalA kappadulayA duhA chinnA || 247 // paDiyA mahIe tatto laggA tattha vi tahA gayA viddhiM / jAyA ya puNo ahiyaM hiyayaharA sayalaloyassa || 248 || For Private Personal Use Only 341
Page #429
--------------------------------------------------------------------------
________________ 342 AkhyAnakamaNikoze tatto pahADa pakiTTapaDahayasareNa paDibuddho / sUrINa kahadda suviNaM paTTihiyao jahAdihaM // 246 // pariyANiyasuviNatthA guruNo ranno kahaMti naranAha ! / chinnA jA kappalayA sA tujjha kalAvaI devI || 250 // egaphalA jaM taM puttasaMjuyA jaM puNo vi pArUDhA / taM tuha milihI ajjeva jAyasaM punnasavvaMgA ||251 // tumhANa pAyaparamappasAyao hou evamii bhaNiuM / rAyA paharisavasapulaiyaMgao vaMdiUNa guruM // 252 // niyapAsAyaM patto tatto dattaM bhaNei bAhariDaM / dattaya ! evamakajjaM kathaM mae mUDhamaieNa || 253 // pacchA maraNapanA vihiyA tA jai kalAvaI jiya / tA jIvijbai aha no maraNaM ciya havai maha saraNaM // 254 // tApavaNajavaNavAhaM rahaM samAruhiya rannamajjhAo / jaD jiyai tA tamANejja aha na to taM mayaM muNasu // 255 // evaM vRttI datto patto ratnaM rahaM samAruhiuM / niuNaM nirikkhayaMteNa teNa te tAvasA diTThA // 256 // puTTA ya kahaha bhayavaM ! katthai tumehiM gugviNI ramaNI / saccaviyA iha ranne paribhamaMtI ? tao te vi // 257 // jaMpati kiM na muMcai imAe uvariM naresaro rorsa ? / ajja vi vaMchai kiM pi hu kAuM aidAruNaM dukkhaM ? // 258 // tesi vayaNAo tIe asthittaM citiuM bhaNai datto / bhayavaM ! neya sakovo kiMtu sasAMgo nivo ahaM // 256 // tA jai kalAvaI jiyai jiyai rAyA ci nannahA bhayavaM ! kAhI pANaccAyaM pavisiya pajjaliya jalana mi // 260 // evaMttehiM sa tAcasehiM karuNekara siyahiyaehiM / kulavaipAse nIo datto paNao ya so tassa || 261 // kulavaiNA vi kalAvaivuttaMto sAhio aseso vi / nohariyA devI viya tavassiNIloyamajjhAo || 262 // dattaM daduM mannuiyamANasA palaviuM samAraddhA | saMdhIriyA ya datteNa nihuyanihuyaM ruyaMteNa // 263 // T AsAsiyA ya sAmiNi ! kheyaM mA kuNasu suNasu maha cayaNaM / vihivilasiyamsa nAso na hoi athirammi saMsAre || 264 || tA dhIrataNamavalaMbiNa sogAvayAsamavi muMca / jamhA bahueNa vi soieNa na ya phiTTae dukkhaM || 265 // jANAmi dAruNaM tuha eyaM dukkhassa kAraNaM jAyaM / eeNa nimitteNaM NaMtaguNaM dukhio devo // 266 // sue imeNa duvvilasieNa saMtattacittavittI so / ajja na jai taM pecchai nisAe tA pavisae jalaNe || 267 // jANAmi tujjhamANaM jeNA''gaMtuM na tarasi taM tattha / tA devi ! dayaM kuNa rAyarakkhaNe majjha vayaNeNa || 268|| kAuM pasAyamAruhasu rahavare jeNa tattha gacchAmo / kAlavilaMbo jutto na hoi evaMThie kajje // 269 // nivanicchayaM viyANiya kuruvaimA ucchiuM paNamiUNa / ArUDhA raharayaNe pattA ya kameNa saMkhaure ||270 || daTTu devi akkhayasamamgaaMgaM paharisio vi niyo / taM pecchiumacayaMto lajjAe aho muho jAo || 271 // pAraddhaM loeNaM vaddhAvaNayaM pure samaggammi / baddhA caMdaNamAlAu paigihaM cUyapattehiM // 272 // tatto vaddhAvaNae vitte patte paosasamayammi / khagamatthANe uvavisiya harisiyA se sAmaMte // 273 // uttarAyA kalAvaIvAsabhavaNamaNupatto / saMbhAsai taM saMjAyamannuparipUriyaraM // 274 // devi ! mahApAveNaM mae mahAdukkhadAruNe vasaNe / pakkhittA niddosA vi khamasu tA egamavarAhaM // 275 // daMsaMto niyavayaNaM dhaNiyaM lajjAmi tuha ahanno haM / tA pasayacchi ! pasAyaM kAuM kheyaM pariccayasu // 276 // tI cilakkhavayaNaM namiUNa nivaM sagaggayaM bhaNiyaM / sAmi ! na kassai doso mottuM maha kammapariNAmaM // 277 // parikappiUNa dosaM jamahaM nissAriyA tayaM kahasu / to aMgayAio se vRttaMto sAhio rannA // 278 // tI viniyao ranno niveio taM nisAmiuM rAyA / pabhaNai pie ! na hohI majjha samo nidhiNo bhuvaNe // 276 // jo nimmalasIlAe vi tujjha ANei erisaM vasaNaM / tA khamiyavaM tumae eyaM supasannahiyAe // 280 // jai guruNo na kahaMtA tA tuha saMgamasuhaM na me hutaM / to devIe puTTe siTTo guruvaiyaro rannA // 289 // daMsevvA majjhavi gose guruNo kalAvaIbha thie / saMgayamimaM ti rannA pamuiyahiyaeNa paDivannaM // 282 // evaM siNehanibhara kahAhiM nIyA tamassiNI tehiM / niyakiraNahariyatimire samuggae sahasarassimmi // 283 // cihiyappabhAyakicco rAyA Aruhiya paTTadoghaTTe / sabalo kalattajutto patto sUrINa savihimmi ||284 // For Private Personal Use Only
Page #430
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36. bandhukRtrimasnehatvAdhikAre kanakaketvAkhyAnakam 343 donni vi sUrINa kame namiya niviTTANi uciyaThANammi / tehiM vi mahurasareNaM pasaMsiyaM sIlamAhappaM // 25 // sIlaM sattANa akhaMDamaMDaNaM khaMDaNaM ca dukkhANa / sIlaM sohAgakaraM vivaINuttAsagaM sIlaM // 286 // kiM bahuNA savvANa vi nara-amarA-'surasuhANa saMjaNaNaM / sIlaM tA pAlijau tamakhaMDaM bhavvasattehiM // 287|| iya muNivaisaddesaNamAyanniya niva-nariMdapattINaM / saMjAyagaMThibheyANa hoi sammattavararayaNaM // 288|| to paDivanno dohiM vi sAvayadhammo duvAlasaviho vi / gahiyaM ca baMbhaceraM jAvajjIvaM virAgAo // 289 // to gaMtuM niyanayare suyajammamaho pavattio tehiM / bArasamadiNa nAmaM dinnaM kumaramsa sumuhatte // 26 // sumiNammi punnakalaso diTTho gambhAgayammi eyammi / teNesa punnakalaso tti nAma nivvattiyaM rannA // 21 // jiNamaMdiresu jattAo kArayaMtassa garuyariddhIe / sumsUsaMtassa gurUNa caraNajuyalaM subhattIe / 212 // sAhammiyavacchallujayassa sajjhAya-niyamanirayassa / jiNarahajatAu sayA pavattayaMtassa niyadese // 23 // evamaNuTTANaparassa tassa devIe saMparivuDassa / so punna kalasakumaro saMpatto tAratArunnaM // 24 // viharaM to gAmA-''gara-nayarapakiTTe vasuMdharAvIDhe / sUrI vi amiyateo saMpatto naMdaNujjANe // 26 // rAyA vi saparivAro samAgao tassa vaMdaNanimittaM / paNamiya taM uvaviThTho pabhaNai vakkhANapajaMte // 216 // niravajjA rajjasirI suiraM paripAliyA mae bhyvN!| iNhi tu tavasirIpAlaNammi maha vijae vaMchA // 297|| bhaNio guruNA jattaM uttamavaMmumbhavANa tumhANa / to paNamiya garucaraNe patto rAyA sapAsAe // 21 // ahisiMciya niyarajje puttaM tatto kalattasaMjutto / nikkhaMto naranAho pAse surINa saMviggo // 299|| ahigayasayalasuyattho tivvatavaM kuNai pahayamayaNarikhU / maya-mANa-koha-lohAiyANa panbhamgavAvAro // 30 // tivvatavacaraNapavarA jAyA ajjA kalAvaI vi daDhaM / donni vi sugaI pattANi tANi suhabhAvamaraNeNa // 30 // ||shlaakhyaankN samAptam // 117 // idAnIM bhrtaakhyaanksyaavsrH| taca bhAvanAdvAre bhaNitam / ataH kramaprApta kanakaketvAkhyAnakamAkhyAyate / tazcedama teyalipurammi nayare naresaro kaNagakeunAmo tti / paumAvai tti devI maMtI teyalisuo tassa // 1 // so bhogalAlasamaNo raje giddho nimtie putte / nAsA-hara-kara-caraNa-'cchi-kannapabhiIhimaMgehiM // 2 // tattha ya kalAdamusiyAraseTidhUyA maNunnatArunnA / nAmeNa poTTilA taM maggiya jaNayaM amacceNa // 3 // ubbUDhA tIe samaM visae so bhuMjae aha'nnadiNe / egaM kaha vi kumAraM rakkhasu devI bhaNai maMtiM // 4 // paDivanne teNa aha'nnayA ya devIe poTTilAe vi / jAo gaThabho aha tAo egadivase psuuyaao||5|| jAo devIe suo suvnnsmgttdittidippNto| dhUyA ya poTTilAe tao amacceNa sigdhaM pi // 6 // saMcAriyANi donhaM pi puttabhaMDANi tA kumArassa / kaNagajhao tti nAmaM vihiyaM divasammi bArasame ||7|| patto pavaDDamANo kumaro pAraM kalAkalAvassa aha annayAya dohamgabhAvao poTTilA jAyA // 8 // maMtimsa aNiTTA tayaNu so na nAma pi giNhae tIe / sA vi hu sohaggakae ajjAo pajjuvAsei // 9 // pabhaNati tAo amhaM jujjaina kayA vi erisaM kAuM / vihiyA ya tAhi saddhammadesaNA sA vi paDivuddhA // 10 // nimvinnakAmabhoyA maMtiM vinnavai tuha annunnaae| kAhamahaM pavvajaM maM paDiboheja teNutte // 11 // aNumanniyatavvayaNA sugurusayAsammi gahiyapavyajjA / theveNa vi kAleNaM saMpattA devalogammi // 12 // rAyA vi kaNagakeU jAo kAleNa saMkahAseso / aniyaMto rajjakhamaM kumaramao Aulo logo // 13 // sAmaMtANaM paumAvaIe devIe kumaravutto / kahio to ahisitto rajje kaNagajhayakumAro // 14 // devIe tao kumaro payaMpio vaccha ! tetalimuyassa / sammaM vaTTejamu jeNa rajjameyamsa bhAveNa // 15 // Thavio savvaTTANesu rAyaNA tayaNa so cciya amacco / etto ya poTTilAe devo paDibohae maMtiM // 16 // bhogAsatto jAhe no bujjhai ohiNA tao nAuM / rUsavio naranAho sureNa emeva ya ayaMDe // 17 //
Page #431
--------------------------------------------------------------------------
________________ 344 AkhyAnakamaNikoze jAvA''gacchada maMtI ThAi nivo to parammuho tamsa / paNamiyacaraNammi vi tammi kovamuvvahai naranAho // 18 // evaM savvajaNa vi paribhUo to gihammi sNptto| niyapariyaNo vi ANaM na kuNai se tayaNu so bhIo // 19 // tAhe so bhakkhai tAla uDavisaM taha vi no mao jAva / chiMdai sIsaM to tikkhakaMkakaravAladhArAe // 20 // taM pi na lavamavi chidai ubbaMdhai tayaNu rajjuNA sA vi / chinnA to pAhANaM baMdhevi gale jale paDio // 21 // atthAhammiM tammi vi tarei to pacalaMtajalaNammi / jha tti paviTTho tattha vi na Dajhae tayaNu bhayabhIo // 22 // nIhario nayarAo to piTTi dhAio gurugaiMdo / purao karAlakhaDDA do pAse duddharA corA / / 23 / / to bhayakaMpirakAo pabhaNai hA poTTile ! mahAkaTeM / dAUNaM daMsaNaM maha erisavasaNAo rakkhesu // 24 // to niyarUvaM kAUNa poTTilA tamsa saMThiyA purao / bhaNiyaM ca mahAbhIyassa hoi saraNaM supavvajjA // 25 // paDibuddhamaNo pabhaNai karemi taM kiMtu ruTTao raayaa| tA uvasAmehi tayaM na hu hoi avannavAo me // 26 // devaviubviyamAyA saMhariyA tuTTao tao rAyA / jAo jaNo vi savvo aNukulo tassa puvvaM va // 27 // khAmeUNa sapauraM nivaI siviyaM samAruheUNa | gaMtuM gurUNa pAse paccaio garuyariddhIe // 28 // cohasapUcI jAo apuvvakaraNeNa kevalannANaM / saMpatto so tatto kameNa siddhiM samArUDho // 29 // // kanakaketvAkhyAnakaM samAptam // 118 // jaha eehiM viruvaM kayaM sakajje visaMvayaMtammi / taha anno vi hu bavasai baMdhusiNeho muhA tamhA // 2 // snihyanti mUDhamanasaH svajanepvamISAM, yAvanmataM vahati tAvadamI bhavanti / pazcAt svakAryaparipUraNamantareNa, sarve vrajanti vadha-bandhana-vairabhAvam // 2 // // iti zrImadAmradevasUriviricitavRttAvAkhyAnakamaNikoze svakAryavisaMvAda-bandhuzatratvabhavanani darzanapratipAdaka ekonacatvAzittamo'dhikAraH samAptaH // 36 // [40. dhanadhAnyAdiviSayakazokApArthakatAdhikAraH ] prAg bandhuviSayakRtrimasneha-zokakaraNamyApArthakatA'bhihitA / sAmpratamaparamapi dhana-dhAnyAdi cintyamAnamanityam iti tadviSayo'pi zoko'pArthaka eva ityetadabhidhAtukAma Aha savvamaNiccaM nAuM soyaTThANe vi paMDiyajaNehiM / na hu sogo kAyavyo dhamme ciya hoi jaiyavyaM // 46 // vyAkhyA-'sarva' vastujAnaM 'anityaM' vinazvaraM "nAuM" ti jJAtvA 'zokasthAne'pi' zokaviSaye'pi' 'paNDitajanaiH' vidvallokaH 'na hu' naiva zokaH 'kartavyaH' vidheyaH / yadyevaM tarhi kiM kartavyam ? ityAha-"dhamme ciya' tti dharma eva bhavati 'yatitavyaM' prayatnaH kartavya ityupadezaH // 46 // aparaM ca zokakaraNamaniSTaphalameva ityupadizannAha asuhaphalo jamavassaM royaNamAIo loio soo / sAvitti-maMti-samaNI-rAma-kulANaMdanAeNaM // 50 // .
Page #432
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40. dhanadhAnyAdiviSayakazokApArthakatAdhikAre sAvitryAkhyAnakam 345 asyA vyAkhyA-'azubhaphala:' aniSTaprayojanaH 'yad' yasmAt kAraNAd 'avazyaM' nizcayena "zeyaNamAIo" tti rodanAdikaH 'laukikaH' lokasambandhI 'zoka' pUrvoktArthaH / atrArthe dRSTAntAnAha - sAvitrI ca - brAhmaNI mantrI ca-sacivaH zramaNI caarahannakamAtA rAmazca ---baladevaH kulAnandazca - rAjatanayaH te tathoktAH, ta eva jJAtaM dRSTAntaH teneti gAthAsamAsArthaH // 50 // vyAsArthastvAkhyAnakagamyaH / tAni cAmUni / tatrApi prathamaM tAvat sAvitryAkhyAnakamabhidhIyate / tazvedam 44 sAvatthIe purIe ahesi bhigunAma baMbhaNo maimaM / sAvittI se bhajjA satta suyA tIe saMjAyA // 1 // aar - vesAmA - veIsara - veyasAranAmANo / taha veyaganbha - siriveyamitta taha veyarUvA ya // 2 // yA vihu gAyatI satre savvaMgaveyapAragayA / evamaikaMte kettiyammi kAlammi sokkheNa // 3 // maraNAcasANayAe ahannayA sayalajIvalogassa / paDhamo suo mao to sAvittI sogamaNupattA ||4 // [ pranthAyam - 13000 ] aimeva bIyadivase bIo putto vi maraNamaNupatto / gADhayaraM sAvittI soeNaM bAhiyA hie ||5|| evaM taiya-cautthaya-paMcamaputtA kameNa paMcattaM / saMpattA sAvittIe tayaNu soyaggaho laggo ||6|| nayara maMtara - racchAmuhesu niccaM paribhamaMtI sA / cAharai dArayANaM nAmeNaM savvamavi daTTu // 7 // pucchai ya suyapauttiM daTTumaceyaNa-saceyaNAI pi / veyArijjara DiMbhehiM DaMDiyA khaMDapAvaraNA ||8|| aha annayA apacchimajiNesaro taM puriM samaNupatto / tassa ppabhAvao Isi uvasamo tIe saMjAo ||9|| tI paDibohasamayaM nAUNaM bhuvaNasAmiNA ego / paTTAvio risI appiUNa aMtarapaDaM niyayaM // 10 // bhaNio ya mAhaNI taM pecchasi amugattha erisasaruvA / sA evaM bhaNiyavvA bhadde ! na hu kiM paramanANI ? // 11 // pucchasi puttapatti to saMkhohaM gamissae esA / lajjirasaha appANaM appAvaraNaM nieUNaM // 12 // to tuma dAyaco tIe aMtarapaDo imo jhati / iya vihie sA ihaI Agacchassa tao risiNA // 13 // taha vihie saMjAyaM savvaM pi hu sAmiNA jahuddihaM / pattA ya samavasaraNe sAvittI paNamiyA pahuNo || 14 || bhaNiyA ya bhuvaNaguruNA sudhammasIle ! kuo vi ThANAo / tuha puttA saMpattA ? tIyuktaM no viyANAmi // 15 // viNivA bhaNiyA jANesi katthai gayA te ? / sA jaMpai na viyANAmi sAmi ! to bhaNai jiganAho ||16|| siMha- dukkhAI jANasi ? sA bhaNai no viyANAmi / jaMpai tihuyaNasAmI aNatthayaM kiM kilammihasi ? // 17 // sA Aha majjha moho kilesamuppAyae tao bhayavaM / jaMpai ujjhiya mohaM tattasarUve maNaM kuNam ||18|| jahitthi vatthujAyaM tamasAraM savvameva saMsAre / dhammo u sAsao iha tA tammi samujjamaM kuNasu || 19|| bahue vi bhadde ! soieNa na valaMti vallahA puttA / tA jiNadhamme ujjamasu jAyae jeNa na vioogo // 20 // kammagaMThI bhinno tIe evaM nisAmayaMtIe / sammattaM saMjAyaM paDivannA desaviraI vi // 21 // 1 diya jima pattA gimmi taM pecchiuM paI tuTTho / paTTAvio ya tIe pAse sirivaddhamANassa ||22| to raharayaNaM raNaNirakaNayaghaMTaM samAruheUNa / patto ya samavasaraNe paNamiya sAmiM samuvaviTTo || 23 // kahiyA saddhammakA pahuNA saMjAyacaraNapariNAmo / so patraio patto ya maMdire sArahI saraho || 24 | kahiyaM sAvittIe paipavvayaNaM tao imA tuTTA / taM caiva pAritosiyadANaM se dei rahasyaNaM ||25|| tettaM paJcattaM raheNamahamavi ya phavaissAmi / taM nirmANiya tIe vi hu saMjAo caraNapariNAmo ||26|| sahasArahiNA sA vihu phavaiyA puttayA duve tIe / gihidhammaM paDivannA saddhiM bhaiNIe jiNapAse // 27 // // sAvitryAkhyAnakaM samAptam // 116 // idAnIM mantryAkhyAnakamArabhyate / taccedam -- tihuyaNamaMgalanilae nayare maMgalaurammi naranAho / nAmeNa caMdraseNo niyakaMtikalA vijiyacaMdo || 1 || niyateyapahayabhANU bhANU nAmeNa tassa varamaMtI / tassa ya sarassaI nAma paNaiNI hariNasamanayaNI ||2|| For Private Personal Use Only
Page #433
--------------------------------------------------------------------------
________________ 346 AkhyAnakamaNikoze taha kaha vikuraMgANa va paropparaM tANa pemmamArUDhaM / jaha nikkittimapemmANimANi jAyA jaNapasiddhI ||3|| aha annayA nisAe nidaM caiuM sarassaI sahasA / ruyamANI pallaMkAo uTTiyA to amacceNa ||4|| saMteNa bhaNiyA pie! kimeyaM ? ti jaMpai imA vi / na hu kiM pito nibaMdheNa pucchiyA sAhae evaM // 5 // diTTo suci taM piya ! abarAe samaM mae paryApato / taM soUNaM citai maMtI suviNa vi jai esA // 6 // ubvahai mahAkheyaM to jai paJcakkhameva maM kaha vi / pecchai abarAe samaM tA pANe citra paricaya ||7|| to annabhAriyAe jAvajjIvaM pi hou maha niyamo / tatto bhaNijyamANo vi neya pariNer3a so avaraM ||8|| seva se pasiddhI saMjAyA naravariMdapajjaMtA / maMtiM mottuM nayarammi naravaI avarasamayammi || || riuvijayatthaM patto katthai aha tattha maMtimihuNassa / pemmakA saMjAyA jaha egeNaM maraMteNaM // 10 // marai duijjaM pitao tamsa parikkhaNakae teNa / aliyappaoyaNaNaM maMrti hakkAriDaM kaDae || 11|| nayarammi aliyavattA kAraviyA jaha mao mahAmaMtI / taM souM tabbhajjA mayA dahA phuTTiuM hiyayaM // 12 // taM niyuNiUNa rAyA appANaM niMdae guruvisAo / hA ! kattha itthiivajjhApAvamahaM nityarimsAmi ? // 13 // tIe jahA niyapANA taNaM va cattA suNittu paimaraNaM / maMtI vi piyAmaraNaM souM nRNaM tahA rahI // 14 // iya ciMti nariMdo sahasa tti gao amaccapAsammi / bhaNiyaM ca teNa kiM deva ! aNuciyaM kayamihA''gamaNaM ? // 15 // to bhUvaNA bhaNiyaM ihA''gayA garuyakAraNeNa vayaM / kiM pi tumaM patthemo jar3a viyarasi bhaNai to maMtI // 16 // deva maha jIciyaM pi hu tujjhA''yattaM kimettha avareNa ? / sAmI to aviyappaM Aisau paoyaNaM jeNa // 17 // tatto maMti ghari bhuyAe puhaIsareNimaM bhaNiyaM / tuha daiyA paMcattaM pattA imiNA payAreNa || 18 || atthAmo evaM mariyavvaM na hu tae imaM souM / saMkhuddhamaNo maMtI ciMtai hA hA ! kimeyaM ? ti // 19 // bhai ya tuhANubhAvo jaM phuTTai saMpayaM na maha hiyayaM / kiMtu na deveNa ahaM bhaNiyaco avaradArakae || 20 // avaraM ca tIe loyavyavahArAI karemi gaMtUNa / to naravaiNA mukko saMpatto niyayanayarammi ||21|| paccaiyapurisasaMgahiyamaTTiniyaraM piyAe pUryato tIe sasikiraNanimmalaguNaniyaraM saMbhareUNa // 22 // royAvaMto niyapariyaNaM pikaruNassaraM ruyai maMtI | sumaraMto tamaNudiNaM maNammi maraNaM pi ahilasai || 23 // kiMtu nivavayaNabaMdhaNabaddho gamiu pabhUyavarisAI / aha annayA amacco citai maha ho jai maraNaM // 24 // to paNaiNIe aTTiyaniyaraM na hu koi nei gaMgAe / sayameva ya jIvaMto nemi ahaM tattha eyANi // 25 // iya citiUNa maMtI nIhario rAiNo akahiUNa / vANArasinayarIe gaMgAtIrammi saMpatto ||26|| tatto amarataraMgiNitIre draviNaM diyANa dAUNa | saMbhariUNa sakaruNaM piyAguNa ruyai gurusoo ||27|| kaMkellipallavubvellirehiM hatthehiM jehiM gahiyA si / tehiM ciya ihi vihivaseNa salilaMjalI dinno || 28 // kayavero vva kayaMto na sahai daiyAe aTTiehiM pi / saMgamamuhaM ti bahuvihamevaM palavai paNaTTamuha ||29|| tA tattha samaNapattA ahiNavajovvaNamaNoharasarIrA tannayararAyadhUyA nAmeNa saramsaI kannA ||30|| koUhaleNa puliNe paribbhamaMtIe tIe so maMtI / diTTo duhasaMtatto saMsaMbhamaM pucchio evaM // 31 // supurisa ! kiM tuha dukkhaM dINasaraM ruyasi jaM ? tayaNu maMtI / tIe payAsaha savaM niyavRttaMtaM tao kumarI // 32 // saMjAyajA isaraNApaDiyA mahimaMDalammi mucchaae| to bhIo sahivaggo uvayAre kA umAro ||33|| 1 taM soUNa nariMdo saMbhaMto jhatti tattha saMpatto / saMpucchiyA tao sA vacche ! mucchA tuha kimesA ? ||34|| bhaNiyaM ca tIe eso bhattA maha Asi putrajammammi / avaropparaM pi pII nAma pi saramsaI Asi ||35|| kahiyaM iccAi asesayaM pi rAyassa to amaJcassa / sappaccayaM samaggaM sAhai sA soci saMtuTTo ||36|| pariNAvio ya rannA garuyapamoeNa so mahAmaMtI / niyamaraNAo sayalaM pi pucchio to imo tIe ||37|| kahiyammi amacceNaM citai esA aho ! mahAsatto / peccha jahA kiccheNaM ettiyakAlaM Thio eso ||38|| For Private Personal Use Only
Page #434
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40. dhanadhAnyAdiviSayakazokApArthakatAdhikAre kulAndAkhyAnakam to savisesaM pemmaM paropparaM tANa jAyamaisarasaM / aha annayA nariMdo tasseva ya bhANusacivassa ||31|| dAu~ nariMdralaccha patto paMcattamaha amaccaniyo / tIe saha visayasokkhaM uvabhuMja rAyalacchijuoM // 40 // aha annayA ya devI dAhajareNaM aIva abhibhUyA / paJcakakhAyA vejjahiM savahA tayaNu bhANunivo // 41 // ciMta jAva imAe amannaM na hu niemi tAva sayaM / ayaM marAmi na suNemi jeNa niyapiyayamAmaraNaM // 42 // iya ciMtiUNa bhANU ArUDho sattamA bhUmIe / pAsAyamsa talAo ucbaMdhar3a jAva tA sahasA ||43|| bhaNio cAraNamuNiNA supurisa ! kiM kuNasi bAlamaraNamiNaM ? | appavaNaM jAyai bhavaMtaresu vi mahAdukkhaM ||44 || to bhANubhUmivaraNA bhaNiyaM bhayavaM ! karemi kiM inhi / ataraMto niyapANe dhariuM daiyAviogammi ? // 45 // to bhai cAraNamuNI dhammo ciya harai dukkhadaMdoliM / tA niccaM pi naresara ! kAyavvo so subuddhIhiM // 46 // rAgAirahiyadevaM paMcamahavvayasamanniyaM ca guruM / jiNanAhakahiyatattaM saMpai paDivajjasu nariMda ! // 47 // 1 to bhUvaiNA bhattIe savinayaM givhiDaM jiNAbhihiyaM / dhammaM nIo ya muNI pAse niyapiyayamAe tao ||48 // sA vi hu cAraNamuNiNo caraNa paNameva giNhai gihINa / dhammaM to muNicaraNANubhAvao sajjayA jAyA || 49 // tatto paMcapayAre bhoe bhottUNa do vi bahukAlaM / ahisiMciUNa kumaraM rajje guguruNa pAsamma ||50 || patrvajvaM ghettRNaM kAuM aidukkaraM tavaccaraNaM / kAUNa kAlamAse kAlaM sabhgaM samaNupattA // 51 // // mantryAkhyAnakaM samAptam // 120 // idAnIM zramaNyAkhyAnakasyAvasaraH, tacca ekAkitvAdhikAre'rhannakAkhyAnake'pyuktameva / tadanantaraM rAmAkhyAnakasyAvasaraH, tadapi apratividheyavidhyadhikAre yAdavAkhyAnake vyAkhyAtam / ato'vasarAyAtaM - kulAnandAsthAnakamabhidhIyate / taczcedam I jinendamiva prakaTaM svaguNaiH puramasti bhUtalAnandam / taM paripAlai suhamubhayahA vi rAyA kulAnaMdo // 1 // sarvAntaHpurasArA nijarUpavinirjitammarakalatrA / tihuyaNatilayA nAmeNa piyayamA tassa naravaNo ||2|| janmAntarapuNyavazopAttaM paJcaprakAra viSayasukham / uvabhuMjar3a tIe samaM niraMtaraM nehapaDibaddho // 3 // sahate tayA viyogaM no nayananimeSamAtramapyasakau / tambhAvio vva tacceDio vva saha tammao vva nivo // 4 // bhaNitazca mantribhirasAvariSaDvargaM vadanti vidvAMsaH / kAmaM kohaM lohaM gavaM harisaM ca mANaM ca || 5 || rAjJaH pariharaNIyaM tasmAd devyA sahAlpamamumadhunA / Ayaranu deva ! kallANamappaNo mahasi jai viulaM // 6 // evamasau hitakAmairmantrivaraiH zikSito'pi mohavazAt / no taM mannai sikkhA mayaNAhINe'havA vihalA ||7|| anyedyurasau rAjA vicitracitrAbhirAmabhittighane / pupphIcayArarehiramagahara maNikuTTimatalammi ||8|| bahumUlya vasanaviracitazucicaJcaJcandragopakapavitre / sasi kuMdadhavalalaM biramuttAsariyAsayasamiddhe // 9 // sukumArahaMsatUlI kalpita paryaGkarUpazayanIye / surahivilecaNa taMbola- pupphapaDalaya pahANammi // 10 // prajvalitadIpasarpatprabhAprabhAvAvaluptatimirabhare / devIe samaM pavisaha rAyA varavAsabhavaNami // 11 // puSpagrahaNanimittaM yAvaddhastaM karaNDake kSipati / tAva sahasa tti devI daTTA rAillabhuyageNa // 12 // svAmin! daSTA daSTeti pUtkRte parikaraH samasto'pi / ranno pAse patto japato kiM kimeyaM ? ti // 13 // utkaTaciSavegavazAt sammIlitalocanA'bhavad devI / vayaNaviNiggayapheNA vidulAvayava vigiyataNU // 14 // gAruDika-vaidya-vAtikamukhyaiH sarvairapi tyaktamUrti sA / pecchaMtANa vi tesiM paricattA jIviyavveNa ||15|| hA ! hatavidhinA muSitAH [ sarve ] devI mRtA mRteti janaH / hAhAravamuhalamuho palavai duhasalliyasarIro // 16 // rAjA'pi snehavazAdadhikaM sajjAtahRdayasaGghaTTaH / Agayamuccho sisirovayArasaMjAyaceyanno // 17 // 1. pUrvArdhasaMskRtottarArdha prAkRtabhASAmizreyaM kathA / 347 For Private Personal Use Only
Page #435
--------------------------------------------------------------------------
________________ 348 AkhyAnakamaNikoze pralapati bahuprakAraM prativacanaM devi ! dehi mama dyite!| kattha gayA ? saMdhIrasu daMsasu vayaNaM duhRttamsa // 18 // hA devi ! nayananirjitapadmadalaM sarasalalitasammeram / tujha muhaM gayapunno pecchimsaM kahasu kaiyA haM // 19 // evaM pralapan rAjA sacivaiH sandhIrito madhuravacanaiH / vihiNo mallo eyassa deva ! bhuvaNe vi natthi jao // 20 // avalambasva tato hRdi sundara ! dhairya vicAraya vicitram / vilasiyamimassa vihiNo kiM bahueNa vi palavieNa ? // 21 // samprati devyA vidhinA vidhIyatAM deva ! vahisaMskAraH / gaya-maya-pabvaiesuM soyaM na kuNaMti sappurisA / / 22 / / pratihatamamaGgalamidaM sapadi patipyati zirasyato bhavatAm / aggI vi hu laggissai tumhaM dehe na devIe // 23 // yasmAdaparAdhavato mama ruSTA premaroSaNAdeSA / tamhA niyapiyayamamimamahameva ya pattiyAvissaM // 24 // evaM na dadAti yadA kartumamupyAH sa vahisaMskAram / to saMjAyA savve vi maMtiNo kimavi savisAyA // 25 // ekamaputro mohena vinaTito'nyacca dharaNipatireSaH / kaha hohI rajjamimaM ? ti garuyaciMtA gamati diNa // 26 // sA tu tribhuvanatilakAmUrtirmuktA tathaiva tailena / taliUNa taM niyaMto ciTThai rAyA gahagahillo // 27 // te'pi ca tathaiva taM zikSayanti rAjAnamatinipuNavacanaiH / rAyA vi devi ! ee na acchiuM daMti vasimammi // 28 // taditaH sthAnAda yAvo durjanarahite kvacid vijanadeze / tattha suheNaM gaMtUNa ciTThimo savvayA jeNa // 26 // ityuktvA tAmutkSipya mohataH skandhadezamAropya / gaMtuNaM vaNagahaNe taM motta kammi vi paese // 30 // kanda-phala-mUlabhakSI pazyannAste priyAM sa tatra sukham / evaM kayammi kaiyA vi kovio kahai ko vi naro // 31 // ahamimamatyantaM mUDhamAnasaM mantriNo mahInAtham / kAuM kamavi pavaMcaM karemi pauNaM sapannAe // 32 // pratipanne tadvacane tenApyAnAyitA nipuNamatikA / egA ramaNI ramaNIyayAiguNamaMdiramudAraM // 33 / / sA kaJcana naramekaM mRtakaM skandhe tathA samAropya / tatyeva vaNe paribhamai tassa ranno niyaMtassa ||34|| tenA''pRSTA sundari ! kA tvaM ? skandhe kimeSa puruSaste ? / tIe bhaNiyaM kulabAliyA'hameso ya me bhattA ||35|| paramenaM mRtakamamI nAgarakA bAlizAH prajalpanti / to tehimahaM bADhaM saMtaviyA ettha saMpattA // 36 // rAjA'pyabhANi bhadre ! durjanaloko'yamIdRzaH sarvaH / ahamavi tassa bhaeNaM eyammi vaNe parivasAmi // 37 // enAmapi mama dayitAM mRtAM prajalpanti yena mUDhadhiyaH / tA samadukkhANa'mhaM juttamarannammi vasiuM je // 38 // evaM ca tatra vasatoH sukhamatijagmuH kiyantyapi dinAni / aha annayA ya tIe bhaNio rAyA layaMtario // 32 // pazyAsau tava dayitA kiJcijalpati sahAmunA patyA / maha saMtieNa diTThA diNammi avarammi vi jamesA // 40 // tacchatvA vacanamasau mandamneho manAgajani raajaa| pecchasu akayannuttaM aloiyaM kimavi eIe // 41 // . AlApayato'pIyaM dadAti mama nottaraM kimapi pApA / eeNa'saMthueNa vi samaM puNo evamAlavai / / 42 // anyedyuH kUpAdau kvApi pratyakSipat takanmithunam / sA pacchA savisAyA AgaMtUNaM bhaNai rAyaM // 43 // pazya tvaddayitAyAH kIdRgaho ! adhamaceSTitaM rAjan ! / uddAliUNa nIo katthai pANappio majjha // 44 // adhunA tu mandabhAgyA rodimi kasyAgrataH ? zraye kaM vA ? / peccha kahaM dhuttIe do vi daDhaM baMciyA amhe ? // 45 // zrutvaitad rAjJA'cinti kimanayA vihitamitthamevaitat ? / ahavA maha maimoho mayANi donni vi dhuvamimANi // 46 // nUnaM mabodhArtha [vihitaH) kenaciditi prapaJco'yam / tA kahamahamiya mUDho jANato vi hu bhavasarUvaM // 47 // re jIva ! kasya mAtA ? kasya pitA ? kasya kila kalatramapi ? / bhinnapahA jaM savve niyakayaphalabhoiNo sattA // 48 // pratyAgatacaitanyaH punarapi pAlayati narapatI rAjyam / donha vi thI-purisANaM mahApasAo ko tANaM // 49 // pazyata materacintyaM mAhAtmyaM yena tAdRzo vipadaH / mukko rAyA jAo ya bhAyaNaM rAyalacchIe // 50 // // kulanandAkhyAnakaM samAptam // 121 // yadvadamISAmabhavat santApaparamparAkaraH zokaH / taha annamsa vi jAyai tA cayaha imaM viveyavasA // 1 // zokakaraNamazubhaphalamabhihitam , ata eva viditajinatattvAH kecana enaM na kurvantyeva etad dRSTAntenAha Jain Education Interational
Page #436
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40. dhanadhAnyAdiviSayakazokApAthakatAdhikAre bhavyakuTumbAkhyAnakam 346 jiNavayaNabhAviyamaI saMsArAsArayaM viyaannNtaa| na karaMti mae soyaM bhaviyakuDucaM va supie pi // 51 // asyA vyAkhyA---jinavacanena-Agamopadezena bhAvitA vAsitA matiryeSAM te tathoktAH 'saMsArAsAratAM' bhavanairguNyaM 'vijAnantaH' avabudhyamAnAH na kurvanti mRte zokaM bhavyakuTumbavat 'supriye'pi' ativallabhe'pi ityakSarArthaH // 51 // bhaavaarthstvaakhyaankgmyH| taccedam nirupadvatAdisadaguNaiH, kvacidAdhikyaguNAtizAyini / bahudhAvidhidhAnyasambhavaprathite karSakasannivezake // 1 // vasati priyadharmanAmakaM, pravaNaM bhavyakuTumbamekakam / jinadharmaguNena bhAvitaM, priyasantoSasudhAtisusthitam // 2 // atha tatra kuTumbake bRhan , janakaH sundaranAmadheyakaH / dayitA'pi manoramAbhidhA, zacizIlAdiguNA janapriyA // 3 // tanayo'pyanayormanoratho, bhaNito'thAsya vadhUzca sUmikA / guNayogyamiti prasiddhitaH, kathitaM bhavyakuTumbakaM janaiH // 4 // priyabhASitayA vibhUSitaM, na ca kenApi janana dUSitam / svakuTumbakasaMhato sthitaM, paramAtsayaviyogasusthitam // 5 // parametadanindyasaGgataM, jinadharmAcaraNe sunizcitam / tadacintyakukarmadoSato, vibhavakavala ratnasiddhavat // 6 // svakuTumbakavRttyabhAvataH, pitR-putrAvanuvAsaraM halam / prativAhayato bahiHsthitI, kimu kuryAdathavA na durvidhaH ? // 7 // jaTharAparipUraNe pumAnatimAnyAM muktvA manasvitAm / avadhya manaHpriyAM hiyaM, parihRtya svakulavyavasthitAm // 8 // kurute kunarendrasevana, tanute nIcajane'pi saMstutim / prathayatyahite'pi mitratAM, tyajati svAcaraNaM satAM matam // 2 // tadamU api dausthyato jinaM, pratipannI kuruto halikriyAm / atha tatra kathaJcidapyasau, tanayaH prApa parAsutAmaheH / / 10 // janako'pi vibudhya taM mRtaM, jinavAkyAmRtasusthamAnasaH / halabAhyabhuvo bahiH sutaM, zubhacitto'kSipaduccakaiH svayam // 11 sumanA upacakrame halaM, khalave kheTayitu tathaiva saH / atha tena pathA'sya sIhakaH, svajanaH prApa kuto'pi cAgrataH // 12 // avalokya tamevamujjhitaM, tanayaM sImani tasya tAdRzam / tamapi prayataM nije hale, janakaM tasya tathA vizokakam // 13 // tadanu svajanaH savismayastamapRcchat sutamRtyukAraNam / svajanAya yathA'bhavat tadA, sakalaM so'cakathat tathaiva tat // 14 // atha tAdRgalaukikaM vacaH, sa nizamya prajagAda sundaram / yadamuM sutamitthamatyajastat tava sundara ! sundaraM nu kim ? // 15 // atha tasya nizamya tad vacaH, pratibodhAya jagAda sundaraH / mayakA kimasundaraM kRtaM, yadayaM bhadra ! parAsurujjhitaH? // 16 // aparo'pi ca kiM mRte karotvatirikte'pi ca rodanAda Rte / tadapi kriyamANamaGginAM, nitarAMsvArthaharaM vicintyatAm // 17 // aparaM ca nizamyatAmidaM, prakaTe'muSya yamasya vartmani / nijakarmabhaTaigalastito, bata! ko'pyeti nireti kazcana ||18|| yadapi prathitaM mRte jane, milite kvApi ca rudyate janaiH / avagaccha sa kAkarolakaH, kriyate taiH patite kalevare / / 1 / / tadayaM sukRtena karmaNA, samiyAya svayameva madgRha / ? svayameva punargataH kvacit , tadaho : kiM paridevitena naH ? // 20 // aparaM ca mamAmunA''gataM, kathitaM no nijamAyatA tathA / gamanaM ca [na] gacchatA tato, nirapekSasya sato'sya kIdRzaH / / 21 / / upari kriyate nibandhanaH ? pratibandho'pi ca ? bhadra! kathyatAm / iha yo kila manyate paraM, sajanenApi ca manyate sphuTam / / 22 / / atha vakSi balIyasI sthiti na lokasya na labhyate kvacit / tava satyamidaM vacaH paraM, maraNe sA'pi nirrthkoditaa||23|| ucitA punarasti jIvataH, parameSA'pi mayA na pAritA / pravidhAtumamupya yanmRto, viSavegotkaTatAvazAda dUtam / / 24 / / kiyatAmiti bhadra ! khidyatAM, svajanAnAM bhavatAM kRte vRthA ? / bhavino nijakarmavazyatAvazinaH svargagamA bhavantyamI // 25 // tadalaM bahubhASitena no, yadatItaM bhuvi tanna zocayet / sutamRtyumamuM nivedayermama vezmani nijakaH sa zikSitaH // 26 / / atha tena nizamya tadvaco, viditaM tAvadayaM suniSThuraH / sutamAtR-kalatrayoH punazcaritaM kIdRgidaM na vedamayaham // 27 // iti kautukapUrNamAnasaH, prathamaM vezmani tasya so'vizat / vihitocitasakriyaH kSaNaM, saviSAdaM nijagAda mAtaram / / 28|| ayi dharmanidhe ! manorame !, kimapi tvaM zRNu vAkyamapriyam / kathayeti nivedite tayA, bhaNitaM tena tavAGgajo mRtaH // 29 // kathamityaviSAdamAha sA, bhaNitaM tena mahAhinA kSitaH / atha sAnyagadat sahAyakaH, sadanuSThAnavidhausa no'bhavat // 30 // 1. naH asmAkam /
Page #437
--------------------------------------------------------------------------
________________ 350 AkhyAnakamaNikoze paramatra vidhau vidhIyate, kila kiM sIhaka : ? sA tamabravIt / yadazakyanivAraNo yamo, jinarAjainiradezi zAsane // 31 // tathA hi na garna hayairna pattibhirna rathainaiva nayairna vikramaiH / na dhanaizcirasaJcitairghanai ca mantrairapi vAryate yamaH // 32 // halabhRddhari-cakravartinaH, sugata-brahma-purandarAdayaH / bhuvanatrayanAyakA jinA, vidhinA dhiga ! nihatA hahA'munA // 33 // punarapyavadat sa bAndhavo, jaThare sundari : sa tvayA dhRtaH / praNayena ca pAlitastarAM, sarasAhAravazAcca lAlitaH // 34 // tadiyaM kimalaukikI tava, prathitA nirvaratA sate nije ? / tadanu priyavAga manoramA, sadayaM sIhakamAha sanmatiH // 35 / / yadi pAlana-kukSidhAraNaM, svajanasnehanimittamucyate / vihitaM ca parasparaM takad, bhavibhiH santu same'pyamI nijAH // 36 // zRNu sIhaka ! zAsanasthiti, bhavakAntAramanantamRcchataH / samabhUt pratidehinaM yataH, svakabhAvo bahudhA'pi dehinaH // 37 // tadayaM bhaviko vivekavAn , vada kena pratibandhamRcchatu ? / samabhAvatayaiva vartanaM, munivat saGgatamaGginAM tataH // 38 // iti saMsaratAM tanUmatA, svajanaH ko vada ? ko'thavA paraH ? / iti yuktivacobhirIdRzainijake maunamupeyuSi kSaNam // 39 // bhaNitA ca sutapriyA'nayA,tava bhartA kathito'munA mRtaH / tadazakyanirAkRtau vidhau,kriyate kiM ? kuru mAnasoM dhRtim // 40 // adhunA tu gRhItabhojanA, calitA zvasura-varAya yadyapi / zvasurasya kRte'zanaM nayeridamAstAM patibhaktabhAjanam ||41 // vihiteca tayA tathaiva tAM,nijagAdA'tha nijaH sutapriyAm / patimadya na zocase'Gga! kiM,calitA'nyatra zucaH pade'pi yat // 42 // jagade'tha tayA pati vidurjinadharma muguruM jinezvaram / apare punarAtmapoSakAH, patayastAta ! bhave bhave'bhavan // 43 // yadi vedima zuco'pi satphalaM, tadahaM rodimi vacmi viklavam / upahanmi vapuH pati stuve,nitarAmadmina bhaktamapyadaH // 44 // vihite'pi yadevamasti na, prakRtaM kizcidapi prayojanam / prathayecchugiyaM kRtA tadA, bata ! kartuLUvamajatAmalam // 45 // yadi zokakRdAnayenmRtaM, mriyamANaM vinivartayejjanam / vidadhAtu zucaM na cedidaM, dvitayaM kiM kRtayA'nayA vRthA ? // 46 // kupitaiH kila kuTyate yakad ,vipadi svena nijaM zarIrakam / bata ! samprati tena nRtyate, prakaTAGgaM kila kA vidagdhatA ? // 47 // kudhiyaH kvacidatisaGgatAH, kila kuryuH zucamaGgakairyakaiH / vilasanti tadaiva tairamI, manujAnAM dhigimAM viDambanAm // 48 // caraNairiha zokato yakaibilikhadbhirbhuvamaGga zocitam / muditairiha gamyate takairvilasadbhibhuvi haMsalIlayA // 4 // guruzokavazena tADyate, hRdayaM yat svakaraiH sunirdayam / tadapi priyahArayaSTibhiH pramade'lakiyate vicetanaH // 50 // zuci nirbharamuktapUtkRtivyathitairyana mukhena rudyate / guruparvaNi tena gIyate, kila kIdRzyaparA viDambanA ? ||51 / / nayanargaladazrakaM janaH, zazace yairiha tairapatrapaH / sakaTAkSamapAGgasaJcarannayanavyaMzamayaM nirIkSate // 52 // iti bahuvidhamUDhalokajaM, kiyadasamaJjasamatra kathyate ? / jinavAkyavizuddhacetasAM, punarevaMkaraNaM na saGgatam // 53 // tadidaM guNavattayA priyaM, prathitaM bhavyakuTumbakaM jane / iha moha jayAda bRhatsukhaM, paraloke'pi ca sadgatiM gatam // 54 // prazamayya mano vivekatastadanenaiva kuvAsanAmayam / gRha-putra-kalatra-sampadAM, pralaye'pyaGga ! na zocyamaGgibhiH // 55 // // iti bhavyakuTumbAkhyAna samAptam // 122 // yadvad babhUva bhuvi bhavyakuTumbakasya, sarvajJazAsanavaco'mRtabhAvitasya / bandhAvazokakaraNaM mahate guNAya, tadvad bhavet taditarepvapi mAnavepu // 1 // ||iti zrImadAmradevasUriviracitavRttAvAkhyAnakamaNikoze jina zAsana bhAvitamatiSu zokAkaraNapratipAdana parazcatvAriMzo'dhikAraH samApta iti // 40 //
Page #438
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 41. vivekijanasvakRta karmodayopatanaduHkhAdhisahanAdhikAraH ] anantaraM zAMkakaraNamanarthakamabhihitam / adhunA tu na kevalamidamanarthakam kiM tarhi ? zArIramAnasaha mapyetat tacca vivekinaH svakRtaphalamidam iti manvAnAH samyaka sahanta ityetadvaktukAma Aha " sammaM sahati dhIrA kammavaseNaM samAgayaM dukkhaM / pAsajiNa-vIra-gaya muNi-meyaJja- saNakumAra vva // 52 // asyA vyAkhyA-'samyag' bhAvasAraM 'sahante' titikSante 'dhIrAH' sAttvikAH 'karmavazena' svakRtAnubhAvena 'samAgataM' samAyAtaM 'duHkham' azarma / dRSTAntAnAha-- pArzvajinazca - prasiddhaH vIrazca - mahAvIraH gajamunizca - gajasukumAraH metAryazca - zreNikarAjajAmAtA sanatkumArazca -- caturthacakravartI te tathoktAH, tadvadityakSarArthaH // bhAvArthestvAkhyAnakagamyaH / tAni cAmUni / tatrApi kramaprAptaM kiJcit - pAzrvAkhyAnakamabhidhIyate / taccedam guNAlae bhArahamajjhakhaMDe, cakkAhibosAriyadudaMDe | kAsI jaNo jattha sayA vi dhammaM, karei vA jIvadayA rammaM // 1 // kAsIi deso saguNehiM sabhgo, jammI sirImaMdiramaMgivaggo / vANArasI tattha purI pasiddhA, mutthattayAIhiM sayA samiddhA ||2|| tatthA''si rAyA siriAsaseNo,yuvega-dappuddharaAsaseNo / tassA''si vammA nivapaTTadevI, jIena dosA vilasaMti ke vI // 3 // suhAI tIe saha bhuMjamANo, pAler3a rajjaM asamAhimANo / kayAi vammA suhasejjamuttA, kheyAidosehiM daDhaM vittA ||4|| niei niddAvasavattinANe, gayAie coddasa punnaThANe / gaMtUNa vammA maNuiMdapAse, payAsaI pAcamalappaNAse ||5|| teNAvi vRttaM tuha puttalAbho, hohI pie ! paMkayanimmalAbho / emeva hojjA maNajAyatuTTI, vatthaMcale baMdhai sauNagaMTI ||6|| kANa devI sirivammamAyA, suyaM aroyA aruyaM payAyA / kao suriMdehiM jiNAbhiseo, murAyale sannayadinnaseo ||7|| mAU sappANubhavANurUvaM, samaMtao bhaggabhavaMdhakavaM / pAso ti puttassa jayappasatthaM, nitreNa nAmaM vihiyaM jahatthaM // 8 // kalAkalAve niuNo kumAro, ruveNa ohAmiyadeva - mAro / patto vayaMsehiM samaM bhamaMto, jattha'cchaI kaTTatavaM tabaMto ||9|| kAbhihANo samaNo tabassI, diTTippahe dinnasahassarassI / aJcattayaM kiMci maNe saraMto, paMcaggitAvaM tavamAyaraMto // 10 // to teNa nAUNa kumAraeNaM, vRtto kimeeNamasAraeNaM / annANakaTTeNa mahANubhAvA ? kuddho nisAmeumimaM kubhAvA // 11 // payAsio phoDiya kaTTakhoDiM, sappo gao so vihukovakoDiM / pAso vi sappaM tayamaddhadarddha, kAuM namokkAraguNeNa suddhaM // 12 // gao gihaM so vi mao tayA'hI, jAo ahIso sa mahAsamAhI / pAso vi gehammi kumArabhAve, muNei kaiyA vihu gIyarAve // 13 // kAi kArAvara naTTakammaM, kayAi Ayannaha suddhadhammaM / kayAvi kIlAvai hatthirAe hue vivAhei samuccakAe ||14|| kameNa lAyannaguNeNa punnaM, patto juvattaM ramaNIyavanaM / tao ya ratnA sukumAriyAoM, vivAhio rAyakumAriyAo ||15|| paMcappayAre ramaNIyabhoe, suro vva so bhuMjai cttsoe| etto ya loyaMtiyanAma ehiM vivohio jIyaniveyaehiM // 16 // devehiM dAUNa suvannadANaM, kimicchayaM savvajaNe'niyANaM / saMvaccharaM jAva aduTTabhAvaM, dAriddasaMtattaviluttatAvaM // 17 // sapi rajjasAraM, phavajjaI saMjamaruvabhAraM / kaDho mareUNa pabhUyapAvo, niyANadoseNa kiliTTabhAvo // 18 // ko haggiNA savapattikAo, Aukakhae aggimuresu jAo / pAsita pAsaM kayakA usaggaM, jhANaTTiyaM nijjiyamohavaggaM // 19 // samAgao jANiyapuJcavero, khobhe ukAmA paricattamero / jigovariM dhAriyakrUracitto, phuraMtakovAhiyarattanetto ||20|| vivtriyA teNa tao pisAyA, duhaavhodiiriyduttttvaayaa| jamavva jIyaMtakarA karAlA, muheNa nijjaMtadavaggijAlA // 21 // nisAya viSphAriyakattiyAlA, sabhAvao bhIsaNa-sAmabhAlA / ghaNa vva bhiMgaMjaNakAlakAyA, vijjucchaDAbhAsuramuttibhAyA // 22 // lallakahakkA bhaya-meravehi, aTTaTTahAsuggamahAravehiM / nikaMpajhANAu ghiIsagAho, na khohio tehiM vi pAsanAho ||23|| puNo vi ApiMgalakesakhaMdhA, paDadADhAhiya mIirvidhA / sasaMbhramAvasavasA dulaMbA, viubviyA bhIsaNasiMhasaMghA // 24 // virUpavehiM tahA'varehiM, bagghAiehiM pi bhayaMkarehiM / na khohio jAva jiNo sayAo, meru vva jhANAo suhAsayAo ||25|| 1
Page #439
--------------------------------------------------------------------------
________________ 352 AkhyAnakamaNikoze tao tahiM vitthariehiM devappabhAvao savvamakaMDa eva / vijjhAyadIvaM va gihaM dhaNehiM, aMdhAriyaM vomatalaM ghaNehiM // 26 // kaDhaMbuo sajjiyasakkacAvo, dhArAsaro vAsai rudda rAvo / pAsaM jiNaM gapi maNammi kUre, nAsAvahiM nIrabhareNa pUre // 27 // diTTa jiNa niccalajhANasUra, muha sunatta gurunArapUra / paMkeruhaM va'ddhanimamgameva, sumuddhaphulladhuyajummaseveM // 28 // jahA jahA muMcai vAri devo, tahA tahA pAsajiNo alevo / kAUNa sajjhANagayaM payattaM aloiyaM jhAyai kiM pi tattaM / / taM vArinimmAyamamAiyassa, samma sahaMtassa duhaM jiNamsa / payAsiyAsesapayatthamANaM, jAyaM suhaM kevalarUvanANaM // 30 // evaM kaDhe nIrabharaM muyaMte, jhANaMbuNA kammamalaM dhuvaMte / jiNe giriMde vva sunippakaMpe, aho ! ahIsAsaNamAcakaMpe // 31 // nAUNamohIe jiNovasamgaM, Agamma sigcha kaDhamatthabhaMgaM / nibhacchiuM vaMdai nAyarAo, jiNesaraM jAyaguNANurAo // 32 // kAuM sarIraM saphaNAyavattaM, siMhAsaNaM sUrakarAyavattaM / nivesiuM tammi jiNiMdapAsaM, thoDaM pavatto gayanehapAsaM // 33 // kaDheNa taM pAsa ! kayatthio vi, tammi suho'hesi apatthio vi / viNicchiuM ne ahavA vi deva !, samIhiyaM labhai ki muheva // 34 // aNaMtaraM osaraNAikiccaM, kareMsu sakkAisurA hu niccaM / evaM jie bohiya dhammamagge, khavitta kammANi gao'pavagge // 35 // kallANayaM maMgalakArayaM ca, aNidaMdolinivArayaM ca / pAsamsa vittaM viusehiM dheyaM, visesao taccariyAo neyaM // 36|| pAkhyiAnakaM samAptam // 123 // idAnIM vIrAkhthAnakamAkhyAyate, tacca samyagduHkhAdhisahanArthameva samavagantavyam / tadyathA ____ saMyamabharagrahaNAGgIkAraprastAve militasamastacaturvidhadevanikAyasacivasaudharmAdhipatipramukhasurezvarasamudAyaM nandivardhanarAjaprabhRtisvajanasamAja mantri-sAmanta-dhurogapauraprakArAMzcA''pRcchya vihArAya prasthitena karmAragrAmabahirudhAnapratipannakAyotsargeNa [yathA] prathamaprArabdhagopAlopasargarUpam , tadanantaraM divyAdicaturvidhopasargasampAtaprastAve jaghanyopasargamadhye utkRSTaM kaTapUtanAjanitasatuhinapavanamizraM jalazIkarazItarUpam , madhyamopasargamadhye tUtkRSTaM prakupitasurAdhamasaGgamakamuktakAlacakrasampAtajanitavedanAvisahanarUpam , utkRSTopasargamadhye cotkRpTaM chammANInAmakagrAmavAstavyasiddhArthavaNiggRhopaviSTavaidyaziromaNikharakAbhidhAnavaNigmitradRSTajinAgamAbhihitavidhAnabhikSAsamayasiddhArthagRhapraviSTasamastalakSaNasamanvitazrImanmahAvIratanapadiSTasarogatAzravaNasaJjAtAtiduHsahamAnasakaSTasiddhArthavacanaprotsAhitakharakavaidya - samyaganviSTasamupalabdhachinnamUlakarNagatAniSTakIlakAkarSaNasamayasamudbhUtamahAvedanAvisahanarUpam , tadanantaraM ca samutpannadivyAmalakevalAvalokAvalokitalokA'lokenApi protsarpatprauDhabahumAnapurassarabhaktibharAvanamrabhavanapatyAditridazasamanvitazakrAdisurezvaraviracitASTamahAprAtihAryarUpapUjopacArakalitaramaNIyaprAkAratrayasamalakRtasamavasaraNamadhyavyavasthitasvarNamaNikhacitavicitradivyasiMhAsanAvasthitenApi sphuranmahAprabhAvasaGkhyAtItadevakoTIkalitenApi nAnAvidhalabdhidhunIzatasannipAtamahAjaladhikalpagautamamunipramukhazrIzramaNasaGghaparivRtenApi gozAlakavimuktatejolezyAparitApanArUpam , aparaM ca svakRtAvazyavedyAvedyavedanIyavedanA''virbhUtadaurbalyA'rocaka-rudhirAtisArasamanvitadAghajvarasamutthavedanAnubhavarUpaM duHkhaM samyagadhiSoDham , tathA tadIyabRhaccaritAdavaseyam // ||iti saMkSepato vIrAkhyAnakaM samAptam // 124 // sAmprataM gajamunyAkhyAnakamAkhyAyate taccedam gaMgeyanimmiyAvAsamaNaharAe vi dhaNayavihiyAe / bAravaIe nayarIe naravaI vAsudevo tti // 1 // nAmeNa devaI se jaNaNI bhavaNammi annayA tIe / pAraNayadiNe chaTThamsa sAhusaMghADayA tinni // 2 // jugamettanihiyanayaNA aMtariyA thovathovavelAe / samarUvA saMpattA sappaNayaM paNamiyA tIe // 3 // paDilAbhiyA ya te siMhakesarappavaramoyagehiM tao / aha tesi taiyasaMghADago imaM pucchio tIe // 4 // bhayavaM ! kiM maimoho maha ? kiM disivibbhamo imo tumha ? / aha samgasamAe vi hu purIe na hu labbhae bhikkhA ? // 5 // jaM haha puNo puNo vi ya samAgayA tayaNu bhaNai jeTTamuNI / no maimoho tumhANa sAvie ! atthi maNayaM pi // 6 // no vA disinbhamo amha na vi . ya bhikkhA na labhae etthaM / paramatthi kAraNaM taM pi tumhamakkhijjae ihi // 7 // 1.naagraajH|
Page #440
--------------------------------------------------------------------------
________________ 41. vivekijanasvakRta karmodayopanata duHkhAdhisahanAdhikAre gaja sukumAlAsthAnakam bhaddilapuramma nAgassa seTTiNo sulasabhAriyAe suyA / cha cceva vayaM sirinemicaraNamUlammi phavaiyA ||8 // te ettha pariyaDaMtA kulesu uccAvasu savve vi / tuha maMdirammi pattA samANaruva tti saMdeho || 6 || iya jaMpiUNa muNiNo viNiggayA devaI vi ciMtei / hariNo samANarUvA jaiNo savve vi peccha ime // 10 // puci paryapi Asi majjha nemittieNa aTTahaM / jIvaMtANaM puttANa hosi jaNaNI tumaM devi ! // 11 // tAvi hune mahattA jaM siNijjhae hiyayaM / iya ciMtiUNa divase duijjae jANamArUDhA ||12|| pattA ya samavasaraNe jiNasaraM paNamiuM samuvaviTTA | pahuNA vi hu tatrabhAvaM sAheuM sA imaM bhaNiyA ||13|| devApie ! maggANusAriNI tuha maI samuppannA / jeNesA suryAcitA saMvittA avitA ceva ||14|| to devadiTTA te muNiNo jiNavarassa pAsammi / panhuyapaoharAe paNamiya evaM samullaviyA || 15 || mama kuccha bhUyANa puttayA ! tumhamerisaM juttaM / gururajjasirI sajjA aNavajyA ahava pavvajjA ||16|| navaraM dUmai hiyayaM jaM saccaviyaM na tumhamegaM pi / suhabAlavilasiyaM maMdamammaNullAvaramaNIyaM ||17|| to jagaguruNA bhaNiyA jammantarakrammavilasiyaM tujjha / jamhA savakkirayaNANi satta tumae'vahariyANi // 18 // vilavaMtI tI puNo ca karuNAe appiyaM ekkaM / tamsa phaleNaM jAo puttehi samaM tuha viogo ||16|| iya souM tIe puNo puNo vi duccariyagarahaNA cihiyA / vaMdiya nemijiNidaM saMpattA niyayapAsAe ||20| jaNaNIkamanamaNatthaM samAgao kaNhanaravaI gose / to sAmamuhaM taM pecchiUNa pucchara paNayaputrvaM // 21 // kiM aMba ! kasiNavayaNA ? kiM ANAkhaMDaNaM kuNai ko vi ? / to sA jaMpai puttaya ! na khaMDae koi mama ANaM ||22|| kiMtu maha dukkhameyaM bahuputtappasaviNI vi hoUNa / jAyA duhANa ThANaM na bAlavilasiyamuhANamahaM ||23|| niyayucchaMge kAuM na kArio koi niyayathaNapANaM / UruNamuvari dhariDaM na ya nhavio maMdapunnA ||24|| harito khellaNayadaMsaNADaMbareNa DiMbhehiM / rikhaMto maNikuTTimagihaMgaNe na viya saccavio ||25|| emeva mammallAvamaNaharaM pahasiro dasaNamunnaM / AliMgiUNa gADhaM na cuMbio vayaNakamalami ||26|| nahu DiMbhavihiya ke lippasaMgao dhUlidhUsarasarIro / AgaMtuM maha kaMTe vilaggio jha tti emeva // 27 // na hu bAlayasulahAe rAhADIe mahIe vilulaMto / kAuM kaDIe AliMgiUNa maMbhIsio bAlo ||28|| na kayA vihu kuvieNaM mannubharummaMtharaM ruyaMteNa / sukumAlapANiamayacchaDAhiM pahayA ahamahannA ||29|| iya mannunicbharaM jaNaNijaMpiyaM niyuNiUNa kanhanivo / ullavai aMba ! mA kuNasu kamavi kheyaM niyamaNammi ||30|| savvaM pi sohaNamahaM karissamii jaMpiUNa nIhario / ArAhai amaraM putrvapariciyaM vihiyatavacaraNo // 31 // tA kaNayakuMDalAharaNabhUsio suravaro samaNupatto / kiM kaNha ! sumario haM ? iya teNutte bhai kaNho ||32|| maha jaNaNIe payacchasu puttaM to suravaro bhaNai hohI / navaraM tArunne vihu paJcaihI iya payaMpeuM // 33 // sigdhaM tirohiyammitiyase tiyasAlayAo caviya suro / devIe suo jAo gayasukumAlo kayaM nAmaM // 34 // navajovaNamaNupatto aNicchamANo vi sayaNavaggeNaM / pariNAvio ya dhUyaM diyamsa so somasammassa || 35 // aha tattharinemI samosaDho revayammi ujjANa / tassAbhivaMdaNatthaM saMpattA jAyavA so vi // 36 // pahupayapaDamaM namiuM ucaviTTo bhayavayA ci savvesiM / kahiyA saddhamma kahA jaNaNI saggA- 'pavaggANaM ||37|| puvyabhavanbhAsAo dharijyamANo vi baMdhuvamgeNa / gayasukumAlo sirinemipAyamUlammi pavvaio ||38|| gaMtuM uDDAmaraDAiNIhimummukka pikkaphakkAre / veyAla-bhUya-rakvasavimukkA aTTahAsammi ||39|| bahuraMDamuMDa maMDalamajjhe paribhamirasivasamUhammi / ujjhatamaDayavasavissagaMdhavAsiya disAcake ||40|| evaMvihabhIsAvaNamasANamajjhammi so mahAsatto / kAusammammi Thio gayasukumAlo navatavassI ||21|| tatthA''gaeNa bhaviyanvayAe diTTho sa sAmasammeNa / taM pecchiUNa kucio aho ! suyA majjha eeNa || 42 // 1 I 1 1. tumhANa me0 pratau / 45 For Private Personal Use Only 353
Page #441
--------------------------------------------------------------------------
________________ 354 AkhyAnakamaNikoze pariNaUNa viDaMbiya paricattA iya vicitiuM teNa / pAveNa ghaDIkaMTho Thavio sIsammi se muNiNo // 43 // bhario ya jalaMtANaM aMgArANaM paNaTTakaruNeNa / tehi muNI ujjhato sammaM ahiyAsiuM laggo // 44 // mA kuppayu jIva ! tumaM imamsa jamhA nimittamittamimo / avarajjha tuha iha kammapariNaI puJvabhAvavihiyA || 45 || vayagvei yaNAo (?) sahiyAo aNagaso tae narae / ihi puNa pIDissai kettiyamettaM iyarajalaNo ? || 46 || ajja viya saMsaNijjI hoi imo savvahA vi re jIva ! / jo siddhipurapahammi evaM tuha kuNai sAhijjaM // 47 // evaM vicitayaMtamsa tassa sIsaM bahiM dahai dahaNo / majjhami bhavaparaMparasamajjiyaM kammakaTTabharaM // 48 // jaha jaha ucchaladda mahAviyaNA jalaMgaNa tassa tavanihiNo / taha taha sa mahAsatto dhammajjhANaM samAruhai // 46 // ihabhavi - pArabhavie jIve khAmei khamai ya sayaM pi / paNamai kamakamalaM bhuvaNasAmiNo neminAhamsa ||50 || AloyaNaM payacchai siddhANa pavaDamANapariNAmo / evaM ahiyA saMtassa tassa sammaM jalaNaviyaNaM // 51 // jAyaM loyA loyappayAsayaM vimalakevalannANaM / tavelaM ciya nivvANamuttamaM sAM samaNupatto // 52 // yadi saba duhA vi doghaTTamAruheUNa / namaNatthaM nemijiNassa niggao kaNhanaranAho || 53|| patto ya samavasaraNe namiuM jiNapAyaparamamubaviTTo / bhayavaM ! gayasukumAlo kattha'cchai ? pucchie teNa // 54 || siddhiTTA siTTo jiNeNa kaha meyamullavai kaNho / bhaNai jiNo jaha tumae AgacchaMteNa sAhijjaM ||15|| karuNArasieNa kayaM vippassa jarAe vihuriyaMgassa / devaliyAkaraNakae sireNa iTTA vahaMtassa || 56 || taha sukumAlassa vi keNAci kayaM tao bhaNar3a kaNho / kaha najjihI sa bhayavaM ! mae ? tao bhaNai bhuvaNaguru // 57 // ucbaMdhaNAnimittaM nimgacchaMtassa jassa taM daduM / phuDihI siraM taheva ya marihI sa tae muNeyavva // 58 // iya souM kaNhanivo niybNdhvmrnnjaaygurusoo| 'aMsujalollakavolo namiuM nemiM paDiniyatto // 59 // // jA purIe pavissara kaho tA diTTigoyaraM patto / so somasammavippo phuhaM se sattahA sIsaM // 60 // to paMcattaM patto cinnAo vAsudevanaravaiNA / nayarIe bhAmio so kaDDAveUNa pAehiM // 61 // khitto ya purIe bahiM erisamanno vi kuNau mA pAvaM / iya nisuNiUNa gurudukkhasalliyA jAyavA savve // 62 // vasudeveNa virahiyA nikkhatA nava dasAranaranAhA / taha nemibaMdhavA satta saMjuyA harikumArehiM // 63 // jiNajagaNI sivadevI taha hari balabhaddakannayAo vi / [" ..] / devai - rohiNirahiyA phavvaiyA nemipAsammi // 65 // kiMbahunA gayasukumAlasoyasalliyamaNo samaggo vi / vasudevabaMdhuvaggo nikkhaMto jAyasaMvego // 66 // // gajasukumAlAkhyAnakaM samAptam // 125 // ... // 64 // idAnIM metAryAkhyAnakaM prastUyate / tacedam sAe sAke sAe guNagaNAgare nayare / sAhAre sAhAre sAhAre sauNasauNANaM // 1 // niyajasadhavalimanijjiyasArayacaMdAvayaMsayA jassa | caMdrAvayaMsayAsamamittaghaNA purajaNA jassa // 2 // sayalakalAgamapaDipunnabhAvaniyavaMsamahamiyayasoho / saMpADaNapakkhadugujjalattaakalaMkayAIhiM // 3 // upAyaMto caMdAvayaMsao suhayanimmalaguNehiM / caMdrAvayaMsao nAma naravaI [rAya ] sirimavai || 4 || savvaMte urasArAo gayaviyArAo suisarIrAo / nimmalaguNadhArAo siNiddha - mi ucihurabhArAo ||5|| mahihara samunbhavAo sukumArAo sivAsayadharAo / gaMgA-gaurIo viva harassa do tassa daiyAo ||6 // paDhamA tAsiMnAmeNa dhAriNI dhAriNI dharAvaiNo / bIyA vayaNaviNijjiyapaumA paramAvaI nAma ||7|| rUvaviNijjiyamayaNA sasivayaNA kamalapattasamanayaNA / kuMdakaliyAbharayaNA do do tAsiM ca suyarayaNA ||8|| niyayaM hiyayapaTTA samunnayA'nnonnasaMgapAcittA / sihiNA iva nayaNapiyA saMpakkasuhA suvayaNA ya // 6 // 1. jalArdra kapolaH / 2. sphuTitam / 3. maraNam / 4. karpayitvA / For Private Personal Use Only
Page #442
--------------------------------------------------------------------------
________________ 41. vivekijanasvakRtakarmodayopanataduHkhAdhisahanAdhikAra metAryAkhyAnakam ranno rahasuhasAyarasamullasAvaNaguNA sasahara vva / ki bahuNA saMsAriyasuhANa savvANa savvassaM // 10 // paDhamAe muNicaMdo sAgaracaMdo ya suMdarAvayavA / guNacaMda-bAlacaMdA bIyAe viNayakulabhavaNaM // 11 // iya evamimANi tayA tivaggasAhaNaparANi muhiyANi / nIsesapaurasammayaguNANi vilasaMti rajjasiriM // 12 // jaM puNa jiNavayaNAmayabhAviyahiyayANi tANi savvANi / eso puNa vinneo khIre khalu khaMDapakkhevo / / 13 / / rAyA u viseseNaM kuo vi kammakkhaAvasamabhAvA / ihaloyanippivAsA paralAyamuhakkagayacittA // 14 // ahigayajIvA'jIvo niccaM ciya sAhupajjavAsaNao / uvaladdhapunna-pAvo sammaM suhatattaciMtaNA // 15 // asahejadeva-dANava-kiMpurisa-mahoragAidevehiM / niggaMthapavayaNAo aNaikkamaNijjathiracitto // 16 // nimgaMthe pAvayaNe dhaNiyaM nissNkiyaaigunnklio| laTTho gahiyaTTo viNicchiyaTTo ya samayammi // 17 // iya paMcamaMgabhayavaipaMcamagaNaharasuhammamuNivaiNA / sAvayavanayavanniyaguNarayaNAlaMkiyasarIro // 18 // paripAlai rajjasiriM rakkhai khatteNa siTTajaNanivahaM / niggahai duTThaloyaM pavayaNa ucchappaNaM kuNai // 19 // aha annayA ya saMjhArAyatthANaM visajjiya nriNdo| jA vayai vAsabhavaNaM tA tattha na kA vi sAmaggI // 20 // khaNa-uva-tava-cciyAe ti vayaNamaNusariya tAva naranAho / sanagaramiva sAkeyaM paccakkhANaM pavano so // 21 // jAvesa vAsabhavaNe dIvo pajalai tA na pAremi / iya hiyayammi vigappiya kAussagaM kuNai dhIro // 22 // meru vva nippakaMpo kammaviNijjaraNamegamicchaMto / niyadehanirAvekkho agaNaMto daMsa-masagAI // 23 // iya pAsiya puhaivaiM devI vi na kA vi rAyapAsammi | saMpattA volINo tA paDhamo jAmiNIjAmo // 24 // dIvo vi pajalaMto eyAvasarammi nehavirahAo / vijjhAimArato tA sejjApAliyAe imo // 25 // maha sAmI ussagge acchissai dukkhamaMdhayArammi / iya paribhAviya samaIe pUrio tellayUreNa // 26 // iya taiya-cautthesuM paharesuM telapakkhivaNapuvaM / pajjAlio paIvo tao pabhAyA nisAsesA // 27 // umgamio diNanAho puhaInAho ya ruhirabhariyaMgo / jAvussaggaM pArai tA paDi o dharaNibIDhammi // 28 // nehakkhayammi jAe dIvo Aukkhayammi naranAho / bhavaNappayAsajaNagA samayaM ciya do vi vijjhAyA // 29 // avAci ca pratijJAzailamAruhya ye bhayo na patantyadhaH / sAdhayanti svamartha te. yathA candrAvataMsakaH // 30 // etthaMtarammi pokAriyammi sahasa tti sejavAlIe / kiM kiM ? ti payaMpaMto patto savvo vi parivAro // 31 // daTaTTaNaM tayavatthaM ceyannavivajjiyaM mahInAhaM / muNicaMdakumarapamuho loo vihalaMghalasarIro // 32 // paDio dhasa tti dharaNIyalammi sisirovayArakaraNeNa / saMpAviyaceyanno evaM palavai bahupayAraM // 33 // hA tAya ! tAya! hA hA sujAya ! hA rAya ! vallaha ! sunAya ! / hA vihiyapasAya ! pasannavAya ! saMpannajasavAya ! // 34 // hA dhammanilaya ! hA bhuvaNatilaya ! hA sarasavilayaparivAra ! / hA pahu ! pasannavayaNaM pasiUNaM desu paDivayaNaM // 35 // evaM ca palavamANo kumArapamuho jago sa maMtIhi / soyAvahAravayaNehiM sAsio samayakusalehiM // 36 // nikAraNaavayArujjayassa nikivakulAvayaMsamsa / eyassa kumara ! ciMtasu ko vimhario kayaMtassa ? // 37 // bhaNiyaM ca lakSmIlatAkuThArasya, bhogAmbhIdanabhasvataH / vilAsavanadAvAgneH, ko hi kAlasya vismRtaH 1 // 38 // avaraM ca so natthi cciya bhuvaNammi ko vijo khalai tassa mAhappaM / sacchaMdacAriNo savvavAriNo hayakayaMtassa // 39 // tA kumara ! esa pAvo samavattI gijae jahatthakkho / paJcalio jalaNo viva kavalai garue vi kiM bahuNA ? // 40 // Jain Education Interational
Page #443
--------------------------------------------------------------------------
________________ AkhyAnakamaNikoze balabhaddavi valabhadda sayalanIsesa vibhaddiya 1 rAvaNapamuha payaMDajoha avare vi gabhaddiya / navi ucariu kayA vi ko vi kuviyaha jamarAyaha / papayAvaha pANinihu pAvaha jimva rAha || 41 // iya muNicaMdaSpamuho parivAro sAsio vigayasoo / jAo jaNayamsa tao kAravio aggisakAro // 42 // kajhvayadivasANaMtaramutto maMtIhiM kumaramuNicaMdo / rajjamaNuTTamu saMpai anAyagA jeNa bhadda ! vayaM ||43|| tuha piuNo rajjamimaM nAyagarahiyaM visaMkulaM hohI / tumameva rajjajogo majjhammi jao kumArANa || 44 // jeNa tuha lahuyabhAyA ujjeNIe kumArabhuttIe / paumAvaidevIe ajja vi sisuNo suyA do vi || 45 // kumaro vi maMtivayaNaM nisamiya piusoyasalliyasarIro / ciMtai niyayamaIe rajjamimaM narayaduhaU ||46 || eyammi rajjabhAre ihaloyasuhaM pi tattao natthi / vAsaMgabahulayAe naravaNo jeNimA ciMtA // 47 // gayasAhaNaM na suhiyaM saMpai maha turayasAhaNamamutthaM / aMteure na ko vi hu dumsIlo majjha vacaharai ||18|| rapi duTTacaraDAiehiM saMpayamabhiduyaM dUraM / narayA (?) vi kuo vi hu virohao dutthiyA ahuNA // 49 // de se dutthattaNao na'jJa vi saMpajjae suheNa karo / corA vi hu aNavarayaM musaMti maggammi satthajaNaM // 50 // niyabalagavviyacitto sImAlo majjha mannai na sevaM / khattapaDaNAidutthA kuNanti rAvaM pi nAyarayA // 51 // laMcovayAraluddhA sammaM ahigAriNo na vaTTaMti / ajjaM mANadhaNAe aMteuriyAe rusaNayaM // 52 // evamaNegamaNogayaviyappamAlAulamsa naravaiNo / mottumabhimANamegaM natthi suhaM bhaNiyametthatthe // 53 // autsukya mAtramavasAdayati pratiSThA, kliznAti labdhaparipAlanavRttireva / nAtizramAya nayanAya yathA zramAya, rAjyaM svahastadhRtadaNDamivA''tapatram // 54 // I kiMbahunA bhaNiNaM iha-paraloiyaduhANa khaNimeyaM / caiUNaM rajjasiriM saMjamasirimassio homi || 55|| iya paribhAviya bhaNiyA mAyA paumAvaI kumAreNa / geNhasu mAe ! rajjaM aNujANa pavvayAmi ahaM // 56 // tI bhaNiyaM bAlA majjha suyA rajyapAlaNAsattA / voDhuM gayapallANaM kumAra ! kiM rAsaho tarai ? ||57 || iya sugiuM tIyuktaM paDivannamakAmaeNa taM rajvaM / maMtIhiM suhamuhutte vihio rajjAhiseo se // 58 // je piNo vina paNayA vasIkayA te vi teNa sImAlA / punnappabhAvapattaM so pAlai rajjamaNavajjaM // 51 // uvasaMtaDica DamaraM durIi - dubbhikkhadosaparimukkaM / durI kayaparacakaM aditakkarapayAraM ca // 60 // ahigAriNo viNIyA paNayA savve vi maMti-sAmaMtA / ANAvaDicchao se savvo vi ya sevayasamUho // 61 // aNuratA payaIo siNehasAro suhI ya suhisattho / vaTTaD vasammi saJco uvarohavaraMgaNAnivaho // 62 // baMdhavakumuyANaMde jAe caMde vva tammi muNicaMde | mahivAle sabve vi hu vissariyA purAyANo ||63 || iya so muNicaMdanivo payaIe yi visiTTaguNabhavaNaM / bIyaM punnapabhAvA alaMkio rAyalacchIe // 64 // noharai nayaramajjhe kalAvamApUriyaM vihiyaveso / mayasalilasittagaMDayala garuyajayavAraNArUDho // 65 // kamaNIyakaMtikAmiNikara yaladodhuccamANasiyacamaro / uddaMDadhariyadhavalAyavattapaDihaNiyaravikiraNo ||66|| vivicaravAhaNArUDhamaMti-sAmaMta - suhaDapariyario / paDhamANavivimAgaha kalayalakhabahiriyadiyaMto ||67|| iya paivAsarasurarAyalacchivicchaDDu saMjaNiyasoho / Agacchan niggacchai pecchito purajaNeNa // 68 // taM pecchiya pAvamaI duhA vi paumAvaI paTTamaNA / pacchAyAvaparaddhA macchara pacchAiyaviveyA // 69 // citai pAvAe mae suyANamevaMvihA nariMdra sirI / AgacchaMtI daMDeNa tADiyA kahamahannAe ? // 70 // saMpai dulahA esA maha puttANaM imammi jIvaMte / sacca viyaM tIe imaM buddhI paNhIe nArINaM // 71 // to keNa uvAeNaM esa mae mAriyavvao rAyA ? iya kUramaNA ciTTai vikappamAlAulA tatto // 72 // For Private Personal Use Only
Page #444
--------------------------------------------------------------------------
________________ 41. vivekijanasvakRtakaudayopanataduHkhAdhisahanAdhikAre metAryAkhyAnakam jo jamiha kAukAmo so'vasaraM tamsa lahai kaiyA vi / payaDA esa pasiddhI jaNammi tA tIe vi uvaao73|| laddho mAraNakaje jamhA payaIe patthivo eso / bhukkhAluo tao se bhoyaNajAyaM kimavi mAyA // 7 // niccaM pi rAyavADIe niggayamsAvi pesaha siNehA / aha annayA ya mAyAe moyago siNhkesro||7|| sohaNadavvehiM kao dAsIhatthe susaMyuo kaauN| paTTavio sA diTTA gacchaMtI rAyamaggeNaM ||76 // paumAvaidevIe vAhariTaM dAsaceDiyA puTTA / tuha hatthammi kimeyaM ? kattha va saMpatthiyA taM si ? |77|| tIe vi niviyappaM esA jaNaNi tti saccayaM bhaNiyaM / bhUvaibhoyaNakajje jAmi ahaM moyago eso // 78 // nIseso vuttaMto niveio tayaNu ciMtiyamimIe / eso ceva samattho patthuyakajammi maha heU ||76 // tatto tIe bhaNiyaM kerisago esa moyago bhadde ! / dAsIe nissaMkaM samappio devi ! peccha imaM // 8 // tIe vi pujvameva ya visabhAviyakarayaleNa pAsesuM / pAgae parAmusio aisurahI nivaiNo jogo // 81 // ujighiUNa suiraM saMcAreuM visaM nahaggehiM / moyagamajjhe bhadde ! sigghaM jAhi tti bhaNiUNaM / / 82 // dAsIe appio karayalammi tIe vimuddhahiyayAe / ranno paNAmio ciMtiyaM ca teNAvi punnavayA // 83 / / bhakkhemi kahamahamimaM bAlehimimehiM bhukkhiehiM to| kAuM duhA tayaM tesimeva paumAvaiyANaM // 84 // dinnaM dalamegegaM ayANamANeNa moyagasarUvaM / muNicaMdanariMdeNaM taduvarimaNavajahiyaeNaM // 8 // te uNa bhujaMtA vihu visamavisAvesavihuriyasarIrA / vayaNaviNiggayapheNA sammIliyaloyaNA sahasA / / 86 / / pecchaMtANa vi rAyAiyANa paDiyA dhasa ni dharaNIe / sisirovayAravasao vi jA na pAvaMti ceyannaM / / 87|| tA nAyaM niuNamaIe esa nissaMsayaM visaviyAro / tA takkhaNameva suvannaghasaNajalapANapabhiIhiM // 88 // pauNIkayA kumArA vAhariuM dAsaceDiyA rannA / puTTho bhadde ! ko esa ? kahasu jeNerisaM pAvaM // 89|| jIviyanimvinneNaM vihiyamaNajeNa ? tIe saMlattaM / deva ! na yANAmi ahaM iha kajje kamavi paramatthaM // 10 // navaramimo paumAvaidevIe moyago sahatthehiM / parimalio ghettRNaM majjha sayAsAo maggammi // 11 // avareNa na keNAvi hu diTTo pahu ! ettiyaM viyANAmi / to nAyamavaNivaiNA tIe cciya vilasiyamimaM ti // 12 // tA kayamahamamaNAe saccaM AhANayaM imaM tIe / jo ciMtavai viruddha paramsa taM Avai gharassa // 13 // hA maNa mayaMkadhammo na mArio haM ti tIe pAvAe / maMtisamakkhe pacAriUNa mottaNa rajjasiriM // 4 // nimvinnakAmabhogo muNicaMdanarAhivo sukayapunno / addiddavarAhANaM vaesu sUrINa rAhANaM // 15 // pAse muhapariNAmo pavvaio gahiyaduvihamuNisikkho / umgatavacaraNanirao viharai gurupAyamUlammi // 16 // aha kaiyA vi hu sUrINamaMtie sAhuNo viharamANA / ujjeNIo pattA puTTA guruNA suhavihAraM // 97 // tehiM vi savvaM kahiyaM sAhuvihArAiyaM navaramego / garuo uvaddavo muNivarANamakayappaDIyAro // 28 // rAya-purohiyakumarA dullaliyA durulivilasiyA duraM / muNivamgaM rAulavAyavinaDiyA pahu ! kayatthaMti // 9 // taM nimuNiUNa muNicaMdamuNivaro maNayamamarisasahAo / ciMtai caMdapahujjalamucariyacaMdAvayaMsassa // 10 // jAo vi hu maha bhAyA kahamevaMvihapamAyamAyarai / tA sikkhavemi gaMtuM maha sattI ettha vatthummi // 101 // sattIe saMtIe. jo darisaNaparibhavaM sahai sattho / so dhammaM pi na yANai ahavA doggaigamaM mahai // 102 // mA jammau so puriso jAo ci hu jiyau mA ciraM kAlaM / jiNasAsaNAvamANaM sAmatthe sahai jo mUDho // 10 // jo deva-guruparAbhavamamamaI sahai sattisambhAve / nimsaMdehaM sadasaNe vi tassa'tthi saMdeho // 104 // to guruNA moyAbiya gaMtumahaM sikkhavemi aviNIe / mA vaccaMtu varAyA te vi hu narayammi mUDhamaNA // 105 // to namiUNaM guruNo bhaNiyA jai tumha hoi Aeso / to tattha gaMtumayaM vAremi muNINamuvasamgaM // 106 // gurUNA vi juttameyaM jaM kijjada pavayaNunnaI dhamme / eyaM dhammarahassaM pavayaNasAro imo ceva // 107|| to guruNA'NunAo patto so takkhaNeNamujeNiM / saMbhoiyavasahIe pavisai sAhuNa majjhammi // 108 //
Page #445
--------------------------------------------------------------------------
________________ 358 AkhyAnakamaNikoze kayasamuciyapaDivattI bhaNio sAhahiM bhikkhavelAe / ciTTasu naM vasahIe tuha pAhunnaM karissAmo // 10 // evaM vihie teNaM bhaNiyA muNicaMdasAhuNA sAhU / bho ! attaladdhiA haM to ThavaNakulANi sAheha // 110 // to vatthavvayasAhahiM khuDuo se duijjao dinno| daMseuM paDikuTTe kule tao khuDDuo valio // 11 // tattheva ya rAyakule patthuyakajjappasAhaNaTTamimo / bhikkhaTTAe paviTTho tattha vi ya samuccasaddeNaM // 212 / / jANAvaNathameeNamattaNo dhammalAbhie sahasA / aMteuriyAsattho viNiggao paNamiya murNidaM // 113 // vinnavai paMjaliuDo bhayavaM ! mA vayaha garuyasaddeNaM / kAUNamakaNNa puhaM so vi hu garuyayarasaheNaM // 114 // kiM bhaNaha sAviyAo! tumbhe ahamuccakannao maNayaM / iya tAsiM teNa samaM, paropparaM jaMpiyaM socA // 115 // kouyavasao kiM kiM ? ti jaMpirA niva-purohiyakumArA / kalayalaravaM kuNaMtA kuo vi sahasa tti saMpattA // 116 // vAraMtINa vi tAsiM aMteuriyANa ko vihu apugyo / AgaMtugapAhuNao ayANamANo iha paviTTo // 117 // tA mA mahANubhAvaM imaM kayatthaha niratthayamimo hu / kaNNayabahirasariccho tA vacchA ! gacchara jahicchaM // 118 // evaM te bhaNiyA vi hu aNatthajaNagattao simuttamsa / dAuM bhavaNaduvAre bhuyaggalaM bhaNiumAdattA / / 119 // naccamu samaNaga ! saMpai pUrasu amhANa kougaM garuyaM / teNuttaM kaha kIrai vAyaNavirahammi naTTavihI ? // 120 // to bhaNiyamimehiM vayaM vAemo tayaNu sAhuNA bhaNiyaM / jai evaM laTTamimo pauNo haM nacciyavammi // 121 // to vAiuM pavattA tAlArAhaNamayANamANA te / cukke tAle rusiUNa sAhuNA niTuraM bhaNiyA / .122 // eeNa muheNa tume maM naccAvihaha mukkhaseharayA ! / tAhe ruTTA re muMDa! desi gAlIu amhANaM // 123 // muNiNA vi nijadveNaM savvANi viTAliUNamaMgANi / mayapAyA nicceTTA kAuM mukkA sayaM ca puNo // 124 // niggaMtUNujANe bhUbhAyaM pehiuM nirAbAhaM / uvavisiya nirubviggo sajjhAyaM kAumADhatto // 125 / / te uNa kumArage pAsiUNa paDie mahIe tayavatthe / pokkarie parivAreNa Agao tattha naranAho // 126 / / saMbhaMto saMbhAsai te vi na bhAsaMti neya phaMdaMti / kaTTamayaputtalA iva ciTThati thiraM paloyaMtA // 127 / / to bhaNai Asurutto keNamimaM pAvakammuNA vihiyaM ? / to bhaNiyaM keNAvi hu imehiM pahu ! samaNago egI // 128 // bAda kayatthio so kayAi evaMvihe ime kAuM / sAmi ! palANo kathai pAyamimaM najjai maIe // 12 // to takkhaNeNa joyAviyAo savvAo sAhuvasahIo / jAva na ko vi payaMpai to bhaNiyaM tehiM sAhahiM // 139 // vatthavvao na ko vi hu rAya ule visai tabbhayA ceva / navaraM pAhuNagamuNo samAgao Asi amuNaMto // 13 // jai kaha vi so paviTTho na yANimo taM ti to mahIvaiNA / savvAyareNa majjhaM nirUvio vi hu na so divo // 132 // to keNAvi hu niuNaM nirUvayaMteNa bAhirujANa / sajjhAyaMto diTTho niveio rAiNo tatto // 133 // vAhario [vi hu] jA kaha vi nei so rAiNo sayAsammi / tA sayameva ya rAyA saMpatto sAhapAsammi // 134 // jA vaMdira pavatto sahasa cciya tAva paJcabhinnAo / calaNesu nivaDiaNaM muiramimo rovilaM laggo // 135 // tAhe vilakkhavayaNo lajjAe ahomuho Thio jAva / tAva ya kittimakoveNa bhAuNA pharusavayaNehiM // 136 // nibhacchiUga bhaNio houM caMdAvayaMsanaravaiNo / putto muNivamge kuNasi mUDha ! evaM vihaM bhattiM // 167 // jo parivAra pi niyaM nA''NAe dharasi mUDhamaivihavo / so kaha niyavavasAo duTThANa viNiggahaM kuNasi ? // 13 // kerisiyaM taM sAvayakulubbhavo sAsaNe jiNiMdANaM / sammattasuddhikajaM pabhAvaNaM kuNasi mUDhappA ? // 139 // evaM bahuppayAraM suiramimo pharusa-sAmavayaNehiM / taha kaha vi hu sikkhavio muNiNA AsaMghayavaseNa // 14 // jaha jaMpiuM pavatto puNaravi evaMvihaM pamAyamahaM / na karissaM muNivagge niruvamabhattiM ca kAhAmi / / 141 // pai pasiya payacchayu maha muNivai ! puttabhikkhAbhaya vuttA / bhaNai muNI rAhADi muMcasu suyapauNimAvisae / / 142 // aviNayataruNo phalamaNuhavaMtu emeva te mahApAvA / iya jA kaha vi na mannai ranno lalli kareMtassa // 143 // tA paDiUNaM thakko muNiNo pAemu saviNayaM nivaI / karuNaM kAUNa tao bhaNiyaM muNicaMdatavanihiNA // 144 //
Page #446
--------------------------------------------------------------------------
________________ 41. vivekijanasvakRtakarmodayopanataduHkhAdhisahanAdhikAre metAryAkhyAnakam 359 pucchamu jai maha pAse kahamavi te pavvayaMti muhabhAvA / to pauNayAmi rAyaM ! na annahA nicchao eso // 14 // muNiNA vihu kAUNaM vayaNaM pauNaM kumArayA puTTA / paDivannaM pancayagaM tehiM vi piyajIviyattaNao // 146 // tatto ya kalAkusalattaNeNa saMvAhiUNamaMgANi / pauNIkAuM donni vi mumuhutte dikkhiyA vihiNA // 147|| muNicaMdo vi hu patto ahiNavapavvaiyaehi priyrio| rAhAyariyasamIve pAlai samma samaNadhamma // 14 // tANaM majhe naranAhanaMdaNo punnapariNaivaseNa / ciMtai bhavvaM jAyaM balA vi pavvAvio jamahaM // 14 // vippasuo vi viyappai maNammi kahamahamaNajjamuddeNa / nIeNamaNaNa haDheNa ? vinaDio jAimayavasao // 15 // te do vi suddha-kalusiyacittA pAlaMti samaNapajAyaM / pajjate mariUNaM jAyA vemANiyA devA // 151 // muMjaMti tattha bhoe maNaharalAyanna-rUvakaliyAhiM / amaraMgaNAhiM saddhiM vivihAlaMkAraruirAhiM / / 152 // avayaraNa-jamma-pavyayaNa-nANa-nivvANasaMbhavadiNesuM / kallANagesu paMcasu jiNANamiha maNuyaloyammi // 153 / / AgacchaMti kuNaMti ya pUyaM mahimAiyaM pamoyavasA / naMdIsaradIvAisu sAsayajiNabhavaNaThANesu // 154 // titthayarapAyamUle suNaMti dhammaM jiNiMdapannattaM / anna pi dhammakiccaM kuNaMti titthunnaippamuhaM // 155 // aha annayA kayAI dhammapiyatteNa tehiM titthyro| puTTo suraloyAo cuyA samANA maNuyajamme // 156 // kiM sulahabohiyA dulahabohiyA vA vayaM bhavissAmo ? / bhaNiyaM jiNeNa naranAhaputta ! taM sulahajiNabohI // 15 // eso puNa bhavao bhadda sahacaro so cuo carittaguNaM / kiccheNaM pAvihihI maNuyabhavammi vi smaayaao||158|| iya soUNaM suraloyamaigayA te jiNaM paNamiUNaM / to niyasuhI purohiyasueNa bhaNio mahAbhAga ! // 259|| maM paDibohasu jamhA jiNeNa haM dulahabohio bhnnio| mA hupamAyaM kAhisi jai tuha maha uvari paDibaMdho // 16 // iya saMkeyaM kAuM suraloyAo cuo diyassa suo / jAImayadoseNaM guruvisayapaosavasao ya // 16 // rAyagihammi puravare pAviyapaJcaMtameyagharaNIe / gabbhammi samuppanno jAimayakukammavasayAe // 162 // tArisajAijuo vi hu pAliyatArisavisiTTacaraNo vi / uvavanno hINakule aho! duraMto mayavivAgo // 163 // tattheva'vaTTiyA seTThibhAriyA meiNIe piyasahiyA / sA u daDhaniMduyatteNa dUmiyA gamai diyahAI // 16 // navaramimIe vi hu gambhasaMbhavo meiNIe saha jaao| to seTThibhAriyAe sAyaramabbhatthiyA sahiyA // 165 / piyasahi ! ahameeNaM kayatthiyA niMduyattadoseNa / tA jai kahamavi samagaM pasavAmo to niyagajAyaM // 166 // bhadde ! dejasu majjhaM kaha vi hu jIveja tujma punneNaM / tIe vi hu paDivannaM natthi avisao siNehassa // 167 // addhaTTamadivasasamanniesu mAsesu navasu divasANaM / kamaso ya vaikaMtesu seTTimeyANa bhajjAo // 16 // samameva pasyAo seTTipiyAe suyA mayA jAyA / iyarIe lakkhaNadharo niruvamarUvo suo jAo // 16 // tatto jahA na jAyai chakkannamimAhiM vihiyamAyAhiM / saMcAriyAI taha tAiM do vi channaM saMvaccAI // 17 // daraM rAyaviruddhaM satthaviruddhaM na jaM jaNapasiddhaM / taM tAhiM tayA ceTTiyamaho! ha kuDilattamitthINaM // 17 // nAyamuvaTTiyaseTrissa bhAriyA surakumArasamarUvaM / akkhayataNU pasUyA puttaM ti jaNeNa nayarammi / / 172 // tatto ya vajjaMti taranivahAM gAyati guNaDagAyaNasamUhA / nacaMti ramaNisatthA pavisaMti suhakkhapattAI // 173 // vesamaNasamANadhaNo viyarai seTThI pabhUyadhaNanivahaM / baddhAvayahatthAo giNhai so vivihavatthAI // 174 / / aNavarayavivihaviyarijamANamuhabhakkha-bhojamutthajaNo / iya vaddhAvaNayamahAmahUsavo siTTiNA vihio // 175 / / sA vi suyaM meIe pADai pAemu esa tuha taNao / nAma pi hu dinnaM tIe saMtiyaM tassa meyajo // 176 // vaDA so seTTigihe kalAkalAveNa dehuvacaeNa / gayaNe siyapakkhe sasaharo vva nissesajaNasuhao // 177 // aTTavarisappamANo lehAyariyassa pAyamUlammi / bAhattarIkalAo sayalAo pADhio piuNA // 178 // 1. svApatye /
Page #447
--------------------------------------------------------------------------
________________ 360 AkhyAnakamaNikoze tatto ya taruNaramaNIhariNIsaMjamaNavAgurAkariNi / patto vilAmavinbhamaguNabhavaNaM tAratArunnaM // 17 // aha vihiyavisiTThavilAsasArasiMgAramaNaharasarIro / paribhamai suvesavayaMsaparivuDo purapahAIsu // 18 // nAUNa tayaM meyajamohiNA puvasaMgaiya deyo / paDibohai bahuviha sumiNadaMsaNAIhiM dhammammi // 18 // parameso na gaNai ki pi tArisaM kammabhAriyattaNao / jammaMtaranivvattiyasugurupaosANubhAveNa // 182 / / kAleNa sarasalAyanna punntaarungunnmnnikhnniio| aTTa kulabAliyAo vihiNA pariNAvio piuNA // 183 // sithiyArUDho saha piyayamAhiM paribhamaha nayaramajhammi / rUvaviNijjiyamayaNo accharasahio vva sarakumaro // 184 // taM daTTaNaM deveNa ciMtiyaM esa visayavAmUDho / evaMvihasAmaggIe dukkaraM bohiuM dhamme ||18|| jao jAva na dakkhaM patto piyabaMdhavavirahio ya no jAva / jIvo dhammakkhANaM bhAveNa na gihae tAva // 16 // tA dhammabohaNakae pADemi kahiM pi AvayAvate / iya paribhAviya tajjaNayameyadehammi avayariGa // 187|| lamgo roviumeso sadukkhamaha pAsiUNa meIe / vutto piyayama ! tumae kimevamasamaMjasaM vihiyaM ? // 188 // jamhA majjha sahIe suyavIvAho mahAvibhUIe / taM puNa pamoyaThANe vi majjhamiya soi laggo // 18 // teNuttaM ajja pie ! niyAe dhUyAe mumariyamimeNa / saha jAyAe jIveja kaha vi jai majjha sA dhUyA // 10 // tA ahamavi meyANaM bhattaM kAuM jahAvihvamevaM / vIbAhaM kArito taM mama pie ! na saMjAyaM // 11 // tA majjhamimeNaM mANaseNa dukkheNa dUmiyamaNamsa / soyAvesavasAo samAgayaM runnameyaM ti // 12 // to tIe paI bhaNio paramatthamimaM ayaannmaanniie| eso tuha ceva suo sahIe dinno mae sAmi ! // 13 // taM soUNaM ruTeNa tADiyA sA vi robiu laggA / kimiyaM bho bhadda ! ? jaNeNa pucchie teNa saMlattaM // 194 // pAvAe imAe kayaM eyaM asamaMjasaM maha piyAe / siTTajaNaniMdaNijaM jao imo majjha taNao ti // 195 // dinno maha daiyAe siNehao seTTiNIe eyAe / tA niyamaMgaruhamimaM giNhessamahaM maha na doso // 116 // iya vottaNaM sahasa ti pADio gihiUNa bAhAe / sibiyAo samakkhaM pariyaNassa so khatthahiyayamsa // 197 // jAo ya raMgamajjhe mahAvirAo imaM nieUNa / loo vi hu pattillo ko vi kahaM patthuyatthammi // 19 // jeNa siNeho ahio imANa to saMbhaveja eyaM pi / nibhacchiUNa nIo meyajo teNa vi sagehaM // 12 // bhaNio re ! kiM lajjasi kulakkameNA''gaeNa kammeNa ? / tA payaDamimaM bhaNiyaM muNasu maNe kuNasu mA kheyaM // 20 // iya vottaM pakkhitto koliyakhaDDAe so visannamaNo / acchada tIe bhiNibhiNiyamakkhiyAjAlakaliyAe // 201 // daTTaM taM tayavatthaM payaDiyarUvo payaMpae devo / bho bhadda ! taM ciyANasi mamaM ? ti taM suNiya meyajjo // 202 // citai maNammi maha esa diTTapuvo kahiM pi manne haM / iya IhA-'poha-gavesa-mamgaNAo kuNaMtassa // 203 / / jAyaM jAIsaraNaM nAo surajammavaiyaro teNa / bhaNiyaM ca bho mahAyasa ! vihiyaM mittattaNaM tumae // 204 // pauNo haM pavvadauM paramaja vi majjha visayapaDibaMdho / aibalio jaM juttaM taM sayamubaisasu maha mitta ! // 205|| to bhaNiyaM vibuheNaM visayapivAsAe aNuvasaMtAe / vayavigyakAriNIe na saMgayaM tujha vayagaNaM // 206 // jai evaM tA kija u majjha pasAo duvAlasasamAo / visae haM bhuMjissaM pacchA boheja niyameNa // 207 // paDivajjiya taM meyajavayaNamamaro'marANamAvAsaM / gacchaMto'tucchamaI vinnatto seTTiputteNaM // 208 // saMpayamevaM vimoviyamsa maha kerisA bhaNanu bhoyA ? / tA taha jayamu jahA haM bhavAmi jaNapUyaNijaguNo // 209 // tatto vayaNANataramUraNago teNa tamsa gehammi / baddho bhaNi o] ya imo jahesa tuha bhadda ! bhavaNammi // 210 // rayaNANi avANeNaM muyahI maNaharaguNANi aNavasyaM / to tANa bhareUNaM vitthayathAlaM pasannamuho // 21 // jaNao tujha nimitta maggijau seNiyaM niyaM kannaM / pariNIyAe tIe tuha hohii savvamavi bhavyaM // 212 / / avaraM pi hu jaM kiMci vi tujjha piyA kAravimsai jaNeNa | majha pabhAvA taM pi hu saMpajissai dhuvamimassa // 213 / / Jain Education Interational
Page #448
--------------------------------------------------------------------------
________________ 361 41. vivekijanasvakRtakarmodayopanataduHkhAdhisahanAdhikAra metAryAkhyAnakam iya bhaNiUNaM sahasa tti suravaro [ so ] adNsnniiho| UraNago vi hu rayaNANi muyai ravikaMtiruirANi // 214 // tatto meyajapiyA thAlaM rayaNANa pUriyaM kAuM / rAyaduvAre ciTThai maggaMto kannayaM ranno / 215 // abhayakumAro pucchai tujjha kuo erisANi rayaNANi ? / teNoiyamUraNago paidiNameyANi vosiraha / / 216 / / to bhaNiyamabhayakumareNa bhadda ! merisagamUraNayarayaNaM / na virAyai tuha gehe tA ANasu rAyaatthANe // 217 / / teNa vi taheva vihie rAyatthANammi payaDamUraNao / muMcai asuI phuTRti jammi gaMdheNa nAsAo // 218 // ubveviehiM tatto puNaravi nIo gihammi tasseva / tattha taheva ya vosirai tANi rayaNANi pavarANi // 219 // to jANiyamabhaeNaM naNamimA kA vi devamAya tti / to bhaNio se jaNago parikkhaNatthaM paNayapuvvaM // 220 // bho ! esa majjha jaNao niccaM ciya jAi vaMdaNanimittaM / sirivIrajiNesarapAyapaumajuyalassa sukumAro // 221 // kiccheNaM payacAreNa caDai vebhArapavvayapahammi / tA jai rahamaggo tattha kaha vi saMjAyae suhao // 222 // tA tuha suyamsa tuTTo viyarai niyakannagaM mahInAho / iya bhaNie saMpanno pavvayasiharammi rahamaggo // 223 / / to nicchiyamabhaeNaM suramAyA esa vibhamo nasthi / kAhI avaraM pi hu tappabhAvao esa mAyaMgo // 224 // to keNa payAreNaM jaNAvavAo avei ? huM nAyaM / ANAvayAmi jalahiM jeNa imo tassa velAe // 225|| chatte dharijamANe naravaisiMhAsaNe vihiyaNhANo / hoi pavitto iya veyavayaNamevaM buhA baeNti // 226 // iya ciMtiUNa bhaNio meo bho ! jai samuddamANesi / to tujha bhadda ! bhaNiyaM vayaNamasesaM pi kuNai nivo // 227 // evaM kae kuo vi hu jalahI rAyagihaparisare patto / so kerisao diTTho iMto nayare nivAI hiM ? // 228 // mahiharasamunbhavANaM sariyAvahuyANa vilasirarasANaM / savvaMgaM payarDato lavaNarasaM sAmalasarIro // 22 // esa salUNo saraso garuo gaMbhIrimAe guNanilao / iya jasa-kittiM jo vahai payaDaDiMDIrapiMDamisA // 230 // egegamINa-mayaraM nANAvihamINa-mayarasaMkinno / sapharovvattiyamisao sakaDakkhaM niyai jo gayaNaM // 231 // siridhara-suravaramahio vilasiramayajalakariMdasiyamuttI / surayaNaparijusiyapao sakkhaM sakko vva jo sahai // 232 // mahiharapasaMsio haM sirijaNao haM aladdhamajjho haM / iya vihiyagaruyagavvo jo gajai gahirasaddeNa // 233 // mayarasio durahigamo jaDapayaittaM payAsayaMto vva / gajjaMto accamgalamullaliyamahallakallolo // 234 // bahusattAhArAo karuNArasapUriyattaguNao ya / sappuriso vva virAyaM suvvattamamukkamajjAo // 235 / / raNarasiyaseyasaMkho ghaNarasakari-turayasirisamAutto / aNurUvasaMgamakae nivo vva seNiyanivaM patto // 236 // AliMgato gurutarakallolabhuyAhiM rAyagihanayaraM / neheNamappasarisaM sappAyAraM sasurabhavaNaM // 237 // jalavitthAreNa mae pAyAla-mahI-nahAI ruddhAiM / iya dappeNa va nahayalamullaMghai hallirajaloho // 238 // iya evaMviharayaNAyarassa velAjaleNa so nhavio / meyajo bhUvaipamuhapauraloeNa sappaNayaM // 239 // tatto ya suhamahatte ratnA pariNAvio niyaM kannaM / vihio puNaravi rAyAiehiM nayarammi paramamaho // 24 // to so seNiyanaravaiviinnaniruvamasamuccapAsAe / sayaNIyA-''saNa-bhogovabhoga-parivArapariyario // 24 // paMcavihavisayamuhamubhayahA vi navavahuyacaMdraparikalio / uvabhujaMto doguMdugo vva devo gamai diyahe // 242 // tatto bArasa varisANi tassa nANApayArakIlAhiM / lalamANamsa muhuttaM vva sutthamaNaso aIyANi // 243 / / puNaravi ya mittadevo abainno tassa bohaNanimittaM / peccha apuvA paDivana sUrayA kA vi suyaNANa // 24 // daTuM devaM siri raiyaruirakarakamalasaMpuDo sahasA / meyajo sajo patthuyatthakajammi saMjAo // 245 // etthaMtarammi payaDiyanavAo tAo navAvi bahuyAo / laliyakkhara-suhayara-laDahavANivinnattipavaNAo // 246 / / uttaalgmnnrnnjhnnirneuraaraavmuhliydisaao| jaMpaMti pahu ! pasAyaM amhANa vi ettiyaM kuNasu // 247 // tAsi pi hu paDivannaM deveNa dayAluNA tayaM vayaNaM / paNaiyaNapatthaNAbhaMgabhIruNo hu~ti jaM garuyA // 24 // tA tesiM bArasagaM varisANa tayaM pi duyamaikvaMtaM / jaMtaM pi hu kAlaM jaMna muNai suhio suhellivso||24|| .
Page #449
--------------------------------------------------------------------------
________________ 362 AkhyAnakamaNikoze to vayapariNaivasao surovarohAo bhuttabhogANi / caraNakhaovasamAo saMjAyavimuddhabhAvANi // 25 // garuIe vibhUIe samayaM pavvAviyANi naravaDaNA / sirivIrajiNesarapAyaaMtie tANi savvANi // 251 / / avbhasiyadu vihasikkhANi viNaya-veNaiyakaraNanirayANi / gurukulavAse viharaMti vihuyaraya-malajiNANAe // 252 // meyajo uNa meyajapariNaI vayavimuddhamuhabhAvo / niruvamakaruNArasapUrapunnajalarAsisAriccho // 253 // viharaMto saMpatto kayAi puNaravi ya rAyagihanayare / bhikkhaTTAe paviTTo suvannakArassa gehammi // 254 // so uNa muvannayAro paidiNamaTTottaraM javANa sayA / sovanniyANa seNiyanaravaiNo dinnaveyaNao // 255 // paramaM vissAsapayaM bhoyaNavisae sayA vi apamatto / nivvattai niruvamavIranAhapayapUyaNanimittaM // 256 // to so puMjIkAuMjave paviTTho gihe sakajaNa / viyarasu daie ! eyassa bhikkhuNo bhikkhamii bhaNiuM // 257 / / te uNa ghADeruhagehakuMcajIveNa bhukkhieNa javA / giliyA pecchaMtassa vi muNiNo niruvamadayAnihiNo // 258 / / to nIhario vatthANi parihiuM kira jave samappemi / naravaiNo jiNapurao satthiyapUyAnimittamimo // 259 / / ahigaraNIe uvarimmi puMjie niyai na hu jave jAva / sunnamaNo tA joyai io tao saMbhamavaseNa // 26 // to puTTo muNivasabho bhayavaM! taM mottamegamavarassa / saMpai na saMbhavo kahasu tA jave pyddiypsaao||26|| jeNa'ccaNiyAvelA aijAi nivo javappaNAbhAve / ruTTho kAhI bhayavaM ! ma navakhaMDaM ayaMDaM ti // 262 // evamimo bhaNio vi hu vivihapayArehiM jAva na hu kiM pi / jaMpai tA rusiUNaM kiliTTakammeNa so sIse // 263 / / ainibiDaM baddho teNa allavaddheNa sIsaveDheNa / sukkate vaddhe veyaNAe sAhU samabhibhUo // 26 // ciMtai mahANubhAvo kammarivujayatthamujjamaMtassa / aNuvakayaparANuggahakArI tuha jIva ! ko vesa // 265 // re jIva ! narayavAsammi tuha vasaMtassa narayavAlehiM / cheyaNa-meyaNa-kattaNa-dahaNaM-kaNapamuhaviyaNAo // 266 // aNubhAvijaMtasarIrayassa tuha kettiyaM imaM dukkhaM ? / iya samabhAvo taM durahiyAsamahiyAsae viyaNaM // 267 // puNaravi bhaNio aja vi kahasa sarUvaM javANa tamaNajja ! / taha vi hu kuMcadayAe na kahai so ki pi bhaNiyaM ca // 26 // jo kuMcagAvarAhe pANidayA kuMcagaM tu nA''ikkhe / jIviyamaNapehaM taM meyajarisiM namasAmi // 26 // nippheDiyANi donni vi sIsAveDheNa jassa acchINi / na ya saMjamAo calio meyajjo maMdaragiri vva // 27 // evaM veyaNaniyaraM ahiyAsaMtassa tassa tavanihiNo / appuvakaraNapattassa khavagaseTiM pavannassa // 271 // sAsayamaNaMtamakkhayamaNaMtarUvaM nirAvaraNamegaM / loyA-'loyapayAsaM saMjAyaM kevalannANaM // 272 // Auyakhayammi samakAlameva selesibhAvamaNupatto / so kira mahANubhAvo aMtagaDo kevalI jAo // 273 // etthaMtarammi ceDIe keMTTahAro mahIe pakkhittI / tamghAyadhasakriyamANaseNa te kuMcajIveNa // 274 // umgiliyA hemajavA taM daTuM ciMtiyaM kalAeNa / dhiddhI ! asamaMjasakArayassa maha buddhiviyalassa // 275 // jeNAhaM nivajAmAuyassa risiNo ya ghAyago pAvo / tA mariyavvamavassaM mae'huNA rAyapAsAo // 276 / / tA pavvajAmi ahaM sakuDaMbo annahA na mokkho me / iya buddhIe jAo suvannayAro samaNarUvo // 277 // taM vuttaMtaM nAuM jA pesai tassa niggahanimittaM / seNiyarAyA purise tA diTTo samaNarUvo so // 28 // nIo ya rAyapAse jaMpai niva! hou dhammalAbho te / maivihaveNaM rAyA viraMjio tassa taNaeNaM // 27 // bhaNio jai no sammaM pAlasi to tujjha niggahaM kAhaM / so vi hu bhaeNa pAlai jAvajIvaM pi vihiyavayaM // 28 // // iti metAryAkhyAnakaM samAptam // 126 // idAnI sanatkumArAkhyAnakamabhidhIyate / tadyathA ArAma vva sudakkhA jammi jaNA jalahiNo paeso vva / paramAvariyamahelA kayasuramahaNA virAyaMti // 1 // niruvamaniyaguNavasao kurujaNavayabhUsaNaM bhaNaMtaM va / asthi vasuhApasiddhaM kurujaNavayabhUsaNaM nayaraM // 2 // 1. 'zrAvadhaiMNa' ArdracarmaNA / 2. kaasstthbhaarH|
Page #450
--------------------------------------------------------------------------
________________ 41. vivekijanasvakRtakarmodayopanataduHkhAdhisahanAdhikAre sanatkumArAkhyAnakam 363 sahiyayamavisayameyaM nAmeNaM gayauraM samakkhAyaM / sai suhiyanAyaraM pi hu duhiyAsayasa'juyajaNaDaM // 3 // jammi ya vaNiNo pAmANiehiM saha payaDarAyamaggammi / abbhasiyasuhaviyakA visuddhamANA vavaharaMti // 4 // asaIo saIhiM samaM kayamuisIlabvayA virAyaMti / suhayaparaloyavisayammi jattha jaayaannuraayaao||5|| lahuyA vi garuyasarisA rAyasabhAvanniyA gayaviyArA / vaddhiyasiNiddhabaMdhavadhaNa-dhannA jattha nivasaMti // 6 // jammi puraparihasannibhabhuyadaMDuiMDakraliyakaravAle | kAlo vi kilA''saMkai sattusamUhammi kA gaNaNA ? ||7|| samaraMgaNapatteNaM suyaNuvayAre ya jeNa gunnnihinnaa| sattUNaM suyaNANa va dinnA kaiyA vi huna piTThI // 8 // vIsu pi hu pasariyagurupayAvacauraMgacaMgaguruseNo / nAmeNa vissaseNo taM paripAlai jahatthakkho // 9 // sohamgAiguNeNaM appaDihayapunnapagarisattaNao / devIkayasannejmA sahadevI paNaiNI tassa. // 10 // sA annayA pasUyA coddasasumiNehiM sUiyaM suhayaM / cakkaMkusaMkiyapayaM saNaMkumAraM turiyacakkiM // 11 // vaTuMto ya kameNaM patto so aTThavarisamANataNU / savvajaNANaMdayaro siyapakkhe sArayasasi vva // 12 / / lehAyariyasamIve maMtisueNaM mahiMdasIheNa / sahio siNiddhasuhiNA paDhio bAvattarikalAo // 13 / / saMpatto ya kameNaM taruNIhariNINa vAgurAkappaM / tArunnasamAraMbhaM mayaraddhayarUvaramaNIyaM // 14 // aha annayA vasaMte saMpatte turayavAhiyAlIe / avahario sahasa cciya haeNa vivarIyasikkheNa // 15 // to kumaramaNusaraMto paNamiya rAyA mahiMdasIheNa / viNibArio sayaM puNa kumarannesaNakae calio // 16 // bhamio ranne girikANaNesu sariyA-sarovarAIsu / mittaM gavesayaMto bahukAlaM na uNa uvaladdho // 17 // tatto nisuNai sadaM kAraMDava-kurara-sArasAINaM / jA tayabhimuho calio tA suNai imaM paDhijaMtaM // 1 // jaya vIsaseNanahayalamayaMkakulabhavaNalaggaNakkhaMbha ! / jaya 'tihuyaNanAha ! saNaMkumAra ! jaya laddhamAhappa ! // 19 // harisiyahiyao niyamittanAmasavaNeNa jAva saMcalio / tA vijAharalacchIe parivuDaM niyai niyamittaM // 20 // ANaMdanibbharaMgA paropparaM jAva tattha acchaMti / pucchiyakusalodaMtA mahiMdasIheNa tA puTTho // 21 // kumaro tuha mitta ! kahaM jAyA egAgiNo vi rAyasirI ? | to lajjaMto niyacariyamakkhiuM bhaNai baulamaI // 22 // maha nidAe ghummaMti loyaNA kahasu taM pie ! nAuM / vijjAe maha cariyaM imassa bhaNie ya sutto so // 23 // bhaNio mahiMdasIho tIe taM tAva nimgao taiyA / mittannesaNakajjeNeso puNa majjha maNadaio // 24 // pasaraMtajalahikalloleNaM teNaM tarassiNA sAmI / kAmeNa va bANeNaM haeNa kaMtArayaM nIo // 25 // tattha vi ramaNIyANaM uvariM vacchatthalINa lolaMto / AyAsio ya supavAsio ya mucchAvio ya ghaNaM // 26 // to sattacchayatarunAyageNa jakkheNa jAyakaruNeNaM / mANasasaranIreNaM siMciya satthIkao kumaro // 27 // satyeNa suro bhaNio jatto eyaM samANiyaM nIraM / tammi sare maha hAyassa jai paraM samai taNudAho // 28 // tA tammi tumaM maM nesu suhaya ! jai saccayaM maha hio si / iya bhaNie sigdhaM ciya sureNa nIo sare tammi // 26 // diTuM ca tayaM kavivannaNAiyaM saravaraM kumAreNa / kayaNhANo pIyajalo ya tammi satthIhuo kumaro // 30 // jaha putvavairiNA tammi saravare jujjhio'siyakkheNa / jakkheNa samaM jujjheNa jaha jio niyabaleNa muro // 32 // jaha vijAhararAyA saMjAo vitthareNa taM savvaM / kahiyaM mahiMdasIhassa sA vi bhaNiyA imaM teNa // 32 // suyaNa ! imo maha mitto sAmuddiyalakkhaNahi savvaMgaM / samaNugaA ki cAjjaM jaM jAo kheyarAhivaI ? // 3 iya nisuNiya baulamaI, bhaNai mahiMdaM kuUhalaM magjha / tA purisalakkhaNaM kahasu teNa bhaNiyaM suNasu bhadde ! // 34 // vittharao sAmudaM lakkhapamANaM bhaNaMti muNivasabhA / saMkheveNa sahassaM sayaM va jAva ya silogaM vA // 35 // tattha saMkhevao kahaM silogo ? gaterdhanyataro varNo, varNAd dhanyataraH svaraH / svarAd dhanyataraM sattvaM, sarva sattve pratiSThitam / / 36 // 1. saMjaya0 20 / 2. 'hayena' azvena / 3. tyalammi lo. 90 / 4. kavivarNanAtItam / 5. svasthIbhUtaH /
Page #451
--------------------------------------------------------------------------
________________ 364 AkhyAnakamaNikoze lakkhica jeNa suhaM duvakhaM va jiyANa diTTamettANa / taM lakkhaNaM ti nisuNasu nirUviyaM nAisaMkhevA // 37 // rattaM mauyaM niddhaM pAyatalaM jassa hoi purisassa / na ya seyaNaM na vaMkaM so nAho hoi puhaIe // 38 // sasi-sUra-vaja-cakkaM-'kusaMkiyaM kamatalaM suhaM bhaNiyaM / rAsaha-varAha-jaMbuya-vigaMkiyaM dukkhiyANa bhave // 3 // vaTTe pAyaMgaTTe aNukUlA bhAriyA viNiddiTTA / aMgulipamANamette aMguTTe bhAriyA duiyA // 40 // pahio pilaMguTTo viNayaggeNaM ca pAvae virahaM / bhaggeNa niccaduhio iya bhaNiyaM lakkhaNannahiM // 41 // dIhA paesiNI jassa jAyae so vasammi mahilANaM / sa cciya maDahA kalahappiyassa piya-puttaviraho vA // 42 // dIhAe majjhimAe dhaNa-mahilaviNAsaNaM kuNai puriso / taiyAe puNa vijjA kaNiTiyA niMdiyA jANa // 43 // uttaMganahA dhannA pihulehiM narA suhAI pAvaMti / rukkhehiM haMti duhiyA 'AyarisasamehiM rAyANo // 44 // taMbehiM vihavabhogI paumehiM suhI nivo ya aruNehiM / samaNo siehiM jAyai dussIlo pupphiyanahehiM // 45 // aidIhara-kharajaMghA varAhajaMghA ya kAyajaMghA ya / te huti dukkhabhAgI addhANaM niccapaDivannA // 46 // je haMsa-basaha-cakkAya-mora-gayagamaNagAmiNo purisA / te haMti bhogabhAgI gaIhiM sesAhiM dukkhattA // 47 // jANU jassa bhave gUDho guppho vA susmaahio| so bhave suhio niccaM ghaDajANU na suNdro||48|| jai dAhiNeNa valiyaM liMgaM to hoi puttavaM puriso / aha vAme to dhUyA bhogA puNa ujjue huti // 49 // dAhiNapalaMbavisaNe putto vAmammi hoi puNa dhuuyaa| huMti same suya-bhogA dIhara-vaTTesu ya imesu // 50 // maMsovaciyA pihulA hoi kaDI dhanna-puttalAbhAya / saMkaDa-hussAe puNo hoi darido viesI vA // 51 // baDDayaraM bhogakara hussaM vakkaM ca hoi vivarIyaM / samakucchI bhogaDDo unnayakucchI vi sirikalio // 52 // vAmAvardai tuMgaM apasatthaM nAhimaMDalaM bhaNiyaM / gaMbhIradAhiNAvattasaMgayaM taM puNa pasatthaM // 53 // aMsasthalaM visAlaM samunnayaM maMsalaM muromajuyaM / visamahiyayA daridA satthappahayA viNassaMti // 54 // mahisamgIvo suhaDo kaMbuggIvo narAhivo hoi / bahubhakkhI gurudukkho puriso aidIha-kisagIvo // 55 // AjANupalaMbA apparoma pINA kameNa vaTTA ya / hoti pasatthA bAhU akammakaDhiNaM ca hatthayalaM // 56 // saralAo komalAo karaMgulIo sudIhajIyANaM / sahA mehAvINaM kammayarANaM tu thUlAo // 57 // lahuoTTo duhabhAgI subhago pINoTTao muNeyaco / bhogI ya palaMboTTo visamoTo bhIruo bhnnio||5|| suddhA samA pasatthA ghaNA siNiddhA ya sihariNo daMtA / rattaM tAluM suhayaM kasiNaM nIlaM ca duhaheU // 59 // battIsAe naravaI egattIsAi bhogamuhabhAgI / tIsAe majjhimaguNo dantANamao paraM asuho // 6 // sArasa-haMsAisarA suhayA vAyasa-kharassarA duhiyA / saralA ya sahavivarA samunnayA nAsiyA dhannA // 61 // AyayaviulA kannA dhannANaM lomasA cirAUNaM / mUsayakannA mehAviNo ya duhiyA sasayakannA // 62 / / utthalladiTTiNo thovajIviNo bhogiNo viuladiTTI / pAvANa ahodiTTI saralaM joei ujjumaI // 3 // tiriyaM niyaMti kUrA dhannA uNa uddhadiTTiNo hu~ti / kANAo varaM aMdho kekayarAo baraM kANo // 6 // viulaM addhiMdusamaMdhaNNANa narANa hoi bhAlayalaM / aiviulaM duhiyANaM aitucchaM tucchajIvINaM // 65 // vAmAvatto bhamaro apasattho sIsavAmapAsammi / so dAhiNammi pAse hoi maho dAhiNAvatto // 66 // bhamarANa vivajAse bhogA jAyaMti pacchimavayammi / chattAyAraM sIsaM hoi nariMdANa aha kesA // 6 // niddhA ghaNA pasasthA mauyA AkuMciyA ya te dhannA / phuDiyA maliNA rukkhA dAridakarA bhave cihurA // 6 // aparaM ca tinni ya gaMbhIrAiM tinni ya viulAI haMti dhnnaaii| humsAI caura suhamAiM paMca paMceva dIhAI // 69 // cha cannayAI rattAI satta eesi vivaraNaM bhaNimo / nAbhI-sara-sattAI tinni imAiM gbhiiraaii||7|| 1. 'svedanaM' prasvedasrAvi / 2. 'AdarzasamaiH' darpaNatulyaiH // 3. 0jIhANaM raM0 !
Page #452
--------------------------------------------------------------------------
________________ tathAhi 41. vivekijanasvakRtakarmodayo panataduHkhAdhisahanAdhikAre sanatkumArAkhyAnakam aNaM uraM niDAlaM viralAI imAI tinni dhannANaM / liMgaM piTTaM kaMTho jaMghA cattAri hussAI // 71 // kesa-dasaNaM-'gulI paJca-naha-tayA paMca muNaha suhamANi / haNu nayaNa-thaNaMtara bAhu-nAsiyA paMca dIhAI // 72 // nAI naha-hiyaya-nAsiyA - kakkha-kaMTa-vayaNAI / nayaNaMta-oTTa-kara-caraNa-jIha naha-tAlu rattAI 73 // paMcahi jIvaMti sayaM nauI bhAlammi cauhiM rehAhiM / ti du-ekkAhiM kamaso saTTI cAlIsa tIsA ya // 74 // iya jA mahiMdasIho tIse naralakkhaNaM kahai kusalo / tAvuTTio kumAro bhaNio ya mahiMdasIheNa // 75 // sAmi ! tuma virahaduhio tAo aMbA ya ciTTai sadukkhaM / to gammau niyanayaraM iya bhaNie gayaNamaggeNaM // 76 // sigdhaM ci saMpattI kameNa rajje'hisiMcio piuNA / jAo ya cakkavaTTI suhasAhiyabharahachakkhaMDo // 77 // aha sakkeNaM rUvamma vaNNie tarasa surasahAmajjhe / do devA taM vayaNaM asaddahaMtA gayapurami || 78 || mAhaNaruvaM kAuM dUrapahAgamaNakahiyataNukheyA / paDihAravayaNavAriyamajjhapavesA paDikkhati // 76 // pajjhayaNamuhalavayaNA muTTiyakavilakesapavbhArA / vacchatthalavilasiracaMdadhavalajannovaiyaruirA ||80|| siMgaggalaggadava jalaNagaruyajAlA kalAvapaDahacchA | pavaDaMtabaMbhasuttiyanimmalanijjharaNaramaNIyA // 81 // veyajjhayaNamaNoharasa uNagaNArAva muhaliyadiyaMtA / mahiharasaddAyantraNasamastiyA sajjha-vijjha vva // 82 // rAyANunnAe pavesiyA nivaM vihiyaNhANanevacchaM / aNamisanayaNA pecchaMti raMjiyA rAyarUveNa // 83 // rannA bhaNiyA niyarUvasaMpayAgavvamuvvahaMteNa / bho ! maha rUvaM sammaM pecchiya gacchihaha saTTANaM // 84 // evaM ti bhaNiya pecchati jAva'laMkAriyassa se rUvaM / to vAhisaMka me rUvahANimavaloiya visannA || 85|| payaDiyarUvA kahiUNa vAhisaMkaMtima gayA sagaM / rAyA vi hu niyadehaM daddhaM paribhAvai maNammi || 6 || jalajAyabubbuyAo vi gayaNagayavijjuvilasiyAo vi / khalamettIo vi kusaggalaggacalajalalavAo vi // 87 // sarayaghaNAu vi saMjhArAyAu vi kharasamIraNAo vi / saMsAriyavatthUNaM ghiratthumathirattaNamimANa || 88|| hA athireNa thiraM niccamaNicceNa suhayamasuheNa / deheNimiNA dhammaM kiNAmi kiM bahuviyappega ? // 89 // iya pasariyasaMvego taNaM va caiUNa cakkavaTTisiriM / viNayaMdharagurupAse nikkhaMto so mahAsatto // 90 // nihiNo 'syaNANA''bhogiyA ya aMteuraM ca palavaMtaM / cauraMgabalaM bhamiyaM paTTIe tassa guNanihiNo // 61 // chammAse jAva paraM jAo siMhAvaloyaNeNAci / nissaMga siromaNiNA avaloiya te Na maNayaM pi // 92 // pAraNayadiNe chaTTassa cheliyAtakkasaMjuo laddho / cINayakUro bhuttammi tammi appatthasevaNao // 93 // AvaipaDiyaM suyaNaM va dujjaNA iva gayA bahuM kuviyA / te bAhiuM payattA payaDIhoUNa muNinAhaM // 64 // paDhamaM maNayaM sokkhaM kaMDuyamANassa tayaNu dAhaduhaM / bhajaMti nahA jIe sA kaMDU se samupapannA || 95|| asuhacchI raNaraNao royA anne vi sayaguNA jammi / AhArAruharUvo saMjAo se mahArogo // 96 // uttolijjai cakkhU galaMti nayaNAI saMkuDai diTTI / jammi na niddAlAho so jAo akkhirogo se // 17 // aNavarayajaTharasaMbhavavAyAvattunbhavA mahApIDA / jammi bhave maharisiNo so jAo kukkhivAhI vi // 98 // pabaluddhasamIrana succhalaMta gurusAsabhariyahiyayapaho / ukkhaNiyasavvagatto kAso so tassa saMjAo || 16 | savvaruyANaM pabhavo mahAgao jIvasattanimmahaNo / aidusaho tibvajaro saMjAo tassa tavanihiNo // 100 // pUrijja mANahiyao dubvisaho gamaNakhalaNasaMjaNao / kAsaviseso sAso vi tassa taiyA samutpanno // 101 // bhaNiyaM ca "kaMDU abhattasaddhA tivvA viyaNA ya acchi kucchIsu / kAsaM jaraM ca sAsaM ahiyAse satta vAsasA // 102 // vihu esosvarassa jIviyaharo na saMdeho / so uNa satta vi samagaM ahiyAsaha te mahAsattAM // 103 // 1. ratnAni 'AbhiyogikAzca' kiGkaradevAzca / For Private Personal Use Only 365
Page #453
--------------------------------------------------------------------------
________________ 366 AkhyAnakamaNikoze vAhisamUho so tAriso vi paraloyabaddhalamvammi / sajjhAya-jhANavAvaDamaNammi asamANubhAvammi // 10 // AvAhaM vAbAhaM va tammi na kuNai maNAgamavi ahavA / AvaDio vajjasilAyalammi kiM kuNau satthagaNo ? // 105 sammamahiyAsamANamsa royaniyaraM visuddhalesamsa / jAyAo tassa dukaratavacaraNapabhAvajaNiyAo // 106 // Amosahi-virAsahi-khelosahipabhiio annegaao| patthuyaroyAbaharaNakaraNasamatthAo laddhIo // 107 // parameso na sayaM ciya kuNai cigicchaM, na kAravai annaM / nippaDikammasarIro paribhAvaha airisaM--jIva! // 108 // aNahavasu sakayameyaM ihaI ciya kajjakAriNo dNddo| akayaM ko vi na pAvai bhagIrahI nAgavahaNaM va // 10 // puNaravi suranAho'saMkhadevabhaDakoDisaMkaDatthANe / unbhaDakirIDa-keUra-kaDaya-varakuMDalAharaNo // 110 // jammantaraniruvamagaruyapunnapabbhAravasasamudbhUe / aNubhavamANo paMcappayArasurasaMbhave bhoe // 11 // pecchai paDipunnaM maNuyaloyavitthAramohiNA sammaM / tattha vi ya vAhivihuriyasarIramappANa jhANagayaM // 112 // teeNa raviM va saNaMkumArarAyarisimAyareNa to| bhuvaNa'ccavbhuyataJcariyaraMjio bhaNai gurusadaM // 113 // bho bho devA ! eso saNaMkumAro nirIharAyasirI / accaMtavAhibihuriyataNU vina cigicchamAyarai // 114 // taM soUNaM te ceva puvvadevA duve asaddahaNA / viunciya savvaM sabaravejjarUvaM samaNupattA // 11 // rAyarisiM para vAhINa nAmagAhaM bhamaMti bhAsaMtA / khaMdhAvalaMbipuTTalayadavakotthalayarUvadharA // 116 // tatto risiNA sajjhAya-jhANavAghAyakArayA ee / iya buddhIe bhaNiyA bho ! kimiha niratthayaM mamaha ? // 117 // tehuttaM tujjha vayaM kuNimo kiriyaM gayAbhibhUyassa / muNiNA vi hu kerisayaM maha kiriyaM kuNaha ? te bhaNiyA // 11 // kiM davvavAhikiriyaM ? uyAhu me kammabhAvagayakiriyaM ? / tehuttaM kerisayA dave bhAvammi vA kiriyA ? // 119 // muNiNA bhaNiyaM dunni vi caunvihAo imAo bhnniyaao| davvakiriyAe iNamo cauvvihattaM bhaNaMti buhA // 120 // tadyathA bhiSag dravyANyupasthAtA, rogI pAdacatuSTayam / cikitsitasya nirdiSTaM, pratyekaM ca caturguNam // 121 // dakSo vijJAtazAstrArtho, dRSTakarmA zucibhiSag / bahukalpaM bahuguNaM, sampannaM yogyamauSadham // 122 // vinIto lobhajit kSAnto buddhimAn praticArakaH / rogI tvADhyo bhiSag vazyo jJApakaH sattvavAniti // 123 // eyAe davvavAhI asAyakammakkhaovasamabhAvA / davvAIe sahakArikAraNe pappa khayamei // 124 // navaramaNegaMtabhavo eso'NacaMtio ya nAyavyo / jaM davAo apahANabhAvakhavaNAo saMjAo // 12 // bhaNiyaM ca kAyakiriyAe dosA khaviyA maMDukkacunnasarisa tti / bhAvakiriyAe puNa......" ......... // 126 // ......"vAhiheuNo'sAyabhAvaruvassa / kammassa khavaNao bhAvao ya khavaNAo bhAvakhao // 127|| egaMtio ya eso neo aJcaMtio ya bhAvakhao / puNaravi ya akhavaNAo visiTTamuhakAraNAo ya // 12 // eyAe puNa vejo satthatthavisArao suI somo / kiriyAkalAvakusalo sattahio suhagurU neo // 129 // davyANi nANa-daMsaNa-caraNANi rasAyaNappakappANi / taiosahasarisANi ya pariNAmasuhANi neyANi // 130 // paDicAragA u iha dhammabaMdhuNo mokkhakaMkhiNo muNiNo / khaMtA daMtA muttA jiiMdiyA viNayasaMpannA // 131 // rogI patthuyasAhU guruANAkArago mahAsatto / ihaloyanippivAso siddhivahUbaddharAgo ya // 132 // eyAe bhAvakiriyAe vaTTamANA pavajjiyapamAyA / paramAroggaM pAvaMti sivamuhaM pahayaduhajAlA // 133 // tA bho mahANubhAvA ! eyAe maJjha davakiriyAe / uvariM na pakkhavAo kimettha bhaNieNa bahueNa ? // 134 // jai puNa hoja'hilAso eIe davvavAhidalaNIe / tA alamimIe pecchaha sAmatthaM majjha laddhIe // 13 // iya vottRRNaM tesiM samakkhamaha niyyvynnkuhraao| ghettu niTTuhaNaM vAmatajaNI madiyA dUraM 136 / / 1. erisaM ceva raM0 / 2. karmabhAvagadakriyAm /
Page #454
--------------------------------------------------------------------------
________________ avaraM ca 41. vivekijanasvakRtakarmodayopanataduHkhAdhisa hanAdhikAre sanatkumArAkhyAnakam pecchati saDDa solasavaNNayakaNagocamaM tayaM savvaM / vimhaiyamaNe te bhaNai sabaravejje ya rAyarisI || 137 // bho bho ! jaha evaM niyayamaMguliM kA umahamiha samattho / taha savvaM pi sarIraM kAuM maha atthi tavasatI // 138 // kiMtu iya ddhivajIvaNammi jAyammi bhAvakiriyAe / hoi apatthAsevaNarUvo doso jao bhaNiyaM // 139 // jaha vAhio u kiriyaM pavajjiuM sevaI apatthaM tu / apavannagAo ahiyaM sigdhaM ca sa pAvai viNAsaM // 140 // emeva bhAvakiriyaM pavajjiDaM kammavAhikhayaheraM / pacchA apatthasevI ahiyaM kammaM samajjii // 141 // kAraNa DisevA vihu sAvajjA niccharaNa karaNijjA / bahuso viyAraittA avAraNijjemu kajjesu // 142 // jai vihu samaNunnAyA taha vi hu doso na vajjaNe diTTho / daDhadhammayA hu evaM na ya bhikkhanisevaniyA || 143 // tA bho ! na bhAvakiriyAmAlina kariM ahaM karAvemi / tumbhehiM davvakiriyaM pajjattamaippasaMgeNa // 144 // citiyamimehi saccaM papaI savvaheva suranAho / ThANe guNANurAo garuyANaM maccharo ko ne ? || 145 // saMhariyavijjavesA sAhAciyarUvasuMdarAvayavA | maNirayaNaghaDiyabhUsaNakalAvapahabhAsurasarIrA // 146 // 367 vijaya- vejayaMtA devA siraraiyakarakamalakosA / rAyarisiM suhabhAvA uvaTTiyA taM pasAeuM // 147 // gayaNAbhoyaM piya payaivitthayaM nimmalaM niruvalevaM / tArapahAninnAsiyatamapasarA sUra -sasiNo vva // 148 // dhanno si tumaM kayalakkhaNo si muNinAha ! sukayapunno si / tujjha suladdhaM jammaNajIviyajaNiyaM suhaM ca phalaM // 149 // jaM sakko deviMdo surarAyA "taM salAhai guNannU / surakoDIpaiMriyario sohammAe surasabhAe // 150 // taM ca asaddahamANA samAgayA tuha parikkhaNanimittaM / jaM bhe jhANavighAo bihio taM khamaha amhANa // 151 // iya muNisaNaM kumAraM khamAviDaM laddhisaMpayAbhavaNaM | AnaMdaninbharaMgA kusalamaNA thuNiumAdattA // 152 // jaya cattakumAra ! saNakumAra ! vararUvanijjiyakumAra ! sakkapasaMsiya ! bhayavaM ! tujjha namo hou muNinAha ! // 153 // jaya taNasamamanniyacakkacaTTichakkhaMDavasuhavicchaDDa ! | aMgIkayatavasaMjama ! tujjha namo hou muNinAha ! // 154 // jaya aMtaraMgari uvaggasennamAhappadalaNadullaliya ! | pattamahAmuNivannaNa ! tujjha namo hou muNinAha ! / / 155 / / jaya vivihavAhi samavAyajaNiyaviyaNA'visannamaNapasara ! | avicalasattamahAnihi ! tujjha namo hou muNinAha ! // 156 // jaya avavAyavivajjiyadukkara umsaggapakkhasevaNao / pAliyapaMcamahavvaya ! tujjha namo hou muNinAha ! // 157 // jaya amhavayaNavajjariyavAhisaMkaMtimettasavaNAo / avagayatatta ! mahAmai ! tujjha namo hou muNinAha ! // 158 // jaya duvvahaaTTArasasolaMgasahassabharasamuJcahaNe / ghoreyadhavalasamaguNa ! tujjha namo hou muNinAha ! // 159 // jaya vivihamahAtavaladdhisiMdhusamavAyapAyanainAha ! | saMhariyamaNocikkiya ! tujjha namo hou muNinAha ! // 160 // iya thuNiya muNiyatavvayamAhappakahAparvacaNasayaNhA / sumaraMtA tagguNaniyaramAlayaM saM vaiiMsu surA // 161 // sAhU vi niyayamAuyapajvaMtaM jANiUNa suhaleso | saMvegabhAviyappA gIyatthagurUNa pAsamma // 162 // viDittu nANa- daMsaNa-caritta tava vIriyANa visayammi / aiyArajAyamuccAriUNa sammaM guruvayANi // 163 // khAmeUNaM savve caugaisaMsAravattiNo satte / sumaraMto aNavarayaM hiyae paMcaNha navakAraM // 164 // paDivajjiUNa rAgAicaraDaluMTijjamANamaggANaM | saraNammi sAhubhUe saraNaM cauro'rahaMtAI // 165 // paJcakkhiUNa payao cauvvihAhArajAyamavi savvaM / ArAhaNApaDAyaM ghettumauNNANamaidulahaM // 166 // kAlaM kAUNa mahAsaNakumAraM gao samAhIe / niyanAmagaM va kappaM pariccayaMto vi taM cittaM // 167 // // sanatkumArAkhyAnakaM samAptam // 127 // jaha sakayakammakajjaM pAsajiNAIhi sammamahisoDhaM / avarehi vidukkhamimaM taha sahiyavvaM suhatthIhiM // 1 // 1. tvAM zlAghate guNajJaH / 2. parikaritaH parivRtaH / 3. vayaMsu raM0 / For Private Personal Use Only
Page #455
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAkhyAnakamaNikoze zAstropasaMhAra: prastAva eSa tava jIva ! punaH kutastyo, bhUyo'pi mUDha ! ? manasIti vibhAvayantaH / yad yat samApatati karmavazAdazarma, tat tat samastamapi dhIradhiyaH sahante // 2 // // iti zrImadAmradevasUriviracitavRttAvAkhyAnakamaNikoze vivekijanasvakRtakarmodayopanataduHkhAdhisahano nAma ekacatvAriMzo'dhikAraH samApta iti // 41 // [ zAstropasaMhAraH] idAnI zAstrakAraH zAstravaktavyatAmupasaMharan zAstragatapaThanAdiphalaM ca didarzayipuridamAha akkhANayamaNikosaM, eyaM jo paDhai kuNai jahajogaM / deviMda-sAhumahiyaM, airA so lahai apavaggaM // 53 / / // kRtiriyaM saiddhAntikaziromaNizrImannemicandrasUreriti // vyAkhyA--'AkhyAnakamaNikozaM' vyAvarNitAbhidheyam 'etaM' pUrvoktasvarUpaM "jo paDhaI" 'ya' puNyavAn 'paThati' vyaktaM kaNThe dhArayati 'karoti' vidhatte 'yathAyogam' aucityArAdhanena 'devendra-sAdhumahitaM' surapati-munipUjitam , apavargavizeSaNamidam , 'acirAt' zIghrameva 'saH' jIvaH 'labhate' prApnoti 'apavarga' mokSamiti gAthAkSarArthaH / / bhAvArthastu atrApi gAthAyAM devendreti sAdhvavasthAyAM - nijanAmavizeSaNamadhye viracitamiti / / vRttiM vidhAya yadimAM mahatI mayA''taM. puNyaM pavitritajagattrayacittavRtti / tenAza bhavyanivaho labhatAM bhavAbdhau. sadyAnapAtramiva bandhurabodhibIjam // 1 // // AkhyAnakamaNikozavRttiH smaaptaa||
Page #456
--------------------------------------------------------------------------
________________ // atha prazastiH // jJAnAdiratnavasatirjanamAnyalakSmIjanmAprabhUmirabhito bahusattvasevyaH / nidhItakarmamalanirmaladharmanIraH, kSoNIbhRdAzritagariSThagabhIramadhyaH // 1 // acyutapravaNAvAso, maryAdA'nativartakaH / asti svaccho bRhadgacchaH, zrImAn nAtha ivAmbhasAm // 2 // iti nIradhitulyaguNe, dayAsudhApAstajanma-ruga-maraNe / kvacidatizAyini samaye, ziSTAH ! nizamayata yajAtam / / 3 / / munivibudha[vidhRtajinamatamandaramathimadhyamAnatanmadhyAt / sphUrjanmahAprabhAvaH, prAdurabhUd ramyaratnacayaH // 4 // tathA hizrIdevasariH sumanaHsamRddhaH, samullasatsatphalapatrazAkhaH / kuto'pyatho AvirabhUdamuSmAt , suraavgiitopcipaarijaatH||5|| anekavikRtikriyAkuTilakarmarUpAmayA ___spahArakaraNakSamaH zrutivicAradakSaH zuciH / pravRddhakaruNAmRtassamudapAdi dhanvantariH, zriyAM padamanAgasAmajitamariraryaH satAm / / 6 / / ruciracaraNayogAd durdharairAvato'bhUdanupamamadavAriprollasatkIrtighaNTaH / prakaTitasakalAGgo mohasainyApradhRSyo, vibudhapatiniSevyaH zrImadAnandasUriH // 7 // samunnatyAdhAraH svaragatalasallAgadharaH, zrutizreyAnaMzirdadhadaparacihnAni nitarAm / viniryatsaddhetau suviSamamahAvAdisamare, sphurattejodapyattaralanayano'zvazca niragAt // 8 // zrInamicandrasUryiH kartA prastutaprakaraNasya / sarvajJAgamaparamArthavedinAmagraNIH kRtinAm / / 9 / / anyAM ca sukhAvagamAM, yaH kRtavAnuttarAdhyayanavRttim / laghuvIracaritamatha ratnacUDacaritaM ca caturamatiH // 10 // zazvatpaNDitamaNDalIkumudinIkAntApramodAvahaH, sarvajJAgamadezanAmRtakarairnirvApayan medinIm / bhAsvatsanmunitArakeSu niyataM sannAyakatvaM dadhat , sa zrImAnudiyAya yo nijakulathyomAGgagAlaGkRtiH // 11 // sUriH zrIjinacandrazcandro niHzeSajanamanodayitaH / saumyava-kalAvitvaprabhRtiguNAnAM svakulabhavanam // 12 // tacchiSyaH prathamapade, zrIpadavAnA''mradevasarirabhUt / aparo'pi tatkaniSThaH, zrImAn zrIcandrasarirabhUt // 13 // itazca yo medapATAghyuSito'pi dhImAn , dayAdhano dhArmikamadhyavartI / satsAdhutAdharmakRtAbhilASaH, muzrAvakatvaM paripAti samyak // 14 // mArAvalyA allakazreSThivaryo, muktvA svIyaM dhAma hetoH kutazcit / AyAto'sAvarbudAdhaHpradeze, tatrApyAsIt svairguNaiH suprasiddhaH // 15 // . kiJca kAsahadadhAmni nija, dharmya dhAma pravartitaM yena / poSadhazAlA sacchAvakAdidharmArthamatyartham // 16 // 1 'aryaH' pUjyaH //
Page #457
--------------------------------------------------------------------------
________________ 370 AkhyAnakamaNikozavRttiprazastiH / dharmArthaM vyayato dhanaM saphalatAM yasyA'gamad dhImataH // 17 // sa siddhanAgaH .... su labdhajanmA, sadAkRtirdharmavizuddhakarmA / putro'bhavat tasya janaprasiddhaH, puNyAnubhAvAcca sadA samRddhaH ||18|| tasmAdapi dausthityAt, kuto'pi dhavalakkake samAyAtaH / Aste sa siddhanAmA, tatrApi jane guNaiH prathitaH // 19 // anyacca yena kAritamatiramyaM bhavyajanamanohAri / sImandharajinabimbaM ramaNIye moDhacaityagRhe // 20 // tyAgI bhogI deva- gurvAdibhakto, jaine dharme premarAgAnuraktaH / vArddhakye'bhUdeka udyotanAhaH, putrastasya vyaktaduSTadvijihnaH // 21 // zrI nemicandrasUrervAkyAt tadanu svaziSyabhaNanAcca / udyotanasacchrAvakavizeSasadbhaktivacanAcca // 22 // tatraiva bRhadgacche ratnAkarasannibhe prasUtena / prAkRtamaNikalpena, zruta-gurubahumAnasahitena // 23 // zrIpadasaGgatanAmnA, zrImajjinacandrasU riziSyeNa / racitA''mra devamunipena vRttireSA svabodhena ||24|| vyAkhyAprajJaptAviva, labdhavarAyAmihApi sadvRttau / zrutisukhadavarNarucirA, vicitragama-bhaGgaramaNIyA // 25 // suvyaktamekacatvAriMzadanUnA bhaveyuradhikArAH / tatra satAnI ca vicArazrutA agryavRttAzca ( ) ||26|| satsvapi nAnArUpeSu pUrvakavibhirviziSTamativibhavaiH / raciteSu zAstravivaraNakathAprabandheSu saraseSu ||27|| kIdRgidaM matkAvyaM ? tadapi grAhyaM kRtapracurakaruNaiH / mayi vallabhamAdhyasthye, mAdhyasthyaguNAnvitaiH sadbhiH ||28|| chandolakSaNavikalaM, samayottIrNaM ca yat kimapi likhitam / tacchodhyaM vidvadbhiH kRtAJjaliH prArthaye bhavataH // 29 // anyacca nemicandrA guNAkarAH pArzvadevanAmAnaH / ete trayo'pi gaNayo vipazcito mukhyanijaziSyAH ||30|| sAhAyyaM kRtavanto mama lekhana - zodhanAdikRtyeSu / AdhAnoddharaNe ca pramAdavikalAH kalAkuzalAH // 31 // navatyA yukteSu prathitayazaso vikramanRpA AjanmApi jinezvarasya sadane bimbe jinAbhyarcane, tIrthAnAmabhivandane jin natavyAlekhane'laGkRtau / zrImatsUri- mahattarApada - jinapravAjanAdau zubhaM, cchateSu krAnteSu trinayanasamAneSu zaradAm / ajayye saurAjye jayati jayasiMhasya nRpate-, riyaM sthAnIye'gAd dhavalakapure siddhipadavIm // 32 // zreSThiyazonAgasyA''rabdhA vasatAvavasthitaiH sadbhiH / vasatAM samyagavasitA vasatAvacchuptasatkAyAm // 33 // bhuvanAnIva caturdaza dhAturmama ramyavarNa - padabhAJji / akSaragaNanAd grantho jAto'nuSTupsahasrANi // 34 // mAnasagarbhe sthitvA, lakSaNayugayaM sapAdanavamAsaiH / AkhyAnakamaNikozaH, suta iva samapAci sadvRttiH // 35 // yAvaccandrazca sUryazca, yAvanmerurmahItalam / svargA 'pavargavat tAvannandyAdeSA'pi matkRtiH || 36 || granthAgram 14000 // 1. bhAji - pratau / // iti zrImadAmra devasUriviracitavRttAvAkhyAnakamaNikozavRtti[prazastiH] samApteti / / zivamastu sarvajagataH parahitaniratA bhavantu bhUtagaNAH / doSAH prayAntu nAzaM, sarvatra sukhI bhavatu lokaH // 1 // For Private Personal Use Only
Page #458
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAma aimuktaya aujjhA abhigamIka abhigamudra [nigrantha suniH ] [ nagarI ] _81,110,322 * akkhANayamaNikosa [ prastutagranthaH ] 1,368 [ parvataH ] kumAra [ devajAtiH ] agamaMdira 211 aggajAlA [mANapatnI ] accuya acyuta bhajitasUri ajiya ajiyama ajiyaroga ajjakhauDa 33 ajaharavI kim ? a "" 35 TIkAprazastau ] aNimaMjiyA [ nagarI ] bhagoliyA addaya AkhyAnakamaNikoza-taTTIkAntargatAnAM vizeSanAmnAmakArAdikrameNAnukramaH [* etAdRkkulikAGkitAni vizeSanAmAni mUlagranthagatAni jJeyAni ] [ rA ) [ brAhmaNaputraH ] [ devalokaH ] 20,72,325 [ zreSThI - TIkAprazastau ] 370 [ nirmantha- AcAryaH, patram 249 174 168 123-25 261 aTTaNa [ malaH ] aTThArasacakaveha [ AbhUSaNam - hAraH ] 119 aTThAvaya 55,322 68 agasarA [ parvataH ] [ rAjaputrI ] [gaNikA) aNaMgaNA [ tIrthaMkaraH ] anaMta aNAhiDi [ devaH ] [ rAjaputrI ] [ dezaH ) [ nagaram ] [ rAjA ] 316 76 369 [ tIrthaMkaraH ] 323 (nirmantha- muniH] 172-73 [rAjaputraH ] [ nirmantha-sthaviraH ] 15,16 76 263,311 323 05 155 146-47 99 nAma kim ? * amakumAra [ rAjaputro nimandhamuni aya+kumAra, kumara 1 prathamaM pariziSTam apaiTTANa aparAjitA * abhaya 99, 100, 102-3 99 aTyA [ rAjJI ] alika bea } [ vidyAdharaputraH ] 86 87 89 118 60 abhaya + kumAra abhayA abhinaMdana amaradatta 39 abalapura ara * arahajaya arahanaka-ya arihan arhaka 39 [ narakaH ] [rAjJI ] [ rAjaputro'mAtyazca ] "3 " [[ rAzI ] [ tIrthaMkara ] [ zreNikapAlita patram 211-12 rAjaputraH ] 201-7, 210 amiyagai [ vidyAdharaH ] amiyateya [ nigrantha- AcAryaH ] 341.343 ammaDa - ambaDa [ parivrAjakaH ] 9697 ayala [zreSThI sArAdaH ] 40 41,43 [ subhaTaH] 84 53 [ nagaram ] [ tIrthakaraH ] 323 [ nirgrantha muniH ] 271 97 3,12-1720, 23, 24, 31, 99. 100, 101.103, 107.116. 118, 127-29, 22930, 232, 243, 333 99,100 99,100 arinemi [ tIrthaMkaraH ] 3 140 142-46 323 271-72, 345,347 314,353 nAma aridamana arimaraNa arihaddAsI arihana arihamitta aruNAbha arbuda allaka avarAiyA avaMtiNI avaMtivaddhaNa avaMtI amiksa asoga asogacaMda asogacaMda koNiya kUNia 6) kim ? * Aica patram 264-47 161 140-41 219 219 33 [vimAnam ) 240 [ parvataH TIkAprazastI ] 369 [ zreSThI, ,] 369 [ zreSThipatnI ] 151 [ rAjaputrI ] [ rAjA ] [deva] [ nagarI ] "" [ zreSThipatnI ] [ vaNik ] asogaNiyA [ vATikA ] asoyasirI [ rAjA ] assAvahArA [ vidyA ] aMgA [ dezaH ] aMgAmaMdira [ parvataH ] aMjaNa aMgada 106 106 195,278 16,159, 169,227 [kSA] 363 [ mAlAkAraH ] 107 [ rAjA ] 273 [ rAjaputro rAjA ca ] 333-34 _333-34 124 54 65 169 220 rAjA ] A 218 [ kuTumbI] AkhyAnakamaNikoza [RtutamandhaH] 1.2.17, 46, 67, 80,95, 97, 103,113,120,123,
Page #459
--------------------------------------------------------------------------
________________ 372 nAma Agacasamma [ brAhmaNa: ] AgAsarevaI [ devatA] AnandasUri [ nirmantha - AcAryaH, TIkAsta] Amadevari [ nirdhanya AcArya, Avassaya Asamena ilAdevI ilAputa kim ? 368-10 AyAmuddI [ nagarI ] bAIkakumAra [ rAjaputro, nirmantha "3 ilAputra ilAvaNa iMdamaha patram 125,129,146, 147, 160,166,168,175, 177-78, 182, 188, 218,226,238, 241, 243,162,167,1700 71, 274, 276, 289. 304,321,326,244, 350,368,370 IzAna prastutagranthaTIkAkAraH ] 17,46, 60,00,15,17,103, muniH ] 97,99,103 AryapuTa [nirmantha sthaviraH ]168, 174-75 AvassagavivaraNa [jainAgamaH ] 184 171 [ rAjA ] 107, 135,351 i 113,120,123, 125, 129, 146-47, 160, 166, 168, 175, 177, 178, 182, 188, 218, 226,138,241,242, 262,267, 270-71, 274, 276, 289,304, 321,326,344,350, [ devI ] [ zreSThiputraH ] 152 157 369 "3 " [ nagaram ] [ utsavaH ] [devalokaH ] 109 91 91,92 81 81,95 91 142 133 nAma Isara IsANa uggaseNa ujjayaNI urjita ujjeNI uttarApaha udayaNa udAi udyotana upakozA * unakosA ubiMda usabha usAhadatta usIrAvata usuvAra 356-57 uttarajjhayaNa [jainAgamaH ] 325 uttarAdhyayanavRti [ TIkAsta] 369 " " [ dezAH ] 291 15,16 [ rAjaputraH ] 334 [ zreSThI, TIkAprazastau ] 370 [ gaNikA ] 183-84 183 73 323 140 " zavadattA elaura prathamaM pariziSTam kim ? [ zreSThI ] [devaloka ] kaka kaTapUtanA kaTTha kaDaya u [ rAjA ] 240,331 [ nagarI ] 195 [ parvataH ] 240,313 [ nagarI] 4,5,14,16,39, 42 43 105 124, 151,157,163,171 72, 191, 201-3, 208,225,261,275, "3 [kRSNa-vAsudevaH ] [ tIrthakara ] [ zreSTI ] [ nagaram ] 33 [ rAjA ] e [nagaram ] R [ tApasaputrI ] 244-45,261 kaDha *kaNagakeu kaNagaDa- 'gajjhaa patram 203, 205 46,261 16 ka " 213 275 275 [ rAjA ] 105 [ devI ] 352 [ zreSThI ] 17 [ rAjA ] [ tApasaH ] 329 351-52 [ rAjA, amAtyaputraH ] 326 343 107 nAma kaNagaraha kaNayaddhaya kaNayAbharaNa [ rAjA ] kaNha kanha kaNayappahA [dastinI] kaNayamAlA [ vidyAdharapatnI ] 75,78 kaNayaraha - kaNaga0 [ rAjaputraH ] 246, 248, 251,254-18,261 } katiyapura kanakaketu kamauja kanA kanhaDadeva kappaya kamaDha kamalagutta kamala ha kamalasena malAlA kima ! [ rAjaputraH ] kareNudatta karmAra kaliMga kaliMgaseNA kalyANamAla kalAdi * kavila [ nagaram ] [ rAjA ] [ nagaram ] [ nadI ] [ rAjaputraH ] [ amAtyaH ] [ tApasaH ] [ zreSThiputraH ] [ mallaH ] [ rAjA ] [rAjaputrI ] [ rAzI ] [ balIvardaH ] [figer] [kRSNa vAsudevaH] 72-76,79, 80, 16, 121-23, 268,312-15,31820-353 patram " [ rAjA ] 178 324 304 [ deza ] [ gaNikA ] 7 [ rAjA ] [yakSaH ] [ purohitaH ] 15,28 326,343-44 kamalAI 275,100 kambala 178, 182 kayauja *kaya unnaya 20-24 17 ['yakSaH ] 334 karakaMDu [ mAtaGgapAlitarAjaputraH ] 276-78 kayamAla 276 329 27 174 48 183 135 [ prAmaH ] [ sannivezaH ] kalAva "batI [ rAjaputrI, rAzI] 236-38, 340-43 209-10 293-94 114 240 352 349 292 212 57 155 141-42
Page #460
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAma kavilA " kaMcanapura [ magaram ] kaMciyA / [ nagarI ] kaMcI } kaMDarIya [rAjaputro mamani] 170 + kaMpila +pura [ nagaram ] 46,329 * kaMbala 178 kANA 72 kAmaeka-deva [TI] *kAmadeva kAmarai kAmalayA kAyandI kAyaMbarI kAla kAmapaDAyA [ gaNikA ] kAmapAla [ zreSThiputraH ] [[] gaNikA ] kAlidAsa kAverI cimU [ brahmapAnI ] [ purohitapana] kAsahada kAsI kitidhamma kujaa kuDagesara [ rAjaputrI ] [ nagarI ] [ guhA ] [ rAjaputraH ] [vidyAdharaH] kAlasUri- [ vapAkaH] 116,118-19 kAlasaMvara 'soyaria kuNAla kusthubha kubbara kumAranaMdI kuNI [ balIvardaH ] [nAvitrI ] kuru kurucaMda kulacandra *kulAnaMda kulAnaMda [ kaviH ] [ nadI ] [ nagarI ] [deva] [ rAjaputraH ] [ maNiH ] patram 118-19 141-43 114,278 104, 106 [ rAjaputraH ] [ zreSThI ] [ rAjaputrI] 246 246,251, 254-55 [Ama, TIkAprazastau ] 369 [ dezaH ] [ rAjA ] 223,351 300 [ rAjaputraH ] 317 172 124 319 50,55 188 109 238-40 238 135-36 25,18,19 135-36 106 104,113 315 333 75-78 " 8 [ dezaH ] 25,275,362 [ rAjaputro rAjA ca] 15,19, 156,241 [ nirdhanya kevalI ] 57 [ rAjaputro rAjA ca ] 344 345,347-48 nAma kusaTTA [ dezaH ] kusumapura [ nagaram ] kusumasehara [rAjA ] " kuMkaNa kuMDavalaya kuMDiNA kuMDiNipurI kuMtI vizeSanAmnAmakArAdikramaH kim ! kuMSu *kUlavAla kUlavAla+a, ka, ma kRtapuNya keva keya kesarA kesava kesI koNiya bhUmia asogacaMda komorayA kozA kosala kosalA kosalapurI *koNiya " koraDa [ maNiH ] kosaMba kobI kosA kSemapurI *khamaga [ rAjaputraH ] [ deza: ] [ nagaram ] [ nagarI ] ko muIdivasa - Imaha [ utsava ] "ImaDUsana svamagarisi [ rAzI ] [ tIrthaMkaraH ] [ dAsaH ] [ bhatratamuniH ] 33 [merI ] [ gaNikA ] [ deza: ] [ nagarI] [banam ] [ nagarI ] 17,20,24 [ TiputraH ] [ rAjaputraH ] 77,80 [ deza: ] 326 25-29 [ zreSThiputrI ] [ kRSNa - vAsudevaH ] 71,122 23,317. [nirdha-gaNadharaH] 326,329 ) [rAjaputra rAjA ca] 326, 331,333 34 [ gaNikA ] [ nagarI ] 70 30, 100, 262 38 patram 33 46 73 22 323 148, 155-56 271 271-74 297,303 203 kha [nindha-muniH ] 8 326 121 143 312 183 24 49,91 214,319 16,36,116, 123, 125, 167, 262 183 130 161 161 nAma phima patram khara [ rAkSasavaMzIyaH ] 57, 58, 225 [ vaNik ] tripaiDiya [nagaram ] kharaka 352 17,20,119, 275 khIraDiMDIra [deva] sIraDiMDorA [devI ] lekara ga [ vidyAdharaH ] [ devI ] gaja+kumAra [ rAjaputro nin munizva ] gauramuMDa gaurI gaddaha gandhapriya *gaya gaya gayaura gaya vAhaNa gayakumAla gaMgadatta 23 gaMgadatA gaMgavA gaMgA gaMgA 93 gaMgAica mAyAica gaMgAura gaMgaura [ kuTumbI ] gaMdhAra girinayara guDasattha 351-52 [ rAjaputro rAjA ca ] 146-47 [ rAjaputraH ] 184 [ rAjaputro ninya-muniya] 351 [ing] [ nagaram ] [ rAjaputraH ] [ rAjaputrI nirmantha munizva] [ rAjA ] [ zreSThiputraH ] [ dAsI ] 33 [ rAjaputrI ] [ rAjJI ] [ nadI ] [ kuTumbI ] [ nagaram ] gaMdhappiya [ rAjaputraH ] gaMdha [ nadI ] gaMdhamyadattA [ rAjaputrI ] gaMdhavvaseNA 373 " [ dezAH ] [ nagaram ] 56 56 209 211 96 335,337, 340-41 25,29,314, 363,365 324 353-54 260 266 104 107 260 260 219-10, 271, 32,346 222-25 260-61 185 225 104-5 215 280 75 174-75
Page #461
--------------------------------------------------------------------------
________________ 374 prathama pariziSTam 85 15. nAma kim ? patram guNacaMda [zreSTiputraH] [rAjaputraH] guNamai-tI [dheSThiputrI] 227,228 *guNamaiyA , guNavatI 130,134 guNasila+a [caityam] 13,98,115, 127,264 guNAkara [nigrantha-gaNI, TIkAprazastau] 370 gobhadda [zreSThI] 30,31 goyamasAmI [nigrantha-gaNadharaH] 170 gorI [vidyA] 7879 [mAtaGgapatnI] 271 goviMda [kRSNa-vAsudevaH] 107 gozAlaka [AjIvakasampradAyapraNetA] 352 gosAla+ya 103,115 gautama [nigrantha-gaNadharaH] 1,352 . " ceDaya calaNA 323 . 77 ghorasiva [kApAlikaH] nAma kim / patram nAma kim ? patram caMDavaDisaya [rAjA] 221 cittaraha [vidyAdharaH] *caMDahaDa [karSakaH] 218 citramA [mAtAputro nirmanthacaDahaDa-bhaDa , 219-21 munizca] 219,221 caMDAvaDisa [rAjA] citragupta [nigrantha-muniH] 55 caMDiyA [devI] citrapriya [yakSaH] caMDI , 118 cilA [dAsI] cilAiputta [dAsIputraH] caMdagutta [rAjA] 124 , *caMdaNajA [nigranthinI] 35 cilAtIputra 125-26 caMdaNajjA- [rAjaputrI. nigranthinI- 25, culaNI [brAhmaNaparanI] *NakumArI- pravattinI] 35-38, 326 *NabAlA 167 caMdaNA culagI [rAzI] 0 329-31 caMdajasa [rAjaputro rAjA ca] 282 [rAga] caMdajasA [rAjJI] [rAjJI] 20.99,119, caMdappabhA [madirA 128 - 229,332,335 caMdappaha [tIrthakaraH] cadamaI [rAjaputrI] chammANI [prAmaH] caMdaseNa [rAjA] caMdAbhA [rAjJI] caMdAvayaMsa +a [rAjA] 354,357-58 jauNadIva [dvIpaH] jakna caMpayamAlA [rAjJI] 289-90292, [nirgrantha-muniH] 172-73 caMpaimAlA, jakkhasirI [brAhmaNapatnI] 53 caMpA [nagarI] 36.43. 15.65. jakkhiNI [vigranthinI] 12 7696,98,140, jaNahaNa [kRSNa-vAsudevaH ] 315,319 186, 197-98, janaka [rAjA] 210,217,238- janadatta [vaNik] 151 39, 277-78, janmadina [brAhmaNaH] jannavaka [parivrAjakaH] cAmuDa [devI] 139,174 jamavADa [rAjagRhapATaka ] 97 cArudatta [zraSTiputraH] 210-12,215 janhakumAra [rAjaputraH] 16,276 jambu [preSThiputro nirgrantha- 268-7. 276 sthaviratha] citta [mAtaGgaputro nigrantha jayavaddhaNa [nagaram] 300-1,3.3 munizca] 221,275,329 jayavAraNa [hastI] 24 jayasirI *" [zreSTiputrI] " 218 151-52 citta [amAtyaH] 326-27 jayasiMha [gUrjarezvaraH, cittatea-cetta0 [vidyAdharaputraH] TIkAprazastau] 37. *cittapiya [yakSaH] jayaseNa [rAjaputraH] 335-37,310 cittapiya / , jayaseNA [rAjJI] 215 surathiya / jayaMtadeva [zreSThiputraH] caurama 241 [amAtyaH] [rAjaputramitram ] 295-96 [brAhmaNaH] cakkayara cakacara caNDacUDa [kulaputrakaH] 148,153-54 caNDarudra [nirmantha-AcAryaH] 161, 163-64 candanAryA [nigranthinI] 35,36,38 candrAvataMsaka [ rAjA] 238,241,355 camarahAriNI [gaNikA] cavalA [dAsI] 1. caMDacUDa [kulaputrakaH] 153 148 caMDapajjoa-ya[rAjA] 14-16 pajoya caMDarudda [nimrantha-AcAryaH]163-64 161 caMDaha [dAsaH] 209 167
Page #462
--------------------------------------------------------------------------
________________ vizeSanAmnAmakArAdikramaH nAma kim ? patram nAma kim ? patram nAma kim ! patram jayaMtI-'tiyA [ nagarI] 25,156,159, 289,295 298 jayA [rAjJI] 104 jarAkumAra [rAjaputraH ] 314,319-20 alaNappaha [devaH] 323-24 jaba [nigrantha-muniH] 146-47 Taka TaMkaNa [brAhmaNajAtiH] [dezaH] 41 216 DamarasiMha [rAjA] 146 daDhadhamma [rAjaputraH] daNDaka [araNyam ] datta [zreSThiputraH] 335-37,342 dattaka-ya [zreSThI ] 191-93 dadara [subhaTaH] dudduravaTisaya [vimAnam ] daduraMka [devajAtiH] 118,265 dadhivAhana [rAjA] 35,276 damaghosa [subhaTaH] davadaMtI [rAjaputrI, rAjJI] 20,46-56, 268 262-63 269 277 16. " javaura-pura [nagaram] 146-17 DhaNDhaNakumAra [rAjaputraH] 268,270 javaNadIva [dvIpaH] 213 DhaMDhaNakumara 268-69 vasabhaha [nigrantha-sthaviraH] 59,269 *, jasavaI [rAzI] jasA [purohitapatnI] 275 NaMda-naMda [rAjA] aMbaI [vidyAdharaputrI, rAzI] 75,80 Nor3ajAi [vanyajAtiH] jaMbavaMta [vidyAdharaH] [zreSThiputro nirgranthasthavirava] takkhasilA [nagarI] 83,84,89 268 tApasa [zreSThI] jaMbuNAma tAmalittI [nagarI] 244 jaMbuddIva [dvIpaH] 197,26. tArApIDa [rAjA] jaMbU [devI] tArAvIDha 109-10 jAnakI [rAjaputrI, rAjJI] 55.58 tAvasa [zreSThI] 262 jAlaMdhara [parvataH] 291 262 jAlA [rAjJI] 168-69 tilA [udyAnam] jivAyatta [zreSThI] 14,15,65, tilayapura [nagaram] 192,197-98 tilayasundarI [rAjaputrI, rAjJI] 114 vipadAsa , 76,77,151, tivikama |[raajkumaaro 182,225 viNhukumAra | nirgrantha-munizca] 168-70 jiNadAsI [zreSThipatnI] 182 tisalA [rAjJI] jiNaseNa [nirgrantha-AcAryaH] 55 tihuyaNatilayA , 347 jiNANaMda [, -sthaviraH] 172-73 tihuyaNANaMda [rAjA] jinacandra [, AcAryaH, tiduga-ya [yakSaH] TIkAprazastau] 369-70 tuMbavaNa [sanivezaH] jiyasattu [rAjA] :-7,109-10, teyali [nagarI] 186-88,197, teyalisua-tetali. [amAtyaH] 201,210,238, trigupta [nigrantha-muniH] 261,304,326, tribhuvanatilakA [rAjJI] 348 331 jiyAri 154,225 thANu [vaNik] 222-24 jIvaharaNa [prAmaH] 152 thAvara thAvara [dAsaH] jugavAhu [rAjaputraH] 278-79,281 thUlabhadda [amAtyaputro, jugAideva [tIrthakaraH] nigrandha-sthavirazca] 183 233 dasaura [nagaram ] 152 dasaveyAliya [jainAgamaH] dahavayaNa [rAkSasavaMzIyarAjA rAvaNaH] 325 dahivana [rAjA] 54,55 dahivAhaNa " 36,38,10, 277-78 daMtavakka [nagaram ] [rAjA] 277 dAmamaa-ga [zreSThiputraH] 149-51 dAmanaka 148,151 148 dAmannaka [kulaputrakaH] 227,238 divAyara [brAhmaga:] dINAra [nANakam] 116-17 dIpakazikha [rAjaputraH] 104,107 dIvayasiha 105,106-7 104 dIvAyaNa [RSiH] 314-18,320 dIvUsava [utsavaH ] dIha [rAjA] 329,331 dIhapaTTa [amAtyaH] 196-45 dukkhaMtarisi [nirgrantha-AcAryaH] 112 duggacaMDa [parAvartitacauramAma] 128-29 duggaya [kumbhakAraH] 153 duggA / [devI] 11. caMDI / 271 10. 228
Page #463
--------------------------------------------------------------------------
________________ 376 nAma dujohaNa duppasaha dummudda DugrahaevI Duba dUSaNa devaNI deI devagutta desa devadatta devadatA devanaMdi devarasi devasAla devasirI dena suri devase devAnaMda *viMda dehila doNa doga do meha doba droNa dr *ghaNa dhaNa dhaNa + a kim ? [ rAjA ] "3 [ dAsaH ] paNa dhaNadatta yatta dhaNadeva dhaNapAla [nimdhinI] [ rAjA ] [ rAkSasabaMzIyaH ] 57,58,115 [ rAjaputrI ] 157-60 [ rAzI ] 318,352-54 110-11 152-53 101,188 [ rAjA ] [ zreSThaputrI ] [[]] [gaNikA ] 39-42145-46 [ rAjaputrI ] [ dAsaH ] [ rAjA ] dvArakAvatI [ nagarI ] [ deza: ] [ nigrantha-muniH ] [ nagaram ] [zreSTinI] [nirdhanya AcAryaH, TIkAprazastI ] [ rAjA ] [ zreSThI ] [nirdhanya muniH prastutamUlagranthakAraH ] [ vaNika ] [ dAsaH ] 33 [ rAjA ] dha [ sArthavAhaH ] [ zreSThI ] [ sArthavAhaH] [SThiputraH ] patram 75,80 25 165 172 46 [ sArthavAhaH ] [ zreSThI ] 335 79 325,240 200-1 329 293-94 201 368 300,302 24, 25,30 17 109 69 46 17,24,30 68 304 17 94,126,228 17- 20,46, 184, 197 99 24,25,30 22 53 20,21 nAma dhaNavai dhaNAvaI dhaNasAra 33 dhaNasirI bhagaseNa dhaNAvadda dhaNIsara dhaNu ghaNesara dhana dhanadatta dhanna + a dhannaa dhannaura dhannapUraa dhannaya dhannA dhanyaka dhamma dhammaghosa dhammanaMdaNa dhammarui dhammasirI dhammilAbha dhayaraTTha dharagati dharaNiMda dharmaruci dhavalakkaka dhAyaisaMDa dhAriNI prathamaM pariziSTam kim ? [ zreSTiputraH ] [pitnI ] [ zreSThiputraH ] [ zreSThI ] dhuMdhumAra dhUmakeu [] [ rAjA ] [] 36,30,11,12,64 [figger:] 24,25,30 331 [ amAtyaH ] [ zreSThaputraH ] 135-36 [ sAthai hA] 17 [ zreSThiputraH ] 23 [ AbhIraputraH ] [ prAmaH ] patram 24,25,30 101 64 [ zreSThiputraH ] [ AbhIraputraH ] [ kulaputrapatnI ] [ AbhIraputra ] 17,30 [ tIrthaMkara ] 323 [nirdhanya AcAryaH] 18,19, " [ nirgrantha-muniH ] [ zreSThiputraH ] [nidhanvinI] [ AbhIraH ] [ rAjA ] [ nagaram ] 135 192 240 130-31,133 34, 46 56 8 [ dvIpaH ] [ rAzI ] [yakSa ] 268 17 33,43,44,155, 199,208, 210 224 43, 44, 219-20 30 [ indraH ] 135 [ nirmantha-muniH ] 133 [ nagaram, TIkAprazastau ] 370 227 72 56 3,18 179 46 9,36,164, 197,199,228, 236,304,354 .. 75-77 nAma dhUmakeu dhUma siMha naulavaNI nanda nandivardhana nami nami namuI 23 nammayA nayacakka nayasAra naradatta naravikama 22 naravikrama narasIha 31 narAa - da sodAsa narAya nala nalagiri * naMda navapuS navapulaa navapulaya nahaseNa naMda ;} kim ! [devaH ] [ vidyAdharaH ] na [ zreSThI] " [ rAjaputraH ] [ rAjaputro rAjA, nirmAndha-muni] [ tIrthaMkara ] [ amAtyaH ] patram 140 211 [madI] 72 [ jaina- darzanazAstram ] 172-73 [ zreSThI ] 177 [ subhaTaH ] [tI] 219 218 113,120 130 [ rAjaputraH ] 293-94, 296 391,303-4 276, 278, 282.84 [ rAjaputraH ] [ zreSThI] [ nAvikaH ] [maNikAraH ] 276 323 169-70, 121-22,270 [ amAtyaH ] [ zreSThI] [ rAjA ] [ nAvikaH ] [ rAjA] 185,289-90, 292,294 184-86 184 [ rAjaputro rAjA ca ] 17, 47 - 51 53-56 289. 289 85,86 14,75 [ mAlAkAraH ] 104, 107-8 107-8 1 240-41 113 218 262 38 120 183 219
Page #464
--------------------------------------------------------------------------
________________ vizeSanAmnAmakArAdikramaH nAma patram nAma kim ? patram pabhava+sari [nirgrantha-sthaviraH] 97,98, naMda nAma kim ? nemicandra [nigrantha-gaNI, TIkAprazastau] 370 nemicandrasUri [nigrantha-AcAryaH, 1, prastutamUlagranthakAraH] 368-70 patram [maNikAraH] 262,264 [nagaram ] 109 [zreSThiputraH] 104-9 [udyAnam ] 307,316, 341.343 [vApI] 264 [nimrantha-muniH] 76 naMdaNa gaMdaNavaNa 86,87 9,115 paiTThANa pauma parAsara [RSiH] palhAa-ya [rAjA] paseNai+ya pasamacaMda [rAjA, nirgrantha muniH ] [nagaram] 105,223 [rAjaputro rAjA rAmacandraH] 325-26 naMdA naMdivaraNa maMdiseNa 165-66 270 1.9 20. naMdiseNa [rAjaputraH] 333 naMdIsara dviIpaH] 280-81,359 nAga [zreSThI] nAgakumAra [devaH] 182 nAgadatta [rAjaputraH] nAgazrI [brAhmaNapatnI] 43.46 nAgasirI 43,14,56 pahAkara [brAhmaNaH] 179 178 pahAkara [purohitaputraH] pahAsa [tIrtham ] pahAsari [nirgrantha-AcAryaH] 107 paMcanadI [zreSThI] 26,27,188 nANaganma [nirgrantha-AcAryaH] 1.8 [amAtyaH ] 201-2 nAraa-da-ya[nigrandha-muniH] 16.59, 72-74,76 paMcAla [dezaH] 329 paMDiyA [dhAtrI 143,145-46 [rAjA] 16,318,320 paMDumahurA [nagarI] 16,318-19 paMDuseNa [rAjaputraH] 16 pADalaya [mAlAkAraH] 299,3.. pATaliputta [nagaram ] 61,124,145, 202,20,208, 299,300,304, elili lii IT pauma [dezaH] paumakesara [rAjaputraH] paumagumma [vimAnam] 75 paumanAha [rAjA] [tIrthakaraH] 110 paumappaha 323 paumaraha [rAjA] 280,282 paumasara [saraH] 108 paumasehara [rAjaputraH] 324 paumAvaI [nagarI] [rAjaputrI] , [rAjJI] 277,293,343, 354,356-57 paumiNI [mAlAkArapatnI] 114 paumuttara [nagaram ] 137 " [rAjA] 109-12, 168-69 [rAjaputraH] [rAjA] 1. paesi 326 paGkajamukha / [zreSThiputraH] 131,133 pajAsya, parvatapura [nagaram] pajjuna [rAjaputraH] 75-80,311 pajoya [rAjA] pattadevayA [devI] 106 pana [rAjaputro rAjA- 322 rAmacandraH] 24,326 padmottara [rAjaputro rAjA] 104,108,113 panattI [vidyA] 68,78-80, 240,28. nArAyaNa [kRSNa-vAsudevaH] 79 niuNa [nigraMnya-AcAryaH] 146 nikaruNa [sArathiH] nigSiNasamma |[braahmnnH] suDa nimmamatta [tIrthakaraH] milavea [vidyAdharaputraH] 86,87,89 anilavega / nimbuDa [devI] 47,48 nisaDha [rAjaputraH] [subhaTaH] nisIha [jainAgamaH] 125 napurapaNDitA [zreSTiputrI) 135.188,191 nepAla [dezaH] 183 nemi+caMda, [tIrthakaraH] 80,240,268 +mAha 312-14,315, 319-21,353- pArtha 24. pArAsara [prAmaNaH] 268 [tIrthakaraH] 351-52 pArzvadeva [nimrantha-gaNI, TIkAprazastI] 370 *pAsa pAsa [tIrthakaraH] 351 pAsa+kumAra, 1.5-8,120, jiNa, nAha 135, 182,222, 323,326,351 52,367 pippalAa [RSiputraH] 216 piyadaMsaNa [rAjA] 249 piyadasaNA [rAjJI] 2.8 piyamai [rAjakumArI] 249-50,253 piyaMkara [zraSThiputramitram ] 26 piyaMkarA [dAsI] 25-27,197,23. 48
Page #465
--------------------------------------------------------------------------
________________ 378 prathamaM pariziSTam nAma " 84 patram bhaddA [sArthavAhapAnI] 185 185 bhaddA [zreSThipatnI] 20,21,30 35,45,231 [rAjaputrI] bhahilapura [nagaram ] 353 bhaddulaa [rAjaputraH] 16-17 bhadrA [ sArthavAhapatnI] 184 bharata [naTaputraH] [rAjaputraH, rAmacandrabhrAtA] 57 [cakravartI] 81,90,326, 3 mAma kim ! patram piyaMgu [prAmaH] 213 piyaMgulayA [dAsI] [subhaTaH] pukkhala [rAjaputraH] punakalasa 353 punabhadda [zreSTiputraH] pubhavasu [dAsaH] 68,69 puSpacUla [saGgItakAraH] 184 - [rAjA] 329 puSphadaMta [subhaTaH] 84 puSpadaMtI [rAjJI] 47,53,54 purisottama [kRSNa-vAsudevaH] 53 puSvavideha [kSetram] puSpaka [vimAnam] 58 puMDarigiNI [nagarI] puMDarIya [rAjaputro nimrantha munizca] poTilA [amAtyapasnI] 343-44 potanapura [nagaram ] poyaNa+pura , 56,164-65 pradezi [rAjA] 326 pradyumna [rAjaputraH] prabhavasari [nintha-sthaviraH] 97 prabhAkara [brAhmaNaH] 178-79,181 prasanacanda [rAjA, nirgrantha muniH ] 161,164 nAma kim ? patram baMdhudatta [zreSTiputraH] 244,276, 285,287,289 276 baMdhumaI [kuTumbipatnI] 100-1 [zreSThiputrI] baMbha [rAjA] 329,331 baMbhadatta [cakravartI] 329-31 baMbhadIvayA / [tApasazAkhA, baMbhadIviyA / nigranthazAkhA ca] 174 baMbhaloa-ka, [devalokaH] 16,160, 280,321 baMbhasaMti [yakSaH] 12. baMbhI [nipranthinI] bAravaI [nagarI] 72-74,77,79, 121,240,268, 311-12,314, 318,320,352 bAlacanda [rAjaputraH] bAhubalI 81,83,84, 86-89 vidhAyaDa- [nagaram ] 11,13,11benA 43,93 vibhISaNa [rAkSasavaMzIyaH] 58-59 biMdusAra [rAjA] 124 buddhadAsa [zrechiputraH zreSTI ca] 65,66 buddhaannNd| [bauddhazramaNaH] 172-73 buddhdaas| buddhisAra [amAtyaH] bRhadgaccha [nirgranthagacchaH, TIkAprazastau] 369-70 bharaha 81,321-22,326 bharaha+nAha,vai, , 51,81-85, 87"hesa, hesara 90,322-23 [naTaputraH] " bharaha 161 [kSetram] 1,36,56,72, 73,76,17,120, 140,152, 210, 235,311, 322, 331 [nagaram] 72,172-75, bharuyaccha phalahiyamala [malaH] 113 bhavanapati [devajAtiH] bhavaMtakara [nirgrantha-AcAryaH] 16. bhaMDIravaNaceiya [ caityam bhANu [zreSThI] 193-95,210, 217 [amAtyaH] 315,347 [rAjaputraH] 78,80 mANusirI [zreSThipatnI] 193 bhArabhUi [kApAlikaH] 1.6 bhAraha [kSetram] 18,135.170, 197111268 bhaavttttikaa-yaa| [zreSThiputrI] 185,193-95, bAlavaMDiyA / 217,285,321 [purohitaH] 275 *baula [mAlAkAraH] baula-kula 113-14 bauladatta [brAhmaNaH] baulamaI [rAjJI] 363 bala+deva,bhaha [rAjaputraH kRSNa- 71-75, vAsudevabhrAtA ] 240,311, 314-15,317 20,354 balakuTTa [mAtazaH] bahalI [dezaH] 152 bhairavANaMda [kApAlikaH] bhagavaI [jainAgamaH] [zreSThI] 11,13 bhaddajasa [nirgrantha-gaNadharaH ]258,26. bhaddabAhu [purohitaputro nigrantha-sthavirazca] 305-6 bhadavaI / [hastinI] 15,16 bhadravatI migu bhigu [brAhmaNaH]
Page #466
--------------------------------------------------------------------------
________________ vizeSanAmnAmakArAdikramaH 26 nAma kim? patram bhibhasAra [rAjaputraH, zreNi kAparamAmA ] 91. bhIma [subhaTaH] 81 bhImaraha [rAjA] 17,51,53-55 bhuvanazrI [rAjJI] 132 bhUtalAnanda [nagaram ] bhUyadina [mAtaGgaH] bhUyasirI [brAhmaNapatnI] 43 [purohitaH] 275-76 mesaI - [rAjA] 347 221 *malla nAma kim ? patram nAma kim| patram mayaNaterasI [utsavaH] mAthura [vaNika] 184-85 mayaNarehA [rAjJI] 278-82 maayaaic| [kuTumbI] 222-25 . [rAjaputrI] 287-88 gaMgAica / mayaNaseNA mAyAditya , .. 218,222,225 [rAjJI] 200-1 mArAvallI [prAmaH, TIkAprazastau] 369 [nigrantha-AcAryaH] 154 mAlava [dezaH] mAlavamaMDala [rAjA] , mayaraddha [nigrantha-sthaviraH] 168 mAhava . [brAhmaNaH] 152 mAla+vAi, vAdI , 168,172-74 mAhida [devalokaH ] ___ +ri mAhura [vaNik] 199 mali [tIrthakaraH] 185 mahanbala [rAjA] 20 migAvaI [rAzI] 38,167 mahaseNa [subhaTaH] " [rAjA] 157,159, mittavaI [zreSTiputrI] 212,217 160,203 mittANaMda [zreSThiputraH] 201-5,207mahAkAla [devaH] 157-58 8,21. [kApAlikaH] 292 * , 300 mahApauma [cakravartI ] 168-70 mitrANanda 301,321 mahAvideha [kSetram ] 75,238.329 mihilaa| [nagarI] 282-83 mahAvIra [tIrthakaraH] 36.68,111, mahilA 118, 127.236 muNicaMda [nigrantha-muniH] 221 37334,351-52 , [zreSTiputraH] mahAsaNaMkumAra [ devalokaH] , [rAjaputraH, nirgrantha-muniH] 355-59 mahimA [zreSThipAnI] 22-24 muNisuvA-ya [tIrthakaraH] 169.323 mahilA / [nagarI] 280,282-83 musiyAra [zreSThI] mihilA mUladeva [rAjaputraH] mahiMdavikkama [vidyAdhararAjA] 211 36.38,39, 11-13 mahiMdasIha [amAtyaputraH] 363365 35 mahu [rAjaputro rAjA ca] 75,77 mUlA [zreSThipatnI] * , mahumahaNa [kRSNa-vAsudevaH] 74,77,79, mRgAvatI-patI[rAjJI] 80,318 megha+kumAra [rAjaputraH] 227-28,238 mahurA [nagarI] 120,182,197 metArya mAtaGgaputro rAjA, 241,351, maMgalaura [nagaram] nirgrantha-munizca ] 354,362 maMgalA [rAjJI] medapATa [dezaH, TIkAprazastau] 369 [dAsapatnI] 155.157 / / meyaja [mAtAputro rAjA, maMjulAvaI [nagarI] 249 nirgrantha-munizva] 359-62 [tIrtham ] mAgahiyA [gaNikA] [parvataH] mANibhadda [zreSThiputraH] [hastI ] [zreSThI] 227 meruprabha [zreSThI] 131 mairA [zreSThiputrI] 25,29 maisAyara [rAjaputramitram] [amAtyaH] makSikAmala [mallaH] 261,62 magahA [dezaH] 99,114,268 magahApura [nagaram] *macchamAla [maH] macchiyamala , 261 majhadesa [dezaH] 245 maNa-ga, ya [brAhmaNaputro nirgrantha munizva] maNicUDa [rAjA, nirgrantha-muniH] 280-81 maNippaha [rAjaputraH] 280 maNiraha [rAjA] 278,281 maNoramA [rAjJI] 215 mora zeSThiputraH] 180 maNohara [rAjaputraH] 324 mattakoila [udyAnam] 201 mattiyAvayA-vaha [nagarI] 248-19 matsyamAla [malaH] 244 madhu [rAjaputro rAjA ca] 68,80 *manoramA [zreSThipatnI] 46 manoramA [karSakapatnI] 349-50 , [zreSThipatnI] 46,65 , -maNo0 , 141,144-45 manoratha [karSakaputraH] 349 mammaNa [rAjA] 55,68 228 mAgaha 273 meru 69 meruppaha
Page #467
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200 nAma meha + kumAra mehakuMDa moDhacaityagRha moriyavaMsa kim ! rAjaputraH ] [ yava yazonAga yugAdijina [ tIrthaMkara ] 230-38,333 33 [ nagaram ] 75-78 [ catyam, TIkAprazastau ] 370 [ rAjavaMza ] 124 raike li [ viTaH ] ravilAsA [gaNikA ] ya 147 [nirdhanya muniH ] [zreSThI, TIkAprazastI] 370 1 raisAyara [ zreSThI] rasuMdarI [ rAjJI ] ratnacUDacarita [janazAstram, sUryakAntA } rahaneura rahamaddaNa ramita TIkAyAstI ] [ nagaram ] rayaNamAlA [ rAzI ] rayaNaraha [ rAjA ] rayaNasAra ratnapura ramaNaura-pura ramaNacUDa [ rAjaputro rAjA ca ] ramaNacUDa[ kahA ] [ janazAnam ] raNadIva [ dvIpaH ] rayaNappahA [ narakaH ] rayaNamaMjarI [ rAjaputrI ] " 33 [ zreSThI ] rayaNasehara [rAjA ] rayaNAvaha *ravitA ravikaMtA 1 sUriyatA [ nagaram ] rAzI ] 33 [ nagaram ] patram 227 [] 62-64 180-81 244 24 369 131 176, 180, 193 114 114 24,15 334 203-4, 206-10 114,193 180 176 202-3 193 280 326 326,328-29 326,329 86 245, 252, 255-56 53,54 prathamaM pariziSTam nAma kim ? rahAvatta [ parvataH ] 171 rAjapura [ nagaram ] 131 rAjahaMsa [ rAjaputraH ] 148, 155,160 rAma [ rAjaputraH, kRSNavAsudevabhrAtA ] 73, 79,322,325, 345-46 321,244 [ rAjA, dazarathaputraH ] rAma+eva, candradeva rAyagiha rAyanaMdana rAyama rAyahaMsa "3 rukmiNI ruddadanta rUpiNI 46, 57-61, 132-34, 325-26 [ nagaram ] 9, 11-14, 16, 20,30, 81,95 - 100, [114,126-27, 149, 165,229,143,264, 269,332,334,359, 361-62 [udyAnam ] [ rAjaputrI ] [ rAjaputraH ] rAha riunama riTThaura rinemi risaha + deva. sAmi nAda, - "hesa, hesara risidasA " rAvaNa dazamukha rAkSasavaMzIya rAjA ] 57,60, 61,134 359 [ nigrantha-AcAryaH ] [ rAjA ] [ nagaram ] [ tIrthaMkara ] patram 26 313 156-60 148 " 53 139 121,393 20,82-85,87, 89,90,98, 100-1, 114,155322-23 [ tApasaputrI ] 250-54, 256-58,260-61 244 [ rAjaputrI, rAzI] 68, 71.80 [ vaNik ] 214,216 [ rAjaputrI, rAjJI ] 72,73, 75 77, 246, 25152,254-57, 311, 317,320 68 "" rUppI [ rAjakumAraH, rAjA ] 72,73,79 mAma reNumA revaya revaya+ga revA [ udyAnam ] 268, 312,353 [ nadI ] roha+a, ka [ naTaputraH ] rohaNa rohiNa+a rohiNa rohiNI 30 rohiNI roheDaya rauhiNeyaka lakkhaNa lakSaNa lakSmaNa kim ? [ AbhIrapatnI ] [ parvataH ] lonaMdi } lachimanAma [ grAmaH ] samaI lacchI 23 [94] [ cauraH ] *vaira [ zreSThipatnI ] baharabaMdha irasAmi " [ cauraparanI] [ rAzI] [[]]] [ devI ] [ rAzI ] lacchItilaya [ nagaram ) lalitA [ *laliyaMga " 46 127 218,254 55 [ nagaram ] [ cauraH ] [ cauraH ] 125, 127, 129 la [ rAjaputraH ] laliyaMgaa " laliyaMgaya [ devaH ] laMkA [ nagarI ] lADa [ dezaH ] lIlAvaI [ rAjaputrI ] lobhanaMdi-loha 0 [ zreSThI ] lokcura [ cauraH) * lojapa [ lekhAcAryaH ) "" patram 56 312 9.7 3-7 153 [ zreSThI] [ paribrAjakaH] va 127-29 125,127 46,61-65 57,58,60,133 325 263,265,267 262 266-67 20 57,325 72 105 219,225 127 15 218 139 71 72 96 169 285 [nigrantha sthavira ] 168 20 [ rAjA ] [nirdhanya sthaviraH] 100, 174
Page #468
--------------------------------------------------------------------------
________________ 381 patram " vizeSanAmnAmakArAdikramaH nAma . kim ? patram vasumaI [rAjaputrI] vasumittA [brAhmaNaputrI] vAubhUi [brAhmaNaputraH] vADipurI [nagarI] vANArasI , 108,216,220 22, 270, 346, 351 vAluyapahA [ narakaH] 320 vAsavadattA [rAjaputrI] 15,16 vAsudeva [kRSNa-vAsudevaH] 16,68,73, 75,121,240, 268, 311,313,315,317, 354 vAsupuja [tIrthakaraH] 210,323 vAsuladevI [rAjJI] 246 viusabhUsaNa [rAjaputramitram ] 295-96 viusANaMda [lekhAcAryaH] 329 viusANaMdaNa [rAjaputramitram ] . 297 vikamaseNa [rAjA] vikamAica , vicitra [nigranya-muniH] 57 vijaya [parvataH] - [vimAnam] [rAjA] 335,337,340 nAma kim ? patram vakkalacIrI [rAjaputraH] 164-65 vacchA [dezaH] 15,116,123 vajaMgaya [rAjaputraH] 324 bajakarNa [rAjA] bajajaka vaDaura [nagaram] vAkara [yakSaH] 174 vahali [RSiH ] 216 baddhaNapura [nagaram] 152 vaddhamANa 135 vaddhamANa+sAmi [ tIrthakaraH] 13,24,34,96, 98,103,233,239, 264,323,345 banamAlA [rAjJI] bammA [rAjJI] 135351 varadatta [zreSThI] [nigrantha-muniH] 77,312 varadAma [tIrtham ] 82 varadhaNu [amAtyaputraH] varADaga [dezaH] varAhaggIva [rAjaputraH] . 215 varAhamihira [purohitaH ] 304-5,307 balahi [nagarI] 172-73 vAlaharAya [rAjA] 107 vasaMtaura-'pura [ nagaram ] 18,25,94,161, 177, 185-85, 188,197,201, 208,225,265 vasaMtatilayA [gaNikA] 204 vasaMtadeva [zreSThiputraH] 25-29 pasaMtapura [prAmaH] 100 vasaMtaseNA [gaNikA] 21,23,212, 217 [zreSTipatnI] 285 vasudatta [zreSThiputraH] 130,133, 285-86, 288-89 vasudeva [rAjaputro rAjA ca] 68,70,71, 318-19 vasunandA [zreSThipatnI] 130 nAma kim ? vinhumitta [purohitaH] 305 vinbhamavaI [rAjaputrI] 109 vimala [tIrthakaraH] vimalavAhaNa [nigrantha-muniH ] 77 viyambha [dezaH] virici |[devH] hira jagabha vilAsavaI [rAjaputrI] villUrapura [nagaram ] vizalyA [rAjaputrI] viSNu + kumAra[ rAjaputro nigrantha munizca] 168,170 visAlA [rAjaputrI] vijha 191,195 151 vijayadhamma [rAjA] 104-5 vijayasirI [zreSTiputrI] vijayaseNa [vidyAdharaputraH] vijayasehara [rAjaputraH] vijjumAlI [aindrajAlikaH] . viNayaMdhara [nigrantha-AcAryaH] 365 viNhu [kRSNa-vAsudevaH] 75 *, [rAjaputro nigrantha-munizca] 168 viNhu+kumAra , 168-70 tivikama viNhudatta [vaNik] 151 videha [kSetram ] 35,147,153, 240 videhA [dezaH] viddhavAI [nirgrantha-sthaviraH] 171 visA [zreliputrI] 150-51 visesaya [grAmaH] 22. vissabhUi [tApasaH] 249-50 visssenn| [rAjA] vIsaseNa / vihala [rAjaputraH] [parvataH] *vIra [tIrthakaraH] 1,68,351 vIra , 1,2,34,35,38, 68, 95-97, 115, 127,129,165,167, 171-72,175,23235, 238, 264-65, 275,333-34,351 52,361-62 vIracaritra [jainazAstram, TIkA prazastau] 369 vIranAha [tIrthakaraH] *vIramaI [rAjJI] vIramaI-tI , 55,56,68,71 [zAlApatiH] 121 vIraseNa [rAjA] 77,292 vIraMgaya [rAjaputraH] 324 vRSabha [zreSThI] 268 vRSabhajina [tIrthakaraH] 326 vRSabhadhvaja [rAjaputraH] 132-34 veIsara [brAhmaNaputraH] 345 vIraya
Page #469
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAma patram 214 367 vebhAra 32. beya saMpai 220 " " 168,175 samita saMbhUya 382 prathamaM pariziSTam kim ? nAma kim ? patram vegavaI [nadI] saJcabhAmA [rAjJI] 72,74-76,79, vaijayaMta [devaH] 80,311,313 venA [nadI] 174 saccavAI [yakSaH] 19. [parvataH] 81,127,129, saJcasirI [kuTumbiparanI] 209-10 saNaMkumAra [cakravartI ] 221363,366 [brAhmaNaputraH] 345 beyaganbha - 345 sanatkumAra 351,362,367 veyaDr3ha [parvataH] 74,77,78 saptacchada [rAjA] 132 211,236 sabala [balIvardaH] 178,182 veyanma [nagaram] 51,53,55,56 * ,, 178 veyamitta [brAhmaNaputraH] 345 samarakeu [rAjaputraH] 324 veyarUva 345 samaMtabhadda [nigrantha-AcAryaH] 218 veyasAma , [, muniH ] 3.1 vebasAra 345 samAhigutta , , vesamaNa [zreSThI] 201 *samiya [, sthaviraH] 168 vesAlI [nagarI] 273 smiyj| vaira + svAmI [nigrantha-sthaviraH] 168, 170-71 samuddavijaya [rAjA] 70,71,311-13 vyAkhyAprazapti [jainAgamaH, samudradatta [zreSThI] 130,149,151, TIkAprazastau] 370 285 samprati . [rAjA] 123,125 zaGga [rAjA] 326,334,343 / / sambhUta [mAtAputro, zatAnika nigrantha-muniH] 219,221 zambakumAra |[raaksssvNshiiyH] 57,58 sammeyasela [parvataH] sambakumAra , sayaDAla [amAtyaH] zayyambhava [brAhmaNo nirgrantha-sthaviraH] 97 sayapAga [tailam ] zAligrAma [prAmaH] 308 zAlibhadra sayANiya-NIya [rAjA] 36,116,160 [zreSThiputraH] 15,30 zauri sarayasirI [rAjaputrI] 124 [rAjA] 68,61,71 sarasvatI devI] zrIkAnta [zreSThiputraH] 130,134 sarassaI [amAtyapatnI] 345-46 zrIcandrasUri [nirgrantha-AcAryaH, samvaTTha + siddha[ devalokaH] 20,44,210 TIkAprazastau] 369 sabvattha [zreSThI] 212 zreNika [rAjA] 3,95,227, sasisehara [rAjA] 228,285 326351 sahadevI [rAjJI] 363 [zreSThI] 108 *saurI [rAjA] [rAjA] 221,270,335, *sagara [cakravartI ] 321 337,340-41 sgr| 322,324-25 326 sayara) saMkha + ura [nagaram ] 25,28,29, [nirgrantha-muniH] 334,342 nAma kim ? patram saMkhapAla-bAla [yakSaH] 28,29 saMgamaa-ya [kulaputraH] saMgamaya [devaH] 115 saMgaya [rAjaputraH] saMgarapura [nagaram] 55 saMgA [zreSThipatnI ] saMti + nAha [tIrthakaraH] 29,30,323 saMdaNapura [nagaram ] 299,303 [rAjA] 125-25 123 saMpayA [zreSThipasnI] saMpula kaJcukI] saMba [rAjaputraH] 80,240,311, 315317,320 [tIrthakaraH] 323 saMbhUi [mAtaMgaputro nirgrantha-munizca] 329 *saMbhUta 218 221,275 saMbhUyavijaya [nirgrantha-sthaviraH] 183 sAkema-ya [nagaram ] 165,221,354 sAgara + a [zreSThI] 44,45 sAgaracaMda [rAjaputraH] 240,355 238 sAgaracandra 240-11 *sAgaradatta [zreSThI] 262 sAgaradakta-sAyara0, 44,45,150-51, 262-61 sAmAia [kuTumbI] sAmi [vardhamAnasvAmI tIrthakaraH] 333 sAyara [amAtyaputraH] 193 sArvabhUti [nirgrantha-AcAryaH] 61 sAligAma [grAmaH] 30,69,76, 128-29, 222 sAlibhadda [zreSTiputraH] 17,30-35 sAvatthI [nagarI] 326,345 *sAvittI [brAhmagapatnI] 344 sAvittI 345 [purohitapatnI] 3.5 [devI] sAvitrI [brAhmaNapatnI] 168 saMkha
Page #470
--------------------------------------------------------------------------
________________ 383 patram subudi nAma kim ? patram sittuMjaya [parvataH] . 155 *siddha [nigrantha-sthaviraH] 168 siddha [namittikaH] siddhautta [lekhAcAryaH] 197 siddhattha [rAjA] 96,233,323 , [sArathiH] 314,321 siddhanAga [zreSThI, TIkAprazastau ] 370 siddhaputta [namittikaH] siddhaseNa [brAhmaNo nigrantha-sthavirazca] 171-72 siddhasenadivAkara , 168,171-72 siddhArtha [rAjA] , [vaNik] 352 sippnii-srii| [nadI] 4,5,201 sippA siyajasa [rAjA] 140 siriura [nagaram ] 24,154 sirikaMTha [dezaH] 156 sirikaMTha |[devH] 261 7. " vizeSanAmnAmakArAdikramaH nAma kim ! patram sihala+dIva [dvIpaH] 63,287-88 *sIyA [rAjJI] sIyA-tA , 46,57,58,60, - 61,325-26 sImaMdhara+sAmi [ tIrthakaraH] 76,79,370 sIyala 323 sIlamaI [rAjaputrI] 294-95, 297-300,302-3 sIha [subhaTaH] sIhaka [karSakaH] sIhagiri [rAjA] sIhabala 169 sIharaha [senAnIH] 85,86,89 [rAjaputraH] 258 sIhavikkama , sukumArikA-'likA [rAjJI] 184,186-87 sukumAliyA 186-87 184 sukumAliyA [vidyAdharaputrI] 211 [zreSThiputrI] - 44,45 suka [devalokaH] sugrIva [vAnaravaMzIyaH] 58,61 133-34, sujasA [rAjJI] 246 sujjahAsa [khaDgaH] 325 sutArA [rAjJI] susthiya [nigrantha-AcAryaH] 100,226 sudarzana [zreSThI] 46.65,130, 140,146 *sudasaNa 13. sudaMsaNa 141-46 [zreSThiputraH] , [zreSThI] 191 [nagaram] 278,281 mamaNA sudaMsaNA [rAjJI] 285 suddhaDa [brAhmaNaH] 41,43 nigghiNasamma / sudhaNa [zreSThiputraH] 24,25,30 sudhaNu [zreSThI]. 22 sudhamma-hamma [nigrantha-gaNadharaH]:97,269 nAma kim ? sunaMdA [zreSThiputrI, rAjJI] 11-13, 20,99,19,229 sundara [karSaka:] 349 supAsasAmi [ tIrthakaraH] 323 suppaNahA [rAkSasavaMzIyA] 325 suprabhA [nirgandhinI] [amAtyaH] 285,288 subhaga [dAsaH] 140-11 *subhaddA [zreSThipasnI] subhaddA 210,217 [rAjJI] [prarivAjikA] 216 subhadrA [zreSThipatnI] 16,65,67 sumai [amAtyaH] 193,305 [tIrthakaraH] 323 sumaMgala [rAjaputraH] 331-32 sumiNa [yakSaH] sumuha [dAsaH] sumeruppaha [hastI] 236 suraTTha [dezaH] 225,261 surapiya [yakSaH] 195 surapiya / cittapiya / suravarataraMgiNI [nadI-gaGgA] 1.8 surida [zreSThI] 193-94 *sulasA [rathikapasnI] 324 111111111 112 : 34. . . 11111111 11 82 sulasA siricaMda [rAjaputraH] 156,159 siridevI [devI] [zreSTiputrI] 152-53 [rAjJI] 336 siridhamma [rAjaputraH] 152-53 [rAjA] siripabdhaya [parvataH] 106,291 sirimaI [zreSThiputrI] 101 sirimaMgala [dezaH] silAgAma [prAmaH] siva [vaNikputraH] 225 sivaevI-devI [rAjJI] 71,313,354 sivAdevI sivacaMdA [vidyAdharapatnI] sivabhadda [vaNikputraH] 225 sivamaMdira [nagaram] 211 sivA+devI [rAjJI] 15,16 sisupAla [rAjA] siMdhu+devI [devI] 82,339 siMhakesaraa-ya [ modakaH] 23,268 siMhajasa [rAjaputraH] . 188 [parivAjikA] 216,251 , [zrRSTipatnI] suvamajAlesara [ devaH] [tIrthakaraH] 323 suvega [subhaTaH] [dUtaH] sunvaa-ya [nigrantha-AcAryaH] 169 subbayA [nigranthinI] 218,282 susImA [nagarI] 185 suseNa [senAnIH] 85-87 suseNA [rAjaputrI] suhatthala [prAmaH] 153 215
Page #471
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathamaM pariziSTam nAma sedua * ., seduva+ka seyaNaya seyaviyA kim ? patram [brAhmaNaH] 116 113 , 113,120 [hastI] 23,32,232 [nagarI] 104,107,326 hari suMba mAma kim ! patram suhmm| [devalokaH] 20,56,70,76, sohamma 77,86,118-19, 152,209, 239 40,283,329 sundarapANi [rAjA] 246,251,254 sundarI [nigranthinI] [antaHpuramahattarA] [rAjJI] 25,38 [rAjakumAraH] suMsamA [zreSTiputrI] sUmikA [karSakaputravadhUH] saradeva [sthapatiH] sariyakaMta [rAjaputraH] suriyktaa| [rAjJI] 326,328-29 ravitA // suriyAbha [devaH] [vimAnam ] suurykaantaa| [rAjJI] 326,329 ravikAntA sejjabhava [brAhmaNo nirgrantha sthavirazca] 97-99 mom 203 43 326 329 seyaMsa [tIrthakaraH] 323 sodAsa (vidyAdharaH] sodAsa |[raajaa] 184-86 narAa-da sopAraya [nagaram ] 203,261 soma [brAhmaNaH] somacaMda [rAjA] somadatta [brAhmaNaH] somadeva 1,76,135 somapaha ,135-36,138,110 130 somaprabha 130,135,140 somabhUi 13 somasamma 353-54 somA . [purohitapatnI] 3.5 soraTTa [dezaH] 155,268 soriyapura [nagaram ] 70,313 sohmm| [devalokaH] 20,56,70,76, suhamma) 77, 86, 118-19, 152,209,239-40, 283,329 . saudharma nAma kim ! patram hasthitAvasAsama [AzramaH] 1.3 hanUmat [vAnaravaMzIyaH] 58 [kRSNa-vAsudevaH] 73-76, 79,80,121,123, 268,351 121 harikezi-keza [mAtaGgaputro nigrantha-munidha] 270-71 harikesabala 271 harikesA [mAtaGgajAtiH] 271 *harikesi [mAtAputro, nimrantha-munizca] 270 harivaMza [jainazAstram ] 71,80,321 [rAjavaMzaH] 319-20 harisaura [nagaram ] 201,293-94 harisIha [zreSTiputramitram] 211 hariseNa [rAjA] 248-50,254 halahara [rAjaputro baladevaH] 74,76,80 __, 316,318,320 halAuha [rAjaputraH] 333 [dvIpaH] hArappahA [sArthavAhaputrI] 197-19 himavaMta [parvataH] hirabharoma [tApasaH] 211 hirimaMta [parvataH] 211 huyavahajAla [nagaram ] huMDiya [rAjA-guptanalarAjA] 54 hemakUDa [dhAtuvAdI] 138 hemaraha [rAjA] 246,251,258 hemavabha [kSetram ] haMsa seDavaka [brAhmaNaH] seNaga-'ya [amAtyaputraH tApasazca] 331-32 *seNiya [rAjA] seNiya , 9-14,16.20,24, 31,32,35,96, 99, 103,114-15,118, 127-29, 165-66. 229-30,239,243, 264-65,332-34, 360-62 318 hanthikappapura [nagaram] hatthiNaura-NAura- 76,47,109, 168-69,221,165 pura
Page #472
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIyaM pariziSTam AkhyAnakamaNikoza-taTTIkAntargatavizeSanAmnAM vibhAgazonukramaH [pariziSTe'smin prathamapariziSTagatavizeSanAmnAM tatparikalpitA vibhAgA adhastAdullikhitA iti tattadvibhAgadidRkSubhistattadAGkAGkito vibhAgo'valokanIyaH] 1 antaHpuramahattarA 2 amAtyAsta tparivArazca 3 AjIvakamata. praNetA 1 AbhUSaNam 5 AmIrasta parivArava 6 AzramaH 15 kSetrANi 16 khaDgam 1. gaNikAH 18 guhA 19 cakravartinaH 20 caityAni 21 caurastatpanI putrau ca 22 tApasarSiputrI putrI 23 tApasazAkhA 24 tIrthAni 25 tIrthakarA 26 talam 27 dAsa-dAsyaH 28 dUtaH 29 devajAtayaH 30 deva-devyaH 31 devalokAH 32 dezAH 33 dvaupAH 47 parvatAH 62 mAlAkArA mA- 75 viTaH 34 dhAtuvAdI 48 purohita-brAhmaNA- lAkArapatnI ca ___ 76 vidyAH 35 dhAtrI statparivArazca 63 modakaH 77 vidyAdharAsta36 nagara-nagarI- 49 balIvadI 64 yakSAH parivAra prAma-sanivezAH50 brAhmaNajAtiH 78 vimAnAni 37 naTaputraH 51 bhagnavratamunI 66 rathikapatnI 38 nadI-vApI- 52 merI 75 zAlApatiH 67 rAkSasavaMzIyAH sarAMsi 8. zAmAthi 53 maNiH 68 rAjagRhapATaka: 39 narakAH (pranyAH ) 54 maNikAraH 69 rAjavaMzI 4. nANakam 55 madirA 81 zreSThi-sAmAha41 nAvika nAvika 7. rAjAno rAzyo 56 mallAH vaNijastatparipatnyau rAjaputryo rAja57 mAtaGgajAtiH vAratha 12 nigranthagacchaH putrAstanmitrANi 58 mAtAjAtIyA 82 zvapAkA 43 nirgrantha nirgranthAH nigranthinyaH 71 lekhAcAryAH 83 saGgItakAraH 59 mAtaGga jAtIyo 41 nindhazAkhA (upAdhyAyAH) 81 sArathI rAjA 15 naimittiko 6. mAtaGgapAlita- 72 vanA-raNyo- 85 subhaTAH 16 parivrAjaka tApa- rAjaputraH dyAna-cATikAH 86 senAnyau sarSi-zramaNa- 61 mAtaGgAstatpatnI- 73 vanyajAtiH 87 sthapatiH kApAlikAH putrAH 74 vAnaravaMzIyau 88 hasti-hastinyaH 8 utsavAH 9 aindrajAlikaH 10 kaviH / 11 kaJcukI 12 kumbhakAraH 13 kulaputra-karSaka kuTumbinastatpa rivArazca 15 kRSNavAsudeva nAmAni (5) AbhIrastatparivArazca dhamaa-ka,ya reNuyA dhammilAbha suma (1) antaHpuramahattarA suMdarI (2) amAtyAstatparivArazca abhaya kumAra dhaNu kaNagakeu namuI kappaya caurama nANaganma citta poTTilA dhUlabhara buddhisAra bIhapaTTa bhANu maisAyara sAyara mahiMdasauha subuddhi baraghaNu sayaDAla seNaga-ya sarassaI __ (3) AjIvakamatapraNetA gozAlaka gosAla+ya (4) AbhUSaNam (hAraH) aTThArasacakaveha (6) AzramaH naMda hasthitAvasAsama dharaNiMda
Page #473
--------------------------------------------------------------------------
________________ 386 iMdamaha koIdivasa mada "ImaDUsaya milI kAlidAsa saMpulaa Error Aica zaMkara gaMgAizca caNDacUDa caMbala-bha dAmanaka dhanA baMdhumaI manoramA kaNha kanha kesava' duggaya (13) kulaputra-karmaka-kuTumbinastatparivAratha jaNaddaNa (8) utsavAH putravideha bharaha bhAraha (9) aindrajAlikaH sujjahAsa dIvasava mayaNaterasI (10) kaviH (11) kaJcukI (12) kumbhakAraH (14) kRSNavAsudevanAmAni manoratha mAyAizva mAyAditya sacahirI saMgamana-ya sAmAiya sIika suMdara sUmikA nArAyaNa purisottama mahumahaNa vAsudeva vindu hari (15) kSetrANi mahAvideha videha hemavabha (16) khaDgam anaMgasevA upakozA unakosA kaliMgA kAmapaDAyA kAmarai kozA kAyaMbarI baMmadatta bharata bharaha+nAha, vai -hesa, hera dvitIyaM pariziSTam (17) gaNikAH kosA duggacaMDa rohiNa+a guNasila+a bhaMDIravaNaceiya RSidattA pippalAa pahAsa mAgaha ajiya (18) guhA anaMta abhinaMdana marahAriNI (19) cakravartinaH ara arinemi devadattA mAgahiyA rahavilAsA vasaMtatilyA vasaMtaseNA saMbhavamAdIniyA (21) caurastatpAnI-putrau ca (20) caityAni mahApauma sagara sarNakumAra sanatkumAra (22) tApasarpiputrI-putrau risiyA moDhagRha rauhiNeyaka lohara (23) tApasazAkhA (24) tIrthAni varadAma (25) tIrthakarAH usabha kuMDu caMdaSpada jugAideva dhamma nami nimmamatta nemi +caMda, nAha paumanAha paumappaha pArzva pAsa malli mahAvIra munisuvyava yugAdijina rinemi sayapAga kuMda gaMgadattA bhegakA cavalA caMDasTa cilA cilAiputa cilAtIputra thAvara suvega aggikumAra daduraMka kaTapUtanA kuDaMgesara sIravIra khIraDiDIrA gaurI vaddhamANa+sAmi vAsupujja vIra+nAha vRSabhajina saMti+nAha saMbhava sAmi agADi AgAsarevaI ilAdevI sImaMdhara+sAma supAsatAmi sumai suvihi seyaMsa (26) tailam (27) dAsa-dAsyaH Dummuha doNa droNa piyaMkarA pibaMgulamA punavasu maMjarI subhaga (28) dUtaH (29) devajAtayaH bhavanapati (30) deva-devyaH caMDiyA caMDI cAmuMDA jalaNappaha jaMbU duggA dhUmakeu nAgakumAra
Page #474
--------------------------------------------------------------------------
________________ vizeSanAmnAM vibhAgazo'nukamaH 387 (35) dhAtrI mahilA paMDiyA mahurA maMgalaura avaMtI nivvuI sarasvatI pattadevayA saMgamaya mahAkAla sAvittI kacchI sirikaMTha laliyaMgaya vijaya siridevI virici sidhu+devI hiranaganbha suvamajAlesara vejayaMta riyAbha (31) devalokAH accuya sabaDha+siddha IzAna sukka IsANa suhamma baMbhaloa sohamma mahAsaNaMkumAra saudharma mAhida (32) dezAH paMcAla avaMtI balI aMgA magahA uttarApaha majjhadesa kaliMga mAlava kAsI medapATa kuru lADa kusaTTA vacchA kukaNa varADaga keyaha videhA kosala viyambha gayA sirikaMTha TaMkaNa sirimaMgala suraTTha nepAla pauma (33) dvIpAH jauNadIva nadIsara javaNadIva rayaNadIva jaMbuddIva siMhala+dIva dhAyaisaMDa haMsa (34) dhAtuvAdI hemakUDa (36) nagara-nagarI-grAma-sannivezAH aujjJa caMpA aNimaMjiyA chammANI addaya jayavaddhaNa ayalapura jayaMtI-'tiyA javaura-pura AyAmuhI jIvaharaNa ilAvaddhaNa takkhasila ujayaNI tAmalittI ujjeNI tilayapura usIrAvatta tuMbavaNa usuyAra teyali elaura dasaura kattiyapura daMtavaka kannauja devasAla kAra dvArakAvatI karSaka dhannaura kaMcaNapura dharaNitila kaMciyA dhavalakkaka kaMcI dhavalakapura kaMpillapura naMdaNa kAyaMdI paiTThANa kAverI paumAvaI kAsahada paumuttara kusumapura paJcatapura kuMDavalaya paMDamahurA kuMDiNA pADaliputta kuMDiNipurI piyaMgu kosalapurI puMDarigiNI kosalA potanapura kosaMbI poyaNa+pura kSemapurI bAravaI khiipaiTTiya binnAyaDa-bennA gayaura bhaddilapura gaMgaura bhasyaccha gaMgAura bhUtalAnanda girinayara magahApura guDasattha mattiyAvayA-vai maMjulAvaI mArAvallI mihilA mehakuMDa ratnapura rayaNAvaha rahaneura rahamaddaNa rAjapura rAyagiha riTThaura roheDaya lacchiggAma lacchItilaya laMkA vaDaura vaddhaNapura vaddhamANa valahi vasaMtaura-pura vasaMtapura vADipurI addaya vANArasI villUrapura visesaya veyanbha vesAlI zAligrAma saMkha+ura saMgarapura saMdaNapura sAkea-ya sAliggAma sAvatthI siriura silAgAma sivamaMdira sudaMsaNa susImA suhatthala seyaviyA sopAraya soriyapura hatthikappapura hatthiNAura-degNaura harisaura huyavahajAla (37) naTaputraH roha+a, ka bharata bharaha soraTTha (38) nadI-vApI-sarAMsi revA kAverI vegavaI gaMgA vennA gaMdhavaI sippanaI-sarI nammayA sippA suravarataraMgiNI paumasara naMdA (39) narakAH vAluyappahA apaiTThANa rayaNappahA
Page #475
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIyaM pariziSTam jAlaMdhara meru rahAvatta revaya veyaDDha sammeyasela sittuMjaya siripavvaya himavaMta hirimaMta vijaya vijJa vebhAra rAha veya culaNI 388 (40) nANakam hINAra (41) nAvika-nAvikapalyau kANA naMda (42) nirgranthagacchaH bRhadgaccha (43) nirgrantha-nirgranthinyaH aimuttaya jasabhadda ajitari jaMbu+NAma ajiyajasa jiNaseNa ajakhauDa jiNANaMda ajasuhatthI jinacandra addayakumAra tivikkama amiyateya trigupta arahannaka-ya thUlabhadda ahennaka dukkhaMtarisi AnandasUri dullahaevI AmradevasUri devarisi AryakhapuTa devasUri kulacandra kesI dhammaghosa khamaga+risi dhammanaMdaNa gaja+sukumAra dhammarui gaya+sukumAla dhammasirI guNAkara dharmaruci goyamasAmi nami gautama naMdivaddhaNa caNDarudra naMdiseNa candanAryA nANaganbha nAraa-da.ya caMdaNajjA niuNa 'NakumArI nemicandra NabAlA nemicandrasUri pabhavari citragupta pasannacaMda jakkha pahAsari jakkhiNI pAzvadeva puMDarIya java prabhavasUri prasannacandra viSNu+kumAra baMbhI vaira+svAmi bhadda jasa zayyambhava bhaddabAhu zrIcandrasUri bhavaMtakara maNaa-ga, ya samaMtabhadda maNicUDa samAhigutta mayamalla samiyaja mala+vAI,vAdI samita muNicaMda saMbhUyavijaya yava sArvabhUti siddha+seNa vairasAmi sutthiya varadatta sudhamma-hamma vicitra suprabhA viNayaMdhara subbaa-ya viNhukumAra subbayA viddhavAI suMdarI vimalavAhaNa sejaMbhava (44) nirgranthazAkhA baMbhadIvayA-dIviyA (45) naimittiko siddha siddhaputta (46) parivA jaka-tApasarSi-zramaNa-kApAlikAH ammaDa bhairavANaMda ambaDa bhArabhUi kaDha mahAkAla kamaDha ghorasiva vissabhUi jannavaka subhaddA dIvAyaNa sulasA parAsara seNaga-ya buddhadAsa hirannaroma buddhANaMda (47) parvatAH agamaMdira aMgAmaMdira aTThAvaya aMjaNa arbuda ujita deviMda (48) purohita-brAhmaNAstatparivArazca aggijAlA vasumittA aggibhUi bAubhUi Agaccasamma vinhumitta kavila veIsara kavilA cakyara veyaganbha cakracara veyamitta veyarUna jakkhasirI veyasAma janmadina veyasAra jasA zayyambhava divAyara sAvittI nAgazrI sAvitrI nAgasirI siddhaseNa nigghiNasamma suddhaDa pahAkara sejjaMbhava pArAsara seDuvaka prabhAkara sedua bauladatta seduva+ka bhaddabAhu somadatta bhUyasirI somadeva bhRgu somappaha maNaa-ga somaprabha mAhava rahamitta somasamma lacchimaI somA varAhamihira (49) balIvI kambala (50) brAhmaNajAtiH soma bhigu vaddali caMDarudda somabhUi caMdaNA sabala Taka
Page #476
--------------------------------------------------------------------------
________________ vizeSanAmnAM vibhAgazo'nukramaH 389 kaMDarIya (51) bhagnavratamunI kUlavAla+ (52) bherI komoiya kusthuma (53) maNiH kotthuha (54) maNikAraH (62) mAlAkArA mAlAkArapatnI ca asoga paumiNI navapuSpaka pADalaya navaphulla a-ya baula-kula . (63) modakaH siMhakesaraa-ya (64) yakSAH asiyakkha baMbhasaMti kayamAla vahakara kavahijakkha-kavaDi. saccavAI cittapiya saMkhapAla-vAla citrapriya sumiNa tiduga-ya surapiya dhUmakeu nanda (55) madirA caMdappabhA (56) mallAH bhaTTaNa macchamalla kamalameha macchiyamalla phalahiyamala matsyamalla makSikAmalla (57) mAtaGgajAtiH harikesA (58) mAtaGgajAtIyA nirgranthAH saMbhUi saMbhUta-ya metArya harikezi-keza meyaja harikesabala saMbhUta harikesi (59) mAtaGgajAtIyo rAjA metArya meyajja (65) rathaH aggimIru (66) rathikapatnI sulasA (67) rAkSasavaMzIyAH khara rAvaNa-dazamukha dahavayaNa zambakumAra suppaNahA bibhISaNa abhayA amaradatta aridamaNa arimaddaNa avaMtiNI avaMtivaddhaNa asogacaMda kUNia-koNi asoyasiri aMdhagavanhi AdrakakumAra AsaseNa uggaseNa udayaNa udAi usuyAra kaka kaDaya kaNagakeu kaNagajjha kaNagaraha kaNayaddhaya kaNayaraha kaNayAbharaNa kanakaketu kanhaDadeva kamalaseNa kamalAmelA kamalAvaI kareNudatta kalAvaI kalyANamAla kaMDarIya kAmalayA kAla kittidhamma kujaa kuNAla kubbara kumuiNI kurucaMda kulANaMda kulAnaMda kusumasehara kuMtI keDhava koNia-ka,kUNi asogacaMda gaja+sukumAra gaddaha gandhapriya gayavAhaNa gayasukumAla gaMgadatta gaMgaseNA gaMdhappiya gaMdhavvadattA gaMdhabaseNA guNacaMda cauramai candrAvataMsaka caMDapajoa-'ya, pajjoya caMDavaDisaya caMDAvaDisa caMdagupta caMdaNakumArI-NabAlA caMdaNA caMdajasa caMdajasA caMdamaI caMdaseNa caMdAmA caMdAvayaMsa+a caMpaimAlA caMpayamAlA culaNI ceDaya cellaNA janaka janhakumAra jayasiMha jayaseNa citra dUSaNa (68) rAjagRhapATakaH jannavADa (69) rAjavaMzI moriyavaMsa harivaMsa (60) mAtaGgapAlitarAjaputraH karakaMDa (61) mAtaGgAstatpatnI-putrAH gorI meyajja citta sambhUta citra harikezi-keza balakuTTa harikesabala bhUyadina harikesi (70) rAjAno rAkhyo rAjaputryo rAja putrAstanmitrANi ca ajiya aNaMgasarA aNoliyA addaya addayakumAra addayA aparAjitA abhaya kumAra metArya
Page #477
--------------------------------------------------------------------------
________________ 390 jayaseNA jayA jarAkumAra jasavaI jaMbabaI jAnakI jAlA jiyasattu jugabAhu amarasiMha DhaNDhaNakumAra DhaDhaNakumara gaMda tArApIka tArAbIDha tilayasuMdarI tivikama tisalA tihuyaNatilayA tihuyaNANaMda tribhuvanatilakA daDhadhamma dadhivAhana davadaMtI dahivala dahitrAhana daMtavaka dIpazikha dIvayasiha dIda dujjohaNa duppasaha duvaya deiNI devaI devagupta devaseNa doNa doNameha doyaI droNa dhaNaseNa dhayaraTu dhAriNI dhundhumAra nandivardhana nami naraviyama naravikrama narasIha a- da nala nahaseNa maMda naMdiseNa nAgadatta nArAyaNa nisaDha pauma paumakesara paumanAha paumaraha paThamasedara paumAvaI paumuttara esi pajjunna pajjoya padma padmottara palhAa - ya paseNai+ya pasannacaMda paMDu paMDuseNa piyadasaNa piyadasaNA piyamaI pukla punnakalasa puSphacUla puSpadaMtI purisottama puMDarIya pradezi pradyumna prasannacaMdra baulamaI baMbha bAlacaMda bAhubalI biMdusAra dezabha bhaddA bhadulabha bharata bhANu bhimasAra bhImaraha bhuvanazrI mesaI maisAgara maNicUDa maNippaha maNiraha dvitIyaM pariziSTam maNoramA manohara madhu mammaNa mayaNarehA mayaNaseNA mayaraddhaa maddabbala maha mahu maMgalA siMgApa muNicaMda mUlya mRgAvatI- patI mepa+kumAra meha+kumAra rasuMdarI rayaNacUDa rayaNamaMjarI rayaNamAlA rayaNaraha rayaNasAra rayaNasehara ravikatA ravikAntA rAjahaMsa rAma (kRSNabhrAtA) rAma+eva candradeva ( dAzarathI ) rAyamaI rAyahaMsa vipanna rukmiNI rupiNI ruppI rohiNI lakkhaNa lacchihara lakSaNa lakSmaNa lacchI lIlAvaI vakkalacIrI yajakarNa vajrajaGgha vanamAlA vammA varAhaggIva vallaharAya vasudeva vasumaI vAsavadattA vAsudeva visaraNa viusANaMdaNa vikramasega vidyamA vijaya vijayadhamma vijaya sehara vi+kumAra bhimanaI bilAsapaI vizalyA viSNukumAra visallA vissaseNa bIsaseNa vihala vIramaI-tI vIraseNa bIraMgama vRSabhadhvaja haajb zatAnika zauri zreNika saurI saccabhAmA saccA saptacchada samara keu samuha vijaya samprati sayANiya-NIya sarabasirI sasisehara sahadevI saMkha saMgaya saMpai saMba sAgaracandra sAgara caMda siddhattha siddhArtha siyajasa siricaMda siridevI siridhamma viebI- "devI sivA+devI lopa viusANaMda sisupAla siMhajasa sImAtA - sIlamaI sIha giri sIhabala sIharaDa sahavikama thukumArikA-"likA zukumAriyA sujasA sutArA sudaMsaNA sunaMdA subhaddA ga suseNA suMdarapANi suMdarI muMba sUriyata sUriyakatA sUryakAntA seNiya sodAsa somacaMda hariseNa halahara halI ilAuha halla iMDiya hemaraha (71) lekhAcAryA : ( upAdhyAyAH) siddhauta
Page #478
--------------------------------------------------------------------------
________________ (72) banA'raNyodyAna vATikA : asogavaNiyA kosaMba tilaa daNDaka DajAi suprIva assAvaddArA gorI anilavea abhiyaga kaNayamAlA kAlasaMvara naMdaNa+vaNa matakoila rAyanaMdaNaa vayasya (73) vanyajAtiH (74) vAnaravaMzIyau hanUmat cittarada jaMbavaI (77) vidyAdharAstatparivAratha jaMbavaMta gaura muMDa cittatema- peza vIraba (75) viTa: (76) vidyAH aruNAbha daravasiya paumagumma pannatI dhUma siha milanea sodAba (78) vimAnAni akkhANayamaNikosa AkhyAnakamaNikoza AvasyavivaraNa Avasya mahidavikrama vijayaseNa sivacaMdA mAliyA (79) zAlApatiH puSpaka vijaya sUriyAma (80) zAstrANi (granthAH) uttarajjhayaNa uttarAdhyayanati dasaveyAliya nayacakka vizeSanAmnAM vibhAgazo 'nukramaH vIracarita vyAkhyAprajJapti harivaMsa nisIha bhagavaI ratnacUDacarita rayaNacUDa [ kahA ] (81) zreSThi- sArthavAha - vaNijastatparivAratha acchupta ayala arihAsI arihana arimita alaka avarAiyA ilApurA-ilAputra Isara udyotana usahadatta kaTTha kamalagupta kayauja+ya kAmaeva - deva kAmapAla kumAranaMdI kRtapuNya kesarA kharaka gaya gaMgadatta guNacaMda guNama-"tI guNamaiyA guNavatI gobhadda cArudatta jannadatta jambu jayasirI jayaMtadeva jaMbu +NAma jiNadatta-yatta jiNadAsa jinadAsI tApasa tAvasa thANu datta dattaka-ya dAmana - ka devajasA devadatta devasirI devAda dehila dhaNa a- ya dhaNadatta - yatta dhaNapAla dhaNavai dhaNAI dhaNasAra dhaNasirI dhaNAvadda dhaNIsara dhaNesara dhana dhanadatta dhana+a dhammarui naulavaNI nanda nayasAra nayadatta khkr- l- naMdaNa nAga nUpura paNDitA paGkajamukha paGkajAsya paMcanaMdI piyaMkara pulabha saMdhudatta baMdhumaI buddhadAsa bhadda bhaddA bhadrA bhANu bhANusirI bhaavttttikaayaa| bAlaDiyA } mairA maNoraha manoramA mahimA mANibhadda mAthura mAhura mittavaI mittANaMda muNicaMda musiyAra mUlA meruprabha yazonAga raisAyara rayaNasAra ruddadatta lalitAGga laliyaMga+a lobhanaMdi loDanaMdi varadatta vasaMtadeva vasaMtasevA vasudatta vasunandA vijayasirI viNDudatta visA vRSabha kAlapariya-soyariya samaNa zAlibhadra zrIkAnta samudradata savvattha saMkha saMgA saMpayA sAgara+a sAgara dasa sAbara' sAlibhada siddhanAga siddhArtha siridevI sirimaI sina sivabhaT sukumAliyA sudarzana sudaMsaNa sudhaNa sudhaNu sunaMdA subhaddA subhadrA suriMda 391 sulasA susamA harisIha hArappahA (82) zvapAkaH
Page #479
--------------------------------------------------------------------------
________________ 392 (83) saGgItakAraH nisaDha pihu dvitIyaM pariziSTam mahaseNa sIha suvega pupphacUla puSphadaMta (88) hasti-hastinyaH kaNayappahA bhadravatI jayavAraNa meruppaha nalagiri seyaNaya bhAibaI bhIma (84) sArathI siddhattha nikaruNa sIharaha (86) senAnyo suseNa (87) sthapatiH / (85) subhaTAH damaghosa mala ayala dadara sUradeva
Page #480
--------------------------------------------------------------------------
________________ AkhyAnakamaNikozaTI kAntargatasamastadezyazabdAnAM zabdakozopayogimAkRtazabdAnAM cAkArAdikrameNAnukramaH [*etAdRkkulikAGkitA dezyazabdA AcAryademacandrIyadezInAmamAlAyAM nopalabhyante ] zabda a aihavA avidhavA akkhaDaliya akSapaTalika agamahisI mahiSiyagRha akhiya 124-22 117-99 acchanna aspRzya 221-22 Acchana, vyApta 264-17 ajemat 142-23 aTTamaTTA (de0 ) avyavasthita, 147-44 ajamaMta aNakkhattayA akSatratA *aNAliTI de0 hi0 aMTasaMTa, aMDabaMDa aDAya (de0) baka, AI 150-69 aNakkha (de0) 295-201 71-80 126-16, 271-16 * aNuNa (de0) nirabhimAnin 299-302 147-16 201-274 * aNoliyA (de0) hiM0 gillI, gu0 moI aNoliyA rAjaputrI nAma atthariya annavyaya AvANaga ammaDa (de0) agbhiTTa (de0) AstRta anyadIya madyapAnagoSThI ammogayA (30) amhaccaya ayaDa (0) alIDa patra - gAthA 7-7 asmadIya aviSTa alla Ardra * akkhA (de0) nistejasva avarohaNa bhavata (de0) 50 323-39 271-17 176-20, 277-23 |110-91,122-46. 159 - 145 294 - 154 5-56 12-128,132 10-49 262-264 190-65,68 146-1 18-17 antaHpura 112-156 300-345 3 tRtIyaM pariziSTam zabda * avaserI (de0) cintA asaMthuma saMdhArita badana (de0) AbhiTTa (de0 AraTTiya AliMgiNI * aparicita andhakArayat A samabhigata ArapaTTika AlihinI zarIrapramANAtra cchAdanavastram AsaMgha (de0) saMdhi (de0) vizvasita 38-15 AMbaliya (apa0) Avalita 84-10 ciyA, ambikA 180 -58 AMbalI uttAvala (de0) kITa 102-106,358-140 ugAra udgAra uDumara rAjyasyAntaHkalaha uDumara (de0 ) uDDAmara (de0) prabala, utkRSTa patra - gAthA 92-46 348-42 9-13 45-58 78-245 146-12 258-438 u 6-58,266-54 114-19 ukkuruDiyA (de0) ujjamaNa ( apa0 ) uTTiyA avasthitikA 206-440 hiM0 aMTI, gu0 oTI uDide0) mApa, hi0 urada 62-30 DDU (ut+To) dinA 92-33 uDu (de0) jAtivizeSa, 115--paMkti 7 gu0 oDa " 0 kRta 183-8 41-110 13-143 68-5 685 36-11 333-61 zabda utAvaLa (10) *soliya(de0) (1) *yA de0) umatikA hiM0 gillI, 0 moI unnati, " * unnaI (de0) * upphera (? de0) ( 1 ) umra (0) 147-15 106-64 26-62 * ummiTTa (de0) bahirnirgatam, 153 - paMkti 31 zu-umare uyara * ullAgha (de0) ulloya (de0) uvvitta unveSi uMbara (de0) elugA oghasara (de0) oyara oyaraya madhya 127-14 rogamukta 332-20 47-27,128-40, 258-435, 301378 udvejita e eluka o patra - gAthA 87-3 247-72 147-14 48-37 361-219 prakAra 728, 14 apavaraka " 267-60 37-29 62-32 23 ora (apa0 ) arvA samIpa 87-6 85-15 apavaraka ori (apa0) olovaNa avalokanaka, gavAkSa 37-25 ovaraga 37-35 osagga upasarga 144 - 106 osarasuMbhiya avasaramita 26-62 ohaDiya avahRta 68-6 * 37-47
Page #481
--------------------------------------------------------------------------
________________ 394 zabda kacchoha (de0) kacchoya (de0) kaTTarakAriyA haDakArikA kaDatala kaDapa (de0 ) kaNiyA ka zastravizeSa ( ? ) khaTTikka (de0) khaTTiga (de0) 85-13 9-28 daNDa, gillI ke sAtha 147-15 khelanekA kASTadaNDa 201-275 117-101 56-320 116-73 kattha kahamila kannussAra kapparaya kalahayaMta kallUriya(de0) sakasira de0) hiM0 jakar3A huA gu0 kasakaseluM 246-36 6-82 * kaMDAriya(de0) kupita kaMbiyA de0) i kAmoTi kApoti, gu0kAvaDa 18-19 kAraTTaa de0) mRtabhojana, 40-65 hiM0 mRtabhoja, gu0 kAraja kAvAiya (de0) hiM00 cAlAkI 150-89 kivANiyA kRrANikA 149-52 kuTaH 18-24 kuDaya kuDhiya (de0) padapratikRtijJAtA, 126-22 gu0 pagI kUyAra kekayara keraviNI kotthalaya (de0) kvAtha kardamavat karNotsAra karpUraka kalahayat 246-10 , kulla (de0) kuMDiya(de0) kharaSTita lipsa 77-194 kuMbhiyA kumbhikA 332-9, gu0 koThI 15,20 kUkAra, hiM0 kUkA, 78-242 kosala (de0) kosaliya (de0 ) gu0 patra- gAthA 157-57 45-59,80 192-34 kekara kera viNI kha 81-3 12-122 318 - 248 18-19 364-64 42-129 366-116 99-9,100-35 302-413 179-22 180-41 zabda khaiDiya(de0) zithilata khaDDA (de0) vattiyaNa kSatriyajana khattha stha AkAzasthita saMtapta khattha(de0) khalarbhAlaya (de0) tRtIyaM pariziSTam patra - gAthA 162-27 344-23 39-23 148-10 360-197 125-46 khali khala, hi0khalI, gu0khoLa 41-93 khalli (de0) khalidaDa (de0) * khasara (de0) *khallI (de0) rikta, hiM0 gu0khAlI 179-4 karkaza, gu0 kharabacaDuM 158-95 kalaGka, gu0 khAMpaNa. 39-23, phA0 khAmI khaMpaNa (de0) 119-170 6-80 120-5 khADahilA (de0) khissa vim dAsI 39 40,167-21 140-16 19-42 161-13 khupaNa(de0) nimajjana, gu0 78 kaluSita, tuccha 97-47 *khora de0 ' khosala de0) 69-6 khujjA khuTTa (de0) khuDakiya (de0) khupa (de0) gaDula (de0 ) gaNittiyA gattara gadda (de0 ) gali ga kardamamizra gaNetrikA 153-paMkti 21 153-paMkti 20 gatvara gADha gali gahavari grahAvRta gaMDadhArA de0) kazma 18-35 6-89 193-45 6-61 4079 gillI (de0) 82-4 316-162 278-49 guDura (de0) guNalayaNiyA guNalayanikA 303-461 hiM0 taMbu guruhArA gurumArA, gurviNI * guliNI (de0) * gobara (de0) gohalI (de0) 18-36 96-12 341 - 236 *Dala de0) khaNDaka, hindU maMDovala rASTa 200-49 latAgRha. 18-23 gomaya, hiM0goyara 183-8 godhUmAlI 116-69 zabda ghADe rudda (de0) ghuMTaa cakala de0) cacakiya catta de0) carI cahuTTa (de0) caMga (de0) caMbha (de0) " chustucchala chohia (de0) gha jagaDa de0) jaggaha jaNera ( apa0 ) ghuSTaka ca jaddara (de0) janatA (de0) cakacakita (?) saMzliSTa 268-4 ghAujAya 69-6 dRzyatAM cAujAya 40-80 cipiSTa cipiTa cIrI pakSivizeSa, gu0 cIvarI dhIvaMdaNa ceyavandana * culhe (de0 hiM0 culhe kI cuMka kSipU 0 cUrI (de0) cha chAla (de0) 62-45 chakkaNNa 22-67 SaTkarNa chagaNa chagaNa, gomaya, gu0chANa 12-123 unnAla(de0) 96-12 chappaya (de0) 154-4 153-49 chita (de0) chittaraa (de0) 144-132 42-144 chittira de0) jIrNasUrpa chipa-chepa spRza 88-9 chippa spRzya 221-22 221-15 churamaTTho de0 kSuramRSTi, hiM0 gu0 hajAma chalachalay patra- gAdhA ja 362-258 23-102 144-112 85-13 102-100 268-3 18-35 49-84 yaha 273-17 226-16 137-6 10-41 88-6 179-13 122-43 36-3 75-144, 110-74, 127-4 128-40 27-89
Page #482
--------------------------------------------------------------------------
________________ zabda duijI dIpta joDu dIpta jhuTTha(de0) dezya-prAkRtazabdAnAmanukamaH zabda patra-gAthA zabda patra-gAthA patra-gAthA dvitIyA 135-1 jhagaDaa(de0) 285-29 dugejsa NissANaMta nizANayat 49-94 durgrAhya 53-212 jhalakaMta duruli duzcaSTA (1) 357-99 vanyajAti 137-8 jhalakira dIpa 55-307 duviyAya durvijAta, kujAta 118-111 jhalakkiya 85-13 devapaha devapatha 116-50 jhalukkiya dagdha 158-92,97 takkuya de0) 246-26 devaliyA devakulikA 354-56 201-275 taJcanniya vuddhadharmAnuyAyI 65-5 desi pAntha 42-128 jhijja 11-69 taDia bhikSuvizeSa 18-6 desikuDI pAndhazAlA 42-128 303-435 taravAri taravAri 6-66,45-47, ___ *desiyAlI(de0) dezATana 28-105 jhulukiya(de0) dagdha 103-144 164-11 doghaTTa(de0) 9-16,62-1. 73-69, taliyAtoraNa talikAtoraNa, 32-64, 74-79, 103-131, gu0tAriyAtoraNa 336-67 110-91,342-281, Tappara(de0) 69-7, tallovellI(de0) 62-28,75-136 354-53 TAra(de0) 90-14 *taMbAlaya(de0) bhAjanavizeSa 105-45 dodhubvamANa dodhUyamAna 13-144 *Tilla(de0) tilaka, hiM TIkA, 217-634 taMbAra (?) 286-61 dohaMDiya dvikhaNDita 74-87,76-149 gulTIkheM tAvila tapta 272-29 *ToppariyA(de0) kacolikA, 175-29 tidvA (?) 178-14 dhavADiya dhAvita 182-17 gu0zrIphalanI kAcalI tiriyaMta tirayat 116-50 dhasaka(de0) . 314-117 Tola aghaTita 273-6 . tIrI de0) 110-87 ghasakkiya(de0) 173-36 TolapAhANa gaNDarzala 273-6 dhADIvAha samUhabaddhabhAravAhaka 18-19 thaTTa de0) 9-16,62-18,74-79 dhAridva dhASTya 208.529 DaMbariya ADambarita 9-15,128-40 87-5,88-8 dhottariya dhattUrita, matta 71-69 DhuMba de0) 117-87,154-2, thANaga(de0) 204-397 155-33 thimiya de0) 121-3 naulaya nakulaka, yalodimayI 226-14 DhuMbaDaa(de0) dRzyatA-DaMba 155-28 thillI(de0) 316-162 nANakasthagikA, gu0naulI DAa(de0) 142-22 *thotthara(de0) zothastara . 72-13 nAittaga-ya(de0) 108-1,208-527 DoDiNo(de0) 142-71 thobha kSobha 106-82 navala navya 190-79 *DoDhiNI(de0) dRzyatAM-DoDiNI 142-Ti.2 nirAya(de0) 307-93,315-148 dadara(de0) 181-80 nirAria(apa0) 88-6,7 dasaddhiyA capeTA 232-25 nivalaya dRzyatAM- 225-paMkti 29, DhaDDha de0) hi kivADa baMdha 195-63 daMdolI dvandvAvali 'naulaya' 226-17 karanekA bAharI sAdhana dIyaDa dIpaka 18-24 nissarira niHsaraNazIla 27-75 Dhayara(de0) *'dIyaDa(de0) sapavizeSa 271-20 nidiNa (ni+do), gu0 niMdavU-naMdayuM 8-18 Dhalia(de0) 207-495 dIyaDaya dRtikA 328-Ti01 nIraMgI de0) hiM0 dhuMghaTa 29-144, DhaMkharaa de0) 45-61 dIvAliyA dIpAlikA 289-142 64-106 dibAyariya pASANAkAra 154-paMkti 2 dIhapaTTa sapa 147-19 dibAriya , 155 155-28 dIhapaTTa stranAmakhyAta 146-2, pairikka(de0 298-268 amAtya 147-20 . pacchiyA de0) dRzyatAM 'patthiyA' 114-9 *duli a(de0) skhalita, avanata, 331-163 1 aSTami-catudarza( dinadvaya )vyatirikta- paDuya(de0) 130-paMkti 5,134-24 hiMdulA haA, gu0DhaLelu dineSu viSavikala: sapaH / pattilla vizvasita 360-198 thaDa(de0) 236-257 duka de0)
Page #483
--------------------------------------------------------------------------
________________ 396 patra- gAthA 49-103 114- di0 11-95 49-80 31-53 18-35 49-81 25-23 231-100 134-5 sandhAnAdiyogyaM 56-310 mRNmayaM bhAjanam, gu0 pAra prAbhRtikA 100-28 pituHsvasR 73-50 pitRgraha, gu0 piyara 152-16 366-116 praveza nitamba 174 13 (?) 88-7 pha 1 phaDasa (de0) khaMDa hiMsA 194 172 gu0 phADaphADasA (?) zabda pattharI (de0) panthiyA (de0) pariNAvitama pariNIta parikSaNa (de0) payalRhaNa panhasira pahijaNa pAula (de0) pANahiyA pArI pAhuDiyA piusiyA piyahara puhalaya de0) puya prAdima pAdaproJchanaka khasanazIla pharala 69-6 phAraka (de0) 110-85 * phirikkA (de0) ntrI, zakaTikA 182-16 phukAdi0) 183-14 pAntha hRSTanArI vRnda (1) upAna maddalabha bhaddalabha bakkara bappa de0) *baliyaMDA de0) balAtkAra muSTiprakSepa 94-110 bukAvaNa buDDha (de0) 234-195 bura de0) hiM0burAdA, kASTakA bera 77-194 36-15 122-49 va parihAsa beTTiyA de0) putrI bolaNa de0) joDana bha svanAmakhyAta rAjaputra bhadra 248-107 147-26 78-243, 144 - 121 146-6, 147-29, 40 147-18 tRtIyaM pariziSTam zabda patra- gAthA * maddula (de0) sUpaka 147-19 *bharavasaga-ya(de0) hiM0 bharosA, 234-195, gu0bharoso - vizvAsa 256-386 bhalabhalie bhaDabhaDita agnizabde 85-13 bhalima (de0) bhadratva, hiM0 gu0 bhalAI 195-53 bhavaData bhrAmyat 256-380 122-46 bhaMDola bhANDakula, gu0 bhaMDoLa 22-59 bhaMbhAriya bhambhArita bhaMDaNa (de0) 18-17 bhAmaDa bhramaNazIla, gu0bhAmaTo 134-26 bhir3aMta yudhyat 10-62 miDia (de0) 156-17 misayA (30) yAM misiyA 18817 bhisiyA (de0) 96-12 bhUhari (de0 ) tilakavizeSa, 13-142 gu0 bhUhaDa bhojita bhoyaviya ma maUrabaMdha mayUrabandha, vizeSa118-19 maDapphara (de0) maDDA (de0) maraTTa (de0) malaya (de0) 136-4 21-47, 78-242, 1216, 144 - 126, 14933,156 - 8, 192-7, 268-4, 335-11 79-286, 104-15 116-66 mahala de0) mahaliyA antaHpuramahattara 190-79 antaHpuramahattarA 64-104 mahiyAriyA dadhivikA- 286-38,45 yikA, gu0 mahiyArI dadru maMdula mugaliyA (de0) mokkala (de0) morabaMdha 40-55 72-9 127-39 dRzyatAM - mokkala 28-125 dRzyatAM - maUrabaMdha 140-16 ra kambala rallaya 148-13 ravana ( apa0 ) 81-1 82-2 raniya (apa0) ramaNIya *soyaNI (de0) rasIkArikA 162-4 gu0 rasoyaNa zabda raMDattaNa raNDatva rAmabhuyaga sarpajAtiH rADi (de0) * rADha (de0) zubh rADhAla (de0) ativibhUpApriya 193-43 rAhADi DI rADi, hiM3i0-7, 90-16 haTa, gu0 rADa 302-414, 353-28,358-142 riccha rikhaMta richolI (de0) resi apa0) rola, de0) rolaMba (de0) rohaMsa rohiMsa lalaka (de0) RkSa, bhallUka rija lensa lehAriya lojiya vauppaa baDU(de0) *ghaTa (de0) *varaha (de0) ghariyA varohiya 51-144 353-25 50-103, 51-144. patra- gAthA 122-48 347-12 285-21 325-11 137-5, 140-17 lali0) lilikia * lilliraya (de0) vastracIrI, layalayakRta 74-105,107-11 18- 33.74 - 105 76-159, 107-19 roDika pakSa 19-40 72-19 18-2941-88, 85-13,246-40, 10-35 45-59, gu0 lIrI, lero 157-57 liMDiyA (de0) liNDikA, 6-77 ajAdiviSTA netA lekhAcArya 81-2 43-156 nakArasya zrutyA 272-29 navanIta ma0 loNI 351-23 207-481,358-143 - ya dRzyata popa 151-100 82-4 mukha 306-45 rajju, gu0 vareDhuM 5-50 dRzyatAM valayA 11-98 112-155 purohita
Page #484
--------------------------------------------------------------------------
________________ 397 dezya-prAkRta zabdAnAmanukramaH zabda patra-gAthA sa zabda patra - gAthA sIvAla sImApAla 165-59 suhilli(de0) 193-15 suhelli(de0) 244-15,265-21, 269-5,298-299, 361-249 sUma kRpaNa, hiMsUma, gu0soma 293-119 seDiyA(de0) 175-35 seraha mahiSa 18-15,36, 56-324 serahI mahiSI 56-317 zabda patra-gAthA valavaTTa (vala+vat , bala+vat) 239-21 hiM* kucalanA valla(de0) 173-17 vasA hastinI 49-122 vAia vAtika, hi.pAgala, 16-268 gu0 vAyaDo vAiya vAdin , hi gu0madArI 62-34 pADiyA vATikA 51-138 vANigiNI vaNikpatnI 31-51 gu0vANiyANI, hiM0 baniyAina vAyaDaya vAtatikA 328-52 dhAra vAsara, dina 91-15 pArasiya dvArazrita, dvArapAla 200-246 pAhiyAlI vAhikA, hi0savArI 101-65 vAhuDiya(de0) vigovia vigopita. 161-13 gu0 vagovAyelu vigutta 67-67,68 viggoviya 119-162 vihara(de0) 155-33 viDurilla de0) ATopita 336-58 viyara,de0) 97-44 viTaliya de0) 25-23 velAmAsa garbhakAla 116-60 vellahala 47-24,128-40, 300-343 saiNNa . satRSNa 115-13 saJcamiya satyApita, dRSTa 271-22 satthAha sArthavAha 137-7 sannAsa pravrajyA 100-53 samasIsI(de0) 183-16 sala zalya ?), hiMgu0saLa 190-88 sasarakkha sarajaska, 198-157, parivrAjakAdi 176 saMthua paricita 348-42 saMbhiya sambhRta 262-4 saMsiya khasta 231-84 sArA smAraNA. 19-65 hiM0 samhAla, gu0 saMbhALa sAva(apa0) sarva 83-9 sAhula de0) 205-508 sikkaDa de0) 285-30 sikkira khaNDa hi* TukaDA 22-75 *sikkiri(de0) chatra 18-21 *siliMkA zalAkA 22-75 324-79 sihiNa(de0) 128-45 siMdura(de0) rajju, hirassI 122-29 siMbAsibi ativegena, hiM0 84-11 caTacaTa, gu0 sabosaba sImAla sImApAla 356-51,59 hakkA(de0) 246-40,351-23 haD(de0) 53-212 hallapphala(de0) halaMta kampamAna 22-65 hiNahiNa heS , hi hina- 301-377 hinAnA, gu0 haNahaNavU hillUra(de0) andolana 88-8 huruDukkhiya(de0) Damaruka 112-147 huMka (huM+kR) 111-94 hiM0 huMkAra karanA heti, praharaNa 85-13 heDAuDa(de0) hiNDanavyAmRta, 180-56 paribhramaNazIla vyApArI hera(de0). 205-399 hevAiya hevAkika 134-9
Page #485
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturtha pariziSTam AkhyAnakamagikozaTIkAntargatAni apabhraMzabhASAnivaddhAni padyAni gaha-visa-bhUyapaNAsaNa asthi aNega nara, asthi ji vAhi viNAsahiM tavAvaNi vejjavara / jANami vejju su sacau sasthAgamu bahai, nehagahihaha cittaha jo osahu kahai // [snehe, patra 203 padya 333 ] cakaMkusalakvaNu, bhuvaNavilakAvaNu, pakvAliya bahupAvamalu / cauvIsajiNidahaM, paNayamuriMdahaM, paNamivi bhattie payakamalu // aTThAvayapavvayaseharAha, bharahesarakAriyAMjaNavarAhaM / jasu jettiu jiNaha pamANu vannu, taM pabhaNahu~ nimuNahu devi kannu / / dhaNusaI paMca siririsahasAmi, varakagayati karilIlagAmi / dhaNusaya ciyAri paMcAsaahiya, kaNayappahi ajiyajiNida kahiya // saMbhavaha jiNidaha saya ciyAri, uccattu kaNayavannaha viyAri / AhuisayaI dhaNuhahaM pamANu, hemAbhaha abhinaMdaNaha jANu // saya tinni mumaiparamesaraho, uttattakAyataNubhAsuraho / nimmalapavAlajuimuppahassa, aDDhAiya saya paumappahassa // dui dhaNusaya Asi supAsasAmi, tavANijjavannu sibanayaragAmi / caMdapahu jiNavaru caMdachAu, dhaNusau divaDdu tasu taNau kAu / / jiNa suvihi saMkhatalavimaladehu, so dhaNusara ekku guNohagehu / jiNa dhaNuha naui sIyalasanAmu, taSaNIyavannu nimmahiyakAmu // seyasu muvannasabannati, dhaNuha gIti tamu taNu kahati / rattuSpalaratta muriMdapujju, sattAre dhaNuhaha sirivAsupujju // jiNu vimala vimalakara kaNayacannu, so sATTa dhaNuha sipaha pavannu / pacAsa dhaNuha jiNavaru agaMtu, kulabhavaNu sirihi kalahoyakaMtu // siridhammu dhammadhuradharaNadhIra, paNayAladhaNuhamajjuNasarIru / sirisaMtijiNaha cAlIsa Asi, jo hemavannu sivanayarivAsi // paNatIsa kuMthujiNa hemabhAsu, jiM sAsayasivapuri pattu vAsu / aru kaNayavannu dhaNuharahaM tIsa, jamu paNamahi pAya surA-'surIsa // nIluppalasAmalu malTinAhu, paNuvIsadhaNuha kevalasaNAhu / muNimuvbau mudhara sAmamutti, so vIsavaNuha bajjariya sutti // pannarasadhaNuha namijiNavarAsu, tavaNIyataNahu pagayAmarAmu / ghaNakajjalasAmalu riTTanemi, dasavaNuha dhammavara cakkanemi // maragayasavannu titthayaru pAmu, navahatya viNiduyakammapAmu / kaNayAbhu sattarayaNIpamANu, siddhatyaha naMdaNu baddhamANu // iya niruvamasAsaNa, bhuvaNapayAsaNa, jo naru bhattie saMthavai / cauvIsa vi jiNa para, sisirivahuvara, so saMsAri na saMbhamai // * [ caturvizatijinAnAM varNa-dehamAnagarbhA stutiH, patra 323 padya 19-33 ] jaya jaya pAsa ! jayappayAsa : payaDiyavarasAsaNa!, vivivAhi-ubasamgavaggasaMsaggapaNAsaNa / AsaseNanArAyajAya ! vinAuM mahApahu !, bahuvihaduhadutthiyahaM deva ! vinnati suNi mahu / / ajju salakkhaNu sUru ajju sundaru muvihANauM, anju pasatthu vAru ajju vAsaru mupahANauM / ajju nAha ! nakvatta jogu tihi karaNa visiTTauM, dullahadaMsaNa bhAvasAru jaM tuha mahu diI / [pAzvajinastutiH, patra 107-8 padya 22-23] jAyaMtiya dINima jaNaMti jobvaNi saMpattiya, ciMtAsAyari khivahiM tavahiM paramaMdira jaMtiya / piyaparicatta ahuMtaputta maNu tArahi jaNayahaM, jammadiNi cciya nayaNanIru ti dijai taNayaha // [duhitari, patra 150 padya 7.] tAva phurai veraggu citti kuTalajja vi tAvahi, tAva akajaha taNiya saMka guruyaNabhau tAvahiM / tArvidiyaI basAI jasaha siri hAyai tAhiM, ramaNihi maNamohiNihi vasiu naru hoi na jAvahiM / / sukayatthu viyakala Nu so suhiu, sugaimariMga jo saMghaDiTa / paramohaNamUliyasarisiyaha, jo bAliyahaM na piDi paDiu // [ kAme, patra 13 padya 71-72]
Page #486
--------------------------------------------------------------------------
________________ apabhraMzapadyAnAmanukramaH 399 niThura khurapahArakaMpAviyamahiharakhoNimaMDalaM, uvaNiyasesarAyagurumaNaharu pasariu turayamaMDalaM / selTa-mumudi-kuMta-vAvalla-sarAsaNabhariyasaMdaNA, coiya caDiya samara dappuddharakaMdhara rAyanaMdaNA / / suhaDA paripuraitaraNadujayavikamabAhupaMjarA, saMcaliya karAlakaravAlaviyAriyamattakuMjarA / kiyaannonnabahalahalabolasamAulabhuvaNakaMdara, klamabbhiTTa samari uddhAiya paDibhaDamuhaDamuMdaraM // [yuddhavarNanam , patra 48 padya 57-58] balabhadda vi balabhadda sayala nIsesa vimaddiya, rAvaNapamuha payaMDa joha avare vi gabhaddiya / na vi upariu kayA vi ko vi kuviyaha jamarAyaha, payaDapayAvaha pANinivahu pAvaha jimba rAyaha // [kRtAnte, patra 356 padya 41] vajaMtacArutUpyaM naJcaMtanAripUrayaM, gAyaMtatAra gAyaNaM duvaMtasAhuyAyaNaM / nuppijamANacaTTayaM paDhaMtabhUribhaTTayaM, AvaMtaakkhayattayaM hIraMtapunnavattayaM / kijjatabAlarakkhayaM pUijjamANapakvayaM, suvetaviddhisaddayaM saMtuTThapIDhamaddayaM / olaggamANasevayaM saMdhubamANadevayaM, AvaMtabhUripAule tosijjamANarAula / sijjhatabhatta-pANaya dijjaMtadINa dANaya, muccaMtagottibaMdhaNaM kijjataruTThasaMdhaNaM / vagaMtacAruvAraNaM saMjAyaloyasAraNaM, tuppaMtasAhuAttayaM labhaMtabhUribhattayaM / iya bahuvivicchaDDiNa rajiyasayalajaNu, vilasirakittikulaMgaNanimmalakulabhavaNu / nara-nAriyaNa-naresaramaNaha muhAvaNauM, vihavamahAbharimibhi kiu vaddhAvaNau // [zreSThiputrajanmotsavavarNanam , patra 266 padya 32 ] vajjiragahiramaNoharatUrAravamuhala, jahiM navaraMgayanivasaNu nArIyaNu sayalu / rabhasapaNaccirasuMdaravAravilayanivahu, jahi savu sammANijjai nAyarajaNu savahu // ThAvi ThAMvi jahi gijai caccara savaNasuha, magi mariMga maggijahi jahiM naravaipamuha / bhavaNi bhavaNi ubhijjahiM jahi jUvaya-musala, pai pai jahi pUijjahi satthA-55gamakusala // baMdaNamAlAlaMkiya toraNa jahi sahahi, vatthA-''haraNa paroppara jahiM nAyara lahahi / caTTathaTTa jahiM dIsai techacuyaMtasira, vaddhAvaNauM ta vanniu sakahiM kavaNa kira? // 'jIva naMda naMda ya' rava subbahiM jahi vayaNa, jahi saMtuTThau naravai viyarai raha rayaNa / abhayadANu jahiM digjai maNaha suhAvaNauM, taM tahiM harisiM vittauM niru vaddhAvaNauM // [rAjakumArajanmotsavavarNanam , patra 258 padya 448-52 ] vari harSa muya vari hau~ ma jAya vari visari khaddhI, vari ubbhiyasUliyahi bhinna vari huyavahi daddhI / vari ubaMdhiyaM skvaDAli vari khaDDahi ghalliya, maiM maI dilu savattijuttu piu hiyaDAsaliya // [sapatniduHkhe, patra 37 padya 27 ] sIla sunimmalu dIhakAlu taruNattaNi pAliu, jhANa-'jjhayaNihiM pAvAMku. tava-caraNihi khAliu / iya hAlAhalavisasariccha visayAsa nivArahi, ujjalavannu suvannu dhambiI meM phukkaI hArahi // abbhasiu vIrapainnANa varu, Avajjiu muNiguNahaM gaNu / tA saMghai svasami dharahi maNu, Avai turiuM jara-maraNu // [zIle, patra 183 padya 14-15]
Page #487
--------------------------------------------------------------------------
________________ paJcamaM pariziSTam AkhyAnakamaNikozaTIkAntargatAnAM varNakAnAmakArAdikrameNAnukramaH varNanam patrAkaH gAthAGka: anuraka-viraktanArI- 63 49-54 varNanam / ayodhyAvarNanam 81 1 ( apabhraMzabhASAyAm ) / ujayinIvarNanam / 195 73-76 kaashiideshvrnnnm| 222 1-5 prISmavarNanam / 164 pariNItarAjakumAra 76-87 nagarapravezavarNanam / 295 188-201 parvatavarNanam 137-388 (apabhraMzabhASAyAm ) / yuddhavarNanam (apabhraMzabhASAyAm ) / varNanam patrAGkaH gAthAGkaH yuvatIvarNanam / 232 117-21 rAjakumArajanmotsava- 25 21-24 varNanam / 231 89-102 258448-51 ( apabhraMzabhASAyAm ) / rAjakumArIvarNanam / 72-73 37-41 rAjJIvarNanam / 7-15 vanavarSAvarNanam / 18 30-36 varSA varNanam / 141 18-23 201 269-72 vasantavarNanam / 25 35-45 136 2-3 (apabhraMzabhASAyAm ) / varNanam patrAH gAthAGka: vikramAdityavarNanam / 19578-8. zaradvarNanam / 91-92 23-38 zreSThiputrajanmotsavavarNa- 266 32 . nam (apabhraMzabhASAyAm ) / zreSTiputrIvarNanam / 31 29-32 " 193-94 13-25 samudravarNanam / 361 229-38 sarovarNanam / 108 sArthavarNanam / 18 15-21 skandhAvAravarNanam / 11-17 smazAnavarNanam / 252 242-16 hemantavarNanam / 2-13 SaSThaM pariziSTam AkhyAnakamaNikozaTIkAntargatAH stutayaH patrAGkaH gAthAGkaH 323 stutayaH caturvizatijinastutiH (apabhraMzabhASAyAm) / jambUsvAmistutiH / pArzvasvAmistutiH (apabhraMzabhASAyAm ) / vardhamAnasvAmistutiH / 269-70 107-8 13-14 19-33 18-29 22-23 171-72 24 115 135-45 18-25 142-50 233
Page #488
--------------------------------------------------------------------------
________________ 60 saptamaM pariziSTam AkhyAnakamaNikozaTIkAntargatAnAM subhASitapadyAnAmakArAdyanukramaH gAcAdi akAyeM tathyo vA bhavatu pitayo yA kimaparaM tathApyuna irati mahimAnaM janaravaH / tulottorNasyApi prakaTanihitAzeSatamaso, ravestAdRk tejo nahi bhavati kanyAM gata iti // akRtvA parasantApamagatvA khalasaGgatim / anutsRjya satAM mAgaM yat svalpamapi tad bahu // acchaMtu niraMtaranedgambhasambhAvasuMdarA suyaNA sahavAsaDiyA tasvarA vi dubehiM muSaMti // ajAta mRta mUrkhebhyo mRtA 'jAtau varaM sutau / tau kiJcicchokadau pitrormUkhastvatyantazokadaH / , viSayaH patrAGkaH aba bahu, badara bhare sadara, pAyamAyara par3osI jApacaya ca lobhadduoM cayaH // atA vihu tIe huti huMtA diti tIe o jIe same nIlesaguNagaNA jaya sA lacchI // ato vihu ammA-piUga tA dukkhamAvahai taNao / hoUNa vivajrjjato bahuyayaraM kuNai so dukkhaM // aNupuMkhamAvahaMtA vi aNatyA tassa bahuphalA huMti / sui-dukvakacchapuDao jassa kayaMto vahai pakkhaM // aviNAsaM niyakula kalaMkaNaM sayaNa mittanAsaM ca / mANamalaNaM pi pArvati pANiNo jUyavasaNeNa // pAvaMti baMdhaNaM gotigoyaraM, bhArarovaNaM sirasA / ki jaMpieNa bahuNA ! avi kattaNamuttamaMgassa // kajjA - SkajjaM na murNati, neya'vekkhati dukkharicholiM / jaha mama kaeNa imiNA hohi tti aNatthapattharI // athaNANa dharma sIlaM bhUtaparadiyANa bhUsaNaM paramaM paradese nigehUM, sabaNavimukANa niyarAyaNo // annaha paricitijjai saharisakaMdujjueNa hiyaeNa / pariNamai anaha ciya kajjAraMbho vihivaseNa // anna va iyato na niyaha daDapemmaparabasAga duI na gagai kuTuMba na ya cita mitavicchoI // na ma paribhAvada viz-mAipabhitagaM navarameso sacchedamuhaM viyara bhajato mattasya ma // anya vicintayante puruSeNa manorathAH / devA [dA] hitasaddhAyAH kAryANAM gatayo'nyathA // apariktiyakayakajje siddhaM pina sA pati 2 suparivijayaM puNo viDiye pi na jaNe vayani // parIkSitA parIkSitakAyeM aparo'pi ca ki mRte karotvatirikte'pi ca rodanA Rte tadapi kriyamANamazinAM nitarAM svArthaharaM vicintyatAm // 349 mRtazokatyAge putre 275 aputrasya gatirnAsti strargoM naiva ca naiva ca / tasmAt putramukhaM dRSTvA sukhaM svarge prayAsyati // apyaviddhinimittaM kilammale tA caesa kovarinuM / vimalattama hilato kaha majjati limi // koSaparihAre 145 appaM va bAyaraM vA pariggahaM pariharati dhammadhaNA / rAIbhoyaNaviraI sayA vi dhammatthiNA kajjA // pariSada rAtribhojana 233 bAndhave 308 svamAne 217 kuziSye nItau 330 7 lokApavAde sadAcAre . viyoge mUrkha putre 59 223 251 91 266 lome 287 artha 222 mUrkhaputre 266 deve 151 aphalasyApi vRkSasya chAyA bharati zItalA nirguNo'pi varaM bandhuH paraH para eva saH // abhimAnavajiyA ThANe ThANe parAbhavahayANI / kAurisANaM tAne na ya ilogo na paralogo ayogyasya guNAdhAnaM vidhAtuM naiva pArthate / lAkSArasena kenApi kapasaH kimu rajyate / // arthanAzaM manastApaM gRhe duzcaritAni ca / vacanaM cApamAnaM ca matimAn na prakAzayet // alaGkAraH zaGkA karanarakapAlaM parikaraH, prazIrNAGgo bhRGgI vasu ca vRSa eko gatatrayAH // avastheyaM sthANorapi bhavati yatrAmaragurorvidhau vakre mUrdhni sthitavati vayaM ke punaramI ! // avamAniyA vi je niyagidaM pi na cati hiinnmaanvnnaa| abhimANaguNavihUgA sAmasamANa va te niyamA // samAne avazyaM yauvanasyena vikalenApi jantunA / vikAraH khalu kartavyo nAvikArAya yauvanam // yauvane 205 daive 300 10 51 kRtAnte 209 deve 27 gAthAvaDaH 1 32 200 19 10 22 38 Apps dyUte 49-50 101-3 zrIle 254 284 161 deve 239 110 553-54 91 17 11 150 164 18 641 19 33 362 61 20
Page #489
--------------------------------------------------------------------------
________________ 402 saptamaM pariziSTam AdS8 268 gAthA viSaya patrAGkaH gAthAH avi uDDhaM ciya phuTTa ti mANiNo, na ya sahati avamANaM / atthavaNammi vi raviNo kiraNA uDDhaM ciya phurati // svamAne 217 6.2 avi ubhaDamayaraharo niyabhuyadaMDehi tIrae tariuM / na hu puvabhavasamajiyasuhA-'suho kammapariNAmo // . dave 208 530 avi karavAlakarAliyaraNaMgaNe kappariti sasarIraM / na sahati sayaNaviraiyaparAbhavaM porisikkarasA // svamAne 10 avi kAlakUDakavalaNamamuha suhamAyaraMti piyamANA / na uNo muyaMti maraNe vi mANamANikadhaNamaNahaM // 298 285 avi kuviyavajjapANippamukkakulisa pi rakkhiuM sakkA / na hu punvabhavasamajjiyasuhA-'muho kammapariNAmo // dave 208 avi calai dharaNivIDhaM raikelivisaMtulassa phaNivaiNo / abhimANaM mANadhaNA maNayaM pi muyaMti na tahA vi // svamAne 10 avi calai merucUlA, gayaNAo diNamaNI vi nivaDejjA / na vi muNivayaNaM bhuvaNammi annahA hoi kaiyA vi / / munivacane 150 avi samaramaraNamavi desagamaNamavi baMdhumuyaNamicchaMti / mANadhaNA na u niyanibaMdhujaNiyaM parAbhavaNaM // svamAne 298 avi sasurAsurabhuvarNa jippai samarammi vIrasattehiM / na hu punvabhavasamajjiyamuhA-'suho kammapariNAmo // deve 209 538 azvaH zastraM zAstraM vANI vINA narazca nArI ca / puruSavizeSa prAptA bhavantyayogyAzca yogyAzca // saMsarga 194 ahava iha-parabhavammi ya paribhavatAkusumamaMjarI mahilA / kAmuyajaNassa suiraM nimmatriyA hayapayAtraiNA // nArInindAyAm 41 ahavA vi bhavAvadRmmi vaTTamANaM sakammuNA jIvaM / taM nasthi ki pi visamaM jaM na sahAvai vihI esA // deve 253 aho ! kA kAkAnAmahamahamikA hasavihagaH, sahAmarSaH siMhairiha hi katamo jambukatukAt ? // bata spardhA kIhak kathaya kamalaiH sevalatateH 1, sahAsUyA sadbhiH khalu khalajanasyApi katamA ? // durjane 183 aho! prakRtisAdRzyaM leSmaNo durjanasya ca / madhuraiH kopamAyAti kaTukairupazAmyati // , 170 aho ! saMsArajAlasya viparItaH kriyAkramaH / na paraM jala jantUnAM dhIvarasyApi bandhanam / / saMsArasvarUpe 95 Akranditena bahanApi ca zocitena, sArddha surezvaragaNairapi roditena / koDIkRtaM hatakRtAntabhaTaiHsvabandhu, pratyAnayeyuriha ke'pi na saddhiyopi / / kRtAnte 326 Agamalame vayapariNaIe bhaMge ya dhaNa-vilAsasANaM / Isi asamaMjasANa vi hiyayAI vahati pariNAmaM // supariNAmakAraNAni 307 AyuHkSayo bhavati tasya daridratA ca, navAnyajanmani bhavet kulajAtilAbhaH / mAMsAzino hatamateviphalakriyasya, syAnnIcakamakaraNodarapUraNaM ca // mAMsatyAge 186 AyurvarSazataM loke tadardha ca upoSitaH / karoti virati dhanyo yaH sadA nizibhojane // rAtrIbhojanatyAge 131 AlANammi u hatthI, niyae ThANammi gheppae asso| hiyayammi pavaramahilA, suyago sabbhAvamettega // sujanAvajane 110 Avaigao vi nittharai A..yaM, tarai jalahipaDio vi / raNasaMkaDe vi jIvai jIyo annukuulkmmvsaa|| puNyodaye 180 iyarAsu vi juvaIsuM na vIsaseyavamettha kuDilAsu / visamavisasannibhAsuM ki puNa vesAsu vissAso ? // vezyAyAm iha-paraloyaviruddha aNatthaheummi ko rameja ihaM ? / iya nAuM saviveyA jUyassa parammuhA jAyA / / IsA-visAya-maya-moha-mANamahiyANa niyabuddhINa / jAyaMti kalaMkAI jiyANa jaM taM kimacchariyaM ? // kaSAye 66 ujjhasu visae. pariharasu dunnae, Thavasu niyamaNaM dhamme / ThAUNa kannamUle iTuM siTuM va palieNa // palitodgame 164 ujjhaMti dhaNaM, muMcaMti pariyaNaM, mahiyalaM paricayaMti / maraNe vi mahAsattA na uNo mANaM parihati // svamAne 39 uTThai saNiya saNiyaM vaMse saMcarai gADhamaNulaggo / thero ba suyaNaneho na vi bhajjai biuNao hoi // sujanasnehe 99 uttamaiH saha sAGgatyaM paNDitaiH saha saGkathA / alubdhaiH saha mitratvaM kurvANo nAvasIdati // nItau 179 udvegamahAvarte pAtayati payodharonnamanakAle / saridiva taTamanuvarSa vivardhamAnA sutA pitaram // duhitari 110 uppayau gayaNamagge ruMjau kasiNattaNaM payAseu / taha vi hu gobbaraIDo na pAvae bhamaracariyAI // dujane 183 avayarie uvayAro jo so vaNiyANa hoi vavahAro / avarattha jamuvayariyaM taM puNa gajhyA pasaMsaMti // sujane 257 uvayArasahasseNa vi tinni na gheppaMti tihuyaNe sayale / vesA aviveyapahU dujjaNaloo taha caitra // durjanAdau 18. pakassa kae niyajIviyassa bahuyAo jIvakoDIo / dukkhe ThavaMti je kei tANa ki sAsayaM jIyaM ? // ahiMsAyAm 327 ekassa khaNaM tittI annassa ya tihuyaNaM pi atthamai / evaM kaha mArijjau khaNasokkhakaeNa pANigaNo ? // , 119 egeNa viNA piyamANuseNa sanmAvaneharasieNa / jaNasaMkulA vi puhavI avyo ! ranaM va paDihAi // virahe 314 etAsu nighRNapurandhriSu rAkSasISu, mAyAdhanAsu ca na vizvasanIyameva / etA hi mugdhajanamAtmavazaM vidhAya, saMsAraduHkhajaladhau khalu pAtayanti / / nArI nindAyAm 218 murv . .
Page #490
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitapadyAnAmanukramaH 403 gAthAGkaH 34 . 4 8 8 . 5 gAthA viSaya patrAtaH eSA sthalI navatRNAkura jAlametadeSA mRgIti hRdi jAtamadaH kuraGgaH / etanna vetti sa yathA'ntarito latAbhirAyAti sajjitakaThorazaraH kirAtaH // kRtAnte 312 auddhatyadoSara hitA vibhave bhavanti. dainyAdapetamanaso vyasane'pi santaH / puNyAzayAH stimitanIradhinIrakalpAH, sarvatra sampadi vipadyapi tulyacittAH // dhIre 30 // autsukyamAtramavasAdayati pratiSThA, phlinAti labdhaparipAlanavRttireva / nAtizramAya nayanAya yathA zramAya, rAjyaM svahastadhRtadaNDamivAtapatram // rAjyazrInindAyAm 356 kajjavihUrNa vayaNaM, dhammavihUNaM ca mANusaM jamma / niravaccaM ca kalattaM tini vi loe aNasthAI / santatau 290 kaTTha karati, samare marati jalaNaM dharati sIseNa / na uNo jiNaMti ko pAvamiNaM dhammavaNadahaNaM // krodhe 161 kayakUDakavaDacADuyaraikaliyA koDhiyaM pi kAmaii / pariharai raivirattA dhaNahINaM kAmaevaM pi / / vezyAyAm 40 karikannacavalacittA kayaMtacittaM va nigviNA mahilA / mahilA saccavirahiyA aNabhavajjAsaNI mahilA // nArInindAyAm 142 kalusamaI kalusaM ciya vimalo vimalaM paraM pi picchaMti / AttANayaM va Ayarasae majeNaM jaNo niyai // sujana-dujanayoH 288 kalpadrumaH kaniSTho'pi kalpitaM rAti dehinAm / madhnAti na mahAnAgAn kanIyAnapi kesarI ! // 132 . kalyANakAraniravadyaguNairanalpaM, zazvattavitraparapAvanatIrthakalpam / dhanyasya kasyacididaM zubhajanmabhAjaH, puNyAtmanaH sumunidarzanamAvirasti / / munidarzane 276 kasa-cheya-tAvasuddho pumA-gharavAhabajjio dhaNiyaM / sacarA-'varajIvahio dhammo vi hu visynigghnno|| dharme 314 kassa na cukaM khaliya samei bhAvAsamahivasaMtassa / puNaravi taha jaiyavvaM jahA na mailijjae appA / bhavasvarUpe 106 kAmavi suyaNo suyaNassa AvayAvaNayaNammi asamattho / AvaipaDiyaM daTuM apArayaMto avakkamai // sujane 287 kaha vi hu kattIe saMdhijjai ki na tuTTao taMtU! | pAo ya ki na dhuvai asuivilitto pamAyavasA? // pazcAttApe 156 kaMdararahiyA vagghI visUiyA bhoyaNaM viNA mahilA / paMka viNA vi kalaMko mahilA vayaNijjakulabhavaNaM // nArInindAyAm 142 kAvyazAstravinodena kAlo gacchati dhImatAm / vyasanena hi mUrkhANAM nidrayA kalahena ca // paNDita-makhayoH 295 kira kassa thirA lacchI ? kassa jae sAsayaM pie pemma / kasta va nicaM jIyaM? bhaNa ko va Na khaMDio bihiNA?" deve 209 ki tIe sirIe pIvarAe ? jA hoi anadesammi / jA ya na mittehiM samaM jaM ca amittA na pecchaMti // lakSmyAm 223 ki bahuNA savvANa vi nara-amarA-'surasuhANa saMjaNaNaM / sIla tA pAlijjau tama baMDa bhabdhasattehi // zIle 343 kudhiyaH kvacidartisaGgatAH, kila kuyuH zucamaGgakaiyakaiH / vilasanti tadeva taramI, manujAnAM dhigimAM viDambanAm // zoke 350 kupitaH kila kuTayate yakad, vipadi svena nijaM zarIrakam / bata ! samprati tena nRtyate, prakaTAGga kila kA vidagdhatA ? // kRcchrAd brahmandrabhUterajani paramitaH sthUlabhadro vikAra, muJcatyabhrUNya jasaM maNagamRtividhI pazya sejjambhavo'pi / SaNmAsAn skandhadeze zavamavahadasau hanta ! rAmo'pi yasmAditthaM yazcitrarUpo bhavatu bhuvi namo moharAjAya tasmai // mohe 321 kRtamidamidaM kariSye kevalamatisarala ! kimiti cintayasi ? / tuTidalitasakalavAJcha vilasitamapi cintaya vidhaatuH|| deve 311 kRzaH kANaH khanaH zravaNarahitaH pucchavikalaH, kSudhAkSAmo dInaH piTharakakapAlArpitagalaH / varNaH pUyaklinnaH kRmikulacitairAcitatanuH, zunImabhyeti zvA hatamapi nihantyeva madanaH // kAme 221 kesari vAriu sakkA vAraNaM vA vi bhIsaNaM / nAlaM buddhisamiddhA vi vAriu bhaviyabvayaM // deve 150 kka vilAsAH ? kva pANDityaM ? kA buddhiH ? va vidagdhatA: / kva dezabhASAvijJAnaM ? kva deshaacaarcaarutaa?|| yAvartasamAkIrNA nAnAvRttAntasakulA / nAnekazaH paribhrAntA puruSeNa vasundharA // dezATane 3.6 khaNadaMsiyasurasarivittharAI khaNasunnarannasarisAI / eyAI tAI kammidayAliNo jIva ! laliyAI // ve 300 32. khaNadidvanavihave khaNapariya{tavivihamuha-dukkhe / khaNasaMjoya-vioe natthi suhaM ki pi saMsAre // saMsArAsAratve 3.1 khaNabhaMgurasaMsAriyapayatthasatthammi nAyaparamatthA / paDibaMdhamaNatyaphalaM kuNatu kahamettha saviveyA ? // nirvede 316 kharapavaNapaNunnakusaggalaggajalabidusacchaha jIyaM / taraNikarataviyatarukhuDiyakusumasarisaM ca tArunna // anityatve 302 211 552 C We88. . . . 49-50 296 181 399
Page #491
--------------------------------------------------------------------------
________________ 404 saptamaM pariziSTam V MY gAthAdi viSayaH patrAGkaH gAthAdyataH khelAlIDhA tuccha bva macchiyA dukara vimoeu / mahilAsaMsaggIe apANo purisametteNa // nArInindAyAm 275 gataM mRtamatikAntaM na zocanti vipazcitaH / gataM gatamatikAntamatikrAnta mRta mRtam // zokApahAre 58 gate mRte prabajite klIbe ca patite patau / paJcasvApatsu nArINAM patiranyo vidhIyate // nArIpunarlagne gaterdhanyataro varNoM varNAd dhanyataraH svaraH / svarAd dhanyataraM sattvaM sarva sattve pratiSThitam // __ sattve 363 gayakannatAlataralaM jIviyamavi jAva sabajIvANaM / saMjhanbharAyasarisaM jovaNamavi caMcalasahAvaM // anityatve 316 gayaNammi nirAlaMbaNamavi parisakaMti sAhasekarasA / mANa siNo na maNayaM pi mANabhaMgaM parisahati // . stramAne 298 gaha-sUracaMdacariyaM tArAcariyaM ca rAhucariyaM ca / jANaMti buddhimaMtA mahilAcariyaM na yANaMti // nArIcarite 193 gaMgAe bAluyA, sAyare jalaM, himavao ya parimANaM / jANaMti buddhimaMtA mahilAcariyaM na yAti // nArIcarite 193 guNAnAmeva doSAt syAd dhuri dhuryoM niyujyate / asaJjAtakiNaskandhaH sukhaM jIvati gaugaliH // nirguNaprazaMsAyAm 286 gurudAra narayapurassa, saccanaliNIvaNassa himapaDaNaM / nissesadosagehaM tA ghiddhIdhI! imaM vasaNaM // yUte 50 guruduhataruNo bIyaM sayalaaNatthANa maMdiraM viulaM / kulakittiviNAsakara tA ghiddhIdhI1 imai basaNaM // 5. guru-mittatthe pANA, rUvaM tArunaya ca daiyAe / vihaluddharaNammi dhaNaM jaM uvaujjai tayaM saphalaM // nItau 196 guruzokavazena tADayate hRdayaM yat svakaraiH sunirdayam / tadapi priyahArayaSTibhiH pramade'lakriyate vicetanaH // zoke 350 ghaTikAdha ghaTImAtra yo naraH kurute vratam / sa svargI ki punaryasya vrataM yAmacatuSTayam // rAtribhojanatyAge 131 ghaNamAlAo va samulasaMtasupaoharAo vaDDhaMti / mohavisaM mahilAo goNasagaralaM va purisassa // nArInindAyAm 330 cautIsaaisayajuo aTThamahApADiherakayasoho / jiyarAya-dosa-moho eso devo sugaiheU // sudeve 314 cayai siNiddha pi jaNaM kuNai akaja pi haNai jaNayaM pi / ki ki na kuNai sAmiNi ! paravaso sevyvraao?|| dAsatve 338 caraNairiha zokato yakairvilikhadbhirbhuvamA ! zocitam / muditairiha gamyate takavilasadbhirbhuvi haMsalIlayA // zoke 350 cavalA mailaNasIlA siNehaparipUriyA vi tAvei / dIvayasiha va mahilA laddhappasarA bhayaM dei // nArInindAyAm 194 caMdakalA-churamaTThI-coriyaramiyAI rAiNo mato / suThu vi govijataM caudiyahe pAyaDa hoi|| gopyasyArakSAyAm 221 caMdassa khao, na hu tArayANa, riddhI vi tassa, na hu tANa / garuyANa caDaNa-paDaNaM iyarA puNa nizcapaDiya tti // vipadi cAeNa dariddatta, ghAehi ya kANa-kuMTa-maMTattaM / puttehi paribhavaM je guNehi pAti te dhanA // suputre 307 cintayati kAryajAtaM matimAH matamanyathAvidhAnena / nirduHkhasukhastu vidhistaccintitamanyathA kurute // deve 310 cintAmaNi jayadanagajito jinasya, bimba jarattaratRNIyitakAmadhenu / / nissArakAmaghaTamalpitakalpavRkSaM, kalyANakRt kRtadhiyo havalokayanti / / . jinabimbe 103 ciravirahiyapinajaNasaMgamammi jAyai jaNassa jaM sokkhaM / taM kahiuM pi na tIrai saMkAsaM niruvamasuhassa // priyaprAptau 307 citijai jaM na maNe, juttiviyAreNa jujjai na jaM ca / te pi hayAso eso muhamasuhaM vA vihI kuNai // deve 300 citiyacitArayaNaM aharIkayakAmadheNumAhappA / avahatthiyakAmaghaDA eka ciya hoi jIvadayA // jIvadayAyAm 237 chijau sIsaM, aha hou baMdhaNaM, vayau savvahA lacchI / paDivanapAlaNe supurisANa jaM hoi ta hou // pratijJApAlane 196 chittvA pAzamapAsya kUTaracanA bhittvA balAd vAgurAM, paryantogazikhAkalApajaTilAnnigalya dAvAnalAt / vyAdhAnAM zaragocarAdapasRto vegena dhAvan mRgaH, kUpAntaH patitaH karotu vimukhe kiM vA vidhau pauruSam // daive 310 jai jalai jalau loe kusatthapavaNAhao kasAyaggI / taM cojjaM jaM jiNavayaNavArisitto vi pajalai // krodhe 161 jai pavisasi pAyAla, lukkasi girikaMdaresu visamesu / taha vi hu puvakayAo na muccase jIva ! ki bahuNA ? // deve 253 jai vi hu vajjiyasaMgo kuleNa caMgo taveNa tnnuyNgo| taha vi hu ego parivaDai, vasaha tA sugurukulavAse // gurukulavAse 244 jaTharAparipUraNe pumAnatimAnyAM muktvA manasvitAm / avadhUya manaHpriyAM hriyaM parihatya svakulavyavasthitAm // kurute kunarendrasevana, tanute nIcajane'pi saMstutim / prathayatyahite'pi mitratAM tyajati svAcaraNaM satAM matam // udarabharaNe 3.9 janma-jarA-maraNabhayairabhidrute vyAdhivedanAgraste / jinavaravacanAdanyatra nAsti zaraNa kvacilloke // jinavacane 59 janmedaM na cirAya bhUribhayadA lakSmyo'pi nava sthirA, kimpAkAntaphalA nitAntakaTavaH kAmAH kSayadhvaMsinaH / AyuH zAradameghacaJcalataraM jJAtrA tathA yauvanaM, he lokAH ! kurutAdaraM pratidinaM dharme'ghavidhvaMsini // anityatve 259
Page #492
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitapadyAnAmanukamaH gAthAdi jamhA guNANa mUla mANo purisANa dhIracittANaM / paradese vi na pAtraMti paribhava jeNa saMjuttA // jar3a phira huI peccha majArI na uNa uDayaM muddhA tada mUDho visayahaM peccha jo naravaduktAI // viSayaparihAre jaha kiMpAgataruphalaM muhammi mahuraM kuNaMti khajaMtaM / taha AvAe suhayA pariNAme dAruNA visayA // dhaiya 250 deve 250 viSayaparihAre 316 // snehe 250 artha 222 sukRte 276 jaha ceva visamasalleNa sallio ko vi dukkhio hoi / taha visayasahio vi hu bhatrammi jIvo vasai duhio jaha jaha vAei vihI visarisabhaMgehi niDuraM paDalaM / ghIrA pasannavayaNA nazcaMti tahA tahA ceva // jaha vA muhammi mahuraM mArai hAlAhalaM visaM bhutaM / taha visayA vi hu pAvA mAraMti jiyaM bhavAvaTTe // viSayaparihAre jaM ei avasareNaM parivADIe suhaM va dukkha vA / taM sahaha adINamaNA jAtra pasAyaM trihI kuNai // jaM jeNa pAviyanvaM suhaM va dukkhaM va kammanimmaviyaM / taM so taheva pAvai kayassa nAso jao natthi // jaM pi kira visayasokkhaM jiyANa rammattaNeNa paDihAi / taM pi mahubidukUvayanAyAo tucchamacatthaM // jaM maNa yA dihiM haM manaMti midugANaM hiyarasa na ca tattha gayA kuNau ki diDI jAI rutaM vijA tithi vinivaraMtu viriguhAvivare / attho citra parikDaDa jeNa guNA pAyar3A huti // jAeNa jIvaloe do ceva nareNa sikkhiyavtrAI / kammeNa jeNa jIvai jeNa mao sogAI jAi // jANa ramaNiyaNanamudAnayako sIkayaM na mi namo namo sAtha vIrANa // jAgaMti pigaM thiya doguttamA amayamuttiNo nUpaM ki amayAo ana zaridaM mayalachaNo guNai 1 // jAva na dukkhaM patto, piyabaMdhavavirahio ya no jAva / jIvo dhammakkhANaM bhAveNa na givhae tAva // jAva citi payatyajAye asAsayamasAraM tAvaraM citija dhammo thiya suhayaro baMdhU // jigapUpA muzidArtha esiyane gihINa sacariyaM jai emAo bhaTTho tA bhaTTo sammakajAo // jinAnaM zikSANaM mahANa mahAphalaM samuddharaNe samae ciraMtaNANaM daMsiyamasacayANaM pi // jI jonvaNamiTTI piyajogA va asthira samvaM khaNadinaharuvaM mahammi gaMdhavanagara jIvitaM dehinAM yasmAdanekApAyasam / kayacid devayogaH svAtaM so'nazanI bhavet // jo arAvayagaDayala maDiyamavara daparimalapani zIle 184 sujane 288 dharme 360 290 jo kamasIyalatIre nIre revAe maja jahicche so ki ivare viyare gao gao de dihnipi 1 // jo gaMtujitanae nae nao bhavai vasai varavacche / so nIlagalo vigalo ki vigayataruM maru sarai ! // jo payasAmalae malae mayaraMdavAsio basiyo / sAraMgI sAraMgo so ki isare ghare rama ! // jo jeNa suddhadhammammi ThAvimo mihinA vA so ceva va tasya gurU jAya saddhammadANAma | jo deha malinimmaravito jiganAhavIvayaM tassa jAyaMti salahANayAI sahalAI putreNa // jo nAsiyadhavagaMgaM gaMgaM dhavalujalaM jalaM lihai / gayasohaM so haMso ki sesanaIpayaM piyai ? // jo poThapuraMdhirae rao pakA pakAmakAmammi so ki mohiyamore khore kAme marNa kui ! // jo mANasamma basio divasiya sayavattamAsalAmoe / so ki palAse savilAsa chappao china viSayaH patrAGkaH mAne 10 259 259 dhairye 299 259 taveNa huMti laddhIo saggA mokkhA taveNa ya / taM natthi ettha kallANaM tavAo jaM na jAyae // tahalAliyarasa tahapAliyassa tahasurahigaMdhama hiyassa / khaladeha / tujjha juttaM ? payaM pi no desi gaMtavve // taM kiM pijae pudi mANuse milada guNamaNimahagdhaM azvAhija jammo vi jassa sAhijaeNa muhaM // taM kiM bhuSaNoyarammi pAvaM na jaM ahilasati purisA visayapivAsaparasA muhamajAyA tA pamAyaM pamottUNa kAyavvo hoi santrahA / ujjamo ceva dhammammi savvasokkhANa kAraNe // tA lajA tA mANo tA ihaparaloyacitaNe buddhI jA na viveyajiyarA mayayasva sarA pahupyati // devapUjA munidAne 121 poraNe 323 w anityatve 302 rAtribhojanatyAge 131 96 97 97 so nivasiya pina rama picumaMdaM mahuyarajuvAgo // pAtrAnurAge mv 23 " 97 gurau 281 dIpapUjAyAm 104 pAtrAnurAge 97 // virahe taggaya ! tathANurataya / tassukaMThalaya ! tamguNaduhatta / tavvirahavajjanihaNiya ! hiyaya ! tae kiha viNoissaM? taNarAsIhiM va jalaNo, jaha jalanAho naIsahassehiM / no tippai taha jIvo bahuyAhiM vi bhoyaNavihIhi // rasagRddhau taveNa uttamo jammo katI lAyaNamuttamaM / tavega vasAmiddhI tareNa guhapayA // tapasi taveNa vitthaDA kittI tavega muhagattamaM / surA vi paktuvAti tavoguNarayaM sayA // " 97 97 27 269 55 55 55 dehAsAratve 177 sujane kAme dharme kAme 7 197 316 92 405 gAthAdyaGaH 60 466 462 464 334 463 160 151 184 174 21 29 21 119 186 22 10 39 398 47 40 44 46 45 104 2 43 47 42 77 29 310 311 312 32 98 138 180 58
Page #493
--------------------------------------------------------------------------
________________ 406 saptamaM pariziSTam 59 102 gAthAdi viSayaH patrAGkaH gAthAdyataH tAva paro vi hasijai kIrai mANaM thirattaNaM lajjA / jA visame na paDijai atyAhe pemmakUva mmi // kAme 92 tiTThA lajjAnAso bhayabAhulaM virUvabhAsittaM / pAega maNussANaM dosA jAyaMti vuDDhataM // vAddhakye 178 tesi ghiratthu visayANa pANiNo jehi mohiyA saMtA / rAgaMdhanayaNajuyalA kajA-'kajAI na niyaMti // kAme 197 137 tyajedekaM kulasyArthe grAmasyAtheM kulaM tyajet / grAma janapadasyAthai, AtmArthe pRthivIM tyajet // AtmaprAdhAnye 15. trAya, prANisaGghAtaM, sevadha sAdhusaMhatim / dadadha sanmatI cittaM, yatadhvaM zAsanonnatI // dhamakaraNe 311 thevaM thevaM dhammaM kareha tA jai bahuM na sakaMha / pecchaha mahAnaIo vihi samuddabhUyAo / dharmakaraNe 177 thevA vi hu jIvadayA jiyANa kallANasaMpayaM kuNai / maNakappiyaM payacchai ahavA taNuyA vi kappalayA // jIvadayAyAm 237 darahasiyaM sarasakaDakkhiyaM ca vanati pemasabassa / mihuNANamegasayaNe'vatthANaM lokavavahAro // snehe 250 daMSTrAkarAlavadanaM harimapyajanti, matta karIndramapi vIradhiyo dharanti / kallolasaGgulamapAMpatimApibanti, devaM bRhaspatidhiyo'pi na vArayanti / deve 321 divasasyASTame bhAge mandIbhUte divAkare / naktaM taddhi vijAnIhi, na naktaM nizibhojane // rAtribhojane 152 duHkharUpaM yataH sarva hetuzca bhavasaMmRteH / ataH sarvavidA''khyAtaM kurudhaM dharmamaJjasA // dharme 311 duSTApakAri madanAri malApahAri, sadvAri tIkSNataravAri maghAribhede / dharmopakAri guNadhAri vipattivAri. saMsArajIvavisarA: ! paripAta zIlam // zIle 67 dUraM vaccai puriso tattha gao nivvuI lahissAmi / tattha vi puvakayAI puvvagayAI paDikvaMti // deve 250 deva-gurUNaM bhattI iheva vArei sayaladuriyAI / paraloe ya narA-'marasuhAI saMpADai jiyANa deva-guvoMH 121 desa muyaMti jIyaM cayaMti piyabaMdha pi na gaNeti / abhimANadhaNA purisA rajanbhasaM pi hu sahati // svamAne 217 dogacca-duggadohaggadukkhameeNa pAuNai jIyo / pAvamimaM bhayajaNayaM tA bhavA! pariharaha vairaM // vairaparihAre 267 dhannA hu jae jaiNo jaiNo kaMdappasappadappassa / maraNe vi jANa musiyo na mANamANikabhaMDAro // munau 11 dhammatthiNA ya piyajIviyANa jIvANamavahaNaM karja / savaguNANaM mUlaM saccaM bhAsaMti dhammapiyA // priyadharme 233 dhammeNaM ciya atthA dhammeNaM ceva uttamA bhogA / dhammeNa sagga-mokkhA suhAI sabvANi dhammeNa // dhammo attho kAmo mokkho cattAri hoti purisatthA / dhammAo jeNa sesA tA dhammo tesi paramataro // dhammo jiyANa jaNao dhammo mAyA suo suhI baMdhU / bhavabhamaNavinaDiyANaM jAyai paramatthao tANaM // dhammo bhavaMdhakUvayapaDatahatthAvalaMbaNasamANo / dhammo duraMtadAliddadalaNasuMdaranihANanibho // __, 313 dhammo samaggaguNajuttasaggasuhagamaNasuMdaravimANaM / dhammo sAsayasivapurasaMpAvaNaparamaraharayaNaM / , 313 dhammo samatthavissAsaThANasambhAvasaMgayaM mitta / dhammo viNIya-ANAvaDiccha-nibhiccabhicasamo // , 313 dhammo saMsAramahAsamuddanivaDatajANavattaM va / dhammo bhImamahADavinityAraNasatthasatthAho // . 313 dhammo siNehasaMgayasuyavacchalabhAvasaMgayA jaNaNI / dhammo muhayarasikkhAsaMpADaNapaJcalo jaNao // dhArijai iMto jalanihI vi kalola bhinnakulaselo / na hu pugvajammanimmiyasuhA-'suho kammapariNAmo / / karmapariNAme 92 dhAvei rohaNaM, tarai sAyara, bhamai giriniuMjesu / mArei baMdhavaM pi hu puriso jo hoi dhaNaluddho / lobhe 287 dhIrANa kAyarANa va aNathari choliyA paDai dehe / sA sahiyabA, na sahai balA vi daivo sahAvei // daive 250 na kariti je tavaM saMjamaM ca te tulapANi-pAyANaM / purisA samapurisANaM avassapesattaNamurviti // tapasi 32 na kulassa pahANattaM kAraNamiha lahuyakammayA dhamme / to jiNavayaNaviUhiM kulAbhimANo na kAyavo // kulAbhimAnaparihAre 271 na rAjana hayana pattibhina ratha va nayana vikramaH / na ghanazcirasaJcidhanena ca mantrairapi vAryate yamaH // kRtAnte 350 na gaNai kulAbhimANaM na ya ihaloga, na yAvi paralogaM / niyakulakalaMkakArI nArI calaMtiyA mArI // nArInindAyAm 142 na tahA tavei tavaNo, na jaliyajalaNo, na vijjunigyAo . jaM aviyAriyakajaM visaMvayaMtaM tabai jaMtuM // avicAritakAyeM na brahmA nendumauliH zazadhara-tapanau nApi nArAyaNo'sau, nApyaSTau lokapAlAH saha surapatinA nApi buddho na cAhan / AkRSTa kAlapArzajanamanudivasaM nIyamAnaM varAvaM, vyAghrAghrAtaM vanAntAt pazumiva vivazaM trAtumete na zakkAH // kRtAnte 310 dharma 313 Jain Education Interational
Page #494
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitapadyAnAmanukramaH 407 . 8 22 . . . AMC . . , 325 0 gAthAdi viSayaH patrAGkaH gAthAdyaH nabhastalataraGgiNI jalavilAsalolAH zriyaH, kuraGganayanekSaNabhramaNabhAra yauvanam / vilolalavalIdalA[va]licalAcalaM jIvitaM, samastamapi gatvaraM jagati jainadharma vinA // jainadharma 98 nayanargaladazraka janaH, zuzuce yariha tairapatrapaH / sakaTAkSamapAGgasaJcaranayanatryaMzamayaM nirIkSate // zoke 250 nAtIva saralarbhAvya gatvA pazya vanaspatIn / saralAstatra chidyante kubjAstiSTanti pAdapAH // nItau 286 nAnarthamaninivahasya ripurvivRddhastAdRkSamugrakaravAlakaraH karoti / yAdRkSametadiha zalyamanuddhataM sat , kuryAdatastadalamuddharatAzu samyak // antaHzalye 262 nAraya-tiriyagaIo sattA pArvati puNa ahammeNa / tA parihariya ahammaM dhammammi raI sayA kuNaha // dharma 199 nAsai kulAhimANo, lajjA parigalai, porisaM paDai / dUre gurUNa sevA nArIvasayANa bhaNiyaM ca // nArInindAyAm 93 nAsai khaMtI, parigalai porisaM, lahu palAyai vivego / sikkhA vi ThAi na maNe chuhAbhibhUyANa jIvANaM // kSudhi 161 nidrAbhaGgaM kathocchedaM sArathyaM krayavikrayam / zako'pi dveSyatAM yAti yaH karoti catuSTayam || arucisthAnAni 286 nippakasuvannasamujjalA vi suisIlasorabhajuyA vi / keyaiphaDasa vva suyA parovayArAya nimmaviyA // duhitari 294 niyakajjabaddhacittA mahilA'NatyANa kAraNaM paramaM / ghippai na ya rUveNaM na yAvi sammANadANeNaM // nArInindAyAm 329 niyabaMdhuNo vi jeNaM kuNati sattuttaNaM niravasesaM / vajjiyakajjA-'kajA tA dhiddhIdhI ! ima vasaNaM // dyUte 50 nIyaMgamAhiM supaoharAhiM uppicchamaMtharagaIhiM / mahilAhiM ninnayAhi va giri vya garuyA vi bhijati // nArInindAyAm 330 nehaguNakkhayakArI dIvayakaliya bva pattanihiyA vi / nizcaM sakajalagA dahaNasarUvA jae mahilA // 329 neheNa dArurahiyammi paMjare vasai sai suo bva jio / kIliyavivajie khoDayammi phuDamesa saMvasai // snehe 325 neheNa niyalarahio bhavacArayamaMdire basai jIvo / neheNa daDhaM khuppai jalarahie kaddame mUDho / / , 325 neho aNatthaheU jiyANa. neho hu duggainimittaM / neho hAsaTTANaM, neho hu viDavaNAheU // neho viveyavairI aNAmiyA daDhamaNatharicholI / neheNaM ciya paribhamai jiyagaNo duhabhavAyatte // pai-puttavirahiyANaM nArINaM dusahadukvakaliyANaM / mottUNa jaNayabhavaNaM vissAmo natthi annattha // pitRgRhe 52 pacchA vi te payAyA khiSaM gacchaMti amarabhavaNAI / jesi pio tavo saMjamo ya khaMtI ya baMbhaceraM ca // saMyame 102 paDhau surya, dharau vayaM, kuNau tavaM, carau baMbhacerAI / taha vi tayaM sacaM pi hu niratyayaM kovavasagassa // krodhe 161 144 paDhama ciya taM jaMtuM kohamgI dahai janya uvavaje / jatthuppano taM ceva iMdhaNaM dhUmakeu vva // krodha 315 138 pamAeNaM kudevA vi pisAyA bhUya-kivisA / AbhiogattaNaM pattA maNosaMtAvatAviyA // pramAde 316 173 pamAeNaM kumANussa-rogAyakehiM pIDiyA / karuNA hINadINA ya maraMti avasA tao // 172 pamAeNaM parAyattA turaMgA kuMjarAiNo / kasaMkusAighAehi vAhijati sudukviyA // 171 pamAeNaM mahAghoraM pAyAlaM jAva sattamaM / paDati visayAsattA baMbhadattAiNo jahA // 170 pamAeNaM mahAsUrI saMpunasuyaketralI / durantA-uNaMtakAlaM tu gaMtakAe tu saMbase / / pamAo u muNidehi bhaNio aTThameyao / annANaM saMsao ce micchattANaM taheva ya // rAgo doso bhainbhaMso dhammammi [ya] aNAyaro / jogANaM duppaNIhANaM aTTahA vajiyavao // pramAdamedAH 316 175-76 paradesa-niyayadesANa vannaNaM baDha ! kuNaMti kAurisA / paradeso vi sadeso sattAhiyapunnavaMtANaM / / / sattve 306 parigalai maI, nassai sarassaI, galai vayaparINAmo / kovavasayANa tamhA pariharasu kasAyasattumimaM // krodhe 315 parihariyagharAvAso jugappahANAgamo carittanihI / sammaiMsagasuhao uvaesaro gurU bhaNio // gurau 314 parihAsaparaMparapAsaparavasA nehavAgurAyattA / hariNa va kusumasaravAvANanihayA na ke etya ? // kAme 41 pavaNakhuhiyanIraM nIranAhaM dharaMti, jhariyamayapavAhaM vAraNaM vArayati / kharanakharakarAlaM kesari dArayaMti, na uNa balajuyA vI divvamettaM jayaMti // daive 308 paMcanamokkArasamA aMte vaccaMti jassa dasa pANA / so jai na jAi moktraM abassa vemANio hoi // parimeSTinamaskRtau 280 , 316 . 174
Page #495
--------------------------------------------------------------------------
________________ 408 saptamaM pariziSTam mAthAdi pAUNa pANiyaM saravarAo piTThi na dei sihiDibho / hohI jANa kalAo payai zciya sAhae tANa // pAeNa iyararamaNI viracae usame na darihaM vaisAga puna viseso niyadevadatta vibhAga || pArAtmake gatavati kSayamantarAye, puNyAtmano guNa[[]] karmavazAnnarasya / zrI vezma - hemagRha putra kalatrajAtaM yad yasya pUrvavihitaM bhuvi tasya tat syAt // puNyodaye 289 pAso va baMdhi je mahilA chetu ati v purisassa sAI va je vimohita iMdrajAla // nArInindAyAm 154 pAheeNa virahio paddammi pahio jahA bhave duhio / iya dhammeNa virahio paraloyapahammi jivo vi // dharma 233 pii mAipamuhaNatamena jIvA avArAo ne di va saMjAyA jIvassa u egamegastha || nirvede 307 puNyAnubandhajanakaM zubhabhAvasAramaGgIkRtasvaniyamagrahaNaM krameNa / svargApavargaphaladAyi divAbhimAnAH pratyapApamathanAvahamAmananti // punarapi sahanIyo duHkhapAkastatrAyaM, na khalu bhavati naH karmaNAM sacitAnAm / iti saha gaNayitvA yad yadAyAti samyakU, sadasaditi viveko'nyantra bhUyaH kutaste / // purisakArapare vivihipariNAmo khaliz2ana jamhA tA erisasaMsAre mA tammasu jIva puMsastasyAM pravRttasya preyasI janmakarmaNaH / tena yatkRtasAmayaH zrIyante vigrahetavaH // perijjato punnakkiehiM kammehiM kahamavi varAo / suhamicchaMto dullahajaNANurAe jaNo paDai // pratijJAlamA ye bhUyo na patantyabhaH sAdhayanti samartha te yathA candrAvataMsakaH // niyamapAlane 160 59 karmodayApyAse nirvede 209 zubhakarmaNi 2 kAme 93 pratijJApAlane 355 maNaye pi // viSayaH patrAGkaH vinaye 168 prastAva eSa tava jIva ! punaH kutastyo, bhUyo'pi mUDha ! ? manasIti vibhAvayantaH / yad yat samApatati karmavazAdazarma, tat tat samastamapi dhIradhiyaH sahante // prANapriyo vinayavAnihaloka eva sarvajJazAsanamidaM vinayAt pravRttam / kurvanti tato'pi vadenamenaM samaMkalpataramUlamuzanti santaH // prAdhAnyamalpamapi nizcayato janAH / mA manyadhvamatra jinadharmavidhau kulasya / yannandiSeNa - hari kezimunI guNADhyau, bhaktyA vinA'pi kulamaGga ! surAH stuvanti // kulAbhimAnaparidvAre 271 phAuMDa karavataM na hoi sUlaM va mahiliyA mettuM purisassa khupa karamo macAmari je // nArInindAyAm 274 baMdhavA suhiNo savve piya-mAi putta-bhAyarA / piitraNAo niyattaMti dAUNaM salilaMjali // bAhira pAgasaha paradana pariharati dhammaravA jIvavaddamUlamahama niyamaca bajeti // buddhijuo Alovada dhammA udAdiparimuddhaM ogatamapyaNo diya araja // ADhavaI sammameso tahA jahA lAghavaM na pAvei / pAvei ya gurugattaM iha-paraloe muhI hoi // nirvade 177 triyadharme 233 buddhimat 3 bharuyacchakacchavacchucchalaMtamaya raM daguMDiyaMgassa / bhamarassa karIravaNe maNayaM pi maNo na vIsamai // bhavagiha majjhammi pamAya jalaNajaliyammi mohaniddAe / uTThavai jo suyataM so tassa jaNo paramabaMdhU // mImammi bhave bhavvo vi bhamai kAlaM duraMtameeNa | pAvamimaM bhavajaNayaM tA bhavvA! pariharaha varaM // mIsaNamasAgapAli matthayammi sAhasiyA / guggulamAraM dhArita mAnabhaMga na mAnaNA // pAtrAnurAge 96 dharmabandhau 100 vairaparihAre 267 samAne 198 zIle 197 devaguryoH 121 bhujjau jaM vA taM vA parihijjau suMdaraM va maliNaM vA / idveNa jattha jogo taM ciya rajaM, kimavareNa ? // iSTayoge 301 bhuvaNabhaMtara vitthariyajasaharA te jiyaMtu jiyaloe / je parakalattatrisae viratacittA mahAsattA / mo bhavvA | m kAumasattA moharasabAga pAega nihatthA jiNa gurumatsIparo dhammo // bho bhanyA ! bhImabhavoyahimmi jara janma-maraNasalilammi uttara- gaddIra zrIsaNamohamahArasamAmma pajalaitamavagaDacAnalamma DubbArarogabhuyagammilitapaNAya sahasvasaMraMbhavisamammi // jalajalapaDiyara varNa va pANimayata siddhaMtarAyaNa sadA nizvina mA dhammakammakaraNammi pAvamevaM pamAyamAyaraha jIvA janeso thiya paramattharika abhI bhaNiyaM // pramAdaparihAre 316 maNavalaloyavibhoyaNammi jAyai jaNassa jaM dukkhaM / taM kaliDaM pi na tIrai sAricchaM nArayaduhassa // viyoge 314 kumbhadalane bhuvi santi zUrAH krUrapracaNDamRgarAjavace'pi dakSAH / sasvImi kRtinAM purataH prakA, kandarpadarpanayino biralA manuSyAH // kAme 330 zradAtye 180 yezyAyAm 40 360 gathAvakaH 52 62 46 161 74 ra 539 1 66 30 2 1 47 36 163 1-2 41 31 69 284 385 139 9 166-69 111 19
Page #496
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitapadyAnAmanukramaH . 409 191 191 103 gAthAdi viSayaH patrAH gAthAdyAH mama tAvanmatametadiha, kimapi yadasti tadastu / ramaNIbhyo ramaNIyataramanyat kimapi na vastu // nArIprazaMsAyAm 194 mayaNAitto puriso na gaNai vaMsaTTiI haNai kitti / gaMjai appANaM, dalai porisaM, malai mAhappaM // kAme 281 maha vAyAe vutto rUsai hiyayammi bhaMDaNaM kuNai / jai puNa jio tti buJcai to tUsai manae amayaM // suvacane 265 mahilA ayasanivAso, kADa-kuheDANa maMdirai mahilA / mahilA narayamahApurapAyaDapayavI viNihiTThA // nArInindAyAm 142 mahilA kuDilasahAvA, baMdhavakulameyakAriNI mahilA / mahilA niyahiyayA. paJcakkhA rakkhasI mahilA // , 194 mahilA duhasayakhANI, sabbhAvavivajjiyA sayA mahilA / mahilA narayaduvAra, guNagirivajjAsaNI mahilA // ,, 191 mahilA niyacittA, unbhaDavisavallarI jae mahilA / saMtApajalaNajAlA paribhavatarumaMjarI mahilA // mahilA maraNamayaMDe, mahilA duggejmamANasapayArA / mahilA kayaMtakattI, mahilA mUlaM paribhavANaM // mahilA mohavarahiyA arajjuyaM baMdhaNaM jae mahilA / khagarata-khaNavirattA haliharAgovamA mahilA // " 142 mA jammau so puriso, jAo vi hu jiyau mA ciraM kAlaM / jiNasAsaNAvamANa sAmatthe sahai jo mUDho // jinadharmaprabhAvanAyAm 357 mAtrA svanA duhitrA vA na vivikAsano bhavet / balavAnindriyagrAmaH, paNDito'pyatra muhyati // zIlarakSAyAm 330 mAyanhiyAhi naDio jalabuddhIe jahA bhamai koi / taha jIvo visayavaso bhavagahaNe bhamai suhabuddhI // viSayaparihAre 259 mAM sa bhakSayitA'mutra yasya mAMsamihAdayaham / etanmAMsasya mAMsatvaM pravadanti manISiNaH // mAMsatyAge 186 mittehi jAva na suyaM suhaM va dukkhaM va jIvaloyammi / suyaNANa hiyayalaggaM tAva'cchai naddhasI va // mitre 224 muddhANa nAma hiyayAiM harati hata !, nevacchakammaguNaNeNa niyvinniio| cheyA puNo payaicaMgimaraMjaNijjA, dakkhAraso na mahurijjai sakarAe // vaidagbhye 300 337 muhamahurA pariNaidAruNA ya dIsai maNoharA mahilA / kipAgaphalasaricchA mahilA mUlaM aNatthANaM // nArI nindAyAm 142 mRgA mRgaiH sakhyamanuvrajanti, gAvazca gobhisturagAsturaH / mUrkhAzca mUrkhaH sudhiyaH sudhIbhiH, samAnazIla-vyasaneSu sakhyam // sakhye 179 mohaM dhiyo harati kApathamucchinatti, saMvegamunnamayati prazamaM tanoti / sUte'nurAgamadhikaM mudamAdadhAti, jainaM vacaH zravaNataH kimu yanna dhatte // jinavacane 129 yaH svApateya-gRha-putra-kalatramUDhaH, kAlaM karoti sa bhavediha duHkhadhAma / tasmAt samAdhivazagena vivekabhAjA, martavyamanyajanmanyamRtatvahetoH (?) // samAdhimaraNe 265 yat prAptavAn tridazasArthapatitvamindraH, pAtAlarAjyamapi zAsti yadatra zeSaH / yaccakArtipadavI paripAti cakro, tat pAtradAnajanita phalamAmananti // dAne 16 yat susthitA gatarujo niravadyadehA Ajanma janmanivahA gamayanti kAlam / tat sarvamajigaNanirmalanasya [zasya] zreyovijRmbhitamudAradhiyo bhaNanti // ahiMsAyAm 230 yadapi prathitaM mRte jane, milite kyApi ca rudyate janaiH / avagaccha sa kAkarolakaH, kriyate taiH patite kalevare // zoke 349 yadi zokakRdAnayenmRtaM, mriyamANaM vinivartayejanam / vidadhAtu zucaM na cedidaM, dvitayaM ki kRtayA'nayA vRthA // , 350 yadat zubho lavaNarUparaso raseSu, cintAmaNirmaNiSu yadvadiha prazasyaH / tadvacca dharmazubhakarmaNi zuddhabhAvastasmAt tameva bhajatAzubhabhAvahAnAt // zubhabhAve 95 yadvanmanuSyanivaheSu jinaH pradhAnaH, svarNAcalo girivareSu yathA vareNyaH / tArAgaNeSvapi yathA zazabhRt prazasyaH, samyaktvamevamiha dharmavidhI vidanti // samyaktve yasyAsabo vrajantyatra namaskArasamAH sa cet / mokSaM kathaJcinno yAyAdavazyamamaro bhavet // parameSThinamaskRtau 132 yuktamunmuktakaNThena vane hA heti roditum / vidvAnapi jano yatra mArgamutsRjya gacchati // anAcAre 63 rane vi kayAvAsA kasAyavasayA vayati narayaI / vasime vi kayanivAsA jiiMdiyA jati suraloyaM // krodhe 315 raho nAsti kSaNo nAsti nAsti prArthayitA naraH / tena nArada ! nArINAM satItvamupajAyate // draupadIsatyavAkyam 330 re jIva ! kasAyahuyAsaNeNa daDDhe carittagharasAre / bhamihisi bhavakatAre dINamuho dutthio ya tumaM // nivede 145 148 re jIva | suha-duhesuM nimittamatta paro jiyANaM ti / sakayaphalaM bhujato kIsa mahA kuppasi prss!|| 145 147 CD yukta kasAyavasayA vayati narayaI / vasima mapajAyate // draupadIsatyavAkyam 330
Page #497
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2. saptamaM pariziSTam gAthAdyaH 302 gAthAdi viSayaH patrAGkaH lakkhaNa-rAvaNasuhaDA ajja vi jujjhatimeNa narayammi / pAvamimaM bhayajaNayaM tA bhavvA ! pariharaha vairaM // vairaparihAre 267 lakSmIH paropakArAya, vivekAya sarasvatI / santatiH svarga-mokSAya bhaved dhanyasya kasyacit // bhAgyavati 29. lakSmIlatAkuThArasya bhogAmbhodanabhastrataH / vilAmavanadAvAgneH ko hi kAlasya vismRtaH ? // kRtAnte 355 lajAM guNaudhajananI jananImivAmityantazuddhahRdayAmanuvartamAnAH / tejasvinaH sukhamasUnapi santyajanti, satyasthitivyasanino na punaH pratijJAm // pratijJApAlane 6. lajjijai jeNa jaNo mailijai niyakulakamo jeNa / kaMThahie vi jIe kuNaMti na kayA vi taM suyaNA // sadAcAre 92 labhrUNa mANusattaM dhammA-'dhammapphalaM ca nAUNa / sayalasuhasAhammi jatto dhammammi kAyavyo / dharme 282 baccai jattha saulo videsamaDavi samuhamajhe vaa| naMdai tahiM tahiM ciya, tA bho / purNa samajiNaha // puNyopArjane 16. varaM praveSTuM jvalitaM hutAzanaM, na cApi bhagnaM cirasazcitaM vratam / varaM hi mRtyuH suvizuddhakarmaNo, na cApi zIlaskhalitasya jIvitam // zIle 1.. 192 varaM hAlAhalaM pIyaM varaM bhuttaM mahAvisaM / varaM tAlauDaM khaddhaM varaM amgipavesaNaM // varaM sattarhi saMvAso vara sappehiM kIliyaM / khaNaM pi na khamo kAuM pamAo bhavacArae // pramAdaparihAre 316 vasaNe disAyarahiyA saMpattIe aNuttuNA hu~ti / maraNe vi aNuviggA sAhasasArA ya sappurisA // satpuruSe 299 vAgaraNa chaMda-'laMkAra-kavva-siddhaMta-veyaniuNANaM / sukuluppanno vi hu pAmaro va joyai muha mukkho // pANDitye vijju ma cavalahiyayA visahararamaNi ba kuDilagaigamaNA / bahuniyaDi-kUDa-kavaDANa maMdiraM nidiyA mahilA // nArInindAyAm 329 vidureSyamapAyamAtmanA, parataH zraddadhate'thavA budhaH / na paropahitaM na ca svataH, pramimIte'nubhavAdRte'lpadhIH // budhA-'budhayoH 179 viyaDunbhaDabhiuDibhiDaMtasuhaDakodaMDaDaMbare vi raNe / jai aparimaliyamANA suyaNA tA kina pajattaM ? // svamAne 10 viyasaMtakamalavaNasaMDamaMDiya bhamaramaNaharuggIyaM / abhimANadhaNassa taNaM va saravaraM rAyahasassa // virahAo varaM maraNaM viraho dUmai niraMtaraM dehaM / tA seyaM maraNaM ciya jeNa samappaMti dukkhAI // virahe 3.1 vilasaMtavAra vilayAloyaNabhamaNaM va caMcalaM pemmaM / anilaMdoliyalavalIdalovama tAratArunna // anityatve 112 vivayAe nirubiggo, vihavaM patto na gavvamubvahai / lacchIe na chalijai aho ! hu garuyANa purisavayaM // pauruSe 304 visayamahAvisamohiyamaNANa gihavAsabaMdhabaddhANa / jAyaMti kalaMkAI jiyANa jaM taM kimacchariya? // kAmasvarUpe visayamahAvisamohiyamaNANa maNuyANa nidhiveyANaM / jiNanAhabhaNiyadhammo maNayaM pi maNe na vipphurai / visayavisamohiyANaM sudhammamaMdAyarANa sattANaM / amuNiyasArA-'sArANa galai hatyaTThiya amaya // visayasuhaparavasANaM kAyarapurisANa niviveyANa / dukkaramiha tavacaraNaM na kayAi vi dhIrapurisANa // visayA ukaDapAso visayA kaMdujjuo narayamaggo / iya muNiya visayasaMgaM dhIrA vajjaMti dUreNaM // visayA kipAgaphalaM, visayA hAlAhalaM visaM paramaM / visayA visamaM sallaM, visayA AsIvisabhuyaMgo // visayAmisagiddhamaNA sayaNavimUDhA pariggahAsattA / na muNaMti jiyA eMta pi visamavihivilasiyamakaMDe // , visayAsattA sattA viDaMbaNaM taM jayammi pArvati / jaM kahiu pi na tIrai dhUlIvukAvaNamahaM va // vaidagdhyamAvahati dharmamati vidhatte, sadyogatAM prathayati prazamaM karoti / kIrti ca zubhrazaradabhraruci tanoti, sAGgatyamuttamajanastadataH kuruvam // satso 182 vairAnubandhamabhihanti mahanti [-]sya, dAtAramaGginamanaGgajitAM mate'smin / niHzeSakarmazamakaM janakaM ca zuddhamithyeti duzkRtapadAnugamAmananti / mithyAduSkRte 166 zuci nirbharamuktapUtkRti vyayitairyena mukhena rudyte| guruparvaNi tena gIyate, kila kIdRzyaparA viDambanA ? // zoke 350 zriyaH prasUte tanute vivekaM yAsi dhatte vipado nihanti / saMskArayogAca paraM punIte zuddhA hi buddhiH kila kAmadhenuH / / sadbuddhau 3 zreyaHsamRddhimadhikaM vidadhAti zazvat , svAsdhyaM mano nayati zubhrayazastanoti / svoSamAvahati muktisukhaM vidhatte, kiM vA karoti na janAH ! jinavandanaM vaH // jinayandane 12. 643 153 476 AN 108
Page #498
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitapadyAnAmanukramaH 2m. gAthAdi viSayaH patrAGkaH gAthAdyAH sai sAmatthe guruNo je paribhavakArayaM uvikkhaMti / niyajaNaNikilesakarANa ko guNo tANa jAyANaM? // gurubhaktau 115 sa kAlaH kazcidatrAsti yatra naivopabhujyate / hitvA'kAlaM tataH kAle yo bhuJjIta sa dharmavAn // rAtribhojanatyAge 131 sakRjalpanti rAjAnaH sakRjalpanti sAdhavaH / sakRt kanyAH pradIyante trINyetAni sakRt sakRt // nItau 1.1 saguNaM va niraguNaM vA kajakalAvaM samAyareteNa / pariNAmo sambatya vi citeyanvo cauramaiNA // kAryapariNAmavicAre 256 saggasirIe niyANaM vilasiranararAyasaMpayAheU / sivalacchivasIkaraNaM eka ciya hoi jIvadayA // jIvadayAyAm 237 285 saccaM ciya jai mokkhatthamujao jiNasu tA kasAyarivU / paccakavaM pecchaMto kaha kUve nivaDasi nihINa 1 // nide 145 149 satthasthapaMDiyassa vi majheNA''vaDai ki pi taM kaja / je na aNai cittasuhaM gheppaMta neya muccaMtaM // daive 122 satyaM jnaaH| vacmi na pakSapAto, lokeSu saptasvapi tathyametat / nAnyanmanohAri nitambinIbhyo, duHkhaikaheturna ca kazcidanyaH // nArIsArA-sAratAyAm 131 satyaM vacmi priyaM vacmi hitaM vacmi punaH punaH / asminnasAre saMsAre sAraM sAraGgalocanA // nArIsAratAyAm 194 satyA lokazrutiriya jIvan bhadrANi pazyati / vAsudevasahAyo'pi yo mRto mRta eva saH // samyaka tatvaparijJAnAd viraktA bhavato janAH / kriyAzaktyA tyavidhnena gacchanti paramAM gatim // tattvajJAne sAmyak tatvopadezena yaH satvAnAmanugraham / karoti tattvazanyAnAM sa prApnotyacirAcchivam // tattvopadeze samyagdarzananamalye bhAvanAyAM bhavacchidi / guNavadvarivasyAyAM sampadyadhvaM sadodyatAH // saskAyeM 311 sarvathA svahitamAdaraNIyaM, ki kariSyati jano bahujalpaH / vidyate hi na sa kazcidupAyaH, sarvalokaparituSTikaro yaH // hite sarvasyaiva hi zAstrasya karmaNo vA'pi kasyacit / yAvat prayojanaM nokaM tAvat tat kena gRhyatAm ? // zAstragrAhyatAm sarvAbhirapi naiko'pi tRpyatyekA'pi nAkhilaH / dvitIyaM dvAvapi dviSTaH kaSTaH strIpuMsamAgamaH // kAme sabvaguNasaMjuo vi hu vijAe viNA varaM suo kanA / ganbhe vi varaM nAso vaMjhA bhajA vara hou ? // mUrSaputre 91 savve jAyA sayaNA samve jIvA ya parajaNA jAyA / tA tersi saviveo uri ko kuNau paDibaMdha ? // nirvede 282 savyo pukhakayANaM kammANaM pAvae phalavivAgaM / avarAhesu guNesu ya nimittamettaM paro hoi ? // saMtaguNavippaNAse asaMtadosubbhave ya jaM dukkhaM / taM sosei samudaM ki puNa hiyayaM maNussANaM? // mithyAkalake 253 saMsAravayapi samudvijate vipadbhayo yo nAma mUDhamanasAM prathamaH sa nUnam / ambhonidhau nipatitena zarIrabhAjA saMsRjyatAM kimaparaM salilaM vihAya ? // duHkhasahane saMsAre vasatAmiha kuzalaM ki pRcchayate zarIrabhRtAm ? / patitasya dahanarAzau dagdho'si na veti kaH praznaH // saMsArasvabhAve 58 sAhINaM mottaNaM jaM jaM jaNagarahaNijjamahiyaM ca / taM taM mahai varAo duraMtahayamayaNavasavattI? // __ kAme 93 siddhArtha siddhasambandhaM zrotuM zrotA pravatate / zAstrAdau tena vaktavyaH sambandhaH saprayojanaH // prayojanavaktavye sIlaM sattANa akhaMDamaMDaNaM, khaMDaNaM ca dukkhANa / sIlaM sohaggakara vivaINuttAsagaM sIlaM // zIle 313 286 sIla sAsayavittaM paramapavittaM akittimaM mittaM / uttamakittinimittaM muttimuhapasAhaNapasatthaM // zIle 254 283 suviyA[rataralataruNIkaDakkhavikkheva vinbhamaM rUvaM / lAyanaM pavaNAhayalavalIdalacaMcalamasAra / anityatve 316 suhapunasassamUmI nimmalaguNarayaNarohaNagiriMdo / bhavajalahijANavattaM eka ciya hoi jIvadayA // jIvadayAyAm 237 sevA vi hu dulaha ciya mahANubhAvANa pAvaniddalaNI / chAyaM pi kappataruNo punavihUNA na pAvaMti // munisevAyAm 302 saiddhAntikapramukhasatpuruSaprabhAvairaSTAbhirapyaparatIrthamataM nirasya / zrIsarvavitpravacanonatimaNimAnyo dhanyaH sa ko'pi kurute zivazarmabIjam // jinapravacanomatI 175 socchavAsa maraNaM, nirani dahanaM, niHzRGkhalaM bandhanaM, niSpakaM malinaM, vinaiva narakaM saSA mahAyAtanA / sevAsaJjanitaM janasya sudhiyo dhik pAravazyaM yataH, paJcAnAM savizeSametadaparaM SaSThaM mahApAtakam // dAsye 338 so natthi ciya bhuvaNammi ko vi jo khalai tassa mAhappaM / sacchaMdacAriNo sabavairiNo hayakayaMtassa // kRtAnte 355 saubhAgyamAvahati janma zubhaM vidhatte puSNAti puNyamasamaM duritaM pramATi / karmendhanaM dahati nirvRtizarma rAti kiM vA karoti na tapaH zubhabhAvataptam ? // tapasi 80
Page #499
--------------------------------------------------------------------------
________________ 412 saptamaM pariziSTam gAthAdi saurabhyabhAjikusumAdipadArthasArtha siddhAntasiddhavidhinobhayathA'pi zuddhAH / zrImajinaM jitamazeSavikArajAtaM zreyaskaraM sukRtinaH paripUjayanti // snihyanti mUDhamanasaH svajaneSvamISAM yAvanmataM bhavati tAvadamI bhavanti / prazcAt svakAryaparipUraNamantareNa sarve vrajanti vadha - bandhana-varabhAvam // sphUtkandra-ri-sarakAra-kyAlA nalAdi bhavabhImabhayApahAri / sva-pavargasukhasAdhanakalpavRkSaH kSINAzubho jayati satparameSThimantraH // svalpAkSaro'pi sanmantro nigRddhAti mahAmadam svalpo'pyamiko dAyaM dahatyeva prIti // svaM mAM paramAMsena yo vardhayitumicchati / vRddhi na labhate so'pi yatra yatropapadyate // svAdhyAyakarma kRtinAM kRtasiddhizarma saddharmasAdhanamapAkRtapApakarma / sajjJAnakAraNamakAraNavandhumetad duyanisindura sitA kurAmA dhyacyam // svAdhyAye 147 hara kayaM dala duI jagaha samAhi, samIdiyaM kuNai apaNe AvavAo muNisevA kAmadhenu vya / munisevAyAm 302 halamRddhari- cakravartinaH sugata brahma- purandarAdayaH / bhuvanatrayanAyakA jinA vidhinA dhig nihatA hahA'munA // kRtAnte 350 iMtUNa parappAne appArNa jo karei sappANaM / appArNa diyahANaM karaNa nAsera appANaM // ahiMsAyAm 148 prayatnAt / he dhArmikAH 1 prazamasammRtimuktinazyAn rAgAdizatruvisarAn ete hi dharmapathavartinamapyakasmAdunmArgamaninivahaM nitarAM nayanti // heyamuvAevaM nA na jAga vimalabuddhiparihINo na ya dhammAipariklaM, buddhI tA sammaguNaheDa hohiti kei, vihaDaMti kei, kAleNa kei volINA / he hiyaya / kettiyANaM sayaNANa kae visUrihasi ? // SIC viSayaH patrAGaH jinapUjAyAm 113 nirvede 344 parameSTimantramAhAtmye 146 mantre 132 mAMsatyAge 186 rAgAdijaye buddhau nide 226 3 206 gAthAvaDaH 1 82 15 1 420 33 25 2 1 73
Page #500
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTamaM pariziSTam AkhyAnakamaNikozaTIkAntargatAH sUktirUpAH padyAMzAH patrAH gAthAdya 3 179 131 249 145 302 337 246 330 SOWA...8 183 251 366 245 akalaMkaguNA jae viralA / ajoggANa haMta ! ki kuNau sAmaggI? / ayogyasya guNAdhAnaM vidhAtuM ko'thavA vibhuH / aliyaM pi hu vayaNija garuyANaM dUmae hiyayamahiyaM / aharIkayakappadudumamAhappA jeNa sappurisA / ahavA uttamapurisA niyaMti dosaM pi guNarUvaM / ahavA uttamasamnejjhamAvao kinna kallANaM? / ahavA davvuvayAro paNaMgaNANaM vasIkaraNaM / ahavA mUlAo ceva hoi duhadAiyA nArI / ahavA vi mahiliyAhi giri ma garuyA vi bhijati / ahavA savve guNA dulahA / aho! kA kAkAnAmahamahamikA haMsavihagaiH / ArUDhajovvaNANaM juvaINa pio pio eko / AvaDio vajasilAyalammi kiM kuNau satthagaNo / Avajati guNA khalu pAeNa jaNaM amacchariyaM / uttiviseso kavvaM, bhAsA jA hoi sA hou / eu dinau bahiraha kannajAvu / kajaduvAri muNijai bhallau, appaNi appu na thuNai mahallau / kappijjai ki kaiyA vi kamaliNI daddurassa siribhavaNaM? / kallANe ko viroho ? ti / kaha vi hu kataMtIe saMdhijjai ki na tuTTao taMtU ? / kaH svabhAva moktumIzvaraH / kAraNaviyalaM kajjaM kuo'havA havai ? payaDamimaM / kiu aggihomu niSphalau chAri / / kiu aMdhaha maMDaNu muhaha eha kila sikkhiyassa na hu ki pi dukkara / kivaNaha ghari thutthukkiya acchai, lacchihi tahiM kahi ko muhu pecchai ! / ki kuddhau sIhakisorabAlu niddalai na gayakulu kamakarAla ? / ki nAsiyatamabharu phuriyateu na payAsai dIvau gurunikeu ? / kipAgaha phalu bhukkhu vi vajjai / ki vA jujjai kAyassa maMjarI cArucUyassa ? / ki vA vi hu salahijjai sAmiya ! sohI siyAlassa ! / kiM vA savaMgasuhA sAmi ! suhA sahai asurvisrss| kiM vA havejja mitto jo na samuddharai pAvapaMkAo? / 158 154 - - 158 158 158 327
Page #501
--------------------------------------------------------------------------
________________ 414 ki so hu tassa iTTo joijjai jo na dhammammi ? | ko amapAtito jayamahilsa mubI vi gaya-maya-pavyaie soyaM na kurNati sappurisA 1 guNavaMtA nihu kaligA vicchAijaMti sappurisA / govijaMtaM pi jao akajjamiha najjai jayammi / cAvijati na miriyA jaha caNayA / chAlIe muhe ahavA kiM mAi kuMbhaMDa ? | jatiyametto nedo dukkhANa gayo vi sattio deva / jamdA pamANA pariNAmamuhA suvaNametI / jamdA pani vipada lomeNaM, kiM puNa manusyo / jArisiyA havai gaI maI vi maraNammi tArisiyA / jvasammi viddhA kina pAti / jo citavai viruddha parassa taM Avai gharassa / jo jattiyassa atthassa bhAyaNaM so hu tattiyaM lahai / jo jamiha kAukAmo so'vassaM lahai kaiyA vi / aSTamaM pariziSTam taM phala jaM samujja tA natthi sA avasthA kammavasA jA na saMpaDai / tAkIvataH vargoM yAvad bhIH sAmino matI / ! teyaguNamaDiyAnaM kima jIvomammi ! | sakarAe / kyAraso na mahuri daMsaNasArAI pemmAI / diTTho mAnavadeso sadA maMDA bhae idi / dijjau jamhA vakkA hu kIliyA vakkavehassa / duHkhApanne'thavA sAdhAvasAdhuH sukhamaznute / duniyA hoina dumAyA devAya kAryeSu vAcyatA kA'nujIvinAm / dhatUrAhalu kavaNi khajjai ? / pirat vivarIyamayaNassa / ghisi ghisi visaya aMgusaMtAvaha / ghisi ghisi visaya ji kAraNu [ pAvaha ] / dhisi ghisi visaya niyANu ji mAraha | pisi pisi visaya heu saMsAraha na annA hoi muNibhaNiyaM / na kaSatyaM samitiM svAmalpaskandhe drume gajaH / naciya niratva aMdhavAri natthi avisao siNehassa / nasthi bhayaM jaggamANassa / na dusaraM kipi garayANaM / na hi gAmasAmiyAo labbhai maMDaliyasAmittaM / nimbaDiyapayAvaguNA kutu je ki pitaha vi muddA / patrAGkaH 327 252 348 148 330 195 134 52 180 165 320 49 357 116 357 83 37 309 336 300 193-41, 306 94 285 310 315 311 83 93 // // 90 149 309 83 359 51 313 120 92 gAthAvaGa 18 218 22 8 28 52 16 183 67 28 310 100 93 75 73 8 42 59 52 337 40 111 24 70 143 95 8 64 14 14 14 14 45 56 167. 153 65 37.
Page #502
--------------------------------------------------------------------------
________________ papaNaeNaM bhullA mahilAo dhuvaM viNassaMti | pajjaliyau sihikaNu appayAsi kiM na kuNai taNabharu bhAsarAsi ? / paNaiyagapatthaNAbhaMgabhIruNo huti je garuyA / pAo ya ki na dhuvvai asuivilito pamAyavasA ? | pAyaM pAdANo vi hu padvibho lahara mAhatyaM / pAvae bhadaM jIvaMto ettha naro kaiyA vi / purisasta duphta savyAvasthAsu jaM nArI / pecchai girimmi jalaNaM pajalaMtaM na uNa pAyatale / bAta spardhA kITaka vyaya kamala valasate ! buddhI paNhIe nArINaM / bhaggo raNammi suhaDo purNa bhiDio ki na lahai jayalacchi ? / bhattAradevayA kulavahu / bhavivvayAniogo na annahA tIrae kAuM / mukko leho paDivAiyavvao / rovi aramni paI nidhine sUktirUpAH padyAMzAH / lahuyau citAmaNi jaNi samatthu, citiyauM paNAmai kina atthu ? / udhiri mariu mA baMdhanaparaddi kammu kari / cari ni cAhiya ahana saDe lobhio / virUpaM yadi vA ki no kuryAt prANI bubhukSitaH ? / visayAsatta na guruyaNu mANahi / visayAsatta na jiNu pariyANahi / visayAsatta viDaMbana pAvahiM / visahara bajapahAra asalo thiya na uNa kheddalaM / vihivilasiyata nAso na chor3a adhirammi saMsAre / sacaM pi siracchee tattaM akkhijae / - sappurisA duhiesu dayAvarA hoMti / sarpiH pradIyate taptaM siktaM zItAmbhasA'thavA / sabdo vi jago pAya ahimasvatyummi kuNai agurAye cirapariciyamatrahIraha sAmarSaH siMheri di katamo jambukatukA ! | sahAsyA sadbhiH khalu khalajanasyApi katamA ? | -sA saMpaya jA sayaNaha dijai / sikkhA mayaNAhINe'havA vihalA / sIyaM pi pakSa mAgakUpae piyaha ki vippo ! suddhassa varaM maraNaM mA jIyaM sIlakhaliyassa / suvisuddhobhayapakkhehi ahava garuyA visohati / itthatthakaMkaNANaM ki kajaM dappaNeNa'havA ! | huyau gharaha na bAraha / hohI jANa kalAo payai ciya sAhae tANa / patrAGkaH 251 87 361 156 305 27 51 94 183 356 156 158 118 124 83 87 139 303 308 90 90 325 342 98 313 309 37 183 183 83 347 92 36 91 116 137 180 gAthAdyaGkaH 189 4 248 16 24 102 145 95 71 17 105 137 21 8 13 435 7 14 14 14 83 264 12 66 56 20 55 25 52 6 52 415
Page #503
--------------------------------------------------------------------------
________________
Page #504
--------------------------------------------------------------------------
_