Book Title: Agamoddharak Pravachan Shreni 186 to 236
Author(s): Anandsagarsuri, Hemsagarsuri, Rajratnasagar
Publisher: Anand Hem Granthmala
Catalog link: https://jainqq.org/explore/034381/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AgamoTTAka pravacana zreNI dezanAkAra: pU. AgamoTTA6 AcAryadeva zrI AnaMdasAga2 sUrIzvarajI mahA2Aja saMgrAhakaH AgrI haeNmasAgara sUri saMpAGga munizrI 2A2tna sAga2 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Ananda-hema-graMthamALA puSpa-23 BEETSEIBER DIESER AgamoddhAraka pravacana zreNi **** , mAdhApara vibhAga do [ zrI bhagavatIsUtranA 8 mA zatakanAM pravacane 186 thI 233 tathA 234 thI 236 comAsInAM pravacane, dharmaratna prakaraNanAM pravacanane sArAMza tathA nArakI ane tenAM duHkho] SSAGESS SSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSB%83 % E TEXT T M M MESS3 0989088388888888888888888888888888883 323 dezanAkAra pU. AgAmadAraka AcAryadeva zrI AnaMdasAgara sUrIzvarajI ma. avataraNakAra-saMpAdaka A. zrI hemasAgara sUri saha saMpAdaka muni zrI rAjaratna sAgarajI SABADEROSADO Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * zrI AgamedAraka pravacana zreNi vibhAga 6 hai prathama AvRtti nakala 600 ] vIra saMvata 2475 vi. saM. 2005 I. saM. 1981 prakAzaka zrI AnaMda hema graMthamALA vatI (1) zrI devendra caudharI eDakeTa (2) zrI rAkeza kezarIcaMda zAha (3) zrI bharata jayaMtilAla zAha 23/c raMgasAgara sosAyaTI, prabhudAsa ThAkara kekeja roDa, pAlaDI, amadAvAda. 7 dvitiya AvRtti nakala 1000 - vIra saM. 2507 vi. saM. 2037 - I, sana 1981 kiMmata rU. 16-00 (sarva hakka saMpAdakane svAdhIna) mudraNa vyavasthA lAlacaMda khetasIbhAI zAha (vAdavALA) 16, zatruMjaya sosAyaTI, pAlaDI amadAvAda 7 prAptisthAna (1) sarasvati pustaka bhaMDAra hAthIkhAnA, ratanapoLa. amadAvAda (2) semacaMda DI. zAha jIvananivAsa sAme pAlItANA (sau.) (3) anaMtarAya enDa kuM. 307, khArekabajAra anaMtanAtha derAsara sAme, Te. naM. 324008 muMbaInaM.9 T - mudraka - jagadIzacaMdra sI. zAha palaka TAIpa seTara 4, zrIkuMja kelenI, nagarazeThane vaMDo, Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamodhdhAraka, AgamadirasaMsthApaka, tathA prAcIna sAhityapremI AcAryapravara zrI sAgarAnaMdasUrIzvarajI Page #5 -------------------------------------------------------------------------- Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nama vartamAna nanApiti zrI rAmanA prastAvanA bahudhana gItArtha gurubhagavaMtanuM smaraNa karI 5 pU. mArA paramopakArI Agame ddhAraka A. zrI ANaMda sAgarasUrIzvarajIe siddhakSetra taLeTImAM Agama maMdiranI apUrva aMjanazalAkA pratiSThAdi mahAmahetsava nivine pUrNa karI kapaDavaMjamAM caitra mahinAnI oLInI sAmUhika ArAdhanA karavA padhAryA ane saM. 1999nuM cAturmAsa paNa zrI saMghanI vinaMtithI tyAM karyuM. te samaye gurUmahArAje bhagavatInA yogahana karavA dabANapUrvaka AjJA karI ane A vadamAM zrI AgaddhArakazrIjInA zubha haste mArI paMnyAsa padavI thaI. cAturmAsamAM karyuM sUtra vAMcavuM ? tene vicAra karatAM AgalA varase vaMcAla adhurUM zrI bhagavatI sUtra AgaLa vAMcavuM eTale bhagavatI sUtrane 8mA zatakanuM vAMcana zarU karela jemAM pudgala viSayaka ghaNuM ja bArIka tAttvika bhArmika svarUpa garbhita pravacana vaMcAyAM, je me sArI rIte avataraNa karI lIdhAM. dravyAnuyoganA vidvAnane A pravacano ati upayogI rasaprada hovAthI A pravacana chapAvavAno nirNaya karyo, saM. 2005nI sAlamAM prathamavRttinI 600 nakalo chapAvelI. ghaNA samayathI nakale aprApya thavAthI tenI ja bIjI AvRtti "Agama ddhAraka pravacana zreNInA chaThThA vibhAga rUpe saMpAdana karAvavAno nirNaya karyo. AgaLa pAMca vibhAgamAM AgamahArazrIe cAturmAsamAM ApelAM pravacane 185 chapAvyAM A chaThThA vibhAgamAM 186 naMbarathI zarU thaI ra36 sudhI pravacane paze. uparAMta chaThThA vibhAgamAM comAsAnA traNa suMdara pravacane, bhAvanAdhikAre vaMcAela dharmarananA pravacana tathA nArI ane tenA dukhone mAre lakhela lekha paNa sAthe umerela che. gaNadhara bhagavaMte gUMthela, navAMgI TIkAkAra zrI abhayadevasUrijIe tenI TIkA racelI che ane AgamavAcanAdAtA, vartamAna bahuzrutadhara ane anupama sUtra vyAkhyAna saMbhaLAvanAra vyAkhyAna zravaNa karanArane amRtAdhika AsvAda pamADanAra Aje jemanA pravacano vAMcI temanA jJAna, vidrattA ane tarkazakti mATe apurva sabhAva utpanna karanAra temanI gerahAjarImAM paNa temanA pravacane rUpa sUma dehanI hAjarInI garaja sAre che. AgalA vibhAgamAM temanA mATe ghaNuM lakhAela hovAthI suSu kiM bahunA? AThamA zatakamAM vizeSatAe pulonuM pariNamana vividha prakAranI sAmagrI ge athavA svAbhAvika kevI kevI rIte thAya che athavA je pudgala grahaNa karIne Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kevI kevI rIte vividha zarIra paNe pariNAve che. pudagalanI zakti keTalI jabarajasta che. karma paNa pudgala ja che tethI koI vakhata pugala karma baLavAna hoya che. keI vakhata karma sAthe Takkara lenAra daDhaprahArI-gajasukumAla-me nArajamuni sarakhA cha baLavAna banI pudagala karmane nAza kare che. sthA nA varjI, tathA ti ja enAM e ja pugale eka vakhata suMdara anubhavAya che. tenA te ja pudgale jIvane herAna karanAra athavA azubha svarUpe palaTI jAya che. subuddhimaMtrIe gaMdhAtI gaTaranA pANIne prayoga karI pIvA lAyaka banAvI rAjAne pAyela hatuM ane pudgalanuM yathArtha svarUpa samajAnI rAjAne samakita daSTi banAvyo hate. tasvArtha sUtramAM pAMcamA adhyAyamAM ajIva tattvanuM svarUpa samajAvatAM pudgalAstikAyanuM sUkSma svarUpa mULAkAra ane TIkAkAre ghaNuM vizadatAthI samajAvela che. pU. gurUdeve pAMcamA adhyAyanI vAcane ApelI te Agama jotamAM 8mA varSathI 14 sudhImAM kramaza: chapAelI che. jijJAsuoe jarUra te meLavIne vAMcavI jethI pudagalanuM svarUpa jJAnI bhagavaMte keTaluM sUkamatAthI samajAvela che je jANI samyakatva jarUra daDha thAya. pravacanamAM kayA viSayo Avaze te te anukmaNikA tathA pravacane vAMcavAthI svayaM samajI zakAze. Agama ddhAraka pravacana zreNi vibhAga-6nA prakAzanane vyavasthita ane jhaDapI taiyAra karavAmAM lAlacaMdabhAI ke. zAhane sahakAra upayogI nivaDe che. vizvanaMdIkara jaina saMgha upAzraya [ bhagavAnanagarano Tekara, pAlaDI 3 AgaddhAraka AnaMdasAgarasUri ziSya amadAvAda naM. 7. tA. 3-3-81 | hemasAgarasUri SUGAROSSA I9ebook daE Esses Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama dvAraka pravacana zreNI vibhAga chAne viSayAnukrama prastAvanA ***** zrI bhagavatI sUtra 8mA zatakanA pravacana pravacana 186muM maMgaLAcaraNa-1 Indra mahArAjA jJAnInA sevaka vecchAe bane che, namaskAra che. zrI sarva devane 3. anaMtu jANavAno aMta, zuM AtmA kAyamano gulAma che? nI-5 jainadarzanamAM IzvarapaNA mATe mane pahelI nathI-6 pravacana 187muM pugalane pariNamanazIla-svabhAva, ISTapravRtti tathA aniSTathI nivRtti mATe ISTaniSTa jJAna Avazyaka che. 7 jJAnanI jarUra kharI, paNa zA mATe ? 9-deSane Topale bhagavAnane zire-10 pravacana 188 daSTiviSa jeTalI bhayaMkaratA AzIviSamAM nathI. pugalanI prakRti pariNamanazIla che. -12 dhAgApaMthIo Izvarane kartA tarIke zA mATe AgaLa kare che? AtmAne karma sAthe saMbaMdha anAdine che. -14 pravacana 189muM ahiMsAtranI ArAdhanA zakaya zI rIte ? narasuM paNa je paramezvaranI preraNAthI, te prANIne sajA zA mATe? -17 paramezvarane mAnavA zA mATe ? -18 deve paNa kAyAnA kedI che, kAyasthiti 19 karmabaMdhanathI koNa bacI zake ?, vanaspatinI vyApakatA 20 ahiMsaka keNa banI zake ? -21 pravacana 190muM 1thI10 udezAmAM ka adhikAra che? tenuM sAmAnya varNana, zabda vAMcI che ane padArtha vAya che. -22 gRhastha mATe dAna e ja dharma utkRSTa zAthI ? zIla na bhAvate sarvaviratinI sarakhAmaNImAM biMdu samAna che. 23 pApa pratye dhikkAra e jambara hathiyAra che-24 pApa game che paNa pApI tarIkenI chApa gamatI nathI. 25 prAyazcittanuM nivAraNa AyaNa-26 pravacana 19muM pudagala saMbaMdhInA praznane nirAkaraNIya ga, rAjagRhI e dharmanuM kendra hatuM -ra7. vatanuM vaktavya zotAnI pariNatine ane yogyatAne AdhIna che. 28 siddharAjano dharma viSayaka prazna-29 cAra prakAranA siddhAntanuM svarU5 31 have mane kahe gautama keNa kaheze? evA koDa 80 varSanI vaye-3ra pravacana 19muM pudgala pariNAmanA traNa prakAra che. kAyA, bhASA, tathA mananI pariNani jIvanA prayatnathI che-33. samakitadaSTinI suMdara vicAraNa-35 zarIra e azucikaraNa maMtra che-37 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 193muM 38 rUpIye, seLanA ane 64 paisA eka ja che. 39 zabadamAM saMpUrNa artha samAya che-40 bahAra joyuM paNa bhItaramAM joyuM nahi--41 pravacana 194muM vizvasA pariNA pudgale-43 vakriya kalevara jIva gayA pachI vikharAI jAya 44 vargaNA vicAra 5 pravacana 195muM AtmAmAM tevuM sAmarthya che mATe ja zrI jinezvarae dharmabhArga banAvyo che, nirmANa karmodaye grahaNa karAyelAM pudgale te jarUpe pariName che. 47 AtmAe pudgala lagADanAra thavuM nahi. 48 jenazAsananI mukhya ane prathama bhUmikA, maitrIbhAvanA-49 zuM pApane sajA thavI ja joIe ? -5. dharmanI bhAvanA kevI hoya? -51 siddhanA jIva kema pApa karatA nathI ? para pravacana 196muM eka keDAcheDInI sthiti TALavA mATe AtmAne prayatna kare paDe che, prayoga pariNAmane samaje te badhuM samaje, karmavargaNA ApoApa vaLagI zakatI nathI-54 svAbhAvika pariNAme-pariNAmelAmAM paNa ino prayoga kAragata che-56 kudarate sAmagrI ApI pachI prayatna ApaNe karavA joIe, akAma ane sakAmanirjarA, aMtarane jaNAvanAra tAmali tApasanuM daSTAnta-- 57 mi. pariNAma kayA ? 58 pravacana 197muM lekamAM indriyo pAMca ja che, viSa paca ja che, chaThTho viSaya nahi evuM nirUpaNa koNa karI zake ? pudagalAstikAya eka jAni che. 10 pratimA tathA patthara sarakhA kahenArane mAtA tathA strI sarakhAM kharA ke ? - 61 nirmANa nAmakarma jAtinAmakarmane gulAma che-62 pravacana 198NuM pAMca prakAranA pudgala prayoga pariNA che, zuM samyaktva e jainane IjAre che? 63e jJAnAvaraNIyAdi na mAne teo tene teDavAne prayatna kare ja kayAMthI? -64 svarUpa samAna che, pharaka AkAramAM che-6pa pravacana 19muM sUkSma tathA bAdara vibhAga, AtmAnA ATha rUcaka pradeze kAyama khUllAM rahe che-67 mokSamAM zuM che ? pharaka AkAramAM che, svarUpamAM nathI. vanaspatikAyanuM vivecana -69 nigoda vicAra-70 pravacana 200mu devaloka ane nArakI mAtra zraddhA gamya ja che ema nathI, paNuM buddhigamya che ja. kudaratane mAnanAre e beya gati mAgye ja chUTake, AkAra rUpe ekendriyanA pAMca, vikalendriyanA aneka, pacendriyanA cAra bheda-71 pratyakSamAM zaMkAne sthAna nathI, zaMkA parokSanI ja hoya-72 devaloka tathA nArakI che ke nahi ? -73 kudarata mAnanAre nArakI mAnavI ja paDe--75 pravacana 201muM buddhizALI puruSonI daSTi phala tarapha hoya che, jIva sUkama pudagalone prahaNa karI zakatuM nathI-76 palaTo e pudgalane svabhAva--77 ekendriyathI paMce. ndriyapaNAne krama puNyAIne aMge che-78 samyakatvanI vyAkhyAmAM chae kAyanA jInuM maMtavya, zrAvakanI dayA zakaya keTalI ? savA vasa-7 muThIbhara jIvonI hiMsAne tyAgI vratadhArI zI rIte-80 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 20muM. samyakatvanAM pAMca lakSaNe zama, saMvega, nirveda, anukaMpA ane Astika, adhe.leka, madhyamaka, urva leka e krama sakAraNuM che-32 narakanuM kaMpAvanArUM sAmAnya varNana-83 cAre gatinA jIne kAryakrama ke che? -84 samakitIne javanI vAstavika dazAno khyAla AvyA vinA rahe ja nahi -85 pravacana 203muM. varUpe sarva AtmA samAna che, 87. saMjJA hoya tyAM ja asara thAya, 88. julamane dhikkAra che. 89. kudaratanA InsAphamAM sukA bheguM lIluM baLatuM nathI, AjJAsiddha ane hetusaddha padArtho-90. pravacana 20muM. saMmUrNima tathA garbhaja kayAM kyAM che ?, puNyAI vadhe tema AgaLa vadhAya. 8. paMcendriyamAM nirya ane eka bheda che-92 jIvonI pariNanimAM palaTe Ave che-93 jalacarAdinuM varNana-94. pravacana ra05muM. jayaNAnI jarUrIyAta, IndrionI sAthe manane kema na gamyuM? -9I pratAnanI viziSTatA -95 jaNa vagara thatI kAtIlahisA-96 keTalIka vakhata rUjhAvI e ghAtaka thAya che-97. pravacana 206muM naraka sAva zAthI? -98. devalokanA bhedo zAthI?, samakitIne vaimAnika vinA AyuSyane baMdha heya nahi-99. zrImatInuM daSTAMta-100. devatAnA bheda-101. samakitAne vezyA kaI hoya ?-102. akAma nirjarAnuM paNa sAme te pramANamAM mAnavuM paDaze-103 pravacana 207muM AyuSya karmanuM kAma jIvane jakaDI rAkhavAnuM che-103 sAjana apAra pratye upakAra kare te IzvaranuM valaNa kevuM hoya? -104 IzvaranA nAme dhAgApathI enA dhaMdhA-107. pravacana 208muM. pariNAmanA bheda kriyAnA bhedone AbhArI che. manuSya thAya paNa saMmaIima thAya te sArthaka zuM ?-108. raDatA kareluM ullAsathI zI rIte bhagavAya ? caMdanAnA AMsunuM mUlya-110. kriyAnI naramatA mujaba phaLamAM taratabhatA samajavI 111. akAmanizAthI, bhUkhyo to marele baLada deva thAya che-112 naTane niSedha ke naTIno ? - 13 bhavanapati deva "kumAra" zAthI kahevAya ? -114 vyaMtarAdi de. saMbaMdhI -115. pravacana ra09muM. mithAlInI paNa dharmakaraNI nakAmI jatI nathI, naraka jevI gati mAnyA vinA cAle tema nathI-115 samyakatvanA abhAve devagati rokAtI nathI116 samyakatva pAmavAno vakhata kayo?, navakArane nakAra karemi bhaMtene kakAra kayAre bele ? - 17 vahANane teDaphAna kAMThe ja naDe che-118 saMskAre ulaTAvavA muzkela che-119 thIbheda manAya kayAre ? 120 samyaktva dezavirati Adine utpatti krama-121 pravacana 210muM. bhinna bhinna deva ke javAnAM kAraNe, pugalAnaMdIne AtmIya sukhanI chAyA paNa samajavI kaThIna che-122 siddhonuM sukha zuM ? 124 mekSamAM Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkaDAmaNa kema thatI nathI ? pariNAma kSetrAnusAra thAya-125 utkRSTa 5.5nA pariNAme devaloka-126 pravacana 211mu`. nArakI ane deve paccakhkhANa na karI zake-129 niyANAnuM pariNAma, maraNa samaye saMskAranI hAjarI-132, lesyAnA AdhAre bhAvI gati......133 sUrya ane cadra e emAM mahAna kANu ? devAnA bhedo ane vyavasthA-134 pravacana 212 mu'. pudgale.nI asara, vizeSaNanI jarUra karyAM ? -136. ullAsanI taranamanA mujaba phaLanI paNa taratamatA, haribaLa mAchImAranI niyamadaDhatA- 137. jIJAna pharyA pachI jIvana rahe te zA kAmanu !-139 bhinna pariNatithI bhinna phaLa bhogavAya che, pADA laDe eTale jhADone kheADo nIkaLe -140. kalpatIta deva lAka kayA ? 143. pravacana 213 mu`. devatAonA bhedomAM pariNatinI asara kAraNarUpa che. nA sarakhe! dharmAMpaNa tIvratAthI mahAna phaLane yAvata mekSane tatkALa Ape che. -143. zrAvaka kuTu emAM vAte kaI hoya?-144, patra Ave tyAre za te vicAra karAya che?,,145. taratanA janmelA bALakanA puNyadaya dharaNendrane AkarSe che. -146 mitra kevI salAha Ape ? 147. dharmanA vicAre amala karAvyuM.-148, pravacana 214 su'. navacaitreyaka ane pAMca anuttara vimAnamAM vyavasthA za! mATe nathI ?--149, navadhyeyaka dezanI sthiti-1pa0. khALe DUcA daravAjA meAkaLA-152. sAdhutI paMca mahA pratijJAe-153, bavAchatI gIta-154, navapraveyakane adhi kArI keNa ?, dIkSA caudarAjalAkane kalyANaprada, mATe kei paN sayegamAM rekAyaja nahi-155 pravacana 215 mu. amintra pazu meLavavA te! adhikAra tevI zakti keLavanArane ja heya-158. liMganI pradhanatA-161, 7.5 vagara nakAmuM-162. mekSanuM sAdhana svaliMga ja-163. navagraMtreyakamAM abhaLye paN jaI zake che, pAMca anuttaranA adhikArI koNa ? -164 pravacana 216 mu. jAtimAM jyoti samAya temAM pudgalane prazna ja nI, sthitinA pharaka e puNyanA pharakane pUrAve che-165. kriyA khInnatI kAma lAgatI nathI-166. anuttara evuM nAma zAthI ?--167. siddo kayAM ane zI rIte rahelA che ? --168. pravacana 217 mu) pudgala pariNAma, jJAnAvaraNIyanI e tAkAta nathI ke tame e sadatara DhAMkI zake.-169. sa`sArI jIvane zarIratA hAya ja, utkrAnti krama170. pAMce ndrayanA vadhathI narakamAM kema javuM paDe ? -171. zrAvakanI pratijJA keTalI ?, pratijJAnI maryAdA.-172. jJAna, tenA AvaraNa saMbaMdhI-vivaraNa-174. pravacana 218mu'. mana, vacana, zvAseAzvAsa pudgaleA grahaNa kare, visarjana-cheDe, paNa dhAraNa kare nahi-174. grahaNa sUrya-caMdranuM thAya, tArA nakSatranuM na thAya.-- lakSya ekatra, mahAjana mhArA mAbApa, paNa khATI bhArI khase nahi. 176, - Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bahuvelasaMdisAu' ityAdinuM rahasya, samarpaNa rahasya. 177 zAlIbhadrane traNa bhava zAthI? 179. pravacana 219muM. UMcI ane halakI hAlatane pudagala-pariNamanA prakAra, siddhanA je pudgala beMcatA ja nathI-180. anuttara vimAna kene maLe? prathamanA cAra anuttara tathA sarvArtha siddhanAo aMge mukhya bheda-181. saMsArI jIva sAthe kAyama rahenArI bhaTTI-182 halakAmAM halakI hAlata -184. pravacana 220 muM. arUpI AtmA sAthe rUpI kamane saMbaMdha zI rIte ? 185. niSedhanI siddhi kaThIna che, Astika nAstikane kahe che ke mAruM jaze zuM ?-188. leka jIvo ane pazcimana yogya pudgalathI khIcokhIca bharele che-190. pravacana 221muM. pAtrAnusAra puMgalonuM pariNamana, cauda rAjalokamAM avyApaka jIvo-191 sUkSma eTale zuM ?-192 dareka jIvane cAra paryAdita te hoya ja-197. pravacana 222muM. loka tathA alokanA bheda-194 saMgAdhIna jIvonI utpatti, sUkSma tavA bAdaranI samajaNa-195. paryAptA tathA aparyAptA kene kahevA ? vakriya zarIra e anaMtaguNI sajA bhogavaTAnuM sAdhana che-196 pravacana 223muM. dekhI zakAya te bAdara, na dekhI zakAya te sUma-198. jaina darzanamAM saMyogathI utpatti mAnI che 199 AkhA jagatamAM vyApaka mAtra pAMca sthAvara ja che, nArakInuM zarIra kuMbhIthI moTuM che-200 tiryaMcanI vicAraNA-201. pravacana 224muM. jene mokSa sAMkaDo nathI-202 jinapanaoN taoN zAthI ? 203 nisarga tathA adhigama samyakatva 204. AlaMbana vinA kema cAle? -2015 kamanazIbInI parAkASThA-206 pravacana 225muM. garbhanI azuci, jyAM hakakane hakaka nathI, tyAM nAhaka khoTI thavuM 209. garbha bukrAnti eTale zuM ? 209 pravacana 26muM. pula pariNamana cizyathI jIvanA aneka bhedo paDe che, samarNima manuSyamAM paryAnA bheda ja nahi-211 yugalikanA paNa be bheda. paryAptA-aparyApta dareka devatAne bhedamAM paNa tevA ja be bheda-213 pravacana 227muM. pulanuM paraspara pariNAbhAntara tejasa zarIrathI 214 kAzmaNa zarIra, paraspara pariNamana-216 pravacana rara8muM. ukriya zarIrane hetu, paryAptApa zakti prAptinI pUrNatAe samajavuM-ra18 bhavasvabhAva-219 devanA ane nArIne vaikriya zarIra zA mATe? 221 niyaMcamAM vakriya zarIra che-222 pravacana 22muM. aMbaDa parivAjanI rUpaviturvaNa, zarIranI prApti nAmakarmanA udayane AbhArI che-224 sulasAne dharmalAbha-225 brahmA-226 viSNu, zaMkara-227. hAya jUgArInI chellI hoDa, aMbaDanuM kutUhaLa-228. cauda pUrvane khyAla-229. AhAraka zarIra racavAnA hetu- 230 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 230mu. manuSyagatimAM ja pAMca zarIra che, AhAraka zarIra mAtra manuSya gatimAM ja che, saMpUrNa daza pUrva sAthe sakhyatva nizcita che, te pahelAM niyama nahi-231 caudapUrvanA jJAnavALAne ja AhAraka labdhi hoya, dazapUvIe ane caudapUvao dezanAmAM kevaLI sarakhA heya-:33 AhAraka-zarIra aMge 234. pravacana ra31mu. 235 maraNa karatAM adhika Dara janmane hevo joIe, Ici pariNamana vicAra ane Indriya pati -236 sattAnI soTI kevI jabarI che? mokSamAM karavuM zuM , pIMjarAthI TevAyeluM pakSI-238 duniyA bharaNathI Dare che, jyAre samakitI janmathI Dare che, janmelA mATe mRtyu nakakI ja che, 239. pravacana 232muM. AtmapradezamAM karma praveza zI rIte thaI zake che, saMsArI jema siddho paNa karmanA koThAramAM hovA chatAM nirlepa zI rIte ? -ra40 java karmAdhIna thayo zA mATe ? paraspara kArya-kAraNa bhAva-242 pApane paccakhANa kare te. ja pApathI bace, cera te cora, tema padawkhANa vagarane te pApI ja gaNAya243. bhagavAne aMge caturbhagI-244 gumaDuM ane rasoLIne daSTAMta-245 pravacana 232muM. pula pariNAma, tamAma paryAptino AraMbha sAthe ja che ane pUrNAhuti anukrame che, bIjA kane palaTAvI zakAya che, paNa AyuSya kamane palaTo thato nathI-246. tIrthakara nAmakarma paNa palaTAya-247. syAdvAda eTale pheraphadaDI nahiM-248. ukaLatA pANI mAphaka Atmapradeze. pharyAja kare-249. pravacana 233 muM. sarvAnA vacanasivAya chae kAyamAM jIvamAnI zakAya nahi, prathamanAM karmone vipAka balavattara hoya tyAM sudhI pachInA karmone vipAka paDa rahe, paNa eno samaya thaye te udayamAM Ave ja, sparzanendriya vyApaka che, bIjI indri vyApya che-250. samaktinI vyAkhyA-252. nAnapaNamAM vAgeluM juvAnImAM na jaNAya paNa dhaDapaNamAM te sAle ja-253. bhagavatI 8mA zatakanAM pravacano saMpUrNa pravacana ra34 muM. aSADha cAturmAsika vyAkhyAna-254. jIvanuM mULa sthAna256. bhavitavyatA-257. gaMjI ane ghATanA kUtarAnuM dAna-258. zeraDIsIMcI levI-259. bAMdhelA karmane hisAba kyAM sara e thAya ? -260 dharmasthAnanA vahIvaTadArane hitazikSA 262. sAmayikanuM phaLa-264. zrAvakanuM sAmAyika eTale khALe DUcA, daravAjA khullA jevuM pratikramaNa ane pauSadha-265. pravacana 235 muM. AtmAnI vikArI dazA khaseDo-235 prazasta rAga-drupanA viSayo 26 8. ninhone dUra karavAnuM kAraNa-270. ninhonI sAthe bAra prakArano saMbhoga, vyavahAra baMdha karavAne, avaguNa sudhI TheSa prazasta, avaguNI upara dveSa prazasta na. gaNAya-271, tevA durjane upara mAdhyastha bhAvanA rAkhavI ane cheTA rahevuM.. 10 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 ra72, durjana durjananuM ToLuM vadhAre te kaI bhAvanA rAkhavI?--274, nAmAnA. copaDAmAM ekalA AMkaDA ke ekalA akSaranI kiMmata nathI-275. pravacana ra36 muM. ra76. sAdhu prathama sAdhupaNAne upadeza Apa-277. prazastadayavALI traNa prakRni-29. tIrthaMkaranAmakarma lAgatuM nathI paNa lagADe che, tIrthakaranAma-karmano udaya kyArathI gaNavA ?-280 gaNadhara hatyA karavA jeTaluM pApa zAthI lAge? -281 prathama sarva 5.5nA tyAgano upadeza apAya ? -282 laMpaTI caMDapradyotana rAjA sarakhA mahArAjAmAM Azrava-saMvarane viveka ha-283 bhagavaMtanA samavasaraNano prabhAva, daherAsara-upAzrayamAMthI bahAra nIkaLatAM be miniTa eTale zA mATe besavuM?-285 daherAsaranA kartavya-286. cAturmAsanA gharanAM katavya-287, mAsInAM traNa pravacane saMpUrNa-288. pravacana 237muM. bhAvanAdhikAre dharmaratna prakaraNa dezanA sArAMza, ciMtAmaNi ratna, bhava zabdano paramArtha-289. saMsAra-samuda, bIjAMkura nyAye saMsAra-291. manuSyabhavA prati durlakSa-292. DAhyA ane gAMDAno pharaka-29. durbhAgIne ghera ciMtAmaNi-294. ziyaLa ane saMte 1 guNane sAkAra-ra05 daheruM ke dIkaro ? pu izrAvaka 296 putraprAptinA pariNAma-297. ciMtAmaNi ratnanI zepamAM, putrane bharamAvanArAo-298 putranA nizcayane DhIlA karanArA mAtA-pitA 300 sajanane samAgama ane ciMtAmaNinA darzana-303. paghara ane ciMtAmaNino pharaka-304. upakAra karavAnI Teva pADe-305. paropakAra rasika AtmAo para pakAra kare che, dharmaciMtAmaNine mahimA-306. ciMtAmaNinI ArAdhanA-307. nipuNyakanI nirmAlya nIti-riti, ratna ane rabArInA risAmaNuM 308 dharma rahita putranA avanina AcaraNo, ArAdhananI kasoTI-309. ratna phekanAra rabArI-310. ekanI rIsa e ja bIjAne saMtoSanuM kAraNa, putakanI ajaba lAlA-311 dIkSAnI jaDamAM dharma che-312 zAlIbhadranI kathAnuM rahasya, meghakumAranI kathAnuM rahasya-313 bhaTakanA jIvanI jayadeva sAthe sarakhAmaNI-314 maNivatI khANa ane ciMtAmaNi ratna-315. jaina dharmanI mahattA, puvaibhavanI jarUra-316 mAnavajIvananI saphaLatA, akAmanirjarAno ajaba camatkAra-317 manuSya jiMdagIno sadupayoga karatAM zAM be, bharata mahArAjAnI bhavya vicAraNa-318 manuSyapaNAne saphaLa kare, talavAranI jema manuSyapaNuM tAranAra nathI, 320 dharmaratnanI prApti mATe ja manuyabhava-321 uttama sAdhanathI uttamottama meLo-3rara, maLanAM kSaNa paNa rakSaNamAM jIvana-323 aMtima-pazcAttApa-324 prerakanI. punIta preraNA, kathAnuM aMtima-326 ciMtAmaNirana kathA samAptA-3ra7nArakI gati ane tenAM duHkha-328 (lekhaka-hemasAgarasUri) Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahAyake grAhakenI nAmAvali -zrI vizvanaMdIkara jaina saMgha amadAvAda -zrI zAMtAkujha jena ve. mU. saMgha zAMtAkujha muMbaI zrI goDIjI jena ve. mU devasUra tapAgaccha jaina saMgha muMbaI zrI copArI jena ve. mU. saMgha pATI muMbaI zrI rAjakeTa tapAgaccha jaina ve. mUni. saMgha rAjakoTa zrI jhaverIvADa AMbalIpALa jana upAzraya taraphathI. ha. TrasTIo prauDhapratibhAzALI sva. pU. gaNivarya zrI ladhisAgarajI ma. nA ziSya pU. paMnyAsajI zrI yazobhadrasAgarajI ma. thA pU muni zrI caMdrazekhara sAgarajInI preraNAthI zrI kRSNanagara jaina saMgha amadAvAda taraphathI. pU. gaNivarya zrI mAyaza sAgarajI ma. nI preraNAthI zrI khAnapura jaina che. mUrti. saMgha amadAvAda. zeTha ANaMdajI kalyANajI jaina saMghanI pelI surendranagara. zrI jena ve. mUrti, saMgha sAyana muMbaI zrI supArzvanAtha jaina ve. muni saMdha vAlakezvara muMbaI zrI RSabhadeva jaina saMgha nyU karlotha mArkeTa amadAvAda ha. bhabhUtamalajI zrI zeTha mIThAbhAI kalyANacaMda jaina dharmAdA khAnAnI peDhI kapaDavaMja sametazikhara tIrthodvArikA rava. pU. raMjanazrIjIma nA ziSyA pU. sA. zrI guNadayA zrIjInI preraNAthI sva. katilAla amRtalAla nA smaraNArthe thapela mahatsavanA jJAnapUjanamAMthI. pU. sA zrI ratnatrayA zrIjInI preraNAthI zrI saujana jana saMghataraphathI. pU. sA. zrI jayantizrIjInI preraNAthI zrI arUNasAyaTInI bahene taraphathI 5. sA. zrI amitaguNAzrIjInI preraNAthI zrI kekaDI jena saMgha taraphathI pU. sA. zrI kauryatAthIjInI preraNAthI. zrI dharmo rojaka jaina mahilA maMDala Idaura pU. sA. zrI guNAzrIjInI preraNAthI zrI dhAra jana saMgha taraphathI pU. gaNivarya zrI azoka sAgarajI ma nI preraNAthI nemubhAInI vADI surata taraphathI. zrI zazikAntabhAI ke. mahetA rAjakeTa naraphathI. pU. sA. zrI surendrathIjInI preraNAthI sAbaramatI rAmanagara gajIbena maNilAla jJAnamaMdiranI bahene taraphathI. -zrI sAbaramatI jena ve. mU. saMgha sAbaramatI amadAvAda. pU. sA. zrI mahodayazrIjI tthA pU. sA. zrI manasAthIjInI preraNAthI pAMjarApoLa amadAvAda pU. gaNivarya zrI naredevasAgarajInI preraNAthI, sirapura pU. sA. zrI praviNa zrIjInI preraNAthI navaraMgapurA, amadAvAda 12 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahetA lakSmIcaMda pannAlAlajI mAMDavalA taraphathI. . ' . nALei pannAlAlajI mAMDavalA taraphathI sva. pU. sA. zrI prIyaMkarA zrIjInA ziSya pU sA. zrI nityAnaMda zrIjI, pU. sA.zrI niraMjana zrIjInI preraNAthI ha. haragoviMda dAsa maNiyAra-rAdhanapura pU. sA. zrI rAjendrazrIjInA praziyA sA. zrI sema yazA zrIjInI preraNAthI nagInadAsa cunIlAla mahetA jAmanaga2. anuvAdaka-saMpAdita-saMpAdane, lokapramANu 11150 13000 10000 12000 11800 12000 14500 1 upadezamAlA saTIka doghaTTI TIkA (mULa graMtha pAkRta) 2 kuvalayamAlA mahAkathA prA. ne gujarAnuvAda 3 samarAIca kahA. prA. ne gujarAnuvAda 4 ga zAstra saTIka (sa) ne , 5 caupanna mahAparisa cariya (prA.) ne gujarAnuvAda 6 umacariyaM prA. jaina mahA rAmAyaNa gujarAnuvAda 7 upadezapada saTIka prA. ne gurjaranuvAda 8 upadezamALA dodhaTTI TIkA (prA.) ne gujarAnuvAda 9 mahAnizItha. zrutaskaMdhane gujarAnuvAda (amudrita) 10 susaDha caritra (prA.) ne , 11 aMtima sAdhanA (traNa AvRtti) 12 AnaMda sudhA siMdhu (Agama dvArakazrInAM pravacana 13 dezanA saMgraha ( 9 ) 14 parva vyAkhyAna saMgraha 111500 5000 1000 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 siddha cakra mAhAtmya AgamoddhAraka zrInAM pravacana 16 bhagavatI dezanA samuccaya bhAga. 1 ( > ( > 17 bhAga 2 "2 99 ,, "2 18 bhagavatI sUtranA jAmanagaranAM vyAkhyAne ( "" 19 "" 20 AgamAdvAraka pravacana zreNi vibhAga 1 21 2 22 3 23 45 24 "" 25 sajjana sanmitra 26 yogazAstra saTIka anuvAda "2 :9 8 mA zatakanAM vyAkhyAnA.( ) (,, ) ,, dr ,, 99 "" "" 2 ,, ,, khIjI AvRtti "" w A ,, 19 "" 27 kuvalaya mAlA mahAkathA 28 siddhacakra pAkSikamAM AvelAM vyAkhyAnA d "" ,, Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAnuM pakti 3 G 9 93 10 "" 14 "" 16 18 19 zd ,, 1y 20 666 x 4 "" 67 87 99 105 ,, 115 H 2 6 2 2 24 14 7 24 28 14 23 16 rasa 3. 10 11 13 18 23 12 5 5 ' Qi 6 23 kara 27 tuM aTaka azuddhi sarvatra vaDadA mAna keTavAka vadha vaNana kadAya lagere laLage petAna AtAra eSadhe niyama "" "" vAdhe je teAja keTalA esa padriya sthala para zuddhi patraka zuddhi va pratya pAda sada ,' vata 117 paramana kAyA sthAta krAyasthiti prANatipA tikI mitrasA mAna 117 117 vadha 120 keTalAka varNIna kadAca vagere vaLage peAtAnA "" "" vadhe pAnuM pakta ApanAra auSadhe niyama | 122 pariNamana | 124 jeneAja keTalI ema "" jAya pratye r pahADa 120 prANAti- 125 pAtika | 127 visA | 128 137 1 14 139 151 153 159 paMcendriya 160 sthalacara . 35 "" ,, ' jAya 187 * OM OM 10 18 21 24 25 26 9 10 ra 21 10 26 18 16 10 2 11 17 20 23 24 ,, 5 ahi vasatI vasatI madhyAha hAva rA karaNa: savara AkAmati rAthA 130 yathApraH takaraNa samakatI baMdhana vacAra che hRtya ! caMdra i pariNAna taDakA veyakanA ArepathI zuddhi vasatImAM vasatImAM mithyAtva pAya devAnA karaza che. hAya che. nirjarA kAraNa savara akA nirjarA yathA pravRtta karaNamAM samakitI kedadhana vicAra kA hatyA IMda che. pariNati tAkA greveyakanA ArAmathI pAMca devAnA karazuM" mavAnI mAMgavAnI sadeAgAya Adeza siddhAta magAya siddhAMta Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 14 15 16 17 18 20 20 23 "" 196 18 201 5 206 13 213 8 215 26 190 .. HH "" "" 191 192 217 ra 20 '' 219 28 224 16 225 26 k 16 227 25 229 5 229 17 230 231 29 235 23 235 25 335 135 7 25 25 ma AMsIne na ti kAI purUgale sa kahevAthI cauriya 235 235 cauda | 237 che. 237 The mAMsA have malamAM sUkSma phrAMsIne jeTalI ahIM vaNanA jAdha sthiti koI pudgale sU hevAthI caurendriya vekriyapaNe vaikriya paNe ekadame ekadama AMkha AkhA aparyAdatA aparyAptA vacanA vacana paMceya paMcendriya pAtA paryAptA 274 pariNAmannara pariNA 281 mAntara 290 290 kAMThe mAse hatA kamalamAM jeTalI 254 250 pakattA pajjattA ve iMdiyA teiMdiyA cauridiyA cauriMdiyA 265 268 270 6 295 296 297 298 298 305 310 ahIM. 329 vargANAnA 329 jAva ra 27 12 * du 3. 5 273 3 204 17 19 7 cha 20 11 9 24 5 ya 9 21 25 17 20 10 11 329 11 329 18 330 3 371 27 vaDeya sau zIkhelA che zIkhelAne kaSayAdinA kaSAyAdinA ba so keTalI vIddhi kame AMdhaLe uga'ra . sunakSa sunakSe zAkrendra yu- melatA pherI satate khAttAM kaMTA bahura keTalA mANa g A paze yathA keTalI ? thANuddhi kadiye AMdhaLAe upara nAme sunakSatra sunakSatre zakrendra zabda khelanA phera saMtati khattAM kaMTALA bahAra keTalAka maNi gUnAnI evuM pAze yathA kAlasokarika kAlasaurika tapamAM tApamAM Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // zrIsarvAnuyogavRdhdhebhyo namo nama : // prAtaHsmaraNaya-pUjyapAda gaddhArakazrIAnaMdasAgarasUrIzvarajI mahArAje zrI kapaDavaMja mukAme vi. saM. 1999hnA cAturmAsamAM zrI bhagavatIsUtranA AThamA-zataka upara Apela- pravacano pacamArka zrIbhagavatIjI sUtra (vyAkhA-prajJapti-zataka-AThamuM.) pravacana 186 muM sarvajJabhIzvaramanantamasaGgamAyaM sArSIyamasmaramanIzamanIhamiddhama niddhaM zivaM zivakaraM karaNavyapetaM, zrImajinaM jitaripuM prayataH praNaumi // 1 // maMgalAcaraNa zAstrakAra mahArAjA zrIabhayadevasUrIzvarajI mahArAja, bhavyAbhAonA upakArArthe paMcamAMga zrIbhagavatIjI sUtranI vyAkhyA karatAM, prathama maMgalAcaraNamAM devAdhideva-zrI mahAvIra bhagavAnane namaskAra kare che. dareka darzanakAra maMgalAcaraNamAM pitAnA ISTa devane namaskAra kare che. ItaranI jemaja zuM nIya maMgalAcaraNa che?, tyAM jarUra viziSTatA che. pILuM te suvarNa jema che, tema pittala paNa pILuM che. tathA ghATa bane dhAtunA thaI Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AgaddhAraka pravacana zreNI vibhAga 6 ThTho zake che, paNa te bemAM pharaka jarUra che, ane je te nahi paNa mahAna pharaka che. e pharakane gamAra jANI zakatuM nathI, cekasI ja te pharakane jANI zake che. jaina darzananA maMgalAcaraNamAM jainatva kevI rItie rahyuM che te te samajanArA ja samajI zake. potAnI jAtanA khyAla vinA tamane ISTa siddhi thaI zakaze nami. maMgalAcaraNa devanuM hoya, devanA svarUpa ane mantavyane aMge, jainamAM ane ItaramAM mahAna pharaka che. bIjAo potAnA devane (Izvarane) pRthvI, pANa Adi yAvat manuSyane paNa banAvanAra, kahone ke padArtha tathA prANI mAtranA sRSTA temaja sukhI duHkhI karanAra tarIke mAne che. duniyAdArInI mehajAlathI lepAyelane Izvara tarIke mAnavA jene haragIja (kaI paNa rIte) taiyAra nathI. duniyAnA prANIo dunyavI mahAlamAM phasAyelA che ja, temaja rAcI-mAcI rahyA che, sukhI-duHkhI thaI rahyA che, dareka saMsArI jIvanuM bhavabhramaNa cAlu che. teone temAMthI uddhAra karanAra sahAyaka tarIke jaine Izvarane deva mAne che. uddhAranI pravRtti te svayama karavAnI che. Izvarane IzvarapaNAnA guNane kAraNe ja jaine Izvara tarIke mAne che. * have guNemAM mukhya guNa kaye? AMkha jUe che badhuM, paNa kaMI e karI zaktI nathI. kacarAnI capaTI ke suvarNa senAmahAra- Adi te joI zake che paNa te dhULane dUra karavAnuM ke suvarNane upADI levAnuM sAmarthya tenAmAM nathI. ITAniSTanuM jJAna jarUra AMkha dvArA thAya che ke jethI ISTane prApta karI zakAya, aniSTane khaseDI zakAya. ITa vastu levA tathA aniSTa vastu khaseDavAnuM kAma hAtha ke paganuM che. e vastu jyAM paDI hoya tyAM pagathI jaI zakAya ane pagathI ke hAthathI khaseDI zakAya, laI zakAya, paraMtu ISTAniSTanuM jJAna-bhAna karAvanAra AMkha ja che. jIbhanuM kAma rAMdheluM gaLI javAnuM che. paraMtu rAMdhanAre rAMdhyuM hoya te ! rAMdhavAnuM kAma hAthanuM che, jIbhanuM nathI. AMkhanuM kAma ISTa tathA aniSTane dekhADavAnuM che. AtmAnI svahitamAM pravRtti tathA ahitathI nivRtti thAya kayAre? hita-ahitanuM bhAna jJAna dvArA thAya tyAre ja hitamAM pravRtti tathA ahitathI nivRtti thaI zake. hitAvaha-karAvanAra kevala (phakta) jJAna ja che. AtmAmAM Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 186 muM anaMtA guNa che tathApi jJAna guNa mukhya ko, zAthI? e ja kAraNa che ke tenAthI ja hitAhitanI mAhitI maLe che. iMdra mahArAjA jJAnInA sevaka svecchAe bane che kadAca keIema dhAre, ane kahe ke AMkhe nahi dekhatAM chatAM aMdha manuSya paNa sAvaraNIthI kare te kADhI zake che ne ?, vAta kharI. paNa AMdhaLAnI sAvaraNIthI vALavAnI kriyAmAM jema kacaro nIkaLI jAya tema sAthe sAthe sonuM, metI, hIrA vagere paDyA hoya te te paNa nIkaLIne cAlyuM ja jAya che. kemake netro te bandha ja che ne. zAhukAranI dukAnamAM kacaro kADhanAra paNa samaja, vivekI rakhAya. ajJAnInI kriyA AtmAne udaya karI zake nahi. AMdhaLAnI sAvaraNanI kriyAnI mAphaka ajJAnInI kiyA ahitanuM tathA hitanuM banenuM nivAraNa kare. samyakatva, samyagUjJAna na thAya tyAM sudhI vItarAga jevuM, kevalI jevuM cAritra anaMtI vakhata pAlana kare chatAMya AtmAnuM kalyANa na thAya. cAritranA ge sukha sAhyabI, yAvat devaleka jarUra maLe. devalokamAM sukha sAhyabI vagere ghaNuM che paNa kalyANa che kayAM? tyAMthI ya pAchuM vana, patana te UbhuM ja che. ghaNAo kahe che ke anaMtI vakhata je cAritrathI kAma na sadhAyuM te cAritrathI have zuM vaLavAnuM ? bImAM seMkaDo varSo sudhI vRSTi thavA chatAM Da na thaye e vAta kharI paNa vAvetara thayA pachI cheDa thAya khare ke nahi ? te ja rItie samyaktva thayA pachInuM caritra samyakatva yukta cAritra kalyANakAraka che. zAsanamAM samyagUjJAna pravartAvavAne (cAra) prabhAva (mahimA) e che ke te hetu mATe atIva ullAsapUrvaka svayaM idramahArAjA paNa vAsakSepane thALa laIne UbhA rahe che. namaskAra che zrI savajJa devane maMgalAcaraNamAM namaskAra sAmAnya devane nathI. zrI sarvatra devane, kevalajJAnI devane namaskAra karavAmAM Ave che. sarva dravyanA, sarva kSetranA sarva, traNeya kAlanA sarva banAve, sarva padArtho, tenA paryAye saMpUrNatayA jANe che te ja zrI sarvajJa-devane jaina darzana deva tarIke mAne che. evA mantavyamAM ja jainatva jhaLake che. guNa, guNanA bahumAna dvArA guNanI prApti thAya che. jJAna, darzana, cAritramAM pravRtti karavA keI anya kAma Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AgaddhAraka pravacana zreNI vibhAga 6 ThTho na lAge. e te svayaM pitAe ja karavAnuM cheH e-pravRttimAM AlaMbanarUpa zrI jinezvara de che. je bhagavAnanA, IzvaranA, devanA udhame kalyANa thaI jatuM hoya, te eka paNa jIva jJAna de guNa vinAne heta ja nahi. tathA eka paNa jIvane caturgatimAM paribhramaNa karavAnuM heta ja nahi. eka mANasa kU khode. tenuM pANuM AkhuM nagara pIe. eka jaNe karelA dIpakathI badhA vAMcI zake ahIM tema nathI. pote kareluM ja pate bhogavI zake e paristhiti ahIM che. zrI sarva pitAnA AtmAne sadaMtara nirmala karyo, sarvajJapaNuM prApta karyuM che. have bAkI kAMI rahyuM nathI. ezvaryA mAtra emane varyuM che. prApta thayuM che. utpanna thayuM che. A deva mohanA cALAvALA nathI. mehanuM te mardana karyuM che, ane ene AtmAnA AvaraNa mAtrane nAza karI, AtmIya aizvarya prApta karI teo sarvajJa thayA che. pAMDityavALe sAce paMDita hoya. tene paMDita kahevAya, teTalA mAtrathI badhA paMDita nathI. paMDita aTaka hoya teneya paMDita kahe paDe. keIne cIDavavA paMDita kahevAmAM AvyuM hoya-kaI paMDita kahevAthI cIDAte hoya te tene koI chokarAe paMDita vAraMvAra kahe tethI zuM vaLyuM ? are, e cIDAtuM baMdha thAya te ya chekarAMo te, pUche te ema ja kahevAnA ke "paMDitanI zerImAM gayA hatA; kaI "sarvajJa evuM biruda ke nAma dharAvatA mAtrathI sarvApaNuM maLI zakatuM nathIkeSa-kAvyakArane paNa "sarvajJa" zabdanA prayoge oLakhavA paDe tethI sarvajJa nathI. ahIM namaskAra sAcA sarvane che. ghAtakarmone kSaya karIne sarvajJapaNuM saMpAdana karanAra Izvarane ahIM namaskAra karavAmAM Ave che. keTalIka vakhata upacAra paNa karavAmAM Ave che. e vAta sAcI che. eka bagIcAmAM lIMbaDAnAM vRkSo paNa haya, bIjAM ke vRkSo paNa hoya, chatAM temAM gulAbanAM vadhAre cheDa heya te te bagIce gulAbane kahevAya. te rItie zuM upacAsthI atre namaskAra che? nahi, ahIM te anaMta dravya, kSetra, kAla, bhAva viSayaka jJAna dharAvanArane namaskAra che. e jJAna ja maMgala rUpa che, evA jJAnIne namaskAra maMgalarUpa che e maMgalamaya AcaraNa TArA ! Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 186 muM anaMtu jANavAne aMta kaI zaMkA kare che ke -"vastu anaMtI kahevAmAM Ave che ane jAyuM tamAma kahevAmAM Ave che e te paraspara viruddha che. kemake tamAma jANyuM eTale te aMta Avye ne? aMtavALuM jANyuM ne ? huM mU chuM evuM kathana vadane vyAghAta rUpa pratyakSa che. A zaMkAnA samAdhAna mATe sahaja vicAraNAnI jarUra che. A rakAbIne Akhe kAMThe tenI geLAI jANe che ke nahi? jANe che. te kahe ke cheDe kayAM? vartulane cheDe batAvI zake che? naDi; batAvI zakatA nathI, zaMkAnA hisAbe te jene cheDo na jaNAya te badhuM jANyuM na gaNAya paNa ema nathI. ahIM te badhuM jAyuM gaNe che ne ? je vastu cheDA vagaranI hoya tene cheDe jaNAya zI rIte ? jJAna paNa anaMta che. vastu paNa anaMtI che. anaMtAne anaMtA rUpe jovAmAM aMta che. te vakhata eka bheLA thAya te "" kahevuM paDe. anaMta paryAye anaMtI avasthAone jANavAne aMta sAdhanAra anaMta jJAnavAna, anaMta aizvaryavAna AtmA te zrI sarvajJa deva! te ja zrI Izvara? zuM AtmA kAyamane gulAma che?, nA, - jainata vinA, anya matamAM AtmAne gulAmI hAlatamAM hoya te (gulAma) mAnavAmAM AvyuM che. anyamatanuM mantavya e che ke saddagati-durgati ApanAra paramezvara che. karma AtmA kare, phalakAtA paramezvara jainadarzananuM mantavya ethI bhinna che, alaga che. ahIM te AtmA pote ja pitAnAM kartavya mATe javAbadAra che, jokhamadAra che. anya samagra darzanakAre Izvarane jagatane banAvanAra tarIke mAne che, jyAre jaine Izvarane jagatanA batAvanAra tarIke mAne che. jagatane melane mArga, narakane rasta, dharma-adharmanuM svarUpa batAvanAra IzvaranI jarUra che. hIrAne tathA paththara, mATI vagerene sUrya jema batAve che paNa banAvatA nathI hita-ahita, puNya-pApa, baMdha nirjarA Izvara batAve che, tema jJAna karAve che evuM jaina darzana mAne che. ApaNe rakhaDatI jAtanA chIe, eTale rakhaDelA. bhaTakatI jAta be mahinA ahIM rahe, be mahinA bIje rahe tevI bhaTakta jAta tema paNa milakata, dallo te sAthe rAkhe che. paraMtu ApaNI hAlata te nathI. kayA bhavamAM zarIra, Indriye, mana, vacananI Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AgoddhAraka pravacana zreNI vibhAga da Dro zakti na hatAM? tyAMthI nIkaLyA tyAre khAlI AtmAnI zaktine aMge paNa nikAzamAM pratibaMdha ! AhArAdi kaMI paNa bahAra bIjA bhavamAM sAthe laI jaI zaktA nathI. kaMcanAdi dunyavI apekSAe meLave che paNa-te ahIMnA ahIM, kaMcana-kAmina-kAyA ke kuTuMba kaI sAthe AvatA nathI. jaina daranamAM IzvarapaNu mATe mane pelI" nathI anya darzana mAM IzvarapaNuM rajIsTarDa che. IzvarapaNAne mAlika eka ja ! vedane pAragAmI paNa Izvara thaI zakyuM nathI. e upAya jaina darzanamAM ja che. darekathI Izvara thaI zakAya che, e mantavya jaina darzananuM che te mATe upAya paNa che. bhaTakatI jAtavALAo paNa paramAtmA thaI zake che, ane suMdara evo te mArga zrI jinezvara deve batAvelA zrI jainadarzanamAM che. duniyAnI mAyAjALamAMthI je chUTe, ane mAyAnAM baMdhanene je teDe te paramezvara thaI zake che. jene ApaNe zrI tIrthakara de kahIe chIe. teo paNa eka vakhata ApaNI jema bhaTakatA ja hatA ne?" paramezvara thavAne prayatna karyo ane paramezvara thayA ! IzvarapaNuM prApta karavA mATe A darzanamAM menepilI (Monopoly) eTale sarva hakaka ekane AdhIna ema nathI. jene ApaNe paramezvara mAnIe chIe teo jarUra ApaNI jema ja cAre gatinAM paribhramaNa karatA hatA, paNa niHsaMga banyA eTale paramezvara banyA. jeo paramezvara bane teo bIjAne paramezvara banAvI zake che, paramezvara thavAne mArga batAvI zake che. paramezvarathI UMcI padavI bIjI keI nathI. jagatamAM paropakAra karavAnI athavA amuka zubha kAryo karavAnI maMDaLIo, ane saMsthAo heya che, paNa tyAM amuka maryAdA che badhA mATe e saMsthA nahi. eka saMsthA bIjIne kahI de-"e kAma tamAruM', ane "e manuSya tamArA kSetrane che" vagere. jainadarzanamAM je AtmAone paramezvara mAnavAmAM AvyA che, paramezvara mAnavAmAM Ave che, te AtmAoe ekalA manuSya, tiryaMca ke devatA mAtrane nahi paNa jIva mAtrane, prANI mAtrane, sarva jAti, sarva gati sarva kuLane tAravAnI buddhi meLavI hatI, ane zakti meLavI hatI. tamAma sArI cIje duniyA che che, paNa kema maLatI nathI ? meLavI zakAtI kema nathI? je AtmA mehanIya, vedodaya, Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 187 muM kAma ane vikArane kabajAmAM le te jarUra pite UMce AvI zake jyAM sudhI vedayanI AdhInatA hoya tyAM sudhI kAryanI siddhi thAya nahi. vItarAga pite ja Izvara che-tene mAlika keI nathI. aSTApadagiri para gaNadhara bhagavAna zrIgautamasvAmIjIe pannararse tApasIne pratibodhyA che ane teone laIne pote bhagavAna zrI mahAvIra deva pAse cAlyA Ave che. AvA guru zrIgautamasvAmIjInA ye guru kevA haze?, evI ullAsAyamAna bhAvanAthI panarasuM ya tApasane mArgamAM kevalajJAna prApta thayuM che. zrIgaumatasvAmIjIne e vAtanI mAhitI nathI. samavasaraNamAM badhA Ave che, tyAM zrIgautamasvAmIjI, zrIvIra-bhagavAnane vaMdana karavAnuM tApane kahe che. bhagavAnane vaMdana karavAnuM kahevuM emAM, zuM ayukta?, bhagavAna pote gaNadhara mahArAjAne kahe che-"he gautama ! kevalInI AzAtanA na kara ! (ma. sU0 7) gurU ziSyane kahe temAM AzAtanAne zuM avakAza che ?, hA ! kSINa mehanIya vItarAgane, AtmAnA mAlikane vaMdA karavAnuM hatuM nathI. te AtmA ja Izvara svarUpa che. (uttarAdhyayana pR. 332) IcchAne jene sparza paNa nathI, parama dIptivALA, saMpUrNa jJAna, darzanAdi gugo yukta, nisaMga, cetrIza atizaya yukta, kAma krodhAdikane jItanArA evA Izvarane mahArA sarve prayatnathI namaskAra he !" zrIbhagavatIjInI vyAkhyAnA prAraMbhamAM vyAkhyAkAre A rItie maMgalAcaraNa karyuM. pravacana 187 muM // satha madamAtaram | pUrva pudagalAdayo bhAvA : prarupitA ihApi ta etra prakArAntareNa prarupyanta ityevaM saMbaddhamathASTamazatakaM vidhiyate, tasya cauddezasaMgrahArtha you? tyavijAthAmaruM pugalane pariNamanazIla-svabhAva ISTapravRtti tathA aniSTathI nivRtti mATe ITAniSTa-jJAna Avazyaka che. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AgamoddhAraka pravacana zreNI vibhAga - zrI jaina-zAsananI sthApanA-sthiti pravRtti mATe gaNadhara bhagavAna zrIsudhasvAmIjI dvAdaza aMganI racanA karatA thakA, paMcamAMga zrIbhagavatIjInI racanA karI temAMnA aTama zatakane atre AraMbha karavAmAM Ave che. AThamA zatakamAM kaye adhikAra che? zAnuM nirUpaNa che? enA uttaramAM jaNAvAya che ke sAtamA zatakamAM je pudgalAdika padArthonuM nirUpaNa che, te ja pudgalAdika padArthonuM nirUpaNa AThamA zatakamAM paNa karavAnuM che. saheje prazna thAya che ke je padArthonuM nirUpaNa thaI gayuM che, tenuM phI nirUpaNa karavAne artha che?, A nirUpaNa prakArAnta yAne bIjI rItie thaze. prAthamika dhoraNemAM je padArtho, je vAte zIkhyA te ja padArtho, vAtenuM zikSaNa bIjI rItie zuM UMcA dharaNemAM pharI nathI apAtuM ?, zati pharI eTale punarukita nathI. reganA nivAraNa mATe, jIvananA nirvAha mATe zuM enI e ja davA, ekanuM eka ja auSadha zuM pharI nathI levAtuM ? gaI kAle ApaNe e vicArI gayA ke cakSu kAMTAnuM jhayaDu khaseDavA ke senAne Dhagale upADI levA samartha nathI, mAtra jevA samartha che. e vAta kharI che tema te kharAbane dUra karavA samartha nathI, ane sAruM levA paNa samartha nathI. tema e vAta eTalI ja ekkasa che ke kharAbane kharAba tarIke, sArAne sArA tarake dekhADanAra cakSu ja che. ITa-pravRti tathA aniSTathI nivRtta ITAniSTa jANyA vinA thAya zI rIte ? pa nALa to cAra prathama jJAna ane pachI dayA. "paheluM jJAna ane pachI ahiMsA" A padane artha ati vicAraNIya che. Ane artha karavAmAM utAvaLIyAe thApa khAya che. mAtra eka pada bolAya, saMbaMdhaka- pada ke arthane paDatuM mUkAya tyAM pariNAma viparita na Ave te zuM thAya? ahiMsA tathA saMyamane te ja sArI rItie sAcavI zakAya, sAdhI zakAya, ke je tatsaMbadhI pUratuM jJAna-samyaphajJAna hoya, mATe jJAnane prathama gaNavAmAM AvyuM che arthAta jJAnanuM mukhyapaNuM ahiMsA-saMyama vagere mATe che. Aje ke artha (kaheke anartha) karavAmAM Ave che ? ahiMsA, saMyama te samajyA, thAya te e ThIka, na thAya, te ye ThIka, paNa jJAna joIe, keLavaNuM joIe. je jJAna saMyama tathA saMvara tathA Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 188 muM ahiMsAnA sAdhana tarIke jJAnIoe mukhya jaNAvyuM tene, te ja saMyama ahiMsA vagerene dabAvanAra tarIke mAnavAmAM AvyuM ke bIjuM kAMI? sAthe saMbaMdhaka pada te che ja, ene artha saMkalita ja che ke-evI rItie sarvaviratidhare jJAna meLavIne pravRtti karI rahyA che. hitamAM pravRtti, ahitathI nivRtti mATe ja jJAnanI mukhyatA che, anyathA jJAnanuM prayojana zuM ? cakSane ratnanI upamA eTalA ja mATe apAI che ke jenAthI hitamAM pravRtti, ahitathI nivRttinuM bhAna thAya che, ane jJAtinuM mahatva e ja hetuthI che. keI manuSya kAMTAmAM paDe te tene AMdhaLe che ? ema kaTAkSathI kahevAmAM Ave che, zAthI? jovAnuM-daSTinuM phala aniSTathI khasavuM e che. ITa vastu paDI gaI, dhAroke senAmahora gaI, te AMkhethI joI paNa chatAM na lIdhI te te jovAmAM dhULa paDI ne ! ISTanI pravRttimAM kAraNa tarIke jJAnanI upayogitA che. jJAnanI jarUrI kharI, paNuM zA mATe? - duniyAmAM be varga che. eka varga Dagale ne pagale pApa bAMdhanAre che, eka varga pApathI alipta rahenAra che. prANunA bacAvanI buddhi vinAnI jenI pravRtti che, te badhA pApa bAMdhe che. cAlatAM, besatAM, uThatAM UbhA rahetAM, khAtAM pItAM, sUtAM je yatanA sAcave che, tene pApa baMdhAtAM nathI. "lUgaDAM hamezAM melAM thAya che ane pANIthI dhevAya che. lugaDAM melA thavAnA bhaye keI nAgA pharatuM nathI." ema kaI kahe, tyAM e samajaNa UlaTI che. lugaDAM melAM thAya ane melAM karAya emAM pharaka che. pApa baMdhAya, yatanA pUrvaka pravRtti chattAM pApa baMdhAya te tUTe, paNa yatanA (jayaNa) vagaranI pravRttithI thatI prANa bhUtanI hiMsAthI baMdhAtuM pApa, tenA kaTuka phaLa bhogavaTe ApyA vinA khasatuM nathI. sIdhI vAtane paNa duniyAmAM keTalAka ADI rItie lenArA che. strIne keIe kahyuM -tArUM mukha te caMdramA sadaza che." kevuM priya kahyuM? chatAM, e strI vaDhakaNuM ja hoya te tarata tADuke -"zuM mArAmAM kalaMka che te kalaMkI caMdramAnI sAthe mArA mukhane sarakhAve che? zuM huM caMdramAnI jema ghaTa vaMdha thayA karuM chuM" vagere kahIne vaDhe tyAre ja teNane cena paDe. ahiMsA, saMyamanA saMrakSaNa mATe yatanA (jyaNA) Avazyaka che, ane te jANavA Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AgaddhAraka pravacana zreNI vibhAga 6 ke samyakajJAna Avazyaka che. sIdhI, sarala ane sAdI vAta che. jene abhyAsa kara nathI, te tarata kahI de che-"ApaNe abhyAsanI kaDAkUTa karavAnI jarUra nathI; jayaNa pALIzuM eTale basa ! "mahAnubhAva! jayaNAnA svarUpane jANyA samajyA vinA jayaNAnuM pAlana bane zI rIte? jayaNAnA muddAo kahevAyelI vAtane je jJAnanA niSedhArthamAM laI jAya, je jJAnane kaMThazoSa mAne tene kahevuM zuM? jIva-ajIvathI laIne yAvat mekSa sudhInuM jJAna mAtra ayatanA TALavA mATe, yetanAnI upayogitA jANavA mATe che. A jIva jyAM sudhI ayatanA sarvathA choDanAra na thAya, cAritra-mehanIyAdikamane sarvathA nAza karanAre na thAya, tyAM sudhI jJAnanI Avazyaka che. vItarAga dazA na Ave tyAM sudhI jaya pALavAnI, ajANa cheDavAnI jarUra che. ane te mATe jJAnanI paNa jarUra che. evuM jJAna vAraMvAra smaraNIya che. vinA smaraNe vidyA visarI jAya e kahevata te pracalita che. e ja hetu purassara je varNana sAtamA zatakamAM hatuM te ja vaNana AThamA zatakamAM che, je zatakanA daza vibhAga yojavAmAM AvyA che. dezane Topale bhagavAnane zira! guru mahArAjA ryArthI tathA anyane ApavA mATe je aMze bhaNavAno adhikAra Ape tevA vibhAganAM nAma uddeza che. pahele vibhAga pudgala vibhAga che. A udeza che pudgala nirUpaNa mATe che. zUnyavAdanA khaMDana mATe A vibhAga nathI, e khaMDana bIje che. pudgala jevI cIja nathI, evuM kahenArA jagatane bharamAvanArA che, pudgala (ajIva) sarvakAle hoya ja che. zunyavAdanA khaMDananI apekSAe anya sthaLe pudagalanuM nirUpaNa che. atra nirUpaNa pudgala-tattvanI sthApanAthe che. koI kadAya zaMkA yA prazna kare ke -"jJAna, darzana, caritranA nirUpaNamAM te jainapaNanI jaDa kharI, vItarAgapaNanA, samyaggadarzanAdinA nirUpaNamAM te jainapaNAnI jaDa mAnI, paNa pudgala-nirUpaNamAM jainatvanI jaDa zI rIte ? samAdhAna barAbara rItie samajo. A jagata svabhAve parivartanazIla che. pudgalamAM svabhAvanI vicitratAe jagatanuM pariNAmAntara thAya che. pariNamananI kahe ke pariNAmAntaranI kahe, A zakti mAnanAra, nirUpaNa karanAra kevaLa jaina darzana che. Itare vAtavAtamAM Izvarane vacce lAve che. dhana cAlyuM Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 187 muM 11 ke jAya, putra marI jAya te paramezvara kayuM ! tyAre tamAre puNya-pApanuM phala nathI ja ne ?, "AkAravALI vastu paramezvare banAvI, kathananA pratyuttaramAM kSullake upahAsya karyuM ke "viSTAmAM AkAra karavAmAM zuM parame zvarane praveza che?" jI dvArA AkAra phare che. varNAdika jethI phare che. jemAM pudgalanA pariNAmane samajatA nathI, teone ja paramezvare Ama karyuM, paramezvare tema karyuM ema kahevuM paDe che. pudgala-pariNAmAntara na mAne tene Izvarane vacamAM ghAlavuM paDe. pudgalamAM pheraphArane, parivartanane svabhAva che. lIlAnuM lAla ne kALuM thavuM, sugaMdhImAMthI durgadhI thaI javuM, trikhUNiyAmAMthI catuSkoNa thaI javuM-e te pugalane svabhAva che. bIjAo pudgalanA pariNAmane nathI samajatA, nathI mAnatA, ane pudgalanA pariNAmane svataMtra nathI mAnyA je ke paramANu amuka hada sudhI svataMtra svAbhAvika paNa che. jIva janme tyAre deha eka veMta cAra AMgaLane. AhAra dvArA zarIra vadhyuM bhUmitithI zarIra keNe nakakI karyuM, jaina mata e ja mAne che, svIkAre che ke upagapUrvaka ubhaya rItie AkAranuM utpAdana che. Izvara kahe che te vAta, te tatva jene kadApa svIkArI zake nahi. dekhAtA pudgalapariNAme saMsArI jIvanAM kahelAM che. pRthvI, pANInA piMDe te te kAyAnA chAe pariNumAvelA che. agni, vanaspati, trasanA chAe te te AkArene rUpa ApyuM che. je je zarIra dekhAya che, te te zarIra mAtra, jenA pariNumAvelA che. saMsArI jIva karmayukta che. karma maLavAthI pariNumAntara thAya che. duniyAmAM paNa kahevata che ke "kALIyAnI joDe joLIe bAMdhe te, vAna na le te sAna te le." itaranAM lakSaNo te juo ! "jaNavAmAM jerU, paraNavAmAM-paraNavAmAM paMDa ane bhUMDAmAM bhagavAna ! putrane prasava thAya te lakhAya ke, "akhaMDa saubhAgyavatI phalANuM bAIe putra ratnane janma Ape, paraNavavAmAM lakhAya ke -"phalANunA ciraMjIvInAM lagna phalANAnI putrI sAthe niradhAryA che, paraMtu kAMI mATho banAva bane to, "paramezvarane gamyuM te kharUM zuM paramezvarane mAThuM game che ? - jIva mAtrane bAMdhyAM bhegavavAM paDe che. karelAM karmo pitAne ja bhAgavavAM paDe che. AvI spaSTa vAta chatAM doSano Topale Izvara mAthe ! Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AgoddhAraka pravacana zreNI vibhAga 6 ThuM pudgala pariNAmAntara thAya che e khyAlamAM Ave to jainatvanI jaDa samajavI. prathama uddezAmAM pudgala pariNama vagere adhikAra che. bIjA nava uddezAmAM paNa kamasara vastu kahevAze. pravacana 188 muM poggala 1, AsIvisa 2, rukkha 3, kiriya 4, AjIva 5, phAsuga 6, madatte 7, paDiNIya 8, baMdha 9, ArAhaNAya 10, dasaaThThamaM mimae // 1 // daSTiviSa jeTalI bhayaMkaratA AzIvizvamAM nathI. pudgalanI prakRti pariNamana-zIla che. zrIzAsananI sthApanA samaye pravRtti vyavahArarthe zrIgaNadharadeva dvAdazAMgInI racanA kare che. bAra aMgamAM pAMcamuM aMga zrIbhagavatIjI sUtra che. temAM AThamA zatakane adhikAra cAlu che. e zatakanA daza udezamAM prathama uddezAmAM vibhAgamAM) pudgaplAdhikAra che. ApaNe vicArI gayA ke pudgalanA pariNAmane samajavAmAM tathA mAnavAmAM jainatva che. jevapaNAnI jaDa che. e na mAno to jainatvanI jaDa Take nahi. - bAlyAvasthAmAM, yauvanAvasthAmAM ke vRddhAvasthAmAM jIvamAM kaMI pharaka che?, tamAma avasthAmAM jIva samAna che. gayA bhavamAM tathA A bhavamAM paNa chava sarakhe che. pUrAya tathA khAlI thAya tevI vastu pudagala che. dharmAstikAyAdi cAramAM ekeya pUraNa ke galana svabhAvamaya nathI. dharmAstiSayamAM je pradeze che temAM bralAMtare paNa eka paNa pradeza vadhavAno nathI. te ja rItie adharmAstikAyamAM, AkAzAstikAyamAM, ke jIvamAM eka paNa pradeza vadhavAno nathI, ke ghaTavAno nathI, pagalAstikAya vinara kaI jANa dravyamAM vadhAre ghaTADo thato nathI. pudgalamAM vadhAre saDo thAya che, pivAya che paNa te ja, vadhe ane ghaTe che paNa te ja. bAlyakAla karatAM yauvanamAM zakti vadhe che, vRddhAvasthAmAM zakti ghaTe che. chavamAM zuM vadhyuM ke ghaTayuM?, zakti vadhe ghaTe che te to pratyakSa siddha che. e zakti pudgalanI ja mAnavI paDaze. Astikane ahIM nAstika ema pUchIne camakAvaze ke-"to pachI jIvanuM zuM rahyuM ," Astika to mAne ja che ke jIvana to jJAnAdi che. bala, zaktine je jIvanAM mAnIe Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 pravacana 188 muM to pudagalanA vadhavA ghaTavA sAthe zakti vadhavI ghaTavI na joIe. hAnI AMgaLI sparzathI ja je jANe tenAM karatAM mahaTI eMgaLa sparzathI vadhAre jANe ke nahi? pugalanA nhAnA moTA hovAnA AdhAre tenA dvArA thatuM jJAna je nyUnAdhika hoya to tyAM kAraNapudgalanuM ja pratyakSa che. jeo yugalanA pariNamanazIla svabhAvane na vicArI zake, temane jarUra Azcarya thAya, paNa samaje tene mATe ane samajavuM hoya tene mATe to pratyakSa siddha che. kartAnI zakti sAdhanAnA AdhAre ja kArya kare che. cAmaDAmAM mocI kANuM pADe khare paNa zuM sAdhana vinA pADe? kANuM pADavA mecInA hAthamAM Ara joIe, soyathI na cAle. suthArane charI na apAya, vAMsale ja Apavo joIe. kartAnI zakti kharI, paratu kArya sAdhana dvArA, tathA jevuM sAdhana tevuM kAryo thAya. naraNI nakha kApe paNa tenAthI zuM zAka samArAya?, AthI sAdhanamAM zakti che, rtAmAM zakti nathI tema na kahI zakAya. bAlyavayanAM kemala pudagalo vakhate yauvanakAlane megyakAma thaI zakatuM nathI. capu, naraNI soyamAM svataMtra zakti nathI. zakti rtAmAM che. kartAnI zakti sAdhana dvArA sAdhana pramANe upagI thAya che. je sAdhana maLavAthI bAlyavaye je kArya na thAya athavA muzkelIo sAmAnyapaNe thAya te ja kArya te ja sAdhana dvArA yauvanamAM thAya, tIvrapaNe thAya, vaLI pAchuM vRddhAvasthAmAM sAdhana te ja chatAM kArya maMdapaNe thAya. ahIM prazna e thaI zake ke, hAthInA dehamAM pudgale vadhAre che te enAmAM jJAna vadhAre hovuM joIe? pudgalane jJAna sAthe saMbaMdha nathI. jJAna e jIvananI cIja che. deha gadheDAne kayAM nAnuM che ? chatAM akkala keTalI ? moTA vRkSamAM kaMI zakti vadhAre che ? jIve jevAM jevAM karmo bAMdhelAM hoya, je prakAre IdrayaparyApti bAMdhI hoya te te pramANe te te pudgala tathA paryAtinA AdhAre tevuM tathA teTalA pramANamAM jJAna prApta thaI zake che. kherAkamAM ghauM, bAjarIne upayoga karyo temAMthI zabda zravaNanuM sAmarthya kenAmAM hatuM ?, pudgalamAM e zakti nathI, pudgala sAdhana jarUra che. pudgala vege, jIve karelI kriyAthI baMdhAcelI karmAnusAra, Idriya, vacana, mana vageremAM pariNamana thAya che. Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 zrI AgAme ddhAraka pravacana zreNI vibhAga 6 ThTho pariNamanazIla prakRti pudgalanI che. ATaluM samajAya te nAstikanA paMjAmAMthI bacI zakAya. nAstika pratyakSa pramANa mAne che. vedAMtI elI kRtine mAnavAnuM kahe che. vyavahArathI cArvAka sAre ke pratyakSa mAnI, bIjuM mAnavAnuMnA kahe che, paNa vedanAM vacanenA miSe TaeNga karanAra chAne rAkSasa, jagatane mithyA mAnI (pudgalane sarvathA na mAnI), adazya AtmAne ja kevala mAne te satya mArgo zI rItie AvI zake che, pudgalanA pariNamanane mAnanAre jaina kadI paNa taiyAyika ke vaizeSika jhapATAmAM Ave nahi. dhAgApaMthIo Izvarane kartA tarIke zA mATe AgaLa kare che? keTalAka dhUrta dhAgApaMthIo "amane Apaze te tamane Izvara Apaze" ema kahIne potAnI peDhI calAvye rAkhe che. yajJa, zrAddha AdinA nAme je kAMI temane Apa tenA badalAmAM tamane prabhu Apaze ema kahIne teo IzvaranA nAme peTa bhare che. garbhamAM bAlaka Ave tyArathI (sImaMta prasaMgathI) temane lAge cAlu thAya, te Dagale ne pagale cAla ! mare tyAre ya lAge, mUA bAda paNa lAgo ! zayyA, zrAddha lagere lAgAnuM laMgara kAyama che. A lAge TakAvavA Izvarane rtA tarIke AgaLa dhare paDe che. AtmAne kama sAthe saMbaMdha anAdine che. agninA pudgale bALanArAM che pANInAM pudgale ThAranArAM che. sAkaranAM tathA maracAMnA pudgale te prakAre bALanArAM ThAranArAM nahi, paNa gaLyAM, tIkhAM che. pudgalane tathA vidha tathA vidha svabhAva na jANe, te vyakti naiyAyika, vaizeSikanA phaMdAmAM jarUra phasAI jAya. pRthvI, pANI, agni, maracAM, vagere darekamAM pudgale paNa judAM judAM che. AtmA arUpI che, e te darekane kabUla che. AtmA dekhAtuM nathI eTale arUpI che e kabUlAtamAM chUTaka che ja kayAM ?, karmarUpI che ema mAnavA paNa badhA taiyAra che. keTalAka zaMkA kare che ke rUpI karma arUpI AtmAne zI rIte laLage ? samAdhAna e ja che, spaSTa siddha che ke karmane svabhAva che ke AtmAne vaLage. eka vyaktine bIjI vyakti pakaDI rAkhe te prathama vyakti kema cAlI zaktI nathI ? jIva tathA karma kSIra naura Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 pravacana 188 muM nyAye saMmilita che, karma sUma che tethI kSIra nIra nyAye bhaLI-maLI jAya temAM navAI zI ?, dareka samaye jIva 7-8 sAta ATha prakAranAM karmo bAMdhe che. levAte khorAka sapta (sAta) dhAtupaNe pariName che e te sau keIne anubhavasiddha che ne? kherAkamAMnAM kaI pudagale lehIne, te keI hADakAMne te kaI mAMsane poSaNa Ape che, puSTa kare che. eka ja sAthe levAyelA khorAkamAM AvI bhinna bhinna kiyA te mAno cho ne? jaTharAgninA prAge mala sahita ATha vibhAge ApaNe mAnavA ja paDe che, gumaDuM thayuM, pAyuM, have je pramANamAM gumaDuM te ja pramANamAM kherAkamAMthI rasI thavAnI. hAthe kaDhAvelI zILI tarapha (zILInA cAThAM tarapha ) najara kare, juo, kaDhAvatI vakhate zILInuM cAhuM keTaluM hatuM ane Aje keTaluM che? pudgalenuM pariNamana, vRddhi, hAni pratyakSa che. zarIramAM je jagyAe paramANunI sthitimAM navAM pudgale bhaLe che, bhaLavAthI te sthitimAM vRddhi thAya che. vaLI ghaTavAthI hAni-kSaya, thAya che te pramANe AtmA tathA karmane saMbaMdha buddhigamya paNa che, sahaja siddha che. jJAnAvaraNIya sarvathA kSaya pAmyuM hoya te tene te na baMdhAya. je je karmo vaLagyAM hoya temAM tevA tevA prakAre karmo AvIne potapotAnAM prakAramAM bhaLI maLI jAya che. AtmA anAdine che. karma paNa anAdi che. AtmA tathA karma ubhaya anAdinA che. AtmA ane karmane saMbaMdha anAdine che anAdikAlathI A jIva jJAnAvaraNIyAdi karmathI AvarAyeluM che. vartamAna yuganuM vijJAna (nyU sAyansa) paNa pratipAdana kare che, ane kahe che ke "zarIranA badhA pudgale sAta varSe badalAI jAya che. eTale pudgale navAM Ave, jUnAM jAya ema cAlu che. karmomAM paNa e ja niyama samajI le. jUnAM karmo chUTatAM jAya ane navAM kameM vaLagatAM jAya che. e ja rItie Azrava, saMvara, nirjarA ta mAnI zakAze. nave to pudgala pariNamananI mAnyatAnA AdhAre ja mAnI zakAze. pudgala-pariNamananA maMtavyamAM jainatvanI jaDa ApaNe punaH punaH vicArI gayA chIe. maNinA bhUSitaH sarpaH kimasau na bhyNkrH| prathama uddezAmAM pudagalanuM svarUpa, pudgala pariNamananA svabhAvanuM Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 zrI AgamAddhAraka pravacana zreNI vibhAga 6 ho vaNu velu che. have kAi e prazna kare ke, puddagala pariNAma jANyA pachI te ISTa che ke nahi ?, samAdhAnamAM samajavuM iSTa che, mAno ke pariNAma eka vakhata anukULa ane to paNa te anukULatA ye jherI sarpa jevA che. e anukULa pudgala paraNAma paNa viSamaya viSadhara jevA che. jherI sarpa e ke NavALA hoya to paNa saMgharavA lAyaka nathI ja. sahAyaka evA paNa pudgala pariNAme jherI nAga jevA samajjAnA che. traNapaNuM, saMghayaNu, mana, vacana kAyAnuM prAkhabdha A tamAma pudgalanA AdhAre che, ane meAkSa paNa pudgala dvArA ja meLavavAno che, tathA ipa (azui dhANu karanAro chatAM paNa) che to jherI nAga ja ne !, yataH- maNinA bhUSitaH sarpaH kimasau na bhayaMkaraH // atha :-maNithI zAbhAmAna evA sarpa zu bhaya'kara nathI ?, che ja bIjA uddezAmAM pravitra zabda che, AzISa eTale 'ddADhamAM jhera' e zabda lakSyamAM rAkho. AthI khIjA uddezemAM mASiSa' no adhikAra che. eka divasa savAre bAdazAhu uThayA, jAjarUmAM gayA, pAcho Ave tyAM vALavA AvelA bhaMgI sAmA maLyeA. savAramAM A kayAMthI maLyA evAM taraMgane AdhIna thaI bAdazAhe tene phAMsI devAno hukama karyAM. bAdazAhane ghera vALavA AvanArA bhaMgI potAnI nAtamAM UMcA hato, mAna dharAvato hato. A vAtanI khabara bhaMgInI nAtane thaI eTale tamAma bhaMgIo khIrabala pAse gayA. khIrabale mAga khatAnce ke: mahelanA jharUkhAnI nIce ja bhaMgInA pace (nAte) maLavu, ane TharAva karavA ke, bAdazAhanA mahele pahAra divasa thayA vagara vALavA javuM na huM, ane te mahala taraph najara karavI nAha, kemake tethI te divase maraNu thAya che. paMca maLyuM, bAdazAhe bIrabalane pUchyu ke A zI dhAMdhala che ?' khIrakhale kahyuM": ke-jahAMpanAha ! e leAkeA kahe che ke "Aja amArA moTA bhaMgIe khAdazAhanuM mAM savAranA pahoramAM neyuM jethI tene phAMsIe caDhavu paDe che, mATe kAie savAramAM, amuka samaya divasa na caDhe tyAM sudhI koI paNa bhaMgIe bAdazAhanA mahela pAse javuM nahi, eTale vALavA paNa javuM nahi" bAdazAhe tarata potAne hukama rada karau dIdhA. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 189muM jherI jAnavaramAM jhera che (jhera che mATe jherI kahevAya che) paNa te jherI janAvare manuSyane karaDavA mathatA nathI. jo teo karaDavAne dha laI bese te koNa jIvatuM rahe ? jherI jAnavare dADhamAM jheravALA che, hRdayamAM jheravALA che, paNa dAnatamAM tathA daSTimAM jheravALA nathI, manuSya daSTinA ane dAnatanA jheravALA che. daSTi vaSanA jeTalI bhayaMkaratA AzIviSamAM nathI. bIjA udezAmAM Avine adhikAra che. e jherane nivAranAra vanaspatikAyanA jI ane pudgale che. te mATe trIjA udezAmAM vRkSano adhikAra che. e adhikAra tathA pachInA sAta udezAnA adhikAra vagere Ave che te aMge vartamAna- pravacana 189 muM ahiMsAvratanI ArAdhanA zakaya zI rIte ? puggala AsISisa rukkha, kiriya AjIva phAsuga madate; paDiNIya badha ArAhaNA, ya dasa aTThama mi sae // 1 // narasuM paNa je paramezvaranI ja preraNuthI, te prANIne sajA zA mATe? zrIzAsananI sthApanA mATe zrIdvAdazAMgInI racanA karatAM thakAM zrIgaNadharamahArAjAe racelA paMcamAMga zrIbhagavatIjInA aSTama zatakane adhikAra cAlu che. zrIbhagavatIjImAM kahevAnA adhikAra daza vibhAgamAM vaheMcavAmAM AvyA che. e vibhAgane 'udezo kahyo che. zAstrakArano pAribhASika ane bhASAprayoga zabda "uddeze che. prathama udezAmAM pagala pariNamana adhikAra che. te ApaNe vicArI gayA, ane kahI gayA ke pudgala pariNamana zraddhAmAM jaina zAsananI jaDa che. pudgalane pariNamanazIla mAnanAre jainazAsanane mAnI zake che. cetana ja karI zake che, kaMI paNa karavAnI jaDamAM tAkAta nathI, jaDa sukha ke duHkha ApI zakatuM nathI, ema mAnanArAe duniyAne Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 zrI AgaddhAraka pravacana zreNI vibhAga da che bhUlI jAya che. ApaNe maracAM khAdhAM, AMkhe (AMkhamAM) agara kaI paNa aAvamAM tethI baLatarA thAya e koNe karI? zIrapAva ke sajAmAM kAraNa khuzI, ke nAkhuzI ja che ne! pAyathI sukha ane pApathI harakha pitAnI meLe nathI maLatAM, paNa bIjo Ape che-Izvara Ape che evuM anya matavAlAe mAne che. kAraNa ke teo pudagalanA pariNAmane samajatA nathI. maracAMthI baLatarA, sAkarathI ThaMDaka koNa kare che? kodhanA AvezamAM AvI ApaNe paththara laI mAthuM devuM ane rAtuM (lehI) kahyuM? zuM e paramezvare karyuM?, evI buddhi paramezvare ApI" ema kahevAmAM Ave te te pachI dubuddhi ke sadbuddhi paAnAra paramezvara ja ne, ane je paramezvara ja tema kare te pachI ahIM ja manuSyAdi prANIne zA mATe ?, korTanA pharamAnathI ke manuSyane phAMsI denAra jallAda gunegAra nahi. e rIte je sArI boTI buddhi paramezvara ja Apate hoya te pachI te buddhi anusAra vartanAra gunegAra zAthI?" ene sajA zA mATe? pachI puNya pApa, svarga naraka A badhuM zA mATe?, AthI pudgala-pariNAmane mAnyA vinA chUTako ja nathI. paramezvarane mAnavA zA mATe? have kaI ahIM prazna kare che keH "je sukha-duHkha dAtA paramezvara nathI, te pachI tene mAnavA zA mATe ?" jarA vicAra karo te mAnavAnuM kAraNa svayameva samajAze. Izvara banAvanAra nathI, paNa batAvanAra te che ne sUrya kAMI ApatuM nathI, paNa prakAzaka te che, mATe te upayogI che. tema puNya pApa Adi ta tathA tenAM kAraNe vagere batAvanAra jagatamAM kevaLa paramezvara ja che. paramezvara vinA jIvAdita kaI batAvI zakatuM ja nathI. je manuSya lUgaDuM na joI zake te tene raMga zI rIte joI zakavAne ?, te rIte AtmAne na joI zakanArAo, AtmAne vaLagatAM tathA tenAthI viparAtAM karmone, AtmAnI sAthenA saMbaMdhane zI rItie joI zakavAnA che?, AthI ja jeo AtmAne na jANe teo puNyane, pApane, Azravane, saMvarane, nirjarane, baMdhane, melane, baMdhanirjana, kAraNene, kAraNabhUta adhyavasAyane jANI zake ja nahi. kevalajJAnI ja, sarvajJa ja AtmAne, tathA AtmA AzrIne anya tane jANI zake che, Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 189 muM batAvI zake che. zrI sarva kevalajJAnathI AkhuM jagata jANyuM, joyuM che ane pachI bhavyAtmAone batAvyuM che. jainetaro ane jainemAM e ja pharaka che ke Itare paramezvarane banAvanAra tarIke mAne che, jyAre jaine baMtA-nAra tarIke mAne che. AjanA vijJAnane abhyAsI paNa samajI zake che ke amuka jagyA para dhULa nAMkhavAmAM Ave te te dhUchInAM pusule amuka varSe paththara ke kailA rUpe dekhAva de che. pudgala pariNamana-jJAna vinA jainapaNIno TakAva nathI. eTalA mATe je pudgala pAraNAbhane AMdhakAra A AThamA zatakanA prathama uddezAmAM che. devA paNuM yAnA kedI che. keTalAka oSadhe (jhera paNa) pariNAme mIThAM hoya che. jyAre keTalAka svAde mIThAM paNa pariNAme kaTuka hoya che, jherI hoya che. pudgala pariNAmamAM e nayama nathI. e pariNAma te tamAma pariNAme kaTaka ja che. sarvArtha siddhanA sarvadevo paNa kAyAnA kedI che. kAyA e jIvanI keda che. kAthAmAM hoya tyAM sudhI sAccadAnaMda svarUpanI prApti thatI nathI. pudgala-pariNAma e eka jAtanuM AzIviSa che. dADhanA jherane saMbaMdha laIne vicArI zakAya ke AzIvizvanA saMbaMdhamAM rahelAone cheDo kyAM?, AthI pugala pa raNamananI ghaTanA AzIviSa sAthe bIjA udezAmAM che. kAyasthiti anaMta pudgala parAvartanI sthiti vanaspatikAyanI che. anaMta utsArpaNInI kAyasthiti vanaspatikAyanI che. (us. . rara) temAM jhaMpalAya, AgaLa na vadhI zake tene aMge kAyasthati jANavI. pRthvIkAyAdinI paNa kAthasthAta asaMkhyAtA kALanI jaNAvI, paraMtu anantI usarpiNa avasarpiNInI sthiti mAtra vanaspati kAyanI che. ahIMthI AgaLa na vadhAya te paheluM ane chelluM sTezana vanaspatikAyanuM samajavuM. AkhA jagatane mukhya AdhAra vanaspatikAya upara che. kherAkamAM, AcchAdanamAM, sthAna, Asana, zayana, tamAmamAM upayogI thanAra vanaspati che. makAnamAM pATaDA vagere zAnA ?, khorAkamAM vadhAre bhAga zAne?, ane tethI trIje uze vanaspatikAyane che. Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AgoddhAraka pravacana zreNI vibhAga 6 ThTho. kamabandhanathI keNa bacI zake? karmabaMdhanathI teo ja bacI zake che ke jeo kiyAthI bace, tethI cethe udeze kriyAnA adhikArane rAkhyuM. bIjA jIvane aDacaNa thAya, trAsa thAya, bIjA jIvane nAza thAya tevI kiyAthI karmabaMdha thAya ane kriyAmAtrathI paNa karmabaMdha thAya. aMdhArAmAM cAlyA ane paga nIce jIva cagadAI gaye. tyAM tenI kiyAthI paNa karmabaMdha thaye. jIvahiMsa nAM sAdhane, upakaraNe taiyAra karavA te adhikaraNa kriyA che. tenAthI paNa karmabaMdha thAya. pariNAmathI thatI kriyAthI paNa karmabaMdha thAya. keTalIka vakhata vagara pariNAme paNa kriyA banI jAya che. ApaNuM kAyAnI kriyAthI je je bane te adhikaraNukI kriyA. bIjAne pIDA ApanArI paritApanika kiyA. bIjAnA prANane viyega karAvanArI prANatipAtikI kriyA che. (g: . ra72) kriyA dvArA karmabandha che, kama bhagavAya che ane pharI baMdhAya che e kama dareka bhave jIvane reMTanI ghaTamALanI jema cAle che. A nAdi kAlathI A jIva A rItie ja bhaTake che. je jIva sadaMtara ka ne hota, te karmabandha heta ja kayAMthI ?, karmabandha karmaLAne ja DAya. karma jogavatAM ja karma baMdhAya. aneka prakAranI kiyAthI karma baMdhAya che, ane bhagavAya che. vanaspatinI vyApakatA gazALAne mata paNa kiyAne mAnanArA hatA. mithyAtvI paNa je kriyAthI DarIne te pramANe te varte te pachI zrIjinezvara-devanA prabhAvazAlI-zAsanane pAmelAe kevuM, keTaluM sAvaceta rahevuM joIe?, te jaNAvavA mATe AjIvikenuM adhyayana kahyuM. caMderAja lekamAM kaI bhAga e nathI ke jyAM nigada nathI. jema nigada badheya che, tema sUma pRthvIkAyAdi cAra paNa dareka sthaLe che. vanaspatinI vyAsi lakhoTI ke anAja bharIe tevI ja che, arthAt anAja bharIe tevI che. anAja bharAya paNa vanaspatikAyanI sthiti te jota mAphaka vyApe che. avakAza phekanAra cIja nathI. bIjI badhI cIjo avagAhanane roke che. nigadamAM avagAhanA ghaNuM che. pRthvIkAyAdinA geLA nathI, paNa nigodanA Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 189muM : 21 geLA che. bAdara vanaspatikAyanA geLAo nathI. potAnAmAM bIjAne avakAza Ape tethI geLA anaMta sUma ke bAdara nigada vinA anaMta jIvone samAveza thaI zakato nathI. A rItie vanaspatikAyathI tathA bIjA jIvothI jagat vyApeluM che. ahiMsaka keNa banI zake? have kaI ema kahe che ke -leTa phAka ane bhasavuM" e be bane nahi. jyAre ema kahevAmAM Ave che ke jagata anaMtAnaMta jIvathI vyApta che. kriyA mAtrathI kriyA dvArA virAdhanA thAya che, te pachI mahAvratanuM pAlana zI rIte thAya?, jyAre je vinAnuM sthAna nathI, ane kiyA vagarane jIva nathI, te pachI ahiMsakapaNuM Take zI rIte ?" dharmanI jaDa ahiMsAmAM che. ahiMsA vinA bIjA taravane mukhya sthAna ApavuM te te "sAyanI zAhukArI ane gaThaDInI cerI" e nyAyavALI vAta gaNAya. keI eka mANasane mArgamAMthI seya paNa maLI ane gaThaDI (ratnanI pATalI) paNa maLI. meLavanAra bole paNa khare ke keInI seya, keInI gaThaDI," paraMtu "keInI soya" meTethI bele, keInI gaDaDI dhImethI bele. dAnata evI ke kaI mAlika jaDe te bhale, nahi te soya ne gaThaDI pacAvI pADavAM. dAbaDInuM jJAna e anaMtA jJAnano keTalA Diso? kALA paryAyane sthAne lAla paryAyanuM jJAna thAya, temAM lAbhatarAyanA kSayopazamane hisso ocho thA ? bIjAM badhA pApasthAnake kaI kaI aMze nukazAna kare tyAre hiMsA keTaluM kare? AkhI jiMdagIe taiyAra kareluM zarIra hiMsAthI samaya mAtramAM sApha ! pApasthAnakamAM jaina zAstrakAree prathama sthAne hiMsAne jAhera karI che. anya pApa aMze guNanAzaka che, jyAre hiMsA sarva guNanAzaka che. hiMsA-varjanamAM leza paNa khAmI na Ave te mATe bIjA vate che. bAkInAM vate vADa jevAM che. rakSaNa vADathI ja che. jaine je vastune upayoga kare te prAsuka hoya. jemAM jIva na hoya tene upayoga kare. sUma nigada bIjAnI kriyAthI mare na he. kAcamAMthI AvatuM ajavALuM keTaluM bArIka hoya che? e AvatA ajavALAne kAca zuM kare? sUma Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AgaddhAraka pravacana zeNI vibhAga da che nimedanI bArIkAI evI che ke ApaNAM skUla yugalothI tene vyAghAta nathI. bAkara ne aMgenI vicAraNAmAM te spaSTa che ke mahAvatadhArI acittane ja upaga kare. bAdara jIvonI virAdhanA na kare, ane bAdaranI virAdhanA na cheDanArane sUma hiMsA cheDavAnA pariNAma thatAM ja nathI. bhega ke upabhogamAM AvatI cIja nijIva hevI joIe, AvI jenI pratijJA heya te ahiMsaka banI zake che. A rIte ahiMsAnI, ane prathama mahAvatanI sAbitI thaI. kAkAra geLA gabaDAve che: "sAdhu vaharavA gayA, gRhastha hAthamAM vaharAvavAnI cIja lIdhI, pAtrAmAM nAMkhavA mAMDI, pAtramAM paDI pahelAM vaccethI e cIja kaI pakSI laI gayuM. A prasaMge adattAdAna, avarati piSaNa vagere siddhAMta saMbaMdhI zuM samajavuM?, e adattAdAna kharuM ke?, aviratinuM piSaNa (pakSInuM) keNe karyuM ?" mAne ?' e nyAye "gRhastha devA mAMDayuM tyArathI dIdhuM, sAdhue levA mAMDayuM tyArathI lIdhuM" e nyAye adattAdAna nathI ja. aviratine piSaNanI AlocanAnI vyavasthA sAdhune karavI paDe. eka vAta khyAlamAM rAkhajo ke jenI DiTa sIdhI na hoya tene zAstranAM vacano paNa avaLAM lAge che. evA pratyanikane adhikAra AThamA udezAmAM jaNAvela che. pachI navamA uddezAmAM ka adhikAra vagere che te agre vartamAna. pravacana 1900muM prathamathI daza udezAmAM karyo adhikAra che, tenuM sAmAnyavarNana, zabda vAcaka che, ane padAtha vAjha che. * zrIgaNadhara mahArAjAe racelI dvAdazAMgImana paMcamAMga zrIbhagavatIjI sUtranA TIkAkAra zrIabhayadevasUrIzvarajI mahArAja che. aSTama zatakanA uddezAnI saMgrAhaka-gAthAne artha TIkAkAra mahAtmA samajAvI rahyA che. prathama uddezAmAM pudgalanuM svarUpa prakAra, pa raNAme vagerenuM nirUpaNa che. sUtrakAre "pugala" zabda vAparyo che. zAstramAM vAcaka zabda hoya, eTale padArthakathaka zabdo hoya. padArtho na hoya te ghaTa, peTa, staMbha Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 190 muM : vagere padArthonA zabdo elI zAkAya che, te padArtho lI zakAtA nathI. ghara" padArtha vAya che, vAska dha zabda che. zabda elAtha, artha kaI belI zakatuM nathI. artha gaNya che. vAsya yAcaka kathIsthita abhinna che, sarvathA bhinna nathI. keIme ema thAya ke jyAre pugalanA pariNAmanI vAta karavI che te mAtra "pudgala" zabda kema vAparyo, zAstrIya niyama che ke be zabda maLI eka zabda thAya to eka belAya. zabda "pudgala" paNa arthamAM "pudgala pariNAma samajAya. prathama pudgala uddezo Akheya pudgala-pariNAmanuM nirUpaNa karanAra che. dvitIya upheze AzIviSa adhikAra che. dADhamAM jheravALA saryAdi jene jaNAvanAra e udeza che. keTalAka saMkhyAta-jIvavALI, keTalAka asaMkhyAta jIvavALI, keTalAka anaMta jIvavALI vanaspatikAya che ke je tatsaMbaMdhI nirUpaNa tRtIya uddezAmAM che. prajJApanA karavI hoya tyAM vizeSataH kahevAnI AvazyakatA che. kriyA zabda anekane lAgu paDe che. kriyAnA pacIza bheda paDI zake che. kAyikI, adhikaraNikI, prASika, pAritApanikI, ane prANutipAtakI e pAMca prakAranI kriyAnuM nirUpaNa cethA uMdezAmAM che. AjIvika matavALA mAne che ke (bRhakapa-vyavasthApaka vaga) "jIva karma kSaya karIne mokSe jAya, paNa pitAnA zAsanano tiraskAra thAya te pite pAche ahIM Ave, ane vaLI jAya vagere" AvA AjIvike traNa prakAre che tenuM nirUpaNa pAMcamA udezAmAM che. gRhastha mATe dAna e ja dhama utkRSTa zAthI?, zIla, tapa, bhAva te sarvaviratinI sarakhAmaNumAM biMdu mAtra che? - chaThThA uddezAmAM prAsuka dAnane adhikAra che. gRhastha mATe dAna e ja dharma utkRSTa che. zIla, tapa, ane bhAva, dharma gRhastha game tevAM pAlana kare te ye sarvaviratinA vrata pAlana pAse biMdu tulya che. bAre ya to zuddha pALe te paNa choTe ja che, te jarA vicAre te samajAze. keI zrAvaka e che ke yAvat mutyu kabula, paNa kaMdamUla nA khAya, kAyAthI brahmacarca pALatA hoya, tapasvI hoya, paNa mAne ke pitAnA putre kaI lAgatAvaLagatAnuM khUna karyuM, pitAne zaMkA nathI, ane pite jANe ke putra Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AgaddhAraka pravacana zreNI vibhAga 6 ThTho khUna karyuM che, putra ja khUnI che, chatAMya te zuM karaze? hAtha joDIne besI raheze ke putrane bacAvavAno prayatna karaze?, kaho ke kethaLI laIne kerTamAM bacAva karavA deDaze. gunha karanAra te potAnI buddhi mujaba sAvacetIthI ja gune kare che. ekAMtane dAva haMmezAM dekhAtuM nathI. kerTa kahe, kacerI kaho, ke kAnUna kahe e te kahe che-zIkhave che, ke "jUThuM lakhe ke bele paNa jugatuM (kAnUna pUrvakanuM) lakho ane bole, eTale "khALe DUcA. dvAra mekaLA" jevI vAta che. mana, vacana, kAyAthI pApa karavuM nahi, karAvavuM nahi, ane anumodavuM nahi, A sarvavirati che. pApa pratye dhikkAra e jabbara hathiyAra che alabatta putrane bacAvanAra e pitA paNa tene bacAva pApane sArU mAnIne te nathI ja karate. pApa pratye dhikAra che, e to jabara hathiyAra che. 1914 nuM yuddha zarU thayuM. 1918-19 mAM suleDa thaI temAM yadyapi jarmanInA TUkaDA karI naMkhAyA; chatAMya tyAMnA (jarmanInA ) cAnselare e jAhera karyuM hatuM ke-"zatru tarapha dhikkAnI najara " e amArI prajamAM vyApta che, te rUpI amAruM amogha zastra kadApi buruM thavAnuM nathI. sattara pApasthAnake karanAre thAya te karmane teDI zake che. gaLathuthInI jema pratikramaNamAM (savAra sAMjanA) aDhAra pApasthAnakonuM smaraNa rAkhyuM ja che ne ! pApanuM smaraNa rahe eTale pApa tarapha tiraskAra jAge che. tirarakAra ke te ja kaIka divasa pApathI khasavAnuM sAhasa thAya. aMze paNa pApane tyAga thaI zake. kAyAthI pApa anumedavuM nahi- ema paNa thAya. dezavira tane aMge zAstrakAre zrAvakenAM vatenA phaLane jaNAvatAM kahyuM che ke-te zrAvaka ATha bhavamAM Atmazuddha karI zake. kAyA mAtrathI pApane tyAga kare te vyartha nathI. bezaka ! sarvaviratinI apekSAe te bindu mAtra che. gRhasthanuM zIla paNa sarva viratinI apekSAe biMdu mAtra che. tapazcaryA zrAvaka kadApi mAno ke moTI kare, mAsakhamaNa kare paNa sAvaghane tyAga karyA sivAya, saMvara vinAnA tapanuM mUlya ghaNuM ja alpa che. bhAvanAne aMge mAne ke bhagavAnanI pUjA karatAM ullAsa AvI gaye, te paNa tyAM ye "suthAranuM mana bAvaLIe" e nyAye manataraMge kayAM Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 190 muM 25 De? "phalANuM dAvAmAM A ja lAbha thaze vagere vicAro tyAM ya Ave che. vIze kalAka AraMbha-parigrahamAM rAcavuM-mAcavuM hoya tyAM enuM raTaNa game tyAM AvIne hAjara thAya emAM navAI zI?, tamArA AtmAne tame sAce mAnavA taiyAra che? tIjorImAMthI lAkha rUpIA cerAyAnuM svapna AvyuM che, e jANe chatAM tIjorI kholIne juo ke nahi ?, kahe ke AtmAne sAco mAnavA paNa taiyAra nathI. AMkha keIne paNa yAvat mAtAne paNa bharose karatI nathI. mAtA AMkha sAme hAtha sparza kare ke tarata AMkha baMdha thaI jAya che. AraMbha-parigraDane aMge, ApaNe badhA eTalA mazagula chIe ke potAnA AtmAne paNa pitAne vizvAsa nathI. ATalI hade AraMbha-parigrahamAM tallIna banelAne pavitra bhAvanA Ave kayAMthI Ave te paNa bindu mAtra ! bhAvanA, zIla, tapa gRhasthanAM bindu jeTalAM che. gRhasthane mukhya dharma dAna che. gRhastha mATe kharekhara taravAnuM sAdhana dAnadharma che. have dAna prAsu=acitta cIja te supAtramAM apAya te saMbaMdhI adhikAra chaThThA uddezAmAM che. pApa game che, paNa pApI tarIkenI chApa gamatI nathI ! sAdhu aprAmuka (sacitta) dAna le temAM mAtra jIvaadatta lAge che ema nathI, paNa cAre prakAranAM adatta lAge che. megyavayanA ziSya-ziSyA levAmAM guru adatta gaNAyela nathI, bAkI khAnapAnanI sacitta vastu levAmAM cAra prakAra adatta lAge che. tIrthakara adatta, jIva adatta paNa lAge che. ane tatsaMbaMdhI adhikAra sAtamAM uddezAmAM che. gUne karavAne saMkeca hotuM nathI, paNa gUnAne daMDanI jAherAta paNa AkarI lAge che; daMDa te Akare lAge ja che ne! tela maracuM khAvA sArA lAge che. khAMsI, zvAsa, dama vagere thayA eTale eya bApare ! zuM cAre adattanA svIkArane "adhama kahe te rame rema Aveza Ave che; paNa enA karatAM gUno na kare, cAre adattane svIkAra na kare, tela maracAM na khAvAM, e ja ITa che. A jIvane pApa karavuM game che, paNa pApI tarIke paMkAvavuM gamatuM nathI. AthI satya svarUpa kathananA, ane kathakanA hevI banAya che. dara rAjAne zrI kAlikAcA, "tuM narake Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AgaddhAraka pravacana zreNI vibhAga 6 ho. jaIza ema nathI IcchayuM paNa "janAvarane mArIne, mArI nAMkhIne karAtA yajJathI, naraka gatie javuM paDe che,' ema vastu sthiti jaNAvI che. athI sane rUMvADe rUMvADe koI vyA. adA grahaNa karanArAone sAcuM svarUpa kahenAra na game, tethI teo pratyanika bane che. guru, kuLa, saMgha, sUtra, arthamAM pratyanikene adhikAra AThamA udezamAM che. prAyazcittanuM nivAraNa AyaNa cakravata, vAsude, rAjA mahArAjA vagerenI sattA mana upara cAlatI nathI. temanI pAse ke duniyAmAM te kAyAthI gUne ane kAyAne daMDa ke sajA. zAstra-kSetramAM "kAyAthI pApa kare te tene ja mAtra daMDa" ema nathI. AvuM vacana ke A saMkalpa kare te paNa pApa, ane tethI prAyazcitta, nahi. te karmabandhana che ja. mana, vacana, kAyA, traNeya yeganA gunhAnI sajA denArA zAstrakAre che. rAjA mahArAjAo te daMDa karIne bhaMDAre bhare che tema ahIM bhaMDAre bharavAnA nathI. anya darzananI peThe jaina darzane pApane daMDa paisAmAM rAkhela nathI. sAmAyikamAM lIlotarI caMpAI enA prAyazcittamAM cAra AnA daMDa-cAra AnA dere nAMkhavA ke gurune ApavA ema ahIM nathI. ahIM te prAyazcitta dUra karavA mATe AloyaNane mAga prasiddha che. hI pUche, zaMkA kare ke-"karma te mana vacana kAyAnI narasI, pravRtti vakhate baMdhAI gayuM, have pAchaLathI prAyazcitta kare zuM vaLe? jIvana hoya tyAM sudhI tene dhanvatarI jIvate karI zake, paNa maryA pachI Avela vaidya zA kAmane? samAdhAnamAM samaje, mahAnubhAve ! thayelA ajIrNanuM auSadha hoya ke nADa? eka mANasathI bIjAne vAgI gayuM. jenAthI vAgyuM te jene vAgyuM che tene ema kahe ke:-"zuM karavA vacce cUMTayo hate?e vacanamAM tathA ema kahe ke -"bhAI sAheba! mApha karajo! mArAthI vAgI gayuM che" e vacanamAM pharaka khare ke nahi ? prathamanuM zirInuM vacana bhayaMkara nIvaDanAruM, ane pachInuM naramAzanuM, prazcAttApanuM mAphI mAganArUM vacana jherane teDanAruM che. sArA niriza vagere guru pAse bese che ne? pApa karyuM che, te khoTuM che ema jANe Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 191 muM che, pApa thaI te gayuM che e paNa bolo che ane A nAdi kare che kemake Aleca, nindana, gahanathI AtmA halake kamathI haLave thAya che. karma baMdhana keTalA prakAre, karma baMdhana thavAnA bheda kayA . vagere adhikAra navamAM udezAmAM che. AtmA ArAdhaka kema bane? mekSa mArganA ArAdhaka banavuM joIe. ArAdhanAno prakAra vagerene adhikAra dazamAM uddezamAM che. te adhikAra age vartamAna. makAna 191 muM yugala saMbaMdhInA praznane nirAkaraNa gya gaye vAra vihA ja kare ! para inatA?, goyamA ! tidhihA poggalA pannatA, taM jahAM paoMgapariNatA mIsasA parimitA vIsamA prinnyaa| (sU0 309) // rAjagRhI e dharma-kendra hatuM. zrIgaNadhara mahArAjAe, zrI zAsananI sthApanA samaye, bhavyanA upakAra mATe racelI dvAdazAMgImAMnA paMcamAMga-zrIbhagavatI-sUtranA aTamazatakane adhikAra atra cAlu che. udezAmAM eTale zatakanA vibhAgamAM eTale aSTama zataka daza vibhAgamAM vaheMcAyuM che. e daza. uddezAmAM kyA adhikAra che, te sAmAnyathI kahevAI gayuM che, prathama uddezAmAM pudgala-pariNAma adhikAra che. dareka dezamAM rAjadhAnIne aMge amuka zahera ke nagara kendra hoya che. evA kendrasthalamAM vivekI manuSya vagerene vAsa hovAthI AsapAsanA vargo te kendra upara AdhAra rAkhe che. vartamAnamAM jema dharma, udyoga, vyApArAdi daSTie amadAvAda ane muMbaI vagere amuka zahera kendrarUpa hoya che, tema bhagavAna zrI mahAvIra devanA samaye magadha dezanuM (rAjadhAnI) rAjagRhI nagara hatuM. dharmanuM kendra paNa magadha dezamAM rAjagRhI hatuM. magadha dezamAM rAjagRhI tathA nAlaMda pADe maLIne bhagavAna zrI mahAvIra devanAM cauda comAsA (cAturmAsa) thayAM che. deza, kuLa, jAta, kSetranA pratibaMdhavALA bhagavAna nahatA. bhagavAna vAyunI mAphaka apratibaddha vihArI hatA. bhagavAnane vihAra je te nahotuM. temane vihAra jabbara hate. caMpAnA Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AgaddhAraka pravacana zreNI vibhAga 6 ThTho -cAturmAsa pachI bhagavAnuM vItabhaya bherAmAM gayA, ane udayana rAjAne dIkSA ApIne pAchA caMpAnagarImAM cAturmAsa karyuM. ke jambara vihAra ?, A banAvathI keTalAka kahenAra kahe che ke, bhagavAna zrI siddhAcalajI AvyA hoya -te ATalAmAM (gujarAta ke saurASTramAM) cAturmAsa thavuM joIe, parantu ema nathI. bhagavAnanuM cAturmAsa gujarAta kAThiyAvADamAM thayuM nathI. bhagavAnanAM kare comAsAmAM eka paNa mAruM gujarAta, soraTha, mAravADa, ke mALavA Adi dezomAM thayuM nathI. "zrIvIravajayajI tathA zrIrUpavijayajI jevAe kaheluM zuM beTuM?', ema belanArA beTe lavAre kare che. emaNe AvyAnuM kahyuM che, cAturmAsanuM kahyuM nathI. "vIrajI AvyA re vimalAcalake medAna, vagere. -AmAM cAturmAsanI vAta ja nathI. ema te bhagavAna udayana rAjAne dIkSA ApavA gayA che, paNa tyAM cAturmAsa nathI karyuM. eTalA mAtrathI tyAM gayAnI vAtane khoTI kema kahevAya? kalikAlasarvajJa-zrIhemacaMdrasUrIjInA tIrthamAlA AdinAM kathana te satya ja che, ema samajavuM joIe. atyAre paNa keTalAka sAdhue ratalAma pAlI taraphathI zikharajI jaI pAchA AvI cAturmAsa pAchuM mALavAmAM karI zake che. atyAre paNa jo Ama banI zake che, te pachI te kAla mATe jyAM bhagavAna gayA AvyA hiya tyAM comAsuM karyuM hoya evI kalpanA karI levI yukta nathI. magadha dezanA kendra rUpa (dharma daSTie) rAjagRhI nagarImAM (A nagarI dharmaSTha, dharmapremIo mATe kendrarUpa hatI) A AThamA zatakanuM anirUpaNa zrI mahAvIra mahArAjAe pote ja karyuM hatuM. vakatAnuM vaktavya zotAnI pariNatine, ane yogyatAne -AdhIna che. nhAnA bAlaka pAse keTalI vAra "bhU" zabda bolAya che?, "bhU" zabda kAMI e chokaro nathI bolyA, e bAlaka nathI bolyuM, ApaNe belyA chIe. kAraNa ke ApaNe mAnIe chIe ke bAlaka "bhU" zabdathI -samajavAnuM che, paNa "paNa" zabdathI samajavAnuM nathI. te ja rItie -eka vastu dharma tarIke na paNa haya, chatAM tene koIne dharmanA pagathIe talAvavA mATe AgaLa dharavI paDe che, Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 191 muM 29 siddharAjane dhama-viSayaka prazna siddharAja jayasiha kalikAlasarvajJa-bhagavAna-zrIhemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAne pUchyuM: "bhagavad ! dharma kaye kare?, "bIjA darzanavALAnA guruone paNa teNe pUchayuM hatuM, jenA javAbamAM keIe vedAMta, keIe zaiva, keIe vaiSNava dharma ema saue pitapatAne dharma batAvyuM hatuM. je huM paNa mhArA jainadharmanI ja prathama vAta karIza te e dharmane mAge nahi Ave" evuM vicArI temaNe tamAma dharma AcaravAnuM kahyuM. AcAryazrIne hetu rAjAnA dharmaSane rekavAne hate. "badhA dharma AcaravA e kathanamAM je vidhAna te jaina dharmanuM ja thayuM. kemake rAjA jaina dhamI nahoto, Itara dhama hatA. Itira dhamanI te tenI AcArasu hatI ja. vaLI vedAMta, zaiva, vaibNavAdi dharma tarapha te bIjAoe dhyAna kheMcyuM ja hatuM. eTale enuM dhyAna jaina dharma tarapha kheMcavAnuM hatuM. badhA dharma AcaravAnuM kahIne AcAryazrIe tatkAla te ema ja jaNAvI dIdhuM ke mAtra vedAMta, zaiva, vaiSNava dharma AcaravA ema nahi paNa jaina dharmanuM paNa AcaraNa karavuM. A rItie temaNe Itara rAjAne mArgamAM lAvavA, jemAM jaina dharma vidhAna garbhita che tevuM kathana "badhA dharma AcaravA" evuM kahyuM. eka mANasa bIjAne kahe che ke, "mAre sAta putra che tathA eka putrI che; A hArI saMtati che."hAre kone ApavI A prazna che?, have spaSTa che ke sAta putra tathA eka putrI e varNana saMtatinuM karyuM paNa ApavAnuM te putrIne aMge ja heya, kaI putra apAtuM nathI, mATe tyAM putrIne aMge ja prazna che. vidhAna rUpe uttara maLe te vidhAna putrIne ja lAgu thAya che. siddharAja paNa buddhimAna hatuM. pharI teNe pUchayuM, "mahArAja ; zuM badhA ja dharmo sAcA ? zuM ema hoI zake ? " kalikAla sarvajJa bhagavAna zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA AnA uttaramAM jaNAve che ke -"he rAjana ! jyAM sudhI dharmonuM svarUpa barAbara khyAlamAM na Ave, dhamInI viziSTatA na samajAya, tyAM sudhI eka paNa dharma paratve arUcivALA na ja thavuM." siddharAja rAjA che, ane kalikAlasarvajJagurumahArAjA che. Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AgoddhAraka pravacana zreNI vibhAga 6 ThTho siddharAja bhUpati che, AcAryazrI darzananA adhipati che. zrIsiddharAja mutsaddI rAjA che, jyAre A mahAna sUrIzvara dravya, kSetra, kAla, bhAvanA parama jJAnI che. emane hetu te Itara dharmIya rAjAnI prathama jaina dharma taraphanI arUcine khaMkherI nAMkhavAnuM che. bIjA dharmomAM te enI daSTi hatI ja, mAtra te vakhate Itara dharmanA pratye jaina dharma tarapha dveSa hate te TALavAne "badhA dharma karavA" ema kahIne jaina dharma tarapha paNa siddharAjanI daSTi AcAryazrIe kheMcI buddhimAna manuSyanI daSTi, badhAmAMthI saheje sArUM zodhI le ema manAtha. eTale enI dahiTa baDAra je jaina dharma have te badhA dharmanA nAme daSTanA kSetramAM gaThavI dIdhe. strI saMtAnane praseve che tyAre saMtAnanI sAthe era paNa nIkaLe ja paNuM te erane kApI nAMkhI khADAmAM dATavAmAM Ave che, jyAre saMnane seDamAM levAya che. te ja rItIe badhA dharmamAM daSTi prakSepa karanAra buddhimAna manaSya ApoApa pitAnA buddhibele sAce dharma grahaNa karaze, je sAce nahi lAge tene tajI deze. AcAryazrInI daSTi A hatI !, ane badhA dharma karavA" evuM AcAryazrInuM kathana, zetAnI sthitine anulakSIne che. bhagavAne gautamasvAmIjIne mRgAle che ne jevA javA kahyuM. vicAre ke mRgAleDhA kyAM che?, yarAmAM rANI pAse tyAM rANI ane mRgAleDhA e be ja yarAmAM che. gautamasvAmIjInI yegyatA, daDha Atmabala, cAritranI aDagatAne uddezIne ja temane ekalAne paNa bhayarAmAM rANI pAse javAnI (mRgAleDhA jevA) AjJA thaI. je te sAdhune, bhoMyarAmAM saNa pAse eklA javAnI zuM AjJA thAya ?, nA. A AjJA karanAra svayaM bhagavAna che, ane tethI vaktAnuM vaktavya zrotAnI pariNatine AzrIne che. A zatakane, A ure bhagavAne rAjagRhI nagarImAM nirUpaNa karela che, te mAtra gautamasvAmIjIne ja kahela che ema nahi; paraMtu temane mukhya gaNI, parSadAne kahela che. vivecana rUpa vaktavya te dharmakathA kahevAya. zrotRvarga prazna kare tenA uttara devAya te praznottara kahevAya. A paMcAMga zrIbhagavatIjI sUtramAM 36000 chatrIsa hajAra praznottare che. zrI AcArAMga, zrI sUyagaDAMgamAM sAdhu (zramaNa ) nA AcAra aMge Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 11 nirUpaNa che, tathA sIdhuM nirUpaNa che. mAtra vakatavya che. zrI bhagavatIjI praznottara rU5 che. rAjagRhI nagarImAM, zrI gautamasvAmIjIe karelA praznonA, bhagavAna mahAvIra mahArAjAe ApelA uttarenA A mahAna kalyANakArI sUtranuM aSTama zataka che. A zatakanI utpatti rAjagRhI nagarImAM che. cAra prakAranA siddhAntanuM svarUpa dharmAstikAyAdi astitvano pratipAdaka svataMtra siddhAMta che, eTale te svataMtrapratitaMtra siddhAMta bIje sarvataMtra siddhAMta. "pRthvI Adi pAMce che te sarvataMtra-siddhAMta. nAstike ja A mAne te paNa pRthvI, pANI, agni, vAyu A cAra te badhA mAne mATe te sarvataMtra siddhAMta. trIjo abhyapagama siddhAMta. je vAta mAnatA na hoIe paNa oLakhI hAya, "mAne ke Ama che, ema haiya" ema kahevAthI parIkSA mATe je mAnyuM te abhyapagama siddhAMta.kSaNavAra mATe, ghaDIvAra mATe mAnI lIdhuM mATe gaLe vaLagyuM ema nahi. Izvarane bIjAo kartA, hartA sukha duHkha denAra mAne che. jaina tema nathI mAnatA. meta denAra Izvara?, meta te khATakI Ape !; badhI preraNA IzvaranI, te pachI keIe bakarI mArI temAM mAranArane zuM vAMka?' e te bicAro rAMka che, preraNAvazAt kare che, gunhegAra tenA preraka Izvara ja ne ! jajanA hukamathI phAMsI denAra jallAdane gUnai ? jallAda khUnI gaNAya? Izvarane kartA mAnIe te tamAmanI javAbadArI IzvaranA zire ja vaLage che. tAtparya ke jene Izvarane kartA hartA tarIke mAnatA nathI paNa itare mAne che eTale vAtacIta daramyAna, zAstrArtha daramyAna, prasaMge, parIkSA mATe, nirNaya mATe ghaDIbhara Izvarane te mAno e abhugama siddhAMta. cotho adhikaraNasiddhAMta je vAta kathanamAM na hoya, vAkyamAM zabdathI na hoyana kriyApadathI ke na nAmathI, na vizeSaNathI, na vizeSyathI hoya chatAM te mAnavI paDe, kabUlavI paDe, tene amala thAya te adhikaraNa siddhAMta. eka mANasane aradhe maNa dahIM lAvavAnuM kahevAmAM AvyuM. vAkya zuM? "bhAI! aradhe maNa dahIM lAva." A vAkayAnusAra te aradhA maNa dahIMnuM maTakuM laI AvyuM. vAkayamAM bhAjananI, pAtranI, maTakAnI vAta (AjJA) hatI Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AgoddhAraka pravacana zreNI vibhAga da ho ja kayAM?, dahIM lAvavAnA sUcana sAthe bhAjananuM sUcana ApoApa thaI ja jAya che. e adhikaraNa siddhAMta (pa. sa. . ra6) - have mane "he gAyama !" keNa kaheze? evA koDa 80 varSanI vaye : zrI gautamasvAmIjIe joyuM ke eka mukhya vAtanA nirAkaraNa vagara AgaLa kema vadhI zakAya? pudgala pariNAmane nirNaya prathama jarUrI che. pudgalane aMge prazna keNa karI zake ? jagatane mithyA (zUnya) mAnanAra. gyAmA vahma: mAnanAra e prazna zI rIte kare ? pudgala, tenA prakAra pariNAmane mAne te ja tene aMge karI zake. adhikaraNa siddhAMtathI zUnyavAda amAnya che. pratyakSathI, anumAnathI je nizcita thAya che yAvat Agama pramANathI je vAta mAnavA lAyaka che tenI siddhi ane adhikaraNa sidhAMtathI karI. bhagavAnane zrI gautamasvAmIjIe prazna karyo "he bhagavAna ! pagale keTalA prakAranA?" bhagavAn ! kahe che ke "he gautama! " re jAyae saMbodhanathI uttara ApatA hatA. sattara varSane rAjA paNa tenA pitA pAse te bacce ja ne! vinItA te, teo pitAne vaDIle "vatsa, putra kahIne bolAve temAM ja gaurava mAne che. bhagavAna mahAvIra mahArAjAe kALa karyo, tyAre zrIgautamasvAmI vilApamAM zuM kahe che? "gautamasvA nI" te AkhI duniyA kahe che, paNa kahe che ke "he gautama" evuM kahIne mane keNa bolAvaze? bAlaka gaNIne tevI draSTithI hArI sAme have koNa joze ? A vilApa vakhate zrI gautamasvAmInI vaya eMsI varSanI hatI. pacAsa varSanI vaye teoe dIkSA lIdhI hatI. tyAra bAda bhagavAna kALadharma pAmyA. eMsI varSanI vayanA gautamasvAmIjI e vilApa kare che ke - "have mane Apane vinA samayama kahIne kaNa lAvaze?" Aje te saheja moTA thayA eTale putra mitravat ramAta' e sUtra pite ja AgaLa karIne kahe ke-"zu bApa amane pUche paNa nahi? amAruM have mAna rAkhavuM joIe, ame koI nhAnA nathI" vagere sujJa, suvinIta putro mATe te A zrIgautamasvAinuM daSTAMta anupama che. vilApa kare che te vakhate kAMI jevI tevI avasthA nathI. trIza gaNadhara paryAya che. bhagavAnanI Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 192 muM 33 bhUjA samA teo hatA. gRhasthapaNAmAM prathama pitAne sarvajJapaNane ADaMbara hate paNa sarvajJa bhagavAna maLyA eTale sarva samarpaNa karI dIdhuM ! "mane gautama keNa kaheze ? e vicAra eMzI varSanI vaye temane thAya che. Aje celAnuM nAma zrIharSavijaya heya tene "harakhe" te kahI jUe, kema thAya che! gautamasvAmIjInA praznanA uttaramAM "he gautama!" ema kahIne bhagavAne uttara Apyo temAM e paNa rahasya che ke "AnA uttarane lAyaka tuM che ! bhagavAna uttara Ape che - he gautama! pudgalanA traNa prakAra che." jIva nitya che. jIvana prakAre pharatA ja che. jIva devatA, manuSya, tiryaMca, nArakI ema bhinna bhinna prakAramAM phare che. pudgalane kaI prakAra niyamita nathI. enAM e paramANuo AhAraka, vaikriya, audArikAdipaNe pariName che, ane enA e ja paramANu chUTA thaI jAya che. sarva jIvane AzrIne jema jIvapaNuM pitAnI apekSAe nitya che, tema saMsAranI gatinI apekSAe anitya che. pudgalapaNuM nitya che tenA traNa prakAra paNa nitya che. kaI paNa kAla e nathI ke jyAre traNa prakAranAM pudgale na hoya, bhale jIva manuSyane, tiryaMcane, nArakI, ke devane paNa jIva te heya ja. cAra gatimAMthI ekamAM paNa amuka jIva te hoya ja tema amuka pagale traNamAMthI game te prakAramAM hoya ja. have pudgalanA traNa prakAra kayA?, e traNa prakArane anukrama ke, vagere adhikAra agre vartamAna pravacana 192 muM pudgala-pariNAmanA traNa prakAra che. kAvihA NaM bhaMte ! poggalA pannattA ?, goyamA ! ti vihA poggalA patrajJA, jhaakAyA, bhASA tathA mananI pariNati jIvanA prayatnazI che gaNadhara bhagavAna zrImAna sudharmAsvAmIjIe zAsananI pravRtti mATe, dvAdazAMgImAM paMcamAMga zrIbhagavatIjI je zrIgautamasvAmInI vAMcavAnuM hatuM te kAyama rAkhyuM. zrIjJAtAjI vagere pitAnAM rAkhyAM bhagavAna zrI mahAvIradevanA agiyAra gaNadhara hatA. temAMthI dazagaNadhare kAladharma Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. zrI AgAme ddhAraka pravacana zreNI vibhAga do. pAmatI vakhate pitAnI ziSya paraMparA, dvAdazAMgI vagere sarva zrIsudharmAsvAmIjIne soMpatA gayA, ane pote mekSe gayA. je ime ajjatAe samaNA niggaMthA viharaMti, ee NaM savve ajjajara araria ArmzikA ! (10 kaare 8-jU ) vartamAnakAlamAM AcAryAdi je zramaNa nirgathe vicare che teo zrIsudharmAsvAmIjInI paraMparAnA che. bIjA gaNadharane ziSya te hatA, paNa te te gaNadhare pite kArya karatI vakhate-muktigamana samaye, pitAnA gaNane, pitAnA ziSyAdi sava parivArane, zrIsudharmAsvAmIjIne seMpatA gayA keTalAka paraMparA vagaranA paNa kSe gayA. zrIbhagavatIjI sUtra zrIgautamasvAmIjInA nAmanuM ja rAkhavAmAM AvyuM che. AmAM AThamA zatakane prathama uddeza cAle che. "pudgala" evA eka ja zabda-pada mAtrathI padane samudAya levAne che. "bhIma' kahevAthI jema "bhImasena samajI levAya, tema "pudgala" pada mAtrathI pudgalanA traNa prakAranA pariNAma paNa levAnA che. skaMdha, deza, pradeza, paramANu e bhedo ahIM nathI levAnA, eTale cAra prakAra ahIM levAnA nathI. eka padamAM padanA samudAyane upacAra karavAnuM che. pudgale keTalA prakAre pariName che?, e viSayaka ahIM prazna che. keTalAka pudgala svabhAve pariName che. keTalAka pudgalo prAge pariName che, ane keTalAka pugale ubhaya rItie pariName che. A zarIra jaDaramAM tAkAta hoya, tyAre kherAka pariNAvI zake che, ane e kherAka rasa rUpe, zarIra rUpe, pachI mAMsa, hADa, rUdhira rUpe pariName che. saMgrahaNIvALo khorAka le che, paNa te khorAkanuM pariNamana thatuM nathI. jenI jaTharamAM tAkAta hoya tenuM khAdheluM badhuM pariName che, nabaLI jaTharavAlAne pariNamatuM nathI. sArI jaThara vakhate je khorAka pace che te ja khorAka, jaThara bagaDatAM vikAra kare che, apaco thAya che, jhADA thAya che, tAva Ave che. kAgadvArA ja pudgalanuM pariNamana che. je khorAka zarIra, hADakAM, mAMsAdika rUpe pariName che, te pariNumAvanAra kAyama sivAya keI bIje nathI. pudgale pariNamana zakti vagaranA che ema nathI. jo ema hota te ApaNuM zarIra baMdhAta ja nahi. jevA sago, jevA kAraNe tevA tevA rUpe pariNamana thAya che. bhASA paNa eka pudgalanuM pariNAma che, ema AjakAlanA keLavAyelAo paNa samajI zake che. naiyAyika vaizeSike e zabdane AkAzane gu mAnya che, paNa Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 pravacana 192 muM kuLamA' e juThuM che; ane e Aje vijJAna paNa siddha kare che. bhASA vaNanA pudgale bhASA rUpe pariName che. je samaye rasanuM jJAna thAya, te samaye gaMdhanuM jJAna thaI zake nahi. ekI vakhate eka viSayanuM jJAna thAya. ghaNA viSayo jevAya bhale, paNa jJAna ekI sAthe na thAya. mana eka ja IdrayanI sAthe joDAya che. kAyA, bhASA tathA mananI pariNati jIvanA prayatnane AdhIna che. samakita-daSTinI suMdara vicAraNuM prayoga-pareti prAgadvArA heya. jItazatru nAmanA rAjAne subuddhi nAmane zrAvaka pradhAna che. rAjA mithyAtvI che, ane pudgalanA svarUpathI ajJAna che. pradhAna vicAra kare che ke -"vahetI nadI bhale sUkAI jAya te paNa be bAjunA khetarene te lIlAM rAkhe che" "caMdananuM vRkSa eka ja jagyAe hoya te paNa sugaMdha te cetarapha phelAve che" te pachI huM samyagRSTi pradhAna hovA chatAM rAjAnI dRSTi AvI kema rahe?, jo tema thAya te pachI mithyAdaSTi pradhAnamAM ane mArAmAM pharaka che ?," tamArAM vArasone tame vAra zAne ApavAnA? kUkAne, ane reDAne. e vArase te mithyAtvI mAbApa paNa Ape che. samyagadaSTine chokaro bhAgyazALI zAthI?, kukAnI kothaLIo tathA rADAnAM UbhAM karelAM makAnone vArase te mithyAtvIe paNa Ape che. eka candananuM vRkSa AkhA bAgane suvAsita banAve che, eka nadI potAnA pravAhathI AkhA jIllAne lIlA rAkhe che tema eka samyaguSTa AtmA AkhA kuLane dhama banAve che. tame je tamArAM bAlakane. mukhyatvane vAraso na Ape, paNa mAtra phUkA ane DAM ja Ape te pachI miyAtrImAM tathA tamArAmAM pharaka zo , aMtarAya-ADa. (aDacaNa): dharAvanArane che. aDIMthI daza jaNa AMtarasubA gayA, temAM mAne ke be musalamAna che. badhAne tarasa lAgI, temAM tamAre ghara pUchavuM paDe, zuM musalamAne ghara pUchavAnI jarUra kharI?, nA. hajI musalamAna mATe te. suvaranA parzavALuM paNa agrAhya che, eTalI paNa ADa kharI; paNa Dhora. (pa)ne koI ADa che, jema ADa vadhAre tema aMtarAya vadhAre. subuddhi pradhAna A badhI vicAraNA mujaba hRdayamAM vicAre che keH "huM :samakitI chuM, Azrava, saMvarane vicAranAre chuM, paNa mithyA-daSTine, ane Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AgaddhAraka pravacana zreNI vibhAga 6 che. nAstikane e vicAraNAnI jarUra nathI, samakitIe te para bhavane, pApane ane durgatinA bhayane vicAra karavAne rahyo. dunyavI daSTie te mArA karatAM mithyA-dakiTa pradhAna rAjA mATe vadhAre sAre, kAraNa ke tenAthI rAjAne vadhAre phAyado thAya. rAjyanI sattA, samRddhine aMge te mithyA dakiTa pradhAna vadhAre cogya gaNAya. A rIte te mArAthI phAyade nahi, paNa nukazAna ja che. A bhavanuM hita jALavavA-sAthe Avate bhava na bagaDe tema karavuM e kAma hArUM che. pitAnA kuLamAM, saMsargamAM AvelA bhavamAM na bhaTake, durgatie na jAya evuM samakitI jarUra vicAre. huM pradhAna heuM temAM jitazatru rAjAne je AtmAne aMge lAbha na thAya te zA kAmanuM ?, ene para bhava na bagaDavA de, ene mATe zakya prayatna kare, e hArI pharaja che. A rAjAne para bhavanA saMtApathI, durgatithI bacAvavA ghaTatuM karUM te ja mArUM samakitadaSTi tarIke pradhAnapaNuM saphala thAya." zarIra e azucikaraNa yaMtra che. pradhAnanI vicAraNA te zreSTha che, paraMtu mana kAMI cIpIyAthI pakaDAtuM nathI. potAnA mananI vyavasthA paNa mananA dhAryA mujaba thatI nathI, te pArakAnA mananI vyavasthA dhAryA mujaba zI rIte thAya?, pArakAnA manane na, pakaDAya te pArakA AtmAne zI rIte pakaDa?, mithyAdarzananuM AvaraNa dUra karI e hRdayapaTamAM samyagadarzana dAkhala karavuM zI rIte ?, pradhAna A vicArasaraNamAM ja aTavAyA kare che. eka vakhata rAjA tathA pradhAna sAthe pharavA gayA che. mArgamAM eka khAI AvI, ane khAInI upagitA yuddha vakhate mahAna che, paraMtu yuddha na hoya tyAre te e ja khAI gaMdakInuM sthAna bane che. durgadhI padArtho e ja khAImAM bheLA thAya che, naMkhAya che. e khAImAMthI evI durgadha nIkaLe che ke rAjAe te nAke DUca dIdha, ADuM kapaDuM rAkhyuM ane pite bhAgyA. pradhAna kahe che ke -"rAjana ! A je pudgale kharAba dekhAya che, te utpattimAM kharAba nathI sAre khorAka paNa saDe tyAre kharAba bane che. A zarIra paNa azucikaraNa yaMtra che. sArI cIjo banAvavAmAM yaMtro te sthale sthale che, paNa azucikaraNa yaMtra A kAyA che. sATha rUpIe telAnI Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 12 muM 37 kasturI paNa A zarIramAM gaI ke tarata viSTA ! amRta sarakhuM jala paNa A zarIramAM pravezya ke thaye pezAba !, bhaMgIe pArakI vizvane khaseDanArI jAta che; paNa A zarIra viSTAne utpanna karanAra che. bhaMgI mUtrane sthAnAMtara kare che. A zarIra tathA bhaMgImAM halakuM keNa, je pudgale sugaMdhI, kiMmatI hatA te zarIranA ge dugadhI ane kharAba thayA. manuSya, janAvara badhAya zarIramAM padArtho le che kevA, ane te ja padArtho kyA rUpe pariName che?, A jIva rAga dveSa karyA kare che? amuka saMyogomAM jIva je vastunI pAchaLa paDe che te ja jIva, te ja vastuthI saMga palaTAtAM dUra nAse che. vicAro ke A AtmAne ISTa zuM, aniSTa zuM ? sarva kAla ISTa ke aniSTa kaI cIja ja nathI. zAkabhAjI zaheranI gaTaranA pANIthI bane che, e ja pudgalathI pAkelA zAkane te paisA kharacIne levAmAM Ave che. je pudgale aniSTa che te ja ISTa thAya che, ane je ISTa che te ja aniSTa paNa thAya che. pudgala vinA vyavahAra nathI. pudgala vinA A jIvane cAlatuM te nathI, paNa e ja pudgale amuka pariNAmothI A jIvane ISTa lAge tyAre te ja pudgalo amuka pariNAmothI A jIvane aniSTa lAge che." bhalA AdamI ! ATalI mahenata karavAnuM zuM kAraNa? pradhAne samajAvavA zakya eTaluM kahyuM paNa pudgala pariNAmAMtara (palaTo tha) te rAjAnA dhyAnamAM AvatuM nathI. pradhAne have bIje vicAra karyo, ane amalamAM mUke. e ja khAImAMthI pite meluM jela maMgAvyuM. nekare mAraphata te jalene kelasAthI sApha karyuM, tathA sugaMdhi cIjothI vAsita karyuM. prayogathI zuM na bane ?, gaMdhAtuM jala pIvA yogya banAvyA pachI pite rAjAne, prasaMganA bahAne jamavA notaryo. rAjA jamavA AvyuM, jamavA beThe ane jala tenI AgaLa mUkavAmAM AvyuM. bhojana karyA bAda rAjAe jyAre e jala pIdhuM, tyAre tene ghaNuM ja svAdiSTa lAgyuM. e jalathI e rAjAne evI apUrva saMtoSa thaye ke te ja vakhate teNe pradhAnane upAlaMbha (Thapako) Apyo. "subuddhi! AvuM pANI tuM ekalo ja pIe che ne!, bhalA mANasa, zuM pANIthIe pAtaLo thaI gaye ?, AvuM madhura jala kayAMthI lAve che?, agara zI rIte AvuM sugaMdhI banAve che ?" pradhAne kahyuM -"rAjana ! gunho mApha kare te ja sApha vAta thaI zake ema che, anyathA Apa jala-pAna kare, ane bIju na pUche te kRpA. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 zrI AgaddhAraka pravacana zreNI vibhAga 6 ho rAjA -"guhe mApha, paNa kahI de je vAta hoya te sApha sApha ! pradhAna-"A te ja khAInuM pANI che ke jenI durgadhathI Apa jIva laIne bhAgyA hatA. e ja jalane pragathI AvuM banAvavAmAM AvyuM che, satya hakIkta A che." rAjA -"bhalA AdamI ! ATalI mahenata karavAnuM kAraNa?, jagatamAM cokhA jalane kayAM te che ke gaMdA jala pAchaLa ATalI mahenata lIdhI? khA jalane sugaMdhIdAra karavAmAM alpa samaya, a5 zrama joIe. huM nathI samajI zakta ke te AvuM zA mATe karyuM?" " pradhAna -"rAjana ! tame svAmI che, huM tamAre sevaka chuM. tame durgatie jAo e mane na pAlave. tame satya padArtha na samaje te lAMchana mArA AtmAne che. pudgalanuM pariNamana pratyakSa Apane batAvavAne mAre hetuM hatuM. pudgalo svabhAve pariName che, ane jIva dvArA prAge paNa pariName che, ane ubhaya rIte paNa pariName che. - subuddhi pradhAne A rIte pite dhArelA mantavyanI pAchaLa paDI, pratyakSa prayoga dvArA rAjAnA magajamAM pudgala pariNamananI vAta utArI, ane Atma kalyANa mATenI bhUmikA UbhI karI. rAjAe pUchayuM -"paNa A badhuM samajavuM zI rIte ? " rAjAmAM jijJAsA jAgI, samajavAnI tAlAvelI lAgI. pradhAne dhImedhIme na tanuM svarUpa samajAvyuM, ane ThasAvyuM rAjA samaye, ane vratadhArI thaye. pudgalanA pariNAme thAya che. pudgala svataMtrapaNe paNa pariNamI zake che, prage paNa pariName che, ane palaTe pAme che" AvuM mAnanAre sAcA mArge AvI zake che. pharIne dhyAnamAM le ke- pudgala traNa prakAre pariName che. 1. svabhAvatha, 2. jIvanA pragathI; ane 3. ubhaya prakAre paNa pariName che. have A saMbaMdhamAM vadhAre zuM kahevAnuM che te aMge vartamAna. - pravacana 19 muM e artha pudagala-pada sAthe samAyela che. paogaH pariNaya'tti jIvavyApAreNa zarIrAditayA pariNatAH, 'mIsasA pariNayatti mizraka-pariNatA:-prayogavilasAmyAM pariNataH prayogapariNAmamatyajanto virusayA svabhAvAntaramApAditA muktakaDeca raadispaaH|| Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 13 muM rUpIo ane seLa AnA (se paisA) eka ja che. TIkAkAra mahArAjA zrIabhayadevasUrIzvarajI mahArAje zrIbhagavatIjInI TIkA racI che. AThamA zataknI saMgrahaNanI-gAthAnI vyAkhyA pachI, temaNe uddezAnI vyAkhyA karI che. zrI gautamasvAmIjIe pudgala saMbaMdhI pUchelA praznanA bhagavAne ApelA uttarane adhikAra cAlu che. ApaNe e te joI gayA ke pudgala traNa prakAre cheH 1. svabhAvathI pariNamelA, 2. jIvanA pragathI pariNamelA, ane 3. prayAga tathA svabhAva ubhacathI pariNamelA. keIne prazna thAya ke-saMgrahaNanI gAthAmAM, ane praznamAM "mAtra pudgalanI vAta, ane ahIM pariNamananI vAta kayAMthI lAvyA ?", buddhi pahoMcADe te samAdhAnane vAMdho nathI. eka zeThane traNa putra tathA eka bhANeja hatA. pite jIvate hate. tyAre pitAnI miktanI vyavasthA mATe dastAveja karyo, ane temAM miktane cAre bhAge cAre jaNane vaheMcI levA lakhyuM hatuM. bhANeja asaMtoSI hatuM. tene A cethe bhAga e che lAgavA lAgyuM. Deso jyAre maravA paDe, tyAre bhANeje pitAne asaMteSa sAmAnyathI vyakta karyo. bhAga e che che vagere te kahevAya nahi, paNa potAnI hAlatane aMge aphasosa batAvyA. zeThe AzvAsana ApatAM kahyuM ke -"ciMtA zA mATe kare che?, tane paNa trIje hise maLaze"! zeTha A zabdo badhAnI vacce bolyA hatA. zeTha te turatamAM paMcatva (maraNa) pAmyA. chekarAo sArA hatA, ane dastAveja mujaba cothe bhAga bhANejane ApavA lAgyA, paNa bhANejane dubuddhi thaI ane teNe pelA zabdone pakaDI trIjo bhAga mAMgyo. vAta kacerIe gaI paNa nyAyAdhIza akkalavALe hatuM, tethI banne pakSanA vakIlane samajAvyuM, ane kahyuM ke ce bhAga ane trIjo bhAga (dastAvejamAM lakhAyele the bhAga tathA zeThe kahele trIjo bhAga) bane eka ja che, laDhe che zA mATe? AkhI milaktane ce bhAga e zeSane trIjo bhAga che. 100ne the bhAga e zeSane trIjo bhAga che. je bhAga 25 che. 100mAMthI 25 jatAM zeSa 75 rahyA che. cothA bhAganA 25 e zeSa 75 nA trIjA bhAge che. e ja rIte "pudgala padathI pudgala pariNAma samajI ja levAnA hoya. pariNAma vinA pudgala hAya kharA? je pudgala pariNAmavALI tathA pariNAma vinAnA evA be prakAre hoya te, pariNAmavALA pudgala Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AgaddhAraka pravacana zreNI vibhAga 6 che ema spaSTa kahevuM joIe, paNa ema nathI te "pudgala kahevA mAtrathI pudgala pariNAma samajAI ja jAya che. rUpIo kahe ke soLa AnA kaho, ke se paisA kahe, e eka ja che. gamArane emAM pharaka lAge. gamAra hoya te "pAMcavIza' zabdathI " ema na samaje, "sa e pAMcavIzI ja che ema samajanAra zabdanI takarAra na kare. e ja rIte ahIM pariNAma vinAnA pudgalo nathI tethI mAtra "pudgala' zabdathI pudgalanA pariNAmane paNa sAthe levAmAM vAMdho nathI. rUpIo kaho, seLa AnA kahe ke so paisA kahe, te badhuM eka ja che. temaja traNa prakAranA pariNAmavALA pudgale, pudgala' zabdamAM samAya ja che. zabdamAM saMpUrNa-atha samAya ja che. koIne ema thAya ke jIvanA prayatna mana, vacana ne kAyAnA yogathI pudgala pariNamana, che te pudgalane ga-pariNata na kahetAM, atra prayogapariNata kema kahyA ?" yogathI te mana, vacana ne kAyAnA pudgalo levAya. ga zabdathI "pudgalavALo chava" ema samajAya. prayoga zabdathI ema samajavAnuM ke, kAyAdinA pudgalanA AlaMbanavA jIvane pravega yA vyApAra. ekalA jIvanA prayogane paNa pravega kahevAya. jIvane yatna ane prayatna e bemAM pharaka khaze ke nahi? "yatna" tathA "prayatna" zabada dekhItA eka sarakhA jaNAya che, paNa bArakadaSTithI vicAratAM temAM pharaka samajAze. bAhya sAdhanathI thAya te yatnaH ane jIvanA upagapUrvaka karAtA yatna te prayatna. jIvane svataMtra prayatna te jIvane vyApAra jIva karmavALe hovAthI cauda rAjalakamAM vyApakapaNe pragathI pitAne vyApAra kare che. ekendriyanA zarIre khorAka rUpe levAya che ne! ghaUM, bAjarI vagerenA pugalene manuSya potAnA zarIramAM zarIrapaNe pAraNamAvyAne! bhASA, mana tathA zvAsozvAsa dvArA je je pudgale pariNumAvAya che te badhAne maga pariNAma kahevAya. e pudgalene rUpa rasAdi jANavAnI tAkAta rUpe, cakSu jihAdapaNe pariNamAvyA. jIbha dvArA rasa jaNAya paNa ene badale AMgaNethI rasa jaNAya?, nahi ja. eka ja prakAranA pudgala jIve judA judA rUpe pariNamAvyA che. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 193 bahAra joyuM paNa bhItaramAM joyuM nahi zrImallinAthajIe prayogathI ja pelA rAjAone pratibedhyA hatA. mallikuMvarI mATe cha rAjAnA cha dUte mAMgu karavAne AvyA che. chaenA dUtane kADhI mUkAyA, ane chae rAjA mahilakuMvarInA pitA upara caDhI AvyA. cha cha rAjAone ekalA zrIkuMbha mahArAjA zI rIte pahoMcI zake? zrImallinAtha hatA te strI vedane ! temaNe pitAne kahyuM: "gabharAze nahi, raste nIkaLaze." pite eka pUtaLI pitAnA AkAranI, pitAnA dekhAvanI UbhI karI hatI, te pilI hatI. pitAnA khorAkamAMthI ja eka keLIo pote temAM nAMkhatI hatI. mahinAothI A prayoga cAlu hato. jyArathI pelA cha tane pAchA kADhayA hatA, tyArathI ja A pUtaLAne praga cAlu thaye hato. cha rAjA caDhIne AvyA, tyAre temane mallinAtha pAse nimaMtravAmAM AvyA. chae rAjAone te oraDAmAM laI javAmAM AvyA, dvAra baMdha karavAmAM AvyA ane pUtaLInuM mukha (dvAra) UghADavAmAM AvyuM. rAjAoe te nAke DUcA dIdhA. mallinAthe kahyuM - he rAjana! eka keLIo khAnArI A pUtaLIthI nAke Duce dhare che, te rejanA aneka keLIA khAnArI pUtaLI mATe zuM joIne laDhavA AvyA che? rUpathI muMjhAIne bahAra joyuM, paNa bhItara joyuM ke nahiM ?" vAta paNa kharAM ! zarIra zI cIja che?, myunisipAliTInI melAnI TInanI gADI, ke jenI uparanuM patarUM cakacakATa mAre, paNa DhAMkaNuM khUlI jAya tyAre zuM ?, durgadha. A zarIra paNa tevuM ja che. zrImalinAthe rAjAone jaNAvyuM -"A pUtaLI ja evI che ema nahi, paNa A zarIranuM pUtaLuM paNa kevaLa gaMdakImaya che. vAgavAthI ke gumaDuM thavAthI rasI, lehI, mAMsa nIkaLe che te kayAMthI AvyuM ?, A zarIramAM e ja bharyuM che, ane je lohI, rasI vagerene joIne cakarI Ave che, mAthuM bhame che, chatAM tenAthI bharelA dehanA bahAranA dekhAva upara vyAhu pAmI atre AvyA cho?" vAta kharI che, paNa suMdaratA mAtra bAhya tvacA (cAmI)nI che. aMdara te sarvopamA egya ja bhareluM che. zrImalinAtha taraphathI pUtaLInA prayogathI rAjAone ema samajAvavAmAM AvyuM ke "pUtaLImAM Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sara zrI AgamAddhAraka pravacana zreNI vibhAga je che tevuM ja A suMdara dekhAtA zarIramAM bharyuM che." e cha rAjAone vairAgya thayA. tyAre zrImallinAthe bhavAMtaranA saMbaMdha kahI temane vizeSataH jAgRta karyAM. mahAbalanA bhavamAM, badhA sAthe dIkSita hatA, tapasvI hatA tenuM smaraNa karAvyuM. anuttaramAM jayaMta vimAnamAMnI 34 sAgaropamanI sthitinuM paNa smaraNa karAvyuM. pUrvo sAthenA saMbaMdha cAda karAvyeA. zrImallinAthe kahyuM-jayaMta vimAnamAM te vItarAga prAyaHpaNuM hatu, ane ahIM strI mATe laDhavA nIkaLI paDayA che ?'' chae rAjAe dIkSA levA niNaeNya karyAM. mahAbalanA bhavamAM paNu badhAe sarakhI kriyA karavI ema ja hatuM, e rIte ahI paNa zrImallinAtha kare tema karavu evA tee, pUrvabhavanA sAthIoe niNa ya karI lIdho, pelI pUtaLI jaDa hatI, temAM jIva nahAtA eTale temAM paDelA rAja kALIAnA pudgalA zarIrapaNe na pariNamyA. ApaNA A zarIramAM jIva rahyo hAvAthI, jIvavALA A zarIramAM paDatA pudUgalo zarIrapaNe pariName che. jIve zarIra, mana, bhASA, zvAseAzvAsapaNe je pariNamAtmA te prayAga pariNata kahevAya. pRthvIkAya peAtAnuM zarIra pRthvIkAyaNe pariNamave che. paraMtu temAMthI jIva gayA pachI tenA thAMbhalo, pATaDa anyAH te badhA mizra pariNAme pariNamelA che. jIve pariNamAvyA tenA upara prayoga thAya tyAM mizra pariNAma kahevAya. jagatamAM mizra pariNAmavALA pudgalo ghaNA che. sa` pudgale mizrapaNe ja pariNamelA che. jeTalA pudgalA dekhAya che te audArika vAmAM AvyA eTale tene jIve pAtApaNe pariNamAvyA. prayAgathI je pariNamelA che tene svabhAva palaTo Ape che. mIThuM vagere prayatnathI thayeluM svarUpa che. jIve prayatnathIkarelI avasthA khase nahi. khIjA svabhAvane pAme te mizra pariNAmavALA gaNAya. jIve zarIra dhAraNa karyuM, eTale kaheA ke pudgalAne zarIrarUpe paraNumAvyuM jIva gayA, maDadu rahyuM. temAM thatA pariNAma te prayoga pariNAma. svabhAve khI rUpa ane, te mizra pariNAma ane tenA aMge vizeSa adhakAra agre vattamAna Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 14 muM pravacana 194 muM athavA audArikAdivargaNArupA cInasayA niSpAditAH santo ye jIvaprayogeNaikendriyAdizarIraprabhRtipariNAmAntaramApAditAste mizrapariNatAH, mizrasApariNata pudagale zAsananI sthApanA samaye, bhavyajInA upakArArthe, zrIgaNadharadeve karelI dvAdazAMgInI racanAmAM, paMcamAMga zrIbhagavatIjI sUtranA aSTama zatakane prathama udeze cAle che. vyAkhyAkAra zrIabhayadevasUrIzvarajI mahArAjAe vyAkhyAmAM jaNAvyuM ke pudgalanA pariNAme traNa prakAranA che. e traNa prakAra ApaNe joI gayA, ane kAMIka vicArI paNa gayA. e traNa prakAra kayA?, 1. svabhAva-pariNata, 2. praga-pariNuta, 3. mizra-pariNuta. nAmakarmanA nirmANakarmodaye jIvanA je vyApArathI pudgalo zarIrAdipaNe pariName che te pudgalene praga-pariNata kahevAya. A rIte te zarIra, mana, ane vacanapaNe te pudgalo pariName che. jIvanA vyApArathI zarIra racAya che, chatAM e zarIra jIva pite dhAre tevuM moTuM agara nAnuM agara amuka prakAranuM banAvI zakyuM nathI. potAnA prayAsathI thatuM zarIra paNa tevuM kema na banAvAya?, e prazna thaI zake che; mATe samAdhAnamAM samajI le ke ghATane AdhAra nirmANa karmanA udaya para rahyo che. dhAryA mujaba tame akSara paNa kADhI zake che? keInA akSara matInA dANA jevA ane keIna jevAya na game tevA. meTI vayavALo manuSya dhAre te ya nhAnAM bAlaka jevA akSara kADhI zakatA nathI, tema ja nhAne bAlaka moTA manuSya jevA akSara nathI kADhI zakta. vastu abhyAsa pramANe ja bane che. akSara lakhanAra pite che, chatAM tyAM marajI cAlatI nathI. te ja rItie jIva zarIra dhAraNa kare che, banAve che, bAMdhe che, vadhAre che e tamAma vAta sAcI, tathApi tene tamAma udyama karmAdhIna hovAthI jevuM nirmANa nAmakarma hoya, tevuM ja zarIra jIvathI banI zake che, ane banAvI zakAya che. nirmANa nAmakarmanI AdhInatAmAM rahelA che tathAvidha prayatnapUrvaka pariNamavelA pudgalono pariNAma te pragapariNAma kahevAya. dazya padArtho mAtra (tamAma)mAM pudgale praga-pariNaMta Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI gaddhAraka pravacana zreNI vibhAga 6ThTho che. je je padArtha laI e chIe, najare dekhIe chIe te te jIve parigumAvelA che. eka abhra (AkAza)nI vAta cheDIne tamAma puddagale jIvAnAM zarIza che, e pudgalAmAM keTalAka jIvAe grahaNa karelA che, keTalAka jIvAe choDI dIdhelA che. tyAre prazna e rahyo ke, te pachI mizrasApariNAma kayAM ghaTe ?, prathama pariNumAvAyelA pugale prayAga-pariNata kahevAya. eka vakhata ve je pudgale paramAvyA te pudgalA bIjI vakhata khIjA jIvA pariNamAve tyAre te pudgalA mizrasApati kahevAya. janAvara marI gayuM, tenuM kalevara paDayuM che, temAM kIDA thayA te pelA kalevaranA pudgalAthI ja thayAne ? ghaUMnA pariNAma rUpe roTalI, bAjarInA pariNAma rUpe ATalA ane pachI khAkharA thayA te to pariNAmAntarane ! prathamanA jIvAe je pudgale potAnA zarIrapaNe pariNumAvyA hatA, te ja pudgalAne khIjA jIvAe potAnuM zarIra racavAmAM lIdhA te mizrasA. vaikriyakalevara, jIva gayA pachI vikharAI jAya che. ahIM ziSya zaMkA kare che keH--" bhagavan! e vAta kharI ke klevaramAM pAchaLathI jIvAtpatti thAya tevA zarIra mizra-paNita kahevAya paNa keTalAka evAM kalevarA hAya te klevara na rahe ane tethI jIvAtpatti na thAya. detAnA tathA nArakInA jIve tyAMthI cyave, mare, nIkaLe tyAre e kalevara ~e pAMcase dhanuSyanI kAyA tyAM rahe ke nahi ?, guru mahArAjA samAdhAnamAM jaNAve che ke, zAstrakAra pharamAve che ke audA rakanI jema vayanAM klevara rahetAM nathI. kIDI marI jAya enuM kalevara hAya che, paNa dIpakanI mazAla bUjhAI jAya tyAre klevara hAya che ?, agnikAyapaNe zarIra cheDayuM tenu klevara kayAM ?, dIpaka bhUjhAyA, klevara kyAM che ?, te ja rIte vaikriya zarIravALA jIvA che. AyuSya pUrNa thatAM atyantara kare tyAre temanAM zarIra zakha rUpe rahetAM nathI. dIpakanA prakAzamaya pudgalanI mAphaka vikharAI jAya che. temAM mizrapaNuM zI rItie ghaTAvavu ?, audAka zarIrane aMge pariNAma ghaTI zake che. jIve prayatnathI karelAM zarIrathI khIjA zarIro thAya tyAM mizrapudgala kahI zakAya paNa te ghaTanA dArikamAM ja che, vaikriyamAM tema nathI. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 194muM vagaNuM vicAra zaMkAkArane hajI prazna rahyuM che ke -"tyAre je pudgale vikharAI jAya che tene aMge zuM mAnavuM ?" A zarIramAM anAja, phala vagere nAkhIe te te rasapaNe pariName, paNa aMdara kAMkarI Ave te koI rasarUpe pariNamatI nathI. AhAramAM gaelI kAMkarI ke dhuLa, mATI, jaTharamAM gaI ane bhaLe, paNa rasarUpe pariNamanane egya nathI. cauda rAjalekanA AkAza-pradezamAM badhI vargaNAo rahelI che. audArika zarIranI racanA vakhate audArika zarIrane megya ja audArika pagale levA paDe. vaikriya zarIra mATe vaikriya ja pudgale levA. paDe. mana, vacana, kAyAnAM pagale svabhAve ja thayelAM che. keI pagale manane lAyakanAM che, keI pudgale vacanane lAyakanAM che, ane keI pudgale zarIrane lAyakanAM paNa che. megyatA svabhAva AzrIne che. vargaNA eTale zuM ?, te eka daSTAMta dvArA samajAve che. kucIkarNa nAmanA eka zeTha hatA. tene tyAM gAye lAkhonI saMkhyAmAM hatI. teNe judA judA gavALane amuka hajAra gAye carAvavA mATe ApI che, paNa caratAM caratAM eka bIjA govALanI eka bIjAnA ToLAmAM gAye cAlI jAya che. tyAre A mArI che, A mArI gAya che, ema govALiyAo vAraMvAra laDhe che. ane zeTha pAse pharIyAda dararoja AvyA kare che, tyAre zeThe sarakhA raMgavALI gAyanA vargo pADyA. dhaLI, kALI, lAla, kAbaracItarI, mizraraMgavALI vagere vagaeN pADayA, ane govALiyAne varga vAra seMpI dIdhI. lAkhe gAyone saMbhALavA mATe judA varga karavA paDyA. tema ahIM pudgalene aMge te vargaNAnA varga pADayA. eka varga ekale eka eka paramANune che. eka varga e ke jemAM be paramANuthI skaMdha thAya che, pachI traNa, cAra, pAMca, se ane AgaLa, hajAra, lAkha, koDa, saMkhyAtA, asaMkhyAtA, anaMtA ema karatAM abhavya jIthI anaMtaguNA, ane siddhothI anaMtamA bhAge paramANu ekaThA thAya tyAre te audArikane lAyaka vargavyuM. temAMthI utkRSTa bhAge AvI jAya te audArikane lAyakanAM pudgale tevAM skaMdhe anaMtA vacamAM jAya pachI vaikriyane lAyaka pudgale, tevA vaikriyane agya, pachI AhArakane Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AgoddhAraka pravacanazreNI vibhAga do agya pachI , pachI tejas. A rIte paDelA vargone vargaNa kahe che. * kayagukano vyaNuka thAya te svabhAva pariNuta, anAjane vanaspatinA jIve pariNamAvyuM. anAja ApaNe AregyuM. e anAja khAIne te pudugalene ApaNe ApaNAM zarIrapaNe pariNumAvyAM. ApaNe lAyakanAM pagale laIne tene ApaNuM zarIrarUpe pariNAvI zakIe. audArika pudgalethI dArika zarIranI racanA thaI zake. tema ja vaikiya, AhAraka zAM mATe samajI levuM. A zarIranA pariNAme ApaNuM prayatnathI audArika zarIrapaNe pariNamelI vargaNa laIne ApaNe audArika zarIra banAvI zakIe. e svabhAvathI ja vargaNa banI, ane te muddagalo jIva grahaNa kare che. ekendriya beIndriya ema jevA ja hoya te mujaba, pudgale laIne eka, be IndriyapaNe pariNamave, yAvat devatA, nArakI paNa zarIrapaNe pariNamave. manuSyagya zarIra manuSya ja racI zake che. AhAraka zarIra karavAnuM kAraNa? kaMI vakhata evI chetati thaI ke jemAM zvAsa levAnuM muzkela hoya tevA vakhate AhAraka zarIra karI kSetrAntara karAya. tIrthakaranI Rddhi jevA tathA jIva rakSA mATe kSetramaMtara karavA mATe AhAraka zarIranI racanA 14 pUvIo kare che. prazna -zAzvata caitya-biMba sacitta ke citta? . bhale sacitta hoya te vAMdhe che? pANI ukALyuM te traNa ke pAMca para pachI sacitta thavAnuM. je pudgale je vargaNApaNe pa raNamyA te tenA svabhAve pariNamyA che. dANAnA pudagalamAM dANApaNuM keIe nathI karyuM. svabhAve thayuM che, dArika vargaNa paNa koIe utpanna karI nathI, te badhI svabhAve thayelI che. dareka vargaNA svabhAve thayelI che. | dara varSe kalpasUtramAM harigamaiSIthI bhagavAnanA garbha parAvartananI vAta sAMbhaLo cho ne, IdramahArAjAnI AjJAthI haraNegamaiSI deva, garbha parAvartana karavA Ave che tyAM uttarakiya zarIra banAvavA mATe pudgale le che. tyAM badhA ratnanI jAta gaNAve che. TIkAkArane tyAM lakhavuM paDe che ke jagatane sArabhUta padArthomAM pudgale pitAnAM nathI. audyArikanAM pudgale Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 1muM , vaikriya thaI zake nahi. ATalI vyAkhyA zA mATe karavI paDI? vaikriya. svabhAve che te grahaNa kare. keTalAka kahe che ke labdhinA prabhAve te anya vargaNane anya vargaNa banAvI zake. keTalAka kahe che ke labdhithI vargaNuM na pheravI zakAya. mizra pragamAM visasA ane pragasA baMne joIe. audArikapaNe pariNamelA pudgalene ekendriya jIve ekendriyapaNe, beIndriya jIve beIndriyapaNe pariNamAvyA. manuSya temaja hAthI, gheDA, gAya, bheMsa, zvAna badhA ya anAja te ja khAya che, eka jAtanA pudgale le che. badhAnA zarIra kema sarakhAM nathI thatAM? kAraNe eka sarakhAM chatAM pariNumAvanAra jIve jevA nirmANa karmanA udayavALA hoya tevA zarIrapaNe te te pudgale pariName che. pIta vyAdhine udaya hoya te pudgale paNa tevAM maLe, te rUpe pariName. azAtAnA udaya vakhate pugale azAtA karanArAM sAMpaDe. tiryaMca gatinA ne te ja pudgale te gatine yogyarUpe pariName. vargaNanA pariNAmanuM svabhAvathI zarIrapaNe pariNamana te mizra. pravacana 15 muM AtmAmAM tevuM sAmarthya che mATe ja zrIjinezvara dee dhamamAga batAvyo che. maitrIbhAvanA! nirmANa-karmodaye grahaNa karAyelAM pudgale te ja rUpe pariName che. jagatane ekAnta lyANaprada, zrIjinezvara-deve-zAsana sthApanA samaye, bhavyAtmAonA upakArArthe zrI gaNadhara mahArAjAe racelI dvAdazigImAMnAM paMcamAMga zrIbhagavatIjI sUtranA TIkAkAra zrI abhayadevasUrIzvarajI mahArAjA che. paMcamAMganA aSTama zatakane prathama udeze cAle che. temAM pudgalanA prakAra saMbaMdhi adhikAra cAlu che. pudgalanAM pariNAmane nahiM samajavAnAM kAraNe jainetara darzanavALAo mArge cUkayA che. pRthvIkAyapaNe pariNamelAM pudgale pRthvIkAyanA jIvee pAraNumAvelAM che, ema je teo samajyA heta te "pahADa parvatane rtA paramezvara" ema mAnata, ke belata nahi. niraMjana, nirAkAra, jatisvarUpa paramAtmA pahADa parvate banAve kharA ?, banAvavA taiyAra nahiM ja thAya?, paNa grahaNa karanAra jIvonAM karmAnusAra gatyanusAra pudgala pariNamana thAya che. ApaNe anAja, Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 zrI AgaddhAraka pravacanazreNI vibhAga 2 Dro khAdhuM, pANI pIdhuM, kaho ke ekendriyanAM pudgalo lIdhAM paNa tene manuSyapaNAne gyarUpe pariNamAvyAM. e ja anAja, e ja jalane upaga karanAra pazu pakSI janAvara vagerene te ja pudgale te rUpe, temanI gatine yogyarUpe pariName che. te vicAre janmyA tyAre zarIra nhAnuM hatuM, keTaluM hAnuM?, ane ATaluM moTuM kenA AdhAre thayuM, jIva jevAM nirmANa karmanAM udayavALa hoya, tevAM pudgale laIne te tevuM zarIra banAvI zake che. keI kAna vagarane, koInuM nAka cIbuM, keIDIMgaNe, keI UMce, keInIce,e zAthI?, nirmANa karmodaye je pugele jIva grahaNa kare che te ja pudgale te pramANe te jIva pariNamave che. AtmAe pudgala vaLagADanAra thavuM nahi jaina darzana svIkAranAra pudgalanA pariNAmane barAbara samajanAra hevA joIe. e samajAya pachI sarva vastu samajAya. jemAM dekhAtI vicitratA paNa pudgala pariNAmane lIdhe che. jIvanA mukhya be bheda che. (1) mekSa, ane (2) saMsArI, A be bhedamAM pharaka eja ke mekSanA jIne-siddhane pudgala pariNAma sAthe leza paNa lAgatuM vaLagatuM nathI, yAne leza paNa saMbaMdha nathI. karmapaNe pariNamelA pudgale je AtmAne vaLagelAM hoya te ja saMsArI, ane e pudgalathI mukta te siddhapudagala pariNAma jevI vastu na hoya te siddha ane saMsArI evA be bheda jIvana heya ja nahi. saMsArI jemAM paNa ekendriyathI mAMDIne paMcendriya paryata, nArakI ke devatA sudhIne vibhAga pudgala pariNAmane ja AbhArI che. je jIvone ekendriyapaNuM prApta thAya tevAM karmone udaya che. te chae je pugale grahaNa karyA te pudgale ekendriya zarIra rUpe pariNamyA, te ja mujaba beIndriya AdimAM samajI levuM, yAvat nArakI tathA devatA mATe paNa eja niyama. nArakIne yogya karmo bAMdhanArane nAraka gati maLI, deva gatine yogya karmo bAMdhanArane devaka sAMpaDe. siddhanA jI tathA saMsArI che. jIvanA mukhyatayA A be bhedo pachI pace jAti ekendriya, beIndri, teIndriya, caurendriya paMcendriya, cAre gati deva, manuSya, tiryaMca nArakInA bhede, A badhA bheda pudgala pari gAmane ja AbhArI che. pudgalanI vyApakatA sarvatra che. A mukhya vAta Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 195 muM samajI javAya te mukhya daSTi jAgRta thAya. daSTi jAgRta thaI eTale eTaluM samajAya ke pudgalanA pariNAmane karanArAe temAM tanmaya (sAmela) thavuM nahi, arthAt AtmAe mugala vaLagADanAra thavuM nahi. jaina-zAsananI mUkhya tathA prathama bhUmikA dareka AtmA mokSa pAme evI bhAvanA e zrI jaina zAsananI prathama tathA mukhya bhUmikA che. keI paNa jIva pudgalathI kharaDAya nahi, lepAya nahi, te rIte duHkhI thAya nahi, dareka jIva pudgalathI mukta thAya eja dhAraNAthI jaina zAsananI bhUmikA AlekhAyelI che, ane zAstrakAre dharma paNa tene ja kahe che. zAstravihita-anuSThAna karanAramAM, maigyAdi cAra bhAvanAo hovI ja joIe. AcArya mahArAja zrI haribhadrasUrIzvarajI jaNAve che ke avirUddha evA zrI sarva devanA vacanAnusAre je dharma karavAmAM Ave te ja dharma kahevAya, ane te dharma maithyAdi cAra bhAvanA yukta hoya. mirSa tapurA' e khAsa kahyuM. (50 viM0 2)e samyaphatvanI (1) triI (ra) pramada (3) kArUNya (4) mAdhyacya; bhAvanA cAra che. anitya azaraNa Adi bAra bhAvanAo cAritranI che. maitrI bhAvanA dharAvanAra ja bAkInI bhAvanAone yegya che. maMtrI bhAvanA maitrI bhAvanA kene kahevAya e samajavuM joIe. maitrI eTale zuM? ane maiitrI bhAvanA eTale zuM? e jANavuM prathama Avazyaka che. duniyAmAM janAvarane paNa mitro vinA cAlatuM nathI, paNa vAstavika rItie mitroe mitrI zuM?, ema samajavuM jarUrI che. mA vArSitu vipani () koI paNa jIva pApa na kare e bhAvanA joIe. jagatamAM anaMtAnaMta jIve che, temAMthI keI paNa jIva pApa na kare evI mahecchA joIe. tamAma jIve pApanA lepathI alipta rahe AvI bhAvanA hRdayamAM AlekhAva-kotarAvI joIe. sahu kaI guno na kare ema bole te che, paranta bArIkAIthI tapAsa te teonI dhAraNA paNa "gunegArane sajA thavI joIe evI hoya che. " gunegArane zikSA thavI joIe" A bhAvanA pApa karavA jeTalI bhayaMkara che. AvI bhAvanA hoya te anukampA, karUNa, dayA ane mahera-najarane sthAna ja kyAM rahyuM ?, jarA bArIkAIthI vicAre che kayA Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a. zrI AmoddhAraka pravacanazreNI vibhAga 6 ThuM kenI tarapha AvavAnI , dukhI pratye ke sukhI pratyeka spaSTa che ke dayA rAkhI pratye Ave che. have duHkhI e dukhI zAthI?. pUrvakRta pApanA udayathI jane? jJAnanI daSTie duHkhI eTale jUne pApI, ane na pApI eTale gunegAra. "je pApanI sajA thavI ja joIe A ucita hoya, A vyAjabI hoya te te duHkhI e pUrvane pApI ja che. tenI pratye dayAne sthAna kyAM rahyuM ?, eTale te pachI dayA, ane anukaMpAnA to UDI ja javAnAM ne ?, dayA karavI kyAM ?, anukaMpA karavI kayAM ?, karUNA karavI kayAM, ke jeNe pUrve pApe AcaryA che, ane te che te pApanAM karmo udayamAM AvavAthI atyAre duHkha bhogavI rahyA che. duHkha e pApanuM phala che. "gunegArane sajA thAya temAM ADA avAya nahi evuM ja je manAya che te duHkhI mAtra pratye dayA rahe ja nahi, kAraNa ke te badhA prathamanA gunegAre che. duniyAmAM jema IcchavAmAM Ave che ke koI paNa gunegAra na bane tema zAstrakAranI daSTie, jJAnanI draSTie A bhAvanA IcchavA gya che ke "keI paNa jIva pApI na bane, pApa na kare !" zuM pApIne sajA thavI ja joIe? koI paNa jIva pApa na kare e bhAvanAnI sAthe bIjI kaI bhAvanA hovI joIe? kaI bIjI bhAvanA saMgata che? pApa karanAra tarapha dhikkAra thAya, pApa karanArane sajA thavI joIe, evI bhAvanA thAya te pachI prathamanI bhAvanAne artha ja nathI. prathamanI bhAvanA sAthe AvI bhAvanA saMgata nathI. pApa karanAre pApa kyuM che te kharU paNa pApa thayuM, pApa thaI gayuM, pApa karyuM, pApa karAyuM pachI zuM? te e jIva paNa duHkhI na thAo e bhAvanA saMgata che mATe tevI bhAvanA hevI joIe. pApanAM phale bhegavavAM paDe e kharuM, paNa bhegavavA ja paDe, bhagavyA vinA chUTake nahi ja; evI thiyarI jaina zAsananI nathI, jaina darzanane e siddhAMta nathI. anya zAstramAM kahyuM che ke - avazyameva bhoktavyaM kRtaM karma zubhAzubham / kRtakarmakSayo nAsti kalpakoTizatairapi // artha -karelAM zubhAzubha karmo avazyameva jogavavAM paDavAnAM che; seMkaDe kalpa jAya te paNa karelAM karmone kSaya thatuM nathI. Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 195 muM sAmAnyataH A vaktavya kharUM" paNa ekata nahiM tapAdharmathI karma tUTe che. tapazcaryAthI karma teDavAmAM na Ave te te karmo bhegAvyA vinA chUTake nathI e vAta kharI. je karelAM karmane kSaya na tha hoya te pachI dharmanuM mUlya zuM?, pratikramaNaniMdana, gahana, prAyazcitta A badhAM nakAmAMja ne?, A vastu tattva buddhine upayoga kare to samajAya. duniyAmAM paNa buddhinA upayoga vagara kaI vAtanuM rahasya samajAtuM nathI. eka manuSya bIjAne kahyuM ke "meM najare najara navAI bhareluM joyuM ke gadheDe nadInI vacamAM gaye ane jIvate baLI mUo." sAMbhaLanArane navAI lAgI. nadInA jalamAM gadheDe baLe zI rIte?, jyAre tapAsa karI tyAre temane jaNAyuM ke gadheDA, upara cUnAnI peThe hatI, nadInI vacamAM bhAra lAgavAthI gadheDe DUbe, cUne pANImAM pIgaLe ane cUnAnI AganI baLattarathI gadheDo baLI muo. A buddhigamya-vAta paNa buddhi vAparanArane jarUra samajAya. tapazcaryA na karAya te karelAM karmo bhegavyA vinA chUTake nathI. bhegavavAM ja paDe e vAta kharI, paNa tapathI karmo tUTe che. nikAcitabaMdhavALA karmo ke je tapathI paNa na tUTe, tevA karmo bhogavavA ja paDe te vAta paNa kharI, ane tapodharma dvArAe karmane kSaya thAya che e vAta paNa kharI che. duniyAmAM paNa joIe chIe ke phAMsIne lAyakane gunegAra paNa phAMsInI sajA saMbhaLAyA pachI paNa, arthAt phAMsInI sajAne hUkama thaI gayA pachI paNa, dayAnI araja karI zake che. ane adhikArI dayAne amala karI paNa zake che. dareka prANIne duHkhane bhegavaTo thAya che te tenA pUrvakRta karmonA udayathI ja thAya che. duHkhanuM kAraNa jema pApa tema te thayelAM pApanuM nivAraNa paNa dharmAnuSThAnAdi-tapodharma vagere che ne! dhamanI bhAvanA kevI hoya? ahIM zaMkAkAra prazna kare che ke- "jaina darzanamAM evuM mantavya che ke cAre gati tathA pAMce jAti na hoya te kaI mala gaye nathI, che nahi, ane Avaze paNa nahi. jyAre A ja sthiti che te pachI koI paNuM jIva pApa na kare, kaI paNa duHkhI na thAo, sarve jIva pApathI mUphAo" A bhAvanAone artha che?, AkhuM jagat karmathI mUkta Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AgaddhAraka pravacanazreNI vibhAga che thAo." e bhAvanA zI rIte saMgata thAya? cAre gati, pAMce jAti niyamita heya te AkhA jagatanI muktinI vAtamAM yukti kaI? " pApanAM phale bhegavavAM te paDavAnAM chatAM dharmanI bhAvanA kevI hovI joIe? dunyavI dAkhala tapAsa. ApaNA kuTuMbamAM kaI manuSya mAM paDe. ApaNane paNa bharUso nathI ke te bacavA pAme, vaidya, DokaTara ke hakIme paNa na bacavAnuM jaNAvI dIdhuM, chatAM paNa "e mare" ema kadApi kuTuMbamAM kaI dhAre?, nA. dhAraNA te "e che, keI paNa prakAre e ba" evI ja hoyane! sajananI dhAraNA evI na ja hoya ke te mare. e saMkalpa paNa hoya ja nahiM ? marI gayA pachI paNa zuM ?, mUo na mUo thatuM nathI. chatAMya marI gayA pachI paNa snehIo "kheTuM thayuM" ema bole che. sAruM thayuM ema bolAya ?, samasta saMbaMdhIo, kuTuMbIo marele pAchA nathI AvavAne evuM jANavA chatAMya nArAjaja, udAsaja hoya che. Aja rItie e kharuM ke jagatane kaI paNa kAla pApanAM phala vagarane nathI e kharuM, chatAM paNa hitabuddhivALe AtmA te e ja ciMtavana kare, ke jagatanA ja pApa na kare, jethI pApa thaI gayAM hoya teo paNa duHkhI na thAo, ane badhA ja che mukti meLave. zarUAtamAM samyaktvanI A prathama bhUmikA che. mithyAtvI kahevAyuM keIne gamatuM nathI, paraMtu samyaktvanI bhUmikAe AvavuM te joIe ne! pharI vicAre ke, keI paNa jIva pApa na kare, pApanA phaLe bhegAvIne kaI paNa jIva duHkhI na thAo; sarva jIve karmanA pAzathI chUTo; A bhAvanA te maitrI bhAvanA ! siddhanA jIva kema pApa karatA nathI? zaMkAkAra-zuM jIva te pApa kare che?, jIvane svabhAva pApa karavAne hoya te siddhanA jIva pApa kema karatA nathI?" siddhanA chae pitAne vaLagelAM pudgalo tamAma khaMkherI nAMkhyA che, eTale have tyAM pudgala vaLage kyAMthI ?, teone pApa karavAnuM, yudaMgala levAnuM, mUkavAnuM rahyuM ja nathI. jemane pudgale vaLagelAM che, arthAta jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, aMtarAya Adi karmanAM pagalethI je vyAsa che, lipta che, ane jemaNe karmone pazama, ke kSaya nathI karyo temane Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 195 muM 53. karma vaLagavApaNuM che. eTale pApa kare, karma pudgala vaLage, vaLI bhagave, ane chUTe ema cAlyA kare che. jeo rtA hartA izvarane mAne che tyAM kaI hAlata?, roga karyo Izvare ane maTADyo keNe?, vaide. tyAre te evA IzvarathI vaida sAre ne! paNa kharI vAta te e che ke tAva ke rega Izvare nathI Ape, paNa jIvanA pitAnA karmanA phaLarUpa che. pudgalanAM pariNAma ja evA che ke je pApa bAMdhyAM hoya te je te kyAM na hoya te bhogavavA paDe che jene pApa nathI, tene pApanAM phale bhegavavAnAM nathI, ane navAM bAMdhavAnA paNa nathI. siddhane che kevala vizuddha svarUpe rahelA che. kartumakartumanyathAkartum / / jIvamAM traNa zakti che. jaUmam/mathA vartama banAvavuM, na karavuM, anyathA karavuM, arthAt palaTAvavuM e traNe sAmarthya jIvamAM che. je jIva zakti pherave te karmanuM purANa AgaLa cAlI zakatuM nathI. jIva karmane rekI paNa zake che, palaTAvI paNa zake che. karmane kartA, bhaktA jIva ja che tema jIva dhAre te karmane teDI paNa zake che. AvatAM karmone rokI paNa zake che, karmamAM palaTe paNa karI zake che. jIva pitAnI paristhiti palaTAvI zaMkA- "pApe pApa vadhe e kathana A vAta sAthe kema saMgata thAya, karma e pApa puNya nathI. jIva karmanA pudgale grahaNa kare che, ane pachI puNya pApane vibhAga paDe che. dhAtu, viSTA e kAMI jagatane khorAka nathI, paNa levAyele khorAka dhAtu, viSTA, mAMsa, rUdhira AdipaNe pariName che. jIve grahaNa karelAM karmanAM daLIyAM zubha hoya te puyapaNe, tathA azubha hoya te pApapaNe pariName che. Arta-raudra dhyAnathI pApa, ane dharma zukla dayAnathI puNya e AthI samajAze. AtmA je pudgale grahaNa kare che temAM keTalAMka pAparUpe pariName che. zubha puNya rUpe, ane azubha pAparUpe pariName che. jIva karmane rokI paNa zake che, e paNa tenuM sAmarthya che "saMvara" guNane eja artha che. nava tatvamAM tathA eka tattva che. AtmAmAM sAmarthya che mATe te jinezvara dee dharmane mArga batAvyuM che. sAmarthyavALAne mArga batAvavAne arthe paNa zera, sarvavirati, Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AgaddhAraka pravacanazreNI vibhAga 6 dezavirati e ubhaya prakAranA dharma zAsakAre saMvara mATe yAne karma rokavA mATe tAkyA che. pravacana 196 muM. eka kaDA keDInI sthiti TALavA mATe AtmAne prayatna kara paDe che, paga pariNAmane samaje te badhuM samaje zrI tIrthakara deve jyAre zAsana sthApe che, zrI tIrthakara devanA zAsananI jyAre sthApanA thAya che tyAre teo tripadI Ape che, ane alaukika buddhinA mAlika zrI gaNadhara mahArAjAo, bhavyAtmAonA hitArthe dvAdazAMgInI racavA kare che, zrIgaNadhara bhagavAne karelI dvAdazAMgImAMnAM paMcamAMga zrI bhagavatI sUtranA aSTama zatakanA pahelA uddezAne adhikAra cAlI rahyo che. AThamA zatakane daza uddezA (daza vibhAga) mAM vaheMcavAmAM AvyuM che e prathama jaNAvAyuM che. vyAkhyA kahe ke TIkA kahe, te zrIabhayadevasUrijI mahArAjAe bhavyane baMdha karavA mATe, bhavyanA kalyANa mATe A vyAkhyA karI che. prathama uddezAmAM pudgala pariNAmane adhikAra che. pudgala pariNAmanuM jJAna prathama jarUrI. che. e jJAna vinA te Itire aTavAya che. pudgalenA prakAra, svabhAva pariNata, praga-pariNata, mizra-pariNata vagerenuM nirUpaNa atyAra sudhI vividha rIte thaI gayuM che. jIvanA prayatnathI pudagalanuM pariNAmAntara thAya che. pugala saMbaMdhinI yathArtha samajaNamAM te jainazAsananI jaDa che. jainazAsanamAM zuM kahyuM che? Azrava heya (chAMDavA gya) che, saMvara upAdeya (AdaravA gyo che. jainee jIva vicAra, ane nava tattva jANavA joIe, nava to kayAM?, nAma te jANavAM joIe ke e ya nahi? (1) jIva (2) ajIva (3) puNya (8) pApa (5) Azrava (6) saMvara (9) nirjarA (8) baMdha (9) mokSa. karmanuM AvavuM je dvArA thAya te Azrava, karma AvatAM je dvArA rokAya te saMvara, ane je karmonuM tUTavuM te nirjarA. je manuSya mAtra pravega pariNAmane samaje te mAne ke jainazAsana badhuM samaje! mevagaNa Ape Apa vaLagI zakatI nathI, karmavargaNe prathama samajavI joIe. karmavargaNa na hoya te jainazAsana zuM karaze? e zAsananI jarUra ja kyAM rahI?, karma vargaNA Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 19 muM che mATe te jainazAsananI vimAnatA che, sArthakatA che. jo karma na hoya, kamane baMdha na hoya, tenAM kAraNe na hoya te A roka, saMvara Adara, nirjarI karavI e kyAM rahyAM? me eTale? sarvathA karmane nAza thave te mokSa che. je kamaja na haya, karmavarga ja na heya te nAza heya ja kene? karmavagaNAne na mAnavAmAM Ave te AzA, saMvara, baMdha, nirjarA, mokSanI prarUpaNAja UDI javAnI. karmavargaNa coka rAjakamAM che. siddho che tyAM paNa karmavargaNu che, paNa karmavargaNAmAM tene vaLagavAnI tAkAta nathI. jema pagamAM kAMTo ekadama potAnI meLe pasI zakate nathI, tema AtmAnA pradezane Ape Apa vaLagI javAne karma vargaNAne svabhAva nathI. karmavargaNA sudhInI sthiti kudarata kare che. te jIva nathI karato. karmavargaNA anukrame vadhatI vadhatI svAbhAvika thaI. AtmA te kheMcIne le che pachI temAM rasa utpanna kare che, zubha, azubha rasa jIva ja utpanna kare che. kaSAyAdine aMge zubha azubha rasa, laghu ke dIrgha sthiti Adine kartA jIvaja che. jIva dareka samaye sAta ATha karmo bAMdhe che. prazna thaze ke A kema banatuM haze ? anubhavane dAkhale vicAraze te A paNa Ape Apa samajAze. AhAra te ja le che ne ! AhAra jaTharamAM gayA pachI sAta, ATha vibhAge vaheMcAI jAya che ne ! rasa, lehI, mAMsa, carabI, cAmaDI, hADakA, vIrya, tathA mala; ema saptadhAtu tathA AThame mala tarIke ema ATha vibhAge ADAra vaheMcAya che ne ! tevI rIte A AtmA paNa karma vargaNAnAM pudgale grahaNa kare che, pachI jene jene udaya hoya te te bhAgamAM karmo vaheMcAI jAya che. gumaDuM thayuM hoya te khorAkamAMthI parUne bhAga tyAM paNa pahoMcI jAya che ne ! AyuSya baMdhAya tyAre, baMdhAtA karmamAMthI AyuSya karmane paNa bhAga paDe che. sAte karmonA vibhAga AtmAnA prayatnane AdhIna che. jJAnAvaraNIya Adi je karmo kSINa karyA hoya tene vibhAga na paDe. je karma udayamAM hoya teja baMdhAya ane tene bhAga paDe. karmavargaNAmAM rasa, sthiti, vibhAga karavA A tamAma jIvanA prayatnane AbhArI. che, AdhIna che. bhale anAga prayatna haya paNa AdhIna jIvane vicArana Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AgaddhAraka pravacanazreNu vibhAga 6 che heya chatAM prayatna te heya. kherAnA vibhAgamAM vibhAgane vicAra nathI, paNa prayatna che. karmamAM zubhAzubha rasa utpanna kare, lAMbI ke TuMkI sthiti karavI e jIvanA prayatnathI bane che. AnuM nAma visasA pariNAma. jagatamAM eka paNa cIja visasA pariNAma vagaranI nathI. keI paNa pudgala svabhAva vinAne nathI, chatAM svabhAvane prathama na lIdhe, kAraNa ke te svAbhAvika bane che. svAbhAvika-pariName pariNamelAmAM paNa chavane prayoga kAragata che. sAmarthya traNa prakAranAM che. "manuM athANuM karavAnuM, anyathA karavAnuM tathA palaTAvavAnuM ema traNa prakAranAM sAmarthya che. traNamAMthI kaI paNa prakAranuM hoya te sAmarthya kahevAya. visasA pariNAma mATe eka paNa sAmarthya nathI. kayaNuka, vyAka mATe paNa AtmAnI te banAvavAnI tAkAta nathI. ghaDAne banAva na banAvo. athavA te ghaDAne badale zarAvaluM banAvavuM e kuMbhAranI sattAnI vAta che. svAbhAvika pariNAma pAse jIva eka paNa tAkAta dharAvato nathI. svAbhAvika pariNAme cauda rAjakamAM pravatI rahyA chatAM tene prathama na lIdhA, na gaNAvyA kemake visasAnI gaNanA prathama gaNAvavI che. prayAga pariNAma visasA thayA pachI kAma lAge, khorAka levAyA pachI te zarIrapaNe pariNumAvyo. bhASAnA pagale na hota te mAtra audArika pudgale zuM karata?, mane vargaNAnAM pugale paNa abhAve hatA tene grahaNa karyA, pariNamAvyAM. prayAga pariNAmane AdhAra svabhAva pariNAma upara che. AvA svabhAvane prathama na letAM prayoga pariNAmane prathama lIdhe, kAraNa ke jene zuddha mA lAvavA mATe, AtmAne daravaNa mATe prayatna Avazyaka che. daSTAMta vicAro ! akAma nirjarAnA cage karmanI laghutAe, bhavitavyatAe manuSyapaNAmAM jIvane lAvIne mUkyuM. have khIlavaNa mATe, vikAsa mATe prayatna Avazyaka che. svAbhAvika pariNAme pariNamelAmAM jIvane pravega kAragata che-kAma lAge che. svAbhAvika manuSyatva maLyA pachI dharmaArAdhanA-zravaNa kiyA anuSThAnanI AcaraNa, tapazcaryA vagerene ughama prayatna jarUrI che. zrI mahAvIra bhagavAna pharamAve che -gariza je asthi kare Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 196 muM pa7 kudarate sAmagrI ApI pachI prayatna ApaNe karavo joIe. paryavasAna sudhI-phaLanA pariNAma sudhI kudarata kAma kare ema dhAranArA bhUle che. anAja bhale cAra cha mAsanI khetIthI taiyAra thAya, paNa jeTalA thatAM keTalI vAra lAge ? jeTalA vinA prayatna na thAya. khetaramAM anAjanI utpatti vRSTithI, kRSikArathI thAya, paNa reTalA varasAdathI khetarathI, ke kheDUtathI nahiM thAya. bhavitavyatA kaho ke kudarata kaho, te te manuSyapaNuM meLavI de, paNa dharmamAM virya pheravavAmAM te jIvane pitAne ja prayatna joIze. zaMkAnuM svarUpa ahIM samajAze. samyaktva kayAre pamAya ? graMthibheda thAya tyAre. yathApravRtti karaNa karIne anivRttie avAya tyAre. yathApravR tta karaNa kayAre thAya? aMtaHkeDIkeDI jeTalI karmanI sthiti bAkI rahe tyAre. agaNetaranI sthiti ajANatAM tUTe che. A karma tUTavAthI guNa pragaTa thaze evuM te vakhate jIva jANa hote nathI, te vakhatanI nirjarAnuM nAma akAma nirjara. te vakhate jIvAjIvanuM jJAna nathI, karmo tUTavAthI guNa pragaTe che evuM bhAna nathI, chatAM vagara IcchAe duHkha bhegavatAM bhegavatAM jIva kama khapAve che tenuM nAma akAmanirjara ! dukAne pAra karIne paNa vakare thAya ane harAjI karIne paNa mAlanA paisA meLavAya che, akAma narsarAnI sthitivALuM sAdhana je jJAnIne maLyuM hoya te te sAgarepanAM duHkhone kSaya karI zakata, paNa teja kaSTathI mAtra DA varSonAM karmo tUTyo kAraNa ke tyAM rAma nahi paNa akAma nirjarA hatI. akAmanirjarA tathA sakAmanirjarAnA aMtarane jAvanAra tAmali tApasanuM daSTAMta. tAma la tApasa chaThThane pAraNe chaThThanI ugra tapazcaryA karate te. pAraNAne divase ja bhikSA lAve che te ekavIza vakhata sacitta jalathI dhue che. ekavIza vakhata jalathI levAyelA khorAkamAM kaye rasakasa rahe? AvI tapazcaryA eNe sATha hajAra varSa sudhI karI. AvI tapazcaryA karIne sATha sATha hajAra varSa sudhI AvuM kaSTa sahana karanAranI nijerAne zAstrakAre akAmanirjarA kahI. zAstrakAra kahe che ke eja tapazcaryAthI ATha Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI agaddhAraka pravacanazreNI vibhAga 6 ke samakitI mekSe jAya, tyAre tAmali tApasane phalamAM bIje devaloka maLe. eka tarapha mokSa, ane eka tarapha dvitIya svarga, phalamAM keTaluM aMtara ! akAma ane sakAma nirjarA vacce mahAna aMtara che, 69 kaDAkeDI jeTalI sthiti enI meLe bhavitavyatAthI, eTale akAma nirjarAnA ge tuTI, paNa eka keDAcheDInI sthiti ema na tuTe, upazama, kSayopazama, kSAyaka vigere samyaktva cauda guNasthAnake che, vidyA sAdhanAmAM samaya vadhAre nathI hote, paNa pUrva tathA uttara sevAmAM samaya vadhAre jAya che. rastAmAM kacarAne lepa lUgaDAne vaLa hoya te pitAnI meLe na jAya, khaMkheravAthI jAya. agaNetara keDIkeDI jeTalI sthiti te akAma nirjarAthI gaI paraMtu bAkInI eka kAkaDI samayanI sthiti mATe te prayatna joIze ja kSetramAM dhAjotpatti mATe vRSTi Adi kAraNa paNa roTale te ApaNA prayatnathI ja thavAne che. ariza je Adi barAbara dhyAnamAM rAkhe, purUSArthathI ja mukti meLavavAnI che. mizra pariNAma kayA? tamAma pudagalene aMge prathama svAbhAvika pariNAma-pachI prayoga pariNAma, pachI mizra pariNAma. praga pariNAmane pariNamAvyA bAda je bIjuM pariNAma thAya te mizra pariNAma. anAja rAdhyuM pachI aMdara je kIDA utpanna thayA te mizra. e ja anAja rAMdhyuM na hota te e kIDA utpanna thAta nahi. vyavahAranA padArthonuM Agala Agala pariNAma che. vyavahAra bahAranA padArthonuM pariNAmantara che nahipRthvI, agni, vAyu, vanaspatinuM pariNAmAntara karyuM ? agni vagerenA pudagalanuM pariNAmantara dekhAtuM nathI. vaikriya, AhAra, tajasU kAzmaNa zarIranAM zaba hetAM nathI. dArika zarIrane zaba che jethI pariNAmAntara manAya. bIjI rItie vyAkhyAmAM audArikAdimAMthI kaI paNa pudgala le te badhA kudarate pariNumAvelAM paramANuthI laIne (mAMDIne) kArmANa sudhI svabhAve pariNamelAM pudgale laIne ekendriyAdi jIvoe zarIra, bhASA, mana, zvAse zvAsa, karma rUpe pariNumAvyA. svabhAve pariNamelAne jIve Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 19 muM pariNumAvyA te mizra pariNata be maLyA te mizra svAbhAvika pariNama. tathA prayoga pariNAma maLIne mizna pariNAma. A vacane gaNadhara bhagavAna zrIgautamasvAmInA che, nirUpaNa. karanAra zrIabhayadevasUrijI che. temAM paNa zaMkAkArane zaMkA karavAnI chUTa, che, teTalA mATe te zAstrakAra kahe che che ke vyAkhyAtA vicakSaNa joIe. gAma bahAra gAye caravA gaI hatI. keInI gAyane paga bhAMge, jethI te gAya UThI zakI nahi tema jaI zakI nahi. badhAnI gAye ghera, AvI jenI gAya ghera na gaI te bahAra jevA nIkaLe. teNe gAyane uThADavA mAMDI paNa jyAM paga ja bhAgele te UThe zI rIte? teNe oche vo gAya vecI paisA utpanna karavA tathA gAya keIne gaLe paherAvavA vicAra karyo. keIne gAya levI che? ema eNe jene tene kahevA mAMDayuM. kaI maLI gaye. teNe gAya joI nahi, sastAmAM maLe che, cAlIzanI gAya, vIzamAM maLe che, phAyado che ema mAnI teNe vaza rUpIA gaNI ApyA. te laI pele te pasAra thaI gaye. pile gAyane uThADavA jAya che paNa UThe zI rIte? pele pite ThagA" ema have samaje, paNa rUpIA devAI gayA lenAra pasAra thaI gaye, have zuM vaLe? eNe paNa e rIte keIne gaLe gAya oDhADavAno vicAra karyo, ene vecavA beThe. koI eka bIje gAya levA AvyuM paNa teNe te kahyuM: "gAyane jevA de !" pelAe kahyuM "jevAnuM zuM ? A beThelI che, jeIle! meM pote joyA vinA, A jevI che tevI lIdhI che, tAre levI hoya te le! "pelAe saMbhaLAvI. dIdhuM: tArI akkala ghareNe gaI hatI. mArI akkala te ThekANe che." tAtparya ke vyAkhyAkAre zaMkAkAranA khulAsA ApavA ja joIe. zaMkA karanAra zaMkA kare che," prayoga pariNAmamAM tathA mizra pariNAmamAM pharaka karyo?" nanu prayoga pariNAmo'yevaMvidha eva tataH ka eSAM vizeSa: ?, satyaM,. kintu prayogapariNateSu ghissA satyaM, kintu prayogapariNateSu vilasA satyapi na vivakSatA iti! 'vinasA pariNaya'tti svabhAva pariNatAH / / keTalIka vakhata amukanI mukhyatA, amukanI gauNatA hoya che. eka mIla evI hoya ke jemAM AvatuM rU jInamAM kapAsa pIlAIne. Avela hayaH eka mIla evI hoya ke jyAM na paNa hoya. Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AgaddhAraka pravacanazreNI vibhAga 6 ThTho ke jemAM kapAsa pilAIne rU mIla mATe taiyAra thatuM hoya. pite sutara, kApaDa banAve tethI te sutara, kApaDanI mIla kahevAya, peluM pIlavAnuM kArya gauNa gaNAyuM mATe tene jIna na kahyuM. je ekalI mIla che te te mIla ja che, tyAM te judA evA jInane prazna ja nathI. kuMbhAre ghaDe karyo, paNa mATI tathA AkAra e be maLIne ghaDAne ! pudgala tathA AkAra maLyA tyAre dAbaDI thaI. have dAbaDI karanAranuM nAma gaNAvAya, te kArakhAnAnuM nAma apAya temAM AkArane banAvanAranI gaNatrI thaI, prayatna gauNa che. vizvasA pariNamelAM chatAM yeganI vAta vakhate svabhAvanI gaNatrI gaNAya nahi. pudgale prayatnathI mizrapaNe pariNamelAM joIe. kayA che kayA pudgale laI kayA pariNAme paraNAve te aMge vartamAna. pravacana 197 muM kalekamAM Indrio pAMca ja che. viva pAcaja che, chaThThA viSaya nahi evuM nirUpa ke karI zake ? aai variicA maM! jarA jaf pnattA?, mA ! paMcavihA pannatA, ta jahA egidiya paAgapariNayA, beiMdiya mAriyA nA ciyi ghofor I pudagalAstikAya eka jAti che. zrI gaNadhara mahArAjAe, jainazAsananI sthApanA prasaMge, zAsananI pravRtti mATe, kAzagInI racanA karI. temAM pAMcamA aMge zrI agavatIjI sutra che. zrIbhagavatIjI sUtra eTale chatrIza hajAra praznone mAna graMtha. prakSakAra zrIgata avAjI uttaradAtA sarvajJa paramAtmA carama jinezvara zramaNa jagavAna zrI mahAvIra svAmI che. e zrI bhagavatajInuM AThamuM zataka daza vibhAgamAM uddezAmAM vaheMcAyuM che, temAM prathama udezAne adhikAra cAle che. TIkAkAra zrI abhadevasUrijI navAMgI TIkAkAra tarIke prasiddha che. pudgalenA traNa prakAra che, pudgala-jJAna parama Avazyaka che, (1) svabhAve pa raNamelA, (2) jIve svataMtra prayogathI pariNamavelA, (3) ubhaya prakAre pariNamelA. Ama traNa prakAre pugale che, prayoga kene? jIvana jIvanA prayogathI pudgalanuM pariNamana thAya che, jIva keTalA prakAranA Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 197 muM hoya jenA judA judA prayatnothI judA judA pudgale pariName? jIvanA je prayatnathI pugalanuM pariNAmana thAya che, tene praga pariNAma kahevAmAM Ave che. pravega pariNatanA bheda keTalA? moTA paMviA ! unnattA prayogathI pariNatanA thayelAnA pAMca prakAra che. pudgalAstikAya eka jAti che. paramANuthI mAMDIne acitta mahAtkaMdha sudhI pudgalanI eka jAti che. pratimA tathA paththara sarakhAM kahenArane mAtA tathA strI sarakhAM kharAM ke ? mugaTa tathA kalaza baMnemAM senuM te sarakhuM ja che. paNa rAjAnA zirapara mugaTane badale kalaza mUkAya? purUSane dhotI ane badale cUMdaDInI bheTa Apo te pariNAma zuM Ave?, purUSane kaMkaNa balayu apAya?, dravya te che, dravya bhale samAna paNa pharaka AkArane che. mugaTane ane kalazane AkAra che. mugaTane AkAra judo che, kalazane AkAra judo che. mugaTa, dhatIuM e AkAra purUSane lAyaka che. kalaza, cUMdaDI, cUDo e AkAra strIone lAyaka che. AkArane nahi mAnanArAoe atre vicArI levuM, bhagavAnanI pratimAne paththara kahenArAe vicAravuM ghaTe ke mAtA tathA strI banne strItvathI samAna che, chatAM mA te mA ane strI te strI. pratimA paththara samAna te pachI mAtA te strI, strI te mAtA, teonA mate kharIne! AkAra bhede padArtho judA paDe che. varNa, rasa, gaMdha, pariNAma bhede padArtho judA mAnavA paDe. praga-pariNata pudgale eka ja prakAranA nathI. zrI mahAvIra deva tenA pAMca prakAra pharamAve che. zaMkAkAra ekalA varNathI pAMca prakAra thAyaH rasa, gaMdhanA bhede nahi? judA judA varNAdi saMsthAnavALA bheda che chatAM tame pAMca ja prakAra kema kahe che? atre je pAMca bheda kahevAmAM AvyA che te vargaNAdinI apekSAe kahevAmAM AvyA nathI, paraMtu pariNumAvanAra jIvanI apekSAo. samajyA ! ghara badhA sarakhA paranuM A ghara amukanuM, A ghara tamukanuM mAlika dvArA e bheda che. jagatanA keTalAka padArthonI viziSTatA mAlika dvArA jaNAvavAmAM Ave che. pariNamAvanAra chanA bhede e ja pAMca bheda, samajavA. ekendriyAdi pAMca jAti e pAMca bheda. manuSya bhale aMdha Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 zrI AgaddhAraka pravacanazreNI vibhAga da ho hoya chatAM te corendriya nahi kahevAya, paMcendriya ja kahevAze. aMdha tathA badhira hoya te zuM tene teIndriya kaheze? nahi, paMcendriya ja kahe che ne ! paMcendriya jAtinuM karma bAMdheluM che; udayamAM te karma che. pAMce jAtio mAnavI ja paDe. jo tema na mAnIe te AMdhaLAne paMcenidraya kahevAya nahi, tevI rIte aMdha tathA badhirane te te IndriyanA viSayanuM jJAna nathI; chatAM racanA che te jAti nAma karmane kAraNe che. jenI jAtinAM pAMca prakAra che, tethI ja prayatna pAMca prakArane che, ane tethI priyega-pugalanA paNa prakAra pAMca samajavA. nirmANanAmakarma jAtinAmakamane gulAma che. nirmANa-nAmakarma jAtinAmakarmane gulAma che. A vAta duniyAmAM paNa dekhAya che, ane te siddha che. ekalA zarIravALA eTale ke bIjI Indriya vagaranA paNa jIve che, be-traNa ane cAra Idrie dharAvanArA che paNa che; ane pAMce IndriyavALAM zarIra dharAvanArA jIve paNa che. A vibhAga duniyAnA jJAnanA AdhAre (duniyA jANe che tethI) ke jJAnInA jJAnanA AdhAre?e be jJAnanA AdhAramAM game te rIte manAya, pharaka karyo, vAMdho zo? jJAnInA jJAnamAM ane duniyAnA jJAnamAM moTuM aMtara raheluM che. A vibhAga, ane A vAta jJAnInA jJAnathI kahevAmAM AvI che. nirUpaka trizalAnaMdana zrI mahAvIra maDArAjA svayam kare che, ane zrotA keNa ? zrIgautamasvAmIjI bhASA vargaNAdinAM pagale ApaNe samajI zakIe, paNa joI zaktA nathI. vyavahAramAM Indriyane viSaya te sthUlane aMge che. pAMca Inice ApaNe jANIe chIe tethI pAMca vize ApaNI jANamAM che, paNa cha IndriyavALA ja hoya, ane chaThTho viSaya hoya te , che ja nahi. kAlemAM chaThThI Indriya nathI, chaThTho viSaya nathI, evuM keNa kahI zake ? evuM kahevAnuM sAmarthya konuM? ApaNane te eraDAnI dIvAlanI pAchaLanI te gatAgama nathI.! oraDAmAM dIvo jAte che ke nahi tenI te khabara nathI. chaThTho viSaya hoya te ya ApaNane zI khabara paDe? chaThTho viSaya nathI e vAta cokkasa che. jJAnIe ja te kaheluM che. jJAnIe pAMca ja viSaya kahyA che. kAlekanA sarva dravyanA, sarvakAlanA, sarva bhAva jANuvAne rAmatha hoya tene ja A kahevAne adhikAra che, kemake e sAmarthya enAmAM ja che. jagatamAM chaThTho viSaya Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 198 muM nathI, chaThThI Indriya nathI, cha IndriyavALA ja nathI evuM sarvara ja kahI zake. Ane sarvajJa pariNuta kema mAnIe chIe tene khulAse AthI thaze. prayoga-pariNata pudgale pAMca prakAranAM che e A rItie siddha che. ekendriya eTale game te eka Inidraya ema nahi. game te kAna, game te cakSu dharAve evuM nathI. ekedriyane mAtra sparzanendriya ja hoya. beIndriya jIvane zarIra tathA jIbha ja hoya, e rItie kamasara samajI levuM. vaya mAtranA bhedathI paNa pudgalenuM pariNAmAntara thaI jAya che. nhAnI vaye je AkAra hoya te vaya vadhatAM AkAra moTo thAya che. te kevI rIte te agre vartamAna pravacana 198muM pAMca prakAranA pudgala-proga-pariNuta cho. egiMdiyapaogapariNayA NaM bhaMte ! poggalA kaiviha pannattA?, gAyamA! paMcavihA, taM jahA puDhavikAiya egiMdiyapaogapariNayA jAva vaNassaikAiya kica pariNA che zuM samyakatva e jainone Ijare che? kevalajJAna thayA pachI zrI jinezvara deva zrI tIrthakara bhagavAna tIrtha sthApe che. tIrtha kahe ke zAsana kaho, eka ja che. bhagavAna te vakhate gaNadhara mahArAjAne tripadI Ape che. 3pa vA, vimerU thA, pura bhavyAtmAonA hitArthe, zAsananA pracArArthe, e tripadI grahaNa karIne zrI gaNadhara mahArAjA dvAdazAMgI race che. zramaNa bhagavAna zrI mahAvIradevanAM zAsanamAM sthapAyelI dvAdazAMgImAM-paMcamAMga sUtra zrIbhagavatI sUtra che. chatrIsa hajAra praznottaramaya e mahAna graMthanA e mahAna zAstranA AThamA zatakanA pahelA uddezAmAMne pudgala saMbaMdhI adhikAra cAlI rahyo che. svabhAva pariNata, pravega pariNata, ane mizra pariNata ema traNa prakAre pudgalo che e prathama vicArI gayA. temAMnA praga-pariNata pudgalenA pAMca prakAre che e paNa kahI gayA. dhami manuSya e vAta sArI rIte jANe che, ke jIvAdi tattvonAM dvAro jANyA vinA samyaktva AvI zakatuM nathI, ane jIvAdi tenI zraddhA e ja samyaktva. prazna thaze ke "je mantavya jaine mAne che, teja bIjAo paNa Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AgaddhAraka pravacanazreNI vibhAga 6 ThTho mAne che, chatAM jainene samyakRtva, ane bIjAone mithyAtva e kayAMne nyAya? dareka Astika jIvAdinI zraddhA kare che. eve vaiSNave jIvAdine mAne che ja. jIva (cetana), ajIva (jaDa), puNya, pApa, Azrava (karmanuM AvavuM) saMvara (karmanuM rekavuM), nirjarA (karmanuM tUTavuM karmane teDavuM) baMdha (karma pagalene baMdha), mekSa (karmathI sadaMtara AtmAe chUTavuM), A nave tane nAmAMtare paNa dareka matavALAo mAne te che. AmAMnuM kayuM tatva anya matavALA nathI mAnatA? bhale zabdabheda hoya para-brahmajJAnamaya-svarUpa-mola vagere nAmomAM bheda che. paNa dareka Astika darzanavALAe na tattvane mAnavA te paDe ja che. tyAre zuM samyaktvane jene e IjA lIdhe che? jeo jJAnAvaraNIyAdi na mAne teo tene teDavAnAM prayatna kareja kyAMthI? zabda bheda mAtrathI samyakatvane vibhAga hoya ja nahi, che ja nahi. bheda svarUpamAM ja che. Itare Izvarane svarUpe te zuddha mAne che, paNa je kAMI jIvana ceTita pUjanAdi prakArAdi prasiddha che. tyAM lIlAne paDade AgaLa dharavAmAM AvyuM che. lIlA zabdathI lIlAne bacAva thAya che. jaina darzanamAM te spaSTa che ke,-"doSa rahitane lIlA navi ghaTere, lIlA deSa vilAsa' itare tyAgane zreSTha kahe che kharA, tyAgane zreSTha kahyA vinA cAle nahiM, paNa tyAgI thavuM nathI, ane tyAgane yathA svarUpe Acare paNa nathI, eTale tyAM lIlAne paDado dhare che. nAmathI Itara bhale nave tane mAne, paNa svarUpamAM bheda che tyAMja vadhe che. jaina darzana je je vAstavika svarUpe nava tattvane mAne che, te svarUpe ItarenuM mantavya nathI. "jIva anAdikAlathI catanya svarUpa che, karmane kartA kamane bheTatA jIva svayama che, prayanathI jIva kamathI mukta thaI zake che. mekSa meLavI zake che-siddha thaI zake che;" jIvane aMge jainenuM A mantavya che. ItironuM mantavya "karma karanArA jIva khare, paNa jogavanAra nahi. athavA bhegavanAra khare paNa karanAra nahi, IzvaramAM maLI javuM bhaLI javuM te ja kSa." jaine mAne che ke jIva svarUpe kevalajJAnamaya che, AvaraNa vacce naDe che. te khaseDAya te tene jJAna sAMpaDe, kevalajJAnAvaraNIyAdi karmanI saMlanA jainamAM che. AvaraNanI Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravAsanaLaH muM mAnyatA hoya te khaseDavAnI vAta rANAvika heya ja. tarAe kevalajJAnAvaraNayAdane mAnyAM ja nathI, te pachI khaseDavAnI, teDavAnI, nirjaravAnI yojanA je hoya ja kayAMthI!, vaizeSike mekSamAM jJAna, AnaMda kAMI che nahi ema mAne che. jIvA vAstavika svarUpane Itaza jANatAmAnatA nathI. jhaverI tathA kaI chokare hIrAne sAcave beya, peTImAM rAkhe beya, hIre jAya te kaleza kare beya bhale, paNa hIrAnuM mUlya svarUpa te jhaverI ja jANe che. jene tattvanuM svarUpa samaje che ane tadanusAra mAne che. mithyAdaSTi jyAM jJAnAvaraNIya ja mAne nahi, tyAM tene joDavAnA pAyanI kalpanA paNa kyAMthI kare? - jJAnanA pAMca bhedaH 1. matijJAna. 2. zrutajJAna. 3. avadhijJAna. 4. mana paryAvajJAna. 5. kevalajJAna. pAMca Inidro tathA chaThThA mana dvArA thatuM jJAna te matijJAna. zravaNa ane manathI thAya te mRAAna. Indriye tathA mananI madada vinA rUpa padArtho jethI jaNAya te avadhijJAna. jethI aDhI dvIpanA saMsI paMcendriya mane gata pariNamelA yudgalenuM sIdhuM jJAna thAya te banAvajJAna. rUpI ke arUpI tamAma padArthone, traNe kAlanA, sarvatranA sarva dravyane, paryAne, bhAvone, iMdriye ke mananI madada vinA jenAthI jaNuAya te kevalajJAna. svarUpa samAna che, pharaka AkAramAM che. jIva badhA eka sarakhA. mugaTa, kalaza vagere judI judI cIjomAM senuM te eka sarakhuM ja che, mAtra AkAre judA judA. AkAramAM senuM te te ja raheluM che. AkArane aMge grAhaka judA. mugaTamAM tathA kalAmAM rahelA senAmAM pharaka nathI. pharaka AkAra tathA upagitAmAM che. sUtmanigeda anaMtakAyamAMnA jIvamAM tathA siddhanA jIvamAM jIvatva tarIke lagIre pharaka nathI. je senuM sugaTa tathA kalazamAM che te ja senApaNuM dhULamAM rakhaDatI senAnI kaNamAM che. jIvapaNuM adhe sarakhuM vicArAya, samajAya tyAre AtmAne aMge levA devAnA kATalAM judA hovAthI keTale anyArca thAya che te samajAze. eka vaNajhAre eka gAmamAM, jyAM pine mukAma karyo che, tyAM sonuM vAvavA gaye. eka gAmathI bIje gAma kaya vikalle veca karatA jAya ane gAmegAma pharatA jAya; tene prathama samayamAM vadhujhANa kahevAmAM AvatA Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AgamakAraka pravacana zreNI vibhAga cho prAcIna kALamAM game tevA mANasa pAse paNa dAgIne heya. te vaNajhAre pitAnuM kaDuM laIne eka cekasIne tyAM gaye ane kahyuM ke A kaDAne telIne bhAva pramANe paisA Apa. mane paisAnI jarUra che. kaDuM vajanamAM 10 daza telA thayuM. cekasIe 10 daza paisA gaNI ApyA. vaNajhAro te Aje banI gayo. cekasInI harAmakherInI ene kalpanA paNa na AvI. eNe te mAnyuM ke A gAmamAM sonuM sastuM haze. A vicAra karI eNe have ahIMthI sonuM kharIdavAnuM vicAra karyo. tyAre cekasIe kahyuM, tArA senAne bhAva paise tele, paNa mArA senAne bhAva te pacIza rUpIe tele che. A cesIne ke gaNa? ApaNe te karatAM vadhAre julamI chIe. ApaNuM jIvanI kiMmata keTalI gaNIe chIe, ane ekendriya vagere jIvanI kiMmata keTalI gaNIe chIe? rAjya karatAM paNa jIvanI kiMmata vadhAre gaNyAnAM daSTAMte ItihAsamAM aneka che. AkhI pRthvInA dAna karatAM jIvitadAnanuM phala vadhAre che. potAnA jIva bacAvavA mATe rAjAoe vaMzaparaMparAnA hakka cheDIne rAjyanAM rAjInAmAM ApyAM che. pitAnA jIvanI jyAre ATalI hade kiMmata te bIjA jIvanI kiMmata eTalI gaNAya che ? eka vAta dhyAnamAM . pApa karma na bAMdhavuM hoya, pApathI bacavuM hoya te badhA ane pitAnA jIva jevA gaNavA. sUma ekendriyanA jIvathI siddha sudhInA tamAma jIve sarakhAM che. jIvapaNe tamAma sarakhA che, AkAramAM bheda che. pudgala pariNamananA bhede AkAramAM bheda thatA. eka be traNa cAra pAMca ema je je Indriyane pudgale pariNamAvavAmAM AvyA, te te mujaba te te jIvenA AkAra thayA. keTalAka jIvane karmone evo udaya hoya ke ene je pudagale maLe te sparza paNe pariName, keTalAka chane karmone e udaya heya ke ene je pudgale maLe te sparza tathA rasapaNe pariName. e rItie paMcendriya paryata samajI levuM. A pAMca bhedane pAMca jAti kahI. badhA pudagale eka jAtimAM paNa sarakhAM pariNamatAM nathI tene aMge prazna che. he bhagavana ekendripaNe je je pudgale laIne pariNumAve te eka prakAranAM ke temAM paNa peTabhede che? bhagavAne uttara ApyuM che, he gAyama! ekendriyapaNe pariNamatA, pudgale paNa pAMca prakAranA che. pRthvIkAya ekendriya pravega pariNata, apakAya Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 19 muM ekendriya-praga-pariNata, agnikAya-ekendriya-praga-pariNata, vAyukAya ekendriya-prayoga-pariNata tathA vanaspatikAya prayoga pariNata, A pAMca prakAre prayogapariNata jIve jANavA. keTalAkee enA e pudgale lIdhA. ekendriyapaNAmAM pANI, vAyu, agni, vanaspatikAyapaNe pariNumAvyA. A kAya pariNata dhyAnamAM rAkhIzuM, te anya anya padArtha pariNamana, malinamAM va jaNAze nahi. pANImAMthI vanaspati, vanaspatimAMthI ami, pANImAMthI agni, pANImAMthI vAyu, vAyumAMthI pANI, e marthavijJAnane virodha atra nathI. audArika vargaNAnuM rUpAMtara thAya temAM vAdha nathI. jaina zAsanamAM paramANuthI vibhAga nathI. anaMta paramANu maLe tyAre ja pANI, pRthvI vagere thaI zake che. audArika vargaNanA svAbhAvika pudgale grahaNa karI, pRthvIkAyAdinA che, tathAvidha pudgale grahaNa karI tevA tevA rUpe pariNumAve che. zarIra pariNamana e karmAdhina che. emAM pitAne prayatna ke pitAnI IcchA kAma lAgatAM nathI. ajAgala stanavatuM !, bakarInI Deke rahelA be AMcaLa e dehavA mATe nathI, ulaTu e te pakaDavA mATe upayogI che aghAtI karmone aMge AtmAnuM svAtaMtrya na haya, ane ghAtI karmone aMge kSapazama che. A saMbaMdhI vadhAre varNana age vartamAna. pravacana 1lsa sUkSma tathA bAdara vibhAga. puDhavikkAiya-egidiyapaogapariNayA bhaMte ! Na poggalA kaivihA pannattA ? ge|yamA ! duvihA pannattA, taM jahA-suhumapuDhavikkAiya egidiya paogapariNayA, bAdarapuDhavikkAiyaegidiya paoga-pariNayA, AukkAiya egidiya paogapariNayA evaM ceva dupayao bhedo jAva vaNassaikAiyA AtmAnA ATha rUcaka pradeza kAyama khullA rahe che. zrI gaNadhara mahArAjA, bhagavAna zrI tIrthaMkara devAdhideva jyAre zAsananI sthApanA kare che, ane tyAre bhavyAtmAonA hitArthe, zAsananI pravRtyathe dvAdazAMgInI racanA tripadI pAmIne kare che. tenA AThamA zatakanA prathama uddezAmAM pudgala pariNAmane adhikAra cAlI rahyo che. ApaNe vicArI gayA ke jIvAjIvAdi ta jaine tathA Itare mAne che, chatAM mantavya bheda jainenI daSTie samyapha yathArtha che, mATe teo samyagRSTi che. jIvathI Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AgaddhAraka pravacana zreNI vibhAga che mAMDIne mokSa paryatA na ta zeve vedAMtI zabdabhedathI paNa mAne che zabdanA judApaNAne jaina darzanane leza paNa vAMdho nathI, paraMtu svarUpamAM bheda che e ja moTe vadhe che. jIvAdi tane tenA vAstavika varUpamAM mAnavA te samyakatva, ane te tane vAstavika svarUpe mAne te samakitI. nigedathI mAMDIne siddhone cha vasvarUpe samAna che. lAkha telA senuM hoya ke ekarati senuM hoya, baMnene kasa sarakhe che. telane kasanI sAthe saMbaMdha nathI, kasane telanI sAthe saMbaMdha nathI. jagatamAM benI sthiti nirbhaya hAya, kAMte nAgAnI ke kAMte svataMtranI jenI pAse paheravAnI laMgoTI nathI tenI sthiti utaravAnI kaI? jaghanya sthitivALAne utaravAnuM nathI, eTale ene bhaya nathI. cakravatI paNa nirbhaya che, tene virodha keNa kare? madhyama sthitivALAne caDhavA utaravAnuM hoya che. jIvane aMge be sthiti nitya, kAM te nAgAInI arthAt nAnapaNAnI, kAMte saMpUrNa sAdhanasaMpanna paNanI. nigadanI sthiti halakAmAM halakI che. AtmAnA asaMkhya pradezomAM mAtra ATha pradeze jIvane kAyama khullA rahe che. jo e ATha pradeza atharAI jAya te te jIva achava thaI jAya. game teTalAM vAdaLAM Ave te paNa rAtri divasane bheda te spaSTa rahe ja che, te ja rItie game te hAlatamAM nigodamAM paNa AtmAnA ATha rUcaka pradeze te khullA ja rahe che. mAkSamAM zuM che? - keTalAka kahe che ke "siddhapaNAmAM zuM che? mekSamAM che zuM?mekSamAM khAvAnuM nathI, pIvAnuM nathI, strIo nathI, nATake nathI, bhege nathI tyAM jaIne zuM karavuM? A zabdo bAlaceSTA jevA che. nhAne chokaro kahI de ke AbarUmAM zuM che ? AbarU khAvA pIvA paheravI ke oDhavAnA kazA kAmamAM AvatI nathI. e bAlakane AbarUnuM svarUpa zuM te khabara nathI. mATe te tema bele che. bhava ane mokSa e bhUmikAnI daSTie paNa svarUpa na samajanArAM bAlaka ja gaNAya. mekSamAM khAvAnuM nahi, pIvAnuM nahi, paheravA ke oDhavAnuM nahi, tyAM jaIne karavuM zuM? ajJAna hovAthI AvuM elAya che. vivekI jarIka vicAre te samajAya ke AbarU e zI cIja che? tema ahIM paNa jarAka vicAre te samajAya ke mekSa e zI cIja Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAna za che?, AtmAnA svarUpanA guNane leza paNa vicAra na karIe. ane mAtra khAnapAnanA ja vicAra karIe te ApaNe paNa khAlaka jevA nAdAna' ja chIe. AtmAnA kevalajJAnAdi guNu akha`Dita rahetA hAya te te siddhaddhazAmAM ja rahe che. siddhadazA ja AtmA mATe nirbhIya che, niya sthAna e ekaja che.mekSamAMmuktimAM siddhadazAmAM karmabaMdhanA kAraNabhUta mithyAtva, avirati, kaSAya ke ceAJa nahiM hAvAthI jIvane krama lAgatu nathI. meAmAM AtmAnA guNAne ghAta thavAnu, ane guNAmAM skhalanA thavAnu hatu nathI. anatI sthiti mAtra be dazAmAM cheH sUkSma niJAmAM, tathA siddhimAM. e enI anatI sthitimAM kraya che. siddhanI sthiti zAzvartI, ane niAdanI sthiti anaMtI, A e sthiti vinA bIje kayAMya anaMta kAlanI sthiti nathI. pharaka AkAramAM che, svarUpamAM nathI. nigAhanI sthitie rahelA jIvA tathA meAkSamAM rahelA jIve banne svarUpe sarakhA ja che. svarUpamAM leza paNa pharaka nathI. phaka pudgala sogAmAM che. ka vaNAthI lipta te sa MsArI jIvA, alipta te mekSanA jIvA; bannemAM A ja kUka. ekendriyamAM rahelA jIvAe lIdhelA pudgalA zarIrapaNe pariNumAvyAM che, beIndriyanA jIve pazu tevAM puggo zarIrapaNe pariNumAvyAM che, ema pa Mcendriya paryaMta samajI levu. je dhAnya tathya jala tame lye che, te ja janAvara le che, chatAM AkAramAM taphAvata che. kAraNa ke janAvarane bicArAne tiyaca nAmaka nA udbhaya che, tethI te Ara pANInAM pugale tyAM te rUpe pariNamAa che, ApaNe manuSyanAmakamanA unnace manuSyapaNAne yogya puddagala pariNamAvIe chIe. vanaspatikAyanuM' vivecana. jIveAnI pAMca jAti kahevAmAM AvI : ekendriya, eIndriya, teindriya, caurindriya, pacendriya, pRthvIkAya, apakAya, te kAya, vAyukAya ne vanaspatikAya, e pAMca prakAra ekendriyanA che. ApaNI dRSTithI dekhAyelA A prakAranuM vivecana karyuM. vanaspatikAyamAM e bheda che. pratyeka vanaspatikAya tathAM sAdhAraNa vanaspatikAya. prazna thaze ke pRthvIkAyA demA tevA bhede kema nahi ? ekanuM aneka karavAnI, ucheravAnI, sUkAI jaIne lIlA thavAnI je zakti vanaspatimAM rahetI che, te zakti pRthvIAyAdi cAramAM nathI, prathA '' Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AgamAhAraka pravacanazreNI vibhAga- 6ThTho vanaspatikAya kSINu thaIne udbhava pAmI zakatA nathI. lIlolaulaphUga AsA mahine kALI thaI jAya che, jyAM varasAda Avye ke pAchI lIlIchama ! evuM lIlApaNuM enuM e lIlApaNuM khIjI koi cIMjamAM dekhAtu nathI. lIlaphUga evI cIja che ke ahIMthI UtarI jyAM gaI tyAM jaththA jAme. anyaanya utpAdanazakti, zuSka thayA khAda Ardra thavAnI zakti vanaspatikAyamAM che, te pRthvIkAyAdimAM nathI. lIlaga pANI nathI, pazu vanaspati che. pRthvIkAyAdi pAMce ya jAti svataMtra che. vanaspatikAyanI sthiti evI che ke nigeAdya vanaspatikAya ja mAnI zakAya. tyAM khArAka anatA sAthe le che. zarIra na dekhAya tevuM a'gulanA asaMkhyAtamA bhAge badhA jIvA sAthe ja banAve che. vaNuka, tryazuka paramANu jIva grahaNa na karI zake. anaMtAna ta puddagala paramANu ekaThAM thAya, grahaNu lAyaka audArika vaNA ane, tyAre ja tevA ska MdhA jIva grahaNa karI zake. aMzulanA asaMkhyAtamA bhAge puTTugalA ekaThA na thAya, tyAM sudhI AhArapaNe levAne lAyaka na bane. nigeAda vicAra. bAdara nigeAdamAM eka zarIramAM anaMtA jIvA che, aneka jIvanuM eka zarIra. khArIka azya eka zarIra anatA jIvA ekaThA maLI banAve, tyAre te sUkSmanigAda. dekhI zakAya tevuM zarIra ane tyAre te Adara nigAda. A rIte sUkSma pRthvIkAya, khAdara pRthvIkAya, sUkSma aplAya, Adara akAya, vagere samajI levA. zrIgautamasvAmIjInA prazna che ke "pRthvIkAyapaNe ekendriyanA peTAleda te pudgalanA vibhAga che ke nivibhAga ? bhagavAn uttara Ape cheH-3 gautama ! pRthvIkAya ekendriyapaNe pariNamelAM pudgale sUkSma, bAdara ema be prakAre che. ahIM sama zabda ApekSika che. traNa AMgaLI UbhI karIe, temAM vaccenI nAnI paNa che, meATI paNa che, pAtAthI meATI AMgaLInI apekSAe nAnI che, ane peAtAthI nAnI AMgaLaunI apekSAe meTI che. A meTApaNuM, nAnApaNuM, khIjA padArthanI apekSAe che. eka vakIle peAtAnA kalAnI akkala jovA mATe eka prayAga karyo. sleTamAM eka lauTI DhorI pachI kahyu, A lITIne aDayA Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 200 muM vinA, temAM kaze pheraphAra karyA vinA nAnI banAvI de. kalArka alabAja hatuM, tethI tarata teNe te lITInI bAjumAM bIjI meTI lITI derI pelI lITIne nAnI sAbita karI dIdhI ke "A meTI lITIthI A lITI nAnI che! tAtparya ke meTA-nAnApaNuM apekSAe che. patthara karatAM cAMdInA pagale bArIka che, te karatAM senAnA pudgale bArIka che. sUkamapaNuM apekSAvALuM nathI, kemake te adazya che, sUkSma zarIra dekhI zakAtuM nathI. asaMkhyAtA chanA asaMkhyAtA zarIre ekaThAM karIe te paNa dekhAya nahi evI sthiti che. dekhI zakAya tyAM bAdarapaNuM. ahIM suma apekSika nahi paNa pAribhASika. zAtre je duTie "sUkSama" zabda vAparyo te daSTie le. sUkama prAge puddagala pariNamana thAya, tyAM sUkama bAdara praNapaNe pudagala pariNamana thAya, tyAM bAdara. bAdarane cha joI zake. chA joI zake te bAdara. pRthvIkAyamAM jema sUma bAdara be bheda, tema apakAyamAM paNa samajavA tema dareka jAtimAM samajI levuM. tevI rIte be indriyAdimAM tevA bhede che ke nahi?, tyAM kevA bhedo che vagere agre vartamAna. pravacana 200 muM devaloka tathA nArakI gati mAtra zraddhAgamya ja che ema nathI, paNa buddhigamya che ja. kudaratane mAnanAre e beya gati mAnya ja chUTake. 1 ja chUTakI, beiMdiyapaogapariNayA NaM pucchA, goyamA! aNegavihA pannatA, taM jahA, evaM teiMdiya cauridiya pogprinnyaavi|| AkAra rUpe ekendriyanA pAMca, vikalejiyanA aneka, paMcendriyanA cAra bheda, bhagavAna zrI tIrthakara deve sthApela zAsananA vyavahAra mATe, bhavyAtmAonA kalyANArthe zrI gaNadhara mahArAjAe racelI dvAdazAMgImAMnA paMcamAMga zrI bhagavatIjI sUtranA aSTama zatakano prathama udeze, temAM pudgala pariNAmane adhikAra cAlu che. jagatanuM vicitra dazya kahe ke jagatanA dazyanI je je vicitratA che, "te traNa prakAranA pudgalene AbhArI che. audyArika, vaikriyavaijanIyAvat pratyeka vargaNA zUnya varga badhI vacaNA Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AgaddhAraka pravacana vibhAgA ho emAM cakSuviSaya padArthone vyavahAra karanArAne audyArikanI pahelAMnAM pudgala temaja taijasU vargaNAnI AgaLanA pudgale dekhI zakAya tevA nathI, vyavahAre dekhI zakAya te prama-pariNata pudgalanA kAraNe che prema pariNAme pariNamelA pudagalAnA pAMca bhedo cheH ekendriya Indriya teIndriya, caudriya, paMcendriya. jAtinAmakarmanA udayAnusAra te te prakAre te te ja pudgale pariNamAve che. have viSaya AgaLa vadhe che. jema ekendriyamAM pAMca bhede jaNAvyA, pRthavIkAya apUkAya teukAya. teukAyane vanaspatikAya. temAM paNa darekanA baLe prakAraH sUkSma tathA bAdara tema beIndriya Indriya, caurandriyanA bhede che ke nahi? ekendriyanA aMge ATaluM vivecana cAlyA bAda A nave prazna upasthita thAya che. zAstrakAra malhArAja jaNAve che ke mahAnubhAva! pRthvIkayAdinA daza ja AkAra niyamita che. beIndrayadi mATe aneka jAtA kahyuM, beIndriyo ghaNA AkAra che, tethI tyAM ekendriyanI jema kahI zakAya tema nathI. beIndriyathI caurindriya sudhI vikasendriya kahevAya te ghaNA prakAre che, paMciMdiyapaogapariNayANaM pucchA / zrIgautamasvAmIjI mahArAjane prazna che ke bhagavad ! paMcendriya jIva je pudgala pariNAve che, tenA keTalA bheda che? mA, cA pattA , ta jahAM-eva neraiyapa cidiyapaogapariNayA tIrikkha0 evaM maNussa0 paMjali 0 gautama! tenA cAra bheda cheH deva, manuSya, tiryaMca, nArakI. ekedriyamAM daza bheda, vilendriyamAM, beIndriya, teIndriya, caurendriyamAM aneka ane pacejyimAM cAra seka. pratyakSamAM zaMkAne sthAna nathI. zaka pakSanI ja hoya. ekendriya vargamAM pRthvIkAyanuM sAmAnya zarIra aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganuM che, apakAyanuM zarIra teTaluM kharuM, paNa pRthvIkAyathI caDiyAtuM, tehikAyanuM tethI caDiyAtuM vAukAyanuM tethI caDiyAtuM, vanaspatikAyanuM tethI caddhimAtu. A mujaba jadhanya zarIra beIndriyanA tamAma cha sarakhuM pariNAma jAnyapaNAnA leTa mATe leTa paDavAmAM AvyA sthityaMtara hIda ribati manakArA, kAverAti patimAM bhedanI nihA Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Want che, manuSya gati tathya tiya ca gati ne pratyakSa che, dasya che. teoe prayAgathI pariNamAvelA pudgala mAnI zakAya. devatA tathA nArakI parakSa che e e mAnavAnuM sAdhana zuM? anubhavagata vastu mATe prazna hoya nahi. huM pote chuM ke nahi' evA prazna koIne thatA nathI. manuSyA ke taya te najaro najara nihALAya che, tyAM tee che ke nADu e prazna. hAya. ja zAnA ? pratyakSane age prazna nathI. prazna pAkSane age che. zrImahAvIra mahArAjAe agiyAre gaNadhaAnI zakAonuM samAdhAna karyuM. e zaMkAe mAM eka gaNadharane devatA che ke nahi, evI zaMkA hatI. eka gaNadharane 'nArakI che ke nAha' evI zaMkA hatI, paNa manuSya che ke nahi, taya ca che ke nahi' evI zakya koIne hatI? hoI zake ja zAnI ? e saMzaya thAya te te pAtAne potAmAM saMzaya thAya tevu che. hu chu ke nahi' evA saMzayane sthAna nathI 'huM mUMgA chu" ema koI eTale to koI Ane devalAka tathA nArakI che ke nahi ? manuSya che ke nahi e praznane avakAza nathI. gaNudharAmAM devatA tathA nArakInI zaMkAvALA gaNadharo che, paNa manuSya tathA tiya canI zakya kaiIne ya nathI. kemake pratyakSa padyamAM zaMkAne avakAza na hoya, arthAt zaMkAne sthAna ja na hoya. prazna thAya ke devatAne mAnavAmAM ApaNI pAse zuM sAdhana che? graha, nakSatra, sUrya, caMdra, tArA to dekhAya che ne ! devatA tA nArakInI zaMkAvALA gaNadharo che, paNa manuSya tathA tiryaM canI zakA kAne ya nathI. devatAne mAnavAmAM ASI pAse jI' sAdhana che ? graha, nakSatra, sUrya, caMdra, tArA tA dekhAya che, devatA mAnavAne khyAti sAdhana rUpa che, tu nArakI mAnavA mATe kAI sAdhana che. indriyamya nArakI nathI, e vAta kharI paNa jarA buddhi doDAvAya te te paNa samajI zakAya, arthAt nArakI paNa AnI zakAya, rAjyamAM gunAnI sA thAya che. gunAnI sajA ochI hAya to te gunAna Ama traNa samAna che. sA gunAnA pramANamAM joI e. echI na hovI joIe. A vAta sAdI samajaNathI samajI zakAya tema che. have viAre ke lAkho varSanA AyuSyavALe koDa pUrva jeTalA kAlanI jiMdagInAza kasAI ane jIvene thatakIpaNe mAre, tene zikSA bhAgavavAnuM skUla karyuM? vaLI kAmAM kaMI mAya gunegAra thAta pakaDAya che? keTalAya Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AgaddhAraka pravacanazreNI vibhAga da che gunegAre te polIsanA sANasAmAM sapaDAtA ja nathI. pakaDAyelAomAMthI keTalAya pUrAvAnA abhAve ke lUlA pUrAvAthI, ke bIjA kAraNe chUTI jAya che. kemake kAnUnanuM baMdhAraNa evuM che ke seMkaDe gunegAre chUTI bhale jAya, eka nirdoSa mAryo na ja joIe AthI A jagatamAM AvAo phAvI jAya che, paNa tevAo mATe kudarate bIju jagata nimeMluM ja che sattA (rAjyanI sattA) kAMI jIva mAtrane tamAma gunegArane joI zakatI nathI. rAjya rakSaNanA hetuthI tenA kAyadAo che. svArthane aMge niyata thaelA kAyadA mATe kudarata anukUla na hoya. bhayaMkara pApIo ke jeo A dunyavI sattAmAMthI chaTakI gayA che, teone mATe evuM sthAna mAnavuM ja paDaze, ke jyAM te pApIo bhogavavA paDatA duHkhamAMthI nAsI paNa na zake ane chaTakI paNa na zake. "nArakI" zabdanI sAthe saMbaMdha nathI. nAma game te kahe paNa evI eka saSTi che, ke jyAM AvA ja jAya che ane vAraMvAra kapAya, baLe, chedAya, bhedAya. kSetrakRtavedanA, a cakRtavedanA, paramAdhAmatavedanA vagere vedanAo bUmAbUma karIne bhagave che. nArakImAM maraNanuM duHkha chatAM mArI zakAya nahi. asaMkhyAtI vakhata kapAya, chedAya, bhedAya paNa mare nahi. sakhta garamI, ThaMDI sahana karavI paDe, maravA Icche paNa maraNa na thAya. nAma game te Apa, paNa AvuM eka sthAna che jene nArakI kahevAmAM Ave che. bIjo muddo samajI lya! samajaNamAM thayelA gunAnI sajA samajaNamAM bhogavavI paDe. khUnanA gunegArane phAMsInI sajA thAya che. tene phAMsI detI vakhate je cakarI Ave, te phAMsI aTake, DekaTarane bolAvAya, davA thAya, pAche tene zuddhimAM lAvIne pachI sajA karAya, tAtparya ke gune samajaNamAM thaye heya te sajA paNa samajaNamAM ja karAya. samajaNamAM karelA gunAnI sajAne bhegavaTo aNasamajaNamAM karAya nahi. AthI te nArakIne avadhijJAna mAnavAmAM AvyuM che nArakI traNa jJAnavALA ja hiya. mana:paryavajJAna apramatta labdhidhArI sAdhune heya. kevalajJAnavALAne te pApane baMdha ja nathI. pAMca jJAna (mati, kRta, avadhi, mana:paryava, vala)ma be jJAna pApathI para che. pApIne, jene bhavanI rakhaDapaTTI karavAnI heya tene mAryavajJAna tathA kevalajJAna utpanna thAya ja nahi. have Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - pravacana 200 muM - (75 bAkI rahyAM traNa jJAna. A traNe jJAna hoya te ja te pApa karI zake. muddo e che ke samajaNamAM karelA gunAnI sajA samajaNamAM ja thAya, mATe nArakIne avadhijJAna che. nArakInuM zarIra ja evuM ke aneka vakhata chedAya, bhedAya, kapAya, taLAya badhuMye thAya, are! karavatathI vaherAya, kaI kaI kadarthanAo thAya, chatAMya jIva jaI zake nahi, arthAta mare nahi. kudaratane mAnanAre nArakI mAnavI ja paDe. nArakImAM ahIM karatAM asaMkhyAta guNa bhUkha, tRSA, TADha, garamI, tApa che. A tamAma sahana ja chUTake, chUTakArAne dama paNa kheMcAya nahi. evI dazA ! nArakInuM AyuSya paNa lAMbu, ane te ja varNavI gayA te mujaba karAyelAM pApanuM phala bhagavAyane! kudaratane mAnatA he te nArakI gatine mAnyA vinA chUTake nathI. sattAnA sANasAmAMthI chUTI zakAya, paraMtu kuraratanA kepamAMthI chUTI zakAya tema nathI. sattAnA tAbAmAM rahelAone te mAne ke gunAnI sajA thAya, parantu sajA denArA amaladAre lAMca rUzvatathI anyAya kare, keIne gune ja kare, ane keIkane phasAvIne mAre. AnI sajA kayAM? sattAdhIzoe karelI ghAtakI sajAnuM phala maLavAnuM sthala mAnyA vinA cAlaze? pApanuM phala ochAmAM ochuM daza guNu te bhegavavuM paDavAnuM ja. kroDAkoDa guNuM phala samajIzuM tyAre baMdhaka muninI khAla utAryAnI paristhiti barAbara samajAze. pUrva bhavamAM kaThIMbaDu bolavAmAM rAo tenuM phala khaMdhaka muninA bhavamAM udaya AvyuM. tame karI AvI ane chelavAmAM rAcatA he te sAvaceta rahejo. pApanI kriyAmAM jeTalA rAo mAccA teTalAM cIkaNuM karma baMdhAvAnAM. aMdhaka muni kAMI jevA tevA nahotA. te bhavamAM te manuSya muni, uttama tapasvI sudaDha kSamAzIla chatAM peluM rAcavAmAgavA pUrvaka kaThIMbaDAnI chAla cholyAnuM bAMdheluM karma tyAM AvIne bheTayuM arthAt udayamAM AvyuM. tenA vipAka-phaLarUpe emanI jIvatI khAla (cAmaDI) UtArI. kevI bhayaMkara vedanA che. bhagavAna zrI mahAvIra devane kAnamAM khIlA ThokANa! e bhavamAM pite sAkSAt prabhu che. te vakhate munipaNamAM che, dhyAnastha che, aDaga che, kevala kSamAmUrti che, paraMtu vAsudevanA bhavamAM Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI ArAmoddhAraka pravacana zreNI vibhAga jo pilA zavyApAlakanA kAnamAM garama (tapAveluM) sIsuM reDayuM hatuM, te karmane vipAka udayarUpe ahIM hAjara . "karma na chuTere prANIyA gAo chene! have je karmanuM phala daza guNuM, se gaNuM, aneka gaNuM, kroDAkoDa gaNuM jogavavAnuM hoya tyAM zarIra evuM hovuM joIe ke je vedanAthI chUTI zake nahiM, marI zake nahi. evuM zarIra nArakamAM che. - bIjAne trAsa, duHkha, saMtApa, mRtyu ApyA karavAthI tenA phalarUpa jogavavAnuM bhavAMtararUpa sthAna jema mAnavuM paDe. e sthAna ja naraka, tema bIjAne sukha zAMti ArAma ApavAthI bhavAMtaramAM seMkaDe, hajAro varSo sudhI zAMti ApanAra sthAna paNa mAnavuM joIe ja, ane te svarga eTale devale lAkho guNa samaya sudhI zAtA bhogavavAmAM aDacaNa na Ave tevuM sthAna varga che. devaleka tathA nArakI gati, bane buddhigamya che ja, mAnavAM ja paDe tema che. tIvrapApa paNa manuSya kare che. devakane lAyaka puNya paNa manuSya kare che. ekendriya, beIndraya, teIndraya, coriya A cAra jAtimAMthI eka paNa jAti eTale ke cAre ya jAti devaleke ke naraka jatI nathI, eTale ke e jAtimAM evA pApa-puNya thaI zaktAM nathI, thatA nathI narake ke devake paMcendriya ja jAya, manuSyane tiryaMca paMcendriya tevAM puNya ke pApa karI zake ane devaka meLavI zake agara narake javuM paDe deva, manuSa, tiryaMca, nArakIe pariNAvelA pudgalamAM peTabhede che ke nahi. tene aMge pariNAmanI vicitratA che ke nahi te saMbaMdha agre vRrtamAna.. pravacana 201 suM buddhizALI purUSanI draSTi phala tarapha hoya che. jIva sUkSma pudagalene haNa karI zakatA nathI. zAsananI sthApanA prasaMge, bhavyAtmAonA hitArthe zrI gaNadhara mahArAjAe rathelI dvAdazAMgImAMnA paMcamAMgamAM zrI bhagavatIjI sUtranA aSTama zatakanA prathama uddezAne adhikAra cAlu che, ApaNe prathamaja e vicArI gayA ke pudgala vicAra e jaina zAsananI jaDa che. pudgale mukhya traNa prakAra che, jemAM jagatane vyavahAra pragapariNata pudgalane AbhArI che. mULathI tenuM utthAna jeve kareluM nathI. pRthvIkAyanA jIve Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 21 muM audyArika zarIra banAvyuM. vikalendriye paNa pudgale grahaNa karI zarIra banAvyuM. pudgalanI utpatti jIvane uddezIne nathI. jIvanI kriyA e paramANumAM cAlatI nathI, be traNa cAra pAMca yAMvat anaMta paramANu sUma pariNAme pariNamyA hoya, temAM paNa jIvanI kriyA cAlatI nathI. ochAmAM ochA asaMkhyAta AkAza pradeze jIve rekelA ja hoya che. ekendriyathI siddha sudhInA jIva laIe te paNa, asaMkhyAta AkAza pradezathI ochI eka jIvanI avagAhanA hotI nathI. cauda rAjalekanA pradeze te paNa asaMkhyAta, aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganI avagAhanAmAM paNa asaMkhyAtA ja pradeze. A vAta bAlAjIne-skUla buddhidhArIone samajAvavA lAkha auSadhivALA kAThAnA cUrNane dAkhale Ape che. lAkha auSadhi bhegI karI tene ukALo karIe, pachI jamAvIe, temAMthI ratibhAra ApIe. have vicAre ! e cauda maNanA kAhAmAM jema lAkhe ya auSadhi che, tema ratibhArakAThAmAM ce che. te ja rItie pradezanuM paNa samajI levuM. kAca karatAM ajavALAnAM pudagale bArIka che. ajavALAnAM pudgale kAcamAMthI avara navara jAya che. kAca tene rekI zake nahiM. asaMkhyAta pradezaavagAhanAvALA zarIramAM audyArika pudagalo ja grahaNa thayelAM hoya. zarIra audArika pudgalanuM ja baneluM hoya. salama pudgale jIva grahaNa na ja kare. sUkSma pariNAme pumale ArapAra bhale jAya, paNa jema ajavALAnAM pudgalene kAca rekI zaktA nathI, tema jIva sUma pudgalene grahaNa karI zakatuM nathI. dArika vargaNAnuM svarUpa pAmelA pudgalene ja jIva grahaNa karI zake. svabhAve pariNamyA pachI jIvane prAga te mizra pariNAma. pudgalenuM pariNamana mAnIe chIe. lUgaDuM jarjarita thAya che temAM udyamanI jarUra nathI. e jarjaritapaNuM karavA kaI besatuM nathI. palaTo e pudagalane svabhAva. pudgalene svabhAva che ke amuka vakhata pachI pudagalanuM pariNAma palaTAvuM joIe naLiyAM-bhI te vagere ApoApa jUnAM thAya che. paMrtho rasakasa vagaranA tathA saDavA paDavA jevA thAya che. A badhuM keI karatuM nathI. Apo Apa thAya che. svAbhAvika pheraphArane vizvasA pariNAma kahevAya Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AgaddhAraka pravacana zreNI vibhAga 6 . che. jemAM jIvane prayatna ja nathI, tethI tyAM nathI te prayoga pariNAma, nathI te mizra pariNAma, paNa visasA pariNAma che. apUkAyanA jIve vAdaLAmAM utpanna thAya, vAdaLAM eTale jemAMthI jaLa varase te pahela vahelAM e pudgalo jIvanA pragathI nathI thayA. IMdradhanuSya te paNa svAbhAvika pariNAmathI thavAvALuM samajavuM. ekendriyathI paMcendriyapaNane kema puNyAIne aMge che prayoga pariNAmane aMge jIva je pudgale pariNumAve che, tenA pAMca prakAra che. ekendriyathI thAvat paMcendriya sudhI, ema ApaNe Aja sudhI vicAraNA thaI gaI che. chaThTho kaI prakAra nathI. grahaNa karanAra jI pAMca prakAranA che. sthala pAMca prakAra kahyA temAM ekendriyamAM paNa pAMca prakAra che. pRthvIkAya, apUkAya, teukAya, vAukAya, vanaspatikAya ekendriyamAM mAtra sparzanaI ndraya chatAM paNa tyAM pAMca prakAra che. vikalendriyamAM paNa pariNamana che. paMcendriyamAM devatA, manuSya, tiryaMca ne nArakI ema cAra bhedo che. vidyArthI vargamAM paheluM raNa, tenAthI caDhiyAtuM bIjuM dharaNa, pachI trIjuM, cothuM vagere che, tema ahIM paNa ekendripaNuM ochI puyAIthI maLe, tethIAdhaka puNyAIthI beIndripaNuM maLe, ema adhika adhika puNyAI paMcendriyaNA paryata samajavI. jIvahiMsAnA pApamAM paNa A ja kame adhika adhika pApa mAnela che. yadyapi prANanA viyega rUpa hiMsA te ekendriya tathA paMcendriyanI samAna che, paNa hiMsAmAM pApa nyUnAdhika ekendriya, beIndriya, yAvat paMcendriyanA kama manAyela che. zrAvakanI dayA savA vase AthI ja kahevAmAM AvI. saMsArI jInA mukhya be bhedaH basa, ane sthAvara, pRthvIkAya, apUkAya, teukAya, vAukAya, vanaspatikAya, A ja sthAvara che. beIndriya, teIndriya. cIrindriya, paMcendriya, A ja trasa che. yadyapi sarvahiMsAmAM dareka dareka jIvanI hiMsAmAM pApa mAne che, chatAM zrAvaka kenI hiMsA na karavAnI pratijJA karI zake? aDhAra pApa sthAnakamAM pahele prANAtipAta mAne che, kahe che, prANa-jIva mAne che chatAM pratijJA keTalI? keTalAke mAtra manuSyamAM ja jIva mAne che, janAvaramAM te hAle cAle che e pratyakSa chatAM jIva mAnatA nathI. "gAyamAM AtmA nathI ema pAzcAtya zikSaNa zIkhave che. jeo A Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 201 muM . 79 rItie mAtra manuSyamAM ja jIva mAne teo bIjAnI dayA AgaLa karI na zake. vaiSNave trasamAM jIva mAne che, tethI janAvaranI hiMsAmAM pApa mAne manAve che, paNa pRthavIkAya, apakAya, teukAya, vAukAya, vanaspatikAyamAM jIva mAnanAra, emAM nuM pratipAdana karanAra tenI hiMsA TALanAra kevala jai ja che. samyakatvanI vyAkhyAmAM chae kAyamAM jIvanuM maMtavya, zuddhadevAdane mAnavA ene ApaNe samyakatva kahIe chIe samyakutvanI vyAkhyA sAmAnyathI ApaNuM e che. paraMtu zrIsiddhasenajI mahArAjA pharamAve che ke-chae kAyanA jIvone mAne te ja samyakatva. emanI vyAkhyA A che. sAmAnyataH vyAkhyAmAM teo AgaLa vadhIne A vyAkhyA bAMdhe che-kahe che vastutaH A vyAkhyA vAstavika che. kemake "pRthvIkAyAdi jIva manAya kayAre? zrI sarvadevanAM vacanemAM bharo Ave te ja e chaye kAyamAM cha manAya. mATe cha kAyamAM jIva mAne te samakitI. na mAne te samakitI nahi. zrAvakanI dayA zakaya keTalI? savA vase ! zrAvaka chae kAyamAM jIva mAne che, darekanI hiMsAmAM pApa mAne che, pApane vipAka kaTu bhayaMkara mAne che, paNa pratijJAmAM potAnI zArIrika vyAvahArika kauTuMbika sthiti ADe Ave che. vADe baMdhAyelI gAya vADe saLage tyAre chUTavA mATe doDavA te ghaNuM e kare che. paNa deraDIe bAMdhelI che, bicArI zuM kare? doraDI cheDavA teDavAnI tAkAta nathI, eTale e pachADA mAre paNa pAchI paDe, tema tamArAmAM meTI vayanAne karmanI pariNati joIne vairAgya thAya, tyAganA pariNAma thAya paNa kuTuMbanA nehanA baMdhana naDe. bAyaDI, chokarAM, dukAna A badhAM ADAM Ave. vADAmAM gAya baMdhAyelI hoya che, vAcharaDAM chUTAM hoya che. teo kUdIne nIkaLI jaI zake che, ane saLagelA vADAmAMthI bacI zake che tema ahIM paNa strI AdinA baMdhana vagaranAM chokarAo, nAnI uMmaravALAo, baMdhana vinAnA hoya teo, vairAgya thatAM saMsAramAMthI chUTI zake che. have maLa vAta para AvIe. zrAvakanI dayA savA vasAnI zI rIte? Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AgaddhAraka pravacana zreNI vibhAga che zrAvakanA pariNAma te kaI paNa jIvana virAdhanA kasbAra huM na thAuM? e ja haiya, paNa paristhitinA kAraNe pratijJA kyA pramANamAM karI zake ? pRthvIkAya, apakAya, teukAya, vAyukAya, vanaspatikAya A pAMceya sthAvatnI hiMsA varjalA egya gaNe che, chatAM te vaI zakatuM nathI, te mAtra trasakAyanI hiMsAne tyAga karI zake che, trasa ane sthAvara e benI. dayA vIza vasAnI gaNI che, temAMthI sthAvaranI dayA jatAM daza vasA bAkI rahyA, have trasa jIvanI hiMsA paNa sarvathA vaI zaktA nathI te vicAre khetImAM hiMsA trasanI thAya che, ghara caNAvavAmAM hiMsA thAya che, paNa e hiMsAmaya pravRtti baMdha karavAnI taiyArI nathI. alabatta tyAM marAtA jIvane mAravAnI buddhi nathI, paNa te te kriyAmAM jIva marI jAya tyAM ene upAya nathI. vaLI pitAne keI aparAdha kare e aparAdha artha saMbaMdhI, zarIra saMbaMdhI game te hoya te tenI zikSA karyA vinA rahI zake tema nathI, eTale tyAM ya pratijJA DhIlI thaI. "niraparAdhIne nahi mArUM" evI pratijJA karI zake. aparAdhI che ke nahi te nakkI karavuM joIe. nAganatu nAmane eka zrAvaka hate. vratadhArI hete chatAM yuddhamAM javAne rAjyane hukama thaye, nuSya bANa, taravAra Adi laIne cuddhamAM gayo. sAme zatru pakSane sainika AvIne Ubhe rahyo paraMtu nAganatu bANa cheDatuM nathI, taravAra ugAmata nathI, ghA karatuM nathI. kema? pelo zatru sainikapaNa stabdha thAya che. te kahe cheH tArI taravAra che ke khIle ! nAganatu kahe cheH he sainika huM niraparAdhIne mArate nathI. tuM aparAdhI thAya nahi tyAM sudhI huM kema ghA karUM? tuM prathama ghA kare te te pachI ghA karyA vinA mAre chUTake nathI. samarAMgaNamAM A sthiti TakarvI keTalI muzkela ? nAganatu jevA ghaNuM viralA! tyAre have pratijJA kevI thaI hAlatA cAlatA jIvane temAM ya niraparAdhIne, nirapekSapaNe jANI joIne mAruM nahi. zrAvaka AvI pratijJA karI zake. A rIte zrAvakanI dayA mAtra savA vasAnI che. * aThThIbhara jIvonI hiMsAno tyAgI vratadhArI zI rIte? A vAta zAstrIya rIte jaNAvAI. have tarkavAdI tarka kare che. "sthAvaranI hiMsAnachUTa ane sanI hiMsAmAM paNa maryAdita rItie pratira. ane artha Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 201 muM ze? anaMtAnaMta jInI hiMsAnI chUTa, A ucita che ? anaMtAnaMta jIvonI apekSAe te paMcendriyanI hiMsA tathA ekendriyanI hiMsA sarakhI hevI joIe" zAstramAM narakanA kAraNomAM paMcendriyanI hiMsA gaNAvI che. jIva hiMsAthI narakanuM AyuSya baMdhAya ema nathI kahyuM, paraMtu "paMcendriya jIvanI hiMsAthI narakanuM AyuSya baMdhAyaema kahyuM chetarkavAdI kahe che. zAstranI A vAta sadaMtara anucita che, jarA ya samucita nathI. ratnanI gAMThaDInA ceranI AgaLa soyanI zAhukArInI kiMmata zI? anaMtA chanI hiMsAnI chUTI rAkhI. muThThIbhara jIvane hiMsAne tyAga karanAra vratadhArI zI rIte gaNAya? A zuSka tarka karanArane zAstrakAra jaNAve che, samajAve che ke ekendriya jIvane, ekendriyapaNAne zarIra jeTalA puNyathI maLe che, tenA karatAM anaMta guNI puNyAI vadhe tyAre beIndriyapaNuM maLe che. te rItie paMcendriyapaNuM paryata samajavuM. taNakhalAnI tathA tijorInI cerIne sarakhI gaNAya nahi. anaMtapuNyanI rAzivALA paMcendriyane nAza ane ekendriyane nAza sarakho gaNI zakAya nahi. virAdhanAnAM prAyazcitta paNa ekendriyathI laIne anukrame caDatA caDatA rAkhyA che. eka be traNa cAra pAMca IdriyavALA jIvonI virAdhanA choDanArane eka be traNa cAra pAMca saMyama kahyA che. puNyAInA bhedane lIdhe tenI hAninI daSTie pApanA pramANamAM paNa pharaka che, "badhA eka" ema mAnI "sarakhuM pApa che ema nathI. bacAvanI dayAmAM viSamatA che. nigodamAMthI anAdi vanaspatimAMthI nIkaLIne bAdaramAM AvavAnuM thayuM, pachI thayuM. pratyeka vanaspatikAyapaNuM. tethI puNyAI anaMtaguNI thAya tyAre beIndriyapaNuM sAMpaDe. tethI anaMtaguNa puNyAI thAya tyAre teIndriya paNuM prApta thAya. ema yAvat paMcendriyapaNA paryata samajavuM. Ama puNyAnI adhikatAne lIdhe ucca jAti maLe che, mATe ekendriyathI paMcendriya paryatane kama rAkhe. tarkavAdI tarka karI pUche che. A krama mujaba zuM have e samajavuM ke caurindriyamAMthI nIkaLe jIva prathama narake ja jAya, pachI tiryaMca, pachI manuSya, pachI deva thAya? A kama samaja? zAstrakAra kahe che tyAM A krama nathI. nArakI Adi pacendriyane anukrama kahyo, te AgaLa vadhavApaNAnI dRSTie nathI. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AgaddhAraka pravacanazreNI vibhAga 6 che tarkavAdI pharI tarkane laMbAve che. duniyAmAM prathama UMcI cIja bolAya che. "rAjA ne prajA ema belAya che. gatinA kamamAM prathama devagati na kahetAM prathama narakagati kema gaNavI? zAstrakAra kahe cheH pApane tyAga kare. puNya AdaravuM, Azrava cheDa, saMvara Adara e kabUla, paNa pApane cheDayA vinA puNyane Adara te Adara ja nathI. Azravane prathama vije te ja saMvarane Adara thaI zake. buddhizALI purUSo phala tarapha daSTi rAkhe che. have te adhikAra kevI rIte te agra vartAmAna. pravacana 202 muM samyakatvanA pAMca lakSaNeH zama, saMvega, nirveda, anukaMpA, AstikA. aloka, madhamaleka, udaleka e kama sakAraNa che. zrI tIrtha karaprabhu samarpita tripadInA AdhAre zrIgaNadharadee bhavyAtmAonA upakArArthe zAsananI pravRtti satata cAlu rAkhavA mATe, racelI dvAdazAMgImAMnA pAMcamA aMga zrIgabhavatIjI sUtranA aSTama zatakanA prathama uddezAne pudgala-viSayaka adhikAra cAlu che. chellA vyAkhyAnamAM chelle e vAta hatI ke tarkavAdIe pUchayuM: prathama devagati na kahetAM nArakI gati kema kahI? kathanamAM A krama zA mATe? zAstrakAre ApeluM samAdhAna paNa joI gayA, ke buddhizALI AtmAo phala tarapha daSTi rAkhe che. pApane tyAga karyA vinA puNya thaI zakavAnuM nathI, Azrava mUkyA vinA saMvara AcarI zakAya tema nathI. paMcendriyanA cAra prakAramAM ochAmAM ochA puNyavAle prakAra nArakI che, mATe paMcendriya jIe pariNAvelA pudgalenA adhikAramAM atra prathama nArakIne jaNAvyA. IndriyanI utkAntinI apekSAe ekendriya beIndriya yAvat paMcendriya paryata krama jaNAvyuM. pahelAM aleka pachI madhyama sthitine tivhaleka ane pachI urvaleka chelle jaNAvyuM. prAyaH pudgalanuM pariNAma azubha hoya tevA kSetrane tilaka kahevAya che. tadana azubha nahi. udRna uttama nahi te tiththakSetra. pudgalanuM pariNAma zubha heya te uThavaleka. pariNAmanA adhamapaNa, madhyamapaNa, uttamapaNAnI daSTie Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 202 muM alaka vagere nAma ApyAM. kSetranI unnatiutkAntinI apekSAe nArakI tiryaMca manuSya ane devatA e kema kahevAya, adhelethI madhyama lekamAM vadhAre zubha pariNAma, alakamAM zubha pariNAma ochA, adhama pariNAma vadhAre, udghalekamAM madhyama lokathI vadhAre zubha pariNAma, tethI e caDhiyAtA kame adhaka, madhyamaka, udghaleka e rIte kahyo. narakanuM kaMpAvanArUM sAmAnya varNana. narakanA jIvane je jAtanA pudgalane AhAra maLe che, te e kharAba hoya che ke anate AhAra kare te paNa sudhA zame nahi. AhAra nirasa ane sudhA tItra. nArIjIvanI kSudhA tRSAnI zAMti thAya ja nahi. tyAMnI azAtAdanIyanI jhAMkhI kalpanAmAM paNa na lAvI zakAya. jo ke te bane tema nathI. chatAM asat kapanA kare ke keIka deva nArakI jIvane narakamAMthI uMcakIne ahIM lAve, ane bhara unALAmAM IMTanA saLagatA nibhADAmAM suvADe, te tene cha mAsanI UMgha AvI jAya. tyAMnAM pagale eTalAM garama ke tyAMthI AvelA nArakIne ahIM saLagatA nibhADAmAM te ghasaghasATa lAMbI UMgha AvI jAya. devatA jeno sparza na karI zake e eka hajAra bhArane gaLe nArakImAM nAkhe, te e gaLe kayAM vIkharAI gaye ene patte nahi. narakanuM zItapaNuM evuM ke tyAMne nArakI jIva ahIM hima paDatuM hoya, tyAre paNa himAlaya jevA sthAnamAM ghenathI ane enAthI sUI jAya. ATalI zItatA, ATalI usNatA, AvI bhUkha ane tapA alekamAM nArakImAM che. A vedanAo pahelI naraka karatAM bIjImAM vadhAre, tenAthI trIjamAM vadhAre, tenAthI cethImAM vadhAre tenAthI pAMcamImAM vadhAre, tenAthI chaThThImAM vadhAre, tenAthI sAtamImAM vadhAre samajavI. narakamAM vedanAnA prakAromAM kSetrakRtavedanA, anya kRtavedanA paramAdhAmIkRta vedanA che, temAM paramAdhAmIkRta vedanA trIjI naraka sudhI che. paramAdhAmIe karelI pIDA tenAthI AgaLanI narakanI kSetravedanA AgaLa kazA hisAbamAM nathI. jema nIce tema pudgale kharAba. aleka nAma ja eTalA mATe che. ahIM te vAyuthI tamane zAtA upaje che. tyAM te vAyaro paNa azAtA upajAve. ahIM paNa sAmAnya azAtA upajAvanAra vAyune "lU) kahe che. narakamAM bhayaMkara "lU' vAya. lAho lAhya karI ke. nArakIno najIkane varga tiryaMca paMcenyine che. pAtAlakalaza najIka Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AgaddhAraka pravacanaNa vibhAga da Dro tiryaMca paMcendriye bahAra nArakI. tiryaMcanI najIkane varga manuSyane. puNyamAM sauthI caDhiyAta varga devatAne che. prAga pariNatanA pudgale A rIte cAra prakAranA jaNAvyA. puNyanA adhikapaNAnI dRSTie kSetranuM uttamapaNuM jaNAvyuM. - pUruM nAti sRtaH zANA ? sarvajJa bhagavAnanAM vacanathI kalyANa ja thAya, paNa kene? sUrya ajavALuM Ape che, prakAza udhotA ja kare che, paNa netro ja baMdha rAkhe ene ene zuM upaga? AMkhe mIcI rAkhanArane sUrya paNa ajavALuM ApI zakatuM nathI. zrIjinezvaradeva tAraka jarUra, paNa jenI daSTi ja taravAnI na hoya. tene teo ekAMte tAraka chatAM ya tAraka bane zI rIte ? jainetara darzanavALAoe jagatane jagatarUpe mAnyuM nathI. pRthvIkAya, apakAya, teukAya, vAukAya, vanaspatikAyane teoe cha ja mAnyA nathI, have jyAM jIva hevAnuM jJAna ja nathI, mantavya ja tevuM nathI, daTikSetramAM jIvana mantavyane ja sthAna nathI, tyAM jIva-rakSAnA vicAranI-kalpanAnI kalpanA ye kyAM che? mAla hoya te tenA bacAvanI buddhi thAya, paNa mAla vinA bacAva kene? jIva mAnyA heya, pRthvIkAyAdimAM jIvanI buddhi hoya te te rakSAnA vicArane uddabhava thAya, paraMtu jIva ja mAnyA vinA rakSAnI buddhi thaI zake nahi. Itire pitAnA paramezvarane mAtra traNa jIve pUratA udyotaka mAne che. jagatamAM te trasa ane sthAvara ubhaya prakAranA jevo che. saMpUrNa jJAnI te ja kahevAya, sarvajJa te ja kahevAya ke je ubhayanA udyotaka-prakAzaka jJAtA darzaka hoya. zrI tIrthaMkaradeve sthAvara tathA trasa bane chane jANe che, jue che, bacAve che. sthAvara jenI rakSAnI vAtanuM itaramAM svanuMya nathI, te pachI uddhAranI vAta hoya ja kayAMthI? "mUla" nAsti kutaH zAkhA? jIvapaNuM ja na mAne tyAM rakSA bacAva vagere kayAMthI karavAnuM hoya? cAre gatinA ane kAryakrama ke che? jaina daSTie Astikya kyAre manAya? cha vastu AstikanA lakSyamAM hovI ja joIe. 1 jIva che. 2 jIva nitya che. 3 jIva karmane kartA che, 4 jIva kamane bhoktA che, 5 mekSa che. 6 mokSanA upAya che. Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 202 su (10 60) Astikane anukapA thayA vinA rahe ja nahi. tene aMgre vikalpa kharA, paNa samyaktvanA pAMca lakSaNane aMge vikalpa nathI. jene anukapA thAya, jenAmAM anukaMpA hoya te jIvAnI cAre gatinI herAnagatine jANI zake. nAnAM chokarAo retImAM makAna khAMdhe che, ane temAMthI kaI jarA dhULa le te laDI mare, ramatane aMte te dhULa vera vikhera karIne javAtu ja che, chatAM e traNa kalAkamAM kevA kajIyA kare. dhULathI kapaDAM melAM kare pariNAme nizALamAM zikSakanI sajA, ghera mAbApanI sajA bhAgavavI paDe. cAre gatimAM rakhaDI rahelA jIveAnI dazA A mAMtayALa baccAM jevI hAya che. zarIranAM rakSaNamAM, jatanamAM, rAta-divasa lIna rahevAmAM Ave che, zarIra bhale veMtanuM hAya ke pAMcase dhanuSa pramANa hoya, paNa te ya mUkIne javAnuM te nakkI ja che. kaMcana, kuTu Mba, kAminI ke kAyA e cAramAMthI eka paNa mATe nikAsanI chUTa nathI. A cAramAMthI eka paNa vastu bhavAMtaramAM sAthe AvavAnI nathI. sAthe AvanAra e ja cIja che. puNya ane pApa. e cAra mATe game teTalI mahenata kare paNa e sau parane kAja che. jyAM saMsAranATakanI ghaDI pUrI thaI eTale raMgamAM bhaMga ! koI paNa cIja saMgAthe levAnI nathI. janAvaramA paNu e ja dazA che. caravuM, mAlIkane dUdha Apavu, saMtAnane janma ApavA ane chevaTe maravuM. janAvara kevala jIvana pUrUM karavA Ave che. are ! ApaNAM jIvanamAM paNa chokaro sAme thaIne milakata paDAvI levA taphAna kare, kADhe caDhe. pazunI mAphaka manuSyajIvanamAM paNa janmavuM, mAtra khavuM, kamAvuM, paraNavuM, pArakA mATe dhamAla karavI, ane chevaTe pApamaya jiMdagI purI karI bhavAMtaramAM cAlyA javuM. samakitIne jIvanI vAstavika dazAne khyAla AvyA vinA rahe ja nahi. A dazA mAtra manuSya jIvanamAM ane tiya camAM ja che ema nathI. devagatimAM paNa e ja dazA che. garIbane maratAM valopAtana hAya. zeThIyAne vadhAre valApAta hoya. ahInA zrImaMtanA valeApAta uparathI ja samajI zakAya ke devatAne e vaibhava choDI calAyamAna thatAM keTaluM duHkha thatu' haze ? ahIM te Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AgameddhAraka pravacanazreNI vibhAga 6 ThTho ya maraNunI agAuthI khakhare ya nathI. devatAmAM maraNu vakhate bahu duHkha pIDA thAya, temane te cha mAsa agAuthI cyavananI (potAnA maraNunI) khakhara paDe. devatAne khabara paDe, ke have ahIthI cha mAsa pachI nIkaLavAnu che, nava mAsa garbhavAsamAM gaMdhAtI gaTaramAM rahevAnu che.' tyAre enI kaI hAlata thAya ? e to vaikriya deha che, vajramaya chAtI che, jethI tenA sekaDA TUkaDA thatA nathI. A hAlatamAM jo deha audArika hAya to chAtI phATI ja jAya. Astika hAya, samakitI hoya tene A uparathI jIvanI vAstavika dazAno khyAla AvyA vinA rahe nahi. keTalAke mAtra pArakI vAto kare che, DuMgarane maLato dekhe che, paNa paga taLe maLatuM zvetA nathI. e kevuM khedajanaka ! devagatimAM tA sukha sAhyabI che, vaibhava che; chatAM samakitI to te gatithI Dare che. samakitIne icchA hAya mAkSanI ane devagatimAM mekSa mATenAM dvAra teA baMdha che. devati eTale eTalA lAMbA AyuSya sudhI mokSamArgI nahi ja. kahAne ke mekSa gIravI mUkAI gayA che, AthI samakitIne devagati paNa kaMTALA bharelI lAge. e kaMTALAnu nAma niveda kanI AdhInatA vinAnuM cauda rAjaleAkamAM mekSa sivAya e ke sthAna ja nathI. jyAM janma nathI, maraNu nathI, jarA-vRddhAvasthA nathI, kevala sva jJAnAdi guNamAM ramaNutA che. kanuM khIja bhasmIbhUta thaI gayuM che, Adhi, vyAdhi, upAdhi kazu ja duHkha nathI, evu sthAna eka mAkSa ja che. mokSa vinA khIjI icchA na karavI te saMvega. kamanA kAraNeAthI udvega te niveda zama e ke cAhe tevA prasaMgamAM AtmAne krodha-kaSAya na thAya. naraka gatinA du:khAnI vicAraNA te nivedanuM mukhya sthAna. AthI prathama naraka mhI, nArakI kahyA. have bAkInI gatinA krama agre vamAna. Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 203muM AjJAsiddha padArthomAM yuktine Agraha ayukta che. neraiyapaciMdiyapaoga0 pucchA, goyamA ! sattaSihA pannattA, tajahA-rayaNappamA puDhavineraiyapayogapariNayAvi jAva ||ahesttmpuddhvineriypNciNdiypyogriyAki, | svarUpe sarva AtmA samAna che. zrI tIrthaMkaradeva sthApita zAsananI pravRtti mATe, bhavyAtmAonA kalyANArthe, zrIgaNadhara mahArAjAe zradvAdazAMgI racI. dvAdazAMgImAM pAMcamA aMganuM nAma zrIbhagavatIjI sUtra che. chatrIsa hajAra praznottarenA saMgraharUpa A mahAna graMtha che. e praznanA praNetA zrIgautamasvAmIjI che. ne. uttaradAtA bhagavAna zrI mahAvIradeva che. ahIM zrIbhagavatI sUtranA AThamA zatakanA prathama uddezAne adhikAra cAlI rahyo che. emAM pudgala pariNAmane vicAra cAle che. je svarUpathI vicAravAmAM Ave te nirgadathI mAMDIne siddhanA jIve jIvatvathI samAna che. asaMkhyAta pradeza vinAne temaja kevaLajJAna, kevaLa darzanavALI sthiti vagarane svarUpe kaI paNa jIva nathI. badhA ja svarUpe sarakhA che. AvaraNavAdaLAM khase eTale divase jarUra sUryane prakAza pragaTa thAya. jyAM kamADa ughADavAthI prakAza paDatuM hoya tyAM kamADe dIvAne reko ema kahI zakAya. je AtmAo bhavya che, je AtmAo AvaraNa toDIne kaI paNa kALe kevaLajJAna pAmavAnA che tyAM te kevalajJAna che. AvaraNe kevaLajJAna rekayuM che e spaSTa che. paNa abhavya mATe prazna thAya ke ene te kadI kevaLajJAna prApta thavAnuM ja nathI. tyAM kevaLajJAna kayA AdhAre manAya ? ane che, te rokAyuM kema? keIsamudranA taLIe sonAnI khANa che. have e senuM bahAra nIkaLavAnuM nathI, e senAne ghATa kadI ghaDAvAne nathI. chatAM zuM che tenuM senuM na kahevAya? game tyAM rahelA senAne enuM kahevuM te paDe ja. zAstradaSTie abhavyane paNa jJAnAvaraNIya karma pAMceya. prakAre che. kevalajJAnAvaraNIya karma te che ja AtmasthitinI apekSAe. abhavya jIva paNa kevaLadarzanamaya ja che. sUkamalabdhi aparyApta avasthAne , Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AgaddhAraka pravacanazreNa vibhAga 6 ThTho prathama samayane AtmA tathA siddhaavasthAne AtmA baMne svarUpe sarakhA che. ekendriyapaNuM, beIndripaNuM, teIndripaNuM, caurandriyapaNuM, paMcendripaNuM temAM devapaNuM, manuSyapaNuM, tiryacapaNuM, nArakIpaNuM, A tamAmamAM pudgala pariNAmane aMge ja pharaka che. saMjJA hoya tyAM ja asara thAya. sauthI prathama svAbhAvika pudgala pariNamana che. anAjanI utpattimAM sIdhe prayatna hete nathI. pAchaLathI laNAya, daLAya, reTa thAya, paraMtu utpatti svAbhAvika. ekendriyathI cAvat paMcendriya parvata jIva AhAranA pudgale grahaNa kare te svAbhAvika. dANA manuSya paNa khAya, pazu paMkhI paNa khAya, khavAtA dANu eka sarakhA, paNa pariNamana khAnAranA zarIra mujaba thAya. je jAti hoya te jAtinA dehane yogya pariNamana thAya. ekendriyamAM kAyAnI apekSAe pAMca prakAre che. ekeyamAM je nAme pADyAM tyAM pAchaLa "kAya' zabda sUcave che, ke tenA zarIra ja te rUpa che? pRthvIkAya eTale pRthvIrUpa jenuM zarIra che te. apUkAya eTale pANuM rUpa kAyA dharAvanAra teukAya eTale agnirUpa jenuM zarIra che te. vAukAya eTale jenuM zarIra ja vAyurUpa che. vanaspatikAya eTale vanaspati ja jenuM zarIra che te, paMcendriyamAM cAra bheda. e cAra sthAnamAM be prakAra utkRSTa pApavipAka bhegavavAnuM sthAna, utkRSTa puNyA vapAka bhegavavAnuM sthAna. jema utkRSTa tema utkRSTathI ochuM paNa adhika pApa vipAka bhegavavAnuM sthAna, tathA adhika puNyavipAka jogavavAnuM sthAna utkRSTa pApApAka bhegavavAnuM sthAna naraka che, utkRSTa puNyavipAka bhegavavAnuM sthAna svarga che. adhika pApavipAka meLavavAnuM sthAna tiryacapaNuM che, adhika puNyavipAka bhegavavAnuM sthAna manuSyapaNuM che. nArakI, tiryaca, manuSya ne deva, A cAra bheda A rIte che. ekendriya, beIndriya, teIndriya, caurindriyamAM A cAra bheda kema nahi ? A zaMkAnuM samAdhAna e che ke saMjJIpaNA vinA utkRSTa puNyavipAka, utkRSTa pApavipAka, adhika puNyavipAka, adhika pApavipAka bhogavavAnA prasaMga Ave nahi, ane paMcendriyapaNA vinA saMjJIpaNuM hoya nahi. saMjJA vinA sukhaduHkhano anubhava thAya nahi. A Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 273 muM vAta dunyavI daSTAMtathI samajI zakaze. nAnu bAlaka zrImaMtanuM hoya ke nidhananuM hoya, te uchere che, paNa pitApitAnI sthitine teone khyAla nathI. sAdhananI tIvratA maMdatA enA hRdayane asara karatAM nathI. bApe kareDa kheyA ke kareDanI kamANI karI hoya, eke ya nI asara bAlakanA mana para ke zarIra para thatI nathI, kemake tene tene khyAla nathI, bAlakane saMgrahaNa vyAdhi thaye heya, vaidhe "saMgrahaNI thayAnuM kahyuM -jaNAvyuM paNa heya, vyAdhinA svarUpanuM bhAna tene na hovAthI pite bele ke mane saMgraNI thaI che, paNa regane aMge bALakane ciMtA hoya nahi. citA mAbApane hoya. vyAdhinI bhayaMkaratAnuM e bAlakane bhAna nathI mATe tene ciMtAnI asara nathI. julamIne dhikkAra che! bhayaMkara pApIonuM vipAkeda sAMpaDeluM kudaratanuM kAraDa naraka che. karelA karmonAM phaLathI gunAnI sajAmAMthI kadAca dunayAdArImAM chaTakI zakAya, paNa kudaratanA sAmrAjyamAM tevI piola nathI. dunyavI vyavahAramAM te pola zuM bakhela paNa nabhe. keI gunegAre keTalI vakhata chUTI jAya che. pUrAvAnA abhAve chUTI jAya, lAMca-rUzvata ApIne chUTI jAya. badhA gunegAre pakaDAya che evuM paNa nathI. kudaratanA rAjyamAM te gune karyo ke nedha thAya ja, kamane badha thAya ja, ane je karmane baMdha te bhagavaTe vipAka samaye bhogava paDe. nAnAno nyAya meTAo kare, moTAne nyAya adhikArI kare, adhikArIne nyAya rAjA kare, paNa rAjAnA anyAyanA cukAda keNa Ape? narakAdi gatinuM mantavya ja sattAnI zayatAnIyata upara aMkuzarUpa che. ja durgati jevI cIja manAya ja nahi, pachI te sattAnI zayatAnIyata niraMkuza thAya. sattAno durUpayoga karatAM vicAra na kare ane mATe durgati taiyAra ja che. tame pacedriya eTale vadhAre sAmarthyavALA, vadhAre sattAvALA, eTale tame je eke ndraya, beIndriya, teIndriya, coriyane kare chuM, pIle, dAbe evuM karo te tame paNa sattAnA durUpayoga karyo kahevAya. durUpayega karanAra mATe durgati che ja. thoDA samayanA maLelA Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90: zrI AgaddhAraka pravacanazreNI vibhAga 6 . adhikAramAM upakAra na kare te adhikArInA adhikAramAMthI Agha ane lepa thAya che ane e adhikArInA lalATamAM "dhikAra" rahe che, arthAta te dhikkArane pAtra bane che. rAjA prajAne tUTe tene julamI kahIe te pachI paMcendriya che pitAthI ochI IndriyavALA upara julama gujAre, soTo calAve, zArIrika, kauTuMbika, Arthika, vyAvahArika lAbha mATe tene kaccara ghANa kADhe te kema julamI nahi? pitAthI halakI pAyarIe rahelA upara julama vartAvanArane kharekhara dhikkAra che. kudaratanA InsAphamAM sukA bheguM lIluM baLatuM nathI. kudaratane InsApha cAkhe che. tyAM sukA bheguM lIluM baLatuM nathI. naraka e tIvratama pApavipAka bhogavavAnuM sthAna che. e vicArI gayA. narake sAta che. tyAM atyaMta ThaMDI, atyaMta garamI che. e ThaMDI, e garamI, zarIra upara kevI asara kare tevI asara bIjA kazA sparzathI nathI thatI. halaka padArtha tathA bhAre padArthanI asara te aDayA pachI thAya, paNa aDayA vinA asara karanAra ThaMDI tathA garamI che. TADha tathA garamIne kaI levA bolAvavA jatuM nathI, e te ApoApa AvIne asara kare che. tyAMnuM kSetra ja evuM zIta ane uSNa che, ke jethI tyAMnAM tApa tathA kaMDIne saMtApa sahana karavuM ja paDe, e vedanA bhogavavI ja paDe. tyAM sudhI tathA tRSAnuM paNa duHkha te che. bhUkha tarasa kAme lAge che, paraMtu TADha tathA tApa te pratikSaNe bhogavavAM ja paDe che. AjJAsiddha tathA hetu siddha padArtho zAstromAM be prakAranA padArtho che. keTalAka padArtho evA che, ke je mAtra zraddhAthI ja manAya, AjJAthI ja mAnavA paDe. abha kadI UMcA AvavAnA ja nahi, ane bhave UMcA AvavAnA. A bheda anAdinA che. jenI lAyakAta-svabhAva pharatA nathI. nAlAyakapaNuM hoya te te tevuM ja rahe che. abhAmAM mokSe javAnI lAyakAta nathI te nathI ja. bhavya abhavya vibhAga jJAnInA vacanathI jANI zakAya. je padArtho AjJA ke zraddhAgrAhI che, tevA padArthanI yuktimAM utaravuM nahi. yuktimAM utaratAM yukti rekAya, khalita thAya, te sAmAnA hRdayamAM azraddhA utpanna thAya. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 204 muM pRthvIkAya, apakAya, teukAya, vAyukAya sudhImAM nigada na mAnI, paNa vanaspatikAyamAM mAnI. ahIM yukti kAma lAge nahi. pANI pariNAmAntara pAme. pANInAM pudgaloe lAkaDuM banAvyuM, paNa pANI svataMtra lAMbI mudata na Take. pariNAmAntara thAya te te Take. Ama yukti lagADatAM pRthvIkAyamAM vadhe Ave. kemake pRthvI svAbhAvika lAMbI mudata TakanArI che. bhavya abhavya jenA bhedo AjJAe siddha che, ema samajAvAya. badhuM AjJAsiddha paNa nathI. je padArtho hetu tathA daSTAMtathI sAbita thAya te te rItie samajAvavA. sAta narakapRthvInAM nAme ratnaprabhA, zarkarAmabhA, vAlukAprabhA, paMkaprabhA, dhUmaprabhA, tama prabhA, mahAtama prabhA, vagere che. te nAme pRthvInA pudgalene anulakSIne che. tene aMge AgaLanuM varNana a vartamAna. pravacana 204 muM saMmUcchi tathA gabha ja kyAM kayAM che? puNyAI vadhe tema AgaLa vadhAya. zAsananI sthApanA prasaMge, zrI gaNadhara mahArAjAe, bhavyAtmAonA bhadrAthe, zAsana pravRtti cAlu rAkhavA mATe je dvAdazAMgI racI, temAMnA pAMcamA aMganA aSTama zatakanA pahelA uddezAne adhikArI cAlu che. temAM pula pariNAmane viSaya cAlu che. pragapariNAme pariNuta thayelA bhedone aMge ekendriyathI paMcendriya paryata mukhyatayA pAMca prakAra jaNAvyA. ekendriya jAtimAM paNa pRthvIkAyAdi pAMca prakAranI vicAraNA karavAmAM AvI. vikalendriya eTale beIndriya, teInidraya, caurindriya te saMbaMdhI kahevAyuM. ekendriyamAM jema sUkSma tathA bAdara be bheda che, te bheda vikalendriyamAM kema nahi? jIva beInidrayamAM Ave kayAre! e prazna ja prathama praznano uttara che puNyanI adhikatA thAya, tyAre ja bAdara ekendriyamAMthI jIva beIndriyamAM AvI zake. ekendriyamAM sparzamAtranuM ja jJAna hatuM. have beIndriyamAM sparza tathA rasanuM ema be IndriyanuM jJAna thayuM. eTalI Atmazuddhi adhika thaI. anaMtaguNa kSaye pazamane aMge ja Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 zrI AgaddhAraka pravacanI vibhAga da o ekendripaNAmAMthI beIndriyapaNAmAM avAya. e rItie AgaLa AgaLa samajI levuM. AkAra daSTie beIndriya, teIndriya ane corindrayanA aneka prakAre che, paMcendriyanA cAra prakAraH nArakI, tiryaMca, manuSya ne devatA nArakI jene dukha bhogavavAnAM sthAne judA judA hevAthI tyAMnA sAta bhede jaNAvyA. naraka sAta che. nArakI pachI tiryaMcanA bhedo jaNAvyA. paMcendriyamAM ticine eka bheda che. tirikkhajANIyapaMciMdiyapaogaparigayANa pucchA, goyamA ! tivihA pannattA, taM jahA- jalacarapaMciMdiyatirikkhajoNiyaH thalacaratirikkha0 paMcardiya0 rAvAtAvahAvica0..............parva hararAjA | madhyamasara puNya pApanAM phala bhogavavAnI gati tiryaMcagati che. ekendriyathI corindriya parvatanI gati paNa tiryaMcagati kahevAya, paraMtu ahIM paMcendriya tiryaMcanI vAta che. jevI pAMca Indriye manuSyane che, tevI ja paMcendriye tiryaMcane che. tiryaMcanA aneka bhedo pratyakSa che. tivi pattA ema kahyuM che. tiryaMconA mukhya traNa prakAraH 1 jalacara, 2 sthalacara 3 ane khecara. jalamAM ja upaje vadhe che te jalacara, jamIna upara cAlanArA sthalacara, AkAzamAM uDanArA khecara. jIvananA aMte "yA mati nA gatiHjevI mati tevI gati thAya che. jevI legyAmAM maraNa thAya tevI vezyAvALA bIjA bhavamAM jIva utpanna thAya che. eka vakhata kevalajJAnI bhagavAn pAse be zrAvaka pitAnA bhava saMbaMdhI prazna pUchavA gayA. davAkhAnAnuM jyAM pATIuM hoya tyAM prazna davAne lagate ke vyAdhine lagate hoya ? vakIlane tyAM prazna kAnUnI hoya. jJAnI pAse te dharma saMbaMdha ja prazna hoya ke mAre uddhAra kyAre ene mokSa vinA anya prazna hoya ja nahi. sulasA para prasanna thayela deve varadAna mAgavA kahyuM. sulasAe zuM mAMgyuM hatuM? mAgavAmAM paNa buddhi joIe. kAchIAne tyAM turIyAM, bhIDa maLe, jhaverI pAse jhaverAta maLe. mAganArAoe sthAna joIne mAgaNI karavI joIe. tulasAe to kahI dIdhuM ke "mAre je joIe che te tArAthI apAya tema nathI." zrAvaka zrAvikAne joIe zuM? mokSa Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 204muM mekSa ApavAnuM sAmarthya devatAmAM nathI, te nathI ja. e pite ja rakhaDapaTTImAM che. e bicAre bIjAne mekSa kyAMthI Ape? pelA be zrAvakee kevalI mahArAjAne pUchayuM. bhagavan! amAre mekSa kyAre thaze? kevalI mahArAjAe ekane sAta bhave mekSa prApti, tathA bIjAne asaMkhyAtA bhave mokSa prApti kahI. ane zrAvake e zravaNa karI ane AnaMda pAmI tyAMthI nIkaLyA. pitAne mekSa che, eTaluM nakkI thayuM eTale bhavyAtmAne AnaMdane pAra nahi jIvonI pariNatimAM palaTe Ave che. jene sAta bhave mekSa kaho, teNe te vacanane avaLA rUpe pariNumAvyuM. eNe evuM vicAryuM, ke kevalajJAnanA vacanamAM kadI pharaka paDatuM nathI. game tevAM pApa karuM te paNa sAtanA ATha bhava thavAnA nathI, ane game teTale dharma karuM te paNa sAtanA cha bhava thavAnA nathI. AvuM vicArI, e te dharma karate baMdha thaye, ane dharmathI paDavA mAMDe. pachI pUchavuM zuM ? pariNAme e patita thaye, ke marIne sAtamI narake tetrIza sAgarepamanA AyuSyavALe nArakIpaNe utpanna thaye. bIje zrAvaka ke jene asaMkhyAta bha karyA pachI mikSa kahevAmAM AvyuM che, teNe vicAryuM ke, kevaLInuM vacana te anyathA thatuM nathI, mATe asaMkhyAtA bhave te thavAnA ja, paNa uddhAra te nakkI ja che, tema teTale samaya sukhazAMtine meLavavAne, agara asaMkhyAta bhavane ukela jaladI lAvavAne upAya paNa dharma ja che ne ! dharmathI kalyANa che, e paNa kevalajJAnInuM ja vacana che. A rIte e bIjAe kevalajJAnInA vacanane sIdho artha karyo, ane pote asaMkhyAta bhava sAMbhaLyA, mATe adhika dharma karavA lAgyuM. teNe niraticArapaNe bAreya vratanuM pAlana karyuM. dAnAdi dharmanI ArAdhanA karI. chelle samaye teNe anazana karyuM. duniyAmAM kahevata che ke "AMgaNe beraDI na rAkhavI." emAM dunyavI hAni pratyakSa che. ahIMyA anazana karanArane paNa boraDI naDI. baraDImAM eka pAkeluM bera hatuM, te beramAM maratI vakhatanI kSaNe tene jIva gayo. e ja avasthAmAM avasAna thayuM, ane te zrAvaka marIne boraDImAM ka thaye bhavitavyatA bujaba bane jAya Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AgaddhAraka pravacana zreNI vibhAga 6 ke che. pachI te tene jIva ekeyAdimAM khUba raDyo, ane asaMkhyAta bho pUrA karyA. jayAre pelA bhAIsAhebane te te vakhate pahelA bhavanA pahelA sAgaropamanA AyuSyamAM paheluM palyopama haju pUruM thayuM nathI. A daSTAMta te prAsaMgika jaNAvyuM. ahIM ApaNe muddo bIje che. je je gatimAM rAga thAya, tevI vezyA jyAM hoya tyAM, tevI gatimAM rakhaDayA vinA chUTake nahi, jalacara, sthalacara, khecarane aMge vicAraNA cAlI rahI che. jalacarAdinuM varNana. jalacara, sthalacara, becara jIve saMmUcchima ane garbhaja ema be prakAre che. mAtA pitAnA saMyoga vinA ApoApa utpanna thAya te saMmacchima, ane mAtApitAnA saMgathI utpanna thAya te garbhaja ekendriya beIndriya, cauriMdriya tiryaMce saMmUchima ja hoya che. garbhaja tirya pace kriya hoya che. masyAdi jalacara saMmaSThima tathA garbhajabanne prakAranA hoya che. sthalacaranA traNa bheda bhujaparisarpa tathA uparisarpa tathA catuSpada. cAra pagavALA gAya bheMsa, dhAnAdi te catuSpada. sarpane pagathI nathI, te peTe cAle che, te uraparisarpa, tathA hAthathI cAle te bhujaparisarpa, jemake naLIo uMdara khIsakelI kAkIDe vagere. jema jalacara saMmUrchAima tathA garbhaja che, tema ura parisarSa tathA bhujaparisarpa tathA catuSpada temAM paNa te be prakAra kharA. khecara AkAze uDanArA paMkhIomAM paNa te be prakAre che. tiryaMca paMcendriyane aMge ATaluM jaNAvyA bAda vizeSa adhikAra agre vartamAna. pravacana 205 muM maNussapaMci diyapayogapucchA, goyamA! duvihA pannattA, ta jahAsamucchimamaNussa0 gabhavakrayatiyamaNussa0 / jayaNanI jarUriyAta IndriyanI sAthe manane gaNanAmAM kema na gayuM? zAsanasthApanA prasaMge bhavya jInA upakAra mATe zAsananI pravRtti calAvavA zrI tIrthaMkara devanA mukhakamalathI tripadI pAmelA zrI gaNadhara Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 205 mu' 95 mahArAjAe racelI zrI dvAdazAMgImAM zrI bhagavatIjI pAMcamu aMga che. tenA AThamA zatakanA pahelA urezAnA adhikAra cAle che. puddagala pariNAmane viSaya cAlI rahyo che. zabdAdi viSaye pAMca hovAthI tene jANanAra, tene grahaNakaranAra IndriyA paNa pAMca che. tethI jIvAnA paNa pAMca prakAra. keTalAka jIvA mAtra sparzInendriyavALA te ekendriya, keTalAka jIvA sparzInendriya tathA rasendriya dharAve te beIndriya, e rItie paMcendriya parpata jIveAnA pAMca prakAra jaNAvyA. ahIM koIne ema zaMkA thAya, ke pAMca Indriyane anulakSIne pAMca prakAra jaNAvyA, te manane uddezIne chaThTho prakAra kema na jaNAvyA ? keTalAkane mana hAya che, keTalAkane nathI hatuM, chatAM chaThTho bheda kema nahi? mana e paNu jJAnanuM sAdhana te kharU ne ! rasanAthI khATA mIThA vagere rasanuM. ghrANendriyathI sugadha durga dhanuM, cakSuthI AkAra, varNa, zrotrathI zabdanu, sparzIthI garama, ThaMDA vagere viSayanuM jJAna thAya che, tema manathI paNa jJAna thAya che. manuSya bhale ahI beThA hoya, paNa muMbaI, amadAvAda, pAlItANAnI manathI kalpanA kare che; are tyAMnI zarIone paNa kalpe che. gAma nagara padArtho viSayAdinI hAjarI na hAya, ane saMkalpa karavA, kalpanA karavI, te prabhAva mananA che. svapna zAnA AdhAre che ? svapnamAM viSaye badhA dazyamAna thAya che, indriyA tA nidrita che, paNa te vakhate vyApAra manane ja che. zrutajJAnanI viziSTatA e zAstrakAra mahArAjA kahe che ke, jJAna pAMca prakAranA cheH 1. matijJAna 2. zrutajJAna 3. avadhijJAna 4. manaHpavajJAna ane 5. kevalajJAna. A pAMca jJAnamAM dvIpatu te mAtra zrutajJAna che. jJAnanA svarUpanI kevalajJAna mATu' kharUM, paraMtu duniyAnA hitanI apekSAe meTAmAM mehu svapara prakAzaka mAtra zrutajJAna che. kevalajJAna paNa zrutajJAna pachI! AtmIya dRSTie kevalajJAna zreSTha, duniyAnI dRSTie zrutajJAna zreSTha. khIjA kevaLI vakhate I dronI hAjarInA niyama nathI, paraMtu zrI gaNadharo dvAdazAMgI race, te vakhate IdronI hAjarI hoya ja. zrutajJAnanI utpattirUpa zAstronI racanA gaNadharo kare che. te vakhate vAsakSepathI bharelA vrajamaya thAya laIne Indra Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AgaddhAraka pravacana zreNI vibhAga 6 UbhA rahe che. zrutajJAnane A mahimA che. AvuM mahimAvALuM zrutajJAna mananA ja AdhAre rahe che. zAstrakAroe paNa zrutajJAnane "punA magi mahaddhika kahyuM che. zrutajJAna meLavyA vinA kevaLajJAna che kyAM? na ja sAMpaDe. kevalajJAna e mUMgAe goLa khAdhA jevuM che. kevalajJAnI lekaleka kevalajJAnanA AdhAre jANe, paNa tene prakAza zrutajJAna dvArA che. svapara prakAzaka zrutajJAna che. AvuM zrutajJAna mananA AdhAre ja che. zabda uparathI arthe samajavA e mananuM kAma che. praznakArane prazna karyo ke zaMkAkAranI zaMkA kahe, ke A manane aMge jIvene cho bheda kema na rahyo? uttara e ja ke mananI bAhya racanA nathI. IndriyanI bAhya racanA che. AthI manane IndrinI hoLamAM zI rIte gaNAya ? indriyone aMge te AtmA te te IndriyenA upagavALe thAya, tyAre tene tene kSayapazama thAya, paNa manane aMge bAhya racanA ja nathI, te upakaraNa paNa zI rIte manAya? mananI bAhya racanA nathI, mATe tene aninidraya kahevAya che. manane Indriya tarIke gaNavAmAM AvyuM ja nathI. AthI jIvane cho bheda ke jIvanI chaThThI jAta kahela nathI. paMcendriya sivAyanA varganA jene mana nathI. keTalAka manavALA, keTalAka mana vagaranA e bheda paMcendriyamAM che. jayaNe vagara thatI kAtIla hiMsA. tiryaMcanA bhedamAM jalacarAdi bheda tathA temAM ya saMmUcchima ane garbhaja evA be prakAze jaNAvI gayA. manuSya garbhaja ke saMmUrNima ja hoya, te paNa pAMca IndriyavALA ja hoya. jyaNAnI keTalI jarUra che te vicAra! jyaNa vagara kevI hiMsA lAge che tenI kalpanA kare! keIe pezAba karyo hoya tenA upara pezAba kare che, paraMtu pizAba, jhADe, cUMka, baLakhA, zleSma, pitta, kapha vagere mArgamAM jema tema, jyAM tyAM nAkhe, temAM be ghaDImAM asaMkhyAta saMmarNima manuSya upaje che, tenuM bhAna che? AmAM jANa na sacavavAnuM karyuM kAraNa che? pezAba, cUMka, kaleimAdi sUkI jamInamAM nAkhI, tenA upara ghI na nAkhI zake? pezAba, thaMDIla uparAuparI na kare te emAM kahyuM kaSTa che? kahe ke mAtra upaganI ja khAmI che. jyaNA na Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 205 su 20 pALavAnI bedarakArIthI asaMkhyAtA samUCima manuSyonI utpatti ane ghAta ApaNA lIdhe ja thAya che. mAkhI vagere mare tenI AleAyaNA laI e, ane saMmUcchi.ma paMcendriya manuSyanA kaccaraghANa nIkaLe, tenI phIkara nahi emane ? eThI bhojananI thALI, pIdhelA pANInA eThA pyAlA je kArA na karyAM hAya, ulaTI, pezAba, thUka vagere vageremAM asaMkhyAta samUccha ma manuSyAnI utpatti che, mATe evI virAdhanAthI DaravAnuM che. zuM temAM jIvAtpatti nathI mAnatA ! tamArI bedarakArIthI prathama to e ja prazna thAya te! jo jIvapatta mAnA che, te jayaNA mATe darakAra kema nahi ? khIjI tarapha tamArI kALajI ochI nathI. daradathI pIDAtAM chatAM kaMdamULa, madha vagere nathI khAtA, paNa lIlaphUlanI phIkara che? cIkaNI jagyAe cUnA lagADayA ? lIlaphUlanI virAdhanA to kahe ke upayoganI khAmIne lIdhe ja che. ApaNAM pezAkha vageremAM antarmuhUttamAM 48 miniTanI aMdara paMcendriya samUmi manuSyeA pedA thAya che. keTalIka vakhata rUjhAvaTa, e ghAtaka thAya che. mAtApitAnA saMcAga vagara utpanna thanArA jIvAsa'mUkima che. A jIvA, AlAdanI paraparA vinAnA che. te ApoApa zarIra khAMdhI zake che. saMmUrcchama jIvAne garbhasthAnanI jarUra nathI. AvA samUmine aMge vicArIzuM te dhyAnamAM Avaze, ke keTalIka vakhata rUjhAvaTa, e ghAtaka thAya che. eka ghoDAne cAMdu paDayu. uMTavedye salAha ApI ke deDakAM utpanna thAya tevI jagyAnI mATI tyAM lagADavI. tyAre sArA vaghe kahyuM. 'rUjha Avaze' esa dhArIne jo e mATI lagADyA karIza, to e gheADo maravAnA ja. kemake mATI evI che, ke mATI jyAM cepaDavAmAM Avaze tyAre varasAda Avaze tyAre pANI paDavAthI kohavATa thaze, ane e bhAgamAM deDakA utpanna thaze. tAtparya e ke jema paMcendriya tiya cA samUcchima hoya che, tema pAMndraya manuSyA paNa saMmucchi maheAya che. manuSyanA azuci pAthI pezAba, jhADo, cUka, zleSma, khaLakhA, vIya, rUdhira ne parU AdemAM te utpanna thAya che. 'manu'nA saMtAneA te manuSya evI 'manuSya' zabdanI vyutpatti che. manu' nAmanI vyaktinAM saMtAnA, te manuSyA thayA ema kahevAmAM Ave che, paNa te vAta kharI nathI. ga`janI utpatti 7 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AgaddhAraka pravacana koNa vibhAga ahI mAtra garbhathI ja che, jyAre saMmUIimanI utpatti arbhaka tathA mUrNima baMne dvArA che. garbhamAMthI upaje che, mATe samana eTale manavALA evuM nAma na rAkhatAM, garbhaja nAma rAkhyuM. ApaNe mudde pudagala paNamanane che. A badhe ya mude e che ke jevA pudgalo pariNamAvAya tevA AkAranI prApti thAya. "deva' e zabda zA mATe rAkhe? stavavA gya adhika puNyavALA, tevI sAhyabIvALA je heya, te deva. adhika puNyathI devakamAM je utpanna thAya, tevI jAtanI sukhasAmagrI jyAM che, tyAM utpanna thAya te deva. devatAmAM ekalA paMcendriya che. te saMbaMdhI vizeSa adhikAra agra vartAmAna, pravacana 206 muM devapaMciMdiyapaogapucchA, goyamA ! ghaubdhihA pannattA, taM jahA-bhavaNavAsidevapaMcidiyapayogA0 evaM jAya vemaanniyaa| naraka sAta zAthI? zrIzAsana sthApanA samaye, lAvyAtmAonA hitArthe, tripadI pAmIne zrIdharadee racalI dvAdazAMgImAMnA pAMcamA saMga zrIbhagavatIjI sUtranA AThamA zatakane pahele uddeza cAlu che. temAM pudgalane adhikAra che. duHkha bhogavavAne aMge ApaNe joI gayA, ke utkRSTa pApane vipAka jogavavAnuM sthala naraka che. naraka paNa sAta che, ane temAM paNa adhika adhika vedanA. ekathI bIjImAM adhika, bIjIthI trIjImAM adhika, ema sAta naraka sudhI adhika vedanAo rahelI che. jema pApanA prakAramAM phera, pApa vakhatanA saMyega, vezyA bhAvanAmAM jevI tIvratA, maMdatA te rIte tenA vipAmAM (phaLamAM) paNa pharaka samaja garbha hatyA e bhayaMkara pApa che. e pApa karanArane naraka maLe e vAta kharI, paNa ahIM te vipAka ochAvattAne AdhAra, kayI nakka maLe ene AdhAra pApa karatI vakhatanA pariNAmanI tIvratA tathA maMdatA para che. keI lAlacathI garbhahatyA kare, koI bevakuphAIthI gabhahatyA kare. temAM kriyA sarakhI chatAM pApamAM, pApanA philamAM pharaka paDavAne. sajAnI paTarANIne garbha gALI nAkhavA Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 206tha anya zekaSa rANIe prayatno kare, ajANaze paNa gahatyA thAya. A rItie kriyA sarakhI, chatAM pApamadhamAM tathA pariNAmamAM ka jarUra paDaze. hiMsAddhi badhA doSo mATe temaja samajI levuM. AthI naraka sAta mAnavI paDI. naraka saMbaMdhI ApaNe vicAraNA karI gayA chIe. pacendriyamAM narakanI vicAraNA pachItiya canI vicAraNA laie. sApa, ghA, kabUtara, samaDI, gAya, gheADA : badhA tiya cA ja gaNAya. tiya``ca paMcendrinA traNa bheda: jalacara, sthala-2, khesara. manuSya paoNMcendriyanA e bheda. 1 samUCma ane gA~ja. samUmi manuSyanu' janmazarIra gulanA asaMkhyAtamA bhAganuM che, enuM jaghanya AyuSya aMtarmuhUta Atra, samUrcchi mane pAMca Indriya hAya, paraMtu mana nathI. devalAkanA bhedo zAthI? jema pApanA pramANamAM pharaka tema puNyanA pramANumAM pharaka hAya, tethI tenA lanA pramANamAM paNa pharaka hAya. utkRSTa puNya bhogavavAnu sthAna devalAka che. utkRSTa puNya paNa ekasarakhuM hAtu nathI. eka manuSya khAre ya vrata aMgIrakAra kare che, ke jemAM brahmacarya pAlana AvI jAya che. eka manuSya mAtra brahmacaryanuM pAlana kare che, anyatratA aMgIkAra karatA nathI. itara saMpradAyamAM kaI pa cAgnitapa karI, teonA mata mujaba upavAseAnI tapazcaryA akAma ni`za kare che. utkRSTa puNyamAM paNa echuvastu pramANu hAya, tethI tenA phUlane bhogavavAnAM sthAne paNa te mujabanA krame mAnavA joie. samyagdaSTi vaimAnika vinA khIjuM AyuSya na bAMdhe evu kahevu che. bIjA ka`baMdhanA viSayeAmAM niyama niyata, ema zAstromAM niMdata che. paNa zAstra jaNAve che ke AyuSyanA baMdha kayA nakhate thAya enA niyama nathI, temaja maraNa kacAre thAya tenI kene khabara che ? AyuSya tathA maraNa mATe niyama nathI. pauSadheA karanArAe 'na me duna vamo' vi0 suthArA pArasInI gAthA vicArI le. samakitIne vaimAnika vinA AyuSyanA budha hoya nahi, jene samyaktvanI prApti thaI, je jIvADhi tattvAne yathAtha samajatA yo, tene e vAta to lakSyamAM hoya ja : 1. meLavavA lAyaka mAtra mekSa Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AgaddhAraka pravacana zreNa vibhAga chaThTho ja che. zAzvat sthiti, zAMti, sukha mAtra mokSamAM ja che. mokSa mATe ja mokSanA upAya che je hoya te AcaravAnA che. 2 yadi mekSa na meLavI zakuM, tathAvidha sAdhanasAmagrI saMga sAmarthyanA abhAve, samayanA abhAve tatkAla mikSa na meLavI zakuM, te paNa durgatimAM te na ja jauM, jAuM te sadgatimAM jauM. makSa javAnI IcchAvALA mATe, satat prayatna karanArA AtmA mATe, svarga-devaleka e visAmA rUpa che. mahAna puNyadaye manuSyajIvana sadudharmaprApti sAnukUla sadgatinA kAraNarUpa saghaLA saMga saMprApta karyo. pachI ya pramAdavazAt sAdhya na sadhAya, sadgati na sAMpaDe, mokSagamananuM prasthAna na thAya, ane durgatinA sAdhane UbhA karI durgatie javAya, te pachI mAne ke dhamyuM tenuM dhULamAM javAnuM. gatinI kaMInepalI nathI. caudapUvI paNa cUke te meLaveluM badhuM ya mUke, ane e paNa durgati pAme. amuka puNyasaMcaya mege pAchaLathI cUkele AtmA mAne ke rAjAne ghera hAthI thAya, ke zahenazAhane ghera zvAna thAya, bhale e zvAnane rANanA khoLAmAM besavA maLe, e hAthIne sArA zaNagAre sAMpaDe, paNa e AkhAya bhAvamAM vaLyuM zuM ? muddo e che ke ene mArI durgati na thAya e vAta lakSyamAM hevI joIe. zrImatInuM dRSTAMta. zrImatI zrAvikAnA hRdayanI sthiti vicAre. Dagale ne pagale kAryamAtramAM navakAra gaNavA e enuM vyasana che. emAM teNI tanmaya che. emAM ene bhatara vicitrakarmasaMgane lIdhe teNIne mArI nAMkhavAnI icchA dharAve che. eka ghaDAmAM sarpa mUkI ghaDo baMdha karyo ane prakAza jyAM na pahoMce tevA oraDAmAM te ghaDe rAkhavAmAM Ave che, strIne saMhAra karavA sajaja thayele zrImatIne AjJA kare che, "oraDAmAM rahelA ghaDAmAMthI phUlanI mALA lAva je." satI prativratA zrImatInA hRdayamAM leza paNa zaMkA nathI. svAmInI puSpamAlA lAvavAnI AjJA pitAnA ja gharamAMthI aMdhArA oraDAmAMthI puSpamAlA lAvavI temAM bhayane avakAza nathI. zrImatI niHzaMkapaNe tarata te oraDAmAM Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 206 muM 101 jAya che. aMdhArAmAM doDI jAya che, tyAM tene barakhe marI jauM e phakara nathI. durgatine Dara cAlu hovAthI navakAra to cAlu gaNe ja che. navakAra gaNatI gaNatI teNuM oraDAmAM jAya che, ghaDe ughADe che, sAce ja sarpa phUlanI mAlA banI jAya che, ane AvA banAvanA pege svAmI paNa samakitI bane che. tAtparya e ke zuddha devAdine mAnanAra, jIvAdi tane mAnanAra AtmA che mokSane, ane durgatithI te khAsa Dare. samakitI mATe vaimAnika vinA AyuSyane baMdha nahi, evo niyama zAthI e AthI samajAze. devatAnA bhede. devatAnA cAra bheda cheH 1. bhavanapati. 2. vyaMtara. 3. jApAM ane 4. vaimAnika, bhavana patinA daza bheda cheH 1. asurakumAra, 2. nAgakumAra, 3. suvarNakumAra, ja vighakumAra, pa AkumAra, 6 dvAvakumAra, 7 udAdhikumAra, 8 dizikumAra, he pavanakumAra, ane 10 stanata (megha) kumAra - vyantaranA be bheda cheH 1. vyaMtara, 2. vANavyaMtara, - vyaMtaranA ATha bheda cheH 1. pizAca, 2 bhUta 3 yakSa, 4 rAkSasa, 5 kinnara, 6 ki purUSa, 7 mahAraga, ane 8 gaMdharva. vANuvyaMtaranA ATha bheda cheH 1 aNupatnI, 2 pazupanI, 3 IsIvAda, 4. mUtavAdI, 5 iMdita, 6 maDA 7 keDa; ane paMtaga. jyotiSAnA pAMca bhedaH 1 caMdra, 2 sUrya, 3 gra, 4 nakSatra ane 5 tArA. vaimAnika devatAnA be bheda 1 kalpa papanna; ane 2 kalpAtIta. ka9papanna-devalekanA 12 bheda cheH 1. saudharma 2 IzAna 3 sanakumAra 4 mahendra pa brahmaleka 6 lAMtaka 7 mahAzukra 8 sahastrAra 9 Anata 10 prANuta 11 AraNa; ane 12 acuta. kapAtItanA be bhedaH 1 nava vaiveyaka ane 2 pAMca anuttara navaraiveyakanAM nAme. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ on zrI AgamAddhAraka pravacana zreNI vibhAgo 1 suzana 2 supratiyuddha 3 manArama 4 sabhadra 5 suvisAta 6 sumanasa chu saumanasa 8 priya'kara, ane huM naMdIkara. pAMca anuttara vimAnanAM nAme : 1 vijaya 2 vijayaMta 3 jayaMta 4 aparAjita; ane pa. sarvAsiddha. vAnA ATalA bheddAmAM samakitI vaimAnika-devaleAkamAM ja jAya. prathama bhavanapatinAM dRza bheda, vyaMtaranA 8 bheda, ane jyAtiSInA pAMca bheda, e trevIza bhedyamAM, tyAM samakitI na jAya, paNa evuM AyuSya khAMdhe ke ethI AgaLa vadhIne vaimAnika devaleke ja jAya. samakitInI leyA kaI hoya? ' laizyA cha che H 1. kRSNavezyA, 2 nIlalesyA, 3 krApAtalezyA, 4 tejalezyA, pa padmalezyA, ane 6 zulalezyA. sabhyaSTi AtmA teolezyAthI halakIlezyAmAM na hAya. samikatIne teolezyA kAyama na hAya, samyagdaSTi mATe te zAkhachApa rUpa kahevata che ke " samati dRSTi jIvaDA, kare kuTuMba pratipALa, paNa atarathI nyAro rahe, jema dhAva khelAvata khALa." zeThANI peAtAnA putranI je mAvajata kare che, tenAthI dekhItI rIte kaMI guNI adhika mAvajata dhAvamAtA kare che, paNa tenA hetu bhinna che. jo e dhAvamAtA ema kare teA piraNAme peAtAnA sa'tAnAnu zu thAya ? AvikA aTake eTale peAtAnA saMtAnA paNa rakhaDe ja ne dhAvamAtAnI hArdi prIti tA peAtAnA saMtAna paratve che. samyagdaSTi AtmAnI paristhiti paNa dhAvamAtA jevI che. samyagdaSTi jIvanuM hAi ApaNu te dharma kAryo paratve ja hoya che, paNa sAsAraka kAryo paNa ane sacAgavazAt karavA to paDe ja che. e kAryAmAM ene leza paNa rasa hata nathI. sAMsArika kAryo kaheA ke e karatA nathI, paNa ene e karavAM paDe che. enuM mantavya bhinna che. sAMsArika kAryAM kare che kharA, paNa tyAM mAne che ema ke, 'zuM karU? lAcAra chu. chUTakA nathI, karavuM paDe che!vagere dhArmika kArya te khAsa karavAM ja joie' evu' enu sudRDha mantavya hAya che, ane jyAre jyAre taka maLe tyAre tyAre te temAM joDAya che. AvA sabhyaSTi AtmA vaimAnika vinA bIjuM AyuSya na bAMdhe. tenI solezyA jAtiSanI teolesyA karatAM cADhayAtI hoya. samyaktva vinA ja Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puraya bAMdhanArA cha jagatamAM nathI, ema na kahI zakAya, kAraNa ke kAma nijerAthI paNa puNya baMdhAya che. akAmanijerAnuM paNa sAma te pramANamAM mAnavuM paDaze. tiryaMcagatimAM vinA IchAe paNa duHkha bhogavyuM, tethI pApane karmasaMcaya tUTaye ghaNo, karmabaMdha thayo che, tethI thaI karmanijA, ane tethI ja bAdaramAM carmacakSuthI dekhI zakAya tevA zarIramAM AvavApaNuM thayuM. akAma nirjarA khUba verAya te vyaMtarapaNuM maLe. akAma nirjarAnI kiMmata keTalI badhI a95 che, te vicArI le. akAma nirjarI mehanIyanI sIttera koDAkeDInI sthitimAMthI egaNe keDADInI sthiti tUTe che. akAma nijAnuM sAmarthya na mAnIe te egaNettara tUTavAnI vAta asaMgata gaNAya. manuSyagatinI apekSAe akAma nijAnuM phaLa ochuM nathI. manuSyapaNunI akAma nijAnA phaLarUpe devakanAM treza sthAne che. daza bhavanapati, ATha vyaMtara ane pAMca tiSka, e rIte grevIza sthAne che. manuSyapaNAnI sakAmanijerAnA phUla rUpe bAra devaka maLe. nava raiveyaka ane pAMca anuttara vimAno, e rIte chavvIza sthAne che. keTalIka vakhata jIve amuka prakAre mare che, tethI paNa akAma nija rA thAya che, ane vyaMtarapaNuM te maLI jAya che. sakAma nirjara karanAra samyagadaSTi to vaimAnikamAM ja jAya che. devatAnA mukhyabhede jaNAvavAmAM AvyAM. peTabheda saMbaMdhI adhikAra agre vartamAna. pravacana 207 muM AyuSa karmanuM kAma jIvane jakaDI rAkhavAnuM che. traleyanAtha zrItIrthakara-devee tIrthanI sthApanA karI, tyAre e tIrtha_e za sananI pravRtti, bhavyAtmAonA lAbhAthe cAlu rAkhavA zrI gaNadhara mahArAjAe zrI dvAdazAMgInI racanA karI. e parama-tAraka-zrI dvAdazAMgImAM zrI bhagavAnajI sUtra pAMcamuM aMga che. je zrI mahAvIra mahArAjAnA hasta-dIkSita ekane kevalajJAna thayuM] che, te zrIgautama-svAmIjIe pUchelA prazno ane tenA zrI mahAvIra deve ApelA uttara evA chatrIsa hajAra Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 zrI AgamoddhAraka pravacana-zreNI vibhAga cho praznottarone mahAna graMtha te paMcamAMga zrI bhagavatIjI sUtra, e sUtranA AThamA zatakanA prathama udezAmAM pudgalaviSayaka adhikAra cAlI rahyo che. pudgalanA mukhya prakAra traNa che. svabhAva-pariNata, prayoga-pariNata, ane mizra-pariNata. jIvanA bheda jAtinI apekSAe pAMca che. ekendriyAdi pAMca jAti che. kAyAnI apekSAe cha prakAra pRthvIkAyAdi sthAvaranA pAMca bheda ane bAkInA badhA trasakAyamAM samAya. e rIte trasakAyane eka bheda ema kAyAnI daSTie chakAya che yAne nA cha prakAra paNa gaNAya. kAyAne vibhAga jAtinA vibhAga karyA pachI ja karavA vyAjabI gaNAya. jAtinI apekSAe nA pAMca prakAra che. jAti pAca che. jene Indriye pAMca heya tene paMcendriya kahevAya. AMdhaLAne ke baherAne caurenidraya nahiM kahevAya, kemake Indriya te sthAne uoga vagaranI paNa Idriya AkArarUpe te che ne ? nirmANa nAma karma cakSu, zrotrAdinI racanA kare che. nirmANa karyuM te gulAma che. IndranA Adeza anusAra karavAnuM kAma nirmANa kamanuM che. cakSu tathA zrotrano lopazama (pApa karmanuM e chApaNuM) tha na hoya te tene upaga bhale na hoya paNa nirmANa nAmakarmanA kAraNe racanA te thAya ja. gati nAmakarmanI AkhI vyavasthA ahIM mAnavI paDaze. AyuSyane baMdha jabbara cIja che. kevala jJAnIne mekSa niyata thaye, zAzvat sukha mekSamAM ja che, paraMtu AyuSya pUrNa na thAya tyAM sudhI kevalajJAnIne ya mekSa maLI zake nahi. nirmala ke malina avasthAmAM pUrAyelA jIvane dharI ke pakaDI rAkhavA te kAma AyuSya karmanuM che. nArakIne narakamAM duHkhanI parAkASThA che, to lAhya saLage che, trAhi trAha pArAya che, paNa tyAMthI chUTakAro nathI. narakAyunuM kAma nArakInA jIvane, AyuSyanA chellA samaya sudhI jakaDI rAkhavAnuM che. gati nAmakamane lIdhe jIva te te gatimA che. sajana apakArI pra upakAra kare te IzvaranuM valaNa kevuM hoya? azAtAne udaya hoya tyAre ApoApa te savega UbhuM thAya, pizAba karavAnI zaMkA kAcI hoya te paNa te samayanI tevA prakAranI Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 206 su 105 ripakvatAe manuSya pezAba karavA jAya, bese tyAM chAparA uparathI khIsakolI nabaLI pADe che, pelAne te naLI vAge. te ghavAya ane AyuSya pUrNa thayuM hAya te| marI paNa jAya. nanIuM pADanAra khIsakolI ke parzIne keNu lAvavA gayuMhatuM ?, azAtAnA udaye ja badhuM AvI maLyuM ne ? kahA ke kama' kLyuM. eka yAcakane AkhA rATale maLe; ane eka raDatA pAo jAya, temAM kaI kAraNa kharU ke nahi ?, e yAcakamAM dAtArane eke ya saMbaMdhI nathI ke duzmana nathI. sAmAnA atarAyanA kSaye pazamaane udaya e ja tyAM kAraNa che. dhRtarA tyAM izvarane AgaLa kare che, jo ema mAnIe te kama jevI cIja manAya nahi. bakarIne kasAi mAre che, manuSyane kei khUnI manuSya mAre che. e bakarI ane manuSya banne pApanA udaye ja mare che. kAraNabhUta karyAM che. temAM Izvarane vacce lAvavAnuM kAMI kAraNa nathI. kartAhAM izvarane mAnIe te, teA pachI kasAI ke khUnI bana gUnagAra ja gaNAze, kemake tyAM preraNA izvaranI ja ne? jallAda phAMsI de che te nyAyAdhIzanA hukamathI de che, emAM jallAda pAte vadha karanAra nathI. vadhanA hukamanA amala te kare che. prazna AgaLa vadhI zake che. sajA karanAra nyAyAdhIzane kema baMdhana kharU ke nahi? dRSTAMta akadezIya na heya. caMdra nAne moTA thAya che, tema cadramukhImA thatu nathI; paNuM saumyatAnI dRSTie 'cadramukhI'kahevAyela che. nyAyAdhIzanyAya cUkavavAnuM kApaNu dunyavI vyavahArathI ja kare che ne ! zahenazAhatane vaphAdAra rahIne nyAyanA dekhAvapUrvaka te nokarI kare che. nyAyAdhIza vaphAdArInA sAgA le che kharA, paNa vaphAdArI keAnI ?, zahenazAhanI, ane zahenazAhatanI; nahi ke prajAnI. are prajAnI vaphAdArImAM paNa mukhyatA svadezanI, ane paradezane aMge badhI chUTa. A tA rAga dveSanI khAjI che. bIjo zvAna na pese enI kALajI zerInA zvAna kAyama rAkhe che. ahIM paNa evI ja laDAlaDI cAlu che. rAjyanA rakSaNa mATe adhI ya vyavasthA che. jo izvarane kartA mAnIe te tene kama lAge ke nahi ? je ema ka lAgyAnuM na mAnIe te pachI karma vastu ja uDI jaze. karmAM teA che ja. pratyakSamAM kaI vastu aMge prazna nathI, arthAt pratyakSamAM prazna heAya naRsi. pANI DhAranAra zAthI, agni khALanAra zAthI, e prazna ja na hoya. kemake Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AgaddhAraka pravacana zreNa-vibhAga ne pratyakSa che. jagatamAM sukha duHkha te pratyakSa ja che. sukha dukha karmakA ke Izvaradatta e prazna pachI che, paNa sukha duHkha te pratyakSa che ja ne! duniyAmAM paNa vyavahAra che ke saMtAna badhAM sarakhAM gaNavAM joIe emAM ekane badhuM apAya, eka tarapha AMkhamIMcAmaNAM thAya che tyAM tarata bhedane Arepa thAya che. A vahAle, A aLakhAmaNe ema kahevAya che. duniyA meM para kahe che ke, tame ekane vahAle gaNe che, ekane aLakhAmaNe gaNe che. garAsiyAne mATe putra vahAluM lAge che, vANiyAne nAne putra vahAluM lAge che. Izvara mATe paNa je te ekane sukha Ape, ekane duHkha Ape to e paNa e bheda rAkhe che emane? je karmAnusAra kahIe te ya prazna paraMparA UbhI ja che, tevA tevA karmonI preraNAno preraka je Izvara, te phaLa jIvane zA mATe? vaLI kama jevI cIjanuM astitva thayuM te Izvarane karma lAge ke naDi? vidhavidha preraNA karyo jAya chatAM karma na vaLage? duniyAmAM ke sajajana upara "tame paNa mArA tArAne bheda rAkho cho e AkSepa kare te tene maravA jevuM thAya, te pachI Izvarane te vahAlA aLakhAmaNAne bheda haiya? sajajane te apakArI para paNa upakArI hoya che, kAraNa ke emane svabhAva ja e che. eka vakhata eka lazkarI adhikArI cAlyA jAya che. rastAmAM kaIka manuSyane jotAM ene kAMIka vahema gayo eTale e tene sajA karI cAlyA gayA. pAchaLathI koI sArA manuSya sajAnA mArathI ghavAyelA pelA manuSyane sAjo karyo, pharI e prasaMga banyuM ke pelA lazkarI amaladAra pite joDesvAra mA che te vakhate tene paga peMgaDAmAM kaDhaMgo bharAI gaye che. gheDo thebhate nathI, deDaye ja jAya che. enI tAkAta nathI ke paga kADhI zake. jene sajA karI hatI e ja manuSya anAyAse AvI pahoMce che, ane jeNe sajA karI hatI, jeNe apakAra karyo hato, tene paNa te sajajana peMgaDAmAMthI kADhe che. pelAM lazkarI amaladArane te pitAnA svabhAva mujaba UlaTuM mAThuM lAgyuM ke jenA pratye pote apakAra karyo che, tenAthI bacAyuM tenAM karatAM mRtyu sArUM! sajajane apakArIne upakArane mAra mAre che. IzvaramAM tenA A guNa, apakArI upara paNa paNa upakAra karavAno guNa utkRSTa have joIe. jaMgalI rAjya paNa Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vacana 207 sa Jap zrAvaNA ke nAnAM khAlakAne phrAMsInI sajA karatA nathI, tyAre izvara dhAvaNA mAlakone te thu, paNa garbhamAM rahelAne ca mArI nAMkhe che, A kaMI hAlata ! tAtparya ke izvara banAvanAra nathI paNa batAvanAra jarUra che, jIvAdi tattva, pApa, puNya, meAkSa, seAkSanA upAya batAvanAra izvara ja che. izrvara teA nirajana, nirakAra che; paNa derAsara, pUjA, pratiSThA Adinu sthAna tyAre ja che ke jo Izvarane batAvanAra mAnavAmAM Ave tA. karma udayAnusAra jIva te te gatimAM gamana kare che. dhAgApathI (brAhmaNA) peAtAnuM peTa bharavA mATe Izvarane AgaLa kare che. te kudaratamAM jyAM tyAM peAtAnA lAgA izvarane nAme lAgu kare che, tyAM tyAM sImaMta, janma, lagna, maraNanA tamAma samaye, ane maraNa pachI pazu kAyama zrAddhanA nAme tee prajAne cUse che. A kayAre bane ? jo Izvarane AgaLa na kare teA temane keNu Ape? manuSya dArU pIe, ane magaja gAMDuM thAya e doSa IzvaranA ? sAkara khAvAthI DaeNMDaka thAya, maracu' khAvAthI baLatarA thAya emAM Izvarane zuM lAge vaLage ?; vArU ! jagatanA kayA Izvara ? kRSNa, rAma, Isu, mallA ke jaraceAsta ? ciThThI kANu nathI lakhatu? pApa paNa ciThThIhuDI lakhe che izvaranA nAme dhUtavAnA dhadhA badhAne tyAM cAlu che. IzvaranA nAme dhAgApIonA dhA. vArAmAM eka dakSiNI marAThA jJAtinA hatA. tenA bApa marI gayA. prathama pAte zrImaMta hatA, paNa A vakhate sthiti ghasAyelI hatI. have bApanI seja (zamyA) pUravA jAya te! kharekharA e ThujAra rUpImA badhuM joie. jyAre zayyA pUravAnI vidhi kare te peAtAnI pratiSThA pramANe karavu ja paDe. geAra lAgeA cheDe tema nahAtuM, Ane te pArAvAra ci'tA tharka; paNa te vakhate eka mitra maLyA, teNe yukti batAvI, ane kahyuM ke kAma thavA sAthe AbarU paNa raheze; tevI yuktisrAvI batAvI dIdhI. e dakSiNI te geArane tyAM gayA ane teNe kahyu : zera mahArAja ! mA khApa pakko aphINI hatA. mATe A cAra tAlA aphINuM tarata khAI jAe, jethI jaladI mArA bApane pahoMce. te svargamAM aphINu vinA TAMTIA ghasatA haze. gAre kahyu ema kAMI aphINu pahAMce ! dakSiNIe Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (se zrI AgameddhAraka pravacana zreNI-vibhAga chaThTho huM : te pachI zayyA kayAMthI paheAMce ? tAtpaya ke beya pAta peAtAnI sthiti rajU kare che. pariNAme gerane tyAM AvelI keAI khIjAnI zayyA pelA dakSiNI peAtAne ghera lAvIne te ja rajU kare che, Ape che, Abara jALave che. ane gAra paNa aphINu khAvAnI AvI paDelI AphatathI peAtAne ugAre che. tAtparya ke je dhAgApaMthIe (brAhmaNe!) izvarane rtA na manAve teA huDI kayAMthI lakhe? huMDI vinA A badhuM maLe kayAMthI? gatinAma karmanA udaye pudgaleAnu pariNamana thAya che, ane gati e AdhAre thAya che. AMdhaLA paNa khArAka tA dekhatAnI jeve ja khAya che, paNa pudgala pariNamanamAM AMkhane a Mge bheda paDe che. aMdhane cakSune ceAgya pudgala pariNamana nathI. AMkhAne AkAra tA haiAya che. jema manuSyamAM tematiyA~ca paMcendriyamAM paNa baLada vagere mATe, adhapaNA vagerene mATe samajI levuM. adha baLadane paNa AMkhane AkAra te hoya. devatAmAM paNa pudgala pariNamanane aMge bhede kahelA che te saMbadhI varNana aMge vatta mAna, pravacana 2083 pariNAmanA bheda, kriyAnA bhedane AbhArI che. manuSya thAya paNa samUcchima thAya to sArthaka zu' ? akhila vizvane ekAta kalyANaprazna zAsananI sthApanA samaye zrItItha"karA pAsethI tripaTThI meLavIne te AdhAre bhavyavRMda mATe hetabuddha e zAnane vahetuM rAkhavA zrI gaNadhara bhagavAne je mahAn dvAdazAMgInI racanA karI, temAMnA pAMcamA aMga zrIbhagavatIjInA ADamA zatakanA prathama uddeza cAlu che, jemAM pudgala pariNAmane adhikAra cAlI rahela che. pAMce.ndraya jIveAnA cAra prakAra che: 1 nArakI 2 tiya Mca 3 manuSya ane 4 devatA. atyaMta pApanAM aa bhagavavAnuM sthAna naraka che, pApanI tIvratA tathA puNyanI mannatA cege baMdhAyela kamermAnuM phUla bhogavavAnu sthAna tiya cagati che. pASanI mAMdatA tathA puNyanI tIvratAnA yeAge aMdhAyela karmAnuM phUla bhAgavavAnuM sthAna manuSya gati che. atyaMta puNyanA phaLa bhAgavavAnuM sthAna devale che. kama jevI cIja mAnIe Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 207 mu 102 ane tenI taratamatA mAnIe tA phaLanAM sthAna paNa tevAM bhinna bhinna mAnavAM paDe. pApa ane puNyamAM tIvra tathA maMda evA prakAra hAya che, phaLamAM paNa te pramANe ja hAya e svAbhAvika che. gabha mAM hatyA Apatti nivAravAnuM paNa thAya, leAbhathI paNa thAya, je kAraNa mujakha-rasanA pramANa mujaba naraka paNa nIcI UMcI maLe. pApanuM phaLa bhogavavAnu narakathI ochA trAsavALuM sthAna tiya cagati che, tame DhArane daza vAge pANI pAe, amuka vakhate ja cArA carAve, te vinAnA samayamAM ene bhUkha tarasa na lAge ? pazune AkhI jiMdagI bhAra vahevAnA, mAra sahevAnA hAya che. tiya cagati maLe temAM kAMika puNya hoya tene yAge sAre ghera tiya cAne sArA khArAka, cAkhkhu pANI, rahevAne sArU sthala, sArI mAvajata maLe che. manuSya bhava te adhika puNya tathA AchA pApanA phaLa rUpe e joI gayA. pApanA phaLa rUpe manuSya bhavamAM paNa kei prakAre Adhi, vyAdhi, upAdhi sahana karavAM paDe che ne ? gata bhavamAM puNya tA karyu. paNa ullAsathI na karyu. hAya, rAtAM retAM kayu'' hoya, 'karavuM paDe che' ema dhArI veTha rUpe kayu hAya ! tenu' phaLa paNa te ja prakAre maLe, ne manuSya thayA paNa saMmU`ima manuSya thayA tyAM AyuSya mAtra a Mtahatu, zarIra aMzulanA asaMkhyatamA bhAganuM kAI AMkhathI na dekhI zake tevuM ene upajavAnuM. maLa, mUtra, khaLakhA vageremAM AvuM manuSyapaNuM maLyu emAM sAka zuM ? roI roIne karelAM puNyanAM mULamAM bIjI zuM hAya ? raDatAM karelu ullAsathI zI rIte bhAgavAya? mammaNa zeThane ghera Rddhi keTalI hatI ! zreNika mahArAja peAtAnA AkhA magadha dezanuM rAjya vecIne ratnA kharIde tA paNu mammaNa zeThanA bhoMyarAmAMnA ratananA baLadonuM aka zIMgaDuM na thAya. Rddhi ATalI paNa aMtarAya kama'nA udaya evA ke bicArA sArUM' tela khAya ke saDayA vagaranuM anAja khAya te tarata mAMdo paDe. ene pace zuM? khArU taila ane saDelu anAja ja ene khAvu' paDe evI enI hAlata hatI, ane matarAyanA udaya hatA. bhAgAMtarAyanA kSayApazama na hatA. pUrvabhave dAna dIdhA pachI pazcAttApa karyAM tenuM pariNAma A Avyu. ApaNe Aje Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa zrI AgamAddhAraka pravacana zreNI-vibhALa ane paNa joIe ke dhama karanArA pahelAM kare te che, pathuM pAchaLathI raDayAM kare che, AvA AvA kAraNe manuSya te thAya, paNa saMsUcchi`ma thAya, aMtamuhUttamAM marI jAya. are ! cakavIne ghera janme, paNa janmIne thoDA vakhatamAM marI jAya, sArthaka zubha kahe ke AyuSya baMdha vakhate pariNAmanI khAkhI thayelI manuSya gatinuM AyuSya evI jAtanA puNyathI AMdhyu hAya ke jenAthI mana ja na maLe. eTale samUmi thAya--upaje ane aMtamuhUttamAM mare. bhava manuSyane gaNAya paNa anu mUlya zuM? enuM phaLa zu?; sa'mUrcchima manuSyane paNa viSTA, mUtra, pitta, kaph thUka, lALa, parU, rUdhira, khaLA, zleSma, nAka, kAna vagerenA mela ane vI vageremAM upajavAnu hAya che. -9 ga ja manuSyA mAtA pitAnA saMcAgeAthI gabhaOmAM utpanna thaI anidvArA janme che. garbha ja manuSyeAmAM paNa sukhI duHkhI vagere joI e chIe. tyAM prathama karAyelAM puNyamAM pharaka mAnavA ja paDaze. pUrva bhavamAM mAne ke keIe supAtre ullAsabhera dAna dIdhuM, koIe na chUTake dAna dvIdhuM, keAIe detAM te AnaMdathI ApyuM, paNa pAchaLathI pastAyA hoya. A rIte mananI bhAvanAnA bheda mujaba phaLamAM bheda paDI jAya e spaSTa che. lakSAdhipati dAna devA sAdhune nima Mtre, ane daridra nima Mtre, emAM paNu thanArAM puNya tathA nirjarA lakSmI ke dAridrayanA AdhAre thatAM nathI pAtramAM paDatAM kiMmatI ke sAmAnya dravyanA AdhAre thatAM nathI paNa ! sAthe sAthe khAsa AdhAra mAnasika-bhAvanAnI zuddhi tathA azuddhi temAM tIvratA, madatA para AdhAra rahelA che. dravya, pAtra; tathA citta, e traNeyanA tathAvidha sagALe puNyane aMdha thAya che. upara che, caMdanAnAM AMsunuM mUlya, te aDadanA ThaThA gAtuM karIne rAja Dhorane na khAya che, parantu dvArA phaLa tA caMdanabAlAne ja thayu.. jeNe aDadanA khAkuLAne tevI avasthAmAM bhagavAna mahAvIra devane vaherAvyA. tyAM kiMmata vauArAvAyelA paTTAthanI nathI, kAraNa ke padArthamAM te aDadanA bAkuLA hatA teNInI sthiti kaI hatI ? hatI tA peAte rAjakumArI, paNa kaI hAlate paheAMcelI ? pitAnuM rAjya gayu. pitA mace, mAtA putrI nAThAM, kaiAI sainikanA Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sapATAmAM sapaDAyAM. ziyaLa rakSaNArthe mAtAe AtmabalidAna dIdhuM. A joI sainike caMdanAne (vasumatine) AzvAsana ApyuM. pachI te vasumati nika dvArA cauTe vecANa, zeThathI kharIdANI, nAma caMdana apAvyuM. tyAM vicitra karmavazAt mUlA zeThANInI maherabAnInA abhAve bheMyarAnA kArAgRhamAM pUrANI. mastaka maMDita, hAthapagamAM beDI, eka paga aMdara. traNa divasanI bhUkhI, bhUkhamaya saMgamA upagapUrvakanA aThThama tapavALI thaI zeThanI tapAsamAM vyatikara mAluma paDavAthI beDI teDAvavA mATe zeTha luhArane belAvavA gayA, paNa te pahelAM sUpaDAmAM aDadanA bAkuLA khAvA mATe mUkatA gayA A bAkuLA AvA kaparA saMyogomAM teNIe cha mAsanA tapasvI mahAabhegaDavALA sAkSAt zrI mahAvIradevane vaherAvyA. AvI hAlatamAM teNIne "kAI pAtra Ave te vahorAvuM" A bhAvanA thaI e ja mahAmUlyanI vastu che. bhagavAna AvyA, abhigrahamAM khAmI hovAne lIdhe pAchA pharyA, tethI cadanAne AMsu AvyAM, ane bhagavAna abhigraha pUrNa thavAthI pAchA vaLyA ane vahevuM, caMdanAne kRtArtha karI, ane caMdanA dhanyabhAgya banI. A caMdanAnA AMsunuM mUlya che. AMsu te jagatamAM kayAM thoDAM vahe che?, jagatamAM kaiMka raDe che ne A te caMdanA karmarAjAne raDAve che. kriyAnI taratamatA mujaba phaLamAM taratamatA samajavI ja chatI sAmagrIe dAna devAnuM, ane puNya karavAnuM na sUjhe tenI dazA zI thAya ?, je Adarza pratye lakSya na Ape enA jIvanamAM bhalIvAra Ave kayAMthI? je cheka mULa nakazA upara dhyAna Ape, te citare zI rIte ? zrI jinezvaradevanuM derAsara pAse hoya che, chatAM tha pUjA karavAmAM ALasa kare tyAM zuM thAya? saMge sAnukULa chatAM pramAdI ane ene phaLa maLe kayAMthI? A badhuM vicAraNIya che. eka mANasa darzana, pUjA kare khare, paNa "karyA vinA chUTake nathI, kaIka upAlaMbha Ape mATe karavuM joIe" ema dhArIne kare ane eka mANasa Avazyaka dhArIne hadayallAsathI kare tenA phaLamAM mahad pharaka hoya ja. jene hadayamAM evI bhAvanA hoya "dhanya bhAgya huM ke AvA sago maLyA! raNuM lekanA aMgArarUpa zrIjinezvara devanAM darzana thAya evAM utkRSTa Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 zrI Aga dvArA pravacana-zreNI vibhAga chaThTho bhAgya kyAMthI? ene evuM UMcuM puNya thAya e sahaja che. keI vaLI derAsaramAM javA gherathI nIkaLe, paNa mArgamAM mitro maLe, kaImejamajAha maLe ke mAMDI vALe ! e dharmakRtyane mAMDI vALe eTale lalATamAM puNya paNa pitAnuM Agamana mAMDI ja vALa ne! ApaNe muddo puNyakriyAnA tAratamyane aMge phaLanuM tAratamya che. AkhA divasa daramyAna eka mANasa AMkha mIMcIne cAle, kIDI maMkeDI paNa na jue; ane eka mANasa lIlA phUlanI paNa jayaNa sAcavIne cAle che. have cAle te beya che, paNa cAlavA cAlavAmAM ya phera eTale sAmAnya kriyA dvArA puNya-pApanA baMdhamAMya pharaka paDe che. baMdhAtA puNyamAM paNa tIvra bhAva, maMda bhAvanA hisAbe pariNAma paNa tevuM mAnavuM paDe. akAma-nijara devaka-varga puNyathI maLe che, paNa punyAImAM tAratamya che. baMdhAtA utkRSTa puNyamAM paNa tevI tAratamyatA che. baMdhAtAM utkRSTa puNyamAM paNa jevI taratamatA tevuM phaLa samajI levuM. devalekamAMnA jaNavelA bhedamAMthI kaye bheda prApta thAya, tene AdhAra puNyanA tAratamyatA upara che. devakanA mukhya cAra bhedaH 1 bhavanapati, 2 vyaMtara, 3 jyotiSI; ane 4 vaimAnika. sakAma nijAne dAva samakitI rAkhI zake, paNa akAma nijerAne do ke IjA koIthI rakhAya tema nathI. jIvAdi tonI zraddhA dharAvanAra samakitIne jANavA mAnavAmAM jIvanA jJAnAdi guNe che, ane te guNe karmathI AvarAyelA che, ema te samakitI sArI rIte jANe che. A samakitI je tapa kare, je dharma kiyA kare te karmanA AvaraNanA kSayanI daSTie, AtmAnA guNotpattinI daSTie kare. jene AvuM jJAna-bhAna nathI, te jIva paNa duHkhe bhegave. tenAthI je karmanuM tUTavuM thAya te akAma nirjarA kahevAya. game te rIte jela bhegavanAranA jeTalA divase jAya teTalA divase tenI sajAmAMthI ochA te thAya ja che. karmakSayanI buddhi vinA udaya AvelAM pApanI vedanA bhegavavAthI karmanuM tUTavuM te akAma nijerA. bhUkhyA-tarasyA marelo baLada deva thAya che. pAMcaseM gADAM utAranArA baLadanI vAta te jANe che ne? AkhA Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 113 pravacana :2 7 mAge teve vana pAMcase gADAM khecyAM, kAMThe lAvye, paNa pachI nasanA sAMdhe sAMdhA tUTI gayA. cAlavA samartha rahyo nahi, eTale tenA mAlika te gAmanA mukhIne te baLada soMpI jAya che, ane tenI sAravAra mATe dhana paNa Ape che, e mAlika to potAnA paMthe vaLe che, ane ahIM pelA mukhI harAmakhAra ane che. eTaluM ja nahi paNa dhana hajama karIne paNa pelA baLadanI sabhALa leteA nathI. mAthI cAre lai janArAmAMthI koi cAro paNa Apatu nathI, pANI bharIne jatI nArIomAMthI kAI pANI paNa pAtI nathI, koi dacA sarakhI karatu nathI. maLada bhUkhe ane tarase mare che, chatAM te maranArA baLada marIne devatA thAya che. kahe, eNe karyu sArU kArya karyuM ? chatAM vagara IcchAo bhUkha-tarasanI vedanA sahana karI te rUpa akAma nirjarAnA ceAge te marIne deva thayA. jJAnIe kahelA mArge cAlatAM je kaSTa samabhAve sahana karAya, upasarga pa2Saha veDhAya, te sakAma nirAnA pAraNAmamAM tathA akAma ni rAnA pariNAmamAM aMtara jarUra paDaze. A rIte ja devatAnI gatimAM cAra prakAro bhavanapati vagerenA che. . naTanA niSedha ke naTInA ? eka mANasa sAmAyika kare che. sAmAyika che teA kevaLa apratima sakAma-nirjarAnuM kAraNa, ucca puNya paNa kha`dhAya, paNa karaNInI tIvra -zuddhinA ke mazuddhinA AdhAre mULa thAya. sAmAyikamAM paNa pramAda kare, are! jhokAM khAya te zuM thAya ?, sAdhue sakAma ni rAnA mArge caDhelA che, temAM paNa tIvratA maDhaMtA tA hAya ja. zrI RSabhadevajI bhagavAnanA sAdhue 'Dila jaIne vaLatAM mAgamAM nATakI jovA UbhA rahyA. moDuM thavAnA kAraNamAM pUchatAM teoe RjupaNe saraLatAthI satya kahyuM. nATaka na jovAya, ema temane kahevAmAM AvyuM. pharI vaLI vAra lAgI tyAre kAraNamAM temaNe jaNAvyu ke 'nATakaDI jevA UbhA rahyA, paNa temaNe sAce sAcuM kahyuM. nATakanA niSadhamAM nATakonA niSedha AvI gayA, tema jaNAvavAmAM Avyu te temaNe svIkAryuM. tAtparyaM ke Rttu svabhAvanuM AvA sAdhupaNAnA phaLamAM ane vakrasvabhAvanA sAdhupaNAnA phaLamAM phera paDe ja. A dRSTAMta tA payu SamAM kAyama sAMbhaLe che ne ? bhagavAna zra RSabha Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 zrI AgamAhAraka pravacanazreNI vibhAga 6 ThTho devajIna sAdhue Rju ane jaDa hatA, jyAre bhagavAn zrImahAvIradevanA sAdhue jaDa tathA vakra hAvAthI e ja dRSTAMtamAM temaNe e ja javALeA paNa vakapaNe ApyA. pelA sAdhue naTanA niSedhamAM naTI nahAtA samajyA. jyAre mahAvIradevanA sAdhue te samajyA hatA. zrI mahAvIradevanA sAdhue ekavAra naTa jovA UbhA rahyA. temane niSedha karavAmAM AvyA. pharI tee nATakaDI jevA UbhA rahyA, ane mADu thavAnu kAraNa pUchatAM prathama teA ADI avaLI vAta karI, ane jayAre naTInuM kahevu' paDyuM. tyAre ulaTu' khelyA ke naTIne niSedha kema naheAtA karyAM ?" tAtparya ke bannenA sAdhupaNAnA pAlanamAM A phrItie je pharaka hoya te pramANe tenA phaLamAM pharaka paDe ja e spaSTa che. ApaNe joI gayA ke akAma nija`rAthI paNa devapaNuM maLe che. paMcAgni tapa, snAnAdi tyAga, brahmacaya pAlana, dehadamana vagerethI devapaNuM maLe che. puNyamAM adhika, adhikatara, adhikatama bhedo paDe, pariNAmamAM tevA bhedo paDe che, ane adhika adhikatara-adhikatamamAM paNa taratamatA te| hAya ja. paNa bhavanapatinA devA 'kumAra' zAthI kahevAya che? jema bALako ghara, hATa, vepAra vagerenI ka'mata samajatA nathI, e tA kevala mejamAM majAmAM samaje, zaNagAra sajvAmAM AnaMda mAne, temAMya keTalAka khAlakA cAlI jatI gAyane vinA vAMke patthara mAre che, kutarAnA kAna cImaDe che vagere kArya kare che. te rIte bhavanapatimAM paNa asurakumAdi devA khasa zRMgAra saje, ane nArakI jIvAne mAravA jhuDavAnuM kAya karyo kare che, temane temAMja rasa upaje che. ahIMnAM aTakacALAne sa'skAra devagatimAM paNa sAthe ja Ave. rAjAne zrvAna kadAca hulakA padArtha nahi khAya, paNa jAta zvAnanI eTale mejaDI te karaDe che; te rIte A asura kumAra bhale devagatimAM che, chatAMya naranA nikhaLa nirAdhAra pArAvAra duHkhI jIve upara peAtAnI sattAne sATA krIDA kutUhala tarIke calAve che. bhavanapatinA daze. bhedane 'kumAra' tarIke ALakhAvAya che. bALakanA jevA svabhAvavALa, kevaLa meAjazekhamAM mhAlanArA, aTakacALAmAM AMnada mAnanArAM mATe kumAra' kahevAmAM AvyA che. Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 115 pravacana 29 muM vyaMtarAdi-de-saMbaMdhi bALaka moTuM thAya eTale nadI taLAve laTakatuM thAya. jyAM sArU lAgyuM ke tyAM mArUM." karI besI jAya. bhaTakatI jAta paNa jyAM sArUM dekhe tyAM TakI jAya. devatAnI jAtamAM paNa sAruM maLe tyAM "mAruM" karI bese tevA vyaMtare che. tiSkalekamAM sArAM sthAna 'Da, parvata, vRkSa, bagIcA, makAnamAM te vyaMtare adhiSThAtA thaI .. , kAraNa ke teone manuSya sAthe aMtara bheda nathI. manuSyanI vasatI..., ane jaMgalamAM paNa sArUM sthAna vyataro pakaDI le che, adhiSThAyaka devanuM durlakSya karI sArI vastu meLavI zakAya nahi. denA kAussagmanuM kAraNa AthI samajAze. rakhaDatI jAtinA devenuM nAma vyatare che. duniyAmAM keTalAka dharma na samaje paNa paropakAra karI chUTe. duniyAnA lAbhamAM pitAne lAbha mAne tevA che. tema jyotiSI de paNa jagatane udyota kare che. devabhaktinA prasaMge teo mahotsavane mukhya pATha bhajavanArA che. zrItIrthakara devanA janmAbhiSekanA mahatsavanI jAherAta jyotiSio nathI karatA, paNa tenI jAherAta saudharmendra kare che. AtmAnI zubha karaNumAM tatpara rahevuM, ane devapaNuM bhegavavuM A avasthA vaimAnika devenI che. pravacana 20zuM mithyAtvInI paNa dhamakaraNuM nakAmI jatI nathI. evaM eeNaM abhilAveNaM aThavihA vaagmtr| pisAsA jAva gaMdhavyA / naraka jevI gati mAnyA vinA cAle tema nathI. jagatanuM bhaluM thAya tevI bhadra-bhAvanAnA prayogathI siddha-tIrthakaraNuM prApta thavAthI zrI tIrthaMkaradeva-sthApita zAsana cAlu rAkhavA zrIgaNadhara mahArAjAe racelI dvAdazAMgImAMnA paMcamAMga zrIbhagavatIjInA AThamA zatakanA prathama uddeza cAle che, jemAM pudgala pariNAmane adhikAra che. pudgala pariNamane aMgenA vivecanamAM devatAnA bhedone adhikAra cAlu che. jevI vRtti tevI pravRtti, ane jevuM pudgalanuM grahaNa tevuM ja dehanu-zarIranuM avadhAraNuM. utkRSTa pApanA phaLane bhogavavAnuM sthAna naraka che, temaja utkRSTa puNya-phaLane bhegavavAnuM sthAna devaka che. Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 zrI AgaddhAraka pravacanazreNI vibhAga 6 ze narakamAM sudhA, tRSA, garamI, ThaMDI asahyA che, ane te trAhya pikarAvanAra che. manuSya tathA tiya paNa garamI ke ThaMDI amuka pramANamAM sahana kare che, paNa hada bahAra thAya che, tyAre kaI hAlata thAya che? sahana karyA vinA te chUTako ja kyAM che?, e vAta judI. muddo e che ke narakamAM vedanAnI parAkASThA che. jenI kAyama hatyA karanArAo e pApanAM phaLa kayAM bhagave? narakamAM. narakagati A rIte buddhigamya paNa che. tyAM zarIra paNa evuM maLe che ke badhI vedanA sahana karavA chatAM, chedana-bhedana chatAM, kApe-mAre-bALa-here chatAM e zarIra nAza thAya nahi. tAtparya e che ke jIva chuTavA mAMge, maraNa Icche, topaNa chUTI zake ja nahi, ane meta paNa maLe nahi. eTale nikAcita AyuSya tUTe ja nahi? jene "naraka zabdathI vAMdho hoya te nAma game te Apa paNa evI jAti che, e mAnyA vinA cAle tema nathI. samyaktvanA abhAve devagati rekAtI nathI. e ja rIte devaloka paNa utkRSTa puNyanA pariNAma rUpa che. ApaNe e joI gayA ke taratamatAnusAra phaLamAM paNa taratamatA che. nirdhanane maLeluM nidhAna tene gAMDo banAvI de che, mATe devakanI addhi charavAvAnA sAmarthyavALe deha vagere jyAM hoya evuM sthAna te ja devaleka. puNya baMdha samyaktvamAM thAya. ane mithyAtvamAM sArI kriyAnA ge na thAya ema nathI. dayA, anukaMpA, satya, prAmANikapaNuM, brahmacarya pAlana, ane kathA para kAbU rAkhe gera guNenA pariNAme mithyAtvamAM rahelA AtmAne paNa putra baMdhana che, jene mere devaloka maLI zake che. dharma, kriyAdi zabhakiyAo niSphaLa jatI nathI ane tethI kriyA phalavatI che, tethI zakriyA zubha phaLa Ape che, ane aSNubha kriyA azubha phaLa Ape che. abhavya mekSa mAnatuM nathI, ethI enI kriyA mokSa mATe thatI nathI. mekSa mAne nahi eTale te mATe heya kyAMthI? tethI tene mANa maLatuM nathI, paNa cAritra pALe che tenA vege navagreveyaka devaka sudhI te jaI zake che, evuM ApaNe mAnIe chIe. jevI karaNI tevuM phaLa" ema jainazAsana jaNAve che. zALe ke, gurU drohI. eNe bhagavAna mahAvIradeva para chevaTe tene legyA paNa mUkI. mANasane bALI mUkavAnuM Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 zrI AgamAddhAraka pravacana zreNI vibhAga 6 ThTho lAjAthI, paudgalika IcchAthI paNa tame hiMtALa paDhanA nakAra khelanAra AtmA paNu AgaNAtera kADAkoDI sAgaropamathI ka Mika vadhAre sthiti tADela hAya ke teADavA taiyAra thayelA hAya to ja te khelI zake che. yazaH mATe, kIrti mATe pUjAvAnA pralebhane, dhama karavA taiyAra thayeleA je mitenA kakAra khele tA te paNa uparanI jema egaNAtera kADAkoDI sAgaropamathI kaIka vadhAre sthiti teDavA ke teDIne taiyAra thayelA AtmA hAvA ja joIe. zraddhAnI vAta to alaga che, paNa A to zraddhA vagaranA lAbhathI, pralAbhanathI, zaramathI, lajajAthI; ane paudgalika sukhanau IcchAthI pravRtti karanArAonI vAta che. abhayai graMthI AgaLa anatI vakhata AvI gayA ane tethI tyAM zAstro bhaNavAnA maLyAM te kyAre ? agaNAtera kADAkAMDa sAgaropamI kaMika vadhAre sthiti toDAI hAya, agara tUTI hAya tyAre, praleAbhanathI jaza:-kIrti mAna-maratakhAnI IcchAthI dorAelA mAtra drI navakAra, karemibhate gaNanArA mATe paNa ema ja mAnavuM ke teonI teTalI sthiti tUTI che. eTalI sthitie pahoMce te ja name ajitALanA kAra, tathA mitenA kAra khelI zake. mAkSanI IcchA vinA, zraddhA vinA navakAra gaNe che, teNe paNa gaNe tera kADAkoDI sAgaropamathI kaMIka vadhAre sthiti teTalI ja hoya ema samajavuM. kAMThe ja vahANane teAphAna naDe che. enrInA pAdazAhane jarA khAnuM maLavuM joie, tarata tene vaLagI paDe ethI kAIka ema kahe ke jema agaNe tera kAkaDI sAgaropa karyAMIka vadhAre samayanI sthiti tUTI, tA khAInI eka kADAkoDI sAgaropamanI sthiti paNa e ja rIte tUTavAnI; evI bhramaNA bhaTakAvanArI che. daza gAu dUra gAma che. temAM nava gAu paheAMcyA, eTale zu' gAma Ava jAya ? nA, bAkInA eka gAu paNa cAlanArane cAlavu to paDejane ? agaNAteranI sthiti taDavI muzkela nathI, paNa ekanI sthiti toDavI mahAmuzkela che. saune mAluma haze ke dariyAmAM vahANane tAqAna kAMThe naDe che. je sthiti toDavAmAM muzkelI che, tyAM gAMTha kahevAmAM AvI che. prathamanI agaNAteranI sthitimAM gAMTha manAI nathI, paNa A ekanI sthitimAM gAMTha mAnavAmAM AvI che. A ekanI sthitimAM jema jema prayatna Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 zrI AgaddhAraka pravacana zreNa vibhAga 6 lajajAthI, paugalika IcchAthI paNa nA AzitA padane nakAra belanAra AtmA paNa gaNetara keDIkeDI sAgaropamathI kaMIka vadhAre sthiti teDela heya ke teDavA taiyAra thayela hoya te ja te belI zake che. yazaH mATe, kIrti mATe pUjAvAnA pralebhane, dharma karavA taiyAra thayele je fmane kakAra bele te te paNa uparanI jema egaNetara keDIkeDI sAgaropamathI kaMIka vadhAre sthiti teDavA ke teDIne taiyAra thayele AtmA hovo ja joIe. zraddhAnI vAta te alaga che, paNa A te zraddhA vagaranA lebhatha, pralebhanathI, zaramathI, lajajAthI; ane paudgalika sukhanI IcchAthI pravRtti karanArAonI vAta che. abha graMthI AgaLa anaMtI vakhata AvI gayA ane tethI tyAM zA bhaNavAnA maLyAM te kyAre ? agaNetara keDIkeDa sAgarepamathI kaMIka vadhAre sthiti teDAI hoya, agara tUTI heya tyAre, pralezanathI jaza-kIrti mAna-maratabAnI IcchAthI derAelA mAtra dravyathI navakAra, kamibhaMte gaNanArA mATe paNa ema ja mAnavuM ke teonI teTalI sthiti tUTI che. eTalI sthitie pahoMce te ja saritAne kAra, tathA mittine kAra belI zake. mekSanI IchA vinA, zraddhA vinA navakAra gaNe che, teNe paNa agatera kaDAkoDI sAgarepamathI kaMIka vadhAre sthiti teDelI ja hoya ema samajavuM. kAMThe ja vahANane tephona naDe che. edInA pAdazAhane jarA bahAnuM maLavuM joIe, tarata tene vaLagI paDe ethI kaMIka ema kahe ke jema agotera ke moDI sAgaremathI kaMIka vadhAre samayanI sthiti tUTI, te bAkInI eka cheDAcheDI sAgareyamanI sthiti paNa e ja rIte tUTavAnI; evI bhramaNA bhaTakAvanArI che. daza gAu dUra gAma che. temAM nava gAu pahoMcyA, eTale zuM gAma AvI jAya ? nA, bAkIne eka gAu paNa cAlanArane cAlavuM te paDejane ? agaNeteranI sthiti teDavI muzkela nathI, paNa ekanI sthiti teDavI mahAmuzkela che. saune mAluma haze ke dariyAmAM vahANane tephAna kAMThe naDe che. je sthiti teDavAmAM muzkelI che, tyAM gAMTha kahevAmAM AvI che. prathamanI agaNoteranI sthitimAM gAMTha manAI nathI, paNa A ekanI sthitimAM gAMTha mAnavAmAM AvI che. A enI sthitimAM jema jema prayatna Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIma eni vi ane rapa camanI sthiti pravacana 209 zuM 1 karavAmAM Ave tema tema samyaktva, dezavirati, sarvavirati, upazama zreNi vagere sAMpaDe, mATe A sthitimAM prayatna ane purUSArthanI jarUrI che. saMskAre ulaTAvavA muzkela che. prathamanI sthitimAM pudgalAnaMdIpaNuM kAma lAge che, paNa A pAchalI paristhitimAM AkhI daSTi palaTAvavI paDe che. prathama viyene sukhanuM kAraNa manAtuM hatuM, te have duHkhanuM kAraNa mAnavuM paDe che. AkhI mAnyatAne badalIne ema ja mAnavuM rahyuM ke-ISTa sparza, rasa, gaMdha, rUpa zabda e ja AtmAne phasAvanAra che, ane cAre gatimAM cakrAve caDhAvanAra che. have vicAre ke anAdinI buddhine AkhI palaTAvavI e keTaluM muzkela? prathama te bhegene sArA mAnelA, anAdithI e saMskAre rUDha thayelA, have e saMskArane sadaMtara ulaTAvavA e saheluM nathI ane A buddhi graMthabheda pachI ja thAya. gAMTha bhedAya nahi tyAM sudhI A buddhi thAya nahi. viSamAM paNa ISTa aniSTane bheda che. anAdithI ITanI IcchA hoya che, ane aniSTathI sarva trAsI gayA che. janAvaranA bhAvamAM paNa ISTa tarapha deDatA hatA, ane aniSTathI te bhAgatA ja hatA. najare joI zake che ke janAvara paNa taDake UbhuM rahe che? nahi ja, tarataja chAMye cAlyuM jAya che. game tevI tarana lAgI hoya chatAM janAvara paNa mataranA kuMDamAM te meM nahi ja ghAle. A jIvane anAdikAlathI zubha viSaye ja sukhanA kAraNa rUpa lAgyA che, ane saMskAra ja e che. AthI ja kahenArane dunyavI padArthone aMge kahevuM paDyuM ke duniyAnA kimatI padArthonI te kaMmata duniyAnI bahekAvaTanA AdhAre che. senuM, rUpuM, hIrA, motI, maNI, mANeka, pannA, A badhAne mUlavAna keNe manyA? duniyAe ja ne ! tAtparya ke A sthiti duniyAe UbhI karelI che. paNa ISTamAM sukha, aniSTamAM duHkha te dareka jIvane svAbhAvika che. eka garbhavatI bAIne AThame mane evuM thayuM ke gane hAtha bahAra nIkaLe. doDAdoDI thaI DAkaTare gabharAvA ane vADhakApa karavAno nirNaya karyo. ke anubhavI vRddha vaiSe karAmata karI dIvAsaLI saLagAvI pelAM garbhanA bahAra nIkaLelA hAtha upara cAMpI, eTale te garbhe hAtha mA che kheMcI lIdhe. garbhamAM paNa sukha-duHkhanuM bhAna te che ne! Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra0 zrI AgamAddhAraka pravacanazrI vibhAga be Dro ISTa viSayathI sukha, ane aniSTathI du:kha mAnavuM e kRtrima nathI, paNa svAbhAvika che. tuM ja nAma dhIbheda che ? nA. jbatamAM dekhAya che ke luccAe baraphI ApIne slI kAI le che. marI ApyA vinA kallI ADhI levAtI nathI. 'sAramAM paNa meharAjAe jIvAte phasAvavA iSTa viSayA rAkhyA che, ane iSTa viSamAmAM sarva sAya che. iSTa viSaye mAM jIvane lalacAvavAnuM sAdhana mAharAjI pAse o na hAta te A jIvane bhaTakalanu hAta ja nahi. jIvanuM satyAnAza vALanAra ja iSTa vaSayeA che. jema samaju mANasa pelI kharIne jhera gaNe che, tema sakti paNa iMTa viSayAne jhera gaNe che. samakitanI mAnyatA ja alaga hoya e zu mAne che ? ISTa viSasa AtmAne rakhaDAvanAra che ane aniSTa (SA ja mokSa mArgamAM madadagAra che, narAnA sAdhanabhUta che. AvI buddha thavI, buddhinuM AvuM parAvartana evu ja nAma graMthIbheda che. pratha na Ti viSaye tarapha prI.te hatI, aniSTa vaSayA tarapha aprIta hatI, na graMthAbheda thatAM viparIta rUpa dhAraNa kare che. eTale ke ISTa viSayo tarapha arjha ti, ana viSayA tarapha prI. ta jAge che. graMthIbheda manAya kacAre? * hiMsA, jUTha, caudanA tyAga, sAthe zrI samAgamanA paNa tyAga; A zA mATe? tApa bheTa, satApa sahevA, A tamAmane rA rA gaNavAma Ave che. ISTa viSayA sAvanAra che, mATe paccakhkhANa tanAM che. upavAsa eTale chatrIsa kalAka na khAvuM evu paccakhANa khA khA eTale khAdhA ja karavuM evA nekrama le to zu vrata nahi? nA viSayAnI pravRtti dhamA mAM nathI, paNa dharma mArgomAM viSa che. bhAga e duHkhanu kAraNa manAya, ane tenI nivRtti-tyAre kAraNa manAya; tyAre graMthIpeda thayA gaNAya. karma, Azrava, vagerenI brA vinA upavAsa karAya tethI AkAmanirA AthI paNa AtmA Uce Ave che. AthI yathApravR ttakaraNa pUrva nA prayatna nathI. raNa ke ' .. nivRtti e sukhanuM va t ane " paMcAga sIdhA muddo e che ke sutra vanA sakAma nirjarA na 5DI nathI, keTalAka kAmaneirAne samyakatvanI pahelAM mAne che, paNa ka che ke tenI Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 209 mI patanyanA kAraNe gaNunA gaNAtI nathI. keTalAka vaLI mithyAtvanesakAma nizamAM lADu kare che, chatAM samyakUlanA pahelA yathApravRtti haraNamAM kSayanI kSuddhi hAya nahi ema mAne che. ApaNe mULa muddAmAM AvIe. A jIvane anAdithI bheLamAM sukha ane tyAgamAM duHkha lAge che. DuMgara utaratAM jema hasatAM hasatAM utarIe evu bhegamAM lAge che, ane e ja DuiMgara caDatAM phe phe ya che, tevu' tyAgamAM duHkha lAge che. A jIvane ISTa viSayeA tarapha dhasavuM e DhALa utaravA jevuM lAge che, ane aniSTa viSayA tarapha javu e DuMgara caDhavA jevA viSamatAvALA dekhAya che. samyakattva, dezavirati dine utpattikrama gurUmahArAja badhA Ape che tyAre le che, paNa manamAM thAya che ke mahArAje mhane khAMdhyA.' A zAthI ?, saMvaranI upAdeyatA hajI magajamAM utarI nathI; mATe e bhAvanA thAya che. savaranI upAdeyatA jenA hRdayamAM ThesI hoya tene te AgAranI chUTI rAkhavAmAM paNa kamanasIbI lAge. upayoganI khAmI hovAnA kAraNe prajJasthaLonAM Adi AgArA rAkhavA paDe che. iSTa viSayAne baMdhana-phrAMsA manAya, ane aniSTa viSaye ne nirja rAtu sAdhana manAya; tyAre mAnA ke graMthIbheda ! A graMthIbheda thAya tA ja samAMketa pamAya. A palaTo samakita pamAyAthI thAya. tevI rIte gAMThane bhede tyAre samakita che. graMthI bheda pahelAM pArAvAra saMkaTa veDhavAthI je nirA thAya, sAtapI narakanAM du:kho vaDavAthI je nirA thAya; tenA karatAM samakti asa MkhyAta guNI nirjarA kare che. eka kADAkADInI mAhanIyanI sthiti khape tyAre AvA patraDha thAya. navapalyeApama jeTalA AgaLa vadhe, tyAre te kauTuMbika, Arthika, zArIrika .savAyanA pApana sAdhanAnAM paccakhkhANu karanArya ja thAya. tethI paNa saMkhyAtA sAgaropama teADI AgaLa vadhe, tyAre tene evuM thAya ke zArIrika sayeAge game tevA hoya, kuTu ba vyavahAranu je thavAnu... hAya te thAya, te paNa saMpa na karavuM te na ja karavuM, AvI buddhinAM AvyA pachI mArA zarIranuM game te thAe pazu mArA pariNAmamAM palaTo na AvatA eIe' AvI makkama bhAvanA thAya. A sthi.ta paNuM dUdhavA dosarA jevI jANavI, paNa e aMtarmuhUttamAM zamI jAya. cAhya jevA STi viSayeAmAM khuzI nahi, game tevA aniSTa viSayAmAM nAkhuzI nahi. Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 zrI agaddhAraka pravacanazreNI vibhAga 6 ho pariNAmanI AvI uTa asara saMkhyAtA sAgaropame thAya. bAkI rahela eka keDIkeDI sAgaropama eTale samaya rahe tyAre ja graMthabheda thAya. e zAstrasiddha niyama che ke chelle eka koDAkroDa sAgaropama eTale samaya bAkI rahe tyAre te graMthInuM sthAna bhede che, mATe graMthabheda pachI samyaktva, pachI dezavirati, pachI sarvavirati, pachI upazamazreNi ane pachI kSapakazreNi. samyaktva pAmyA vinAnA samayanI-mithyAtva hoya te vakhatanI karaNI ne sarvathA niSphaLa manAya, te graMthI pradeza sudhI AvavAnuM bane ja nahi. mithyAtvI samakata bane ja nahIM. mithyAtvIone paNa deveka na maLe tema nathI. dayAthI, krodhAdinI maMdatAthI, brahmacarya pAlanathI deva kAdi maLe che. e karaNI nakAmI nathI jatI. zuM vratanI karaNI nakAmI jAya? nA. mithyAtvI chanI dharmakaraNI nakAmI jatI ja nathI. kadAgraha yukata karaNI puNya baMdhAve, paNa mokSamArgamAM AgaLa na vadhavA de. puNya bhegavavAnAM sthAne bhavanapati Adi devakanA devene mAnavA ja paDaze. jemanuM raheThANa vimAnamAM che, jemane vimAnanI zreNionI mAlikI che, evA devatAonuM nAma vaimAnika de che. have tenA kyA bheda che te vagere adhikAra agre vartamAna. pravacana 210 muM bhinna bhinna devake javAnAM kAraNe joimIA pacadhihA pannattA, tajahA naMdavimANajotisiya, jASa tArAvimANajotisiyadeSa0, pudagalAnaMdIne AtmIya-sUkhanI chAyA paNa samajavI kaThIna che zrItIrthakaradeve jagatanA prANIne tAravAnI buddhi aneka bhavathI keLave che, ane keLavatAM keLavatAM tathAvidha utkRSTa sAmagrI Adi meLave che. tIrthaMkarapaNuM e aneka bhavanI kamAI che. mAre tamAro ma g kamamAM kama traNa bhava te kharA ja. zAstrakAra-mahArAjA kahe che ke zrI zrI tIrthaMkaradevanI dareka pravRtti jIvanA kalyANa mATe che. tIrthaMkaranA bhavamAM teo gRha taje, saMyama le, upasargAdi sahe, yAvat dezanA de; e tamAma Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 2 10 suM 123 pravRttio jaganA upakAra mATe ja che. ema zAstro spaSTatayA jaNAve che. kevalajJAna thAya ke tarata ja zrI tIrthakare, tIrthanI sthApanA kare. che. tAre te tIrtha, tIrtha vinA prANIo tare kayAMthI? zrI tIrthanIzrazAsananI sthApanA samaye bhavyAtmAonA hitArthe e zAsananA pravAhane vahete rAkhavA bIjamAMthI vRkSa--vistAranI jema tripadI rUpa bIja pAmIne. zrI gaNadhara mahArAjAe mahAna vistAravALI dvAdazAMgInI guMthaNa kare che. e dvAdazAMgImAMnA paMcamAMganuM nAma zrIbhagavatIjI sUtra che, jemAM chatrIsa hajAra prazno che. chatrIsa hajAra praznottaranA mahAsAgararUpa paMcamAMga zrIbhagavatIjInA AThamA zatakanA prathama uddezAne adhikAra cAlu che.. eTale pudgala-pariNAma-viSayaka adhikAra atre cAlu che. saMsArI jemAM vividha vicitratA guNadoSanuM tAratamya te pudgalanI vividhatAne AbhArI che. jenA mukhya be prakAra che, e te jANe che ne ?, 1 mekSanA, 2 saMsArInA. karmathI sadaMtara rahita, kAyamane mATe karmathI mukta, te mokSanA che, arthAt siddho, ane karma sahita te saMsArI che. karmane udaya, udIraNa sattA, vedana, AmAMthI karmane kaI paNa prakAra jene na hoya te ja sadaMtara kamathI rahita, eTale mekSanA jIve che. dunyavI daSTie A jIvane khyAla Ave kaThIna che. kaI prasaMge, mArgamAM jatAM be jhaverIo eka rabArIne tyAM utaryA. tyAM hAthamAM metI vagere aMgene jotAM, teo paraspara vAta kare che ke, "Ate pANIne dariye che." pele bUhe rabArI te pANI zabda sAMbhaLI metImAM camatkAra jANI, lagaDAne cheDe pakaDI bhIne karavA jAya che, ane. aDADe che. A joI jhaverIo tenI e dazA para smita kare che. cheDe te zuM, paNa tAMtaNe ya bhI na thatuM hovAthI te rabArI pelA baMne. jhaverIone jUThA gaNe che. e bicAre khetInA pANInI, ane dariyAnA pANInI vAtane khyAla kayAMthI kare?, AthI ene te e gamyuM ja lAge. che. A rIte A jIva paNa anAdithI pudgalanAM sukhethI e TevAI gaye che ke AtmAnA sukhanI chAyA jhAMkhI paNa magajamAM AvatI ke utaratI nathI. pelA rabArIne nadI, kuvA, taLAva ane dariyAmAM pANInI zraddhA che, kemake te najare najara nihALAya che, parantu "metImAM pANa" Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 324 zrI AgamAddhAraka pravacana zreNI vibhAga (rI huM ! e jI...! ema metImAM pANI hovAnI vAtane te jema hasI kADhe che, teja rIte DhasAthe jIvane, paulika sukhanI anAdinI gADha Adatane lIdhe AtmIya sukhanI prayA pNa samajamAM AvavI kaThIna che. sihonu sukha zuM? siddhone sukha kayu' ?, kratu maMdhana nahi e ja mahAn sa zAzvat sukha. rAjane keda karavAmAM Ave tA tene kAMi tyAM roTalA ane maracA na apAya. tene te kedamAM paNa tenI megyatA jIvAthI mAlapANI maLyA kare, chatAMya sAmAnya kedI karatAM keI NI baLatarA te rAjAne hAya che, kemake kedaba dhana e ja parama duHkha che. rAjAne te najarakedamAM badhI sagavaDa che. sanmAnathI sacavAya che, to paNa 'baMdhana'e vicAra ja ene vIdhI nAMkhe che. cakravartIne bhAjI levA pAI mATe kAInI paLazI karavI paDe e kai hAlata?, jagatamAM kaI paNa evuM rAjya nathI ke pAvAnA dezanI utpautta parAdhInapaNAmAM hoya ! A AtmAne te pAte upAje lI malakata parAdhIna che. kevalajJAnanI ane kevalardezananI apekSAe te iMdricanA viSayAnu jJAna te tuccha che, tepaNa tevuM jJAna tuccha jJAna mATe pazu AtmA iMdriyAne vaza che. pudgalA karmAdhIna che. jevAM pudgale jIvane prApta thAya, tevI sa`sArI jIvAnI A hAlata che. pudgalAnI paravazatA vinAnA vA siddhanA che. siddhanA jIvAne kavalajJAnAdi gu javAnA nahiM, khasavAnA nahe, ghasAvAnA hi, palaTAvAnA naha. sI jIvAnI parAdhIna hAlata che. rakhaDapaTTInu kAraNa ja pudgaNanI parAdhItatA che. ApaNu vicArI gayA ke pudgala pa.reNumananA vacAra, enu jJAna ane enuM mantavya e jaina zAsanatI jaDa che. pudgalanA mukhyA traNuM prakAra cheH 1 svabhAvaparita, 2 prayAgapariNata; 3 mizrapariNata. mAM saMsArI jIvA mATe mAga prayogapaNa yuga bhajaya che, mukhya zalA para jyAM siddha mahArAja birAjayA che, tyAM paNa tamAma pudUMgA che, anatI kavaNuA che paNa siddhAtmAo ne karyuM ke puDmalA zravaNa karatA nathI, te pariNamAvatA nathI; kAraNu ke pANImAM dhAtu, anAja, paDuM, lugaDuM. tamAma DUbe, dhAtu andara rahevA chatAM pANI grahaNa kare ha. eka TIpAM pANIne paNa dhAtu cusattI nathI, anAja ce paNa pANI Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 210 muM 12 grahaNa kare che, ane lugaDuM potAnAthI detuM pANI cUse che. sUkA karatAM bhInA kapaDAnuM tela deDhuM bamaNuM thAya che. dhAtu te pANImAM DUbyA chatAM paNa, pANImAM rahyA chatAM eka TIpAne paNa grahaNa karatuM nathI. jyAM siddha mahArAja birAje che tyAM tamAma prakAranAM pudgalo che, arthAt audArikAdi tamAma pudgale che, paraMtu siddhAtmAo temAMthI eka paNa pudgalane grahaNa karatA nathI, pariNamAvatA nathI. mokSamAM saMkaDAmaNuM kema thatI nathI ? keTalAkane e tarka che ke "saMsAra anAdithI cAlu che, anaMtA pudagala parAvato gayA; paNa kaI e kAla nathI ke je cha mahinAmAM keI mokSe na jAya. Aje bhAratamAM mekSa nathI, paNa mahAvideDamAM te chene!. have Ama anAdithI che paNa anaMtA kSe jAya che. te pachI 4pa lAkha jananI siddhazilA sAMkaDI kema thatI nathI ? jyAM manuSyonI medinI jabbara thAya che, tyAM ja sthaLasaMkocane kAraNe navAne AvavuM muzkela paDe che, te siddhazilAmAM saMkaDAmaNu kema thatI nathI? sthaLe sthaLe dIvA karIe tethI zuM tane ubhare hoya che?thAya che? tamAM ta samAI jAya che. jagatamAM evI paNa cIjo che ke jene anyamAM samAveza thAya. pANImAM sAkara tathA nimaka ane samAya che? pANImAM sAkara tathA bIjA pakSArtho samAya paNa sthAnanI vRddhi jarUra, paratu jyota vastu evI che ke samAya chatAM AvAhanA vadhAre nahi, paraspara samAveza zakya che. bele che ne jetase ayota milAI "sparzAdikavALA padArthone samAveza je mAhomAMhe karI zakAya te pachI AtmA jevI arUpI padArthanA samavezamAM harakata zI ?, pariNAma megAnusAra thAya siddhinA sthaLamAM, siddhAtmAonA AgamanathI ubhare AvatuM nathI. siddha rUpI nathI. je sthaLe pudgale che, jyAM ekeni-nigadanA, anaMtAnaMta jIve che, tyAM ja anaMtA siddho paNa birAjamAna che, tyAM pudgale cauda rAjalakanI jema ahIM paNa bharelAM ja che. A saMsArI jemAM tathA siddha chamAM pharaka karyo? te samajI . saMsArI jIve Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 zrI AgamAddhAraka pravacanazreNI vibhAga 6 | pudgalAne pakaDe che, kheMce che, grahaNa kare che; ane potAnAmAM peAtAnApaNe pariNumAve che. ghauMnA bIjamAM paDeluM pANI, khIjamAM bhaLelu pANI, enuM pariNAma zu ? khIjamAM paDelu pANI temAM bhaLI gayuM, maLI gayuM; eka thaI gayuM, ane ghauMnA choDavAnA rUpe anI gayu. karmAMdayAnusAra cho pudgalAne paramAve che. ekendriyA, eindriyA, teiyA, cIrendraya ane pAMcendriyA tamAma jIve A rIte pAMceya prakAranA saMsArI jIvA pudgalAne laIne potAnApaNe pAreNumAve che. varasAda AkAzamAMthI eka sarakhA paDe che, varasAdanA tamAma pANInAM aMdue eka sarakhAM che, pANI rUpe samAna che; parantu jamIna upara paDayA pachI pariNAma kSetrAnusAra thAya che. jevuM vAvetara tevuM anAja utpanna thAya che. ekendraya jIvAaudAraka-pudgalAne ekAndraya rUpe pariNamave che, bendriya jIvo eindrayarUpe pAraNumAve che, temaja badhe samajI levu'. varasAda enA e, paNa vRkSAmAM e ja vRSTiyege kyAMka AMkhe, kayAMka keLa, kayAMka drAkSa; kayAMka khajUra tarIke pariName che. utkRSTa-pApanA pariNAme naraka. saMsArI jIvAmAM vicitratA ghaNI che. kutarAM, bilADAM gharamAM viSTA karI jAya tene sajA karavA mATe kAyado nathI, ane manuSya tema kare te phariyAda thAya, arthAt iMDa vagerenI tene sajA paNa thAya. ekendriyanA gunhA vadhAre samajaNune AzrIne che. vadhAre puNya, vadhAre pApanAM phaLe bhogavavAnAM sthAna mAnavAM paDaze. paMcendriyanA bheda keTalA?, cAra eTale naraka, tiryaMca, manuSya, ane devatA. ApaNe joI gayA ke utkRSTa pApa- pariNAma bhAgavavAnu sthAna naraka, ane utkRSTa puNyapariNAma bhAgavavAnuM sthAna devalAka che. utkRSTa puNyanA bhogavaTamAM saMpUrNa indriyA hovI ja joI e. pApanAM pariNAma bhogavavA TADha, garamInI parAkASThAvALI vedanA jyAM che, tevI naraka eka nathI, paNa sAta che. pApanAM pariNAmamAM veDhavAnu zu? duHkha, bhUkha, tRSA, TADha, garamI chedana, bhedana, dahanAdi; ane maravAnI IcchA chatAM marAya nahi, chUTAya nahi, samayanA ya aMtara vinA kevaLa veDhe ja javAnuM, kevaLa trAsa bhogavye ja javAnA e sthiti narakanI. utkRSTa-puNyanA pariNAme devalAka, puNyanA pariNAmamAM bhogavavavAnuM zuM ?, vaibhava, sAhyabI, sattA, Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 2 127 saMpatti, addhi, samRddhi, dIrdhAyuSya vagere. addhisamRddhinI parAkASThAvALAM sthAne devaleka te paNa eka nathI, aneka che. bhavanapati A prakAre ApaNe vicArI gayA chIe. devakamAM ya adhama heya. A zAthI?, AvAo kayAMthI AvyA ? zI rIte AvyA? karmanI vivitratA vicAravA gya che. keTalAka jIve dekhAte dharma karatA hoya paNa vAstavika rItie heya adharmonA bhAI jANe mAne kharA paNa pAchaLa prakRtie tuccha. keTalAka jIve mekSane jANe mAne nahi. dekhItAM kAryo dharmanAM kare paNa prakRti (svabhAva) tuccha. keTalAke tapa kare paNa te kevuM ?, ajJAna tapa. janAvaranI hatya ! tarapha darakAra ja na hoya e tapa jJAnamaya ke ajJAnamaya? kamaTha paMcAgni tapa karatuM hatuM, ane kArDamAM nAga baLatuM hatuM. AvAo mATe tevA tapanA yoge, tevA puNyanA bhegavaTA mATe devatAone te prakAra mAnave ja paDe. nIla, kApita, kRSNa A traNa narakanI lehyA che. ane nArakIone te mAnI. bhavanapati vyaMtaramAM cothI vezyA-tene vezyA. keTalAka je dharma kare kharA, paNa temAM kaI kahe te AMkha cAra thAya, dharmanA mArge svecchAe varte, kaI zikhAmaNa devA Ave te karavA jAya. AvA jIve tevA puNyoge bhavanapati vageremAM jAya, kAraNake tyAM tene lehyA heya. A jIve kevA?, gAya dUjhaNI paNa doDavA jatAM pATu-lAta mAre tevA avaLacaMDI rAMDa jevA hoya. have AgaLa vadhe. dharmanI pravRttimAM zuM karavuM joIe, e samaje khare, bhUle tyAM micchAmi dukakaDa de, paNa chatAM bIje divase evA e AtmAne dharmanI pariNati kharI paNa tyAM upaganI sthiti astavyasta che. jema pariNatimAM bhedone pAra nathI, tema phaLa bhogavavAnAM sthAnamAM bhedone pAra nathI. AvA ane temanI gyatAnusAra devaleka maLe che. jeoe dharma te karyo, saMyama te lIdhuM, paNa gurune upAlaMbha sahana na thavAthI svacchede judA thayA. emane e mujaba devaleka maLavuM joIe. rAjA, mahArAjA ane zeThIAonA kulanA dIkSitenA magajamAM phake hoya ke, "mAre dharama sAdhanAmAM keInI rekaToka na joIe eTale teo gurUthI chUTA paDe che. vADamAM rahelI jamIna kheDAya, paNa bIDamAM rahelI jamIna kheDAtI nathI. e rIte svaIde pharanArane keNu kahe? gaccha Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 zrI AgaddhAraka pravacanazreNI vibhAga 6 AcAryAdinI AmnAyamAM rahenArane rokaToka hoya. have AvI kaToka sahana na thavAthI judA paDI saMyama pALanA bhavanapati, vyaMtara tathA je tayIomAM gayA che, ema zrIjJAtA, ane zrInirayAvalI sUtrathI samajAya che. tAtparya ke sAdhupaNuM te, paNa sAmAnya-vAtAvaraNamAM jUdA paDI gayA, evA sAdhu-sAdhvIo bhavanapati, vyaMtara tathA jyotiSI nAmanA devaloke gayA che. upakArI gurU Adi sAce mArga batAve tyAM UMcI AMkha thAya, evA sAdhuo mATe vaimAnika sthAna nathI. je sAdhu sAdhvI bapI che, hita zikSA grahaNa karanAra che, vinaya tathA vaiyAvaca sAthe gacchanA uparInAM vA upara dhyAna Ape che, sAraNAdika sahana kare che, paraMtu virAdhanA kare che, tevAo saudharma devaloke jAya che, ethI AgaLanA devaleke nathI jaI zakatA. mahAvratadhArI, bAra vratadhArI ke e papha dhArI, virAdhanA vagaranA je hoya teo saudharma devakI AgaLanA deva ke upaje che. have ArAdhanAmAM paNa pariNatinI ucca, uccatara, ucatama sthiti heya che, te rItie bhegAvavAmAM paNa ucca, uccatara, uDana sthAne mAnavAM paDe. vaimAnika devakanA be bhedaH 1 kalpapatna, ane 2 kalpAta. pudagala pariNamananA tyAM paNa AvA be prakAre che. kalpasUtramAM zravaNa kareluM smaraNamAM haze te kupa" zabdane AcAra arthe khyAlamAM Avaze. e devalokane ane sAdhune kalpa zabda tyAMnA acAne sUcaka che. devatAnA AcAse potapotAnA sene AbhArI che. tyAM keTalAka Indrio che te te devakanA kula sattAdhIza svAmI che ane tyAMnA cha kvA keTalAka sAbhAnika hoya che. sAnika eTale Idra samAna vaibhava ddhi che ane eTale, tamAma sthiti udra sarakhI mAtra tene sajA nahi. dripaNAne abhiSeka nahi sajAnA bhAyAte, sAmate te gAdInA bhAgIdAra atra, teo sA mahi, te rItie Idra je paNa I nahi. " sAanya saja kuTuMbane te kahevAmAM Ave che tema addha lekhanuM temane rAjya karavAnuM. AineM uttara taraphanA addha lekhanuM rAjya karavAnuM. asaMkhyAtA ejana lALa pradezanA lAkhe vimAne saMbhALavA, maMDalanA devatAnuM nAma nAzi cherajA prakAramAM pANI mATenA devatA che. AthI Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 129 pravacana 211 muM devakamAM jhaghaDA nathI ema na mAnatA. jyAM jara, jerU, jamIna che; tyAMthI anyAya, IrSA, jhaghaDAne dezanikAla na ja hoya. devakamAM paNa ragaDA jhaghaDAo bane che. kyAM sudhI bane che?, sabhAmAM siMhAsanArUDha drane mugaTa khasI jAya, sabhA vaccethI te mugaTa laIne devatA kRNarAjImAM bharAI jAya. jyAM devatAo zodhI na zake tevA sthaLe saMtAI jAya, pachI jyAre iMdra kapAyamAna thaIne vaja mUke tyAre e mugaTa pAcho Ave. vathI tema bane te vAta judI, paNa tyAMya e rIte mugaTa javAne banAva bane che. raMTa chUTe pachI te gunhegArane hAjara thavuM ja paDe, tema ja mUkyA pachI te devatA jAya kyAM ? devalekamAM paNa AvuM bane che. dareka Idrane lepAla hoya che te AthI samajAze. lokapAla devatA paNa AthI mAnavA paDaze. devatAo cerI vagere doSathI mukta che ema na mAnatA. are ! idra idrane paraspara jhaghaDo thAya che, vimAnane aMge paNa mAlikIne aMge jhagaDo thAya che. saudharmendra tathA IzAnendrane jhaghaDo thAya paNa teo manuSyanI jema pAI kapAI maratA nathI. tyAM maryAdA che ke teo sanakumArane yAda kare, ane te AvIne jhaghaDAne cheDe kevI rIte lAve che?, te agre vartamAna. - pravacana 211 muM vemANiyA duvihA pannattA, taM jahA-kappovavannaga0 kappAtItagavemANiya kappovagA duvAlasavihA paNNattA, taM jahA-sohammakappovaga0 jAva accuyakappAvagavemANiyA / nArakI ane deve paccakhANa na karI zake. zAsananI pravRtti cAlu rAkhavA mATe, zrI gaNadhara mahArAjAe racela paMcamAMga zrI bhagavatIjInA AThamA zatakane prathama uddeza che, jemAM pudgala-pariNAmane adhikAra cAlI rahyo che. nAnAmAM nAnA suvarNanA TUkaDAmAM, tathA lagaDImAMnA suvarNamAM jema jarA paNa pharaka nathI, tema svarUpe jIva mAtramAM lagIra pharaka nathI. sUkama ekendriyane jIva tathA zrIsaddha mahArAjane jIva ubhaya jIve savarUpe sarakhA che, paNa pharaka pudgalane aMge che. pudgala sahita cha te saMsArI, ane pudgala rahita che te siddho. jIvamAM mukhyatayA A be bheda che, tema pudgala sahita Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AgaddhAraka pravacanazreNI vibhAga che jImAM paNa aneka bheda che. gatinA hisAbe cAra bheda: nArakI, tiryaMca, manuSya, ane devatA. jAtinA hisAbe pAMca bhedaH ekendriya, beIndriya, teInidraya, caurendriya; ane paMcendriya. kAyanA hisAbe cha bhedaH pRthvIkAya, apUkAya, teukAya, vAukAya ane vanaspatikAya. trasakAya. ekendriyanA A pAMca bhedo che pRvIkAya, apUkAya, teukAya, vAukAya ane vanaspatikAya. trasakAya eTale hAlatA cAlatA tamAma jIve. ekendriyanA jIvone eTale pRthvIkAyathI yAvatuM vanaspatikAyanA jIvene sthAvara jIve kahevAmAM Ave che. trasakAyamAM beIndriya, teIndriya, corendriya; tathA paMcendriya jIvA. beIndriya, teIndriya, caudriya, jene vikalendriya kahevAmAM Ave che. paMcendriya nA cAra bheda che. nArakI, tiryaMca, manuSya ane devatA. nArakI, manuSya, tiya"ca tathA devatA mAtra pacendriya ja che. tiryaMcamAM pRthvIkAya, apakAya, teukAya, vAukAya, vanaspatikAya tathA Indriya, teIndriya, caudriya paNa kharA. uparAMta paMcendriya tiryaMca paNa samajavA pudgala sahita jIvonA A badhA bheda pudgalanI vicitratAne AbhArI che. ekendriya nAmakarmavALA che tevA zarIrapaNe pudgale pa raNamAve che. beIndriya nAmakarmavALA jIve tevA zarIrapaNe pudgale pariNAve che, ema sarva jI mATe nAmakarmAnusAra tevA zarIra mujabanuM pudgala pariNamana samajI levuM. spardhAdi pAMca indriyapaNe pudgale pariNamAvAya che, tethI ekendriya, beIndriya, te indriya, caurendriya ane paMcendriya ema cho pAMca prakAranA hevAthI pula-pariNamana pAMca prakAre che ema samajavuM. utkRSTa pApanuM pariNAma bhegavavAnuM sthAna naraka che. naraka sAta che. pApanA pramANanI ane rasanI nyUnAdhikatAnA pramANamAM pariNAmamAM paNa tathAvidha pharaka rahe che ja, ane te mujaba narakanAM sthAne paNa aneka che. ane temAM paNa darekamAM tAratamyatA anusAre ema mAnavuM ja paDe che. narakanA che te nArakI-bicArAo kevala trAsanA bhagavaTAmAM ja jiMdagI pUrI karanArA ! utkRSTapuNyanuM pariNAma bhogavavAnuM sthAna devaleka che. devalekamAM rahe che te devatA ane teo puNyanA phaLanA bhagavaTAmAM AkhI jiMdagI gujAre che. bicArAo nArakInA jIne te duHkhanI parAkASThA che, ane samaya paNa duHkha vagarane nathI. e duHkhanI kalpanA paNa hAjA gagaDAvanArI che, bhayaMkara kaMpAvanArI che, eTale e Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 213 mu 131. khicAza vrata paccakhANa paNu kayAMthI karI zake ? svargamAM paNa mata paccakhkhANu nathI, ane nArakIne to trAsamAM e sUjhe nahi, temaja e zakya paNa nahi. parantu devaleAkamAM to duHkha nathIne ?, hA, du:kha nathI, paNa mAtra sukha ja bhAgavavAnu che evI e gati che. emAM sukhanA bhogavaTAmAM lezabhara kApa na paDe. vrata paccakhANa kare teNe te paudgalika sukhamAM ane tenAM sAdhanA upara kApa mUkave ja paDe che devatAo te AkhA ya janma pAMce indrayanA utkRSTa bhAgomAM ja rAcI mAcI rahelA hAya che, tethI tene tyAM kApa melavAnA vicAra ja kema Ave ?? AkhI jiMdagI utkRSTa puNyAnAM te bhAgavavAnu ja devaaAkamAM niyata che, niyANAnuM pariNAma. niyANA karIne Rddhi, samRddhi, rAjya, khala vagere meLavyuM hAya, tene paNa A sukhathI khasavAne vakhata Ave nahi, eTale ke evAone manuSyalekamAM ke jyAM vrata paccakhkhANu karavA azakaya che, tyAM paNa sayAgAne lIdhe teA karI zake nahi. jemake vAsudeva niyANAnA cage emaNe meLavyuM badhuM sukha, paNa pariNAma zu?, khaladeva vAsudeva khanne bhAI e ja che ne ?, eka patAnA putro eramAna bhAIo, mAtA judI paNu bhAIo vacce sneha oramAna na.he. bhrAtRsnehamA / baladeva ane vAsudeva vizvamAM dRSTAMtarUpa che. baladeva sAMta meLave ane vAsudeva narake ja jAya, e niyama niyata che; enuM zuM kAraNa ?, niyANuM karIne ja AvelA che e ja kAraNa. niyANuM karanArA jIvAne AkhI jiMdagI bhAgonI AsAkta rahevAnI. teo traNa khaMDanI Rddhi AsaktithI lAgaye che, ane sukhanA bhAgavaTA lUkhApaNAthI ke anAsaktithI nathI. zeThane tyAM tathA garIbane tyAM nAtarU Ave, ane nAtIlA tarIke zrImaMta tathA garIba banne mATe jamaNu che. garIbanI gaNatrI thavAnI nathI, ene mAnapAna maLavAnuM nathI, chatAM Asakti che. zrImaMtane mAnapAna maLavAnuM, chatAM 'javuM paDaze ' mAnIne jAya che, eTale Asakta nathI. tAtparya e che ke Asakti e ja doSa. nayAAyAge jeoe Rddhi meLavI che, te AkhI jiMdagI Asakta ja rahevAnA. devatAoe Rddhi niyANAthI meLavI che ema nahi; parantu tyAM saMyogathI Asakta chUTatI nathI. nATakIe Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 zrI AgamAddhAraka pravacana zreNI vibhAga 6ThTho tevI jiMdagI bhAgave ja rAkhe, temAMthI chUTI zake nahi, e nAca nAcyA ja kare, lIdhelA veSa bhajavyA ja kare; tema sauMsAranI raMgabhUmi upara dareka jIvA judA judA nATaka kare che. tema devatA paNa puNyanA bhAgavaTAnA taMtrathI chUTI zakatA nathI. utkRSTa puNyanuM pariNAma bhAgavavAnuM sthAna devalAka che, A vyAkhyA spaSTa che. maraNa samaye saMskAranI hAjarI. pApa Achu ane puNya vadhAre hoya evA kAraNe maLeluM jIvana te manuSya gati, ane puNya AchuM pApa vadhAre, ene khadale bhogavavA maLelu jIvana te ti cagati. tiryaMca gati nAma karmanI gaNanA pApa prakRtimAM che, paNa tiyaMcanuM AyuSya baMdha puNya prakRtimAM gaNya che. tiya cane bhegavaTAmAM paNa pApanA pariNAmane bhAga adhika che, puNyanA pariNAmanA bhAga jUja che. puNya adhika hoya, ane pApa ochAnA yAge manuSyati meLavAya. tyAMya pApanA yoge nIca gAtrAdi maLe. pAMcendriyanA cAra bhedamAM devatAnA vidhavidha bhedonuM, tenA kAraNeAnuM nirUpaNa cAlI rahyuM che. dha mAge vaLelA jIvAmAMnA bhinna bhinna prakAra paDe che, te pramANe bhAgavaTAne aMge vage paNa bhinna bhinna hoya ja. kAyama trikAla pUjana karatA hAya, ane tItha yAtrA karatA hoya, paNa yAda rAkhavAnuM che, ke ApaNe jIgalIyA ke aka bhUminA manuSya nathI; ke jethI bagAsu Avyu ke Tapa mUA ! ApaNA mATe te TAMTIA ghasIne maravAnuM che. ApaNe vyAdhimaya viSama hAlatamAM, vedanAnI parAkASThA bhAgavatAM maravAnuM che. A vakhate dharmanI zubha dhyAnanI vicAraNA zI rIte yAda Ave ? aMta vakhate mAnasika-vAcika--kAyikazakti te khUThThI thaI gaI hoya, dharmakaraNI thAya zI rIte ? tyAre zu AkhI jiMdagI dha kriyA karI te zUnya ? camakaze nahi~ ! e ja vastu vicArAya che. ema thAya kharUM ke AkhuM jIvana tI- yAtrA, dhRjA, todhama, supAtra-dAna, sAdhubhakti karavA chatAM maraNa vakhate navakAra khelavAnI tAkAtanA abhAve, jiMdagIbharanI pavitra AcAra, vicAra, vANInI zUnyatA thAya to zuM karavuM ?, A sthaLe jarA vicAraNAne lakSyamAM levI paDaze. kuMbhAra ghaDA banAve che, tene aMge kriyA jANA che ? ku MbhAra cakra zI rIte kevA vege pherave che? ghaDo bane che te vakhate kuMbhArane Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 211 muM hAtha ke dAMDe pharate nathI. cetarapha kuMbhAra cakkara ghumAvatuM nathI. tyAre ghaDe bane che zAthI?, ghaDe bane che vegathI. vega thayo daMDathI ane ghumAvaTathI. AkhI jiMdagI sudhI jIva kAyAdi-vAcika-mAnasika kriyAnI je vAsanA seve che, te ja vAsanA aMta avasthAe AvIne khaDI thAya che, te ja bhAvanA kAma kare che. jiMdagInA vyavasAyAnusAra lesthA-bhAvanA chelle hAjara thaI jAya che. navI vahu kyA varNanI kaI jAtinI che, te oLakhAya zI rIte ?; raMgaDhaMgathI, raheNIkaraNIthI, ke bhASAnA prayogathI; athavA vANuM AdinA vyavahArathI "pANIArAmAM ke mATalAmAM pANI keTaluM che?" e prazna sAthe "beDuM ke leTe pANI che" e uttara maLe te e vahu sArI vANanA vyavahArathI TevAyelAM UMcA varNanI vahu che, ema samajavI, paNa "zIMgaDAM jeTaluM pANI che, Ara jeTaluM pANI che" ema je te batAve, agara bele te mecaNa vagere halakAvarNanI vahu che ema samajI zakAya che. te ja rItie AkhA jIvanane vyavasAya te saMskAra bane che. chellI vakhate saMskAra hAjara thAya che. ke jene lIdhe jivane bhAva AkAra ane deha-gati vagere nakkI thAya che. lezyAnA AdhAre bhAvi gati. aMtakAle hAjara thayelI lesthAnA AdhAre (jIvanI) bhAvi gati samajI zakAya che, ane devatAnA bhedo mATe paNa e ja niyama. kRSNalezyA, nIlalezvA ane kApatalezvAnA yoge naraka arthAt e traNa lezyA narakamAM laI jAya che. devatApaNuM phakta te levAe ApyuM. te naraka ApanArI vezyA na ja dharAve, narakanI lesthAnI chAyA na hoya, tevI leNyA eTale zubhalesthAnI zarUAta, ane enuM nAma cothA tejalezyA. telesthAmAM dharmane prayatna hoya, paNa pariNAMta uttama na hoya. tyAga vairAgya chatAM dhyeyanI uttamatAne abhAva. dharmamArge pravartAnArA jIve judA judA dharmamAM hoya che, ane dharmanA vAvaTA paNa judA judA hoya che. keI Izvarane jagakartA mAnI svamatAnusAra dharma Acare che, ane keI zrI.janezvaradeva kAti -dharma Acare che. dharmanI lezyA te sAmAnyataH badhAmAM hoya che, paNa dhira kartA che" evA vAvaTa nIce janArA varga mATe Atma-daSTi tarapha kaLavuM muzkela paDe cheevA vanA tevA dharmanA mege tithI Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 85b8 zrI AgamAddhAraka pravacana zreNI vibhAga (Dro dhruvalephamAM utpanna thAya che. jyAtiSIonu kAma lAkopakAranu' che. ja itI varga mAM caMdra, sUrya, graDa, nakSatra, ane tAza che. ahIM eka vAta samajavAnI che. sUrya ane caMdra e emAM mahAna kANu ? ito sUryane mahAna ane prathama gaNe che. jaina zAsanamAM caMdramAno prathama gaNanA che. sUrya karatAM caMdrane jainAe vadhAre maddhika mAnyA che. pRthvIthI sUrya karatAM caMdra vadhAre UMce che. caMdramAnuM AyuSya paNa sUryathI vadhAre che. caMdramAnuM AyuSya eka pacepama ane eka lAkha varSanuM che, A hisAbe paNa caMdra maddhika che. jyAre sUryanuM AyuSya eka patyeApama ane eka hajAra varSanuM che. grahanu AyuSya eka paceApamanu che, nakSatranu AyuSya addha pace pamanuM che, tArAnuM AyuSya pance pamanA ceAthA bhAganuM che; A rItie jyAtiSInA pAMca prakAra, lesyAnA AdhAre jevA ka puddagalAnuM pariNamana thAya che, te te pramANe jIve tyAM tyAM utpanna thAya. devAnA bhedo ane vyavasthA u lekamAM rahelA vaimAnika devAnA be bheda cheH eka meTA, ane eka nAnA. pAtIta kahevAtA devalAkamAM vyavasthAnI jarUra nathI, kAraNake teo svataMtra che. peApapannamAM madhI vyavasthA che. daza prakAre vyavasthAvALA te kalpe papanna vaimAnika devA kahevAya che. kalpAtIta vaimAnika devalAkamAM daza prakAranI vyavasthA nathI. jema duniyAmAM rAjA ke prajAe nImelA pramukha, tema AkhA devalAkanA svAmI te Indra. devatA utpanna thAya, tyArathI tene traNa jJAna hAya, chatAM te zrutanA pAragAmI DhAya ane akkalamAM agragaNya hAya tevA niyama nathI. nAnAM bALaka dUra sudhI bhale joI zake, paNa vicAra karavAnI teTalI zakti haitI nathI. matijJAna tathA zrutajJAnanI zaktithI avadhijJAnanI zakti jUdI che. A ja kAraNathI salAhane, ma'traNAne avakAza che. IndranI samAna Rddhi, samRddhi tathA AcuSyavALA deve te sAmAnikadeve kahevAya che. IMdra tathA sAmAnika devatA te `mATA sthAne DAya, parantu vicAraka ma'Dalane aMge tetrIza navasAnA eka mAtra che, tene masi zat na kahevAmAM Ave che. vratamAM Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gALA 11 pheraphAra thAya tyAre mata mApavA joize. mAre aMge viSama (eka) saMkhyA joIe, mATe saMkhyA tetrIzanI rakhAI che. je dezanuM rakSaNa karanAra varga na hoya te, saburIbAInI saburI jevuM thAya. bharUcamAM saburIbAInuM rAjya hatuM. carapurUe khabara ApyA, ke zatrunuM sainya sImADA para Ave che, madhyamAM AvyuM, heda bhedI najIka AvyuM vagere jaNAvyuM paNa saburIbAI te nirAMte AnaMda kare che, ane kahe che ke "sabura kare, sabura kare, ema karatAM rahyAM ne rAjya gumAvyuM. kilA bhalene tera heya, paNa lazkara na hoya te rakSA thAya zI rIte ? rakSaNa karanAra varga hoya, te ja vicAra saphaLa thAya. A rIte devalokamAM paNa rakSakavarga tarIke kapAla nAmanA devatAne varga che. mAlika, umarA, vicArakamaMDala chatAM prajA, cAkara, lazkara A tamAma hovuM joIe. paracuraNa lazkarane sthAne parSadAvALA deve gaNAya. hakama bajAvanArA deve te Abhigika de. bIjA badhAnI haDatAlane sarakAra ke myunisipAlITI pahoMcI zake, parata kacarApeTIvALAonI haDatAlane teo pahoMcI zake nahi. kacarApeTIvALAnA sthAne devalekamAM paNa kilibaSiyA deve che. A rIte devatAnA bhedonI jyAM vyavasthA che, te kalpapapanna devaleka kahevAya. ahIM prazna thAya ke "bhavanapatimAM paNa daza bhedo che, chatAM vyaMtara jyotiSamAM vicAraka varga tathA lekapAla nathI, paraMtu bAkInA ATha te che ne? vaimAnikamAM kapapanna, kalpAtIta be bheda che te pachI bhavanapatimAM vyaMtaramAM te be bhedo kema nahi?" vyavahAramAM pILuM sonuM lAvaje, dhelI cAMdI lAvaje, ema keI belatuM nathI, kemake senAmAM ekale pILe ja raMga che, cAMdImAM eka peLe ja raMga che mATe jyAM vibhAga nathI tyAM tema bheda pADI balavAnI jarUra ja nathI. bhavanapati vageremAM vyavasthA rahitapaNuM hovAthI, tyAM vaimAnikamAM kalpapapana tathA kapAtIta evA bhedo pADavA paDyA. te saMbaMdhI vizeSAdhikAra agre vartamAna. Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AmoddhAraka pravacana zreNI vibhAga do pravacana ra12 muM pudgalanI asara pU. zrIgaNadhara-mahArAjAe, jainazAsananI sthApanA samaye, racela zrI bhagavatIjInA AThamA zatakanA prathama uddezAmAM pudgala-pariNAma nAmane adhikAra cAlu che. saMsAranI vicitratA, jenI vividha vicitratAne AbhArI che. jenA be bhedo che: 1 mekSanA--te karmathI rahita, ane 2 saMsArI-te karmathI sahita. pudgalenI vicitratA ja atre kAraNabhUta che, ane jIvo jevAM karma bAMdhe che, tevAM ja anubhave che. ekendriyanAma-karmanA udaye jIva ekendriyapaNe upaje che. eka ja jAtane khorAka levA chatAM te kherAkanAM pudgale zarIramAM manuSyane manuSyarUpe, janAvarane janAvararUpe pariName che. je paramANuo gAyamAM dUdha rUpe pariName che, te ja paramANuo sApamAM jherarUpe pAraName che. grahaNa karelAM ane karAyelAM pudgale mAMthI jIbha, nAka, kAna, cakSu Adi IdriyamAM te te sthaLamAM megyarUpe pariName che. khorAkamAMthI ja sAtha, paga, hAtha adhAmAM te te pariName che. khorAka eka ja paNa bhinna bhinna aMgamAM bhinna bhinna raMge ane bhinna bhinna haMge te pariName che. IdriyanI apekSAe je jAtine jIva hoya, te je pagale grahaNa kare, te te jAtipaNe ja pariNAve che. AthI pudgalenI asara samajI zakAya che. vizeSaNanI jarUra kyAM ? bAMdhelAM utkRSTa pApanAM pariNAma bhogavavAnuM sthAna naraka che, e ja rItie bAMdheluM utkRSTapuNya bhegavavAnuM sthAna devaloka che, ane te devagatinA paNa cAra bhedo che. eka manuSya eka sAruM kArya kare, eka manuSya be sArAM kAryo kare, eka manuSya be, traNa, cAra ke vadhAre sArAM kAryo kare, te tenA phaLamAM paNa te mujaba prakAre mAnavA paDaze. utkRSTapuNyapariNAma bhogavavAnAM sthAna ghaNuM mAnavAM paDaze. gaI kAle devalokamAM vyavasthAnI vicAraNA vicArI gayA. bhavanapatimAM daza bhedo che, e ja aMka vyavasthAne sUcaka che. bhavanapatimAM vyavasthA chatAM vaimAnikane aMge vaparAyelA "hA" zabda ahIM kema na vAparavAmAM AvyuM ? vizeSaNa saphaLa tyAre ja kahevAya ke je saMbhava ke vyabhicAra heya. lAla vasa Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 212 muM 137 tyAre ja balavuM paDe che, ke jyAre vastramAM anya raMga havAne saMbhava hoya che. pILuM sonuM ke rUpuM ema belAtuM nathI, kemake sonAmAM pILA vinA bIje raMga che ja nahi. tevI rIte rUpAmAM dhaLA vinA bIjo raMga che ja nahi. bIjA raMgane saMbhava na hovAthI senA, rUpAmAM vizeSaNa vAparavAnI jarUra nathI. bhavanapati, vyaMtara, jotiSImAM, je bheda che, temAM badhA samAtAM hevAthI, ane badhA ja vyavasthA nvata hevAthI tyAM kalpa' zabda prayoga karavAnI jarUra nathI, ane evuM vizeSaNa lagADavuM te nyAyanI daSTie paNa ayukta che. ullAsanI taratamatA mujaba phaLanI paNa taratamatA. vimAnaka devalokanA be bheda che. keTalAka vaimAnike daza prakAranI vyavasthAvALA che, jyAre keTalAka vaimAnike tevI vyavasthA vagaranA che. keTalAka vaimAnikamAM bilakula bhada nathI, arthAt tyAM badhA ja samAna che. jyAM be bheda ja nathI paDatA, tyAM vizeSaNanI jarUra rahetI nathI. zuddha lezyAvALA cha daza prakAranI vyavasthAvALA bemAnika devA thAya che. bhale zuddha vezyAvALA ja mAnyA, paNa temAMya pariNIta badhAmAM eka sarakhI hoya ema mAnI zakAya nahi. anubhavathI joIe chIe ke dharma kriyAmAM paNa ullAsanI maMdatA-tIvratA dekhAya che. dharma kAmA pariNAta kAyama sarakhI rahetI nathI. zArIrika, kauTuMbika, vyAvahArika kAraNane dhakko mArIne paNa dharma kartavya gaNa che, chatAM te vakhate pAraNAmanI dhArA kevI bane che? eka manuSya jIvananA bhoge dharma Tako yAne dharmAnuSThAnamAM aDaga rahe che. eka manuSya te aDaga na hoya, eka manuSya sAhajikapaNe dharma TakAve, eka manuSya zArIrika, vyAvahArika aDacaNane veThIne paNa dharmamAM TakI rahe ane eka tema na Take, e pramANe teone maLanArA phaLamAM paNa pharaka paDavAne, ane ullAsanI taratamatA mujaba phaLa paNa taratamatAvALA ja maLavAnAM. haribaLa-mAchImAranI daDhatA ! niyamamAM datA mATe, bIjA keInuM nahi, mAchI haribalanuM udAharaNa vicArIe. 'jALamAM je mAchaluM paheluM Ave tene choDI mukavuM, ATalo Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 138 zrI AgoddhAraka pravacana karI vibhAga ja che ja niyama eNe gurumahArAja pAse vIpe hate. mAchImAra hatuM, kAMI bho na ha, paNa niyama lIdhA pachI niyamane bhaMga na thAya, te mATe enI kALajI keTalI? teNe paNa eka rasto zeLe. jALamAM AvanAra prathama mAchallAne nizAnI karate, ke jethI te matsya pharI bIjI vAranuM jALamAM Ave te oLakhAya. jo ema na karavAmAM Ave te je abhayadAna jene devAnuM che, te bIjIvAra AvavAthI mAryo jAya te hetu che. hari balanI A yukti niyamapAlananI tIvra ane vRttine aMge che. AjanA niyama lenArAo chUTavAnAM bArI bAraNuM zodhe che. pahelethI zodhe te te judI vAta, paraMtu niyama lIdhA pachI paNa chaTakabArI zake che. jyAre A mAchImAra te niyama vAstavika- rItie pAlana karavA mATe pelA masyane nizAnI kare che. mAchImAranI datAnI parIkSA karavAnuM devatAne mana thAya che. keImeTA saMta-sAdhu vagerene tapAsavAnuM te mana thAya, paNa devatAne mAchImArane kasI javAnuM mana kyAre thAya ? enI datAe te devatAne paNa ke vismaya karyo haze? devatA matsya thAya che, kAraNa ke deve vaikriyarUpa karI zake che. haribala te pitAnA niyamAnusAra te masyane oLakhANa mATe nizAnI karI. bIjI vakhata jALa nAMkhI, pele ja matsya emAM Ave che, kemake deva mAyA che. deva IrAdApUrvaka abhyarUpe Ave che, paraMtu mAchImAra aDaga che, tene choDI mUke che. pharI jALa nAkhe che, pharI e ja matsya Ave che. mAchImAranI daDhatA jovAne deve dAva mAMDe che. deve goThavelI bAjImAM deva hAre che, mAchImArane vijaya thAya che. deva dareka jALamAM masyarUpe pite ja Ave che, eTaluM ja nahi, paNa bIjA malyane temAM AvavA detuM ja nathI. chatAM mAchImAra leza paNa Dagata nathI, ke khinna manavALo thato nathI. AjanA kAyadAbAja manuSya te kahI de ke "karI ghone have, pachI AloyaNa leI laIzuM" paNa mahAnubhAva! ema IrAdApUrvaka bhaMga karavAnI AloyaNuM hoya? AleyaNA to akasmAtAdi kAraNene aMge vihita karelI che, ajANatAM mAkhI marI jAya enI AyaNa, paNa jANI bUjhIne mAkhI mAre ane kahe ke "pachI AyaNa laIzuM" ema dhArIne mAkhI marAya?, evI dhAraNAthI zuM hiMsA thaya; jasa prasaMgate samajaje . Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - pravacana bAna pharyA pachI jIvana rahe te zA kAmanuM ? jIvananI mAtrA karatAM jubAnamAM mAtrA vadhAre che, "jIvana" zabdamAM cAra mAtrA che, ane jubAna zakhamAM pAMca mAtrA che. AjanA yugamAM vAtenA taDakA devAya che, jubAna pharyA pachI jIvana rahe te zA kAmanuM ? parIkSA karavA Avela deva dAva khele ja gayo, mAchImArInI jALamAM bIjA masyane na AvavA daIne pote ja Avate gaye. mAchImAra paNa tene cheDate ja gaye. A divasa Ama ja cAlyuM. have vicAre ke mAchImAranI pariNati keTalI daDha? haribalanI vyavahArU sthiti kevI che? ghare sAMjanuM anAja paNa nathI, jALamAM mAchalAM Ave, te vece, te dravyathI anAja lAve, tyAre hAMllImAM ezaya tema che. bAyaDI paNa kubhArajA hatI.. mAchImAre kubhArajA strInA Dare ghera javAnuM ja mAMDI vALyuM. ghera na javuM kabUla, bhUkhyA paDI rahevuM e kabUla, paNa niyama che, ane niyamanuM pAlana karavuM te ja jIvana haribala jaMgalamAM jAya che, ane rAtre tyAM kaI maMdiramAM sUI jAya che. have vicAre ke bhAgya-puNya zuM kAma kare che? eka ja mAchalAne abhayadAna ApavAnA niyamamAM aDaga rahevAnA bhAgyane palaTo ke tatkAla thAya che te juo. rAjakuMvarIne e ja nagaranA haribala' nAmanA zreSThI putra sAthe e ja jaMgalamAM e ja sthaLe e ja maMdiramAM maLavAno saMketa thayele che, te saMketAnusAra, rAjakuMvarI rathamAM tyAM Ave che, ane haribala, haribala!," kahIne ema bUma mAre che. have je haribala AvavAne hate, te na Avye, zAthI na AvyA? teNe (AvanAra vaNika patra) vicAryuM, ke "rAjakuMvarI sAthe hAsavAne vicAra te karyo paNa emAM mArI salAmatI nathI. rAjAnA hAthamAM AvyA te bAyaDI letAM bAra vAgaze, eTale vaNikaputra te na ja A rAjakuMvarIe "haribala' evI bUma mArI ke pele haribala bahAra AvyuM. rAtrinA aMdhArAmAM rAjakuMvarIe kAMI joyuM nahi, jovAnI kalpanA paNa na ja hoya; eTale teNe kahyuM ke-- beso! jaladI rathamAM beso! pele te Azcarya sAthe rathamAM beTho, ane kuMvarIe rathane mArI mU. mAchImAra rathamAM hatuM, ane kuMvarI hatI ratha hAMkanAra. DANAyuM, kuvarIne zuM , pitAne vargane, rAja Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 zrI AlamIddhAraka pravacana zreNI vibhAga 6 ThTho kuMTu ane tajIne je dhaNI mATe nIkaLI hatI, tenA badale A tA bIjo ja nIkaLyA ! kuMvarI te AbhI banI gaI. teNI kAMi vicAra kare tyAM te AkAzamAMthI pelo parIkSaka deva AvIne kahe che, ane kuvarIne salAha Ape che. * huM subhage ! thArA bhAgya yAge ja A saMceoga sAMpaDayeA che, ane sukhI thavu hoya to Ane ja varI le. kuMvarIe e ja varane svIkAra karI lIdhA. haribalanI kathA tamane game che? hA, te rAjAnI kuMvarI pAmyA, rAjya pAmyo vagere badhuM te tamane game che, paNu te zAthI pAmyo tyAM dhyAna jAya che?, eka jIvananA abhayadAnamAM, kaTokaTInA saMcAgamAM kevI ane keTalI aDagatA rAkhI evacAyu?, dukAne AvanArA grADakAmAM pahelA grAhaka sAthe prAmANakapaNe ja vavAne niyama rAkhyo che ? heribalanA AkhA dRSTAMtanu aTThI kAma nathI. e kathAnaka prasiddha che. abhayadAnanuM puNya ene adhika adhika sAhyabI, rAjyAda Ape che, ane e sagatinuM bhAjana thAya che. ApaNe muddo to niyamanI agavaDatAno che. pAraNAmanI vizuddhinI tIvratAnA khAsa muddo che. A tA eka jIvadayAnuM dRSTAMta dvIdhu, te rIte bIjA dRSTAMtA samajI levAM. bhinna pariNatithI bhinna phaLa bhogavAya che. dharma kAryone aMge pariNAmanI dhArA mada, madatara, madatama, tathA madhyamamAM paNa tAratamya, temaja tIvratara, tIvratama mAnIe, tA phaLamAM, uyamAM, pariNAmamAM, bhegavaTAmAM paNa mada, matama, tAratamyayukta madhyama, tathA tIvra, tIvratara, tIvratama vagerepaNuM mAnavu ja paDe. ahIM' prazna thaze ke karaNInA bhede na rAkhatAM lezyAnA bhedo kema rAkhyA ?, karmAMnA rasa, sthitine aMge, kaSAya sahacarita lesbA kAraNa tarIke levAya che. zubha lezmAnusAra, temAM paNa tAratamya anusAra puNya phaLanA bhAgavaTA sthAnA paNu te rIte lAgeAnI taratamatAvALA mAnavA paDe. sAMketI, khAravratadhArI, ane mahAvratadhArIne aMge bhinna bhinna phaLa mujaba, devalenA bhedo paNa mAnavAM ja paDe che. pADA laDe eTale jhADAnA khADA nIkaLe vaimAnika devaleAkanA be bhedaH 1 kalpApapanna, ane 2 5AtIta. Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 212 muM 141 prathamano bheda kapa panna, eTale jyAM AcAravALAM moTA nAnAnI maryAdAvALA devaleke che. te devaleka-kapanna devalekamAM daza prakAranI vyavasthA che. e vyavasthAvALA devakanA bAra prakAra che. temanAM nAme A pramANe cheH 1 sudharmadevaleka, 2 IzAna-devaleka 3 sanat kumAra-devaka, 4 mAhendradeveleka, pa bra-develeka, 6 lAMtaka-devaka, 7 mahAzukadevaka, 8 sahastrAra-devaka, 9 Anata-devaka, 10 prANata-devaleka, 11 AraNadevaloka, ane 12 acuta-devaleka. pahelA devalekanuM nAma "sudharma devaleka che. devatAonI sudhI nAmanI sabhA che, tethI, tene sudharma devaleka kahe che. "sudhama nAma zAzvatuM che guNakiyAne uddezIne sthAnanuM nAma che. sudharma nAmanI sabhAthI upalakSita A devaleka che. te nAmane sudharma devaleka eka rAja lAMbe paheLe che. tene Indra sudharma che, e saudharma devaleka kahevAya che, ane sudharma-IndranuM saudharmadevaleka para Adhipatya che. pADA na laDe, e jhADAnuM nasIba samajavuM. "pADe pADA laDe ane jhADAne kheDA nIkaLe' e kahevata pracalita che. pADA laDe, ane jhADenuM nasIba vAMkuM hoya tyAre ja tyAM pADAo laDe che. prajAnuM paNa nasIba pAtaLuM hoya tyAre ja adhikArIo ane rAjAo paraspara laDe che. sAmAnya devatAone kalezane Indra dAbI de che, praNa IndronA parasparanA jhaghaDAnuM zuM ?, vAghe mANasa mAryo tenI phariyAda kyAM karAya?, sattAnA lebha khAtara sattAdhIze lAkha karoDe manuSyane kaccaraghANa kADhe che, tene InsApha kayAM?, kharekhara sattAne prabhAva dekhADavA je senApati vadhAre saMkhyAmAM mAre tene sattAdhIze zAbAzI Ape che. Indra paNa devakanA sattAdhIza ja che ne!, Indra eTale te te svarganA svAmI. rAjAo vacce sarahadanI takarAra hoya che, agara navI takarAra thAya che, tevI rIte sadharmendra dakSiNanA addha vibhAgane mAlika che, IzAnendra pazcimanA addha vibhAgane mAlika che. Indrone lobhane thebha nathI. sarahada paranA vimAne pacAvavAnI ane pitAnI sattAnI sarahadamAM levAnI lebhavRtti thAya che. eTale e kaleza zarU thAya che. IcchA-tRSNAne che che kyAM, cha khaMDano mAlika devapaNuM che, ane deva devatAnuM svAmI Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 zrI AgamahAraka pravacana zreNI vibhAga 6 che. tva-IndrapaNuM Icche che. Indrane gAmanuM, nagaranuM, ane dezanuM nahi, paNa adha devalokanuM rAjya maLyA chatAM, eTalA vibhAganuM sAmrAjaya saMpAdana thayA chatAM, IndrapaNuM maLyA chatAMya, teonI IcchA rekatI ja nathI, ane lebhane lAta marAtI ja nathI. IcachA e vRddhi pAmanArI vastu che. nAnAM bALake taLAvamAM kAMkarI nAMkhe, tyAre tarata kuMDALuM thAya. e pratha ne saMpUrNa kuMDALuM nAnuM hoya, tenI pAchaLa moTuM lagalaga bIjuM kuMDALuM UbhuM ja hoya che. te moTuM thavA jAya, tyAM trIjuM UbhuM ja hoya, e kuMDALAone cheDo cheka javAzayane che kAMThe Ave che. daridrIne se maLe eTale "gaMgA nAhyA mAne. e maLyA pachI hAra che, hajAra na maLe tyAM sudhI IcchA hajAranI, paNa hajAra maLyA eTale IcchA lAkhanI thAya che. lAkha na maLe tyAM sudhI ema bolAya che ke lAkha te ghaNA che, khAdhAya na khUTe, lakhesarI thaIe e DuM che!" paNa lAkha maLyA eTale IcchA kareDane vaLage che karoDa uparanI kendra IcchA kayAM sudhI vaLage che?, koDa nathI maLyA tyAM sudhI. hajAranuM ThekANuM nathI, lAkho niyama kare, te je bAbara paLAya te ja bhAgyazALI. hajAra nathI maLyA tyAM sudhI bhale saMteSa rahe, paNa hajAra maLyA eTale vadhyA, ane lAkha maLyA pachI saMteSa rAkhe te paNa rahetuM nathI. lAkha pachI koDanI, kroDa pachI abajanI IcchA, ajaba rItie vadhe che. te pachI cakavatI paNAnI, devatAI sAhya bInI yAne devAvanI, IndrapaNAnI ema IcchA uttarottara pelA pANImAMnA kuMDALAnI jema phelAtI vadhatI ja jAya che. IndrapaNuM maLyuM tyAM paNa kaI dazA, sarahadane, sarahada upara sattAne lebha! sarahadamAMnA vimAne meLavavA mATe te ja Indra vacce jhaghaDAnuM kAraNa UbhuM thAya che. A pari sthitimAM yuddha na thAya te mATenI vyavasthA sArU lAkSAla tathA trayAtrizatu varga che. jhaghaDe vadhe te te Indra, uparanA Indrane samaraNa karIne bolAve, ane te kahe che te ja cUkAda beya Indra mAnya rAkhe che. pahelA devakanA kendra tathA bIjA devalokanA Indra vaccenA jhaghaDAne nikAla trIjA devalokana Indra kare che. trIjA devalekanA Indra tathA cethA devalokanA Indra vaccenA kalahanuM nirAkaraNa pAMcamA devakane Indra kare che. pAMcamA vagere devalekamAM potAne cUkAda pite ja kare, e rIte vyavasthA samajavI. A rIte bAra devaloke IndrAdikanI vyavasthA sahita che. sudharmathI yAvat azruta devaleka sudhI Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 212 su 143. samajavu'. je jIvAe jevA ka pudgala pariNamavyA hoya, tevA tevA sthAne te te upaje che. vyavasthAvALA baimAnika-daivAkanu" nAma 'popanna' zAstramA kahyu che. kapAtIta devalAkA kayA? vaimAnika--devalAkanA bIjA prakAranuM nAma kalpAtIta che, jyAM 'kalpa' eTale AcAra nathI, vyavasthA nathI, te devaleAkanu nAma 'kalpAtIta' che, ane A devalAkane uttama, zreSTha kahela che. ahI' zakA thaze ke jyAM vyavasthA ja na hoya, tyAM zreSThatA kaI rIte mAnavI ?, duniyAmAM dekhIe chIe ke jayAM vastI che, tyAM vyavasthA hoya che; paNa jaM galIomAM vyavasthA hAya ja nassi, jema kalpAtIta devAne vyavasthA vagaranA chatAM uttama kahyA -zreSTha kahyA tema vyavasthA vagaranA chatAM pAMca anuttaranA devane paNa zreSTha kahyA che. nava grUvecakanuM svarUpa vicAryAM pachI tyAM vyavasthAnI jarUra che ke nADu te khyAlamAM Avaze. manuSyaleAkamAM manuSyonA samudAya ekaThA thaine rAjA niyata kare che, paNa siMhanI jAtamAM kayA rAjA !, ene kace nAkara ?, jyAM khalamAM, sa yeAge-vageremAM tIvratA, maMdatA che tyAM ja vyavasthAnI jarUra che, jyAM sarakhApaNuM che tyAM svAmIpaNuM hotuM ja nathI. Ane aMge vizeSa adhikAra aMge mAna. pravacana 213 su javAtItao, zocamA! duSidA pattA, taMjA - gaMvejja kappAtIta maNiyA, aNuttarovavAiyakappAtIta vaimANiyA, devatAonA bhedamAM pariNatinI asara kAraNarUpa che. nAnA sarakhA dharma paNa tIvratAthI mahAna lane, yAvatu mekSane tatkAla Ape che. zrI gaNadhara mahArAjA, zrI zAsananI sthApanA prasaMge, bhajgyAnA magalAthe', ma'galamaya--zAsananI maryAdA cAlu rAkhavA mATe, zrI dvAdazAMgInI racanA kare che. e dvAdazAMgImAM pAMcamu zrI bhagavatIjI sUtra che, ane tenA AThamA zatakanA prathama uddezAmAM pudgala-pariNAma adhikAra cAlu che. Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AgamAdvAraka pravacanazreNI vibhAga 6 ThTho jIvAnA mukhya bheda e cheH kama-puddagalanA saMsaga vALA jIvo saMsArI, ane karmAM rahita jIvA muktinA. saMsArI jIvAnA pAMca prakAraH ekendriya, eindriya, teindriya, caurendriya tathA paMcendriya, paoNMcendriyanA cAra bhedanArakI, tiryaMca manuSya ane devatA. bAMdhelAM utkRSTa-pApanuM pariNAma bhogavavAnu sthAna naraka che. bAMdhelAM utkRSTa puNyanuM pariNAma bhagavavAnu sthAna svarga che. dharmAnuSThAna karanArAo, ane puNyApArjana kriyA karanArAo samAna pariNAmanA na heAya, e samajI zakAya tema che; ane te vAta vicArI gayA chIe. AcAra pravRtti vyavahArathI samAna dekhAya, paNa pariNAma bhinna hAI zake che, eTale pariNAmamAM tAratamya hAI zake che. 144 zrAvakakuTuMbamAM vAtA kaI hoya? ' nAgaraketue janmatAM ja ama karyA e zI rIte banyuM ?, pazu? pa Ane eTale tame te senI, darajI, dhakhIne yAda kare che, paNa nAgaketue aThThama karyo e zI rIte banyu...?, te vicAro : pUrva bhavanA sabaMdhanA ahIM muddo nathI. bhale e bALake pUrva janmanA saMskArathIjJAnathI ma karyAM, paNa e badhu... anAvavAmAM nimitta rUpa vAtAvaraNanA ahIM muddo che. prathamanA vakhatamAM paNa Ave, tyAre zrAvakanA kuTu bemAM tapazcaryA keTalI karavI' e vicArAtu hatu, ane pUchaparacha paNa nI thatI hatI. te nagaramAM zrIkAnta nAmanA zeTha che, tene tyAM nAgaketu nAmanA bALaka janmyA (nAma to pachI paDayuM) che, eTale e zeTha zrImata hAI, tyAM anya snehI, saMbadhI zrAvakA AvyA che. e prasaMga karyAM?, zeThanI strIne suvAvaDanA prasaMga che ke bIjuM kAMI? e AvanArA kAMI derAsara ke upAzraye nathI AvyA, ke tyAM sAmAyika, pratikramaNa karavA nathI AvyA, chatAM AvanArA vAtA kaI kare che ? e jovA AvanArAmAM sAmAyikAdi karanAro vaga ghaNA na hAya, e paNa dekhItu che, chatAM tyAM vAtA kaI cAle che?, suvAvaDI zeThANIne jovA gayA, yAne saMbaMdhane aMge zeThANInI khabara pUchavA gayA che, tyAM paNa vAta te badhA saMba'dhIe najIka AvanArA pajusaNane aMge tapazcaryAnI ja karI rahyo che, e kuLamAM kevA saMskAra haze ?, ke jethI suvAvaDa jevA prasaMge paNa Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 213 muM 145 najIka AvanArA paryuSaNa parva aMge, te kuLamAM tapazcaryAnI vAte cAle che. A vAta kayA svarUpe. kayA pramANe, kaI Dhabe thayela haze, ke jethI janmelA bALakanuM dhyAna tyAMja dorAya! kahe ke eka ja e vAta cAlatI he, bIjI koI paNa vAta cAlatI na ja hoya; te ja bALakanuM dhyAna dorAya. bALakanA kAnamAM "aSThama tapa" ne zabda paDe, pachI jAtismaraNa jJAna thayuM, pUrva bhava che ane tyAMne apUrNa tapa ahIM pUro karyo. ApaNe mude zrAvakanA kuTuMbanA vAtAvaraNane che. duniyAmAM kahevata che ke "sUthAranuM mana bAvaLIe!' sUthAra raste cAlyuM jatuM hoya te zuM vicAre?, A khetara kevuM? A bAvaLanuM vRkSa kenuM ; Ane pATo tathA thAMbhale sArA thAya vagere. enuM mana ja tyAM! e ja rIte jenA manamAM dharma ramI rahyo hoya te bIjA prasaMge paNa vicAre te dharmanA ja kare ne ! chokaro phera phUdaDI phare, pachI bhale besI jAya, to paNa tenA cakkara te cAlu ja hoya che. jenA manamAM dharma otapreta thaye hAya, dharma jene vacce ke karyo hoya te pachI duniyAdArIne game tevA kAmamAM rokAye hoya, te paNa saMskArathI dharmanA ja vicAre cAlatA hoya. vicAre ke kevA vAtAvaraNe pelA bALakane aThama karavAnuM mana thayuM haze ! parva Ave tyAre Aje zAne vicAra karAya che? tamAre tyAM paryuSaNamAM vastro, alaMkAra mATe dhamAdhama ane jhaghaDA ! gharanA jeThANI, naNaMda, bhAbhI, sAsu ane vahu vacce parva divasomAM jhaghaDA zAnA? "emaNe A paheryuM ane mAre nahi, agara mAre mATe AvuM ?, Aja vAta ke bIjI kAMI; parva divasamAM vastrAlaMkAra paheravAne pratibaMdha nathI, chUTa che, paNa jhaghaDA heya?, A te sthiti evI ke paryuSaNa pahelAM te dAgInA dAbaDAmAM paDI rahetA hoya, paryuSaNa Ave tyAre dAbaDo ughaDe, dAgInA nIkaLe, ane enA mATe haMsAtasI, IrSA kaleza vagere thAya. zrIyAtrA-paMcAlakamAM vastrAbhUSaNanI chUTa ApI che, te zAsanabhAnI daSTie samajavI. vizeSamAM bIjAne dharmanAM phalanuM bhAna thAya, tathA vastrAlaMkAra dhAraNa karanAranA dharmapremane dekhanArane khyAla Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 zrI jagaddhAraka pravacana zreNI vibhAga che thAya. A te gharanI vyaktiomAM ja vigraha thAya e zuM yegya che?, kahevuM paDaze ke nahi. taratanA janmelA bALakane puNyadaya dharaNene AkarSe che pele ghaDIAmAM sUteluM bALaka janmatAM ja ama kare che. bALakano ama eTale stanapAnane tyAga !, AjakAla ta5 vagere na karavAnA bacAvamAM bAramA dhaNu dharmarAjana !' e sUtra AgaLa kare che, paNa A bALake te dharmanI sevAmAM jhukAvI dIdhuM. zarIra dharmanuM sAdhana kharUM, zarIra sAcavavAnuM kharuM, paNa dhyeya te dharmanuM ne!, prathama sAcavavAne dharma, pachI sAcavavAnuM zarIra. prathama rakSaNIya dharma ke dharmanA sAdhana rUpa zarIra ? mekSanAM sAdhane samyagadarzanAdi che, tenuM kAraNa jaNAvatAM thakAM kahe che ke "sAdhana" ane "hetu" be zabdo jaNAvyA che. sAdhunA zarIrane mekSanuM sAdhana gaNavAmAM AvyuM nathI, paNa mokSanA sAdhananA heta tarIke tene dhAraNa karavAnuM rahe che. jJAna e sAdhunuM zarIra, darzana e sAdhunuM zarIra, cAritra e sAdhunuM zarIra jaDa zarIra jJAnAdi svarUpa bane kema?, A prazna thAya che, agara thaI zake che. zrI hemacandrAcAryajIne ziSya prazna kare che. bhalabhalA AtmAmAM jJAnAdi AvavA muzkela paDe che, te jJAna, darzana, cAritra e sAdhunuM zarIra zI rIte ?, samyajJAna-darzana-cAritra-svarUpa AtmA kyAM rahe che ?, samAdhAna ApavAmAM Ave che, ke jJAnAdi svarUpa-AtmA zarIramAM adhiSThAna karI raho che, mATe jJAnAdi guNenuM kAraNa zarIra, te paNa mekSasAdhananA muddA e ja che. namo ratALa eTale?, zatruone haNanArAne namaskAra thAo, vAghe zatrune haye, mATe vAghane namaskAra, ema?, vastusvarUpane samajyA vinA jee mana kalpita arthe lAgu karIne anartha kare, temane kevA gaNavA?, karmarUpI zatrune haNanArane namaskAra che, nahi ke anya manuSyAdi duzmanane. e ja rIte abhaNyanuM bhakSaNa karavAnA ane apeyanuM pAna karavAnA lupIo, lelugavazAt "kAriyAI dharmasAdhanAma ' kahevA taiyAra thAya che. Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 213 sa 147 tatkAla janmelA bALaka ama kare che. mALakanA zarIranuM sAmarthya keTaluM ? zarIra DhIluM te paDe jane ! zrImatanA ekanA eka putra !. taratanA janmelA .khAlaka stanapAna na kare, tyAM mAbApa zu na kare, stanapAna tA zu', paNa pANI ke davA gaLe utAratA nathI, ane chevaTe mUti thAya che. taratanA janmelA bALakanA deha sahe keTaluM... ? khalAsa ! kuTu'khIee te marelA dhArI lIdhe, smazAne laI gayA, ane ghATace. tapanA adbhuta prabhAva dekhIne dharaNedra AvIne hAjara thAya che. ApaNane devatA AvavAnI vAta game che, e vAta upara lakSa jAya che, paNa ama karyAM upara lakSa gayuM ?, sAmAnya loko prabhAva tarapha jue che, pariNati taraphe nathI jotA. bALakanI aTTama tapamAM aDagatA keTalI ke jethI dharaNedra sarakhA hAjara thAya che. mitra kevI salAha Ape? janma pAmelAMne ramADavAnI ramuja mATe sau dADe che. janmelAne ramADavAmAM saune ramuja Ave che, paNa jaNanArIne janma ApavAmAM rahelA joranA khyAla koIne nathI. tema kathAnA, kathAnA puNyanA pariNAma dekhADanAra sudara bhAganA rasa saune che, paNa evI suMdara sthiti utpanna thAya che zAthI ?, evI kathA racAI zAthI ? enA khyAla thAya che ?, nAgaketunA pUrvabhava tarapha daSTi karo ! eramAna mAttAne vaza paDelA e tyAM bALaka hatA. zatru culAmAM zeke e to duniyAne dekhADI zakAya, arthAt duniyA dekhI zake paNa eramAna mAtAnA zekAvAthI paDelA DAgha, DAma, thatI baLatarAno khyAla kaI rIte leAkeAne karAvAya ? e bhavamAM e bALaka oramAna mAtAthI zekAyA ja karyA che, kaMI pazu dharma karyo nathI. sukha duHkhanuM kAraNa zuM che, enI mALakane gatAgama kayAMthI hAya ? A bALake potAnA eka jarA mATI vayanA dostane peAtAnI rAjanI AphatanI kathanI kahI sabhaLAvI, pelA pazu hatA to nAnI vayanA, pazu AnAthI jarA meTA, eTale eNe sAmAnyataH potAnA kuTuMbamAM sAMbhaLeluM yAda rahela, te AdhAre ANe tene salAha ApI. kuTu MmAM thatI sArI ke narasI vAtacItanA lAbha ane hAni paraMparAe paNa kAma kare che. manu' kAma salAha ApavAnuM che. vivekI mitra sArI salAha Ape che, ane Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 zrI Agamo ddhAraka pravacana vibhAga 6 che hitakara mArga batAve che. avivekI mitra ahitakara mArga batAve che, mATe vivekI mitra maLa, sAre salAhakAra maLe e paNa puNyodaye ja bane che, pitAnA mitranI vAta sAMbhaLatAM ja te mitre kahyuM ke "je bhAI! oramAna mAtA duHkha de che, e vAta kharI paNa pUrva bhavamAM te dharma nathI karyo, pApa karyuM che, jenuM A pariNAma che" bALakanI salAha sAmAnya bhASAmAM, vayane anusAra heya. mitre kahyuM ke have dharma kara jethI bhaviSyamAM duHkha na thAya." vartamAnane aMge vicArIe te kAMTAthI dUra rahevAnuM bane, ane kAMTe vAge heya te kADhI nAMkhave, ke kAM te sahana karavuM e ja bane. kAMTe kADhavAthI paNa bhaviSyamAM kAMTo nahi ja vaLe ema nathI. vartamAnamAM upasthita thayele vyAdhi davAthI maTe che, paranta tethI bhaviSyamAM vyAdhi na ja thAya ema nathI. bhaviSyamAM na thAya mATe paNa upAye karavAnI AvazyakatA che. dharmanA vicAre bhavAMtare amala karAvyuM. pilA mitre ene bhaviSyanA nirupadravapaNuM mATe tapazcaryA karavAnI salAha ApI. bALakemAM paNa tapanuM mahatva keTaluM vyApeluM haze ke mitranA mukhathI A vAta sAMbhaLIne pelA bALake hRdayamAM saMkalpa karyo ke "paryuSaNamAM huM aThama karIza" A vicAramAM te bALaka te divase kaMI kAraNavazAta, bAjunI eka jhuMpaDImAM sUte. eAramAna mAtA A bALakane nAza karavA lAga joyA karatI hatI, te tene maLe. teNIe zuM karyuM?. agni nAMkhe ane jhuMpaDI saLagAvI !, aThama haju karyo nathI, paNa ama kare che e bhAvanAmAM baLI mue, ane zeThane tyAM nAgaketu rUpe janme. pUrva janmamAM nathI thaye mahAtmAne saMsarga, nathI karyA keI saMtanA darzana, nathI sAMbhaLe ke vyAkhyAtA-maharSine upadeza, e kaI joga ja ene bAlya-kAla-jIvanamAM maLyuM ja nathI. phakta mitranI salAha anusAra dharmakRtya (aThama-ta5)ne vicAramAtra karyo che, tenuM A phaLa !, bIjA ja bhave kevaLajJAna apAvI mokSa meLavAve che. evuM utkRSTa phaLa, mAtra je vicArathI thAya te vicAranI tIvratA ja khyAlamAM levA jevI che. nAne sarakhe dharma paNa pariNAmanI tIvratAe 'mahAna phaLa Ape che. keTalIka vakhata dharmanA mahAna kAryomAM, alpa phaLa Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 213 muM 149 maLe evuM dekhAya che, tyAM kAraNa pariNAmanI maMdatAnuM che. nAgaketane devatA bahAra kADhe che. mahimA tene vadhAre che, e ja bhavamAM te kevaLajJAna pAmIne mokSe jAya che e prasiddha che. ApaNe te muddA pUratuM daSTAMta vicAryuM che. A badhuM dhyAnamAM leze tyAre ja devalekamAM paNa bhuvanapati, vyaMtara, jyotiSI, vaimAnika, temAM paNa, kapapana, kapAtIta evA bheda zAthI che, te samajAze. dharmanI pariNatimAM, pravRttimAM rasanI ullAsanI vicitratAne aMge ja A bhedo che. tyAgamaya jainazAsana e ja artha, paramArtha ane enA vinAnA tamAma padArtho anartharUpa (julamagAra) che." AvuM mantavya te ja samyaktva, samakitInI dhAraNA zrIjinezvara-devanA pravacana aMge AvI hoya. samakitI avazya vaimAnika thAya. Arthika, kauTuMbika, vyAvahArika, sAMgika kAraNa vinA pApa na karUM, ane te kAraNomAM paNa bane teTaluM pApa ochuM karUM" AvI bhAvanAthI tyAganI dizAe vaLanArA dezavirati je bAramA devaleka sudhI jaI zake che. navagreveyaka tathA pAMca anuttara e cauda sthaLa konA mATe niyata che? zArIrika saMgathI nirapekSa thaI pravajyA svIkAranAra mATe e cauda sthAne niyata che. kAyado sIvIla Detha eTale leNadeNanI bAbatamAM marele gaNe, paNa A pite te pitAne tamAmathI alaga gaNe che, yAne pite tamAmane sirove che. AvA che kalpAtIta devakanA A cauda sthAnane lAyaka gaNAya che. saMtapaNAmAM paNa pramatta apramatta evA be bhAga che. ethI phaLamAM paNa pharaka paDavAne. have navavecaka tathA anuttara vimAnane aMge bheda kevI rIte paDe te agre vartamAna. pravacana 214 muM gevejja kappAtItatagA navavihA paNNattA, ta jahA-hemiragevejjakappAtIta vemANiyA jAya uvarimara geviJjagakappAtIya vemANiyA / navA zaiveyaka tathA pAMca anuttara vimAnamAM vyavasthA zA mATe nathI? zrI zAsana-sthApanA mATe zrI tIrthakara deve samapelI tripadI Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thI AgamAraka pravacanazreNa vibhAga mAtrathI zrI dvAdazAMgInI racanA karatAM paMcamAMga zrI bhagavatIjInAM aSTama zatakanA prathama udezAmAM je pudgala-pariNAmane viSaya che tene adhikAra cAlI rahyuM che. pudgalanA pariNAmanA prakArathI mAMDIne, jAti, gati vagere saMbaMdhamAM, pudgala-pariNamananI daSTie vicAra karI gayA. devatAonA jene vicAra cAlI rahyo che. sattAmAM rahelA zubhAzubha karmanuM phaLa jIvane maLe ja che. devaleka e utkRSTa puNyanuM pariNAma bhogavavAnuM sthAna che, ane puNyakAryomAM, pUrve pariNatimAM ullAsamAM jevuM tAratamya hoya te ja pramANe devakanA sthAna vaibhavAdinI prAtimAM tAratamyatA hoya che e spaSTa che. have vaimAnika devakanA be bheda che te 1 kapa panna, ane 2 kapAtIta. kalpapapanna devalekamAM daza prakAranI vyavasthA rahelI hoya che, ane kalpAtIta devalekamAM te nathI. vaimAnika devakamAM vyavasthAvALA deva ane vyavasthA vinAnA deva hovAthI ja kalpa zabdanA prAga vaDe be bheda kahevA paDayA. je tamAma te deve eka sarakhA, kAM te vyavasthAvALA, kAM te vyavasthA vagaranA hota te kAMI kahevAnI ke bheda spaSTa karavAnI jarUra na hatI. tyAM tene eka prakAra e che, eka sthAna evuM che ke jyAMnA tamAma deve samAna che. sarvekari ghara tArA vyavasthAnI ahIM jarUra ja nathI. jyAM paraspara saMgharSaNadinI saMbhAvanA hoya tyAM vyavasthAnI jarUra che, paraMtu jyAM tevuM kazuM che ja nahi, tyAM vyavasthAnI AvazyakatA ja nathI. samAgama, saMbaMdha, saMgharSaNa AvuM kazuM ja kyAM nathI, tyAM vyavasthAnI jarUra nathI. je develekamAM paraspara javA AvavAnuM che, paraspara samAgama che, tyAM saMgharSaNanI saMbhAvanA che, ane saMgharSaNane aMge vyavasthA joIe. nava raiveyaka devonI sthiti. nava veyaka devakanA devatA pitAnA vimAnamAM ja samasta jIvana vyatIta kare che. vimAnamAMthI bahAra nIkaLatA ja nathI. pitAnA vimAnamAMthI bahAra ja na nIkaLe, eTale keI ne paNa samAgama nathI, mATe saMgharSaNa nathI ane saMgharSaNa nathI, mATe ja vyavasthA nathI. zrIjinezvara-devanA pAMca kalyANakamAMthI eka paNa kalyANamAM A bemAMthI eka paNa deva tyAM AvatuM nathI. game tevA mahAna prasaMge paNa e te tyAM ja! mAtra zayyAmAM Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra pravacana 214 su ja rahyA rahyA UMcA karI namaskAra kare che. sAgaropamA sudhI potAnI zayyAmAMthI teone utaravAnuM paNa nathI, AvI temanI sthiti che. asa - khyAtA varSe eka patsyAyama thAya che. daza kroDAkoDa pacepame eka sAgaropama thAya che; ane tevA sAgaropamanA AyuSyavALA te traiveyaka devatAo che. nava caiveyaka devatAonu AyuSya nIce pramANe che : pahelI traiveyake 23 sAgaropamanu, bIjIe 24, trIjIe 25, ceAthIe 26, pAMcamIe 27, chaThThIe 28, sAtamIe 29, AThamIe 30; ane navamItraiveyake 31 sAgaropamanuM AyuSya che. pAMca anuttara vimAnamAM pahelA cAremAM 31 thI 33 sAgaropamanu AyuSya che, ane pAMcamA sarvArthasiddha vimAnamAM 33 sAgare pamanu AyuSya che. nava-preveyake tathA pAMca-anuttara vimAnAnA devAne vimAnamAMthI ja nIce utaravAnuM nathI. A dhruve evI uttama koTimAM che ke jyAM vyavasthAnI paNa jarUra nathI. vyavasthAnI jarUra tyAM ja che, ke jyAM dhamAdhama hoya, ane mArAmArI hAya. zrIjinezvara devanA kalyANaka prasaMge, nava caiveyakanA devA to namaskAra karavA mATe hAtha paNa UMcA kare che, parantu anuttara vimAnanA devA to hAtha paNa UMcA kare nahi; eTale mAtra manathI ja namaskAra kare che. tyAM paraspara samAgama, saMba Mdha, saMghaSa Nu ja nathI, mATe tyAM vyavasthAnI jarUra nathI, ane vyavasthA nathI, chatAM tyAM sarva svataMtra che. keTalAka jJAnaciMtanAdimAM ja ramaNa kare che. A devA pAte paNa koInA svAmI nathI, tema temanA zire paNa kAI svAmI nathI. e devAnI sthiti evI che ke na to pote koInA svAmI thavAnuM icche, na tA peAtAnA koI svAmI hoya te cADe. sAdhune savirati che, paNa te apavAdavALI che, vihAramAM nadI utaratAM, pANInA vegamAM paDI javAtuM hoya, athavA paDI javAnA prasaMga Ave to saMyamAthe vRkSAdinI velaDI paNa pakaDI le. nadI utaratAM pANI tathA vanaspatinA sparzavAnI chUTa rAkhI, paNa e ja sAdhu zu pUjA karI zake ?, nA. anuttara vimAnamAM devatAnA pUjA karavAnA svabhAva ja nathI. navaveyaka tathA pAMca anuttara vimAnamAM devAne, samAgama saMgha dine samaga ja nathI, tethI tyAM svAmIpaNuM, sevaSNu Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15ra zrI AgaddhAraka pravacana zreNI vibhAga cho paNa nathI, eTale tyAM vyavasthA nathI, mATe teone (te devene) kalpAtIta tarIke gaNavAmAM AvyAM che. khALe DUcA, daravAjA mokaLA ! niraticAra bAravratadhArI paNa A devake jaI zakatuM nathI; bhalene agiyAra pratimA vahI hoya. te paNa UMcAmAM UMce te bAramA devalAka sudhI jaI zake che. bAra devaloka upara saMyamI sAdhu jaI zake che. pUjA bhaNAve che temAM tame vAMcyuM haze ke jIraNa zeThanA prasaMgamAM kathana karatAM, zrAvaka dezaviratinI UMcAmAM UMcI gati bAramA devaloka sudhInI prApta karI zake che "sAdhu zabda tamane ati paricayathI vAyaDo thaI paDyo che sAdhu mahAtmAe zArIrika, Arthika, ane kauTuMbika tamAma vyavaDAra visirAvyA che. teo zarIra para paNa nispRha che. ane trasa ke sthAvara, sUkSma ke bAdara koI paNa jIvane trikaraNa mege virAdhe nahi." AvI pratijJA, sAdhu maharSienI hoya che, ane te maryAdita mudata mATe nahi, paNa yAjajIva samaya sudhI ! A prathama vratanI vAta (pAMca mahA vratane aMge) jaNAvIne zrAvakanA vratanI kiMmata ame ghaTADavA nathI mAMgatA paNa aNuvrata tathA mahAvratane taphAvata samajAvIe chIe. vratadhArI zrAvaka UMcAmAM UMce che, paNa sthiti kevI che?, khALe DUcA ane daravAjA mokaLA jevI che. vratadhArI zrAvaka kabUle che ke eka kIDInI paNa virAdhanA kare nahi, yadi thaI jAya to tenI AlayaNa le che, paNa pitAnA ja putre, zastrathI keInuM khUna karyuM hoya, pite te najaronajara joyuM hoya, ane je te pitAne putra pakaDAya, ane keraTamAM kesa cAle te nANunI ke thaLI laIne cheDAvavA javAne ke nahi ?, khUnane, ane khUnInA kAryane bacAva karavA javAne ke nahi?, ahIM putranI vAta karI, paNa kaI paNa sagAsaMbaMdhI mATe temaja samajI levuM. kIDInI virAdhanA nahi karanAra paNa bIjI badhI hiMsA calAvI levA AvA prasaMge taiyAra che. putra-vagere saMbaMdhIne hiMsAnA vartamAna phaLathI paNa bacAvavA kaTibadhdha thAya che ne! eka tarapha kIDInI jayaNa karanAre, bIjI tarapha ghAtakI kAyane bacAva karavA kamara kase che! leNadeNanA dAvAmAM zuM thAya che? koraTamAM cukAdAne AdhAra sAkSI pUrAvA upara che. kerTamAM ema nathI levAtuM ke sAcuM che Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 153 pravacana 214 su tyAM jugatu', eTale kAyadAne aMdha besatu' ( pachI bhale te jUThThuM' paNa hAya ) te jovAya che. hajAra rUpI leNA hAya, ane dAvA mAMDayA, keTa sAkSI mAMge, bharU'se dhIryA hoya, sAkSI kayAMthI lAvavA ?, chevaTe sAkSInA abhAve gunhegAra chUTI jAya. are! keTalIka vakhata gunhegAra gunhA kakhule, chatAM Avela sAkSI sAkSI na pUravA mAtrathI te gunhegAra chUTI jAya che. sAkSI purAvAnI cuMgAlamAM sapaDAyelA khIna gunhegArane paNu koi vakhata bhogavavu paDe che. A te kenI, ane tyAMnA kAmakAjatI hAlata! ApaNA muddo e che ke kIDInI jayaNA karanAra, bIjI tarapha khUnI chokarAne bacAvavA zuM nathI karatA ? jUThA dastAveja karyAnA bhArApathI pakaDAyelA putrane bacAvavA pitA prayatna nathI karatA ?, kahevuM paDaze ke tamAma prayatno kare che. sAdhunI pAMca mahA-pratajJAe ' sAdhunI pratijJAe saMthA ane sadA mATe che. cha kAyamAMthI keI paNa jIvanI haisA mana, vacana, kAyAthI; na karavI, na karAvavI, karatAM karAvatAMnI na anumedavI, te paNa AkhA jIvana sudhI manathI huM sA na karavI, manathI hiMsA na karAvavI, manathI hi MsAne na anume vI, temaja vANI tathA kAyAthI. e rAte nava prakAre hiMsAthI sAdhune viti che. prathama mahAvrata, ' prANA tapAta viramaNu ' nAmanuM che. prAtajJA game tevI hAya, paNa tenI keMmata tyAM jIr uN na hoya to jIddAne ahAvratamAM avakAza nathI. dhI, lobhI, bhayabhIta vagere tamAmane mahAvratamAM avakAza che, paNa jIDhDhAne avakAza nathI. AthI khIjuM mahAvrata mRSAvAda viramaNa vrata che ke jemAM mana, vacana, kAyAthI karavuM nahiM, karAvavuM nahi, anumADhavu nADu, evI rIte prathama mahAvratanI mAphaka ja nava prakAra che. bIjuM maDAvrata hoya to paDeluM mahAvrata Take. sacitta ke catta, thoDu ke ghaNuM jaMgalamAM ke zaheramAM kaMI paNa ApyA vinA levuM niha, levarAvavuM huM ke temAM anumedana ApavuM naRsi. trIjuM adattAdAna viramaNu mAtrata pALavAvALA upara jaNAvelI traNa pratijJAvALA hAya, paNa je potAnI dRSTi sthira rAkhI zake, te ja TakI zake, nahi te lapasI jAya. haMsA, jUTha, cArIthI viramavu' evI pratijJAvA paNa jo saMsamAM hUkhyA tA Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 zrI AgaddhAraka pravacana zreNIvirbhAga che mAne ke e be ! paryuSaNa parvamAM, tamane zrIkalpasUtranA vyAkhyAnamAM siMha guphAvAsI muninI vAta sAMbhare che, te prasaMga yAda che ne! emanAmAM mAtra barAbara hatAM, ane jemanI tapazcaryAthI siMha sarakhA janAvare paNa zAMta thaI jAya evA te e jabarA tapasvI hatA. cAturmAsa paNa siMhanI guphA pAse rahIne emaNe ugra tapazcaryA karI hatI ne! AvA mahAtmA paNa kezAne tyAM cAturmAsArthe gayA; gayA paNa zA mATe ? pitAnA sAmarthyanI pratIti karAvavA gayA, chatAM daSTi-kSetramAM svairya gumAvyuM, ane tethI mahAvratane aMgenuM dherya, dhairya bane uDI gayune strIne samAgama te dUra rahyo, paNa teNInA samAgamanI IcchA, paNa badhAne pAyamAla karI nAMkhe che. cAhya devatA, cAhya manuSya ane cAhA tiryaMcanI stra saMbaMdhI viSayabhegane sarvathA tyAga te paNa upara mujaba nava prakAre e caturtha maithuna viramaNa vrata. A cAra pratijJA haiya, paNa parigraha viramaNa vrata na hoya te bAvAjInI gItAvALuM thAya! bAvAjInI gItA ! eka bAvAjIne eka bhakate suMdara dekhAvAnI, sArA pAnAnI, sArI chapAInI, manetara gItA ApI. bAvAjI gItAne sAcavavA lAgyA. jyAre gItA nahatI, tyAre koI ciMtA nahotI, paNa gItA AvyA pachI gati ja pharI gaI. "vakhate uMdara karaDI jAya te? ema vicArI bAvAjI pUrA sUtA paNa nahotA, ghaDI ghaDI uThe, ane gItA tapAse, pheravI pheravIne jue ke gItAne karaDI te nathI ne ! AthI bAvAjInI tabiyata ujAgarAthI bagaDavA lAgI, ane bhakatae asvastha prakRtinuM kAraNa pUchayuM. bAvAjIe je hatuM te kAraNa kahI batAvyuM. badhA ajJAnI! bhaktae gItA pAse uMdara na Ave mATe eka bilADI lAvI ApI. bIlIne bhakate bAvAjI pAse rAkhI gayA. bilADI rAkhavAthI have uMdara nahi Ave, e kabula, paNa bIlIne khAvA te joIene ! bhUkhI bilADI te myAuM myAMuM na kare te bIjuM zuM kare ! AthI bAvAjIne te karame enI e ja dazA rahI. bhakatoe bilADInA khAnapAna mATe, tathA tene mATe raseI karavA vyavasthA rAkhavA mATenI esabai asta karyo chI te nuM kharuM Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pracana 214 ja ra eTale AvakavALuM khetara khAvAjIne ApavAmAM AvyuM. eka nAnakaDI gItAmAMthI bAvAjIne te gAma jeTalo vahIvaTa UbhA thayA. khetaramAM khAvAjInu badhuM kuTuMba rahevA lAgyuM. mAvAne paricaya vadhyA, ane pariNAma je Avavu joie te ja Ave ne! tAtparya ke pAMcamu. parigraha viramaNu vrata paNa upara mujaba nava prakAre joie, nahiMtara khAvAjI jevA hAla thAya. navagaiveyakanA AdhakArI koNa ? AvI pAMca pratijJAvALA sAdhue navathaiveyake javAne cAgya thAya. samakitI zrAvaka; zrI jinezvara devanI bhakti tathA pUjA karanArA zAsanane udyota karanAro chatAM te traiveyakamAM jai zake ja nahi. zrI jinezvaradevanuM kahevu. hArdika rItie niGe mAnanAro, eTalu ja nahi paNa ulaTuM mAnanAra mithyASTi ke abhavya navacaiveyake jaI zake che. pAMca mahAvratAnA mahimA keTale te vicAro! puNya tathA nirjarA e be alaga vastu che. mahAvratanI pAMca pratijJAthI, abhavya paNa navajhaiveyake jai zake che, te uparathI phalita thayuM ke abhavya AtmAonI apekSAe nija rA karavAmAM asa'khyAta guNA ceAgya evA zraddhALu zrAvaka pazu puNyama dhamAM, mahAvratadhArI abhavyane paNa paheAMcI zakatA nathI, kemake te navatraiveyake jaI zakatA nathI. zraddhAvALA hoya ke zraddhA rahita hAya paNa puNyanuM upArjana je paMcamahAvratadhArI karI zake che, tevu' zraddhALu zrAvaka karI zakatA ja nathI. navagreveyake te ja jaI zake ke jenuM paMcamahAvratanuM pAlana majabUta hoya. dIkSA cauda rAjaleAkane klyANaprada, mATe koI paNa sacetramAM rokAya ja nahi, dIkSA lenAra vyakita potAnI pAchaLanAM rAya, prajA ke kuTuMbanI paravA karatA nathI, enA siddhAMta to pApathI chUTA thavAnA ja hAya che.. abhayakumAranI dIkSAthI, pAchaLazreNika mahArAjAnI zI hAlata thaI? bhagavAntrI mahAvIradeva tA kevalajJAnI hatA. bhaviSyamAM zuM banaze, te jANatA ja hatA, chatAM dIkSA ApI ja che ne! abhayakumAra jyAre dIkSA le che. tyAre sAthe, mAtA naddA paNa dIkSA le che. dIkSA letI vakhate nAMdA mAtAe Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 zrI AgamAddhAraka pravacanazreNI vibhAga 6 ThTho potAnI pAse je aDhAra zeranA hAra tathA divya kuMDala che, te halla hillane Ape che. abhayakumAranI dIkSA thayAthI, pAchaLa rAjyanA bhAga vaheMcAya che, temAM halla vihallane siMcANNA (secAnaka) nAme hAthI maLe che. tene rAjyanA bhAga nahi ApatAM hAthI ApavAmAM Ave che, ane vakhata pasAra thAya che. kANika rAjyalAle tathA pUrva bhavanA dveSayeAge zreNikane kArAgRhe pUre che. ane pAte rAjA bane che. eka vakhata hulla vihallanI rANI secanaka--hasti upara ArUDha banIne jalakrIDA karavA jAya che, ane rame che. keNikanI rANI padmAvatInA mahelanI pAchaLa ja A krIDAnuM sthala hatuM, ke jyAM halla vihallanI rANIe krIDA karatI hatI. hAthI rANIne caDAve, utAre che, ema kei prakAre ramatagamatamAM te keNikanI strIe joI. kokanI rANIthI iAMge A joyuM gayuM na huM. IMomAM AvelI strI ane temAM rANI zuM na kare? rANIe secAnaka hAthInI mAMgaNI koNaka pAse karI. koNike kahyu ke e tA enA bhAga peTe pitAjIe te hAthI te hulla viDullane ApyA che, eTale zI rIte maMgAya ?' strIne je vastunI IcchA thaI tene aMge sAcI dalIla, agara sAcA samAdhAnane tenI pAse avakAza raheto nathI. rANIe dalIla ja karI, ke hAthInI gaNanA tA ratnamAM che, ane ratna te rAjyamAM ja rahe; ane te rAjAne ja cAle. vheMcaNI tA jagyAnI hoya, AvAM rAyananI vheMcaNI hAya ja niha.' kaNike kahyuM ke navAM utpanna thatA ratnAdine mAlika rAjA, paraMtu jenA tAbAmAM che te ratnAne paDAvI levAM e nyAya nathI. rANIe te mAnyuM nahi, ane teNe te huve AgaLa vadhIne kahyuM ke " mAre e hAthI, ane nadAe ApelAM hAra, tathA divya kuMDala te joie ja " keNike kAminInA kadAgrahane vaza thaIne, potAnA bhAIone halla-vihallane kahevaDAvyuM ke secAnaka hAthI, hAra, kuMDala tyAre mane koI paNa prakAre ApI devA, tenA khalAmAM huM tane rAjyanA bIjo bhAga ApIza. .6 halla--vihalle vicAryuM ke rAjA to e che, rAjA taraph ja prajA rAgavALI hAya, e sAmAnya niyama che, prajA rAgavAnI hoya ke rAga vagaranI hAya paNa sattAdhIza te rAjA ja gaNAya, Aje rAjya ApIne Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 214 muM 157 kAle e paNa te paDAvI le to ene koNa reke ?, bhAgamAM maLelA hAthI, hAra tathA kuMDala ke je pitAe ApelAM che, te mAMgatAM jene lajajA na Ave, jene nyAya anyAyane vicAra na thAya, te pite ApelA rAjyane khUMcavI letAM zene lajajAya; rAjya levAmAM kAMI sAra nathI, temaja hAthI vagere lIdhA vinA e rahevAne nathI, mATe have karavuM zuM?, nirAdhAra bALakanuM zaraNa mesALa che. halka vihala baMne bhAIo vaye nhAnA hatA terAta teo pitAnI mAtAnA pitAjI ceDA mahArAjAne tyAM sIMcANa hAthI vagere pitAnI traNa vastu laIne cAlyA gayA. hala ane vihala e bane ceDA mahArAjAnA dehitrA hatA, vaLI zaraNe AvyA, zaraNAgata thayA, ane keNikanI mAgaNI paNa anyAyI hatI, eTale ceDA mahArAjAe saMpUrNa AzvAsanapUrvaka Azraya Ape. keNike ceDA mahArAjAne kaherAvyuM ke "je dezane bahAle gaNatA he te, hala vihallane mane satvara soMpI de, ane temane Azraya na Ape, nahi te yuddhanI upasthiti thaze." ceDA mahArAjAe pratyuttara sajajaDa makalI Ape ke "kAyado tene ja svIkArAya che, saMdeza tene ja saMbhaLAya che, ke je taTastha hoya, ane nyAyI heya. amArA rAjyamAM kene AvavA de, kene na AvavA deve, kone Azraya Apa, kene Azraya na Ave, e amArI mukhatyAranI vAta che." svataMtrapaNAmAM AgrahI bIjAnA pharamAnane sAmAnyarItie paNa tAbe na thAya, te pachI avicArI pharamAnane tAbe thavAnuM te hoya ja zAnuM?, halla-vihallane bhAgamAM maLelI, ane pitAe ApelI cIjane mAMgavAne tamane hakka zuM che?, e bane have te mahArA zaraNAgata che. zaraNAgata mATe te huM vanDapiMjara samAna chuM. zaraNe Ave te kAMI zikAra che?', chevaTanA pariNAme yuddha thAya che. ceDA mahArAjA paNa e yuddhamAM bIjA aDhAra rAjAne ekaThA kare che. sAmAnya vAtamAMthI kevuM meTuM yuddha! keNika paNa pitAnA daza daza bhAIe sAthe te yuddhamAM jhaMpalAve che. e yuddha kAMI jevuM tevuM nathI thayuM, paNa emAM karaDenI tala thaI che. e vAta paNa prasaddhi che ke keNike zreNika mahArAjane piMjarAmAM pUryA hatA, ane roja keraDAthI mAra mArate hate. karmanI vicitratA kevI bhayaMkara che! te A prasaMgathI samaje. Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1paTa zrI AmoddhAraka pravacana zreNI-vibhAga che A badhuM zAthI thayuM?, hAthI vagere traNa cIja na ApI, tethI hala-vihallanA nimitte ceDAmahArAjA sAthe yuddha thayuM. karoDone saMhAra , zreNika mahArAjAnuM kArAgRhamAM purAvuM, ane keNika dvArA koraDAnI kAramI yAtanA kAyama sahana karavI A tamAma je abhayakumArane sAkSA na ApI hota te na thAta ?, kAraNake kevalajJAnI, svayama-tIrthakarazrImahAvIradeve A banavAnuM hatuM te A dIkSA kema na rekI ?, ahIM ja tattva samajavAnuM che. sakala viAvane kalyANaprada, coda rAjalakane abhayadAnaprada-elI dIkSAmAM ApaNe varNavI gayA te pAMca pratijJAo che ke je alavine paNa navaraiveyaka apAve che. ApaNe mudde navaraiveyakane meLave keNa, e che. paMcamaDA tarUpa pAMca paramapratijJAne jIvana paryata, nava prakAre barAbara pALe te je nava zaiveyake jaI zake che. jaina maMdira bAMdhanArA, bAravrata pAnArA paNa A pratijJApAlananA puNyanI tulanA karI zaktA nathI, arthAt teo navaraiveyaka meLavI zakatA nathI. zrAvaka nirjara karI zake che, paNa puNya teTaluM na bAMdhe ke jeTaluM pAMca pratijJA pALanArA bAMdhI zake. have navaraiveyaka saMbaMdha vadhAre varNana agre vartamAna. pravacana ra1pamuM aNuttarovapAikappAtItatagavemANiya devapani diyapayogapariNayA NaM !, jAA pharidA pattA !, vivihA gutA, te jhaNAvijyannuttrovaaiy0 jAya savvasiddha-aNuttarAMvavAiyadevapaMci diya nAka riyA ahamidrapaNuM meLavavAno adhikAra tevI zakti keLavanArane ja hoya. aneka bhavenA prayatnathI meLavelI tIrthakarapaNAnI abhUtapUrva lakSmInA svAmi zrI tIrthakara-devAdhidevanA zAsananI sthApanA samaye bhavyAtmAonA kalyANArthe zAsanane pracalita rAkhavA mATe paramopakAri zrIgaNadhara-mahArAjA paMcamAMga-zrIbhagavatIjI sUtranA AThamA zatakanA prathama udezAmAMnA pudgala-pariNAmane adhikAra kathana karI rahyA che. Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 215 muM 159 saMsArI jI ekendriyAdi vigere pAca prakAranA che, ane e prakAre pudgalanA paNa pAMca prakAra thAya che. pulanA mukhya te traNa prakAra prathama jaNAvavAmAM AvyA che, te A pramANe svabhAva-pariNata, praga- pariNa, ane mizra-pariNata. ekendriya, vikalendriya (beIndriya, teIndriya, caurindriya) saMbaMdhamAM pudgala-pariNamana aMge vicAraNA karavAmAM AvI gaI. nIcI sthitithI uccasthiti jaNAvanAro kama haya, tema uccasthitithI nIcI sthiti jaNAvanAro krama paNa hoya che. ane te kama hoya che. ane te kama laIe te 1 devatA. 2. manuSya. 3 tiryaMca, nArakI. je pote karelA karmAnusAra devagatimAM, manuSyagatimAM, tiryaMcagatimAM ke nArakagatimAM upaje che, arthAt jIvane tevAM tevAM pudgalanAM pariNAme pariName che, tethI te te jIvene te te gatamAM javuM paDe che, ane tyAM tyAM je je rahelAM sukha dukha hoya tene teNe anubhava kare paDe che. manuSya ane tiryaMce karelAM cAlu tIvrapapinAM phala bhogavavAnuM sthAna narakagati che. narakamAM utpanna thavAnuM kAraNa tIvra pApa che. narakamAM sudhA, tRSNa, ThaMDI, tApa vagere asahya duHkho cAlu ja hoya che. manuSya je sudhA, tRSA, ThaMDI, tApa, chedana,bhedanathI marI jAya, te tamAma vedanAo nArIone cAlu bhegavyA ja karavAnI hoya che. nArakIthI chUTAya nahi, Ie te paNa marAya ja nahi. karelAM pApanAM phaLa bhegavavAnuM AvI jAtanuM eka sthAna mAnavuM ja paDe tema che. jevI rIte utkRSTapApanuM pariNAma bhegavavAnuM sthAna naraka che, ane temAM paNa tAratamyAnusAra narakanI vedanAomAM paNa tAratamya hevAthI naraka sAta che. tevI rIte utkRSTapuNyanuM pariNAma bhegavavAnuM sthAna svarga yAne devagati che, ane tAratamyatAnusAre utkRSTapuNyAdi paNa kAMI eka ja prakAranA nathI. jIvadayA (ahiMsA), satya, zAhukArI, brahmacarya, saMteSa, kSamA, saralatA, namratA, vinaya, vaiyAvacca; vagere A tamAma guNa evA che, ke emane eka eka guNa paNa utkRSTapuNya baMdhAve che. emane eka eka guNa AvI jAya, ane bhale bIjA guNe na paNa hoya, te paNa te guNa utkRSTapuNyabaMdhanuM jarUra kAraNa bane che. zrIjinezvaradevanI pUjA, zrI gurUvaMdana, sAdhusevAdi kaI paNa guNa , ane koIpaNa guNanI ArAdhanA Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 zrI AgamAddhAraka pravacana zreNI vibhAga 6 ThTha karA, te utkRSTapuSTa lakSmI vavanA rahetI nathI. eka ja guNane aMge jenAM jIvana puNyodaye AgaLa vadhyAM hoya, tenAM dRSTAMta apAya che, ghaNA guNAnA AdarathI prApta thayelA utkRSTapuNyamAM (e utkRSTapuNya utkRSTapaNAmAM paNa adhika hoya,) kayA guNanuM phUla ?, e niNaeNya na thAya. eTale jenAM dRSTAMta hAya, temAM jenuM vivaraNa hAya, teNe sevelA guNa nuM varNana hoya. jIvadayAmAM harakhala mAchImAranuM dRSTAMta che. khIjAe zu jIvadayA nathI pALI ?, kahevu' paDaze ke keI guNI ahiMsA keI AtmAe e pALI che. tyAre harikhalanuM dRSTAMta zA mATe ?, haribalanA jIvananA uddhAra mAtra eka ja jIva dayAnA guNuthI thayA che, mATe dRSTAMtamAlAmAM enA dRSTAMtane prathama rathAna maLyu. zrIjinezvara devAnA eka ja vacananA prabhAve rAhiNiyAcArano uddhAra thaye, mATe zrI devAdhidevanAM vacananA mahimAne aMge rANiyAnuM dRSTAMta ra karavAmAM Ave che. jeTalAe kamanA Aya karyAM che, kare che, karaze temAM kAraNarUpa te zraujinezvara devanAM vanA ja che, chatAM rephiNiyA cAranuM dRSTAMta jaNAvavAmAM AvyuM che. tema dRSTAMto paNa eka ja guNathI uddhAranI dRSTie devAya che. vinaya, vaiyAvacceAdi tamAma guNAnuM sevana zrIjanezvaradevanAM vacaneAnuM ja AlaMbana che, chatAM rAhiNIA cAranuM dRSTAMta eTalA mATe, ke enAmAM bIje koi guNu hAya kivA na paNa hoya, paNa mAtra bhagavAnanuM eka ja vacana enu uddhAraka anya, mATe enu dRSTAMta to guNane aMge, te guNanI viziSTatA vaNu vavA mATe kahevAmAM Avyu che. krodhathI karyuM ?, krodhathI keI narake gayA che, chatAM paMcamaDAvratadhArI sAdhu evA caMDakauzikanuM dRSTAMta kema ApyuM, e sAdhumAM bIjA ghaNA guNeA hatA. zrI jinezvara devanA vacane svIkArIne, e tyAgI banyA hatA, eNe Rddhi samRddhinA sada Mtara tyAga karyo hatA, saMcamane jIvana paryaMta svIkAryuM hatuM, kAyAnI darakArane paNa tilAMjali ApI hatI, tapazcaryA paNa jevI tevI nahi, paNa ugrapaNe cAlu hatI. tevA sAdhu mAtra dedhanA pariNAme ja caDakozIe nAga, ane te paNa iivaSa sa thayA. je tI karanA vacaneAthI saMyamI hatA, te ja krodhanA kAraNe zrItI kara bhagavaMtane khudane mArI nAMkhavA taiyAra thanAra sa thaye! krAdhe Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 161 pravacana 215 muM enI A dazA karI, mATe enuM daSTAMta ApavAmAM Ave che. caMDakezIo traNa traNa vakhata viSanI javAlA bhagavAnane prajvalita karavA pheke che. jo ke bhagavAnane te tenI leza paNa asara thatI nathI, paNa caMDakezIAnI cAMDAliyatamAM kaMI kasara che, jenI daSTimAtrathI sAme mare, tene dRSTi viSa sarSa kahevAmAM Ave che. traNa traNa vAra e caMDakezIA nAge bhayaMkara dRSTi viSanI javALAe bhagavAnane bhasmIbhUta karavA phekI, tenI jarA paNa asara thaI nahi, tyAre te DaMkha mAravA taiyAra thaye. A jIva mAtra kene aMge keTaluM patana pAme ! mAtra krodhanuM ja ATalI hade patananI parAkASThAvALuM pariNAma AmAM che, mATe enuM daSTAMta devAmAM Ave che. liMganI pradhAnatA navayaka tathA pAMca anuttara devavaleka kene maLe ? peTaMTa davAnuM rajIsTrezana karAve to te mAkavALI davA kaI vecI zake ja nahi. ema duniyAdArImAM vyaktigata rajIsTrezana che. ahIM navagreveyaka tathA pAMca anuttara vimAnane aMge rajIsTrezana vyaktigata nathI, paNa guNane aMge che. A vimAna meLavanArAe pUrvabhavamAM paMcamahAvratadhArI te hevA joIe. pitAne jema sukha priya che, sukhanAM sAdhana priya che, duHkha apriya che tema tamAma prANuone sukha priya hoya, duHkha apriya hoya, tema mAnIne prANImAtra sAthe evI mAnyatAnusAra varte. pite nirogI hoya mATe jagatane paNa nirogI mAnI keInI davA na karavI ema nahi. e te anartha karyo kahevAya. kuTuka kathA A sUtrane artha eTale ke jaganA jIva mAtrane sukhamAM prIti che, duHkhamAM aprIti che. tethI, keI paNa jIvane duHkha na thAya, sarva jIvane sukha thAya tema vartavuM. jeo artha samajyA vinA zabdonA svaicchika-arthAnusAra amala kare che, teo badhA durdazAne pAtra thAya che. Atmavat sarvabhUteSu eka paDite pitAnA putrane zIkhavyuM ke mAtra 3g, Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16ra zrI AgaddhAraka pravacanazreNI vibhAga 6 ThuM pa y gvata parastrImAM mAtA jevI buddhi rAkhavI, ane para dravyamAM patthara jevI buddhi rAkhavI. pelo paMDitane putra te koI rahasya samaye nahi, paNa amala karavAnuM kabulyuM. have pADozamAM jyAM bIjI strIo beThI hatI, temanA meLAmAM jaIne besI gaye, sUvA lAge, ane te pachI teNe mAra khAdho ! koInI dukAne jaIne enA paisAne patthara gaNI pheMkI devA lAgyA, tyAM paNa mAra khAdho. matalaba e che ke jema mAtA tarapha nirvikAra-daSTithI jovAnuM hoya, temaja bIjI tamAma strIo game tevA vastrAlaMkArathI susajaja hoya tathApi, temanI sAme nirvikAra daSTie ja jevuM, ane pArakA paisA e pArakA che, te levA labha na kare e hetu mATe ene patthara jevA kahyA hatA. e ja rIte gAmavata samUrtapuno artha zo ?, pite rogI hoya ke nirogI hoya, pote mUrkha hoya ke DAhyo hoya, tema badhAne mAnavA e artha nathI. ene artha eTale ja che ke jema badhA ne sukha hAluM che, ane duHkha aLakhAmaNuM che, tema potAne sukha hAluM che, ane duHkha aLakhAmaNuM che. AthI ja badhA ja mATe upara pramANe samajavuM enuM ja nAma ApavA samag/ chApa vagara nakAmuM zAstranA marma samajIne jeo hiMsAne tyAga kare, teone lAbha khare, paNa ahIM navagreveyakanA vimAnanA adhikArane viSaya che. tene aMge kahevAnuM ke te vimAna saheje maLe che ema nahi. jo tyAga mAtrathI navaraiveyakamAM javAnuM heta, te tiryaMce raiveyakanuM thALuM bharI deta. keI tiya jAtismaraNa pAmIne dharma pAme che, ane maratI vakhate aDhAra pApasthAnaka vosirAve che, paNa teTalA mAtrathI temanAmAM cAritra mAnavAmAM AvyuM nathI. aDhAra pApasthAnaka na kare teTalA mAtrathI cAritra nathI. aDhAra pApa na karavAM evI pratijJA kare te paNa cAritra nathI. 1 icchAmicchAtahakAro AvassiA ya nisiihiaa| ApucchaNA ya paDipucchA chaMdaNA ya nimataNA // (anu0 nA0 16) Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 215 mu 1 IcchA-micchAdi dvavidha sAmAcArI tathA egha sAmAcArIvALA ja cAritravAn gaNAya. davidha cakravAla sAmAcArI, ane paDilehaNAdi rUpa egha sAmAcArIvALeA ja cAritrI gaNAya. gharanA vecANanA dastAveja thA, paisA apAyA, levAyA, parantu sarakAra te te vecANakhata rajIsTrezana thayA pachI ja mAne che. duniyAdArImAM levaDadevaDanA prasa Mgo sarakArI chApathI ja vyavasthita gaNAya che, huM ja rItie pApathI dUra rahenAramAM paNa sAdhuveSanI chApa na heAya, te te jaivayakamAM ke anuttaramAM jaI zake nahi. jeee Azrava nA tyAga karyoM hAya, je jina-kathita sAmAcArImAM pravarttatA heAya, teo ja nava caiveyakanA adhikArI che. H / mAkSanuM sAdhana svaliMga ja! 163 mAtApitAnA svargavAsa pachI, bhagavAn zrImahAvIradeva peAtAne ghera be varSa sudhI kevala bhAvasAdhupaNe rahyA che. brahmacaya pAlana, sacitta parihAra, pAtAnA nimitte thayeluM bhAjana paNa na levuM, ane snAnAdine tyAga, A rItie rahyA chatAM; zAstrakAre e be varSoMne gRhasthapaNAnA ja gaNyA che, paraMtu sAdhupaNAnA gaNyA nathI. svali Mge siddha, gRhiliMge siddha vagere pannara prakAre siddhanA bheda mAnyA che. svaliMga e ja siddhanuM liMga che. anyaligane mekSanA bhedamAM gaNyu che, paNa anyaliMga e meAkSanuM sAdhana nathI. telaMge bhavanI rakhaDapaTTInA ja che; chatAM kAI jIvane e li'gamAM AtmAnI tathAvidha pariNatinA yeAge, kevaLajJAna prApta thaI gayuM, te paNa jo AyuSyanI sthiti be ghaDIthI vadhAre hoya, te te AtmA svaliMga (sAdhuveSa) grahaNa karI ja le che. ahIM koI prazna kare che ke kevalajJAnane ane mekSane liMga sAthe niyamita saMba Mdha nathI, vaLI anya li Mge kevaLajJAna pAme che, ane mekSe teA jAya ja che, te pachI nava caiveyaka mATe 'paMca mahAvratadhArI ja tyAM jAya' evA niyama zA mATe? siddhapadane a Mge eTale ke mokSaprAptine aMge AtmAne adhyavasAyathI kAma che. mokSanA sabaMdha adhyavasAyathI che, eTale pariNatithI che. jayAre anuttara tathA nava caiveyakanA saMbadha adhyavasAyathI nathI, paNa cAritrathI che, arthAt tevA ucca prakAranA puNyama dhathI che. liMgamAM rahenAra ja pAMca anuttaramAM tathA nava greveyakamAM jaI zake che. Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 zrI ArAmoddhAraka pravacana-zreNI vibhAga cho nava zaiveyakamAM abha paNa jaI zake che. navaraiveyakamAM te dene mAthe kaI svAmI nahi, keI nAyakathI parAdhInatA nahi, AvA sthAnamAM keNa jaI zake? pahelAnA bhAvamAM tevI sthiti jeoe keLavI hoya, teo ja A sthAna meLavI zake che. svecchAe sAdhue pApane parihAra kare che, sAmAcArInuM pAlana kare che, ugra tapazcaryA kare che, zrI jinezvaradevane vacanathI maryAdAne samajIne te mujaba pite mArgamAM Take che, ane te mArgane TakAve che. teo bIjA bhavamAM eka sarakhI sthitie rahe temAM Azcarya zuM ?, tevA AtmAe ja kalpAtIta thaI zake che. kalpAtIta-devalokamAM paNa be prakAra che. IcchAmicchAdika-sAmAcArIyukta-AvelAno eTale badhe prabhAva che, ke enA pAlanathI zrI jinezvaranA vacanane mAnanAra, na mAnanAra tathA ulaTuM mAnanArA e tamAma nava raiveyakamAM jaI zake che. abhavya-jI paNa paMca mahAvrata pAlanathI navagreveyaka meLave che. veSarUpa mudrAne ATalI hada sudhIne prabhAva ahIM pratyakSa che. puNya-prakRti e alaga vastu che, nirjarA e alaga vastu che. nava raiveyakamAM javAmAM jarUrI nirjarI karatAM samyagRSTinI nirjarA asaMkhyAtaguNa che. Ane evo artha karavAnuM nathI. ke nava greveyakamAM abhavye ja bharyA che, paraMtu tyAM samyagadaSTi evA bhavyAtmAo paNa ghaNuM che. pAMca anuttaranA adhikArI kezu? pAMca anuttara vimAnamAM keNa jaI zake? sarvathA jeoe pApane parihAra karyo hoya, ane paDilehaNAdika sAmAcArImAM jeoe leza paNa pramAda na karyo hoya; teo ja anuttara vimAnanA adhikArI bane che. pAMca anuttaramAM zraddhAvALA, ane tyAgavALA ja jaI zake che. zaiveyakanA nava bhede kema te vicArI samajavA jevuM che. pUrva bhavanA saMyama pAlanamAM jaghanya, madhyama ane utkRSTa bheda paDAya, ane temAMya darekamAM jaghanya, madhyama, utkRSTa evA bheda paDAya te 3*3=9 bheda thAya. jaghanyamAM jaghanya, jaghanyamAM madhyama, jaghanyamAM utkRSTa ema jaghanyanA traNa bheda che. madhyamamAM jaghanya, madhyamamAM madhyama, tathA madhyamAM utkRSTa evA madhyamanA traNa bheda che. utkRSTamAM jaghanya, utkRSTamAM madhyama tathA utkRSTamAM utkRSTa Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 216 muM 165 evA utkRSTanA paNa traNa bheda che. A rIte saMyamapAlananA nava bhedanI jema raiveyakanA nava prakAre che. pAlana anusAra pudgala pariNamananA AdhAre phaLane sAkSAtkAra thAya che. have anuttara-vimAnanA devane aMge vizeSAdhikAranuM kathana age vartamAna. - pravacana 216 muM jAtimAM jyoti samAya temAM pugalane prazna ja nathI. sthitine pharaka e puNayanA pharakane pratyakSa pUrAve che. zrIgaNadhara mahArAjAe paMcamAMga zrIbhagavatIjI sUtranA aNamazatakanA prathama uddezamAM purola-pariNAmane adhikAra cAlu karyo che. jenA bhedenuM kAraNa, pudgalenA jevA saMga tevA nA prakAra. je jIvane ekendriya nAmakarmane udaya hoya, te jIva tevA pudgale grahaNa karI, tevA rUpe, tevA AkAre pariNAve che, AvI rIte paMcendriya parvatanA che mATe te pramANe samajI levuM. pANI vRkSamAM paNa siMcAya che, janAvara paNa pANI pIe che, tathA manuSya paNa pANI pIe che. e ja pANI vRkSamAM, janAvaranA tathA manuSyanA dehamAM bhinna prakAre pariName che ne! anAjanuM janAvarane tathA manuSyane bhinna bhinna rUpe pariNamana thAya che. pudgala-pAraNamanane AdhAra nAma-karmanA udayana AdhIna che. kIDI je kherAka le che tene tenA deDa, rUpe pariName che, bIjA janAvarane te rUpe pariName che. pudgalanA mukhya traNa prakAra 1 svabhAva-pariNata. 2 praga-parita3 mizra-pariNata. temAM praga-pariNata pudgalanA eke diyAdi prakAre pAMca prakAra che. temAM paMcendriyamAM cAra bheda che nArakI, tiryaMca, manuSya ane devatA. cheve karelAM puNya tathA pApa pramANe phaLa bhogavavAnAM sthAne mAnavA ja joIe. dareka sthAnamAM phaLa paNa tAratamyAnusAra hoya. madhyama keTinA puNya pApanAM phala bhegavavAnuM sthAna tiryaMca gati, tathA manuSyagati che. pApa adhika hoya ane puNya ochuM hoya che tethI tiryaMcagati maLe che, ane puNya vadhAre hoya, tathA pApa ochuM hoya te tethI manuSyagati maLe che. tiryaMcagatimAM tathA manuSyagatimAM paNa pUrvanA puNya-pApanA rasAdinA pramANamAM je Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 zrI AgaddhAraka pravacana-leNa vibhAga chaThTho pharaka haya, te ja pramANe tiya tiryaMca vacce, manuSya manuSya vacce phaLamAM paNa pharaka samajI levuM. adhika pApanuM pariNAma bhogavavAnuM sthAna naraka che. adhika puNyanuM pariNAma bhogavavAnuM sthAna svarga che. hAlamAM devaleka saMbaMdhi adhikAra cAlu che. puNyanA tathAvidha bheda mujaba devalokamAM paNa bheda paDe che. pUrve jevuM puNya bAMdhyuM hoya, puNyane je baMdha karyo hoya, tevuM sthAna devakamAM paNa prApta thAya che. devatAo kAMI pUrvanA sarakhA puNyavALA hoya ema mAnavAnuM nathI. sthAna, sthiti vageremAM pharaka ja puNyanA pharakane pratyakSa pUrAve che. ajJAna tapazcaryA karanArA, paMcAgni tapa karanArA, DAbhanI aNI upara rahe eTale ja AhAra mAtra lenArA, mA khamaNa vagere tapasyA pitAnI mAnyatAnusAra karanArA A badhA jIvone te anuSThAnemAM samyagadarzana vivekAdi bhale na hoya chatAM akAma-nirjarAnA ge puyabaMdha te kare che. temane paNa devalekamAM yogya sthAna maLavuM ja joIe. evA tapa karanArAone sacittAdine paNa khyAla yadyapi nathI, tathApi je kAMI teo kare che, tethI je jAtanuM puNya baMdhAya che, te mujaba svargamAM temane sthAna maLe che. je nirmala-samyaktva vakhate ja AyuSyane baMdha thaye haya, te A upara jaNAvelA badhA ja vaimAnika ja thAya che, mATe AyuSyanA baMdha samaye Aniyama che. samyagadaSTi che zrIvItarAga paramAtmAne potAnA Adarza tarIke deva mAne che. eka nakazA uparathI vivAthI bIje nakaze citare che. e ja rIte samakitIo zrIvItarAgadevane AtmAnA Adarza tarIke mAne che. zrIvItarAga paramAtmAnI stuti zI rIte thAya che?, prAmajanama gurU mahArAja paNa Adarza rUpa che, ane sarvajJakathita dharma paNa AdarzarUpa, evI samyagadaSTinI mAnyatA hoya che. AvI suMdara lezyAvALAo mAnika thaI zake che, ane A zyAmAM vaimAnikanuM ja AyuSya baMdhAya che. samakitavALo vaimAnika vinA bIjuM AyuSya na ja badhe. kriyA bIjAnI kAma lAgatI nathI. AdarzanA nirNaya pachI, ane pariNatinI zuddhi pachI, AcaraNanI zuddhi joIe. pArakI kriyA kAma lAge, evuM jainadarzana mAnatuM nathI. Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 216 mu 127 kaMcit jJAna pArakuM kAma lAge. eka gItAnuM sAdhupaNu kahyuM che, tevu. gItA'nI nizrAe paNa sAdhupaNuM kahyu che, paraMtu trIjo mA zrIjanezvaradeve vihita karyAM ja nathI. jJAnane aMge jJAnanI nizrAe ajJAnInuM sAdhupaNuM mAnyuM bhale, paNa avirati evA jIvanuM sAdhupar sAdhunI nizrAe mAnyuM ja nahi. jJAna bIjAne AlaMbana Ape che, paNa kriyA anyane lakhana rUpa thatI nathI. kAyado jANanAra vakIla salAha Apaze, paNa dravya Apaze nahi. UMcA Adaza ne mAnavA chatAM, vartAva UMcA na hoya teA nava traiveyaka meLavI zakAtA nathI; mATe nava caiveyaka meLavavA vartAva U'cA joie. 5'ca mahAvrata pALanArA, mahAvratanI ADe AvanArA koI paNa kAraNanI darakAra nahi karanArA, ane zArIrika-sa MvegonI paNa bedarakArI rAkhIne saMyama sAcave, evA AtmAe nava caiveyake jaI zake che. devaleAkamAM grUvecakanA nava bheda che. manuSyAkArarUpa cauda rAjaleAkamAM traiveyakanA vimAna grIvAmAM sthAne che. grIvA sthAne sthita evA te te greveyakanA jIveAnI mAnyatAmAM bhinna bhinna mAnyatA hAya che. keTalAka mAtra manuSyane jIva mAne che, keTalAka mAtra hAle cAle tene jIva mAne che; paraMtu jainA teA chae kAyane jIva mAne che. e chae kAyanA jIvanI rakSAmAM zarIranI paNa spRhA na dharAvAya, tevI rItie sayama pALanArAe nava caiveyaka devalAkane hastagata karI zake che. gaI kAle jaghanya. madhyama, ane utkRSTa, e traNeyamAM jaghanya, madhyama, utkRSTa puNyama dhanA bhAMgA e nava bhedanI vicAraNA karI gayA, ane te ja AdhAre phaLa prAptimAM bhinnabhinna sthAne rUpe paNa nava bheda paDayA. 'anuttara ' evu' nAma zAthI ? 6 zraddhAzuddhi karyA pachI ane vartananI zuddhi karyA pachI paNa keTavAka jIvA pramAdI haiAya che. chakAya rakSAne aMge pAMcamahAvrata pAlanamAM vAMdhe naDi. paNa jarA aniSTa gaMdha AvatAM * arara ! ' karI de. AnuM nAma pramAda, ane AvA pramAdI jIvAne pramatta saMyama guNasthAnaka heAya che. have je jIvA sayamamAM pramAdane tyAga kare, viSaya-kaSAya-pramAdamAM na paDe, ane zuddha samyakRtva sAthe pratijJApAlana karatAM hAya, tevA jIveA anuttara vimAnamAM upaje che. jenAthI uttara eTale zreSTha--caDhIyAtu sthAna Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 zrI AgaddhAraka pravacana zreNI-vibhAga 6 cauda rAjelekamAM bIjuM nathI, mATe ja tenuM nAma anuttara che. cauda rAjakamAM uttamamAM uttama sthiti anuttara vimAnanI che. UMcAmAM UMce e devaleka che, tenAthI AgaLa bIje devaleka nathI, ane te pachI AgaLa siddhazilA che. keTalAke ema mAne che ke siddhazilA upara ja nathI, paNa najIkamAM te padArtha hovAthI tenuM nAma siddhazilA kahyuM che. AkAzamAM padArthane dekhADavA jema daSTine jhADanI Toce pahoMcADavI paDe che, ane pachI te padArtha batAvAya che, tema anuttaravimAna AgaLa siddhazilA sivAya kaI cIja nathI, ane tethI karIne te siddhane oLakhAvAya che. siddo kayAM ane zI rIte rahyA che? aDhIdvIpa 45 lAkha jana lo paheLe che, ane temAM siddhazilA pUrva pazcima uttara dakSiNa 45 lAkha jananI che. siddhazilA upara eka yojana Ave tyAre lekane cheDe Ave. AmAM pAMca bhAga nIcenA bAda thAya, ane te pachI chaThThA bhAgamAM tamAma siddha rahelA che. lAkaDAnI kAcalIo pANImAM DubADayA pachI pANIne jema lAkane cheDe tathA kAcalIne cheDe sarakhA che, tema siddhakane UMcAmAM UMce pradeza ane lekanA cheDAne AkAza-pradeza baMne sarakhAM che. zilA ane jagyA samAna hovAthI anAdi kAlathI jIve mokSe gayA te tyAM rahyA che, vartamAnamAM jAya che, te tyAM rahe che ane bhaviSyakAlamAM jaze, teo paNa tyAM ja raheze. emAM badhA siddho samAya ?', evo prazna na thAya; kAraNake dIvAnI jyotamAM jata samAya che ke nahi ?, ti e sthaLa rekanArI vastu nathI. dIpaka jagyA roke che, paNa jyoti jagyA reke ja nahi. AthI ja siddhanA ja karma rahita hovAthI jAtinI jema siddhamAM samAya che. devakamAM chelluM sthAna hovAthI tenuM nAma anuttara vimAna che. bIje badhe lAInabaMdha vimAne che. paNa anuttaramAM te mAtra pAMca ja vimAne che, e pAMca vimAnanAM nAma: 1 vijaya, ra vijayaMta, 3 jayaMta, 4 aparAjita, ane sarvArthasiddha jagamAM tamAma ISTa padAthena nAma, ane tenA tamAsa sukhane saMcaya karIe, te te tamAma Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 216 muM sukhe sarvArthasiddha vimAnamAM rahelA nA sukha pAse kaMI visAtamAM nathI. te sarvArthasiddha vimAnanA A badhAM sthAne, te te jIvee karelAM puNyabaMdhAnusAra, tevA tevA pudgala-pariNamanane yoge teone prApta thAya che ane te saMbaMdhi vizeSAdhikAra kathana karAya che te agre vartamAna. pravacana 217 muM pudagala-pariNAma jJAnAvaraNuMbanI e tAkAta nathI, ke jJAnane sadaMtara DhAMkI zake. zrIgaNadhara mahArAjAe, racelI zrIdvAdazAMgIne pAMcamA aMgamAM bhagavatIjInA AThamA zatakanA pahelA uddezAnA pudgala-pariNAma nAmane adhikAra atre cAlI rahyo che. senAnA mUlyane AdhAra tala upara nathI, paraMtu tene senApaNA upara che, tevI ja rIte jIvana jIvatvane AdhAra tenA svarUpa upara che. bhale karmane saMga che, chatAM te ja paNa svarUpe to karma rahita cha samAna ja che. sUkSma ke bAdara kaI paNa jIva che, svarUpe bhinna nathI. sUkSma ekendriyane jIva tathA siddha bhagavaMtane jIva svarUpe baMne samAna che. svarUpe kevalajJAna vagarane ke paNa jIva nathI. AthI te darekane kevala jJAnAvaraNIya karma mAnI zakAya che. kamADe aMdhAruM karyuM, e kyAre kahevAya che ke jyAre aMdara dIpaka hoya te ja bolI zakAya che. je badhA ja kevalajJAna svarUpa na heta te kevalajJAnAvaraNa karma badhAne na ja manAya, ane mAnIe te sarva jIvone kevalajJAna svarUpa mAnavAmAM Ave. je kevalajJAna na hoya te kevalajJAnAvaraNIya karma kAze kene? matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna, ane mane paryAvajJAna e badhAM te kevalajJAnane eThavADe che. sUryanI cetarapha vAdaLa hoya te paNa vAdaLamAMthI sUryane prakAza te paDe che, tema mati Adi cAra jJAnamAM paNa samajavuM. vAdaLadvArA sUryane prakAza AvI che, te paNa bacele prakAza bArImAMthI Ave che. vAdaLAe AvarAya teTale sUrya prakAza Ave, te paNa bacele prakAza bArI vATe maLe. kevalajJAna e jIvanuM svarUpa, tene kevalajJAnAvaraNIya kameM DhAMkayuM, chatAM paNa zAstrakAra kahe che ke e Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 zrI AgaddhAraka pravacana zreNI vibhAga 6 : karmanuM evuM sAmANyuM nathI, ke kevalajJAnane--e svarUpe, sadaMtara DhAMkI zake. game tevAM jabaradasta vAdaLAM hoya, chatAM caMdrasUryanI prabhA kaMIka kaMIka te prakAza Ape che. caMdrasUryanI prajAno nAza karavAnI tAkAta vAdaLAmAM nathI. divase game teTalAM sUryane ghere. chatAM rAtri jevI sthiti te na ja thAya. te pachI amAvAsyAnI madhyarAtri jevI sthiti te thAya ja zAnI?, kevalajJAnAvaraNIya karma game tevuM gADha hAya, chatAM jIvanI jJAnaprabhAne sarvathA AvarI zakatuM ja nathI. saMsArI jIvane zarIra te heya ja. IdriyathI ane manathI thatAM jJAnane matijJAna kahyuM che. bIjAoe jJAnanA vibhAga samajAvavA pratyakSa, anumAna, ane upamAna e zabdone upaga karyo che. AtmAnI kSapazama zakita upara dhyAna rAkhIne karma prakRtinA vicAramAM jainee jJAnanA pratyakSa ane parokSa, evA be bheda kahIne; pratyakSAvaraNIya, pakSAvaraNIya bheda na rAkhatAM matijJAnAvaraNIya, zratajJAnAvaraNIya avadhijJAnAvaraNIya, mana:paryavajJAnAvaraNIya tathA kevalajJAnAvaraNIya evA bheda pADyA che. saMsArI chanI utkrAMti kaI rIte? sarva saMsArI jI mATe sarva kAle je jJAna thAya che, te IdriyadvArA thatuM jJAna che. ekedriyamAM sparzajJAna che, ane te sparzanendriyanuM jJAna sarva vyApaka che. bIjI Idri vyApya che, jyAre sparzanendriya vyApaka che. vyApaka hoya te ghaNuM sthAna roke che, paNa vyApya thoDuM sthAna ke che. zarIra karatAM, kAna, cakSu, nAka, jIbha meTAM che? nA. sparzanuM bhAna badhe thAya. saMsArI nA bhedamAM zarIra vagarano jIva maLaze nahi. ekendriyAdithI yAvat paMcendriya sudhI game te jAtimAM game te gatimAM jIvane zarIra te hoya ja che. ulkAti kama karavAmAM AvelAM karmone bhagavaTo be prakAre thAya che. temAM samajaNa pUrvaka nirjarA karIne, ane duHkha bhogavIne paNa prathamanAM bAMdhelAM kame bhogavAya ja che. jelanI sajA jeTalI bhogavAya, te thayelI sajAmAMthI te kapAya ja che, temaja baMdhAyeluM pApa, phaLa rUpe je bhogavAya te te. Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 217 muM 171 tUTeja, A rIte janAmAM karmo tUTe, navAM karmane oche baMdha thAya tethI AgaLa vadhavAnuM thAya, eTale ke utkrAMti thAya. ekendriyamAMthI A, rIte jIvane beIndriya jAtimAM javAnuM thAya. ekendriya jIvane mAtra sparzanuM ja jJAna hatuM, te have rasanA (jIbha-viSayaka) jJAna purata pazama vadhe. rasanA (jIbha) vagaranuM zarIra hoya, paNa zarIra vagara jIbha hoya nahi. beindriyamAMthI upara jaNAvyA mujabanI akAma nirjarAnA ge jIvanuM teIndriyamAM upajavuM thAya tyAM gaMdhanA jJAnane kSapazama vaLe. ekendriyathI beIndriyamAM anaMtaguNa kSapazama tathA beIndriyathI teIndriyamAM anantaguNe kSaye pazama samaja. zarIra tathA jIbha hoya paNe nAsikA na hoya te bane, paNa mAtra nAsikA hoya ane zarIra tathA jIbha na hoya e jIva na maLe; A rIte paMcendriya paryata samajI levuM. paMcendriyajInA vadhathI narakamAM javAya ema zAthI? zAstrakAre paMcendriya jInA vadhanA vipAka phalamAM narakagati jaNAvI. prANane nAza te ekendriyamAM, vikalendriyamAM tathA paMcendriyamAM sarakhe ja chatAM, paMcendriyanA vadhathI narakagati zAthI?, eka ja hetu ke paMcendriyane vadha eTale keTalA sAmarthyane nAza, sAdhunI hatyAthI durlabhabodhi thavAya che. daza prANa te bIjA paMcendriyane paNa che, sAdhunI hatyAthI pApanA pramANamAM. phaLanA vipAkamAM ATalI hade vadhAre kema? kAraNa ke sAdhue Atmazakti vadhAre keLavI che. cha kAya jenI hiMsAne sAdhue kAyama mATe tyAga karyo che. duniyA cheDI, kuTuMba kabIle cheDayAM, sukha sAhyabIne tyAga karyo, zarIranI spRhA nathI rAkhI, A badhuM zA mATe ?, cha kAyanI rakSA mATe. pAMca mahAvratanI pratijJAo jIvanabharane mATe svIkAravAne hetu e ja che. sAdhunI dayA vIsa vasAnI gaNAya che. enI dayAmAM sthAvara, rasa, aparAdhI, niraparAdhI, tamAma AvI gayA. evI rIte bhaktine aMge paNa ucca ucca zakti pAtrane hisAbe vadhAre lAbhadAyaka che. Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AgamAddhAraka pravacana zreNI vibhAga chaThTho zrAvakanI pratijJA keTalI ? zrAvakanI dayA savA vasAnI che. eno pratijJA keTalI ?, " trasa jIvane, niraparAdhIne, nirapekSapaNe na mArUM' 172 sApa paNu manuSya ke janAvarane zeAdhI zeAdhIne mAravAnuM kAma karatA nathI. kAI athaDAmaNamAM Ave te tene te DaMkhe che. zrAvakanI pratijJAmAM paNa e ja niyama ke potAnA kauTuMbika, vyAvahArika, mArthika, zArIrika pravRttimAM je ADe na Ave, ADe AvavAnA gunhA na kare, tene mArave nahi, arthAt tevA trasa jIvane mArave nahi. sthAvara te ADe AvavAneA ja nathI, tethI pratijJAmAtra trasane aMge ja che, sthAvaranI pratijJA te zrAvaka mATe zakaya ja kayAM che ?, have trasa jIva kadI aparAdhI bane, ane zrAvaka na mAre te vAta judI, paNa prAMtijJA tevI nahi. are ! vamAnamAM keI jIva aparAdha na karato hoya, evA jIvanA sabaMdhamAM paNa bhUtakAlanA aparAdha mAluma paDe, ara bhAveSyamAM te aparAdha karaze; ema mAluma paDe te paNa pratijJA baMdhanakartA nahi. vaLI pAtAnAM kAmakAjo cAlu hAya temAM trasa jIvA mare enI paNu pratijJA nahi. vicAro ! mUDIbhara trasa jIveAnA aMge pratijJAmAM paNa keTalI chUTachATanI pola ?, ekendriya mAre tenA karatAM eindriyanI virAdhanAnu ghaNuM pApa che. ema uttarazattara pApa vadhAre hAI, trasa jIvenI virAdhanAno tyAga paNa moTA che; anatA ekendriya jIvAnI jJAnazakti karatAM eka be indriyanI jJAnazakti vadhAre che; e rIte paMcendriya pata samajavAnu che. trasane na mAravAnI pratijJAmAM paNa pratijJA karanAre ghaNuM karyu che. . pratijJAnI maryAdA. sthAvara jIvAmAM paNa zrAvaka nirarthIka hi MsA karatA nathI. pratijJA mAtra savA vasAnI dayA ( virAdhanA tyAga) puratI che, paNa dayA tA sava jIva pratye hRdayamAM che. prajJA trasa jIve puratI che, ane ekendriya jIvAnI badhI chUTI che, ane trasanI bAdhA che; ema bane ?, divase na khAvu ane rAtre jamavuM, anAja na khAvu ane mAMsa ja khAvu, pANI na pIvuM. ane dArU ja pIve; AvI pratijJA heAya ?, na ja hAya. Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 217 muM 173. karmanA kSapazamanI apekSAe mAMsa dArUnI viratinA pariNAma vinA,. vyasanI viratinA pariNAma thayA vinA, AhAra pANInA paccakhANuM: e te dharmane dhakake mAravA jevuM che. AthI zrAvakanI dayA savA vasAnI. kahevAmAM AvI che. ahIM kaI taka kare ke, sUma pRthvIkAyAdi pAMca prakAranA jI keIthI haNAtA nathI, agara te keIne haNatA nathI, tenI viratinA paccakhANamAM zrAvakane zuM bAdha hate? ajavALuM kaIne dhakko khAtuM nathI, ane te keIne dhakko mAratuM nathI, tevI rIte cauda rAjalokamAM bharelA sUkSma jIvothI, skula jIne, bAdara jenA audArika zarIrAdine pratidhA, upaghAta thato nathI, te pachI enI dayAnA kAraNe paccakhANa kema nahi? samAdhAnaH-hisAba pUcha sahelo che, gaNavo saheluM nathI. jene bAdaranI hiMsAnI virati pariNamI nathI, tevAne sUkSmanI hiMsAnI viratinA pariNAme thatAM ja nathI. karmanI apekSAe apratyAkhyAnInI cokaDI gayA vinA pratyAkhyAnInI cokaDInI virati thatI ja nathI. saMjavalanAdi cokaDIo rUpa kaSAyenA cAra bhedo che ke, mana, mAyA, lebha. ema kaSAye cAra hovAthI ene cokaDI kahevAmAM Ave che. kedha, mAna, mAyA, lebhane caMDALa cekaDI kahevAmAM Ave che. anaMtAnubaMdhanI cokaDI jAya, pachI ja apratyAkhyAnanI cekaDI tema bAdaranI virati thAya, pachI ja sUkramanI virati thAya. mAMsa, dArU, ane rAtribhojanana tyAga pachI ja anAja pANI vagere divase khAvAnA paccakhANarUpe tyAga karAvI zakAya. mRSAvAdamAM 'nAnAM jaThA nahIM beluM, ane moTAM juThAM beluM evI pratijJA hoI zake nahi. pratijJAmAM meTAM jUThAM bolavAne tyAga hoya, nAnAM juThAM bolavAnI kadI chUTI na hAya. cerImAM paNa pahelAM maTI cerInA tyAganAM paccakhANa hoya che, ane parastrIne tyAga karyA pahelAM svastrIne tyAganuM kahevuM e kathana banAvaTI gaNAya. pahelAM sparzanaidriyane kSaye pazama; pachI ja rasene driyane zopazama, pachI ghANe kiyane pazama, cakSuriMdriyano kSaye pazama; ane te pachI zrotrendriyano kSopazama hoya che. AthI te eke kiyAdi pAMca jAti Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 zrI AgamAddhAraka pravacanazreNI vibhAga 6 ThTho kahI che. indriya ane mana dvArA thatu jJAna te matijJAna, ane tene rokanAra te matijJAnAvaraNIya ka. jJAna tathA AvaraNa saMbaMdhi-vivaraNa zabdanA ane vAcya vAcakabhAve jANavAnu kAma i. ndrayAnu nathI, paNa e kAma mananu che. je baraphI khAvAthI eka zvAna taraphaDIne marI jAya, te kharaphImAM bIjo zvAna mAM ghAlaze nahi; kANu ke mana te janAvarane paNa che. matijJAna thayA pachI, vAcya vAcaka bhAvanu jJAna thAya te zrutajJAna, sa Mketa ke zabdAdi vinA dUra rahelA rUpI padArthonu jJAna te avadhijJAna ane manavALA jIveAnA mananA vicArenu jJAna mana: vajJAna che, jIvAnAM svarUpa, kSayApazama, sthati paratve dhyAna rAkhI, zAstrakAre AvaraNanA bheda te rIte rAkhyA che, mATe pradghakSAvaraNIya ke parIkSA varaNIya evA be bheda nathI kahyA. jIvanI utkrAMti eTale caDhanAne A krama che. sUrya nu ajavALu` bArInA kAcathI ahIM paNa dekhAya che. kevalajJAnanA svarUpe tamAma jIve che. AvaraNanI vAstavikatA mujaba mati, ane zrutAdijJAna paNa avarAya, ane jema AvaraNu khase tema tema te jJAna ne te pramANe prApta thAya. sathA AvaraNu khase tyAre ja kevalajJAna thAya, jethI sa javAnA sarvakAlanA, sarva dravyanA rUpI arUpInA sarva bhAva jaNAya. kevalajJAna eTale kaMI paNa jANavAnu` bAkI rahe nahi. ekendriyA:dainI bhinna bhinna zakti vagere kevI che? te vadhu vana mATe vizeSAdhikAra agre vartamAna. pravacana 2183 mana, vacana, zvAseAzvAsa pudgaleA grahaNa kare, visarjana kare paNa dhAraNa kare nahi. zrI gaNadhara mahArAjAe zAsananI sthApanA mATe bhavyAtmAenA upakAra mATe racelI dvAdazAMgImAMnA paMcamAMga-zrIbhagavatIjI-sUtranA AThamA zataknA pahelA uddezAne pudgala-pariNAmane adhikAra cAlI rahyo che. have saMsArI jIvAmAM paNa ekendriyAdi pAMcendriya sudhInA Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 218 muM 175 pAMca bhedo che, temAM kharuM kAraNa pudgalene pariNamananuM che. kalama sArI sArI hoya ke narasI hoya, paNa nAnuM bALaka zAhIne tathA kalamano upayoga lITAM karavAmAM ja kare, tema je jIvene ekeya nAmakarmane udaya hoya, te jIvo je pudgale grahaNa kare, tene ekendriya zarIrapaNe pariNamAve che. je jala ApaNe pIe chIe, te ja pazu pakSI paNa pIe che, te ja jalathI vRkSe, ane velaDIo siMcAya che, java eka ja paNa pariNamana bhinna bhinna thAya che. dhAnyane aMge, khorAkane aMge manuSya, vica ke kIDI tamAma e ja kherAka le che, chatAM pariNamana pita pitAnI nati, gati anusAra thAya che. pudgalanuM pariNamana jema pAMca Indriyane aMge jaNAvyuM che, tema mana, vacana, zvAsozvAsane aMge pudgala pariNamana chatAM cha, sAta ATha Idriya evA bheda kema nahi?, bhASA vargaNAnAM paNa pudgale te che, ane janAvare, Aryo ane anA tamAma e ja pudgale laIne bhASApaNe pariNumAve che. te ja rIte jaghanya, madhyama, uttama pariNAmavALA pudgala laIne, mana rUpe paNa pariNAmavAya che. tarka karanAra tarka kare che ke mana, bhASA tathA zvAsozvAsamAM paNa pudgala-pariNamana chatAM, tene IndriyenA bhedanI saMkhyAmAM kema na gayAM, IndriyanA pudgale pariNAvyA pachI indrithI dhAraNa karAya che, paNa tene visarjana nathI karatA, jyAre manamAM, bhASAmAM tathA zvAsozvAsamAM pudgale grahaNa thAya che, pariNamavAya che, paNa dhAraNa karavAmAM AvatA nathI; arthAt visarjana karAya che. tyAM pudagalanuM sthAyIpaNuM na hovAthI, ene IndriyenA pudgala pariNamananA bhedanI jema bhedamAM gayAM nathI. pudgalenuM grahaNa karI dhAraNa karanArA ekendriyadi pAMca jAtinI apekSAe praga-pariNata pudagalonA pAMca prakAra che. prahaNa sUrya-caMdranuM thAya che, tArA nakSAdinuM thatuM ja nathI. jagatane svabhAva juo ! tArA ke nakSatronuM grahaNa sAMbhaLyuM che?, kahevuM paDaze ke nA. sUrya tathA caMdranuM ja grahaNa hoya che. maMgalanuM, ane budhanuM grahaNa joyuM ?, nA tArA, nakSatrAdinI gaNanA tivI tarIkenI kharI, paNa meTA tarIke gaNanA nathI. rAtrie tArAo, zahe, nakSetre paNa caLake che, chatAM nizAkara te caMdra ja che, ane dinakara sUrya Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 zrI AgaddhAraka pravacana zreNa vibhAga da che ja che. saMpatti agara vipatti meTAne ja hoya che. devatA tathA nArakIne bheda paMcendriyamAM ja kema?, utkRSTa puNyanA vipAkane bhogavaTo tathA utkRSTa pApanA vipAkane bhegavaTo saMpUrNatayA paMcendriyapaNAmAM ja thaI zake che. utkRSTa pApanA vipAkane bhegavavAnuM sthAna naraka gati che, ane utkRSTa puNyanA vipAkone bhegavavAnuM sthAna svarga gati che. devakane aMge atre vivecana cAlu che. puNyabaMdhathI ja devaleka maLe che. dharma karanArA ja puNyopArjana kare che. dharma karanArA koI eka prakAranA hetA nathI. dharmAcaraNa mATe kuTuMbAdane tyAga karyA chatAM, dharmanuM svarUpa na samaje, tevA bhavanapatimAM utpanna thAya che. svarUpa samaje paNa vartAvamAM na hoya, tene devagati maLe kharI, paNa vartanamAM hoya tene caDhIyAtI devagati maLe che. vartA namAM DAmADoLa sthiti hoya, tene tadanusAra devagati maLe. lakSya eka ja keTalAka evA paNa che ke jemAM mAnyatAmAM daDha che, vicAramAM vizuddha che, ane vize kalAka dhyeyathI cUkatA nathI. pANI bharIne AvatI bAI vAte kare, hase, badhuM kharuM paNa daSTi mAthA uparanA pANIthI bharelA beDA upara che. e ja rIte samyagRSTinuM lakSya paNa dharma kiyAmAM ja heya che. saMsAranI kriyA kare bhale, paNa ene e kriyA gamatI nathI. AraMbha samAraMbhathI DUbAya, enAM kaTu phaLa bhegavavAM paDe ema samakitI mAne che. jarUra e aNuvrata nathI lete, chatAM enuM lakSya dharma tarapha ja hoya che. emanA mATe puNyagaMdhAnusAra devalokamAM sthAna te kharujane ! mahAjana mahArAM mAbApa che, paNa khIMTI mArI base nahi. keTalAka jIve evA hoya che ke je, pelA kaNabIe kahyuM ke "mahAjana mArA mAthA upara, paNa mArI khIlI phare nahi;' AvuM jeo mAne che, teo "dhama kalyANakArI che, dharma AcaravA lAyaka khare, paNa mArA Arthika, vyAvahArika, kauTuMbika, zArIrika saMge pahelAM tapAsavA pachI dharmanI vAta. dharma thAya ke na thAya, paNa mArA khIlA phare nahi. Arthika, vyAvahArika, kauTuMbika, zArIrika saMga rupI cAra khIlA Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 218 muM 177 na ja kre. evI rIte dharmane zreSTha paNa mAnanArAone te mujaba phaLa maLe che. evI sthitimAM thatA puNyama dhAnusAra devaleAkamAM tene cAgya sthAna maLe che. keTalAkA aa cAra saceAgone vighnarUpa mAne che, tethI zArIrika sa'cAgane aMge azakta mAnI, bAkInA traNa sa yAgane vAsarAve che. keTalAke evA che ke dharmanA kArya vinA AMkhanA palakArA paNa na karavA tyAM sudhI vartanavALA eTale ke zArIrika saMceogAnI paNa ane tajavAvALA hoya che.' mahuvela sadisAhu' ItyAdinuM rahasya. pauSadha uccaratI vakhate bahuvela sadisADu,' tathA 'bahuvela karazu' evA Adeza mAMgo che, tenuM rahasya samajaze tyAre tamane Atma-apa Na samarpaNa e vastunuM kharUM' tattva samajAze, tyAM pauSadhamAM praveza karanAra gurUne ema kahe che, ke A kAyA Apane aNu karU chuM.. tethI tenA upara have mAro kaze! hakka nathI. A kAyAthI thatI kriyA pratye tamAro hakka che. ApanI AjJA vinA eka paNa kriyA huM karI zakuM niha. temAM AMkhanA palakArA thavA, zvAsa leA, ane nADInuM sa McAlana thavuM vagere kriyAomAM paNa yadyapi ApazrIne pUchyu ja joIe, paNa e kriyAe eTalI badhI sukSma che, ke dareka vakhate ApazrIne pUchavuM azakaya hAI prathamathI ApanI rajA mAMgI lau chuM. 'bahuvela sa`disAhu,' ane 'bahuvela kara'' e e AdezamAM te azakaya prasa`ge! mATe rajA mAMgelI che. samarpaNa-rahasya. * je pahelA Adeza mAMgyA che, emAM bahuvela kathru" evI je mAvA nI rajA pachI che, tenI paNa rajA mAMgavAnA 'mahuvela sadisAhu' sade magAya che. rajA mAMgavI tenI paNa rajA mAMgavAnI che. rajA mAMguM ?' e mATe paNa mane rajA Ape.' kahe ke kevala samarpaNa che, je milakatamAM rIsIvara hAya, temAMthI rAjanA kharca upADavA mATe baMdhAraNa hoya, te mujaba kharcInI rakama vagara pUchaye maLe jAya; kemake rIsIvare ja e baMdhAraNa kAyama mATe nakkI karyu che. ahIM paNa 'bahuvela karazuM' e deza mAMgyA emAM e mujaba aMdhAraNa samajI levu'. kArTImAM hukamanAmA 12 Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 zrI AgaddhAraka pravacanazreNI vibhAga 6 Dro mATe paNa rajA mAMgavAmAM Ave che. jemake upalI kerTamAM apIla karavI hoya, te paNa nIcalI kerTanI rajAthI ja thaI zake che. e rIte pauSadhamAM bahavela saMdisAhu nAmanA prathama rajA maMgavArUpa AdezanI mAMgaNI, sUkSma-kiyAda mATe "bahuvela karazuM nAmanA AdezanI mAMgaNI mATe che. rajA mAMgavI, rajA mAMgavAnI rajA mAMgavI evuM baMdhAraNa rajA mAMganAra mATe che, paNa rajA mAMgI mATe gurUe rajA ApavI ja ema nathI. keTemAM te tame kesa kare che, eTale kesa calAvavAnI rajA mAMgo che, paNa korTa taraphathI tene cUkAdo agara hakama game te paNa apAya ja che, kAraNake ke prajAne cUkAdo ApavA baMdhAyelI che. ahIM tema nathI "IcchAkArI" tathA "IcchAkAreNa zabda prayoga e sUcave che, ke rajA mAMganAra ekarAra kare che, huM rajA mAMguM chuM paNa "Apa rajA Ape ja evuM mAruM dabANa nathI. "IcchA hoya te rajA Ape" kahevAnuM tAtparya e che ke zarIra paNa samarpaNa thAya che. spaMDita javuM vagere merI kriyAmAM te dareka vakhate rajA mAMgavAnuM zakaya che, paNa AMkhanA palakArA mATe azakya hovAthI tenI rajA, baMdhAraNIya rItie, prathamathI mAMgI rAkhavAmAM Ave che. bhADutathI gharamAM pheraphAra na thAya; kAMI paNa pheraphAra mAlika mAraphata ja te karAvI zake. saMthAre karavAnI paNa rajA mAMgavI paDe. sAdhupaNamAM te sAdhue kAyama mATe gurUne mana, vacana, kAyA sarvathA samarpaNa karavAnAM che. agArAo aNagArIya. "mahAvIra bhagavAne dIkSA lIdhI ema kahevuM che, te sthaLe paNa gharamathI nIkaLIne ema zA mATe kahyuM ?" arthAta anAmI anArI" ema kahyuM che, ema kahIne e jaNAvavuM che, ke tyAgI thanArAe Arthika, kauTuMbika, vyAvahArika saMgAthI dUra thavuM ja joIe. A rIte Arthika, kauTuMbika, vyAvahArika saMgethI para thaIne prajita thanArAe navayaka Adi devakanA sukha bhegavavAne adhikArI thAya che. pravajata to thayA, paraMtu temAMya pramAdI varga hoya. te paNa pratijJAmAM bAdha na lAve, ane pramAda na kare. svAdhyAyamAM, dhyAnamAM lIna rahe, samitimAM, guptimAM, Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 218 su 17 piNDa vizuddhimAM lIta rahe. ATaluM. chatAM manamAM guMcavAyA kare, mana astavyasta hoya, tyAM pramAH samajo. bhale pravRtti khAdyanI na hAya, paNa mana doDyA kare tyAM pramA samajavA. eka zeDa sAmAyikamAM kheDA hatA, paNa temanuM mana jemanI sAthe vyApAra che, tevA DheDA pAsenA leNadeNAmAM hatuM. te vakhate bahArathI kAie pUchyuM ke zeTha gharamAM che ke ?, vahue kahyu ke zeTha DheDavADe gatrA che. kahevAnuM tAtparya ke Arthika, vyAvahArika, kauTuMbika saMceogothI para thayA chatAM, dhyeyane aMge pramAdI rahenAra varga che, ane apramatta vaga paNa che. pramatta dazAne aMge dhanAzAlibhadranuM caritra zAstramAM prasiddha che. zAlibhadrane vastu bhatra zAthI cA ? jyAre dIkSA levAnI bhAvanA thaI tyArapachI zAlibhadrajI raja ekaeka strInA tyAga karatA hatA, kAraNake tene trIza atisvarUpavAn strIo hatI. zAlibhadranI bahenane A vAtanI khabara paDI gai. bhAIbahenane rAga kevA hoya ?, zAlibhadra jevA vaibhAnvita aMdhu, byibhAgonA bhaktA baMdhu, kalpanAthI divya nahi, parantu devalAkAthI ja bhAgonA padArthonI 90 peTI rAja AvatI hatI jene evA te khaMdhu, rAja eka eka strIne tyAga kare che, ane have thADA vakhatamAM gherathI cAlI nIkaLaze, e vicAre tenI bahena dhanAjIne nyurAvatI hatI tyAre AMsu AvyAM. dhanAjIe rovAnuM kAraNa pUchyuM, ane teNIe hatuM te kAraNa jaNAvyuM. te vakhate dhanAjIe zu kahyuM? hAro bhAI zAlibhadra kharekhara kAyara che. jyAre tyAga ja karavAnA che, te pachI ekaekanA tyAga zA mATe ? zAlibhadranI bahene kahyuMH svAmI ! khelavuM to shetu che, karavu muzkela che.' ene javAba dhanAjIe kaye ApyA ?, tyAMthI turata UbhA thai gayA, cA ATheyanA AjathI tyAga ! ' ema kaDDIne ATha ATha strIonA tyAga karIne nIkaLI gayA. zAlisadrane tyAM jaine tenI kAyaratA cheDavI, ane tarata tene pazu sAthe lIdhe, ane banne sALA banevIe sAthe dIkSA lIdhI. chelle bannee rAjagRhI nagarImAM anazana paNa sAthe karyuM" che. zAlibhadranA mAtA kuTuMbIjane sAthe darzana karavAne AvI che, tyAM zAlibhadre ranehavAtu mAtAnI sAme heja najara karI che. AthI . Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 zrI AgaddhAraka pravacana zreNI vibhAga 6 ho temanA traNa bhava bAkI rahyA, ane dhanAjI te pitAnA AtmadhyAnamAM ja tallIna rahyA, tethI teo te ja bhave mukti suMdarIne varyA che. AMkhane palakAre mAtra paNa sAgaropamane saMsAra vadhAre che. AvA AMkhanA palakArAne paNa pramAda na karavAthI, zarIranI paNa spRhA sadaMtara varjavAthI, je puNyabaMdha thAya tenA ge eTale ke apramatta saMyama mege anuttara devaloka maLe che. pramAdI sAdhu mATe anuttara vimAna nathI. sAdhupaNAmAM apramAdI samakitI, AyuSya baMdha ge, anuttara meLavI zake che. pudgala-pariNamanathI A patie jenA bhede jaNAvavAmAM AvyA. have sUma bAdaranA bhedonA varNana mATene adhikAra avartamAna. - pravacana 219 muM gimaDudi jAti parica of Ra! dhA kaI vihA pattA?, gAyamA duvihA 58pattA, pacatamasahuma puTakAiya jAya pariNa.yA ya apajjatasahamapuTa vikAiya jAya pariNaya ya, bAdarapuDhavikAiya egidiya0 jAva 6Narasa ikAiyA, eka vekkA dudhihA poggalAsuhumA ya bAdarA ya, pajjattagA apajjattagA ya bhANiyavvA / UMcI sthitine, tathA halakI hAlatane pudagala-pariNamanane prakAra siddhanA cha pudagalane kheMcatA ja nathI. zrI gaNadhara mahArAjAe zrI zAsananI sthApanA mATe racelI zrIdvAdazAMgI paikI paMcamAMga zrIbhagavatIjInA aSTama zatakanA prathama uddezAmAMne pudgala-pariNAmane adhikAra cAlI rahyo che. mekSanA ane te pudgala saMbaMdha sarvathA nathI ja. te vinAnA tamAma ne pudgala saMbaMdha hovAthI, dareka jIvamAM pariNamananI bhinnatA rahelI che. paMcendriyanA cAra bhedamAM paNa te je niyama lAgu che. nArakI, tiryaMca, manuSya ane devatA e cAra bheda paMcendriyanA che. navagreveyaka saMbaMdhI vivaraNa karI gayA pachI, anuttara devakane adhikAra cAlu che. cauda rAjalokamAM bIjuM eke evuM sthAna nathI, mATe ja enuM nAma anuttara che. anuttara devalokamAM pAMca ja vimAna che. keI tarka kare ke badhA jenA bheda, jaNAvyA te siddhanA cha saMbaMdhI kema kaMI kahetA nathI?' muddo e che ke jIvanA bhedane adhikAra pudgala-pariNAmane che. siddhanA jIvo. Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 181 pravacana 219 muM te pudgalene pariNumAvatA ja nathI eTale pudgala pariNamana vagaranA te siddhanA jIve che, eTaluM ja kahevuM paryApta che. anuttaravimAna kene maLe? pudgala-pariNamanane aMge puNyanA vipAka rUpe UMcAmAM UMce bheda anuttara devakane che. AvA sthAnane kaNa meLave ? athA vitta tathA cAM, atha thAva tathA ziT citte vAci priyAyAM, ca, sAdhUnAmekarUpattA // 1 // mana, vacana tathA kAyAthI trikaraNa cage eka rUpe AtmAe saMyamapAlana karyuM hoya. kahe ke apramatta saMyama pALyuM che, eTale ke ATalI Tocane hade je Atma sva-zakti keLavI zake che, te ja AtmA anuttara vimAnane meLavI zake che. pUrve jenuM samyagdarzana zuddha hAya, samyapha cAritre zuddha heya, temAM leza paNa AvanA na hoya, te jIva anuttara vimAnane meLave che. anuttara vimAnamAM paNa ucca keTinA evA de che, ke jene "lavasattamakahevAmAM Ave che. "lavasattama zAthI kahyA?, miniTamAM be ghaDI eTale 1 muhUrta, ane eka muhUrtanA 77 lava thAya che. aDI "lavasattama" eTale mAtra "sAtalava ochA AyuSya "anuttaramAM AvelA deve tAtparya e che ke pUrva bhave e nirjarAnI dhArA je sAta lava vadhAre laMbANa hota, e dhArAmAM AyuSya samAptie paDado na paDyo hota, phakata sAta ja lava vadhAre AyuSya hata, te te AtmA meze ja jA. e ja rIte chaThTha jeTale tapa vadhAre thaye hota athavA chaDuM tapanI nirjarA jeTalI nirjarA vadhAre thaI hota. te te AtmA jarUra me ja jAta. 'lavasattama eTale pUrve kArya-niddhithI mAtra sAta lavanA aMtare ja rahI gayelA, sAta lava AyuSya vadhAre na hevAthI mele na thaI zakAyuM tevA de, paraMtu anuttara vimAnane adhikAra teone maLe. prathamanA cAra anuttara, tathA sarvArthasiddhanA jI aMge mukhya bheda, anuttara vimAnanA devatAonA pAMca bheda cheH 1. vijaya. 2. vijayaMta 3 yaMta 4 aparAjita. pa sarvArthasiddha. siddhazilAthI mAtra 12 yAjane Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 zrI AgamAhAraka pravacana zreNI vibhAga 6 ThTho. dUra anuttara vimAna che ema kahyu che. saudharma devalAkamAM uvavAI na jaNAvyuM, yAvat traiveyakApapAta paNa na jaNAvyuM; phakta anuttara vimAnane aMge anuttarAvavAI zA mATe jaNAvyuM ?, anuttara devAne upapAtanI avasthA che. emanu AyuSya 33 sAgaropamanuM. temAM 165 sAgaropama eka paDakhe sUvAnuM, ane 165 sAgaropama khIje paDakhe sUvAnuM, AyuSyanA A rIte e devAno bhAgavaTo che. 33 sAgaropama sudhI eka ja kSetramAM sthiti mATe te upapAtanI mahattA che. AvA pudgalAnA pariNamanane cage tyAM jIvA devapaNe utpanna thAya che. prathamanA cAra anuttaramAM tathA pAMcamA sarvAM-siddha-anuttaramAM je mukhya bheda che, te jarUra jANavA jevA che. sarvArthasiddha vimAnamAM rahelA jIva ekAvatArI ja hAya che. tyAMthI cyave eTale tadbhava mekSagAmI, eTale tyAMthI cyavIne jayAM avatare tyAMthI mAkSe ja jAya. e pharIne anuttaramAM Ave evA niyama nahi, kemake abyA eTale jyAM bhava lIdhe e bhavamAMthI mekSe ja javAnuM nakkI ! prathamanA cAra anuttara vimAnanA devAnA jIvA vyavIne parimita saMkhyAtA bhava pachI paNa mokSe jAya, pharIne anuttaramAM Ave paNa kharA, chatAM temanA paNa mokSa nakkI ! navagaiveyaka sudhInA jIvA mATe mAkSa nakkI che. ema kahevAya nahi, anuttara vimAnathI AgaLa siddhazilA 45 lAkha yeAjananI che, te nAnI nathI, e devanA sthAna tarIke nathI; zrI siddhabhagavantA alokane sparzIne lekame rahelA che. jIvanI sAthe rahenArI bhaThI, pudgala-pariNamanane aMge jAtibhede karIne A rItie bhedo jaNavyA. ekendriyane pRthvIkAyAdi jAtimAM zI sthiti che te vicArIe. AhAra, zarIra, Indriya ane zvAseAzvAsa A cAra vastu jIva mAtrane aMge Avazyaka che. cAhe sUkSma hAya, cAhe bAdara hAya. tAtparya ke dareka sauMsArI jIvane AhAra, zarIra, Indriya ane zvAsozvAsa vinA cAle tema nathI. AhAra levAnuM sAmarthya' te AhAra paryAptinA udaya. taijas--kama NukAyamege AhAra grahaNa karI zarIrapaNe pariNamavAya che. Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 219 muM 183 pANImAM lugaDuM palaLe, bhInuM thAya, paNa dhAtu nAkhe, ane mAne ke temAM vIMTI nAkhI rAkhe, kalAko sudhI rAkhe te zuM te bhInI thAya?, agara zuM te vIMTIne nIcevAya ?, temAMthI pANInuM TIpuM paNa paDe?, kahevuM paDaze ke dhAtu pANIne pakaDe nahi. vastune pAchuM vaLagI zake nahi. eka sthaLe e ja pANImAM lugaDuM tathA vIMTI nAMkhe, chatAM lugaDuM palaLaze, vIMTImAM pANIne praveza thaze nahi. tevI ja rIte zrIsiddha bhagavate je sthaLe virAjamAna che, tyAM ja sUkrama-apUkAya, sUma-teukAya, suma- vanaspatikAya che. sUkSma-pRthvIkAyAdine taijasa kArmaNane udaya hovAthI teo pudgala-grahaNa kare che. siddhanA jIvane te svabhAva nathI, ke karma grahaNa kare. sUma ke bAdara, koIpaNa prakArane saMsArI jIva tejasa kArmaNavALe hevAthI te tenA yoge pudgale grahaNa kare che, ane pariNAve che. niraMgI paNa khorAka khAya che, ane saMgrahaNanA vyAdhivALe paNa kherAka khAya che; paNa saMgrahaNIvALAnI jaTharAgni kherAkane pacAvI zakatI nathI, kAraNa ke grahaNa karavAnI zakita nathI. nirogI zarIravALAnI jaThara pudgalane (kherAkane) pacAve che, grahaNa kare che. tejasa ane kArmaNa zarIra nAmakarma hoya tevA che pugalene kheMcI le che, tenuM ja nAma AhAra. jIva audArikAdi pudgalene grahaNa kare che, ane teMja kAmaNanI bhaThThI dareka saMsArI jIvanI sAthe ja rahe che. agnino svabhAva che ke baLataNane pakaDe che, ane pite Take che paNa baLataNathIja te te ja rIte taijasu rUpa zarIra, A jIvanI vaLagelI bharI che. bhavAMtare bhaThThI sAthe ja jAya che, ane jIvanI sAthe rahelI bhaThThI khorAkane khIMce che, ane kherAthI Take che. jenuM nAma AhAra te zarIra kherAka pakaDe che, paNa aMdara bhasmaka hoya, eTale khAI jAya; paNa badhuM te bIjArUpe thAya. lIdhelA khorAkanA (AhAranA) pariNamanathI zarIra bane che. te vakhate zarIra nAmakarmathI zarIra bane che. tyAra bAda InidrAne poSaNa kherAkamAMthI maLe che. khorAkanA rasamAMthI zarIrapaNe pariNamana thAya, ane emAMthI ghaNe thoDo bhAga IndriyapaNe pariName che, pachI zvAsozvAsanI tAkAta prApta thAya; ane tyAra pachI ekendriya jIve paryAptA gaNAya che. ekendriya jIne A cAra cIja hoya che, ane tenAM nAma AhAra, zarIra, Indriya ane zvAsozvAsa. Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 zrI AgaddhAraka pravacana zreNavibhAga chaThTho halakAmAM halakI hAlata. jIva jyAre sauthI prathama nIcAmAM nIcI hAlate hoya, te vakhate anaMtA jIve sAthe maLIne barAka le che, ane zarIra banAve che. ghaNA zarIrane jaththo ekaThA thAya chatAM dekhAya nahi tenuM nAma sUkrama. varALa bhAjanamAM dekhAya che, paNa vikharAtA pudgale dekhAtA nathI. sUkramapRthvIkAyanA je ekaThAM thAya te paNa najare dekhI zakatA nathI. tyAM zarIra aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganuM hoya che. AnAthI halakI hAlata bIjI kaI?, keI kadAca tarka kare agara pUche ke "asaMkhyAtamo bhAga kema kahyo, anaMtamo bhAga kema nahi ?," zarIrapaNe grahaNa thanArA pudgale anaMtamAM bhAge hoya ja nahi. tenuM kAraNa e che ke asaMkhyAtA AkAzanA pradeza che. cauda rAjalekanA AkAza-pradeze anaMtA nathI. kevI halakI hAlata ! aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganuM zarIra, na dekhAya tevuM zarIra, ekI sAthe AhAra, zvAsozvAsa levAya tevuM zarIra, are, sahIyArUM zarIra !, sAdhAraNa vanaspati, anaMtakAya sUphama-vanaspatikAyanI duniyAmAM gaNatarI nathI, ane vyavahAramAM paNa nathI. anAdinA AvA sUkamapaNAnI sthitimAM akAma nirjarA yege ghaNuM duHkha veThAyuM, navuM pApa na baMdhAyuM, tyAre jIva tyAMthI bAdaramAM AvyuM paraMtu bAramAM paNa anaMtA jenI bhAgIdArI che, tyAM paNa eka sAthe udyama che. tyAM paNa aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganuM zarIra che, paNa phera mAtra eTale ke te zarIra dekhAya che. zarIra dekhAya tevuM che, mATe te sUma nahi paNa bAkara. A zarIra paNa anaMtA bhAgIdAronA sahIyArA prayatnathI thayeluM che. jaine kaMdamULa zAthI nathI khAtA? jaina darzana zAthI te khAvAnI nA kahe che? te AthI samajAze. pratyeka pRthvIkAya, pratyeka apUkAya, pratyeka teukAya, pratyeka vAukAya, pratyeka vanaspatikAya, nArakI, devatA, tiryaMca, manuSya tathA sUkSma ane bAkara sAdhAraNa vanaspati vinAnI tamAma vanaspatikAyanA A tamAma cha yAvat siddhanA bheLA karIe te enAthIye anaMtaguNA jI, seyanI aNI upara rahe teTalA kaMdamULanA zarIranA koI vibhAgamAM jIve che. A saMbaMdhamAM vizeSa adhikAra agre vartamAna. Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 220 muM 185 pravacana 220 muM arUpI AtmA sAthe rUpI kamane saMbaMdha zI rIte? zrI gaNadhara bhagavAne nirUpaNa karela paMcamAga zrI bhagavatIjInA AThamA zatakane prathama uzAmAMne pugala pariNAmane adhikAra cAlI rahyo che. saMsArI jemAM tathA mekSanA mAM svarUpe kaze pharaka nathI. cAhe sUkSma ekendriyamAM rahele jIva le, cAhe siddhimAM rahela jIva bhe, paraMtu svarUpe te banne samAna ja che. khANamAMnuM senuM, tathA lagaDInuM senuM, bane suvarNarUpe sarakhAM ja che. je sonuM zodhAya che tyAM ema nathI mAnavAnuM ke bhaTrI navuM sonuM utpanna kare che. khANanA sonAmAM mArI hajI maLelI che, jyAre lagaDInuM sonuM mATIthI alaga thayeluM che. tana cokhA sanAne cArTara beMkanuM senuM kahevAya che, ane bheLavALA senAne azuddha sonuM kahevAmAM Ave che. te ja rItie saMsArI jIvamAM tathA siddhanA jIvamAM jIva-svarUpanI daSTie tibhAra paNa pharaka nathI. karmathI lepAyela te saMsArI jIva, ane karmathI mukta te muktinA (siddhanA) jIva. jene sattAmAM, baMdhamAM, udayamAM, udIraNAmAM karma hoya te saMsArI jIva, to jene sarvathA te karma nathI te badhA muktinA jIva. saMsArI jIvama karma bhaLeluM che. karmanA bheLaseLane lIdhe zarIranI paNa bheLaseLa thAya. kAne vaLage che, mATe no thAya che. hAtha pakaDe te kAne khasavuM hoya, javuM hoya te paNa khasI ke jai zake nahiM, tevI rIte jIva zarIre baMdhAI rahyo che. zarIra na chUTe tyAM sudhI jIva khasI zakato nathI, jIva AkhA zarIramAM vyApele che. thaze ke "arUpI AtmA tathA rUpakarma" e bene saMbaMdha zI rIte thAya? bIjAoe te karmane dravya nathI mAnyuM, paNa guNa mAnyo che, jyAre jenee te karmane dravya mAneluM che. guNa mAne te guNanI kAMIka avasthA te hevI joIene! kAraNa ke mUlaguNane nAza heya naDi. jaina zAsana te karmane nAzathI jIvanI mukti mAne che. je karmane guNa mAne te te mekSamAM paNa jIvanI sAthe ja karmane mAnavuM paDe. karma pudgala che; guNa nathI. AkAzane ane AtmAne sukha duHkha Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ '186 zrI AgamAddhAraka pravacanazreNI vibhAga 6 ThTho nathI karatu, kemake arUpI cIja sukhaduHkhanuM kAraNa thai zakatI nathI. AtmA arUpI che, ane AtmAne tamAma danakAza arUpI mAne che. AtmAne arUpI mAnavAmAM kAinA matabheda nathI. jene zabda, rUpa, rasa gadha, vaNu nathI evA AtmA arUpI che. AvA arUpI AtmAne rUpI karmo vaLagyAM zI rIte?, arUpI AkAzane caMdana ke kacaro spazatA nathI. nathI te caMdanathI thApA thatA. nathI kacaro vaLagatA. AvI zakA karanAre dhyAnamAM rAkhavuM, ke je vastu pratyakSa hAya tene aMge 'kema ' e prazna uThI zake ja nahi. - pANI tRSA kema chIpAve che, agni kema khALe che AvA prazno hoya ja nahi, vyavahAre pratyakSasiddha vastune aMge 'A Ama kema' evI zaMkAne sthAna hatu` ke rahetuM nathI. svarUpa javA mATenA prayatnanI vAta 'laga che. AtmA tathA zarIra paraspara evA vyApelA de, ke tamAma zarIrathI bhinna nahi ane zamIra AtmAthI bhinna nahi. saMcAgathI sa` vayA jIva sAthe sakalita che. audArika evA sthUla pudgale jyAre AtmAne vaLagelA canubhavIe chIe, pachI arUpI AtmAne rUpIkama vaLage ke nahi.' e prazna ja rahetA nathI. zarIranA sa` pradezeAmAM AtmAnA sa`pradeza vyApelA che. AtmAe peAte ja te pudgalA grahaNa karelAM che, ane parimAvelAM che. AtmAe peAte ja A zarIra banAvyu che. janma vakhate A zarIra eka veMta ne cAra AMgalanu hatu, atyAre pAMca hAthanuM kema ?, jIva pote ja zarIra khAMdhe che. kazITAnA kIDAnI cAre tarapha jAla keNu race che? ajJAnavazAt potAnu khadhana pAte ja UbhuM kare che ne ! ' kare te bhogave 'eTalu` ja mAtra nathI. anya matavAlA tamAma, kaho ke Akhu` jagat ema mAne che, khele che ke 'kare te bhogave, vAve te lage.' jaina dana eTalethI aTakatu' nathI, ethI AgaLa vadhe che. anya darzane izvarane jagA manAvanAra mAne che, jyAre jainadarzana Izvarane jagata batAvanAra mAne che. jainadanamAM ane Itara dazanAmAM A moTo pharaka che. jIva, ajIva, puNya, pApa, Azrava, saMvara, nirjarA, baMdha ne meAkSa. A tattva, bhavanuM svarUpa, karmInuM svarUpa, drabyAnuM svarUpa vagere batAvanAra Izvara che, ema. Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 220 muM jene mAne che. saMsArane tathA muktine oLakhAvanAra Izvara che, e jainene kabUla che. Itare Izvarane jIvAjIva tamAma padArthonA, saMsAra mAtranA banAvanAra tarIke mAne che. jene kare te bhagave tathA vAve te laNe" e te mAne che ja paNa eTalethI nahi aTakatAM AgaLa vadhIne kahe che, ke karavAthI virame nahi (bhale te na paNa kare) te paNa bhagave. eTale pApa karavAnI pratijJA le nahi, ane pratijJA pUrvaka pApa karatAM aTake nahIM, te paNa bhale pApa na kare te paNa teo pApakarma bAMdhe che, pApa bhagave che. daza prANa, cha paryApti tame pAmyA che. sUkSma ekendriyAdi cha anAdithI daza prANu paryApti hajI pAmyA nathI, chatAM teo kayA pApe rajhaLe che? sUkamanI sthiti te evI che ke teo nathI to pite keInI hiMsA karatA ke nathI te pitAnI hiMsAnuM kaIne kAraNe rUpa thatA. ajavALAne kAca rokatuM nathI. ajavALAMne kAcane pratighAta nathI. bAdara jene karma lagADavAmAM sUkrama che kAraNarupa thatA nathI. kevalajJAnIne vAyune sparza thAya, jhapATAthI sparza thAya tethI jo haNAya, paNa pite hiMsAnuM kAraNa nathI. bAdarane sUmane paraspara pratyAghAta nathI. anAdithI sUkamanigodamAM sthiti kyA kAraNe?, je mAtra "kare te bhagave ema manAya te anAdithI sUphamanigadamAM sthiti mAnI zakAze nahi. je che bahAra nIkaLyA ja nathI, tyAM kaMI kAraNa mAnavuM te paDazene! e jene nathI hiMsA karavAnI, nathI mRSA bolavAnuM, nathI corI lUMTa. karavAnAM, nathI strIgamana, nathI parigraha meLavavAnAM, nathI kodhAdi. e che vyavahArathI ja para che, chatAM tyAM sthiti kema?, kahe ke pratijJApUrvaka pApathI "virame nahi te paNa pApa bhagave che, A ja siddhAta mithyAtvanI sAthe aviratine paNa karmabaMdhanA kAraNamAM gaNI. te rAtribhojana na paNa kare, chatAM na karavAnAM paccakhANa na le te paNa pApa karma cAlu vaLagyA kare che. pApathI virati karavAnuM zAthI na maLyuM? e paNa cokkasa karmanA udaye ja mAnavAnuM. jema raLI meTI thAya che, tyAM te maTI thAya e vicAra paNa nathI, temaja meTI thAya te kaI prayatna paNa nathI, chatAM levAyelA rAkamAMnA pagale tene paNa piSaNa Ape che, tema karmanA pudgale aviratine paNa piSaNa Ape che, enAsTinI ToLImAM nAma Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 zrI AgaddhAraka pravacanamaNI vibhAga 6 seMdhAyeluM hoya, eTale eNe gunho karyo hoya ke na paNa karyo hoya, gunhAmAM saMDovAyela ja che. ene ghera japti lAvavAmAM enI hAjarInI jarUra nathI. e TeLImAMthI rAjInAmuM daI chUTa thAya pachI ja bacAva che. jainatara kaSAya tathA bhegane karmabaMdhanuM kAraNa mAne che, paNa aviratine karmabaMdhanuM kAraNa mAnatA nathI. niSedhanI siddhi kaThIna che. A jIva kezInA kIDAnI jema pite zarIra race che, bAMdhe che, pudgalene grahaNa karI zarIrapaNe pariNAve che, tevI ja rIte jIva pote ja zarIra bAMdhe che, TakAve che, rakSaNa kare che, ane vadhAre che, sattADhi vaDe karmodayavALA che te saMsArI jIve che. je jIva lIdhelA pudgalane ekendripaNe pariNamAve te nAma karmanA udaye) tethI te ekendriya tevI ja rIte yAvat paMcendriya paryata samajI levuM. AjanuM vijJAna paNa have navI tAjI mATImAM jIva mAnavA taiyAra che. bAdara pRthvIkAya jIvanA e zarIro che. coda-rAjakamAM pRthvIkAya gya pugale kayAM nathI? che ema sAbita karavuM saheluM che, paNa niSedha sAbita kare muzkela che. niSedha karanArane zire javAbadArI vadhAre che. che" ema siddha karavAmAM je buddhi joIe, tenA karatAM nathI ema siddha karavAmAM vizeSa buddhi vagere joIe. "nathI' ema kahevAmAM jagat AkhAnA jJAnanI javAbadArI gaLe vaLage che. vidhAna karanArane padArthanuM DuM jJAna, dheDA kSetranuM jJAna paryApta che. dAbaDI joI. "te dAbaDI che ema kahI zake paNa "dAbaDI nathI ema kayAre bolAya? AkhA jagatamAM dAbaDI nathI, ema khAtrI thAya tene ! Astika nAstikane kahe che ke "mArUM jaze zuM ?' eka nagara bahAra eka tapasvI mahAtmA padhAryA che. duniyA tyAga, virAgya, tapa, dharma tarapha raheje AkarSAya che. bhale tyAM mAne ke na mAne paNa kheMcAya te che ja tyAgamAM, vairAgyamAM, tapamAM evuM AkarSaNa che. AthI te tapasvIne paNa prabhAvanI gaNanAmAM lIdhA che. padhArelA mahAtmA mahAna tapasvI che, ane AtApanA laI rahyA che. temanA AvatAnI Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 220 muM 189 khabara paDatAM tamAma loko tyAM darzone ulaTayA. zauya dharmanI mahattA duniyAmAM jene zIla vhAlu hAya te varNave che. te paNa kulaTAdi vezyAne to khaTake ja! zIla dharmane mahimA duniyAmAM gavAya e ja vezyA mATe zalya. AkhuM nagara mahAtmAne page lAgavA jAya, e joIne eka nAstikanA dilamAM ulkApAta jAgye, paNa kare zu?, AkhA gAmamAM te nAstika pote ekaleA ja e matanA hatA, eTale enI vAtane sAMbhaLe ja koNa ?, teNe tapasvInA kAnamAM jaIne phUMka mArIH 'mahAtmAjI ! A badhu kaSTa kare che te kharA, paNa parabhavanI khabara kaDhAvI che? AsAmInA nizcaya vinA huMDI zAnI lakhA che ? parabhava nahi hoya to tamArU thaze zu ?' mahAtmAe dhyAna-mukta thayA bAda tene madhura vacanethI samajAvyuM. ke 'bhAI! tu sAMbhaLavA taiyAra te che ne? ' e yAda rAkho ke kaTTara nAstikA mAnatA ke na mAnatA chatAM sAMbhaLavA teA taiyAra rahetA heAya che. teNe peAtAnI sAMbhaLavAnI taiyArI batAvI, eTale mahAtmA kahe che; bezaka, svaga, naraka me joyA nathI. paNa zAstranA AdhAre nizcaya karyo che ke pAka che, ane tethI narakanI vedanAthI khacavA mATe, ane svanA sukhanA anubhavAthe, zAMtyathe huM tapazcaryAdi karU chuM. bhalA 'svaM ke naraka nathI ' ema tuM zA AdhAre kahe che? tane koI kahI gayu che ke ' sva tathA naraka nathI ', tArI STie to tAre jAte ja cauda brahmAMDamAM pharI vaLavu joIe, ane pachI na dekhAya tA - nathI" ema kahI zake che. have mAna ke eka vakhata svarga ke naraka na paNa hoya to mArUM gayuM zuM? H 'saMdigdhe'pi pare loke tyAjyamevAzubhaM budhaiH / yadi nAsti tataH kiM syAdasti cennAstiko hataH " // 1 // AcArAMgasUtra-prathamavimAn-rR, ra chu. z~i-{{ bhAvAH-- cImAM saMzayamAM paNa tatparatA dharAvanArA leAka hAve chate paDeta purUSoe te azubha cheDavA lAyaka che, jo nathI to pachI tenAthI zu thAya ? arthAt puNyadAna dharma karyAM, to phAyado ja thavAnA che, paraMtu vastu nizciMta thaI gaI te nAstika te pote potAnA vicArathI haNAyA ja che. svarga na paNa hAya, naraka na paNa hoya, chatAM pApa cheDavAthI, Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 zrI AgamAddhAraka pravacana zreNI. vibhAga 6 ThTho puNya karavAthI gayuM zuM? AtmAnI prasannatA to sAkSAt che. paNa bhA AdamI ! je kadAca naraka nIkaLI paDI to tArU thaze zu ? tAre zire te traNa ke tethI ghaNA Aropa lAgu thAya tema che. nathI jAte tuM dharma karate, nathI karAvato, ane karanAra, karAvanAranI ADe villo khaDA kare che.' vAta sAMbhaLIne nAstika nirUttara tathA bhoja banI gaye, leAka-jIve ane pariNamanayAgya pudgalAthI khIcAkhIca vyApta che. : koI paNa padArtha nathI' ema kahevuM, arthAt vastunA astitvane niSedha karavA, emAM ghaNI buddhinI jarUra che. cauda rAjalokamAM phalANI jagyAe pRthvIkAyapaNe pariNamelAM pudgaleA nathI.' tema kahevAnA ApaNane zA adhikAra?, zAstrakAra to kahe che ke sUkSma pRthvIkAya, sUkSma aplAya, ma te kAya, sUkSma vAukAya, sUddama vanaspatikAya codarAjaleAkamAM ThAMsI sIne rahelAM che; dArikapaNe jenuM pariNamana thAya che, tevAM pudgale DharAjaleAkamAM khIcAkhIca bharelAM che. anatAkAlathI jIvA metre jAya ane jaghanyathI cha mahIne eka mAkSe jAya ja che. chatAM jagatnI rthAta e ja rahevAnI che. melle manuSya ja javAnA, manuSyati trinA bIjI kAI gatimAM mekSa ja nathI. manuSyagatinA AdhArabhUta pRthvI, apU te, vAu, vanaspatikAyane mAnavAM ja paDaze. je AtmAne chelle mekSa mAne, tyAre paNa AdhArabhUta pRthvIAdi mAnyA vinA chUTako kayAM che?, anaMtA jIvA mAkSe gayA, jAya che tathA jaze, chatAM anatA A rIte rahevAnA paNa kharA ne ! A badhA anaMtA jIve ane pudgala che kayAM ? cauka rAja leAkamAM ThAMsI ThAMsIne bharelA jIve ane pariNamana cAgya pudgalathI cauda rAjalAka khIcAkhIca vyApta che. A rIte Akhu jagat jIvA thA pudgalAthI khIcAkhIca vyApta che; eTale jIve tyAMnA pudgale graNa kare che, ane bhinna bhinna rUpe pariNamAve che. sama mATe sthaLa vizeSanI jarUriyAta nathI, AthI cauda rAjalokamAM sUkSma ekendriya jIvA mAnavAmAM aDacaNa nathI. zarIra taiyAra thaI gayuM, zakti maLI eTale jIvA paryAptA kahevAyA. zaktie maLatI hAya paNa maLI na hAya, te jIvA aparyAptA kahevAya. sUkSma paryAptA aparyAptAnA bhedo mATe agre vamAna, Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 221 muM 191 pravacana 221 muM beIdiyapaogapariNayA NaM pucchA, goyamA !, duvihA pannattA, ta jahApajjattagabe diya50 ya apajjattagabe diyapa0 jAgha pariNayA ya, evaM teiMdeyAvi evaM curidiyaavi| pAvAnusAra pugalenuM pariNumana. zrIgaNadhara mahArAjA paMcamAMga zrIbhagavatIjInA AThamA zatakanA prathama uddezAmAM pudgala-pariNamana adhikAra kahI rahelA che. temAM jaNAvI gayA ke keTalAka jIva samajaNa dharAvatA hoya, paNa vartana na karI zakatA hiya, bhoga na ApI zakatA hoya; keTalAka-jI samajaNa vinA vartana karatA hoya, keTalAka jI viparIta samajaNa tathA viparIta vartanavALA hoya; keTalAka suMdara pravRttizIla hoya paNa pramAdI hoya; keTalAka apramattapaNe sAdhaka hoya; e rItie vipAkamAM paNa bhogavaTA mATe dareke dareka gatimAM bhinna bhinna sthAna mAnavA ja paDe. eka vAta magajamAM barAbara samajI le ke jagatamAM amuka jagyAe jIve che, tathA pudgale nathI, e eka paNa pUrAvo nathI. cauda rAja-lekamAM che ane pugale ThAMsIThAMsIne bharelA che, ane ene khyAla ApavA zAstrakAre kAjalanI dAbaDInuM dRSTAMta ApyuM che. kAjalathI dAbaDI jema ThaMsIne bharelI che, temaja cauda rAjalekamAM che tathA pagale mATe samajavuM. sarva jAtanAM purUgale sarva lekamAM vyApelA che. jyAre jagata AkhAmAM che tathA pugalo vyApelAM che, te pachI "jIva nathI ema kahevAnuM che hakaka, jIva tathA pudgale bannethI sarva kAkAzanA sarva pradeza bharelAM che, ane vyApelAM che, sarvaprakAranA sUkSma je lekamAtramAM vyApI rahelA che. vikalendriya (beIndriya, teInidraya, carindraya) cha tadana svaccha havAmAM ke taddana svaccha pagalemAM upaja zakatA nathI. madhyama prakAranI havA ke madhyama prakAranA pulane AdhAra hoya te ja teo upajI zake che. tethI vilendriya jI ticcha lekamAM ja upajI zake che. cauda rAjalakamAM adhyApaka-jI narakamAM tiryaMca upajI zakatA nathI, kAraNa ke narakanI havA ghaNI Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12. zrI AmoddhAraka pravacana zreNI vibhAga cha ja ThaMDI, ane tApa ghaNe sakhta hoya tethI e jIvo mATe asahya che. e ja udghalekamAM paNa uttama, svaccha havAmAM paNa na rahI zake. vikalendriya ja nukazAnakAraka hovAthI, uttama sthAne tevA nukazAnakAraka ja na hoya. delekamAM vimAnanI bhUmio AdhArabhUta chatAM tyAM vikendriya jIva utpanna thatA nathI. devalekamAM durgadha na hoya, paNa daze dizA sugaMdhi karI de tevI utkRSTa sugaMdha tyAM hoya che. puNya viSAka jogavavAnuM sthAna hovAthI, tyAM sugaMdha ja hoya. keIne tarka thAya che tyAre zuM te je cauda rAjalakamAM vyApaka na hoya temAM Azcarya nathI ? vikaleyi jethI mAMDIne pacendriya sudhInA che AdhAre rahenArA hovAthI, teo sarva jagyAe na mAnIe, temAM aDacaNa nathI. sUkSma eTale ? bAdarapRthvIkAyAdi be ghAta karanArI cIjane vyApaka tarIke na mAnI zakAya. pRthvIkAya, apUkAya, teukAya, vAyukAya, pratyeka vana patikAya vyAghAta karanArA che. madhyama gaMdhanI jemane jarUra nathI, evA AdhAra vagara rahI zakanArA pAMce suma pRthvIkAya, pUkAya, teukAya, vAyukAya, vanaspatikazya, cauda rAjalokamAM vyApelA che. AdhAranI darakAra skUlane hoya, ane patanane bhaya paNa bhUlane ja heya che. sUrmane tevI patanadinI darakAra ke te bhaya hete nathI. sUryodaya vakhate jALIyAmAM jhINuM jhINA kaNaA taDakAmAM (saryanA prakAzamAM uDatA dekhAya che. kahe ke e kaNIAne paDavAne bhaya che? e kaNIAmAM keTalAka Ama jAya che, ane keTalAka tema jAya che. vAyaro hoya te judI vAta, nahIM to eka prakAranI temanI gati nathI; paNa bArika rahevAthI teonI gati aniyamita che. A te skUlanA nirNayamAM anya matavAlA thAkyA, eTale teoe jALiyAnA tejamAM dekhAtA ANunA trIzamA bhAge paramANu ko. vartamAna vijJAnanI zodhe te kaNIAnA be. koDa upara kaTakA, yaMtrathI hAlamAM nakkI kya che. pilA bicArA pIe, egIe, dhyAnI kahevarAvanArAonI daSTi mAtra trIzamA bhAga sudhI ja pahoMcI ! emaNe te kahyuM che kejaalaantrgtebhaanauN, yatsUkSma dRzyate rajaH tasya trizattalo sAgaH paramANuH pra tata: che ? | Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 221 muM 193 jenomAM vaparAto "asaMkhyAta" ke "anaMta" zabda sAMbhaLI itare upahAsya kare che, paraMtu paramANune samajavA mATe lakSaNa ja e che ke, anatA sUma paramANu ekaThA thAya, tyAre vyAvahArika paramANa thAya, tyArapachI anaMtAnaMta vyAvahArika paramANuthI raja, trasa, regu bane che. jeo rUpamAM sAcA nathI TharatA, teo arUpImAM kyAMthI sAcA TharavAnA che? dareka jIvane cAra paryApti heya sUkSmane kazAnI asara thatI nathI. kAca ajavALAne vyAghAta pratyAghAta na kare, tema ajavALuM kAcane vyAghAta karI zakatuM nathI. sUmane jema bIjAnI asara nathI, tema sUddhama paNa skUlane asara karI zakatA nathI. pAMceya prakAranA sUkSma AkhA jagatamAM vyApelA che, ema zrI sarvajJa bhagavaMte kaheluM te mAnavuM ja paDaze. saMsArI jIne AhAra, zarIra, Indriya ane zvAsozvAsa cAra paryApti te mAnavI ja paDe. ekendriya kahevAne vakhata kayAre Ave ? ekendriyapaNe zarIra pariNamavAya tyAre ne ! AhAra pariNamana vinA zarIra zAnuM baMdhAya? AhAra pachI zarIra, Indriya ane zvAsozvAsa paryAptisUkSma ke bAdara. dareka jIvane AhAra, zarIra, Indriya, zvAsozvAsa te mAnyA vinA chUTake ja nathI. cAra paryApta kamamAM kama dareka jIvane hoya ja che. cAra paryAptithI ochI paryAptivALI kaI jAti nathI. jene cAreya vastu maLI gaI te che paryAptA kahevAya. jene be, traNa ke cAra paryApti pUrI nathI maLI, te cha paryApti meLavatA kahevAya, eTale aparyAptA kahevAya. paMcendriyamAM mananI zakti meLave tyAre te manavALe kahevAya, ane meLavate hoya tyAM sudhI paryApta na kahevAya. sUmamAM, bAdaramAM paryAptA, aparyAptA che, yAvat vanaspati sudhI tema samajI levuM. beIndriya jIvamAM sUkSmapaNa rahI zakatuM nathI. sUmipaNuM ekendriyamAM ja rahI zake che. rasanA che kriya AvI ke sUkamapaNAne avakAza raheto ja nathI. beIndriya jIve caudarAjalekamAM vyApaka mAnI zakAya tema nathI. beIndriya jIvomAM paryAptA, aparyAptA e be bheda paDe che. beIndriya, teIndriya, caurindriya nA paryAptA, aparyAptA evA bheda paDe che. ve paMdriyanA che. jene che. payA , ane aparyAptAna vibhAga kevI rIte te agre vartamAna . 13 Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AgaddhAraka pravacana vibhAga 6 ThuM pravacana 222 muM rayaNappabhApuDhavineraiya0 pucchA, gAyamA ?; duvihA pannattA, taM jahApajjattagarayaNappabhApuDhavi jAva pariNayA ya apajjattagajAvapariNayAya evaM jAva ke sattA | leka tathA alakane bheda, zrI gaNadhara mahArAjA paMcamAMga zrI bhagavatIjInA AThamA zatakanA uddezAmAne pudgala-pariNAma nAmane adhikAra kahI rahyA che. gaI kAle sUma bAdara saMbaMdhI paryAptA ane aparyAptAnI vicAraNA karI. sarva lekamAM rahelA che sarva lekamAM rahelAM gya pugale grahaNa karIne pariNamAve che. je jI bIjAthI upaghAta pAme nahi, tathA bIjAne upaghAta kare nahi, tene sUkSma jIve kahevAmAM Ave che. ajavALuM kAcane ke kAca ajavALuM-kAcamAMthI pasAra thavA chatAM, nukazAna karI zake tema nathI. jagatamAM kaho ke code rAjakamAM pRthvI, a5, teu, vAyu, vanaspati e sUmapaNe pariNAvelAM zarIre evAM sUkSma che ke pote bIjA jethI AghAta pAmI zakatA nathI. ane pote bIjA jene AghAta karI zakatA nathI. jyAre sarva jAtanAM pudgale sarva AkAzapradezamAM che, ane ekendriyanA che te sthaLe mAnIe te pachI te jIve te pudgale na le, temAM kAMIka kAraNa te mAnavuM paDene! leka ane aleka AjJAthI mAnIe, paNa yukitathI aleka zI rIte mAnave? je aleka na hota to skaMdha ja na thAta. aleka eTale badhe maTe che, anaMta che, ke jemAM paramANu chUTA chavAyA vIkharAI jAya te bIjA paramANune phera maLavAno vakhata na Ave, vADakImAM pAchuM hoya temAM leTanI mUDI nAkhIe te kuM baMdhAya, paNa darIAmAM nAkhIe te hekuM ke gAMgaDI na baMdhAya. te ja rIte paramANu, paramANu vIkharAI jaI alekamAM cAlyA jAya te skaMdha thavAno vakhata na Ave. je ema alekamAM javAya te A je che bhegA thayA che, te thAya ja nahi. tyAre samajI le ke jIva tathA pudgalane gati karavA lAyaka badhuM kSetra nathI. jIva tathA pudgalane pharavA lAyaka kSetra te leka, pharavAne gatine lAyaka nahi evuM kSetra te aleka. Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 pravacana ra22 muM saMgAdhIna jIvanI utpatti. che tathA pudgale cauda rAjalekamAM ThAsIThAMsIne bharelA hovAthI eka dAyamAM anaMtA che, eka skaMdhamAM anaMtA paramANuo rahelA che. sUddama-pRthvIkAya, apUkAya, teukAya, vAyukAya, vanaspatikAva caudeya rAjakamAM che. temAM eka paNa bhAga te khAlI nathI ke jemAM sUkSama pRthvIkAyAdi pAMce na heya. jIva ane pudgalanI vyApakatA hovAthI sthUla agnimAM vyApaka mAnavI muzkela paDaze. agnine A e ja utpanna karIe chIe. nAza paNa ApaNe ja karIe chIe. kAkaDe saLagAvya, agnikAyanA jIve utpanana thayA, ela eTale nAza thayA. pudgalene nAza, utpatti ApaNe AdhIna heya paratu jInI utpatti tathA nAza ApaNe AdhIna zI rIte ? pugalanA saMyoge jIva utpanna thAya che. AkhuM jagata nAmakarmanA udayavALuM che. saMyega maLe tyAre grahaNa kare, ane saMga TaLe tyAre cAlyuM jAya. gaMdakImAM kIDA utpanna thAya che. gaMdakI ApaNe karIe tethI gaMdakInI utpatti tathA nAza ApaNe AdhIna, tethI temAM utpanna thatA ja ApaNe utpanna karyA tema nathI. te te gaMdakIne saMvega maLe eTale upana thayA. sUma tathA bAdaranI samajaNa AkhA jagatamAM je je jIve vyApela che, temAM pRthvIkAyanA nAmakarmanA udayavALA hoya te je pudgale grahaNa kare te jIve te pugalone pRthvIkAyapaNe paraNamA. AvuM AvuM pariNamana badhA prakAranA jIvane aMge che, paNa ahIM vAta pRthvIkAyathI vanaspatikAya sudhInI che, kemake sUma tathA bAdarano viSaya che. ekendriya vinA sUkrama tathA bAdara evA e bheda bIje nathI. pRthvIkAyathI vanaspatikAya parvatanA ane sthAvara ja kahevAmAM Ave che. beIndriyathI paMcendriya sudhInA tamAma ne trasa eTale hAlatA cAlatA jIvo kahevAmAM Ave che. ADAra, zarIra, Indriya, zvAsozvAsa ema cAra paryApti dareka jIvane hoya. cAra paryApti je jIve pUrI pAmI cUkayA hoya, te paryAptA kahevAya, ane bAkInA aparyAptA kahevAya. pRthvIkAyapaNAmAM utpanna thayA Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 zrI AgamAddhAraka pravacanazreNI vibhAga 6 ThTho chatAM zarIre, indriye zvAseAzvAsanI tAkAta meLavI nathI te aparNAMptA. navA jIva utpanna thAya te ekadama badhI zakti meLavI zake nahi. paryAptA tathA aparyAptAe beya bheda, sUkSma tathA khAdara bannenA jANavA. pRthvIkAyathI vanaspatikAya paryaMta sUkSma bAdara: temAMya paryAptA tathA aparyAptA. e rIte dareknA cAra cAra bhede jANavA. anaMtA ke asa'khyAta-jIvAnA asakhyAtA zarIra bhegAM thAya to carmacakSuthI dekhAya nahi, tevA jIvA sUkSma kahevAya. ca cakSuthI zarIrapaNe dekhAya te bAdara kahevAya. pRthvIkAyathI vanaspatikAya sudhI A rIte vIza bhedo thAya. vAyukAya ke jenA sparza jaNAya che, te vAyukAya khAdaramAM gAya. paryAptA tathA aparyAptA kone kahevA ? sthAvarane aMge jema paryAptA tathA aparyAptA evA bheda paDe che, tema te bhedo trasamAM paNa rahelA che. eindriya jIvAmAM paNa zakti meLavelI hAya tevA (paryAptA), tathA zakti meLavatA heAya te (aparyAptA) ema e prakAra che. bhamarIo kIDAone lAvIne mATImAM ghAle che, pachI TuMba de che, eTale pelA kIDAe bhamarI banI jAya che. tyAM 'bhamarI thatI' ane 'bhamarI thaI' ema e bheda spaSTa che te ! vilendriya (eindriya, teindriya, caurindriya )mAM pazu paryAptA tathA aparyAptA be prakAra samajavA. je jIvAe zakti meLavelI che te paryAptA, ane meLavI nathI, meLavatA che te aparyAptA AhArAdri paryApta vagere zakti anukrame meLavAya che. vaikriya-zarIra e anaMtaguNI sajAnA bhogavaTA mATenuM sAdhana che. paMcendriya jIveAmAM nArakI jIvA janme tyArathI ja vaiyi pudgalA levAnI tAkAtavALA hoya che, arthAt evI tAkAta sAthe ja tee utpanna thAya che, eTale ke utpanna thAya ke khIjA samayathI teo vaikriyapudgale grahaNa kare che. audArika zarIra krame vRddhi pAme che. jhADa anukrame vadhe che. agninI jyAtamAM anukrama nathI. vRkSane aMge, ATalA varSe ATaluM vadhyuM, ema kahevAya che, kAraNa ke tyAM vadhavAnA kramanA, anukramanA niyama che. audArika zarIramAM kramikavRddhi hovAthI zakti pAmatA tathA zakti pAmelA, eTale ke paryAptA tathA aparyAptA, evA be bheda pADI zakIe. Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 222 muM 197 agnine aMge, e pragaTa thAya ke AkhA makAnamAM jhAkajhamALa ajavALuM prasare che. tyAM prasaramAM kama nathI. e prakAza pahelethI chelle sudhI sarakhI rIte prasare che. vokeya zarIra audArika zarIra mAphaka kamika vRddhivALuM nathI. samuddaghAtathI vaikeya racAya che, audyorika racAtAM nathI. audArika zarIrathI sahana na thaI zake tevAM sudhA, tRSA, TADha, garamI vedanA vyathA, pIDA, karthanA, mAra, ghAta, chedana, bhedana, dahana vagere vedanAo nArI temanuM kava zarIra hovAthI sahana kare che. ahIM pUrve karelAM pApanuM sA gaNuM, rAjAra gaNuM, lAkha gaNuM, asa khya gaNuM, anaMtagaNuM phala nArakIma. A rIte bheLavI zakAya che. dareka deDa hoya te sajAnA eka vakhatanA bhAgavaTAmAM khalAsa! A lekamAM khUnIe cAhya te eka khUna karyuM hoya ke so khUna karyo hoya paNa phAMsI te eka ja vArane ! gunDA ghaNuM chatAM tethI sajA ghaNI vakhata karavI te sattAnI bahAra che. tyAre zuM te gunDAe mApha thayA ? radabAtala thayA ? nA, evA koI sAmaTA gunhAnA vipAkanA bhogavaTA nara naraka nita che. A lokanI rAjasattAnA sANasAmAM chUTI gayelA kudaratanA sANasAmAMthI chUTI zakti nathI. nArakane je bekaya zarIra na maLyuM hota to te gunDAmAMthI gunhegAra chUTI zakta, paNa e bane ja kema? anaMtaguNI pIDA bhogavavA mATe te bokeya zarIrane vaLagADa che. khUbI ke chUTAya naDe, marAya paNa nahi. e te vaLagADa te vaLagADa ! tArAnA kaNa kaNa ja kare, paNa pAchAM bheLAM thaI ekarUpa thAya che, tema nArakAnA deha kApIne khaDe khaDa karo, teya pAchA joDAI jAya ane bIjI davA bhegavavA tevAra! AvuM ke zarIra je javAne pahelI ja kSaNathI maLe che, tene mATe zakti (payata) pAmyA ke pAmavI e vakhata judo kayAM ? vaikriyapaNa vakA pudgale pAraNumAvAya paNa te zarIramAM Idriya, zvAsozvAsa, bhA , tathA mananI zakita ke.maka ja thAya che. AthI nAkImAM paNa paryAnA apacatA bheda mAnavA ja paDe dareka narakamAM tevA be bheda che, eTale ke sAteya narakama tevA A be bhedo samajI levA. have tiryaca, manuSya tathA devatAone aMge, A bhede mATenuM varNana age vartamAna. Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 198 zrI AgamahAraka pravacana zreNI vibhAga chaThTho pravacana 223 muM saMmucchimajalayaratirikkhapucchA, goyamA ! duvihA pannattA, taM jahApajjattaga0 apajjattaga0 evaM gabhavatiyAvi, samucchimacauppayathalayarA evaM ceSa gambhavatiyA ya evaM jAdha samucchimakhahayaraMgabhavatiyA ya ekkakke pajjattagAya apajjattagAya bhANiyavvA / dekhI zakAya te bAdara ane na dekhI zakAya te sUkSma zrI gaNadhara mahArAjA paMcamAMga zrI bhagavatIjI sUtranA aSTama zatakanA prathama udezamAM pudgala-pariNamanane adhikAra jaNAvatAM, jenA bhedone aMge ekendriyadi jAti, pRthvIkAyAdi bhedo pudgalanA saMyogonI vicitratAne lIdhe ja-e vicAraNA karavAmAM AvI. ahIM eka prazna upasthita karo, ke jema mUlabhedo pudgalane AbhArI che. tema peTabheda paNa pudgalane AbhArI kharA ke nahi ? e praznane aMge ja prazna Ubho rahe che ke mUlabhedo je pudugalanI vicitratAne AbhArI hoya, te peTabhedo mATe paNa ema ja hoya emAM prazna zAthI?, jyAre pRthvIkAyAdine pudagalanI vicitratAne AbhArI gaNavAmAM Ave, te pachI temAM vaLI sUkSma, bAdara, paryAptA, aparyAptA evA bheda kahevAnI jarUra zI? bhale praznamAM prazna thayo, paraMtu prakSakAre eka vAta dhyAnamAM rAkhavAnI jarUra che ke mUlabhedamAM sUkSma tathA bAdara e be bheda-che zAthI? pharIne sUma tathA bAdaranI vyAkhyA samajI levI. pRthvIkAyanAM asaMkhyAtA zarIre ekaThAM thAya chatAM paNa na joI zakAya te sUma, ane pRthvIkAyanAM ghaNuM zarIra ekaThAM thAya ane te dekhI zakAya te bAdara pRthvIkAya. dekhAvAnA svabhAvavALA te bAdara, ane na dekhAvAnA svabhAvavALA te sUma. jyAre kethaLI bharAvAthI reta ke anAjane bhAra lAge tyAre eka dANAmAM paNa agara retanA eka rajakaNamAM paNa amuka vajana te mAnavuM paDe, paraMtu eka divAnuM teja ApaNA upara paDe ke lAkhe divAnuM teja ApaNuM upara paDe te ApaNe dabAI e kharA? vA, kemake Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 223 muM 19 e pudgale telane, vajanane egya nathI. retanuM ane ajavALAnuM te samajavA mATe daSTAMta ApyuM. te vastune khyAla sahelAIthI lAvavA mATe apAya che. bAdara pRthvIkAya eka hoya te na dekhAya. bhAranI cIja chatAM bArIka hovAthI bhAra na lAge. dara paDelo eka vALa na dekhAya paNa vALane ja dekhAya. bAdara pRthvIkAyanA keI chanAM zarIra ekaThAM thAya tyAre dekhI zakAya. eka pRthvIkAyanuM zarIra paNa dekhavuM gya che. sUma ane bAdara e bheda pudagala pariNAmanI vicitratAne lIdhe mAnavA paDyA. sthAvara dekhAvA yegya chatAM be prakAra mAnavA paDe. pRthvIkAya tathA apakAya cakSuthI dekhAya che, paNa vAyukAya bAdara hoya. te dekhI zakAtuM nathI. prabhA, teja mAtra cakSuthI grAhya che. sparzathI na jaNAya. dekhavA lAyakanA be vibhAgaH nahi dekhavA lAyakanA saMyegathI. na dekhavA lAyaka nA banyA. ane dekhavA lAyakanA saMyogathI dekhavA lAyaka nA banyA. hAIDrojana ane okisajananI sthiti vicAre. vAyurUpe te pANI rUpe ane pANI rUpe te vAyurUpe thayuM ne ! ahIM kaI tarka kare ke: "jyAre vAyu e ja pANI, pANI e ja vAyu, te e bheda jUdA zA mATe mAne che? sthAvaranA cAra bheda mAnene! bALaka juvAna thAya tethI zuM juvAnane jIva judo mAne ? ApaNe te saMyoge. utpatti mAnIe chIe. keTalIka vakhata vAvavAthI paNa ghAsa thAya, ane vagara vAgye paNa ghAsa thAya. mATe ghAsa mAnyA vinA chUTake nathI. vAyumAMthI pANI thAya eTale vAyunA cha marI jAya che ane pANInA jI upaje che. jaina darzanamAM saMgathI utpatti mAnela che mATImAM utpanna thayelA anAja dvArA A manuSyanuM zarIra paNa vadhyuM ne ? bALIne rAkha thayA pachI pAchI mATI ! kSaNika sAMye gaka utpatti tathA nAza mAnavAmAM jainone vAMdho nathI. ApaNe Ama Adhunika vijJAnane aMge kahIe chIe tema nathI, paraMtu zrI sUyagaDAMga sUtranI TIkAmAM kahyuM che ke apUkAya vAyu upAdAna kAraNa tathA vAyu nimitta kAraNa che. lugaDAnuM upAdAna kAraNa sUtara, ghaDAnuM upAdAna kAraNa mATI. ghaNIvAra upAdAna tathA nimitta kAraNa judAM hoya che, tema ahIM nathI. pANImAM Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200. zrI AgaddhAraka pravacana zreNI-vibhAga chaThTho upAdAna tathA nimitta kAraNa banenA kAraNabhUta vAyu ja che. bAdara pRthvIkAya eTale eka AMgaLa jeTalI jagyAmAM asaMkhyAta ekaThA thAya te ja dekhAya, paNa game teTale ghaMghATa jambara hoya, te paNa zabda najarathI nathI dekhAte. jema eka zabdanAM tema ghaNAM zabdonAM pagale paNa joI zakAtAM nathI. te ja rIte sUkSmanuM zarIra ekanuM hoya ke aneka sUnAM zarIro, te paNa joI zakAya nahi. skUla pRthvIkAyanA pudgalenI jema bAdara pRthvIkAyanA pudgalenuM pariNamana che. AkhA jagatamAM vyApaka mAtra pAMca sthAvara ja che. zakita meLavavAne samaya te aparyAptApaNuM, ane zakita meLavAyA pachI paryAptApaNuM. sUma, bAdara, paryAptA tathA aparyAptA evA cAra bheda pAce sthAvaramAM eTale ekendriyamAM che. beIndriyamAM sUma ke bAdara evA bheda nathI, beIndriya kayAre kahevAya?, rasanA Indraya prApta thAya tyAre beIndriya kahevAya. rasanA IndriyavALe rasano anubhava kare che sUmane rasa gamya na hoya. AthI rasanA Indriya skUlamAM ja mAnI zakAya. temAM beIndriyamAM) sUmane bheda rahetuM ja nathI. e ja niyama AgaLa paMce draya paryata samajI zakAya tema che. beIndriyAdi javAnuM AthI AkhA jagatamAM vyApakapaNuM rahetuM nathI. mAtra pAMca sthAvara ja jagatamAM vyApaka che. kuMbhIthI zarIra moTuM ! paMcendriya nA cAra bhedomAM prathama nArakane che. utkRSTa pApanAM vipAkane bhegavavAnuM sthAna naraka che. narakamanA je te nArakI. kadAca tame pUchaze ke "jIvane tame nArakI kayAthI kahe che? madhyagati ke tiryaMca gatimAMthI nIkaLe tyArathI ke narakamAM upaje tyArathI? ahIMthI kaI vastunA udaye e jIva tyAM gaye? ahIMnA AyuSyanA chellA samayathI ja nArakI. manuSya ke tiryaMcanuM paMcendri Ayukhya samApta thayuM ke bIjA ja samayathI nArakI. nArakI marIne pharI narakamAM na upaje. manuSya ke tiryaMca paMcendriyanuM AyuSya pUruM karyuM eTale naraka tarapha prayANa karanAra jIva rastAmAM narakAyu bhogave che. rastAno samaya, be ke traNa samaya eTale Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 223 muM 201 che. narakayu ahIMthI udayamAM Ave che, eTale pApakarma ahIMthI ja udayamAM Ave che, paNa kAmaNa zarIra sukhaduHkhanA bhega vagaranuM che. vedanIya karmane udaya zarIranA sAdhana vinA heta nathI. jIva je paryAptie bhaviSyamAM pUrI karavAno hoya te tene eka apekSAe labdhi paryApta kahevAya, ane je na karavAnuM hoya te labdhi aparyApta kahevAya. pharIne vicAre, nArakInA jIva, narakamAM jatAM, vacamAM narakAyuM bhagave che, chatAM syula zArIre na hovAthI vedanAne anubhava hotuM nathI. devatAo upaje tyAM aMtamuhUrtamAM te vadhIne jovA jevA thaI jAya che. tema nAcchI jIva kuMbhamAM utpanna thAya ke zarIra kubhI karatAM vadhe. bAIne peTa karatAM garbha mATe rahe te zI dazA ? tyAM te audArika zazira eTale bAIne zarIrane nukasAna thAya, bAInuM me'ta thAya paNa nArakInI kuMbhI vajanI eTale tene koI asara thAya ja na.i mATInuM pAtra, temAM dUdha garama mUkayuM hoya, ane DhAMkaNu sajajaDa heya te tUTI jAya, paNa tAMbAnI halInAM tema bane nahi. nArakIo kuMbhamAM utpanna thAya, kuMbhI karatAM zarIra meTuM hoya, tethI te rADerADa pADe, eTale paramAdhAmIe tenA zarIranA kaTakA karIne tene bAra kADhe che. e kaTakA pAchA pArAnA kaNa nI jema bheLA thaI jAya che. nArakI jIvanI A dazA che. A nArakImAM paNa paryAptA tathA aparyAtA evA be vibhAga che. tiya"cane aMge. tiryaMca ne paMcendriyanA traNa bheda jalacara, sthalacara, becara. jalacaro pudgalene jalacara rUpe pariNAve che. jalacara paNa paryAptA aparyAptA che . de. saMbhUmi jalaca paNa paryAptA tathA aparyAptA ema be bhede che. nara-mAdAnA vegathI utpana thanArA jalacare garbha ja kahevAya che. manuSya strInA garbhAzayamAM manuSyanI temaja kIDAonI paNa utpatti che ne ! garbhAzayamAM vyAdhi thAya, te saDe tyAre kIDA utpana thAya che, ane e ja garbhAzayamAM putra ke putrInI utpatti thAya che. jIve pagale laI pariNumAve tevuM pariNamana thAya che, mATe tyAM svabhAva kAma na lAge, nahIMtara gAMDI mAnA gAMDA, ane DAhI mAnA DAhyA thavA joIe. garbhAzayamAM nAmakarmanA udaye je jIva utpanna thAya te nAmakarmanA udayAnusAra tevA Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 zrI AgaddhAraka pravacanazreNI vibhAga 6 Dho pudgale grahaNa kare, tathA te rUpe pariNAve che. garbhavyutkrAMtimAM paryAptA tathA aparyAptA evA be bheda paDe che. sthalacaramAM catuSpada, bhujaparisarpa tathA uraparisarpa evA traNa bheda che. catuSadamAM paNa saMmUcchimU tathA garbhaja evA be prakAra che ane te darekamAM paryAptA tathA aparyAptA evA be bheda che. e ja mujaba bhujaparisarpa tathA uraparisarSa mATe samajI levuM. khecara mATe paNa e ja rIte samajI levuM. have manuSyanA bhedane aMgenuM kathana agre vartamAna. pravacana 224 muM samucchimamaNussapaMcidiyapucchA, goyamA ! egavihA pannattA apajjatAgA caSa jainene mekSa sAMkaDe nathI zrI gaNadhara mahArAjAe, zAsananI sthApanA mATe racelI dvAdazAMgImAMnA paMcamAMga zrI bhagavatIjI sUtranA AThamA zatakanA prathama uddezAmAMne pudgala-pariNAma nAme adhikAra cAlu karatAM jaNAve che ke svarUpe tamAma jIve sarakhA che. svarUpa daSTie je sUkSma ekendriyane jIva te ja siddha mahArAjane jIva che. jIva mAtra svarUpe samAna che. samyaktvanI zarUAta ahIMthI ja thAya che, ane te e che ke "tamAma jIva svarUpe samAna che e mAnyatAmAM samaphatvanI jaDa che. Itare pitApitAnA niyata deva, guru, dharmane mAne che, paNa temAM hetu svargaprAtine ane sAMsArika sukha meLavavAne che. A jIva jJAnAvaraNIyadi ATha karmothI gherAyeluM che. e kamane nAza karavAne tathA AtmAne joti svarupa banAvavAne hetu jainadarzanamAM che, tethI jeoe karmono nAza karyo che, jeoe pitAnA AtmAne jyoti svarUpa banAvyA che, teoe karmanAzane, AtmasvarUpa prAptine mArga batAvyuM che, temane jene deva mAne che. tethI ja sudeva, suguru, sudharma mAnavAmAM samati che. jainadarzana te Icche che ke tamAma jIve samakitI thAya, kAraNake jainadarzane mAnelA mekSamAM saMkaDAmaNuM nathI. amuka saMkhyAmAM ja cha rahI zake, saMkhyA vadhaze te vAdha Avaze, amArI jagyA nahi rahe," AvuM mekSanuM sthAna jaine mAnatA nathI. Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 224 muM AkhAya jagatanA tamAma cha eka avagAhanAmAM AvI jAya te paNa jainene bAdha nathI. kSetranuM rokANa thaI javAthI bIjAne sthAna na maLe, tevI sthiti nathI. "jagata AkhuM mikSa pAme" e jainenI sadaiva bhAvanA hoya che. jainadarzanane e te kAyamI maratha cheamuka jIva mokSe na jAya, tevI IcchA ke mane ratha, tevuM vacana ke upadeza tathA tevI pravRtti A ekAnta mekSa mArga mATenA jaina zAsanamAM nathI. kinapura ta zAthI? ItaramAM tathA jainamAM A pharaka zAthI? bIjAo AtmAnA svarUpane oLakhatA nathI. keI paNa AtmA bhale adhama dazAmAM heya. chatAM te joti svarUpa che, siddha svarUpa che, AvuM kaI paNa bIjA matavALA mAnatA nathI. bIjAo devane paNa kalaMka ApIne mAne che. jainamAM deva niSkalaMka ja che. bIjAo devane karma karAvanAra, preraka mAne che. jene karmanI javAbadArI jokhamadArI jIvanI mAne che. bIjAo Izvarane jagatane banAvanAra mAne che, jene Izvarane padArtha batAvanAra mAne che. AcArya, upAdhyAya, tathA sAdhuo traNa jJAnavALA heya te ja upadeza de, te niyama nathI. zrI tIrthaMkara deva te garbhathI traNa jJAna dharAve che, ane dIkSA letAM temane cothuM jJAna thAya che, chatAM temane upadezane adhikAra nathI. teo upadeza kevalajJAna prApti pachI ja Ape. AcAryAdine upadeza ApavAmAM harakata nathI, kemake teo kAMI gharano upadeza ApatA nathI, teo te zrI tIrthakara devanA TapAlInuM kAma kare che. sAta rUpiyAne pagAradAra TapAlI sAta lAkhane ceka Ape che ke nahi ? paNa emAM ene zuM? nathI tyAM pitAnI javAbadArI ke jokhamadArI. eNe te mAtra ekavALuM parabaDIyuM ja ApyuM che. eka lakhanAra te bIje ja che. AcArya, upAdhyAya tathA sAdhuo, zrI tIrthakara bhagavAne prarUpelA tane upadeza Ape che, ane te paNa temanA ja nAme. "huM kahuM chuM ema kahevAne hakaka che. "viTI vadhI judA dhA' tathA uttara pranata ta sUtrano artha e ja vAta sAbita, Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AgaddhAraka pravacana zreNI vibhAga cho - AcAryAdie akhatare karavAnuM nathI, paNa zrI jinezvaradevanA mAkane mAla vecavAne che-heMcavAne che. tIrthaMkara deve, cAritra ane ghera tapa dvArA kevalajJAna pAmyA pachI ja upadeza Ape che. Adarza rUpa bananAra pUratI taiyArI karI pachI ja bahAra Ave. sAmAnya sainika laDhavAne mATe game te talapApaDa thAya, paNa pUratI taiyArI vinA janarala kadI paNa vera Dikalera karaze nahi. zrI tIrthaMkaradeve te tIrtha pravartAvyuM che. potAnAM vacane lokone mArge pravartAvavA che, mATe prathama AdarzarUpa banavuM joIe. AdarzarUpa banavuM hoya tene Adazane anukULanI bhUmikAnuM cA patra laIne kevalajJAna meLave, ane kevalajJAna maLyuM eTale nakakI thayuM, ke jANavAnuM kaMI ja bAkI rahetuM nathI, pachI ja tIrthakare upadeza de che, ane tIrtha sthApe che. nisarga tathA adhigama samyakatva mULa vAtamAM Avo. dareka Atma svarUpe siddha samAna che. jIva mAtra svarUpe siddha bhagavantanA jIva jevA che. jIva ATalI hada sUkama ekendriyapaNAthI Ave che. gherathI baMdara sudhI pagethI cAlIne jaI zakAya, paNa meTI khADI ke moTI nadI utAravAmAM pagathI kAma cAle naSThi, nAva joIe ja. akAma nirAthI vadhIne amuka UMcI hade avAya, pachI zrI tIrthaMkara devanAM vacananuM AlaMbana joIe ane te vinA AgaLa vadhI zakAya nahi. yathApravRttikaraNa sudhI vacananI jarUra nathI. yathApravRttikaraNathI AgaLa vadhI apUrvakaraNamAM jaIe, tyAM zrI tIrthakara devanAM vacanothI varSollAsa pragaTayA vinA chUTako nathI. kadIka evuM bane che vacana vinA vIllAsa thaI jAya, paNa te apavAnuM che, e mArga nahi kahevAya. anya dhamIne tame jaina dharmanA tatte samajAve che, temAM bhale Itara buddhimAna te tane samajI zake che, jayAre tamAruM bALaka kAMI tattva samajatuM nathI, chatAM jainadharma paratve tenI abhiruci kuLAcAre che ja. belanAranuM meM baMdha thaI na zake, kAraNa ke koI ema paNa patharo gabaDAve che ke, "kuLAcArathI thato dharma te dravya dharma che, paNa ema bolavAmAM bhUla che. jyAM A mAnA kalyANanI buddhi utpanna thaI tyAM tene dravya dharma kahI zakAya na.i dere javAmAM Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 224 muM 205 kalyANa na mAnate heya, ane "nahi jAuM te mAtA-pitA laDaze ema dhArIne jAya te tyAM dravya-dharma khare, paNa dravyadharma paNa niSphaLa te nathI ja, e paNa bhAvamAM pariNamavAmAM saMbhavita che. reDiNIyA cere te kAnamAM AMgaLI rAkhI hatI, ke "be mahAvIranuM vacanA saMbhaLAI jAya!" chatAM kAMTo kADhavA jatAM saMbhaLAI gayuM te paNa te pAmI gaye! dharma pAmI zakyo. "mAruM kalyANa thAya, pApathI bacuM" AvI bhAvanA jyAM hoya tyAM bhAva dharma che. mAbApa sAthe na hoya, chatAMya zrAvakanAM baccAM mArgamAM jatAM, koIne kIDI, maMkeDI mAratAM jue, te tene kamakamATI chUTe che, tene rokavA prayatna kare che, sAme na mAne te potAne dhrujArI chUTe ja che ne! e zAthI? dayA kuLAcAra AvI che, paNa te bhAvarUpe thAya che ne ! nakuLamAM avatarelAne nisarga samyaktva kahyuM che, eTale svAbhAvika sapha- kahyuM che. jIvAdika nava tatvane khyAla ene rADaja AvI jAya. jyAM pUjA, sAmAyika, pratikamaNa, pauSadha Adi AcAre pracalita che, evA jainakuLamAM janmelA bALake saMvara tathA mekSa tattvamAM AdaravALA saheje thAya che. temaja pApathI, AzravathI, baMdhathI saheje dUra rahenArA thAya che. je vaiSNave tamArA paricayamAM hoya, teo te tamArA tattvone ochevatte aMze paNa jANe che, paraMtu je vaiSNavone bilakula zrAvakano paricaya na hoya teo na ja jANe. AvAo upadezathI samakita pAme, tene adhigama samyaktva kahevAmAM Ave che. AlaMbana vinA cAle? zabdo vAMcyA ke sAMbhaLyA vinA prApta thatA samyaktvane nisarga samakita kahe che. have jyAre ene khyAla thAya ke, AlaMbananI AvazyakatA che, eTale AlaMbanane Adara kare che ja. sUkSma nigodamAMthI ahIM sudhI te avAyuM. paNa have AlaMbana vinA eka DagaluM paNa cAle tema nathI, ema thAya e AtmA AlaMbana rUpa devagurUnI pUjA, sevA, bhakti bahumAna kare, kare ane kare ja. jene kSAtravaTanuM mUlya che, jenAmAM pAtra khamIra che, te talavAranI pUjA karyA vinA rahe? talavAra sAdhana che, chatAM tene pUje ja. cakaratna sAdhana chatAM cakravattI je tene Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 zrI AgamAddhAraka pravacana zreNI vibhAga 6 ThTho svAmI che, te tene mahAtsava kare che ne! cha khaMDa kAMI cakra sAdhatu nathI. sAdhaka te cakravattI che. zrI jinezvaradeveAnI bhaktathI pUrva saMcita karmonA kSaya thAya che. kevalajJAnAvaraNIyAdi ATha karmono kSaya karavAmAM, kevalajJAna meLavavAmAM zrI jinezvaradevanI bhakti e sAdhana che. jainadarzana ema mAne che ke sUkSma ekendriyanA jIva tathA zrI siddha bhagavantanA jIva, svarUpe samAna che, parantu AvaraNane pharaka che, te AvaraNa dUra karanAra sAdhana zrI jinezvara devanI bhakti che. je vidyAthI Ane kalama kema pakaDavI te paNa na AvaDe, temane mATe dhAraNamAM dAkhala thavu muzkela che. tevI rItie ekendriya, eindriya, tendriya caurAndraya e cAreya jAtinA yadyapi jIvA che, svarUpa ane tajJAnavALA che, paNa jJAnAvaraNIyAdithI evA AvarAyelA che, evI sthitimAM mUAyelA che, ke teo kevalajJAna meLavavAnA mArga upara AvI zakatA nathI. pace ndraya ja mAtra te mArge caDhI zake che. paMcendriyamAM paNa je vyasanAdanI AdhInatAthI parataMtra hAya, je bIjI vyaktine AdhIna hAi parataMtra hAya, te peAtAnuM kAma karI zakatA nathI. dArUDIAthI ke kedIthI 6.nayAnuM dArigha phITe tema nathI. devatAe vilAsamagna che, mATe parAdhIna che, nArakIe vedanAnI parAkASThA bhegavavAmAM ja sabaDe che, eTale emanI vedanA, parAdhInatAnI parAkASThA to trAsadAyaka che. e jIvane te meAkSanA mAnI kalpanAne paNa avakAza kayAM che? tiryaMcanI parAdhInatA te pratyakSa che. mokSamArga mATe kevala manuSya ja prayatna karI zake che. kamanasIbInI parAkASThA ! manuSyamAM paNa samUmi manuSya thAya to ? leMpamAM saLagelI doraDI AkAre doraDI ja dekhAya, paNa jarA dhakko vAgatAM rAkha kharI paDe, temaja gaja manuSyanAM thUka, leAhI; rUdhira, viSTAdi malIna azuci padArthomAM saMmUmi manuSyA upaje che. AhAra garbhanA ja paNa jitae samR im ! manuSya gatinuM nAma kama che, pAMcendriya jAtine paNu nAma karmImAM udaya che, paNa evI vicitra kamanasIbI che, ke evI vicitratA bIjA koImAM nathI. sUkSmamAM, khAdaramAM, vikalendriyamAM, samU cchima, khecarAdikamAM je kamanasIkhI nathI, tevI kamanasIbI ahI che, Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana ra24 muM 207 kemake teo kadApi paryAptA thAya ja nahi. ekendriya, vikalendriya, jalacara, sthalacara, tiryaMca paryApta thAya, saMmUcchama manuSya kadApi paryAptA thAya ja nahi. prazna thaze ke te tene lAbha ze ? cerane cakorAI maLI temAM lAbha za? ApaNe pApAnubaMdhI puNya mAnIe chIe. paMcendriya jAti maLI. manuSya gati maLI, paNa je durbhAgya bIje nathI te durbhAgya mUrNim manuSyapaNAmAM che, e jI pUrI paryAdita na ja meLave. apUrNa zaktie aMtamuhUrtamAM te kALa karemare. kALa kare tyAM ja bIjA upaje. tene cheDo nathI. vanaspatimAM sacitta vadhAre vakhata rahe che. pratyeka vanaspatikAyanI sthiti 10000 varSanI che. sarve sAdhAraNa tathA saMmUcchim aMtamuhUrta AyuSyavALA che te dhyAnamAM rAkhe. bIjI vanaspatine kApIzuM, chedIzuM tyAre acitta thaze, paNa kaMdamULamAM te kApyAcheDyA vinA agara kApI chedI lAvyA ho to paNa, (aMtarmuhUrta AyuSyane zabda bhale pakaDe chatAM, tyAM bIjA upaje che, kuMveranA pAThAne kApI lAvIne laTakAve. ene nathI maLatuM pANI, nathI maLatI mATI chatAM te vadhe che. tAtparya e ke aMtarmuhUrtamAM pahelAMnA ja marI jAya che, ane vadhanArA bIjA jIve tyAM utpanna thAya che. samaye samaye jenI utpattinI vAta jeo bhUlI jAya, tene samaja zI rIte paDe? kalemAdimAM manuSyanA je ja saMmUrNim upajyA, te aMtamuhUrtamAM mare, paNa tethI virAdhanA baMdha thAya, tema na samajavuM; kAraNa ke tyAM navA navA jIva upaje che. deDakAMo deDakAnA arthamAM ja upaje che, agara svataMtra paNa upaje. garbhaja manuSyanAM mAMsa, pitta, ulaTI, lehI, pizAba, viSTA vagere azuci padArthomAM mUrchAima manuSya upaje che, te daza prANonI pUrI paryAptine nathI ja pAmI zaktA, tethI teo eka ja prakAranA che eve uttara devAya. have garbhaja manuSya vagerenA bhedane adhikAra kahevAze. te, age vartamAna. Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 225muM gambhavati ya maNussapaciMdiya pucchA, goyamA! duvihA pannattA, taM jahA-pajjattaga gaThabharakka tiyAvi apajjattaga gabbhavatiyAdhi / garbhanI paristhiti. saMchi ma manuSyanI kamanasIbI ! zrI gaNadhara mahArAjA paMcamAM zrI bhagavatIjInA aSTama-zatakanA --prathama uddezAmAM pudgala-pariNAma nAmane adhikAra varNavI rahelA che. temAM gaIkAle saMmUrNima manuSya paMcenidraya jIvananI kamanasIbI vicAro gayA ke, e bicAre paryApta thaI zake ja nahi. garbhathI je utpanna thAya te garbhaja. jenI utpattimAM saMyoganI jarUra nathI, garbhasthAnanI, jarUra nathI te saMmUrNima. garbhaja manuSyanAM cUMka, glema, viTAdi azuci padArthomAM mUcchim manuSya utpanna thAya che. deDakAMnA cUraNamAM deDakAM utpanna thAya che. jemane prAyaH kaSAye pAtaLA hoya evA jugalIAo (yugalika manuSya)nA kSenmAdimAM paNa saMmUccham manuSya utpanna thAya che. deDakAMnA avayavemAM havA pANInA saMge jema deDakAnI jAti utpanna thAya che, tema garbhaja manuSyanAM azuci avayamAM (padArthomAM) saMmUcchima manuSya utpana thAya che. upajavAnAM sthAna viSTAdi cauda hoI temane cauda sthAnakIA ja kahevAmAM Ave che. mAtrAne paraThavavuM paDe che, tene rele na karAya. mUrNim manuSyane AhAradika paryApti kharI, mAtra mana paryApta nathI. bhASA sudhI pahoMcI jAya te paryAptA thAya, paNa tema bane ja nahi. bhASA sudhI pahoMcavAnA sAmarthya sudhI e jIve ja nahi. jIvana eTaluM alpa che, ane uparanI AvI dazAne anubhave che e ja teonI kamanasIbI che. jyAM hakkane hakka nathI tyAM nAhaka beTI thavuM ! eka jIva manuSya paMcendriyanA garbhamAM AvyuM, AThame mahine garbha paDI gaye. A jIvane paMcendriya jAti, manuSyagati mAne ke AryakSetra paNa mAM paNa bicArAnuM vajuM zuM? zrI kaSabhadevajI bhagavAna aThThANuM ne e ja upadeza Ape che, ke jIvanane bharoso nathI. e aThThAi Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 225 muM AvyA che te prabhujIne e pUchavA, ke vaDIlabhAI bharatanuM sArvabhaumatva svIkAravuM, ke yuddha karavuM ?, bhagavAna e aThThANuM ne bIjI ja dizA batAve che. A jagatamAM sauthI adhika caMcaLa cIja vAyu che. A jIvana zvAsavAyunA AdhAre che, have AvA jIvanavALA saMsAramAM jIve kyA bhAse rahevuM ? kaI che garbhamAMthI cAlyA jAya che, keI (bAlyavayamAM) jAya che, koI bharayauvane jAya che, te kaI vRddhAvasthA anubhavIne paNa jAye che te pachI keI na jAya ema nathI. javuM, javuM, javuM te sAcuM ja. duniyAmAM leNuM mATe te traNa varSa sudhI hakkanI mudata che, paNa jIvanane aMge kAMI hakaka che? jyAM hakkane hakka nathI tyAM nAhaka joyA karavuM ? eka paLa paNa nirAMta rAkhI zakAya tema nathI. trIjA ArAnA cheDe zrI RSabhadevajI bhagavAne pitAnA 98 putrone A caMcaLa sthiti jaNAvI, te ApaNuM jevAnI zI vAta ! garbha vyutkrAMti eTale ?' saMmUcchim manuSya paryApta thaI zake ja nahi. bIjI jAta hoya te tyAM oLakhAvavA vizeSaNa kahevuM paDe. devatAmAM saMmUcchima nathI. devatAmAM tathA nArakImAM mAtra "upapAta jAta" sthiti che, devatA upapAtazadhyAmAM utpana thAya che, nArakI kuMbhamAM utpanna thAya che. manuSya mATe garbhaja tathA saMmUrNima evAM be vizeSaNa, be prakAre utpatti hevAthI kahevAM paDe. vyAkaraNamAM e niyama che ke sUtra racanAmAM je addha mAtrA paNa echI vAparavAthI kAma sare te te sUtrakAre, "vRddhAvasthAmAM putrotpatti samAna utsava mAne che, jyAre Ama che tyAre "garbhajane badale lAMbI mAtrAvALe "garbhavyutkAnti' zabda kema rAkhe? ahIM vicAravuM joIe. gamAM mAtra paryApti thaI jAya, eTale pitAnI meLe piSaNa meLave tema nathI. amuka mudata sudhI garbhamAM piSaNa joIe. zarIra saMpUrNa thayA pachI piSaNanI jarUra nathI. garbhamAM paripakava dazA joIe. garbha rahyo te divase zarIra bAMdhyuM, ane aMtamUhUrtamAM badhI paryAptio taiyAra thaI gaI. keTalAka mAne che ke amuka mahinAo sudhI jIva na Ave te pachI kevI rIte pudgale zarIrapaNe pariName che, athavA pudgale 14 Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ', 210 zrI AgaddhAraka pravacanazreNI vibhAga 2 Dro bahAra nIkaLI jAya nahi te saDavApaNuM thAya. vAgyA upara lehI bahAra na nIkaLe te pAke che ne ! have je java ja na hoya te zarIra pariNumAvaze keNu? zarIrane gaThTho karyo koNe? prathama samaye ja jIvanI utpatti che. enA vinA zarIranuM baMdhAraNa ja nathI. keTalAke jIvanuM AvavuM bIje, trIje, cothe mAro mAne che, paNa tema nathI. garbhotpatti utpatti ane sAthe ja. utpattimAM jema mAnyuM, tema maryA pachI paNa zarIramAM jIvanuM zUnyapaNuM mAnyuM che. saMsArI jIva dareka kSaNe 7-8 karma bAMdhe che. prathamanAM badhelAM atyAre udayamAM Ave che. garbhamAM utpana thayA pachI be ghaDI thaI eTale te jIva cha paryAptivALa thaI gaye, chatAM eTalAthI enuM jIvana nathI. garbhamAM amuka mahinA sudhI piSaNa joIe, ane piSaNa maLe te ja te nirAbAdha rahI zake. manuSya mATe ja e niyama ema nahi; janAvara mATe paNa te ja niyama che. "garbhamAM AkhI taiyArI e hetu jaNAvavA "garbhavyutkrAMtika' zabda jaNAvyuM che. piSaNamAM khAmI rahevAthI kasuvAvaDa thAya che. garbhavyutkrAMtikamAM paNa paryAptA tathA aparyAptA evA be bheda che. jeo zakti meLavatA hoya te aparyAptA, ane meLavI lIdhI hoya te paryAptA. kAgaLa, kalama, zAhI te enAM e ja, paNa vAMkA akSara kADhanAra vAMkA ja kADhaze. sIdhA akSara kADhanAra sIdhA kADhaze, te ja rIte ahIM paNa aparyAptAvasthAmAM aparyAptA, paryAptAvasthAmAM paryAptA samajavA, jIva te e ja - AgaLanA bhaviSyanA) bhavanuM AyuSya bAMdhyA vinA keI paNa jIva mare nahi. AgalA bhavanA Amulya baMdhana mATe AhAra, zarIra, Indriya e traNanI jarUra che. ATalI hade paryApta thAya te ja bhAvigati mATe ahIMthI jaI zake. aparyAptAvasthAmAM naraka ke svarganuM AyuSya baMdhAtuM nathI. garbhamAM rahyo thake paryApta, devatAnuM AyuSya bAMdhe te devatAmAM upaje. dharma lAgaNI pradhAna mAtAnA garbhamAMne chava, pUrva bhavanA saMskArathI, AcAryane upadeza paNa samajI zake che. te marI jAya te devaloka jAya. garbhamAM laDAInI vAta sAMbhaLe te vaikriya zarIra karI aparyAptAvasthAmAM AyuSya bAMdhe te devakanuM ke mArakanuM AyuSya na badhe. AhAramAMthI je rasa kAnamAM paDe te kAnarUpe pariName, AMkhamAM Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana ra6 mu 231 -AMkhamAM paDe te AMkharUpe pariNue, nAsikAmAM paDe te nAsikArUpe pariName te ja rItie paryAptA tathA arpaptA e bhedomAM pudgala-pariNamana samajI levuM. devatAnA bhedone agenA adhikAra aMge vamAna. pravacana rara6 su asurakumAra - bhavagavAsidevANaM pucchA goyamA ? dubihA pannattA, taM jahA -pajattama asurakumAra0 apajjattaga asura0, evaM jAva thaNiyakumArA pajjattagA apajjattagAya, evaM eeNaM abhilAveNaM duyapaNaM bhedeNaM pisAyA ya jAva gaMdhavvA, caMdA jAva tArA vimANA0 sahikammakarapevagA jAva accuo, hiThThamahiTThimagevijjagakappAtIya jAba uvarimauvarima gevijja0, vijayaaNuttaro0 jAvaaparAjiya0 savvaThThasiddha kappAtIya pucchA, goyamA ! dubihA pannatA, ta jahA - pajjattasavvaThThasiddha aNuttare | apajjattaga savyaThTha jAva pariNayAtri 2 daMDagA - pudgala-pariNamana vaicitryathI jIvanA aneka bhedo che. zAstrakAra bhagavantA vAraMvAra eka vAta tarapha lakSya kheMce che ke tamAma jIve| svarUpe samAna che. halakAmAM halakI sthitinA jIva, eTale ke sUkSma ekendriyamAM samaDatA jIva, tathA anaMtajJAna, ana tadana vItarAgamaya svarUpa, ana Mtasukha, anaMta vI'mAM zAzvat ramamANa zrI siddha bhAvantane jIva eTale ke utkRSTamAM utkRSTa keTine jIva, anne svarUpe sarakhA che. tarkavAdI ta kare ke je jIva svarUpe sarakhAM che tA pachI saMsArI tathA meAkSanA evA e mukhya bheda kema tathA khIjA aneka bheda (saMsArImAM) zAthI ? samAdhAna eka ja ke karmAMthI sadaMtara mukta jIva te muktinA jIvA, tathA karmAMthI vIMTaLAyelA te sa'sArI jIvA. saMsArI jIvanA aneka bhedo kama pudgalanI aneka prakAranI vicitratAne AbhArI che. ekendriya nAmaka nA udayavALA jIvA je pudgalA grahaNa kare che, te badhAne ekendriyapaNAe parimAve che. e pramANe yAvat paMcendriya paryaMta samajavu, samUmi manuSyamAM paryAptA bheda che ja nahi. manuSyanA be prakAra gaja tathA samUcchi m, manuSyagati pAmavA * chatAM pAMca indriyAnI prApti thaI chatAM mananAM pudgalA lai manapaNe Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 zrI AgaddhAraka pravacana zreNI vibhAga chaThThI pariNamAvavAnI zakita je jIvoe meLavI nathI, teo saMpUrNima kahevAya che. garbhaja manuSyanA viSTAdi apavitra avayamAM bicArA saMmUcchima manuSya utpanna thAya che. deDakAMnA avayavamAM deDakAM utpanna thAya che, te te jANe chenegarbhaja manuSyanA viSTAdi cauda sthAnamAM bicArA A jIva utpanna thAya che, tethI te temane cauda thAnakIA jIva kahevAmAM Ave che. saMmUchimanI utpatti mATe jalacara, khecara, garbha ja, becarAdi vagerenI azucimAM e niyama nahi, paNa manuSya gatimAM te e niyama ja che ke garbhaja manuSyanA cauda azuci sthAne mAM, e cauda apavitra padArthomAM ja saMmUrNima manuSya utpanna thAya, ane paryAptA na ja thAya. tiryaMca gatinA saMmUrNima ja te pitAne lAyakanI paryApti pUrI karI paNa zake che, paraMtu saMmUcchim manuSya kadI paNuM paryAptA thaI zaktA nathI. paryApti pUrI karI zake teTale vakhata te bicArAo jIvI ja zakatA nathI, tethI tene eka ja bheda ane te aparyAptApaNAne. garbhaja manuSyamAM utkRSTamAM utkRSTa saMkhyA laIe te batrIza AMkathI vadhAre na jAya. AMka eTale zuM ?, ekama, dazaka, so ema gaNatAM lAkhanA cha AMka, te rIte batrIza AMkanI saMkhyA samajavI. ekanA be, benA cAra, cAranA ATha ema chanuM vakhata bamaNa bamaNAM karatAM jAya ane je saMkhyA Ave teTalI saMkhyA garbhaja manuSyanI AkhA aDhIdviIpamAM samajavI. saMmUrNimanI ochAmAM ochI saMkhyA asaMkhyAtAnI samajavI. asaMkhyAtA upaje chatAM temAM eka paNa jIva paryApta thaI zake nahi, pUrI paryAptinI prAti paryata jIvI zake nahi, evI emanI kamanasIbI che. bhASA-vargaNanA pudgale grahaNa karavA samaye sAmarthya TakatuM nathI. samUrNima-manuSya aparyAptA ja heya. manuSyanA 303 traNa traNa bheda kahyA che. pannara karmabhUminA, trIza-akarmabhUminA, tathA chapana-aMtaradvIpanA ema ekaso ane eka bheda. temAM garbhamAM paryAptA tathA aparyAptA eTale 10142=202 thayA, tathA saMmUcchima manuSya mAtra aparyAptA hovAthI ra02+101=303 bheda thayA, saMbhUmi manuSyanI utpatti ahIdvIpanI bahAra nathI, kAraNake garbhaja manuSyanAM durgadhi avayave bIje heya nahi mATe saMmUrNimanI utpatti bIje Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 226 mu 213 kayAMthI heAya ? garbhaja manuSya mATe paryAptA tathA aparyAptA evA ane bheda che. yugalikamAM paNa be bheda : paryAptA, aparyAptA. akama' bhUmirUpa-yugalika-kSetramAM javA chatAM abhAgIAenA bhAgyamAM yugalikapaNuM hetu' nathI. ga`mAM nava lAkha jIve utpanna thAya, temAMthI taiyAra mAtra e thAya, e janmavA pAme khAkI 8999998 badhA marI Aya. payAtA thavAnA vakhata mAtra be jIvane ja Ave; bAkInA tamAma aparyAptA avasthAmAM ja marI jAya. akarma bhUminuM utkRSTa AyuSya traNa palyopamanuM che. AvA AyuSyavALA sthAne javA chatAM saravALe cha zUnya !, kANI hAMllI kayAre bharAya ?, arthAt bharAtI nathI ja. dareka devatAnA bhedamAM paryAptA, tathA aparyAptA evA be bheda che. atyaMta puNyanA vipAka bhogavavAnuM sthAna svarga che. devalemAM paNa zakita meLavanArA ane meLavelI hAya tevA eTale ke paryAptA tathA aAptA be bhedya tA che. bhavanapatimAM pahelA asurakumAra bhavanapati deve e prakAre pudgale! pariNamAve cheH eka te paryAptA tathA khIjA aparyAptA. bASA ane mana devatAmAM bheLAM che. manuSyamAM tathA tiya "camAM bhASA paryApta tathA manaHparyApta judI gaNI che svataMtra gaNe che, e paryAptinuM nAma bhASA-manaH paryApti che. sayaMbhadevAdi pAMca prakAre paryAptabhAvana pAme che. manuSyathI devatAmAM e zakita adhika. je zakita bhASAmAM kAma lAge che, te ja zakeAM mananA pudgalA levAnA kAmamAM lAge che. manuSya, hAthI, gheADAne zravaNendriya jUdI che. sApane kAna e ja AMkha, AMkha e ja kAna che. sApa mATe cakSunu nirmANu che, te ja zrotratuM nirmANu che. jIo pheSa kAvyamAM ene cakSuzravA kahelA che. devatAmAM paNa je zakti bhASAmAM te ja zakita mananA pudgale levAmAM kAma kare che. zaktie! e chatAM bheLI gaNIne tene bhASA manaH paryAsi kahI che. eka ja sthAne be kArya kare che. devatA pAMca paryAptie paryAptA. asurakumAramAM keTalAka paryAptA, keTalAka aparyAptA che. A bheda asura Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 . zrI AgaddhAraka pravacanazreNI vibhAga da che kumAra ekalAne? takauDinya nyAye bIjAnA be bheda kahyA nathI ema nahi. kauDinya nAmane brAhmaNa hate. 'takrakauDinya nyAye Apaje, kahevAthI badhA brAhmaNane ApavAnI sUcanAnusAra kene dahIM ApavuM ane kone chAza ApavI te nakakI che. bhavanapatinA daza bhedamAM, yAvat svanitakumAra e dazame bheda che, tyAM sudhI darekamAM paryAptA tathA aparyAptA evA be bheda laI levA. vyaMtaramAM, pizAcamAM cAvatu gaMdharvamAM e be bhedo samajI levA. SIonAM caMdra vimAnamAM yAvata tArAnA vimAnamAM e be bheda samajI levA. bAreya devalekamAM paNa e be bheda che. navaraiveyakamAM paNa be bheda che. anuttaramAM yAvat aparAjIta sudhI be bheda samajI levA. pAMcamuM sarvArthasiddha vimAna eTale te nAnI mukita ! jyAM sarve padArthonA sukhanI siddhi che. tyAM paNa be bhede che, have pudgalenAM, vibhAga pariNAmane aMge agre vartamAna, pravacana rara7 muM je apajjattA suhumapuDhavIkAiya egidiyapayogapariNayA te orAliyateyAkammagasarIrappayogapariNayA, je pajjattA suhuma0 jAva pariNayA te orAliyateyA0, evaM jAva cauridiya pajjattA, navaraM je pajjattabAdaravAukAiya egidiya payogapariNayA te orAliyaveubdhiyateyAkammasarIra jAva pariNatA, sesaM taM cetra, pudgalenuM paraspara pariNAmantara zAthI? - taijas zarIrathI. zrIgaNadhara mahArAjA paMcamAMga-zrIbhagavatIjInA aSTama zatakanA prathama uddezAmAMne pudgala-pariNAma adhikAra jaNAvatAM saMsArI jemAM ekenidayAdi jAtinA, paMcendriyamAM nArakI Adi gatinA je bhedo pADe che, te karmapudgalanI vicitratAne AbhArI che. je tema na hoya te. jAti-kAya vagerene bheda raheta ja naDi. jAti eTale vaizya, zudra ema na samajatA. ekendriyAdi jAti, tathA pRthvIkAyAdi kAya; e jAti tathA kAyano bheda thayo. te karma pudgalanI vicitratA na hatA te thAta ja naDi. A badhA bhedonI vicAraNAmAM AgaLa vadhatAM paryAptA aparyAptAnI vicAraNuM cAle che. je jIvomAM AhAra pariNumAvavAnI, zarIra banAvavAnI Idriya banAvavAnI vagere paryAptio meLavavAnI pUrI karavAnI tAkAta AvI gaI hoya Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 227 muM 215 te paryAptA. paryApta meLavavAnI avasthAne paryAptAvasthA kahe che. judI judI jIvajenine aMge judI judI kAyAo rahelI che. pRthvIkAyathI vanaspatikAyamAM, sUma bAdaramAM paryApta, aparyAptA e be bheda che. vikasendriya paryAptA aparyAptA sAmAnyarIte dArika-kAyAvALA dekhAya che. pRthvIne vanaspatipaNe, vAyunA pANIpa, ane pANInA vAyu paNe pariName che. paraspara pariNamanamAM eka jAtanI vargaNA mAnavI paDe che. pRthvI pANuM thAya, ane vAyu pANI thAya. vikalendriyanA pudgale manuSyanA, janAvaranA zarIrapaNe pariName che. je kAyanuM pRthvInuM zarIra che, te ja ApaNuM zarIra che. ApaNuM zarIra kAlAMtare bhale rAkha thAya, pachI mATIpaNe pariName paNa che, te banne eka jAta hoya; e vAta navI nathI. chae kAyanAM pudgala ApaNAM zarIrapaNe pariName che ane jANe ApaNAM ja pagalo che e kAyapaNe pariName che. A badhAnI kaI eka jAta hovI joIe jethI "a"nuM 'A' thAya ane 'A'nuM paNa "A thAya. mATI ke mIThAnA pudgalo meMmAM nAMkhyA, pANe ke khorAkanI pudgalo lIdhAM, eTale zarIra kema banI gayuM? pAka karavAnI (pakavavAnI) tAkAta hoya, te ja pariNamAntara karI zake. agnimAM pakAvyA vinA mATIne ghaDo banI zake ?, nA. "pANI lAgyuM, havA lAgI ema kahevAmAM Ave che ne ! pakavavAnI tAkAta vinA mULa padArthanuM paspikavapaNuM thatuM nathI, je pakavavAnI tAkAta na hoya te zarIramAM paDeluM mIThuM te mIThuM ja rahe, mATI paNa mATIpaNe ja rahe. saMgrahaNIne vyAdhi jene thayo hoya te rAka le che, paNa pacAvI zakatA nathI, kemake dunyavI daSTie kahevAya che ke tenA jaTharamAM agninuM jora hotuM nathI. te ja rIte pakavavAnI tAkAta hoya te ja zarIramAM gayela mIThuM, anAja, pANI vagere pariNAmantara pAme, ane sAta dhAturUpe pariName che. muddo e che ke A zAthI thAya che ?, evI koI pAka kriyA che ? AvuM pariNAmAntara karanArA taijasU zarIra che. lIdhelA khorAkane pakava-dazAmAM lAvavuM, pariNAmAntara karavuM te kAma tejasU zarIranuM che. jhADanAM DALAM mULADIyAM paNa pRthavIkAya rUpa banI jAya che ne!, mATe pudgalonuM pariNAmantara karanAra tejasU zarIra che. Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 zrI ArAmoddhAraka pravacanazreNI vibhAga da o - kAmaNa zarIra taijasUnA paNa aneka jAtanAM pudgalo che. ApaNane kherAka pacAva muzkela paDe che, ane kabutara jhINuM kAMkarI khAya, teya pacI jAya che, te zAthI? jaTharanI tAkAtane aMge ja te bane che. manuSyamAMya maMda jaTharavALane halake kherAka, are, pravAhI khorAka paNa pacatuM nathI, ane sArI jaTharavALe ekalA vAla khAya, te paNa harakata AvatI nathI. jaTharanA pudgalo paNa eka jAtanAM nathI. pRthvIkAyAdinAM tamAma audyArika zarI. remAM taijasU zarIrane sahAya karavA, eTale tenI nirbaLatAne aMge sahAya karavA kAmaNa zazira raheluM che. keI paNa jIva jajo ke tejasU tathA tenI sAthe rahelA kAmaNa zarIranA aMge AhAra grahaNa kare che. vIza daMDakamAM, pAMceya jAtimAM, chae kAyamAM, jyAM jyAM zarIra hoya, cAhe dArika, vaikriya ke AhAraka zarIra mAnyAM hoya te paNa badhAyamAM sAthe taijas zarIra tathA kArmANa zarIra te mAnavAM ja paDe. audArika, vaikiya tathA AhArakane te te tarIke paripAka karavAnuM kAma taiyu karmaNanuM che. tejas tathA karmaNa vagara te zarIre bane ja nahi. tejasUno tathA kArmaNanAM pudgale sAthe hevAM ja joIe, ane te pachI ja dArika vagere pudgale grahaNa kare. paraspara-pariNamana aparyApta sUkamapRthvIkAyanAM pagale keTalI jAtanAM pullo pari. gumAve che? pitAnI saMpUrNa zakti pUrI na meLave, mATe bhale teo aparyApta che. zarIra mAtra banAvI de, indriye tathA zvAsozvAsanI prApti na thaI te paNa zarIranAM puzale te lIdhA ja che. te pudgala keTalI jAtanA pariNAve che? audArika, tejasU tathA kAmaNe pagale tene paNa hoya che. sUkSma pRthvIkAyanA jIve aparyAptA hoya te paNa traNa prakAre pagalavALA hoya ane paryApta thAya te paNa traNa prakAranA pudgalavALA thAya. jema bALaka khorAka le te paNa ane vRddha khorAka le te paNa sAta dhAtupaNe pariName che, tema aparyA'tA pRthvIkAye grahaNa karelAM pudgale, temaja paryAptA pRthvIkAye grahaNa karelAM pudgala traNa zarIrapaNe ja pariName che. Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 227 muM 217 : evuM yAvat vanaspati vikalendriya aparyApta paryatA Ama 16 bhedo sAmAnya rIte jaNAvI dIdhA. ekendriyanA pRthvIkAyAdi pAMca, vikala nidranA traNa, bannenA paryApta tathA aparyApta mAtra vAyukAya audArika zarIrane vekriyapaNe pariNAve che. nAnAnuM moTuM rUpa thavuM, tathA moTAnuM nAnuM rUpa thavuM te vaikiya zarIrane AbhArI che. dArikamAM kama dazA hoya che. vividha kiyA, aneka kAranI kriyA, dazyanuM adazya thavuM, adazyamAMthI dazya thavuM, moTAnuM nAnuM thavuM, nAnAnuM moTuM thavuM TUMkAmAM vikriyA karavI te vekiya zarIrane laIne che. dArika zarIra mahuM te thAya, paNa ekadama na thaI jAya. mAtra vAyarAmAM ema thAya che. kAMI na hoya ane vaMToLIe AvIne ramaNabhamaNa karI de che ne! tevI sthiti pRthvI, pANI, vanaspati, vikanidrAmAM nathI. pRthvIkAyamAM bhale moTA pahADe thaI jaze, paNa te kame thaze. Asanasola pAse kolasAnI, abarakhanI khANemAMthI kelasa: abarakha kADhI levAmAM Ave che. pachI khANanA e khADAmAM nadInI reta bharavAmAM Ave che, pachI amuka varSe te ja reta kolasA tathA abarakha rUpe pariName che. mIThAnA agaramAM loDhAnI kaDachI nAMkho te be pAMca varSa leDuM mIThuM thaI jAya che. pRthvIkAyanAM pudgale AvelAM a ne pitAnA jevAM pariNamAvarAve che. "jagatane kartA Izvara che e rIte jagatane deravAmAM doranArane bIje ja muddo che. pRthvIkAyAdipa pariNamelAM pagele kame kame vadhe che. ekadame vadhavuM ghaTavuM vArika zarIrathI banatuM nathI. e kAma kima zarIranuM che, ane te vAyudayamAM te zakita che. bAra vAukAya payatA e kendri vaikriya zIrapaNe paNa pudgale pariNumAve che, ane zaktivALa audArika vaikriyA tejas karmANa zarIrapaNe paNa pudgale pariNAve che. seLa bhedamAM traNa zarIra mAnavAmAM AvyAM hatAM. temAMthI eka bheda bahAra kADhe. tenAM cAra prakAranAM pudgalo levAM. paryAptA vAyukAya sivAyanA traNa prakAre pudgale pariNAve che. have paMcendriyanA bhedanA aMge nArakI, tiryaca, manuSya ane devatA kaI kaI kAyApaNe pudgalone pariNAve che, tene aMge age vamAna. Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AgamAddhAraka pravacanazraNI vibhAga 6 ThTho pravacana 228 su je apajjattarayaNappabhApuDha vineraiya paMcidiyapayogapariNayA te veuvviyateya kammasarI rippayogapariNayA evaM pajjattayAvi, evaM jAva ahetattamA / je apajjattagasamucchimajalayara jAvapariNayA te orAliyateyAkammAsarIra jApariNayA evaM pajjattagASi, gabbhavakkatiyA apajjattayA evaM ceva pajjattayANaM evaM ceva navaraM sarIragANi cattAri jahA bAdaravAyukkAiyANaM pajjattagANaM, evaM jahA jalacaresu cattAri AlAvagA bhaNiyA, evaM cauppaparisappabhuyaparisappa khahayaresuvi cattAri AlAvagA bhANiyavvA / vaikriya zarIranA hetu. paryAptApaNa... zakti prAptinI pUrNatAe samajavu 218 zrIgaNadhara mahArAjAe racelI zrIdvAdazAMgInA pAMcamA aMge zrIbhagavatIsUtranA AThamA zatakane prathama uddeza nirUpaNa karI rahyAM che, jemAM pudgala-pariNAmane adhikAra cAlu che. pudUgala-vijJAna te mahAna vijJAna che. jagata AkhAnI vicitratA ja pudgalane AbhArI che. jIvAnA paryAptA tayA aparyAptA bhedenA adhikAra cAlu che. jIva navI navI zakti rUpa avagraha, IhA, dhAraNA, Adi navAM navAM khaLa meLavatA hAya, e apekSAe jIva, jIvananA cheDA sudhI sa`pUrNa zaktivALA thayA gaNAya nahi; paNa zakti meLave teA ja gaNAya. jIva janma sAthe badhI zakita meLavI zakatA nathI. zarIranI apekSAe pachI ja jJAnAdi upayAga saMdhI badhI zakita meLave che. AkhI jiMdagImAM zakti meLavatA ja hAya e dRSTie teA jiM dagInA cheDe paryAptA thAya. jIvananA koi paNa bhAga navI zakita meLavavA vagaranA hAtA nathI. AthI jIvananA cheDeja A dRSTie paryApte gaNAya. jJAnanI, guNasthAnakanI apekSAe zakita meLavavAnu jiMdagInA cheDe. apramatte, pramattA guNasthAnaka chelle samaye paNa heAya eTale eka samaye 7muM 6ThThuM* guNasthAnaka manAyu. samayanI sthiti kAla karavAne lIdhe ja hAya, nahitara aMtarmuhUtathI eche. upayAga kAla ja nathI. pramA guNasthAnaka prApta thavAne khIje samaye ja kAla karI jAya tethI apramatta guNasthAnaka eka ja samaya. tyAre zu pahelA paryApta na thAya ? jo sAmAnya zaktine aMge vicAra karIe te jinnugInA cheDe ja paryApta Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 228 su 219 gaNAya. ane te pahelAM aparyApta gaNAya. paryAptA tathA aparyAptAneA vicAra je dRSTie che, te vicAravAnI jarUra che. bahAranAM pudgaleAne peAtAnAM AhArapaNe levAnI tAkAtathI ADAra levAya che. vRkSanI cAtarapha jalasicana karIe te vRkSa te jalane cUsI le che, ane AhArapaNe pariNumAve che. kayArAmAM pAro nAMkhIe te jhADa AhArapaNe grahaNa karatu nathI. dareka jIvAne aMge tevI rIte samajI levuM. game teTalI tRSA lAgI hoya, chatAM janAvara pIzAkhanA kuMDAmAM mAM nahi ghAle. kIDIe ghI upara Ave che, paNa dIvelathI bhAgI jAya che, kemake te pudgalo AhArapaNe graDaNa karI zakatAM nathI. ApaNA peTamAM khArAka jAya che. tene jaThara pacAve che, ane sAta dhAtu rUpe pariNamAve che, paNa khArAka bheLAM dhAtu ke kAMkarI peTamAM jAya teA vinA pariName nIkaLI jAya che, jaThara khArAkanAM pudgalAne ja AdgArapaNe graLu karI zake che. AhArane lAyakanAM pudgalAnAM pariNamana pachI rasa thAya che, pachI sAta dhAtupaNuM zarIramAM pariNamAvavAnI zakti, tene zarIra paryApta kahevAmAM Ave che. meLavavA yAgya zaketa meLavI lIdhI hAya, te paryAptA, ane na meLavI lIdhI hAya, meLavatA hAya te aparyAptA, paryAptapaNu ahIM cha zaktinI apekSAe samajavuM. audArika zarIrane taijasU tathA kAmaNa UbhuM kare che, taijas kANu tathA audyArika A traNa, zarIrapaNe pudgalene pariNamAve che. AmAM paryApta vAyukApanA bheda, (kkA eka bheda) apavAda. te vAyukAyane cAra prakAre zarIranuM pariNAma hAya. audArika, vaijasa, kANu tathA sAthe vaiSkriya paNa hAya. bhavasvabhAva vikalendriya, gaja, tiya cA, manuSye samUrccha m heAya te pazu vAyu karatAM vadhAre puNyazALI che. chatAM tene vaikriya zarIra kema nahi ? tardana sthAvara vAyukAyane vaikriyaDhe hAya ane trasane vaikriya nahi ? vAyukAyamAM sAmAnya vAyumAMthI moTA vaMToLIe thaI paNu jAya, ane ghaDIkamAM AMkhe vaTALIe zamI paNa jAya. pRthvIkAyAdamAM tema banatuM nathI. pUra Ave tyAre pANI vadhatuM najare paDe che, te vAta jUDhI pazu ekadama vadhavu ane zamI javu, te pRthvIkAyamAM, aplAyamAM, agni Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AgamAddhAraka pravacana-zreNI vibhAga chaThTho kAyamAM, vanaspatikAyamAM, vilendriyamAM, manuSyamAM nathI khanatu, te mAtra vAyarAmAM che. vAyukAyate aMge dekhAya che ke kadIka pAMdaDuM paNa na hAle ane kadIka chAparAnAM chAparAM uDADI de che. A sthitimAM vaikriya mAnyu hoya te navAi nathI. A te ApaNe yukitathI kahIe chIe. jha MjhAvAta gu MjAvAta svAbhAvika heya che. kSaNamAM utpAta, kSaNamAM zAMti, A sthiti vAyarAmAM che. puNyanI zakita alpa. temAM A kayAMthI ? bhasthiti ! eka meAbhathI bIje mALe kUdavAnI tAkAta ApaNuAmAM nathI. vAMdarAmAM che. mATe tene zu vadhAre puNyavAn mAnavA ?, e te bhavasvabhAva ja che. pakSIemAM uDDayana zakti, vAMdarAmAM kUdavAnI zakti bhasthitine aMge che. te ja rIte vAyukAyamAM vaikriyanI zakti bhavavabhAvane lIdhe che. temAM nyUnAdhika puNya kAraNabhUta nathI. vAyukAyane audArika zarIra paNa che, ane gheADA bhAgamAM vaikriya paNa che. 220 ja sAta narakAmAM prathama naraka ratnaprabhAmAM upajelA nArakIe jeNe hajI zakti meLavI nathI, te paNa pudgala traNa prakAre pariNamAve che. nArakIe zarIra khAMdhe tyArathI ja vaikriya puddagala grahaNa kare che. sAnAnI khANumAM thanArUM sonuM sajjaDa pudgalA le che. eka AMgaLanA lAkaDAne TUkaDA lyA. teTalA ja ITanA TUkaDA lyo, teTale ja cAMdInA TUkaDA lyA, teTalA ja senAnA TUkaDA hyA. e badhAya TUkaDAnA vajanamAM phera paDaze. lAkaDAnAM pudgale sthUla hoya che, tenAthI IMTanAM TUkaDAmAM pudgalo bArIka che, tenAthI cAMdInA TUkaDAmAM pudgale vadhAre khArIka che, tenAthI senAnA TukaDAmAM pudgale ekadama khArIka che. senAnA jIve bArIka ja puddagalo lIdhA. tema nArakInA jIvA vaikriya ja pudgale graNa kare. cauda rAjalokamAM tamAma jAtanAM maLI 8 vaNAnAM pudgalA bharelAM che. ApaNI jaThara teja heya teA vAla caNA paNa pacI jAya, ane leAhIpaNe pariNamana pAme, ane jaThara maMda hAya tA dUdha dhI paNa na pace ane dhAturUpe pariNamanana pAme, nArakI vaikriya nAmaka nA udaya hAvAthI ja vaikriya puddagalA grahaNa kare che. tenI paripakavatA mATe taijasa kANunu joDe pariNamana kharuM... ja. nArakIe paDelI narake paryAptA aparyAptA paNa vaikriya, Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana ra28 muM 221. taijasa, kAmaNa pugalo pariNamAve te ja pramANe sAtamI naraka sudhI samajI levuM. devatA tathA nArakIne vaikiya zarIra zA mATe? have nArakIne vaizyi zarIranI zI jarUra ?, prathama jaNAvavAmAM AvyuM che tema jANI lyo, ke ahIMnA karelAM karmonuM saMkhyAta gaNuM, asaMkhyAta gaNuM, anaMtagaNuM-phaLa bhegavI zake tevuM zarIra hoya, te ja pApane bhagavaTa thAya ne ! A lokamAM to eka mANase eka hajAra khUna kya, tene aMge phesI te eka vakhata thaI. paNa 999 khUnanI sajA, kayAM gaI? gunDAnI sajAnI jogavaTAmAMthI chUTI zakAtuM nathI. zAstrakAra kahe che, ke pApa ochAmAM ochuM daza vakhata keDIkeDIgaNuM paNa udayamAM Ave. jaghanyapaNe dazagaNuM to bhegavavuM ja paDe. madhyamamAM saMkhyAta asaMkhyAta vakhata paNa bhegavavuM paDe. have te anaMtagaNuM bhegavavuM zI rIte bhagavAya? A lekanI sattAmAM te bhegavaTAnI maryAdA atIva saMkucita che. khUnamAM te pharI eka ja vakhatane ! cAhe teTalAM khUna, paNa phAMsI te eka ja vAra ne! nArakImAM zarIra ja evuM ke game teTalI vAra baLe, kApe, chede, kaTakA kare, paNa pAchuM zarIra bheLuM thaI bIjI sajA bhegavavA taiyAra. e zarIrane baLavAthI, kApavAthI, chedavAthI taLavAthI jIvane chUTakAre thatuM nathI. AyuSya saMpUrNa thAya nahi tyAM sudhI chUTakAre ja nathI. sajAnA A jAtanA bhegavA mATe nArakIne vaikriya zarIra che. nArakI jIvane utpanna thAya tyArathI, aparyAptApaNAmAMthI ja vaikriya eTale sajA khamanArUM zarIra hoya. audArika zarIra pANInA pirA jevuM che. piro pANI vinA na rahe, dhaneDuM dhAnya vinA na rahe, tema audArika zarIra anAja pANI vinA TakI zakatuM nathI. audArika zarIrathI anaMtI bhUkha, TADha, tRSA, chedana bhedanAdi sahana thaI zake nahi, pahelI narakathI sAtamI naraka sudhI eka ja niyama. badhe ja paryAptA tathA aparyAptA hoya ane te darekane traNa zarIra vaikriya, taijasa, kAmaNa mAkhIne chUTa badhe besavAnI, zarIra upara bhale game tyAM bese, besI zake temaja bIje paNa cAhe tyAM besI zake, paNa te bese kayAM? kAM te Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 222 zrI ArAmoddhAraka pravacana zreNI-vibhAga do gaDagumaDa upara, kAM te viSTA, zleSmAdi upara. A rIte nArakInA jIve pudgale ja evAM grahaNa kare ke je pula ulaTI zruSA, tRSA, pIDAne vadhAre. tyAM pANI ja tapeluM maLe jethI tRpA vadhAre lAge. jema nArakImAM A niyama, tema puNyanA bhegavaTAne aMge devalekamAM tevA pudgalane niyama. puNyanuM phaLa paNa jaghanyathI dazagaNuM bhegavavAnI taka che ja, tRSimuni jaMgalamAM bhaTaTyA, temane phAsu jala vaharAvyuM, te vakhate e saMyamI mahAtmAne je zItalatA thAya, tethI je puNya baMdhAya te vipAkamAM seMkaDo gaNI zAtA Ape. nArakImAM jema duHkha bhogavavA mATe vaikriya zarIra che, tema devalekamAM kAyama ati sukha, UMcA prakAre sukha cAlu bhegavyA karavA mATe vai keya zarIra che. jIravavAnuM sAmarthya paNa Avazyaka che. kamajora magajavALe atisukha jIravI zakti nathI. tIvra pApa-vipAka bhegavavAne temaja tIvra puNyaphaLa bhegavavAne tIvra sAdhano joIe. e ja hetuthI devatAone tathA nArakIone vaikriya zarIra vaLageluM che. tiyacamAM vaikriya zarIra che. aparyAtA tathA paryAtA saMmUrchAima jalacare paNa audyArika, taijas ane kAzmaNa pagale traNa kare che. te ja rIte garbhaja-paryAptA tathA aparyAtA jalacaro paNa audrArika, tejasu ane kAzmaNa pagale grahaNa kare che. paryAtA-garbhaja jalacaromAM paNa vaikeyanI labdhi hoya che, eTaluM vadhAre samajavuM. vAyukAyane jema dArika, vaikriya, teja, kArmaNa mAnyAM, tema paryAptA-garbhaja-jalacarane paNa cAra prakAranAM zarIra mAnavAM. catuSpada tiyAmAM uparisarSamAM cAvat becaramAM cAre AlAvA kahevA. dareka garbhaja patA sthAnamAM cAra zarIra levAM. ahIM prazna thaI zake che ke devatA tathA nArakImAM te vaikriya zarIra mAnavAne tevuM kAraNa hatuM, paNa janAvaramAM vakeya zarIra mAnavAne prasaMga zA mATe che?, sIMcANAnI hakIkta sAMbhaLI che? juo-sIMcANe (secanaka) hAthI hallavihale keNikane na Ape. AthI te moTo saMgrAma thaze. te saMgrAmamAM bAra varSa ghero rahyo. ceDA Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 228 muM . 223 mahArAjA vaizAlImAM bharAI gayA. keNike ghero ghAle, ane te bAra varSa rahyo. halavipulla roja rAtre secanaka hAthIne laIne nIkaLatA ane e hAthI paNa (DallaviDulane) keNikanA sipAIe jyAM sUtelA heya tyAM laI jato. tyAM sipAIone saMhAra karIne hallavihalla pAchA vizAlImAM pesI jatA hatA. AvuM te kaMI kAla cAlyuM. keNike zuM karyuM? zaheranI cAre tarapha khAI khedAvI, aMdara dhamadhamatA aMgArA rakhAvyA, upara thI mArI rakhAvI. mecanaka hAthI bahAra ja nIkaLate nathI, AthI hallaviDa9 tene tiraskAra kare che:-"jevI rIte keNika kuladrohI thaye, tema tuM paNa nimakaharAma thaye?, tArA mATe te rAjagRhI tajI dAdAne duHkha paNa tArA lIdhe ja ne!" A sAMbhaLIne te hAthI cAlyuM te kharo, khAI pAse AvyA pachI eka DagaluM paNa bharato nathI. pharI hallavihale ati tiraskAra karyo. have zuM thAya? hAthIne paNa lAgyuM ke "AvuM apamAnita jIvana zA mATe jIvavuM? eTale sUMDhathI hallaviDane nIce utArI pate jhuMpApAta karyo ene hAthI pite baLI muo. Ane aMge ema kahevAya che ke te hAthIne vibhaMga jJAna hovAthI, te AgaLathI badhuM jANatA hatA. janAvaromAM paNa vilaMga-jJAna tathA avadhijJAna mAnavuM paDe che, virbhAgajJAnathI ane avadhijJAnathI vaMkiya vagaNA jANavAno adhikAra thAya, ane tethI vaikriya vargaNa jANavAne adhikAra maLe che. AthI vaikeya pudgalone grahaNa karavAnuM sAdhana temanI pAse rahe che, tethI paryApatA garbha ja-paMcendriya tiryaMcane paNa vaikriya zarIra mAnavuM paDe. paryAptAmAM ja avadhajJAna tathA vilaMgajJAna mAnelAM che. vaikriyanI tAkAta temAM mAnavAmAM AvI che. tethI temane cAra zarIra jaNAvyAM che. have manuSya tathA devatAnA aMgenA adhikAra mATe agre vartamAna. Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 zrI AgaddhAraka pravacana zreNI vibhAga da Dro pravacana 229 muM je samucchimamaNussapaMcidiyapayogapariNayA te orAtiyatayAkammAsarIra jAva pariNayA,evaM gabbhavatiyAvi apajjattagApi pajjattagAvi pavaceva, jaya sIrAzi mALicAi - abaDa parivrAjakanI rUpavikavaNa. zarIrenI prApti paNa nAma kamanA udayane AbhArI che. paMcamAMga zrIbhagavatIjI sUtramAMnA AThamA zatakanA prathama udezAmAM pudgala-pariNAma adhikAra cAlu che. bhinna bhinna nAmakarmanA udaye saMsArI jemAM aneka bhinna bhinna bheda che. pudgalenA bhedathI ja chamAM jAtine, gatine, kAyAne bheda paDe che, ane emAM vaLI babbe bheda jaNAvyA cheH 1. paryAptA. ane 2. aparyAtA. zakti meLavI lIdhI hoya tevA jIne paryAptA kahevAmAM Ave che, ane meLavatA jene aparyAptA kahevAmAM Ave che. ekendriya sUma bAdara jene audArika zarIra hoya che. mAtra paryAptA-vAyukAyanA jIve vaikriya zarIra kare che. vikalendriya paryAptA aparyAptA je traNa ja prakAre pudgale grahaNa kare che. paMcendriya tiyAmAM paryAptA aparyAtA hoya, temAM paryAptA garbhaja jalacara, catuSpada, ura parisarpa, bhUja parisarpa, ane khecaro, vaikriya pudgalathI vaikriya zarIra banAve che. garbhaja manuSyanI azucimAM thanArA saMmUcchim manuSya aparyAptA ja hoya che. ane te traNe zarIra pariNamAve che. ane e jIve potAnI zakti pUrI meLavyA vinA ja marI jAya che. dArika, teja ane karmaNa, A traNa zarIra te jIvone paNa hoya che. garbhaja paryAptA tathA aparyAtA manuSya paNa A ja traNa zarIra race che, ane tene ye pudgale grahaNa kare che. A badhAmAM nAmakarmane udaya ja kAraNarUpa che. ane A traNa zarIrane AdhAra te te nAmakarmane AbhArI che. manuSyane aMge bIjAM paNa be zarIre che labdhi ane nAmakarma. baMne hoya te ja tevAM pagale grahaNa karI zarIrarUpe pariNAvI zake. AMkha hoya ane ajavALuM hoya te ja cakSuthI rU5 dekhAya. rUpa jovAmAM Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 229 muM 225 AMkha tathA ajavALuM, baMnenI jarUra che. bilADA, uMdara, vaniyara, cAmAcIDIo vagerene ajavALAnI madada vagara dekhAtuM hoya, paNa ApaNuM mATe te ajavALuM Avazyaka che. devatA, nArakI, tathA vAyukAya bhava-svabhAve vaikriya zarIra meLave che, paNa manuSya bhava-svabhAvathI vaikiya na meLave. manuSyanI AMkha ajavALAnI madada vagara dekhI zakatI nathI. ahIM paNa havabhAvanI vicitratA che. devatAo, nArakIo, vAyukAyanA chevo bhava-svabhAvathI ja kriya pudgale grahaNa kare che, ane tene tevA zarIrapaNe pariNAve che, tyAre manuSyamAM te nathI. manuSyane labdhithI ja vikriya zarIra bane che, paNa labdhi jeDe nAmakarma jarUra joIe. vaizyi labdhi utpanna thaI hoya te paNa kamane udaya hoya te ja, labdhithI vaimi zarIra banAvI zake che, paNa manuSyamAM te zakti svAbhAvika nathI. temanAmAM dArika, tejas tathA kArmaNa mATenI zakti svAbhAvika che pAMcamA zarIranuM nAma AhAraka zarIra che. kSApazamika guNa jabarajasta thaye heya, ane labdhi thAya, tathA AhAraka nAma karmane udaya heya, to AhAraka zarIra bane che. jJAnAvaraNIya karmane kSApazama thaye hoya, labdhi thaI hoya, ane nAmakarmane udaya hoya te vaikiya ke AhAraka zarIra banAve. sulasAne dharmalAbha? aMbaDa parivrAjaka sulasAthI samyakRtvamAM daDha thaye hate. e parivrAjaka kaIka vakhata jaina dharmamAM sthira thaye, ane keI vakhata khasI gaye. "gaMgA gaye gaMgAdAsa, jamanA gaye jamanAdAsa jevI tenI hAlata hatI. jyAM gaMgA jamanA nadI maLe che, tyAM keTalAka paMDayAe gaMgAnA kAMDe hakka dharAvatA hoya che, keTalAka paMDayAe jamanAnA kAMThe hakka dharAvatA hoya che. keTalAka paMDayA evA hoya ke kaI vakhata gaMgAne kAMThe zrAddha sarAve, ane koIka vakhata jamanAne kAMThe zrAddha sarAve. e paMDayAe peTanA nAme phAvatuM bole che, kaI zAstra belatu nathI. e kahevata mULa te keTalAka paMDayAonI AvI sthiti heIne paMDayAoe kADhI che, paraMtu anavasthita sthiti jaNAvavA A kahevata zarU thaI che. Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 zrI AgamAhAraka pravacana-zreNI vibhAga chaThTho aMkhaDa parivrAjaka paNa sthara mananA hato. nAnA bALakanA hAthamAM peDA hoya paNa jo ramakaDuM sAruM ApIe to peiMDA mUkI de. pachI suzAbhita ghaMTaDI ApIe te ramakaDu mUkI de che. e bALakanAM manamAM duSTatA nathI, paNa cAMcalya che, ghaDIkamAM mAne vaLage ane ghaDIkamAM dhAva mAtAne vaLage, aMkhaDa parivrAjakanI kaDha'gI hAlata paNa tenA mananI caMcaLatAne laine hatI. eka vakhata teNe bhagavAna zrI mahAvIra devane vaMdanAdi karI kahyuM:bhagavAna ! huM rAjagRhI nagarI jAuM chuM' bhagavAne tenI caMcaLatAnA doSa TALavA, dharmamAM deDha karavA, sudRDha manavALI sulasAne paracaya karAvavA tene kahyuM ke "sulasAne dharmAMlAbha kahevA." mArgomAM abaDa parivrAjaka hRdayagata vicAra kare che, zreNika sarakhA rAjAne dhama lAbha nahi, abhayakumAra sarakhA maMtrIne dharmalAbha nahi, dhanAzAlibhadra jevA zreSThione dha lAbha nahi, ane A sulasA zrAvikAne bhagavAne dhama lAbha kahevarAvyA, mATe jarura pAtra viziSTa ja hevuM joIe, chatAM tapAsa karavAmAM zuM jAya che ! vAta vAtamAM mAruM mana tA mAMsA telA thaI jAya che, teA A strI jAtinuM mana kevu sudRDha haze !" - brahmA ! aMkhaDa parivrAjake tA rAjagRhI jaine mAyA prayoganI zaruAta karI. pahele divase brahmAnuM rupa karIne su Mdara ThATha jamA. cAra mukha, sAvitri sAthe, vedanuM paThana cAlu, AveA dekhAva ramyA. gAmamAM vAta phelAI ke, rAjagRhImAM huMsavAhanadhArI sAkSAt brahmAjI padhAryA che. nagaramAMthI TALAM madha manuSyA Ave che. parivrAjaka vedapATha belTe ja jAya che, paNa tenI najara tA e jovAmAM rokAI che ke, ' sulasA AvI che ke nahi ?" sulasA sudRDha samyakRtvadhArI zrAvikA zAnI jAya ?; abaDa paritrAjake tA ema vicAyu" ke " strI jAtine veda sAMbhaLavAnA adhikAra nathI, ema samajIne te na AvI heAya te svAbhAvika che." mATe bIjI navuM rUpa karyuM. Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 229 muM 227 viSNu! bIje divase dakSiNa dizAmAM abaDe viSNunuM rupa racyuM. mathurA, vRdAvana, soLa DajAra gepIo, balabhadrAdi yAdavenA dekhAva vikryA, ane rAsalIlA mAMDI. nagaramAM vAta phelAI : "aho ! dhanya bhAgya A nagaranAM che ke sAkSAt zrI viSNu paramAtmA padhAryA che ! " rAsa lIlA jevA AvanArAonI saMkhyAmAM pUchavuM zuM ! Akhe divasa rAsalIlA nATakano prayeLa cAlya, paNa parivrAjakanAM netree sulasAne na ja joI sudaDha samyaktvadhArI parama zrAvikA sulasA jevIne khyAlamAM paNa A hoya, parivrAjake te ema vicAryuM ke, "kulavatI strI rAsalIlA jevA na Ave e banavA joga che, prayoga paNa pite race che, ane AvuM samAdhAna paNa pote mana mAnatuM UbhuM karI manane manAvI le che. zaMkara ! trIje divase mahAdevanuM rupa vikRdhyuM. jaTAdhArI mahAdevanI pAse pArvatIjI te heya ne !, mastakamAMthI gaMgA vahI rahI che. mahAdevane nRtya priya che, eTale pite khaMjarI bajAve che, ane pArvatInuM nRtya cAlu che. Avo dekhAva vikULyo. zrI zaMkara svayama pRthvI upara padhAryA che ! AvI vAta nagaramAM cAlI, ane nATakane, nRtyane jovAnI paDApaDI thaI, Akho divasa cAlI, ane nATAraMbha Akho divasa cAlyA. parivrAjaka abaDa te divase paNa mulAsAne jovAnI AzAmAM nirAza ja thayo. sudaDha samyaphavadhArI sulatAnA eka saMvADe paNa A prayoga asara karI zake ?, nahi ja. koI ema na mAne ke ene khabara na paDI hoya. are ! khabara paDavAnI vAta kyAM che ?, ADozI-pADozIoe te khUba khUba preraNA karI che, ane na AvavA mATe tene gAMDI gaNI che. e parama zrAvika hatI, ane enAmAM vizuddha saMskAra hate. parivrAjaka saMbaDe Aje manane evI rIte manAvyuM ke strI tathA bAlaka te tenA magajamAM je ThasAvavAmAM AvyuM hoya te mujaba pakaDI rAkhe che, ane varte che, lAbha ke hAnine vicAra kare naDi. brahmA viSNu ane mahAdeva e kudeva che evA saMskAra ja ene jainakulamAM hovAthI che eTale te na Ave te banavA joga joga che." Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 zrI AgaddhAraka pravacana zreNa-vibhAga chachuM hAryo jugArInI chellI heDa. hAryo jugArI bamaNuM rame! ene pitAnI hArane, hAlatane khyAla ja hotuM nathI. cothe divase aMbaDe mAyAjALathI tIrthaMkaranuM rUpa dhAraNa karyuM. uttaradizAmAM dekhAva ubhe karyo. samavasaraNa, parSadA, idro vagere tamAma dekhAva ubho karyo. A divasa gayA paNa sulasA naDuiM te nahi ja! te divase aDagatA zI rIte rahI haze te vicAre! A avasare te ene keke dabANa karyuM che. "Aja te cAla! je te kharI, sAkSAt bhagavAna padhAryA che. sulasAne te bhagavAna kyAM hatA, tenI khabara hatI, sulasAne svAmi rAjA zreNikane tyAM nokarI hate. kAsadIyAnI suvyavasthita -janA dvArA zreNika mahArAjAne tyAM bhagavAnanA vihAranI, kyAM che tenI) khabara rejaroja AvatI hatI. prathamanA vakhatamAM zraddhAlu rAjAo, zrImaMta zrAddhava bhagavAnanI khabara jANavAne aMge kAsadIyAe rAkhatA hatA. pravRttivAhaka adhikAra zrIuvavAImAM che. sulasAe lekene jaNAvyuM : "A kaI mATe pAkhaMDI AvyA lAge che. bhagavAna kayAM virAjamAna che, te mane barAbara khabara che. A DhegI traNa traNa divasa jude jude Dhaga karI na dharAye, te vaLI Aja tIrthakara banya! bhagavAna gaIkAle kayAM hatA ane Aje kyAM virAjamAna che, te mane kyAM khabara nathI? bhagavAnane mAyAvI svAMga sajanArI DhegI, pAkhaMDIne te vaLI jevA jAvAnuM hoya?," A hRdaya che sulasAnuM! ImITezananuM ghareNuM paherIne dekhAva karanAranI Abaru kaTalI? evAmAM janArAo uttejakaja gaNAyane! jaina dekhAva joIne bheLapaNathI jAya tyAM paNa nAmamAtra jaina dharma kahevAya kemake bIje divase sAcuM mAluma paDe tyAre kaI asara thAya! sAcuM te sAcuM ja che, paNa leke vicAra karanArA hotA nathI, e daSTie sAcApaNAnI pratiSThA jokhamAya che ne! aMbaDanuM kutuhala aMkhaDane have khAtrI thaIke "A bAI jabarI che, dhanya che. strI jAtimAM AvAM pAtrane ke je manane ATalI hade daDha rAkhI zake che ! are! tIrthakaranuM rUpa karyuM teya na AvI, keTalI buddhimAna ! bhagavAne kAMI amathA dharmalAbha Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana ra29 muM 229 thoDA ja kahevarAvyA haze ! eka strI jAtinI rageragamAM ATalI hade samyaktva, enuM rUdhirAbhisaraNa samyakatva raMge rakta ane huM purUSa, parivrAjaka chatAM mArA mananI kevI asthira hAlata! vaMdana he bhUrisUri A bhagavAnanA caraNa kamalamAM ke jeozrIe mane sulatAnA bAnAthI sudaDha karyo !, AthI te samyakatvamAM daDha thaye, A vAta suprasiddha che. tyAra pachI te aMbaDa zrAvaka tarIke sulasAne tyAM gayA che, pachInuM vartana vaLI bIju ja che, ItyAdi vRttAMta jANItuM che. ApaNe muddo bIjo che ane te have Ave che. je muddo samajAvavA daSTAMta raju karavAmAM AvyuM che, te have jAIe. samyakatvamAM te e dRDha thaye paNa kutuhala vRtti kayAM jAya? jamavAnA vakhate se so ghera bhANuM maMDAvatuM hatuM, ane ekI vakhate dareka ghera vaikiyarUpa dhAraNa karI te jamate hatA, e rIte camatkAra dekhADate hate. caudapUrvane khyAla parvAdhirAja paryuSaNamAM zrIka9pasUtra zravaNa kare che, temAM cauda pUrvane khyAla ApavA zAhInuM pramANa batAvyuM che, te yAda kare. mahAvidehanA eka hAthInA deha jeTalI zAhIthI paheluM pUrva lakhAyuM che. be hAthIne deva jeTalI zAhIthI bIjuM pUrva lakhAyuM, cAra hAthInA deha jeTalI zAhIthI trIjuM pUrva lakhAyu, ATha hAthInA deha jeTalI zAhIthI caDyuM pUrva lakhAyuM, sola hAthIne deha jeTalI zAhIthI pAMcamuM pUrva lakhAyuM, batrIza hAthInA deha jeTalI zAhIthI chaThu pUrva lakhavuM, casaka hAthInA deDa jeTalI zAhIthI sAtamuM pUrva lakhAyuM ekase aThAvIsa hAthInA deha jeTalI zAhIthI AThamuM pUrva lakhAyuM, baso chappana hAthInA deha jeTalI zAhIthI navamuM pUrva lakhAyuM, pAMcase bAra hAthInA deha jeTalI zAhIthI dazamuM pUrva lakhAyuM, eka hajAra covIza hAthInA deha jeTalI zAhIthI agIAramuM pUrva lakhAyuM, be hajAra aDatAlIza hAthInA deha jeTalI zAhIthI bAramuM pUrva lakhAyuM, cAra hajAra chanuM hAthInA deha jeTalI zAhIthI teramuM pUrva lakhAyuM; ane ATha hajAra ekase bANuM hAthInA Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra30 zrI ArAme ddhAraka pravacana zraNa vibhAga cho. deha jeTalI zAhIthI caudamuM pUrva lakhAyuM. dareka pUrva hAthInI saMkhyAnuM pramANa bamaNuM che. e rIte seLa hajAra traNa vyAzI hAthInA deha jeTalI zAhIthI cauda ja pUrvo lakhAyAM che, A hAthI te ahIM dekhAya che te dehavAge nahi, tyAre?, zraRSabhadevajI bhagavAnanA samayane hAthI leve, agara te zrImahAvidehane hAthI samajavo mahAvideha kSetramAM sarvakAle AyuSya tathA zarIra pramANe eka sarakhuM che ahIM tema nathI. ahIM te utsarpiNamAM zarIra pramANa vadhe che, ane avasarpiNImAM utare che. AhAraka zarIra racavAne hetu. AhAraka labdhine aMge A viSaya jaNAvavo paDe che. AvA mahAna pramANavALA cauda pUrvenuM jene jJAna hoya, temaja AhAraka labdhi utpanna thAya che. jJAnAvaraNIya karmone ATalI hade kSaya karyo hoya, ane jene tevI labdhi utpanna thaI hoya, tene AhAraka zarIra racavAnI zakti sAMpaDe che. badhA cauda pUrve tevI labdhivALA heya nahi. jene tevI labdhi hoya tene te uparAMta AhAraka nAma karmane udayapaNa joIe. saMbhinna caudapUvane chANa-vaDIyAe karI anaMta guNa vRddhine jANanArAne ADAraka zarIra karavAnI zakti hoya nahi, abhinna caturdaza pUrvadhane AhAraka labdhi hoya che. AhAraka vaNA grahaNa karI AhAraka zarIra racavAnI temanAmAM zakita che. prazna thAya ke AvA mahAjJAnI, cauda cauda pUrva jANanArAne vaLI AhAraka zarIra racavAnI zI jarUra ?, koIke e ja vakhata Ave ke jagata apakAyathI bhAvita thAya tyAre. prANInI dayAne prasaMga ubhe thAya tyAre, teo jIvadayA mATe AhAraka zarIra banAve. devAdhideva zrI jinezvara devanuM samavasaraNa najaronajara nihALavA mATe, zAsananI sthiti dekhavA mATe, sUkrama padArthanuM avagAhana karavA mATe, sUkama zaMkAnuM samAdhAna karavA bhagavAna pAse mahAvidehAdi kSetramAM javA mATe caudapUvI AhAraka-labdhivALAe AhAraka zarIra banAve che. muThIvALI rAkhIe te hAtha muDe gaNAya. AhAraka zarIra suDAhAtha jeTaluM hoya. A AhAraka zarIra praga-pariNuta zarIra gaNAya. zrI gaNadhara mahArAjA Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 pravacana 230 muM pharamAve che ke garbha ja paryApta makhkhane aMge pAMce zarIra samajavA. audyArika, vaikiya, AhAraka, teja ane karmaNa. have devatAonA bhedamAM kayA bhedamAM kAyAnA pudgale pariName che. tene aMge agre vartamAna. pravacana ra3 muM je apajjattA asurakumAra bhavaNavAsi jahA neraiyA tahetra, evaM pajjattagAvi, evaM duyaeNa bhedeNaM jAva thaNiyakumArA evaM pisAyA jApa gaMdhavvA caMdA jAya tArA vimANA, sohammo kappo jAva accuo hechima2 gevejja jAva uvarimaragevejja. vijayaaNuttarovavAie jAva savvasisiddhaaNu0 ekekaNaM duyao medo bhANiyatro jAva je pajjattasavvasiddhaaNuttaroSavAiyA jAva pariNayA te veutriya teyAkammA sarIrapayoga rajA, rUA. manuSya gatimAM ja pAMca zarIra che. AhAraka zarIra mAtra manuSya gatimAM ja che. saMpUrNa daza pUrva sAthe samyaphavanizcita che te pahelA niyamanAtuM zrIgaNadhara mahArAjA paMcamAMga zrI bhagavatIjI sUtranA AThamA zatakanA prathama uddezAmAM pudgala-pariNAmane adhikAra nirUpaNa karatAM kahe che ke sUkSma ekendriyanA jIva, tathA muktine jIva svarUpe ubhaya sarakhA che. bheda je che te karmanAM pagale aMge che. jenA mukhya te beja bheda. 1 saMsArI, ra mekSanA. karma pudgalethI lepAelA te saMsArI che, ane karma pudgalethI mukata thayelA te mukitanA jI. pudgala-pariNAmanI aneka prakAranI vicitratAnusAra saMsArI jIvenA aneka bheda che. eke-- ndriya bhedomAM pudgalanI ja vicitratA che ne ! ahiM paryAptA aparyAptA saMbaMdhi tathA dArikAdi zarIra paratve vicAraNA cAlu che. saMbhUmi manuSya bicArA aparyAptAja hoya che. garbhaja paryApta manuSya vinA bIje kaI paNa jAtine ke gatine jIva e nathI ke je pAMce zarIra pariNAvI zake. audArika, taijasa ane kAzmaNa zarIra sarva sAdhAraNa rIte dareka manuSya pariNamave che. vizeSathI je labdhi utpanna thaI hoya, te te vaikriya varganA pudgale grahaNa karIne vaikriya zarIra race che. Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAra zrI AgaddhAraka pravacana vibhAga 6 ThTho jJAnane lapazama thaye heya, AhAraka labdhi prApta thaI heya, AhAraka zarIra nAmakarmane udaya hoya te, te jIva AhAraka zarIra paNa banAvI zake che. kSaye pazama cauda pUrva eTale Avazyaka che. yAvat tera pUrva sudhI bhAgye hoya tene AhAraka labdhi utpanna thatI nathI. cauda pUvI paNa tevI labdhivALA hoya tevuM nathI. daza pUrvanI sAthe samyaktvanI labdhi nakkI che. sAmAnya zrutajJAna prApti sudhI samyaktva hoya ke na paNa hoya. AcArAMga, sUyagaDAMga kAMIka nyUna daza pUrvanuM jJAna meLavyuM hoya, tyAM paNa samyaktva heya evuM cakkasa nahi. ATale sudhI bhaNyA pachI paNa samyaktvane aMge vikalpa zAthI ?, vakIla lAkha rUpIAnA dAvAne kesa jIte hukamanAmuM thAya paNa tene te mAtra phIja maLe che. javAbadAra jokhamadAra te asIlaja, jIta thAya ke hAra thAya, ne mAlIka vakIla, hAra jIta asIlanA zire che. vakIla bole paNa emaja ke "mAre asIla Ama kahe che vagere. pitAnA asIlane phAMsIne hukama thAya che temAM vakIlane kaMI lAge vaLage che? tyAre ApaNA AtmAmAM paNa jInavacana pariNamana na thAya ane "zAstrakAra Ama kahe che e sthiti sudhI vAta hoya te samyaktvane nizcaya zI rIte kahevAya? kSaNa pahelane vaimAnika devatA kSaNa bAda ekendriyamAM paNa cAlyo jAya che, adhyavasAyanI vicitratA AvI che. jIvAjIvAdi tatvonuM jJAna mAtra anuvAdarUpe hoya tyAM sakhyatvane nirNaya zI rIte gaNapa? dazapUrva saMpUrNa thayA bAda samyaktva ja samajavuM. AmAM mahattA samRtvanI ke dazapUrvanI ? satva hoya te ja daze pUrva pUrAM thAya; anyathA na thAya. dazamuM pUrva samakRtva vinA purUM na ja thAya. daza pUrva thavAthI samyakatva pUrNa ema hoya te te dazapUrva prApti mAnavI paDe. dazamuM, agIyAramuM yAvat caudamuM A pUrve jenA AtmAmAM samyaktva prApta thayuM hoya tene ja pUrAM thAya. samyakatvavAlAne daza pUrvanuM purUM jJAna thAya. temAM A eka svabhAva niyama che. nava pUrva ke tethI adhika jJAna hoya, dazapUrvanuM purU jJAna hoya, paNa nyUna heya tenAmAM samyaktva hoya paNa kharUM, ane na paNa hoya, niyama nahi. dazapUrvanuM jJAna jene hoya tene mATe te e niyama ke enAmAM samyaktva heyaja. Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 230 muM 233 caudapUrvanA jJAnavALAne ja AhAraka labdhi hoya che. tevI rIte AhAraka zarIra mATe paNa e niyama che, ke upazama thavAthI jeoe caudapUrvanuM jJAna meLavyuM hoya teone ja AhAraka labdhi hoya che, ane te vinA AhAraka zarIranI labdhi hatI ja nathI. ApaNe e vicArI gayA chIe ke prANInI dayAne prasaMga prApta thAya, agara tIrthakaranA samavasaraNanI addhine sAkSAtkAra rUpa jevAnI hoya, sUkSma-saMzayAdi pUchavAnA hoya, tyAre zrI jinezvara deva pAse javA mATe ADAraka zarIranI racanA karavAmAM Ave che. anaMta guNa vRddhi artha dhAraNa karanAra te cauda pUrva prarUpaNAmAM, ane dezanAnI zaktimAM kevalIo sarakhA ja hoya che. temanI prarUpaNA ane kevalInI prarUpaNa sarakhI hoya mATe te cauda-pUvane ane dezapUvane ane daza-pUvane zrutakevalI kahevAmAM Ave che. nirUpaNa abhilASya padArthonuM hoya, anabhilApya padArthonuM nirUpaNa hoya nahi. kahevA lAyaka padArthonuM svarUpa jevuM kevalI kahe che, tevuM ja zrutakevalI paNa kahe che, ane caudapUvae manuSyane atIta, anAgata asaMkhyAtA bhavane kahevAnuM sAmarthya dharAve che. upazamanI vicitratAnA kAraNe avadhijJAnamAM tathA thatajJAnamAM asaMkhyAtA bheda che. je vastune aMge zrotAo je je prazna kare che te tamAma vastune zratakevalIo yathAsthita nirUpaNa kare che. zrotAgaNamAM jaine avadhijJAna ke viziSTa jJAna hoya tenI vAta judI che, paNa te vinA cAMdapUrva-nirUpakane aMge koI jANI zake ja naSThi ke A chadha che. tAtparya e che ke zrutakevalInI dezanA kevalI paramAtmAnI dezane sadaza che. kevalIoe traNa kAlanA kathana karyA mujabanA padArthane kathana karAya te abhilASya. dazapUvIe ane 14 pUvI dezanAmAM kevaLI sarakhA hoya che, jevI zAstranA AdhAre bhaviSya kathana kare che. zrutakevalIe paNa zAstranA bale bhUtakALanA tathA bhaviSyanA bhave kahI zake che. kevalI mAM kevalajJAna che, zrutakevalImAM hajI kevalajJAna nathI, paNa prarUpaNAmAM baMne Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 zrI AgamAddhAraka pravacanazreNI vibhAga 6 ThTho samAna che; paNa A vAta tyAre ja samajAze ane khyAlamAM Avaze ke zrItItha "kara mahArAjAe pahelA pahAre dezanA de che, khIje paheAre gaNadhara mahArAjAe dezanAnA hakadAra kema hAya che?, kahevu paDaze ke baMnenI dezanA eka sarakhI hAya che. prarUpaNAmAM jevI prathama pahore zrItIrthaMkara devanI prarUpaNA hAya che, tevI ja khIje paheAre zrI gaNadhara mahArAjanI prarUpaNA hAya che. tyAre niyama e che ke jevI kevalInI dezanA tevI ja zrutakevalInI dezanA, tathA jevI zrutakevalInI dezanA tevI ja kevalInI dezanA AhAraka zarIrane age. saMzaya vicchedAthe, navA padArtha jANavA mAMTe, asa'bhinna cauda pUrvI ne, zrItItha karadeva pAse mokalavA mATe AhAraka zarIra karavAnI chUTa. anuttaranA devatAo puNyamAM caDhIAtA chatAM emanAmAM AhAraka zarIra anAvavAnuM sAmarthya nathI. e zarIra tA manuSya gatimAM cauda pUrva dharA ja banAvI zake che. AhAraka nAma karmanA udaye tevAM pudgalA grahaNa karI AhAraka zarIra racavAmAM Ave che. AhArazarIra pahADa vaccethI pasAra thayA chatAM pahADamAM kANuM paDatuM nathI, temaja pahADane lIdhe AhAraka zarIrane paNa dhakko vAgatA nathI. e zaurane kazAthI skhalanA thatI nathI, agara e paNa kAI ne skhalanA karatu nathI; eTalA e pudgalA sUkSma vhAya che. audArika zIra pApanAM poTalAM badhAve che. sAtamI narakane lAyaka vedanIya tathA AyuSya karma audArika zarIra ba MdhAve che. vaikriya zarIra sAtamI narakane lAyaka vedanIya ke AyuSyanA baMdha karI zatuM ja nathI. vaiSkriya zarIradhArI sAtamInuM AyuSya bhogave che, paNa aMdha te aurika zarIrathI ja thayelA che, te ja karma-adha bhAgave che. sacatane pApAnI pratijJA karanArane ja AhAraka labdhi hoya. AhAraka zarIra pApanA anubaMdhavALu nathI. AhAraka zarIra pApathI dUra rahevAvALu ja che, tethI zubha, svaccha, ane abhyAghAti che. sUryanA prakAza jema kAcamAM skhalanA pAmato nathI, kAraNake prakAzanA pudgalA kAcanA pudgale karatAM khArIka che, tevI ja rIte AhAraka zarIranA pudgalA paNa pahADa vigerenA pudgala karatAM khArIka che; jaithI ArapAra soMsarA te zarIre vagara skhalanAe kANuM pADyA vagara nIkaLI zake che. Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 230 su 231 narakamAM, svaga mAM ke tiya ca gatimAM pAMca prakAranAM zarI nathI. pAMca prakAranAM zarI mAtra manuSya gatimAM ja che. AhAraka zarIra hoya tyAre vaikriya zarIra na hAya, ane vaikriya zarIra hoya tyAre AhAraka zarIra na hAya. bAkInAM traNa zarIra te sAmAnya che. devatAone aMge asurakumArAmAM jeo aparyuMptA che. nArakImAM naiSkriya, tejas, kANu zarIra kahyAM tevI rIte asurakumArAdimAM badhu kahI devuM. yAvat stanitakumAra, vyaMtara, pizAcathI mAMDI gAMdhava sudhInA 8 bhedo, jyAtiSImAM candrathI tArA sudhI, saudhama devalAkathI mAMDI acyuta devalAka sudhI, paryAptA aparyAptA ane bhede laI levAM, ane navaccevecakramAM paNa e bhe; A badhA vaikriya, taijasU, kANu kAyayeAgavALA samajavA. pAMca anuttara vimAnamAM paNa eka ekanA mukhe bhedo paryAptA ane aparyAptA che. tyAM paNu zarIra vaikriya, taijasa, kANu ema traNa prakAre che. have kAya vibhAga jaNAvyA chatAM, indriyapaNe puddagalA na pariNamAve te mRgA lADhA jevI sthiti thAya. mRgA leADhAnA zarIramAM ageApAMganA vibhAga ja nahatA. evI rIte IndriyonA vibhAga zarIramAM na heAya to te zIlA athavA leADhA jevu' ja zarIra thAya. huve indriyanA pudgalenA pariNamana aMge agre vamAna, pravacana 231 su je appajjattA suhumapuDhavikAiya egiMdiyapayogapariNayA te phAlidi-yapayogapariNayA je pajjattA suhumapuDhavikAiyA evaM cetra, je apajjattA bAdara puDhavikAiyA evaM caitra, evaM pajjattagAvi, evaM caukkaeNaM bhedeNaM jAgha queeikAiyA, je apajjattA beiMdiyapayogapariNayA te jibbhiMdiyaphArsidiyapayogapariNayA je pajkattA veiMdiyA evaM caiva, evaM jAva cauridiyA, navaraM eka iMdiyaM bar3haDeyavvaM jAva apajjattA rayaNappabhApuDhavineraiyA paMcidipayogapariNayA te so diyacakkhiMdiyaghANidiya jibbhiMdiyakAsidiyapayogapariNayA evaM pajjattugAvi, evaM savve bhANivyA, tirikkha joNiyamaNussadevA jAva je pajjattA savvaThThasiddha aNuttarovabAitha jAva pariNayA te soiMdiya cavikhaMdiya jAva pariNayA ||4|| Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 zrI AgamAddhAraka pravacanazreNI vibhAga 6 ThTho maraNu karatAM adhika Dara janmane hAvA joIe. indriya-pariNamana--vicAra ane Indriya-paryApta. zrIgaNadharamahArAjA paMcamAMga zraubhagavatIjImAMnA ADamAM zatakanA prathama uddezAmAM pudgala pariNAma adhikAramAM zarIra pariNamana adhikAra jaNAvIne, have Indriyane aMge paNamanane adhikAra jaNAve che, dareka indriyamAM cAra cAra bheda samajI levA. dareka IndriyamAM bahAranI zakti tathA racanA, temaja aMdaranI zakti tathA racanA ema cAra cAra bheda samajavA. prazna thaze ke zakti tathA racanAmAM kraka ze ?, lAvAne tapAvIne taravAranA ghATa teA karyo, paNa dhAra te pANI pAvAthI ja thAya. dhAramAM kApavAnI zakti pANI pAIne levAya. puddagalanI racanA ane zakti ema e judAM che. kAnathI saMbhaLAya ja, sugaMdha levAnuM kAma kAnanuM nathI. nAkathI zabda sa MbhaLAto nathI, kAraNa ke eto suMghavAnI tAkAta dharAve che. rasanA rasa ja graNa kare che, matalaba ke dravya indriya tyAre ja kAma kare che ke jyAre bhAva Indriya hAya, dravya IndriyamAM bahAranI tathA aMdaranI racanA tathA zaktinA bheda pADayA. tuve bhAva Indriya kAne kehevI?, bhAva indriyanA be bheda. AtmAne je je karmonA kSayApazama ane je je viSayAnA upayega IndriyanI Ahya racanA pudgaleAnI che. abhyaMtara pudgaleAmAM zakita samajavI, kSApazama hovA joIe, chatAM upayoga paNa joie. upayega na hoya to, daza zabda thatA hova temAM eka zabdano upayoga hAya te ja jANI zakAya. bhAva indriyamAM kSayeApazama ane AtmAnA upayAga thavA joIe. dareka Indrayane aMge cha vastu taiIe, khAhyaracanA bAhyazakita, abhyaMtara racanA, abhyantara zakti, kSayApazama tathA upayoga A cha vastu hai!ya tyAre indri kAma kare che. zarIra banAvyA pachI paNa prathama paryAptinuM kAma. khorAka ne sAta dhAtupaNe pariNamAtravAnuM kAma zarIra paryAptinuM che. IndrionI racanAne aMge bAhya abhyaMtara upakaraNa IndriyanuM Akhu prakaraNu zarIra karatAM nirALuM hAvAthI zarIra sAthe tarata i.ndra thaI jatI nathI. khorAkamAMthI sAta dhAtunA pariNamana mAtrathI Indriya racanA Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 231 muM 237 thaI jatI nathI. AthI jema AhAra pati mAnI, zarIra paryApta paNa mAnI che. sattAnI seTI kevI jabarI che? kaNendriya karatAM cakSurindriyane kSaye pazama che, enAthI e che kSapazama ghANe drayane, enAthI ocho pazama rasanendriyane, enAthI e pazama sparzendriyane. e zIkhatAM pahelAM 1 thI 10 te zIkhavA ja paDe che. jene 100 sudhI AvaDatuM hoya tene daza sudhInA AvaDe tema na bane, ahIM jarA vicAravAnuM che. spaza tathA rasanAne kSapazama na hoya te ghANa (nAsikA) ne kSaye pazama na hoya tema na bane. je ema bane te sAMbhaLanAre, aMdha ke bebaDe na hoI zake. sudhI zIkhelA che daza zIkhavavAnA na hoya, tema zrotravALAne tIvra kSayopazama thayela hovAthI cakSuvAlAne kSapazama thAya evuM kaMI nathI. upakaraNanI indriyamAM khAmI hovAthI te kArya na karI zake. je ghaNu mAravAthI pattharanA kaTakA thAya, te ghaNa mAravAthI ITanA kaTakA thAya ja che. tema je AtmA zrotrendriyanA kSapazamavALe tha. te cakSunA kSaye pazamavALe jarUra hoya che, eTale kSaye pazamanA pariNAma te thAya ja che paNa baherApaNuM, aMdhapaNuM te azubha nAma karmanA, udaye pudgalenI goThavaNI yathAsthiti na thavAthI che. pahelAM nivRtti Indriya banI heya teja upakaraNendriyane kSepazamAM ane upaga kAma karanArAM thAya. game teve zrImaMta ke rAjA hoya. paNa milkata ke rAjya upara rIsIvara beThe, ke menejamenTa thayuM, te tene te mita ke rAjayanI vyavasthA karavAne svataMtra haka nathI, rIsIvara ke menejamenTa adhikArInA hukamathI maLe eTaluM kharUM. teja rItie A AtmA anaMtajJAna, anaMtadarzana, anaMta sukha, anaMta vIryane havAmI che, paNa mithyAtva, avirati kaSayAdinA phaMdAmAM paDI, karmane e karajadAra banI gayuM che ke tenI tamAma Rddhi samRddhi rIsIvarane AdhIna che. AtmA te kevalajJAnane mAlIka, ane kevalajJAna eTale traNe kAlanA sarva lekanA svabhAva paryAyAdi jenAthI jaNAya te kevalajJAna Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 zrI AgameddhAraka pravacanazreNI vibhAga 6 ThTho have e AtmAnI Aje zI dazA ?, zIta ke uSNa sparzI jANavA hAya to sparzendriyanI madada levI paDe. enI madada vinA tenuM jJAna na thAya. dareka indriyanI madadathI ja te te viSayanuM jJAna thAya. sattAnI sATI kevI jabarI ! che, te AthI samajAze. mAkSamAM karavu zu? zu tyAM Du , keTalAka kahe che ke " meAkSamAM jaIne karavuM 'khAnapAna, ke jovuM, sAMbhaLavuM, tyAM karavAnuM zuM ? " nAnu` bAlaka bApane kahe che ke, "bApAjI! AbarU AbarU zu' khelyA karo cho ! AbarU nathI khavAtI, nathI pIvAtI, nathI paherAtI, nathI evAtI e AbarU zA kAmanI? ' Alaka mAtra khAvA pIvAmAM, kudavA nAcavAmAM, dhuLamAM ragakALAvAmAMja samaje che, tene bicArAne AbarU e vastune khyAla kyAMthI Ave ?, teja rIte A jIva paNa pugalamAM guthAyelA hAvAthI pudgala dvArA sukhanI kiMmata AMke che, ane tethI te khAvA pIvA paheravA oDhavA dvArA e meAkSanI kiMmata AMke che ! pudgalathI nirapekSa thayA vinA karmInI menejamenTa uThavAnI nathI ane mekSa maLavAne nathI, pIjarAthI TevAyeluM pakSI ! pI'jarU' e che te kedakhAtu, paNa pIMjarAmAMja ucharelA paMkhIA popaTa vagerene pIMjarA khar3Ara kADho tA taraphaDe che. ene pIjarAmAM ja nirbhayatA dekhAya che. tyAMja ene zAMti, AnaMda, kallAla lAge che; kemake e TevAi gayela che. A jIvanI paNa e dazA che ke ene kAyArUpI pAMjarA vinAnI dazAnA khyAla paNa AvatA nathI, tethI meAkSamAM zu' che?; ema belAya che. AtmAnI samRddhinA vAstavika upayoga mokSamAM ja che. ahI' tA jJAnAdinA upayoga IMdriya tathA manane AdhIna che, eTale ke milkata ghareNuM mUkAI che. kevaLajJAnAde AtmAnI milkata chatAM ApaNe indriya rUpI rIsIvarone tAbe rahevu paDe che. jyAM bhUkha tarasa nathI, tyAM khAnapAnane praznaja kAM che? parAdhIna dazA dUra thAya tethI enu ja nAma siddha dazA rAkhI che. peAtAnI milkatathI vyavasthA jAte karavAnA huka meLavavA teja meAkSa. Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 231 muM 239 je khAvAmAM sukha hoya te daza vIza cAlIkSa lADavA laIne be khAdhe ja jAo, ane hAtha ADo na karaze ! je temAM sukha hoya te hAtha ADo kema karavuM paDe che ?, tRNAne aMge zuM sukha che?, keIkane khATAne zekha, keIkane khArAne zekha, keIkane gaLyAna zekha, paraMtu sukha khATAmAM, khArAmAM ke gaLyAmAM nathI. mekSamAM jyAM tRSNanI utpatti ja nathI, tyAM khAvA pIvAne prazna ja kayAM che?, jyAM kSudhA nathI, jyAM tRSA nathI tyAM khAnapAnane prazna ja kyAM che? duniyA maraNathI Dare che, tyAre samakitI-jIva janmathI Dare che. duniyA maraNathI Dare che, tyAre samaju manuSya janmathI Dare che. kIDI maMkeDI janAvara vagere tamAma maraNathI te Dare che, paNa e Dara khe che. are bhale paNa DaravAthI metanA paMjAmAMthI chUTI zakAya tema nathI. kIDIthI mAMDI Indro sudhI bhale badhA matathI Dare paNa metanA paMjAmAMthI chUTayuM keNa, jenAthI chUTakAre nathI teno Dara rAkhe zA kAmane ? zrI tIrthakaro, kevalIo, cakIe, kaI mRtyuthI bacI zakayuM nathI, eTale chUTI zakatuM ja nathI. uMdara sApathI Dare, deDakuM bharIMgathI Dare; paNa jenA paMjAmAMthI chUTI zake tema nathI te taraphaDavuM zA kAmanuM kevala mananI nabaLAIthI AkhuM jagata maraNathI Dare che. manuSya Dara tyAM sudhI ja zekha, ke jyAM sudhI bhaya nakkI na thayuM hoya. paraMta bhaya sAme AvIne Ubhe che, pachI te dhIra purUSe sahana karavuM joIe. AthI te sAdhu tathA zrAvaka mATe saMlekhanAne vidhi kahyo che. "thavuM haze te thaze, thavuM haze tyAre thaze." AvI makkama dhAraNAnI sthitimAM je Ave, teja anazana tathA saMlekhanA karI zake che. jIvavAnI tathA maravAnI icchA paNa dUSaNa che, kAraNa ke te kAMI tAbAnI vAta nathI. zAstrakAra samakitImAM tathA duniyAmAM e ja pharaka jaNAve che, ke AkhI duniyA jyAre maraNathI Dare che, tyAre samakitI janmathI Dare che. nAtara mRtyuH janmele che tene mATe mRtyu te nakkI ja che. mRtyu TALI zakAya tema nathI. TALI zakAya te janma ja TALI Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 zrI AgamAddhAraka pravacana-zreNI vibhAgacha Dro zakAya. janmane TALavA e ja sakIne uddeza. janma TaLe eTale maraNa TaLelu' ja che. janma ane janma mATe garbhamAM vasavAnA ja samakitInA bhaya che. cauda rAjlAkamAM evu eka paNa sthAna ke pradekSa nathI ke jemAM janma ane maraNu ana`tI vakhata dareke karyAM nahAya. siddha-dazA (mAkSa)mAM ja janma maraNa nathI. kAyAnI kedathI chuTAya, kanI sattAthI chUTAya enuM ja nAma meAkSa. jIva pa khIne kAyArUpI pIMjarAnI keda na hAya evI eka gati, jAti ke cena nathI. mAtra mekSa ja jIva mATe keda vagaranuM sthAna che. meAkSa eTale pAtAnI kevalajJAnAdi Rddhi samRddhi zAzvata Take evuM sthAna. Aja sudhI ana MtA jIvA kevalajJAna pAmI mekSe gayA che, te badhAnAM jJAnAdi guNo samAna ja hAya che. leza paNa ghasArA na thAya evu sthAna eka meAkSaja che. kAyAnI keda vagaranuM, karmanI menejamenTa vagaranu sthAna mekSa ja che. cakravartI ne mAthe menejamenTa mero ane e cakravatIne paiDAnI bhAjI mATe kAlAvAlA karavA paDe e tenI kaI dazA ! temaja ana MtajJAnanA mAlIka AtmAne Aje sAmAnya sparza, rasAdinA jJAna mATe chAndrA tathA mananI madadanI jarUra paDe e kevI dazA?, bhAjI mATe paisA e tA cakravatInI samRddhinA asakhyAtamA bhAga che. jayAre ahI indriyane aMgenuM jJAna te te AtmAnA anaMtajJAnane ana tame bhAga che. siddha dazAthI saMsArI dazA keTalI halakI che ke tene mATe paryApti, indrae vagere joie. sparzendriyapaNe ja ekalA sUkSma eke ndrayanA jIve pudgalA pAraNumAvI zake che. Ama dareka bhedo jAtaya paryaMtane aMge jaNAvyA che, te kaI kaI indriyapaNe pAregumAve che te a Mge agre va mAna. pravacana 232 su AtmapradezamA ka-praveza zI rIte thaI zake ? sasArInI jema siddo paNa karmAMnA koThAramAM hovA chatAM nileSe zI rIte ? zrI gaNadhara mahArAjAe zAsananI sthApanA samaye, bhavya jIvAnA hitArthe zAsana pravRtyathe racelI zrI dvAdazAMgImAMnA paMcamAMga zrI Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 231 mu 241 bhagavatIjI sUtranA AThamA zatakane prathama udeza cAle che ane temAM pudgala-pariNAma e viSayane adhikAra Ave che. jIvasvarUpe siddhanA jIma ane saMsArI jemAM jarA paNa pharaka nathI. jevuM svarUpa zrI siddha bhagavantanuM che, tevuM savarUpa sUkama ekendriyanuM che. je bheda che te pudgalane aMge che. eka pudgalathI mukta che te siddha; eka che pudgala-saMgI; pagala-saMgI te saMsArI. khANanA sonAmAM tathA lagaDInA sonAmAM sonArUpe kaze phera nathI, paNa khANanuM sonuM meluM che, ane lagaDInuM saunuM cakakhuM che. saMsArI jIvo tamAma karmanA niyaMtraNavALA che. AtmAnI A sthiti jaNAvavA apAyeluM suvarNanuM daSTAMta ekadezI che, paNa sarvadezIya nathI. mATIne paramANu sonAmAM maLI jatuM nathI, mAtra vaLagele che, saMyoga saMbaMdhathI jeDAele che, pramANane vadhAranAro che, paNa tanmaya nathI. jyAre AtmAne lAgeluM (vaLageluM) karma AtmapradezathI juduM nathI, paNa AtmAnA pradezanI aMdara, te ja AkAzapradezamAM che. eka kSetrAvagADuMrUpe je AkAza pradezamAM kema rahelAM che. e samajAvavA bIjuM daSTAMta e che ke lAla raMganA ajavALA sAthe pILA raMganuM ajavALuM Ave te te pILAM rajakaNe lAlane vIMTAtA nathI, paNa paraspara maLI jAya che. jyAM lAla tyAM ja pILuM, ane pILuM tyAM ja lAla; eTale ene avakAza eka ja jagyAe hoya che. tema AtmAne tathA karmapradezane avakAza eka ja che, kSIranIranuM daSTAMta paNa laI zakAya. dUSa tathA pANI ekamekamAM bhaLI jAya che, eTale dUdhanA bhAgamAM ja pANI bhaLe che. dUdhamAM pANI bheLavatAM pramANa vadhe che, tela vadhe che. leDhAne gaLe evo kaThaNa che ke temAM seya paNa khosI zakAtI nathI, chatAM tene tapAvIe tyAre temAM agninA pagale kayAM kyAM praveze te vicArI le. A rIte AtmapradezamAM karmapraveza mAnI zakAya: karmanA dariyAmAM saMsArI hUkhyA che, tevI rIte siddha paNa DUbelA che. camakatA nahi, utAvaLA thatA nahi, bhAva samajaje. cauda rAjalokamAM hAbhaDImAM aMjanana mAphaka karma vagaNa bharelI che, temAM tamAma ja Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 zrI AgaddhAraka pravacanazreNI vibhAga 6 ThTho saMsAra, tathA siddhone cha rahelA che. jyAM siddhao kahe ke muphatAtmAo kahe rahelA che. tyAM paNa pAMceya sUkSmakAya rahelA che. tyAM ja te ja AkAzamAM karmavargaNAo paNa puSkaLa rahelI che. tyAre pharaka ze? e ja samajavAnuM che. pANInA vAsaNamAM lugaDuM nAkhI, ane paisA ke dhAtu nAkhIe, te pANIne kheMcaze keNa? grahaNa karaze ke zu? lugaDuM pANIthI bhIMjAze, paNa paise, kAMsAnI goLI ke kaI paNa dhAtune pANIne lepa sarakho lAgaze nahi. lugaDAne daDe bhIMjAze paNa dhAtunI te e hAlata haze ke tene pANImaMthI bahAra kADhI lugaDAMthI lUche to ye bhIMjAya nahi. siddha bhagavantanA AtmAmAM Ake kamamAMthI eka paNa karma ke kamane aMza paNa nathI, jethI teo eka paNa karmavargaNone grahaNa karatA nathI. kAMsAnI lakheTI pANImAM je karI rahe che, tema siddhanA jIvo karmanA yogavALA hovAthI karmavargaNa grahaNa kare che. jIva karmAdhIna thaye zA mATe? tane cheDe na hoya. tarka (prazna thaze ke tyAre je kama bAMdhyAM zuM karavA ? anaMta sAmarthya dharAvanAra jIva karmAdhIna thaye zA mATe ? mahAnubhAva! anaMta sAmarthya pragaTa thayuM nathI e ja vAMdho che. e je pragaTayuM che te karma baMdhAta ja nahi. jIva je mitra vagarane hata, anaMta jJAna-darzanamaya hota te, tene karma vaLagata ja nahi. varUpe te tevo che paNa svarUpe pragaTa thayuM nathI. mithyAvAdine yoga hivAthI karmane vaLagADa cAlu che, ane A rIte paraMparA cAle che. paraspara kArya-kAraNa bhAva. taka thaze ke pahelAM jIva ke kema ? tarkanI sAme yAne prazna sAme prazna thaI zake ke prathama bIja ke aMkura ? bIja ane aMkurAnI paraMparA anAdinI che. pAra kAryakAraNa bhAva hoya tene anAdi mAnyA vinA chUTako nahiM. rAtri prathama ke divasa ? prathama kukaDI ke iMDuM? je svataMtra naDi paNa paraspara kAryakAraNa rUpa hoya tenI paraMparA anAdinI mAnavI ja paDe. bIja tathA aMkura svataMtra tathA paraspara kArya rUpa paNa che. kAraNarUpa che, mATe tenI paraMparA anAdinI manAya. te ja rIte jIvane Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 231 muM 243 aMge jIva tathA karmamAM prathama keNa e prazna ja nathI, kAraNa ke tyAM paNa pararapara temaja svataMtra kAryakAraNa bhAva vidyamAna hevAthI anAdinI paraMparA rUpe bane che. je jIvanI utpatti paMcabhUtathI mAnIe to jeTalI vakhata asaMyama (purUSa strI rAmAma) teTalI vakhata garbhekhatti hovI joIe. badhI vakhata kema nahi? jyAre jIva utpanna thAya tyAre zarIrapaNe pugalone grahaNa kare che ane pariNAve che. paraspara tathA svataMtra kAryakAraNa rUpanI paraMparA anAdinI mAnavI paDe. pApanA paccakhANa kare te ja pApathI bace. mithyAtva, avirati, kaSAya, tathA yoga e cAra pariNati kArya rUpa tathA kAraNarUpa che. pahelAMnA karmonA kAryarUpa ane bhaviSyanAM karmone aMge kAraNarUpa che. anya-matAnuyAyIomAM tathA jainamatAnuyAyIomAM ahI ja mantavya bheda che. jainetaro ema mAne che ke kare te bhagave." eTaluM ja mAnavA jaina taiyAra nathI. paNa jene ene adhurI mAnyatA kahe che, ane AgaLa vadhIne kahe che, ke kare te te bhagave, paNa na kare chatAM jene pApanAM paccakhANuM hoya te paNa bhagave, eTale ke tene paNa karma lAge ja che, duniyAnuM dRSTAMta lyo. eka jagyAe eka hajAra rUpIA sAcavI mUko "pachI laI jaIza" ema kahIne rAkho te vyAja maLe ? anAmata rakamanuM vyAja maLatuM nathI. vyAje rAkhyA hoya te vyAja maLe che. anAmata rakama tathA vyAju rakamamAM pharaka che. duniyAdArImAM je A niyama mAnya hoya to AtmAne aMge paNa mAnya hovo ja joIe. zAstranI vAta kabulavAmAM vAMdhe che ?, pApanAM paccakhANa vinA, viratine lAbha na maLe. avirati TALyA vinA, ane aviratithI dUra rahevAnI kabUlAta karyA vinA, viratine svIkAra karyA vinA phaLa maLe zI rIte ! cera te cera ! tema paccakhANa vagarane te pApI ja gaNAya. je pApa nathI karavuM, tevA pApanAM paNa paccakhANa kema nathI karavAmAM AvatAM? cera kAMI corI karavA Akho divasa bhaTakato hote nathI. e paNa cerI karavAne anukULa vakhata jue che. tyAre bAkInA vakhate Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 zrI AgaddhAraka pravacana zreNI vibhAga chaThTho ene zAhukAra kahevo? lAga maLyA vinA kaI cera khAtara pADatuM nathI, paNa tethI khAtara na pADavAnA samayamAM te zAhukAra to gaNAtA ja nathI. cAra te cera ! bhale te cerI nathI karatA paNa corI karavAne lAga te tapAse che ne ! paccakhANa na karanArAnI paNa e ja hAlata che. pApa na kare e ThIka, paNa prasaMge prApta thAya to kare ke nahi? tarata kahI de ke, mAre kyAM paccakhANa che ?" AthI jaina-darzananuM mAnavuM samucita che ke pApanAM paccakhANa na kare tene karma to vaLagyA ja kare che. pacca khANa nahi karavAnI pola rAkhavI ane phaLa maLe, e zI rIte bane? jaina darzananI ane Itara darzananI mAnyatAmAM A ja bheda che. bhegavaTAne aMge caturbhaga jaina darzanakAranI ane aMge A rIte caturbhagI che. ane te cAra bhAMgA A pramANe cheH 1. kare te bhagave. 2. kare te na bhegave, 3 na kare te na bhogave, 4. na kare te bhagave. have e caturbhagI samajAvAya che. jeo kare te bhagave e te sIdhI vAta che, ane te badhAne kabUva che. kare te na bhagave e zI rIte ?, pradeza rAjAe paMcendriya jIvonI yAvat manuSyonI hiMsA parvata, hiMsA karavAmAM pAchuM vALIne joyuM ja nathI. enA hAtha haMmezAM lehIMthI kharaDAyelA ja rahetA hatA. A hiMsaka, hiMsAnAM pApothI nirapekSa te devaloke zI rIte ? karelAM kama paNa dharmathI, vinayathI, vaiyAvaccethI, pratikramaNathI Alocana, niMdana, ganAthI tUTI zake che. eka mANasane bIjAnI Thesa vAge tyAre Ake paNa thAya che, ane vinayapUrvaka beya jaNa zAMta paNa rAkhI zake che ne ! jenI Thesa vAge te mAphI mAMge che ane te vAta patI paNa jAya che, are ! ulaTo jene vAgyuM hoya te kahe che: "bhAI ! tamane te vAgyuM nathI ne !" Ale. anAdi karavAthI prathamanA pApa paNa palAyana karI jAya che. AthI kare te bhogave kharuM paNa kare te bhagave ja' e niyama nathI. dharmathI pApane kSaya thAya che. "na kare te bhagave" e zI rIte ?, pApa karato nathI paNa pApa karanArane vakhANe che. bIje na karatA hoya te tene uzkere che, sAdhane pUrAM pADe che te tene paNa bhogavavuM paDe. "karanAra ja bhagave e niyama nahi, paNa na karanAra paNa pApanA anumodanathI, madadathI, ane sAdhana ApavAthI Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 231 mu 245 bheLave che. avativALe! bhale na kare, chatAM tene bhegavavuM paDe che, aviratinA kAraNe te kamo bAMdhe che ane bhagave che. gUmaDuM tathA raseALInAM dRSTAMtA ta thaze ke jemAM mana vacana kAyAneA yega-prayAga nathI, tyAM ka` kema vaLage ? gUmaDu thayuM. e vadhe evA vicAra nathI. evA vANI vyavahAra nathI, eveA prayatna nathI, chatAM te kema vadhe che ? lehIne aMdaranA vikAra, vinA vicAre, vinA uccAre, vinA AcAre vikRta dazAne pAme che, ane vadhe che. te ja rIte AtmAne vaLageluM avirati kama vadhe che. jema mithyAtva kareMba MdhanuM kAraNa che, tema avirati paNa karma baMdhanuM kAraNu che. AthI ema nahi ke kare tene ka thAya.' e te thAya. e vAta spaSTa che, paNa aviratipaNuM hAya tyAMsudhI te na karavA chatAMya kadhana thAya ja che. AthI ana tAnuba`dhI, apratyAkhyAnI, pratyAkhyAnAvaraNIya, tathA saMvajalananI ceAkaDInuM svarUpa samajI zakAze. 6 raseLI zI rIte vadhe che? ene vadhavA keAi kahetuM nathI. rasALI kapAya nahi tyAM sudhI, te vadhe teve ApaNe vicAra, uccAra ke prayatna na hAya chatAMya te vadhavAnI ja. virati na thAya, tyAM sudhI apratyAkhyAnInA kaSAyeA puSTa thavAnA ja che. pApakama na karavAnI vidhipUrNAMka pratijJA na kare, arthAt virati na leA tyAM sudhI karmathI bacI zakAtuM nathI. aviratinuM vartana te kama baMdhanu kAraNa che. je AkAza pradezamAM kama rahelAM che, tyAMnAM kameryuM Atmapradezane vaLage che. mithyAtva, avirati, kaSAya tathA cega khasyA vinA karmabaMdhana aTakatuM ja nathI. zrI siddhabhagava tAmAM mithyAtvAdi cAkaDI na heAvAthI temane kama vaLagatAM nathI. siddhanA jIvAmAM tathA sa`sArI jIveAmAM dravyathI, kSetrathI, kAlathI pharaka nathI. asaMkhyAta pradeze jIva siddhanA ke saMsArI, eka svarUpe ja che. ane e emAM ka bhAvasvarUpe nathI. zrI siddhabhagava Mto mithyAtvAdi pariNati vinAnA che, ane saMsArI jIvA te cAkaDIvALA che, ane tethI saMsArI jIve karma bAMdhe che. have ekendriyathI paMcendriya sudhInA pharaka IndriyanA lIdhe kevI rIte che te aMge agre vamAna. Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 zrI agaddhAraka pravacana zreNI vibhAga 6 pravacana 23ra pugala-pariNAma tamAma paryAptine AraMbha sAthe ja che, ane pUrNAhuti anukrame che. bIjA kane palaTAvI zakAya che. paNa AyuSya kamene palaTa thatuM nathI. zrI gaNadhara mahArAjAe, zAsananI sthApanA samaye, bhavyAtmAonA upakArArthe, zAsana pravRtyarthe racelI dvAdazAMgImAMnA paMcamAM zrI bhagavatIjI sUtranA AThamA zatakanA prathama uddezAmAMne pugala-pariNamana adhikAra cAlu che. jIvanI ekendriyayAdi pAMca jAta cheH 1 ekendriya 2 beindriya 3 teIndriya 4 caurindriya ane 5 padriya. chevoe te te jAtimAM pudgale grahaNa karyA, tethI pAMca jAtinA jIvo te te apekSAe gaNAyA. temAM darekamAM paryAptA tathA aparyAptA evA baLe bheda che. zakita meLavanArA vargane eka bheda, ane bIjo bheda, jeNe e zakti (paryApti) meLavI che te ane tethI ja zAstrakAro tene ja aparyAptA tathA payoptA kahe che. A baMne prakAranA je dareka kSaNe pudgale graDaNa kare che. kherAka tathA havAnA grahaNa karelAM pudgalone jema sAta dhAtu tathA AThamAM maLa tarIke ApaNe pariNAvIe chIe, tevI rIte jIva paNa je karmavagaNAnAM pudgale grahaNa kare che, te dareka samaye tenA sAta ke ATha vibhAga kare ja che. sAta ATha vibhAga ema kema kahyuM ?, A praznanA javAbamAM jaNAvavAnuM ke karmAnA sAta vibhAga te kAyama hoya che, paNa AyuSyano baMdha te AkhA bhavamAM eka ja vakhata hoya che. bhaviSyanI eka ja jiMdagI AyuSya bhogavanArI heya mATe vartamAnanI jiMdagI eka ja vakhata AyuSya vadhe. A bhavamAM je AyuSya baMdhAya te eka ja jAtanuM baMdhAya. AyuSya vyavasAya pramANe baMdhAya, tethI tevA adhyavasAya (AyuSya baMdhAya te) AtmAne eka ja vAra thAya. bIjAM karmo dareka gatimAM bhagavAya che, paraMtu AyuSya to te ja gatimAM bhagavAya che, paraMtu AyuSya bIjI gatimAM na gavAya. baMdhAyelAM pApane Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 232 muM zubha pariNAmathI puNyamAM palaTAvAya che. jheranA pyAlA paNa te prakAre keLavavAthI auSadhane pAleA banI jAya che. aphINu tathA sAmalane zeAdhIne auSadha tarIke vAparavAmAM Ave che. nALIenuM pANI amRtarUpa che paNa temAM kapUra bhaLavAthI te ja pANI viSarUpa khanI jAya che. pApa tathA puNyanA pudgaleAne paNa palaTo thaI jAya che, matijJAnAvaraNIya hoya te zrutajJAnAvaraNIya thaI jAya che. zAtAvedanIya azAtAmAM palaTAI jAya che, ane uccagetra-kama nIca gAtra paNa banI jAya che. are ! tI kara nAmakarma paNa palaTAI jAya che. 247 tItha kara nAmaka paNa palaTAya. eka zaheramAM upAzraya tathA daherAM ghaNAM hatAM. tyAM rahetA jatie nA samudAyamAM vivAda thayeA. keTalAke DerAnI pUjA karavI, daherAnI saMbhALa levI vagerene karavA lAyaka kahe che, ane keTalAke naDui karavA lAyaka kahe che. keTalAka kahe: 'atyAranA gRhastha varga A daherAM vagere sabhALI zake tema nathI, mATe sthAyI dharma saMsthAnI jarUra che, dharma AtmAnI sAkSIneA che. paNa saMsthAe cAlatI heAya te ja khAla khaccAM, jIvAna vRddho dahere javA vagerenI praNAlikA cAlu rahe. daherA upAzraya, jevI saMsthA cappu na rahe to bAla baccAMonA dharmanuM AlaMbana tUTI jAya. jIva Alakhana vaza che. eka varga ema kahe che keH jIvAne Ala bana mATe, tInI sthiratA mATe, zAsananI vRddhi mATe, herAnI pUjA, rakSAdi karavAM ja joI e, bIjA vage peAtAnI dalIleA AgaLa karI virAdha karyA. belAcAlI thavA lAgI, ane amuka prasiddha AcAryane niNa yAthe elAvavAnuM TharyuM. kamalaprabhAcArye jaNAvyuM ke, sAdhuoe A karavA lAyaka nathI, kAraNa ke dhama karatAM kama vadhI jAya che. e vakhate keIke ema vinati karI ke 'Apa sthiratA kare te Apa mATe eka daheru kharUMdhAvI dauM." tyAM badhA gArajIe paNa beDA che, ane badhA ThANApati che. tyAM kamalaprabhAcArya vinA dAkSiNye spaSTa jaNAvI dIdhuM " yadyapi zrI jinezvara devanuM devAlaya baMdhAvAya te puNyanuM kAya che, tathApi jo amAre mATe Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 zrI AgaddhAraka pravacanazreNI vibhAga 6 ThTho baMdhAvAya te te sAvadya che" dAkSiNya rAkhyA vinA satya kahevAthI temaNe te vakhate tIrthakara nAma bAMdhyuM che. eka divasa harSathI vaMdana karatAM karatAM jatanIe te AcAryanA pagane raparza karI dIdhuM. AcAryazrIe jyAre prarUpaNAmAM ema kahyuM ke, tIrthakaro paNa strIsaMghaTTa kare to tIrthaMkara paNuM cAlyuM jAya, tyAre eke prazna karyo, ke pelI jananI aDakI gaI te zuM ? tyAM je saralatAthI AcAryazrI potAne anupayoga jaNAve te kAMI paNa vAMdho na hato, paNa ema na kahetAM "jaina zAsana te syAdvAda che, ema kahyuM, AthI baMdhAyeluM tIrthakara nAmakarma vikharAI gayuM. svAdAda eTale phera daDI ? AjakAla leke syAdvAdane artha "phAvatI pheraphUdaDI' e kare che, paNa ema nathI. eka manuSya bApanI apekSAe putra che, putranI apekSAe pitA che; AnuM nAma syAdvAda che. jenI apekSAe vastu jevI hoya tevI te apekSApUrvaka batAvavI te syAdvAda. A traNa AMgaLImAM vacalI, te mATIthI nAnI ane nAnIthI maTI che. eka AMgaLI maTI ja che ema paNa nathI, nAnI ja che ema paNa nathI. syAdvAda eTale svA+ vAda eTale apekSAe vAda. pApa bAMdheluM hoya ane pAchaLathI puNayanI , pariNati thAya te te badhuM- pApa puNyarUpe pariName arthAt palaTAI jAya. puNya bAMdheluM hoya ane pAchaLathI pApa pariNati thAya che te badhuM puNya pApamAM palaTAya. AyuSyanA baMdhamAM e niyama nathI. nArakInuM AyuSya bAMdhyuM hoya te narake gaye ja chUTake. devatAnuM AyuSya bAMdhyuM hoya te svarge javuM ja paDe. uttara prakRtimAM paNa mahAmahe saMkama naDi devatAne AyuSyamAMthI manuSyanuM AyuSya na thAya. bIjA karmomAM arasaparasa palaTo thAya, paNa AyuSyakarmamAM palaTo thatuM nathI. AkhA bhavamAM AyuSya eka ja vakhata baMdhAya, ane te vakhate prahaNa thayelAM pudgalenA ATha vibhAga paDe che. bAkInA vakhate sAta vibhAga samajavA, samaye samaye jIva karma pudgale grahaNa kare che. Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 232 su 249 ukaLatA pANI mAphaka Atmapradeza pharyAM ja kare. zarIramAM leAhI keTalA vegathI phare che! jevA vega; tevI vIjaLI garamI uSNatA peDhA thAya. hathelIne ghasavAthI uSNatA AvI jAya che. AyuSya jayAM sudhI heAya tyAM sudhI leAhI leAhInuM pharavu' thAya, ane lehInuM karavuM thAya tyAM sudhI AtmapradezanuM pharavuM thAya che. leAhI tathA Atmapradeze maLelA che. leADInI mAphaka Atmapradezane pharatA mAnavA ja paDe che. lAhImAM svAbhAvaka rahetI vIjaLI zakti che, ane tethI pudgalene pakaDe e svAbhAvika che. bahAranA pradeze! vIjaLIthI kheM'cAya te pachI enAthI AkAzapradezamAM rahelA pradeze kheMcAya temAM navAI nathI. kevala nAbhipradezanA ADa pradeza sthira rahe che, te sivAyanA Atmapradezaza ukaLatu pANI khadabade tema UMcA nIcA karyA ja kare che. AhAra, zarIra, indriya, zvAseAzvAsa, bhASA ane mana e cha zakti jeNe meLavI che te paryAptA, ane e cha zakti meLavatA hoya te aparyApta. A baMne bhede tevA tevA pudgaleA grahaNa karIne indriya rUpe pariNamAve che. je dArika pudgalA manuSya prANa karyAM te manuSya manuSyapaNe pariNumAve che ane te ja pudgaleA janAvara ke vRkSa le che te te rUpe parimAve che. jIva cena ke garbha sthAnamAM AvyA pachI AhAra mATe azakta ke aparyAptA gaNAya nahi. vakragati sthAna vinA AhAra mATe azakta koI jIva nathI. upaje ke tarataja AhAra grahaNa kare. upajavAne tathA AhArane samaya judo nathI. sthAnamAM raheaA jIva anAhArI hateA ja nathI, paraMtu anAhArI traNa samaya. zakti pUrI thavAnA samaya aMta hUttane, paNa badhI paryAptanA AraMbha tA sAthe ja che. AhAra, zarIra, indriya Adi chae paryAptinA AraMbha sAthe hovAthI Indriya-pariNamana mAnelu' ja che. paryAptA sama pRthvIkAyane paNa Indriya-pariNamana svIkAreluM ja che. have indriya pariNamana kaI rIte te arthe vamAna, Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 zrI AgaddhAraka pravacana zreNI vibhAga da ho pravacana 233 muM sarvajJanAM vacana vinA cha e kAyamAM jIva mAnI zakAya ema nathI. prathamanAM karmone vipAka balavattara hoya tyAM sudhI pachInAM karmone vipAka paDyo rahe; paNa ene samaya thaye te udayamAM Ave ja ! spazanendriya vyApaka che, bIjI indriyo vyApya che. zrIgaNadhara mahArAjAe zAsananI sthApanA samaye, bhavya jInA hitArthe, racelI dvAdazAMgImAMnA paMcamAMga zrIbhagavatIjI sUtranA aSTama zatakanA prathama uzane pudgala-pariNAma nAmano adhikAra cAlu che. jIvane pagale vaLagelAM, e jaNAvavAja zAstrakAra mahArAjA vAraMvAra e vAkya tarapha aMgulinirdeza kare che, ke svarUpe te sUkama ekendriyamAM sabato ja vatathA zrI siddhabhagavaMtane jIva samAna che. saMsArI jI tathA mukitanA jIvamAM svarUpe pharaka nathI, paNe je pharaka che te purda zelane aMge che. saMsArI che tathA muktinA ja dravyathI, kSetrathI, kALathI samAna che, paNa bhAvathI bheda che. kama saMgathI levAyelA che te saMsArI, ane karma saMyogathI sadaMtara mukata banelA che te siddha. saMsArI jImAM paNa ekendriyAda paMca jAtinA pAMca bheda che. ApaNe jamyA tyAre zarIra eka veMta ne AMgaLanuM hatuM, emAMthI pAMca phUTanuM kema thayuM ? AhAranA pagalene pariNAvavA gayA, ane zarIra meTuM thatuM gayuM. e ja rIte jIbha, kAna, nAka, tathA AMkha paNa nAnAM ja hatAM ne ! tyAM pariNamAvanAra paNa A jIva ja che ne zarIra tathA indriyane moTAM karavAM kaI bIju Ave tema nathI. zarIra, indri, hADakAM, mAMsa, lehI vadhe che te cakakasa. te zAthI?, karmanA udayathI, eTale manuSyagati nAmakarmanA udayathI. A uparathI eka vastu siddha che ke, AtmAne upaga hoya ke na hoya, AvaData hoya ke na hoya paNa pariNAma pramANe karmo baMdhAya ja che. baMdhAyelAM karmonA udaya pramANe zarIranuM baMdhAraNa thatuM ja jAya che. jIva ke I mAthAmAM mAne, chAtImAM mAne, nAbhimAM mAne, paNa tema nathI. ema mAnavuM khoTuM che. jayAM jayAM paze grahaNa karavAnI tAkAta, tyAM tyAM badhe jIvapradeza che. jIvapradeza Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 233 mu 25 na hoya te sparza jANI na zakAya. pAkA nakha kapAya, ane kAcA na kapAya temAM zu ka nathI ?, kAcA nakha kapAtAM vedanA thaze. jo ke anne prakAranA nakhA eka ja zarIranA avayaveA che, chatAM ekamAM pIDA na thAya tenuM kAraNa zuM ? kAraNa e ja che ke pAkA nakha e jIvanA pradezathI chUTA paDelA che. vALane kheMcavAthI, ukheDavAthI zarIrane vedanA thAya che? lecamAM joke vedanA thAya che, paNa kApI nAMkhe temAM kAMI vedanA thAya che ?, leAcamAM joke vedanA che, paNa tame nAkanA vALa to, ane tenI sAthe A vedanAnI gaNatrI kare te te pramANamAM vedanA nathI. khAla sAdhu zI rIte loca karAvatA haze ?, zu zekhathI leAca karAvAya che ? lecamAM paNa kaLAthI leca karAya temAM vedanA eTalI thatI nathI. uparanA vALa kheMcAtAM vejJanA nathI thatI, paNa aMdarane eka java jeTalA vALa ukheDAya te temAM vedanA thAya che, kAraNake tyAM Atma-pradeze ne saMbadha nathI. jIva AkhA zarIramAM vyApIne rahelA che, mATe badhe ja vedanA thAya che, eTale sparzanI sAthe asara thAya che. AthI ja zAstrakAroe spondriyane vyApaka gaNI che, jyAre bIjI cAra dhIndrayAne vyAkhya gaNI che. rasanA (jIbha) zarIranA amuka bhAgamAM, vraNa, zrotra, cakSu amuka bhAgamAM, jayAre sparza nendriya AkhA zarIramAM vyApaka che, vaizeSikA tathA naiyAyikA cAmaDInA IMDe sparzIne driya mAne che, paNu tema hoya te| garama ke ThaMDI vastunI asara chAtImA ke peTamAMzI rIte thAya ? AkhA zarIramAM sparzanendriya vyApaka che, ane bAkInI cAreya indriya vyApya che. pa kayAM na jaNAya? DAma kayAM na lAge ? rasanA, ghrANu, cakSu, zrota vinAnA jIvo che, paNa sparzInendriya vagaranA jIvA jeyA? ekendriyathI mAMDI tamAma vAnAM paMcendriya paryaMta jIva mAtramAM sparza nendriya vyApaka che. sparzatu jora bIjA jorane haTAvI de che. tame bIjI keI paNa IndriyanA viSayamAM ke mananA viSayamAM 9yalIna anyA hA, paNa eka kAMTA bheAMkAya te! ! tyAMnu lakSa zarIramAM kheMcAze. sparzanendriyane viSayanI baLavattaratAnI apekSAe badhAne bAdha kare che. tene kai bAdhaka nathI. sArAmAM sArI ga Mdha maLe, sAMbhaLavAnuM, khAvAnu jovAnuM sArAmAM sAruM sAMpaDayu. hAya, paNa te vakhate kaI DAma de te Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 zrI AgaddhAraka pravacanazreNI vibhAga 6 vine bAdha Ave. phele thaye heya, dAjhA heIe, te vakhate rUpa, - rasa, gaMdha ke zabdamAM citta rAtuM nathI, paNa bIjA viSaye pazane bAdha karI zaktA nathI. jIvavicAramAM, tasvArtha mAM, navataramAM prathama jIvanA vicAramAM pahelA bheda ekendriyane ja levuM paDe che. koDanI saMkhyA sudhI pahoMce paNa 1 (eka) e saMkhyAnuM vyApakapaNuM badheya che, te ja rIte parzanendriya sarvatra vyApaka che. samitinI vyAkhyA zrI siddhasena divAkare samyaktvanI vyAkhyAmAM jaNAvyuM che ke che e jIvanikAyanI zraddhA te samyakatva. pRthavI, apU, tevuM, vAu, vanaspati, trasakAyane jIvapaNe mAnavuM te samyakatva" chokaro AMka gekhatAM pa47=45 bele to zuM thAya ? dezane pharaka che, tuM che mATe Aveza Ave che! ahIM chokarAne pUche ke : jIva kone kahe ? ? ane te kahe keH "hAle cAle te jIva to tamane kAMI thAya che? trasa vinAnA bIjamAM jainanuM bALaka jIva na mAne? jainanA baccAmAM zuM A saMskAre? hAle cAle te trasa jIva ema kahevAya. jIvatA jIvanuM zarIra ane maDaduM te paNa emAM jIvanI hAjarI tathA gerahAjarIne pharaka che. zarIra mAtra jIvana ja karAyelA che. cAhe pittaLa, senuM, mATI, kathIra game te bhe, paNa te tamAma zarIre jIvanAM - ja che. A khyAla zuM moTAone paNa AvyA che ? "hAle te jIva kahIe te sthAvara A ja gepa ! sAyanI zAhakArI ane gaThaDInI corI ! mUThI bhara trAsane ja mAnavA ane sthAvaranA anaMtAnaMta jene gaNatrImAM ja na levA? zrIsiddhasena divAkare kahyuM ke, e cha e kAyama ja manAya te ja sAcI zraddhA, te ja samyapha manAya. pRthvIkAya, apUkAya, vAukAya, ane vanaspatikAyamAM jIva, sarvajJanAM vacana vinA manAya tema nathI. . sarvajJanAM vacanathI ja chae kAyamAM jIva manAya, ane A chae kAyamAM java manAya te ja zraddhA; teja samyapha, je pudgale grahaNa karavAmAM Ave che tene ekendripa che te rUpe pariNAve che, je javane vRkSa, Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pracana 233 mu 253 vRkSarUpe piraNAmAve che te ja jalane manuSya, manuSyapaNAne yAgya rUpe pariNamAve che. jIva koMdayAnusAra pudgaleA grahaNa kare che. AMdhaLe khAnapAna kare che, paNa cakSudaza nAvaraNIya kameodaye, nirmANa nAma kanA abhAvathI te khAnapAnane caindriyapaNe pariNamAthI zamtA nathI. nAnapaNamAM vAgeluM juvAnImAM na jAya paNa ghaDapaNamAM te sAleja ! DaNu karAyelAM pudgaleAthI, pariNAmAnusAra pariNati thAya che. mana, vaca, kAyAnA yoga jevA pudgalA levAya che, tevuM pariNamana thAya che. mithyAtva, avirati, kaSAya, ane yAga-A cArane aMge jevI pariNati hAya tevAM pudgalAne java pariNamAve che. jayAre te karmo udayamAM Ave che, tyAre bheAgavavAM paDe che duniyAmAM kAMdhAMnI rakama pramANe mudata hoya che. pAMca hajAranuM leNuM hAya, temAM mahine babbe rUpIA kAMdhuM TharAvA kharA ? pacIzanu paNa kAMdhuM, seAnuM paNa kAMdhuM, hajAranu paNa kAMdhuM. kAMdhAmAM pharaka to kharAne! bhAre kanu AMtarUM paNa bhAre hAya. eka kADAkeADI sAgaropame seA varSanuM AMtaru hAya. eka mANasane nAnapaNamAM vAgyu', juvAnImAM na jaNAyuM ane ghaDapaNamAM pAchuM kaLatara thavAthI duHkhavA mAMDayuM', zAthI ? dekhAvamAM sejo vagere kAMI nathI ke jethI vedha kAMI anumAna kare, eka ja vAtanuM anumAna thAya che ke nAnapaNamAM vAgyuM hAva te juvAnI vakhate juvAnInA leAhInA joramAM na jaNAyuM paNa vRddhAvasthAmAM jaNAyuM. A ja dhyAnamAM laI ne vicArI yAke prathamanAM adhAyelAM karmonA vipAka khalavattara hoya te vakhate pachInAM aMdhAyelAM karmonA vipAkanuM jhera kayAMthI cAle ?, e karmo paNa pachI udayamAM te AvavAnAM ja ane bhAgavavA paDavAnAM ja che. A rIte pudgalapariNAmane vicArIne ane parizIlana karIne AtmakalyANanA mArge jee joDAze te A bhava-- parabhavamAM uttarAttara sArAM sa`gAdi pAmIne paramapadmanA leAkatA banaze. Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 zrI AgamoddhAraka pravacanazreNI vibhAga da o pravacana 234 muM aSADha cAturmAsika vyAkhyAna 190nA aSADa sudI 14. mahesANA sAmAyikAvazyakapauSaghAni, devArcanasnAtravilepanAni / brahmakriyAdAnatapomukhAni, bhavyAzcaturmAsika maNDanAni / / zAstrakAra mahArAjA bhavya prANIonA upakArane mATe dharmopadeza karatAM kahe che ke A saMsAramAM A jIva keTaluM meLavI zake te tapAse. jagatamAM rajerajanuM nAmuM lakhI rAtre tene hisAba kaDhAya che vaLI varSanI Akhare saravaiyuM paNa kaDhAya che. maraNanI Akhare milakata gaNAya che ke phalANe mANasa maratAM eTaluM dhana mUkI gaye, paNa A saMsAramAM anAdikALathI rajhaLatA-rajhaLatA AvyA temAM meLavyuM zuM ? te jarAe tapAsyuM ? kahe ke nahi ja ! dukAna-(dhanano hisAba A AtmA meLavavA taiyAra che, paNa A AtmAno hisAba A AtmA meLavate nathI, kAraNa ke tenuM bhaNatara bhaNyA nathI. jenuM bhaNatara bharyo hoya tene hisAba meLavene ! bhaNatara arthanuM-kukAnuM, tethI te hisAba gaNe che, paNa AtmakalyANane hisAba bhaye nathI, te pachI tene DisAba meLave kayAMthI ? kALI-vAgharI 80-100 varasane thAya te paNa keTalI vize se thAya, te tene AvaDe nahiH zaherI te lagIre vAramAM samajI jAya. tevI rIte AtmakalyANane hisAba samajavAmAM ekendriyathI mAMDI caurindriyavALA asaMjJI paMcendriya vagere badhA keLa-gAmaDIyA jevA samajavA. paNa eka zaherI ja manuSya samajavo. te paNa na samaje to pachI tene zuM kahevuM ? kahe ke tene zaherIpaNAne eba lAge. zaheramAM rahenAra zANo thaye che, tema saMsI paMcendriya pA pAmI manuSyapaNAmAM AvyA te paNa kalyANano hisAba na samaje te pachI eba lAge. tyAM te ekendriyathI mAMDI cauridriya sudhI te asaMsImAM ajJAnIpaNuM hatuM, tene eba na gaNAya paNa zaherI je ajJAnI hoya te eba lAge. ApaNe paNa asaMjJIpaNAmAM ajJAnI hatA tyAM eba nahi, paNa atyAre saMkSipacendriya manuSyapaNuM pAmyA, AryakSetra maLyuM, gurunI jogavAI maLI, zAstrazravaNa maLI gayuM. have pachI je AtmakalyANane hisAba na gaNe te tamArI eba keTalI jene eka be traNa Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 234 muM 255 cAra gaNavAnA hoya tenA hisAba gaNIe paNa kalyANane hisAba zI rIte gaNavo? jene je cIja maLelI hoya te maLelI cIjanI meMghavArI keTalI che te te samajavuM ke nahi ? tane kaI cIja maLI che tenuM dhyAna de. manuSyapaNuM tane maLeluM che te keTaluM moMghuM che? ApaNane e mevuM dekhAtuM nathI ? pAdazAhane khAjAne bhUkako khAtarama nAkhavAne hatA. pAdazAha garbhathI zrImaMta, tene khAjAnA bhUkkAne hisAba keTale? paNa jyAre pAdazAha pitAnI ekanI daSTi na rAkhatAM jagatanI daSTie tapAse te tene mAlUma paDe ke khAjAne bhUko nakAme ke saheluM nathI. tema manuSyapaNAmAM AvyA pachI samajaNavALA ne yAda dAstIvAlA chIe. eTale ApaNane manuSyapaNAnI kiMmata thaI nathI. pAdazADa jagatnI daSTie jue to khAjAnA bhUkAnI kiMmata mAlUma paDe. tema A jIva pitAnI daSTie manuSyapaNuM jue te tenI kiMmata tene mAluma na paDe, kAraNa ke duniyAmAM pAMdaDAM, mAM, kIDI, kUtarA, bilADA badhAe jIve che, chatAM tame manuSya thayA ane e manupa kema nahIM? pAMdaDAM-phaLa -phUla e apekSAe manuSya muThThIbhara paNa nathI, te pachI muThThIbhara jeTalA ja manuSya kema? te upara batAvelA je manuSya kema na thayA ? tenuM kAraNa tapAsyuM ? kaho, te saMbaMdhI AkhI jiMdagImAM vicAra sarakhe paNa karyo che ke e paNa jIva che ane huM paNa jIva chuM. ene manuSya paNuM na maLyuM ane mane manuSyapaNuM maLyuM tenuM kAraNa zuM ? maLelI milaktanA kAraNa tapAsavA nathI te pachI manuSyabhavanI meMghavArI zI rIte samajavAne? te nathI samajyo te pachI rakSaNa zI rIte karavAno ? je chekarAne hAlatAM cAlatAM be-AnA maLatAM hoya tene eka Ane khavAya tene hisAba nahIM, paNa traNa dahADA rUve tyAre eka pese maLe, tevAne eka Ane bevAya te bicAre rUve che. AthI muzkelI samaje tyAre ja tenuM rakSaNa karavAmAM kaTibaddha thavAya tema jaNAvyuM. A vAta harakeI vastu mATe kahI. keI paNa cIjanI muzkelI na samajavAmAM Ave tyAM sudhI maLelI vastunuM rakSaNa thAya nahi. ApaNe paNa manuSyapaNuM maLavuM bahu muzkela che ema Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 zrI AgadvAraka pravacana zreNI-vibhAga 6 samajIe te ja manuSyapaNuM rakSaNa karavA kaTIbaddha thavAya mATe tenI muzkelI prathama dhyAnamAM le. jIvanuM mULa sthAnaka prathama mULa ApaNe kayA bhavamAM hatA te vicAro. sUmanigodamAM . ApaNe eka jagA para ekalAM rahelA hatA. ApaNe badhAnuM mULa-DIyuM eka. kIDI, maMkeDI, jhADa badhAnuM thaDIyuM eka. sUma nigodamAM ApaNuM dazA zuM hatI ? eka sarakhA bhAgIdArenI kaMpanImAM lAkha zera hero hoya, temAM eka kamAya ke khUe to badhAe kamAya ne khUe. eka jaNa kamAya ne 99 khUe evuM banavuM muzkela paDe. jyAre 9999 AgaLa muzkela te 9999- AgaLa ekane kamAvuM te vadhAre muzkelIvALuM. ahIM paNa prathama sUkSma nimedanI kaMpanImAM hatA. tyAM eka zarIranAM anaMtA bhAgIdAra hatA. te kevA bhAgIdAra? jagatanI bhAgIdArInI kaMpanI nathI. e to dUra rahyuM, paNa zvAse zvAsanI bhAgIdArIvALI kaMpanI, rAkanI bhAgIdArIvALI kaMpanI, janma ane maraNanI bhAgIdArIvALI koI kaMpanI A jagatamAM nathI. ApaNe to tevI bhAgIdArIvALI kaMpanImAM rahyA hatA ke jyAM anaMtA e sAthe janmavuM, AAra le, zarIra banAvavuM, zvAsozvAsa sAthe le ne sAthe sAtha maravuM. AvI bhAgIdArInI kaMpanI je sUkSma nigoda, temAM rahyA hatA. sAthe rahevAmAM enuM zarIra juduM ne mAruM zarIra juduM, tema paNa nahi, paNa eka ja zarIra ane te paNa aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga jeTaluM, temAM anaMtA jene sAthe rahevAnuM, sAthe zvAsozvAsa levAne, sAthe janma ane sAthe ja maravAnuM. AvI bhAgIdArI hatI. AvI bhAgIdArI vALI nigoda nAmanI kaMpanImAM anaMtA kAla sudhI to evI ja sthitimAM rahyA paNa temAM eka be cAra mAtra cha bacyA. anaMtAmAMthI eka ke benuM bacavuM keTaluM muzkela? Ama pahela vahelI muzkelI tyAMthI pasAra karI anaMtA gaThIyAmAMthI eka be jhaLakI nIkaLyA. manuSya bolavAmAM vakatA hoya, page paNa sAbUta hoya, daSTi lAMbI hoya ane kAne sAvaceta hoya te bhUla paDela manuSya saheje raste AvI jAya, paNa pagane lUle, moDhAne bebo, kAnane bahere, Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 234 muM 2pa7 AMkhane aMdha, ne dArU pIne chAkele, bhUla paDe jIva ThekANe kevI rIte AvI zake? tema A jIva atyAre manuSya, saMjJI paMcendriya, keInuM dekhI paricayathI ThekANe Ave, paNa A bhUlele tyAre ke bhUlele? rasana -jihA, ghANa, zrotendriya nahi. dhINaddhi-nidrAmAM masta thayela. jaMgalamAM bhUle paDaze. eTale koI ne AdhAra nahi. A jIva AvI dazAmAM nigodamAM rakha ! have tene belI kezu? eka dArUDIo, lUle, meMge, AMdhaLe, bahere, jagalamAM bhUle paDe tenuM ThekANuM kayAM paDe? evAo maraNa pAme, tenA sAMbhaLanArane Azcarya na ja thAya. tema A jIva paNa anAdine maDavALe che. rasanA-Idriya vagaranA, ajJAnanA udayamAM rahele anAdikALathI nigodamAM rakhaDa, temAM Azcarya nathI, paNa manuSyabhavarUpI rastAmAM AvIne pAcho nigodAdimAM cAle jAya ane rajhaLe te Azcarya che, tema mAge Avele rajhaLI jAya te paNa Azcarya jANavuM. jaMgalamAM te bhalabhalA paNa bhUlA paDe, paNa bhUlAeluM chokaruM ghera pAchuM Ave te Azcarya gaNAya. A anaMta jIvonI bhAgIdArIvALI kaMpanImAMthI AMdhaLA-baDe, bhUla-laMgaDA, dArUDIyA jevA che A manuSyapaNuM sudhI pahoMcyA zI rIte? eka ja vastu temAM kArya kare che ne te e ke-vitavyatA. bhavitavyatA : sama nigodamAMthI nIkaLavuM thayuM temAM keInI kArIgarI nathI. jinezvaranI, gaNadharanI, zrutakevalInI ke ApaNI ke nigadanA AtmAnIkeInI paNa kArIgarI nathI. mAtra bhavitavyatA e ja kAraNa che. bhavitavyatA e zabda zA mATe vAparyo che? eka ja muddAthI. pharI je paTakAI gayA te zI vale ? atyAre manuSyapaNA sudhI AvI gayA ne pharI tyAM gayA te? emAMthI lAvavAne kaIne udhama cAle tema nathI. ahIM manuSyapaNAmAM cho te gurumahArAja, sAthenA zrAvaka, sAdhvIo, zrAvikAothI paNa sudharavAne upAya che. ahIM ghaNA upAya che paNa phera nigaDhamAM gayA te pachI tyAM tIrthakara, gaNadhara, dhrutakevalI ke AcArya vagere keIna upAya cAlavAnA nathI. keTalAka evA hoya che ke bhavitavyatA e "banavAkALe banaze te kharUM. vicAro ke ApaNe belanAra, cAlanAra chatAM bhUlA paDyA hoIe, Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 zrI AgaddhAraka pravacana zreNI vibhAga 6 kalAka, deDhakalAka rakhaDyA pachI kaIka bhAgyazALI maLe. keDI batAvI ke A keDIthI gAma pahoMcaze. te te batAvIne cAlyA gaye. have keDIthI bedarakAra keTalA rahIe? tame cAlavAmAM majabUta, mANasane deDIne pUchI zake, tevAne paNa raste sAcavavAnuM mana thAya, te anAdikALanI rakhaDapaTTIthI je A raste maLe che. te raste kema kiMmatI lAgatuM nathI? roTIleTarIomAM eka lAkha TikiTe eka ja InAma hoya ane ene rUlara phe temAM tamAruM nAma AvyuM hoya, pachI bIje pharI pharavavAnuM kahe te pheravavA dyo che ? are ! pharI Avaze, kema pheravavA detA nathI ? pharI nIkaLavAne bharose rahetA nathI. tevI rIte anaMtA bhave madhyapaNAne bhava malya, jaze te pharI Avaze te kema bharaso rabAya ? A rAtmAne dhyAna nathI ke keTalI TikiTamathI A TikeTa nIkaLI che ! nahiMtara e TikiTanA dAva javA de nahi. anaMtA jIvALA nigodamathI have nIkaLyA, temAMthI pRthvIkAyamAM AvavA, temAMthI bedriyamAM AvyA, AgaLa vaLI tedriya, cariMdriya, paMcendriyamAM AvyA. temAMthI manuSyapaNA sudhI AvyA. dhArAsabhAmAM pahelA jelamAMthI bIjAmAM, trIjAmAM ane cethAmAMthI pasAra thAya tyAre vAMcana cAle. A vAMcanamAMthI kAyade Aje che. keTalA relamAMthI pAsa thayA ? atyAre manuSya thayA che, je uDI gayA to zo patto? nigodapaNuM, bAdara kendriyapaNuM, beIndriya, teInidraya, cauri drayapaNuM, asaNI paMcendriyapaNuM eALagI, saMjJI paMcendriyapaNuM oLaMgI manapaNuM maLeluM che. AvI rIte samaje to meMghApaNuM samajI manuSyapaNAnuM rakSaNa kare. gaMjI ane ghATanA kUtarAnuM STAMta : manuSyapaNuM bahu meDI oLaMgI meLavavAnuM che. maLeluM anuSyapaNuM sthira te rahevAnuM nathI. ghATanuM pANI ne gaMjInA kUtarA kharAba tarIke gaNAya ne tevAM daSTAMta devAya che, paNa tenI jaDa UMDI ne avaLI rahI che. gaMjIne kRta gAyane ghAsa khAvA de nahi ane pite khAya paNa naDi. UM utaro kUtare gaMjInuM rakSaNa kare che, te mAlikanI nimakahalAlIne aMge kare che, paNa gAyane na maLe te hisAbe avaLo dAkhele rAkhe Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 234 muM 259 che. tenI pharaja che ke mAlikanA mAlanuM rakSaNa karavuM joIe. anyAyathI, adharmathI gAyane maLavuM joIe-e daSTAMta na detAM ghATanA kUtarAnuM daSTAMta ApavAmAM AvyuM che. nadIma ghATanuM pANI vahI rahyuM che. tyAM kUtare beThe che ne te tyAM gAya-bheMsane pANI pIvA detuM nathI. AmAM mAlikane mAla ke tenA rakSaNano saMbaMdha nathI. phakta keIne kAmamAM AvavA na devuM. cAhe te kutaro pIvA de, na paNa pIvA de te paNa pANI teTaluM ne teTaluM ja vahI javAnuM. pIvA de te dariyAmAM ochuM javAnuM nathI, na pIvA de tevI khAvAnuM nathI. na pIvA de tethI ghATamAM vadhAro thavAne nathI. bIjA koI pI gayA te ghaTADe paNa thavAno nathI. jyAM ghaTADe vadhAro nathI tyAM, kUtare besIne karavAnuM zuM? ghATanuM vahetuM pANI pI gayA ke na pI gayA. te vadhavA-ghaTavAnuM nathI. ghATanI jagyAe te hisAba tene te ja che. je vastu rAkhI rahevAnI nathI, tevI vastu mATe kUtare prayatna kare to te nirarthaka gaNAya. tevI ja rIte A manuSyapaNuM kiMmatI che, muzkelIthI maLeluM che, paNa rAkhyuM rahevAnuM nathI, te pachI tenuM rakSaNa ke temAM prayatna zA mATe joIe? pheraphAra karI zakAya tene mATe te prayatnanI jarUra, paNa jenA rakSaNa mATe prayatna karIe te paNa rakSaNa thavAnuM nathI, te pachI tenA rakSaNa mATe prayatna keNa kare? zeraDI sIMcI levI: taLAvamAM pANI AvyuM. cAhe upagamAM le to paNa mAsuM besavAnI vakhate lagabhaga khAlI, upagamAM na le te paNa comAsA besavA agAu khAlI, pachI DahApaNa zAmAM? e pANIe zeraDI sIMcAya te sIMcI levI, e pANIne upayoga na kare tethI vadhavAnuM nathI ne upaga kare te paNa unALe sUkAI javAnuM che. te temAMthI raDI na ugADI le te mUrNo jANave tema A manuSyajIvanarUpI taLAva eka so varSe te sUkAvAnuM che. ahIM tenAthI dharma kare ke na kare te paNa ekaso varSe te sukAvAnuM che, te pachI A deha pAmI je udaya na sAdhI laIe te kharekhara ApaNI mUrkhAI udayamAM karavuM zuM ? taLAvamAM pANI hoya, sUrya, caMdra, mahela, maholAta vagerenAM pratibiMba aMdara paDe, ne je manaharatA lAge, te zeraDI sIMcavAnA vakhatamAM manaharatA na hoya, paNa Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 zrI AgaddhAraka pravacana zreNI vibhAga 6 tatvathI-phaLe karIne mane hara koNa? unALe sUkAI javAvALA taLAvamAM pratibiMbothI khuza thaI besI rahIe te kharekhara ApaNI mUrkhatA gaNAya. sUryanA tejanuM tathA caMdranA kiraNenuM maharapaNuM. unALo Ave tyAre sUkAI javAnuM che, te pratibiMba khAtara zeraDI sIMcAtI keI baMdha kare ? unALAmAM sUkAI javAvALA pANIne pratibiMba jovA mATe sAcavI rAkhe tenI dazA zI? tema ApaNe pudgalenA viSayenuM IdrimAM pratibiMba paDe eTalA mATe ApaNe ApaNuM jIvana dharmamAM jotA nathI. aMtakALane unALo taLAvane khAlI banAvI devAnuM che, te sukRtarUpI zeraDI sIMcavI che ke viSayarUpI pratibiMbanI chAyAmAM chetarAvuM che? manuSyapaNAmAM Avele jIva pitAnI pahelAnI sthiti vicAre ke A sthiti pramANe mAruM bhaviSya zuM thaze? te vicAre, tame kharacAmAM saMkeca kema rAkhe che? kahe ke A bhavanA bhaviSya mATe. te AvatA bhavanA bhaviSyanI paMcAta kema nathI karatA? jame mAMye ja jAya evAnI kiMmata keDInI karma bAMdhyAM che te jogavavAM ja paDaze e vicAra karyA vagara hAMke ja rAkhe te mUrkha. zAhukAra koNa? devuM karavA pahelAM bharavAne vicAra kare che. sarakAra lena kADhe che tenI jAmInagIrI mAge che, vyAja ane milakata e benI sagavaDa karI lena kADhe che, te sarakAra karatAM modI sarakAra haze nahi? vyAjanI ke anAmata rakamanI sagavaDa karyA vagara lenane vicAra kare te rUbalamAM rovAnA. rUbalamAM rayA zAthI? anAmata vyAjanI vicAraNA karI, ke karmabaMdhanA rUbele haiye ja jAo che? empAyara rAjya paNa vyAjanI ke anAmatanI sagavaDa karyA vagara lena kADhe te bhusa karI besI jAya, te ahIM ja lena lakhe jAo che. samaye samaye anaMtA navAM karma bAMdhI lene lakho che. paNa jogavavAnI sagavaDa karI? bAMdhelA kamane hisAba kayAM sarakho thAya? jene ghera naLIyAM na hoya teTalI mahora devI kare te zuM vaLe? ApaNe te eka pradezamAM je jJAna te upara anaMtaguNa AvaraNanA pradeza bAMdhIe chIe. eka naLIyA karatAM mahAranuM vadhAre devuM karanAra tarate na thaI zake, tema ApaNe tIvra karmo bAMdhIe chIe. budhavArIyAmAM jaI Ave Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 234 muM 261 tyAre ja devAne bhAra utare. je azAtA bhagavAya che, te karatAM tIvra karma baMdhAya ane narakanA budhavArIyAmAM bhegavA Ave tyAre cheDe Ave. pAMca paMdara varasane gALe te budhavArIyAmAM gayA pachI nave hisAba. AMdhaLIyA khAIvepAra karanArane budhavArIyA devALIyAmAM gayA pachI rakama sarakhI thAya. nigoda ke narakamAM gayA sivAya rakama sarakhI na thAya. A vicAra koNa kare? devuM vadhAre che te phakara zI che? A vicAra keNa kare? nAlAyaka, lAyaka AdamInA meMmAM e vacana hoya nahIM, ne lAyakane te zebhe paNa nahIM. ahIM naraka ke nigadamAM jaIzuM." ema lAyaka mANasa na bele. lAyaka "vaTa rAkhavuM paDaze" ema bele. lAyaka budhavArIyAnuM bAnuM na bele. naraka ane nigedanA budhavArIyA upara daSTi na rAkhatAM kema vadhAre kama tUTe tema vahIvaTa rAkhavA vaTa rAkhe, dukAnadArImAM haMmezAM bAra mahinA vahIvaTa cekhe rAkhe, e joke zAhukAranI pharaja che. paNa thoDI vAta vicAravAnI rahe che ke mesamanI vakhate mAla taiyAra joIe. mAsAmAM carU khAlI hoya tenI phIkara nahi, paNa mosamamAM mAla taiyAra rAkhavo joIe. bAra mahinA sudhI dharma ArAdhana kare te bhavAMtara sudharavAnuM, paNa haMmezAM na karI zake te jema samamAM mAladAra thAya, tema ahIM dharma mATe UlaTuM che. tyAM te comAsAmAM khAlI caru cAlatA hatA, paNa je vakhate te duniyAmAM khAlI caru che te vakhate A dharmane vepAra karI te caru bharI le. khAlI caravALAne bhAgyanA caru bharavAnuM mana na thAya tevAne zuM kahevuM ? nokarIvALAne kahe ke "dIvALIe vAta' vyAja thaMDuM. peDhI mAMDavI hoya te dIvALIe vAta. ghaNe bhAge dIvALI ke je vakhata duniyAdArInI upAdhi ochI che. te vakhate puNyanA caru nahi bhare te bIjI vakhata te bharaze ja kayAMthI? dhyAna rAkhavuM ke vepArInuM vyAja varasAdamAM ochuM Upaje, paNa kaNabIkheDUtanuM vyAja varasAdamAM vadhe. kaNabInuM vyAja varasAdamAM laI meM mAgyuM vyAja ApI kArataka mAsa sudhI rAkhe. vepAranuM vyAja vIluM thAya, tema comAsAnA vakhatamAM kaNabIne tyAM ApelA paisA sajajaDa vyAja Ape, tevI rIte comAsAmAM dharmamAM Apelo TAIma sajajaDa lAbha Ape, paNa paNa te lAbha duniyAdArImAM kayAM kAma lAgavAne che? ema ApaNe gaNIe chIe. ahIM dharmamAM kene garaja che ke comAsAmAM vadhAre lAbha gaNIe? Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292 zrI AgamavAraka pravacana zreNI vibhAga 6 dharmasthAnakanA vahIvaTadArane jIvanI virAdhanAnuM piyara hoya te te comAsuM. temAM keTalAeka anaMtakAyanA jIva samajIe chIe. moTethI anaMtakAya kahIe paNa temAM jIva keTalA te jANyuM? kahe ke anaMtA. eka samayanI aNI jeTalA bhAgamAM paNa anitA je hoya che, paNa "AMdhaLe vaNene vAcharaDe cAve tema ApaNe jIvavicAra jANIe, ekenidrayAdika jene jANIe, chatAM ghera lIla phUla na thAya te baMdobasta keTale karyo? cAra paisAnA cUnAnuM kAma! cIkaTa upara cUnAno upayoga karyo? AMgaNAmAM lIla-phUla thAya che, tyAM retIkAMkarIne upayoga karyo che? cUnAthI lIla na thAya. kAMkarIthI lIla na thAya, evuM pahelethI jJAna rAkhyuM ? kaho ke vAcharaDuM cAvI jAya che tevuM thayuM. anaMtakAyane samajanArA, jANanArA tathA mAnanArAo anaMtakAyanI Dagale ne pagale virAdhanA thAya che tenI bedarakArI kema rAkhe che? trasanI virAdhanAne Dara nahi, pachI A te anaMtakAya kahevAya, eTaluM mAtra belavAthI zuM ? daherAsaranA vahIvaTadArene hajArenA jhUma-lAITa TAMgavAnuM mana thAya che, derAsaramAM raMga karavAnI marajI thAya che, paNa cIkaTa sthAnamAM lIlaphUla na thAya te upaga rahetuM nathI; kAraNa eka ja, te bAbata lakSamAM ja lIdhI nathI ke jemAsAmAM thatI avavirAdhanAthI keTalA DUbI marIe chIe? anaMta kAyanI virAdhanA tamArA nazIbamAM rahe te pachI dayA kenI karavAnA? derAsaranI virAdhanA e te gharanuM kAma. pitAnA prayatnathI TaLe. paNa AkhA gAmamAM lIlaphula thaI jAya, tenI virAdhanA zI rIte TaLe? mahAnubhAve ! A mAsuM e dharama karavA mATe vRddhivALuM gaNAya. comAsAmAM kheDUtane dhIre pa vadhe, kAraNa te TAIma vyAja sAruM Ave, tevI rIte comAsAmAM karelI dharmakaraNI puNya baMdhAve ne pApathI bacAve. sujJa puruSanuM aSADa comAsAmAM A jIvana niyamita che, arthAt eka sthAyI che. tenuM phaLa zeraDInA sAMThA sacavA mAphaka levuM joIe. paNa sUryAdikanA pratibiMbathI muMjhAvuM na joIe. A vAta vicAraze tyAre khyAla Avaze ke munirAjane comAsArUpI cAmaDAMnI pakhAlamAM pavana jema sthira karI nAkhyA. pavanane pakhAlamAM ghA' e kahevata Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 234 muM 263 anusAramuni mahArAja apratibaddha vihArI che eTale pavananI peThe kaI sthaLe na rokAtAM vihAra karanArA che, tevA vAyu peThe apratibaddha evA munine paNa cAturmAsarUpa pakhAlamAM sthira karI nAkhyA. te munie pAMca. samiti ne traNa gupti pALanArA hoya che. cAlavuM te paNa saMjamamayaethI teone dizA parimANavALuM vrata nathI. cAle-hAle--bese-uThe te paNa saMjamI, temAM cAlavAmAM IrSA samiti, besavAmAM IrSA samiti arthAt cAle te jIvanI jayaNA rAkhIne cAle. bese te paNa pujI, pramAjIne. evAne hAlavuM, cAlavuM, sthira rahevuM temAM pharaka na hovAthI dizAparimANa vrata na rAkhyuM. kSetranI apekSAe kaMI niyama nahIM, paNa kALanI apekSAe niyamita karyuM ke "comAsAmAM sAdhue paNa sthira rahevuM." Akasmika jIva virAdhanA thaI jAya. comAsAmAM jIvahiMsAmAM beThelA tama pravRtti ochI na karo te sAdhunA comAsAmAM samaya zuM? mATe comAsAmAM virAdhanAthI DarI atyaMta sAvaceta thavAnI jarUra che. cemAsA sivAyanA vakhatamAM gurunI sthiratA je dharmadhyAnanAM AlaMbanabhUta. heya tenuM ThekANuM nahIM, rahe paNa kharo, ne na paNa rahe. temanI marajI upara dhAraNa nahIM. tyAre mAsuM e dharaNavAle kersa, cemAsAmAM vivAra thAya nahi te daramiyAna gurUmahArAjane niyamita joga hoya ane te sivAyanA vakhatamAM (zeSakALamAM vyAkhyAna nahIM. comAsAmAM laIne sara niyamita jogavAI meLavI zake. bAkInA ATha mahinAmAM niyamitatA nahIM. dharma karAvanAra gurumahArAjAnI sIdhI virAdhanAno pArehAra ane kurasadano TAIma cemAsAmAM. A badhAM kAraNe dhyAnamAM le, tyAre mAsAnAM ku comAsAmAM banAvavA joIe. A kAraNathI ja mAsI kAryo paNa judAM batAvavAmAM AvyAM. ane te kAryo A pramANe samajavA prathama sAmAyika. cemAsA sivAya ATha mahinAmAM sAmAyika kare temAM je saMvara thAya te karatAM A comAsAmAM je sAmAyika kare tene saMvara ghaNo ja caDiyAta thAya. zeSa tumAM sAmAyika kAryo karyA tethI hiMsAthI bacyA, tyAM agADI vIza TakAthI bacavAnuM che. sAmAyikamAM na beThA hatA te ghaNe bhAge pratyekanI hiMsA thAta. A mAsamAM Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 zrI ArAmoddhAraka pravacana zreNI vibhAga chaThTho sAyAyika karyuM te trasa ane anaMtakAyanI virAdhanAthI te bacAve che. A apekSAe cemAsAmAM sAmAyika jarUra karavuM ja joIe. sAmAyikanuM phaLa : A uparathI e samajavAnuM che ke sAmAyika bAre mAsa phaLa denAruM che. te saMvararUpa che. AtmAnI guNenI vRddhi enAthI thAya che. te sAdhupaNAne Adarza che, tethI karIne ja sAmAyikanA pAThamAM tamane dUra sAtho sA eTale ke sAmAyika vakhate zrAvaka paNa sAdhunI peThe ja gaNAya che ema kahevAmAM AvyuM che. sAmAyika e sAdhupaNAne Adarza che. badhuM kArya bAre mAsa karavAnuM hovA chatAM jIvavirAdhanAne vadhAre saMbhava comAsAmAM che mATe vizeSa virAdhanAne parihAra cemAsAmAM thAya che. mATe be ghaDI sAmAyika karI besI nahi zake te bIjuM zuM karI zakaze? ' sAmAyikanI AgaLa dAna puNya paNa teTaluM kiMmatI nathI, te vAta dhyAnamAM leje. vivAre zire traNa ItyAdi gAthAthI divasa divasa pratye eka jaNa lAkha nA maheranuM dhana Ape ane te dAnathI je punya upArjana kare, tenAthI paNa adhika punya, bhAvathI sAmAyika kare te phaLa upArjana karI zake che. kenI peThe ? te ke puNiya zrAvakanI peThe. rAja reja lAkha khAMDI sonuM dAnamAM che, ane eka ja phakata be ghaDInuM bhAvathI sAmAyika kare te sAmAyika karavAvALA tenAthI puNyamAM vadhI jAya che. arthAta teTaluM dAna ApanAre manuSya sAmAyikanA puNyane pahecI zakato nathI. A te eka ja sAmAcikanI vAta che. ApaNe te eka sAmAnyathI sAmAyika karavAnI vAta thAya tyAM te ema kahevAmAM Ave che ke "bhAI, ghera beThAM kyAM dharama thAtuM nathI ? pAMca paisA kharacIza te kalyANa che. Ama belanAre khyAla lAvavAnI jarUra che ke reja lAkha khAMDI senuM dAnamAM devAvALe tene pahoMcI zakaze nahi, te sAdhu sAdhvIne gharamAM rokI keTaluM dAna apAvI zakaze? jaMbusvAmijIe navANuM koDa senaiyAnI vyavasthA karavA eka dahADo paNa na kADho. Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 234 muM 265 zrAvakanuM sAmAyika eTale khALe DUcA, daravAjA khullA jevuM dharamamAM kharacavA mATe svataMtra hatA, te 99 karoDa kharcavA beTI na thayA. samAyika je zrAvakanuM kasyAmAM Ave che te AgaLa zAstrakAra zuM kahe che? ke lAkha khAMDI senaiyAnuM dAna gaNatarImAM nathI te sAdhunuM sAmAyika keTalI kiMmatanuM? zrAvakanuM sAmAyika te khALe DUcA ne daravAjA khUllA che tenA jevuM che. sarUpacaMdabhAI pisa laIne beThe che. khetaramAM tenA kheDUte khetI kare che. gharamAM tathA dukAnamAM badhuM thayA kare che te aMdha mAtra potAne thayuM. nANuthI ke samAMthI kAma karavAvALA pite mAtra khALanA DUcA baMdha karyA. tevI rIte zrAvakanA utkRSTa sAmAyika siha khALe DUcA jevA che, daravAjA khUllA che. pAMca hajAra rUpiyA dhIryA che tenuM vyAja te AvavAnuM. te te AkhI rAta jAgatuM. vANiyA Take vyAja abI jAgatA hai. Aja he munima! rakama dhIre jAva. tamArI rakama kayAM? tame te pisaDamAM hatA. kahe ke gharane Akhe saMbaMdha ketarI katarI bharyo che, mAtra baMdha-le bhAI huM nahIM karuM." A vAta vicAraze te sAdhu ane zrAvakanA pisahamAM aMtara mAluma paDaze. jALa bichAvelI emanI ema paDI rahe, bIje kare temAM mAlikI pite rAkhavI che. e karatAM te sAdhunuM sAmAyika karavuM. je DUcAvALuM che, keIna vyAje rUpiyA lIdhA. have vaDI. dIkSA thayA pahelAM kameM sAdhupaNuM gayuM te zI vale thAya ? kuTuMbIe maherabAnIthI Ape te vAta judI. sAdhu saMsAravyavahAranI jALa kApIne nIkaLe che, jALamAM gUMthAIne te nIkaLyuM nathI. mAre nekara ne teNe ApeluM tema kahevAne hakka nathI. jALa vagarane eka divasane sAdhu te kayAM? tamo game tevA paNa jALamAM jakaDAyelA, paNa zAstrakAra kahe che ke AvI paNa sAmAyika kare te manuSyajanmanI saphaLatA che. eTalI virAdhanAthI te bace. nekaranI virAdhanAthI na bace, paNa bace te cemAsAnuM bhUSaNa che. pratikamaNu ane pauSadha have sAmAyika be ghaDInuM niyamita karavA mAMDayuM ane karavAthI Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 zrI AgamAddhAraka pravacana zreNI vibhAga ( AtmAnuM svarUpa khyAlamAM Ave tyAre pahelI cApaDImAM bALaka parANe paDe, paNa paDelImAM vacce te khIjIne mATe khAtheADIyAM bhare. pahelImAM pAsa thaye to bIjI cApaDI koInI pAse magAve, are ! roi ne paNa bIjI copaDI le, tema sAyAyikamAM joDayeA. pApathI DaryAM, kalyANanI kAMkSA thaI, eTale sAMja savAranuM pratikramaNa paNu pakaDe. sAvadya tyAganA phAyado samaje tyAre aThThAvIsa ghaDInu zuM thAya che? 30 ghaDI pApa thAya che te kADhavAnA vicAra kare. eTale ke 30 ghaDInA pApane rokavA pakimaNu pallAmAM le, mATe-aniza vakhata meLavIne paNa sAmAyika kare, paNa tamA te vakhata maLe che tyAre gappAM mAro che, paNa pAparUpe pApa samajyA nathI. pApane tyAga karavA mATe talapApaDa thAya te bAkInA vakhatanA pApe halakAM karavA mATe paDikkamaNu jarUra kare. ahIM cAmAsAnI aMdara sAmAyika tathA pratikramaNa karavAnA niyamavALA keTalA che te jarA vicAro. cAmAsAmAM to sAmAyika--paDikkamaNu karavu' ja, paNa sAvadyathI pAchu haThavuM hoya tyAre te thAya ne ? cAturmAsa zAbhAvavA mATe prathama kRtya sAmAyika, bAkInA vakhatanuM pApa halakuM karavA mATe Avazyaka. e e karavAvALA thAya eTale thADA dahADA thAya tyAre tarata samaje. hisAba zIkhyuM. gaNutAM paNa AvaDavuM' ne be ke khAra detAM vicAravuM paDe, tema A jIva sAmAyika pratikramaNamAM na joDAyelA hoya tyAM sudhI tA ThIka, paNa nAmu zIkhyA pachI jo enI sakhyAmAM muzkelI paDe te zuM samajavuM ? paNa jyAM sAmAyika paDimaNAmAM joDAya pachI pApa samaje tyAre hisAbapUrNAMka thAya. hiMsAkhathI karavAvALA khAMcA nAkhI de to echuM kharacavuM hisAba rAkhavAvALA kharacamAM khADI nAkhavA mahenata kare. have pApa samajyuM te pApane AMtarA nAkhI devA te kharAbara che. eTale eka Akho dahADo duniyAnI paMcAta nahI sAmAyikamAMthI AvazyakamAM ne temAMthI pauSadhamAM javAne vakhata AvyA. A badhI vAta bhAvastavane aMge jaNAvI. have dravyastava kayA? te agre vartamAna. Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 235 muM pravacana 235 muM 1990nA aSADa suda 15 ne gurUvAra (mahesANA), AtmAnI vikArI dazA khaseDe. zAstrakAra mahArAjA vijyalamIsUrIzvarajI mahArAjA jaNAvI gayA ke A saMsAramAM anAdi kALathI A jIva rakhaDe che. rakhaDavAnuM kAraNa zuM? ane rakhaDe kema? te jANavuM joIe. eka ja kAraNa che te sAMbhaLe, A AtmAnI vikAradazA-cIja bahu burI che. jema gUmaDuM thayuM heya, rasI nIkaLavA mAMDe, je kherAka khAIe te paNa rasIpaNe pariName. vyavahAramAM A dazA che, tema A AtmA svabhAvadazAthI dUra rahyo, vibhAvadazAmAM gaye. tyAM je je pugale lAge che te pudgale vikAradazAmAM pariName. thaeluM gUmaDuM na rUjhAI tyAM sudhI rasI paNe ke navA padArthapaNe pariName. jyAre gumaDuM baMdha thAya, tyAre ja rasI. baMdha thavAnI. cAha, dUdha, ghI, dahIM cAhe te cIja khAya te rasI paNe ja pariNamavAnI. tema A AtmAmAM svabhAvadazA gaIne vibhAvadazAmAM AtmA pariName. jema ahIM raLI thaI hoya, e raLI thayA pachI je kherAka laIe e kherAkamAM ApaNuM mana rasoLI-paSavAnuM nathI. ApaNuM mana te raLI ochI thAya tema che, paNa raLI kapAya nahIM, kepTika soDa lagADI nave vikAra thavAnI tAkAda teDI nA zakAya, tyAM sudhI raLIpaNe khorAka pariNamavAne ja. tamAruM mana heya virUddha vicAravALA ho te paNa raLI tarapha khAdhele bhAga javAne, tema AtmAmAM mithyAtva-avirati-kaSAya ne egane vikAra Ubhe thAya te pachI tame. karmabaMdha ja thAo tevA vicAravALA nathI. arthAt karmabaMdhanathI ubholA che te chatAM paNa jyAM sudhI mithyAtva, avirati, kaSAya ne veganI rasoLIUkhaDI jAya nahi, tyAM sudhI tamArA lIdhelA pudgale vikAra rupe thayA vagara rahevAnA nahi. raseLInuM piSaNa baMdha karavuM hoya teNe vicAra karyo kAma na lAge. prathama raLI kapAvavI paDaze. tema A jImakhyAta avirati, kaSAya, yogane ekadama khaseDavA paDaze. e prasaMge ele AtmAne Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AgamAddhAraka pravacanazreNI vibhAga 6 ThTho karmabaMdha nahIM thAya. A AtmA anAdithI mithyAtva, avirati, kaSAya ane cAganI rasALIvALe che. pachI tenI pAse AvatAM pudgale te pramANe -pariName, temAM navAI nathI. pachI kema rakhaDe che e savAlanA vakhata nathI. mithyAtvAdinA vikAro najare dekhIe pachI vikAravALe AtmA rakhaDayA kaima ? e savAla kema heAya ? AMdhaLAe dekhyu kema nahI? e savAla ja nakAmA che. arthAt AMdhaLe joyu nahI. e savAla thAya nahIM. tema mithyAtvAdi cAre vikArethI bhareleA A AtmA rakhaDe che kema ? e saMtrAla hAya nahI. tyAre janmathI aMdha ke baherA evA jIva saMsAramAM AMdhaLApaNe ne baherApaNe jiMdagI pUrI kare te Azcaya nathI. janmanA AMdhaLA ke baherI koI dekhatA ke sAMbhaLatA thAya te te Azcaya che. tema A jIva anAdi mithyAdaSTi hAvAthI vivekamAM AMdhaLe! hAvAthI aviratithI baherI anAdikALathI che. tethI saMsAramAM rakhaDe temAM navAI nathI. janmanA aMdha-aherA e jema dekhatA-sAMbhaLatA thAya te azcaya, tema anAdinA mithyAtva-avirativALA jIva mithyAtva, avirati TALI samyaktva ane virativALA thAya te ja Azcaya. parAsta rAgadveSanA viSaye A uparathI zAstrakAre guNInI anumeAdanA karavA jaNAvyuM. danAcAramAM upamR haNA guNAnI prazaMsA jaNAvI te mithyAtvanI ni MdA nAmanA guNu kema na rAkhyA ? praza sA rAkhI te mithyAtvanI niMdAmAM paNa guNu rAkhavA joIe. praza'sAmAM guNu ane guNI antanI praza'sA karavAnI, zunnunI praza'sA eTale guNInI prazaMsA e prazasta rAga-e ane vAta jaNAvI. jene prazasta rAga kahIe chIe te be gharane che. guNu ane guNI, guNa upara rAgane guNI upara rAga. te paNa prazasta rAga, arisMta, siddha, sAdhu, brahmacArI para je rAga te prazasta rAga kahevAya che, kAraNa ke te rAga guNI uparanA che, tema samyakUdana, jJAna, cAritra guNu para je rAga te guNurAga. guNurAga ne guNIrAga, ema rAgamAM be vibhAga rAkhyA che. paNa dveSamAM eka ja vibhAga rAkhavAmAM Avela che, ane te e ke avaguNu dveSa, avaguNI para dveSa nahIM, mithyAtva, ajJAna, avirati vagere Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 235 muM 218 upara aprIti nahIM. guNa-guNI ane upara zaga rahe te prazasta rAga khare, paNa zreSamAM te mAtra avaguNa para ja DheSa avaguNI para dveSa nahIM rAkhavAne. te avaguNI para zuM karavuM? te upara bhAga rAkhe. ekale the bhAga avaguNIne. - avaguNI evA ke tamArA hitavacananA viSayanI bahAra jenuM tame hita karI zake nahi. hitane raste batAve te laI zake nahi ne hitane raste ahitane raste lAge. tamAruM hita kAma na lAge. hitanA rastA meLavI do te paNa hita na kare, eTaluM ja nahi paNa hitanA rastAthI. ahita sAdhe manuSya ne jAnavara mATe tela piSaka, te mAkhIne mATe mAranArA jAti svabhAva tevo nathI. mAkhI kaI vastumAM paDI ke khalAsa. bIjI vastumAMthI kADhelI mAkhI bace paNa che, paNa tela jyAM lAgyuM hoya tyAM bace nahIM. je duniyAne mATe piSaka cIja te mAkhIne mATe mAraka cIja tema jemAM bhavya AtmAnuM kalyANa karI zake, evI mahAmArga deranArI cIja. avaguNI mATe e ja cIja DUbADanArI thAya. bIjI A jIvane DUbADanArI cIja nahIM ane te mATe ja zAstrakAre kahyuM ke AvA jIvone mATe "dika kaLA tene dekhavuM nahIM te ja kalyANa che. te mATe ce bhAga mAdhyastha, kArUNyabhAvanArUpe rAkhe. guNavAna mATe harSa tha, halakA darajaja mATe UMce daraje lAvavA mATe je bhAvanA te kAya. bhAvanA, paNa je mATe kAMI raste ja nahIM hoya tevAne te mokSane mArga te ja tene DUbADanAra. evAne bacAva zI rIte? azakya bacAva heya. tyAre madhyastha bhAvanA. karakarmasu niHzaka devatAguru nindiSu // __ AtmazasiSu yApekSA tanmAdhyasthyamudA ritam / / eTale ke je je adhama kAryomAM zaMkArahitapaNe jera-zerathI pravarte, azubha kAryomAM pravarte tene haju pahecAya, paNa je jinezvara ke jagatanA udhdhAraka che ane guru je saMsArasamudrathI tAranArA che, tevAnI. temane niMdA karavAnI sUjhe, eTaluM ja nahi paNa pitAnA vakhANamAM tatpara hAya, "ame AvA, ne ame Ama karyuM. te AtmaprazaMsaka evA ja A traNe bAju jenI adhamatA AvI hoya, tene kayI bAjue sudhAro Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 370 zrI AgamAraka pravacana zreNI vibhAga 6 -, keDe ane gaLe e traNe jagAe zIlA bAMdhIne pANI upara tarIne zI rIte Ave? evAne kADhavA janAre paNa DUbe, tema ahIM jeNe adhama kAryomAM pravRtti karI che, devagurunI niMdA karI che pitAnI prazaMsA karavAnI zarU karI che, tevAnI upekSA te ja madhyamapaNuM. AthI avaguNI upara TaeNpa karavAnuM nathI. kAraNa te dveSa prazasta nathI. guNa ane guNI ugara je rAga thAya, te te prazasta rAga khare. avaguNa upara dveSa thAya te prazasta. AthI karIne samajavuM ke prazasta rAganA be sthAna ane prazasta zreSamAM eka ja sthAna. ; an garikatAdi eTale arihaMta bhagavAnane namaskAra thAo. A kayAre bolAya ke jyAre arihaMta bhagavAnanA guNo upara rAga hoya tyAre. temanAmAM ApaNane puSya buddhi AvI te temanA upasargane nAza thAo. -ema kharA aMtaHkaraNathI bolAya. bhagavAnane upasarga karanAra saMgama deva tathA kamaTha tApasane jIva je meghamAlI deva thayela. tene mATe kaI zAstramAM zrApa varasAvyA nathI. AvA aparAdhI upara paNa zrApa na varasAvyA, tenuM kAraNa e che ke jaina zAstramAM avaguNa upara bhAvadayA ciMtavavA kahyuM che. te na bace tepaNa buddhi te tene bacAvavAnI ja hAya. A pramANe samyaphatvane aMge niyama rAkhele che ke aparAdhI upara paNa pratikULa na ciMtavavuM. avaguNa upara dveSane te avakAza ja nathI. nDivone dUra karavAnuM kAraNa A jagyAe tame ema kaheze ke je avaguNI upara zreSane avakAza nathI, te ninhAne dUra karyA ne mithyASTine paricaya paNa na kara-ema kema kahyuM? jamAline ninduva jAhera karyo, be upagavAlA tathA atyapradezavAlA geSThAmAline vinDara tarIke jAhera karyA te avaguNInI upekSA kayAM rahI? kuliMgIone paricaya ane stutine niSedha karyo. tene mATe kahevAnuM ke te vAta tamArI kahelI sAcI che, paNa jarA UMDA utarIne vicAravA jevI che. kuliMgIone paricaya ane tuti karavAnI manAI karelI che, temAM be mata nathI, paNa e kaliMgIne saMta-paricaya vijavAnuM ane nindava tarIke jAhera karavAnuM te zA Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 235, muM 271 mATe? samyamArge cAlanAre emAMthI bacI zake teTalA ja mATe oLakhANa ApI ke A manuSya A pariNativALe che. mATe paricaya karatAM vicAra karaje. samyakdaSTivALAnuM rakSaNa karavAno ja mAtra muddo che, paNa nihuvane ke micyodaSTine sajA karavAnuM rathAna nathI. jema tamAre duniyAmAM nAtabahAra, saMghabAra e zabada gunAno. e ja jagyAe ame nAta tarIke temanI sAthe vyavahAra baMdha karIe te gune nahi e bemAM pharakaze ? pharaka e ke tene bahAra karanAre tenA hakka upara trApa mAre che, jayAre vyavahAra na rAkhanAre mAtra pitAnA hakkanuM rakSaNa kare che. huM vyavahAra na rAkhuM te potAnA hakkanuM rakSaNa ane saMgha bahAra, jaNAva te-enA hakanI lUMTa che. eka manuSyane saMgha ke nAta bahAra kare te tenA hakkanI lUMTa che. vyavahAra ApaNe baMdha kare te ApaNe hakka che. nindavanI sAthe bAra prakArane saMbhagavyavahAra baMdha karavAno temaja nindavane aMge paNa sAdhue vaMdana-namaskAra ema bAra vAnAM baMdha karavA. bAra prakArane saMga te baMdha karavuM. te nindavanI jAherAta tirthaMkara mahArAja pAsethI devI samAcAra lAve che. tevA vakhate bAra prakArane saMbaMdha tenI sAthe baMdha karavAmAM Ave che. A pramANe gaThAmAlinI sAthe saMbaMdha baMdha karyo. eTale ke bAra prakArane vyavahAra baMdha karavAno kAussaga karyo eTale zrAvako ApoApa samajI jAya. samyakatvavALA hoya tevA paricaya bhale kare tene samajAvavA mATe prayatna kare tethI samyakatva jAya nahIM. rADe nAkhe te kaSAyathI, paNa te krodha artavya che, te vinDavamAM AkhA saMghanA bacAva mATe bAra prakAranI sAmAcArI teDI kAussaga kare te ni--vanI niMdA mATe nathI, paNa saMghanA bacAva mATe, samyagRSTinA bacAva mATe, mithyASTinA halakAI mATe nahi. keIpaNa jagyA para ema na jaNAvyuM ke mithyAtvIne ThekI pADe te samyakatva zuddha thAya. avaguNa sudhI cheSa prazasta, avaguNI upara dveSa prazasta na gaNAya. - vAlIe karele kaSAya, kAryanA vakhANa tarIke lakhatA nathI. viSNakumArI aMge zAsananA rakSaNanuM varNana karIe, paNa bAza che ke AmAmane * Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 zrI- Agama dvAraka pravacanaNiI vibhAga . mArI nAMkhe ema zAstramAM kahetA nathI. prazasta kaSAyamAM Sa sudhI prazasta rAkhe che. avaguNa upara cheSa rahe tema nirjarA vadhAre. jemAM jema guNa guNa para rAga, avaguNa upara jema TheSa tema nirjara ane avaguNI upara dveSa te nirjarArUpa nahi kahI zakAya-kartavya tarIke nahi kahevAya. sAdhvIne na cheDI tyAre kAlikAcArya bacAvavA mATe gayA. guNapara jeTale tIvratA e rAga, teTalI nirjarA, avaguNa para dveSa tema nirjarA. avaguNa para je hepa teTalI nirjarA nahi. ahIM pahelA gAmavALAne, pradhAnane samajAvavA mokalyA che. "rakSaka bhakSaka bane te zobhe nahi" -ema kahevaDAvyuM. have e pharaka jarUra. kAlikAcArye sarasvatI sAdhIne choDAvavA mATe karela yuddha, keNike virALA nagarI pADavA mATe kareluM yuddha-te baMne AsamAna-AkAza-jamIna jeTalo pharaka che. ceDA mahArAjA ane koNika yuddhamAM utaryA. temAM pharaka che. AvI caDaze sarahade, have chUTako nathI. keNike kahyuM ke gaNe che keNu? ane duniyAdArInA dAkhalAmAM pharaka paDe te? ahIM mAtra rakSAne mudde che. zAstrIya vidhAna avaguNIpara madhyastha rahevAnuM. jema arihaMta guNa temanA upara jeTale tIvra rAga, teTalI. tIvra nirjaza. ema avaguNa upara zreSa, tema nirjarA paNa avaguNI mATe e kramamAM jaI zakAze nahi te kahevAnuM tatva e ke avaguNInI. niMdAne jainazAsanamAM sthAna nathI. guNapara rAga ane guNapara rAga ane avagaNapara dveSa, A traNane sthAna che. te avaguNa para zuM? mAdhyastha bhAvanA. jyAM sudhI madhyastha bhAvanA? bhayaMkaramAM bhayaMkara kAryo niHzaMkapaNe kare, vaLI niHzaMkapaNe jinezvaradeva ane gurumahArAjanI nindA kare tenA karatAM bhayaMkara pitAnI prazaMsA-ame Ama dharmakArya karyuM, tema karyuM. tevA dujene para mAyasthabhAvanA rAkhavI ane cheTA rahevuM - AjakAla jeTalA sevA-samAje, maMDaLe jaNAve che ke sevA karavA nIkaLyA chIe paNa sevA kAryone phALe bIjA nAme caDI jAya te? deTAnta tarIke ahIMnuM eka maMDaLa, pATaNa, cANasmA, liMcanuM maMDaLa"cAra maMDaLe AbujI para gayA. te upara zAsana virUddha kArya hatuM te. vikavA gayA temAM mahesANAnI prazaMsA bahAra Ave, pachI cANasmA, pATaNa tathA lIMcanuM maMDaLa temane zuM thAya? ANaMdajI kalyANajI ane kenpharansa cAra maLI mahisANanI ANajI kalyANajI Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 235 mu 273 ( TUMkama ame kayu -ema mahAmAMhe kahe che, kAryane aMge khuzIvALA hAya, cAhe tenA caDayuM tenu zuM kAma che? mATe trIjo muddo joDe lakhyuM. karanArA, niHzaMkapaNe deva-gurunI ninhA ane peAtAnI prazaMsA karanAra.-tevA mATe zuM karavuM ? dhULa ane vaTALIyA Ave tA DAhyAnu kAma che ke daravAjo baMdha karavAnA. AMkhA phADI jovA javuM, mAtha bhIDavA javuM e kAnu kAma ? AvA devagurunI nindA karanArA, krUra karma karanAra mATe mAtra upekSA ja rastA che. darakAra na rAkhavI. accuM rAtu hoya tene chAnA rAkhavAnA upAya e ke tenI tarapha jovuM naDe, tema je krUrakarmAdikamAM pravRtti karanArA tevA mATe eka ja rastA che. tame cheTA rahA, ApaApa svaprazasA parina dA karatA baMdha thaze. ene nindA karavAnI matalaba, tame nindA na sAMbhaLe pachI nindA kare kAnI pAse ? peAtAnI prazaMsA kare te sAMbhaLe tyAre prazasA kare ne! duna puruSa zAhukAranA mahAllAmAM sattA calAve te zAhukAre ghara baMdha karI gharamAM besavAnuM che. duna sAthe uttara-pratyuttaramAM utaravAnu nathI, ke dunane vatAvavA cheDavA nahi. e eka ja sto che. kAMTA mATe khAsaDuM mArI zake to ThIka, nahI'tara kAMTAthI dUra rahe; evA leAkAthI dUra rahevuM te ja zreSTha che. te mATe mAdhyasthabhAvanA rAkhI cAthe pAyA khaDA kare. nahIMtara kAruNya sudhI bhAvanA rAkhavI hatI. vAMdarAe zilAjitamAM mAM ghAlyuM te hAthapaga mAM paNa kALAM thayAM te dunane memAM paNa na Ape. TurataH vinayaMt dUrathI ja vavA. A muddAthI uvavuDa-upabRMhaNA nAmanA AcAra rAkhyA. paNa mithyAdaeNSTinI nindA e AcAra na rAkhyA. kAruNya bhAvanAmAM lai jatA nathI. ene mAdhyasthabhAvanAmAM rAkhe che. kAruNyabhAvanAmAMthI te tee nIkaLI gayA. mArga choDayA che, unmArge jAya che, mAge kheMceA tema unmArge vadhAre jAya che. ahIM guNAkAra ghaTADe che. bhAgAkAra tA ghaTADe. 180 ne peANAthI guNA te vadhyA ke ghaTacA ? guNAkAra ghaTADe tyAM upAya zo? mokSanA mArgamAM paNa DaMkhe mATe, te mATe vicAra ja na karIza. lAIna heya tyAM kArUNya bhAvanA, vaLI paMcAturane (pANA)thI guNA tA ochA thavAnA, guNAkAre ghaTADA thayA. Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AgamAhAraka pravacanazreNI vibhAga 6 ThTho durjana-dunanu ToLu vadhAre tA kaI bhAvanA rAkhavI? 274 duniyAmAMthI durjanatA kAI kADhatu nathI, ApaNe sAvaceta thavAnu che. duniyAnI nItie badhI dharamamAM lAgI jAya tevuM nathI. je nIti cegya lAge te geAThavavAnI. upamR NA nAmaneA AcAra rAkhyA paNu mithyAdiSTanI nindA nAmane AcAra na rAkhyA. arihaMtAdikane namaskAra AkhyA paNa mithyAdaSTine herAna karavAnA upAya na rAkhyo. mithyAdATa pUjA-prabhAvanA dekhI tamArI dRSTa bagADo nahi. indra samyagdaSTi che. cAra, achaMdaka tathA luhArane prahAra kare che. prahAra karyo che temAM nA nathI, nirjarA sAthe tenu tAratamya meLavavuM ke ka MI nahi ? nukazAnanI nirjarA te sAthe tAratamyatA che ke naDe ? bhaktine aMge prazasta rAga che, tethI nirA che--ema zikSAnI tIvratA e nirAnI tIvratA mAnavI ke nahu ? rahevAze niha, khADI taratamatA che. vevAinA gharamAM ApaNA pitA mAtAne mATe kaMIka geravyAjakhI khele te vakhate mAtA-pitAnA rAgathI mAMbApa 'esa,' ema kahe to rAkAze nahi ! mAbApa para rAga hovAthI ukaLe che, tema zAstramAM mahAvIra bhagavAna uparanA rAgathI sarvAnubhUti ane sunakSa nAmanA e munione zake che. mahAvIra-mArAjA rokanArA che. emane age geAzALA jema tema khele che jethI rAganI tIvratA hAvAthI be muniethI mauna rahI zakAtuM nathI. mA-bApa lAgaNIne vakhANaze. gALo dIdhI te vakhANaze naThui, sarvAnubhUti tathA sunakSe uttarapratyuttara karyA, chatAM ene vakhANyA, lAgaNI vakhANAya, lAgaNImAM pharaka che. bhAie huMmezAMnI TevathI DhAMsA mAre che. sAdhu hAya tA. bhAI, zAMtathI Ala, zeTha AgaLa pagalAM bharavA paDaze,' Ama deva upara AdhAra rahe che. nirjarAnI ki Mmata lAgaNI upara AdhAra rAkhe che. zikSA upara pramANa nathI. pratya naka zAsanadrohIne samyagdaSTine ghAta karavAnI AjJA Ape ke nahi ? ghAta karavAnI kadAca AjJA Ape te te upara nirAne AdhAra naDI rahe. ahI nirjarAnA hisAbane savAla che. pariNAmano hisAba zA upara ? eka vakhata zAstrakAra prANa sudhI AjJA Ape tepaNa Asa DAya to ThIka, chevaTa Ama karavu. paDe te piraNAmathI nirjarA bhakti vadhAre tema nirjarA kharI, tema ahIM' zikSA vadhAre tema vadhAre Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 235 mu ra7pa nirjarA. zikSA ochI tema nirjarA ochI, tevuM nahi. nirjarA sAthe zikSAne saMbaMdha nathI. nAmAnA copaDAmAM ekalA AMkaDA ke ekalA akSaranI kiMmata nathI. mULa vAtamAM Ave ke ahIM upavRMhaNa nAmane AcAra rAkhave paDe. adhikatA e che ke vikAradazAmAM rahele nirvikAra thAya te ja Azcarya. bAvaLIyAne sthAne pacaDIyA paDe, te pAchA bAvaLIyA ugADe, temAM Azcarya, nathI. bAvaLIyAnA vanamAM abe uge, te Azcarya tema anAdithI mithyAtva, avirati AdithI kama lAgelAM che, te Azcarya nathI. mAtra taravAnuM sAdhana maLe te ja Azcarya mATe guNanI prazaMsA, samyakUvane guNa samaje che. AMkaDAnI joDe heya te akSaranI kiMmata che. ekalA akSara hoya ke ekalA AMkaDA paDAmAM hoya te tenI kiMmata nathI tema samyagadarzana sArUM. mithyAdarzana kharAba gaNIe paNa te baMnenI kiMmata aviratinI arUci e ja samyaktva. jinezvarane deva mAnavAnuM kAraNa? devatAo paNa temane pUje che. jana pramANa puSpavRSTi thAya, samavasaraNanI racanA karavAmAM Ave, tevAonI pUjA zA kAmanI ? eka ja muddAthI ke jeoe pitAnA AtmAne avi ratithI bacA, ne kSINakaSAyavALA thayA tethI devatAe bhakti karI. eka sAdhu jaMgalamAM rakhaDatA hoya, rAjA-mahArAjA ThAThathI pUjA-vaMdana karavA Ave te tyAgInA tyAgane DhAMkavA mATe nahi, tevI rIte devatAe karelI samavasaraNapUjA arihaMta bhagavAnanA tyAgIpaNAne DhAMkanAra nathI. devatAe pUjyA, ApaNe ArAdhIe chIe, te aviratinA kacarAmAMthI nIkaLyA ne jagatane paNa temAMthI bahAra kADhavAne udyama karyo. guru pite AraMbha vagere tyAga karI bIjA pAse AraMbhAdikano tyAga karAve che. tene aMge tenuM gurupaNuM. nahIMtara duniyAmAM jAcaka dAnezvarI karatAM vadhu caDhiyAtA kyAMya sAMbhaLyA che ? eka pANI joIe te tamAre tyAMthI mAgI lAvavAnuM. tame dAtAra ane jAcaka ame sAdhu. pachI me kema vadhatA nathI? tamAruM dhyeya kyAM che? gurutatvane kaI apekSAe mane che? aviratinA kaMtharAmAMthI nIkaLyA, bIjAne kacarAmAMthI ahAra kADhavA Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30. zrI AgamAhAraka pravacana-zreNI vibhAga chaThTho taiyAra thayelA tethI gurune mAne che. avirati TALavI te ja dhama, ne avirati rahI te ja adha. samyagUdananI jaDa temaja avirati doSanI jaDa mAnavI paDe. te mATe khAra mahinA na bane te chevaTe ceAmAsAmAM te pavitra thAva. teTalA ja mATe sAmAyika, Avazyaka, pauSadha vagere cAmAsAnAM bhUSaNe kahevAmAM AvyAM. sAmAyika e be ghaDI sudhI sAdhupaNAnI vAnagI, Avazyaka eTale e ghaDI pratikramaNanA samaya. AtmAne lAgelAM mela dheAI nirmaLa karavAnA hraha-sarovara. Avasyaka nirmaLa kUMDu maLavA chatAM peAtAnAM lugaDAM cekhkhAM na kare te kevA gaNavA ? cevIza kalAka melA-ghelA thAya ne AvazyakarUpI nirmaLa aza vaDI rahelA che chatAM nirmaLa na kare, maLelI sAmagrI jene saphaLa thaI zakatI nathI. ApaNe sAmagrI meLavIe nahI, maLelIne saphaLa na karIe, Ama rAja karatAM patithi vAra-tahevAra Ave tyAre duniyAdArImAM reAja roTalI dALabhAta zAka khAvAM paNa vAra-tahevAre mIThAI joIe, tema hu MmezAM sAmAyika pratikramaNa karo, paNa 8-14 vagere patithae pauSadha karavA joIe. ema kahI trIjI kRtya batAvyu. AgaLa have nirAnA bIjA dvArA sabaMdhI kevI rIte kahevAmAM Avaze te aMge vamAna, pravacana 236 su sa. 1990, aSADa vada 1, mahesANA. zAstrakAra mahArAjA vijayalakSmI sUrIzvarajI bhavya prANIonA upakAra mATe cemAsI kabyAnA dharmopadeza karatAM thakA AgaLa jaNAvI gayA ke--A saMsAramAM A jIva anAdikALathI janma-jA-maraNanA duHkha svarUpa duHkhaphaLa ane duHkhanI paraparA aTavAI rahela che. lUlA, mUMgA, AMdhaLA, baherA ane gAMDA AvA ApaNA chatra jaMgalamAM kema bhaTake che?, mAge kema nathI Avato ? te prazna hato ja nathI. paNa savAla evA thAya ke AvA chatAM mAge kema AvyA ? tyAM Azcaya thAya. ahIM paNa A jIva anAdinA ajJAnI, dharmazravaNu rahita, mithyAtva ane ajJAnamAM DUbelA evA sa'sAra-aTavImAM bhUle paDeleTa; rakhaDyA kare temAM navAI nathI. navAI ke Azcaya hAya to evI avasthAmAM DAvA chatAM mAge Ave te navAI, dariyAmAM utpAta thaye temAM DUbI jAya te Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 236 su 200 Azcaya" nathI. paNa evA utpAdamAMthI khacI gayA tyAM Azcaya'. 'cAra gatinA utpAdamAM A jIva vamaLamAM paDele, vamaLamAM vahetA rahe te navAI nathI. vamaLamAMthI bahAra nIkaLe te Azcaya. dariyAnA pANImAM DUbatAne hAthamAM pATiyuM maLI gayu. te pATiyAthI kAMThe AvatA hoya tene-rahevA de ema keI kahe te te kabUla kare kharA ? dariyAnA bhaya pANInI tANu dekhIne thAya che. tene maLeluM pATiyAnu AlaMbana kadApi paNa cheDe nahi. AvI rIte ApaNane saMsAra-samudramAM anAdi kALathI DUbavAnuM cAlu che. koIka tevA puNyayeAge A manuSyapaNArUpI pATiyu" maLI gayu, tene sajjaDa pakaDI kinAre AvatA hAIe temAM kAIka kahe ke-rahevA de-jIvana maraNane savAla thAya ke--khIjuM kAMI? anaMtA-- kALa sudhI DUbatA rahyA, temAM bhAgyayeAge tarI gayA. gAmanI nadImAM sajjaDa pUra AvyuM, temAM puruSo-DhArA--mALake taNAI rahelA che kaIMka puruSa kAMThA tarapha Ave che, te AdamI kAMThA AvatAM tene kAMThe caDhavA na ke tene kevo kahevA ? krUra-ghAtakI gaNIe. dhakko mAranAranI sthiti kevI lAge che ? sAdhu prathama sAdhupaNAnA upadeza Ape A vAta vicArIzuM te zAstrakAra kahe che ke koI jIva bIjA AtmAne tAravA taiyAra thAya. samyaktvathI sa`viratinA dharma te taravA mATenA che. A sava taravA mATe karI rahyo che temAM aMtarAya karanArA thaIe te ApaNe kAMThe AvanArane dhakko mAranAra jevA chIe. ApaNI sthiti e che ke-nekArazIthI mAMDIne kevaLajJAna sudhInA prasaMgamAM aMtarAya karanArA thayA. pAtAnA prayatne mArga para AvatA hatA, kinAre Avata hatA tene kADhI mUkayA, saMsAranA kUvAmAM haDaselI dIdhA, te ApaNI zI dazA ? zAstrakAranA muddo sarvAvata upara heAya. A uparathI mahArAja te saviratinI ja vAto kare che. tema tamene lAgaze, paNa vicAro ke upadeza devAvALA 'sathA pApa na karavu' ema khelaze ke thADuM pApa karajo ane thoDuM pApa na karaze.-ema kaheze ? upadeza denAranI e pharaja hoya che ke sava thA pApa cheDAvavuM, upadezakanI khIjI krUraja na hAya. tame zAhukArInA upadeza Ape| te vyAja zIkhe ApA caLa Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 278 zrI AgamAddhAraka pravacanazreNI vibhAga 6 ThTho rakamamAtra ApavI e zAhukArInA upadezamAM kahI zake kharA? zAhukArInI rItie ja, pachI pele paheAMce ema nathI ema kahe tyAre mULa rakama ApavAnu kahI zako. zANA zAhukAra ema na kahe. tema saMsAra samudramAMthI potAne ke bIjAnA AtmAnA uddhAra karavA kaheze te pApa mAtra cheDA, upadezathI ATaluM pApa cheDe ne ATalu rahevA do ema na kahI zakAya. na ApIza evA upadeza ke salADu zAhukAra na Ape tema prathama upadeza sarva pApanA parityAgane. mahArAja sAdhupaNAnI vAta kare che. paNa sa` pApatyAga e sAdhupaNu che. pAMca moTA Azrava sa` prakAre choDo te ja sAdhupaNuM, pachI pale nA kahe ke sava"thA dareka pApa chUTe evuM nathI. te trasajIvonI hi MsAnA paccakhANa to kara. satyAgamAM te nathI na khAte, pele sathA nA kahe te 13 maNunA 'tA' vALuM to paccakhANa kara. pelA satyAgamAM nA kahe tyAre ATaluM tA pApa cheDa, A apekSAe sarvathA sarva pApanA tyAganA mukhya upadeza hAya, tethI gaNadhara mahArAje e ja adhikAra jaNAvye ke- jeNe sava pApa cheDayAM che, sAdhyu pAmyA che, tene baLAtkAre dhama cheDAve te te nIca kama khAdhe. jema gaNadhara maDArAja, cauda nA racanArA, khora aMga banAvanArA, tImAM taravAnu sAdhana, pahelA gaNadhara, jagatamAM mAtA-pitA tIrUpa, tema zAsanamAM tI rUpa tevA gaNadharane mArI nAkhe, kApI nAkhe ane je pApa lAge tenI je adhamatA gaNo te kAMThA AvanArane dhakko mAranAranI adhamatA che. ahI je koI jIva virativALA thayA hoya agara thatA hoya tene razake-aTakAve-pAche pADe, baLAtkAra kare te gaNadharanI hatyA karanAranI mAphaka AtmAnI hatyA karanAra thAya, pAtAnA AtmAne saMsAra-samudramAM DUbADanAra thAya. prazna-mehanIya kA~thI sagAM-vahAlAM tevuM kare te ? javAba--kasturIne svabhAva najIkamAM sugaMdha ke dUra sudhI sugaMdha ApavAnA che. vRkSa najIkavALAne phaLa Ape. athavA dUra vALAne pazu phaLa Ape. dharama peAtAnA kuTuMbamAM pahelAM, mahAra pachI. kharekhara dhama vasyA nathI. jo dharamane sAro mAnIe te pahelA kuTuMbamAM dharama Ape. rAjya zayanI cIThThI lakhI Ape to kAnA nAmanI lakhAve peAtAnA chekarAnI ke pArakA hekarAnI lakhAvIe? te Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 236 muM ra79 dharamanI kiMmata AtamA samaje nathI. AtmAne tAranAra raste saMsAra samudrathI tAranAra samajyA che te pahelI cIThThI putranI lakhAvAya. ApaNe lUlA hAIe te AgavALA gharamAMthI na nIkaLI zakIe paNa kare UMghate hoya te uThADIe ke nahIM ? e baLatA gharamAM rahe te ThIka ema thAya che ? e hita dhAryuM. A dharmanuM hita dhAyuM. medazAnA aMge ahita karavA taiyAra thayA ne? ApaNA svArtha khAtara enuM ahita karyuM ne ! ApaNA svArtha khAtara enI sthiti bagADIe te dharmacUkyA sAthe nIti paNa cUkyA, jene aMge hitanI tamArI pharaja hatI, prazastodayavALI traNa prakRti, sAmAnya karma baMdhAvAnuM karmaudayane AdhAre. paNa traNa prakRti vagara udaya vakhate baMdha karAvaze. jene udaya prazasta tarIke che evI traNa prakRti-tIrthaMkaranAmakarma baMdhAyA pachI aMtamUhUrtamAM udaya AvavuM zarU na thAya te vikharAI jAya. aMtaHkeTakeTImAM aMtamUhUrta bAMdhyA pachI udaya zarU tha joIe, eno abAdhAkALa aMtamUhUrtane. tIrthaMkaranAmakarma bAMdhyA pachI aMtarmuhUrtamAM udayakALa Ave. nahIMtara vIkharAI jAya. dI thaye te TAMkA-koDI ke makAna jeTaluM ajavALuM kare, pachI jevuM sthAna, tIrthaMkara nAmakarmane udaya kAcI be ghaDIe phaLa zarU thAya. bIjI bAju tIrthakara nAmakarmanA udayathI traNe bhuvanamAM pUjya thAya che. ne tene udaya te kevaLapaNamAM hoya che. sthitigaureat pUjo mo varjite garbhamAM 14 svapna vakhate kalyANaka mAnavuM ke nahIM ? dIkSA kalyANaka zI rIte mAnavuM ? kevaLapaNamAM ja tIrthakara nAmakarma mAnIe te. kalyANaka mAnIe chIe te nahIM manAya. traNajJAna sahita tIrthakara janma. mULa muddo e che ke phaLadAyaka tarIke udaya te te kevaLI paNa pachI. tIrthakara nAmakarma bAMdhyuM che jagatanA uddhAra mATe. te zI rIte vede ? aglAnIe dharmadezanA karavA dvArA e nAmakarma vedAya. je muddAthI tIrthakara nAmakarma bAMdhyuM che te muddAe "savi jIva karUM zAsana rasi, evI bhAvadayA dIla ulasI tamAma jIvane tyAga tarapha derUM-evI bhAvanAthI bAMdheluM tItharanAmAmAM te Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 zrI AgaddhAraka pravacana zreNI vibhAga daTTo kevaLajJAna thAya tyAre bane. kevaLajJAna pahelAM dezanA ke tyAga pravartAvavAnuM nathI. phaLanI apekSAe kevaLapaNamAM udaya, bAkI pUjyatA janmathI levI. tIrthaMkara nAmakama lAgatuM nathI paNa lagADe che. have mULa vAtamAM AvIe. bIje jAya te tenI uttamatA hoya, tyAM 22 hajArI hAribhakiya Avazyaka vRttimAM gaNadhara nAmakarmanA udayathI gaNadhara nAmakarma upalakSaNathI mAnIe chIe. cakavartIone tIvra bhAMtarAyane kSaye pazama mAnI zakAze. udaya vakhate tanimittaka baMdha traNa prakRtimAM nahIM: 1 tIrthakara 2 AhAraka zarIra 3 gaNadhara. nAmakarma. udaya prazasta A traNa prakRti audAyikamAM tIrthaMkarAdika lIdhAM che. vAcaka vagerene kSapazamika gaNyA che. tIrthakara nAmakarma bAMdhyuM che zA mATe ? kAMThe gaelAe nAvaDI calAvavA mAMDI zA mATe? kahe ke bIjAne tAravA mATe tIrthakarane jIva kAMThe AvI gaele. tIrthakara nAmakarma lagADe che zA mATe? te prakRti lAgI jatI nathI, paNa tIrthakara nAmakarma lagADAya che. bIjAM karmo tenI meLe lAgI jAya che. tIrthakara nAmakarma lagADavAnI cIja, karma jevI nakAmI cIja, tIrthakara jevA samaju pitAnA AtmA sAthe kama lagADe. samyaktva vakhate karma jhera gaNe evuM halAhala jhera karmane gaNe, te karma jANI joIne lagADe che. tIrthakara nAmakarmane udaya kayArathI gaNa? khalAsI dariyAnA pravAhane jIvaleNa gaNe chatAM bahoDI laIne nahIM jauM te che DUbI jaze, tethI heDI laIne dariyAnA pravAhamAM DUbatA jIvane tAravA jAya che. upakAra mATe A kArya kare che. A sthiti dhyAnamAM rAkhavAnI. pilAmAM tAre kadAca DUbe, "bha bhUle ne tAre DUbe." bhaNataramAM cAle te keIka vakhata bhUle, paNa bha nathI te bhUlavAne kayAMthI? tAro DUbe, taravA jate hoya te DUbe. gharamAM besI rahetA hoya tene DUbavAnuM hoya nahIM. Teke Teke zera dahIM khAnArane DUbavAnuM hoya nahiM. ane tAravAvALe kahyo chatAM DUbavAne saMbhava. e chatAM lekenA upakAra mATe taravAnuM. ahIM keIka vakhata DUbe, paNa ahIM eke tIrthakara bIjAne tAravA jatAM DUbI gayA tevuM jANyuM nathI ke banyuM nathI. e Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 236 muM 281 te tAranArA be paNa ahIM nizcaya ke saMsArasamudrathI tAranAra keI divasa DUbe nahi. tethI te udaya prazasta udaya karmane thAya ane te sAre. bAkI 155mAMthI eke prakRtine udaya prazasta nathI. badhe sArI che, paNa udayamAM eka sArI nathI. udayamAM AvI ke navuM vaLagADe. tevI traNaH 1 tIrthaMkara nAmakarma, 2 AhArakazarIra ne 3 AhAraka aMgopAMga. bAkI jeTalI gaNe te udayathI nave baMdha thAya. jo have tIrthakara nAmakarma bAMdhyuM zA mATe ? kevaLa jIvonA uddhAra mATe have tenuM phaLa denArUM karma, kevaLajJAna pachI pUjA mAnyatA-garbhathI, paNa je uddezathI bAMdhyuM te phaLa sagI kevaLIpaNAmAM phaLanI apekSAe, tIrthakara nAmakarmane udaya kevaLIpagamAM nahIMtara janmAbhiSeka vakhate zAkendra namuthuNe arihaMtANuM bhagavaMtANuM, ItyAdi zakastavathI stuti kare che. pachI "tIrthakara ke temanI mAtAnuM bUruM ciMtavaze tenuM mastaka chedyAze, evuM je mahArAja kathana kare che, te vakhate tIrthakara kayAM che? mahAvIra prabhu garbhamAM AvyA tyArathI ja vArSika e pAThathI stuti karI mATe garbhathI ja tIrthaMkarapaNuM mAnavuM paDaze. je rAtrie araDuM te mAtAnI kukSimAM Ave che te samayathI ja arivuM te traNa jJAnathI sahita hoya che. paraMtu phaLane uddezIne tIrthaMkarapaNAne udaya kevaLapaNAmAM jANa. gaNadhara hatyA karavA jeTaluM pApa zAthI lAge? bIjAone tAravA mATe je pravRtti-tAravA mATe jene udyama, temAM kuTuMba tAravAvALA gaNadhara nAma karmanuM puNya bAMdhe. have kuTuMbane DUbADavAvALA kevA gaNavA? bhabhUkatI Agane svabhAva, jemAM vAsa kare tene pahelo bALe, bIjAne bALe ke na paNa bALe. ApaNe kevA chIe! ApaNuM kuTuMbamAM rahe tene aviratinI Aga pahelAM lagADIe. e dazA ApaNI thAya. pArzvanAtha upara kamaThane krodha AvyuM te karmanA udayathI. te temAM gUnho ke vadhe nahi? meha udayane vadhe na gaNatA hoya te te sivAya A kArya bane kharuM ke? jaina thIyarI evI che ke cakravatInA caka karatAM karmasattA jabarI che. cakravatInuM cakaDeTuMbane cheDe, ahIM prarUpaka Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 zrI AgamAddhAraka pravacana zreNI vibhAga 6 ThTho khuda hoya tene paNa kasattA na De. devadravyanuM bhakSaNa thAya che te karmInA uce? karmonA udaye amuka cIja karIe chIe te kaMI bacAva nathI. kanA yepazane bacAva mAnanArA chIe. udayamAM macAva mAtra traNa jagyAe che : tI kara nAmakama, AhAraka zIra ane AhAraka agApAMga, A traNamAM mAtra bacAva che. koI pazu jIva bharapUra jaLapravAhamAM taNAI rahelA che. pAtAna meLe kAMThe-kinAre AvI rahelA hAya, te vakhate tene pAche pANImAM dhakko mArIe to te kevA kahevAya ? kAMThAnA thALe paga mUkaye eTalAmAM hAtha ADA karyAM tA dekhAvamAM zu karyuM ? kAMThe UbhelAe ADuM lAkaDuM UbhuM karyuM, tene hatyAre kaheve paDaze. saMsArasamudra taravA nIkaLelAne vacamAM ADakhIlI UbhI kare tene gaNadhara hatyA jeTaluM pApa kahe temAM aDacaNa nathI. prathama satra pApanA tyAganA upadeza apAya. upadeza karanAra prathama sa pApanA tyAgane upadeza kare. 'ATaluM' pApa bAkI rahevA de,' tema nahi kahe, te ja sAdhupaNu'. pachI sAme ema kahe ke 'mArAthI sarva pApe! DAya tema nathI,' te trasAdikanI hisA breDa, meTA jUThAM Da, meDhI cerI choDa, parastrIne tyAga kara, maDAparigraha-mahAra'bha choDa-' ema kahe, paraMtu salAhakAra vyAja daIza.ni.ema kahe to duSTa salAhakAra gaNAya. te pachI ahI... 'sarva pApane tyAga na karIza,' ema kahenAra sAdhu dharmazAstramAM duSTa gaNAya. zAhukArIne aMge ucita e che ke pIzIne DhaLIne-mahenata karIne devu paDaze te IDA, te devAALA sAcI dAnatavALA gaNAya. mahenata majUrI karIne paNa pArakuM devuM vALavu joIe. nahitara bhavAMtaramAM tene DhAra, baLada, UMTa, gadheDAnA janma laine mAra khAIne majUrI karIne vyAja sahita devu" purU' karavu' paDaze. 'nIti khAtara jenA paisA lIdhA tenA paisA majUrI karIne paNa pAchA ApI devA joIe- ema sAcA salAhakAra salAha Ape. AjakAla bicArA bhUkhe na mare, Ubhe rAkhavA khAtara patAvaTa hAya che. tame paganA rakSaNamAM jAva che, mukhanA rakSaNamAM jatA nathI. Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 236 muM Aje nAkanA rakSaNanI kaIne paDI nathI. te je kaI dharmopadezaka hoya, te sarva pApanA tyAga karavAne upadeza Ape. paNa sAme zrotA ema. kahe ke "sarva tyAga karavAnI mArI tAkAta nathI. to pachI dezathI pApanA. parihArane upadeza kahe. zrAvakadhama karavAne upadeza kahe, te paNa nA kahe, to "pApane pApa mAnato thA arthAt bhagavaMte kahelA tattvonI zraddhA mAnyatA kara, jIvane A ja moTI muzkelI che. sarvathA ane dezathI . pApane parivAra na karanArane pApane pApa mAnavuM e ja muzkela che. I diya kavAya anvaya" pAMce IndriyanA vize krodhAdika cAra kaSAye-- pApanAM paccakhANa na karavA rUpa avirati-A vagere AtmAmAM karma AvavAnA meTA khUlA daravAjA che, te keNe nathI sAMbhaLyuM ? patAsuM. mukhamAM nAkhatAM AnaMda thaye, Asakita thaI te vakhate Azrava manamAM. AvyuM ke khe? upAzrayamAM sAMbhaLatI vakhate Azrava samajAya, paNa. UbhA thatI vakhate khaMkherI nAkhyuM chatAM kaMIka eMTI rahela haze. AzravanI buddhi thavI ahIM muzkela che. te pachI bahAra Azravabuddhi thavI keTalI muzkela che? eka ja vastu sUDa-menA popaTa acare acare rAma. rAmanI mUrti upara viSTA mUkI ene acare acare rAma bolavuM hatuM. ApaNe jIvavicAra, navatatva bhaNavA che, gekhavA che, parIkSA ApavI che paNa sarva zabdamAM, padArthamAM nahi. vicArI le, padArthamAM. keTaluM? bagIcAmAM gayA, gAMdhinI dukAne gayAM, sugaMdha AvI, nAsikA Indriyane Azrava che. sAruM 35 dekhyuM, cakSu, Indriyane Azrava che. Avo khyAla, upaga Avyo? kethaLImAMthI paisA, Ane, adhelI, rUpiyA, mahera, gInI jyAre kahe tyAre barAbara upaga rAkhavuM paDe che. ApatI letI vakhate Dabala gaNatarI kare che. laMpaTI caMDaadyatana sarakhA mahArAjAmAM Azraya-saMvarane. viveka hato. baLadeva tathA vAsudevane dekho, temane keTalI rANIe te vicAre.. caMDa pradyatana rAjA mRgAvatIne rANI karavA taiyAra thayuM che. cauda mugaTabaddharAjAne lazkara sAthe laI jAya che, temAM jItanI vijA cI gaI che, kemake caMDapradyota lazkara laIne Ave che te sAMbhaLI zatAnika rAzi Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AgaddhAraka pravacanazreNI vibhAga da o mRtyu pAme. je mRgAvatIne levA jAya che, tene pati zatAnika marI, gaye eTale caMDapradyotananI dhvajA caDI jAya temAM navAI zuM? 14 -rAgaTabaddha rAjAone laIne javuM paDayuM te sAmAmAM devata-zakti keTalI haze? temAM vagara laDAIe marI gaye. enI jayapatAkA. ceDA mahArAjAnI putrI prathama hatI. mRgAvatI vaNikaLA tarIke kahevaDAve che ke "have huM tArA tAbAmAM chuM. have jayapatAkA kazuM bAkI nathI. paNa kille pakko majabUta bAMdhI Apa, bhaMDAra ane koThAra evA bharapUra bharI de ke ApaNe ujajainImAM nirAMte rahI zakIe. ujajainI gAma paNa ApaNuM TakI rahe, cAre bAjuthI rAjA caDI Ave te paNa kAMkarI na khare tevI sarva taiyArI karI Apa." caMDaprotana rAjA paNa mRgAvatInA snehamAM tenA kahevA pramANe kille majabUta ITa magAvI karAvI Ape che. anAja, dhana, IdhaNuM- jaLa AdikathI bharapUra karI de che. "bilADe dUdha dekhe che paNa DAMga dekhate nathI" e kahevata anusAra caMDaadyatana rAjA mRgAvatInA rUpane dekhate hatuM. tenA kahevA pramANe manuSyanI paraMparAthI ujajainIthI ITe maMgAvI rAjAone majUrI karavA UbhA rakhI majabUta kille aMdhAvI Ape. rANInA kahevA pramANe sarva karAvI ApyuM, mRgAvatInA bhase sarva karAvI ApyuM. pachI cala cala zabda sAMbhaLavA sAthe zuM thAya? ahIM eka rUMvADAmAM picAza hoya ? AvI sthiti chatAM bhagavAna mahAvIra samavasaryA. eTale samavasaraNamAM javAnI koIne baMdhI nahIM. e mRgAvatI kayA bhare killAmAMthI nIkaLIne samavasaraNamAM AvI haze? A samaye caMDamotanane manamAM krodhane pAra nathI. mRgAvatIe caMpradyotananI dazA karI te atyAra sudhI ItihAsa belyA kare che e dazAmAM samavasaraNamAM kema AvI zakyA haze? daravAjA bolyA haze, Aje, rAjya laDe, che. khUnakhAra laDAImAM marI gaye hAya, daphaNavA nIkaLe te vakhate ghA ke apazabda ekeya na thAya. daphaNAvI chAvaNImAM dAkhala thAva eTale kaMI nahIM. e lokone daphanakriyAnuM mAna che. te daSTAMta khyAlamAM rAkhaze te mahAvIra bhagavaMtanA AgamananuM mAna keTaluM? mRgAvatI caMDaprotananI sALI thAya che. te cUne ce paDanAra thAya te vakhate banevIne kaSAya thavAmAM zuM bAkI rahe? kuTuMbI kaMIka aWluM Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 236 muM kare tyAre kalezanI vicitratA keTalI thAya? sALI jagajAhera cUne pherave che. mRgAvatI ThAThamAThathI samavasaraNamAM Ave che. te caMDaprotanathI kema jIravAyuM haze ? vijayanI vajA dhULamAM meLavI. evI dazA karanArI ThAThamAThathI nIkaLe te AMkhathI kema joI zakAya? eka ja kAraNa- bhagavaMtanA samavasaraNane prabhAva. bhagavAna mahAvIranI chatrachAyAmAM ziyALa siMhane zIMgaDuM mArI jAya te paNa belAya nahiM. siMha ziyALanA zIMgaDAne sahana kare. tIrthakaranA prabhAvathI siMha ATaluM sahana kare, te samavasaraNamAM javAvALAne ADe nahi paDuM. e kaI sthitie thayuM haze? e sthiti na hatA te mRgAvatI samavasaraNamAM pahoMcatA kevI rIte? caMDaadyatana cAhe te. karmacaMDALa paNa te maryAdA kevI jALave che? te vicAre. A methI mUMjhAele khAsaDA khAIne beThe che. caMDapradyotananI apekSAe eka rAMDa mahArAjAne banAvI jAya te rAjAthI sahana zI rIte thAya ! prabhu mahAvIranA mukha AgaLa janmathI vairI che paNa zAnta banI jAya che. nAnAmAM. nAnuM prANI paNa jayajayakAranA AnaMdane anubhava kare che. A sarva vicArIzuM te mAluma paDaze ke-yuddha karanArA hatA, paNa teonAM aMtaHkaraNa kevA hatA? Azrava-saMvarano viveka samAjelA hatA. aMdaranI vastu samajI zakaze te jema mRgAvatI samavasaraNamAM nirbhayapaNe mejathI AvI zake. che, dezanA sAMbhaLe che, te vakhate caMDaprotana IMca karatA nathI. tame te. bahAra bhegA bese ne upAzraya. jhagaDAnuM sthAna. tene jarA vicAra karyo? te samavasaraNanI sagavaDavALA, temAM keIpaNa jAtanI agavaDa nahi. samavasaraNanI AvI dazA ane ApaNane te agavaDa UbhI karavAnAM sthAna. derAM-upAzraye ja. lagna ke leNadeNamAM agavaDanA gaNeza nathI. temane sagavaDanA gaNeza samavasaraNamAM, tyAM kaIne kaMI kahevAya nahIM. AvI sthitimAM dharmaprAptinI legyA le. yuddha karyA, tephAna joIe te kAgaDAnI. daSTi-viSTAne jue, kAgaDAne bAvana caMdana na khape. daherAsara-upAzrayamAMthI bahAra nIkaLatAM be miniTa eTale zA mATe besavuM? Indriya-kAya-avata-ga vagere karma baMdhAvanAra AvAso e che I a" PE Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 zrI AgamAddhAraka pravacana zreNI-vibhAga chaThTho che, tema khelavAvALA, samajavAvALA ApaNe mAtra chIe, paNa tenA amalamAM mADhu mIMDu che. Azravane Azrava svarUpe jANIe, tene aMge tirAjI joI e. tamArA vaDavAoe sIDIo karI ApI che. sAmAyika karI upAzrayamAMthI ke dazanapUjA karI derAsaramAMthI sIdhe utarI na jAya. e miniTa upAzraya derAsarajInA eTale ese pachI utarI jAya.' tattva e che ke derAsara-upAzrayamAMthI nIkaLatI vakhate be miniTa eTale besI evI bhAvanA bhAve ke A savarane lAbha cheADI AzravanA pApamAM kayAM jAu ? AvA vicAra kare. Ane nirjarAnuM sthAna kahevAya. AtmAne nimaLa karavAnu sthAna derAsara ke upAzraya, te choDI kayAM jau ? ema tyAMthI nIkaLatAM khacakAya che. UbhA rahevAnI tAkAta nathI, tema tyAM eTale besI jAya che. A khyAla karavA vicAravA taiyAra nathI. zA mATe vilAe ATalA rAkhyA haze ! paga cAle nahi, nikaLatAM paga dhrUjI jAya. vAta e che ke Azrava-sa'vara-adha-nirA e zabdo tenA bheda-peTAledA tricAryAM, paNa padArtha vakhate pratIti thatI nathI. niruza, AAva, savara, aMdha vakhate vicAratA nathI. padAtha padmA rUpe pariNamyo nathI, pA jANyA che. AthI samyagdarzana ane sabhyajJAna judA kema pADayA ? te samajAze. sabhyajJAna paraNamyuM. kayAre? padArthanI pariNati thAya tyAre samyag jJAna, pariNatina thAya te jJAnamAtra che. AthI saMsArasamudramAMthI uddhAra kare tene zabdathI paNa ADakhIlI na karAya. moTAM pApa cheDo, nAnAM pApa rAkho' tepaNu pApanI pApa tarIke mAnyatA rAkhavI ghaNI muzkela che. teTalA mATe samyagdarzana prathama. sa` pApane tyAga sAdhupaNuM pachI. dezathI pApanA tyAga-zrAvakapaNu', te na thAya te pApane pApa mAnavAnA upadeza. derAsaranAM vyA A cAturmAMsanA vyAkhyAnamAM sAmAyika, pratikramaNa ke pauSadhamAM na -AvI zake to devAna, snAtramotsava, vilepana A traNa kAryo zA mATe karI che?' kahA ke pApanA tyAgane jaNAvanArA upakAranA khaMdalA tarIke. jhaverAtanI dalAlInA 20-20 TakA dalAlI de, te zAne AbhArI ? pApanA parihArane vastu samajIe tyAre dekhADanAranA upakAra jiMdagI Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 287 pravacana 236 muM sudhI samajIe. leTApANIe jIvana bacyuM te leTApANInI kiMmata jIva bacAvavAnI kiMmata jeTalI samajavI joIe. tema A tIrthakara bhagavaMte ApaNA AtmAne oLakhA, Dubate bacAvya, sAcA mArge jeDa, unmArgathI khaseDe, mATe temanA upakAranI kiMmata keTalI? traNa lenA nAtha, Azrava saMvara nirjarAdi tane oLakhAvanAra, bhavya prANIone mokSanuM yathArtha svarUpa samajAvanAra mATe sevAnaranAra, nira=eTale ke jinezvara bhagavaMtanuM pUjana-abhiSeka ane vilepana avazya karavuM joIe. cAturmAsamAM gharanAM karta upAzrayane aMge sAmAyikAdi kartavya jaNavyAM. maMdirane aMge devapUjAdika kartavya jaNAvyAM. have ghera mATe paNa dhamIpaNuM hovuM joIe. to te mATe brahmacaryanuM vidhAna jaNAve che. brahmacarya pAlana kevA mahA lAvALuM che, te vicAre, hajAra ratnajaDita staMbhavALuM, suvarNanuM maMdira baMdhAve, temAM ratnamaya mUrti padharAvo ane brahmacaryanuM pAlana kare. bemAM brahmacaryapAlananuM phaLa vadhI jAya. AvuM brahmacarya pAlana karanAra aDadhe aDadha saMsAranA pApathI bacI jAya che. eka brahmacaryane niyama thaye te ghaNI upAdhi ghaTI jAya. pArakI pa Na chUTe te tarata chUTe thAya. aradhe saMsAra brahmatratathI kapAI jAya. pachI dAnadharma. anAdi kALathI A jIvra "lauM, lauM' evI parigraha saMjJAvALe che bALaka muThThI vALIne janme che. bacapaNathI ja * lauM lauM' maThThImAM paDe che anAdi kALathI jIvane savabhAva mamatA karI parigraha vadhAravAnuM che. have jeTaluM jame karyuM tene "dauM, dauM". ema karI ApIne udhAra kara. "lanI jagyAe "da" kara. mATe dAna kara. udAratAmAM Ava. A bhADUtI maLeluM dhana kharacatuM nathI te bIjuM zuM kharacIza ? jeTaluM vadhAre mUkI jaIza teTalA vadhAre khIlA khAIza mAladArane ghera bhUta thaIne AvyuM haze ema kahevAze. bhIla daridrane tyAM keI nahIM Ave. mAla mUkIne gayA tenI majA jue. khIlA ThekAya, tamArA nAme khIlA ThokAya che. ArAma thaye to ThIka, lAva. tyAre, zIzAmAM utArI ApuM. mAlamattA mUkI janA Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 zrI AgaddhAraka pravacana zreNI-vibhAga cho. te zIzAmAM utarI javuM paDaze, rakhe, phera ahIM na Ave. evI rIte kare ke phera gharamAM na Ave. mAla mUkI gayAnuM pariNAma, A jaMgamAM makI Ave che. lakSamI AvelI tArA AMtaraDAM kADhaze, paNa mohamAM- mamatAmAM bhAna rahetuM nathI. jIvanI mehamAM jJAnadazA cAlI jAya che. jagatamAM A prakAranuM anubhavIe chIe. lAkha sepe te paNa kazuM karatA nathI. be lAkha mUkI jAo teya pika mUkavA AvatA nathI. nivaDa-TalA pUratuM bhale mUkI jAva. 50 lAkhanA 60 lAkha thayA te have kADhI nAkhavA de. chokarA tamArI lAInamAM che tene kharacavAnA bhAva nahi thAya. chekarAne 50 hajAra na ApyA tethI cheka duHkhI thavAne nathI. zA upara ahIM mUkI jAya che? kema nathI kharacate? kIDIne, madhamAkhIne saMgraha karavAne svabhAva. khAvuM na paDe, kharacavuM na paDe paNa kheMcavuM kharuM. kIDIo dANA bheLA kare te pite khAya che? kharace che? mAtra kheMcI lAvavAnI majurI kare che. pote madha ekaThuM karI madhapUDe taiyAra karyo paNa pitAne madha khAvAnuM nahi. jAte khAvuM ke kharacavuM nahi, paNa majurI karavI. ApaNe paNa kIDIo ane madhamAkhanA je avatAra. majUrI karI pote na bhegave, paNa bIjA laI jAya. manuSya avatAramAM nirmamatvabhAva the joIe. e bAhya padArthathI thAya tema nahi paNa zarIrathI te bhAva ApavAnI bhAvanA thavI joIe. kuTuMba-mle. laTakatI salAma bharavAvALA, A zarIra ane AtmAnI jIvanabhara bhAgIdArI che. zarIra para mamatA rahI te lAbha na thAya, mATe tapasyA karo. upAzraye sAmAyika, pauSadha kare. derAsaramAM devArcana kare, ghera brahmacaryAdika pALe. A kahelA navA kAryo mAsAne bhAvanAra, che, comAsAnA zaNagAra rU5 che. AvuM samajI jeo cemAsAnA dharAdhananA kAryo karaze teo A bhava parabhavamAM kalyANa maMgaLanI. mALA paherI paraMparAe mokSasukhanI prApti karaze. - A pramANe mAsInAM kAryo viSayaka traNa pravacane pUrNa thayA... avataraNakAra-AcArya hemasAgarasUri Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jamo cho varasAnAnA bhAvanAdhikAre dharmaratna prakaraNa dezanA sArAMza. - : , bhavajalahimmi apAre, hulahaM maNuyattaNaM-pi javaNaM / tatvavi aNatthaharaNaM, dulahaM saghaggavararayaNaM / ciMtAmaNi ratna. bhava rAjadane paramA. zrI dharmaratna prakaraNa nAmanA mahAgraMthamAM zrI zAMtisUrIzvarajI mahArAje mULa gAthAmAM jaNAvyuM hatuM ke "avakiiA ane temAM "bhava' zabda kema jaNAvyuM ! mathati maratana ni: tta mayadA nAma pAvIne cIja oLakhAvavI hoya te cAhe te nAma pADe. nAma thApanAra je apekSAe nAma thope te apekSAe tene vyavahAra karI zake che. hinduo gaNita agara pAThamAM ma. , , 4 lakhe che. ajANyA kayAM ghasaDAyA ? e. bI. sI. Do. kenI mAtRkA? hinadInI ke aMgrejInI ? kahevuM paDaze ke aMgrejonI. hindune a. A. I. agara ka, kha, ga, gha. hoya ke a. ba. ka. Da. hoya ? jainapaNAnI vAta te dUra rahe, paNa hindu tarIke paNa te saMjJAthI vyavahAra karavo na joIe, kAraNa ke te aMgrejanI mAtRkAnuM anukaraNa che. artha vagaranA ane arthavALA be prakAranA nAme hoya che. arthavALA nAmane upaga kare, jethI zrotAone zabda dvArA e paNa artha mAlama paDe. kalAla (dArUvALA)ne tyAM UMce garAsiye gaye, na gharAka che. "bhAI ! mAre dArU le che, mATe vAnagI Apa." kalAla (dArUno vepArI) hasavA lAgyo. garAsiyo paNa te joI hasavA lAgyuM. - garAsiyAne manamAM duHkha thayuM, chatAM kalAla hasyA ja kare che. have kalAla kahe che ke, ThAkara ! vAnagI tenI devAya ke je mAla chUpe hoya ? jAhera. mAlanI vAnagI (namUno) na hoya. keIka mAla e che ke pacIsa DaNake Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 zrI AgaaiddhAraka pravacana-zreNI vibhAga chaThTho paDelA che. koIka pacAsa Dagale, koika 75 Dagale, keIka 100 Dagale mAla paDelA che. 25, 50, 71, 100 Dagale mUrchA pamADanAra mAlamAMthI kyA joIe che ?" tevI rIte kamarUpI kalAlane tyAMthI mAha madarAmAM masta thayelA sAme ja dekhAya che, pachI vAnagI zI ? ema zAstrakAro kahe che, ke zabdomAM ja ene bhAvAtha' AvI jAya che. AdadvArA keTalAka artha samajAya, tethI vyAkhyAnA bhedamAM saMhitA nAmanA bheda kahelA che. vyAkhyAnA cha bhedo jaNAvatAM sUtranuM uccAraNa karavuM te paNa vyAkhyA. sUtroccAraNa vyAkhyA kema ? sUtromAM je zabdo hoya che te zabda prAyaH sAMketika arthavALA nahIM, paNa vyutpatti arthavALA hAya che. tethI zabda sAMbhaLavA mAtrathI atha AvI jAya, mATe sa MhitA paNa samajAvaTane bheda che. tethI bhava zabda kahela che. bhatra zabda sAMbhaLavAthI tenA guNA-svarUpa mAlUma paDe. 'bhava' eTale thavuM e zabda pra.saddha che. jIvA jemAM janme tenuM nAma bhava. te ja vAta jaNAve che ke java eTale janma thavA. jIvAnu` janmavAnuM kayAM thAya? zA kAraNathI thAya? te samajavu joIe. cAre gatimAM jIvo janme che. cAra gati sivAya jIvane janmavAnuM khIjuM kAI sthAna nathI. sarva kALa, sa` kSetra, sarva bhAvane aMge cAra gatimAM janmavAnuM che jemAM, nArakI-tiya ca-manuSya ane devatApaNuM jemAM janmavu thAya te bhava, have cAra gatimAM kaI pUche ke nArakI gatine prathama kema lIdhI ? UMcuM pada prathama khelAya. 'rAjA pradhAna zeTha vANeAtara AvyA.' ema elAya. paNa 'pradhAna, rAjA ke vANettara zeTha AvyA' ema na elAya. tema khele te khelanAra viveka vagaranA gaNAya. tema ahIM nArakI Adi e.latA zu viveka sAcavavAne nahi ? tArI zaMkA sAcI, paNa saheja vicAra kara. e vastu kahevI DAya tyAre mukhyagauNu kahevAya, paraMtu ghaNI vastu kahevAnI hoya tyAre mukhyagauNunA niyama na rahe. jIvAne pApathI ugArI Uce raste caDAvI, mokSamAM sthApana karavA, te pApathI bacAvavA mATe nArakInA duHkhA samajAvavAmAM Avaze, te ja pApathI mukta thaze. pApanAM kaLA khyAlamAM Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zvama ratna prakaraNa 291 lAvI, pachI tiyaMca, manuSya, devatA e krame jaNAvyA. e cAra gati rUpe jIvonI utpatti jaNAvI, te cAra gatirUpa bhava agara sasAra che. . prANIo potapotAnA karmonusAra janma, evu kAi sthAna te bhava. na samaje vyAkaraNa, ane na samaje te abhidheya. evA belI nAMkhe ke samyasAra che te saMsAra.' ema ajJAnathI khelanArAe samajAnI jarUra che ke sama upasaga che, te te ha MmezAM dhAtu sAthe joDAya che. zabdonI sAthe joDAtA nathI. saMm upasaga nAmanI sAthe samAsa na pAme. stra=dhAtu e sarakavuM, khasavuM, bhaTakavuM atyaMta sarakavuM vagere 14 amAM AvelA che. 14 rAjyeAkamAM tamAma sthAne azAzvatAM che. sarvArthasiddhanuM sthAna paNa azAzvatu che, jene sarakavAnuM' ke lapasavAnuM sthAna gaNIe eve saMsAra, bhatra kahe. sa MsAra kahe te cAra gatirUpa che. sasAra samudra A saMsAra-bhava tene jaladhi kema kahyo ? pANI jemAM dhAraNa karAya te jaladha. tA saMsAra ane jalaMdha-tenA saMbaMdha zI rIte? te mATe kahe che ke:-janma, jarA, maraNa, jaDa, eTale janmadinepANI rUpe gaNe te saMsArane jaladhi rUpe gaNI zakAya. kAraNa ke have naimiti / OM ane nA abheda vaiyAkaraNA svIkAre che. tethI janma-jarAmarajI--Adhi-vyAdhi upAdhirUpa jaDa te jala rUpa ja che, arthAt saMsAra samudra jevA che. AvA bhayaMkara, pAra vinAnA saMsAramAM ApaNe vahI rahyA chIe, anAdi kALathI taNAI rahyA chIe. ahIM ziSya zaMkA kare che, ke ameA janmyA chIe. mAtAnu dUdha pIdhu che, dhULamAM ALATayA chIe, janmAvasthA. dUdha pIvAnI avasthA, ghADiyAnI avasthA yAda nathI. A tA. A janmanI vAtaneA khyAla Avato nathI, eTaluMja nahi paNa paNa nava mahinA sudhI ga MdhAtI mAtAnI kukSImAM UMdhe mastake laTakyA, te khyAla paNa AvI zakatA nathI. te pachI gayA bhavanI, ke tethI AgalA bhavanI, ke anAdinI vAta amAre zI rIte khyAlamAM lAvavI ? ; bIjApura nyAye saMsAra AgaLa bhAgavata vAMcavAmAM tattva na nIkaLe, tema A Atra Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29ra zrI AgamAraka pravacana zreNI vibhAga ahIM ke gaye bhava na jANanAra pAse anAdinI vAta kare temAM tatva zI rIte nIkaLe? AvI vAta karanArA zrotAone samAdhAna Ape che. eka dANe hAthamAM laIe, have tamane pUchIe ke A dANe ke vAvyuM? keNe la? kayA kheDUte kayA kAramAMthI lAvI kayA khetaramAM kaye divase vA.? e badhuM ApaNe bhale na jANIe, chatAM bIja aMkura vagara ane aMkura agAunA bIja vagara na hoya. tema bIjAMkuranI paraMparA anAdithI che. enI zaktinA vicAramAM bIjathI aMkura ane aMkurathI bIja anAdithI paraMparA cAlu ja che. nahitara aMkura vagara bIja thAya che, ane bIja vagara aMkura thAya che tema mAnavuM paDaze. jema bIja aMkuranI paraspara avasthA samajavA mATe anAdithI utpatti mAnavI paDe che, tema janma pratyakSa che. te janma karma sivAya bane naDi. karma pahelAnA janma sivAya bane nahi. bIjAMkura nyAye janma karmanI paraMparA anAdinI mAnavI ja paDe che. uparokta niyamAnusAra A jIva anAdithI saMsArasamudramAM vahI rahe che. ema vahetAM vahetAM durlabha manuSyabhava anAyAse maLI gaye, yAvat pUrvanAM puNya karmathI uttama kuLa, kSetra, zarIra ityAdika phaLa paNa maLI gayAM. A durlabha vastuo siddha thaI gaI, manuSyabhava prati dulakSa have sAdhya cIjane aMge vadhAre upadezanI jarUra che. dharmarananI prApti haju sAdhya che. guNarUpI vaibhava hoya te ja dharmaratna meLavI zakAya. tuccha vaibhavavALA ratna kharIdI na zake. te pachI ciMtAmaNi ratna te kyAMthI kharIdI zake ? mATe guNavaibhavanI prathama jarUra. zrImaMta jhaverInA putrane jhaverAta janmathI heje maLI gayuM che. tene jhaverAta meLavavAnI muzkelInI khabara paDatI nathI. eka vakhata akabara bAdazAhe bIrabalane pUchyuM ke "A bhIkhArI ATale badhe durbala kema che?" "sAba, urpha khAnekuM nahIM mIlatA che bAdazAha kahe ke "bevakupha he. khAnekA na male te khAjAkA bhUkkA khAve, magara bhUkhyA kayuM rahe?" khAjAne bhUko bhIkhArIne maLe keTale, muzkela te bAdazAhane khabara na paDe. bAdazAhane akhaMDa khAvuM pIrasAya, bhakko na pIrasAya. rAjAne khAzuM maLavuM saheluM che. Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmaratna prakaraNa ra3 bhIkhArIne tene bhUkko paNa muzkela che. tevI rote ApaNane manuSyapaNuM maLI gayuM eTale tenI kiMmata nathI. tenI muzkelI dhyAnamAM nathI. jagata tarapha dRSTi rAjA kare te duniyAmAM garIbane leTa meLavo muzkela te khAjAnI zI vAta? ApaNe manuSyapaNuM pAmyA eTale have durlakSa. thaI gayuM che, paNa jagatamAM manuSyapaNuM durlabha che, ApaNe bAdazAhanA khAjAnA bhUkkA jevI manuSyapaNAnI vastu samajelA chIe. bAdazAha duniyA tarapha najara kare tyAre mAluma paDe ke jagatane ATo maLavo muzkela che. jhADanAM jeTalAM pAMdaDAM te ApaNA jevA che che. gAya, bheMsa, pADA, baLada, hAthI, ghoDA, kIDI, maMkeDI badhA ApaNA jevA jIve che. tethI temAM jIvatva mAnIe chIe. temane manuSyapaNuM na maLyuM ane ApaNane maLyuM. tenuM kAraNa zuM? zaMkA karI ke chokarIne ekaDe zIkhavA muzkela, paNa eka vakhata ekaDe zIkhI gayA pachI ekaDo lakha mukela nathI. tema eka vakhata manuSyapaNuM maLI gayuM, have bIjI vakhata manuSyapaNuM meLavavAmAM muzkelI nahi paDe. Ama zaMkAkArane zAstrakAra pratyuttara ApatAM jaNAve che ke-maLeluM manaSyapaNuM nirarthaka gUmAvyuM, ane sadupayoga je na karyo, te phera rakhaDI jaze. bIjI kaI gatimAM mekSa nathI maLavAne. devagati sukha bhogavavAne aMge uttama gaNAya che, chatAM te gatimAM makSa te nathI ja. DAhyA ane gAMDAne pharaka ahIM ema na mAnaze ke manuSya dharma prarUpanArA, tethI pitAnI sattA jamAvI. jemAM brAhmaNe zAstro banAvanAra, te brAhmaNane Ape te ja pUnya thAya. brAhmaNane lAge jamyA pachI. are ! maryA pachI paNa zrAddhanA nAme brAhmane lAge. tame paNa manuSya ja graMthakAra, tethI manuSya gatine ATalI UMcI sthitimAM mUkI dIdhI. nArakI, tiryaMca gati mokSa na meLavI zake te mAnI laIe. nArakI tIvra pApa bhegavavAnuM sthAna, kedamAM rahela svataMtra na hoya, tema nArakI jIve karmarAjAnI bhayaMkara kedamAM rahelA che, te zikSApAtra che. tethI te mekSa na meLave. tirya viveka rahita hovAthI temane paNa mokSa na hoya. te vastu mAnI laIe, - paraMtu devagatimAM devatAo utpanna thatAMnI sAthe traNa jJAnavALA hoya che. Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294 zrI AgoddhAraka pravacanazreNI vibhAga che manuSyane bhAge janmatA sAthe traNa jJAna nathI hotA. manuSyanI pUnya prakRti karatAM devatAnI pUnyaprakRti keI gayuM hoya che. AvA devatAo mekSa mATe lAyaka na gaNyA te vAta magajamAM utaratI nathI. - Ama chatAe prazna karyo tyAre zAsakAre jaNAvyuM, ke jagatamAM lAkha ane karaDa vacce AMtarUM keTaluM ? bArIka daSTie eka pAInuM ja 9 99-15-11 rU. A. pAI AmAM eka ja pAI bhaLe te koDa thaI jAya. be bAjunI saMkhyA moTI hoya paNa bene maLavAnuM sthAna nAnuM ja hoya. tema DAhyA ane gAMDA vacce AMtare keTale? DAhyAne varga keTale UMce? gAMDAne varga keTale nIce? baMne vacce lAMbo pharaka nathI. lAkha ane koDa vacce 1) pAIne ja pharaka. tema DAhyA ane gAMDA vacce pharaka ATale, ke vicArane vicArathI gaLe te DAhya. ane vicAra sAthe pravRtti kare, vicAra upara bIje vicAra kare, ne sIdhI pravRtti kare te gAMDa ahIM devatAne aMge "devAnAM vAMchanAM devatAo IcchAo kare ke tarata kAma thAya. have vicAra upara bIjo vicAra karavAne vakhata ja kayAM rahyo? devatAne IcchA ane kArca vacce kALane AMtaro nathI. te AMtare mAtra manuSyane ja maLe. ane tethI manuSya DAhyA ane deve gAMDA che, ema kahI zakAya. durbhAgIne ghera ciMtAmaNi - zAstrIya niyama evo che ke kSApazamika bhAvamAMthI kSAyika bhAvamAM jaI zake. kSApazamika vakhate saMkalpo aticAra thavAnA. pApanA vicArane durgata ke cAritramalInatA bhayathI ke te ja sadgati thAya. devatAne vicAra AvyA pachI pravRtti rokavI muzkela thAya. pArasamaNine letuM aDake te senuM thAya. cAMdI aDe te enuM na thAya. cAMdIne senApaNe thavAne svabhAva nathI. rasathI tAMbu senuM thAya. tema devatAone savabhAva ja eve che ke viratinA pariNAma ja na thAya. devakamAM utkRSTa pune bhegavavA gayA che, tethI tyAM devene viSace tarapha udAsIna bhAva AvI zakatuM nathI. te pachI te devatAo vairAgya ke cAritramAM zI rIte AvI zake 8 lApazamika bhAva TakAvavAne aMge devatAone cAritranI Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmaratna prakaraNa 295 prApti na thAya tethI devatAone mekSa nathI, ane manuSyane ja mekSa che. eka vakhata dekhela raste pharI vakhata javuM muzkela nathI. Ama kaI samajI letA hoya te durbhAgI pazupAlaka jevA heya tenI pAse ciMtAmaNi TakI zake nahi ane pharI maLI zake nahi. tema durbhAgI AtmAne ciMtAmaNi ratna jevuM manuSyapaNuM TakI zake nahi. have te pazupAla kezu? ane ciMtAmaNi ratna tenI pAse kema na TakayuM ? te vicArIe. ziyaLa ane tela guNane sAkSAtkAra hastinAgapura nAmanuM moTuM zahera che. te zaheramAM sarvazreSTha zire maNi e nAgadatta nAmane zeTha hate. te zeThane guNIyala, zIla ane saMteSa guNavALI patnI hatI. je strImAM zIla paripakava che te strI strIvedane dhAraNa karavA chatAM jagatamAM pUjaya bane che. saMteSavALI strI zIla TakAvI zake che. zIva ane saMteSa strIne aMge AbhUSaNa rUpe zebhAkArI che. e be guNa Aleka paralekamAM paNa upayogI che. saMteSane lAvanAra, TakAvanAra ane poSanAra hoya te zIlaguNa che. saddaguNI strIo ghaNe bhAge saMtati vagaranI hoya, chatAM atyaMta buddhizALI ane saMtoSI hoya che. alpAyu, daridratA, vyAdhi ke nisaMtAnatA A cAramAMthI guNayala strIone keIkanI te tene khAmI hoya che. daridratA hoya eTale pitAnI vidyAne praphula na karI zake, arthAt phelAvI na zake. bhAgyazALIonA chokarA kaIka ja bhAgyazALI zALI hoya, cakravatInA putra keIpaNa cakavatI na ja thAya. devatAnI pAchaLa kALA keyalA ja hoya arthAt devatA marIne devatA thatuM nathI. - dIvAthI dIre jAgate rahe tema keka bhAgyazALI hoya te tene vaMza jAgate rahe. ahIM nAgadeva zeTha vasuMdharA zeThANuM ATalA uttama = hoya, paNa putra vagaranA hoya che tethI duniyAmAM kiMmata nahi. A be kuMvAnI chayA kuvAmAM samANuM." tethI uttamatAne vAra keIne dekhavAne na rahe. paNa tema te nathI. e nAgadeva zeThane eka putra che. ane tenuM nAma jayadeva che. Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 - - 1 296 zrI AgaddhAraka pravacana zreNI vibhAga 6 A daheruM ke dIkaro? duniyAdArImAM saMtati AgaLa AgaLa mIMDAM mUkatI javAnI che. temane vadhAremAM vadhAre pAMca ke sAta peDhInAM nAme yAda haze. ethI AgaLanI peDhInAM nAme keIne yAda nahIM haze. pitAnA vaDavAne aMge AgaLa mIMDA mUkatA jAya che. be cAra pAMca peDhI sudhI yAda rAkhe. putrane aMge nAma rAkhavAnu rAkhI e paNa saMtati te AgaLa mIMDAM mUkatI ja javAnI. je dharmanuM kArya che, te kArya evuM che ke jemAM mIMDuM mUkavAnuM nathI. vimaLazAha jevA bAhoza pahelAM keda thayA nahi hoya? vimaLazAhane Aje badhA zAthI yAda kare che? "daherUM ke dIkaro e emAMthI eka vastu maLaze" ema jayAre devatAe kahyuM, tyAre vimaLazAhe kahyuM, ke deharUM na thAya te mATe dIkare na joIe. ahIM vicAraje ! ApaNe te gharanA chokarA ghaMTI cATe ane upAdhyAyane ATo" AvA zabdo belI nAkhIe chIe. paNa AstikanA mukhamAM AvA zabdo na zobhe. puNiye zrAvaka ApaNe te peTe pATA bAMdhI sAdharmika bhakita karanArA zrAvake." ApaNAthI evA zabda belAya ja nahi. paNiyA zeTha zAthI paMkAyA? sADAbAra dokaDA eTale mAtra be AnAnI puMcha. rUnI paNa be AnAnI lAvI, sutara kAMtIne tenA majurInA be AnA meLave. temAMthI dararoja eka sAdharmikane jamADe. eka divasa pite upavAsa kare, bIje divase puNiyA zeThanI strI upavAsa kare. paraMtu sAdharmikane dareja belAvIne AdarapUrvaka bhakita kare. A sthiti puNiyA zrAvakanI zreNika mahArAjAe jyAre sAMbhaLI, tyAre bajAramAM vepArIone kahevarAvyuM ke "puNiyA zrAvakane mATe puNane bhAva ocho rAkhave, ne te sutara vecavA Ave te vadhAre bhAva Ape, chatAM puNiye zrAvaka e lAbha letuM nathI. cAlu bajAra bhAve ja le veca kare che. matanuM na joIe. dararojanI kamAI mAtra sADA bAra dokaDA ja. temAM adha kamANI dararoja sAdharmika bhaktimAM. mATe ApaNe te peTe pATA bAMdhI sAdharmika bhakti karanArA, Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmaratna prakaraNa 27 tenAthI "gharanA chokarA ghaMTI cATe ne upAdhyAyane ATo" evA zabdo belAya ja nahi, ApaNe paNa duniyAnA zabdo bolavAthI TevAI gayA chIe. saMtAna ane caityanI pasaMdagImAM caityanI prasaMdagI karI. putraprAptinAM pariNAma - putromAM paNa be vAta hoya. kAM te kULano zaNagAra, nahIMtara chevaTe kULane aMgAra. vinayavALe putra hoya te kULane zaNagAra thavAne. bApe atrIza khattAM khAIne batrIsa lakSaNa meLavyAM heya. vinayavALe putra 32 khAtta khAdhA vagara 32 lakSaNa meLavI zake tema A zeThane vinaya temaja ujajavaLa buddhivALe putra che. gadheDIne 10 putraputrI chatAM jiMdagI sudhI bhAra vahe ja paDe che tema mAM paNa putro taraphathI zAMti,nizcitapaNuM na thAya te jAnavaranA vacherAmAM ane manuSyanA putromAM pharaka karyo? jAnavara mATe pAMjarApoLa che. manuSya mATe tema nathI. jAnavara nakAmAM thAya te pAMjarApoLe mUkI daIe. ApaNe te jiMdagInA cheDA sudhI gharanI citA karavAnI ane "mUkI jA ne visara jAne jApa japavAne. rAjInAmuM devAnI sthiti haju nathI AvI? rAjInAmuM ane rajA e bene pharaka samaje zeTha rAkhavA mAMge ane ApaNe rahevuM nathI, tyAre rAjInAmuM ApyuM gaNAya. rajA ene kahevAya ke ApaNe rahevA mAgIe ne zeTha rAkhavA mAgatA nathI, tema kuTuMba rAkhavA mAge ane ApaNe rahevuM nathI. te rAjInAmuM daI kuTuMba cheDatAM zIkhe, rajA deze ane chevaTe choDavuM paDaze te te karatAM zA mATe jAte rajA laIne nIkaLI na paDavuM ? bemAMthI eka prakAre kuTuMba te choDavuM ja paDaze. putro enuM nAma ke mAbApane rajA daIne javAne vakhata na lAve. manuSyapaNAnI saMtati DahApaNuvALI heya. jAnavaramAM paNa pitapotAnAM baccAM para darekane pyAra che. paraMtu manuSyamAM viveka sAthe DahApaNa vasavuM joIe. cheDavuM che, chUTavAnuM che, te rAjInAmuM kema ne ApavuM ? putra bhAra utAranAra bane. have jyadeva putra pitAne bhAra utAranAra che ke gadheDAnA putra mAphaka bhAra vahevaDAvanAra che te vicArIe. Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 - zrI AgaddhAraka pravacana zreNI vibhAga 6 cintAmaNi ratnanI zodhamAM te jyadeva putra atizaya DahApaNavALa hevAthI, pite jhaverAta-ratnanI parIkSA karavAnI kaLA zIkhe che. jhaverAtanI parIkSA karavAnI kaLA be mahinAmAM zIkhI na javAya. bAra varasa sudhI zIkhavAnuM cAlu rAkhyuM. te eTale badhe ratna-parIkSAmAM kAbela banI gaye, ke game tevA ratnanI parIkSA UMDANathI karI zakta. yAvat ciMtAmaNi ratnanAM lakSaNe paNa tenA jANavAmAM AvI gayAM. ciMtAmaNiratna te ja kahevAya ke jenuM teja badhA ratna karatAM caDhIyAtuM hoya, upara ke aMdara kSala-DAgha na haya, sarva prakAre nirmaLa heya, rekhA paNa jemAM na hoya. eTaluM ja nahi paNa jenI pAse e ratna gayuM tenuM dhAryuM kAma karI Ape. ciMtAmaNinuM lakSaNa jANyA pachI bAkInAM ratnane paththara samAna gaNavA lAge. have jayadeva ciMtAmaNi ratnamAM je layalIna banyuM. bIjAM ratnane vepAra karatuM nathI. ciMtAmaNi ratna vagara prayatna na maLe. talamAM tela che paNa udyama na kare te tela na nIkaLe, bharelA bhAjane paNa bhUkha haThAvI na zake tema ciMtAmaNi hoya te laIe, ema besI rahI vAta karyA kare, tethI hAthamAM na AvI jAya. tethI te meLavavA mATe AkhA nagaramAM badhe jhaverIne tyAM pharI vajo. dukAne dukAne mAla joI lIdhuM. ghera ghera pharI vaLe. lagIra paNa kaMTALe lAvyA vagara AkhA nagaramAM pharI vaLe. chatAM paNa maLyuM nahi have mAtApitAne kahe che, ke bahu tapAsa karI paNa ciMtAmaNi ratna maLatuM nathI. je manuSya navIna cIja meLavavA IcchA rAkhe, tene kaMTa La. sAthe sagAI na pAlave. tethI vicAra karyo ke huM paradeza javuM. mAtApitAne pitAne paradeza javAne vicAra jajo. eTale ekane eka vinayavALe putra tene paradeza kema makalAya? eTale kahyuM ke gherabeThA TUkaDo maLe te bahAra na javuM. vagere kahI samajAve che. chatAM putra mAnate nathI. eTale kahe che ke "ciMtAmaNi vastu ja jagatamAM nathI." ema kahI ISakAranA putranI mAphaka bharamAve che. te kumArane mAtapitA kevA bharamAve che. te vicArIe. pune bharamAvanArAo - eka ISakAra nAmane parahita che. tene eka strI che. baMne saMtAna Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmaratna prakaraNa 29 vagaranA jIvana pasAra kare che. ane aphasesa kare che. eka bAju che. devatAoe tIrthakara bhagavAnane prazna karyo ke ame ahIMthI evIne kayAM upajIzuM? kAra pareDitane zera. "amane dharma prApta sulabha che ke durlabha' javAbamAM kahyuM ke dharma tamane durlabha thaze. baMne devatAo dharmanI ATalI tIvra IcchAvALA che. durlabha sAMbhaLI nirUtsAhI na banyA niSphaLatAne bahAne nirUtsAhI hoya te udyama cheDe. ahIM tIrthakara sarakhA kahe che. be dhidurlabha chatAM vicAre che. ahIM kAyara heya te zuM thAya? have te be devatAo sAdurUpa laIne purohitane tyAM AvyA. dharma saMbhaLAvyuM. "amane saMtAna thaze ke nahi ema prazna karyo. pratyutaramAM kahyuM, ke hekarA thaze paNa dIkSA leze. te dIkSA le te tamAre vinarUpe AMDA na AvavuM. have ze uttara Ape? lAje zarame kahyuM ke "te kAryamAM ame ADA nahi AvIe." baMne deve cAlyA gayA. eNvIne ahIM ja pure hitane tyAM baMne janmyA. have purohita ane purahitanI strI vicAra kare che. dakSiAnI ADA na AvavuM. ane saMtAna sAcavavA ane banane kArya cakkasAIpUrvaka karavAM. have zuM karavuM? ekarAM jyAM samajaNA thAya ke bAvo A laI jaze. tevA saMskAra paDAya che tene arthaze? evA ja saMskAra purohite te chokarAmAM nAMkhyA ke "bAvAo arthAt sAdhuo karAone bharamAvIne laI jAya che. ane mArI nAMkhIne khAI jAya che." sAdhunA paricayamAM ja na AvavA devA. AvA veSavALA chokarAone upADI jAya che. evI bhaDaka chekarAmAM nAMkhI. have jyAM sAdhune dekhe tyAMthI doTa mUkI baMne chokarI bhAgI jAya. paraMtu keIka vakhate sAdhune dezanA detA dekhyA. tyAre mAtApitAne kahyuM ke, ame te sAdhune dezanA detA dekhyA, paNa mAratA na dekhyA. purahite dekhyuM ke A keso te kapAI gaye, arthAta bharama bhAMgI gayuM che. have ahIM bIje phase nahi cAle. pachI purahita no tukko UbhuM kare che, ke ahIM havApANa ThIka nathI, mATe jaMgalamAM rahevA jaIe. jyAM sAdhunuM Agamana na thAya tevA sthAnamAM rahevA gayA. - zA mATe ? dIkSAnuM kahe te nA na kahevAya. paNa dakSAne raste nathI, caDhavA devA. raNanA kinAre bahAra rahyA. have bhavitavyatA mege jaMgalamAM. sAdhue bhUlA paDI gayA. mArgamAM gokuLamAMthI dahIM chAza baherIne AgaLa jAya che. tyAM chokarAoe sAdhune dekhyA ane bhaya pAmyAM. have te Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AgamAddhAraka pravacana zreNI vibhAga 6 ThTho sapaDAyA, najIka mATu jhADa hatuM. tenA upara khane ThekarAe caDhI gayA ane jhADa upara sa tAI gayA. have sAdhuo paNa vRkSa najIka AvI te jhADanI nIce dahI, chAza vAparavA bese che. sAdhuee cAre dizAmAM draSTi karI kAI na dekhAyA. have uparathI cheAkarAe pAtrAmAM mAtra AhAra pANI dekhe che. mAbApe ApaNane Ama kema kahyuM haze ? A sAdhuo te mAtra AhAra ja vApare che, ema vicAratAM vicAratAM jAtasmaraNa jJAna thayuM, ane niNya thayA ke bApe phasAvAnA A rastA karyAM che. kharekhara sAdhu mahAtmA te ApaNA parama upakArI che. mAbApe putra -snehuthI bharamAvyA che. badhI turkIkata mAbApane jaNAvI. pachI mAtApitA purAhita rAjA vageree dIkSA lIdhI. Ama avaLuM samajAvI bharamAvI mAtApitA jayadevane ciMtAmaNi ratna mATe paradeza javAnI nA kahe che. have jayadeve zu karavuM ? arthAt jayadeva kevI khAjI gAThave che te vicArIe. putranA nizcayane DhIleA karanArA mAtA-pitA, + DAhyo chekarA paradeza javA mATe taiyAra thAya. DAhyo dIkaro dezAvara bhAgave. dAdhAra geA ane akkala vagaranA chekaro 60 varasanA thAya tA paNa mAbApanA mahumAMthI bhaMDAra na nIkaLe. pAkeleA jIva iMDAmAM na rahe. tema jayadeva mAmAne cheDI paradeza javA mATe taiyAra thayeA. svAthI mAmA pe| bhaviSyane na jue. mAstara chekarAne mAryo hAya te sneghelA mAtapitAe mAstarane gunhegAra gaNe, mAstarane ThapakA ApavA jAya. seDa evI cIja che ke paDaLa lAvI de, ane satya svarUpa sUjhavA detI nathI. tema ahI jayadeva ATalA samRddhizALI putra chUTo paDe te pitAne gamatuM nathI. vasuMdharA tathA nAgadeva pitA ane maLIne putrane kahe che ke he putra! amuka zeTha kahetA hatA ke tu' DAhyo che ane zANA che,' ema kahIne paradeza jatAne rokavAnI jALa pAthare che, are nirmaLa buddhivALA putra! tuM badhI rIte DAhyo chuM, paNa tuM ciMtAmaNinI AkhatamAM karyo. badhI bAbatamAM tuM DAhyo paNa ciMtAmaNimAM bhUlye. padAtha nA svarUpane aMge anya matavALAe na samajyA tyAM izvarane AgaLa dhare che. evI rIte jhaverIoe koI jabarajasta moTA jhaverI RNAI na jAya, tethI cintAmaNinI kalpanA UbhI karI che. jhaverIone Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmaratna prakaraNa 306 badhAM ratno maLI jAya, tethI eka evuM ratna kalpI rAkhyuM ke mArI pAse ratna che te bIjA pAse nathI. bIjA jhaverI abhimAnamAM AvI. jAya, te vAta uDAvavA mATe cintAmaNinI vAta kapelI che. zeThiyAnuM abhimAna gALavA mATe ciMtAmaNinI vAta goThavI che. A gAmamAM e ratna nathI. jema A gAmamAM e ratna na maLayuM, tema bIjA zaheramAM paNa e na maLavAnuM ja nathI. bIjA zahera game te zuM, paNa traNa jagatamAM e vastu ja nathI, te maLaze kayAMthI? mATe paradeza javAnIvAta na kara, ane ahIM ja vepAra kara. ApaNuM gAmamAM kIti meLave. pachI dezAvara jAya te paNa leke kIrti gAya. leke kaheze ke A te. bhAgI gaye. ahI vepAra kheDIne bahAra jaIza te vepAra kheDavA gaye che tema leke kaheze. nAnA chokarAne sAta pUMchaDIyA uMdaranI vAta kare che, tema lokonA kahevA upara AdhAra na rAkha. leke game tema kahe paNa ApaNe te tattva vicAravuM. lokonA kahevAthI vastunuM parAvartana na karavuM.. ahIMthI na javA devA mATe cintAmaNine kalpanAmAM lagADayuM, ne bIje vepAra karavA kahyuM. ane nirmaLa lamIthI bhareluM 'tArUM bhavana thaI jaze mATe bahAra javAnI vAta cheDI de. cintAmaNi ratnanI zodhamAM A rIte samajAvavA chatAM jayadeva vastu samajAte hevAthI, mAbApa mAtra methI ahIM vepAra karavAnuM kahe che, ane bahAra na javA devA mATe ATale Agraha kare che. jayadevane cintAmaNi ratna meLavavAne draDha nizcaya majabuta che. phale--kha nizcaya karyo che, evA draDha nizcayavALAne pahADa jevAM vino paNa paramANu jevA lAge che. have mAbApe vAryo, chatAM jayadeva cintAmaNi ratnanI zodha karavA gherathI nIkaLI paDe che, pahADomAM musApharI kaThaNa che, chatAM jayadeva pahADamAM cintAmaNinI saMbhAvanA dhArI parvate parvate rakhaDe che. pahADamAM gaye paNa cintAmaNi na maLe. svAbhAvika upara AvI gayuM hoya te ja pahADamAMthI maLe. tyAM te maLe, eTale pUrva kALamAM keI nagaramAM AvyuM hoya tema lAvI, nagaromAM karyo. tepaNa citAmaNi na maLyuM. keTalIka vakhata matakALamAM Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 zrI AgaddhAraka pravacana zreNI vibhAga chaThTho jaTAelI vastumAM maLI Ave, tUTI gayela nagaramAM ane ujjaDa verAna thaI gayelAM zaheramAM dATelA heya agara daTAI gayA hoya te maLI Ave, tema dhArI tevA sthAne, jaLa mArge, sthaLa mA jyAM vepArIo AvajA karatA hoya tevAM sthAne, badhA baMdarI sthAne dariyAnA kAMThe kAMThe paNa pharyo. citAmaNi mATe dareka jagyAe pharyo. paNa pharyAthI zuM vaLe? * hIre ghegha gaye ne Dele hAtha daI pAcho pharyo" evuM na thAya mATe kathA samaje. bhAvanagaramAM eka zeTha munima sAthe vAta kare che ke AvatI kAle hIrAne gheghe ekalo paDaze. A vAta dUra UbhelA hIrAe sAMbhaLI hIrAe vicAra karyo ke vahele ThaMDakamAM ghoghe jaI AvuM. meDe jaIza te baporanA taDake khAvo paDaze. ema dhArI kAma pUchayA vagara savAre vihele gheghe javA mATe nIkaLI paDe. ahIM zeTha munima hIrAnI zodha kare che. eTalAmAM hIre pAcho AvI pahoMcyA. are ! kayAM gaye hatuM? "are! huM gheghe vahele jaI Avyo." zuM karI AvyuM ? are ! haMga, tyAre te daravAjo baMdha hatuM, eTale DelIe hAtha daIne pAcho cAlya AvyuM. are! zuM karavA mekalavAne hato te te pUchavuM hatuM ? tema hIrA mAphaka phere khAvA jayadeva nIkaLyuM na hatuM. cintAmaNi kheLavAmAM tIvra mana lAgeluM hovAthI eka ja dhyeya. keTalAka zeThiyAnA chekarA daza hajAra 10000) rUpiyA laIne vepAra karavA jAya, ane hera karIne paisA pUrI karIne pAchA phare, tema A jyadeva majamajA nathI karate, paNa Apattine sAmane karI AgaLa vadhe che. badhe rakhaDe paNa kaI jagyAe citAmaNi maLatuM nathI. chatAM manane utsAha na na gaye. nadI taLAva amuka pramANamAM ja pANI saMgharI zake, nahIMtara bAMdhelA baMdha tUTI jAya. jayadeva ATaluM pharyo, kaleza sahana karyo, chatAM phaLa na dekhAyuM. tepaNuM utsAha na tUTe. zodha mATe karele kaleza niSphaLa jAya eTale magaja para seMkaDe guNI asara kare. kalezanuM phaLa maLe te kalezanuM duHkha hisAbamAM nathI hatuM, paNa phaLa maLe te seMkaDe guNI asara magaja para thAya che. Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmaratna prakaraNa 303 *** have mAbApe bharamAvavA kahelI kalpanAnI vAta meTuM svarUpa pakaDe. kharekhara mAtA pitAjI kahetA hatA, te vAta sAcI te nahIM hoya? na javA devA mATe kahelAM vAe ahIM ghero ghAlya ke cintAmaNI vastu zuM jagatamAM haze ja nahi? bhAgyazALIne kAMTo vAge te nIkaLI jAya, ane nigIne kAMTo vAge te pAke ke aMdara saDo pedA thAya, yAvat jiMdagIne. paNa aMta lAvanAra thAya. ahIM jayadeva bhAgyazALI che. tene pitAjIe kahelAM vALe asara kare che, paNa tarata nIkaLI jAya che. bhale mane te ratna na maLyuM paNa vastu te che ja, cintAmaNinuM lakSaNa ratnazAstramAM che. zAstrakAroe kahelI vAta khoTI na hoya, Ama kAMTe nIkaLI gaye. bhAgyazALIne pAnakALa lAMbe vakhata na rahe. nIce paDele daDe jeTalA jorathI paryo hoya, tethI Dabala uchaLe che. tema AthaDele manuSya jabarajasta udyama kare. je rUzIA jApAna sAthe laDavAmAM cha mahInA na TakayuM, te hArIne taiyAra thayuM, tyAre jarmanI sAthe cAra varasa Takkara lIdhI, ane jarmanIne harAvyuM. pahelavahele udyama karatAM athaDAya tyArapachI te cIja mATene udyama vicitra ja hoya che. have jayadeva atyaMta vegathI cAre bAju musApharI karavA lAgyuM ghaNuM ghaNI maNinI khANamAM pravAsa kare che. pRcchA kare che ema AgaLa AgaLa musApharI laMbAve ja rAkhe che. sajajanane samAgama ane citAmaNuinA dazana. ema karatAM keIka vRddha puruSane samAgama tha. badhI hakIkta jaNAvI eTale e vRdhdha jayadevane kahyuM: "ahIM najIkamAM maNivatI nAmanI khANa che. paraMparAthI ema kahevAya che ke tyAM cintAmaNi che, paNa je bhAgyazALI hoya te ja tyAM cintAmaNi pAme. jyAre A vAta sAMbhaLI, tyAre jema nAnuM bALaka trIje mALe hoya, ane nIcethI sAMkaLa khakhaDe ke mA AvI lAge, ke mAne jhaMkhate hoya che, tyAre avAja mAtrathI sAttvana thAya. tema A vRddhanuM vAkaya sAMbhaLI jayadevane AnaMdano pAra na rahyo. te khANamAM gaye, tyAM ghaNuM ratna dekhe che. satata kheLa karavAnI cAlu rAkhI. eTalAmAM eka rabArIne leTe thaye. tenA hAthamAM eka be layasthara che. te sthira jIvanI najare paDaze. tapAsa karI te zAbharamAM Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 zrI AgametAraka pravacanazreNI vibhAga da che citAmaNi ratnanuM lakSaNa jevuM kaheluM che tevAja lakSaNa vALe A patthara hate. rabArIne te te pattharaja hatA. have rabArInA hAthamAM te ratna che, pite te kevI rIte mAge agara kaI rIte le? nItinuM ullaMghana karavuM nathI. cintAmaNi mATe pote gherathI bApathI ADo thaIne nIkaLyo che. pite tene arthI che. te pArakA pAse che. Avo atha pitAnI ISTa vastu rabArI jevAne pArakA hAthamAM dekhe che, chatAM nItinuM AlaMbana rAkhI, have zuM kare che te joIe. ( patthara-cintAmaNine pharaka jyadeva ratna mATe rakhaDe che chatAM na maLyuM ane pazupAlane saheje maLI gayuM che tene vicAra kare che, arthAt A gamAranA hAthamAMthI levuM muzkela che. nAnA chokarAnAM hAthamAM rUpIo Ape hoya, pachI tenI pAsethI pAcho leve muzkela paDe che. aNasamaju bALakanI paNa muThThI choDAvavI agharI paDe che. gamAra pAse ciMtAmaNi ratna che, zI rIte tenA hAthamAMthI cheDAvI laUM. kharekhara ! zeka dAkhI zakAya che, paraMtu harSanA taraMga dAbI zakAtA nathI. gamAranA hAthamAM ciMtAmaNI dekhI jayadevathI harSa dAbI zakAtuM nathI. gamAra pAse e ratnanI mAgaNI harSapUrvaka karI. pazupAle kahyuM ke tAre A pattharanuM zuM kAma che? have gamArane jayadeve ze uttara Aya? nAnuM bALaka sagaDImAM hAtha ghAle te avasare dajhAya che, ema bALakane samajAvavuM zI rIte ? sagaDIthI cheTe zakha paDe. tema A gamArane te ja uttara Ape che. jayadeva kahe che ke lAMbA kALe have huM mArA svadeza tarapha javAne chuM. ghera jaIza eTale mAbApa, strI, nAnA bhAIbena mane pUchaze ke paradezathI zuM lAvyA? te kaMIka navIna vastu laI gaye hevuM te nAnAM bALakane AnaMda thAya. nAnA karA prathama mAMge te chokarAone ramavA te apAya. have pele pazupAla kahe che ke are vANIyA! AvA AvA geLa patthara cakacaktA ahIM ghaNA paDelA che te zA mATe tuM nathI lete? gamArane pitAnA hAthamAM heluM ciMtAmaNi ratna ane bheMya para rakhaDatA paDI rahelA patharA vacce kAvata mAlasa ja nathI. jema ajJAnI AtmAne dharma ke sudharma badhA ja sarakhA lAge che. suSama tarIke pharaka ajJAnIne mAhAya na paDe. Ama, Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmaratna prakaraNa saMsAramAM keTalAka kuLa jAtine lIdhe, sahacArI saMbaMdhIone lIdhe paNa aneka prakAranA dharmane pAmelA hoya che, tevAone "A e dharma che, ane pele paNa dharma che. jema pele gamAra ciMtAmaNine bIjA patthara sAthe sarakhAve che, tema pitAne maLelA uttama dharmane bIjAnA dharmonI yatkiMcita sarakhAvaTanA zabdone AgaLa karIne, "A e dharma che, ane pele paNa dharma che, tevI sarakhAmaNI kare che. gamAre uttama dharmane bIjA halakA dharmanI sarakhAvaTamAM mUkI de che. upakAra karavAnI Teva pADe have jayadeve dekhyuM ke A pazupAla pitAnA hAthamAM rahelA ciMtAmaNi ratnane bIjA pattharanI sarakhAvaTamAM mUke che, eTale pite rAjI thAya che. have tenI pAsethI A ratna meLavavAmAM muzkelI nahi paDe, kemake gamAra tene patthara gaNe che. jyadeva have pazupAlane kahe che ke mAre jaladI svadeza tarapha pahoMcavuM che, tuM te ahIM ja rAta divasa pharyA kare che, te tuM bIjA kheLI leje, mane tuM jaladI Apa, ke huM jaladI have ahIMthI javuM. have gamArane uttara devAnI sUjha paDatI nathI. keTala ke mAkhI jevI sthitivALA che, je maratAM maratAM para apakAra ja kare. aMdara pesIne pitAnA prANune bhega ApI, sAmAne khAdheluM badhuM ekAve. keTalAka bakarInA gaLAnA AMcaLa jevA hoya che te upakAra ja na kare. pitAnA hAthe bIjAne upakAra thAya ja nahi. te pachI paropakAranI uttamatAnI vAta samaje ja kayAMthI? upakAra karavAnI Teva pADayA vagara haiyAta vastuthI upakAra thaI zakatuM ja nathI. A gamAra daridra dazAmAM che. paropakAra karavAmAM samaje ja kayAMthI? tene te pattharane ja paropakAra kara hate. vaLI teva, patthara te jaMgalamAM aneka paDelA hatA, paNa eka AnAmAMthI eka pAI kharacavAne TevAyela hoya te rUpiyAmAMthI eka Ane kharacI zake. kharacavuM e dAna devAnI Teva upara AdhAra rAkhe che. jene dAna karavAnI Teva paDI haze, tene ahIM echuM haze te paNa kharacaze ja. jene dAnanI Teva nathI, te maLyA chatAM paNa kharacI zakatuM nathI. A bicArA pazupAle janamathI kaI divasa paropakArane sthAna ApyuM nathI, Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 306 zrI AgamAraka pravacanazreNI vibhAga 6 ThTho tene te kAMkarAmAM paropakAra karavAne che, chatAM A zrImaMta mANasa maLe te paNa kAMkarA tarIke ApavAne parepakAra karI zakatuM nathI. paropakArarasika AtmAo parepakAra kare che. ' have jayadeva manamAM vicAra kare che ke, mAro dhAryo svArtha siddha na thaye, paNa A pazupAlane A ratna siddha thaze te tenuM paNa kalyANa thaze, ane ciMtAmaNi ratnane mahimA te TakI raheze. A mahimAvALuM ciMtAmaNi ratna pattharamAM na khapI jAya te dhAraNuM thaI sajajanapaNuM tyAM ja che. pitAne svArtha siddha na thAya te padArthanI pavitratAne na bagADe. pIvuM nahIM te DhaLI nAkhavuM, bIjAne te pIvA na ja dauM. pitAnuM dhAryuM na thAya te meM marUM, paNa tuje rAMDa karuM, AvI durjananI sthiti hoya che. te ja kAraNathI A jayadeva dhAre che ke mArA hAthamAM bhale ciMtAmaNi na AvyuM, paNa ene upakAra thAya te paNa kalyANa, ane tenI paraMparA te raheze. jagatamAM upakAra karavAnI daSTi alpa prANIone thAya che, temAM svArthasiddhi thAya tyAre upakAra karavAnI dRSTi ochI rahe che. A ciMtAmaNine prabhAva jagatamAM vadhaze te paNa ghaNuM che. tema A rabArIne paNa upakAra thaze. AvI buddhivALo jyadeva bharavADane kahe cheH he bhadra! atyAra sudhI tuM patthara jANe che chatAM vaLagI rahyo che, ane cheDatuM nathI, te huM kahuM chuM ke A pathara nathI, paNa ciMtAmaNi ratna che. huM laIne tenI ArAdhanA karata. have tuM paNa tenI vidhipUrvaka ArAdhanA kara. ene ArAdhavAthI, tenAmAM tAkAta che ke tuM IrachA kare te vastu tane ApI zake. jo ema ja hoya te jarUra huM ArAdhanA karUM. manamAM je vicAre te Ape te mane vicAratAM vAra zI? dhamacintAmaNine mahimA. dharma-ciMtAmaNi mATe te niyama che ke je vicAre te ApavuM. tame vicAre ke mAre mekSa joIe, te mekSa meLavI Ape. mokSane vicAra kene thAya? je bhagya mokSe javAnuM hoya tene ja te vicAra , Ave. ApaNAmAM keTalAka evA AtmAo che ke jyAM khAvA pIvA pahelA oDhavAnuM ke nATaka sInemA, strI, putrAdinAM sukha nathI, te e Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmaratna prakaraNa 300 jaIne zuM sukha bhAgavavAnuM ? bhAbhinaMdI jIvA, pudgalAnandI jIvA, indriyArAmi-jIvA paurTIMgalika sukhamAM ja sukha mAne che. jheranA kIDA jheramAM ja sukha samaje, tethI tene ja sAkaramAM mUkIe to te marI jAya. tema indriyArAmi--AtmAone Atmika sukha ana'tu' che, chatAM temAM AnaMda na Ave. dharmaratnano niyama che ke mekSa mAge tene mekSa Ape ja. nave tattvanI zraddhA thaI na hoya, samakti thayu' na hAya tA paNa me|kSavAMchu -AtmAne eka puddagala parAvatanamAM niyamA mekSa maLe. mekSa ja joIe tevA AtmAne adha-pudgala parAvamAM meAkSa maLe, eka vicAra mAtrathI mekSa maLe, te pachI ciMtAmaNi ratna mAMgelI vastu jarUra pUrI pADe temAM navAI zI ? A rakhArI ArAdhavAnI vAta kAraNe mUkIne, mAMgIza te Apaze tenI vicAraNAmAM caDhI gayA, ' TukaDInu' mAM DhepalI ' tevI rIte rakharI kahe che, ke huM mera, keLAM, kacuMkhara mAMgu te mane Apaze ne ?, A sAMbhaLI jayadevane hasavu AvyuM. AvA uttama cintAmaNanI pAsethI kevI rIte ma'gAya ?, zuM vastu maMgAya ?, tenI khabara nathI. eTaluMja nahi, paNa ArAdhanA karavI joIe e vAtanI paNa A gamArane gama nathI. ci'tAmaNinI ArAdhanA, pANI levA chIbuM DhAMkaNuM laIne gayA, paNa chIkhAmAM keTalu pANI samAya, levAnI paNa rIti-nIti hovI joIe. rIti na hAya te kaMI na maLe. eka zeTha sAthe khIjA mANlRse nakkI karyuM, ke sarakhA mApe tala ApavA, badalAmAM teTaluM tela ApavuM.' levAnA ThAma ane levAnI vastu vicAravI joIe. chImAM tala ghaNA samAya, paNa tela keTalu TakI zake?" tema A bicAro rakhArI ciMtAmaNi ratna pAmyA, paNa mAgavAnI rItinuM ThekANuM na hAvAthI jayadevane hasavu AvyuM. hasavuM ema Avyu ke ratna mArA hAthamAM te na AvyuM, paNu tenA hAthamAM TakavAnuM nathI, jayadeve bharavADane phlu ke Ama vicArAya nahi. tyAre kema vicArAya ? aThThama-traNa upavAsa lAgalAgata karavA. trIjI rAtrI pUrI thAya eTale jamIna lIpI eka mAnneDa tyAM gAThavI, upara eka pavitra vastra bIchAvI, Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 zrI AgamAraka pravacanazreNI vibhAga da che tene thALamAM padharAvI prakSAlana karavuM. pachI suMdara vastrathI nirjaLA karI, caMdanAdika padArthothI pUjA karI, uttama suMgadhI pukhe caDhAvavAM, ane dhUpa dIpaka tyAM karavA. pachI namaskAra karI ApaNe je IcchA hoya tenI mAMgaNI karavI, eTale te vastu tarata maLI jAya. sajajaDa reganI kriyAo kaThaNa hoya che, te pachI ciMtAmaNinI kriyA kaThIna hoya ja. rabArIne "traNa divasa bhUkhyA rahevuM vagere badhI vidhi kare atyaMta Akara lAge. jainanA bALakane cavihAra, AyaMbila, yAvat upavAsa kara paNa sahele paDe che. Itara kemane moTA mANasane eka abela karavAnuM kahIe te eka kalAka paNa bhUkhe na rahI zake, te zuM kare?. jayadeve sahelI vidhi batAvI, chatAM gevALiyAne AkarI lAgI. eka pahAra chAza vagara ke reTalo vagara je calAvI na zake tenAthI adrama zI rIte bane? nipuNyakanI nirmAlya-nIti-rIti. have rabArI potAnI bakarIone laIne gAma tarapha jAya che. jayadeva paNa pAchaLa pAchaLa jAya che. bhAvi zubhAzubha karmAnusAra jIvane baddhi sUjhe che. A rabArIne pitAnuM karma phaLIbhUta karavA buddhi sUjhatI nathI. tethI A ratna rabArInA gharamAM ke hAthamAM rahevAnuM nathI. e bicAre hIna punyavALa hevAthI vidhi batAvI, chatAM ArAdhavA utsAhita thatuM nathI. nipuNyakane ratna madhuM chatAM TakavAnuM nathI. tethI jayadeva tenI pAchaLa pAchaLa jAya che. te bIjI vyavasthA kare te vakhate je huM hAjara haIza, te ratna mArA hAthamAM AvI jaze. tethI tenI pAchaLa pAchaLa jayadeva cAlyA jAya che. ane nipuNyaka AtmAonI naphA vagaranI nIti rItine vicAra karyA kare che. rana ane rabArInA risAmaNa.. have gAma cheTuM che. raArI sAthe rastAmAM vAta karanAra keI nathI. renane rabArI kahe che: "are maNi! mArI sthiti tuM barAbara dhyAnamAM rAkhaje. A bakarIo mArA jIvana ane kuTuMbane AdhAra che, chatAM tArA mATe bakarI vecavI paDaze. eka bakarI vecIne kapura, caMdana, phUla, Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zvama ratna prakaraNa 309 pATaleA. vastra, dhUpa vagere vastu lAvavI paDaze. pachI tArI pUjA karIza paNa A vicAra hu` karU te pahelAM tAre paNa ghaNA vicAra karavA paDaze. mAre bakarI vecavI te mArA hAthanI cIja. bakarInImita Avaze te mAre to muzkelI nathI, paNa hai ci MtAmaNi ! tAre ghaNI muzkelI che. trIje dahADe pAchalI rAtre mArA manamAM je vicAra Ave te tAre ApavuM paDaze. mATe kharAkhara dhyAna rAkhaje ! teA ja tArU ciMtAmaNi evuM nAma sAcu' Tharaze, huM ciMtAmaNi ! lAMo rasto kApavA che, mATe tuM kaMika vAto kara ke mAga kapAI jAya. jAya. ciMtAmaNi cUpa raghu', eTale rabArI kahevA lAgyA ke jaMgalamAM tane vAta karatAM koIe zIkhajyu lAgatu nathI. tuM khelatA nathI, mATe tane vAta karatAM AvaDatI lAgatI nathI. mATe hu' vAta karU, tuM saMbhaLIza? ane hAMkArA pUrIzane ? kamaLa zeThanA putra jevu te nahI karIzane ? dharahita putranA avinita AcaraNA. kamaLa zeThane putra hatA. te putra badhI vAte khADAza, paNa dharmAMnA pagathIye bilakula na caDhe. zeTha vAravAra kahe ke mArA kahevA khAtara mahuArAja pAse jA. sAMbhaLIne chevaTe javuM paDayuM tethI te gayA. vyAkhyAnamAM nIcuM ghAlIne besI rahyo. ane daramAMthI kIDIo nIkaLatI hatI te gaNyA karI. ghera AvyA, Ape pUchyu ke zuM sAMbhaLyuM" ? huM tyAM jaI AvyA paNa tyAM daramAMthI kIDIe nIkaLatI hatI, te meM mAtra gaNI. eTale sAMbhaLavAmAM dhyAna rahyuM nahi. have bApe kahyuM, havethI mahArAjanI sAmu najara rAkhIne sAMbhaLaje bIje divase mahArAjanI sAmu joyA karyuM", paNa sAMbhaLavAmAM dhyAna na rAkhyuM, paNa mahArAjanA gaLAnI hADakI 108 vAra upara nIce caDa utara karatI hatI, te meM mAtra gaNI. ema zeThane javAkha ApyA. ArAdhananI kasoTI. tevI rIte huM ciMtAmaNi ! tuM kamaLazeThanA putranI jema kharAkhara sAMbhaLIza ke nahi? ema te rabArI gamAra ciMtAmAMNune kahe che. maNi mauna rahe che. mauna rahyo eTale mArI vAta mAnI. ema gamAra vicArIne vAta kahe che: ame zui ! eka devagraha deva maMdira eka ja Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310 zrI agaddhAraka pravacanazreNI vibhAga da o hatuM, paNa aMdara deva cAra hAthanA hatA. Ama rabArI kahe che, paNa maNi haMkAre pUratuM nathI, eTale gamAra kahevA lAgyo ke te kathA na karI. huM kahuM chuM temAM hakAre paNa ApatA nathI. are! tamArA mAthe kevI meTI pharaja AvavAnI che. AjathI trIje dahADe huM mAMgIza te tAre ApavuM paDaze - keTalAka ajJAnIo deva devIonI mAnatA mAne che. rega na maTa. te bIjuM zuM maTADaze? arthAt laukikamAM devaguru phaLe te lIlA lahera, nahIMtara phAvyA nahi gaNe che, eTaluM ja nahi paNa te ArAdhanA paDatI mUke che. ApaNe rabArIne hasIe chIe, paNa e ja sthitimAM ApaNe paNuM chIe. je deva, guru, dharmanA ArAdhanamAM siddhi na thaI, te lokottara deva, guru, dharmane paNa tevI sthitimAM ApaNe lAvI nAkhIe chIe. deva, guru, dharma e kaTathI ArAdhya che. kaSTa vakhate tenI ArAdhanAnI kharI kiMmata lagIra kaSTa paDe te ApaNe deva, guru, dharmane prathama choDIe chIe. ratna phekanAra rabArI, - ApaNe badhAe dharmane sAvakA karA je gaye che. kArya siddhi mAtAnI na thAya tyAre oramAna chokarAnuM batANuM kADhe. have reSAyamAna thaI gamAra ciMtAmaNine kahe che: "tAruM nAma ciMtAmaNi koNe pADyuM? tAruM nAma ja khoTuM che. kadI sAcuM hoya te ciMtA UbhI karanAra mANu! ciMtA rUpa ja mANa. jyArathI mArA hAthamAM tuM AvyuM, tyArathI mane ciMtA thaI che. are! ciMtA karIne rahevAvALe hoya te aDacaNa nathI. A te ciMtA dvArA mane mAravAne te raste karyo che. rAba, gheMza ane chAza vagara kSaNavAra jIvI na zakuM, e huM traNa divasa khAuM nahIM. huM marI jauM ke bIju kaMI? mATe A te maravAne upAya pelA vANiyAe batAve che. e vANiyAe mAMgyuM te meM na ApyuM, tethI ja mane mArI nAMkhavAne A prasaMga ra jaNAya che. paNa huM e kA nathI ke vANiyAnA kahevAthI traNa divasa lAMghaNa karUM. A ciMtA karAvanAra hovAthI ahIMthI evI jagyA para pheMkI dauM ke pharIthI mArI najare paDe ema kahI rabArIe ratnane bahuja dura pheMkI dIdhuM. Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 dharmaratna prakaraNa ekanI rIsa e ja bIjAne saMtoSanuM kAraNa - "have vahunI rIta ane sAsune saMteSa gamAre je maNi pheka. ke jyadeva te maNi pAse tarata gaye. ane dekhI pUrNa harSa pAmya pahelA je hastinApura nagara, pahADa, parvata, khANe, baMdara aneka jagyAe pharIne bhUkha tarasa vagere duHkha parizrama veThayA, te ahIM saphaLa thayA, ema teNe gaNyA. maNi pAse jaIne pahelAM namaskAra karyo ane pachI hAthamAM le che. have jayadeva ciMtAmaNi ratna pAmI pitAne nagara tarapha prayANa kare che. mArgamAM aneka saMkaTone sAmane karate karate pitAnA nagaramAM nividane pahoMcI jAya che. sArI jagyAmAM vasavATa hoya, ghera ke bhAgyazALI AtmAnAM pagalAM thAya, agara kaI uttama gAya, baLada, azva ke hAthI ke suMdara lakSaNavALuM ratna AvI jAya, te gharanI jAhe-- jalAlI thAya. sAmAnyakALamAM udaya thAya, to pachI ciMtAmaNi jevI vastu hAthamAM AvI jAya pachI zuM kahevuM? rIsAyelA rabArIe ciMtAmaNi ratna pheka, paNa jayadevane te saMtoSanuM kAraNa thayuM. putkarSanI ajaba lIlA. ghera AvyA pachI je mAtApitA eka vakhata paradeza javAnI nA pADatA hatA, ciMtAmaNi jevI vastu ja nathI, mAtra zAstramAM kalpanA goThavI che, evuM kahenArA mAtApitA ratna dekhIne AnaMda pAmyAputrane AzIrvAda ApavA lAgyA. have mAtApitA te putranuM lagna karavA mATe kanyAnI zodha kare che. e ja nagaranA eka dhanavAna zeThanI ratnavatI nAmanI kanyAnI sAthe vivAha karyo. ThAThamAThathI la tsava karyo. ema karatAM zeThane tyAM putra pautra parivAra vRddhi pAme. vepAra rojagAra paNa vadhavA lAge. deza paradezamAM kIrti puSkaLa vadhI. ATaluM chatAM jayadeva dararoja mAtApitAne vinaya, namaskAra, sevA, bhakti cUkatA nathI. have e ja mAtApitA harSapUrvaka amArA kULane dIpaka vagere vizeSaNathI navAjavA lAgyA, ane abhinaMdana ApyuM. dina pratidina saMpatti, sAdhana ane AnaMda vRddhi pAmyA. kharekhara putkarSanI ajaba lIlA che. Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312 zrI AgaddhAraka pravacana zreNI vibhAga che dIkSAnI jaDamAM dharma che. bagIce taiyAra karyo che tyAre te mahenata paDe che. paraMtu phaLa khAvAM badhA Ave che. dIkSA thAya tyAre saMbaMdha vagaranAne paNa kaDavI lAge che. kayA gAmavALAne guru sAdhu nathI joItA? "amArA gAmamAM mAsuM padhAre" Ama AgraDa pUrvaka vinaMtie sAdhuone karAya che, chatAM thatA sAdhu nathI joI zaktA, paraMtu taiyAra thayelA sAdhue mATe joradAra vinatio kare che. chokarAne DarAve che te kevI rIte ? sApa, gho, vIMchInA nAme chekarAne nathI DarAvatA. "bAvA AvyA' kahI chokarAne DarAve che. e ja chokarA jayAre bhaNI gaNI hoMziyAra thAya tyAre amAruM kULa ajavALyuM. janma ApatI mAtAnuM duHkha joI zaktA nathI, paNa chokarAne ramADavA sahu keI taiyAra che. tema dIkSA letI vakhate kuTuMbanA kalezane keTalAka AgaLa kare che, paNa jyAre sAdhu zAsana prabhAvanAne kAryomAM jIvana apanAve che, tyAre te saha ke IdekhI AnaMda pAme che. kahenArA kahe che ke kharekhara mAtAnA peTe ratna pALe. chatAM kuTuMbIo dIkSA pAchaLa kaleza kare te paNa tenI jaDamAM dharma che. paNa phegaTIAnA nazIbamAM te hAtha ghasavAnA che. vajasvAmInI mAtAe rAjadarabAramAM phariyAda karI. chevaTe putre te dIkSA ja lIdhI. mAtAe vicAra karyo ke patie dIkSA lIdhI ane putre paNa lIdhI. have mAre kenA mATe saMsAramAM rahevuM ? ema karI mAtA je kaleza karanAra hatI, teNe paNa dIkSA ja lIdhI. phegaTIyA dikSAmAM virodha karanArane mAtra dIkSAne TheSa che. tenA kuTuMbInI dayA ke lAgaNuM ja hoya te keTalAne madada karI ? lagna karavA jAya tyAre cAra khAreka mATe gALAgALI belanArI vevANe jamatI vakhate eka pATale besI jAmaze. e ja sAdhu mAMdA thAya tyAre kaleza karanArA kuTuMbIo tarata doDatA Avaze, mAvajata karaze, paNa pelA maphatIyA kalaza karanArA koI tapAsa paNa karavA AvatA nathI have tamAma sagAMvahAlAM svajane bahumAna karavA Ave che. - jayadevanI samRddhi dekhI mAbApa, svajano, nagaranA leke aMtaH karaNathI prautibahumAna karavA lAgyA. dekhADavA mATe ke khuzAmata Atara nahi. varane varanI mAe vakhANe temAM zI navAi? tema nathI, Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmaratna prakaraNa 31rU. paNuM khUle maDhe AkhA nagaralekee prazaMsA karI. ane aMte jIvana paryata zabda rUpa, rasa, gaMdha, sparzanA suMdara bhego ane bheganA sAdhananuM bhAjana banya, arthAt pUrNa bhegI bane. A pramANe pazupALa ane jayadevanuM ciMtAmaNi ratna viSayaka daSTAMta kahyuM. paNa daSTAMta kahevAne zAstrakArane abhiprAya karyo che, temaja A daSTAMtathI ApaNe zuM upanaya samajavAne che te have AgaLa vicArIe. zAlibhadranI kathAnuM rahasya. cAre gatimAM A jIvane dharmaratna maLavuM mahA muzkela che, tema chatAM bhAgyeyege maLI gayuM te, TakavuM bahu ja muzkela che, ane te mATe pazupAlanuM draSTAMta ApyuM. pazupAlane ratna maLyuM chatAM TakayuM nahi. keTalIka kathAmAM mAtra sAdha levAnuM hoya. jevI rIte zAlIbhadrajInI kathAmAM sAdhya dAnanuM. sadgati levAvALAe rabArI banavuM, Dhera cAravA, mAtAe dUdha, cokhA ane sAkara mAMgI lAvI ekaThA karavA, ane khIra banAvavI, chokarAne khIra pIrasavI, ane chokarAo dAna devuM e badhuM levAnuM nathI, paraMtu mAtra dAna devAthI punya baMdhAya che, te dAnanA pariNAmanuM sAdhya rAkhavAnuM che. tevI kathAne zAstrakAra kathA kahe che, paraMtu kathAnA rahasyane samajavAnI jarUra che. ' meghakumAranI kathAnuM rahastha paryuSaNamAM meghakumAranI kathA sAMbhaLe che. meghakumAra moTA rAjAonI rUpavaMtI aDhaLaka riddhi laIne AvatI rAjakumArIone paraNe che. ane cheDIne dIkSA le che. eka ja rAtrimAM sAdhunA AvavAjavAthI saMthArAmAM puSkaLa dhULa ekaThI thavAthI sukhazayyAmAM paDhanAra meghakumArane kSaNavAra paNa nidrA na AvI. tethI savAramAM bhagavAnane pUchIne ghera javAne nirNaya kare che. mahAvIra bhagavAna dIkSA ApanAra che. mahAvIra bhagavAna pUrvabhava saMbhaLAve che. AgalA bhavamAM hAthInA bhAvamAM dharma khAtara te jiMdagI gumAvI che. pahelA bhavanA dharmanA saMskAravALe hAthIne jIva rAjakumAra ATha ATha strIone tyAga karIne dIkSA le che. te ghera javA mATe pariNati (vicAra) kare che. Ama te abhiprAya ApI daIe ke bhagavAne ThIka na karyuM. paNa gheDo rathamAMthI chUTI jAya, bhAgI Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' ' . ' ' ' 314 zrI AgaddhAraka pravacana zreNI-vibhAga 6 jAya ane khADAmAM paDe, te paNa sArathine te khADAmAMthI bahAra kADhI UbhuM karI rathamAM jeDa ja paDe. bhAgI gaye te "e che thaye" ema sArathi na le. tema dharmanAyakenuM zuM kArya ? dharma cheDIne jIva khasI jAya, agara khasavAnI taiyArI kare te tenI bedarakArI dharma guruoe na karatAM tene dharmamAM joDe che. haju meghakumAra bolate nathI, ane savAre bhagavAna pAse Ave che, eTale bolyA pahelAM te zrI mahAvIra bhagavAna kahe che ke-he meghakumAra! rAtre A mATho vicAra karyo te dudhdhana karyuM. te vakhate meghakumAra "nA sAhebe tema nathI kahete paNa hA kahe che. are! ApaNe te duHkhanI sAmA javAvALA, sukhanI darakAra vagaranA dukhanI taiyArI karanArA, ane duHkhane sahana karI saMvara nirjarA kamAvAvALA sAdhue chIe. AvA sAdhuvargamAM AvyA pachI duHkha lagADavuM te tane. yukta nathI. tAre pUrvabhava yAda kara. tuM AgalA bhavamAM hAthI hatuM. tyAM tiryaMcanA bhAvamAM paNa prANane bhege paradA pALI, te pachI ahIM svadayA mATe, karmanirjarA mATe ATalA sAmAnya duHkhathI tuM kema DarI jAya che? kanyAdAnamAM dAgInA ApavA che, paNa gharanI jaDI laI jAya te pAlavatI nathI. A mUrkhatA gaNAya. tema ahIM bAhya dravyadayA mATe tiryaMcanI ajJAna sthitimAM prANa arpaNa karanAra ahIM svadayA mATe dharmane dhakko mAravA taiyAra thAya, te dharmanI samajaNudazAnI zAbAzI ke aNasamajaNa dazAnI zAbAzI? tarata ja meghakumArane jAtismaraNa jJAna thayuM. tyAM AMkha sivAya AkhuM aMga sarAve che. Ama sarakhAvaTa karIne samajAvavAmAM Ave che. ATalI UMcI sthitimAM AvyA pachI AvI bAbatamAM kaMTALo lAve tArA sarakhAne bhatuM nathI. A kathA meghakumAranI kahI. kathAmAM eka ja vAta pakaDavAnI, AgaLa pAchaLanI vAtane saMbaMdha na haya, draSTAMtamAM badhI bAbate ApaNA AtmA upara utAravAnI na hoya, paNa mukhya bAbatane ghaDe levAnuM hoya. pazupAlana kathA mAtra kathA mATe kahela nathI, jJAna tarIke kaheluM che. badhA aMge pAMga ghaTADavA joIe. ane te kathAmAMthI rahasya levuM joIe. bhaTakatA chavanI jayadeva sAthe sarakhAmaNI A jIva janma karmanI paraMparA karate anAdikALathI saMsAramAM Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmaratna prakaraNa gaNa rakhaDI rahela che. jema hastinApura jayadeve che.yu' ane badhe bhaTakA,tema niAdarUpa avyavahAra rAzi cheDI vyavahAra rAzimAM A jIva AvyeA. vyavahAra rAzimAM paNa mAdara ekendrI, be traNa cAra iMdrIyavALA thaye!. nArakI, tiya ca, manuSya, devatA rUpe pAMca iMdriyavALA thayA. tema dareka sthAnamAM 84 lAkha yonimAM anatI vakhata bhaTakayA. bhaTakatAM bhaTakatAM maNuivatI nAmanI khANu mahA muzkelIthI jema yadevane maLI, tema pRthvI Adi ekendramAM, vikaledrImAM, pacendrimAM paNa ghaNuM bhaTakaye, chatAM sa` sAmagrIthI bharapUra maNivatI khANu samAna manuSya bhava muzkelIthI maLyA. je jayadeva te ApaNA AtmA-jIva samajave maNuivatI khANu ane cintAmaNi ratna. nagarI, pahADa, parvata, khANu, baMdara vagere rUpa 84 lAkha yeti athavA catu`ti svarUpa sa sAra samajavA. maNuivatI khANu jyAMthI ciMtAmaNi ratna maLe che, te manuSya gati, jemAMthI ciMtAmaNi ratna karatAM adhika evA jJAna, darzana, cAritra rUpa ratnA prApta thAya che, arthAt je ratnAnA prabhAvathI mahA sukhavALu paramAnada pada prApta thAya che. kroDAmanuSyA A khANamAM AvI gayA. koIne A ratna na maLyu. pazupAlane maLyuM chatAM te nirbhAgInA hAthamAM TakayuM nahi. AthI e samajavAnuM ke jagatamAM anatAna'ta jIvAtmA chatAM manuSyA mAtra sa MkhyAtA ja, temAM paNa keTalAka anAya kSetramAM janmyA. AmAM janmyA chatAM uttama mULa na maLyuM. uttama kULa maLavA chatAM, nirogI zarIra na maLyu. nirogI zarIra chatAM IMdriyAnI khAmI. sa`pUrNa iMdriyA nirogI zarIrAdika maLavA chatAM, deva gurunA samAgama, tenI vANInuM zravaNa, zravaNa thayA pachI zraddhA, zraddhApUrNAMkane amala, A badhI eka eka vastu eka eka karatAM rAdhAvedha sAdhavA karatAM maLavI ati kaThIna che. ATalI sAmagrI te ApaNune pazupAla mAphka maLI gai. paNa pazupAla mAphaka A sAmagrIneA sadupayoga na karatAM, viSayakaSAyamAM evA sUI jaIe chIe, ke dhama kriyA. tyAga, tapasyA e karavu' rUcatu nathI, eTale dhama kriyAtyAga tAvanArane paNa ApaNe kahI nAMkhIe chIe ke tyAga, tapasyA, sacama e teA bhAgathI . Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ k zrI AgamoddhAraka pravacana zreNI vibhAga chaThTho vacita rahevAnu thAya che. kANe dekhyu ke muyama tyAga-tapathI AgaLa sukha maLe che, chatAM bhAgasukhane cheDavu te.te hathelImAM rahelA madhane eDIne keANI para cAMTela madhane cATavA jevuM che. arthAt hathelInu` madha DhALAi jAya che, ane kANIe jIbha pahAMce nahi, eTale manethI laTake. Ama dharmopadezakane ApaNe sAme javAba ApIe chIe. jainadharmanI mahattA. jainadhama duniyAthI ulaTI dizAnA che. duniyA bhAgane mAne che, jyAre jainayama tyAgane mAne che. jainenA deva, guru, tyAgI, dharma paNa --tyAgamaya. tyAgamAM dhama buddhi keTalI muzkela te vicAravA jevu` che. bhAga ja duHkhanuM kAraNu. DUbADanAra, herAna karanAra bhAga che, ane 'tyAga kalyANa karanAra che' evI buddhi AvavI muzkela che. A vicAraze eTale jaita dharUpI ciMtAmaNi ratna maLyu. muzkelInA padAthe keTalIka vakhata maLI --jAya. paNa bhAgya na heAya teA TakavA muzkela che. svapnamAM cakravatInA cha khaMDanuM rAjya, nava nidhAna, 14 ratne maLI gayAM, paNa AMkha ughaDe tyAre zuM? te mATe pazupAla bicAro cintAmaNi pAmyA chatAM kutUhala khAvA pIvAnA bhAgamAM tItragathI cintAmaNi tarapha khedarakAra rahyo. ApaNAmAM paNa keTalAka vaDerA hoya te paNa bhega mATe dharma ne pheMkanArA hAya. parabhavamAM riddhi maLaze, rAnta thaizuM, te dhArI dhama karanArA hoya. tevAne pazupAla jevA ja samajavA. jayadeva ciMtAmaNi pheMkanAra na thayA. tema jaina dharmonI mahattA samajanAra dha`ne ciMtAmaNI samajI saMgrahI zake che. puNya naiRRtranI jarUra. ajJAnI AtmA dharatane paudgalika-sukhanI icchAthI pheMkanArA nIkaLe te dekhIne ApaNe dhamanuM sAcuM svarUpa samajanArA hAvAthI ApaNane paulika sukha mATe dharmAMtanu sADhu karavu, te na zele. punyarUpI kharU' dravya jayadevanA AtmAmAM hatuM, rabArInA AtmAmAM tevu punya na hatu. tevI rIte A jIvAmAM jema ciMtAmaNi-ratna prApta karavA mATe pukhya vaibhavanI jarUra che, tema dharmaratna prApta karavA mATe guNa Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31che dharmarana prakaraNa vaibhavanI jarUra che. vaibhava vagarane AtmA dharmaratva pAmI zakatuM nathI.. puNya vaibhavathI avikala saMpUrNa nirmaLa guNane samudAya dhAraNa karanAra AtmA jinezvaranA dharmarUpI ciMtAmaNi ratnane pAmI zake che. - mAnava jIvananI saphaLatA. A manuSya bhava "du:nimittamAma arthAt duHkhane kAraNabhUta. che. manuSyabhava maLavAmAM paNa duHkhanA kAraNa svarUpa che. temaja jagatamAM je je duHkhe che, tenuM moTuM kAraNa hoya te A manuSya bhava che. sAtamI. nArakImAM janArA AtmAo hoya te manuSya apavAda rUpe maryo che, paNa temAM mULa kAraNa te manuSyapaNuM che. temaja manuSyagati meLavavA mATe paNa pUrve duHkha sahana karavuM paDe che. tethI zAstromAM devabhava durlabha na kahyo paNa " vaDu mAre mare" arthAta manuSyabhava ja durlabha che. mokSanI nIsaraNIrUpa cAritra paNa manuSya gatimAM ja maLI zake che jJAna, darzana, cAritranI traNe ekI sAmaTI ArAdhanA karAtI hoya te mAtra manuSya bhavamAM ja thAya che. A manuSya bhavane je sadupayoga karaze. te mekSa meLavI ApanAra che, ane jo durupayoga karIne viSaya-kaSAya. 18 pApa-sthAnaka sevanamAM veDaphI nAMkhaze to A ja manuSyapaNuM bhayaMkara durgatinA duHkhamAM dhakelI de che. akAma-nirjarAne ajaba camatkAra, vartamAna kALanI apekSAe manuSyagati sArI, paNa anupaga karyo te hera karatAM halako che. eka mANasa pAse milakata che, paNa phanA kare. che. navuM devuM vadhAre che. te kharAba gaNAya, ane devuM patAve tathA navI mUDI UbhI kare te sAre gaNAya. tiryae AgaLa karelAM pApe bhagavI, akAma nirjarA karI, ghaNe bhAge devagatinuM AyuSya ane punya bAMdhe che. devatAonuM thALuM tiya pUre che. paraMtu manuSyathI pUratuM nathI. garbha: manuSya gaNatarInA ja, mAtra 29 AMkanI saMkhyAvALA, asaMgni-manuSya ke tirya devaleke na jAya. vagara IrachAe bhUkha, tarasa, TADha, taDake , pIDA sahana karavA dvArA je nirjarA kare che, te akAma nija nA kara che. tethI teo devatA thAya. zUlapANi yakSa kezu?, te AgalA bhavamAM Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - zrI AgAhAraka pravacana zreNI vibhAga 6 ho '' maLatuM hatuM. tenA sAMdhAo tUTI gayA hevAthI mAlike eka gAmamAM rAsa ApI khAvA pIvA mATe vyavasthA karI hatI, paNa gAmavALAe tenI kazI ciMtA na karI. keI bAI pANInuM beDuM bharIne AvatI dekhe te hamaNAM mane pANI pAze, ghAsane bhAre laIne koI Ave te hamaNAM mane khAvA puLo Apaze. tema chatAM keIpaNa pANI ke puLa ApatuM nathI. vagara IcchAe bhUkha tarasa sahana karI. akAma nirjarA karI zUlapANi yakSa devatA thaye. A uparathI samajAze ke akAma nijerAne ejaba camatkAra che, ke jethI tiryacapaNuM cheDI deva thaye. che. manuSya jiMdagIne sadupayoga karatAM zIkhe. jAnavaranI jiMdagI pahelAnAM pApane khapAvanArI. ApaNI jiMdagI pahelAnAM pujene khAnArI. AgalA bhavanA padayathI manuSya thaye. ApaNe gayA bhavanI mUDI ja khAyA karIe chIe, ane navI pedA karatA nathI. manuSyapaNuM jeTalI paNa mUDI TakAvI rAkhIe te rAMDI rAMDa bAI jevA te gaNAIe. rAMDI rAMDa bAI vyAja khAIne bhI sAcave, keTalIka te mULa mUDImAM paNa vadhAre kare, paNa ghaTADo na ja kare. ApaNe te mekSa ke devaveka na meLavIe, paNa manuSyapaNuM je sAcavI rAkhIe, te rAMDI rAMDa bAI jevA paNa gaNAIe. ApaNe catura vepArI kema gaNAIe. manuSyapaNu jeTalI sthiti TakAvI na rAkhIe, ane tiryaMca ke naraka gatimAM jaIe evAM ja kAryo ahIM karIe; te iDI rAMDa bAI karatAM paNa gayA, ke maLeluM manuSyapaNuM paNa AvatA bhava mATe TakAvI na rAkhyuM. manuSyapaNuM AvatA bhavamAM meLavavuM, e ApaNA hAthanI vAta che. evI kAryavAhI karavI ke jethI sadagati ja maLe. paraMtu durgatine lAyakanI kAryavAhI te turata cheDI devI. durUpayega thata aTakAva, ane sadupayoga na thavAthI bhava hArI javAya che, te vAta na bhUlavI. . bharata mahArAjAnI bhavya vicAraNA. bharata mahArAjAne kahevuM paDayuM ke mArA karatAM nAstika sAze. te kevI rIte te upara eka daSTAnta kahevAya che. eka rabArIne bakarI Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmaratna prakaraNa thatA mukhya, * cAratAM cAratAM koIkane mArgamAM paDI gaela hIrA jaDayeA. mArIe akarInA gaLe bAMdhyA. bajAramAMthI bakarIne laIne mArI hatA. mArgomAM eka jhaverIe akarInA gaLAmAM 31. hIrA ja che. jhaverIe vicAra karyAM ke A rabArI pAse jo hIrAnI mAMgaNI karIza te te nahIM Ape, mATe AkhI bakarInI mAMgaNI karavA de, ema karIne, karI vecavI che ?, have vepArI mAMgaNI kare eTale rabArIe vicAryu ke gamyAnI vastu che te mAguM te kiMmata Apaze, paNa rabArI mAMgI mAMgIne zuM mAMge ? pAMca rUpiyA Ape te ApuM. jhaverI kasavA jAya che ke nA bhAI, pAMca teA nahI, traNa rU. Apu. rakhArI AgaLa zarcA. pADozamAM khIjI dukAne jhaverI hatA te rAha ja joI rahyo hatA ke tyAMthI Ave ke game te ki Mmata ApI lai lauM. pahelA jhaverI vicAra kare che ke kayAM javAne hatA? hamaNAM pAchA Avaze. joDenI dukAnavAlAe pUchyuM ke Ane gaLe zu' khAMdhyu che?, patthara che. zu levu che? pAMca rUpiyA, sArU', pAMcamAM rAjI che ne ?, pAMca rUpiyAmAM hIra rabArIe ApI dIdhA. khIje mhADe khakarI laIne bajAramAMthI nIkaLyA. pelA jhaverIe melAnge. alyA gaLe bAMdhyuM hatuM te kayAM gayuM ? are! e tA patharA hatA te pAMca rUpiyAmAM vecI nAMkhyA. are mUrkha ! pathaze na hato paNa hIrA hatA. pAMcamAM kayAM ApI dIdhA ? rabArI jhaverIne kahe che, ke huM mUrkha ke tame mUM ? huM to patharA ja samajatA hatA, tame to hIrA jANatA hatA chatAM be rUpiyA mATe khAyA. enI kasara karatAM hajArAnI kamANI gumAvI, mATe ApaNA emAM bhUkha kANu ?, mAre te pattharanA pAMca upajyA; tema bharata mahArAjA vicAra kare che ke huM dhanI kiMmata samajuM chuM ne dharma karatA nathI. nAstikA punya pApa na mAne, tevAnA hAthamAM dhama AvIne cAlyA jAya, temAM mUrkhAi na gaNAya. pazu jhaverInI daSTae paDeleA hIrA pAMca rUpiyAmAM cAlyA jAya te kevI dazA ?, huM punya pApa mAnavAvAlA chatAM pApathI dUra na rahe. AraMbha, samAra'bha, viSayakaSAyamAM paDI rahuM ne punya pedA na karU' te mArA jevA mUkha' kANu ? dharma jevu ratna hAthamAM Avelu cAlyuM jAya te pazupAlane zeze, pazu mArA jevAne na zeze. Ama bharata mahArAjA sarakhA potAnA AtmA mATe vicAra karI rahyA che. zAsanamAM bharatarAjA 319 ... Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karI 32 zrI AgamAraka pravacanazreNI vibhAga 6 ho. mazahura jhaverI che. mAnava jIvanane cintAmaNi ratna je gANIne jIvana makAmA pANInI mAphaka cAlyuM jAya che tene vicAra kare che. manuSyapaNane saphaLa kare. A manuSya bhava maLe muzkela che. jema pahADa uparathI ghasAtAM TIcAtA patthare jyAM nadInuM mukha Ave, tyAM AgaLa temAMnA ke pathare, khUNe khAMcA vagaranA goLAkAra banI jAya che, tema A jIva paNa cAre gatimAM athaDAte, pIte, kUTAte laghukamI banI manuSya aNadhAryo banI gaye. aTela pattharane athaDAvAmAM hisAba che? tema "A jIvane manuSyapaNuM pAmavA pUrve athaDAyAne hisAba nathI. aTela pattharamAM eka niyama, suMvALe thaye eTale basa. ahIM manuSya thaye eTale aMtara muhUrtanuM ja mAtra kAma. mekSanI nIsaraNInAM 14 pagathiyAM temAM 11 mA pagathiyA sudhI pahoMcele AtmA paDe ane AthaDe, te -sI nigodamAM utarI jAya. mana:paryava jJAna pAmele AtmA paNa tarata marIne nigadamAM jAya. mahAvideha kSetranA 16583 hAthI pramANa rUdmAInA DhagalAthI lakhI zakAya, tevA pUrvenA jJAnavALA paNa pramAdavizathI pachaDAIne gabaDIne pahele guNasthAnake AvIne nigodamAM utarI gayA ane utarI jAya che. AvuM manuSyapaNuM TakavavuM bahu ja muzkela che. AvA AtmAo paNa nigadamAM alapa pramAda karatAM utarI jAya te viSayakaSAya, rAjya-rANImAM kheMcI gayelAonI zI sthiti thaze? keTivajane ghera cheka avataryo, kamAvA gayo nathI, paNa koDane mAlika janmatAMnI sAthe thaI gaye. koDanI kiMmata nahi samajanAra te milaktanA phanA phAtiyAM karavA maMDI gaye, durUpayoga karavA maMDI gaye te zI hAlata thaze? tema A manuSyabhava maLI gaye, ane durUpayega karyo te AgalA bhavamAM zI dazA?; A bIne dareke vicAravA jevI che mATe A manuSyapaNuM pAmIne saphaLa karavA jevuM che, ane tene sadupayoga karavA lAyaka che. * talavAranI jema manuSyapaNuM tAnAra nathI. - thatI talavAra phika vagara upayoge manuSyapaNuM kArya vijaya Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmaratna prakaraNa 321 karanAra nahi ja bane. eka zeTha che. ane pADozamAM garAsiyA rahe che. garAsiye talavAra bAMdhIne phare che. zeThe garAsiyAne pUchayuM ke A zuM che? are ! enAthI te cera dhADapADu tAMnI sAthe bhAgI jAya tevI che. huM AvI jabarI che? te mane Apa. polIsane varase varasa che . tarIke InAma Apo tenI phIkara nahi, paNa je varase na Ape te. varase burA hAla kare. garAsiye samaje che ke A vANiyAne talavArane upayoga karatAM AvaDato nathI, ane mAMge che. nA kahIza te khIjAI jaze. zuM karavuM? rastAmAM cAre maLaze te te talavArathIja tenuM mAthuM uDAvI mUkaze, ane jagatamAM huM bhaMDo gaNAIza; chatAM ApavA te de, pachI joyuM jAze. gharamAMthI talavAra ApI. zeTha paNa garAsiyAnI mAphaka kammare bAMdhI bIje gAma javA nIkaLyA. pele garAsiye meM upara bukAnI bAMdhIne bIje rastethI sAme AvyuM. zeTha manamAM vicAra kare che ke mArI pAse talavAra che ne, A sAme kema Ave che, paNa ene khabara nahIM hoya ke mArI pAse taravAra che. je tene khabara heta to A talavArathI jarUra te bhAgI jAya. kharekhara garAsiyAnA kahevA mujaba talavAra tenuM kAma karatI jaNAtI nathI. have zeTha kammarethI utArIne nIce mUkIne talavArane kahe che ke "talavAra bA ! talavAra bA! tArA mAlikane tyAM je kArya karatI hoya te turata kara." tema kahevAthI talavAra zuM kare? A sthaLe kathAne upanaya e che ke badhA siddhone manuSyapaNuM rUpI talavAre tAryA che, paNa zeThiyAnI talavAra mAphaka A manuSyapaNuM tArI na de. talavArano upayoga kare te bacAvI de, tevI rIte manuSyapaNane sadupayeAga kare to ja kAma kare. dhamaratnanI prApti mATe ja manuSya bhava, dharmarUpI ratna meLavI zakAya te ja manuSyapaNAnuM phaLa meLavyuM gaNAya. khAvA pIvA, viSaye bhegavavA mATe manuSyapaNuM sArUM mAnatA che te vidhAtAne dhikakAravI joIe, kAraNake manuSyapaNumAM bhego bahu ja meghA che. ahIM bhege bhegavavA eTale mAthuM pheDIe tyAre zIre khAvA maLe. tiryaMcanA bhemAM vagara mahenate IdriyanA viSayabhegA maLI jAya. tamAre kanyA lAvavI hoya te keTalI javAbadArInI Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3rara zrI AgamAddhAraka pravacana zreNI-vibhAga chI muzkelI ! kutarAne strIbhega mATe kaI javAbadArI ?, tamAre paraNyA pachInI bharaNapeSaNanI javAbadArI. tiyaMcane kAMI paNa javAbadArI nathI. manuSya jiMdagI sudhI strInu bharaNapeASaNa karavA kAyadAthI khoMdhAyela che. A vastu tamArA paraNelA cheAkarA samajayA che? tame kaheA che ke nAnA khALaka dIkSAmAM zuM samaje ? paNa tamArA TekarA lagnanI javAbadArI samajyA che? khAyaDI 100) rUpiyA kamAtI hoya teA paNa kAyadAnI rUe tamAre bharaNapeASaNa ApavuM ja paDe. A samajaNu tamArA chekarAne tame paraNAvatI vakhate ApI che? ahIM sAdhu thanAra nAnA bALaka haraze, te paNa ghera sAdhu vahAravA Avaze te kaheze ke AkarIthI sAdhune na aDakAya, mahArAjathI gADImAM na besAya; sinemA nATaka na jovAya. Ama jainAnA nAnAM bALako paNa sAdhunA AcAro samaje che. 70 varasanA susalamAna zauca nahI samaje, ane pAMca varasanA brAhmaNa Thokare zauca arAbara samajaze. jaina kuLamAM sAdhupaNAnI javAbadArI sheje samajAya che, paNa lagnanI javAbadArI ane jokhamArI samajAtI nathI. manuSyapaNAmAM viSayA, vikArA ane bhegA medhA ane javAbadArI-jokhamadArIvALA che. tiya cAmAM sAMdhA ane javAbadArI tathA jokhamadArI vagaranA che. mIThAivALAne tyAM rasanAne viSaya kIDIne maphaLa maLe che, bhamarAne rAja-agIcAnA kamaLA suMdhavAnAM maphta maLe che. pakSIone rANInu rUpa jovu hAya tA rekToka vagara jovA maLe che. pazuone vagara javAbadAroe strInu sukha maLe che, temaja rAjAne tyAM suMdara gAyane paNa sAMbhaLI zake che, arthAt tene kai hAMkI kADhatuM nathI. paraMtu te jagyAe kAIka manuSya kaDhAIne tyAM khAvA jAya, rAjAnA bagIcAmAM phUla sughavA jAya, rANInu rUpa ke saMgIta sAMbhaLavA jAya teA tarata paheregIra pakaDe che; ane pazune kaI rokatuM nathI. viSayabhegA mATe manuSyapaNuM sArU' mAnatA ho te| vidhAtAne zrApa deze, ke, karme mane manuSya banAvye ja kema ? manuSya jIvana teA dharatna meLavavA mATe ja upayogI che. uttama sAdhanathI uttamAttama meLavA. ja manuSyabhavarUpI caMdrahAsa talavAra maLI. teneA-ghAsa kApavArUpa viSaya-kaSAya ke Arabha-samAra bha karavAmAM upayAga kare te te mUkha gaNAya. Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmaratna prakaraNa 323 ghAsa kApavA mATe te sAmAnya dAtaraDuM upayogamAM levAya, paraMtu caMdrahAsa jevI kiMmatI talavArathI ghAsa kApanAra mUrkha gaNAya, je kre ghAsa kapAya, paNa uttama vastune upaga adhama vastu mATe karAya te narI, aviveka dazA gaNAya. tema manuSyapaNAne upaga manuSyagatithI sAdhya dharmaratnameLavavAmAM na karatAM sarva gatimAM sAdhya evA bhegomAM ane vizvamAM kare, enA jevuM bIjuM zuM zocanIya hoI zake?, arthAta jAnavara karatAM manuSya vadhAre zuM karyuM ? uttamottama uttama manuSyapaNAthI dhamaratna meLave. mALA karanAra pakSIo potAnAM baccAM mATe ghara-mALe bAMdhe rakSaNa che, kare che. pakSIo pazuo paNa pitAnAM baccAnuM uchera-rakSaNa-poSaNa nehathI kare che. kutarUM ke gAya pitAnAM baccAne janma Ape, te vakhate mAlika paNa je pAse jAya te kutarUM karaDavA deDaze, ane gAya zIMgaDuM. mAraze, kAraNake pitAnAM baccAM upara pyAra hovAthI gharadhaNInA mAlikane paNa te jAnavarane bharose hete nathI. saMtAnanuM pAlanapoSaNa rakSaNa jAnava paNa kare che. ane tame paNa kare che, tethI tame vadhI jatA nathI. vastutaH temAM manuSyabhavanI saphaLatA nathI. pAparUpa viSaya-kaSAyane tyAga karI kuTuMba, sagAM nehI, putra, strInA raMgarAgamAM rAcyA vagara dharmaratna prApta karI vivekapUrvaka varte te ja mahA muzkelIthI maLeluM manuSyatva saphaLa thAya. kudarate maLI gayeluM manuSyapaNuM tenuM rakSaNa kudarata nahI kare. maLelA dharmaratnanuM rakSaNa AtmavIya ja karaze. pazapAle. ciMtAmaNi ratna meLavyuM paNa gerasamajathI pitAnA hAthe ja amUlya alabhya te rana pheMkI dIdhuM, tema ApaNe paNa ApaNe A uttama manuSya janma aNasamajaNathI pramAdamAM gumAvI nAkhIe chIe. te na gumAvatAM uttama sAdhanathI uttamottama dhama ciMtAmaNi meLave. maLatAM kSaNa, paNa rakSaNamAM jIvana. cakravartine ghera prathama putra jape, paNa tarata ja marI gaye. kahe ke te jIve zuM meLavyuM? pATavI kuMvara tarIke te rAjapune jeTaluM gumAvyuM nathI, tenA karatAM te manuSya thayA ane dhamaratna khAyuM te dharmaratna kamAvanAranA bhavabhava bagaDe che. rAjaputre eka bhavanuM rAjaya gumAvyuM, ane zrAvakakuLamAM AvelA AMtmAe te aneka janma sudhI Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 3ra4 Agama ddhAraka pravacana zreNI-vibhAga cho sukha ApanAra dharmaratna gumAvyuM. sAmagrIsaMganA sukhaavasaramAM kArya na sAdhI zakIe, te sAmagrI vagaranA kALamAM zuM sAdhI zakavAnA hatA, zakti saMpUrNa, zastro saMpUrNa, saMga-sAdhane badhuM anukULa hAya, te vakhate karmazatrune laDAI na ApIe te kaye TAIme karmazatrune chatI zakIzuM ? jyAM anAryakSetra, pAMca indriyanI khAmI, AyuSya TUMke, regI, zarIra, uttama kuLa nahi, deva gurune samAgama nahi, dharma zravaNa nahi, heya-upAdeya samajAya nahi, sAdharmika bhAIone sahavAsa nahi, evA vakhate tame zuM sAdhI zakavAnA che? nIsaraNa uparathI utaratAM ekAda Thesa vAgI te cheka nIce ja gabaDI paDavAne. ahIM manuSyabhavamAM pramAdathI ekAda Thesa vAgI te naraka nigeTa sudhI gabaDI. paDIza, mATe AtmAe vicArI rAkhavuM ke pachI patto nahIM khAIza. mATe mahAnubhAva! je dharmaratna pAmyA che tene gumAvI na nAkhe. dharmaratna maLe miniTamAM, paNa rakSaNa jiMdagI sudhI karavAnuM. strIne dAgIne ke pUtra maLe miniTamAM paNa pAlana-rakSaNa jiMdagI sudhI karavAnuM che. dharmaratna pAmavuM muzkela te karatAM tana-rakSaNa karavuM bahu ja muzkela che. dharmanA maLyA pachI gharanuM ramakaDuM gaNI levAya che. pUjA karavAnI Teva paDI jAya pachI prabhubhUti tarapha kaI daSTi thaI jAya che? eka gabhArAmAMthI bIjA gabhArAmAM laI jAva, laI Ave tene arthaze? DhIMgalA DhIMgalI pherave tema laI jAya ane laI Ave. pUjAnI jema bIjI cIjamAM paNa samajI levuM. bhaNavAnI lAgaNuM thAya pachI bhaNeluM bhUlI kema javAya? tema jyaNa-sAmAyika pratikramaNa vagere dharma kAryomAM mahAdara nirapekSa thavuM, eTale dharmaratna maLyA chatAM te ratnane TakAvavuM, rakSaNa karavuM bahu muzkela che. aMtima-pazcAttApa. - bhavitavyatA mege A jIva avyavahAra rAzimAMthI vyavahAra rAzimAM AvI bAdarapaNuM pAmyA, be traNa cAra iMdriyavALo, vilendrIya baje, pAMca iMdriyavALe thaye, saMjJI thaye, ane manuSya thaye; ahIM sudhI te A jIva bhavitavyatA ge AvI pahoMcyA. ATalI vastu prayatna vagara paNa siddha thaI gaI. te vastuomAM atyAre kaMI sAdhavAnuM nathI. bhavAMtaranI apekSAo bhale thayelI che. Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpa dharmansa prakaraNa maLelI vastune upaga karyo hoI zake? tamane dhULanI paNa kiMmata che. nAne cheka cepaDAmAM lakhavA upara nAkhavAnI retI pheMkI de, te tame kapake Apo che, kAraNa ke retI-dhULanI paNa tame kiMmata samaje che. paNu dUdha ghI DhoLAI jAya te DhoLanAra upara krodha kare che, kAraNa ke temAM ghI dUdhanI kiMmata tame samajyA che. paraMtu jiMdagInAM varase, mahinAo, divasa, kalAkena kalAke nakAmA gayA, tenI dhULa jeTalI paNa kiMmata tame AMkI nathI. ATalA varasamAM AtmAe zuM meLavyuM ane zuM gumAvyuM teno hisAba ghaDIbhara paNa tapAsya che khare? jiMdagInI dhULa jeTalI paNa kiMmata gaNI heta te jiMdagI sATe zuM meLavyuM agara zuM meLavavA lAyaka che, tene vicAra jarUra karata. manuSya jiMdagInI eka miniTanI kiMmata devatAnI jiMdagInA 2) koDa palyopama barAbara che. ema sAmAyikamAM devatAnuM AyuSya 925925925 5pama baMdhAya. tela ghI dUdha zA bhAve lAvuM chuM? zA bhAve vecuM chuM?, temAM lAbha nukasAnane vicAra karIne levAya che ane vecAya che. A manuSya jiMdagInI eka miniTanI kiMmata zAstrakAre jeTalI kahe che, te pramANe tenI kiMmata tame upajAvo che ke nahi ? huM dareka kSaNe keTaluM gumAvuM chuM ? tene vicAra keIdivasa Ave che? sIjhanamAM (masamamAM) ALasa karIne besI rahe ane sama pUrI thAya eTale pastA kare, paNa pAchaLathI pastAvo kare temAM zuM vaLe? ema AkhI jiMdagI veDaphI nAMkhe ane Akhara vakhate pastAvo kare ke AkhI jiMdagI sudhI peTa khAtara, eka zera anAja mATe, aneka jUThAM prapaMce karyA, eTaluM ja nahi paNa ghaNuM pApakarmo karI A AtmAne bhArI karyo. ahIM A kamAyeluM paDI raheze, AmAMthI mArI sAthe kaMI paNa nahIM Ave, phegaTa meM mArI jiMdagI gumAvI; dharmaratna meLavavAne badale pAparUpI patharAo mAthuM pheDe tevA meLavyA. have AvatA bhavamAM mAruM zuM thaze? naraka tiryaMca gatimAM parAdhInatA AdinuM duHkha dIrghakALa sudhI bhogavatAM paNa mAre chUTakAro nahi thAya. kharekhara? manuSyabhava meM eLe gumAvyuM. AvA manamAM ne manamAM prazcAttApanA vicAre kare, paNa have thAya zuM ati pArakI paMcAyatamAM jIvana veDaphAI gayuM have pazcAtApa kare che zuM? Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 326 zrI AgaddhAraka pravacana-zreNI vibhAga cha prerakanI punIta preraNuM. A che AkhA jagatanI bhAMjagaDa kare che, paNa pite pitAnI bhAMjagaDa karatuM nathI. AMkhamAM eka mATe durgaNa, AkhA jagatane AMkha dekhe, paNa pitAnI aMdara rahelA kaNane AMkha dekhAtI nathI. pitAnI AMkha lAla thaI hoya te pote dekhI na zake, paNa pArakAnI dekhI zake, tema AtmA pitAnAmAM rahelA avaguNene pite joI zakatA nathI. e kayAre joI zake? je dharmaratna AvyuM hoya te potAnAmAM rahelI khAmI jarUra samajI zake. AvuM dharmaratna maLyA chatAM sAcavavuM, TakavuM bahu muzkela che. manuSya paisAvALA thAya tyAre ApattinA DhagalA paNa sAthe ja khaDA thAya che. cAre daridranA makAna tarapha najara karatA nathI, paraMtu dhanavAnenA ghara tarapha najara kare che. jugArIo paNa mAladArane phasAve che. mAladAra thaye eTale cera luMTAza rAja vyasanIonI najara te tarapha kare. tema dharmaratna ApaNA pAse AvyuM tyAre pApa-sthAnake, kaSAya, - aMtarAnI najara ghamI tarapha phare. te vakhate pApa ane kaSAthI dUra rahevuM bhAre paDe che. eTalA ja mATe jaNAvyuM che ke prApta thaelA dharma ratnanuM rakSaNa ati muzkela che. pazupAla pAse cintAmaNi ratna ane tene vidhi paNa AvI gayA hatA. vidhinAM samagra sAdhana lAvI zake tema hatuM, paNa gera samajaNathI rana pheMkI dIdhuM. tema ApaNo jIva dharmaratna pAmyA pachI preraka guru maLyA hoya, vidhi karyA na karyAne lAbha te samajAvanAra sadguru paNa haya, te paNa meDAdhina banelo AtmA preraka punita sAce upadeza lakSyamAM lete nathI mATe prerakanI punita preraNA saphaLa kare. - kathAnuM aMtima - jyAre jayadeva zAstramAMthI ciMtAmaNi ratnanAM lakSaNa ane tenA guNe phAyadA jANe che, tyAre bIjA ratnane patthara samAna mAne che. evI ja rIte vivekI AtmAe zAstramAMthI jeo AtmAdika atIndriya padArtho, kevaLa jJAna, kevaLa darzana, vItarAgatA, anaMtuM sukha, mekSAnuM sukha jANe, che, teo janma, maraNa, vRddhAvasthA Adhi, vyAdhi, upAdhiITa viyega, aniSTa saMgarUpa duHkha jyAM lagIra paNa nathI, tevuM zAzvatuM dhAma Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmaratna prakaraNa A dharmaratna dvArA meLavI zakAya che. e samaje che. eTale jagatanA paudgalika sukhane duHkharUpa mAne che, ane mAtra mAkSa sukha ja meLavavAne dRDha nizcaya kare che. peAtAnA nagaramAM e ratna na maLyuM te paradezamAM aneka pahADA, patA, jaLa sthaLa mArgI, khANAmAM karyAM paNa kaMTALyA nahi, tema A jIva paNa delekAmAM gayA. tyAM dharana na maLyu tA manuSya gatirUpa dha ratnanI khANu taraphe jJAnI gurunA samAgama ane gurunA upadezathI paheAMcyuM. tyAM ghaNI zodha karI, kSetraTe ciMtAmaNi ratna najare paDayu tyAre apUrva AnaMdamAM AvI gayA. AvI rIte jyAre samyaktva rUpI ratnanI prApti A jIvane thAya che, tyAre koI vakhata na. anubhavela evA apUrva AnaMda A AtmAne paNa thAya che. A ratna. pAmyA bAda saMsAranAM sukhA, strI, putra, parivAra tarapha mamatA bhAva Ache thatA jAya che, ane siddhi upara vadhu mamatA vadhatI jAya che. A ratna. maLyA khAda uttarottara Atmika riddhi, sapatti, AbAdI vadhatI jAya che. cAvat jyadevanI kIti' jema paradeza sudhI phelAi hatI, tema dharmAM ratna prApta karyA pachI paNa AtmAnI kIti amaralAka sudhI phelAI jAya che. haMmeza mATe saMsAramAM sukhanuM bhAjana jema jayadeva banyA, tema anaMtakALa sudhI A AtmA dharatnanA pratApe sukhanuM sadA bhAjana banaze. A dRSTAMtanA dareka vAkayamAMthI - Atmika-padArthA sAthe samanvaya karI je AtmA hu saSTi rAkhI khIra nIra judu karI, AtmA ane pudgalanA pRthAva samajaze, ane aMnene chUTA pADava TIbaddha thaze te zAzvatA sukhanA bhAgI khanaze. Iti ci'tAmaNi ratnakathA. samApta. 32 Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nArakI gati ane tenAM duHkho. lekhakaH-pa, zrI hemasAgarajI (A. bhagavata) ana'ta jJAnI vItarAga paramAtmAe A saMsArane cAra gatisvarUpa jaNAvatAM prathama nArakI gati jaNAve che. bIjI gati tiya ca, manuSya ane devatA rUpa traNu gati te pratyakSa che. yAtiSa maMDaLa, sUryAM, caMdra, greDa, nakSatra, tArAe sAkSAt dekhAya che, temaja bhagava MtanA samesaraNamAM paNa devatAe Ave che. tethI pratyakSa paNa ApaNe joI ke jANI zakIe chIe. paraMtu nArakI sa MbaMdhI zraddhA, mAnyatA, parAkSa anumAna ane AgamapraNAma karyA sivAya chUTA nathI. yuktithI vicAra karIe te! je kaMi paNa zubhAzubha karmI A jIva kare che, tenu ochAmAM ochuM 10 gaNu mULa te dareka jIvane anubhavavuM paDe ja. ane utkRSTa ApaNuM magaja kAma na kare tevuM anaMtagaNuM phaLa paNa bhAgavavuM ja paDe. have vicAra ke jagatamAM paNa eka gunegAra pUravAra thayA. tene sajA tenA AyuSyanA bhogavaTA daramyAna ja bhAgavavAnI hAya. sajAnI mudata pUrI thayA pahelAM je gunegAra maraNa pAme teA rAjyasattAnI sajA adhurI rahI, paNa ka`sattAnI sajA kadApi adhurI rahetI ja nathI. ka`sattAnI sajA te cAhe tyAM A jIva hAya tyAM vahelI ke meADI game te prakAre bhAgavyA sivAya chUTako ja nathI. temAM cAhe tevA parAkramI, punyazALI tItha kara, cakravatI ke vAsudeva hAya, te paNa temAMthI bAkAta rahI zakatA nathI. eka manuSya ahI' evu pApakama kare che, jethI aneka jIvAne ekI sAthe sahAra, aneka jIvone trAsa-duHkha thAya che; eTaluMja nahi para Mtu va mAna kALamAM aNumekhanA zeSanI vicAraNA karIe, te e zeAdhakanI zodha jyAM sudhI pRthvIpara astitvamAM raheze, tyAM sudhI te AMkha dvArA bhaviSyakALamAM aneka vAnA-saMhAra trAsa Adi hRdayane kamakamATI upajAvanAra uparavA thavAnA. te tamAma AtmAone je duHkha, trAsa uddhavA thaze tenuM mULa ghaNuM mULa zeAdhaka ja gaNAze. have bhaya, Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nArakI gati ane tenA dukhe ahIM e vicAravAnI jarUra che ke rAjyasattA eka vakhatanA khUnanI sajA vadhAre te karI zakatI nathI. rAjya sattAnI tAkAta nathI. mATe tevI ja rIte vadhAre khUna karanAra gunegArane paNa eka vakhata ja phAMsInI sajA kare, kemake tyAM rAjasattAnI vadhAre karavAnI tAkAta nathI. have gunegAra kadI cerI prapaMcAdithI rAjanA gunAthI chaTakI paNa jAya, agara vakIla berIsTonI buddhithI nirgunegAra jAhera thAya, te paNa kama sattAnI sajA keIpaNa bhalabhale parAkramI ke sattAzALI bacI zakato nathI. have eka jiMdagImAM anekanA khUna karyo, aneka jIne trAsa -upadrava bhayabhIta banAvyA. te gunAnI zikSA gUnA karatAM anekagaNI bhegavavAnuM sthAna eka e ! mAnavuM pakaze, ke jyAM maraNadhika dukha aneka vakhata anubhavavuM paDe. ane AyuSya paNa evuM tyAMnuM lAMbu mAnavuM paDe, ke jethI tamAma zikSAe tyAM pUrI karI zakAya. evI ja rIte zubha karmanuM phaLa paNa uttama ane dIrdhakALa sudhI bhagavAya tevA sthAne paNa sAthe sAthe mAnavA ja paDe. tevAM sthAne develekanAM che. have prastuta ApaNe adhikAra nArakI vibhAga saMbaMdhI hovAthI AgaLa cAlIe. dareka matanA zAstromAM nArakI te manAyelI ja che. temAM. sarvajJa bhagavaMtae yathArya nArakInuM svarUpa jaNAvela che. te saMbaMdhI zAstromAM kayAM kayAM zuM zuM varNana jaNAveluM che te jeTaluM jeTaluM jyAMthI jANavA maLeluM che tene TUMke A che mArI buddhi anusAra paricaya ApavA prayatna karIza. nArAjapupatakaasr: (ya. 24 rUka) jakAtane najIvanitara lai nArAnAM ja tithipu (4-rUka)marivAra mAravAyuda-26). uparokta tasvArtha sUtramAM jaNAvyA pramANe ghaNI jagyA e nAka zabda Ave che. have naraka zabdanA nikSepa vicArIe nAma, sthApanA, dravya, kSetra, kALa, bhAva, ema cha nikSeyA cAlu prakaraNamAM teTalA u5yegI na havAthI upekSA karI, jarUrI mAtrano vicAra karIe, drathanI tene kahevAya ke ahIM manuSyagati ke tiryaMcagatimAM je AmAe matiyAM * * * Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 zrI AgaddhAraka pravacanazreNI vibhAga 6 che evAvavA paDe tevAM dukhanA kAraNabhUta pApakarma bAMdhe che. ahIMthI marIne jeo kAlasaukArika kALIo kasAI subhUma brahmadatta cakravati vagere marIne narake javAnA te caM-nAra kahevAya. athavA te ahIM ja evI jele ke nivAsa sthAne evAM hoya ke jyAM rahenArAone bhaya, duHkha, trAsa upadrava ghaNuM veThavA paDatAM heya. te paNa dravyanArako gaNAya che. A kSetrathI keDe hAtha vaizAkha saMsthAne UbhA rahelA purUSAkRti samAna 14 rAjakamAM tichokanI nIcenA bhAgamAM nIce nIce pahelI evI sAta nArakIo che. temaja kAla, mahAkAla, raurava, mahAraurava, apratiSThAnA nAmanA 84 lAkha pramANa narakAvAsAo che. kAla naraka tene kahevAya ke je nArakInI jeTalI sthiti (AyuSya kALa) heya. bhAva naraka jeo nArakInuM AyuSya bhogavI rahyA che temaja nArakInAM dukhe anubhavI rahyAM che. kahevAnI matalaba e ke nArakImAM rahelA cha nArakInuM AyuSya ane azAtA vedanIya Adi karmonA udayathI. jogavatAM dukhe azAtAe bhegave te bane bhAva nAraka gaNI zakAya. - tyAM vedanA kevA prakAranI hoya te vedanAnuM yathArtha svarUpa te ahIM tevI upamA ApavA lAyaka padArtho na hovAthI kevaLajJAnIo paNa samajAvI na zake. chatAM devatAo paNa je vedanAne pratikAra (zAMta karavAne upAya) karI zakatA nathI. tevI tIvra, gADha, zIta ane uNa vedanA utpanna karanAra nirUpama ekAMta azubha sparza, rasarUpa ane gaMdhavALI pRthvI hoya che. pahelI traNa nArakImAM 1paramAdhAmIe karelI magara, talavAra, bhAle, karavata, kuMbhipAkAdikathI vadhatI vedanA anubhave che. pite karela pApanAM phaLe zaraNa rahitapaNe lAMbA kALa sudhI bhagave che. bAkInI cAra nArakImAM paramAdhAmI na hoya te paNa te kSetranA prabhAvathI tathA mahemAMhe mArAmArI karI tIvra vedanA anubhave che. A amba nAmanA paramadhAmika devatA pitAnA bhavanamAMthI kriIDA karavA, mATe nArakImAM jaIne zaraNa vagaranA evA nArakI jIvene kutarAnI mAphaka zala khIlA vagerenA prahAra karI deDAve che. anAtha bicArAne ghAMcInA Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaDaka nArakI gati ane tenAM duHkha baLada mAphaka bhamAve che. AkAzamAM UMce pheMkIne nIce pADe che, paDayA pachI upara ghANanA mAra mAre che, bhAlAnI tINu aNIthI vadhe chesAMDasAthI sajajaDa pakaDIne UMdhA mukhe nIce pADe che. vaLI talavAra, bhAlAthI atizaya haNelA mUcha pAmelAne karavata vaDe care che. ane zarIranA nAnA TukaDA karI nAMkhe che. vaLI zyAma nAmanA paramAdhAmI devatAo dUra pApakarma karanArA zarIranA aMgo upagenuM chedana, vajanI kaThIna bhUmivALA UMDA kuvAmAM pheMkavuM, zailIthI vIMdhavuM, saMyathI nAsikA kAnanuM vadhavuM, temaja majabUta deraDA sAMkaLathI bAMdhavuM tathA tevA prakAranI netaranI soTInA prahAra karavA vaDe karIne mAra mAravA, aphALavA, vadhavA, bAMdhavA Adika ghaNuM prakAranI kArthanA kare che. vaLI zabala nAmanA paramAdhAmI (jalAde) kIDA pariNAma vALA gADha hAsya mehanIya karmanA udayathI kutUhalapriya devatAo nirAzrita nArakIone herAnagati kevI rIte kare che te batAve che. AMtaraDAmAM rahelA tathA hRdayamAM rahelA mAMsakhIne, peTamAM rahelA AMtaraDAne bahAra kheMcI kADhe che. aneka prakAranI yAtanAo karIne tInavedanA upajAve che. vaLI raudra nAmane sArthaka karatA evA narakapAle raudrakama azubha karmanA udayavALA nArakIjIne talavAra, bhAlA, charI, barachI zarIramAM bheMkI de che. : temaja uparudra nAmanA paramAdhAmIe nArakIjInA hAtha, paga, mastaka, sAthaLa maraDI nAkhe che. temaja karavatathI vaherI nAkhe chekaI paNa dukha ApavAnuM bAkI rAkhatA nathI. vaLI kALa nAmanA jallAda devatAo lAMbI bhaThThIo agnithI bharelI. sagaDIo cUlAo temaja luhAranI leha tapAvavAnI kaDhamAM sakhata. tApamAM zeke che. . - - temaja leDhAnA meTA tavAmAM nAkhI jIvatAM mAchalAMne dhANuM caNu mAphaka bje tema nArakene bhUMje che, rAMdhe che. marDakola nAmanA paramAdhAmIo jhINA jhINA jhINA mAMsanA TUkaDA karI darzana kare che, -- * * * Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AgaddhAraka pravacanazreNI vibhAga 6 ho hatA mAMsane chede che. temaja pUrvabhavamAM mAMsa khAnArA evA anArakene potAnA zarIramAMthI mAMsa kApI parANe khavaDAve che. che vaLI asi nAmanA paramAdhAmIe hAtha, paga, chAtI, bAhu, mastaka paDakhAM vagerenA aMga upAMganA bhAgane chede che. ane atizaya duHkha utpanna kare che. vaLI asipradhAna patradhanu nAmanA narakapAle bIbhatsa talavAranI dhAra sarakhA pAMdaDAMvALA vRkSonuM vana taiyAra karI, tyAM chAyA mATe rAMkaDA nArakInA cho Ave eTale uparathI pracaMDa vAyarAne jesathI pAMdaDAM paDatAMnI sAthe zarIra cIrAI jAya che, temaja kAna, hoTha, nAka, hAtha, paga, dAMta, stad, gudA, sAthaLa vagerenuM chedana bhedana karI nAkhe che. vaLI kubhi nAmanA narakapAle levAnI sAMkara mukhavALI kuMbhiemAM temaja leDhAnA kaDAyAmAM ane leDhI upara nArakene rAMdhI nAkhe che. temaja tAlukA nAmanA paramAdhAmIe azaraNa evA nAkene tapelI retIthI bharelA bhAjanamAM nAkhI caNa taDataDa bhaMjAya tema bhUje che. saDaka banAvavA mATe aNIyALI kAMkareTa jevI kAMkarI hoya tenA upara AkAzamAM uchALI pakAve. vaLI vaitaraNI nAmanA narakapAle vaitaraNI nadI taiyAra kare. nadImAM paru, lehI, vALa, hADakAM vahetAM havAthI, bhayaMkara ane kalakala karatA jaLa 'pravAhamAM vaLI khAruM, uSNu pANI hevAthI bibhatsa dekhAvavALI vaitaraNI -nadImAM nArakene vahevaDAve che. kharaphavara nAmanA paramAdhAmIe rAMka nArakI jene karavata vaDe temaja vAMsalAthI, parazuthI, kuhADIthI cIravuM, veravuM, kApavuM, chelavuM -ItyAdika dvArA gADha vedanAo Ape che. vaLI vajaya bhISaNa kAMTAvALA zAmalI vRkSa upara rekaLa karI rahyo hoya tema caDAve-utAre, vaLI uparathI kAMTAthI cholAtA zarIre nIce kheMcI kADhe. - mahAla nAmanA kapAle bhavanapati devalokanA surAdhama jema Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nArakI gati ane tenAM duHkha che siMhane zabda sAMbhaLI nAsa bhAga karatAM mRgalAMo deDI jatAM hoyatene pIDA upajAvavA mATe cAre bAjuthI gherI laI pakaDI pADI, vadhasthAne laI javAmAM Ave, tema nArakIone paNa A devatAo vadhasthAnatarapha ghasaDI jAya che. je kaI manuSya jInA saMhAra, AraMbha, samAraMbha thAya tevA. kArakhAnAo calAve, meTAM yuddho laDe, mahA parigraha saMghare, paMcendriya. jIvane vadha kare, mAMsa bhakSaNa kare evI ja mahA pApavALI kriyA kare. utkRSTa rAga dveSa karanAra, asaMyamapUrvakanuM jIvana nabhAvanAra, pApakarmanA kAraNabhUta kriyAo AcaranAra, jIne bhatpAdaka hiMsA, jaTha, maTI cerI Adi mahApApa karma karanAra AtmAo tIvra pApanA udayavALA. atyaMta bhayAnaka atizaya aMdhakAramaya jyAM AgaLa AMkhathI te kAM. dekhI zakAya ja nahi, mAtra avadhi ke vibhaMga jJAnathI ghuvaDa divase jema atimaMda maMda dekhe, tema dekhI zake. te paNa parimita kSetra jANe. ane dekhe, evI nArakImAM uparokta pApAcaraNa karanAra upaje che. bhegane. na cheDanArA AtmA kheranA aMgArAnA agni karatAM anaMtaguNa AkarAtApavALI nArakImAM aneka prakAranI viDaMbanA bhogave che. paramAdhAmIe nArakajInI chAtI upara caDIne lohInI ulaTIo karAve che. temaja karavatathI zarIranA be TUkaDA karI nAkhe che. ghANImAM ghAlIne tala mAphaka pIlIne AMtaraDAM bahAra kADhe che. te vakhate atizama AkaMdananA zabdothI. dizAmaMDaLa paNa pUrAI jAya che. hADakAMne samUha UMce uchaLe che. na. sAMbhaLI zakAya tevA zabdo karatI gADha aMdhakAra ati dugadhI temaja bhedAyelA hAtha pagathI mizrita rUdhira, carabI che jemAM evA durgadha. pravAhavALI nadImAM vahevaDAve che. nirdayatApUrvaka gIdhenI cAMcathI pIDA pamADe che. tapelA daDha sANasAthI pakaDIne jIbha bahAra kheMcI kADhe chekeTalAkane UMdhe mastake UMce laTakAvI nIce agni saLagAve che. tIkSaNa aMkuzanI aNu jevAM kAMTAvALAM vRkSa upara caDAvI, utArI jarjarita ane ujharaDAvALuM zarIra banAvI temaja kAMTAnI zayyAmAM suvADIne uparathI. hathoDAnA mAra mAre che. AMkhanA palakArA jeTaluM paNa jyAM sukha durlabha che. judAM judAM prANIonA vadha karanArA, jUThuM bolavArA cIne pApa Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 334 zrI AgAme ddhAraka pravacana zoNa vibhAga ho caraNa karanArA AtmAo bhayaMkara nArakImAM jhaMpalAya che. keTalAka dhIThA, adhamAdhama AtmAe prANIone vadha kare, ane vaLI dharmazAstronA nAme hiMsAmAM dharma manAve. kahe che ke "vedamAM kahelI hiMsA hiMsA ja nathI. vaLI rAjAne zikAra karavA rUpa vine dakiyA te te rAjAne dharma che." athavA vedamAM kahyuM che ke- "mAMsanA bhakSaNa karavAmAM tathA madirApAna karavAmAM vaLI strIsaMbhoga karavAmAM kazo bAdha nathI. kAraNa ke prANIonI te pravRttio che. keI nivRtti-virati kare te mahAphaLa maLe." AvI vagara samajaNanI vedanI paMktie AgaLa karI, vAMdaraprakRtinA chane madirApAna karAvI, vIMchI karaDAvI herAnagatimAM mUkI de che. kUra siMha ane kALAnAga mAphaka svabhAvathI ja hiMsA karanAra kadApi paNa krodhAgnithI gaLate zAMta thatuM nathI. vaLI pAdhI, zikArI, macchI pakaDanArAo temaja rAta divasa vadha-jIva hiMsA pariNativALA kurAtmAo aMtakALe aMdhakAramaya dugadhI yAtanAvALA naraka sthAnamAM UMdhe mastake paDe che. tiryaMca ane manuSya bhavamAMthI marI nArakamAM utpanna thayela che aMtarmuhUrta kALamAM rema vagaranA pakSI jevuM zarIra utpanna kare che. paryApta pUrNa thayA bAda atibhayAnaka paramAdhAmIoe karelA zabda sAMbhaLe che. "are garathI haNI nAkho! talavArathI chedI nAkho ! bhAlAo seMke! agnithI bALe." AvA bhayAnaka sAMbhaLavAthI paNa trAsa thAya tevA zabdo karIne -bhayabrAnta banelA cAtaraphathI mUMjhAI gayelA, jema siMhane nAda sAMbhaLI haraNIyAM bhayabrAnta bane, tema have nirAdhAra azaraNa evA ApaNe kene Azare kare? ema vicAratAM vicAratAM cAre dizAmAM nAzI jevA prayatna kare che. paNa jyAM jAya tyAM duHkha AgaLa UbheluM che. bhaDakAvALe kherane agni hoya, tenI aMdara lAlaceLa jagajagatA aMgArA hoya tenI sarakhI tapelI bhUmimAM e nArakInA jIvane parANe cAlavuM paDe che. pachI dInatAthI AkaMdana kare che. nArakamAM bAdara agnikAya hite nathI tethI jyAM agni zabda vAparyo hoya tyAM agninI jevI upamAvALI vedanA samajavI) A te mAtra digadarzana karAvela che. nahIMtara nArakInI upaNavedanA ahIMnA agni sAthe sarakhAvI zakAya nahi. tyAMnI ane ahIMnI uSNa vedanAmAM merU ne sarasava, samudra ne bindu eTale Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvArakI gati ane tenAM duHkhA 335 AMtarA che. mahA nagaranA dAhAdhika tApathI dAjhatA mATI ame pADatA nAkonA a Mdara ghaNA lAMbAkALa sudhI tIvravedanA bhAgave che. utkRSTathI sAgaropama ane ochAmAM echA daza hajAra varSa sudhInuM nArakInuM AyuSya hAya che. khAravALuM Unu leAhI ane parU jevu' dekhAtu', udara bilADI ane sanA kalevara jevI durgaMdhIvALu, temaja annAnI dhAra -jevuM tIkSNa sparzIvALuM pANI jemAM vahI rahela che. vaitaraNI nadImAM aMgArAvALI tapelI bhUmi cheDIne tRSita thaelA nArakIo pANI pIvA tathA garamInI zAMti mATe jAya che, paraMtu tyAM paNa adhika vedanA utpanna thAya che. mANu, cAbuka, paraNI mArIne vaitaraNI tarAve che. ukaLatA dudhI khArA pANImAMthI bahAra kADhIne tapelA lAMbA aNIyALA khIlA zarIramAM pesI jAya tevI nAvaDImAM paramAdhAmIe besADIne gaLAmAM khIlA Thoke che. keTalAka paramAdhAmIe nArakInA gaLAmAM meTI pattharanI zIlA bAMdhIne dudhI pANImAM DUbADI de che. vaLI vaitaraNI nadImAMthI bahAra kheMcI kADhIne tapAvelI jhINI dhAravALI aNIyALAM kAcanA bhUkA samAna retI sAthe tAvaDAmAM caNA mAka bhrUje che, temaja zarIramAMthI mAMsa kApI sAyAmAM parAvIne agnimAM prakAve che. rAtri bhAjana karanArAnA mAmAM jIvatA kIDA bhare che, nArakImAM sUtuM ke khIjuM ajavALuM hAtu ja nathI, ghAra aMdhArU ja hAya che. jema eka bheMsane sajjaDa leADhAnI sAMkaLathI cAre page temaja gaLe bAMdhIne UbhI rAkhI hoya ane cAre dizAmAM pharatA agni saLagAvyA hAya, ane mAM pAse mIThAnuM, maracA ane garama masAlAnuM ukaLatA pANInuM bhAjana bharI rAkhyu hAya, tarasa lAge tyAre AgaLa mUkelu. khArU pANI pIe eTale adara sakhata uSNa vedanA, ahAranI paNa apAra vedanA thAya. tyAMthI nAsI zakAya nahi.kaI nu te vakhate zaraNu nathI. mahA vedanA bhAgavavI paDe tema nArakInA jIvene paNa paramAdhAmIe cAre bAju agni sarakhI vedanA UbhI kare ane tyAMthI khasI na zake te mATe ene muzkeTAITa bAMdhI rAkhe. ane khArA ukaLatAM pANI pAya. krUrakamI dayA vagaranA paramAdhAmI kuhADI, vAMsalA lAvIne nArakInA jIvAnA zarIra phADe che, hAle che, temaja lAkaDAnuM Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 336 zrI AgamAddhAraka pravacana zreNI vibhAga 6 ThTho pATIyu ra`dAthI suMvALu karavAne mATe jema chele tema nArakInA zarIra uparanI cAmaDI hathiyArathI le che, khAla utAre che, nAraka lekanA svabhAvane aMge cAhe teTalA nArakInA zarIrane agni sarakhA tApamAM tapAve, zeke, rAMdhe te paNa khaLIne rAkheADA thatuM nathI, paNa jenu vANIthI vana na thaI zake tevI gADha asahya vedanA anubhave che. hui'sArdika aDhAra pApathAnaka sevanathI AMdhelu pApa jyAre nArakInA jIvane udayamAM Ave che, te vakhate maLavAnuM, dedAvAnuM, bhedAvAnuM, chelavAnuM, trizUla upara ArApaNu thavAnu, kubhImAM pakAvAnuM, kAMTALI sAmalI vRkSa upara ArohaNa karavAnuM paramAdhAmIe kareluM, ane mAMDemAMhe laDI jhagaDIne UbhuM karelu duHkha evuM anubhave che ke, AMkhanA palakArA jeTalA vakhata paNa duHkha mukta anI zakatA nathI. narakapAle jyAre nArakeAne kadanA karatA hAya tyAre nagaravadha mAphaka mahA bhayaMkara hAhArava AkraMdana karatA nArakI karUAvALA zabdo khele cheH he mAta ! he pitA! ghaNuM duHkha thAya che. huM... anAtha chuM. tamAre zaraNe Avye chuM. mane bacAvA. mArUM rakSaNu karaze. AvA karUNa ane vilApavALA zabde sAMbhaLIne mithyAtva hAsyaratinA udayavALA paramAdhAmIne lagIra paNa dayA-karUNA AvatI nathI. paNa vadhAre duHkhI dekhIne vadhAre AnaMda Ave che, ane aneka prakAranu azAtAvedanI duHkha UbhuM kare che. vaLI paramAdhAmIe nIce mastake UbhuM karIne, e page pakaDIne zarIra cIrI nAkhe che, vaLI, pUrve karelAM pApA yAda karAvIne kahe che, ke te vakhate pArakA zarIranuM mAMsa khAine AnaMda pAmatA hateA tathA tenu laihI ane madirA pItI vakhate bhAna na rahyu ? temaja vezyA, parastrI-gamana karatA hatA te bhUlI gayA? zikAra karatA hatA. aneka matsyAne jALamAM pakaDIne mArI nAMkhatA hatA. sattA ane adhikAranA madamAM khIjAe pAse sakhata veTha karAvatA hatA. vaLI pArakA dhanamAla, cerI, lUTI paDAvIne svAdhIna karatAM hate. akhUTa sa`patti, riddhi-sattA meLavI chatAM sa tASa rAkhatA na hatA. kAMdAnanA vepAra karavAmAM paNa pAchI pAnI karatA na zatribhAjana, abhakSya bhakSagu karatA hatA. khIjA upara jUThAM mALa caDhAvatA hatA. bIjAne du:khI dekhI AnaMda pAmatA hatA 1 Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 7 nArakI gati ane tenA dukhe khoTA kheTA dharma batAvI jIvone durgatinA khADAmAM gabaDAvI detA hatA. bInajarUrI pApa na karavAnI pratijJA letuM na hatuM. bIjo aneka AraMbha samAraMbha karI kamodAnanA vepAra kare, kArakhAnAM calAve, yuddho laDe, pApa kare tenA vakhANa karate hato, te tamAma zuM tuM atyAre bhUlI jAya che. emAM pUrvabhavamAM karelAM pApe yAda karAvI karAvIne tadanurUpa zikSa paramAdhAmIe kare che. paramAdha mAo tyAre te nArakInA javAne zikSA kare che, te zikSAthI bacavA mATe bIjA rathane nAsI jAya che, paraMtu viSTA, lehI, mAMsathI bharelI gaTarathI paNa bIbhatsa ane durgadhI evA sthAnamAM ciMtA paDe che. jyAM azucisthAnamAM iyaLa mAphaka lAMbo kALa pasAra kare paDe che. vaLI evA ka ma va vidurva che, ke satata vyathA upajAvyA ja kare. chaThThI sAtamI tAraka pRvImAM maTI kAyAvALA lAla kupurU vikuvIne mahAmaha e bola nATTIe haNyA kare che. vaLI paramAdhAmI adhama devatA pUrvaka duritA saMbhALIne nA sakA hoTha kAna chedI nAMkhe che. temaja mAsa dara nI abhilASAvALA, jUThuM bolanAra, ALa mUkanAra, marma vAte pragaTa karanAranI jIbha tIkSNa hathiyArathI kApI nAMkhe che. ane leDI rAtrI divasa kAna, nAka, hoTha, jIbhamAMthI satata vahyA ja kare che. eTale lAMbo loDA ne zvAsa muke che. vaLI kApelA rathAna upara lAlA tapAvelA ledhI DAma de. upara kSAra nAkhe eTale leDI ane para nIkaLyA ja kare. vaLI lahI parUthI bharelI durgadhI kuMbhimAM azaraNa ane Artasvara karatAM nArIne nAMkhIne nIce cAre bAju agni saLagAvIne rAdhe che. virala ekaMdana karatAM tRpita thayelA jyAre pANI pIvAnI mAMgaNI kare che, tyAre kahe che ke tane madirA pIve bahu gamatuM hatuM kema? ema ! DIne tala tAMbu ke sIsAno rasa meMmAM baLAtkAre reDe che. A manuSyabhavamAM pArakAnI chetarapIMDI karavAvALe kharI rIte pitAnA AtmAne ja chetare che. macchImAra, pAradhI, kasAIne baMdha karI eka bhavanA mAnelA 95 sukha mATe aneka e aMta na Ave tevA lAMbA kALanA dukho vahere che. vaLI sukRtathI parAgamukha bane che. ane narakamAM paNa paraspara duHkhanI udIraNa kare che. Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AgameAddhAraka pravacana zreNI vibhAga 6 ThTho mAMsa khAvAvALAne peAtAnuM ja mAMsa khavaDAve che. madirApAna karanArane peAtAnuM ja lehI ke sIsA tAMkhAnA ukaLatA rasa pAya che. jUThThuM' baeNlanAranI jIma chedI nAMkhe che. pUrva janmamAM pArakI vastu dhana haraNu karanAranA aMgopAMgatu' haraNa kare che. vezyAgamana ke parastrI sabhAga karanAranA vRSaNucche; kare che, tathA kAMTALA jhADa sAthe bAtha bhIDAve che, tapAvelI putaLI sAthe Alagana devaDAve che. evI ja rIte mahAra bhI, mahA parigrahI, krodhI, mAna, mAyI, leAbhI, dveSI, AtmAenA janmAMtaranA pApe! yAda karAvI karAvIne tevA prakAranuM duHkha utpanna karI pUrva karmonA vipAkanuM phaLa bhegavAve che. jyAM zabda, rUpa, rasa, gaMdha ke sparzanuM lagIra paNu sukha hatuM nathI, tevA narakAgAramAM vAsa karavA paDe che. AyuSya paNa nikAcita hai|vAthI ApaghAta karavA mAMge teNa marI zakatA nathI. je mAtA, pitA, putra, strIo mATe, dhana upArjana karavA pApe, hiMsA karI hatI, te snehI mAtA, pitA, putrAdikanA sneha vagaranA, maneAhara viSaya vagaranA kehelA jAnavaranI dudhathI adhika duga`'dhIvALA sthAnamAM zayana kare che. 338 mAMsa, pezI, parU, AMtaraDAM, hADakAvALuM viSTAmaya dekhAvAthI cItarI caDe tevA, vaLI hAhArava AkraMdana raDAroLanA zabdothI bhayAnaka evA narakasthAnamAM sAgaropama sudhInA AyuSyA bhagavavA paDe che. keTalAka paramAdhAmIe hAtha paga sajjaDa bAMdhI, AMkhe pATA bAMdhI, peTamAM hathiyAra bhoMkIne mAMsa bahAra kADhe che. vaLI keTalAka zarIranI cAmaDImAMthI vAdhare baLAtkArathI kheMce che. nIcenI cAra nArakIemAM khIjA nArakInA jIvA bAhune mULamAMthI cheDhI nAMkhe che. temaja mAM phADIne meTA pramANamAM tapelA leDhAnA gALA bhare che. tapelI bhUmi para cAlavAthI dAjhatA dIna svarathI AkraMda karanArA nArakeAne gaLIyA maLazvane jema Ara lAMke, tema tapAvelI aNIdAra parANI bhAMke che. vaLI keTalAkane TUkaDe TUkaDA karI loDhAnA khANiyAmAM UMdhe mastake rAkhI khAMDe che. keTalAkane paga sAthe mAMdhI UMdhe mastake laTakAvI coMDALA pAse kAgaDA gIdhanI vajra jevI cAMcathI bhakSaNa karAve che. vaLI zarIra hatA tevA banI jAya che. tyAM cAhe tevA zarIranA TUMkaDA karavAmAM Ave teNu, jema bhAjanamAM pA Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nArakI gata ane tenAM duHkhA chUTA paDelA DrAya, paraMtu lagIra bhAjana halAve te ekameka banI jAya. che. athavA nadInA pANImAM lAkaDI mArI, vibhAga pADIe te tarata maLI jAya tema nArI jIvAnA zarIramAM paNa evu ja bane che. meTI saLagatI citAmAM paNa nAMkhe te ghI mAphaka egaLI jAya, paNa prANathI viyeAgarUpa mRtyu kApa te vaMdanathI thatuM nathI. vaLI hAthI, UMTa, gadheDA, gheDA, baLada, pADAne jema ghaNA bhAra bharI calAve, na cAle teA aMkuza, Ara ke cAbukathI zakSA kare, tema nArakanA upara gajA uparAMta bhAra bharIne calAvaDAva, na cAle te mama sthAnamAM AkarI mAra mAre. parAdhIna bicArAone kAMTA kAcanA jevI kAMkarAvALI, lAhI rUdhIrathI kharaDAyelI, cIkaNI bihAmaNI jagyA para baLAtkAre calAve, ema karatAM mUrchA pAme, rastAmAM paDI jAya to zarIranA TUkaDA karI nagaramAM alI nAMkhe tema eka Traka pU`mAM, eka pazcimamAM, eka uttaramAM, eka dakSiNamAM upara nIce videzAmAM phera 339 pUnA verI janmAnta zatru apakArI kepa sahita moTA moTA mAgara ke sAMtalA laIne gaDha prahArathI mana kare che. zaraNu vagaranA te praDArathI jarita thai gayuM che zarIra jenuM, evA lehInI ulaTI karatAM dharaNI para DhaLI paDe che vaLI hAtha pagamAM leADhAnI beDI, sAMkaLa nAMkhI bhukhyA raudra nirbhaya ziyALa, vAgha, siMha pAse mUke che, jethI bicArAnuM bhaNu thaI jAya che. AvI rIte traNa nArakImAM paramAdhAmIe karelI, bIjImAM paraspara karelI, badhAmAM kSetranA svabhAvathI thayelI vedanA, smRti ka ka vA kharAbamAM kharAba rasa che. jyAM rUpa paNa tana bIbhatsa, jovuM pazu na game, sparza paNa du:qhaha hAya, evA sthAnamAM niratara TaLavaLatAM ghaNAM lAMbA kALa sudhI peAte karelAM azubha pApanAM kaLe! bhogave che. pahelI ratnaprabhA nAmanI nArakImAM utkRSTa sthiti (AyuSya) tevIka sAgaropamanI che. sItAnA jIva je iMdra thayA che, te nArakImAM lakSmaNanA jIva je duHkha bhogavI hyo che, tene bacAvavA jAya che, paNa du:khamukta karI zakatA nathI. ulaTAne vadhAre duHkha thAya che. tevI ja rIte pUsnehathI khaLarAmajI kRSNane paNa zaraNu ApavA jAya che, paNa nirUpAya thaI pAchA Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 340 zrI ArAmoddhAraka pravacana zreNI vibhAga chaThTho Ave che. jene mATe A lemAM pApa karyuM tenI sahAyatA vagarane ekale ja pApa karma.bhagave che. keIpaNa dukhamAM bhAga paDAvatuM nathI. mAsikAma, 4 4 suvAnA __ ekAkI tena vo'haM gatAste phalabhoginaH // sagAM nehI mATe bhayaMkara pApa karyuM, Aje ekale huM pIDA pAmI rahyo chuM. phaLa bhegavanArA te mane ekalAne choDIne cAlI gayA. sAtamI nArakInA apratiSThAna nAmanA narakAvAsamAM jagatanA jeTalA rogo duHkhe che, te tamAma ekI sAthe bhegavavA paDe, tevuM pArAvAra duHkha hoya che. ahIM te leza mAtra batAvI zakAya che. nArakIomAM nIce nIcenI nArakImAM vadhAre vadhAre kharAba lezyA-pariNAma, zarIravedanA, vikiyA hoya che. pahelI naraka karatAM bIjImAM vadhAre azubha lezyAdika hAya. tenA karatAM trIjamAM azubhatama hoya, yAvat sAtamIe atizaya azubha heya. kRSNa, nIla, kApita A traNa lesthAe tIvra saMkaza adhyavasAyavALI cAlu rahe che. azubhapariNAma-dasa prakArane pudgala pariNAma azubha ane azubhatara che. cAre bAju atizaya aMdhakAra hoya che. nArakImAM sparza vIMchInA DaMkha tathA kavaca (je zarIre sparza thAya te AkhA zarIramAM atizaya khaNa AvyA ja kare.) tathA aMgArAnA sparzathI anaMta guNa aniSTa heya. rasa paNa tyAM helA pudgalene lIMbaDe, kariyAtuM vagerenA sattvanA azubha svAdathI paNa ati azubha heya. kutarA, bilADA, uMdara, sarpa, hAthI, gheDAnA kaDAI gayelA saDI gayelA kalevaranI gaMdhathI kaI guNa azubha gaMdha heya. vaNe trAsakArI rUMvATA vagaranA ane pAMkha tUTI gaI hoya, tevA pakSInA AkAravALA ati kALA hoya. AkAra dekhIne ApaNane udvega thAya. pizAca je dekhAvA lAge. gati eTale cAla UMTa ane gadheDAthI paNa kharAba dekhAya tevI hoya che - vedanApahelI narakamAM uNa vedanA. bIjImAM tethI vadhAre uSNa bhA. trIjamAM atizaya utkRSTa uSNa garamInI vedanA cethImAM uSNa zIta pAMcamImAM zIta. chaThThImAM zItatAza. sAtamImAM utkRSTa zIta vedanA hoya te A pramANe - Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nArakI gati ane tenAM duHkha 341 A mahine jyAre 1600 sUryanAM kiraNo tape agara kharA unALAmAM bapore bAra vAge pIta prakRtivALe heya, ane cAre bAju avina sagAvI suvADe, tene je sUrya tathA cAre dizAnI garamI lAge, tenA karatAM anaMtaguNa garamI nArakIma heya. te garamInI vedanA tyAM anubhavavI paDe cheSa mahA mahinAmAM kaMDe pavana vAte heya. zarIre barapha pheravavAmAM Ave, zarIra ughADuM hoya, baDAra khullA medAnamAM nadI kinAre UbhA hoIe, ane kaMIpaNa kapaDAM paheryA na hoya, te vakhate jema DI vAya tenA karatAM nArakInI aMdara anaMtaguNa Da DInI vedanA hoya. je kaI paNa vedanAvALA nArakInA jIvane ahIM lAvI saLagatAM nA aMgArA mAM suvAvI de te, una thai jhADanI chAyA taLe ThaMDI pavana ane pAya, ane uMgha AvI jAya. tema nAkane jIva paNa e aMgArAmAM zAMtithI sUI jAya, evuM sukha anubhave. eTalI garamI nArakImAM hoya. evI ja rIte ThaMDInI vedanA nAkInAM eTalI jabara hoya ke, nI vedanAvALI nArakImAMthI UMcakIne ahIM maDA mahinAnI rAtre, ThaMDo pavana phukAte ( ya, dAMta kakaDa avAja karatAM heya, zarIra dhrujatuM hoya ane baraphamAM lAvIne suvaDAvI de, te nirAMte jANe tApaNI karI zarIra zeka karatA hoya tevuM nidrA sukha anubhava, arthAt anaMtaguNI zIta vedanA nArakImAM hoya. sukhanI icchAthI kriyA kare paNa aAbhamAM ja pariName arthAt chAyAnI IcchA jhADa taLe jAya, paraMtu uparathI talavAranI dhAra jevA tIhA dhAravALAM pAMdaDAM paDe, eTale aMga kapAI jAya. TUMkamAM ukaLatA hoDa-tamu-sIrAne rasa moMmAM reDe che. levAnA tapelA thAMbhalA sAthe bAtha bhIDAve che. kAMTALI DALIvALA vRkSa para caDAvIne evI rIte pAcho eca ke AkhA zarIramAM kAMTAo paDI jAya, ane lehI nIkaLe, ujharaDA paDe. mahemAMhe uMdara, bilADA, sApa, gha, hAthI, siMha, pADo ane Akhale, vAMdarA ane vAghanAM rUpe karIne lAve. aMkuza, bhAlA, talavAra, vaja, charI, mora-dhANI hatheDA, kuDADI vagere hathiyArathI haNe, mAre, TIpa, jo ke, bhAdAmAM parevI upara rAkhe, nIce pADI peTamAM bhAlA bheMkI. chAtI upara pagathI dAbe. mAthAmAM chINI rAkhI upara haDAthI Thoke. UM che Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 342 zrI AgaddhAraka pravacana zreNI vibhAga 6 laTakAvI nIcethI agni saLagAve. bAMdhIne enA upara sarpo, vIMchI, siMha, kAgaDA cheDe, jethI bicArAnA aMgopAMga upara DaMkha de, karIne khAya. vAMsalA ane raMdAthI zarIranI cAmaDI le che. te upara mIThAnA pANI chAMTe che. ukaLatA telamAM taLe che. kuMbhamAM ghAlIne pakAve che. karavatathI kApe che. aMgArAmAM suvaDAve che, baLada mAphaka gADAmAM joDI khUba bhAra kheMcAve che. barAbara na cAle te taphaNa ApavALI paNa pIThamAM bheMke che. vaLI khIlAvALI zayyAmAM suvaDAvI uparathI ghANanA mAra mAre che. vAgha, dIpaDA, ziyALa, kRra bilADAM, noLIyA, sApa, gIdha, ghuvaDanA rUpa banAvI, tenI sAme UbhuM karI kuratAthI bhakSaNa karAve che. tapelI retImAM calAve che. talavAranI dhAra jevA pAMdaDAvALAM vRkSanA vanamAM praveza karAve che, nIcethI paga ane uparathI pAMdaDAM paDe te aMge tarata kapAI jAya. zA mATe paramAdhAmIo A bicAra nirAdhAra azaraNane AvI rIte saMtApa karatA haze? bicArA bIjAne duHkha ApI temAM ja AnaMda mAnanArA hoya. mahemAMhe viruddha rUpa karI laDatA nArIne dekhI rAga dveSa ane mehathI parAbhava pAmelA pApAnubaMdhI punyavALA AtmAne atizaya AnaMda upanna thAya che. AvuM dekhIne paramAdhAmIo aTTahAsya kare che, khaDakhaDa hase che vastro UMcAM nIcA uchALe che, nAce kUde che, mATe siMhanAda kare che. devalekamAM bIjA aneka sukhanAM sAdhane havA chatAM, mAyA niyANa mithyAtvazalya tatra kaSAyanA udaye karelA vrata niyamanI AlecanA na karI hoya, tethI AvA halakA devalokamAM uptana thAya che, jyAM pApAnubaMdhI punya bhegave che. agara bAlatapasvIpaNAthI paNa AvA deva thAya che, jethI prItinA kAraNabhUta aneka bIjA devalekanA vaSa, bhege hovA chatAM, bIjAne du:khI dekhI AnaMda pAme che. AvuM niraMtara ati tIvra duHkha anubhavatAM maraNanI IcchA kare, te paNa maraNa AvatuM nathI. tyAM koIne koInuM zaraNa nathI. temaja tyAMthI nAsI chUTAtuM nathI. tyAMnA svabhAvathI dAjhI gayelAM, phADI nAkhelAM, kapAI bhedAI gayelAM ke zata thayelAM zarIre tarata rUjhAI jAya che. jema vahetAM pANImAM kaI daMDa mArI pAchuM Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nArakI ga.ta ane tenAM duHkhA jIduM kare, pazu tarata te pAchuM eka sarakhuM maLI jAya che, tema ahI paNu zarIra tarata pArA mAphaka AkhA thaI jAya che. 343 kayA jIvA narkagatinuM AyuSya bAMdhe che ? te vicArIe. mathyA ., vItarAga kevaLI bhagavaMte prarUpelA zAstrathI ulTI zraddhAvALo, prabhu zAsanane! dveSI, prabhu mArga ane pravacana saMghanI apabrAjanA karanADa, gozALA ane saMgama sarakhA, je ke sagama devatA heAvAthI nakAyu na ce paNa duHkha para parAe bAMdhI zake mahArathI kALIyA kasAi mAphaka ghera hiMsA karanAra kasAio, pAradhIe, macchImAre, mAMsAhAra e moTAM kArakhAnAM calAvanArA, meTI laDAI e laDanArA keNuka sarakha. mahApa.regrahI, dhana dhAnya rupu, sAnuM dareka jAtanI dhAtu, ratne, rAjyA, strI vagerenA meTa! parigrahane dhAraNa karI temAM aMtazaya mamatva buddha rAkhe. jema ke sukSma brahmadatta cakravartI, rAvaNa, mammazeDa, naMdarAjA vagere pAcavALA, rAta divasa pApa karavAnI icchAvALo, sukRta karavAnI icchA te na thAya, paNa bIjA dAna punya karatAM dekhI aMdarathI banyA karatA hoya. tIkodhI, mahA krodha karanAra, lagIra lagIra bAbatamAM magaja gumAvanAra tathA vAdya, sarpA vagere prANIe. niHzIla, parastrI la'paTI, paranAonA baLAtkAre zIlakhaMDana karanAra, temaja cAra, dhADa pADanAra, vizvAsaghAta karanAra, rAtribhojana ane abhakSya makSaNa karanAra, rodra pariNAmI, kharAba azubha dhyAna karanAra, raudradhyAna dharatAra, hiMsAnubaMdhI dhyAna cAlyA ja karatu hoya jemane tevA bIlADI, gareDI, talIyA matsya, temaja khIjAnI vastu cAravAnI paDAvI levAnI ke luM- vAnI dhAraNAvALAe AkhA divasa azubha vicAraNAe ja hiMsAdikanI cAlatI hAya. AvA javA azubha pariNAmanA lIdhe atakrUra azubha dhyAnamAM dAkhala thaI narakanuM AyuSya AMdhe che. narakamAM utpanna thAya che. mahAduHkhamAM lAMbA kALa sudhI rIbAyA kare che. keI duHkhamAMthI bacAvatuM nathI. vagara AMtarAe duHkhanI paraparA eka pachI bIjI UbhI thayA ja kare che. keTalAka Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 344 zrI AgaddhAraka pravacanazreNI vibhAga 6 ThTho laghukamI nArake tathAvidha zubha sAmagrI meLavIne samyakatvaratna paNa pAmI zake che. temaja kaIka kSAyika samyaktva sahita ahIM Avela hoya te jinezvarAdikanA guNanI prazaMsA anumodanAthI temaja prabhunA kalyANaka kALe zAtAne anubhave che. vaLI kaMIka vizuddha jJAnanA ge samyaktva prApta thayA pachI, pUrvanA pApane pazcAttApa karatAM bhagavAnanA zAsanane rAga vadhatAM tIrthakara nAmakarma upArjana kare. dareka nArakIne bhava pratyAyika avadhi agara vibhaMga jJAna hoya ja. pUrve jaNAvelA nAkInAM duHkha vize sAMbhaLIne, vivekI, buddhizALI AtmA keIpaNa traNa sthAvara jIvanI hiMsA na kare, jaThuM na bole, vagara kApelI vastu grahaNa na kare, maithuna na seve, parigrane tyAga kare, samyakatva daDha kare. temaja krodhAdika kAne AdhIna na bane. evI ja rIte tiyaca, manuSya ane devagatimAM paNa aneka prakAranA parAdhInatA janma, jarA, maraNa, ISTaviyega, aniSTa saMga, Adhi, vyAdhi, upAdhi temaja devalekamAM paNa para saMpatti, riddhi dekhI IrSyA AdinAM duHkhe, maraNa kALe pitAnAM vimAna, devI vagere choDIne azuci, bIbhatsa, durgadhI aMdhAre sthAnamAM janma levo paDaze, ItyAdika aneka duHkhovALe A saMsAra samajI sarva duHkhathI rahita sAdi anaMta kALanuM paramAnaMda sukha mAtra mokSamAM ja che, ema samajI saMyama anuSThAnamAM rakta banI, sarva kamane kSaya karI siddhisukhanA bhAjana bane e ja abhilASAe lekha samApta karuM chuM. Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMtima samaye uddabodhana ! ! ! he jIva ! eka jAtimAM anaMta vakhata janmya, tyAM aneka vedanA sahana karI bALamaraNathI maryo. narakamAM, he jIva ! te judI judI prakAranI aneka vedanAe sahana karI te yAda karIne A vedanA sahana kara. karavata, kuMbhI, kAMTALA vRkSA, saMbalI, vaitaraNI, vAlukA, pulina vagerene yAda karIne A vedanA sahana kara. narakamAM tetrIsa sAgaropamanA kALanI vedanAo je sahana karI to ahI eka kSaNanI vedanA kema sahana karatA nathI ? devalokamAM raNakAra karatA kaderAvALI ane moTA nitaMbavALI ghaNI yuvatIo tyajI dIdhI, mATe A azuci strIomAM mAha na ka2. svargamAM vaje, nIlamaNi, marakatamaNi, jevI kAMtivALA zAzvata zreSThabhavane choDI dIdhAM. to pachI A jUnA makAnane choDI de anekavidha maNi, maukitakanA saMgraho tathA jANe IndradhanuSya hoya tevA ratnanA DhagalAo choDI dIdhA mATe have vaibhavamAM rAca nahi. devIonA divya bhAga sahita devadRSya choDI dIdhAM to have ahIMnI kathAne bahu yAda na kara, jANe zreSTha ratnathI banAvyuM hoya, suvarNa maya hoya, puSpanA parogathI zobhatuM divya zarIra choDayuM. have ghaDapaNavALa! zarIrane mamatA na kara he jIva ! svargamAM ATalI riddhi che ema yAda karone te vize niyANuM na karatA, teno vicAra na karato. jene je cagya haze temaja thaze. he jIva! A deha azucithI bharelA tathA mUtra pitta rUdhirathI bhareluM che. evA deha upara mamatA na kare. jIvanI sAthe mAtra puNya ane pApa e be javAnAM che. paraMtu A zarIra to ahI'ja paDI rahevAnuM che. 'kuvalayamALA'nA gUra anuvAdamAMthI. anuvAdaka A. hemasAgara suri