Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ | | namo namo nimmatavaMsanaksa AgamasUtra saTIka anuvAda anuvAda zreNI sarjaka - muLa dIyara ColIsAgara
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAlabrahAcArI zrI neminAthAya namaH namo namo nimmaladaMsaNassa pa.pU. zrI AnaMda-kSamA-lalita-suzIla-sudharmasAgara gurUbhyo namaH AgamasaTIka anuvAda mahAnizItha, - anuvAda-zreNInA sarjaka : muni dIparatnasAgara - - - tA. 23/10/2009 - zukravAra 2066 kA.supa| | Agama saTIka anuvAda bhAga 1 thI 42 saMpUrNa mUlya-ra-10,000 * zrI zruta prakAzana nidhi 0 KsaMparka sthaLo Agama ArAdhanA kendra, zItalanAtha sosAyaTI phleTa naM. 13, cothe mALe, hAI senTara, khAnapura, amadAvAda. Jaindiaren International
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7 Agama saTIka anuvAdanA A bhAga -|30|mAM che. 0 mahAnizItha - chedasUtra-6-nA adhyayana-1-thI AgamasUtra saTIka anuvAda AraMbhIne -: TAIpa seTIMga :zrI mahAkAlI enTaraprAIjha cAMdaloDiyA, amadAvAda. (M) 9824419736 adhyayana-8-saMpUrNa * X - -- -- - X - X = x = -H mudraka HnavaprabhAta-prinTIMga presa ghIkAMTA roDa, amadAvAda. Tel. 079-25508631
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ RNasvIkAra 0 vaMdanA e mahAt AtmAne 0 vikrama saMvata-2061mAM phAgaNasuda-3 no divasa ane maMgalapArekhanA khAMcAmAM zrI zAMtinAtha paramAtmAnI varSagAMThano prasaMga, atibhavya ane ghaNI ja lAMbI rathayAtrAnA prayANanI ghaDIe, AgamonA TIkA sahitanA anuvAda karavA mATenI manobhAvanAnuM jemanA mukhethI vacana prAgaTya thayuM, aMtaranA AzIrvAda, sUrimaMtrathI abhimaMtrita vAsa cUrNano kSepa ane dhanarAzinI javAbadArInA yathAzakya svIkAra saha jemanI kArya preraNAnI saravANImAM bhIMjAtA mArA citte AzirSa anero harSollAsa anubhavyo. jemanI hayAtI daramyAna ke hayAtI bAda paNa, jemanA nAmasmaraNa mAtrathI A kArya vighnarahitapaNe mUrta svarUpane pAmyuM, evA... pUjya AcAryazrI RcacaMdrasUrIzvarajI ma nA caraNa kamaLamAM sAdara koTIza vaMdanA che. 0 kema bhUlAya e gurudevane paNa ? 0 cAritra prati aMtaraMga prItithI yukta, aneka AtmAone pravrajyA mArge prayANa karAvanAra, saMyamamUrti, prati varSa upadhAna tapa vaDe zrAvakadharmanA dIkSA dAtA, zArIrika samasyAo vacce paNa baMne zAzvatI oLInI ArAdhanAne na cUkanArA, sAgara samudAyamAM gacchAdhipati padane zobhAvanArA ane samartha ziSya parivArayukta evA mahAna vibhUtira pUjya AcAryazrI devendrasAgarasUrIzvarajI ma jemanA AjIvana aMtevAsI, zAsanaprabhAvaka pUjya AcAryazrI harSasAgarasUrijI ma.sA. jemaNe A anuvAda kArya mATe ghaNAM varSo pUrve preraNA karelI ane A kArya sAdyaMta pAra pahoMcADavA mATe vipula dhanarAzi mokalAvI. ukta baMne AcArya bhagavaMtonI asIma kRpA ane teo dvArA prerita saMdho thakI thayela dhanavarSAnA baLe prastuta kArya mUrtasvarUpa pAmyuM.
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ . AgamasUtra saTIka anuvAda Agama saTIka anuvAdanA A bhAga 30 nI saMpUrNa dravya sahAyanA preraNAdAtAzrI vardhamAna taponidhi pUjya AcAryadeva zrImad vijaya bhaktisUrIzvarajI ma.nA samudAyavartI sAdhvI zrI saupatAzrIjI ma. teozrInI preraNAthI lAbhalenAra zrI kArelIbAga jaina saMghanI zrAvikA baheno vaDodarA
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ dravyasahAyako anudAna dAtA Agama saTIka anuvAdanA koI eka bhAganA saMpUrNa sahAyadAtA saccAritra cuDAmaNI pUjya gacchAdhipati sva. AcAryadeva zrImad devendrasAgarasUrIzvarajInA AjIvana aMtevAsI sadguNAnurAgI pUjya AdevazrI harSasAgarasUrijI ma.nI jJAnaanumodaka preraNAthI prerita zrI aThavAlAInsa jaina zvetAMbara mUrtipUjaka saMgha tathA zrI zeTha phUlacaMda kalyANacaMda jhaverI TrasTa, surata. 16 bhAgonA saMpUrNa sahAyaka thayela che. paramapUjya saraLa svabhAvI, bhadrika pariNAmI, zrutAnurAgI sva AcAryadevazrI vijaya cacaMdrasUrIzvarajI ma.sA.nI punita preraNAthI 10 bhAgo mATe nIcenA saMgho sahAyaka thayA che. (1) zrI maMgalapArekhano khAMco, jainasaMgha, amadAvAda (2) zrI bhAvanagara jaina zvebhU.pU. saMgha, bhAvanagara (3) zrI AdinAtha jaina zve mU.pU. saMgha, navasArI (4) zrI girirAja sosAyaTI AdinAtha jaina saMgha, boTAda (5) zrI jaina zve mU.pU. tapAgaccha saMgha, boTAda (6) zrI pArzvabhaktidhAma jaina dhArmika TrasTa, taNasA * paramapUjya AcAryadeva zrI RcakacaMdrasUrIzvarajInI preraNAthI temanA samudAyavartI zramaNIvaryAo taraphathI prApta sahAyanI noMdha AgaLa che.] be bhAga. be bhAga. be bhAga. be bhAga. eka bhAga. eka bhAga.
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ AgamasUtra saTIka anuvAda - suvizAla gacchAdhipati AcAryadeveza zrImad vijaya rAmacaMdra | sUrIzvarajI ma.sA.nA samudAyavatI vaiyAvacca parAyaNa paMnyAsa pravara zrI vajanavijayajI ma.sA.nI preraNAthI eka bhAgazrI hAlAratIrtha ArAdhanA dhAma, vaDAliyA, sIMhaNa, taraphathI Agama saTIka anuvAda zreNInA sarjaka munizrI dIparanAsAgajInI preraNAthI A be dAtAoe maLIne eka bhAga mATe sahAya karI che. ' (1) zrI jena je mUrti saMgha, thAnagaDha (2) zAha haMjArImalajI bhUramalajI, karnala. pUchyuM kiyArUcisvata, prabhAvaka, Adeya nAmakarmaghara svargastha AcAryadiva zrImadavijaya kacakacaMdrasUrIzvarajIthI prerita punyavatI zramaNIvAonI preraNAthI prApta anAdAno 1- vardhamAna taponidhi AcAryadeva zrImadvijaya bhaktisUrIzvarajI samudAyavartI milanasAra sALIzrI saumya kAzrIjInI preraNAthI traNa bhAgo mATenI dravya sahAya prApta thaI che, te A pramANe - (1) zrI kArelIbAga, jemU pUcha jainasaMgha, vaDodarA. - (2) zrI kArelIbAga, jaina saMghanI zrAvikA baheno, vaDodarA. - (3) zrI bhagavAna nagarano Tekaro, jainasaMgha, amadAvAda, 2- suvizALa parivArayuktA sALIzrI bhAvapUtrIjI manI preraNAthI "zrI kSetrapAla bhakti TrasTa" - navasArI taraphathI. 3- vardhamAna taponidhi pUjya AcAryadevazrI bhaktisUrIzvarajI ma0 nA samudAyavartI papU. sAjIzrI dhyAnasAzrIjI tathA sAdhIzrI prakullitAzrIjInI preraNAthI - "zrI mAMgaroLa na hai tapa saMgha, mAMgaroLa - taraphathI.
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ dravyasahAyako 4- paramapUjyA jayazrIjI-lAvaNyazrIjI manA parivAravartInI sALIzrI satyAnaMdazrIjI ma.sA.nI punita preraNAthI "zrI gAMdhInagara jaina saMgha, beMgalora - taraphathI." 5- paramapUjya kriyArUcIvaMta A devazrI bhaktisUrIzvarajI ma.nA samudAyavatI zramaNIvaryA mokSanaditAzrIjI manI preraNAthI "zrI vallabhanagara jaina zvempU saMgha, vallabhanagara, Indaura paramapUjya AgamoddhAraka, sAmAcArI saMrakSaka, bahuzruta AcAryadina AnaMdasAgarasUrIzvarajI ma.sA.nA samudAyavartI cuta anurAgINI zramaNIonI preraNAthI prApta sahAyo. (1) paramapUjyA nIDaravaktA sALIzrI caMtyazAzrIjI mathI prerita 1- zrI trilokapadma ciMtAmaNidhAma jaina saMgha, aMdherI, muMbaI. -2- zrI mahAvIranagara jaina daherAsarajI TrasTa, navasArI. (2) apratima vaiyAvRtyakArikA papU. malaya-praguNAzrIjI manA ziSyA susaMvAdI parivArayuktA sALIzrI prazamazIlAzrIjI ma.nA zrutAnurAgI ziSyA sA zrI prazamaratnAzrIjInI preraNAthI"zrI zvetAMbara jaina tapAgaccha saMgha," vAMkAnera. (3) paramapUjyA mAtRhRdayA sAdhvIzrI amitaguNAzrIjI ma.nI preraNAthI - "zrI AdinAtha jena je. saMgha," bhopAla. (4) paramapUjyA vardhamAna tapasAdhikA, zatAvadhAnI sALIzrI amita guNAzrIjI ma.nI preraNAthI-100 oLInI pUrNAhUti nimitte "karacelIyA jena je. mahAjana peDhI," karacelIyA, surata.
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ AgamasUtra saTIka anuvAda (5) zramaNIvaryA bhaktirAsika pUjya malayAzrIjI mahanA vyavaradakSa ziSyA sALIzrI hitazAstrIjI ma0nI preraNAthI "zrI jaina maracanTa saMghanI zrAvikA baheno, amadAvAda. (6) paramapUjyA malaya-kaivalya-bhavyAnaMdazrIjI mahanA suvinitA miSTa bhASI, tapasvIratnA sALIzrI pUrNaprAzrIjInI preraNAthI sarvodaya pArzvanAtha ceriTebala TrasTa," muMbaI (Agama-saTIka anuvAda sahAyako) (1) papU. bhagavatIjI dezanAdakSa ALadevazrI naradevasAgarasUrijI ma.sA.nI | preraNAthI - "zrI vizAzrImALI tapagaccha jJAti, jAmanagara, (2) vardhamAna taponidhi pUjya A.deva zrI viThya prabhAkarasUrIzvarajI mae nI preraNAthI - "abhinava jaina zvempU saMgha," amadAvAda. (3) zrutasaMzodhanarasika pUjya A devI munircasUrijI manI preraNAthI - "zrI vijayabhadra ceriTebala TrasTa," bhIlaDIyAjI. (4) papU jalAvaNyazrIjI masA nA suziSyA sAsuprabhAzrIjI manI preraNAthI - "zrI bhagavatI nagara upAzrayanI baheno," amadAvAda. (5) paramapUjyA varadhamazrIjI manA ziSyA tapasvIranA sAdanIzrI prItighamazrIjI manI pAvana preraNAthI. - (1) zrI pArzvabhakti zremUhapUcha jainasaMgha, DoMbIvalI. * (2) zrI rAjAjI roDa cempU tapA. jena saMgha, DoMbIvalI. (6) svanAmadhanyA zramaNIvaryAzrI sImyaguNAzrIjI manI preraNAthI. zrI parama AnaMda jaimULapUo jainasaMgha," pAlaDI, amadAvAda.
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ amArA prakArano | mani dIparatnasAgajI dvArA prakAzita sAhityaeka jhalaka kula prakAzanono 301 1-AgamasuttANi-mUlaM 49-prakArano A saMpuTamAM mULa Agamo che. jemAM 45 Agamo 45 alaga-alaga pustakomAM mudrita karAvAyela che. cAra vaikalpika Agamo paNa temAM samAvAI gayela che. e rIte 45 + 4 kula (49) AgamonuM A saMpuTamAM saMpAdana che. temaja pratyeka sUtrane aMte pUjya sAgarAnaMdasUrizvarajI saMpAdita Agamo tathA tenI vRttinA aMko paNa TAMkyA che. amArA A prakAzanamAM zrutaskaMdha, zataka/adhyayana vakSaskAra/pada, pratipatti, uddezaka, sUtra/gAthA Adi spaSTatayA judA najare paDe tevI viziSTa mudraNakalAne prayojela che. pustako alaga-alaga ane nAnA kadanA hovAthI vAMcana ke kaMThastha karavAnI ati saraLatA rahe che. 45-AgamanI pUjA, pUjana, rathayAtrA ke zrI gautamasvAmI pUjanAdi mATe alaga-alaga pIstALIsa pustako hovAthI goThavaNI saraLa bane che. mAnasaddoro, gAmanAmolo, AgamaviSacadarzana, AgamakathAnuyoganA mULa saMdarbha jovA mATe A prakAzana vasAvavuM jarUrI ja che. jenI kiMmata che rUA. 1500/ -darzana-pUjana mATe AjIvana upayogI che. 2. Agama-gujarAtI anuvAda prakAzano ApaNA mULa Agamo ardhamAgadhI bhASAmAM che. jeo bhASAjJAnathI vaMcita che, zAstrIya kAraNothI AgamanA abhyAsathI vaMcita rahyA che, AgamonI vAMcanA prApta karI zakatA nathI ItyAdi kAraNe Agamika padArthonuM jJAna pAmI zakyA na hoya tevA bhavyAtmAo zrI kalpasUtra mAphaka saraLatAthI AgamonuM vAMcana ane bodha prApta karI zake, temaja bhavabhIru AtmAo potAnuM jIvana mAganusAra banAvI zake tevuM prakAzana. sAta bhAgomAM samAviSTa 2800 jeTalA pRSThomAM pIstAlIza Agamono akSarazaH anuvAda dharAvatA A "AgamadIpa" saMpuTamAM bIjA be vaikalpika AgamonuM gujarAtI paNa Apela ja che. aMdAje 90,000 zloka pramANa mULa Agamano A gujarAtI anuvAda rUA. 2000/-nI kiMmate upalabdha thaI zake che. paNa hAla tenI eka paNa nakala bacelI nathI. e ja amArA A prakAzananI lokapriyatAno pUrAvo che. aneka pUjyazrIe A gujarAtI anuvAdano svAdhyAyAdi arthe upayoga karelo che.
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ AgamasUtra saTIka anuvAda 3. AgamasuttANi-saTIkaM 46-AkArAno jeone mULa Agamo vAMcyA pachI tenI vistRta samaja meLavavI che. temAM rahelA padArthone UMDANathI avagAhavA che, temAM rahelA tattvo AdhArita kathA, daSTAMta ke dravyAnuyogane jANavo che, tevA viziSTa jJAnapipAsu mATenuM amAruM A 13,000 jeTalA pRSThomAM patharAyela ane trIza bhAgomAM vibhAjIta evuM daLadAra prakAzana che. A prakAzanamAM mULa Agamo para prApta badhI ja niryuktio, 39 Agamo paranI vRtti, zeSa AgamonI saMskRta chAyA, keTalAMka bhASyo tathA cUrNio ItyAdi sarve vivecanono samAveza karAyela che. sUtro ane mAthAnA spaSTa alaga vibhAjana, pracura peregrAphasa, adhyayana, uddezaka, sUtra AdinI suspaSTa alaga peja lAIna temaja amArA mULa ane anuvAdita AgamomAM apAyelA kramAMka mujabanA ja sUtra kramAMkana tathA vyavasthita anukramaNikAne lIdhe koIpaNa pasaMdita cokkasa viSayavastu ke samagra adhyayananA vAMcanamAM saraLatA rahe te rIte A saMpuTanuM saMpAdana ane mudraNa karAyeluM che. A prakAzananA abhyAsamUlya ane saMzodhanakSetre upayogitA temaja samagra vizvamAM Agama prakAzananI AvI eka ja mAtra zRMkhalA upalabdha hovAne kAraNe rUA. 11,000/- mUlya hovA chatAM tenI eka paNa nakala sTokamAM rahelI nathI. e ja amArA A prakAzananI mahattA sAbita kare che. 4. Agama-viSaya-darzana A eka evuM prakAzana che, jemAM 45-AgamonI vizape anukramaNikA apAyela che, chatAM tenA pRSTho che. - 384. pratyeka AgamanA pratyeka sUtra ke gAthAnA viSayone e ja AgamonA sUtronA kramAMkana anusAra, atIva suspaSTa rUpe ane pRtha-pRthak svarUpe apAyelI A anukramaNikAthI tame tamAro managamato-Avazyaka ke tamArA saMzodhana ane lekhanane anurUpa viSaya sahelAIthI pasaMda karI zako cho. gujarAtI bhASAmAM taiyAra karAyela A anukramaNikAthI tame amArA anuvAdita AgamomAM to mULa viSaya joI ja zako cho. taduparAMta mULa Agamo ke AgamasaTIkaM mAM paNa tamArI pasaMdagIno viSaya zodhavo A bRhat anukrama parathI khUba ja saraLa che. rU. 400/-nI kiMmatane lakSamAM na laI tenuM upayogitA mUlya samajazo.
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ amArA prakAzano 5. Agamasaikroso 4-prakAzano A zabdakoza - eTale saMdarbhasthaLa nirdeza sahitanI "Agama-DIkSanerI" jemAM tamane maLe che mULa AgamamAMthI levAyelA 46,000 zabdo ane tenA 3,75,000 jeTalA Agama saMdarbho sahita mULa-ardhamAgadhI zabdonA saMskRta artha ane gujarAtI eka ke vadhu artho. cAra bhAgomAM samAviSTa 2400 jeTalA pAnAono A pustakano seTa mepalIyo kAgaLa, pAku bAInDIMga ane AkarSaka mukhapRSTha to dharAve ja che. paNa tamAre mATe tenI upayogitA che - e thI parvatano koIpaNa zabda zodhavA mATe. tyAM phakta zabdano artha ja joIne besI nathI rahevAnuM. paNa pIstALIze pIstAlIza AgamomAM A zabda jyAM jyAM vaparAyo hoya te-te badhAM sthAnono nirdeza paNa maLaze ja : jenA dvArA eka ja zabda jo judA judA saMdarbhamAM vaparAyo haze, to te bhinna-bhinna saMdarbhayukta artha ke vyAkhyA paNa jANI zakAze. - vaLI AvA saMdarbho jovA mATe tamAre judA judA prakAzanonA Agamone pheMdavAnI koI jarUra nathI. tame mAtra amAruM mAmasuttA - saMpuTa sAthe rAkho. tamAre upayogI zabdo mULa Agama ke Agama-saTIka mAM maLI ja javAnA 6. AgamanAmakroso Agama zabdakozanI eka pUraka DIkSanerI te A "Agama nAmakoza". A prakAzana AgamasaTIkaM mAM AvatA nAmo (kathAo)nI DIkSanerI che. A DIkSanerImAM kathAnA pAtronA nAmo to kakkAvArI kramamAM ApelA ja che. sAthe sAthe te pAtro ke nAmono saMkSipta paricaya paNa che. tamAre mULa Agama uparAMta niryukti, bhASya, cUrti ke vRttimAM jo A nAma ke te nAma sAthe saMkaDAyela kathA ke daSTAMta jANavA che to amArI DIkSanerImAM tete nAmane aMte nirdeza karAyela Agama saMdarbha jovo. Agama saMdarbha jotAM ja tamane te saMdarbhavALA AgamanuM nAma, paMcAMgIno prakAra ane sUtrakrama maLI jaze. jenA AdhAre tame te kathA ke dRSTAMtano sahelAIthI abhyAsa karI zakazo. A nAmakozanuM mahattva to tyAre ja samajAya jyAre eka ja nAma dharAvatA ekathI vadhAre pAtrono alaga-alaga parIcaya ke judI judI kathAo tamane jovA maLe. te paNa phakta rUA. 200/-nI kiMmatamAM. saMdarbha mujaba kathA jovA mATe amAruM kAmasuttafor-sarva to che ja.
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 AgamasUtra saTIka anuvAda 7. AgamasUtra hindI anubAda 43-prakAzano mULa AgamanA 90,000 jeTalAM zloka pramANa sAhityanA mULa prakAzana pachI jema teno gujarAtI anuvAda karyo, tema hindI anuvAda paNa karyo. pharka eTalo ja ke A hindI anuvAda bAra bhAgomAM Azare 3200 jeTalA pAnAomAM patharAyelo che. gujarAtI anuvAda karatA 300thI paNa vadhAre pRSTho temAM umerAyA che. je phakta kadanI vRddhi ja nathI, paNa arthavistAra ane peregrAphonI pracUratA paNa dharAve ja che. hindIbhASI mahAtmAone paNa AgamanA padArthajJAnathI vaMcita na rahevuM paDe te AzayathI taiyAra karAyela A AgamasUtra hindI anuvAda hindI bhASAnI samRddhi ane sAhityika mUlya to dharAve ja che. te gujarAtI bhASI Agamarasiko ane tattvajijJAsuo mATe paNa mahattvanuM saMdarbhazAstra banI rahyuM che. rUA. 2700/-nuM mUlya dharAvatA A AgamasUtra-hindI anuvAd mAM paNa kramAMkana to mULa Agama, Agama gujarAtI anuvAda ane Agama sIAM anusAra ja thayela che. tethI abhyAsIone tulanA karavI saraLa paDe che. 8. Agama kathAnuyoga 6-prakAzano Agama kArya viSayaka A amAruM navamuM prakAzana che. jemAM "kathAnuyoga'' nAme anuyoganI mukhyatA che. A prakAzanamAM mULa Agamo, Agamo paranI niyukti, bhASya, cUrNi, vRtti ke avasUrI e tamAmano samAveza karI A Agama kathAnuyoganuM saMkalana ane gujarAtI anuvAda karavAmAM Avela che. je cha bhAgomAM vibhAjIta che 2200 jeTalA pRSThomAM samAviSTa che ane kathAone daza vibhAgamAM goThavela che. A kathAnuyogamAM tIrthaMkara, cakravartI, vAsudeva, baladeva e uttamapuruSo saMbaMdhI kathAnaka ke mAhitIno saMgraha che, zramaNa vibhAgamAM gaNadharo, pratyekabuddho, niAvo, anya zramaNonI kathAo che. te sAthe Azare 90thI vadhu pRSThomAM gozALAnuM kathAnaka tenA pUrvabhava, vartamAnabhava ane bhAvi bhavo sahita mUkela che. te sivAya zramaNI kathA, zrAvaka kathA, zrAvikA kathA, anyatIrthI kathA, prANI kathA, prakIrNa kathA ane dRSTAMtonA alaga vibhAgo che. pratyeka kathAne aMte tenA Agama saMdarbho paNa mUkelA che, jethI mULa mAhitI srota joI zakAya. chaTThA bhAgamAM akArAdikrame pratyeka kathAnA nAmonI goThavaNI ane tenI sAthe pRSThAMka ApelA che, jethI koIpaNa kathA zodhavI atyaMta saraLa bane che. A "Agama kathAnuyoga'' kevaLa kathArasiko tathA vyAkhyAtAo mATe atyaMta upayogI prakAzana che. jenuM mUlya mAtra rUA. 1,500/- che. temaja sana-2004mAM ja prakAzita thayela hovAthI hajI saraLatAthI upalabdha che.
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ amArA prakAzano 9 Agama mahApUjanavidhi A eka laghu pustikA che. jemAM pIstALIza Agama mahApUjana bhaNAvavA mATenI saraLa, spaSTa, zAstrIya vidhi che. sAthe-sAthe paMDita zrI rUpavijayajI kRta 45Agama pUjAo paNa ApI dIdhela che. aSTaprakArI pUjAnA abhinava duhA paNa che. koIpaNa vidhikArakane sahelAIthI pUjana karAvatA phAve te rIte vidhi sAthe sUcanAono nirdeza che. temaja Agama maMDapanI racanA, mAMDala, Avazyaka sAmagrI, vidhimAM pratyeka kArya mATe jarUrI evA sahAyakonI kArya vaheMcaNI paNa jaNAvela che. moTA TAIpa, padhonI suMdara goThavaNI, pratyeka pUjana mATenuM alaga peja, dareka pUjanane mATenI sUcanA, te pUjananI sAthe ja apAyelI hoya tevuM A eka mAtra prakAzana che. 10. AgamasaNa saTIka anuvAda 48-prakArano prastuta prakAzanamAM AgamonA mULasUtrono akSarazaH anuvAda to che ja. sAthe sAthe AgamonI niyukti ane TIkAno paNa anuvAda karela hovAthI ame "saTIka anuvAda" evuM nAmakaraNa karela che. jemAM 45 Agamo uparAMta be vaikalpika Agamo ane kalpa [bArasA sUtranA samAvezathI 48 prakAzano thAya che. jene A sAthe ame 42-bhAgomAM prakAzita karela che. A saTIka anuvAdamAM cha cheda sUtrono anuvAda mAtra mULano ja che, temAM saTIka anuvAda nathI. saMskRta ane prAkRta bhASAjJAnathI vaMcita Rtarasiko ke svAdhyAya premIone A atyaMta upayogI prakAzana che, jenuM saMyukta mUlya rUA. 10,000/- che, ke je kiMmatamAM to koI 45 saTIka Agamono anuvAda paNa na karI Ape. A saTIka anuvAda saMpuTamAM-aMgasUtro, upAMga sUtro ane mULasUtrono saMpUrNa saTIka anuvAda che. payajJA sUtromAM paNa upalabdha TIkAono anuvAda karelo ja che, naMdI ane anuyoga baMne sUtronuM vartamAna paddhatithI sAnuvAda vivecana karela che ane chedasUtro, kalpasUtra ane keTalAMka pannAono mULano anuvAda che. - x - >> - A hatI Agama saMbaMdhI amArA 250 prakAzanonI yAdI - x - x -
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 AgamasUtra saTIka anuvAda ( Agama sivAyanA sAhitya sarjananI jhAMkhI (1) vyAkaraNa sAhitya : 0 abhinava haima laghuprakriyA bhAga-1 thI 4 - mahopAdhyAya vinayavijayajI kRta "laghuprakriyA" para siddhahema zabdAnuzAsana ane tenI sAthe saMbaMdhita aneka saMdarbhagraMthonA upayogathI taiyAra karAyelo evo A daLadAra graMtha che. je krAuna ATha pejamAM taiyAra thayela che. saMskRta vyAkaraNanA abhyAsa mATenuM A prakAzana che. je gujarAtI bhASAnA mAdhyamathI taiyAra thayela che. temAM mULasUtra, teno artha, vRtti, nRtyartha, anuvRtti, vizeSa vivecana jevA sAta vibhAgo ane pracUra pariziSTo che. 0 kRdAmAlA :- A laghu sarjanamAM 125 dhAtuonA 23 prakAre thatAM kRdantonuM koSTaka che. () vyAkhyAna sAhitya - 0 abhinava upadeza prAsAda bhAga-1 thI 3. - A eka svataMtra vyAkhyAnamALA che. "mannata jiNANanAmaka sajhAyamAM AvatA zrAvakanA 36 kartavyo uparanA 108 vyAkhyAno temAM goThavelA che. pratyeka vyAkhyAna mATe daza-daza peja phALavela che. je pratyekamAM zloka-jainettara prasaMga - saMbaMdhita kartavyanI tAttvika vyAkhyA ane samaja-jenakathA ane kartavyane anurUpa stavanAdi paMktinI suMdara gUMthaNI che. 0 navapada-zrIpAla - zAzvatI oLInA vyAkhyAnarUpe A pustakanuM sarjana thayuM che, jemAM nave padanuM alaga-alaga vivecana sAthe nava divasamAM zrIpAlacaritra paNa pUruM thAya, te rIte goThavelA nava vyAkhyAnono samanvaya che. 10) (3) tasvAbhyAsa sAhitya :0 tatvArthasUtra prabodha TIkA-adhyAya-1 0 tattvAdhigama sUba abhinava TIkA-adhyAya-1 thI 10 - A graMthamAM tattvArtha sUtranA daza adhyAyonuM alaga-alaga daza pustakamAM ati vistRta vivecana dharAvatuM dazAMga vivaraNa che. jemAM sUkahetu, mULasUtra, saMdhirahita sUtra, sUtrArtha, zAMdajJAna, anuvRtti, aneka saMdarbha graMthone AdhAre taiyAra karAyela abhinava TIkA, sUmasaMdarbha, sUtrapadha, sUkaniSkarSa jevA daza vibhAgo che.
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ amArA prakAzano pratyeka adhyAyane aMte sUtrakrama, akAdi krama, zvetAmbara-digambara pAThabheda jevA pariziSTho tathA dazamA adhyAyanA pustakamAM aMte zabdasUci, viSayasUci, saMbaMdhakArikA jevA upayogI pariziSTho che. 0 tattvArtha sUtranA Agama AdhAra sthAno. - - A saMzodhana kakSAnuM eka viziSTa pustaka che. jemAM tattvArtha sUtranA pratyeka sUtrano mULa AgamamAMthI upalabdha saMdarbha, saMdarbha pATha, saMdarbha sthaLano ullekha che. temaja zvetAmbara-digambara pAThabhedanI tAlikA ane vizleSaNa che. (4) ArAdhanA sAhitya - 0 samAdhimaraNa H aMta samaye ane bhAvi gati sudhAravA mATe maraNa samaye cittanI samAdhi jaLavAya rahe tevI ArAdhanA vidhi, ArAdhanA sUtro, ArAdhanA padho, ArAdhanA prasaMgo vagere sAta vibhAgomAM A graMtha sarjelo che. (5) vidhi sAhitya - 0 dIkSA-yogAdi vidhi 0 vidhi saMgraha bhAga-1 0 sAdhu-sAdhvI kALadharma vidhi 0 sAdhu aMtima ArAdhanA 0 zrAvaka aMtima ArAdhanA sAdhu-sAdhvI, zrAvaka-zrAvikAono aMta samaya sudhAravA mATe nitya karavAnI evI A ArAdhanA che, mULa prAkRta ane saMskRtamAM graMthastha thayela A vidhine saraLa gujarAtImAM rajU karela che. paMcAMganA kadanI A pustikA sAthe rAkhavI paNa saraLa che. (6) pUjana sAhitya - 0 Agama mahApUjana vidhi-jenI noMdha Agama vibhAgamAM che. 0 pArzva padmAvatI pUjanavidhi 15 (7) yaMtra saMyojana : 0 45-Agama yaMtra 0 vizati sthAnaka yaMtra 3 3 1
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 AgamasUtra saTIka anuvAda (8) jinabhakti sAhitya :0 caityavandana parvamAlA 0 caityavandanasaMgraha-tIrthajina vizeSa 0 caityavandana covisI 0 caityavaMdana mALA - A eka saMpAdana graMtha che. jemAM paryadina tathA pavatithinA caityavaMdano. covisa jinanI covisI rUpa caityavaMdano, vividha tIrthamAM bolI zakAya tevA ane jinezvara paramAtmA viSayaka vividha bola yukta evA 779 caityavaMdanono vizALa saMgraha che. 0 zatruMjaya bhakti * zatruJjaya bhakti 0 siddhAcalano sAthI - siddhAcala bhAvayAtrA, stuti-caityavaMdanAdi 0 vItarAga stuti saMcaya-1151 bhAvavAhI stutino saMcaya 0 caitya paripATI (9) prakIrNa sAhitya - 0 zrI navakAra maMtra-nava lAkha jApa noMdhapothI 0 zrI cAstri pada eka karoDa jApa noMdhapothI 0 abhinava jaina paMcAMga 0 abhinava jaina paJcAGga 0 amadAvAda jinamaMdira-upAzraya Adi DirekTarI 0 bAra vrata pustikA tathA anya niyamo 0 zrI jJAnapada pUjA 0 kAyamI saMparka sthaLa 0 coghaDIyA tathA hosa kAyamI samayadarzikA (10) sUtra abhyAsa-sAhitya :0 jena ecukezanala sarTiphikeTa korsa 0 pratikramaNasUtra abhinava vivecana bhAga-1 thI 4 A rIte amArA 301 prakAzano thayA che. - >> - -
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ 39 mahAnizItha-chedana-6 mULa sUtra-anuvAda bhAga-30 ] * chedasUtromAM jenI chaThThA ane chellA cheda sUtra rUpe gaNanA thAya che, tevA A Agamane prAkRtamAM "mahAnirIda' nAme oLakhavAmAM Ave che ane vyavahArathI temaja saMsthAmAM paNa mahAnizItha hevAya che. jemAM cha adhyayano ane be cUlikA che. e rIte ATha vibhAgamAM A Agama saMgRhIta che. A Agama paratve koI ja niyukti, bhASya, carNi ke vyAkhyA-vRtti hovAno ullekha amone maLela nathI. eTale ame A mULasUtrano mAtra artha ja ahIM Apela che. saMyama jIvananI zuddhi upara vizeSa bhAra mUktA evA A granthamAM caraNakrayAnuyoganI mukhyatA hovA chatAM lakSmaNA sAdhvI, naMdIpeNa muni, susaDha AdinI kyAnA mAdhyame kyAnuyoga paNa teTalAM ja pramANamAM che. vaLI dravyastava ane bhAvastava, upadhAnanuM svarUpa, gItArtha vihAra AdinA mAdhyamathI kiMcita dravyAnuyoga svarUpa paNa jovA maLe ja che. vardhamAna vidhA ane tene kaI rIte sAdhavI te vAta ati spaSTa ane vistRtarUpe A AgamamAM dhevAyela che. nizalya prAyazcitta, gacchanI maryAdA ityAdi viSayo pratyeka sAdhu-sAdhvI mATe mananIya cIMtanIya ane sAmarthyanusAra AcaraNIya hovAthI kharekhara A Agamane vAyanA AdinA mAdhyame atyaMta prasAravA yogya che. mAtra sAdhu-sAdhvIjI ja nahIM paNa zrAvazrAvikanA jIvanamAM paNa A Agama thakI khUba-khUba parivartana lAvI zakaya tevA sacoTa vastu viSaya ane spaSTa kyanavALuM A Agama che. mULa AgamanI punaH vAsanA thI A Agamane punaH saMpAdita karAyela che. te viSayaka ullekha to AgamanI aMdaranA gadha khaMDomAM svayaM AcArya bhagavaMto e ja rela che. 1i0/2]
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda goda adhyayana-1 - zalya umaraNa ja - 4 - 4 - 4 - 4 - 4 - 4 - - tIrthane namaskAra thAo. - arahaMta bhagavaMtane namaskAra thAo. [1] AyuSyamAna evA bhagavaMto pAse meM A pramANe sAMbhaLela che ke - ahIM je koI chadmastha kriyAmAM vartatA evA sAdhu ke sAdhvI hoya teo- A paramatatva ane sAra bhUta padArthane sAdhI ApanAra ati mahA arthagarbhita, atizaya zreSTha evA "mahAnizItha' zrutaskaMdha mRtanA anusAre vividha mina, vacana, kayA trividha kriNa, phrAvaNa, anumodana sarva bhAvathI ane aMtaraabhAvI zalya rahita thaine AtmAnA hitane mATe - atyaMta ghora, vIra, ugra, SNakArI, tapa ane saMyamanA anuSThAno kravA mATe sarva pramAdanA AlaMbanone sarvathA choDIne sarva samaya rAtre ane divase ALasa rahita, satata khinnatA sivAya, ananya mahAzraddhA, saMvega ane vairAgyamArgane pAmelA, niyANA rahita, baLa-vIrya-puruSAra parAkramane chUpAvyA sivAya, glAni pAmyA vinA, vosirAvela-tyAga krelA dehavALA, sunizcita ekAgra cittavALA banIne vAraMvAra tapa, saMyama Adi anuSThAnomAM ramaNatA kravI joIe. ri] paraMtu rAga, dveSa, moha, viSaya, kaSAya, jJAna AlaMbanane nAme thatAM aneka pramAda, Rddhi, rasa, zAtA e traNa prakvaranA gAravo, rodra dhyAna ArtadhyAna, vikyA, mithyAtva, avirati, mina-vacana-kkayAnA] duSTa yogo, anAyatana sevana, kuzIla Adino saMsarga, cADI khAvI, khoTuM ALa caDhAvavuM, kalaha kravA, jAti Adi ATha bhede mada ravo, irSyA, abhimAna, krodha, mamatvabhAva, ahaMkAra vagere aneka bhedomAM vaheMcAyela tAmasabhAva yukta hRdayathI hiMsA, corI, jUTha, maithuna, parigrahanA AraMbha-saMkalpa Adi azubha pariNAmavALA ghora, pracaMDa, mahArodra gADha, cikaNA pApakarma maLarUpa lepathI kharaDAyela Azrava dvArone baMdha kyAM vinAnA na thavuM. - A jaNAvelA AzravamAM sAdhue pravRtta na thavuM. ]i A pramANe sAdhu ke sAdhvI potAnA doSa jANe tyAre eka kSaNa eka lava, muhUrta, AMkhano palakAro, ardha palakaro, ardha palArAnI aMdaranA bhAga jeTalo kALa paNa zalya rahita thAya. [4 thI 6] jyAre huM sarva bhAvathI upazAMta thaiza temaja sarva viSayomAM virakta banIza, rAga dveSa ane mohane tyAgIza.. tyAre saMvega pAmelo AtmA paraloknA paMthane emaNa manathI samyaka prAre vicAre, are ! huM ahIMthI mRtyu pAmIne kyAM jaIza?.meM kyo dharma prApta kya che? mAre kyA vrata-niyama che? meM kyA tapanuM sevana che? meM zIla kevuM dhAraNa karela
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19 1-4 thI che ? meM zuM dAna Apela che ? [8thI 9] - ke jenA prabhAve huM hIna, madhyama ke uttama kuLamAM svarga ke manuSyalokyAM sukha ane samRddhi pAmI zakuM? athavA viSAda kavAthI zo phAyado ? AtmAne huM barAbara jANuM chuM. mAruM duzcatri temaja mArA doSo ane guNo che, te sarvene huM jANuM chuM. Ama ghora aMdhakArathI bharapura evA pAtALa-narkamAM ja huM jaiza ke jyAM lAMbA kALa sudhI hajAro du:kho mAre anubhavavA paDaze. [10, 11] AvI rIte sarve jIvo dharma-adharma, sukha-duHkha vagere jANe che. gautama emAM keTalAMka prANIo evA hoya che ke jeo Atma hita nAra dharmanuM sevana moha ane ajJAnane kAraNe jatAM nathI. vaLI paraloka mATe Atmahita rUpa evo dharma jo koI mAyA-daMbhathI kraze, to paNa teno lAbha anubhavaze nahIM. - kira thI 14] A AtmA mAro ja che. huM mArA AtmAne yathArtha jANuM chuM. AtmAnI pratIti kravI dukra che. dharma paNa AtmasAkSIthI thAya che. je jene hitakTarI ke priya mAne che te tene suMdara pade sthApana kare che. kema ke siMhaNa potAnA krura baccAne paNa priya mAne che. jagatanA sarve jIvo potAnA jevo ja bIjAne AtmA che' ema vicAryA vinA AtmAne anAtmA rUpe 5to potAnA duSTa vacana, kAyA, manathI ceSTA sahita vartana re che. jyAre AtmA te nirdoSa hevAya che, je klaSatA rahita che, pakSapAtane choDela che, pApavALA ane lUSita hRdayo jenAthI ati dUra thayA che. ane doSa rUpI jALathI mukta che. [15, 16] parama artha yukta, tatva rUpe siddha thayela, adbhUta padArthone sAbIta phrI ApanAra evA, tevA puruSoe jela anuSThAna vaDe te nirdoSa AtmA potAne AnaMda pamADe che. tevA AtmAo uttama dharma hoya che, uttama tapa saMpatti-zIla-cAstri hoya che. tethI teo uttama gati pAme che. 17, 18] he gautama ! keTalAka evA prANIo hoya che ke jeo ATalI uttama kSAe pahoMcatA hoya chatAM paNa manamAM zalya rAkhIne dhamaciraNa kre che, paNa Atmahita samajI zaktA nathI. zalya sahita evuM jo WkArI, ugra, ghora, vIra, kakSAnuM tapa devatAI hajAra varSa sudhI to paNa tenuM tapa niSphaLa thAya che. [19] je zalyanI AlocanA thatI nathI, niMdA ke gaha #AtI nathI athavA zAstrokta prAyazcitta tuM nathI to te zalya paNa pApa kahevAya che. ri0] mAyA, daMbha-paTa e ravA yogya nathI. moTA guma pApa vA, ajayaNAanAcAra sevavA, manamAM zalya rAkhavuM, te AThe no saMgraha krAve che. ri1 thI 26] asaMyama, adharma, zIla ane vrata rahitatA, yogonI azuddhi, e
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda sarve sukta punyanA nAzaka, apAra gatimAM bhramaNa rAvanAra, zArIrika mAnasika duHkha pUrNa aMtarahita saMsAmAM ati ghora vyAkULatA bhogavavI paDe. keTalAMne kadarUpatA maLe, dAridra, durbhagatA, hAhAkAraka vedanA, parAbhava pAme tevuM jIvita, nirdayatA, sAhIna, krura, dayAhIna, nirlajatA, gUDha hRdaya, vakratA, viparItacitatA, rAga, dveSa, moha, ghanaghora mithyAtva, sanmArganAza, apayazaprApti, AjJA bhaMga, abodhi, zalyarahitatA A badhuM bhAvobhAva thAya che. A rIte pApazalyanA ekArthaka aneka paryAyo lyA. [2 thI 30] eka vakhata zalya hadayIne bIjA aneka bhavomAM sarve aMgo ane upAMgo vAraMvAra zalya vedanAvALA thAya che. te zalya be prakAranuM heluM che - sUkSma, bAdara. te baMnenA paNa traNa-traNa prakAro che - ghora, ugra, ugratara, ghora mAyA cAra bhede che. je ghora ugra mAnayukta hoya temaja mAyA, lobha, krodhayukta paNa hoya. ema ja ugra ane ugrataranA paNa cAra bhedo samajavA. sUkSma, bAdara bheda-prabheda sahita A zalyone muni ekadama uddhAra karI jaldI kADhI nAkhe. paraMtu kSaNavAra paNa muni zalyavALo na rahe. [31, 32] jema sarpanuM baccuM nAnuM hoya, sarasava pramANa mAtra agni thoDo hoya, vaLage to vinAza pamADe che. tenA sparza pachI viyoga karI zakato nathI. teja rIte Abha, alpatara pApa zalya na uddharela hoya to ghaNo saMtApa ApanAra ane kroDo bhavonI paraMparA vadhAranAra thAya che. [13 thI 7 bhagavan! dukhe uddhArI zakAya tevuM duHkhadAyI A pApazalya kema uddharavuM, te paNa ghaNAM jANatA nathI. he gautama! A pApazalya sarvathA mULathI ukheDI devAnuM dhela che. game tevuM durdhara zalya hoya tene aMgopAMga sahita bhedI nAMkhavAnuM jaNAvela che. - paheluM samyagadarzana, bIjuM sagAna, trIjuM samyaka cAai A traNe ektirUpa thAya, jIva jyAre zalyano kSetrIbhUta bane che ane pApa-zalya ati uMDANa sudhI pahoMceluM hoya, dekhAtuM na hoya, hADai sudhI gayeluM ane aMdara raheluM hoya, sarve aMgopAMgamAM kheMcI gayela hoya, aMdara-bahAranA bhAgo pIDA kratuM hoya, tevA zalyane mULamAMthI ukheDI nAMkhavuM joIe. 8i thI 40] kriyA sahita jJAna nirarthaka che, jJAna rahita kriyA paNa saphaLa thatI nathI, jema dekhato laMgaDo ane doDato AMdhaLo dAvAnaLamAM baLI maryA. tethI te gautama ! baMnenA saMyoge kAryasiddhi thAya che. eka cakra ke paiDAno ratha na cAle. jyAre AMdhaLo ne laMgaDo baMne erUpa banyA arthAtu laMgaDAe mArga batAvyo te rIte AMdhaLo cAlyo, to baMne dAvAnaLavALA vanane vaTAvI icchelA nagare nirvine salAmata pahoMcyA. tema jJAna prakAza Ape, tapa Atmazuddhi re ane saMyama iMdriya ane manane ADe mArge jatAM roke che. A traNeno yathArtha saMyoga thAya to mokSa thAya che, anyathA mokSa thato nathI.
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ 21 1-41,42 [41, ra te karaNathI niHzalya thaine, sarvazalyano tyAga karIne je koI niHzalyapaNe dharmanuM sevana kre che, tenuM saMyama saphaLa gaNeluM che. eTaluM ja nahIM paNa janma-janmAMtaramAM vipula, saMpatti ane Rddhi meLavIne paraMparAe zAzvata sukhane pAme che. [43 thI 47] zalya arthAta aticArAdi doSone uddharavAnI icchAvALo bhavyAtmA suprazasta yogavALA, zubha dine, sArItithI kraNa-muhUrta, sAruM nakSatra ane baLavAna caMdrano yoga hoya tyAre upavAsa ke AyaMbila tapa daza divasa sudhI krIne 800 paMcamaMgala mahAzrutaskaMdhano jApa re. tenA upara aThThama krIne pAraNe AyaMbila re. pAraNA dine caitya-jinAlaya ane sAdhuone vaMdanA re. sarva prakTare AtmAne krodha rahita ane kSamAvALo banAve. je kaMI duSTa vartana rela hoya te sarvenuM trividhe - mana, vaca, kayAthI, niHzulya bhAve "micchAmi dukkaDama" Ape. 4i8 thI 50] pharI paNa cetyAlayamAM jaIne vitarAga prabhunI pratimAone ekagrA bhaktipUrNa hRdayapUrvaka darekanI vaMdanA stavanA re. caityone samyaga vidhi sahita vaMdanA karIne chaThTha bhakta tapa karIne cetyAlayamAM A mRtadevatA nAmaka vidhAno lAkha pramANa jApa re. sarvabhAvathI upazAMta thayelo, eksagra cittavALo, daDha nizcayavALo, upayogavALo, DAmADoLa citta rahita, rAga-rAti-aratithI rahita banI cetyAlayanA pavitra sthaLamAM vidhipUrvaka jApa kre. pi1] A sUbamAM maMtrAkSaro che. jeno anuvAda thaI na zake. jijJAsue amAruM sAmasutta ibhAga-39, mahAnirIEpRSTha-5 jovuM. pi siddhAMtioe A vidhA - "sUtra-51mAM Apela mULa ardhamAgadhImAM che te mahAvidhA" lIpI-akSarothI lakhelI che. zAstranA marma na samajelo temaja kuzIlavALo hoya tevAne gItArtha kRtadharoe A pravacana vidhA na ApavI ke tevAne na prarUpavI. pi3 thI 55] A zreSTha vidhAthI sarva prakAre potAne abhimaMtrita krIne e kSamAvAna, iMdriya damI, jitendriya sUi jAya. uMghamAM je zubha ke azubha svapna Ave tene barAbara avadhAre, yAda rAkhe, tyAM jevuM svapna joyuM hoya tadanusAra zubha ke azubha thAya. jo suMdara svapna hoya to mahA paramArtha sArabhUta zalyoddhAra thAya tema samajavuM. pi6, pa] A rIte ATha mada sthAna virahita, lodmagra bhAge birAjatA siddhone stavato hoya, tevA niHzalya thavAnI abhilASaNAvALA AtmAne zuddha AlocanA ApavI. potAnA pApane AlocIne guru pAse pragaTa karIne zalya rahita thAya tyAra pachI paNa caityo ane sAdhuone vaMdana krI, vidhipUrvaka khamAve. pi8 thI dara] pApazalya khamAvIne pharI paNa vidhipUrvaka deva-asuro sahita jagatane AnaMda pamADato nilape zalyoddhAra kare che. e rIte zalyarahita thaI sarva bhAve pharI paNa vidhi sahita caityone vAMde, sAdharmikone khamAve. khAsa karIne jenI sAthe eksa vAsa karyo hoya gAme gAma vicaryo hoya, jemaNe kkora vacanothI sAraNAdi preraNA
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda ApI hoya, jemane paNa kArya prasaMge ke kArya sivAya kaThora, Akra, niSphara vacano saMbhaLAvela hoya, teNe paNa sAme kaMika pratyuttara Apelo hoya, te kyAya jIvato hoya ke mRtyu pAmelo hoya. tene sarva bhAvathI khamAvo, jo jIvato hoya to tyAM jaIne vinayathI khamAve, mRtyu pAmelo hoya to sAdhunI sAkSIe khamAve. 6i3 thI 65] e pramANe traNa bhuvanane paNa bhAvathI kSAmaNA karIne mana, vacana, kAyAthI zuddha thayelo te nizcayapUrvaka Ama ghoSaNA re, "huM sarve jIvone khamAvuM chuM. sarve jIvo mane kSamA Apo. sarva jIvo sAthe mAre maitrIbhAva che. koI paNanI sAthe vairabhAva nathI. bhavobhavamAM dareka jIvanA saMbaMdhamAM Avelo huM mana-vacana-kAyAthI sarva bhAve, sarva prakAre, sarvene khamAvuM chuM. ]i A pramANe kSamApanA ghoSaNA krIne caityavaMdanA che. sAdhu sAkSIe gurunI paNa vidhipUrvaka kSamApanA re. dika, 68] samyaka prakAre gurujIne khamAvIne sva zakti anusAra jJAnano mahimA re. pharI paNa vidhi sahita vaMdana re. paramArtha, tatvabhUta ane sArarUpa A zalyoddharaNa kai rIte karavuM, te gurumukhethI sAMbhaLe, sAMbhaLIne te pramANe AlocanA re ke jethI AlocanA katAM kevaLajJAna utpanna thAya. di9, 70] AvA suMdara bhAvamAM rahela ane niHzalya AlocanA krela hoya, jethI AlocanA kratAM-kyatAM ja devaLajJAna utpanna thAya. he gautama ! evA keTalAMka mahA satvazALI mahApuruSonA nAmo jaNAvIe chIe ke jeoe bhAvathI AlocanA kratA kratA kevaLajJAna utpanna karyuM. [1 thI 5] hA hA ! meM duSTa karya kyuM, hA hA ! meM duSTa vicAryuM, hA hA ! meM khoTI anumodanA karI. e rIte saMvegathI ane bhAvathI AlocanA kranAra kevaLajJAna meLave. irSA samiti pUrvaka paga mUkatAM kevalI thAya, muhapatti pratilekhanathI kevalI thAya, AlocanA kratA kevalI thAya. "hA hA huM pApI chuM' ema vicAratA kvalI thAya. hA-hA meM unmatta banI unmArga prarUpaNA krI' ema pazcAtApa kratA kevalI thAya. aNagArapaNAmAM kevalI thAya. "sAvadha yoga sevIza nahIM' e rIte akhaMDita zIla pAlanathI kevalI thAya, sarva prakAre zIlanuM rakSaNa jatAM kroDa praznare prAyazcitta jatAM paNa kevalI thAya. 6i thI 8) zarIranI malinatA sApha sUpha na WvA rUpa nipratirma kratA, na khaMjavALatA, AMkhanuM maTakuM na mAratAM kevalI thAya. be prahara sudhI eka paDakhe rahIne maunavrata dhAraNa karIne paNa kevalI thAya. "sAdhupaNuM pALavA huM samartha nathI tethI anazanamAM rahuM' tema katAM, navakrara gaNatA, saMpUrNa sAmagrI pAmavA chatAM kevalI kema na thayo ? e bhAvanAthI paNa kevalI thAya. [s, o] jyAM sudhI daDhaprahArI vata loko mane pApazalyI dhe, tyAM sudhI kAyotsarga pArIza nahIM, e rIte kevalI thAya. calAyamAna kASTha upara paga AvatA
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/79, 80 vicAre ke are re ! ajyaNA thaze, jIva-virAdhanA thaze, evI bhAvanAthI kevalI thAya. zuddha pakSamAM prAyazcitta kyuM ema kahetA kevalI thAya. jIvana caMcaLa che, anitya ane kSaNa vinAzI che. e bhAve kevalI thAya. [81 thI 83] AlocanA, niMdA, vaMdanA, ghora-dura prAyazcitta sevana, lAkho upasarga sahana karatAM kevalI thAya. caMdanabAlAvat hAtha khaseDatAM kevaLa jJAna thAya. gaDu muninI jema khAtAM-khAtAM, eka dANo khAvA rUpa tapa-prAyazcitta karatAM kevalI thAya. prAyazcitta zarU karanAra, ardha prAyazcitta karanAra, prAyazcitta puruM karanAra kevalI ane utkRSTa 108 saMkhyAmAM RSabhAdi mAphaka kevaLa pAmanAra valI. [84 thI 87] 'zuddhi ane prAyazcitta vinA kevalI thaIe te kevuM sAruM' ema bhAvanA tAM kevalI thAya. have evuM prAyazcitta kyuM mAre tapa AcaravuM na paDe ema bhAvanA karatAM valI thAya. prANanA bhoge paNa huM jinAjJAna na ullaMghuM - e rIte kevalI thAya. zarIra juduM che AtmA jUdo che, mane samyaktva thayuM che, AvI-AvI bhAvanAthI kevalI thAya. 23 - [88 thI 90] anAdino pApakma mela huM dhoI nAkhuM evI bhAvanAthI kevalI thAya. have koI pramAdAcaraNa nahIM karuM - te bhAvanAthI kevalI thAya. dehanA kSaye mane nirjarA thAya, saMyama e ja zarIrano ni Mka sAra che. evI bhAvanAthI kevalI thAya. manathI paNa zIlakhaMDana thatAM mAre na jIvavuM, vacana ane kAyAthI paNa zIlanuM rakSaNa karuM evI bhAvanAthI kevalI thAya. [91 thI 95] ema anAdikALathI bhamatAM pharI munipaNuM pAmyo. keTalAMka bhavomAM keTalIka AlocanA saphaLa banI. koI bhavamAM prAyazcitta cittanI zuddhi nAra banyo. kSamAdhArI IMdriya damI, saMtoSI, iMdriya vijetA, satya bhASI, chakAya samAraMbhathI trividhe vimelo, traNa daMDathI vimelo strI sAthe vAta paNa na to, strInA aMgopAMgane na joto, zarIra mamatvarahita, apratibaddha vihArI. mahA sArA AzayavALo, garbhavAsathI bhayabhIta, saMsAranA aneka duHkha ane bhayathI trAsita. AvA AvA bhAvothI AvanAra Alocakne AlocanA ApavI. Alocake paNa gurudatta prAyazcitta karavuM. doSanA phaLe prAyazcitta karavuM. [96 thI 98] Alocake mAyA, daMbha zalyathI AlocanA na karavI. e rIte AlocanAthI saMsAravRddhi thAya. anAdi kALathI potAnA krmathI durmativALA AtmAe ghaNAM viklparUpa klola vALA saMsAra samudramAM AlocanA karavA chatAM adhogati pAmanAranA nAmo hyuM, te tuM sAMbhaLa ke jeo AlocanA sahita prAyazcitta pAmelAM ane bhAvadoSathI kluSita cittavALAM thayA che. [9 thI 102] zalya sahita AlocanA prAyazcitta karIne pAparma karanArA narAdhamo, dusaha duHkho anubhavatA tyAM rahe che. bhAre asaMyama sevI, sAdhu niMdaka, dRSTi ane vANI viSayamAM zIla rahita, manathI paNa zIla, sUkSma viSaya Alocaka, bIjAnA nAme prAyazcitta karI thoDI thoDI AlocanA re ke jarA paNa AlocanA na .
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda re, je doSa sevyo nathI tenI ke loka raMjanArthe bIjAnA dekhatAM AlocanA re. 'huM prAyazcitta karIza nahIM' tema vicArIne ke paTapUrvaka AloyanA re.. [103 thI 105] mAyA, daMbha ane prapaMcathI pUrve karelA tapa ane AcaraNanI vAto re, mane kaMI prAyazcita lAgatuM ja nathI tema he ke relA doSa pragaTa ja na re, najIkmAM relAM doSo ja pragaTa kare. nAnA nAnA prAyazcitta mAMge ame evI pravRtti rIe chIe ke AlocanAno avakAza na rahe-tevuM kahe ke zubha baMdha thAya tevI AlocanA mAMge. huM moTuM prAyazcita na karI zakuM ke mAre glAnanI sevA karavAnI che tevA AlaMbane prAyazcitta na re. AlocanA karatA sAMbhaLyuM na sAMbhaLyuM re. [106 thI 108] tuSTikArI chuTaka prAyazcitta huM nahIM kyuM loka khuzI mATe mAtra jIbhethI prAyazcitta nahIM OM ema khI prAyazcitta na kare. prAyazcitta svIkArIne lAMbAgALe Acare athavA prAyazcitta kabulI kaMika juduM kare. nirdayatAthI vAraMvAra mahApApa Acare. kaMdarpa viSayaka abhimAna - 'game teTaluM prAyazcitta karavA samartha chuM.' jayaNA rahita seve ke na sAMbhaLyuM kare. [109 thI 113] pustakmAM lakhyA mujaba prAyazcitta kare. svamati klpanAthI prAyazcitta kare. pUrvata AlocanA mujaba te ja prAyazcitta karI le. jAti, kuLa, ubhaya, zruta, lAbha, aizvarya, tapa, paMDitAI, satkAra e badhAMnA madamAM lubdha thAya. gAravothI uttejita thaI AlocanA re. huM apUya ekAkI chuM. evuM vicAre. huM pApImAM paNa pApI chuM. evI kluSitatAthI AlocanA kare. bIjA dvArA ke avinayathI AlocanA re. avidhithI re. ahIM helA ke anya tevA ja duSTa bhAve AlocanA kare. [114 thI 116] gautama anAdi kALathI bhAva-doSa sevana karanAra, AtmAne duHkha pamADanAra cheka sAtamI naska sudhI gayA che. anAdi anaMta saMsAramAM ja sAdhuo zalya sahita hoya che. teo potAnA bhAva-doSa rUpa virasa-kyu phaLa bhogave che. haju zalyathI zalkita thayelA bhAvimAM paNa anaMtALa sudhI Tu phaLa bhogavatA raheze. mATe munie jarA paNa zalya dhAraNa na karavuM. gautama ! zramaNInI koI saMkhyA nathI, ke je kluSitatA rahita, niHzalya, vizuddha, zuddha, nirNaLa, vimala mAnasI thai, atyaMtara vizodhithI AlocanA karI, atispaSTa, aticArAdi sarva bhAvazalyane yathArtha tapa sevI, pUrNa prAyazcitta AcarI, pApa krma maLane dhoI, utpanna uttama kevaLa jJAnavALI, mahAyazA, mahAnubhAgA, mahAsattA anaMta sukhayukta mokSa pAmI che. [118 thI 120] gautama ! punya bhAgI keTalIka sAdhvIonA nAmo khIe chIe ke jeo AlocanA karatA kevaLa jJAna pAmyA hoya ! arere ! huM pApAM, pApamati chuM. pApINImAM paNa adhika pApa karanArI chuM. meM ghaNuM duSTa ciMtavyuM kema ke A janmamAM mane strIbhAva utpanna thayo. to paNa have ghora, vIra, ugra, kdadAyI tapa ane saMyamane dhAraNa karIza. [1921 thI 125] anaMtI pAparAzi ekjI thatAM strIpaNuM maLe che. have strIpaNAMne
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/1ra1 thI 15 yogya saMcita pApane evA pAtaLA chuM ke jethI strI na thavuM, kevaLajJAna pAmuM. dRSTithI paNa have zIla na khaMDu. have huM zramaNI kevalI thaiza. arere ! pUrve manathI paNa meM kaMI ati duSTa vicAryuM haze. mAruM rUpa-lAvaNya dekhIne tathA kAMti-zobhA joIne koI mAnava rUpa pataMgIyA adhama banI kSaya na pAme. te mATe anazana phrI zramaNIpaNAmAM kevalI banIza. nizcayathI vAyarA sivAya koI sparza krIza nahIM. - vira6 thI 1ra9] have cha Ayano AraMbha-samAraMbha nahIM . zramaNI kevalI banIza. mArA deha, kakha, stana, sAthaLa, guma sthAna, nAbhi, jaghanAMtarAdi sarvAgone evA gopavIza ke mAtAne paNa te darzAvIza nahIM. evI bhAvanAthI sAdhvI valI thAya. aneka phoDo bhAvAMtara meM kya, garbhAvAsa paraMparA kratA meM koI prakAre pApa kSma kSapaka jJAna-cA>>i yukta suMdara manuSyatva meLaveluM che. have kSaNe kSaNe sarva bhAva zalya AlocanA-niMdA krIza. pharI tevA pApa na kravAnI bhAvanAthI prAyazcitta anuSThAna krIza. 3i0 thI 13] je kratA prAyazcitta Ave tevA mana, vacana, kAyAnA kAryo, pravI-apa-teu-vAyu vanaspati temaja bIjano samAraMbha, be-traNa-cAra pAMca iMdriyovALA jIvono samAraMbha karIza nahIM. asatya bolIza nahIM. na dIdhelI rAkha paNa nahIM lauM. svapna paNa maithuna nahIM prArtha. parigraha nahIM karuM. jethI mULaguLa uttara guNanI alanA na thAya. [133 thI 13] mada, bhaya, kyAya, daMDa e sarvethI rahita thaI, gumi ane samitimAM ramaNa krIza. iMdriya jaya krIza. 18000 zIlAMgothI yukta zarIrI thaiza. svAdhyAya-dhyAna yogomAM ramaNatA krIza, evI zramaNI-kevalI thaiza. triloka trAtA dharma tIrtha je ciha dhAraNa rela che tene dhAraNa kratI huM kadAca yaMtramAM palAine mArA zarIstA be khaMDa phrAya ke mane phALI, cIrI nAMkhe, bhaDabhaDatAM agnimAM pheMke mastaka chede to paNa gRhIta vrata niyamano bhaMga ke zIla ane cAritranuM eka janma khAtara manathI paNa khaMDana na evI zramaNI thaIza. [17thI 139] gadheDA, uMTa, kutarA Adi jAtivALA bhavomAM rAgavALI thaine meM ghaNuM bhramaNa . anaMtA bhavomAM na kravA lAyaka m kya. have pravajyAmAM pravezIne paNa tevA duSTa rksa . to pachI ghoraMdhAravALI pAtALa pRthvImAMthI mane nIkaLavAno avakAza ja maLavo muzkela thAya. Avo manuSya janma rAga daiSTithI pasAra zuM to ghaNAM duHkhanuM bhAjana thAya. [140thI 14] manuSya bhava anitya, kSaNamAM vinAzI svabhAvI, ghaNAM pApa daMDa doSayukta che. temAM samagra triloka niMde tevI strIpaNe utpanna thaI, to paNa vidaLa ane aMtarAya rahita evA dharmane pAmIne have koI prakAre dharmane virAdhIza nahIM. have zRMgAra rAga, vikarayukta ceSTAnI abhilASA nahIM karuM. dhamapadezaka sivAya koI puruSane prazAMta daSTithI paNa najauM. tenI sAthe AlApa-saMlApa na . na kahI zakAya tevA pApo kravAthI utpanna zalyanI jema AlocanA ApI haze tema karIza. e
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda pramANe bhAvanA bhAvatA zramaNI-valI thAya. [145 thI 148] A pramANe zuddha AlocanA ApIne anaMta zramaNIo niHzalya banI, anAdi kALamAM he gautama ! kevaLI thaI, siddhi pAmI, iMdriya damI, iMdriya vijetA, satya bhASI, trividhe chakraya samAraMbhathI viramelI, traNa daMDanA Azravane roknArI, puruSa kyA ane puruSa saMga tyAgI, saMtApa ane aMgopAMga jovAthI viramelI, sva zarIra mamatva rahita, mahAyazavALI, dravya-kSetra-kALa-bhAva pratye apratibaddha, strIpaNuM-garbhAvasthA-bhavabhramaNathI bhayabhIta AvA praznaranI sAdhvIone AlocanA ApavI. [149 thI 151] je rIte A zramaNIoe prAyazcitta kyuM tema kravuM. paNa koIe mAyA ke daMbhapUrvaka na cAlovuM. kema ke tema katAM pApa karma vRddhi thAya che. anAdi kALathI mAyA-paTathI AlocanA kIrane zalyavALI banelI sAdhvI, AjJA karI sevakvaNuM pAmIne chaThThI narake gayela che. vipara, 15] keTalAMka sAdhvIonA nAma chuM te samaja-jANa ke jemaNe AlocanA krI che, paNa bhAva doSa sevela hovAthI, vizeSa prakAre pApa karma-maLathI teno saMyama ane zIlanA aMgo kharaDAyelA che. te niHzalyapaNuM prazaMsela che, je kSaNavAra paNa parama bhAva vizaddhi vagaranuM na hoya. [1pa4, 155] tethI hai gautama ! keTalIka strIne ati nirmaLa citta vizuddhi bhavAMtaramAM paNa thatI nathI, ke jethI te niHzalya bhAva pAmI zake. kTalIka zramaNIo chaThTha, aTTama, cAra upavAsa Adi lAgalagATa upavAsathI zarIra sukvI nAMkhe che, to paNa sarAga bhAvane AlocatI nathI- choDatI nathI. [156, 15] aneka prakAranA vikalpo rUpI kallola zreNI taraMgomAM avagAhana kranAra, duHkhe avagAhya evA manarUpI sAgaramAM viracaratAne oLakhavA azakya che. jemanA citta svAdhIna nathI. temane AlocanA kevI rIte ApI zakAya ? AvA zalyavALAnuM zalya jeo uddhare che, teo kSaNe kSaNe vaMdanIya che. 158 thI 16] neharAga rahita paNe, vAtsalya bhAvathI, dharma dhyAnamAM ullasita kranAra, zIlAMgo ane uttama guNa sthAnaka dhArI, strI ane aneka baMdhanothI mukta, ghara-strI Adine kedakhAnuM mAnanAra, suvizuddha atanirmaLa cittayukta zalya rahita mahAyazA puruSa darzanIya, vaMdanIya, uttama evA devendrone pUjayanI che. kRtArthI, sAMsArika sarva padArthono anAdara krIne je uttara evA virati sthAnane dhAraNa re che. teo darzanIya pUjanIya che. [161 thI 16] zalya AlocanA na ranAra sAdhvI kaI rIte saMsAranA ru phaLa pAme te dhe che - huM AlocanA nahIM karuM. zA mATe kravI ? athavA sAdhvI thoDI AlocanA krI, ghaNAM doSo na dhe, je doSa bIjA jue te ja kyuM. huM to niSpApa kahenArI chuM. jJAnAdi AlaMbano mATe doSa sevavAmAM zI AlocanA kravAnI ? pramAdanI kSamApanA mAMganArI, pApa nArI, zakti nathI evI vAto kyanArI, loka
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15-161 thI 163 27 viruddha kyA kyanArI, bIjA e rela pApane nAme AlocanA lenArI, koinI pAse tevA doSanuM prAyazcitta sAMbhaLI, te pramANe svadoSa nivedana kranArI, jAti Adi ATha madathI saMkti thayelI zramaNI [A rIte zuddha AlocanA na le. [164 thI 15 jUThuM bolI paDAI javAnA bhaye AlocanA na le, traNe gAravathI dUSita thayelI hoya, AvA aneka bhAva doSo ne AdhIna thayelI, pApa zalyothI bharelI zramaNI anaMta kALe anaMtI thaI, teo aneka duHkhavALA sthAne gayelI che. [166 thI 16] anaMtI zramaNI je anAdi zalyathI zarbhita che, te bhAvadoSa rUpa eka ja mAtra zalyathI upArjita ghora, ugra, ugratara phaLanI karu virasa vedanA bhogavatI Aje paNa narkamAM rahelI che. bhAvimAM paNa anaMta kALa tevA zalyathI upArjita kaTu phaLa anubhavaze. mATe zramaNIoe kSaNavAra mATe paNa sUkSmamAM sUkSma zalya paNa dhAraNa na kravuM. [168 thI 1dala dhaga dhaga zabda jatA prajavalita jvAlA paMktiothI AkuLa, mahA bhayaMkra bhArelA mahA agnimAM zarIra jaldI baLe che. aMgAranA DhagalAmAM kudI pharI jaLamAM, temAMthI sthaLamAM, pharI nadImAM, evA duHkho bhogavavAthI maravuM sAruM. [10, 11] paramAdhAmIo zastrathI nArakInA zarIranA nAnA-nAnA TukkA kApe, haMmezAM agnimAM home, tiNa kravatathI zarIra phaDAvI temAM lUNa-khAra bhabharAve, tenAthI zarIra ati zuSka thAya to paNa svazAlya utAravA samartha na bane. [12, 13] java-khAra, haLadara AdithI potAnuM zarIra lIMpIne mRtaHprAya kravuM saheluM che, mastakta svahaste chedIne dharavuM saheluM che. paNa niHzalya banAya tevo tapa dukra che. [13 thI 18] sva zalyathI duHkhIta, mAyA-daMbhathI relA zalyo chUpAvato, sva zalya pragaTa kravA samartha banI na zake. kadAca koI rAjA duzca>>i pUche to sarvasva ane deha ApavA bUla thAya, paNa sva duzyastri dhevA samartha na thAya. dAca rAjA tene samagra pRthvI ApI devAnuM dhe, to paNa potAnuM duzyastri na dhe. tyAre pRthvIne paNa tRNa samAna gaNe. rAjA jIvana chedavAnuM dhe, tyAre prANa jAya to paNa duztastri na he. sarvasvanuM haraNa thAya to paNa koI potAnuM dustha>>i EtA nathI. huM paNa narakyAM jaIza. paraMtu sva duzvastri hIza nahIM. [18, 19] je pApI, adhama buddhi, A janmanA pApa chupAvanArA kapuruSo hoya te sva duzcatri gopave, te mahApuruSa hevAtA nathI. zalya rahita tapaktane sapuruSa kahela che. (180 thI 183] AtmA pote pApa-zalya kravA icchuka na hoya ane AMkhanA palArAthI paNa ardha samaya jeTalA kALamAM anaMtagaNa pApo bharAIne bhAMgI jAya, to nirdabha-nimaya dhyAna, svAdhyAya, ghoratapa ane saMyamathI sva pApono te ja kSaNe uddhAra karI zake che. niHzalya AlocanA, niMdA, gaha krIne tevuM daDha prAyazcitta re jethI zalyano cheDo AvI jAya. bIjA janmomAM pUratA pramANamAM upArjita ane
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda AtmAmAM daDhapaNe kSetrIbhUta hoya to paNa palakArAmAM, kSaNa ke muhUrtamAM janma pUro thatAM sudhImAM nakkI pApa zalyano aMtakta thAya che. [184 thI 185] te kharekhara subhaTa puru, tapasvI, paMDita, kSamAvAna, iMdriya vazakta ane saMtoSI che. tenuM jIvana saphaLa che. te zUravIra che, prazasya che. kSaNe kSaNe darzana yogya che, je zuddha AlocanArthe taiyAra thaI. sva aparAdhone guru pAse pragaTa krI potAnuM duzcaritra spaSTatayA jaNAve che. | [186 thI 189] gautama! jagatamAM evA keTalAMka jIvo hoya che. jeo ardhazalyano uddhAra re, mAyA-lajjA-bhaya-mohanA karaNe mRSAvAdathI ardha zalya manamAM dhArI rAkhe... hIna sarvI temane tenAthI moTuM duHkha utpanna thAya che. ajJAna doSathI citta zalya na udaravAthI bhAvimAM nakkI duHkhI thaiza tevo vicAra thato nathI. jema zarIramAM zalya kAMTo ghusI gayA pachI tene bahAra na kADhe to te zalya eka janmamAM, eka sthAne pIDA Ape ke te mAMsarUpa banI jA. 5 jo pApa zalya AtmAmAM ghusI jAya to asaMkhya dhAravALuM vaja parvatane bhede tema A zalya asaMkhyatA bhava sudhI savagane bhedanAruM thAya. [10 thI 1rtha gautama ! evA paNa jIvo hoya che ke je lAkho bhavo sudhI svAdhyAya, dhyAna, yoga, ghora tapa-saMyama thakI zalyoddhAra krIne duHkha ane phlezathI mukta thaI pharI paNa be-traNa gaNAM pramAdathI zalyavALA bane che. pharI ghaNAM janmAMtare tapathI dagdha rksavALA zalyoddhArArthe samartha thAya che. [13 thI 196] e pramANe pharI paNa zalyoddhAra sAmagrI koI paNa praznare meLavIne, je koI pramAdavaza thAya che, te bhavabhavanA kalyANa prAsanA sarva sAdhano dareka prakAre hArI jAya che. pramAda rUpI cora lyANanI samRddhi lUMTI jAya che. evA koika jIvo hoya che, je pramAdAdhIna thaI. ghora tapa sevatA hovA chatAM sarvathA sva zalya chUpAve che. paNa teo jAmatA nathI ke A zalya konAthI chUpAvyuM? kemake pAMca lokyAlo, sva AtmA, pAMca iMdriyothI kaMI gama nathI. [1] gautama ! cAra gati rUpa saMsAramAM mRgajaLa samAna saMsAra sukhathI ThagAyelo, bhAvado rUpa zalyathI chetarAya che ane cAre gatimAM bhame che. - 198 thI 200 ATaluM vistArathI dheluM samajI deDha nizciya ane hRdayathI dhIratA karavI. mahA uttama satva rUpI bhAlAthI mAyA rAkSasIne bhedI nAMkhavI joIe. aneka saraLa bhAvothI aneka prakAre mAyAne nirmathana krIne vinayAdi aMkuzathI pharI mAna gajendrane vaza re. saraLatArUpI sAMbelA vaDe saeNkko viSayono cUro krI, krodhalobhAdine dUrathI niMde. [201 thI 205] na jitela krodha ane mAna, vRddhi pAmatI mAyA ane lobha, e cAre kyAyo ati durdhara evA zalyone AtmAmAM praveze tyAre upazamathI krodhane haNe, namratAthI mAnane jIte, saraLatAthI mAyAne ane saMtoSathI lobhane jitavo. A pramANe kaSAyo jItIne jeoe sAta bhaya sthAno ane ATha
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ 29 1/-/ra01 thI 205 madasthAnono tyAga karyo che, teo guru pAse zuddha AlocanA grahaNa karavA taiyAra thAya. je pramANe aticAra zalya lAgeluM hoya te pramANe potAnuM sarva duzvastri zaMka rahita, kSobha pAmyA sivAya, guruthI nirbhaya banIne nivedana kre. bhUtanA vaLagALavALo ke bALaka jema ati saraLatAthI bole tema guru sanmukha, je pramANe zalya thayuM hoya te pramANe badhuM yathArtha nivedana re- AlocanA kre. [206, 20] pAtALamAM pravezI, pANImAM jaIne, mAnamAM gupta sthaLe, rAtre ke aMdhakAramAM ke mAtAnI sAthe paNa je hoya te badhuM ane te sivAya paNa bIjA je dukRtyo eka ke aneka vakhata kya hoya te sarve guru samakSa yathArtha kahevAthI pApano kSaya thAya. ri08] guru bhagavaMta paNa tene tIrthakra paramAtmAnI AjJA mujaba prAyazcitta he, jethI niHzalya thaI asaMyamano parihAra kre. ri09, 210] asaMyamane pApa kahevAya, te aneka prakAre che - hiMsA, jUTha, corI, maithuna, parigraha. zabda-rUpa-rasa-gaMdha-sparza e pAMca indriyonA viSayo, krodha-mAnamAyA-lobha e cAra kaSAyo, traNa daMDa, A pApanA tyAga vinA niHzalya thaI zakto nathI. ri11] pRthvI Adi pAMca sthAvara, chaThThA trasa jIvo athavA nava, daza ke cauda bhede jIvo athavA kayAnA vividha bhedothI jaNAvAtA aneka prakAranA jIvonI hiMsAnA pApanI AlocanA re. rilara hitopadeza choDIne sarvottama ane pAramArthika tatvabhUta dharmanuM mRSAvacana aneka prakAre che, te zalyane Aloce. [13] udgama, utpAdana, eSaNA bhedorUpa AhAra pANI AdinA 42 ane mAMDalInA 5 doSathI duSita evo je pAtra upakraNa, AhAra, pANI teja A badhuM nava koTithI azAddha hoya teno bhogavaTo re to corIno doSa lAge. tenI AlocanA re. ri14, 215] divya kAma, ratisukha jo mana, vacana, kayAthI re-krAve-anumode. e rIte sati sukha mANe. athavA dArika rati sukha manathI paNa ciMtave to te abrahmacarI jANavo. brahmacaryanI nava prakAranI gumine je koI sAdhu-sAdhvI virodhe ke rAgavALI daSTi kare to brahmacaryanuM pApa zalya pAme te AlocavuM. ri16] gaNanA pramANathI vadhu dhamapakraNa saMgraha kare. ri16 thI 219] kyAya sahita krura bhAvathI je lUSita vANI bole, doSayukta vayanathI javAba Ape, te paNa mRSAvacana jANavuM. jo ke dhULa paNa aNadIdheluM grahaNa re te corI. hastakarma, zabdAdi viSayonuM sevana te maithuna, padArthamAM mUcha, lobha, kaMkSA, mamatva thAya te parigraha. uNodarI na te ATha khAya te rAtri bhojana. ri19 thI rara1] iSTa zabdAdimAM rAga ane aniSTa zabdaAdimAM dveSa, muni kSaNavAra paNa na kare. cAre kyAyone manamAM ja upazAMta karI de, duSTa mana-vacana-kraya
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda daMDano parihAra che. sacitta pANIno paribhoga na re, bIjasthAvarAyo saMghaTTo na kare. ri22 thI 224] ukta mahApApono tyAga na kre tyAM sudhI niHzalya na thAya. A mahApApomAMthI eka sUkSma pApa paNa kre tyAM sudhI zalya rahita na thAya. tethI guru samakSa AlocanA krIne guru datta prAyazcitta krIne, kyuTa-daMbha-zalya rahita tapa krIne je je deva ke manuSya bhavomAM utpanna thAya tyAM tyAM uttama jAti-samRddhisiddhi-rUpa-saubhAgya meLave. jo te bhave siddhi na pAme to A badhI uttama sAmagrI jarUra pAme. tema huM kahuM chuM. [25] ahIM mRtadharoe likhitano doSa na Apavo. paNa je A banI pUrvanI prati lakhelI hatI. temAM kyAMka zlokardha kyAMka pada-akSara, kyAMka paMkti, kyAMka traNa-traNa pAnAo ema ghaNo grantha khavAI gayelo hato. mahAnizItha suNa adhyayana-1 no muni dIparatnasAgare rela sUsAnuvAda pUrNa
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2/1/226 thI 227 adhyayana-2 vipAka pratipAdana " X 200 ******** * uddezo-19 [226 thI 227] gautama ! sarva bhAva sahita nirmala zalyoddhAra karIne samyak prakAre A pratyakSa vicAravuM ke A jagatamAM je saMjJI, asaMjJI, bhavya ke abhavya hoya, paNa sukhArthI koIpaNa AtmA tIrNI urdhva, ahIM tahIM ema daze dizAmAM aTana kare che. 31 [228 thI 229] asaMjJI be bhede jANavA. viklendriyo ane ekendriyo. kRmizu-mAkhI anukrame be, traNa cAra iMdriyovALA viklendriya ane pRthvI, apa, teu, vAyu, vanaspati e sthAvara ekendriya asaMjJI jIvo hevAya. pazu, pakSI, mRgo, nAkI, manuSyo devo e badhAM saMjJI vhela che. te maryAdAmAM sarva jIvomAM bhavyapaNuM ane abhavyapaNuM hoya. nArImAM viksendrIya, ekendriyatva na hoya. [230, 231] amane paNa sukha thAo, evI icchAthI viksendriya jIvo tApa lAgatAM chAyAmAM, ThaMDI lAge to taDakAmAM jAya, tyAM paNa temane duHkha thAya, ati komaLa aMgavALA temanuM tALavuM kSaNavAra tApa ke dAhane ke ThaMDaka Adi pratikULatA sahevA samartha thaI zaktA nathI. [232, 233] maithuna viSayaka saMklpa ane tenA rAgathI, ajJAna doSathI pRthvIkAyAdi ekendriyamAM utpanna thayelAne duHkha ke sukhano khyAla Avato nathI. te ekendriyonuM anaMtAkALe parirtana thAya, te beiMdriyatva pAme, keTalAMka na pAme, keTalAMka anAdi ALe pAme che. [234] ThaMDI, garamI, vAyaro, varasAdAdithI parAbhava pAmelA, mRgalA, pazu, pakSI, sarpo Adi svapnamAM paNa AMkhanA palakArAnA ardhabhAga jeTaluM paNa sukha pAmI zaktA nathI. [235] Thora, aNagamatAM sparzavALI tIkSNa vata ane tenA sarakhA bIjA hathiyArothI cIrAtA, phaDAtA, kmAtA kSaNe kSaNe aneka vedanAo anubhavatA bIcArA nArakone sukha hoya ja kyAMthI ? [236, 237] devalokmAM amaratA to sarvenI samAna che. to paNa, tyAM eka deva vAhana rUpe, bIjo deva teno Arohaka thAya, evuM tyAM duHkha hoya che. hAtha-paga tulya hovA chatAM teo baLApo kare che ke kharekhara AtmA-vairI banyo. te samaye mAyA-khaMbha rIne huM bhava hArI gayo, dhikkAra thAo mane ATalo tapa ryo paNa AtmA ThagAyo ane halakuM devapaNuM pAmyo. [238 thI 241] manuSyapaNAmAM sukhano arthI khetI karma sevA cAkarI vepAra zilpaLA niraMtara rAta-divasa re che. temAM tApa taDako veThe che, emAM temane sukha che ? keTalAMka bIjAnA samRddhi Adi joIne hRdayamAM baLatarA re che. keTalAMka
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ Dera mahAnizIthachedasUtra-anuvAda peTano khADo pUrI zaktA nathI. keTalAMkanI hoya te lakSmI paNa kSINa thAya che. punya vadhe to yaza, kIrti, lakSmI vadhe che, puca ghaTe to te ghaTavA mAMDe che. keTalAMka punyavaMta satata hajAra varSa eka samAna sukha bhogave che. keTalAMka eka divasa paNa sukha na pAmIne duHkhamAM kALa vItAve che. kema ke punatyakma kravA choDI dIdhela che. rirI A jo jagatanA tamAma jIvonuM sAmAnyathI saMkSepamAM duHkha kahyuM che gotama ! manuSya jAtinuM duHkha sAMbhaLa ri43] pratyeka samaye anubhavatA seMDo prAre duHkhothI udvega pAmelA ane TALo pAmelA chatAM manuSyo vairAgya pAmatA nathI. [24, 245 saMkSepathI manuSyanuM duHkha be prakAre che - eka zArIrika, bIjuM mAnasika. baMnenA ghora, pracaMDa, mahArauddha evA traNa traNa prakrare che. muhUrtamAM aMta Ave te ghora, keTalo samaya vacce vizrAma me te ghora pracaMDa, vizrAMti vinA dareka samaye sarakhuM duHkha niraMtara anubhavyA ja kare te ghora pracaMDa mahAraudra dukha. [4] manuSya jAtine ghora dukha hoya, tiryaMcone ghora pracaMDa duHkha ane nAraktA jIvone ghora pracaMDa mahAraudra duHkha hoya. 9i ] manuSyane traNa prakAre duHkha che - jadhanya madhyama, uttama, tiryaMcane jadhanya na hoya. nAraane utkRSTa duHkha hoya. ri48 thI ra50] manuSyane je jadhanya du:kha che te be prakAranuM jANavuM - sUkSma ane bAdara bIjA moTA duHkho vibhAga vagaranA jANavA. saMmUrthAita manuSyone sUkSma ane devone bAdara duHkha hoya che. mahaddhika devone cyavana kaLe bAdara mAnasika dukha thAya. Abhiyogika devone janmathI mRtyu paryanta mAnasika bAdara duHkha hoya che. devone zArIrika duHkha na hoya. devone vaja samAna ati baLavAna vaikriya hRdaya hoya che. anyathA mAnasika duHkhathI 100 TUThThA thaIne tenuM hRdaya bhedAI jAya. ripa1, 25] bAkInA be vibhAga vagaranA te madhyama ane utkRSTa du:kha AvA duHkho garbhaja manuSyane mATe samajavA. asaMkhyAta vaSayaka yugalIke vimadhyama prakAre du:kha hoya, saMkhyAna varSAyuka manuSyone utkRSTa duHkha hoya. ripa3 have duHkhanA arthavALA paryAya zabdo kahe che - asukha, vedanA, vyAdhi, pIDA, duHkha, anivRtti, becenI, arati, kleza Adi aneka ekarthika paryAya zabdo du:khane mATe che.
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra/ra/ra54 33 2 adhyayana-ra, udezo-2 - 4 - 4 - 4 - 4 - 4 - [54] zArIrika-mAnasika be bhede duHkho jaNAvyA, temAM have gautama ! zArIrika duHkha spaSTapaNe huM chuM te sAMbhaLa ripapa thI 2 kezAgranA lAkha kroDamAM bhAgane sparza karavAmAM Ave to paNa nirdoSavRttika kaMthuAnA jIvane eTalI tIva pIDA thAya ke jo ApaNane koI kravatathI kApe ke hRdayane athavA mastakta zastrathI bhede to ApaNa tharathara kaMpIe, tema zuAnA badhAM aMgo sparza mAtrathI pIDA pAme. tene aMdara-bahAra bhAre pIDA thAya. tenA zarIramAM saLavaLATa ane 5 thavA lAge, te parAdhIna ane vAcArahita hoya vedanA na kahI zake. paNa bhArelo agni saLage tema tenuM mAnasikrazArIrika duHkha atiza hoya. te vicAre che ke A zuM che ? mane A bhAre pIDA duHkha prApta thayuM che, lAMbA uSNa nisAsA mUke che. A duHkhano aMta kyAre Avaze ? A pIDAthI huM kyAre chUTIza ? A duHkhanA saMkTothI mukta thavA kyo prayatna zuMkyAM nAsI jauM ? zuM chuM jethI duHkha mATe ane sukha thAya ? zuM kharuM ? zuM AcchAdana zuM ? pathya zuM ? A pramANe traNe varganA vyApAranA kAraNe tIvra mahAduHkhanA saMkTamAM AvI bharANo chuM. saMkhyAnI AvalikAo sudhI huM klezAnubhava bhogavIza. samaju chuM ke mane A khaNa AvI che. koI prakAre A khaNa zAMta thaze nahIM. cikara thI ra5] manuSya tyAre zuM kare che, he gautama ! te tuM sAMbhaLa. je te zuno. jIva bIje cAlyo gayo na hoya to khaNaja khaNatA khaNatAM pelA kuMthunA jIvane mArI nAMkhe che athavA bhIMta sAthe potAnA zarIrane ghase eTale kuMthuno jIva leza pAme cAvatuM mRtyu pAme che. maratA kuMthuA upara khaNato te manuSya nizcayathI atirodra dhyAnamAM paDelo samajyo. jo te Arta ane raudranA svarUpane jANanAra hoya to tevo khaNanAra zuddha ArtadhyAna kranAro che ema samajavuM. [6] temaja rauddha dhyAnamAM vartato hoya te utkRSTa narakAyuM bAMdhe. ArtadhyAnI durbhaga-strI-napuMsaka-tiryacatva pAme. [267 thI 269] sthaAnA paganA sparzathI utpanna khaNanA duHkhathI mukta thavAnI abhilASAvALo hAMphaLo-phAMphaLo manuSya pachI je avasthA pAme che te kahe che - lAvaNya uDelo evo dIna, zoknagna, udvegavAna, zUnya manaska, trasta, mUDha, duHkhathI rezAna, dhImA-lAMbA niHzvAsa nAMkhato, cittathI AkuLa, avizrAMta duHkhanA kAraNe azubha tiryaMca ane nArakIne yogya karma bAMdhIne bhava paraMparAmAM bhramaNa kraze. ri70] A pramANe karmanA kSayopazamathI thuA nimitte utpanna duHkhane koI prakare AtmAne majabuta banAvI kSaNavAra samabhAva keLave ane kuMthu jIvane khaNI na nAMkhe to mahA phlezanA duHkhathI pAra utarI gayelo samajavo. 0i13)
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda ri1 thI ra05] azaraNa te jIvane kleza na ApI sukhI kya, tethI ati harSa pAme. svasthacitta thai vicAre ke jo eka jIvane abhayadAna ApyuM. have huM nivRtti pAmyo. khaNavAthI utpanna thanAra pApa rmanA duHkhano paNa meM nAza kya. khaNavAthI ane te jIvanI virAdhanAthI hu meLe na jANI zakta ke huM rodradhyAnamAM jAta ke Ata dhyAnamAM? te baMne dhyAnathI e duHkhano varga guNAMka kretAM tAM anaMtAnaMta duHkha sudhI pahoMcI jAta. samayanA paNa AMtarA vinA sata-disa eka dhAruM duHkha bhogavatA mane vacce thoDo paNa visAmo na maLata. naraka ane tiryaMcamAM evuM duHkha sAgaropamanA asaMkhyAtA kALa sudhI bhogavavuM paDatuM, te samaye hRdaya rasarUpa banIne dukhAgni vaDe jANe pIgaLI jatuM hoya tevuM anubhavata. ri6] kuMthuAno sparza krIne upArjita duHkha bhogavatI veLA manamAM ema vicAra thAya ke A duHkha na hoya to suMdara, paNa te samaye ciMtavavuM ke A zunA sparzathI utpanna thayela khaNanuM duHkha mane kyA hisAbamAM gaNAya ? ri7] phyuAnA sparzanuM duHkha ahIM mAtra upapalakSaNathI kyuM saMsAramAM sarva duHkha pratyakSa che, anubhavavA chatAM keTalAMka jANatA nathI. ri%, 29] bIjA paNa mahAghora duHkha sarve saMsArIne hoya che. gautama ! keTalAMka duHkha ahIM varNavavA ? janmAMtaramAM mAtra eTaluM ja bolyo hoya ke - haNo, mAroteTalAM vacamAtrano vipAka huM chuM. ri80 thI 283] jayAM jayAM te utpanna thAya, tyAM tyAM ghaNAM bhavanamAM haMmezAM marAto, pITAto, kUTAto haMmezAM bhramaNa kre che. je koI prANInA ke kIDA-pataMgIyAdi jIvonA aMgo, upAMgo, AMkha, kAna, nAsika, keDa, hADai, pITha bhAgAdi zarIra avayavone bhAMgI nAkhe toDI nAMkhe ke bhaMgAvI-toDAvI naMkhAve athavA tema kranArane sAro mAne to te karelA karmanA udayathI dhANImAM talanI jema pIlAze. A rIte eka, be, traNa vIsa, trIza, so hajAra ke lAkha nahIM paNa saMkhyAtA bhavo sudhI duHkhanI paraMparA pAmaze. [284 thI 28 pramAda, ajJAna ke irSyAthI je koI asatya vacana bole, sAmAne aNagamatA aniSTa vacana saMbhaLAve, kAmadeva ke zaThapaNAMnA abhimAnathI, durAgrahathI vAraMvAra bole, bolAve ke anumode, krodha-lobha-bhaya-hAsyathI asatya, aNagamatuM, aniSTa vacana bole to te rmanA udayathI mUMgo, gaMdhAtA mukhavALo, mUrkha, rogI, niphaLa vayanI, dareka bhavamAM potAnA taraphathI ja laghupaNuM, sArA vartanavALo hovA chatAM badhe khoTA klaMka meLavanAra thAya. [28] jIvanikAyanA hitArthe yathArtha vacana bolAyuM hoya te vacana nirdoSa che. asatya hoya to paNa asatyano doSa na lAge. ri88) ema corI AdinA phaLo jANavA. khetI Adi AraMbha karmothI prApta dhananI A ke pUrvajanmamAM kApApathI hAni dekhAya.
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3/89 thI 291 35 adhyayana-2, udezo-3 - 4 - 4 - 4 - 4 - 4 - 289 thI 201] e rIte maithuna doSathI sthAvarapaNuM bhogavIne keTalAMka anaMta kALe manuSya yonimAM AvyA. manuSyatvamAM TalAMknI hojarI maMda hovAthI muklIe AhAra pAcana thAya. thoDo adhika AhAra le to peTamAM pIDA thAya ke kSaNe kSaNe tRSA lAgyA re. kadAca mArgamAM mRtyu thAya. vadhu bolA hovAthI koI pAse na besADe. sukhethI koI sthAne sthira na bese. muklIthI besavA maLe. sthAna thAya to paNa klA-vijJAnAdi abhAve kyAMya AvakAra na maLe. pApanA udayavALo te bicAro nidrA paNa na pAme. ri92, 23] e pramANe, parigraha ane AraMbha doSathI narakayuSa bAMdhIne utkRSTa 33 sAgaropama ALa sudhI nAranI tIvra vedanAo bhogavI ahIM mAnavabhavamAM Avyo, ahIM paNa sudhAthI pIDAya, game teTalAM bhojana chatAM saMtoSa na thAya. pravAsIne jema zAMti na maLe, tema A bicAro bhojana kravA chatAM tRpta thato nathI. [294, 2lpa krodhAdi kSAyonA doSathI gho, AzIviSa, deSTiviSa sarpapaNuM pAmIne, pachI rodradhyAnI mithyASTi thAya che. mithyASTi manuSyatvamAM dhUrta, OM kyuTa, prapaMca, daMbha Adi lAMbo samaya krI sva mahattA lokone jaNAvato, te tiryacapaNuM pAmyo. ri96 thI 298] ahIM paNa aneka vyAdhi, roga, duHkha zokta bhAjana bane che. daridratA ane kaMjIyAthI parAbhavita thayelo aneka loknA tiraskAranuM pAtra bane che. tenA kramodayanA doSathI niraMtara ciMtAthI gaLatAM dehavALo irSA-vivAdarUpa agni javAlA vaDe satata baLI rahelA zarIravALA hoya che. AvA ajJAna-bALa jIvo aneka du:khathI parezAna thAya che emAM temanA duzcatrino ja doSa hoya che. eTale teo ahIM konA upara roSa re ? ri99, 300] A rIte vrata-niyama bhaMgathI, zIlakhaMDanathI, asaMyama pravartanathI, usUtra prarUpaNA-mithyA mArga prapauMvavAthI, jinAjJA viparIta aneka prAre AcaraNAthI, pramAdAcaraNathI, kaMika mana ke vacana ke kAyAthI, kravA-AvavA anumodavAthI ane mana-vacana-kAya yoganA pramAdAcaraNathI doSa lAge che. 3i01] A lAgelA doSonI vidhivata trividha niMdA, gaha AlocanA, pratikramaNa, prAyazcitta karyA vinA doSonI zuddhi na thAya. [30] zalya sahita rahevAthI anaMtI vakhata garbhamAM 1 thI 6 mAsa sudhI tenA hADakaM, hAtha, paga, mastaka, AkRti baMdhAya nahIM te pahelAM ja garbha pIgaLI jAya. [303 thI 306] manuSya janma prApti chatAM temAM koDha, kSaya Adi vyAdhivALo thAya. jIvato hoya paNa zarIramAM kRmi thAya. aneka mAkhI zarIre bese, baNabaNe, 'niraMtara zarIranA aMge aMga saDatA jAya. hADakaM vAtA jAya. evA duHkhothI parAbhava
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda pAmelo ati lajjanIya, nIMdanIya, gahaNIya, anekane uga krAvanAra thAya. nIkTanA saMbaMdhI ane baMdhane paNa aNagamato thAya. tevA adhyavasAya vizeSathI aAma nirjarAthI bhUta ke pizAcapaNuM pAme. pUrva bhavonA zalyathI tevA pariNAma vizeSathI aneka bhavonA upArjita karmathI daze dizAmAM dUra dUra pheMkato jAya ke jayAM AhAra-pANI mukta hoya, zvAsa paNa na laI zake. tevA verAna araNyamAM janme. [307 thI 39] to ekbIjAnA aMgopAMga sAthe joDAyelo, hoya, moha madirAmAM cakyUra banelo, sUryanA udaya-astanI khabara na paDe tevI pRthvI upara goLAkAra mipaNe utpanna thAya che. kRmipaNAnI tyAM bhavasthiti, kSayasthiti bhogavIne kadApI manuSya paNuM meLave to paNa napuMsakta pAme. pachI ati krura dhora rodra pariNAma vizaSane vaheto ane te pariNAma rUpI pavanathI saLagI pheMkAIne mRtyu pAme che, marIne vanaspatimayamAM janme che. [310 thI 313] vanaspatipaNuM pAmIne paga uMce ane mukha nIce rahe tevI sthitimAM saMto naLa pasAra krato beiMdriyapaNuM na meLavI zake. vanaspatipaNAnI sthiti bhogavIne pachI eka be traNa-cAra-pAMca iMdriyapaNuM pAme. pUrvakta pApazalyathI tiryaMca thAya to paNa mahAmasya, haMsaka pakSI, sAMDha jevA baLada, siMha AdinA bhava pAme. tyAM paNa ati krUratara pariNAmathI mAMsAhAra, paMcendriya vadha Adi pApakarmathI cheka sAtamI naraka sudhI jAya. [314, 315] tyAM lAMbAkALa sudhI tevA prakAranA mahAghora duHkhane anubhavIne pharI krura tiryayanA bhavamAM janmI krura pApakarma karIne pAcho nAcchImAM jAya. e rIte naraka, tiryaMca gatinA bhavo vArAratA parAvartana to mahAduHkho anubhavato tyAM rahe ke je dukhonuM varNana roDo varSe paNa hevA zaktimAna na thavAya. [316 thI 318] pachI gadheDA, uMTa, baLada AdinA bhavo ratAM gADAMno bhAra khecavo, bhAravahana, khIlIvALI lAkkIno mAra, kadavamAM paNa khUMcI jAya tevI sthitimAM bhAra kheMcavo, TADha, taDake, rasAdanA duHkho sahevA. vadha baMdhana-aMkta thavuM. kAna-nAka chedAvA, nilaMchanA-DAma sahevA, dhuMsarAmAM joDAIne cAlavuM. paroNA-cAbuka aMkuzanA mAra khAvA, rAta divasa sarva kALa jIvana paryanta duHkha anubhavavuM. tevA bIjA anekaneka duHkha samUhane cIrakALa anubhavIne duHkhathI rIbAto, Ad dhyAna krato mahAmUlIthI prANono tyAga kre che. [319 thI 3ra3] vaLI tevA koI zubha adhyAvasAya vizeSathI koI prakAre manuSyatva meLave, paNa haju pUrvakta zalyanA doSathI manuSyapaNAmAM AvavA chatAM janmathI ja harIphane tyAM janme tyAM vyAdhi, khasa, khaNajAdi rogathI gherAyelo rahe, badhAM tene na jovAmAM kalyANa mAne. ahIM lokonI lakSmI harI levAnI dRDha manobhAvanAtha hRdayamAM baLyA re. janma saphaLa ryA vinA pAcho mRtyu pAme. pariNAme vizeSathI pharI sthAvarakayamAM bhame, athavA be-traNa-cAra-pAMca iMdriyavALA bhavamAM tevuM ati rodra ghora bhayaMkra mahA duHkha bhogavato tyAre gati rUpa saMsAramAM duHsaha vedanA
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2/3/319 thI 3ra3 39. anubhavato sarva yonimAM sthiti khapAvato bhamyA re che. [324] je pUrve eka vakhata zalya ke pApa doSa sevelo te kAraNe cAre gatimAM bhramaNa ratAM, dareka bhavamAM janma-maraNa, ghaNAM vyAdhi, vedanA, roga, zoka, darIdratA, jIyA, khoTA klaMka pAmavA, garbhAvAsa AdinA duHkho rUpa agnimAM bhaDake baLatAM bicAro zuM na pAme ? te jaNAve che - nirvANa gamana yogya AnaMda, sAmarthya yoga, mokSa ApanAra 18000 zIlAMga ratha ane sarva pAparAzi tathA ATha prakAranA rmonA vinAza mATe samartha evo ahiMsA lakSaNavALo sarvajJathita dharma ane bodhi na pAme. [35 thI 32] pariNAma vizeSane AzrIne koIka AtmA lAkho pudgala parAvartananA ati lAMbA kALa pachI mahAmuklIthI bodhi pAme. AvuM ati durlabha, sarva du:khakSaya # bodhi ratna pAmIne je koI pramAda re te pharI tevI pUrve jaNAvelI te te yonimAM te ja krame, te ja mArge, tevA duHkha pAme. [328, 329] e pramANe sarve pugalonA sarve payayo, sarve varNAntaro, sarva gaMdharasa-sparza-saMsthAna paNe potAnA zarIrapaNe pariNAma pAme, bhavasthiti ane kAyasthitinA sarva bhAvo lokta vize pariNAmAMtara pAme, teTalA pudagala parAvartana kALa sudhImAM bodhi pAme ke na paNa pAme. 3i30, 331] e rIte vrata-niyama bhAMge, vrata-niyama bhAMganAranI upekSA re, tene sthira na re, zIlakhaMDana re ke zIla khaMDana kranAranI upekSA re, saMyama virAdhe ke virAdhaknI upekSA kare, unmArga pravatavi ke pravartAvanArane na roke. sUtra viruddha AcaraNa kTa, sAmarthya chatAM tema kramAM na roke ke upekSA re te sarve pUrvokta krame cAre gati saMsAramAM bhramaNa kare che. 3i2, 333] sAmo mANasa roSAyamAna thAya ke toSAyamAna, jhera khAvAnI vAta kTa ke bhaya batAve, haMmezAM sva pakSane guNa nAra, sva parahitakArI bhASA ja bolAvI. Ama hitArI vacana bolanAra bodha meLave, meLavelA bodhane nirmaLa re. [333 thI 335] khullA Azrava dvAravALA jIvo prakRti, sthiti, pradeza ane rasathI rmanI cIkAzavALA bane che. tevo AtmA rmano kSaya ke nirjarA na karI zake. A rIte ghora ATha rmanA maLamAM sapaDAyelA sarve jIvono duHkhathI chUTakAro kema thAya? pUrve dulya kya hoya, te pApanuM pratikramaNa na hoya evA svakta karmo bhogavyA sivAya ke ghora tapa sevyA vinA te thI mUkta thaI zakatuM nathI. [336, 33] siddhAtmA, ayogI, zolezIkraNamAM rahelA sivAyanA tamAma saMsArI AtmA dareka samaye karma bAMdhe che. je prANI karma-baMdha rahita nathI. zubha adhyavasAyathI zubha raksa ane azubhathI azubha karmabaMdha, tIvatara pariNAmathI tIvratara rasa sthiti ane maMdathI maMdarasa ane TUMkI sthitivALA rmo upArje. [38] sarve pApa rmone ekaThAM karatAM jeTalo zazi thAya, tene asaMkhyAta gaNAM ravAthI jeTaluM karma parimANa thAya teTalAM bhai, tapa-saMyama-cAstri khaMDana ane virAdhanAthI tathA usUtra mArganI prarUpaNA, AcaraNA, nAranI upekSAthI
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda upArjana thAya. [33] je sarva dAnAdi sva-para hita mATe AcaravAmAM Ave to aparimita, mahA uMcA bhAre, niraMtara gADha pApa-karmono Dhagalo paNa kSaya pAme. saMyama tapanA sevanathI lAMbA kULanA sarve pApa karmo vinAza pAme che. 3i40 thI 34] jo samyaktanI nirmaLatA saha karma AvavAnA dvAro baMdha krIne jyAre jyAM apramAdI bane tyAre tyAM baMdha a5 rai ne ghaNI nijA re. Azrava dvAra baMdha krIne, jinAjJA na khaMDe, jJAna-darzana-cAstrimAM daDha bane tyAre pUrva baddha sarva rmo khapAve, alpasthitika rma bAMdhe, anudita karma paNa ghora upasarga parISaha sahI udIraNA krI kSaya re ane kamane jIte. A rIte AzravanA kAraNo rokI, sarva AzAtanA tajIne, svAdhyayana-dhyAna yogomAM temaja dhIra-vIra tapamAM lIna bane. saMpUrNa saMyama trividhe pAlana re, tyAre utkRSTa baMdha na kare ane anaMta gaNI karma nirjarA re. [345 thI 348] sarva Avazyaka kriyAmAM udhamavaMta banela, pramAda-viSaya-rANakaSAyAdinA AlaMbana rahita bAhyAvyaMtara sarva saMgathI mukta, rAga dveSa moha rahita, niyANA vagarano jayAre thAya, viSayonA rAgathI nivRtta thAya, garbha paraMparAthI bhaya pAme, Azrava dvAra rUMdhI kSamAdi yati dharmAdimAM rahelo hoya, te zukla dhyAnanI zreNImAM ArohaNa krI zelezIkaraNane pAme che, tyAre lAMbAkALanuM bAMdhela samagra karma bALIne bhasma re, navuM alpa karma na bAMdhe, dhyAna yoga agnimAM pAMca hRsvAkSara kamAM bhava sudhI TaknAra badhAM karma bALIne bhasma krI de che. 3i49, 35o] A pramANe jIvanA vIrya ane sAmarthya yoge paraMparAthI karma klaktA kvacathI sarvathA mukta prANI eka samayamAM zAzvata, pIDA-roga-jarA-maraNathI rahita, jemAM koi divasa duHkha-dAridra na hoya, zAzvata sukha hoya tevo mokSa pAme. [351 thI 35 gautama ! evA paNa prANIo che, jeo Asava dvAro baMdha krIne, kSamAdi dazavidha saMyama sthAnAdi pAmelA hoya to paNa duHkha mizrita sukha pAme che. tethI jyAM sudhI AThe karmo ghoratapa ane saMyamathI bALI na nAMkhe, tyAM sudhI jIvane svapna paNa sukha na hoya. jagatamAM badhAM prANIne vizrAMti sahita du:kha satata bhogavavAnuM hoya che. eka samaya evo nathI ke jemAM A jIve Avela duHkha samatApUrvaka sahana karyuM hoya. [354, 355] kuMthuAnA jIvanuM zarIra kvaDuM? he gautama! te tuM vicAra, nAnAmAM nAnuM, tethI paNa alpatara. temAM kaMzuAno paga kevaDo ? paganI aNI jeTalI anya tama. teno paNa bhAga jo ApaNA zarIrane sparze ke koinA paNa zarIra upara cAle to paNa ApaNane duHkhanuM kAraNa bane. lAkho zuAnA zarIro ekkAM krIne vajana kro to eka pala na thAya. to eka kuMthuAnuM zarIra keTaluM mAtra hoya ? evA sUkSma kuMthunA paganI aNInA bhAgano sparza paNa sahana karI zakto nathI ane te sparzathI pUrvokta avasthA jIvo anubhave che. to he gautama ! tevA duHkha samaye kevI bhAvanA
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23/354, 355 39 bhAvavI te sAMbhaLa. ripa6 thI 35 dhu samAna sUkSma prANI mArA malIna zarIre bhramaNa re, saMcare, cAle to paNa khaNIne vinAza na . paraMtu rakSaNa kre. A kaMi haMmezA ahIM vasavAno nathI. lAMbo samaya rahevAno nathI. eka kSaNamAM cAlI jaze, bIjI kSaNa nahIM rahe. dAya rahe to paNa A pramANe bhAvanA bhAvavI ke A phaMkyu rAgathI nathI vasyo ke mArA upara tene dveSa nathI. krodha-irSyA-vairathI mane DaMkhato nathI. krIDA kravAnI icchAthI kraDato nathI, vairabhAvathI koinAM zarIre caDato nathI. te to amasto ja game tenA zarIre caDI jAya che. viklendriya, baLaka ke koi prANI hoya te saLagatA agni ke vAvanA pANImAM praveza kre, te dI ema na vicAre ke A mAro pUrva vairI ke saMbaMdhI che. mATe AtmA ema vicAre ke mArI zAtA-pApanA udaye Avyo che. - AvA jIvo pratye me kaMI azAtAnuM du:kha kyuM haze. pUrva bhavamAM relA pAparmaphaLa bhogavavAno ke te pApapuMjano cheDo lAvavA mATe mArA AtmahitArthe A kya tIrNa, urdhva, adho dizA vidizAmAM mArA zarIra upara Amatema phare che. A duHkhane samabhAve sahIza, to mArA pApakarmano aMta Avaze. kadAca kuMthune zarIre pharatA pharatA mahAvAyarAno jhapATo lAgyo to te kuMthune zArIrika dusaha duHkha tathA Artarodra dhyAna vRddhi pAme. AvA samaye vicAra ke kuMthunA sparzathI tane nAmamAtra duHkha thayuM che. te paNa sahana thatuM nathI ane Arta - rodra dhyAnamAM jAya che. to te duHkhathI tuM zalyano AraMbha karIne mana-vacana-kAya yoga samaya, Avalika, muhUrta sudhI zaSyavALo thaiza, tethI tenuM phaLa tAre ghaNAM lAMbA kALa sudhI veThavuM paDaze. te vakhate tevA duHkhone tuM zI rIte sahana krIza ? [36] te dukho kevA haze? cAragati, 84 lAkha yonirUpa aneka bhavo ane garbhavAsa sahevo paDaze. jemAM ahorAtra satata ghora pracaMDa, mahAbhayaMkra duHkha sahevuM paDaze. marI gayo ema AjaMdavuM paDaze. [36] naraka ke tiryaMcagatimAM kei rakSaka ke zaramya nathI. bicArA eklApotAnA zarIrane koI sahAyaka maLe nahIM tyAM DavA ane Akta virasa pApanA phaLo bhogavavA paDe. [368] nArakIo talavAranI ghA sama patravALA vRkSonA vanamAM chAyArthe jAya to pavanathI pAMdaDA zarIre paDe eTale zarIranA TUkaDA thAya. lohI, paru, carabIvALI durgadhI pravAhavALI vaitaraNI nadImAM taNAvAnuM, yaMtromAM pIlAvAna, kravatathI kyAvAnuM, zAbhalIvRkSa sAthe AlIMgana, bhImA raMdhAvAnuM, jhagaDAM Adi pakSInI cAMcanA baTakA sahevAnuM siMhAdithI phADI khavAvuM, A ane AvA aneka duHkho naraka gatimAM parAdhIna paNe bhogavavA paDe. [369, 30] tiryaMcone nAka-kAna viMdhAvA, vadha-baMdhana-AkaMdana kratA prANInA zarIramAMthI mAMsa Ape, cAmaDI utAre, haLa-gADAM kheMcavA, atibhAra vahevo, paroNI bhoMkavI, bhUkha-tarasa, loDhAnI nALa pagamAM khIlIthI jaDe, baLAktare bAMdhI zastrathI
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda agniDAma de. aMkna kTa, baLatarA kratA padArtho AMkhamAM AMje. ityAdi parAdhinatAnA ane nirdayatAthI aneka duHkho tiryaMcabhavamAM bhogavavA paDe. [39] kuMthunA paganA sparzathI utpanna khaNanuM duHkha tuM ahIM sahevA samartha nathI, to pachI uparokta naraka, tiryaMca gatinA ati bhayaMkra mahAduHkho Avaze tyAre teno pAra kevI rIte pAmIza ? [2 thI 3w] nArakI ane tiryaMcanA duHkho tathA kuMthunA paganA sparzanuM duHkha, e baMnenuM aMtara keTaluM? meru parvatanA paramANu anaMtagaNA karIe to eka paramANuM jeTaluM paNa kuMthunA pagane sparza-duHkha nathI. A jIva lAMbA kALathI sukha kAMkSI che, temAM paNa tene duHkha prApti thAya che. vaLI bhUtAlIna duHkha maratA te ati duHkhI thAya che. e rIte ghaNAM duHkhanA saMkTamAM rahela lAkho ApadA yukta evA saMsAramAM prANI vaselo che. temAM aNadhAryuM madhubiMdu prApta thai jAya to maLeluM sukha koI jatuM na kare paraMtu.. [35] je AtmA pathya-apathya, kArya-akarya, hita-ahita, sevya-asevya, AcaraNIya-anAraNIya taphAvatano viveka na re, te bicArA AtmAnI bhAvimAM kevI sthiti thAya ? [6] tethI A sarve hakIkta sAMbhaLIne, du:khAMta zodhake strI, parigraha, AraMbhane tyAgIne saMyama-tapanI AsevanA #vI. [37 thI 384] judA Asane beThelI, zayanamAM sutelI, ulaTuM mukha krI rahelI, alaMkAro paherela ke na paherela, pratyakSa nahIM paNa citramAM citrita hoya. tevIne paNa pramAdathI jue to durbaLa manuSyane AkarSe che - jotAM rAga thAya che. citrAmaNavALI bhIMta ke alaMkta strIne joIne dRSTi kheMcI levI. kahyuM che ke - hAtha, paga pAyelI nAhoTha chedAyelI koDhathI saDI gayelI tevI strIne paNa dUrathI tajavI. vRddhA ke paMcAMgathI zRMgAra jharatI yovanA, moTI vayanI kumArI kanyA, paradeza gayela pativALI, bAla vidhavA, aMtaHpuranI strI, svamata-paramata pAkhaMDa dharmaSpI, dIkSita, ktarI, bheMza, gAya, gadheDI, khacarI, boDI, gheTI, pattharanI strImUrti,vyabhicAriNI, janmarogINI, AvI koI paricIta ke ajANI strI hoya, rAtre jyAM Ava-jA kratI hoya, divase paNa ekAMta sthAne hoya tevA nivAsa sthAna, upAzraya, vasatine sarvopApathI atyaMta, ati dUrathI brahmacArI taje. A 3i85] gautama ! temanI sAthe mArgamAM sahavAsa-saMlApa na kravA, bIjI strI sAthe ardhakSaNa paNa vArtAlApa ke saMcaraNa na kravuM. 3i86 bhagavan! zuM strI tarapha sarvathA najara na ja kravI? gautama! najara paNa na kravI, na nIhALavI. bhagavan! jANItI ane vastrAlaMkara vibhUSita strIne na jovI ke vastrAlaMkAra sahita hoya tene na jovI? gautama ! baMne prakAranI strIne na jovI. bhagavana! strI sAthe AlApa-saMtApa na kravo. nA, na kravo. strIo sAthe ardha kSaNa paNa saMvAsa na kravo ? nA, na ravo. zuM mArgamAM strI sAthe cAlI zakAya?
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ 41 3/386 brahmacArIe na calAya. [38] bhagavana! Apa kema kaho cho ke strInA aMgopAMga tarapha najara na WvI, tenI sAthe vAto na kravI, vasavATa na vo, mArgamAM ekalA na calAvuM? gautama! sarva strI sarva prakAre ati ukTa mada ane viSayAbhilAsanA rAgathI uttejita banelI hoya che. svAbhAvathI teNIno kramAgni niraMtara saLagato rahe che. viSayo prati teNInuM caMcaLa citta doDe che. hRdayamAM kAmAgni pIDe che. sarva dizA-vidizAmAM viSayone prArthe che. sarva prakAre puruSAbhilASI hoya che. te #raNe jyAM suMdara kaMThathI koI saMgIna gAya to te kadAca rUpavAna ke kvarUpo hoya, tAjA yovana vALo ke vItI gayela yauvanavALo hoya, joyela hoya ke na hoya, RddhivALo ke vagarano hoya navIna samRddhi meLavela hoya ke na hoya, kramabhogathI kaMTALelo ke viSayAbhilASI hoya, jarjarIta deha hoya ke majabUta bAMdhAvALo, mahAsatvI hoya ke hInasatvI, mahA parAkramI hoya ke kAyara, zramaNa hoya ke gRhastha brAhmaNa hoya ke niMdita adhama hInajAtika, tyAM potAnI zrota cakSa rasanA prANa sparazana iMdriyanA upayogathI turaMta ja viSaya prApti mATe tarka, vitarka, vicAra ane ekAgracitta vALI banaze. tenAthI teNInuM citta kSobhAyamAna thaze. vaLI cittamAM mane A maLaze ke nahIM tevI dvIghAmAM paDaze. tyAra pachI zarIre parasevo chUTaze. pachI AlokaparalokamAM AvI azubha vicAraNAthI nuksAna haze. tenA vipAko ochA vattA pramANamAM bhogavavA paDaze. te vAta te samaye tenA magajamAMthI bhuMsAI jAya che. jevuM e visarAi jAya ke lajjA, bhaya, apayaza, apakIrti, maryAdAno tyAga krIne uMcA sthAnethI nIcA sthAne besI jAya che. pariNAmanI apekSAthI halA pariNAmavALo te strIno AtmA thAya che, teTalAmAM asaMkhyAnA samaya ane AvalikA vItI jAya che. jeTalAmAM asaMkhyAtA samaya ane Avalika cAlI jAya che. teTalAmAM prathama samayathI rmanI je sthiti baMdhAya che. ane bIje, trIje samaye, ema dareka samaye thAvata anaMta samayo kramazaH pasAra thAya che. tyAre AgaLanA samaye samaye saMkhyAtaasaMkhyAta-anaMta guNa karma sthiti ekkI re che. yAvata asaMkhyAta utsarpiNI avasarpiNI pasAra thAya tyAM sudhI nArakatiryaMcanI utkRSTa rma sthiti upArjana re, A pramANe strI viSayaka saMlpAdi yoge koDo lAkha kALacakra sudhI bhogavavA yogya ukti sthiti upArje che. tyAMthI nIkaLIne bhavAMtaramAM kevI sthiti anubhavI paDe te jaNAve che - strI prati dRSTi ke kAmarAgathI, te pApanI paraMparAthI kadarUpatA, zyAma dehI, teja-kAMti rahita, lAvya-zobhA rahita, vinaSTa teja-saubhAgya, tene joI bIjA udvega pAme tevA zarIravALo thAya che. tenI sparzendriya sIdAya che, pachI netro aMgopAMga jovAne rAgavALA ane lAla vaNa bane che. madapUrNa bane che. kAmanI rAgAMdhatAthI ati bhAre doSo, brahmavata bhaMga, niyamabhaMgane gaNatI
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42 mahAnizIthachedatra-anuvAda nathI, ati ghora pApa karmAcaraNane, zIlakhaMDanane gaNAratI nathI, sarvathI caDIyAtA pApaicaraNo, saMyama virAdhanA gaNakAratI nathI. ghora aMdhArapUrNa nArIrUpa paralokanA bhayane gaNatI nathI AtmAne bhUlI jhAya che, potAnA rmo ane guNa sthAnane nathI gaNatI. devAdine alaMghanIya evI jinAjJAne gaNatI nathI. yoryAzI lAkha yonimAM lAkho vakhata parivartana ane garbha paraMparA anaMtI vakhata kravAnI vAta vIsarI jAya che, ardhapalakaro #La paNa jemAM sukha nathI ane cAre gatimAM ekAMta duHkha che te dekhavA lAyaka na dekhatI, na dekhavA yogya dekhe che. sarvajana samudAya ekko thayela che. tenI vacce beThelI, ubhelI, ADI paDelI, sutelI ke cAlatI sarva lokothI jovAtI jhagamagATa kratA sUryanA kriNonA samUhathI daze dizAmAM tejarAzi phelAvA chatAM pote ema mAnatI ke sarva dizAo aMdhakAramaya ja che. rAgAMdha ane kAmAMdha banelI ema mAnatI ke jANe koI dekhatu ke jANatuM nathI. rAgAMdha thayelI te ati mahAbhAre doSavALA vrata bhaMga, zIlakhaMDana, saMyama virAdhanA, paraloka bhaya, AjJA bhaMga AjJA atikramaNa, saMsAramAM anaMta kAla bhramaNa te rUpa bhaya dekhAtI nathI, gaNa kAratI nathI. na jovA lAyaka jIve che. sarvane pratyakSa sUryanI hAjarI chatAM sarva dizAbhAgomAM aMdhaznara vyApelo mAne che. jeno saubhAgyAtizaya sarvathA uDI gayo che, paDelA mukhavALI, phIkkAkamAyelA durdarzanIya vadanamaLavALI thAya che. tyAre ati taraphaDatI thAya che. vaLI tenA kamalapuTa, nitaMba, vastipradeza, jadhana, bAhu, vakSasthaLa, kaMTha pradeza dhIme dhIme phUrAyamAna thAya che. pachI gupta ane pragaTa aMgo vikArI bane che. tenA sarve aMgopAMga kAmadevanA bANothI bhedAIne jarjarita samAna thAya che. AkhA deha para romAMca khaDA thAya che. madananA bANathI bhedAIne zarIra jarjarita thAya teTalAmAM zarIramAM rahelI dhAtuo kaMIka calAyamAna thAya che. tyAra pachI zarIra pudgala, nitaMba, sAthaLa, bAhu kAmadevanA bANathI ati pIDAya che. zarIra parano kAbu svAdhIna raheto nathI. nitaMba ane zarIrane mahAmuzkelIthI dhAraNa kare che. tema kratAM potAnI zarIra avasthAnI sthiti pote jANI ke samajI zaktI nathI, pachI bAra samayamAM zarIrathI kaMika nizveta thai jAya che. zvAsocchavAsa khalita thAya ane maMdamamaMda le che. AvI vicitra prakAre avasthA, kramaceSTA pAme che. ane jANe koI vaLagALa vaLagyo hoya capaLa pizAe vizA ce zarIramAM praveza kyo hoya tema saMbaMdha vagaranI vANI babaDe che. manaphAve tevo bakvAsa re che arthAta kAmavAsthAmAM game tema asaMbaMdha vacano bole. kama samudranA viSamAM vartamAM athaDAtI mohotpAta kAma vacanothI dekhela ke na dekhela manohara rUpavALA ke vagaranA yuvAna ke yuvAnI sahita, ugatI juvAnI ke mahA parAkramIne, hIna satvI ke puruSane ke pachI bIjA koI nidita adhama, hIna jAtika puruSane kAmAbhiprAyathI bhaya pAmatI pAmatI saMkocAtI saMkocAtI AmaMtrIne bolAve che. ema saMkhyAtA bhejavALA rogayukta svara ane kTAkSa
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ 43 /387 dRSTithI te puruSane bolAve che ane tenuM rAgathI nirIkSaNa kare che. te samaye nArI ane tiryaMca baMne gatine yogya asaMkhyAnI utsarpiNI avasarpiNI ke kALacakra pramANanI ujja sthitivALA pApa karma bAMdhe. paNa karmabaMdha skRSTa na kre have te je samaye puruSa zarIranA avayavane sparzavA sanmukha thAya, paNa haju sparze kya nathI. te samayanI karma sthiti baddha dhRSTa je paNa baddha nikAcita na kare. [388] he gautama ! AvA samaye je puruSa saMyogAdhIna thaI, te strIno yoga re, strIne AdhIna thaI krama sevana kre te adhanya che. saMyoga karavo ke na kravo te puruSAdhIna che. tethI je uttama puruSa saMyogAdhIna na thAya te dhanya che. [389] bhagavan! kyA kAraNe ema kahyuM ? gautama ! baddha kamavasthA sudhI pahoMcelI te pApI strI puruSano saMga pAme to karma nikacitapaNe pariName, baddha sRSTa nikAcita karmathI bicArI tevA prakAranA adhyavasAya pAmIne teno AtmA sthAvara paNAmAM anaMtakALa sudhI paribhramaNa re, paNa beiMdriyatna na pAme. e pramANe mahA kTa anaMtA kALe ekendriya paNAnI bhAvasthiti bhogavIne ekendriyapaNAnuM karma khapAve. pachI be traNa-cAra indriyapaNuM lezathI bhogavIne paMcendriya manuSyapaNAmAM kadAca AvI jAya to paNa durbhAgI strIpaNuM pAme che. napuMsapaNe utpanna thAya. vaLI tiryacapaNAmAM apAra vedanA bhogave. niraMtara hAhAkara kratI, vaLI jyAM koI zaraNya nathI. svapna paNa sukha je gatimAM jovA na maLe, haMmezAM saMtApa bhogavatA ane udvega pAmatA hoya, sagA-snehI-svajana AdithI rahita janmaparyanta sanIya, gahaNIya niMdanIya, tirakraNIya evA kyoM krIne, anekanI khuzAmato krIne, saeNkko mIThA vacanothI AjIjI krIne te lokonA parAbhava vacana sAMbhaLIne mahAmusIbate udarapoSatA cAra gatimAM bhaTakyuM paDe che. gautama ! bIjuM e samajavAnuM ke je pApI strIe baddha dhRSTa ane nikAcita karma sthiti upArjana karI te strInI abhilASA nAra puruSa paNa tenI sthiti kramAM utkRSTa ke utkRSTatama evI anaMta karmasthiti upArje, tene baddha dhRSTa ane nikacita re. te kSaraNe gautama! ema kahyuM ke je puruSa teno saMga kre che te adhanya che. to nathI te dhanya che. [30] bhagavana! keTalAM prakAranA puruSa che. jethI Apa Ama kvo cho ? gautama! cha prAranA - adhamAdhama, adhama, vimadhyama, uttama, uttamottama, sarvottama. [31] emAM je sarvottama puruSa lyo, je jenA pAMca aMgo uttama rUpa lAvaNya yukta hoya. navayauvanavaya pAmela hoya, uttama rUpa lAvaNya dhaMtiyukta strI parANe paNa potAnA khoLAmAM so varSa sudhI besADIne kAma ceSTA re to paNa te puruSa te strInI abhilASA na re. uttamottama puruSa te strInI abhilASA na re, paNa kadAca capaTInA trIjA bhAga jeTalA alpa manathI mAtra eka samayanI abhilASA rai, paNa bIjA ja samaye
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ 44 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda manane rokIne potAnA AtmAne niMdIne gaheM. paNa pharI te janmamAM bIjI vakhata strInI abhilASA manathI paNa na je. [3vaLI je uttamottama prakAranA puruSa hoya te abhilASA kratI strIne joIne kSaNavAra ke muhUrta sudhI dekhIne manathI paNa tene na icche. prahara ke ardha prahara sudhI te strI sAthe ayogya karma na seve. [33] jo te brahmacArI hoya ke abhigraha pratyAkhyAna rela hoya ke te baMne na hoya to potAnI patnInA viSayamAM bhajanA, te kAmabhogamAM tIvra abhilASI na hoya. gautama ! A puruSane karmano baMdha thAyapaNa te anaMta saMsAramAM rakhaDavA yogya karma na bAMdhe. phi4 vaLI je vimadhyama pUruSa hoya te svapatnI sAthe A pramANe karma sevana re, paNa parastrI sAthe tevuM ayogya karma na seve. paraMtu parastrI sAthe Avo puruSa jo pachI ugra brahmacArI na thAya to adhyavasAya vizeSa anaMta saMsArI thAya ke na paNa thAya. anaMta saMsArI koNa na thAya? koI tevo bhavya AtmA jIvAdi nava padArthono jANakAra hoya, AgamazAstrAnusAra uttama sAdhune dhamapArI, AhArAdi dAna denAra, dAnAdi caturvidha dharmanuM yathAzakti anuSThAna jato hoya. koipaNa prakAre game tevA saMkTamAM paNa gRhIta niyamo ane vratono bhaMga na re to zAtA bhogavato paraMparAe uttama manuSyatva ke uttama devatva, temaja samyatvathI pratipatita thayA sivAya nisarga ke Abhigamika samyakva thaI uttarottara 18000 zIlAMgaghara thaI Azrava dvArono baMdha krIne karmarAja ane pApamalathI rahita banI pApa kramone khapAvIne siddhigati pAme. [3lpa] je adhamapuruSa hoya te sva ke para strImAM Asakta manavALo hoya, dareka samayamAM krura pariNAma jenA cittamAM cAlu hoya AraMbha-parigrahAdi vize tallIna manavALo hoya. temaja valI je dhamAdhama puruSa hoya te mahApApa mai kranAra sarva strIono vacana, mAyA, kAyAthI trividhe dareka samaya abhilASa re. atyaMta krura adhyavasAyothI pariNAmelA cittavALo AraMbha parigrahamAM Asakta rahIne potAno AyuSya kAla gamana kare che. A pramANe adhama ane adhamAdhama baMnenuM anaMta saMsArIpaNuM samajavuM. [36] bhagavana ! je adhama ane adhamAdhama puruSa baMnenuM eka sarakhuM anaMta saMsArIpaNuM Ama jaNAvyuM. to adhama ane adhamAdhama vacce taphAvata zo ? gautama! adhamapuruSa sva ke parastrImAM Asakta manavALo, krura pariNAma citta, AraMbha-parigraha tallIna hovA chatAM paNa dIkSita sAdhI temaja zIlasaMrakSaNanI icchAvALo hoya, poSadha-vrata-upavAsa pratyAkhyAnamAM udhamavALI duHkhI gRhastha strInA sahavAsamAM AvI paDI hoya, tene ayogya aticAranI mAMgaNa re, preraNA re, AmaMtraNa kare, prArthanA re to paNa kAmavaza banI durAcAra na seve. paraMtu je adhamAdhama puruSa hoya te potAnI mAtA, bahena vagere sAva dIkSita sAdhvInI sAthe paNa zArIrika ayogya anAcAra sevana kre. te kAraNe tene mahApApI
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2/3/396 adhamAdhama puruSa kyo. je adhama puruSa che te anaMtA kALe bodhi prApta karI zake che, paNa mahApApa krmAM dIkSita sAdhvI sAthe paNa kurma phkta adhamAdhama puruSa anaMtI vakhata anaMta saMsAramAM rakhaDe to paNa bodhi pAmavA adhikArI banato nathI. e bIjo taphAvata jANavo. [37] A cha puruSomAM sarvottama puruSa tene jANavA ke jeo chadmastha vItarAgapaNuM pAmyA hoya, je uttamottama puruSa helA che te temane jANavA ke jeo Rddhi rahita ityAdithI laine upazAmaka ane kSapaka munivaro hoya. temaja uttama temane jANavA ke jeo apramatta munivara hoya, A pramANe A puruSonI nirUpaNA vI. [38] jeo vaLI mithyArdaSTi thaIne ugra brahmacardhArI hoya, hiMsA-AraMbhaparigrahanA tyAgI te mithyArdaSTi ja che. samyaka dRSTi nathI, temane jIvAdi nava padArthonA sadbhAvanuM jJAna hotuM nathI, teo uttama padArtha mokSane abhinaMdatA ke prazaMsatA nathI. teo brahmacarya - hiMsAdi pApano parihAra karIne te dharmanA badalAmAM AgaLanA bhava mATe divya audArika viSaya bhogo prArthe che. niyANuM karIne devAMganAo meLave eTale brahmacaryathI bhraSTa thAya, saMsAranA paudagalika sukho meLavavAnI icchAthI niyANuM re. - [39] vimadhyama puruSo te kahevAya jeo tevA prakAranA adhyavasAya aMgIkAra karIne zrAvaktA vrato svIkAryA hoya. 45 [400] je adhama ane dhamAdhama che, teo eaMte strIo mATe kyuM tema karma sthiti upArje. vizeSa e ke puruSane strIonA rAgotpAdaka stana, mukhAdi avayavo yoni Adi aMgo upara adhika rAga utpanna thAya che. A pramAme puruSonA cha prakAro jaNAvyA. [401] gautama ! keTalIka strI bhavya, dRDha samaktiI hoya che. teo sarvottama puruSanI kkSAmAM Ave, paNa badhI strI tevI na hoya. [402] gautama ! je strIne traNa kALa puruSa saMyoganI prApti na thaI, puruSa saMyoga saMprApti svAdhIna chatAM paMdaramAM samaye paNa paNa puruSa sAthe meLAva na thayo. to jema ghaNAM kASTha, tRNa, iMdhaNathI bharapura koi gAma, nagara ke araNyamAM agni saLagyo, tyAre pracaMDa pavana phUMkAyo, agni vizeSa pradIpta thayo. bALI-bALIne lAMbA kALe te agni svayaM olavAine zAMta thAya, tema strIno kAmAgni pradIpta thai vRddhi pAme che. paNa cothA samaye zAMta thAya. e pramANe yAvat sattAvIzamAM samaye zAMta thAya, je rIte dIpazikhA ekdama adrazya thayela jaNAya, paNa pharI tela puravAthI ke svayaM ke tevA cUrNanA yogathI pAchI pragaTa thaine pracalAyamAna thatI saLagavA lAge. tema strI paNa puruSa darzanathI ke vAtacItathI tenA ArSaNa-mada-kaMdarpathI tenAM mAgni sateja thAya che, pharI paNa jAgrata thAya che. [403] gautama ! AvA samaye jo strI bhaya, lajjA, kuLa-klano doSa dharmazraddhA
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ 46 mahAnizIyachedasUtra-anuvAda AdithI kAmavedanA sahI le, asabhyAcaraNa na seve, te strI dhanya che. punyavaMtI, vaMdanIya, pUjaya, darzanIya, sarva lakSaNavALI, sarva klyANa sAdhikA, sarvottama maMgalanidhi zruta devatA, sarasvatI pavitra devI, acyutA, iMdrANI, parama pavitrA, uttamA che. siddhi-mukti-zAsvatA-zivagati nAme saMbodhyA che. [44] jo te strI vedanA na sahe, aAryAcaraNa re, to te strI adhanyA, apunyavaMtI, apUjayA, adarzanIya, alakSaNI, bhaMga bhAgyA, sarve amaMgala ane aklyANanA kAraNavALI, zIla-bhraSTA, AyAra bhraSTA, niMdanIyA, tiraskArya, dhRNA yogyA, mahApApINI apavitrA che. gautama ! strIo Apalya, bhaya, kAyaratA, lolupatA, unmAda, kaMdarpa, abhimAna, parAdhInatA, ane baLAtkArathI jANI joIne A strIo zIla-saMyamathI bhraSTa thAya che. dUrastha mArga, gAma, nagara rAjadhAnImAM vaMza tajayA vinA puruSa sAthe ayogya AcaraNa re, vAraMvAra puruSa bhogavavA abhilaSe, puruSa sAthe krIDA re to pUrve kyA pramANe te pApiNI dekhavA lAyaka paNa nathI. te ja pramANe koIka sAdhu tevI strIne jue pachI unmAda, abhimAna, kaMdarpa, parAdhInatA ane svaicchAthI jANI joIne, pApanA Dara vinA koIka AcArya sAdhu, rAjAthI prazaMsita, vAyulabdhika, tapalabdhika, yoga labdhika, vijJAnalabdhika, yuga pradhAna, pravacana prabhAvaka evA muni paNa jo te ke bIjI strI sAthe ramaNa re, abhilASA re, bhogavavA icche, bhogave yAvat ati rAgathI anAcaraNIya seve, to te muni ati duSTa, tuccha, kSudralakSaNa adhanya, avaMdanIya adarzanIya, ahitakArI, aprazasta, askyAma, amaMgala, niMdanIya, gahaNIya, tiraskArya, durgaMchanIya, pApI-mahApApI-ati mahApApI, bhraSTazIla, bhraSTa cAritrI, tathA mahApAparma karanAra che. tethI jyAre te prAyazcittArthe taiyAra thAya tyAre maMdajAti ke azvavat, vajraRSabhanArAcasaMghayaNI, uttama parAkramI, uttama satvavALA, uttama tatvajJAtA, uttama vIrya, sAmarthyavAna uttama saMyogavALA dharmazraddhA vALA, prAyazcitta karatI veLA uttama samAdhicaraNa sthiti anubhavatA hoya che. gautama ! tethI tevA sAdhune zAstromAM mahAnubhAva, pApa sthAnaka parihArI, brahmacarya gupti pAlakAdi guNavALA kyA che. [405] bhagavan ! zuM prAyazcittathI zuddhi thaI jAya ? gautama ! keTalAMknI thAya ane keTalAMkLI na thayA. bhagavana ! ema kema jhho cho ? gautama ! je koI puruSa mAyA, daMbha, paTa, ThagavAnA svabhAvALA hoya, vaphAcArI hoya, te AtmA zacita rahIne prAyazcitta seve che. tenuM aMtaHkaraNa vizuddha na hovAthI kluSita Azaya che tethI temanI zuddhi thatI nathI. keTalAMka AtmA saraLa hoya che. jethI jema doSa lAgyo hoya tema gurune yathArtha nivedana kare che. tethI teo nizalya, niHzaMka taddana spaSTapaNe pragaTa AlocanA svIkArI yathokta prAyazcitta seve. te narmaLatA nijjuSatAthI vizuddha thAya che. te kAre ema kahevAya che ke niHzalyAzaya zudda thAya, zasthita zuddha na thAya. [406, 407] gautama ! A strIo puruSo mATe sarve pApa karmonI, sarve adharmonI
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3so, 407 47 dhanavRSTirUpa vasudhArA samAna che, moha ane karmarajanA kadavanI khANa samAna, sadgatinA mArganI argalA, naraka mATe nisaraNI, bhUmihIna viSavela, agnihIna aMbADiyuM, bhojana rahita visUcika, nAmahIna vyAdhi, cetanArahita mUcha, upasarga rahita marI, beDI rahita keda, doraDA rahita phAMso, asmAta mRtyu, e sarve upamA strIne lAgu paDI zake. AvA asuMdara vizeSaNavALI strI sAthe puruSe manathI paNa bhoga ciMtA na kravI, adhyavasAya na svo, prArthanA dhAraNA vi5 - saMlpAdi trividhe na ravA. gautama ! jema koI vidhA ke maMtranA adhiSThAtA tenA sAdhaktI kharAba hAlata kare, tema strI paNa puruSanI durdazA krIne laMka utpAdaka thAya che. hiMsAno saMlpa ranArane jema dharma na sparze tema strInA saMlpa ktani dharma na sparze. cAritramAM khalanA thaI hoya to strInA saMkalpavALAne AlocanA, niMdA, prahA, prAyazcittano adhyavasAya na thAya. AlocanAdi na kravAthI anaMta kALa sudhI duHkha samUhavALA saMsAramAM bhamavuM paDe che. prAyazcitta vizaddhi karI hovA chatAM paNa pharI tenA saMsargamAM AvavAthI asaMyama pravRtti karavI paDe che. mahApApa dmarAziyama, sAkSAta hiMsA pizAriNIsama, traNe lothI tiraskAra pAmelI, paraloknA nuksAnane na jonArA, ghodhAra pUrNa nArakAvAsa sama, niraMtara aneka duHkhanA nidhAna sama, strInA aMgopAMga, marmasthAno ke tenA rUpa lAvaNya-mIThI vAcALatA ke kAmarAga vRddhi kra tenA darzanano adhyavasAya paNa na ravo. 4i08) gautama ! strIo pralayakALanI rAtri sama haMmezAM aMdhAra ajJAnathI liMpAyela hoya che. vijaLI sama kSaNamAM jotAM ja nAza pAmavAnA sneha svabhAvavALI, zaraNAgata ghAtakanI jema tatkALa janma Apela baLaknA jIvanuM ja bhakSaNa nAra sama mahApApa kyanArI strIo hoya che. pavanayoge uchaLatI lavaNa samudraveLA samAna aneka prakAranA taraMgonI zreNInI jema eka sthAne eka svAmInA vize sthira mana krIne na rahenArI, svayaMbhUramaNa samuddha mAphaka strIonuM hRdaya ati gUDha hoya che, jethI tene parakhavuM mukla che. strIo pavanasamAna caMcaLa svabhAvI, agni sama sarva bhakSI, vAyu jema sarvane sparza kranArI, coranI jema parapadArtha prAptinI lAlasAvALI hoya che. tarAne roTalAno Tukko Apo eTalo vakhata mitra banI jAya, tema jyAM sudhI strIne dhana Apo, tyAM sudhI maitrI rAkhanArI pachI vairiNI thanArI. matsyo mojAmAM bhegA thaI kaMThe chuTA paDe tema najIka hoya tyAM sudhI sneha rAkhanArI, dUra jatAM bhUlI janArI hoya che. A rIte aneka lAkho doSothI bharelA evA aMgopAMgavALI, bAhya ane atyaMtara avinayarUpa mahApApArI, viSayanI velaDI, avinayanA kAraNe anarthanA samUhane utpanna nArI strIo hoya che. je strInA zarIrathI niraMtara jharatA durgandhI, azuci, saDela, sanIya, niMdanIya, tiraskAraNIya aMgopAMgavALI, paramArthathI vicAratA tenA aMdara ane
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda bahAranA zarIranA avayavothI jJAta, mahAsatvazALI, kAmadevathI krALelA, vairAgya pAmelA AtmAone jJAta, sarvottama uttama dharmAdharma svarUpa samajelAne AvA prakAranI ukta strInI abhilASA kSaNavAra paNa kema thAya ? 4i09, 10) jenI abhilASA puruSa kre che, te strInI yonimAM puruSanA eka saMyogamAM nava lAkha paMcendriya saMmachima jIvono vinAza thAya che. te jIvo atyaMta sUkSma svarUpa hovAthI camacakSuthI joI zakatA nathI. tethI kahe che ke - strI sAthe eka ke anekvAra vAta na kravI. tenA aMgopAMga rAgathI na nIrakhavA, yAvata brahmacArI puruSe mArgamAM strI sAthe gamana na kravuM. 4i11] bhagavana ! strI sAthe saMlApa na kravo, aMgopAMga na jovA ke maithuna sevana tajavuM? gautama ! te badhuM choDavuM. bhagavana ! strInA samAgamarUpa maithuna javuM ke ghaNAM prakAre sacitta-acitta vastu viSayaka maithuna pariNAma trividha sarvathA mAvajajIvana tajavA ? he gautama ! te sarve sarva prakAre tyAga vA. bhagavana ! je koI sAdhu-sAdhvI maithuna seve, te vaMdana #ve ? gautama ! je koI sAdhu-sAdhvI divya-mAnuSI ke tiryaMca saMgathI yAvat hastakmadi sacitta vastu viSayaka duSTAdhyavasAyathI trividha pote maithuna seve, bIjAne prerIne methuna sevaDAve, sevatAne sArA mAne, kRtrima ane svAbhAvika upakraNathI te ja pramANe vividha-trividhe mathuna seve-sevaDAve-anumode, ne sAdu-sAdhvI duraMta vipAkI, asuMdara, ati kharAba, adarzanIya, saMsAra mArga sevI, mokSamArgathI dUra, mahApApardhA che. te vaMdana kravA#AvavA ke kranArane sAro mAnavA lAyaka nathI. trividhe avaMdha che. jayAM sudhI prAyazcitta krI vizuddha na thAya, tyAM sudhI bIjA pAse vaMdana na krAve. bhagavana! evAne vaMdana kranAra zuM meLave? 18000 zIlAMgadhArI mahAnubhAva tIrthanI mahAna AzAtanA nAro thAya, AzAtanAthI yAvata anaMta saMsArIpaNuM meLave che. [413 thI 415] gautama ! evA paNa keTalAMka che, jeo strIno tyAga sArI rIte re che, maithuna paNa choDe che, paNa parigraha mamatA choDI zaktA nathI. sacitta-acitta ke ubhaya, thoDuM ghaNuM jeTalAM pramANamAM tenI mamatA sakhe, bhogave, teTalA pramANamAM saMgavALo hevAya. saMgavALo prANI jJAnAdi traNa sAdhI na zake, mATe parigraha tajavo. 4i16] gautama ! evA paNa che, jeo parigraha paNa taje che. paNa AraMbha tajatA nathI, teo paNa bhava paraMparA pAmanArA hevAya. 4i17] gotama ! AraMbhArthe sajja thaI endriya, viklendriya jIvanA saMghaTTana Adi rma re, to jevuM pApa karma bAMdhe che te tuM samaja. [418 thI 4ra0] koI beiMdriyajIvane baLAtkAre, tenI icchA na hoya to paNa eka samaya mATe hAtha-paga-saLI Adi upakraNathI cha mAsa sudhI bhogavavA paDe che. te ja rma gADha saMghaTTAthI bAra varSa sudhI bhogavavuM paDe che. agADha paritApe 1000 varSa, gADha paritApe 10,000 varSa agADha kalAmaNAthI lAkha varSa, gADha kalAmaNAthI
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra/318 thI 420 49 daza lAkha varSa maraNa pamADe to eka kroDa varSa te nI vedanA bhogave. e ja pramANe traNa, cAra, pAMca iMdriyovALA mATe samajavuM. gautama ! sUkSma pRthvIkAyanA eka jIvanI jemAM virAdhanA thAya tene sarva kevalI abhAraMbha karyo che. paNa sUkSma pRthvIAyano vinAza jemAM thAya che, tene sarva kvalIo mahAraMbha dhe che. 4ira1] gautama ! evI rIte ukTa moM anaMta pramANamAM ekkAM thAya che, je AraMbhamAM pravarte che te AtmA thI baMdhAya che. kira2, 23] AraMbha kta baddha, pRSTa, nikAcita avasthAvALA rmo bAMdhe mATe AraMbha tajavA. pRvIkAyAdi jIvono sarvabhAve sarva prakAre aMta lAvanAra AraMbhone tajanAra satvare janma-jarA-maraNa sarva prakAranA dAridra ane duHkhothI mukta bane che. ki24 thI 4ra6] gautama ! jagatamAM evA paNa jIvo che jeo A jANyA pachI paNa eyaMta sukhazIlatAne lIdhe samyaga mArganI ArAdhanAmAM pravRtti krI zaktA nathI. koI jIva samyaga mArgamAM joDAIne dhora-vIra saMyama tapane seve, paNa tenI sAthe A pAMca bAbatone taje nahIM to tenA sevelA saMyama tapa sarva nirarthaka che. te A - (1) kuzIlatva, (2) osannatva, (3) svacchaMdatva, (4) zabalatva ane pArthasthatva. e pAMcane dRSTithI paNa na nIrakhe. kira7] sarvajJa bhagavaMte upadezela mArga sarva duHkhanAzaka che zAtA gauravavALo, zithila AcArI, sarvajJokta mokSamArgane taje che. 4i28] sarvajJokta eka pada ke arthane paNa je na mAne, raci na rai, viparIta prarUpe. te nakkI mithyASTi samajavo. [42] e pramANe jANIne te pAMcanA saMsarga, darzana, saMvAda, parIcaya, sahavAsAdi sarve lyANArthIoe sarve upAyothI varjavA. [43] bhagavan! zIla bhraSTonA darzanano Apa niSedha kro cho ane prAyazcittato tene Apo cho, baMne vAta kai rIte saMgata thAya ? [31] gautama ! zIlabhraSTone saMsAra sAgara taravo ghaNo muzkela che. mATe avazya temanI anukaMpA krI tene prAyazcitta apAya che. [43] bhagavan! zuM prAyazcitta kravAthI narAyu chedAI jAya? prAyazcitta krIne paNa ghamAM AtmA durgatimAM gayA che. 4i33, 434] gotama ! jemaNe anaMta saMsAra upArjana karelo che. evA AtmA nakkI prAyazcittathI teno nAza kare che. to narakA, kema na toDe ? prAyazcittathI zuM asAdhya nathI, sivAya bodhilAbha. kema ke eka vakhata bodhilAbha hArI jAya to pharI maLavo muzkela che. [35, 436] akSaya paribhoga, agnikAyAraMbha, maithuna sevana abodhino lAbha ApanArA che, mATe tene varjavA tethI abodhi baMdhAvanAra A apAyAdi traNene saMyamatAtmA prayatnapUrvaka tyAge. [43] bhagavana ! uttama kAryothI abodhi lAbha thAya to gRhastho haMmezAM tevA 2i014)
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda karyomAM pravartelA hoya ja che. temane zikSAvata guNavato, aNuvato dhAraNa kravA niSphaLa gaNAya. 4i38 thI 443] gautama ! mokSamArga be bhede che - uttama zramaNano, uttama zrAvakno. pahelo mahAvrata dhArIno, bIje aNuvrata dhArIno. sAdhue trividha trividhe sarva pApavyayApAra AjIvana tajela che. mokSasAdhanabhUta ghora mahAvato zramaNoe svIkArela che. gRhastha parimita kAla mATe vividha eka vidha ke vividha zUlapaNe sAvadha tyAga karyo che. jyAre sAdhue kivi trividha mUcha, icchA, AraMbha, parigrahano tyAga kyo che. pApa vosIrAvIne jinaliMga vezane dhAraNa krela che. jyAre gRhastho icchA, AraMbha parigrahata tyAga vinA sva strImAM Asakta rahIne jinezvaranA vezane dhAraNa kyAM vinA zramaNonI sevA kre che. mATe gautama ! eka dezathI gRhastho pApa tyAganuM vrata pALe che, tethI tenA mArganI gRhasthane AzAtanA thatI nathI. 4i , 45] jemaNe sarve pApanA pratyAkhyAna kyAM che. pAMca mahAvrato dhAraNa kya che, vezane svIkAryo che, teo maithuna, apakAya, agnimaya, sevanane na tyAge to temane mahAAzAtanA kahI che. tethI A traNanA sevananI manathI paNa abhilASA na kravI. jida, 4] gautama ! ghaNuM daDha vicArI A kyuM che ke sAdhu abodhilAbha rksa bAMdhe, gRhastha na bAMdhe, saMyana muni A hetuthI abodhilAbha karma bAMdhe - AjJA ullaMghana, vrata bhaMga, unmArga pravartana. [48] maithuna, akAya, teukAya e traNenA sevanathI abodhi lAbha thAya, mATe muni prayatnapUrvaka tene sarvathA taje. ] je AtmA prAyazcittasevI, manamAM saMkleza rAkhe temaja yathokta na re, to te narakamAM jAya. pi0] gautama ! maMda zraddhAvALo prAyazcitta na kare, kre to paNa kliSTa manathI re, to temanI anukaMpA virodhavALI na gaNAya ? 4i51, 45ra gautama rAjAdi saMgrAmamAM yuddha kare che, tyAre temAM keTalAMka sainike ghAyala thAya, zarIramAM bANa bhoMya, bANa ke zalya kADhatAM tene duHkha thAya, paNa zalyoddhAra karavAnI anukzAmAM virodha gaNAto nathI. tema saMsArarUpI saMgrAmamAM aMdaranA ke bahAranA bhAvazalyono uddhAra kravAmAM anupama anukyA kahelI che. 4i53 thI 55] bhagavana ! zarIramAM zalya che tyAM sudhI jIvo duHkhAnubhava kre che, zalya kaDhAtA sukhI thAya che. te pramANe arihaMta, siddha, sAdhu dharmathI viparIta thai je kaMi akArya AcaryuM hoya tenuM prAyazcitta krI sukhI thAya. bhAvi zalya dUra thatAM sukhI thAya. je dIna che, tene dukra ane duHkhe AyarI zakAya tevA prAyazcittathI zo lAbha ? 4i56, 45] gautama ! zarIramAMthI zalya kADhayuM, paNa ghA rUjhavavA jayAM sudhI malamapaTTo na jAya to ghA rujhAto nathI. tema bhAvazalyanA uddhAra pachI prAyazcitta
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2/3456, 457 e malamapaTTA samAna che. duHkhe rI rUjhAtA pAparUpa ghAne rUjhavavA prAyazcitta amodha upAya che. [458 thI 460] bhagavana ! sarvajJokta prAyazcitta AcaravA, sAMbhaLavA ke jANavAthI sarva pAponI zuddhi thAya ? unALAmAM tApamAM ati diSA lAge, ati svAdiSTa zItaLa jaLa najIka hoya, paNa pAna na karo, tyAM sudhI tRSA zAMta na thAya tema prAyazcitta jANI niSpaTa bhAve sevana na karAya tyAM sudhI pApa vadhe paNa ghaTe nahIM. [461, 462] bhagavan ! pramAdathI pApanI vRddhi thAya ? kyAreka AtmA sAvadhAna thaI, pApa karato aTake to pApa eTaluM ja rahe vadhatuM rokAI jAya ? gautama ! pramAdathI sarpa DaMkha lAgyo. pachI anicchA chatAM upayogavaMtane paNa viSa vRddhi thAya. tema pApa paNa vadhe che. 51 [463 thI 465] bhagavat paramArthajJAtA prAyazcitto paNa potAnA akAryo bIjAne kahevA paDe ? gautama ! manuSyo maMtra, taMtrathI oDone niHzalya ane DaMkha rahita karI mUrchitone paNa ubhA karI zake. evA jJAtA paNa DaMkhavALA thAya. nizceSTa bane, yuddhamAM ghavAya. tene bIjA zalya rahita- mUrchA rahita banAve. ema zIlathI ujjavala sAdhupaNa nipuNa hova chatAM yathArtha paNe bIjA sAdhune sva pApa prakAzita re. tethI bIjA pAse potAnI AlocanA prAyazcitta vidhipUrvaka karavI.. mahAnizItha sUtra adhyayana-2 no muni dIparatnasAgare karela sUtrAnuvAda pUrNa
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ para zIlalakSaNa - * - * * - * - * * * * * * [466] mahAnizItha sUtranA ukta baMne adhyayanonI vidhi pUrvaka sarve zramaNazramaNIne vAcanA ApavI. [have adhyayana-3] adhyayana 3 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda -- [467] A trIjuM adhyayana sAdhu, sAdhvI, zrAvaka zrAvikAne cArene saMbhaLAya tevuM che. kAraNa ke ati mahAna ane ati zreSTha AjJAthI dvA karavA yogya sUtro ane artho che. tene yathArtha vidhithI yogya ziSyane ApavuM joIe. [468, 469] je koI Ane pragaTapaNe prarUpe sArI rIte yoga rkA vagaranAne Ape, abrahmacArIne vaMcAve, uddezAdika vidhi ryA vagaranAne bhaNAve, te unmAdagAMDapaNa pAme, athavA lAMbA kALanA roga-AtaMkvA duHkho bhogave, saMyamathI bhraSTa thAya, ane maraNa samaye ArAdhanA na pAme. [470 thI 473] pahelAM adhyayanamAM pUrva vidhi jaNAvelo che, bIjAmAM AvA prakAre vidhi vhevo, bAkInA adhyayano avidhi samajavA. bIjA adhyayanamAM pAMca AyaMbila, temAM nava uddezA thAya che. trIjAmAM ATha AyaMbila ane sAta uddezA, trIjAnI jema cothA adhyayanamAM jANavuM, pAMcamAmAM cha AyaMbila, chaThThAmAM be, sAtamAmAM traNa, AThamAmAM daza AyaMbila, ema satata AyaMbila tapa saMlagna AuttavAyaNA sahita AhAra-pANI grahaNa karIne A mahAnizItha nAmaka zreSTha zrutaskaMdhane vahana-dhAraNa karavuM joIe. [44] gaMbhIratAvALA, mahAbuddhizALI tapo guNa yukta sArI rIte parIkSAmAM uttIrNa thayela hoya, kAlagrahaNa vidhi karela hoya tevA e vAcanAcArya pAse vAMcanA grahaNa karavI joIe. [475, 476] haMmezAM kSetranI zuddhi sAvadhAnIthI jyAre re tyAre A vaMcAvavuM, bhaNAvavuM, nahiMtara koI kSetra devatAthI herAna gati pAme. aMga ane upAMgo vagere sUtranuM A sArabhUta zreSTha tatva che. mahAnidhi, avidhithI grahaNa karavAmAM jema ThagAya tema A zrutaskaMdhane avidhithI grahaNa karavAmAM ThagAvAno prasaMga utpanna thAya. [477, 478] athavA to zreyakArI kAryo ghaNAM vighnavALA hoya che, zreyamAM paNa zreya A zrutaskaMdha che, mATe te nirvighne grahaNa karavuM joIe, je dhanya, punyavaMta hoya te ja Ane vAMcI zake. [479] bhagavana ! te kuzIlAdinuM lakSaNa kevuM hoya ? ke jene barAbara jANIne teno sarvathA tyAga karI zakAya. [479 thI 481] gautama ! sAmAnyathI temanuM lakSaNa A rIte samajavuM. samajInejANIne teono saMsarga sarvathA tyAga karavo. kuzIlanA 200 prakAra jANavA. osan be prakAre DyA. jJAnAdinA pAsatthA bAvIza prakAre ane zabala cAritrI traNa prakAranA jANavA. temAM pahelA kuzIlane huM chuM jenA saMsargathI muni kSaNavAramAM bhraSTa thAya.
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ 53 3-48 thI 484 [82 thI 484] temAM saMkSepathI kuzIla be prakAravALo che - (1) paparA kuzIla, (2) aparaMparA kuzIla. temAM paraMparA kuzIlane be bhede jANavo - (1) sAta, ATha guru paMraparA kuzIla, (2) eka, be, traNa guru paraMparA kuzIla. aparaMparA zIla paNa be prakAre jANavo- Agama thakI ane guruparaMparA thI, kramamAM je koI kuzIla hatA, te ja kuzIla gaNAya. 4i85 thI 486] no AgamathI kuzIla aneka prakAranA jANavA. te A rIte - jJAnazIla, darzanazIla, cAritrazIla, tapakuzIla, vIryaAcAramAM zIla temAM je jJAnakuzIla che te traNa prakAranA jANavA-prazastA prazasta jJAnakuzIla, aprazasta jJAna kuzIla ane suprazasta jJAna kuzIla. 4i8] temAM je prazastAprasta jJAna zIla be prakAranA jANavA - AgamathI, no AgamathI. temAM AgamathI vibhaMga jJAnIe prarUpela prazastAprazasta padArtha samUhavALA adhyayano bhaNAvavA te adhyayana kuzIla. no AgamathI aneka prakAranA prazastAprazasta parapAkhaMDanA zAstronAM artha samUhane bhaNavA, bhaNAvavA, vAsanAanupekSA kravArUpa kuzIla. 4i88] temAM aprazasta jJAnakuzIla 29 prAre jANavA (1) sAvadhavAda viSayaka maMtra-taMtranA prayoga javA rUpa kuzIla. (2) vidhA maMtra taMtra bhaNavA-bhaNAvavA te vastuvidhA kuzIla. (3) grahaNa, nakSatra- cAra jyotiSa zAstra jovA, EvA, bhaNAvavA rUpa lakSaNa kuzIla. (4) nimitta hevA, zarIranA lakSaNo jovA, tenA zAstro bhaNAvavA rUpa lakSaNa kuzIla, (5) zazna zAstra, lakSaNa zAstra hevA- bhaNAvavArUpa lakSaNa kuzIla. (6) hasti zikSA jaNAvanAra zAstro bhaNavA bhaNAvavA rUpa lakSa kuzIla, (7) dhanurvedanI zikSA levI. tenA zAstro bhaNAvA rUpa lakSaNa kuzIla. (8) gaMdharvaveda prayoga kranAra ke zIkhavanAra rUpa kzIla. (9) puruSa-strInA lakSaNa kahenAra ke tenA zAstro bhaNAvanAra rUpa kuzIla. (10) kAmazAstranA prayoga henAra-bhaNAvanArA. (11) kautuka iMdrajAlanA zastrano prayoga kyanAra-bhaNAvanAra. (12) lekhanakaLA, citrakALa zIkhavavArUpa, (13) leparma vidhA bhaNAvavA rUpa kuzIla. (14) vamana-virecananA prayogo kravA, krAvavA, tIkhavavA ghaNI jAtanI velaDIo tenA mULIyA drAvavA ke te mATe klevuM, preraNA ApavI, vanaspati toDAvavA-dmAvavA rUpa ghaNAM doSavALI vaidaka vidhAnA zAstro pramANe prayoga karavA ke vidhA bhaNavArUpa kuzIla. e pramANe (15) aMjana prayoga, (16) yoga pUrNa, (17) suvarNa dhAtuvAda, (18) rAjadaMDa nIti, (19) zAstra, astra, agni, vijaLI, parvata. (20 sphaTika rA, (21) ratna parIkSA, (22) rasa vedha viSayazAstro (23) amAtya zikSA, (24) gata taMtra-maMtra, (25) kAla-deza saMdhi krAvavI, (26) laDAI krAvavAno upadeza, (27) zastra, (28) mArga, (29) vahANa vyavahAra ityAdi nirUpaNa kranAra
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda zastronA artho kthana karavA-rAvavA, te aprazasta jJAna kuzIla. A pramANe pApa zrutonI vAcanA-vicAraNA-parAvartana, tenuM zodha-saMzodhana, tenuM zravaNa e aprazasta jJAna kuzIla, [489] temAM suprazasta jJAna kuzIla paNa be prakAre che - AgamathI, noAgamathI. AgamathI suprazasta jJAna evA pAMce jJAnanI ke te jJAnInI AzAtanA nAra te suprazastajJAna kuzIla. [490] noAgamathI suprazasta jJAnazIla ATha bhede jANavA te A prakAreakAle suprazasta jJAna bhaNe-bhaNAve. avinayathI suprazastajJAna grahaNa re-rAve. tene abahumAnathI bhaNe, upadhAna ryA vinA bhaNe, jenI pAse sUtrArtha bhaNyA hoya tene chUpAve. te svara-vyaMjana rahita ke hInAdhika akSara bhaNe-bhaNAve. sUtra-arthatadubhaya viparIta paNe bhaNe-bhaNAve. saMdehavALA sUtrAdi bhaNe-bhaNAve te ATha bheda. [491] A AThe prakAranA padone je koI upadhAna vahana ryA vinA suprazasta jJAna bhaNe ke bhaNAve ke bhaNatA-bhaNAvatAne sArA mAnI anumode. te mahApApI suprazasta jJAnanI mahA AzAtanA karanAro thAya che. [492] bhagavan ! jo ema che to zuM paMcamaMgalanA upadhAna vA joIe ? gautama ! paheluM jJAna-pachI dayA eTale saMyama arthAt jJAnathI cAstri-dayA pAlana thAya che. dayAthI sarva jagatanA tamAma jIvo, prANo, bhUto, satvone potAnA samAna dekhanAro thAya che. tethI bIjA jIvone saMghaTTana ravA, paritApanA-kliAmaNAupadravAdi duHkha utpAdana karavA, bhaya pamADavA, trAsa ApavA ityAdithI dUra rahenAra thAya che. ema karavAthI rmano Azrava thato nathI. tenAthI karma AvavAnA kAraNabhUta Azrava dvAro baMdha thAya che tethI iMdriya damana upazama thAya. tenAthI zatru-mitramAM samAnabhAva sahitapaNuM thAya che. zatrumitra pratye samAnabhAvathI rAga dve, rahita paNuM, tenAthI kSamA, namratA, saraLatA, nirlobhatA thavAthI kyAya rahitapaNuM prApta thAya. tenAthI samyaktva utpanna thAya, tenAthI ajJAna, moha, mithyAtvano kSaya thAya che. tethI viveka Ave. vivekthI heya upAdeya padArthonI yathArtha vicAraNA temaja ekAMta mokSa mATe dRDha nizcaya thAya che. tethI ahitano parityAga ane hitanuM AcaraNa thAya tevA kAryamAM atizaya udhama karanAro thAya. pachI uttarottara paramArtha svarUpa pavitra uttama-kSamAdi daza prArano ahiMsA lakSaNa dharmAnuSThAna karavA ane karAvavAmAM ekAgra ane Asakta cittavALo thAya che. pachI ahiMsA lakSaNAdi dharmanuM anuSThAnonuM sevana vArAvavAnuM. temAM ekAgratA ane Asakta citta AtmAne sarvottama evI kSamAmRdutA-saraLatA tathA bAhya dhana, suvarNAdi parigraha ane kAma krodhAdi atyaMtara parigsa svarUpa sarva saMgano parityAga thAya. sarvottama evA atyaMta ghora, vIra, ugra, ksTavALA tapa ane caraNanA anuSThAnomAM Atma ramaNatA ane paramAnaMda pragaTa thAya che.
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ papa 3-92 AgaLa sarvottama 17 prakare saMyamAnuSThAna pAlana kravAne baddhalakSaNapaNuM prApta thAya. sarvottama satya vANI bolavI, chakAya jIvonuM hita, potAnuM baLa, vIrya, puruSArtha, parAkrama chupAvyA vinA mokSa mArga sAdhanAmAM kaTibaddha thayela, svAdhyAyadhyAnarUpI jaLa vaDe pApadma rUpI malanA lepane dhonAro thAya che. vaLI agninatA, parama pavitratA yukta, sarva bhAva yukta, suvizuddha sarva doSa rahita, navaguti sahita 18 prakAranA abrahmano tyAga kranAra thAya che. tyAra pachI A sarvottama kSamA, namratA, saraLatA, nilabhatA, tapa, saMyama, satya, zoca, Acinya, ati durdhara, brahmavata dhAraNa kravuM, ityAdi zubha anuSThAnothI sarva samAraMbhano tyAga kravAra thAya che. pachI pRthvI, pANI, agni, vAyu, vanaspatirUpa sthAvara jIvo be, traNa, cAra, pAMca indriyavALA jIvonuM tathA ajIpakAyanA saMraMbha, samAraMbha, AraMbhane mana-vacana-kAyAthI trividha trividha zrotrAdi iMdriyonA viSayonA saMvarapUrvaka AharAdi cAra saMjJAono tyAga krIne pApone vosirAve che. pachI nirmaLa 18000 zIlAMga dhAra nAra hovAthI askita, akhaMDita, amalina, avirAdhita, suMdara ugra-ugratara, Azcarya utpanna karanAra abhigrahono nirvAha kanAra thAya che. pachI deva, manuSya, tiryace relA ghora parISaha upasargone samabhAve sahana kravAra thAya che. pachI ahorAbAdi pratimA vize mahAprayatna kranAra thAya che. pachI zarIranI mamatAM vagarano thAya che. zarIra nipratirmapaNAvALo thavAthI zukla dhyAnamAM aDolapaNuM pAme che. pachI anAdi bhava paraMparAthI ekkA relA samagra ATha prakAranA karmarAzino kSaya kranAra bane ce. cAre gati rUpa bhavanA kedakhAnAmAMthI bahAra nIkaLI, sarva duHkhathI vimukta banI, mo9mAM gamana kranAro thAya che. tyAM hamezAM janma-jarA-maraNaaniSTa saMyoga-iSTa viyoga-saMtApa-udvega-apayaza-vedanA Adi duHkho hotA nathI. tyAM ekAMtika, AtyaMtika, nirupadravatAvALuM, maLeluM pharI cAlyuM na jAya tevuM, akSaya, dhruva, zAzvata, niraMtara, sarvotama sukha mokSamAM hoya che. A sarva sukhanuM mULa kAraNa jJAna che. jJAnathI ja pravRtti zarU thAya che. eitika, AtyaMtika, parama zAzvata sukhecchae pahelA to sAdara sAmAyikTI biMdusAra sudhI zrutajJAna kalagrahaNa vidhi sahita, AyaMbilAdi tapa, zAstrokta vidhithI vahevA. hiMsAdi pAMcane trividha trividhe tyAga krIne pApanuM pratikramaNa karIne sUtronA svara, vyaMjana, mAtrA, biMdu, pada, akSara, hinAdhika na bolAya tema padaccheda doSa, gAthAbaddha kramasara, pUrvAnupUrvI Adi yukta jJAna eite suMdara samajavuM. gautama! anAdi-anaMta, apAra, ati vizALa evA svayaM bhUramaNa samudravata duravagAha, ane sarva sukhanA hetubhUta evA A jJAna samudrane pAra pAmavA iSTadevatAne namaskAra kravo joIe, te vinA pAra na pAmI zakaya. gautama ! te iSTadeva eTale navakSara arthAta paMcamaMgala. te sivAya koi iSTa deva maMgala svarUpa nathI. mATe pahelAM
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAnizIthachedasUtra-anuvAda paMcamaMgalanuM upadhAna kravuM. ]i bhagavana ! kaI vidhithI paMcamaMgalanuM vinaya upadhAna kravuM? gautama! ame te vidhi AgaLa jaNAvIzuM. ati prazasta temaja zobhana tithi, Na, muhUrta, nakSatra, yoga, lagna, caMdrabala, hoya jenA zraddhA saMvega niHzaMka atizaya vRddhi pAmelA hoya. atitIva ullAsa pAmatA, zubhAdhyavasAya sahita pUrNa bhakti-bahumAna saha koIja AlokaparaloknA phaLanI icchA rahita saLaMga pAMca upavAsanA paccakhkhANa krIne jinamaMdiramAM acitta jagyAmAM rahIne jenuM mastaka bhaktipUrNa banela che. harSathI romAMcita, nayana kamaLa vikasita thayela zAMta-saumya-sthira dRSTivALo, hRdayamAM saMveganI choLo uchaLI rahI che tevo, atItIva ullAsathI, aneka dhana AMtararAhita, aciMtya parama zubha pariNAma vizeSathI ullasita, vIrya yoge samaye samaye vRddhi pAmatA, harSapUrNa-zuddha-nirmaLa-nizcala hRdayavALA sthApita evI zrI RSabhAdi tIrthakra pratimA vize sthApanA rela nayana ne manavALo, ekAgra pariNAmI, ArAdhaka AtmA zAstrajJa, daDha cAritrI, guNavAna, yogya zabdoccArathI anuSThAna krAvavAnA advitIya lakSyavALA gurunA vacanane abAdhaka, vinayAdi bahumAna prApta, zo-saMtApAdi rUpa sarve duSTa zvAyadathIyukta bhavasamudramAM nAva samAna, Agama zAstra madhye vartatA - 4- evA paMcamaMgala mahAbhRtadhavALA pAMca adhyayana ane eka cUliAvALA, pravacana devatAdhiSThita evA je traNa pada, eka AlAvAyukta ane sAta akSara pramANa, anaMtagama paryAyane jaNAvanAra sarva mahAmaMtrI ane zreSTha vidhAonA parama bIjabhUta "namo arihaMtANaM' evA prakAranuM paheluM adhyayana vAcanApUrvaka bhaNavuM joIe. pAMca upavAsa kyAM pachI pahelAM adhyananI vAcanA lIdhA pachI te divase AyaMbila tapathI pAraNuM kravuM joIe. te ja pramANe bIjA divase athata sAtamA divase aneka guNasaMpadAyukta pUrvokta arthane sAdhI ApanAra pUrvokta krame be padayukta eka AlAvo, pAMca akSara pramANa namo siddhANaM e bIjA adhyayanane bhaNavuM, te divase AyaMbilathI pAraNuM re. e pramANe pUrvokta arthane sAdhI ApanAra traNa pada yukta eka AlAvo, sAta akSara pramANa "namo AyariyANaM' evA trIjA adhyayananuM paThana karavuM, pAraNe AyaMbila kravuM. tathA AgaLa helA arthane sAdhI ApanAra traNa pada yukta eka AlAvo ane sAta akSara pramANa namo uvajhAyANaM evA cothA adhyayananuM paThana kravuM, pAraNe AyaMbila kravuM. e ja pramANe cArapada yukta eka AlAvA ne nava akSara pramANa "namo loe savvasAhUNaM' evA pAMcamAM adhyayananI vAcanA laine bhaNavuM, temAM dazamAM divase
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3/-/493 pAraNe AyaMbila. te ja pramANe tenA arthane anusaranAra 11-pado yukta traNa AlAvA ane 33akSarapramANavALI cUlikA rUpa-'eso paMca namukkAro, savvapAvappaNAsaNo. maMgalANaM ca savvusiM, paDhamaM havaI maMgalamaM.' traNa divasa eka eka padanI vAcanA levI. chaTThA, sAtamA, AThamA divase te ja krama ane vibhAgathI AyaMbila pUrvaka paThana karavuM. e pramANe paMcamaMgala mahAzrutaskaMdha svara, varNapada, sahita, pada-akSara-biMdu mAtrAthI vizuddha moTA guNavALA, gurue upadezela, vAcanA Apela tene samagrapaNe bhaNIne taiyAra karavo ke jethI pUrvAnupUrvI, pazcAnupUrvI, anAnupUrvIe jIbhanA agrabhAge barAbara yAda rahI jAya. pachI pUrvokta tithi, karaNa, muhUrta, nakSatra, yoga, lagna, caMdrabaLanA zubha samaye jIva-jaMtu rahita caityAlayanA sthAnamAM, tene anujJAvidhi karAvIne he gautama! moTA prabaMdha ane ADaMbara sahita ati spaSTa vAcanA sAMbhaLIne tene barAbara avadhAravI. A vidhithI paMcamaMgalanA vinaya -upadhAna karavA joIe. 57 [44] bhagavana ! zuM A ciMtAmaNI klpavRkSa samAna paMca maMgala mahAzrutaskaMdhanA sUtra ane artha prarUpelA che ? he gautama ! A aciMtya ciMtAmaNI klpavRkSasama manovAMchita pUrNa karanAra zrutaskaMdhanA sUtra ane artha prarUpela che. te A rIte jema talamAM tela, kmalamAM mada, sarvalokmAM paMcAstikAya vyApIne rahelA che, tema A paMcamaMgala mahAzrutaskaMdha vize samagra AgamamAM yathArtha kriyA vyApIne rahelI che. sarvabhUtonA guNo svabhAvonuM kzana reluM che. te parama stuti konI ? A sarva jagatamAM je koI bhUtakALa ke bhaviSyakALamAM uttama thayA hoya te sarve stuti karavA yogya che. tevA sarvottama ane gamavALA hoya to mAtra arihaMtAdi pAMca ja che. te sivAya koi sarvottama nathI. teo- arihaMta, siddha, AcArya, upAdhyAya ane sAdhuo che. A paMca parameSThiomAM yathArtha guNasadbhAva hoya to A pramANe jaNAvelo che (1) manuSyo, devo, asurovALA A sarva jagatane ATha mahAprAtihAryo AdinA pUjAtizayathI oLakhAtA asAdhAraNa, aciMtya prabhAvavALA, kevaLajJAna pAmelA, zreSTha uttamatAne varelA hovAthI ahaMta (2) sarva karmakSaya pAmelA hovAthI bhavAMkura samagrapaNe baLI gayela hovAthI pharI temane A saMsAramAM utpanna thavAnuM nathI. tethI anu Mta (3) ati duHkha karI jenA upara jIta meLavI zakAya tevA samagra AThe karma zatruone nirmathana karI haNI nAMkhyA che, nirdalana karI nAMkhyA che, aMta ryo che, parAbhava ryo che, te kAraNe teo ati kahevAya che. A rIte atyaMta nI aneka prakAre vyAkhyA rAya che. prajJApanA karAya che. prarUpaNA rAya che. hevAya che. upadezAya che. tathA siddha bhagavaMto paramAnaMda mahotsavamAM mahAlatA, mahAklyANane pAmelA, nirUpama sukhane bhogavatA, nipa zukla dhyAnAdinA aciMtya sAmarthyathI, svajIva
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda vIryathI yoga nirodha #vA rUpa mahAprayatathI jeo siddha thayelA che. athavA to ATha prArano karmakSaya thavAthI jemaNe siddhapaNAnI sAdhanA krI che, evA siddha bhagavaMto ke zukla dhyAnarUpI agnithI bAMdhelA rmo bhasmIbhUta krIne je siddha thAya che. tevA siddha bhagavaMto, siddha kya che - pUrNa thayAM che - rahita thayAM che samagra prayojana samUha jeone evA siddha bhagavaMto. teo strI-puruSa-napuMsaka liMge yAvata svayaMbhuddhAdipaNe karmakSaya krIne siddha thayA. ema aneka prakAre siddhonI prarUpaNA #Aya che. 18000 zIlAMgoe Azraya relA dehavALA 36 bheda jJAnAdi AcArane niraMtara AcaranArA tethI AcArya. sarve satvo temaja ziSya samudAyanuM hita AcaranArA hovAthI AcArya prANanA tyAgamAM paNa pRthvIkAyAdi jIvono samAraMbha Acare. AraMbhane na anumode, koIe moTo aparAdha relo hoya to paNa temanA upara manathI paNa pApa na Acare te AcArya kahevAya che. A rIte nAma sthApanAdi aneka bhedothI prarUpita che. sArI rIte Azrava dvArone baMdha relA, mana-vacana-kAyAnA suMdara yogamAM upayogavALA, vidhipUrvaka svara, vyaMjana, mAvA, biMdu, pada, akSarathI vizuddha bAra aMgo- zrutajJAna bhaNanAra ane bhaNAvanArA tathA bIjAnA ane potAnA mokSa upAya jeo vicAre che. te upAdhyAya, sthira paricita rela anaMtagama paryAya vastu sahita dazAMgI ane zrutajJAna ekagra manathI ciMtave, smaraNa kare, dhyAna kare te upAdhyAya. atyaMya STavALA, ugra-ugratara ghora tapa ane cAstri vALA, aneka vrataniyama, upavAsa, vividha abhigraha, saMyamapAlana, samatA sahita pariSaha-upasarga sahana karanArA, sarva duHkharahita mokSanI sAdhanA kranArA te sAdhu bhagavaMta EvAya. A pAMcane relo namaskAra zuM kraze ? jJAnAvaraNIya Adi sarva pApakSmI vizeSano dareka dizAmAM nAza kare. A pada cUlignamAM pahelo uddezo hevAya - "eso paMca namukkAro- savvapAvapaNAsaNo." A uddezo kyA prakArano che ?' maMgalANaM ca savvasiM paDhamaM havai maMgala' temAM "maMgala' zabdano artha nirvANasukha thAya che. tevA mokSasukhane sAdhI ApavAmAM samartha evA samyagadarzanAdi svarUpavALo, ahiMsA lakSa dharma je mane lAvI Ape te maMga. athavA mane bhava-saMsArathI gALe-tAre te maMgala. athavA baddha, pRSTa, niSpacita evA AThe prakAranA mArA karma samUhane je gALe-nAza pamADe te maMgala. A maMgala ane bIjA sarva maMgalomAM zo taphAvata che ? pahelA AdimAM arihaMtanI stuti e ja maMgala che. A artha saMkSepa thI kyo, vistRta artha A pramANe-te che, te samaye he gautama ! jeno zabdArtha AgaLa kahevAyo che, evA je koI dharma tIrtha thAya che, teo pUjayonA paNa vizeSa pUjaya hoya che. kema ke te sarve ahIM AgaLa jaNAvIzuM tevA lakSothI yukta hoya che. aciMtya, aprameya, nirUpama, atulya, zreSTha-zreSThatara evA guNa samUhathI
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa9 34-44 adhiSThita hovAnA kAraNe, traNelonAM ati mahAna mananA AnaMdane utpanna kranArA che. lAMbA grImALanA tApathI saMtapta mayurone jema prathama varSAdhArAno samUha zAMti pamADe, tema aneka janmAMtaromAM upArjita mahApunya svarUpa tIrthakra nAmakarmanA udayathI arihaMto uttama hitopadeza thakI sajjaDa rAga, dveSa, moha, mithyAtva, avirati, pramAda, saMkliSTa pariNAmAdi baddha azubha ghora pApakarmothI thatAM bhavya jIvonA saMtApano nAza karanArA hoya che. sarvane jANanAra hovAthI sarvajJa che. aneka janmothI upArjita mahApunya samUhathI jagatamAM atulya, abUta baLa-vIrya-ezvarya-satva parAkramayukta dehavALA hoya che. temanA manohara dedIpyamAna paganA aMguThAnA agrabhAganuM rUpanI pAse, jema daze dizAmAM prakAzIta, pragaTa pratApI kriNonA samUhathI sarve graho-nakSatro AdinI zreNIne tejahIna banAve che, tema tIrthanA zarIranA rUpa-tejathI sarve vidhAdhara, devAMganAdi, devo, saubhAgya-kAMti-dIpti-lAvaNya ane rUpanI samagra zobhA nisteja thaI jAya che. svAbhAvika evA cAra, karmakSayathI agiyAra, deve klelA ogaNIza ema 34atizayo evA zreSTha, nirUpama, asAdhAraNa hoya che, jenA darzanathI bhavanapati, vyaMtara, jyotika vaimAnika, ahamindra, indra, apsarA nira, nara, vidhAdhara, suraasura sahita jagatanA jIvone Azcarya thAya che ke are ! ApaNe atyAra sudhI kyAreya na joyela evuM Aje joyuM- atula, mahAna, aciMtya guNono para Azcarya samUha e% vyaktimAM che. AvA zubha pariNAmathI te samaye atyaMta gADha, satata utpanna pramodavALA thayA. harSa ane anurAgathI skurAyamAna tAM navA-navA pariNAmothI paraspara harSanA vacano bolavA lAgyA. vihAra krI bhagavaMta cAlyA, tyAre AtmaniMdA karatA paraspara hevA lAgyA ke kharekhara ApaNe dhikkArapAtra chIe. adhanya chIe, punyahIna chIe. saMkSobha hRdayavALA te mUcha pAmyA, muzkelIthI bhAnamAM AvyA, temanA gAtro kheMcAvAthI ati zithila thai gayA. zarIra saMkoca ravo, hAtha paga laMbAvavA, prasannatA batAvavI. AMkhamAM palakArA thavA. zarIranI kriyA baMdha paDI gaI. na samajAya tevA khalita maMda maMda zabdo bolavA lAgyA. maMda maMda huMkAra sAthe lAMbA uSNa nisAsA mUkvA lAgyA. ati buddhizALI puruSo ja tenA manano yathArtha nirNaya Wii zakyA. jagatanA prANI vicAravA lAgyA ke kvA tapanA sevanathI AvI zreSTha addhi meLavI zakatI haze? temanI addhi samRddhinA darzanathI Azcarya pAmI potAnA vakSaH sthaLa upara hastatala sthApatA manane camatkAra pamADanAra moTuM Azcarya utpanna karatA hatA. gautama ! AvA anaMtagaNavALA zarIrI, AdarathI grahaNa krAtA nAmavALA dharmatIrthane pravartAvanArA arihaMtanA guNasamUharUpI rananidhAnanuM varNana iMdra, anya koi cArajJAnI, mahAatizayAvaLA chadmastha paNa rAtadivasa hajAro jIbhothI kroDo
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAnizIthachedasUra-anuvAda varSa sudhI to paNa ravayaMbhUramaNa samudra jema pAra pAmI na zakAya, tema arihaMtanA guNa varNavI zakatA nathI. kemake gautama ! dharmatIrtha pravartaka arihaMto aparimita guNavALA hoya che vadhu keTaluM kahevuM? triloknAtha, jagata guru, tribhuvana baMdhu triloknA tevA uttama guNonA AdhAra bhUta zreSTha tIrthanA caraNanA aMguThAnA agrabhAga paNa aneguNothI zobhita che. temAM anaMtamAM bhAganuM rU5 indrAdi varNavavA samartha nathI. devo, indro ke koI vyakti taraboLa puruSo aneka janmomAM upArjita aniSTa duSTa karmarAzi janita durgati, udvegAdi duHkha, dAridra, kleza, janma-jarA-maraNa, roga, zoka, saMtApa, khinnatA, vyAdhi AdinA kSayane mATe temanA aMguThAnA guNonuM varNana kravA mAMDe to sUryanA kriNonA samUhanI jema bhagavaMtanA aneka guNa samUha eka sAthe temanA jillAnA agrabhAge jhUrAyamAna thAya che. tene iMdra sahita devagaNa eka sAthe bolavA lAge to paNa varNavavA zaktimAna nathI. to pachI carma cakSavALA aqlIo zuM kahI zake ? tethI he gautama ! A viSayamAM paramArtha A samajavo ke bhagavaMtanA guNa samUhane mAtra jvaLajJAnI tIrtho ja kahI zakyA zaktimAna che. bIjA koI nahIM. kemake temanI vANI sAtizaya hoya che. athavA gautama ! A viSayamAM bahuM kahevAthI zuM? teno sArarUpa artha jaNAvuM chuM, te A pramANe- jilpa, 496] samagra AThe prakAranA raktamala kaithI rahita devo ane indrothI pUjita thayela caraNavALA jInezvara bhagavaMtanuM mAtra nAma smaraNa kranAra mana, vacana, kAyA rUpa traNe kraNamAM ekAgra kSaNe kSaNamAM zIla ane saMyamamAM udhama vrata-niyamamAM virAdhanA na kranAra AtmA nakkI turaMta TUMkAgALAmAM siddhi pAme che. [47 thI 49] je koI jIva saMsAranA duHkhathI udvega pAme ane mokSasukhanI abhilASA vALo thAya tyAre jema malavanamAM bhramara magna bane, tema bhagavaMtanI stavanA, stuti, mAMgalika jaya jayArava zabda kravAmAM tallIna thAya, guMjArava kare, bhaktipUra hRdaye jina caraNomAM nIkTa bhUmi upara potAnuM mastaka sthApI, aMjali joDI, zaMkadi dUSaNa sahita samyaktavALo, cAritrano arthI, akhaMDita vrata-niyama dhArI mAnavI, tIrtharanA eka gaNa dhAre to paNa siddhi pAme. pi00] gotama ! jemanuM pavitra nAma grahaNa kravuM te AvA uttama phaLavALuM che tevA tIrtha bhagavaMtonA jagatamAM pragaTa, mahAna AzcaryabhUta, tribhuvanamAM vizALa, pragaTa ane mahAna evA atiyono vistAra AvA prakArano che. [501 thI 503] kvaLajJAna, mana:paryavajJAna, caramazarIra jeNe prApta nathI, evA jIvo paNa arihaMtonA atizayone dekhIne ATha prakAranA rmono kSaya kranAra thAya che. bahu duHkha ane garbhavAsathI mukta bane che. mahAyogI thAya che. vividha du:khathI bharela bhavasAgarathI udvigna bane che. kSaNavAramAM saMsArathI virakta thAya che. athavA gautama ! bIje kyana bAju para rAkhIne, paraMtu A rIte dharma tIrthakya evuM
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 -pa01 thI 503 61 zreSTha akSaravALuM nAma che. te tribhuvana baMdhu, arihaMta, bhagavaMta, jinezvara, dharmatIrthone ja chAje che. bIjAne nahIM. kemake teoe mohano upazama, saMvega, nirveda, anupA, Atikya lakSaNayukta aneka janmomAM sparzela, pragaTa karela samyagdarzana ane usita parAkramanA baLane chUpAvyA vinA ugra STadAyI, ghora dura tapanuM niraMtara sevana krIne uMcA prakAranA mahApunyaskaMdha samUhane upArjita krelo che. uttama, pravara, pavitra, samagra vizvanA baMdhu, nAtha tathA zreSTha svAmI thayA hoya che. anaMtA kALathI vartatA bhayonI pApavALI bhagavanAnA yoge bAMdhelA pApakarmane chedIne advitIya tIrthakra nAma rma bAMdhela, ati manohara, dedIpyamAna, daze dizAmAM prakAzanAra, nirUpama, 1008 lakSaNo vaDe suzobhita hoya che. jagatamAM uttama zobhAnA nivAsa mATenA vAsagRha samAna apUrva zobhAvALA temanA darzana mAtrathI devo ane manuSyo manamAM Azcarya anubhave che. tathA netra ane manamAM mahAna vismaya tathA pramoda anubhave che. te tIrthakro samagra pApanA melathI rahita thayelA hoya che. samacaturaDha saMsthAna tathA vaja RSabha nArAya saMghayaNa yukta, parama pavitra ane uttama zarIra dhArI hoya che. [504 thI pa08] samagra manuSyo, devo, indro devAMganA onA rUpa, naMti, lAvaNya e sarva eksa karI, teno Dhagalo eka bAju krAya ane bIjI bAju jinezvaranA caraNanA aMguThAnA agrabhAgane kroDa ke lAkhamo bhAga tenI sAthe sarakhAvIe to te deva-devInA rUpano piMDa suvarNanA meru pAse rAkhanA DhagalAM jevo zobhA rahita dekhAya che. athavA A jagatanA sarve puruSonA badhAM guNo ekaThA krAya to te tIrthakranAM guNonA anaMtamAM bhAge pama na Ave. samagra traNe jagata ekaThAM thaine eka dizA bhAgamAM tribhuvanamAM rahe, bIjI bAjunI dizAmAM tIrthakya bhagavaMta eklAMja hoya to paNa teo guNamAM adhika che te kAraNe teo parama pUjya che, vaMdanIya, pUjanIya arahaMta che. buddhimativALA che mATe te tIrthakrane bhAvathI namaskAra, [pa09 thI pa13] lomAM paNa gAma, pura, nagara, viSaya, deza ke samagra bhAratano je jeTalA dezano svAmI hoya che. tenI AjJAne te pradezanA loko mAnya kre che. paNa prAmAdhipati ati prasanna thayA hoya to eka gAmamAMtI jeTaluM Ape ? jenI pAse jeTaluM hoya temAMthI keTaluMka Ape. cakravartI thoDuM Ape to paNa tenAthI kuLa paraMparAthI cAlyuM AvatuM badhuM dAridra nAza pAme che. vaLI te maMtrI paNAnI, maMtrI cakravartIpaNAnI cakravartI, surapatipaNAnI abhilASA re che. devendro jagatanA yathecchita sukhane denArA tIrtha paNAnI abhilASA re che. pi13, 51] enaMta lakSa rAkhIne ati anurAgapUrvaka indro paNa je tIrthakra padanI icchA rAkhe che, evA tIrthakya bhagavaMto sarvottama che, emAM saMdeha nathI. tethI samagra deva, dAvana, graha, nakSatra, sUrya, caMdra vagerene paNa tIrthakro pUjaya che. kharekhara teo pApano nAza kranArA che. [pa1pa thI pa1] traNe lokmI pUjAyela, jagataguru evA dharma tIrthonI dravya
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ 62 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda ane bhAva ema be prakAre pUjA kahelI che. cAritrAnuSThAna ane kTavALA ugra ghora tapanuM sevana karavuM te bhAvapUjA. dezavirati zrAvaka je pUjA-satkAra temaja dAna zIlAdi dharma sevana kare te dravyapUjA. tethI he gautama ! A pramANe samajavuM- [517] bhAvapUjA apramAdathI utkRSTa cAstri pAlanarUpa che, jyAre dravya arcana jinapUjArUpa che. muni mATe bhAva arcana che zrAvako mATe baMne arcana kyA che. bhAva arcA prazaMsanIya che. [518] gautama ! keTalAMka zAstranA paramArthane na samajanAra avasana, zithila vihArI, nityavAsI, paraloknA nuksAnane na vicAranAra, svamati pramANe vrata na nArA, svacchaMdo, Rddhi-rasa zAnA gAravAdimAM Asakta banelA, rAga-dveSa, mohaahaMkAra-mamatva AdimAM ati rAgavALA thayelA samagra saMyamarUpa saddharmathI parAMgamukha, niradha, nirlajja pApanI dhRNA vagaranA, NA rahita, nirdaya, pApAcaraNAM dAgraha buddhivALo, ekAMte atyaMta caMDa, rudra, krura abhigraho nAra mithyArdaSTio, sarva sAvadha yoganA paccakkhANa karIne, sarva saMga, AraMbha, parigrahathI rahita thaI, trividha trividhe dravyathI sAmAyika grahaNa kare che, paNa bhAvathI grahaNa karatAM nathI. nAmanuM ja mastaka muMDAve che, nAmathI ja ghara choDe che nAmanA ja mahA vratadhArI che. zramaNa thayAM pachI paNa avaLI mAnyatA karIne sarvathA unmArganuM sevana ane prartana kare che, jema ke- ame arihaMta bhagavaMtanI gaMdha, mALA, dIpaka, saMmArjana, liMpana, vastra, bali, dhUpa AdinI pUjA-satkAra karIne haMmezAM tIrthanI prabhAvanA karIe chIe ! ema mAnanArA unmArga pravartAva che. e pramANe temanA phktavyo sAdhudharmane anurUpa nathI. gautama ! vacanathI paNa temanA A rtavyanI anumodanA na karavI. bhagavana ! eka kema hyuM ke vacanathI paNa dravyapUjAnI anumodanA na ravI ? gautama ! temanA vacanAnusAra asaMyamanI bahulatA ane mULaguNano nAza thAya, tethI rmano Azrava thAya. vaLI adhyAvasAya AzrIne sthUla temaja sUkSma zabhAzubha rma prakRtino baMdha thAya, sarva AvadhanI relI viratirUpa mahAvratano bhaMga thAya, vrata bhaMga thavAthI AjJA ullaMghanano doSa lAge. tenAthI unmArgagAmIpaNuM pAme, sanmArga lopAya. sAdhu mATe unamArga pravartana ane sanmArgano lopa karavo e yatione mATe mahAAzAtanA rUpa che, kAraNa ke tevI AzAtanA karanArane anaMtA kALa sudhI cAre gatimAM janma maraNanA pherA pharavA paDe che. A kAraNathI tenI vacanathI paNa anumodanA na kare. [519, 520] dravyastava ane bhAvastava A bemAM bhAva stava ghaNAM guNavALuM che. dravya stavane ghaNAM gumavALuM vhenAranI buddhi samajadArIvALI nathI. gautama ! chakAyanA jIvonuM hita thAya tema vartavuM. A dravya stava-gaMdha puSpAdithI prabhubhakti ravI te samagra pApano tyAga na karela hoya tevA dezavirati zrAvakne mATe yukta
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3/-/pa19 para0 53 gaNAya. paraMtu samagra pApanA pratyAkhyAna kranAra saMyamI sAdhune puSpAdinI pUjA rUpa dravya stava kravuM 5tuM nI. pira1, para] gautama ! je kAraNathI A dravya stava ane bhAvatava rUpa bane pUjAo 3ra-iMdroe karelI che. tethI kravA yogya che ema tame samajatA ho to tyAM A pramANe samajavuM- A to mAtra teono viniyoga bhAvastava gela che. avirati evA indrone (cha kAyanI trividha trividha dayA svarUpa) bhAva stava asaMbhava che. dazArNabhadra rAjAe bhagavaMtano ADaMbarathI satkAra ryo te dravyapUjA ane indra sAme spardhAmAM hAratA bhAva stava rUpa dIkSA aMgIkAra krI, tyAre indrane harAvyA. e draSTAMta ahIM lAguM pADavuM. mATe ja bhAva stava uttama che. pira3 thI para] cakravartI, sUrya, caMdra, datta, damaka vageree bhagavaMtane pUchayuM ke zuM sarva prakAranI Rddhi sahita koI nakkI zake tevI rIte bhaktithI pUjA-satkAra kya te zuM sarva sAvadha samajavuM? ke vividha virativALuM anuSThAna samajavuM ke sarva prakAranA yogavALI aviratine vize te pUjA gaNavI ? bhagavana ! indroe temanI sarva zaktithI sarva prakAranI pUjA krI che. gautama ! avirativALA indroe uttama prakAranI bhakti vaDe pUjA-satkAra kyAM hoya to paNa te deza virativALA ane avirativALAnA A dravya ane bhAvatava ema baMneno viniyoga tenI yogyatAnusAra joDavo. pichI gautama ! sarve tIrthakToe samagra ThaA karmano kSaya nAra evA cAstri aMgIkAra kravA rUpa bhAvatava pote Acarela che. pira8 thI pa30] bhavathI bhaya pAmelA evA temane jyAM jyAM AvavAnuM, jaMtuone sparza Adi vinAzakAraNa pravartatuM hoya, sva-para hitathI viramelA hoya, temanuM mana tevA sAvadhAryamAM pravartatuM nathI. tethI sva-para hitathI viramelAM saMyatoe sarva prakAre suvizeSapaNe parama sArabhUta vadhu lAbhadAyaka evA evA anuSThAnanuM sevana kravuM. mokSamArganuM parama sArabhUta, ezcaMta hitakara, paththasukha dAtA, praNa paramArtha svarUpa koI anuSThAna hoya to mAtra sarva virati rU5 bhAvastava che, te A pramANe pi31 thI pa3 lAkha yojanA pramANa meru parvata jeTalA uMcA, maNi samudrathI zobhita, suvarNamaya, parama manohara, nayana ane manane AnaMda ApanAra, atizaya vijJAnapUrNa, ati majabUta na dekhAya tema sAMdhAne joDI dIdhA hoya tevuM atizaya dhasIne suMvALuM karela, jenA vibhAgo sArI rIte vibhAjita che tevuM, ghaNAM zikharo yukta aneka ghaMTA ane dhvajA sahita, zreSTha toraNoyukta, AgaLa-AgaLa jatAM jayAM rAjamahela samAna zobhA najare paDatI hoya tevA agara-dhUra-caMdanAdino banAvela dhUpa jayAM agnimAM nAMkhavAthI maheMkyo hoya, ghaNAM prakAre aneqNa AzcaryakArI suMdara puSpa samUhathI sArI rIte pUjAyela, jemAM nRtyapUrNa aneka nATakothI Ala madhura, mRdaMganA zabdo phelAI rahelAM che. sekko uttama AzayavALA lokothI AkuLa
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ 64 mahAnizIcachedasUtra-anuvAda che, jemAM jinezvara bhagavaMtonA caritro ane upadezonuM zravaNa AvavAnA kAraNe utkaMThita thayelA cicukata loko hoya, jyAM kahevAnI kyA, vyAkhyAtA, nRtya kravAsa, apsarA, gaMdharvo vAjiMtronA zabdo saMbhaLAI rahelA che. A kahelA guNa samUha yukta A pRthvImAM sarvatra potAnI bhUjAthI upArjita nyAyopArjita arthathI suvarNa-maNi ratnanA pagathIyAvALuM tevA ja prakAranA hajAro staMbho jemAM ubhA jAyelA hoya, suvarNanuM banAveluM bhUmitala hoya tevuM jinamaMdira je rAve tenA tAM tapa ane saMyama aneka gaNavALA hela che. [pa38 thI pa40] A pramANe tapa ane saMyama vaDe ghaNAM bhavonA upArjita pApakarmanA malarUpa lepane sApha krIne alpakALamAM anaMta sukhavALo mokSa pAme che. samagra pRthvIne jinAlayothI zobhita karanAra dAnAdi cAre prakArano suMdara dharma sevanAra zrAvaka vadhumAM vadhu sArI gati pAme to paNa bAramAM devalokyI AgaLa na jaI zake. paNa azruta nAme bAramAM devaloka sudhI jaI zake che. [pa40 thI 542) gautama ! lavasamama devo arthAta sarvArthasiddhamAM rahenAra devo paNa tyAMthI DhavI nIce paDe che. bAkInA jIvonI vicAraNA krIe to saMsAramAM koI zAzvata ke sthira sthAna nathI. lAMbAtaLe paNa jemAM duHkha AvavAnuM hoya tevA vartamAnanA sukhane sukha kema jhI zakAya ? jemAM chevaTe maraNa AvavAnuM hoya ane aA kAnuM zreya nAra sukhane tuccha gaNeluM che. samagra manuSya ane devonuM lAMbAkALanuM sarve sukha eThuM krIe to paNa te sukha mokSanA anaMtamAM bhAga jeTaluM paNa anubhavI zakAya tema nathI. pi43 thI 545] gautama ! ati mahAna evA saMsAranA sukhomAM aneka hajAra ghora pracaMDa duHkho chupAIne rahelA hoya che. paNa maMda buddhivALA zAtAvedanIya karmodayamAM te jANI zakto nathI. maNi-suvarNanA parvamAM chupAIne rahela loha roDAnI jema athavA vaNika putrInI jema A ke prasaMganuM pAtra che, tyAM evo artha ghaTI zake ke jema kuLavAna, lajjALa vaNika putrInuM mukha bIjA na joI zake tema mokSa sukha varNavI na zAca nagaranA mahemAna tarIke rahIne Avelo bhIla rAjamahelAdinA nagarasukhane varNavI zakto nathI. tema ahIM deva, asura, manuSyavALA jagatamAM mokSanA sukhane samartha jJAnI puruSo paNa varNavI zaktA nathI. [54] lAMbAkaLe paNa jeno aMta dekhAto hoya tene punya I rIte kahI zakAya ? jeno aMta duHkhamAM AvavAno hoya ane je pharI saMsAranI paraMparA vadhAranAra hoya tene punya ke sukha kema nhevAya ? [54] te deva vimAnano vaibhavI ane deva lothrI cyavana, A baMneno vicAra kranAranuM haiyu kharekhara vaikriya zarIranuM majabUta ghaDAyela hoya anyathA tenAM so TuDAM thaIne tuTI jAya. [548, 149] narakthatimAM atidusaha evA je duHkho che tene kroDa varSa sudhI jIvanAra varNana zaru re to paNa pUrA karI zake nahIM. tethI gautama ! daza prakarano
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3-548, 149 yatidharma, ghora tapa ane saMyamanA anuSThAno ArAdhavA, te rUpa bhAva stavathI ja akSaya mokSa sukha maLe. pipa0] nArI, tiryaMca ke devanA bhavamAM tathA indrapaNAmAM te nathI meLavI zakAtu je kaMI manuSya bhavamAM meLavI zakAya che. pipa1] ati mahAna ghaNAM ja cAgniAvaraNIya nAmanA rmo dUra thAya tyAre ja gautama ! bhAvastavanI yogyatA meLavI zake che. pipara] janmAMtaramAM upArjita moTA punya samUhane temaja manuSya janmane pAmyA sivAya uttama cAritra dharma meLavI na zakAya. pipa suArAdhita, zalya ane daMbha rahita banIne cAstrinA prabhAvathI, tulanA na karI zakAya tevA anaMta, akSaya, traNe loknA agrabhAge rahelA mokSasukhane meLave che. pipa4 thI papa ghaNAM bhavanA ekatrita uMcA pahADa samAna, ATha pApa karmanA zazine bALI nAkhanAra vivekadi guNayukta manuSya janma pAmyo. Avo uttama janma pAmIne je koI Atmahita temaja zretAnusAra Azrava nirodha na re, apramatta thaI 18000 zIlAMgane dhAre nahIM. teo lAMbo kULa satata ghora dukhAgninA dAvAnaLamAM ati udvegapUrvaka sekato anaMtI vakhata baLyA kre che. pipa0 thI papo] ati durgadhI viSTA, pravAhI, kSAra, pitta, ulaTI, baLakhA, kla, AdithI paripUrNa carabI, cora, paru, azuci, maLamUtra, rUdhiranA kAdavavALA % kratA Ato, calAyamAna rAto, DhaLAno, jhoDAno, sarva aMgone ekkA skrIne saMkocAyela garbhavAsamAM aneka yonimAM raheto hato. niyaMtrita relA aMgovALo, dareka yoni vALA garbhavAsamAM pharI pharI bhramaNa karato hato, have mAre saMtApa, udvega, janma, jarA, maraNa, garbhavAsAdi saMsAranA duHkho ane saMsAranI vicitratAthI bhaya pAmelAe A samagra bhayanAzaka bhAva stavanA prabhAvane jANIne temAM daDha paNe udhama ane pravRtti kravI. [61] A pramANe vidhAdhara, kinnara, manuSya, devAdi e tribhuvanamAM utkRSTa jinezvaranI dravya ane bhAvastave stuti phrI che. [para thI pa69] gautama ! dharmatIrthakra arihaMto, jevI vistRta Rddhi pAmelA che, evI samRddhi asvAdhIna chatAM e jagatabaMdhu kSaNavAra temAM lobhAyA nathI. temanuM paramezvaryarUpa zobhAmaya lAvaNya, varNa, baLa, zarIra pramANa, sAmarthya, yaza, kIrti, je rIte devalokzI avataryA, je rIte bIjA bhavomAM ugratapathI devaloka pAmyA. ekadi vIza sthAnako ArAdhI tIrthara nAma karma bAMdhyuM, samyakta pAmyA. anya bhavomAM zramaNatva ArAdhya, trizalA rANI coda mahAsvapno pAmI, gabhaviAsathI azubha azuci padArtha dUra karI sugaMdhI gaMdhane sthApI. indra mahArAjAe moTI bhaktithI aMgUThAnA parvamAM amRtAhAra sthApyo. janma thayo tyAM sudhI indrAdi stavatA hatA, dipha mArIoe janma saMbaMdhI kRtyo kya, batrIsa devendroe gauravIya bhaktithI, [30]5]
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAnizIthachedasUtra-anuvAda AnaMda saha, sarva RddhithI sarva prakAre sva kartavyo ryA. meru upara janmAbhiSeka kya, tyAre romAMcita thaI mAnatA ke ApaNo janma kRtArtha thayo. pi0 thI pa9] kSaNavAra hAtha aphALatA, suMdara svare gAtA, gaMbhIra daMbhI zabda kratA, kSIra samudranA ravavata jaya-jaya maMgala zabdo muLamAMthI nIkaLatA hatA. je rIte aMjalI kratA hatA. kSIra samudranA jaLathI, ghaNAM sugaMdhI padArthothI vAsita, suvarNamaNi-ratanA uMcA kaLazothI janmAbhiSeka devo kratA hatA. jinezvare parvata calAyamAna ryo. ATha varSanA chatAM bhagavaMte indra vyAkraNa banAvyuM. kumArapaNuMlagna thayA, lokhaMtika deve pratibodha kya. sarve devoe dIkSA mahotsava kya, bhagavaMte ghora parISaho sahyA. ghora tapasyA ane dhyAna yoganA agni vaDe cAre ghanaghAtI karmone bALI nAMkhyA, je rIte lokna prakazita kranAra vaLajJAna upArjana kyu. pharI paNa je rIte devo ane asuroe kevala jJAnano mahimA krIne dharma, nIti, tapa, catri viSayo saMzayo pULyA. devoe racita siMhAsane birAjamAna thaIne je rIte bhagavaMte dharmakyana kyuM tyAre devanimaye ekaThA thaIne zreSTha samavasaraNa banAvyuM. je rIte devo temanI smRdhdhi ane jagatanI Rdhdhi baMnenI sarakhAmaNI jatA hatA. samagra bhuvanamAM eka guru, mahAyazavALA arihaMta bhagavaMta jyAM jyAM je rIte vicaryA. je rIte ATha mahApratihAryonA suMdara cito je tIrthamAM hoya che bhavya jIvonA anAdi maLanAM cINAM mithyAtvanAM samagra kmane nirmalana kre che, je rIte pratibodha krIne mArgamAM sthApana krI gaNadharone dIkSita re che, temaja mahAbuddhivALA teo sUtra guMthe che. jinendra anaMtagama paryAya-samagra artha gaNadharone dhe che. pi80 thI pa05] je rIte jagatanA nAtha siddhi pAme che. je rIte sarva surendro temano nirvANa mahotsava kare che. bhagavaMtanI gerahAjarImAM zoka pAmelA te devo potAnA gAbane azrujaLanA sarasara zabda jatA pravAhathI dhotA hatA. vaLI kTaNa svare vilApa karatA hatA ke he svAmI ! amane anAtha kya. je rIte surabhigaMdha yukta gozISa caMdanavRkSanA kASThothI sarve devendroe vidhipUrvaka bhagavaMtanA dehano agnisaMskAra kya. pachI zoka pAmelA zunya daze dizanA mArgane jotA hatA. je rIte kSIrasamudramAM jina asthine prakSAlana krIne devaloke jaIne zreSTha caMdanarasathI te asthionuM vilepana krIne azokavRkSa, pArijAtanA vRkSanA puSpo tathA zatapatrAdi kamaLo vaDe tenI pUjA krIne pota-potAnA bhavanamAM stuti jatAM hatAM. iityAdi sarva vRtAMnta mahAvistArathI aMtagaDadazAthI jANavo. pi86 thI 28] ahIM atyAre je cAla adhikAra che tene choDIne jo A kahevAmAM Ave to viSayAMtara, asaMbaddhatA, granthano vistAra lAMbo thaI jAya. prastAva na hovA chatAM ATaluM nirUpaNa kyuM temAM ati moTuM kAraNa upadezeluM che. je ahIM kahevAyuM che. te bhavya satvonA upakarane mATe kahevAyuM che. sArA vasANAthI mizrita modakyuM jema jema bhakSaNa kyAya tema tema lokomAM ati moTI mAnasika prIti utpanna thAya che. te rIte ahIM prasaMga na hovA chatAM
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3-586 thI 589 bhaktinA bhArathI nirbhara temaja nijaguNa grahaNa kvAmAM kheMcAyelA cittavALA bhavyAtmAne moTo harSa utpanna thAya che. pi(c)] A paMcamaMgala mahAgrutaskaMdha navAranuM vyAkhyAna mahAvistArathI, anaMtagama ane paryAyo sahita sUtrathI bhinna evA niyukti, bhASya, carti dvArA anaMta jJAna-darzanadhara tIrthakro e je rIte vyAkhyA krI hatI. te rIte saMkSepathI karAtuM hatuM. paraMtu kALanI parihAnI thavAnA doSathI te niryuktio, bhASyo, cUNio viccheda pAmI. Avo samaya-kALa vahI rahelo hato tyAre mahARddhi, labdhisaMpanna, padAnusArI labdhidhara vajasvAmI nAmaka bAra aMgarUpa zrutanA dhAraka utpanna thayA temaNe paMcamaMgala mahAmRta skaMdhano A uddhAra mULa sUtranI madhye lakhyo. gaNadhara bhagavaMtoe mULa sUtrane sUkapaNe, dharmatIrthakra arahaMta bhagavaMtoe arthapaNe jaNAvyo. traNa lokyI pUjita vIra jinendra. Ane prapya evo vRddha AcAryano saMpradAya che. pa1] ahIM jyAM jyAM pado padonI sAthe joDAyelA hoya ane saLaMga sUkAlApaka prApta na thAya tyAM zratadharoe lahIyAoe khoTuM lakhyuM che, evo doSa na Apavo. paraMtu je koI aciMtya ciMtAmaNI ane kalpavRkSa samana mahAnizItha zrutaskaMdhanI pahelAMnI lakhela prata hatI. temAM je udhaI Adi jIvAtothI khavAIne TukaDALI prata banI gaI. ghaNAM patro saDI gayA to paNa atyaMta atizayavALA moTA arthathI bharapUra A mahAnizItha zrutaskaMdha che. te samagra pravacananA parama sArabhUta, zreSTha mahatvapUrNa, mahA arthagarbhita che. ema jANIne pravacananA vAtsalyathI aneka bhavyajIvone upakAraka thaze tema mAnIne tathA potAnA AtmahitArthe haribhadra sUrie je AdarzamAM dekhyuM, te sarve potAnI matithI zuddhi krIne lakhyuM che. bIjA paNa AcAryo siddhasena divAkra, vRddhavAdI, cakSasena, devagaNa, yazovardhana, kSamAzramaNanA ziSya ravikuma, nemicaMdra, jinadAsagaNi, kSamaka, satyarSi Adi yuga pradhAna zratadharoe temane bahumAnya rela che. pi] gautama! pUrve kahI gayA tema vinaya upadhAna saha paMcamaMgala mahAgrutaskaMdha navakArane pUrvAnupUrvI, pazcAnupUrvI ane anAnupUrvI vaDe svara, vyaMjana, mAvA, biMdu, padAkSarothI zuddha rIte bhaNI. tene hRdayamAM sthira paricita krI, mahAvistArathI sUtra ane artho jANyA pachI zuM bhaNavuM ? gautama ! pachI "IriyAvahiya' sUtra bhaNavuM joIe? gautama ! ApaNo A AtmA jyAre jyAre javA-AvavAnI kriyAnAM pariNAmamAM pariNata thayo hoya, aneka jIvo, prANo, bhUto ane satvone anuprayogathI ke pramAdathI saMghaTTana, upadrava, kliAmaNA krIne pachI tenuM Alocana, pratikramaNa kravAmAM na Ave ane samagra rksanA kSaya mATe caityavaMdana, svAdhyAya, dhyAna Adi koI paNa anuSThAna kravAmAM Ave te samaye ekAgra cittavALI samAdhi
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAnizIthachedasUtra-anuvAda thAya ke na paNa thAya kema ke gamanAgamanAdi aneka anya vyApAranAM pariNAmamAM Asakta thayelA cittathI keTalAMka prANIo te pUrvanA pariNAmane na choDatA ane dudhdhananA pariNAmamAM keTaloka kALa varte che. tyAre tenA phaLamAM visaMvAda thAya che jyAre vaLI koIka prakAre ajJAna, moha, pramAdAdinA doSathI aNadhAryA ekendriyAdi jIvonA saMghaTTana ke paritApanAdi thaI gayA hoya ane pachI arere! A amArAthI khoTuM kArya banI gayuM. ema kvA sajjaDa, rAga, dveSa, moha, mithyAtva ane ajJAnamAM aMdha banI gayA chIe. paralokamAM A kAryanA kevA kaDavA phaLa bhogavavA paDaze eno paNa vicAra Avato nathI. kharekhara ame karma ane nirdaya vartana kranArA chIe. A pramANe pazcAttApa karatA ane ati saMvega pAmelA AtmAo sArI rIte pragaTa paNe IriyAvahiya sUtrathI doSonI AlocanA krIne, niMdA krIne, guru sAkSIe gaha karIne prAyazcitanuM sevana krIne zalpa rahita thAya che. cittanI sthiratAvALo azubhakarmanA kSaya mATe je kaMI Atmahita mATe upayogavALo thAya, tyAre tene parama ekAgra cittavALI samAdhi prApta thAya. tenAthI sarva jagatanA jIva, prANI, bhUta, satvone je ISTaphaLa hoya tevI iSTaphaLanI prApti thAya. te kAraNe he gautama! IriyAvahiya pratikamyA vinA caityavaMdana, svAdhyAyAdi . koI paNa anuSThAna na karavuM joIe. jo yathArtha phaLanI abhilASA rAkhatA ho to A kAraNe gautama ! eka hevAya che ke paMcamaMgala mahAkRta dha - navakrara sUtra, artha, tadubhaya sahita sthira-paricita karIne IriyAvahI bhaNavI. [53] bhagavad ! kaI vidhithI IriyAvahiya sUtra bhaNavuM joIe? gotama ! paMcamaMgala mahAzrutaskaMdhanI vidhi pramANe bhaNavuM joIe. [54] IriyAvahiya bhaNIne pachI kyuM sUtra bhaNavuM? gautama ! zastava vagere caityavaMdana bhaNavuM joIe. paraMtu zakastava eka aThThama ane pachI ura-AyaMbila kravA joIe. arahaMta stava arthAta arihaMta ceIANaM. eka upavAsa ane tenA upara pAMca AyaMbila krIne, caturvizati tava logassa eka chaThTha, eka upavAsanI upara paccIsa AyaMbila rIne, zrutastava, pukharavaradIvaDuM sUtra eka upavAsa upara pAMca AyaMbila krIne vidhipUrvaka bhaNavuM joIe. e pramANe svara, vyaMjana, mAtrA, biMdu, padaccheda, pada, akSarathI vizuddha, eka padanA akSara bIjAmAM bhaLI na jAya. tema tevA bIjA guNo sahita kahelAM sUtronuM adhyayana kravuM. A dhelI vidhithI samagra sUtronuM-arthonuM adhyayana kravuM. jyAM jyAM koI saMdeha thAya tyAM tyAM te sUtrane pharI pharI vicAravA, vicArIne nizaMkSaNe avadhArI nisaMdeha ravA. pilpa A pramANe sUtra, artha, ubhaya sahita caityavaMdana Adi vidhAna bhaNIne pachI zubhatithi, Na, muhUrta, nakSatra, yoga, lagna temaja caMdrabaLano yoga thayo hoya
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ 69 3-/palpa tyAre yathAzakti jagata guru tIrthakya bhagavaMtane pUjavA yogya upakraNo ekaThAM rIne. sAdhu bhagavaMtone pratibhAbhIne bhaktipUrNa hRdayI, romAMcita banI, pulakti thayelA zarIravALo, harSita thayela mukhAraviMdavALo, zraddhA-saMvega-viveparamAM vairAgyathI temaja jeNe gADha rAga, dveSa, moha, mithyAtvarUpa malainne nimaeNLapaNe vinAza kyAM che. tevI, suvizuddha-atinirmaLa, vimaLa, zubha, vizeSa zubha evA prakAre ullAsa pAmatA, bhuvanaguru, jinezvaranI pratimA vize sthApana karelo netra ane mAnasavALo, ekAgra cittavALo kharekhara huM dhanya chuM, puNyazALI chuM. jinezvarone vaMdana kravAthI meM mAro janma saphaLa ryo che, ema mAnatA kyALanI upara be hAtha joDI, aMjali racI, sajIva vanaspati bIja AdithI rahita bhUmi vize baMne jAnuo sthApana krIne sArI rIte spaSTapaNe suMdara rIte jANelA, samajelA jeNe yathArtha sUtra-artha-tadubhaya-niHzakti kya che tevo, pade padonA arthanI bhAvanA bhAvato, deDha cAritrI, zAstrono jANakAra, apamAdAtizayAdi aneka guNa saMpattivALA gurunI sAthe sAdhu, sAdhvI, sAdharmika samagra baMdhuvarga kuTuMba parivAra sahita prathama teNe cetyone juhAravA joIe. tyAra pachI yathAzakti, sAdharmika baMdhune praNAma kravApUrvaka ati kiMmatI, komaLa, svaccha vastronI paherAmaNI krIne temano mahAAdara ravo. temanuM suMdara sanmAna kravuM. A samaye jemaNe zAstranA sAra sArI rIte jANelA che. evA gurumahArAje vistArathI AkSepathI, nikSepaNI, dharmakyA kahI saMsArano nirveda, unmAda, zraddhAsaMvegavardhaka dharmopadeza klevo. pi6, palTa] tyArapachI parama zraddhA saMvega tatpara banelo jANIne jIvana paryAnA keTalAMka abhigraha ApavA jevA ke he devAnapriya! te kharekhara Avo suMdara manuSya bhava meLavyo. tene saphaLa kyuM tyAre AjathI jIvajIva haMmezA traNe kALa varA rahita, zAMta ane ekagra citte caityonA darzana-vaMdana vA. azuci azAzvata kSaNabhaMgura evA manuSyatvano Aja sAra che. - roja savAre caitya ane sAdhune vaMdana na kyuM- darzana na kyuM tyAM sudhI bhUkhamAM pANI na nAMkhavuM, bapore caityAlayamAM darzana na kyuM tyAM sudhI madhyAhna bhojana na kyuM, sAMje paNa caitya darzana kya sivAya saMdhyAkALanuM ullaMghana na kravuM. AvA prakAranA abhigrahanA niyamo jIvanaparyanta krAvavA. pachI he gautama! AgaLa kvIzuM te [vardhamAna vidhAthI maMtrIne gurue tenA mastaka upara sAta muTTI gaMdhacUrNa nAkhavI ane evA AzIvacano kahevA ke - A saMsAra samudrano vistAra krIne pAra pAmanAro thA. vardhamAna vidhA - no mAvo marada sipha e mAvati matijJA vIre mahAvIre jayavIre, seNavIre vaddhamANavIre jaye vijaye jayaMte aparAjie svAhA. upavAsa karIne vidhipUrvaka sAdhanA dravI joIe. A vidhA vaDe dareka
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAnizIthachedasUtra-anuvAda dharmAdhanAmAM tuM pAra pAmanAro thA. vaDI dIkSAmAM, gaNIpadanI anujJAmAM sAta vakhata A vidhAno jApa karavo ane nitthArAga pAragA hoha ema kahevuM. aMtima sAdhanA anazana aMgIkAra kare tyAre maMtrIne vAsakSepa karavAmAM Ave to AtmA ArAdhaka bane che. A vidhAnA prabhAvathI vighnanA samUho upazAMta thAya che. zUravIra puruSa saMgrAmamAM praveza kare to koIthI parAbhava pAmato nathI. kkSanI samAptimAM maMgala ane kSema nAra thAya che. [58] temaja sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikAo e cAre prakAranA zramaNasaMghanA vighno uparAMta thAya che ane dharma kAryamAM saphaLatA meLave che. vaLI te mahAnubhavane ema kahevuM ke kharekhara tuM dhanya cho, puNyavaMta cho, ema bolatA vAsakSepa maMtrIne levo. tyAra pachI jagata guru jinendranI AgaLA sthAnamAM gaMdhayukta, na mAyelI zveta mALA grahaNa karIne guru mahArAja potAnA hastathI baMne khabhA upara AropaNa karatA karatA niH saMdeha paNe A pramANe tene mhe ke - are mahAnubhava ! janmAMtaramAM upArjita mahApuNya samUhavALA ! teM tAro meLavela, suMdara rIte upArjita mAnavajanma - 90 saphaLa ryo. tArA naraka ane tiryaMcagatinA dvAro baMdha thaI gayA. have tene apayaza, apakIrti, nIca gautra krmano baMdha nahIM thAya. bhavAMtaramAM paMca namaskAranA prabhAvathI jyAM jyAM utpanna thaIza tyAM tyAM uttamajAti, uttama kuLa, uttama puruSa, Arogya, saMpatti prApta thaze. A badhuM tane maLaze ja. vaLI paMca namaskAranA prabhAvathI tane dAsapaNuM, dAridra, durbhAgya, hInakuLamAM janma, viklendriyapaNuM nahIM maLe. vadhu zuM vhevuM? he gautama ! A vhelI vidhithI je koI paMca namaskArAdi zrutajJAna bhaNIne tenA arthAnusAra prayatna karanAro thAya. sarva Avazyaka Adi nitya anuSThAno tathA aDhAra hajAra zIlAMgone vize ramaNanA nAro thAya, dAya te sarAgapaNe saMyama kriyAnuM sevana kare te kAraNe nirvANa na pAme to paNa grevecaka, anutara Adi uttama devalokmAM dIrghakALa AnaMda karIne ahIM manuSya lokamAM uttama kuLamAM janma pAmIne utkRSTa suMdara lAvaNya yukta saMrvAMga suMdara deha pAmIne sarva kLAmAM niSNAMtapaNuM meLavIne lokonA mananane AnaMda pAmanAro thAya che. surendra samAna Rdhdhi pAmIne, ekAMta dayA ane anukaMpAmAM tatpara, kAmabhogothI kaMTALelo yathArtha dharmAcaraNathI karmaraja khaMkherIne sidhdhi pAme che. [59] bhagavan ! jevI rIte paMcamaMgala upadhAna tapa karIne vidhipUrvaka grahaNa ryuM, tevI rIte sAmAvikAdi samagra zrutajJAna bhaNavuM joIe ? gautama ! hA, te ja pramANe vinaya ane upadhAna tapa pUrvaka vidhithI adhyayana karavuM joIe. khAsa karIne te zrutajJAna bhaNavAnI abhilASAvALAe sarva prayatnathI ATha prakAranA kAlAdi AcAronuM rakSaNa karavuM joIe. anyathA zrutajJAnanI mahAAzAtanA thAya. bIjI e vAta paNa dhyAnamAM rAkhavI ke bAra aMganA zruta jJAna mATe pahelA ane chellA prahare bhaNavA-bhaNAvavAno roja prayatna karavo ane paMcamaMgala
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3-59 navakAra bhaNavA mATe AThe prahara kahyA che. bIjuM e paNa dhyAnamAM rAkhavuM ke paMcamaMgala navAra e sAmAyiktAM hoya ke sAmAyikamAM na hoya to paNa bhaNI zakAya. paraMtu sAmAyikadi sUbo AraMbha, parigrahano tyAga krIne ane jIvajIva sAmAyika krIne ja bhaNAya. AraMbhaparigrahanA tyAga kya sivAya ke jIvajIva sAmAyikasarva virati grahaNa kya sivAya bhaNI zakyatA nathI. tathA paMcamaMgalanA AlAvA, zastava Adi ane bAre aMgo rUpa zrutajJAnanA uddezA, adhyayanonA samudeza-anujJAvidhi samaye AyaMbila kravuM. 6i00] bhagavad ! A paMcamaMgala mahAzrutaskaMdha bhaNavA mATe vinayopadhAnanI moTI niyaMtraNA kahelI che. bALako AvI mahAna niyaMtraNA kevI rIte krI zake? gautama ! je koI A kahelI niyaMtraNAnI IcchA na re, savinayathI ane upadhAna kyAM vagara A paMcamaMgala Adi zrutajJAna bhaNe ke bhaNAve athavA upadhAnapUrvaka na bhaNatA-bhaNAvanArane sAro mAne tene navakAra Ape che tevA sAmAyikAdi zrutajJAna bhaNAve te priyadharmavALo ke deDha dharmavALo na gaNAya. zratanI bhaktivALo na gaNAya. te sUtranI, arthanI, mUtrArtha tadubhayanI hIlanA kranAro gaNAya. gurunI hIlanA kranAro gaNAya. je stra, artha, ubhaya tathA gurunI avahelanA nAro thAya te atIta, anAgata ane vartamAna tIrthonI AzAtanA kranAro thAya. jeNe zrutajJAna, arihaMta, sidhdha, sAdhunI AzAtanA karI te dIrghALa anaMtA saMsAra samadramAM aTavAyA re che, tevA tevA prakAranI gupta pragaTa, zIta-uSNa, mizra ane aneka 84 lAkha pramANavALI yonimAM vAraMvAra utpanna thayA kare che. vaLI gADha aMdhakAra, durgadhavALA viSThA pravAhI, khAra, pezAba, pitta, baLakhA, azuci padArthothI paripUrNa carabI, ora, pa, ulaTI, mala, rudhiranA cIkaNA kAdavavALA, jovA na game tevA bibhatsa ghora garbhavAsamAM pArAvAra vedanA anubhavavI paDe che. - 4- yAvatu - 8 - lAMbAkALa sudhI niyaMtraNA, vedanA garbhavAsamAM bhovavavI paDe che. jeo zAstrAdimAM kahelI vidhithI A sUtrAdi bhaNe che, thoDAM paNa aticAra lagADatA nathI, cokta vidhAne ja paMcamaMgala Adi zrutajJAnanuM vinayopadhAna re che te he gautama ! te sUtranI hIlanA krato nathI. arthanI AzAtanA jato nathI. sUtrArtha ubhayanI hIlanA kratala nathI. traNeya maLamAM thanArA tIrthakranI AzAtanA rato nathI. trilokanI coTIe vAsa kranArA Araja rUpa melane jameNe dUra karela che, evA siddhonI jeo AzAtanA kratA nathI. AcArya-upAdhyAya-sAdhunI AzAtanA karatA nathI. ati priyadharmavALA, deTadharmavALA temaja enaMta bhaktivALA thAya che. sUtrArthamAM ati raMjita mAnasavALo te zraddhA ane saMvegane pAmanAro thAya che. evo puNyazALI AtmA A bhavarUpI kedakhAnAmAM vAraMvAra garbhavAsAdi niyaMtraNAnA duHkho
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAnizIthachedasUtra-anuvAda bhogavanArA thato nathI. 0i1] paNa he gautama ! jeNe haju pApa-puNyano artha jAmyo na hoya, tevo bALaka te "paMcamaMgala' mATe ekAMte ayogya che. tene paMcamaMgala mahAbhUtadhano eka paNa AlAvo na Apavo, kema ke anAdi bhavAMtaromAM upArjita karmarAzine bALaka mATe AlAvo pAmIne bALaka samyaka prakAre na ArAdhe to tenI laghutA thAya. te bALane pahelAM dharmakyA dvArA bhakti utpanna ravI. pachI priyadharma, deTadharma, bhakti yukta banelo jANIne jeTalAM paccakhANa nirvAha karavA samartha thAya, teTalAM paccakhANa tene krAvavA. rAtribhojananA dvividha, vividha, caturvidha ema yathAzakti pratyAkhyAna karAvavA. 6i0 gautama ! pIstALIza navArazI, 4-porisi, 1ra-5rima, 10 avaDu ke cAra ekAsaNA kravAthI eka upavAsa gaNatarImAM laI zakAya. be AyaMbila ke eka zuddha nirmaLa nirdoSa AyaMbilathI paNa upavAsa gaNAya. gautama ! vyApAra rahitapaNe raudradhyAna, ArtadhyAna, vikyA rahita svAdhyAya karavAmAM ekAgra cittavALo hoya to mAtra eka AyaMbila re to paNa mAsakSamaNa jatAM caDI jAya che. tethI karIne visAmA sahita jevA pramANamAM tapa-upadhAna re teTalA pramANamAM tenI gaNatarIno saravALo krIne paMca-maMgala bhaNavAne yogya thAya, tyAre tene paMca-maMgalano AlAvo bhaNAvavo, nahIMtara na bhaNAvavo. 6i03] bhagavan! Ama karavAthI ghaNo lAMbo samaya vItI jAya ane kadAca vacce ja mRtyu pAmI jAya to navakAra rahita te aMtima ArAdhanA kevI rIte sAdhI zake? gautama? je samaye sUgopacAra nimitte azaThabhAvathI yathAzakti je kaMI paNa tapanI zarUAta krIne ja samaye teNe te sUtra-artha-tadubhayanuM adhyayana zarU kyuM, emAM samajavuM. kema ke te ArAdhaka AtmA te paMca namaskaranA sUtra,artha, tadubhayane . avidhithI grahaNa kare to nathI. paraMtu te tevI rIte vidhithI tapasyA krIne grahaNa kTa che - jethI bhavAMtaramAM nAza na pAme, tevA zubhAdhyavasAyathI ArAdhaka thAya. dio gautama ! koI bIjA pAse bhaNatA ho ane zratajJAnAvaraNIyanA kSayopazamathI kAnathI sAMbhaLIne vagara ApeluM sUtra grahaNa krIne paMcamaMgala sUtra bhaNIne koIka taiyAra kyuM hoya tene paNa zuM upadhAna tapa kravuM joIe kharuM? gautama ! hA, teNe paNa tapa phrI ApavuM joIe. bhagavan! kyA kAraNe tapa kravuM joIe ? gautama ! sulabha bodhinA lAbha mATe. A rIte tapa-vidhAna na kare te jJAnakuzIla. [65] bhagavan! je koIne ati mahAna jJAnAvaraNIya karmano udaya hoya, rAtadivasa gokhavA chatAM varSe mAtra ardha zloka ja sthira paricita thAya, teNe zuM kravuM? temaNe jIvajIvanA abhigraha grahaNa karavA ke svAdhyAya kranAranuM vaiyAvaraNa tathA roja aDhAra hajAra pramANa paMcamaMgalanA sUtra, artha, tadubhayanuM smaraNa to ekagra manathI gokhe. bhagavata ! kyA kAraNe ema jho cho? gautama ! je bhikSu jIvajIva
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ 73 3-lo5 sudhInA abhigraha sahita cAre kALa yathAzakti vAcanAdirUpa svAdhyAya na re te jJAnakuzIla che. 7i6) je koI yAvajIva sudhInA abhigrahapUrvaka apUrva jJAnano bodha re, tenI azaktimAM pUrve gRhita jJAnanuM parAvartana kare, tenI paNa azaktimAM ra500 navAramaMtranuM parAvartana kare. te paNa ArAdhaka che. potAnA jJAnAvaraNIya karmo khapAvIne tIrtha ke gaNadhara thaIne ArAdhampaNuM pAmI siddhi pAme che. gie7 thI 10 bhagavan! kyA kAraNe hela che ke cAre kALamAM svAdhyAya ravo joIe ? gautama ! mana, vacana, kayAthI gupta thayelo AtmA dareka samaye jJAnAvaraNIya rma khapAve che. svAdhyAya-dhyAnamAM vartato hoya te dareka kSaNe vairAgya pAmanAro thAya che. svAdhyAya karanArane uthvaloka, adholoka, jayotiSa loka, vaimAnika loka, siddhi, sarvaloka, aloka pratyakSa che. atyaMtara ane bAhya evA bAra prAranA tapane vize samyagra dRSTi AtmAne svAdhyAya samAna tapa thayo nathI ane thavAno nathI. gi11 thI 15] eka, be, traNa mAsa kSamaNa kare, are! saMvatsarI sudhI bhUkhyo rahe ke satata upavAsa re, paNa svAdhyAya dhyAna rahita hoya te eka upavAsanuM paNa phaLa na pAme. udgama, utpAdana, eSaNAthI zuddha evA ja AhArane haMmezAM grahaNa nAra jo mana, vacana, kAyAnA traNe yogamAM ekAgra upayoga rAkhanAra hoya ane dareka samaye svAdhyAya karato hoya to ekAgra mAnasavALone varasa divasa sudhI upavAso karanAranI sAthe sarakhAmaNI karI zakAtI nathI. kema ke ekAgratAthI svAdhyAya kranArane anaMta nirjarA thAya che. pAMca samiti, traNa gati, sahanazIlatA, indriyone damanAra, nirjarAnI apekSA rAkhanAra, evo muni ekAgramanathI nizcala paNe je svAdhyAya kare che. je koI prazasta evA zrutajJAnane samajAve che, je koI zubhabhAvavALo tene zravaNa kare che, te baMne, gautama ! tatkALa AzravadvAro baMdha kre che. 6i16 thI 19] duHkhI evA eka jIvane pratibodha pamADIne je mokSamArgamAM sthApana kare che, te devatA ane asuro sahita A jagatamAM amArI paho vagADanArA thAya che. jema bIjI dhAtunI pradhAnatA yukta suvarNakriyA vagara kyanabhAvane pAmatuM nathI, tema sarve jIvo. jinopadeza vinA pratibodha pAmatA nathI. rAga-dveSa ane mohathI rahita thaIne je zAstrane jANanArA dharmakyA re che, te paNa vizrAMti lIdhA vinA haMmo dhamoMpadeza Ape che, teo sarva pApothI mukta thAya che. jo yathArtha prakAre sUtra ane arthanI vyAkhyA zrotAne vaktA he to henArane evaMte nirjarA thAya ane zrotAne nirjarA thAya ke na thAya. 0i] gautama ! e kAraNe ema vhevAya che ke - jAvajIva abhigraha sahita cAre kALa svAdhyAya kavo. temaja gautama ! je bhikSA vidhipUrvaka suprazasta jJAna
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ 74 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda bhaNIne pachI jJAnamada re te paNa jJAnakzIla kahevAya. ema jJAnakuzIlanI aneka prAre prajJApanA kyAya che. kira1, 2 bhagavan! darzana kuzIla keTalA bheda hoya che? gautama ! be bhede (1) AgamathI, (ra) noAgamathI. temAM AgamathI samyaga darzanamAM zaMkA kare, anyamatanI abhilASA kare, sAdhu-sAdhvInA melA vastro ane zarIra joIne durgadha re, dhRNA kare, dharmakraNanuM phaLa maLaze ke nahIM tema zaMkA kare. sakhyattvAdi guNavaMtanI prazaMsA na kare. dharmanI zraddhA cAlI jAya, sAdhupaNuM choDavAnI abhilASA vALAne sthira na re. sAdharmikonuM vAtsalya na kravuM. chatI zaktie zAsana prabhAvanA, bhakti na ravI. e ATha sthAne darzana kuzIla jANavA. noAgamathI darzanakzIla aneka prakAre samajavA. te A pramANe - cakSazIla, dhrANazIla aneka prakAre samajavA. te A pramANe - cakSukuzIla, ghANakuzIla, zravaNakuzIla, jihAkuzIla, zarIrakuzIla, temAM cakSakazIla traNa prakAre jANavA - prazasta cakSu kuzIla, prazastAprazasta cakSu kuzIla, aprazasta cakSukuzIla. temAM je koI prazasta evA iSabhAdinA biMba AgaLa daSTi sthira krIne rahelo hoya tene ja joto, bIjA koI prazasta padArthane manathI vicArato hoya te prazasta cakSu kuzIla tathA prazastAprazasta cakSazIla eTale hRdaya ane netrothI bhagavaMtanI pratimAnA darzana karatAM kratAM bIjA koI paNa padArtha tarapha najara je. vaLI prazastaprazasta dravyo jevAM ke kAgaDA, bagalA, TaMka, titira, mora vagere ke manohara lAvaNyayukta suMdara strIne joIne tenA tarapha daSTi kare te paNa prazastaprazasta cakSakazIla dhevAya. aprazasta cakSakazIla - 63 prAre aprazasta saragadaSTi jhI che - bhagavan! te prazasta 63-cakSabhedo kyA che ? gautama ! A (1) sabhraSTAkSa, (ra) tArA, (3) maMdA, (4) madalasA, (5) vaMza, (6) vivaMka, (7) kuzIlA, (8) ardhadakSitA, (9) kaNaIkSitA, (10) bhrAmitA, (11) uddabrAmitA (1ra) calitA, (13) valitA, (14) calalitA, (15) apaMmilitA, (16) milamilamilA, (17) mAnuSyA, (18) pazavA, (19) yakSiA , (20) sarIsRpA, (21) azAMtA, (rara) aprazAMtA, (ra3) asthirA, (ra4) bahuvikAzA, (25) sAnurAgA, (ra6) rAga udAraNI, (7) rAgajA, (28) utpAdAnI, (ra9) madanI, (30) mohaNI, (11) vyAmohanI, (3ra) bhaya udIraNI, (33) bhayajananI, (34) bhayaMkrI, (35) hRdayabhedanI, (36) saMzayaharaNI, (39) camakkara utpAdana, (38) nibaddhA, (39) anibadhdhA, (40) gatA, (41) AgatA, (42) gatAgatA, (43) pratyAgatA, (44) nirdhAraNI, (45) abhilaSaNI, (46) aratikrA, (47) ratikrA, (48) dInA, (49) dayAmaNI, (50) zurA, (51) dhIrA, (para) haNaNI, (53) mAraNI, (54) tApaNI, (55) saMtApaNI, (56) phudhdhA, (57) mahAdhorA, (58) caMDI, (59) rudrA,
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ kapa 3-621, 22 (60) hAhAbhUtazaraNA, (61) rukSA, (6ra) snigdhA, (63) rukSAsnigdhA. A pramANe kuzIladeSTio ahIM jaNAvI che. te nAmanA anusAra vyAkhyA samajI levI. strIonA caraNa, aMgUThA, teno agrabhAga, nakha, hAtha, je sArI rIte Alekhela hoya, lAlaraMga ke alatAthI gAtro ane nakha raMgelA hoya, maNinA kriNo ekaThA thavAthI meghadhanuSya hoya tevA nakhane, kAcabA jevA unata caraNane, sarakhA goThavAyela goLAkAra gUDha jAnune, jaMghAne, vizALa kaTi taTanA sthAnane, jaghana, nitaMba, nAbhi, stana, guptasthAna pAsenA sthAno, kaMTha, bhUjAlaSTi, adhara, hoTha, daMtapaMkti, kAna, nAka, netrayugala, bhramara, mukha, kyALa, mastaka, keza, seMtho, vAMkI kezalaTa, pITha, tilaka, kuMDala, gAla, khaMjana, zyAmavarNI, tamAlapatra samAna kezuklApa, kaMdoro, nupura, bAhurakSaka maNiratna jaDita krAM, kaMkaNa, mudriAdi manohara ane jhaLahaLatA AbhUSaNo, rezamI jhINAM vastro, sutarAu vezabhUSA AdithI sajAvaTa krIne kAmAgninane pradIpta nArI nArakI ane tiryaMcagatimAM anaMta duHkha apAvanArI A strIonA aMgo, upAMgo, AbhUSaNo Adi abhilASApUrvaka sarAga daSTithI dekhavuM te cakSazIla hevAya. 6ira3, 624] ghANakuzIla tene kahevAya, jeo sArI sugaMdha levA jAya ane durgadha AvatI hoya to nAka macakoDe - durgadha kahe, zravaNazIla be bhede - prazasta ane aprazasta. temAM je bhikSa aprazasta evA kAmarAgane utpanna kranAra. udIpana kranAra, ujjavalana karanAra, gaMdharva, nATaka dhanurveda, hastazikSA, kAmazAstra, ratizAstra Adi zravaNa krIne tenI AlocanA na re yAvatuM tenuM prAyazcita AcarI na Ape te aprazasta zravaNa kuzIla jANavo. tathA jIllA kuzIla aneka prakAre jANavA. te A pramANe kkavA, tIkhA, turA, madhura, khATA, khArA rasono svAda vo. na daMkhelAM, na sAMbhaLelAM, Aloka-paraloka ubhayaloka viruddha doSavALA mAra-jakAravALA apazabdone uccAravA, apayaza thAya tevA khoTAM ALa ApavAM, achatAM klaMka caDAvavA, zAstra jANyA vinA dharmadezanAnI pravRtti dravI te jihA kuzIla jANavA. bhagavad ! bhASA bolavAthI paNa zuM kuzIlapaNuM thaI jAya che ? gautama ! hA, tema thAya che. bhagavad ! to zuM dharmadezanA na karavI ? gautama ! sAvadha-niravadha vayanono taphAvata je jANato nathI. tene bolavAno paNa adhikAra nathI. to pachI dhamadizanA kravAno to avAza ja kyAM che ? ri5] zarIra kuzIla be bhede jANavA- ceSTAkuzIla, vibhUSA kuzIla. temAM je bhikSa A kRti samUhanA AvAsarUpa pakSIo ane zvAnonA mATe bhojanarUpa, saDavuM-paDavuMnAza pAmavuM evA svabhAvavALuM azuci, azAzvata, saMsAra evA zarIrane haMmezA AhAradithI poSe, paMpALe, tevI zarIra ceSTA re, paraMtu seMkko bhavomAM durlabha evA jJAna-darzanAdi sahita evA zarIra vaDe atyaMta ghora vIra ugra kaSTArI ghora tapa saMyamanA anuSThAno na Acare te ceSTA kuzIla.
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ 76 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda je vibhuSA zIla che, te paNa aneka prakAre che - zarIrane atyaMgana kravuM, coLAvavuM, lepo #AvavA, aMgamardana rAvavuM, snAna vilepana kravA, mela ghasIne dUra kravo, taMbola khAvuM, dhUpa devaDAvavo, sugaMdhI vastuthI zarIra ke vastro vAsita ravA, dAMta ghasavA, lIsA karavA, cahero suzobhita banAvavo, puSpo ke tenI mALA paheravI, vALa oLavA, pagarakhAM, pAvaDI vAparavA, abhimAnathI gati vI-bolavuM-hasavuMbesavuM-uThavuM-paDavuM-kheMcavuM-zarIranI vibhUSA dekhAya tema spaDA paheravA, dAMDo levo, A badhAM zarIra vibhUSA kuzIla sAdhu samajavA. A kuzIla sAdhuo pravacananI uDAhaNA - upaghAta krAvanAra, jenuM bhAvi pariNAma duSTa che tevA azubha lakSaNavALo, na jovAlAyaka, mahApApaDma, vibhUSA kuzIla sAdhu hoya che. A pramANe darzanakuzIla praNa pUrNa thayuM. [26] mUlaguNa ane uttaraguNamAM cAstrikuzIla aneka bhede jANavA. temAM pAMca mahAvata ane rAtribhojana chaThuM ema mUlaguNo lyA. te chamAM je pramAda re, temAM prANAtipAta eTale pRthvI, pANI, agni, vAyu, vanaspatirUpa ekendriya jIvo, be-traNa-cAra-pAMca IndriyavALA jIvono saMgho kravo, paritApa upajAvavo, kliAmaNAM kravI. mRSAvAda be bhede - sukSma ane bAdara, temAM "payA 3 ma" koI sAdhu divase uMghato hato. bIjAe ! divase kema uMdhe che? pelo E- huM uMghato nathI. pharI tene niMdrA AvI, pharI bIjA sAdhue pUchyuM pharI pahelo he ke nA uMghato nathI. A sukSma mRSAvAda. leI sAdhue bhojana samaye hyuM - bhojana kyo. teNe javAba Apyo ke mAre paccaMANa che - ema bolI turaMta khAvA lAgyo. bIjA sAdhue pUchyuM. hamaNAM paccakhANa che tema jhI, pharI bhojana kare che ? tyAre te kahe ke zuM meM prANAtipAtAdi pAMca mahAvratanuM virati paccakamANa kyuM nathI? A rIte chaLaprayogathI sukSma mRSAvAda. sumamRSAvAda ane nyAlIka Adi bAdara mRSAvAda. vaNa Apela grahaNa kravuM, tenA be bheda - sukSma ane bAdara. temAM tRNa, TephA, rAkhanI kuMDI Adi levA te sukSma adattAdAna. aNa ghaDela ke ghaDela suvaNiida levA rUpa bAdara adattAdAna jANavuM. tathA methuna-divya ane dArika. te paNa mana, vacana, kAyAthI kraNa rAvaNa, anumodana ema bhAMgAthI aDhAra bhede jANavuM temaja karma sacita-acita bhedovALuM ItyAdi jANavuM. mAMDalImAM parigraha be bheda - sukSma ane bAdara, vastrapAtranuM mamatvabhAvathI rakSaNa kravuM. bIjAne vAparavA na ApavA te sukSma parigraha. hiraNyAdi grahaNa kravA ke dhAraNa karI rAkhavA. mAlikI rAkhavI, te bAdara parigraha jANavo.
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ 99. 3- 26 satri bhojana divase laI rAtre khAvuM, divase laI bIje divase khAvuM, rAtre laI divase khAvuM. rAtre laI rAtre khAvuM. ItyAdi. ri7 thI 32] uttaraguNone vize piMDanI je vizuddhi samiti, bhAvanA, be prakSare tapa, pratimA dhAraNa kravI, abhigraho grahaNa kravA. A badhAM uttaragaNo jANavA. temAM piMDa vizAddhi-16 udgama doSo, 16 utpAdana doSo, 10 eSaNA doSo ane saMyojanAdi pa-doSo. - temAM utpAdana doSo A che - AdhAkarma, dezika, pUtikarma, mizrajAta, sthApanA, prAbhUtika, prAduraNa, jIta, prAmiyaka, parAvartita, abhyAhana, udibhanna, mAlApahata, AdIdha, atisRSTa, adhyavapUraka. di33 thI 635] utpAdananA 16 doSo A che - dhAtrI, dUti, nimitta, AjIvaka, vanIka, cikitsA, krodha, mAna, mAyA, lobha, saMstava, vidhA, maMtra, cUrNa, yoga, mULakarma e soLa. di33 thI 39] eSaNAnA daza doSo A che - zakti, prakSita, vikSipta, vihita, saMhata, dAyaka, utmizra, apariNata, lipta, chardita. di38] temAM udagama doSo gRhasthathI utpanna thAya, utpAdana doSo sAdhathI utpanna thAya. eSaNA doSo baMnethI utpanna thAya. mAMDalInA doSo pAMca A che - saMyojanA, pramANAdhika aMgAra, dhUma, karaNAbhAva, e rIte grAseSaNAnA pAMca doSo thayA. temAM saMyojanA doSa be bhede - upakraNa saMbaMdhI ane bhojana-pAna saMbaMdhI. te baMnenA paNa atyaMtara ane bAhya be bhedo che. 6i39] pramANa - batrIsakvala AhAra kukSipUraka gaNAya che. bhAvatA bhojanAdi rAgathI vaparAya to IgAla doSA. aNagamatA dveSathI vaparAya che tene dhUma doSa kahevAya che. [640 thI ] karaNAbhAva doSamAM - sudhA vedanA sahana na thAya, azakta zarIre vaiyAvacca na banI zake. AMkhanuM teja ghaTatAM IrSA samitimAM kSati Ave. saMyama pAlana mATe temaja prATa TakAvA,dharma dhyAna mATe. A kAraNe bhojana kravAnuM spe. bhUkha samAna koI vedanA nathI mATe tenI zAMti arthe bhojana kravuM. bhUkhathI durbaLa zarIrI vaiyAvacca kravAsamartha na thAya, mATe bhojana karyuM. prekSAdi saMyama na sAcavI zAya, svAdhyAyadinI zakti ghaTatI jAya, dharmadhyAna na %ii zake. mATe sAdhue ATalAM kAraNe bhojana kravuM paDe. di] have pAMca samitio dhe che - IrSA samiti, bhASA samiti, eSaNA samiti, AdAna bhaMDamatta nikSepaNA samiti ane uccAra prasavaNa khela siMghANa jalla pAriSThapanika samiti. traNa gumi - mana guti, vacana guti, kAryazuti. bAra bhAvanA - anitya, azaraNa, ekva, anyatva, azuci, saMsAra,
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAnizIthachedasUtra-anuvAda Azrava, saMvara, nirjarA, lokavistAra, sukathita dharma ane bodhidurlabha ema bAra prAre bhAvanA jANavI. 78 A ke AvA sthAne pramAda kare te cAritra kuzIla. [645] tapa kuzIla be bhede - bAhya tapakuzIla, atyaMtara tapa zIla. je koI muni vicitra evuM viziSTa lAMbA samayanuM upavAsAdi tapa, uNodarI, vRttisaMkSepa, rasa parityAga, kArya kleza, aMgopAMga saMkocavA rUpa saMlInatA. A cha tapamAM chatI zaktie udhama ratA nathI, te bAhya tapa kuzIla kahevAya. tathA je koI vividha prAyazcita levA, vinaya, vaiyAvacca, svAdhyAya, kAryotsarga e cha bhede atyaMtara tapamAM udhama tAM nathI te ApyaMtara tapakuzIla hevAya. [646, 647] bAra bhede bhikSu pratimAo A che eka mAsikI, be mAsikI, traNa mAsikI, cAra mAsikI, pAMca mAsikI, cha mAsikI, sAta mAsikI ema sAta pratimA. AThamI sAta ahorAtrikI, navamI sAta ahorAtrikI, dazamI-sAta ahorAtrikI, agiyAramI - eka ahorAtrikI ane bAramI ekTAtrikI. e bAra bhikSu pratimA jANavI. -- [648] abhigraho-dravyathI, kSetrathI, kALathI ane bhAvathI. temAM dravya abhigrahamAM bAphelA aDada vagere dravya grahaNa karavA. kSetrathI gAmamAM ke gAma bahAra grahaNa karavuM. kALathI pahelI vagere posimAM grahaNa karavuM. bhAvathI krodhAdi kyAyavALo Ape to grahaNa karIza. A pramANe uttara guNo saMkSepathI kthA. tema mhetAM cAstriAcAra paNa saMkSepathI pUrNathayo. tapAcAra paNa saMkSepathI temAM AvI gayo. temaja vIryAcAra te kahevAya je A pAMca AcAromAM nyUna AcAra na seve. A pAMce AcAromAM je koI aticAromAM jANI joIne ajANyAthI, darpathI, pramAdI, klpathI, ke jayaNAthI je pramANe pApa sevyuM hoya te pramANe guru pAse AlovIne mArga jANAra gItArtha guru je prAyazcita Ape te barAbara Acare. A prakAre 18000 zIlAMgomAM je padamAM pramAda sevyo hoya, tene te te pramAdakuzIla samajavo. [649] te pramANe osannA vize jANavuM. jJAnAdinA pAsasthA, svacchaMda, utsUtragAmI, zabalone ahIM lakhatA nathI. ahIM kyAMka kyAMka je bIjI vAcanA hoya to te sArI rIte zAsrasAra jANelA gItArthavarSo saMbaMdha joDI devo. kema ke mULaprata ghaNI vinaSTa thaI che. AgaLa jyAM jyAM saMbaMdha joDavAnI jarUra paDI tyAM tyAM zrutadharoe ekThA maLIne aMgopAMga sahita bAra aMgarUpa zrutasamudramAMthI anya anya aMga, upAMga, zruta, skaMdha, adhyayana, uddezAmAMthI yogya saMbaMdho ekdA karIne je kaMI saMbaMdha dharAvatA hatA te ahIM lakhelA che. paNa pote heluM ahIM kAMI goThavela nathI. [650] atizaya moTA evA A pAMca pApo je varjatA nathI. teo he gautama !
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3-650 7i9 jema sumati nAmaka zrAvaka kuzIla Adi sAthe saMlApa Adi pApa krIne bhavamAM bhajyo, tema bhamaze. bhavasthiti, kArya sthitivALA saMsAramAM choTa du:khomAM sabaDatA bodhi, ahiMsAdi lakSaNayukta dazavidha dharma pAmI zakto nathI. RSinA AzramamAM temaja bhillanA gharamAM rahelA popaTa jema saMsarga guNadoSathI ene madhura bolatA AvaDyuM, bIjAne apazabda bolatAM AvaDyuM. he gautama! jevI rIte A baMne popaTane saMsarga doSanuM pariNAma AvyuM. te ja pramANe AtmahitanI icchAvALAe A pakSanI hakIkta jANIne sarva upAyathI kuzIla saMsargano tyAga kravo. mahAnizItha satra adhyayana-3 no muni dIparatnasAgare rela sUNAnuvAda pUrNa
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ 80. mahAnizIthachedasUtra-anuvAda ja adhyayana-4 - phrI saMsarga - 4 - - 4 - - - - 4 - pid] bhagavana! te sumatie kuzIla saMsarga kevI rIte kya hato ke jeNe AvA bhayaMkra duHkha pariNAmI bhavasthiti ane kAryasthitivALA apAra bhavasamudramAM duHkhathI saMta thaIne bhramaNa kraze? sarvokta ahiMsA lakSaNavALA kSamA Adi daza prakAranA dharmane ane samayaqne nahIM pAme? gautama ! te A che- bharata kSetramAM magadha dezamAM kraza sthaLa nagara hatuM. temAM puNya-pApa samajanAra, jIvAjIvAdi padArthonuM yathArtha svarUpa jeNe sArI rIte jANela che, evA moTI RdhdhivALA sumati ane nAgila nAme be bhAIo zrAvadharma pALatA hatA. koI samaye aMtarAya karmanA udayathI temano vaibhava vilaya pAmyo. paNa satva ane parAkrama to pahelAMnA ja hatAM. acIlita satva parAkramI, atyaMta paralobhI, Da-spaTajUThathI viramelA, bhagavaMta upadiSTa cAre prAre dAnAdi dharma sevatA hatA. koInI khaTapaTa niMdA na kratA, namratA sevatA, saraLa svAbhAvI, guNarUpa ratnonA nivAsasthAnarupa, kSamAnA dariyA, sajjananI maitrI sevanAra, ghaNAM divaso sudhI jenA guNo varNavI zakAya, tevA guNabhaMDArasama zrAvako hatA. temanA azubhakarmanA udaye temanI saMpatti aSTAhika mahotsavAdi iSTadevatAnA Icchita pUjA satkara, sAdharmika sanmAna, baMdhu varganA vyavahArAdi mATe asamartha thaI. dipapa thI 660] koI samaye ghera paroNA Ave tene sArI zakatA nathI. snehI vargonA manoratho pUrI zakatA nathI, mitra svajana kuTuMbI bAMdhavA strI patro bhatrIjAo saMbaMgha ghaTADI dUra khasI gayA tyAre viSAda pAmelA te zrAvoe ciMtavyuM ke - puruSa pAse jo vaibhava hoya che to te loke tenI AjJA svIkAre che. bAkI jaLarahita meghane vIjaLI paNa dUrathI tyAge che. ema vicArI teo paraspara kahevA lAgyA. pahelAM sumatie nAgIla bhAIne kahyuM ke mana ane dhanarahita bhAgyahIna puruSe evA dezamAM cAlyA jevuM ke jyAM potAnA saMbaMdhI ke AvAso na dekhAya. bIjAe paNa kahyuM ke jenI pAse dhana hoya tenI pAse loko Ave che. jenI pAse artha hoya tene ghaNAM baMdhuo hoya che. di61] A pramANe teo paraspara ematavALA thayA ane temaNe dezayAga ravAno nirNaya ryo ke ApaNe koI ajANyA dezamAM cAlyA jaIe. tyAM gayA chatAM paNa lAMbAkALathI ciMtavelA manoratho pUrNa na thAya to ane daiva anukULa thAya to pravajyAM aMgIkAra karIe. pachI kuzasthaLa nagara choDI videzagamana nakkI karyuM. di] dezAMtara prayANa jatAM te baMnee mArgamAM pAMca sAdhu ane chaThTho zrAvaka joyA. tyAre nAgile sumatine kahyuM ke he sumati ! jo jo A sAdhano sAthe kevo che, to ApaNe temanI sAthe joIe. teNe kahyuM, bhale tame thAo. pachI tenA sArthamAM
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4/-/662 1 sAthe cAlyA. mAtra eka mukrame javA prayANa karyuM, tyAM nAgile sumatine hyuMharivaMzanA tilakkhata makta ratna samAna zyAmAMtivALA sugrAhyanAmavALA bAvIsamAM tIrthaMkara zrI ariSThaneminA caraNa maLamAM meM A pramANe sAMbhaLIne avadhArela ke AvA prakAranA aNagAra rUpane dhAraNa karanArA kuzIla gaNAya che. je kuzIla che temane dRSTithI paNa jovA na 5e. A sAdhuo tevA che, temanA sAthe thoDo paNa gamana saMsarga na kye. mATe temane cAlyA javA do. ApaNe koI nAnA sArtha sAthe jaIzuM. kema ke tIrthaM vacananuM ullaMghana karavuM na joIe. devo ane asurovALA A jagatane paNa tIrthaM vANI ullaMghavA lAyaka nathI. bIjuM e ke - jyAM sudhI temanI sAthe cAlIe tyAM sudhI temanA darzana to ThIka AlApa-saMlApAdi paNa niyamA karavA paDe. to zuM ApaNe tIrthaMkaranI vANI ullaMghIne javuM. ema vicArI sumatino hAtha pakDI nAgila tyAMthI nIkaLI gayo. [663 thI 669] netrathI nIhALela, zuddha ane nirjIvabhUmi upara beTho. tyAra pachI sumatie hyuM ke jJAna ApanAra guru, mAtA-pitA, vaDIlabaMdhu temaja bahena athavA jyAM sAmo pratyuttara ApI zakAto na hoya tyAM he deva! mAre zuM kahevuM. teonI AjJA thAya te pramANapUrvaka tahatti ema khIne svIkAravAnI ja hoya. / mArA mATe ISTa che ke aniSTa che teno temAM vicAravAno avakAza nathI. paNa Aje to A viSayamAM Aryane Ano uttara Apavo ja paDaze ane te paNa AA Thora za aniSTa duSTa niSThura zabdothI ja athavA to moTA bhAI pAse mArI jIbha kema upaDe ke jenA khoLe huM vastra rahita, azucithI kharaDAyela aMgavALo aneka vakhata ramelo chuM athavA te pote AvuM aNaghaTatuM bolatA zaramAtA nathI? ke A zIlo che, te sAdhune najare paNa na jovA joIe. jeTalAmAM te A vicAre che, teTalAmAM IMgitAkAra jANavAmAM kuzaLa moTAbhAI nAgile teno hRdayagata bhAva jANI gayA ke A sumita khoTo kyAyavALo thAya che. to have tene zo pratyuttara Apavo? - [630 thI 676] kAraNa vinA, prasaMga vinA krodhAyamAna thayelo bhale hAla ema ja rahe, atyAre kdAca khIza to paNa mAnaze nahIM. to hAla tene samajAvavo ke lakSepa karavo ? kALa pasAra thatA tenA kyAyazAMta thaze pachI mArI vAta svIkAraze. athavA to hAla tenA saMzayane dUra N. vizeSa samaja vinA A bhadrine kaMI samajAze nahIM. ema vicArIne nAgile sumatine kyuM - he baMdhu! huM tane doSa Apato nathI. huM A viSayamAM mAro ja doSa mAnuM chuM. hitabuddhithI sagAbhAIne khIe to paNa kopAyamAna thAya che. ATha rmanI jALamAM sapaDAyelA jIvono ahIM ja doSa che ke cAre gatithI bahAra kADhanAra hitopadeza tene asara na kare. sajjaDa rAga, dveSa, Agraha, ajJAna, mithyAtva doSathI khavAI gayelA manavALAone hitopadezarUpa amRta paNa kalaphTa viSa lAge che. [67] ema sAMbhaLI sumatie kyuM ke tame ja satyavAdI cho ane Ama bolI zako cho, paNa sAdhunA avarNavAda bolavA te bilakula yogya na gaNAya. te 30 6
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ 82 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda mahAnubhAvono bIjo AcAra kema jotA nathI? chaThTha, aThThama, cAra-pAMca upavAsAdi tapa krIne AhAra letA, AtApanA letA, virAsana Adi vividha abhigrahone dhAraNa janArA, kaSTavALA tapo kravA ityAdi dharmAnuSThAna AcarI jemaNe mAMsa ane lohI sudhI nAkhela che. AvA guNagukta mahAnubhAva sAdhuone tamArA sarakhA mahAbhASA samitivALA moTA zrAvaka thaIne, A sAdhuo zIla che ema saMklA vo yukta nathI. tyAre nAgile kahyuM ke he vatsA tenA dharmAnuSThAnathI tuM saMtoSa na pAma, Aje huM avizvAsathI luMTAyo chuM tema na mAna anicchAe AvI paDela parAdhInatAthI bhogavavAnA duHkhothI aAma nirjarAthI paNa mai kSaya thAya che to pachI bAlatapathI rma kSaya kema na thAya? A sarve ne bAlatapasvI jANa. zuM tane temanuM usUtramArga sevana alpa paNa dekhAtuM nathI? he sumati! mane A sAdhu upara sukSma paNa dveSa nathI, paNa tIrthakya bhagavaMta pAsethI avadhAreluM che ke kuzIlane na dekhavA. tyAre sumatie kahyuM ke- jevo tuM nibaMddhi che tevA ja te tIrthakya haze. jethI tane Ama kahyuM. pachI Ama bolanAra sumatinA mukharUpI chidrane potAnA hAthe baMdha krIne nAgile tene kyuM - he bhadramakhA jagata guru tIrthanI AzAtanA na kra, mane je kahevuM hoya te dhe, huM tane koI pratyuttara ApIza nahIM. tyAre sumatie kyuM. A jagatamAM A sAdhu kuzIla hoya to suzIla sAdhu kyAMya maLaze nahIM. tyAre nAgile kyuM - he bhadramukhI ahIM vizva alaMghanIya tIrthakranA vacanane AdarathI grahaNa . Astine temanA vacanamAM koI visaMvAda thato nathI. bAlatapasInI ceSTAmAM Adara na vo kema ke teo kuzIla ja dekhAya che. temanI pravajyAne vize gaMdha paNa dekhAtI nathI. kema ke jo A sAdhu pAse bIjI muhapatti dekhAya che, tethI te adhika parigraha kuzIla che. bhagavaMte adhika, parigraha mATe sAdhune AjJA ApI nathI. hIna satvavALo paNa evo adhyavasAya na re ke kadAca mArI A muhapatti phATIne vinAza pAmaze to mane bIjI kyAMthI maLaze? hIna satva ema vicarato nathI ke - adhika upAdhi dhAraNa kravAthI mArA parigrahanA vrata bhaMga thaze athavA saMyamamAM raMgAyela AtmA saMyamopayogI dharmopadmaNarUpa muhapatti jevA sAdhanamAM sadAya kharA? nakkI te viSAda na ja pAme. kharekhara tevo AtmA potAne huM hIna satvavALo che, tema jAhera kre che. unmArganA AcaraNanI prazaMsA kre che. pravacana malina kre che. A sAdhue kAle vastrAvihina strI zarIrane rogathI joIne ciMtavana krIne AlocanA, pratikramaNa kya nathI. te tane khabara nathI? A sAdhunA zarIre phoDalAM thayA che, tethI tene dekhato nathI. hamaNAM ja teNe loca mATe aNaApelI rAkha hAthamAM lIdhI. te paNa joyuM che. gaI kAle sUryodaya pahelAM saMghATakyuM - cAlo vihAra krIe, sUryodaya thaI gayo che. te teM na sAMbhaLyuM ? AmAM je moTo navadIkSita che te upayoga vagara sUI gayo, vIjaLI agniAyathI sparza Ayo, teM tene joyo chatAM
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4/-/677 kAmaLI na lIdhI. savAre lIlA ghAsano kpaDAthI saMghaTTo ryo tathA bahAra ughADAmAM pANIno paribhoga ryo. bIjanI upara paga cAMpIne cAlyo, avidhithI khArI jamIne cAlIne madhura jamIne saMkramyo. zuM teM A badhuM na joyuM? mArga cAlyA pachI sAdhue 100 DagalAM jatAM IrayAvahiyaM pratikramavI joIe. te rIte cAlavuM, ceSTA karavI, bolavuM, zayana karavuM joIe ke jethI cha kAyanA jIvone sukSma ke bAdara, paryAptA-aparyAptA, AvatA-jatAM sarva jIva, prANa, bhUta, satvone saMghaTTa, paritApana, kliAmaNA ke upadrava na thAya. A sAdhuomAM AmAMnuM koI dekhAtuM nathI. vaLI muhapattinuM paDilehaNa karatA evA sAdhune meM preraNA ApI ke vAyukAyano saMghaTTo thAya tema phaDaphaDATa avAja karatA paDilehaNa karo cho, paDilehaNa no hetu zo? tyAre teM mane nivAryo ke ApaNe sAdhune kaMI kahevuM klpatuM nathI. zuM te vAta tuM bhUlI gayo ? tethI he sumati ? ANe eka paNa saMyama sthAnaka samyaka prakAre rahela nathI. jenAmAM Avo pramAda hoya, te sAdhu kema kahevAya? AvA nirdhvasane sAdhu na kahevAya. tuM jo A zvAna sama nirdaya, cha kAya jIva mardaka che, to mane kema anurAga thAya? athavA zvAna paNa sAro ke jene atisukSma niyama-vrata bhaMga thato nathI. A niyama bhaMjaknI tulanA konA sAthe karavI ? mATe he sumati ? AvA kRtrima AcaraNathI sAdhu na banI zakAya. mATe he vatsa! AvA kRtrima AcArIne jinavacana smaraNa to koNa vaMdana kare? vaLI temanA saMsargathI ApaNane paNa caraNa raNamAM zithilatA AvI jAya ke jenAthI ApaNe bhava ghora bhava paraMparAmAM rakhaDavAnuM thAya. tyAre sumatie kahyuM - te zIla hoya ke suzIla, huM temanI pAse pravrajyA svIkArIza. vaLI tame kho cho te dharma karavAne Aje koNa samartha che ? mATe mane choDI do, mAre temanI sAthe javuM che. teo cAlyA jaze to pharI meLApa thavo muzkela che. tyAre nAgile kyuM ! he sumati ! tenI sAthe javAmAM tAruM klyANa nathI. huM tane hitavacana kahuM chuM. je bahu guNakArI hoya tenuM sevana kara. huM kaMI tane baLAtkArathI paDI rAkhato nathI. C3 aneka upAyo chatAM te na rokAyo ane maMdabhAgya evA sumatie pravrajyA svIkArI. pachI koIka samaye vihAra karatAM karatAM pAMca mAsa pachI mahAbhayaMkara bAra varSano duSkALa Avyo tyAre te sAdhuo te kALanA doSathI doSanI AlocanA pratikramaNa ryA vinA mRtyu pAmIne bhUta, yakSa, rAkSasa, pizAcAdi vANavyaMtara devonA vAhanapaNe utpanna thayA, tyAMthI mleccha jAtinA mAMsAhArI, krura AcaraNa karanArA thayA. tyAMthI sAtamI narake utpanna thayAM, tyAMthI trIjI covIzImAM samyaktva pAmaze. pachI samyaktva prAptinA bhayathI trIjA bhavamAM cAra jaNAM siddhi pAmaze. pachI samyaktva prAptinA bhayathI trIjA bhavamAM cAra jaNAM siddhi pAmaze, paNa je sarvathA moTA pAMcamA hatA te eka siddhi nahIM pAme. kema ke te ekAMta mithyArdaSTi ane abhavya che. bhagavan ! sumati bhavya che ke abhavya? gautama ! te bhavya che. to te pAmIne mRtyu
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ 84 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda kyAM utpanna thaze? gautama ! paramAdhAmI asura thaze. di%] bhagavad ! bhavyajIvo paramAdhAmI asuromAM upaje? gautama ! je koI sajjaDa rAga, dveSa, moha ane mithyAtvanA udaye sArI rIte dhevA chatAM uttama hitopadezanI avagaNanA re che, bAra aMgo Adi zrutajJAnane apramANa re che tathA zAstranA sadbhAvo ane rahasyane jANatA nathI. anAcArane prazaMse che. tenI prabhAvanA re che. jema sumatie te sAdhunI prazaMsA, prabhAvanA karI ke - teo suzIla sAdhu nathI ityAdi tathA hyuM ke jevA tame nibuddhi cho tevA te tIrthakya haze. ema bolatA he gautama ! te moTuM tapa kravA chatAM paramALAnI asurapaNe upajyo. bhagavana ! paramAdhAmI devo tyAMthI marIne kyAM utpanna thAya? bhagavana! te sumatino jIva paramAdhAmathI nIkaLIne kyAM utpanna thaze? gautama? maMdabhAgI evA teNe anAcAranI prazaMsA tathA abhyadaya davA sanmArganA nAzane abhinaMdho. te karmanA doSathI anaMta saMsAra upAryo. tenA keTalA bhavonI utpatti hevI ? aneka pugala parAvarta kALa sudhI cAragatirUpa saMsAramAMthI jeno nILavAno Aro nathI. to paNa saMkSepathI tenA keTalAMka bhava kahuM chuM te sAMbhaLa A ja jaMbudvIpane cAre bAju pharato vartuLAkArano lavaNa samudra che. temAM je sthaLe siMdhu mahAnadI praveza re che te pradezanI dakSiNe papa-yojana pramANavALI vedikanA madhyabhAge 1. yojana pramANa hAthInA kuMbhasthaLanA Akrare sarakhuM pratisaMtApadAyaka nAme sthaLa che. te sthaLa lavaNa samudranA jaLathI zA yojana pramANa uMcuM che. tyAM atyaMta ghora gADha aMdhakSaravALI ghaDIyalA saMsthAnanA AkaravALI 46 guphAo che. te guphAomAM babbe babbenI vacce vacce jalacArI manuSyo vAsa re che. teo vajaRSabhanArAya saMghayaNavALA, bhamahAbala ane parAkramavALA 1NA veMta pramANa kayAvALA, saMkhyAna varSAyuvALA, jemane madha-mAMsa priya che tevA, svabhAvathI strIlolupa, ati kharAba varNavALA, suksAra, aniSTa, kaThaNa, kharabacaDAM dehavALA, caMDAlanA netA samAna dhelA bhayaMkra mukhavALA, siMhasamAna ghora dRSTivALA yamarAja samAna bhayAnaka, koIne pITha na batAvanAra, vijaLI mAphaka niSphara prahAra kranAra, abhimAnathI mAMdhAtA thayelA, teo aMDagolika manuSyo tarIke oLakhAya che. temanA zarIramAM je aMtaraMga golika che. tene grahaNa krIne camarI gAyanA zveta pUMchaDAnA vALathI te golika gUMthe che. tyArapachI te bAMdhelI golikane baMne kana sAthe bAMdhIne mahAkiMmatI, uttama jAtivaMta ratna grahaNa kravA IcchatA samudramAM praveze che. samudramAMnA jaLa hAthI, bheMza, goMdhA, magara, moTA masyo, taMtu, smArAdi duSTa zvApado tene koI upadrava kratA nathI. te golikanA prabhAvathI bhaya pAmyA vinA sarva samadrajaLamAM bhramaNa krIne icchAnusAra uttama jAtivaMta ratnono saMgraha krIne akhaMDa zarIre bahAra nIkaLI Ave che. teone je aMtaraMga golika hoya che. tenA saMbaMdhathI te bicArA he gautama anupama, atighora, bhayaMkra duHkha, pUrvabhavamAM upArjita ati rauddha karmane AdhIna banelA teo anubhave che.
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4/-/68 85 bhagavana ! kyA kAraNathI? gautama ! teo jIvatA hoya tyAM sudhI tenI golikA grahaNa kravA koI samartha nathI. jyAre temanA dehamAMthI golika grahaNa re che. tyAre ghaNAM moTA prAranA moTA sAhasathI niyaMtraNA kravI paDe che. bannara paherelA, talavAra, bhAlA, cako, hathiyAra sarjelA evA ghaNAM zUravIra puruSo buddhinA prayogathI temane jIvatA ja pakke che. jyAre temane paDe che tyAre je prakSaranA zArIrika ane mAnasika duHkho thAya che, te sarve nAraktA duHkha sAthe sarakhAvI zakAya. bhagavan! te aMtaraMga golikAne koNa grahaNa kare che ? he gautama te lavaNa samudramAM ratnadvIpa nAme aMtadvIpa che, pratisaMtApadAyaka sthaLathI te dvIpa 3100 yojana dUra che, te ratnadvIpavAsI manuSyo tene grahaNa kyuM che. bhagavana kevI rIte grahaNa re ? kSetranA svabhAvathI siddha thayelA pUrva puruSonI paraMparA pramANe prApta krelA vidhAnathI temane paDe che. bhagavana te vidhi kevA prakArano che ? gautama te ratnadvIpamAM ra0, 19, 18, 10, 8, 7 dhanuSya pramANavALA ghaMTInA AkAranA zreSTha vajazIlAnA saMpuTo hoya che. tene chUTA pADIne te ratnadvIpavAsI manuSyo pUrvapuruSothI siddha, kSetra svabhAvathI sidhdha taiyAra relA yogathI ghaNAM matsyo madhu bhegA meLavIne atyaMta rasavALA krIne pachI temAM pakavelA mAMsanA TukkA temaja uttama madha-madirA vagere padArtho nAkhe che. AvA temane khAvA yogya mizraNo taiyAra krIne vizALa lAMbA moTA vRkSonA kASThothI banAvelA yAnamAM besIne atisvAdiSTa purANA madirA, mAMsa, matsya, madha vagerethI paripUrNa ghaNAM tuMbaDA laIne pratisaMtApadAyaka nAmanA sthaLa pAse Ave che. jyAre guphAvAsI aMDagolika manuSyone eka taMbaDuM ApIne temaja abhyarthanA pUrvaka pahelAM kASTha yAnane atizaya vegapUrvaka calAvIne ratnadvIpa tarapha dorI jAya che. aMDagolika manuSyo te tuMbaDAmAMthI madha mAMsa vagerenuM mizraNa bhakSaNa kare che ane atizaya svAdiSTa lAgavAthI pharI meLavavA mATe teonI pAchaLa chUTAchavAyA thaIne doDe che. tyAre he gautama ! jeTalAmAM haju ghaNAM najIka na AvI pahoMce teTalAmAM suMdara svAdavALA madha ane gaMdhavALA dravyothI saMskRti purANA madirAnuM eka tuMbaDuM mArgamAM mUkIne pharI paNa atitvarita gatie rannAdvIpa tarapha cAlyA jAya che. vaLI aMDagolika manuSyo te atizaya svAdiSTa madha anegaMdhavALA dravyothI saMskRti taiyAra karelA jUnI madirA mAMsa vagere meLavavA mATe ati dakSatAthI tenI pITha pAchaLa doDe che. pharI paNa temane ApavA madhathI bharela tuMbaDuM mUke che. e pramANe he gautama ! madha, madirAnA lolupI banelA temane tuMbaDAnA madhamadirA vagerethI lobhAvatA lobhAvatA tyAM sudhI dorI lagAvavAmAM Ave che ke jyAM AgaLa varNavilAM ghaMTI AkaravALA vajUzIlanA saMpuTo rahelA che. jeTalAmAM khAdhanA lobhathI teo teTalI bhUmi sudhI Ave che. teTalAmAM je najIkyAM vajazIlA saMpuTano uparano bhAga je bagAsu khAtA puruSanA Akara sarakho chUTo prathamathI goThavela hoya che. tyAM ja madha-madirAthI bharelA bAkI rahelA ghaNAM tuMbaDAo temane dekhatAM ja tyAM
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ 86 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda mUkIne pota-potAnA sthAnamAM cAluiyA jAya che. pelA madha-madirA khAvAnA lolupI jeTalAmAM ghaMTI pAse pahoMce ane tenA upara praveza re te samaye he gautama ! je pUrve pakAvelA mAMsanA kaTakAo tyAM mUlA hoya temaja je madha-madirAthI bharelA bhojano tyAM goThavI rAkhelA hoya vaLI madhathI lipelA zilAonA paDa hoya to te dekhIne teone ghaNo ja saMtoSa, AnaMda, moTI tuSTi, mahApramoda thAya che. e pramANe madha-madirA pakavela mAMsa khAtA khAtA sAta, ATha, paMdara divaso pasAra thAya che. teTalAmAM ratnadvIpa nivAsI munaSyo ekaThA maLIne keTalAMka bannara, keTalAMka bIjA Ayudho dhAraNa krelA hoya, teo pelI vajazIlAne vIMTAIne sAta ATha paMktio gherI vaLe che. ratnadvIpavAsI bIjA TalAMka te zIlA paDane ghaMTulAnA upara eThuM thAya tema goThave che. jyAre be paDa ekkA kravAmAM Ave che tyAre te gautama ! eka capaTI vagADIne tenA trIjA bhAganA kaLamAM tenI aMdara sapaDAyelAmAMthI eka ke be mAMDa mAMDa bahAra chaTakI jAya che. pachI te ratnadvIpavAsI vRkSa sahita maMdira ane mahelo tyAM banAve che. te ja samaye teonA zarIrano vizanAzALa utpanna thAya che.e pramANe he gautama te vajazIlAnA ghaMTInA be paDa vacce bhIMsAIne pisAtA pisAtA jyAM sudhI sarva hADai dabAIne barAbara na pIsAya temaja cUrNa na thAya tyAM sudhI te aMDagolika dabAIne barAbara na pIsAI temaja cUrNa na thAya tyAM sudhI te aMDagolika manuSyomAM prANo chUTA paDatAM nathI. teonA asthio vajaratnanI jema duHkhe krIne dalI zakAya tevA majabuta hoya che. tyAM AgaLa teone vajazIlAnA be paDa vacce goThavI kaLA baLado joDI atiprayatnathI reTa, ghaMTI, kaThaNa retI-cunAnI cakrInI jema goLa bhamADAya che. eka varSa sudhI pIsavAno prayatna cAlu hovA chatAM tenA majabuta asthinA thatAM nathI. te samaye tevA prakAranuM atyaMta ghora dAruNa zArIrika ane mAnasika mahAduHkhanI vedanAno Akro anubhava kratA hovA chatAM prANo paNa cAlyA gayA chatAM temanA asthi bhAMgatA nathI. be vibhAga thatAM nathI, dabAtA nathI, ghasAtA nathI, paNa saMdhisthAno sarve vikhUTA paDIne jarjarIbhUta thAya che. pachI bIjA sAmAnya paththaranI ghaMTInI mAphaka bahAra sarI paDatA loTanI jema kaMIka ogaLI Adi agrAvayavanA asthibaMDa joIne te ratnadvIpavAsI lone AnaMda pAmIne zIlAnA paDo uMcA uMcakIne tenI aMDagolika grahaNa karIne temAM je nirasabhAga hoya te aneka ghanasamUha grahaNa krIne vecI nAkhe che. he gautama ! A vidhAnathI te ratnadvIpa nivAsI manuSyo aMtaraMga golikAo grahaNa rela che. bhagavana ! te bicArA tevA prakAranuM atyaMta ghora dAruNa tIkSNa dussaha dukhasamuhane sahetA AhAra-jaLa vinA eka varSa sudhI kevI rIte prANane dhAraNa krI rAkhatA haze ? he gautama ! pote relA rmanA anubhavathI. eno vizeSAdhikAra jANavAnI IcchAvALAe prazna vyAkraNa sUtranA vizeSAdhikAra jANI levuM. ]i bhagavad ! tyAMthI marIne sumatino jIva kyAM utpanna thaze ? gautama !
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4-69 87 tyAM ja pratisaMtApadAyaka nAmanA sthaLamAM e ja kramathI sAta bhava sudhI aMDagolika manuSyapaNe utpanna thaze. tyAra pachI duSTa zvAnanA bhavamAM, tyAra pachI kaLA sthAnamAM pachI vyataMramAM pachI lIMbaDAnI vanaspatimAM, pachI manuSyanI strImAM, pachI chaThThI nArakImAM, pachI kukkI manuSyamAM, pachI vyaMtara, pachI mahAkrayavALo cUthAdhipati hAthI, tyAM maithunamAM ati Asakta hovAthI anaMtAya vanaspatimAM tyAM anaMto kALa janma-maraNanA duHkha anubhavIne manuSya thaze. pachI manuSyapaNAmAM mahAnimittiyo. pachI sAtamI nAraskImAM pachI svayaMbhU ramaNa samudramAM moTo matsya thaze. aneka jIvono masyAhAra krIne marIne sAtamI narake jaze. tyAra pachI Akhalo, pachI manuSyamAM, pachI vRkSa upara kokliA, pachI jaLo, pachI mahAmatya, pachI taMdula matya, pachI sAtamIe, pachI gadheDo, pachI ktaro, pachI kRmijIva, pachI deDakTa, pachI aginAyamAM pachI kuMthuo, pachI madhamAkhImAM, pachI caklo, pachI udhaI, pachI vanaspatimAM, temAM anaMtALa pasAra krIne manuSyamAM strIratna pachI chaThThI narake, pachI uMTa, pachI veSAmaMkti nAmanA paTTaNamAM upAdhyAyanA gRha najIka lIMbaDAnA patrapaNe vanaspatimAM, pachI manuSyamAM ThIMgaNI mujjA strI, pachI napuMsaka manuSya, pachI duHkhI manuSya, chI bhIkha mAMganAramAM, pachI pRthvIAyAdi kayomAM bhavasthiti ane kAya sthiti daremAM bhogavanAra, pachI manuSya, pachI ajJAna tapasyA kranAra, pachI vyaMtaramAM, pachI purohita, pachI paNa sAtamIe, pachI taMdala matsya, pachI sAtamI naramAM, pachI baLada, pachI manuSyamAM mahAsamyagadaSTi avirati cakravartI, pachI pahelI nArakImAM, pachI paNa zrImatuM zeTha, pachI zramaNa aNagArapaNAmAM, tyAMthI anuttara devalokyAM pachI paNa cakravartI mahAsaMgha paNavALA thaIne kama bhogathI vairAgya pAmIne tIrthakya bhagavaMte upadezelA saMpUrNa saMyamanI sAdhanA karIne nirvANa pAmaze. 6i80] temaja je bhikSa ke bhikSaNI parapAMkhaDIonI prazaMsA re ke nihavonI prazaMsA re temane anukULa hoya tevA vacano bole, nihano prazaMsA re temane anukULa hoya tevA vacano bolo, nitavonA graMtho, zAstro, pado ke akSarone prarUpe, jeo nihnavonA grantho, zAstro, pado ke akSarone prarUpe, jeo nihavonA prarUpelA kAyaklezAdi tapa , saMyama kTa, tenA jJAnano abhyAsa kre, vizoSathI jANe zravaNa re. pAMDitya re, tenI tarapheNa karI vidvAnonI parSadAmAM tenI ke tenA zAstronI prazaMsA kare te paNa sumatinI jema paramAdhAmI asaromAM utpanna thAya che. | 6i81] bhagavan! te sumatinA jIve te samaye zramaNatva aMgIkAra karyuM to paNa AvA naraka, tiryaMca, manuSya, asurAdi gatimAM judA judA bhAvomAM ATalo kaLa saMsAramAM kema bhamyo ? gautama ! je Agamane bAdhA pahoMcADe tevA liMga, vezAdi grahaNa kravAmAM Ave te vaLa daMbha ja che ane ati lAMbA saMsAranA karaNabhUta gaNAya che. tenI keTalI lAMbI maryAdA che, te jaNAvI zakatI nathI. te ja kAraNe saMyama dukra manAyeluM che. vaLI bIjI e vAta lakSamAM rAkhavI ke zramaNapaNAmAM pahelA saMyama sthAnamAM
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ 88 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda kuzIla saMsargano tyAga kravAno che. jo teno tyAga na kre to saMyama ja tuM nathI. to suMdara mativALA sAdhue te ja AcaravuM, tenI ja prazaMsA kravI, tenI ja unnati vI. tenI ja salAha ApavI. te ja AcaravuM ke je bhagavaMte kahelAM AgamamAM hoya. A pramANe sUtranuM atikramaNa karIne jema sumati lAMbA saMsAramAM rakhaDyo, temaja bIjA paNa suMdara vidura, sudarzana, zekhara, nilabhadra, saMbhomaya, khammadhArI, tenazramaNa, dudanta deva, rakSitamuni, vagere thaI gayA. tenI keTalI saMkhyA hevI ? mATe A viSayano paramArtha jANIne kuzIla saMsarga sarvathA varkavo. phi8] bhagavan! zuM te pAMce sAdhuone kuzIlarUpe nAgila zrAvake gaNAvyA te potAnI svecchAthI ke AgamazAstranI yuktithI? gautama ! bicArA zrAvane tame kahevAnuM sAmarthya zuM hoya? jo koI potAnI svacchaMda matithI mahAnubhava susAdhunA avarNavAda bole te zrAvaka jyAre harivaMzanA klatilaka marakta ratna samAna zyAma naMtivALA bAvIzamAM dharma tIrthakra ariSTanemi nAme hatA. temanI pAse vaMdana nimitte gayelA hatA. te hakIkta AcArAMga sUtramAM anaMtagamaparyavanA jJAtA kevalI bhagavate prarUpelI hatI. tene yathArtha dhAraNarUpe hRdayamAM avadhAraNa karelI. tyAM chabIza AcAronI prajJAcanA karelI che. te AcAromAMthI je koI sAdhu ke sAdhvI koI paNa AcAranuM ullaMghana kare te gRhastha sAthe sarakhAmaNI kravA lAyaka gaNAya. jo AgamathI viruddha vartana re, Acare, puruSe to anaMta saMsArI thAya. tethI he gautama ! jeNe eka mukhavastrijJano adhika parigraha ryo to tenA pAMcamAM mahAvatano bhaMga thayo. jeNe strInA aMgopAMga dekhyA, ciMtavyA pachI tene AlocyA nahIM. to teNe brahmacaryanI gatinI virAdhanA karI. te virAdhanAthI jema eka bhAgamAM baLelA vastrane baLeluM vastra dhevAya tema ahIM cothA mahAvatano bhaMga kahevAya. jeNe potAnA hAthe aNa dIghelI rAkha laI lIdhI. tenA trIjA mahAvatano bhaMga thayo. jeNe sUryodaya thayA pahelAM sUryodaya thayo ema kyuM. tenA bIjA mahAvratano bhaMga thayo. je sAdhue sajIva jaLathI saMkramaNa rksa, bIjAya cAMpyA, vastrathI vanaspatinaya saMghaTTo thayo, vijaLIno sparza thayo, ajayaNAthI phaDaphaDATa avAja kratA muhapattithI vAyu kAyanI virAdhanA karI. te badhAMne paheluM mahAvrata bhAMgyuM. ema tenA pAMca mahAvratano bhaMga thayo. tethI he gautama ! Agama yuktithI A sAdhuone kuzIla jaNAvelA che, kAraNa ke uttara guNono bhaMga paNa iSTa nathI to pachI mUlaguNono bhaMga to sarvathA aniSTa ja gaNAya he bhagavana! to zuM A dRSTAMta vicArIne ja mahAvato grahaNa kravA? gautama ! A vAta yathArtha che. bhagavanuM ! kyA zaraNe ? gautama ! suzramaNa ke suzrAvaka A be ja bhedo helA che. trIjo bheda nheto nathI. athavA bhagavate zAstromAM je pramANe upadezela che, te pramANe suzramaNapaNAnuM pAlana karavuM. te ja pramANe suzrAvakvaNuM yathArtha rIte pAlana kravuM joIe. paraMtu zramaNe potAnA zramaNapaNAmAM aticAra na lAgavA devA joIe
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4/-/682 ke zrAvake zrAvakSaNAnA vratomAM aticAra na lagADavA joIe. niraticAra vrato prazaMsya che. tevA niraticAra vratonuM sevana karavuM. haiM A zramaNadharma sarvavirati svarUpa hovAthI nirvikAra chUTachATa vagarano suvicAra ane pUrNa vicAra yukta che. je pramANe mahAvrato pAlana karavAnA zAstramAM jaNAvelA che, tema yathArtha pAlana karavA joIe. jyAre zrAvaka mATe to hajAro praranA vidhAno che, te vrata pALe ane temAM atiyAra na lAge te pramANe zrAvako aNuvrata grahaNa kare. [63] bhagavan ! nAgila zrAvaka kyAM utpanna thayo ? he gautama ! te siddhigatimAM gayo. bhagavan ! kevI rIte ? gautama ! te nAgila zrAvake te kuzIla sAdhu pAsethI chUTA paDIne ghaNA zravAko ane vRkSothI vyApta ghorathI bhayaM AvImAM sarva pApa limalanA kleka rahita carama hitArI seMkDo bhavomAM paNa atidurlabha tIrthaM bhagavatanuM vacana che ema jANIne-- nirjIva pradezamAM jemAM zarIranI sArasaMbhALa ke TApaTIpa na karavA paDe tevuM niraticAra pAdapopagamana anazana aMgIkAra kareluM hatuM. have koI samaye te ja pradezamAM vicaratA ariSTanemi tIrthaMkara bhagavaMta, acalita satvavALA A bhavyAtmAnI pAse tenA upakAra mATe AvI pahoMcyA, uttamArtha -samAdhimaraNa sAdhI ApanAra atizayavALI dezanA khI. jaLavALA meghasamAna gaMbhIra ane devaduMdubhi samAna suMdara svaravALI tIrthaMkaranI vANI zravaNa kare to zubha adhyavasAya karato apUrvaNathI kSapaka zreNImAM ArUDha thaI aMtakRta kevalI thayo. e kAraNathI e pramANe kahevAya che ke he gautama ! te siddhi pAmyo. mATe he gautama ! kuzIla saMsargano tyAga karanArane ATaluM aMtara thAya che. 9 mahAnizItha sUtra adhyayana-4 no muni dIparatnasAgare karela sUtrAnuvAda pUrNa xx -*-* - x
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAnizIthachedasUtra-anuvAda * cothA mAdhyayanane aMte mahAnizItha sUtranuM punaH saMpAdana kranAra pUrvakAlIna maharSinuM vakatavya : A cothA adhyayanamAM siddhAMta jJAtAo keTalAMka AlApakSenI samyapha zraddhA wtAM nathI. teo azraddhA #tAM hovAthI ema paNa samyam zraddhA nathI ratAM ema AcArya haribhadra sUrijInuM sthaLa che. AkhuM cothuM adhyayana ekaluM nahIM. bIjA adhyayano paNa A cothA adhyayananA keTalAMka parimita AlApakonuM azraddhAna re che, evo bhAva ahIM samajavo. kema ke sthAna, samavAya, jIvAbhigama, prajJApanA vagere sUtromAM A koI hakIkta helI nathI, ke prati saMtApaka sthaLa che. tenI guphAmAM vAsa kranAra manuSyo che. temAM paramAdhAmI asuro pharI pharI sAta ATha vakhata sudhI utpAnna thAya che. teone dArUNa vajazIlAnI ghaMTInA paDo vacce pIlAvuM paDe che. atizaya pIlAtA ane vedanA anubhavatA hovA chatAM eka varSa sudhI tenA prANono nAza thato nathI. | piraMtu vRddhavAda evo che ke A AryasUtra che. temAM vikRtino praveza thayo nathI. A zrutaskaMdhamAM ghaNAM ja artho rahelA che. suMdara atizaya sahita arthAta atizaya yukta helAM A gaNadharonA vacano che. Ama hovAthI ahIM lagIra paNa zaMka na vI. mahAnizItha sUtra Adhyayana-4 samApta |
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa/-/684, 685 91 mI adhyayana-5 - navanIta sAra' ja - - 4- 4-4- 4 - x- 4- 4 - hi84, 685] A pramANe zIla saMsargano soMpAyathI tyAga krIne unmArga praveza karelA gacchamAM je vezathI AjIvika kranArA hoya ane tevA gacchamAM vAsa re tene nirvighnapaNe phleza vagara zramaNapaNuM saMyama, tapa temaja suMdara bhAvanI prApti na thAya, eTaluM ja nahIM paNa mokSa tenAthI ghaNo dUra rahelo che. 6i86 thI 61] gautama ! evA prANI che jeo unmArgamAM pravezelA gacchamAM vAsa krIne bhava paraMparAmAM bhramaNa kre che. ardhaprahara, eka prahara divasa, eka pakSa, eka mAsa ke eka varSa sudhI paNa sanmArgamAM praveza karelA gacchamAM gurukULavAsamAM rahenAra sAdhu ke gautama ! lIlA lahera krato ke ALasa krato nirutsAhavALI buddhi ke manathI raheto hoya paraMtu mahAnubhAva evA uttama sAdhunA pakSane dekhIne maMda utsAhI sAdhu paNa sarva parAkrama kravA utsAhI thAya che. vaLI zaMkA, bhaya, lajajAdithI tenuM vIrya ullIta thAya che. gautama ! jIvanI vIryazakti ulalalIta thatAM janmAMtaramAM relA pApone hRdayanA bhAvathI bALI nAMkhe che. mATe nipuNatAthI sanmArgamAM pravezelA gacchane tapAsIne temAM saMyamunie jIvanaparyatta nivAsa karavo. dizu bhagavad ! evA kyA gaccho che. jemAM vAsa krAya? e rIte gacchanI pRcchA Adi A pramANe dhelI jANavI. gautama ! jema zatru ane mitrapakSa tarapha samAna bhAva vartato hoya. atyaMta sanirmaLa vizaddha aMtaHkraNavALA. sAdhuo hoya. A zAtanA kravAmAM bhaya rAkhatA hoya. potAne ane bIjAnA AtmAno upakAra kravAmAM udhamI hoya. cha ivanikrayanA jIvo upara atyaMta vAtsalya kranArA hoya. sarva pramAdanA AlaMbanathI mukta hoya. atyaMta pramAdI vizeSa prakAre jANelA zAstronA sadbhAvavALA, raudra ane ArmadhyAna rahita, sarvathA baLa-vIrya-puruSAra parAkramane gopavanArA, eite sAdhvInA pAtrA-kapaDAM vagere vahorelA hoya teno bhoga na kranArA, ekAMta dharmano aMtarAya kravAmAM bIka rAkhanAra, tatva tarapha rUcI nAra, parAkrama kravAnI rucivALA, enaMte strI kyA, bhojana kyA, cora kyA, rAjasthA, deza kyA, AcAra paribhraSTonI kyA na kranArA, e rIte vicitra aprameya temaja sarva prakAranI vikathA kravAthI vipramukta, enaMte yathAzakti 18000 zIlAMgonA ArAdhaka, samagra rAtadivasa dareka samaye krALyA vinA zAstramAM dhelA mokSa mArganI prarUpaNA kranArA, ghaNA guNothI yukta, mArgamAM rahela, akhalita, akhaMDita zIlaguNanA dhAraka hovAthI mahAyazavALA, mahAstavavALA, mahAnubhAva jJAna, darzana, cAstrinA traNayukta evA traNane dhAraNa nAra AcArya hoya che. tevA guNavALA AcAryanI nizrAmAM jJAnAdika mokSamArganI ArAdhanA kranAra ga7 hevAya. [8] bhagavana! zuM temAM rahI A guruvAsa seve khase? gautama ! hA, koIka
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ 92 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda sAdhu nakkI temAM rahI gurukULavAsa seve ane koI evA paNa hoya ke jeo tevA gacchamAM na vase. bhagavan! ema zA karaNathI dhevAya che ke koIka vase ane koIka na vase. gautama ! eka AtmA AjJAno ArAdhaka che ane bIjo AjJAno virAdhaka che. je guru AjJAmAM rahelo che, te samyaga darzana, jJAna, cAstrino ArAdhaka che. je samyaga jJAna-darzana-cAritrano ArAdhaka che te he gautama - Ati jANakkara, mokSamArgamAM ati udhama #nAra che. je guru AjJAne anusarato nathI. te AjJAnI virAdhanA kre che te anumAnubaMdhI krodha-mAna-mAyA-lobhavALA cAre kaSAyo yukta hoya te sajjaDa rAga, dveSa, moha ane mithyAtvanA pUMjavALA hoya che. jeo gADha rAga-dveSAdi vALA che, te upamA na ApI zakAya tevA ghora saMsAra samudramAM Amatema aTavAyA re che. anuttara ghora-saMsAra samudramAM aTavAnArane pharI janma-pharI jarA-pharI mRtyu, vaLI pAchA janma-vRddhAvasthA-mRtyu krIne pAchA ghaNAM bhavonuM parAvartana kravuM paDe che. vaLI temAM 84 lAkha yonimAM vAraMvAra utpanna thavuM paDe che. vaLI vAraMvAra atiduHsaha ghora gADha ALA aMdhAravALA, rUdhirathI khadabadatA, carabI, paru, ulaTI, pitta, knA kadavavALA, durgaMdha yukta azuci vahetA, garbhanI cAre bAju vIMTaLAyela, ora, pheMphasA, viSThA, pezAba AdithI bharapUra, aniSTa, udvega AvanAra, atighora, caMDa, raudra duHkhothI bhayaMkra evA garbhanI paraMparAomAM praveza kravo te kharekhara duHkha che, kaleza che, roga che, AtaMka che, zoka saMtApa che ane udvega rAvanAra che. te azAMti AvanAra che, tethI yathAsthiti iSTa manorathonI aprApti krAvanAra che. tene kAraNe tene pAMce prakSaranA aMtarAya karmano udaya thAya che. jyAM pAMca prakAre karmano udaya thAya che, emAM sarva duHkhanA agrabhUta evuM prathama dAridra utpanna thAya che. daridra hoya tyAM apayaza, khoTA ALa caLavA, apakIrti, kalaMdi aneka duHkhono Dhagalo ekko thAya che. tevA duHkhono yoga thAya tyAre sarve lokethI lajjA pamADanAra, niMdanIya, gahaNIya, avarNavAda krAvanAra, dugaMdha krAvanAra, sarvathI parAbhava pamAya tevA jIvitavALo thAya che tyAre samyaga darzanAdi guNo tenAthI ghaNAM dUra thAya che, manuSya janma phogaTa jAya che athavA dharmathI sarvathA hArI jAya che. jeo samyagadarzanAdi guNothI atizaya mukta thAya che te Azrava dvArone rokI ke baMdha karI zakto nathI. ghaNAM moTAM pApa rmanA nivAsabUta bane che te rmano baMdhaka bane che tethI kedakhAnAnA kedI samAna parAdhIna thAya che. eTale sarva alyANa amaMgaLanI jALamAM phasAya che tyAMthI chUTavuM ati muzkela che kema ke ghaNAM rkaza, gADha, baddha, pRSTa, nikAcIta sevI rmanI graMthi ekadama toDI zakAtI nathI, te kAraNe ekendriyapaNAmAM, be Indriya - te Indriya, caurindriya paMcendriyapaNAmAM, nArakI-tiryaca-manuSyapaNAmAM, aneka prakAre zArIrika, mAnasika duHkho anubhavavAM paDe che. azAtA bhogavavI paDe che. A kAraNe he gautama ema hevAya che ke keTalAMka
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5/-/693 93 AtmAo hoya che ke jeo gItArthanA gacchamAM rahI gurukULavAsa seve che ane keTalAMka sevatA nathI. [64] bhagavan ! zuM mithyAtva AcaraNavALo koI gaccha hoya kharo ? je koI ajJAnI virAdhaka gaccha hoya te nakkI mithyAtvA AcaraNayukta hoya. bhagavan ! gaccha ArAdhaka thAya tevI kaI AjJA che gautama ! saMkhyAtIta sthAnothI gacchAjJA khI che, temAM rahI ArAdhaka thAya. [65] bhagavan ! saMkhyAtIta gaccha maryAdA sthAnomAM evuM koI sthAna che je utsarga ke apavAda koI rIte pramAda doSathI vAraMvAra maryAdA ke AjJA ullaMghe to paNa ArAdhaka thAya ? nizcayathI na thAya. bhagavan ! ema kema kyuM ? tIrthaMo tIrthane karanArA che. tIrtha-cAra varNavALo te zramaNasaMgha gacchomAM pratiSThita hoya che. gacchomAM samyag darzana-jJAna-cAstri-pratiSThita thayela che. A samyagadarzana jJAna-cAstri-paramapUjyomAM paNa vadhu zaraNa vA yogya che. atizaya sevya che, vizeSa sevana yogya che. AvA zaraNya, pUjya, sevya darzanAdine je koI gacchamAM koI paNa sthAnamAM koI prakAre virAdhe, te gaccha samyamArga nAzaka, unmArga dezaka thAya che. jyAM A baMne thAya te nizce AjJA virAdhaka thAya che. A. kAraNe he gautama ! eka kahevAya che ke saMkhyAtIta gacchomAM maryAdAnuM sthAnAMtara thAya che. gacchamAM je koI paNa game te eka ke vadhAre sthAna, maryAdA AjJAnuM ullaMghana kare te eaMte AjJA virAdhaka thAya. - [66] bhagavan ! gaccha maryAdA keTalo kmaLa prarUpelI che ? keTalo kALa gaccha maryAdA na ullaMghavI ? gautama ! jyAM sudhI mahAyazA, mahAsatvI, mahAnubhAva (chellA) duSprasaha aNagAra thaze tyAM sudhI gaccha maryAdA sAyavavA AjJA karelI che. eTale pAMcamAM ArAnA aMta sudhI gaccha maryAdAnuM ullaMghana karavuM. [67, 698] bhagavan ! A cihnothI maryAdAnuM ullaMghana kyuM che ? ghaNI azAtanA kthI che ane gaccha unmArgamAM pravezyo ema jANavuM ? gautama ! je vAraMvAra gaccha badalAvato hoya, eka gacchamAM sthiratAthI na raheto hoya. potAnI IcchA pramANe vartato, guru AjJA mujaba na raheto hoya, zAstranA rahasyo na jANato, vezathI AjIvikA karanAra, pATa-pATalA-pATiyA AdinI mamatA nAra, -prAsuka bAhaya prANavALA sacitta jaLano bhoga karanAra, mAMDalInA pAMca doSathI ajANa, te doSo sevanAra, sarva Avazyaka kriyA kALanuM ullaMghana karanAra, Avazyaka pratikramaNa na nAra, ochuM ke adhika Avazyaka nAra, gaNanA pramANathI ochA ke adhika rajoharaNa pAtra, daMDa, muhapatti Adi uparaNa-dhAraNanAra, gurunA upaNano paribhogI, uttaraguNa virAdhaka, gRhasthanI IcchAnusAra pravRtti nAra tenA sanmAnamAM pravartato, pRthvI-pANI-agni-vAyu-vanaspati, bIja kAya, trasAya betraNa-cAra-pAMca IndriyavALA jIvone sAraNa ke niSkaraNa pramAda doSathI saMghaTTana vageremAM doSane na joto AraMbha, parigrahamAM pravRtti karI, guru pAse AlocanA na
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ 94 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda krato. visthAnA svabhAvavALo, ksamaye game tyAM pharato, avidhithI saMgraha kvela, parIkSA vinA pravajyA Ape, vaDI dIkSA Ape, daza bheda vinaya samAcArI na zIkhave, traNa gAya ranAra, AThamada-cArakSAya-mamatvabhAva-ahaMnnara-kkasa-jIyA-laDAItophAna-Ata ane raudra dhyAna yukta, vaDIlane sthApana na kranAra, ghaNAM lAMbA samaye loca nAra, vidhA-maMtra-taMtra-joga-saMjana Adi zIkhIne temAM ja enaMta prayatna nAra, mULa sUtranA yogo ane gaNipadanA yogo na vahana kranAra, duSkALAdinA AlaMbana grahaNa krIne akSaya kharIdela, pakAvela Adi paribhoga vAnA svabhAvavALA thoDA roganuM kAraNa AgaLa krI citsiA #AvavA taiyAra thAya. tevA kAryane AnaMdathI vadhAve, je kaMI rogAdi thayA hoya tene AzrIne divase sunArA, kuzIlanI sAthe bolavA ane anukraNa javAnA svabhAvavALA, agItArthanA mukhathI nIkaLela aneka doSane pravartAvanAra vacanane ane anuSThAnane anusaravAnA svabhAvavALA talavAra, dhanuSa, khaDya-bhAlA, bANa, cakrAdi hathiyAra laI cAlavAnA svabhAvavALA sAdhuveza choDI anya veza dhAraNa krI rakhaDanAra, AvI rIte sADA traNa pada koTI sthAnasudhI he gautama ! gacchane asaMsthita hevo. tathA bIjAM ghaNAM prakAranA cilavALA gacchane saMkSepathI ddI zakAya che. di98] AvA prakAre moTA guNavALA gaccha jANavA te A pramANe-guru to sarva jagatanA jIvo, prANI, bhUto, satvone mATe vAtsalya bhAva rAkhanArA mAtA jevA hoya, pachI gaccha mATenuM vAtsalya kyAM bAkI rahe ? ziSyo ane samudAyanA evaMte hita ratA, pramANavALA, pathya Aloka ane paraloknA sukhane ApanArA evA AgamAnuM sArI hitopadezane ApanAra hoya che. devendra-narendranI samRddhinI prApti karatAM paNa zreSTha ane uttama guru mahArAjano upadeza che. gurumahArAja saMsAranA duHkhI AtmAnI bhAva anukaMpA janma-jarA-maraNAdika duHkhathI A bhavya jIvo atizaya duHkha bhogavI rahyA che. teo kyAre zAzvata zivasukha pAme ema NApUrvaka guru upadeza Ape. paNa vyasana ke saMkTaNI parAbhavita banIne nahIM. jema ke - graha vaLagALa hoya, unmata hoya, koI badalAnI AzAthI kare to he gautama ! guru ziSyonI nizrAe saMsArano pAra pAmatA nathI. temaja bIjAe karela sarva zubhAzubha karmano saMbaMdha koIne hoto nathI. [99, 700] he gautama! ahIM AvA prakAranI sthiti hovAthI jo deTa cAstriI gItArtha moTA guNothI yukta evA guru hoya ane teo vAraMvAra Ama kahe ke - sapanA mukhamAM AMgaLI nAkhIne tenuM mApa dhe, to te pramANe re. te ja maryane jANe che. 0i1, 002] Agama jJAtA dApi zveta AgaDo dhe to paNa te pramANe zraddhA kravI. ema EvAmAM kaMI karaNa haze je koI prasanna gamanavALo bhAvathI gurue dhela vacana grahaNakya che. te pIvAnA auSadhanI jema sukhAkArI thAya che. [03] pUrvakta puNyanA udayavALA bhavya sattvo jJAnAdi lakSmInA bhAjana bane
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ 95 pa/-/03 che. bhAvimAM jemanuM lyANa thavAnuM che. te devatAnI jema gurunI paryAyAsanA kre che. [704 thI 206] aneka lAkha pramANa sukhone ApanAra, saeNkko duHkhothI mukta krAvanA AcArya bhagavaMto che, tenA pragaTa daSTAMtarUpe kezI gaNadhara ane pradezI rAjA che. pradezI rAjAe narakzamananI badhI taiyArI relI, paNa AcAryanA prabhAve deva vimAna pAmyo. AcArya bhagavaMta dharmamativALA atizaya suMdara, madhura, karaNa, karya, upamAsahita evA vacano vaDe ziSyonA hRdayane prasanna karatA ratA preraNA Ape che. 0i7, 708] pa5, 5, papa, papapa saMkhyA pramANe AcAryo che. temAMthI moTA gaNavALA guNa samuhayukta eka nIvaDe che. jeo sarva prakAranA uttama bhAMgA vaDe tIrthara samAna guru mahArAja hoya. [9] teo paNa he gautama! devatAnA vacanasamAna che. te sUrya samAna bAkInA AcAryonI paNa covIze tIrthakranI ArAdhanA samAna ArAdhanA kravI joIe. [10] A AcAryapada vize dvAdazAMganuM zruta bhaNavAnuM hoya che, to paNa A vAta sArarUpe A pramANe huM chuM- [11, 1 muni, saMgha, tIrtha, gaNa, pravacana, mokSamArga A sarve emarthaka zabdo che. darzana, jJAna, cAritra, ghora ugra tapa A sarve gacchanA paryAya nAmo jANavA. je gacchamAM guruo rAga, dveSa ke azubha AzayathI ziSyane sAraNAdi preraNA ApatA hoya, dharmALane dhrujAvatA hoya te gautama ! gaccha nathI. | [13 thI 20] mahAnubhAva evA gacchamAM gurukULa kratAM sAdhune ghaNI nirjarA thAya che. tathA sAraNA, vAsaNA, coyaNA AdithI doSanI nivRtti thAya che. gurunA manane anusaranAra, ativinIta, pariSaha jitanAra, dhairya sakhanAra, stabdha na thanAra, lubdha na thanAra, gAravo na jyanAra, vikyA na nAra, kSamAdhArI IndriyadamI, saMtoSI, chAyarakSaka, vairAgya mArgalIna, dazavidha samAcArI sevanakta, Avazyakone AcaranAra, saMyamamAM udhamI, saeNkko vatana Thora, AkyA, krA, aniSTa, duSTa, niSphara vacanathI tiraskAya, apamAnanI na krAya, to paNa je roSAyamAna na thAya, jeo apakIrti-apayaza ke sArya janAra thatAM nathI. niraMtara svAdhyAya ane dhyAnamAM lIna mana vALA, ghora tapa ane caraNathI zarIra zoSavI denAra, krodha-mAnamAyA-lobha cAlI gayelA, rAga-dveSane dUrathI tyAga karelA, vinayopacAra kuzaLa, 16 bhede vacana zaddhipUrvaka bolavAmAM kuzaLa, niravadha vacana bolanAra, atiza ya na bolanAra, vAraMvAra bolabola na kranArA, gurue sakAraNa ke akaraNa kaThora, AA, rkaza, niSThara, aniSTa zabdo kahyA hoya tyAre tahari kranAra ityAdi guNavAna jemAM hoya te gaccha che. ri1 thI 23] yAtrAdimAM mamatva bhAvano sarvathA tyAga karIne, potAnA zarIra vize nispRha bhAvavALI, saMyama nirvAha pUratA ja AhAra grahaNa kranArA, te paNa karadoSa rahita, zarIra-rUpa ke IndrIyanA rasane poSavA nahIM, bhojana kratA kratA paNa potAne anukULa AhAra maLavA badala abhimAna na kranAra, mAtra saMyama yoga vahana,
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ 96 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda irSA samiti pAlana, vaiyAvacca mATe AhAra nAra ke paDilehaNAdi saMyama mATe AhAra grahaNa re. [24, 5] apUrva jJAna grahaNa mATe atizaya udhama kranArA ziSyo jemAM hoya sUtra-artha-ubhayane je jANe che. temaja te mATe nitya udhama re che. jJAnAcAradarzanAcAra-cAsTiAcAra traNenA ATha-ATha, tapAcAranA bAra, vIryAcAranA 36AcAra, temAM baLa-vIrya chUpAvyA vinA aglAnie khUba ewgra mana, vacana, kayAnA yoge udhama #nAra thAya, evA prakAranA ziSyo jemAM hoya te gaccha kahevAya. [2] guru AkyA kkora niSphara vacane seMDovAra Thapadma Ape to paNa ziSya sAme ne bole te ga7 dhevAya. thiI tapa prabhAvathI aciMtya utpanna ladhi temaja atizayavALI haddhi meLavelI hoya to paNa je gacchamAM gurunI avahelanA ziSyo na re te gaccha EvAya. 2i] eka vakhata pAMkhaDIthI sAthe vAda krI, vijaya pAmyo hoya, yaza samUha upAryo hoya evA ziSya paNa je gacchamAM gurunI hIlanA na kare te gaccha EvAya. kirI jemAM akhalita, ADA avaLA akSaro bolAtA na hoya tevA akSaravALA, pado ane akSarothI vizuddha, vinaya upadhAna pUrvaka bAra aMganA sUtro ane zrutajJAna jemAM meLavAtA hoya tene gaccha kahevAya. 3i0] gurunA caraNanI bhakti samUhathI temaja temanI prasannatAthI jemaNe AlAvA prApta kya che evA suziSyo ekagra manathI jemAM adhyayana kratA hoya te gaccha kahevAya. [31] glAna, navadIkSita, bALaka AdithI yukta gacchanI dazabhede, vidhisaha, gujJAthI vaiyAvacca thatI hoya te gaccha. 3i] jemAM daza bhede samAcArI khaMDita thatI nathI. jemAM rahelA bhavya satvono samudAya siddhi ke bodha pAme te gaccha. [33] IcchAAra, ticchAkara, tathAkAra, AvasthiI , nepedhi, ApRcchA, pratipRcchA, chaMdanA, nimaMtraNA, upasaMpadA A dazavidhi sAmAcArI je-je samaye kravAnI hoya te-te samaye re te gaccha kahevAya. [34] jemAM nAnA sAdhu moTAnA vinaya re, eka divasa paNa dIkSA paryAyamAM moTo hoya tenI avagaNanA na thAya te gaccha. [35] game tevo bhayaMkra duSkaLa hoya, prANanA tyAgano prasaMga Ave to paNa sahasAskare paNa sAdhvInI vahorI lAvela vastu na vApare te ga7 hevAya. [36] jenA dAMta paDI gayA che, tevA vRddha sthaviro paNa sAdhvI sAthe vAta kratA nathI, temaja strInA aMgopAMganuM nirIkSaNa jemAM krAtuM nathI te gaccha che. 3i0] je gacchamAM upabhoga mATe sthApita vastu khAtI nathI, taiyAra Ayela bhojanAdi, sAme lAvIne apAtA AhArAdi, pUtirma doSavALA AhArathI bhayabhIta,
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa/ pAtra vAraMvAra dhovAnA bhayathI doSa lAgavAnA bhayavALA upayogavaMta sAdhu hoya te ga7. [38] jemAM pAMce aMgo jenA kAmapradIptakra che, durjaya yauvana khIleluM che, moTo ahaMkAra che. evA kAmadeva pIDita muni hoya to paNa sAme tilottamA devAMganA AvIne ubhI rahe to paNa sAme najara kyuM nahIM te ga7 jANa. [39] ghaNI labdhivALA, zIlabhraSTa ziSyane je gacchamAM guru vidhithI vacana phrI zIkSA kare te gaccha kahevAya. 4i0, 41] nama, sthira svabhAvI, hAsya, tyAgI, tvarA rahita gativALo, visthA na karato, aghaTita kArya na krato, ATha bhede gaucarI gaveSato, jemAM munionA vividha prakSare abhigraha prAyazcita dekhI devendronI citta camatkAra pAme te gaccha. [] jegacchamAM moTA-nAnI vaMdana vidhi sacavAya, pratikramANi maMDalI vidhAnane nipuNa paNe jANe, akhalina zIlavALA guru hoya, ugra tapasI sAdhu hoya, te gaccha jANa. 4i3] jemAM surendro pUjita, ATha rma rahita, RSabhAdi tIrthanI AjJAnuM Alana na krAtuM hoya te gaccha. [9] gautama ! tIrtha sthApaka tIrthakra, temanuM zAsana, tene he gautama ! saMgha jANa. saMghamAM rahela gaccha, gacchamAM rahela jJAna, darzana ane cAstri te tIrtha che. 4i5] samyaga darzana vinA jJAna na hoya, jJAnamAM darzana sarvatra hoya, darzana jJAna hoya tyAM cAstri hoya ke na paNa hoya. [6] darzana ke cA irahita jJAnI saMsAramAM bhaTake che. paNa cA>>i yukta hoya te nakkI siddhi pAme temAM saMdeha nathI. [4] jJAna padArthane prakAzita phrI oLakhAvanAra thAya, tapa AtmAne karmathI zuddha re, saMyama e mana-vacana-kAyanI zuddha pravRtti rAvanAra thAya, traNamAMthI ekenI paNa nyUnatA hoya to mokSa thato nathI. | [48] e jJAnAdi tripuTInAM potAnAM aMga svarUpa hoya to kSamA Adi dazavidha yatidharma che. temAMnA eka pado jemAM AcarAtA hoya te gaccha jANavo. ji9] jemAM pRthvI, pANI, agni, vAyu, vanaspati temaja vividha prakAranA traNa jIvone maraNa prasaMge paNa jeo manathI pIDA #tAM nathI, te gaccha jANavo. kipa0] jemAM sacitta jaLanuM eka biMdu mAtra paNa tApamAM game tevuM gaLuM zoSAtuM hoya, tIvra dviSA lAgI hoya, maraNano prasaMga Ave, to paNa muni kAcuM pANI na Icche te gaccha. kipa1] je gacchamAM zULa roga, jhADA, ulaTI ke anya kreI vicitra maraNAMta roga prasaMge paNa agni saLagAvavA mATe koIne preraNA ApatI nathI te gaccha EvAya. [52] je gacchamAM jJAnadhAska AcAryAdi AryAone 13 hAtha dUrathI taje che, 2i017]
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ 98 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda dareka strIne manathI paNa taje te gaccha. [53, 4pa4] ratikrIDA, hAsyakrIDA, kaMdarpa, nAthavAda jyAM rAtA nathI, doDavuMullaMghavuM-apazabdo daSTiviSa sarpa ke pradIpta agni ke jheranI jema varjavAmAM Ave te gaccha. pipa] jyAM vezadhArI ke arihaMta paNa strInA hAthano sparza kre to te nizcayathI mULaguNa bahAra jANavA. [56] uttama kuLamAM janmela hoya, guNasaMpanna, labdhi yukta hoya, mULaguNamAM jene sabsanA thatI hoya tevAne paNa jemAMthI kADhI mUkvAmAM Ave te gaccha hevAya. [5] jemAM hiraNya, dhana-dhAnya, baMsAdi dhAtu, zayana-Asana Adi gRhastha upabhogya vastu na vaparAya te gaccha. kipa8] jemAM koI kAraNe samarpaNa rela pArakuM suvarNa Avela hoya to kSaNavArane mATe paNa na sparze te gaccha jANa. [59] capaLa citta AyaonA dughera brahmacaryavrata pAlana kravA mATe 7000 parihAra sthAna jyAM che te gaccha. [60] jemAM uttara-pratyuttarothI AryA, sAdhu sAthe atikrodha pAmIne pralApa karatI hoya tevA gacchanuM zuM kAma che? [61] gautama jyAM ghaNAM prakAranA vikalponA kallolo ane caMcaLa manavALI AryAnA vacanAnusAra vartavAmAM Ave tene gaccha kema kahevAya ? [62 063] jyAM eka aMgavALo mAtra eklo sAdhu, sAdhvI sAthe bahAra 100 hAtha uparAMta AgaLa cAle, to he gautama ! te gacchamAM kaI maryAdA? jyAM dhamapadeza sivAya sAthvI sAthe AlApa-saMtApa-vAtaliApAdi vyavahAra hoya te gaccha kevo ? 6i4 thI 06] bhagavad ! sAdhuone aniyata vihAra ke niyata vihAra hotA nathI, to pachI karaNe je nityavAsa seve tene zuM samajavuM? gautama ! mamatvabhAva rahita thaI nirahaMkAra paNe jJAna, darzana, cAritramAM udhama #nAra hoya, samagra AraMbhathI sarvathA mukta benalo ane potAnA deha upara paNa mamatvabhAva rahita hoya, manipaNAnA AcArone Acarato eka kSetramAM paNa gItArtha 100 varSa sudhI vAsa re to te ArAdhaka gaNelo che. [6] bhojana samaye sAdhunI mAMDalImAM pAtra sthApana kratI sAdhvI hoya, te strI rAjya che, paNa gaccha nathI. [68] je gacchamAM rAtre 100 hAthathI vadhu sAdhvIne javuM hoya to jaghanya cAra ane utkRSTa daza sALI na hoya to tene gaccha na jANavo. [69, 70] apavAdathI ke kAraNe cArathI ochA sAdhvI eka gAu paNa jemAM cAlatA hoya te gaccha kevo ? gautama ! je gacchamAM ATha thI ochA sAdhu mArgamAM sAdhvI sAthe apavAda paNa cAleto gacchamAM kaI maryAdA ? [71] jemAM 63 bhedavALA cakSurAgAgninI udIraNA thAya te rIte sAdhu, sAdhvI
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ 99 pa/-/ 1 prati daSTi kre te gacchamAM zI maryAdA ?. [ka] jemAM sAdhvInA vahorelA pAtrA, daMDAdi vividha upakraNone sAdhuo bhogave, tene gaccha kema nhevAya? [73] ati durlabha, baLa-buddhivardhaka, zarIra puSTi kra evuM auSadha sAdhvIe meLavela hoya ane sAdhu teno upayoga kare te gacchamAM kaI maryAdA rahe? [4] zazabhasanI bahena sukumAlikAnI gati sAMbhaLI zreyArthI dhArmika puruSe lagIra paNa mohanIya karmano vizvAsa na kravo. ki75] deTa cAstriI, guNa samuha evA AcArya ane gacchanA vaDerA sivAya je koI sAdhu-sAdhvIne AjJA pharamAve te gaccha nathI. zies] megha garjanA, doDatA azvanA udaramAM utpanna vAyu ane vIjaLI jema jANI zaktA nathI. tema gUDha hRdayA AryAnA caMcaLa ane gUDha manane jANI zakAtuM nathI. temane anya jatAM gaccha nAyaka taraphathI nivAravAmAM na Ave to te strI rAjya che paNa gaccha nathI. [2] tapolabdhiyukta, IMdravaDe anusaratI, pratyakSA zrutadevI samAna sAthvI paNa je gacchamAM kArya kratI hoya te strIyA rAjya che, paNa gaccha nathI. ki78] gautama ! pAMca mahAvata, traNa gati, pAMca samitio, dazavidha yati dharma, temAMthI koI paNa enI skUlanA thAya te gaccha nathI. [27980] eka ja divasanA dikSita dramaka sAdhu sanmukha ciradIkSita AryA caMdanAe ubhA thaI. temanuM sanmAna-vinaya kyAM ane Asane na beThA, te sarve AryAno vinaya che. 100 varSa paryAya vALA dIkSita sAdhvI hoya ane sAdhu eka divasanA dIkSita hoya to paNa bhaktipUrNa hRdaye vaMdanarUpa vinayathI pUjya che. [81 thI 8] je sAdhu, sAdhvI pratilAbhita padArthomAM guddhi nArA che, pote pratilAbhelathI asaMtuSTa che. bhikSAcayathI bhagna thayelA evA teo aNikAputra AcAryanuM daSTAMta AgaLa che. duSkALamAM ziSyone sukALa pradezamAM moklI ApelA, paNa pote vRddhapaNAne kAraNe bhikSAcayartha samartha na hatA, te vAta te pApIo nathI jANatA ane AryAno lAbha zodhe che. te pApIo temAMthI je guNa grahaNa kravA yogya che. tene grahaNa kratA nathI. jema ke duSkaLamAM ziSyono vihAra krAvyo, ziSyonI mamatA choDI, tyAM sthiravAsa kyoM te na vicArI mAtra sthiravAsanI vAta kya che. A lokmAM paDavAnA AlaMbano aneka che. pramAdI ajayaNAvALA jIvo lokmAM jevuM-jevuM dekha tema kahe che. [85] jyAM munione moTA kSAyathI tiraskarAya to paNa jema sArI rIte beselo laMgaDo puruSa uThavAnI icchA na de, tema tenA kaSAyo ubhA thatAM nathI, te gaccha hevAya. %i6] dhamantarAyathI bhaya pAmela, saMsAranA garbhavAsathI DarelA muni anya munione klAyanI udIraNA na kare, te gaccha.
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda [8] dAna, zIla, tapa, bhAvarUpa caturvidha dharmanA aMtarAyathI ane bhavathI bhaya pAmela evA ghaNAM gItArtha hoya tyAM vAsa kavo. 8i8] jemAM cAre gatinA jIvono rksanA vipAke bhogavatA dekhIne ane jANIne muni aparAdhI upara na kope te gaccha. 8i9, 70] je gacchamAM pAMca vadhasthAno-ghaMTI, sAMbeluM, cUlo, pANIyAruM, sAvaraNI paikI eka paNa hoya te gacchane trividhe vosirAvIne bIjA gacchamAM cAlyA javuM. vadha sthAna ane AraMbhathI pravRtta evA ujajavaLa vezavALA gacchamAM vAsa na kravo. cAritra guNothI ujjavaLa evA gacchamAM vAsa ravo. [11] durjaya ATha karmarUpI malane jItanAra pratimalla ane tIrthakra samAna AcAryanI AjJAnuM je ullaMghana kre che. teo kayara puruSa che, paNa sapuruSa nathI. 0i , 09] bhraSTAcAra nAra, bhraSTAcAranI upekSA kranAra ane unmArgamAM rahelA AcArya, e traNe mArganAzaka che. jo AcArya khoTA mArgamAM rahelA hoya, unmArga prarUpaka hoya to nakkI bhavya jIvono samUha te khoTA mArgane anusaranAra thAya, mATe unmAga AcAryano paDachAyo paNa na levo. zi94 thI 16] A saMsAramAM duHkha bhogavatA eka prANIne pratibodha krIne tene mArgamAM sthApe che, teNe deva ane asuranA jagatamAM amArI paDatanI udghoSaNA krAvI che, ema samajavuMbhUta-vartamAna-bhAvimAM evA mahApuruSo paNa hatA che - thaze ke jemanA caraNa cagala jagatanA jIvone vaMdana kravA yogya che, tema ja parahita mATe evaMta prayatnamAM jeno kaLa pasAra thAya che. he gautama ! evA paNa mahAnubhAva thayA che ane thaze ke jenA nAma grahaNa kravAthI paNa nakkI prAyazcita lAge. [90 thI 9] AvI gaccha vyavasthA duusahasUri sudhI cAlavAnI, paNa temAM vaccenA kALamAM je koI tenuM khaMDana kraze to he gautama te gaNIne nizcayathI anaMta saMsArI jANavo. samagra jagatanA jIvonA maMgala ane eka lyANa svarUpa uttama nirupadrava siddhipada viccheda kranArane je prAyazcita lAge, te prAyazcita gaccha vyavasthA khaMDana nArane lAge. mATe zatru ane mitramAM samAna manavALA, parahitakraNa tatpara, lyANanI IcchAvALAe ane pote AcAryanI AjJAnuM ullaMghana na kravuM. [800thI 803] traNa gAravamAM Asakta thayelA evA aneka AcAryo gaccha vyavasthAnuM ullaMghana krIne haju Aje paNa bodhi pAmI zaktA nathI. bIjA paNa anaMta vakhata cAre gati svarUpa bhavamAM ane saMsAramAM paribhramaNa kraza paNa bodhi prApta ze nahIM. lAMbA kALa sudhI atizaya dukhapUrNa saMsAramAM raheze. gautama cauda rAja pramANa lomAM vALanI aNI jeTalo paNa evo pradeza nathI ke jyAM e jIve anaMtA maraNo prApta kya na hoya. jIvanA 84 lAkha utpatti sthAno che temAM evI eka paNa yoni nathI ke gautama che jemAM anaMtI vAra sarva jIvo utpanna thayA na hoya. 8i04 thI 80 tapAvelI lAlavArthI agni samAna soyo najIka najIka zarIramAM khosavAmAM Ave ane je prakAranuM vedanA duHkha thAya tenA karatAM garbhamAM AThagaNuM
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5/-2004 thI 806 duHkha thAya. jyAre janma thAya tyAre yoni yaMtramAM pIlAvAthI je duHkha thAya te tenAthI kroDa ke kroDA kroDa gaNuM paNa du:kha thAya. janma thato hoya ane maraNa pAmato hoya te samayanuM je duHkha te samaye to tenA duHkhAnubhavamAM potAnI jAti bhUlI jAya che. [807 thI 810] gautama ! judI judI yonimAM paribhramaNa karatA jo te duHkhavipAkonuM smaraNa karavAmAM Ave to jIvI na zakAya. are! janma, jarA, maraNa, durbhAgya, vyAdhinI vAta bAju upara rAkhIe. paNa kyo mahAmativALo garbhAvAsathI lajjA na pAme ane pratibodhita na thAya. ghaNAM rudhira, parUthI gaMdakIvALA, azuci durgandhavALA, malathI pUrNa, jovA paNa na game evA durabhigaMdhavALA garbhamAM koNa dhRti pAmI zake ? to jemAM eaMta duHkha vikharAI javAnuM che, ekAMta sukha prApta thavAnuM che tevI AjJAno bhaMga na karavo. AjJAbhaMjane sukha kyAMthI hoya ? [811] bhagavan ! utsarge ATha sAdhunA abhAvamAM athavA apavAdathI cAra sAdhuo sAthe sAdhvInuM gamanAgamana niSedhela che. temaja utsargathI daza saMyatithI ochI, apavAdathI cAra saMpattinA abhAve 100 hAtha uparAMta javAnuM. bhagavaMte niSedhela che. A AjJA ullaMdhaka sAdhu hoya ke sAdhvI, tene anaMtasaMsArI helAM che, to pAMcamA ArAne aMte eklA asahAya duSapasaha aNagAra haze. viSNuzrI sAdhvI paNa asahAya eklA haze. to teo kevI rIte ArAdhaka haze ? gautama ! duSamALanA aMte te cAre kSAyika samyaktva jJAna darzana cAstri yukta haze. temAM je mahAyazA mahAnubhavI duppasaha aNagAra haze teono atyaMta vizuddha darzana-jJAnacAritrAdi guNothI yukta jeNe sArI rIte sadgatino mArga joyela che. tevA AzAtanA bhIru, atyaMta paramazraddhA, saMvega, vairAgya, samyak mArgamAM rahelA, vAdaLA rahita nirmaLa AzamAM zaradapUrNimAnA vimalacaMdra kliNa samAna ujjavala uttama yazavALA, vizeSa vizeSa vaMdana lAyaka, pUjyomAM paramapUjya haze. tathA te sAdhvI paNa samyaktva jJAna cAritramAM patAkI samAna, mahAyazA, mahAsatvI, mahAnubhAga evA guNayukta hovAthI sArI rIte jenuM nAma smaraNa karI zakAya tevA viSNuzrI sAdhvI thaze. vaLI jinadatta ane phalguzrI e nAme zrAva zrAvikA thaze. ghaNAM divasa sudhI varNavI zakAya tevA guNavALuM te yugala thaze. teo sarvenuM 16-varSanuM utkRSTa Ayu haze. ATha vargo cAstri paryAya pALI, pApanI AlocanA karIne, niHzalya thaIne namaskAra smaraNamAM parAyaNa banI eka upavAsa bhakta bhojana pratyAkhyAna ii saudharma klpa upapAta thaze. pachI manuSya lokmAM Agamana thaze, to paNa teo gaccha vyavasthA toDaze nahIM. 101 [812, 813] bhagavan ! kyA kAraNe ema vhevAya che ke to paNa gaccha vyavasthA ullaMghaze nahIM ? gautama ! ahIM najIknA kALamAM mahAyazA, mahAsatvI, mahAnubhAva zasthaMbhava nAme mahAtapasvI, mahAmati bAra aMgarUpa zrutajJAnanA dhAraka aNagAra thaze. teo pakSApAta rahitapaNe alpAyuvALA bhavyasatvone jJAnAtizaya vaDe 11 aMgo, 14 pUrvonA paramasAra ane navanIta sarakhuM ati praguNa yukta siddhinA
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 mahAnizIthachedatra-anuvAda mArga samAna dazavaikalika nAme zrutaskaMdhanI niyuhaNA ze. bhagavad ! konA nimitte? gautama ! manaknA nimitte. ema mAnIne ke A manaka paraMparAe alpALamAM moTA ghora duHkha samudra samAna A cAre gati svarUpa saMsArasAgarathI kevI rIte pAra pAme ? te te paNa sarvajJanA upadeza vinA to na ja banI zake. sarvajJano upadeza apAra ane duravagAhya che. anaMtagama paryAyothI yukta che. alpALamAM A sarvajJokta sarva zAstromAM avagAhI na zakraya. tethI he gautamAM atizaya jJAnI zayyabhava ema ciMtavaze ke jJAnasamudrano cheDo nathI. maLa alA che, vipno aneka che, mATe je sArabhUta hoya te jema khArA jaLamAMthI haMsa mIThuM jaLa grahaNa krAve, tema grahaNa krI levuM. [814] temaNe A bhavyAtmA manane tatvanuM parijJAna thAya ema jANIne pUrvomAMthI dazavaikAlika mRtadhanI nispRhaNA krI. te samaye jyAre bAra aMgo ane tenA artho viccheda pAmaze tyAre duSyama ALanA cheDA sudhI - duSpasaha aNagAra sudhI dazavaikalika sUtra ane arthathI bhaNAze. gautama ! A duSyasaha aNagAra paNa te dazavaikalinA arthAnusAra pravartaze, paNa svamati lpanAthI svacchaMda AcAramAM nahIM pravarte. te dazavaikalika zrutaskaMdhamAM te kALe bAra aMgo rUpa zruta skaMdhanI pratiSThA thaze. gautama ! A kAraNe ema kahevAya che ke game te rIte gaccha vyavasthA maryAdAnuM ullaMghana na kravuM. [815] bhagavan! atyaMta vizuddha pariNAmavALA gaNanAyakanI paNa koI tevA dazIla ziSya svachaMdatAthI, gAravanA kAraNe ke jAtimada AdithI jo AjJA na mAne ke ullaMghe to zuM te ArAdhaka thAya kharo ? gautama ! zatru ane mitramAM samabhAvI, guru guNomAM vartatA niraMtara sUtra anusAra vizuddhAzayathI vicaratA hoya tevA gaNInI AjJAnuM ullaMghanAra 499 sAdhunI jema anArAdhaka thAya. [81] bhagavad ! te 49 sAdhuo jeoe tevA guNayukta mahAnubhAva guru mahArAjanI AjJA ullaMghIne ArAdhaka na banyA te baeNNa hatA? gautama! 28Sabhadeva paramAtmAnI pUrve thayela trevIza covIzI ane te covIzInA covIsamAM tIrthakra nirmANa pAmyA pachI loka baLa guNathI utpanna thayela rmarUpI parvatano cUro kranAra mahAyazA, mahAsatvI, mahAnubhAva, savAramAM nAma grahaNa kravA yogya vaIra nAme gacchAdhipati thayA. sAdhvI sivAya temane pa00 ziSyonA parivAravALo gaccha hato. sAdhvI sahita gaNono ra000nI saMkhyA hatI. gautama ! te sAdhvIo atyaMta paraloka bhIru hatA. atyaMta nirmaLa aMta:kraNavALA, kSamAdhArI, vinayavatI, indriyadamI, mamatva rahita, ati abhyAsa, vazarIrathI paNa adhika cha kAyanA jIvo upara vAtsalya kranArI, bhagavaMte zAstramAM helA evA atizaya ghora vIra tapazcaraNanuM sevana karI zoSavelA zarIravALI, tIrtha prarUpita karyA mujaba adInamanathI, mAyA, mada, ahaMkAra, mamatva, rati, hAsya, krIDA, kaMda, nAthavAda rahita, svAbhIbhAva Adi doSothI mukta te sAdhvIe
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5/-/816 AcArya pAse zrAmaNyanuM anupAlana karatI hatI. gautama ! te sAdhuo tevA manohara na hatA. koIka samaye te sAdhuo AcAryane hevA lAgyA ke bhagavan ! jo Apa AjJA Apo to ame tIrthayAtrA karIne caMdraprabhusvAmInA dharmacakrane vaMdana karIne AvIe. tyAre he gautama ! adInamanathI, atvarAthI, gaMbhIra-madhuravANIthI te AcArya tamena uttara Apyo ke * ziSyone svakIya IcchA evA suMdara zabdono prayoga karIne suvihitone tIrthayAtrA mATe javuM lpatuM nathI. to jyAre pAcha 5 pharavAnuM thaze tyAre huM tamane yAtrA ane caMdraprabhu svAmIne vaMdana AvIza. bIjI vAta e ke yAtrA mATe asaMyama karavAnuM mana thAya che, A kAraNe tIrthayAtrAno niSedha Ayela che. - tyAre ziSyoe pUchyuM ke tIrthayAtrA jatA sAdhune asaMyama kevI rIte thAya ? tyAre pharI paNa IcchAraNa ema bIjI vakhata bolAvIne ghaNAM loko vacce vyAkuLa banIne AkrozathI uttara Apyo. paraMtu tyAre AcAryae ciMtavyuM ke mAruM vanaya ullaMghIne paNa nakkI A ziSyo jaze ja. te kAraNe ja mIThAM mIThAM vacano bole che have koI divase manathI bahu vicAra karIne AcArya kyuM ke tamo thoDo paNa sUtraartha jANo cho kharA? jo jANatA ho to jevo asaMyama tIrthayAtrAmAM thAya che, tevo asaMyama svayaM jANI zakAya che. A viSayamAM vadhu khIne zuM ? bIjuM tamoe saMsAranuM svarUpa, jIvAdi padArtho, tenuM yathAyogya tatva jANeluM che. have koI vakhata ghaNAM upAyothI samajAvyA. yAtrA jatA nivAryA. 'to paNa teo AcAryane choDIne krodharUpI yama sAthe tIrthayAtrA karavA nIkaLI paDyA. 103 teo jatAM jatAM kyAMka AhAra gaveSaNAno doSa, kyAMka lIlI vanaspatikAyano saMghaTTo, kyAMka bIja cAMpatA, kyAMka kIDI Adi viklendrIya jIvo ane sAyanA saMghaTTana, paritApana, upadravathI thato asaMyama ratAM hatAM. beThA beThA paNa pratikramaNa karatA na hatA. kaMIka moTA pAtra nAnA pAtra uparaNAdi baMne kALa vidhipUrvaka prekSaNa-pramArjana karI zaktA naha tA. paDilehaNa vAyuAyanA jIvonI virAdhanA thAya tema vastro jhATaktA hatAM ItyAdi gautama ! tenuM keTaluM varNana karavuM. 18000 zIlAMgo, 17 bhede saMyama, 1ra bhede tapa, kSamA Adi dazavidha zramaNadharma vagerenA eka eka padane aneka vakhata lAMbA kALa sudhI bhaNIne gokhIne baMne aMgorUpa mahAzruta skaMdha jemaNe sthira paricita karelA che, aneka bhAMgA ane seMkyo joDANo duHkhe rIne jeo zIkhelA che. niraticAra cAritradharma pALela che. A sarve je pramANe kaheluM che, te pramANe niraticAra pALatA hatA, e badhuM saMbhArI te gacchAdhipatie vicAryuM ke mArA parokSamAM te duSTa zIlavALA ziSyo ajJAnapaNAnAM kAraNe atizaya asaMyama sevazo te sarva asaMyama mane lAgu paDaze. kema ke huM temano guru chuM. mATe huM temanI pAchaLa jaIne temane preraNA ApuM ke jethI A asaMyamanA viSayamAM huM prAyazcita adhikArI na banuM. ema viklpa karIne te AcArya tenI pAchaLa jeTalAmAM gayA teTalAmAM to teone asaMyamathI ane kharAba rIte avidhithI jatAM
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda joyA. tyAre he gItamAM atizaya suMdara-madhura zabdonA AlApapUrvaka gacchAdhipatie hyuM ke are uttama kuLa ane nirmaLa vaMzanA AbhuSaNa samAna amuka amuka mahAsatvavALA sAdhuo ! tame unmArga pAmI rahelA che. paMcamahAvratadhArI dehavALA mahAbhAgyazALI sAdhu-sAdhvI mATe ra7000 caMDIla sthAno sarvajJa bhagavaMte prarUpelA che. zrutanA upayogavALAe tenI vizuddhi tapAsavI joIe. tame zUnyAzUnya citte anupayogathI kema cAlI rahyo cho ? tamArI IcchAthI tame upayoga rAkho. tame A sUtra ane artha bhUlI gayA cho? sarva parama tatvonA paramasArabhUta evA prakAre A sUtra che. eka sAdhu eka-be IMdriyavALA prANIne potAnA hAtha ke pagathI ke bIjA pAse athavA saLI vagere adhikraNathI koI paNa padArthabhUta upakraNathI saMghaTTo re-ve-anumode tenAthI bAMdhela karma jyAre udayamAM Ave tyAre yaMtramAM zeraDI pIlAya tema te karmano kSaya thAya. jo gADha pariNAmathI rma bAMdhela hoya to pApa karma bAra varSa sudhI bhogave. agADha paNe pamADe to 1000 varSa sudhI vedanA bhogave tyAre te karma khape. gADha paritApanathI 10,000 varSa sudhI e pramANe AgADha kalAmaNAthI dazAlAmAM varSe te pApakarma khapAve ane upadrava re to kroDa varSa duHkha bhogavIne pAparma kSaya karI zakAya. e ja pramANe traNa IndriyavALA jIvane vize paNa samajI levuM. tame ATaluM samajanArA cho mATe temAM muMjhAva nahIM. gautama ! e rIte strAnusAra AcAryae sAraNA kravA chatAM mahApApakarmI, cAlavAnI vyAkuLatAmAM eka sAthe badhAM utAvaLa kratA, teo sarva pAparmathI mukta kranAra evA AcAryanA vacanane bahumAnya kratA nathI. tyAre he gautama ! te AcArya samajI gayA ke nakkI A mArA ziSyo unmArge prayANa krI rahelA che. sarva prakAre pApamativALA A duSTa ziSyo che, to mAre pAchaLa zA mATe khuzAmatanA zabdo bolatA bolatA temanuM anusaraNa kravuM? athavA A jaLa vagaranI sukkI nadInA pravAhamAM vahevA jevuM che. A sarve bhale deza dvArothI jatAM rahe. huM have mArA AtmahitanI sAdhanA krazI. Agamokta tapa ane saMyamanA anuSThAne vaDe potAnA parAkramathI ja A bhava samudra tarI zakAze. tIrthakra bhagavaMtonI A ja AjJA che ke [8] Atmahita kravuM ane jo zakaya hoya to parahita paNa kravuM. Atmahita ane parahita be kravAno vakhata Ave to pahelAM Atmahita ja sAdhavuM joIe. 8i18] bIjuM A ziSyo kadAca tapa ane saMyamanI kriyAo Acaraze to tenAthI temanuM ja zreya kraze ane jo nahIM Ayaraze to temane ja anuttara durgatimAM gamana kravuM paDaze. chatAM paNa mane gaccha samarpaNa thayelo che to mAre temane sAco mArga ja hevA joIe. vaLI tIrthakya bhagavaMte AcAryanA 36 guNo nirUpelA che. temAMthI huM enuM atikramaNa krIza nahIM. mArAprANano bhoge paNa huM ArAdhaka thaIza. AgamamAM kyuM che ke Aloka ke paraloka viruddha kArya na AcaravuM. na AcarAvavuM ke AcaranArane anumodavA nahIM. AvA guNayukta tIrthanuM heluM paNa teo kratAM nathI to huM
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa-818 105 temano veza khUMcavI lauM. zAstramAM kyuM che ke je koI sAdhu ke sAdhvI vacana mAtrathI paNa khoTuM vartana, ayogya AcaraNa kare, to bhUla sudhAravA sAraNA, vAraNA, coyaNA, paDicoyaNA kravA chatAM ja vaDIlanA vacanane avagaNIne pramAda rai, kyA pramANe na varte, taharI jhI AjJA na svIkAre Iccha prayogapUrvaka apArTamAMthI pAcho na khase temano veza laI levo. e pramANe Agamokta nyAye te AcAryae jeTalAmAM eka ziSyano veza kheMcI lIdho,teTalAmAM bAkInA ziSyo nAsI gayA. pachI he gautama ! ne AcArya dhIme dhIme temanI pAchaLa javA lAgyA. paNa utAvaLathI nahIM. utAvaLA cAle to khArImAMthI madhura bhUmimAM, madhuramAMthI khArI bhUmimAM saMkramaNa kravuM paDe. kaLImAMthI pILI bhUmimAM ane pILImAMthI kALI bhUmimAM, jaLamAMthI sthaLamAM ane sthaLamAMthI jaLamAM saMkramaNa javuM paDe. te kAraNe vidhipUrvaka pagapramAjI cAlavuM joIe. jo paganI pramArjanA na rAya to bAra varSanuM prAyazcita pAme. te kAraNe AcArya utAvaLA cAlatA na hatA. koI samaye sUtrokta vidhithI sthAnanuM saMkramaNa jatA hatA tyAre he gautama ! te AcArya pAse ghaNAM divasathI sudhAthI levAI gayelA zarIravALo, pragaTa dADhAthI bhayaMkra yamarAja samAna bhaya pamADato, pralayakALanI jema ghorarUpavALo kesarI siMha AvI pahoMcyo. te gacchAdhipatie vicAryuM ke jo utAvaLo cAluM to A siMhanA paMjAthI cUkI jaI bacI zakuM paNa utAvaLe cAlatA asaMyama thAya. bhagavaMtanI AjJAnI virAdhanA thAya. zarIrano nAza thAya te sAruM paNa asaMyamamAM pravartavuM nahIM sAruM. ema ciMtavI, jeno veza khUMcavI lIdhelA te ziSyane veza ApIne nipratirma zarIravALA te gacchAdhipati pAdapopagamana anazana svIkArIne tyAM ubhA rahyA. pelo ziSya paNa temaja rahyo. have te samaye atyaMta vizuddha aMtaHkraNavALA paMcamaMgalanuM smaraNa jatAM zubha adhyavasAyapaNAnA yoge te baMnene sahe mArI nAMkhyA. te baMne aMtaktaH kedhalI thayA. ATha karmathI sahita siddha thayA. pelA 499 sAdhu. te karmanA doSathI jevA duHkho anubhavatA hatA, anubhavaze temaja anaMta saMsArasAgaramAM paribhramaNa ze te sarva vRtAMtta anaMtakALe paNa hevA koNa samartha che? e rIte he gautama ! te 499 sAdhu ke jemaNe guru AjJAnuM ullaMghana kyuM. ArAdhanA na karI te anaMta saMsArI thayA. [819] bhagavan! zuM tIrthakranI AjJA ullaMghavI ke AcAryanI AjJA? gautama! AcAryo cAra bhede che - nAmAcArya, sthApanAcArya, dravyAcArya ane bhAvAcArya. temAM je bhAvAyArya che te tIrthakra samAna che. tenI AjJAnuM ullaMghana na kravuM. 8i20] bhagavana te bhAvAcArya kyArathI hevAya? gautama ! Aje dIkSita thayo hoya chatAM paNa AgamavidhithI pade padane anusarIne vartAva kare te bhAvAcArya hevAya. paNa 100 varSanA dIkSita hovA chatAM vacana mAtrathI paNa Agamane bAdhA re. temane nAma - sthApanamAM mUkavA. bhagavad ! AcAryone keTaluM prAyazcita Ave? je prAyazcita eka sAdhune
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ 106 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda Ave te prAyazcita AcArya, gacchanAyaka, pravartItIne 17 gaNuM Ave. jo zIlanuM khaMDana thAya to traNa lAkha gaNuM. kema ke te atidukra che. mATe AcAryo, gacchanAyake, pravartInI e potAnuM paccakakhANa barAbara rakSavuM, akhalita zIlavALA thavuM. bhagavanakoI guru aNadhAryA ociMtA karaNe koI tevA sthAnamAM bhUla re, khalanA pAme tene ArAdhaka gaNavA ke kema? gautama ! moTA guNomAM vartatA hoya tevA guru akhalita, apramAdI, anAnasI, sarvathA AlaMbana sahita, zatra-mitramAM samAna bhAvavALA, sanmArganA pakSapAtI, dhamapadezadAtA, sadharmayukta hoya tethI teo unmArga dezanA ke abhimAnamAM rakta na bane. guruoe sarvathA sarva prakAre apramata banavuM joIe. jo koI pramAdI bane to te atyaMta kharAbabhAvI ane asuMdara lakSaNavALA samajavA. te na jovA lAyaka mahApApI jANavA. je te sabhyattvanA bIjavALA hoya to te potAnA duzcatrine jema banyuM hoya te pramANe potAnA ke bIjAnA ziSya samudAyane dhe ke - huM kharekhara duraMta - paMta lakSaNavALo, na jovA lAyaka, mahApAparma ranAra chuM. huM samyaga mArga nAzaka thayo chuM. ema potAne niMdIne, gahane, AlocanA krIne, jema zAstramAM duM chuM, tema prAyazcita sevIne Ape to kaMIka ArAdhaka thAya.jo zalma rahita, mAyA-kyuTa rahita hoya to AtmA sanmArgathI na cUke, kadAca sanmArgathI bhraSTa thAya to ArAdhaka na thAya. [21] bhagavana ! kevA guNavALA gurune ga7bhAra soMpAya ? gautama ! je suvatI, suMdara zIlavAna, detravatI, deTa cAstriI, AnaMdita zarIrI, pUjya, rAga dveSa rahita, mahAmithyAtvamala klaMka rahita, upazAMta, jagata sthitinA jJAnA, mahAvairAgyalIna, strI kyA-bhojanaWA-corakathA-rAjasthA-dezakakzAnA virodhI atyaMta anukzAnA svabhAvavALA, paraloka bagADanAra pApathI nArA, kuzIla virodhI, zAstra rahasya jJAnA, gRhita zAstramAM sAravALA, ahorAtra pratyeka samaye kSamAdi ahiMsA lakSaNavALA dazavidha zramaNa dharmamAM rata, bAra prakAranA tapamAM udhamavALA, niraMtara pAMya samiti ane traNa gatimAM upayogavALA ane potAnI zakti mujaba 18000 zIlAMgone ArAdhanArA, 17 prakAranA saMyamane na virAdhatA, utsargamArganI rucivALA, tatva rucivALA hoya, zatru ane mitra pratye samAna bhAvavALA hoya, Indraloparaloka Adi sAta prakAranA bhaya sthAnathI mukta hoya. ATha prakAranA madasthAnono jeNe saMpUrNa tyAga kya hoya, nava brahmacaryanI gutinI virAdhanAnA bhayavALA hoya tithI je bahuzrutajJAna dhAraka hoya, AryakuLamAM janmelA hoya, game tevA prasaMgamAM adInabhAvavALA hoya, akrodhI, anAbaLasI, apramAdI, saMyatIvarganI avarajavaranA virodhI, niraMtara satata dhamapadeza dAtA, satata odhasAmAcArInA prarUpaka, sAdhupaNAnI maryAdAmAM vartanArA, asAmAcArInA bhayavALA, AlocanA yogya
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa-821 107 prAyazcita dAnamAM samartha hoya. jeo vaMdana-pratikamaNa-svAdhyAya-vyAkhyAna-yoganA udeza-yogA samadezAdi maMDalInA ane pravajyA vidhinI virAdhanAnA jJAtA hoya. jeo dIkSA, vaDI dIkSA, yoganA uddezAdinI virAdhanAnA jJAtA hoya. jeo dravya, kSetra, kALa, bhAva ane te sivAyanA bhAvAMtaronA jJAtA hoya, jeo A dravyAdinA AlaMbananA bahAnAthI mukta hoya.jeo bALasAdhu-vRddha sAdhu, bimAra, navadikSita, sAdharmika sAdhu-sAdhvI samadAyAdi saMyama pravartAvavAmAM kuzaLa hoya. jeo jJAna, darzana, cAstri, tapa vagere guNonA prarUpaka hoya. jeo A jJAnAdi guNonA pAlanahoya prabhAvaka hoya. jeo deTa samyakvI, satata prayatna kravA chatAM paNa kheda na pAmanArA, dhIjavALA, gaMbhIra, atizaya saumya lezyAvALA, sUryanI jema tapanA tejathI koIthI parAbhava na pAme tevA hoya, potAnA zarIrano nAza thAya to paNa channayanA jIvono samAraMbha na jyanArA, jeo tapa-zIlA-dAna-bhAvarUpa anarvidha dharmanA aMtarAya kravAmAM bhaya rAkhanArA, sarva prakvare AzAtanAthI DaranArA, traNe gAravo ane Ata tathA raudra dhyAna thI vipramukta thayelA, sarva Avazyaka kriyAmAM udhamI ane je vizeSa prakAranI labdhivALA che. jeone aNadhAryo asmAta tevo prasaMga AvI paDe, koInI preraNA thAya, breI AmaMtraNa re to paNa aAyaciraNa na dhe, je bahu niMdrA ke bahu bhojana kranArA na hoya, sarva Avazyaka, svAdhyAya, dhyAna, pratimA, abhigraha, ghora pariSahaupasargamAM parizramane jItanAra hoya, je uttama pAtrane saMgraha kravAnA svabhAvavALA hoya, apAtrane paravavAnI vidhi jANatA hoya, akhaMDita dehavALA, paramata ane svamatanA zAstronA sArA jANakAra hoya, jeo krodha-mAna-mAyA-lobha, mamatva baddhi, ati hAsya, kyA kravI, krIDA, kaMdarpa, svAmIbhAvathI sarvathA mukta, dharmakyA kranAra, saMsAravAsa viSayAbhilAsa vageremAM vairAgya utpanna kanAra, bhavyAtmAne pratibodha nAra, gacchano bhAra sthApana kravA yogya hoya teo gaNanA svAmI thAya. - gaNane dhAraNa kravAmAM tIrthasvarUpa, tIrtha kranArA, arahaMta, kevalI, jina, tIrtha prabhAvaka, vaMdanIya, pUjanIya, namasaNIya che. darzanIya che, parama pavitra, parama lyANa svarUpa, parama maMgalarUpa che. siddhi-mukti-mokSa-zivanA kAraNa che. rakSaNa kranAra che, sanmArga batAvanAra che. sugati ApanAra che, rakSaNIya che, siddha-mukta thanAra che, deva che, devonA paNa deva che. gautama ! AvA guNavALA hoya tenA vize gaNanI sthApanA kravI, gaNa sthApanA karAvavI, gaNa nikSepa kraNanI anumodanA ravI. anyathA he gautama ! AjJAno bhaMga thAya che. [8] bhagavan! keTalo kaLa A AjJA pravedana relI che ? gautama ! jyAM sudhI mahAyazA, mahAsatvI, mahAnubhAga zrIprabha nAme aNagAra thaze, tyAM sudhI AjJA pravartaze. bhagavan! zrI prabha ANagAra keTalA samaya pachI thaze ? gautama durata, prAMta, tuccha lakSaNavALo na jovA lAyaka, rIdra, krodhI, pracaMDa, Akro, ugra ane bhAre daMDa
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAnizIthachedasUtra-anuvAda nAra, maryAdAhIna, niSThuraNa, nirdaya, krura, mahAkura, pApamatika, anArya mithyA dRSTi evo kaniAme rAjA thaze. 108 pApI evo ne rAjA bhikSAbhramaNa karavAnI IcchAvALo zrI saMghane kdarthanA pamADaze, herAna karaze. jyAre te kalki rAjA rthanA karaze tyAre he gautama ! je koI tyAM zIlayukta mahAnubhAva, acalita satvavALA, tapasvI, aNagAra haze, teonuM vrajapANI-airAvaNa hAthI vAhana vALA saudharmendra sAnnidhya karaze. e rIte he gautama ! devendrothI vaMdita pratyakSa dekhelA pramANavALo zrI zramaNasaMgha prANa arpaNa karavA taiyAra thAya che, paNa pAkhaMDa dharma karavA taiyAra thato nathI. jeTalAmAM he gautama ! ekbIjAne jene sahAro nathI, kSamAdi dazavidha eka ja prakArano dharma che eklA ja devAdhideva arihaMta bhagavaMta, eka ja jinAlaya, eja mAtra eka vaMdanIya, pUjanIya, sAraNIya, sanmAnanIya, mahAyazA, mahAsatvI, mahAnubhAga jene che evA dRDha-zIla-vrata niyomane dhAraNa karanAra tapodhana sAdhu hatA.. te sAdhu caMdra samAna saumya, zItala lezyAvALA, sUryavat jhaLahaLatI tapa teja rAzi samAna, pRthvInI jema parISaha-upasargo sahana karavAmAM samartha, meruparvatamAphaka aDola, kSamAdi daza vidha dharmane vize rahelA, te munivara sArA zramaNonA samudAyathI parivarelA hatA, -x grahanakSatrathI parivarela hoya tevA grahapati caMdra jema adhika zobhA pAme che. tema A zrI prabha nAme aNagAra gaNa samudAya vacce adhika zobhA pAmatA hatA. -B - A zrI prabha aNagAranA ATalA kALamAM AjJA pravedana karyuM. [823, 824] bhagavan ! tyAra pachInA kALamAM zuM banyuM ? gautama ! pachI paDatA kALamAM samayamAM je koI AtmA chAyajIvanA samAraMbhano tyAga nAra hoya, te dhanya, pUjya, vaMdanIya, namaNIya, suMdara jIvana jIvanAra gaNAya che. bhagavan ! sAmAnya pRcchAmAM A pramANe yAvata zuM klevuM ? gautama ! apekSAe koIka AtmA yogya che ane apekSAe koIka pravrajyA mATe yogya nathI. bhagavan ! kyA kAraNe ame vhevAya che ? gautama ! sAmAnyathI jemane pratiSedhela hoya ane sAmAnyathI jemane pratiSedhela na hoya, A kAraNe ema kahevAya che ke eka yogya che ane eka yogya nathI. bhagavan ! to evA kyA keTalA che ke jemane sAmAnyathI pratiSedhelA che ? kyA keTalA che jemane sAmAnyathI pratiSedhelA nathI? gautama ! eka evA che ke je viruddha che ane eka viruddha nathI. je viruddha hoya teno pratiSedha karAya che, je viruddha nathI teno pratiSedha Ato nathI. bhagavan ! kyA viruddha ke aviruddha che ? gautama ! jeo je dezamAM durgaMchA vA yogya hoya, je je dezamAM durgaMchita hoya. je dezamAM pratiSedhela hoya te te dezomAM viruddha che. je koI je dezomAM durgaMchanIya nathI te te dezamAM pratiSedhya nathI. te te dezamAM viruddha nathI. gautama ! tyAM je je dezamAM viruddha gaNAtA hoya to tene pravajyA na ApavI. je koI je je
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa-J823, 824 _ 109 dezamAM viruddha na gaNAtAM hoya to tyAM tene pravajyA ApI zakAya. bhagavan! kyA dezamAM koNa viruddha ane koNa viruddha na gaNAya ? gautama! je koI puruSa athavA strI rAgathI ke dveSathI, pazvAtApathI, krodhathI ke lobhathI, zramaNane zrAvakane, mAtAne pitAne, bhAIne, bahenane, bhANejane, putrane, pautrane, putrIne bhatrIjAne, putravadhune, jamAIne, patnIne, bhAgIdArane, gotrIyane, sajAtine, vijAtine, svajanane, RdhdhivALA ke vagaranAne, svadezI ke paradezIne Aryane ke plecchane mArI nAMkhe ke marAvI nAkhe, upadrava re ke upadrava #Ave te pravajyA mATe ayogya che. pApI che, niMdita che, gahaNIya che, durgadhanIya che. te dIkSA mATe pratiSedhAyela che, Apatti che, vipna che, apayaza krAvanAra che. apakIrti apAvanAra che, unmArga pAmelo che anAcArI che, rAjyamAM paNa je duSTa hoya, evA ja bIjA koI vyasanathI parAbhavita thayelo hoya, atisaMkliSTa pariNAma vALo hoya, atikSadhAlu hoya, devAdAra hoya, jAti-kuLa-zIla ane svabhAva jenA na jANelA hoya, ghaNAM vyAdhi vedanAthI vyApelA zarIravALA temaja rasamAM lolupI hoya. ghaNI niMdrA kravAra hoya. vaLI kyA kyanArAdi hoya, ghaNAM halakA vargano hoya. mithyASTi ke zAsana virodhI kuLamAM janmela hoya. - 4 - 4 - ukta koI paNa ne pravajyA Ape to te pravacana maryAdA ullaMghanAra, pravacana vicchedaka, tIrtha vicchedaka, saMgha vicchedaka che. te vyasanathI parAbhavita thayela samAna, paraloknA nuksAnane na dekhanAro, anAcAra pravartaka, aArya nAra, mahApApI che. gautama ! tene kharekhara caMDa, raudra, krura, mithyAdeSTi samajavo. [85] bhagavan! kyA kAraNe ema vhevAya che? gautama ! AcAramAM mokSamArga che, anAcAramAM mokSamArga nathI. te kAraNe ema vhevAya che. bhagavan! AcAro kyA che ? anAcAro kyA che? gautama!jinAjJAnusAra vartavuM te AcAra che, pratipakSabhUta AjJAnusAra na vartavuM te anAcAra che. temAM je AjJAAnA viruddha hoya te eoNMte sarve prakAre sarvathA vajarya che. jeo AjJAnA pratipakSa bhUta nathI. teo ekaMte sarvathA sarva prakAre AcaravA yogya che. tathA he gautama ! jo koI evA jaNAya ke zramaNapaNAnI virAdhanA ze to teno sarvathA tyAga kravo. 8i26 bhagavana ! tenI parIkSA kevI rIte karavI ? gautama ! je leI puruSa ke strI zramaNatva svIkaranI abhilASAvALA A dIkSAnA STathI kaMpavA ke tharatharavA lAge, vamana kre, sva ke para samudAyanI AzAtanA re, avarNavAda bole, saMbaMdha re, tevA tarapha cAlavA mAMDe, avalokana kre, veza kheMcI levA hAjara thAya, koI azubha utpAta ke kharAba nimitta apazukana thAya tevAne gItArtha AcArya, gacchAdhipati ke bIjA koI nAyaka nipuNatAthI nirUpaNa krIne samajAve ke AvA AvA nimitto jenA mATe thAya, to tene pravajyA ApI na zakaya. jo kadAca pravajyA Ape to moTo viparIta AcaraNa kranAra bane che, sarvathA
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ 110 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda nirdhama, cAritrane dUSita nAra thAya. te sarva prakAre ehmate aAthe udhata thayelA gaNAya. te game tema kRta ke vijJAnanuM abhimAna kranAro, rUpa badalanAro thAya. [87 thI 830] bhagavan! te bahurUpo kone hevAya ? je zithila AcArI hoya tevo osanna ke %Na AcAra pALato udhata vihArI banI tevo nATaka re. dharma rahita ke cAstrimAM dUSaNa lagADanAra hoya tevo nATaka bhUmimAM vividha vezadhAraNa kre tenA jevo cAraNa ke nATakIyo thAya. rAma-lakSmaNa ke rAvaNa thAya, vikrALa manaAgaLa dAMta nIkaLelo - vRddhAvasthA yukta gAvavALo, nisteja, phIkkAnetravALo, puryacathI bharelo viduSaka hoya tene veza badalato, kSaNavAramAM tiryaMca jAtika vAnara, hanumAnAdi thAya. e rIte vidUSaka mAphaka bahurUpI thAya. e rIte he gautama ! kadAca bhUlacUka ke khalanAthI koIka asatine dIkSA apAI gaI.pachI tene dUra sudhInA mArganI vacce AMtaro rAkhavo. najIka sAthe na cAlavuM, pAse na rAkhavI. tenI sAthe AdarathI vAtacIta na kravI, pAtrAdi na paDI leharAvavA, zAstronA udezAdi na AvavA. ke tenI sAthe gupta rahasya maMtraNA na kravI. gautama ! ukta doSathI rahitane pravajyA ApavI. temaja he gautama ! mleccha dezamAM janmelA anAryane dIkSA na ApavI. e pramANe vezyApatrane, gaNikane, netra rahitane, hAtha-paga pAyelA hoya tene, chedAyelA mana-nAkvALAne, koTiyAne, zarIramAMthI parU jharatuM hoya ke saDatuM hoya, page laMgaDo ke cAlI na zakto hoya, mUMgobahero ke ukTa kyAyIne, ghaNAM pAMkhaDIno saMsarga kranArAne, sajaDa rAga-dveSa moha-mithyAtvavALAne, putra-tyAgIne, jinAlaya ke deva-devInA sthAnanI Avakna bhogavanArAne, kuMbhAra, nara-nArI, mala, cAraNa, mRta bhaNavAmAM jaDa buddhi, paga-hAtha kAma na ApatA hoya, sthULa zarIrI hoya tene pravajyA na ApavI. nAma vagaranA, baLahIna, jAti hIna, niMdIta, kuLahIna, buddhihIna, prajJAhIna, gAmano mukhI, temano putra ke tevA adhama jAtivALA, jenA kuLa ane svabhAva jANelA hoya tevAne dIkSA na ApavI. A ke A sivAyanA bIjA padomAM alanA thAya, utAvaLa thAya to dezone pUrvakroDa varSonA tapathI te doSanI zuddhi thAya ke na paNa thAya. [835, 83ra zAstrokta rIte gacchanI vyavasthA yathArtha pALIne, karmarUpa rajanA mela ane klezathI mukta thayelA anaMta AtmAo mukti padane pAmyA che. devo, asuro, jagatanA manuSyo thakI namana krAyelA, A bhUvanamAM jemane apUrvayaza gavAyo che, kevalI-tIrthAdie helA guNamAM rahelA Atma parAkrama kranArA gacchAdhipatio aneka mokSa pAme che ane pAmaze. 8i33] bhagavan! je koI na jANelA zAstranA sadbhAvavALA hoya te vidhithI ke avidhithI koI gacchanA AcAro ke mAMDalI dharmanA mULa ke chatrIsa prakAranA bhejavALA jJAna-darzana-cAritra-tapa-vIryanA AcArone manathI, vacanathI ke kayAthI
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5-833 111 koI paNa prakAre koI paNa AcAra sthAnamAM koI gacchAdhipati ke AcArya ke jemanA aMtaHNamAM vizuddha pariNAma hovA chatAM vAraMvAra cUkI jAya, khalanA pAme ke prarUpaNa kre to te ArAdhaka ke anArAdhaka gaNAya? gautama ! anArAdhaka gaNAya. bhagavan! kyA kAraNathI ema kahevAya che ? gautama ? je bAra aMgarUpa zrutajJAna mahApramANa ane aMtavagaranuM che. jenI Adi nathI ke nAza nathI. sabUta padArthonI siddhi krI ApanAra, anAdithI sArI rIte siddha thayela che, devendrone paNa vaMdanIya che, evA atula bala, vIrya, asAdhAraNa satva, parAkrama, mahApuruSArtha, krAMti, teja, lAvaNya, rUpa, saubhAgya, atizaya kaLAnA samUhathI samRddhithI zobhita, anaMtajJAnI, svayaM pratibodhita jinavaro, anAdi anaMta siddho, vartamAnamAM siddha thatAM, nannA maLamAM siddha pAmanArA evA anaMta jemanA nAma savAramAM grahaNa kravA yogya che. (tathA) mahAsattvavALA, mahAnubhAga, traNe bhuvanamAM eka tilaka samAna, jagatamAM zreSTha, jagatabaMdha, jagata guru, sarvajJa, sarva jANanArA, sarva dekhanArA, zreSTha, uttama, dharmanIya pravartaka arihaMta bhagavaMto, bhUta-bhAvi-Adi samagra guNo, paryAyo, sarva vastuno saddabhAva jeNe jANelo che. koInI paNa sahAya na lenArA, sarvazreSTha, eklAM, jemano eka ja mArga che evA tIrthakta bhagavaMto temaNe sUtrathI, arthathI, graMthathI, yathArthapaNe tenI prarUpaNA relI che. yathAsthiti anurovana rela che. kahevA-vAcanA ApavA-prarUpaNA kravA-bolavA ke kyana ravA lAyaka vAcanA ApavA-evA A bAra aMgo ane gaNipITaka che. te bAra aMgo ane tenA artho tIrthakro ke je devendrane paNa vaMdanIya che. samagra jAtinA sarvedravyo ane paryAyo sahita gati, Agati, ItihAsa, buddhi jIvAdi tatvo, vastunA svabhAvonA saMpUrNa jJAtA che. temane paNa alaMghanIya che. atikramaNIya nathI, AzAtanA na kravA lAyaka che. vaLI A bAra aMga rU5 zrutajJAna e sarva jagatanA jIvo, prANo, bhUto ane satvone ekAMte hitakSarI, sukhArI, karmanAza kravAmAM samartha ane mokSanA dmaraNarUpa che. bhavobhava sAthe anusaraNa karanAra che, saMsArane pAra pamADanAra che. prazasta mahAarthathI bharapUra che. temAM phaLa svarUpa vagere helA hovAthI mahAguNayukta, mahAprabhAvazALI che. mahApuruSoe anusarela che. parama maharSioe tIrthakroe upadezelI che. je dvAdazAMgI duHkhano kSaya kravA mATe, jJAnAvaraNIya Adi karmano kSaya kravA mATe, rAga dveSAdinA baMdhanothI mukta thavA mATe, saMsAra-samudrathI pAra utaravA mATe samartha che. ema hovAthI te dvAdazAMgIne aMgIkAra karIne vicarIza. e sivAya bIjAnuM mAre prayojana nathI. tethI he gautama je koIe zAstrano sabhAva na jANelo hoya, zAstrano sAra jANelo na hoya, te gacchAdhipati ke AcArya jenA pariNAma
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAnizIthachedasUtra-anuvAda aMdarathI vizuddha hoya to paNa gacchanA AcAro, mAMDalInA dharmo, chatrIza prakAranA jJAnAdi AcAro yAvata AvazyAdi NIya ke pravacananA sArane vAraMvAra cUke, skhalanA pAme athavA A bAra aMgarUpa zrutajJAnane viparIta rUpa pracAre. je koI A bAra aMgarUpa zrutajJAnanI aMdara guMthelA ane aMdara rahelA eka pada ke akSarane viparIta rUpe pracAre ke Acare te unmArga dekhADanAro samajavo. je unmArga dekhADe te anArAdhaka thAya. A kAraNe kahevAya che ke te anArAdhaka che. [834] bhagavan ! evo koI AtmA thaze ke je A paramagurunuM alaMghanIya parama zaraNya, phrUTa, atipragaTa, parama klyANarUpa, samagra ATharma ane duHkhano aMta ranAra jepravacana dvAdazAMgIrUpa zrutajJAnane atikrame athavA laMghana re, maMDita re, virodha, AzAtanA kare, mana-vacana-kAyAthI atikramaNa Adi rI anArAdhaka thAya ? 112 gautama ? anaMto kALa vartatA have daza accherA thaze. tevAmAM asaMkhyAtA abhavyo, asaMkhyAtA mithyArdaSTi, asaMkhyAtA AzAtanA nAra, dravyaliMgamAM rahIne svacchaMdatAthI potAnI mati klpanA anusAra daMbhathI satkAra karAvaze, sAranI abhilASA rAkhaze. klyANa na samajelA jinezvaranuM pravacana to svIkAraze, paNa te svIkArIne jihnArasanI ke viSayanI lolupatAthI durdama indriyonA doSathI haMmezAM yathArtha mArgano nAza kare che ane unmArgano phelAvo kare che. te kALe te sarve tIrthaMksanA pravacananI AzAtanA sudhInA pApo kare che. [835] bhagavan ! anaMtAkALe kyA daza accherA thaze ? he gautama ! te kALe A daza accherA thaze. (1) tIrthane upasarga, (ra) garbha parivartana, (3) strI tIrthaM, (4) tIrthaMnI dezanAmAM abhavya, dIkSA na lenAra samudAyanI parSadA ekjhI thavI. (5) tIrthaMksanA samavasaraNamAM caMdra-sUryanuM mULa vimAne AvavuM. (6) paraspara vAsudevanuM maLavuM, (7) harivaMza phlotpatti, (8) camarano utpAta, (9) eka samaye utkRSTa avagAhanAvALA 108 siddha. (10) asaMyatonI pUjA-sAra. [36] bhagavan ! je koI kyAreka pramAda doSathI pravacananI AzAtanA kare te zuM AcAryapada pAmI zake kharA? gautama ! je koI koI prakAre kdAcitapramAda doSathI vAraMvAra krodha, mAna, mAyA, lobha ke rAga-dveSathI bhaya-hAsyathI, moha ke ajJAnadoSathI pravacananA bIjAkoI sthAnanI AzAtanA re ke ullaMghana re, anAcAra, AsAmAcArInI prarUpaNA re, tenI anumodanA re, pravacananI AzAtanA re te bodhi paNa na pAme, pachI AcAryapadanI vAta ja kyAM rahI ? bhagavan ! zuM abhavI ke mithyArdaSTi AcAryapada pAme? gautama ! pAme A viSayamAM aMgAramardaka AdinA dRSTAMto che. bhagavan !zuM mithyA dRSTine tevA pada para sthApI zakAya? gautama ! sthApana thAya che. bhagavan ! A nakkI mithyArdaSTi che, ema kyA cihnothI jANI zakAya ? he gautama ! sarva saMgathI vimukta banavApUrvaka jeNe sarva sAmAyika uccareluM hoya ane
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa-836 113 sacitta-prANa sahita evo padArtho ane pANIno paribhoga che, aNagAra dharmane aMgIkAra karIne vAraMvAra madirA re te ujhayanuM sevana , sevarAve ke sevana kranArane anumode tathA brahmacaryanI hela navaguptione koI sAdhu ke sAdhvI temAMthI enuM paNa khaMDana kare, virAdhe, vividha khaMDana ke virAdhanA krAve athavA tema kranAranI anumode. te mithyAdeSTi che, tene Abhigrahika mithyAdeSTi samajavo. [837] bhagavana ! je koI AcArya je gacchanAyaka vAraMvAra koIka praznare kadAcita tevA prakAranuM kAraNa pAmIne A nircantha pravayanane viparIta rUpe prarUpe to tevA kAryathI tenuM kevuM phaLa maLe ? gautama ! je sAvadhAcArya e meLavyuM tevuM azubha phaLa meLave. bhagavana! te sAvadhAcArya koNa hatA ? teNe zuM azubha phaLa meLavyuM. gautama! A RSabhAdi tIrthakranI covIsIpUrve anaMto kALa gayA pahelA koIka bIjI covIsamAM jevI huM sAta hAthapramANa kAyAvALo chuM tevI kAyAvALA jagatamAM AzcaryabhUta, devendronA samuhathI vaMdAyelA, zreSThatara, dharmazrI nAme chellA tIrthakra hatA. temanA tIrthamAM sAta Azcaryo thayelA, koI samaye te tIrthakta nirvANa pAmyA, tyAra pachI kALakrame asaMyatono satkAra krAvArUpa Azcarya vahevAno prAraMbha thayo, te samaye tyAM lokonI anavRttithI temaja mithyAtvathI Avarita thayela asaMyatonI pUjAmAM anurAgI thayela ghaNAM samUhane jANIne te kALa te samaye na jANelA zAstranA sadbhAvavALA, traNa gAravarUpa madirAmAM muMjhAyelA, nAma mAtranA AcArya ane gaccha nAyake zrAvako pAsethI dhana meLavIne dravya ekaThuM krI krIne hajAra staMbhovALuM uMcuM evuM dareke mamatvabhAvathI potapotAnA nAmanuM caityAlaya #vIne teo duraMta prAMta lakSaNavALA adhamAdhamI te ja cetyAlayamAM rahevA sAthe rakSaNa karavA lAgyA. teomAM baLa-vIrya parAkrama, puruSArtha hovA chatAM te puruSakAra parAkrama, baLavIryane chupAvIne ugra abhigraho wvA ke aniyata vihAra kravAno tyAga krIne nityavAsano Azrava krIne, saMyamAdimAM zithila thaIne rahelA hatA. pAchaLathI Aloka ane paralokanA nuksAnanI ciMtAno tyAga krIne, lAMbA kALano saMcAra aMgIkAra krIne te ja maTha ane deva phlomAM atyaMta parigraha, buddhi, mUcha, mamatvaNa, ahaMkara vagere krIne saMyamamArgamAM pAchA paDelA parAbhavita thayA pachI pote mALA AdithI devArcana vA udhamazIla banavA lAgyA. je vaLI zAstranA sArabhUta zreSTha evuM sarvAnuM vacana che. tene atizaya dUrathI ja taryuM. te A pramANe sarve jIvo, sarve prANo, sarve bhUto ane sarve satvone na haNavA, temanA vedanA na ApavI. paritApa na pamADavA, grahaNa na javA virAdhanA na ravI, talAmaNA na kravI, upadrava na vAM. sUkSmabAdara, basa-sthAvara, paryAptA-aparyAptA ekendriya ke beindriyAdi sarve jIvone vividha-vividha mana, vacana, kAyAthI mAra mAravA nahIM, marAvavA nahIM, mAratAne sArA jANavA nahIM. AvI pote svIkArelI pratijJA paNa bhalI gayA. vaLI he gautama ! maithuna ekAMte ke nizcayathI ke daDha paNe temaja jaLa ane [308]
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda agnino samAraMbha sarvathA sarva prakAre muni svayaM varSe. AvA prakAre dharma dhruva, zAzvata, nitya che. ema lokonA duHkhane jANanAra sarvajJa bhagavaMte prarUpela che. [838] bhagavad ! je koI sAdhu-sAdhvI athavA nigrantha dravya stava re tene zuM kahevAya? gautama ! te asaMyata, ayati, devadUtrano bhogI, devano pUjArI, unmArgano pratiSThAyaka, zIlane dUrathI tajanAra, kuzIla, svacchedAcArI evA zabdothI bolAvAya. [39] ema he gautama ! Ama anAyAsa pravartaka AcAryo, gacchanAyako ghaNAM thayA. temAM maraktaratna sama gaMtivALA kuvalayaprabha nAme mahAtapasvI aNagAra hatA. temane jIvAdi padArtho saMbaMdhe ghaNuM ja sUtra ane arthAdi jJAna hatuM. A saMsAra samudramAM te-te yonimAM rakhaDavAnA bhayavALA hatA. tyAre tevuM asaMyama vartatuM hovA chatAM anAcAra cAlato hovA chatAM kuvalayaprabha jinAsA ullaMghatA na hatA. have koI samaye baLa-vIrya-puruSAra parAkrama chupAvyA nathI evA te saziSya parivAra sahita sarvarUpe prarUpelA. AgasUtrane anusaranAra, rAga-dveSa-moha-mithyAtvamamatvAdithI rahita, sarva padArthomAM dUvya, kSetra, kaLa, bhAvathI nirmamatvI thayelA, vadhu temanA keTalAM guNo varNavavA ? gAma, khANa, nagara, kheDa, rbaTa, maMDapa, droNa mukhAdi sthAna vizeSomAM aneka bhavyAtmAone saMsArarUpa kedakhAnAmAMthI choDAvanAra evI suMdara dharmajjAno upadeza ApatA vicaratA hatA. have koIka samaye te mahAnubhava vihAra karatA kratA tyAM AvyA ke jyAM pahelA nitya eka sthAne vAsa kranArA rahetA hatA. A mahAtapasvI che, ema dhArIne vadana-AsanadAna Adi samucitta vinaya krIne temanuM sanmAna kyuM. e pramANe teo sukhapUrvaka tyAM beThA. besIne dharmakyAdi vinoda rAvatAM tyAMthI javA mATe prayatna karavA lAgyA tyAre te mahAnubhAga kuvalayaprabha AcAryane teoe duraMta prAMta adhamalakSaNavALA, vezathI AjIvikA ranArA, bhraSTAcAra sevanAra, unmArga pravartAvanAra, AbhigrahI mithyASTie kyuM ke - bhagavad ! je Apa ahIM eka cAturmAsa rahevAno nirNaya kyo to tamArI AjJAthI ahIM ATalA jina cetyo nakkI #AvavA to amArA upara kRpA krIne Apa ahIM ja raho. he gautama ! tyAre te mahAnubhAga kuvalayaprabha ryuM ke - are ! priyavacana bolanArAo. jo ke jinAlaya che, chatAM paNa e pAparUpa che. huM vacanamAtrathI paNa tenuM AcaraNa karIza nahIM. A rIte zAstranA sArabhUta uttama tatvane yathAvasthita aviparIta niHzaMka paNe hetA te mithyAdeSTi sAdhuvezadhArI pAkhaMDIonI vacce yathArtha prarUpaNAthI tIrthakra nAma gotra upAjya ane eka bhava bAkI rahe tevo saMsAra samudra zoSavI nAMkhyo. tyAM AgaLa jenuM nAma na bolAya tevo diSTa nAmano saMgha ekko thayela. teNe tathA ghaNAM pApamativALA vezadhArIe paraspara ekaThAM maLIne hai gotama ! te mahAtapasvI mahAnubhAvanuM je kuvalayaprabha nAma hatuM, teno vilApa kya. eTaluM ja nahIM
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa-839 115 paNa sAthe maLI tALI ApIne "sAvadhAcArya" evuM nAma sthApana kyuM. te ja nAma prasiddha thayuM. he gautama ! tevA aprazasta nAmathI bolAvavA chatAM teo lagIre kopa na pAmyA. [40] koI samaye durAcArI saddharmathI parAMgamukha thayela sAdhu dharma ane zrAvadharmathI bhraSTa thayela mAtra veSa dhAraNa kranAra ane pravajyA aMgIkAra karI che, ema pralApa kranArA evA teono keTaloka kaLa gayA pachI teo paraspara Agama saMbaMdha vicAravA lAgyA ke zrAvakonI gerahAjarImAM saMyata sAdhuo ja devakula maTha upAzrayano sAra saMbhALa rAkhe ane jinamaMdiro khaMDita thayA hoya. pakSa gayA hoya, to teno jirNoddhAra krAve, samarAve, A kArya kramAM kramAM je kaMI AraMbha samAraMbha thAya temAM sAdhu hoya to paNa doSa lAgato nathI. vaLI keTalAMka ema vhetA hatA ke saMyama ja mokSa pamADanAra che. bIjA vaLI ema jhatA ke - jina prAsAda jina cetyonI pUjA sAra bali vidhAnAdi kravAthI tIrthanI prabhAvanA thAya che. te ja mokSa gamanano upAya che. A pramANe yathArtha paramArtha na samajelA pApakarmIo je jene ThIka lAge te mukhathI pralApa kratA hatA. te samaye be pakSamAM vivAda jAgyo. temAM koI tevA AgamajJa kuzala puruSa nathI ke jeo A viSayamAM yukta ke saMyukta zuM che teno vicAra karI zake ke pramANapUrvaka vivAdane samAvI zake. tathA temAMthI eka ema kahe che ke A viSayanA jANakAra amuka AcArya amuka sthAne rahelA che, bIjo vaLI bIjAnuM nAma sUcave. ema vivAda cAlatA cAlatA eke kahyuM ke ahIM bahu pralApa kravAthI zuM? ApaNe badhAMne A viSayamAM sAvadhAcArya je nirNaya Ape te pramANabhUta gaNAya. bIjA sAmA pakSavALAe paNa te vAta svIkArI. gautama ! sAvadhAcAryane bolAvyA eTale teo dUra dezathI satata apratibaddha vihAra jatA jatA sAta mahinAmAM AvI pahoMcyA. daramiyAna eka AryAne tenAM darzana thayAM, kaSTakArI ugratapa ane cAstri vaDe zoSAyelA zarIravALA, jenAM zarIramAM mAtra cAmaDI ane hADakAM bAkI rahelA che. tapanA tejathI atyaMta dIpatA evA te sAvadhAcAryane joIne atyaMta vismaya pAmelI te kSaNe vitarko ravA lAgI ke zuM A mahAnubhAva arihaMta che ke mUrtimAna dharma che ! vadhuM zuM vicAravuM? devendrone paNa vaMdanIya che. temanA caraNa yugala mAre vaMdana kravA yogya che. ema ciMtavI bhaktipUrNa hRdayavALI temane pharatI pradakSiNA ApIne mastakthI pagano saMghaTTo thaI jAya tema aNadhArI sahasA te sAvadhAcAryane praNAma kratI ane pagane saMghaTTo thato dekhyo. koI samaye guru upadezAnusAra yathAkrama ane yathAsthita sUtra ane arthanI prarUpaNA kre che. e pramANe temanI saddataNA kre che. eka divasa he gautama ! ema kahyuM ke agIyAra aMgo, caudapUrvo, bAra aMgarUpa zrutAAnano sAra hoya, navanIta hoya, samagra pApano parivAra ane ATha rmane samajAvanAra evuM A mahAnizItha zrutaskaMdhanuM pAMcamuM adhyayana che. A adhyayananA vivecana veLA A
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ 116 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda gAthA AvI [841] je gacchamAM kAraNe, vatranA AMtarA sahita hAthathI strInA hAthano sparza ravAmAM paNa arahaMta paNa pote te ura sparza kre to te gacha mUlaguNa rahita samajavo. 8i4] tyAre temaNe vicAryuM ke jo ahIM huM yathArtha prarUpaNA krIza to te samaye vaMdanA kratI te AryAe potAnA mastaka vaDe mArA caraNAgrano sparza kyoM hato. te sarve A caityavAsIe mane jovo hato. to je rIte mAruM sAvadhAcArya nAma paDyuM. te pramANe bIjuM paNa tevuM avahelanA kranAra nAma ThokI besADaze. jethI sarvalokmAM huM apUjya thaIza. to have sUtra ane artha anyathA prarUpuM. paraMtu ema karavAmAM mahA AzAtanA thaze to have mAre zuM kravuM? A gAthAnI prarUpaNA karavI ke na kravI? athavA judA rUpe kravI? athavA arere A yukta nathI. baMne prakAre atyaMta gahaNIya che. AtmahitamAM rahelAe viruddha prarUpaNa dravI e yogya na gaNAya kema ke zAstrano abhiprAya che ke - je sAdhu bAra aMgarUpa zrutavayanane vAraMvAra cUkI jAya, sAlanA pAme, pramAda re, zaMkadinA bhayathI eka paNa pada. akSara, biMdu, mAtrAne anyathA rUpe viruddha prarUpaNA re. saMdehavALI sUtra ane arthanI vyAkhyA re. avidhithI ayogyane vAcanA Ape, te sAdhu anaMta saMsArI thAya. have mAre zuM kravuM? je thavAnuM hoya te thAo. gurunA upadezAnusAra yathArtha sUtrArthane jaNAvuM. ema vicArI gautama! samagra avayava vizaddha evI gAthAnuM yathArtha vyAkhyAna kyuM. A avasare he gautama ! duraMta, prAMta, adhama lakSaNavALA te vezadhArIoe sAvadhAcAryane prazna kyuM ke jo ema che to tame paNa mULaguNathI sahita cho kema ke tame te divasa yAda kro ke pelI Ayae vaMdana kratA tenA mastakTrI tamArA pagano sparza karyo hato. te samaye A lokanA apayazathI bhaya pAmelA, ati abhimAna pAmelA te sAvadhAcArya nAma ThokI besADyuM tema atyAre paNa tevuM kaMIka nAma pADaze to huM sarva lokmAM apUjya thaIza. to have ahIM mAre zuM samAdhAna ApavuM? ema vicAratA temane tIrthakra vacana yAda AvyuM ke je koI AcAryAdi mRtadhAraka hoya teNe je kaMIpaNa sarvajJa anaMtajJAnI bhagavaMtoe pApa ane apavAda sthAnakone pratiSedhyA hoya te sarva zratAnusAra jANIne sarva prakAre na Acare ke tene anumode. krodha-mAna-mAyA-lobhathI, hAsya-gArava-dapa-pramAda vaDe vAraMvAra cUrta jatAM ke khalanA thatAM divase ke be, eklA ke parSadAmAM hoya, suto ke jAgato hoya, trividha trividhe A sUtra ke arthanA eka padanA virAdhaka je koI thAya, te sAdhu vAraMvAra niMdanIya, gaheNIya, khIMca, dugaMchIya, sarvalokyI parAbhava pAmanAra, aneka vyAdhi vedanAthI vAta zarIrI, utkRSTa sthitika anaMta saMsAra sAgaramAM paribhramaNa nArA thAya che. temAM paribhramatA kSaNavAra paNa kyAMya zAMti na pAme.
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5/-2842 117 to pramAdAdhIna thayela, pApI, adhamAdhama, hInasatvI, kApuruSa samAna mane A moTI Apatti thaI che, jethI huM yuktivALuM samAdhAna ApavA samartha nathI. paralokmAM paNa anaMtabhava paraMparAmAM bhamatA anaMtIvAre dhora bhayaMkara duHkha bhogavIza. huM maMda bhAgya thayo chuM. ema vicAratA temane te durAcArI pApamaiM zrotAe barAbara jANI lIdhA. ke A khoTo abhimAna che. tema jANIne te zrotAe kahyuM ke jyAM sudhI saMzana chedo nahIM, tyAM sudhI vyAkhyAna na uThADazo samartha prauDha yukti sahita samAdhAna Apo. tyAre teNe vicAryuM ke have temanuM samAdhAna ApavuM ja paDaze, to huM kema ApuM? ema vicAratA hatAM tyAM pharI te durAcArI bolyA ke Ama ciMtA sAgaramAM kema DUbyA cho? jaldI samAdhAna Apo. je samAdhAna ke je AstiktAmAM vAMdhA vagaranI yuktivALuM hoya. pachI lAMbo samaya hRdayamAM paritApa anubhavIne sAvadhAcArya vicAryuM ane kyuM ke A ja jagataguru e kahyuM che. [43] kAcA ghaDAmAM nAkhela jaLa je rIte jaLa ane ghaDAno vinAza kare che, tema apAtramAM ApelA sUtra ane artha, teno ane sUtrArthano nAza kare che arthAt alpatucchAdhAra nAza pAme che. [44] tyAre pharI te durAcArI bolyA ke AvA ADA avaLA saMbaMdha vagaranA durbhASita vacanono kema pralApa karo cho? jo yogya samAdhAna ApavA zaktimAna na ho to ubhA thAva jaldI Asana choDIne nIkLI jAva. jyAM tamone pramANabhUta gaNI sarvasaMghe tamone zAstrano sadbhAva hevA pharamAveluM che. have deva upara zo doSa nAMkhavo ? pachI pharI paNa ghaNA lAMbA kALa sudhI ciMtA ane pazcAtApa bAda koI samAdhAna na maLavAthI lAMbo saMsAra aMgIkAra karIne sAvadhAcAryae kyuM ke Agama utsarga ane apavAdathI mukta che. tame A jANatA nathI ke ekAMta e mithyAtva che. jinAjJA anekAMtavALI che. he gautama ! jema grISmanA tApathI saMtApa pAmelA moranA phLone varSAALanA navIna meghanI jaLadhArA zAMta pamADe tema te duSTa zrotAoe tene bahumAnapUrvaka mAnya karI svIkAryuM. tyAra pachI he gautama ! eka ja vacana uccAravAnA doSathI anaMta saMsArIpaNAnuM krma bAMdhI, tenuM pratikramaNa ryA vinA, pApanA mahAsaMgha ekThA karI, te utsUtra vacanano pazcAtApa karyA vinAnA marI te sAvadhAcArya vyaMtara deva thayA. tyAMthI svayaM paradeza gayelA pativALI prativAsudevanA purohitanI putrInA garbhamAM utpanna thayo. koI samaye tenI mAtA-purohita patnIe jANyuM ke pati paradeza che, putrI garbhavatI thaI che. e jANIne hAhAhA mArI durAcArI putrIe mArA sarvakuLa upara mazIno caDo pheravyo. Abaru gaI. tethI purohitane A vAta kahI. pachI atizaya saMtApa karI, purohite dRDha thaI te putrIne dezamAMthI kADhI mukI. kema ke A mahA asAdhya, anivArya, apayaza phelAvanAro moTo doSa hato. -
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAnizIthachedasUtra-anuvAda pitAe kADhI mUkyA pachI kyAMya sthAna na meLavatI thoDA kALa pachI ThaMDI garamI vAyarAthI parezAna thayela, duSkALanA doSathI kSudhAthI durbaLa kaMThavALI teNe ghI, tela Adi rasanA vepArIne ghera dAsI paNuM karyuM. tyAM ghaNI madirApAna nArA pAse eMThI madirA meLavIne ekaThI kare, vAraMvAra eThuM khAya che. koIka samaye niraMta eMThA bhojana karatI ane tyAM ghaNI madirAdi pIvA lAyaka padArtho dekhIne madirApAna tathA mAMsanuM bhojana karIne rahelI hatI. tyAre tene evo dohada thayo ke huM bahuM madhapAna kyuM pachI naTa, nATakIyA, chatradhArI, AraNa, bhaTTa, bhUmi khodanAra, nora, cora vagere halakI jAtivALAoe sArI rIte tyAga la evI kharI, mastaka, puMcha, kAna, hADakAM, mRtAdi zarIra avayavo,vAcharaDAnAM toDela aMgo je khAvA yogya na hoya, tevA halakA eMThA mAMsa, madirAnuM bhojana karavA lAgI. tyAra pachI te eMThA mATInA koDiyAmAM je kaMI nAbhinA madhyabhAgamAM vizeSa prakAre pakva thayela mAMsa hoya tenuM bhojana ravA lAgI. e pramANe keTalAMka divaso jatAM madha ane mAMsa upara ati gRddhivALI banI. pachI vepArInA gharanA bhojana, vastro ke bIjA padArthonI corI karIne, bIjA sthAne veMcIne, mAMsa sahita madhano bhogavaTo karavA lAgI. te rasanA vepArIe A hakti jANI, rAjAne phariyAda karI. rAjAe vadhano hakksa Apyo. paNa kuladharmAnusAra koI garbhavatI strI gunegAra kare to bALaka no janma na Ape tyAM sudhI teno vadha na thAya. vadha mATe niyukta koTavALa Adi tene potAne ghera laI jaIne prasUtinI rAha jovA lAgyA. tenI rakSA karavA lAgyA koI samaye harikeza jAtivALA hiMsaka loko tene potAne tyAM laI gayA. kALakrame sAvadhAcAryano jIvana bALarUpe janmyo. turaMta bALakno tyAga ryo. maraNanA bhayathI te strI tyAMthI nAsI gaI. he gautama ! turaMta te cAMDALonA jANavAmAM AvyuM ke te pApINI nAsI gaI. vadha karanAre rAjAne jaNAvyuM ke he deva ! keLanA garbha samAna komaLa bALakne tyAgI te durAcAriNI nAsI gaI. 118 rAjAe kahyuM ke bhAgI gaI, to javA do. paNa bALaknI barAbara saMbhALa rAkhajo, sarvathA tevo prayatna karajo ke bALaka mRtyu na pAme. enA kharca mATe 5000 dravya grahaNa karo. pachI rAjAnA hukmathI putranI jema te laTAnA putranuM pAlana-poSaNa ryuM. koIka samaye kALakrame te pApIM phAMsI denArano adhipati mRtyu pAmyo. tyAre rAjAe te bALakne teno vArasadAra banAvyo. 500 cAMDAlano adhipati banAvyo. tyAM te tevA na karavA yogya pApo karIne he gautama ! apratiSThAna nAmaka sAtamI narake gayo. A rIte sAvadhAcAryano jIvana sAtamI nArakInA tevA ghora pracaMDa raudra ati bhayaMkara duHkho 33-sAgaroyamanA lAMbAALa sudhI mahAklezapUrvaka anubhavIne tyAMthI nIkLI ahIM aMtardIpamAM eka urUga jAtimAM utpanna thayo, tyAMthI marIne
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa/-I844 119 tiryaMcayonimAM pADo thayo. tyAM naranA duHkha jevA samAna duHkho 26 varSa sudhI bhogavIne pachI he gautama! mRtyu pAmIne manuSyamAM utpana thayo. tyAMthI nILIne sAvadhAcAryano jIva vasudeva paNe utpanna thayo. tyAM yathAyogya AyuSya paripUrNa karIne aneka saMgrAma AraMbha-samAraMbha ane mahAparigraha doSathI marIne sAtamI narake gayo. tyAMthI nIkaLI ghaNAM lAMbA kALe gaja kyuM nAmanI manuSya jAtimAM utpanna thayo. tyAM paNa mAMsAhAranI doSathI krUra adhyavasAyanI mativALo marIne pharI sAtamI nArakInA apratiSThAna nAme narakAvAsamAM gayo. tyAMthI nIkaLI pharI paNa tiryaMcamAM pADA paNe utpanna thayo. tyAM naranI upamAvALuM pArAvAra duHkha anubhavIne maryo, pachI bALa vidhavA, laTA, brAhmaNaputrInI kRkSimAM utpanna thayo. te sAvadhAcAryano jIva klaTAnA garbhamAM rahelo hato tyAre gupta rIte garbhane pADI nAMkhavA, saDAvavA mATe kSAro, oSadho, yogonA prayoga karavAnA doSathI aneka vyAdhi ane vedanAthI vyApta zarIravALo. duSTa vyAdhithI sabaLato, paru jharAvato, sala sala kratA kRminA samUhavALA kIDAthI khavAto khavAto narakanI upamAvALA ghora duHkhanA nivAsabhUta garbhavAsathI te bahAra nIkaLyo. he gautama ! tyAra pachI sarva loko vaDe niMdAto, gahato, durgachA krAto, tIrArano sarva lothrI parAbhava pAmato, khAna-pAna-bhogopabhogathI rahita gabhavAsathI mAMDIne sAta varSa, be mAsa, cAra divasa sudhI cAvajIva jIvIne vicitra zArIrika, mAnasika ghora duHkhathI parezAnI bhogavato bhogavato marIne paNa vyaMtara deva thayo. tyAMthI cyavIne manuSyamAM utpanna thayo. pharI vadha kranArAono adhipati, vaLI te pAparmanI doSathI sAtamIe gayo. tyAMthI nIkaLI tiryaMcagatimAM kuMbhArane tyAM baLada paNe utpanna thayo tene tyAM cakI, gADAM, haLa, araghaTTa vageremAM joDAIne gata divasa ghosarImAM garadana ghasAIne cAMdA paDI gayA. vaLI aMdarathI kohavAI gayo. khAMdhamAM kRmi utpanna thaI. jyAre tenI khAMdha ghoMsaruM dhAraNa kravA mATe samartha nathI ema jANyuM. tyAre teno svAmI bhAra tenI pITha upara bhAra vahana AvavA lAgyo. vakhata jatAM jevI rIte khAMdha saDI gaI tevI rIte pITha paNa ghasAIne kohavAI gaI. temAM kaDAo utpanna thayA. pITha paNa AkhI saDI gaI. tenI uparanuM cAmaDuM nIkaLI gayuM aMdaranuM mAMsa dekhAvA lAgyuM. tyAra pachI have A kaMI kama krI zake tema nathI, nAmo che ema jANIne chUTo mUkI dIdho. he gautama ! te sAvadhAcAryano jIvana saLasaLatA kIDAothI khavAto baLada chUTo rakhaDato mUkI dIdho. tyAra pachI atizaya saDI gayelA carmavALA, ghaNAM kAgaDAM, ArA, kRmionA
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda kuLothI aMdara ane bahArathI khavAto, bacA bharAto, ra9 varSa sudhI AyuSya pAlana karIne marIne aneka vyAdhi ane vedanAthI vyApta zarIravALo, manuSyagatimAM mahAdhanADhaya koI moTAnA ghera jamyo. tyAM paNa vamana kravAnuM, khArA, kkavAM, bhakhAM, kSAyelA svAdavALA triphaLA guggala vagere auSadhonA kaTA pIvA paDatA hatA. haMmezAM tenI sApha suphI kravI paDe. asAdhya, upazama na thAya tevA ghora bhayaMkra duHkhothI jANe agnimAM sekato hoya tevA AkAra duHkho te sAvadhAcAryano jIva bhogavato bhogavato, maLela manuSya bhava niSphaLa ryo. e pramANe he gautama ! sAvadhAcAryano jIva cauda rAjaloka janma maraNAdinAM niraMtara du:kha sahana krIne ghaNAM lAMbA anaMtakALa pachI avaravidehamAM manuSya paNe utpanna thayo. tyAM bhAgya yoge loknI anavRttithI bhayaMkra bhagavaMtane vaMdana kravA gayo. pratibodha pAmyo, dIkSA aMgIkAra krI. ahIM tevIsamAM zrI prArthanAtha tIrthakranA zAsanakALamAM te jIva siddhigatine pAmyo. he gautama ! sAvadhAcArye A pramANe duHkha meLavyuM. bhagavan! AvA prakAranuM dussaha, ghora, bhayaMkra, mahA du:kha AvI paDyuM. tene bhogavavuM paDyuM. ATalA lAMbAkALa sudhI A sarve duHkho kyA nimitte bhogavavA paDyA ? gautama ! te kALe ane te samaye teNe je ema kahyuM ke "utsarga ane apavAda sahita tamAma heluM che. enaMte prarUpaNA na jAya, paNa anekAMtathI prarUpaNA karAya. paraMtu apAyano paribhoga, teukAyano samAraMbha, maithuna sevana A traNe bIjA koI sthAne ekAMte ke nizcayathI ane daDha paNe ke sarvathA sarva prakAre AtmahitanA arthIo mATe niSedhelA che. ahIM sUtranuM ullaMghana kravAmAM Ave to samyagra mArgano vinAza, unmArgano prakarSa thayA che. tenAthI AjJAbhaMgano doSa ane tenAthI anaMta saMsArI thAya che. bhagavana ! zuM sAvadhAcAryae maithuna sevana reluM? he gautama! sevyuM ane na sevyuM eTale sevyuM nathI tema paNa nahIM ane sevyuM che tema paNa nahIM. bhagavan! baMne prakrare kema jho cho? gautama! je AryAe te kALe mastathI pagano sparza kyoM ke sparza thayo te samaye teNe paga kheMcIne saMkocI na lIdho. A kAraNathI he gautama ! ema kahevAya che ke methuna sevyuM ane na sevyuM. bhagavan! ATalA mAtra kAraNamAM AvuM ghora duHkhe krI mukta karI zakAya tevuM baddha spaSTa nikAcita rmabaMdha thAya che? gautama! ema ja che, emAM pheraphAra thato nathI. bhagavan! teNe tIrthakTa nAma karma ekaThuM kareluM hatuM. eka ja bhava bAkI
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa-84 121 rAkhelo hato ane bhava samudra tarI gayA hatAM. to pachI anaMtakALa sudhInA saMsAramAM kema rakhaDavuM paDyuM ? he gautama ! potAnA pramAda doSanA kAraNe. e jANIne he gautama ! bhavaviraha icchatA zAstrono sadbhAva jeNe sArI rIte jANyo che evA gacchAdhipatie sarvathA sarva prakAre sarva saMyama sthAnomAM atyaMta apramatta banavuM. A pramANe bhagavaMtanI pAse sAMbhaLela tamane huM chuM. mahAnizItha suSya adhyayana-5 no muni dIparatnasAgare rela sUrAnuvAda pUrNa - 4 - 4 - 4 - 4 - 4 -
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda adhyayana-6 - "gItAthavihAra' mA [85] bhagavana! je rAta divasa siddhAMta sUtro bhaNe, zravaNa kTa, vyAkhyAna zve, satata ciMtana re te zuM anAcAra Acare? gautama ! siddhAMtamAM rahela eka paNa akSara jANe che, te maraNAMte paNa anAyAra na seve. [846] bhagavan! to dazapUrvI mahAprajJAvALA naMdiSeNe pravajyA choDI gaNikAnA ghera praveza kema kya? he gautama ! sAMbhaLa. [847 thI 85) tene bhogaphaLa khalanAnuM kAraNa thayuM, te hakIkta prasiddha che. chatAM te bhavanA bhayathI kaMpato hato tyAre pachI jaldI dIkSA aMgIkAra krI. kadAca pAtALa ubhukha thAya. svarga nImnamukha thAya to paNa kevalIe kaheluM vacana kadApI pheraphArane vighaTita thatuM nathI. bIjuM teNe saMyamanA rakSaNa mATe ghaNAM upAyo kya. zAstrAnusAre vicAra krIne gurunA caraNakamaLamAM liMga-veza arpaNa karIne koI na oLakhe tevA dezamAM gayo. te vacananuM smaraNa krato potAnA cAritra mohanIya rmodayathI sarvaviratimahAvratono bhaMga temaja baddha, pRSTa, nikAcIta evuM rmanuM phaLa bhogavato hato. bhagavan! zAstramAM nirUpita evA kyA upAyo vicAryA ke AvuM suMdara zramaNa paNuM choDIne te hajuM prANa dhAraNa kre che? gautama ! kevalI prarUpita A upAyone sUcavanAra sUtranuM smaraNa karaze ke viSayothI parAbhava pAmelo muni A sUtrane yAda re te A pramANe [853 thI 855] jyAre viSayo udayamAM Ave tyAre atizaya dukra, ghora evA prakAranuM AThagaNuM tapa zarU kare. koI rIte viSayo rokvA samartha na banI zake to parvata uparathI bhragupAta re. kaMTALA Asane bese, viSanuM pAna re, ubaMdhana karIne phAMso khAIne marI javuM bahetara. paraMtu mahAvrato ke cAritranI lIdhelI pratijJAno bhaMga na kre virAdhanA kravI yogya nathI. kadAca A kahela upAyo WvA samartha na thAya to garane veza samarpa evA videzamAM cAlyo jAya ke jyAMnA samAcAra paricita kSetromAM na Ave. aNavatonuM yathAzakti pAlana karavuM ke jethI bhAvimAM nirvasatA na pAme. [856 thI 8) gautama ! naMdiSeNe jyAre parvara uparathI paDavAnuM AraMbhya tyAM AkAzamAM evI vANI sAMbhaLavA AvI ke parvata uparathI paDyA chatAM mRtyu thavAnuM nathI. jeTalAmAM dizAmukho tarapha najara karI to eka cAraNa munine joyA. temaNe hyuM tAruM amale mRtyu nathI. pachI viSama jera khAvA gayo tyAre paNa viSayonI pIDAne na sahI zakto jyAre khUba pIDA pAmavA lAgyo, tyAre tene ciMtA thaI ke have mAre jIvavAnuM zuM prayojana che ?
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6-856 thI 864 123 mogarAnA puSpo ane caMdra sarakhA nirmaLa ujjavaLa varNa vALA A prabhunA zAsanane kharekhara pApamativALo huM uhAhaNA vIza to anArya evo huM kyAM jaIza? athavA to caMdra lAMchana vALo che, mogarAnA puSpanI prabhA apakSaLamAM kramAvAnI che. jyAre jina zAsana to kalikAlanI klaSatAnA maLa ane klekzI sarvathA rahita lAMbA kALa sudhI jenI prabhA TArI che mATe samagra dAriddha, duHkha ane klezono kSaya kranAra evA prakAranA A jaina pravacananI apabhrAjanA karAvIza to kyAM jaIne mArA AtmAnI zuddhi karIza? duHkhe gamana karI zakAya, moTI uMcI zilAo hoya, jenI moTI khINo hoya tevA parvata caDhIne keTalAmAM viSayAdhIna banIne huM kaMIka paNa zAsananI uDDAhaNA na # te pahelAM paDatuM mUkIne mArA zarIranA TUDeMTuDA #ii nAkhuM. e pramANe karI paNa chedAyelA zikharovALA mahAparvatanA zikhare caDhIne AgAra rAkhyA vinA pratyAkhyAna karavA lAgyA. tyAre pharI paNa AkAzamAM A pramANe zabdo sAMbhaLyA "akAle tAruM mRtyuM thavAnuM nathI. A tAro chello bhava ane chelluM zarIra che. mATe baddha pRSTa bhogaphaLa bhogavI saMyama svIkAra." [85 thI 870] A pramANe cAraNa munie jyAre be vakhata AtmahatyA karatAM rokyA tyAre guru caraNe veza arpaNa krIne nivedana ke, sUtra ane arthonuM smaraNa #to #to dezAMtaramAM gayo hato. tyAM AhAra grahaNa kravAne vezyAne ghera jaI caDyo. jyAre dharmalAbha lyo, tyAre teNIe mArA pAse arthalAbhanI mAMgaNI karI, tyAre mArI tevI labdhi siddha thaI hovAthI meM te vakhate ke bhale tame thAo. te vakhate 1ro kroDa pramANadravya suvarNanI vRSTi vI, tenA maMdiramAMthI bahAra nILI gayo. uMcA, vizALa, goLa stanavALI gaNikA daDha AliMgana ApIne kahevA lAgI ke are ! kSullaka ! avidhithI A dravya ApIne pAcho kyAM jAya che ? bhavitavyatAthI naMdipeNe paNa prasaMgAnurUpa vicArIne kahyuM ke - tane je vidhi iSTa hoya tene tAre te dravya ApavuM. [871 thI 84] te samaye teNe evo abhigraha karyo ane tenA maMdiramAM praveza ryo ke dararoja mAre daza-dazane pratibodha pamADavo ane eka paNa ocho rahe ane dIkSA aMgIkAra na re tyAM sudhI mAre bhojana-pAna vidhi na kravI. mArI pratijJA purI na thAya tyAM sudhI roja mAre spaMDila- mAtra na kravuM. bIjuM pravajyA levA taiyAra thayelAne mAre pravajyA na ApavI kema ke guruno jevo veza ke AcaraNa) hoya tevo ja ziSyano veza [AcaraNa thAya. gaNitae suvarNanidhi kSaya na thAya tevI vyavasthA krIne laMcita mastavALA, jarjarita dehavALA naMdiNane tevI rIte ArAdhyo ke jethI krIne tenA nehapAzamAM baMdhAI gayo. 8i5 thI 87] vAtacItathI praNaya utpanna thAya, praNayathI rati thAya, tithI vizvAsa utpanna thAya, vizvAsathI sneha, ema pAMca prakAranA prema varte che. A pramANe
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda naMdISaNa premapAzathI baMdhAyelo hovA chatAM zAstramAM hela evuM zrAvakvaNuM pALato ane dararoja daza ke tethI adhinne pratibodha krIne saMvijJa guru pAse dIkSA levAne moklato hato. [877 thI 81] have naMdiSeNa pote durmukha sonIthI pratibodha pAmyo. te kevI rIte ? teNe naMdipeNane kahyuM ke lokone dharmopadeza saMbhaLAvo cho ane AtmAryamAM tame jAte muMjhAva cho. kharekhara A dharma zuM vecavAnuM krIyANuM che ? kema ke tame to tema vartatA nathI. durmukhanuM AvuM subhASita vacana sAMbhaLIne tharathara kaMpato potAnA AtmAne lAMbAkALa sudhI niMdavA lAgyo. arere ! zIla bhraSTa evAmAM A zuM kyuM ? ajJAna nIdrAmAM, karmanA kAdavapUrNa khAbocIyAmAM, azuci viSThAmAM jema kRmio kharaDAya tema kharaDAyo. adhanya evA mane dhikAra thAo. mArI anucita ceSTA juo. jAtya kaMcana samAna mArA uttama AtmAne meM azuci samAna banAvyo. [882 thI 884] jeTalAmAM kSaNabhaMgura evA A mArA dehano vinAza na thAya teTalAmAM tIrthakta bhagavaMtanA caraNa maLamAM jaIne huM mArA aparAdhanuM prAyazcita karUM. he gotama ! Ama pazcAtApa krato te ahIM Avaze ane ghora prAyazcitanuM sevana pAmaze. ghora ane vIra tapanuM sevana krIne azubhakarma khapAvIne zukla dhyAnanI zreNIe ArohI kvalI thaI mokSe jaze. [885] he gautama ! A daSTAMtathI saMyama TAvavA mATe zAstrAnusArI ghaNAM upAyo vicAryA. naMdiSaNe gurune je rIte veza arpaNa kya, vagere upAyo vicAravA. [886 thI 889] siddhAMtamAM je pramANe utsaga kahelA che, te barAbara samajo. gautama ! tapa kravA chatAM paNa bhogAvalI karmano tene mahA udaya hato, to paNa viSayanI udIraNa thatAM teNe AThagaNuM ghora tapa kyuM. to paNa tenA viSayono udaya aTakto nathI, tyAre vibhakSaNa kya, parvata uparathI bhagapAta kya. anazana kravAnI abhilASA karI, tema jatAM cAraNamunie rokyA tyAre gurune haraNa arpaNa krI ajANyAM dezamAM gayo. he gautama ! zrutamAM helA A upAyo jANavA joIe. [80 thI 894] jyAM sudhI gurune rajoharaNa ane pravajyA pAchA arpaNa na krAya tyAM sudhI cAstri viruddha koI apakArya AcaravuM na joIe. jinezvaroe upadezela A veza-rajoharaNa gurune choDIne bIjA sthAne tajavuM na joIe. aMjalipUrvaka gurune joharaNa arpaNa kravuM joIe. jo guru samartha hoya ane tene samajAvI zake to samajAvIne mArge lAve. jo bIjA koI tene samajAvI zake tema hoya to tene samajAvavA mATe kahe. guru paNa kadAca bIjAnI vANIthI upazAMta thato hoya to vAMdho na levo. je bhavya che, paramArtha jANelo che. jagatanI sthitino jANakAra che, he gautama ! je A padano tiraskAra kre che, te jema AsaDe mAyA, prapaMca ane daMbhathI cAra gatimAM bhramaNa rksa, tema te paNa cAre gatimAM bhramaNa kraze.
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6/-J895 thI 900 125 [895 thI 900] bhagavan ! mAyA, prapaMca karavAnA svabhAvavALo te AsaDa koNa hato ? te amo jANatA nathI. temaja kyA nimitte ghaNA duHkhathI parezAna pAmelo ahIM bhaTakyo ? he gautama ! koI bIjA kAMcana samAna kAMtivALA tIrthaMkaranA tIrthamAM bhUtIkSa nAme AcAryane AsaDa nAme ziSya hato. mahAvrato aMgIkAra karIne teNe sUtra ane arthanuM adhyayana karyuM tyAre viSayanI pIDA utpanna thaI na hatI paNa kutuhalathI ciMtavavA lAgyo ke siddhAMtamAM Avo vidhi batAvela che. to te pramANe guru vargane khUba raMjana ruM, AThagaNuM tapa karUM, bhRgupAta karavA anazana N, jhera khAvuM vagere huM karIza. jethI mane devatA nivAraNa karaze ane heze ke tuM lAMbA AyuvALo che, tAruM mRtyu thavAnuM nathI. tArI IcchA pramANe bhogo bhogava. veza-rajoharaNa guru mahArAjane pAchuM arpaNa karI. bIjAna ajANyA dezamAM cAlyo jA, bhogaphaLa bhogavIne pachI ghora vIra tapanuM sevana karaje. [901 thI 905] athavA kharekhara huM mUrkha chuM. mAro potAno mAyA zalyathI ghavAyo chuM. zramaNone potAnA manamAM AvI dhAraNA ravI yukta na gaNAya. pachI paNa tenuM prAyazcita AlovIne AtmAne halako banAvI daIza ane mahAvrata dhAraNa karIza. athavA AlovIne pAcho mAyAvI vhevAIza, to daza varSa sudhI mAsakSamaNa ane pAraNe AyaMbali, vIza varSa sudhI babbe mAsalAgalagATa upavAsa ane pAraNe AyaMbali, 25 varSa cAMdrAyaNa tapa, pUrA ATha varSa sudhI chaThTha, aTTama ane cAra upavAsa AvA prakAre mahAghora prAyazcita mArI potAnI IcchAthI ahIM karIza, A prAyazcita ahIM guru mahArAjanA caraNamAM rahIne karIza. [906 thI 909] mArA mATe A prAyazcita zuM adhika na gaNAya ? athavA tIrthaMoe A vidhi zA mATe kmela haze ? huM ano abhyAsa ruM chuM ane jemaNe mane prAyazcitamAM joDyo. te sarva hakIkta sarvajJa bhagavaMto jANe, huM prAyazcita sevIza. je kaMI paNa ahIM duSTa ciMtavana ryuM. te moTuM pApa mithyA thAo. A pramANe kaSTakArI ghora prAyazcita svamatithI karyuM. tame karIne zalyavALo te mRtyu pAmI vyaMtara deva thayo. gautama ! jo teNe guru samakSa vidhipUrvaka AlocanA karI hota to ane teTaluM prAyazcita sevyuM hota to nava gaiveyake uparI vimAnamAM jAta. amArA AgamasuttALi bhAga-39, mahAnizIdda mAM bhUlathI anukrama 910 ne badale 1000 chapAyuM che. tethI te kramAMka badhe cAlu rAkhyo che. [1000 thI 1003] vyaMtara devathI AvIne he gautama ! te AsaDa tiryaMca gatimAM rAjAne gheragadheDArUpe janmaze. tyAM niraMtara ghoDAnI sAthe saMghaTTananA doSathI tenA vRSaNamAM vyAdhi upajyo. temAM kRmio utpanna thayA. vRSaNa bhoge kRmithI khavAto he gautama AhAra na maLavAthI, vedanA bhogavato, pRthvI cATato hato.
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ 126 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda eTalAmAM dUrathI sAdhue pAchA vaLatA hatA, tene joIne potAne jAti maraNa jJAna thayuM, pUrvabhavanuM smaraNa krIne potAnA AtmAnI niMdA, graha kravA lAgyo. pachI anazana svIkAryuM. [1004 thI 1009] kAgaDA kUtarAthI khavAto he gautama ! zuddha bhAve arihaMtone marato, zarIra tyAgI, mRtyu pAmI. devendrano mahAghoSa nAme sAmAnika deva thayo. tyAM divya Rddhi sArI rIte bhogavIne cavyo. tyAMthI vezyApaNe utpanna thayo. pahelAM ja kyuTa karela te pragaTa na rela hovAthI tyAMthI marIne ghaNAM adhama tuccha, aMta-prAMta kuLomAM bhaTakyo. kALakrame mathurAmAM zivaIndrano divyajana nAme putra thaI bodha pAmI, zramaNapaNuM aMgIkAra krIne nirvANa pAmyo. AvuM kapaTI AsaDanuM daSTAMta che. je koI paNa sarvajJa bhagavaMte dhelA vacanane manathI paNa virAdhe che, viSaya pIDA nahIM paNa ihalathI, viSayAbhilASA re, che, pachI svecchAe guru nivedana kya vinA prAyazcito seve ja che, te bhava paraMparAmAM bhramaNa kranAro thAya che. [1010] A pramANe jANanAre eka paNa siddhAMtanA AlApaktI unmArganI prarUpaNA na vI. [1011] jo koI zrutajJAna ke teno artha ke eka vacanane jANIne mArgAnusAra tenuM karthana te pApa baMdhAto nathI. ATaluM jANIne manathI paNa unmArge pravRtti na kravI. Ama bhagavaMtanA mukhe sAMbhaLeluM huM tamane hUM chuM. [1012 thI 1015] bhagavad ! aArya krIne ke atiyAra sevIne jo koI prAyazcitanuM sevana kare tenA jatAM je akArya na kare te vadhu suMdara gaNAya ? gautama ! akrarya sevIne pachI huM prAyazcita sevIne zuddhi karI laIza, ema manathI paNa te vacana dhAraNa krI rAkhavuM yogya nathI. je koI AvA vacana sAMbhaLIne tenI zraddhA kre che, te pramANe varte che. te sarva zIlabhraSTono sArthavAha samajavo. gautama ! te prANanA saMdehanA kAraNabhUta evuM AkyuM prAyazcita paNa re to paNa jema pataMgIyo dIvAnI zikhAmAM praveze, te tenA mRtyune mATe thAya, tema AjJAbhaMgarUpa dIpazIkhAmAM pravezI te aneka maraNavALo saMsAra upArje che. [1016 thI 1019] bhagavana ! je koI paNa manuSya potAnAmAM je koI baLa, vIrya, puruSakAra parAkrama hoya tene chUpAvato tapa seve tene zuM prAyazci Ave? gautama! azaTha bhAvavALA tene A prAyazcita hoI zake. kema ke verInuM sAmarthya jANIne potAnI zakti hovA chatAM paNa tenI upekSA kre che, potAnuM baLa, vIrya, satva, puruSAra parakama chupAve che. te zaTha zIlavALo narAdhama bamaNo prAyazcitI bane che. nIca gotramAM nADImAM ghora utkRSTa sthitivALuM dukha bhogavato tiryaMcagatimAM jAya ane tyAra pachI cAre gatimAM bhramaNa kranAra thAya che. [1020 thI 1024] bhagavan! moTuM pAparma vedIne khapAvI zakAya che. kema ke karmo bhogavyA vinA chUTAro thato nathI, to tyAM prAyazcita kravAthI zo lAbha?
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ 127 6-1020 thI 1024 - gautama ! aneka koDo varSathI eThAM karelA pApakarmo sUryathI jema hIma ogaLI jAya tema prAyazcirUpI sUryanA sparzathI ogaLI jAya che. ghanaghora aMdhAravALI rAtri hoya, paNa sUryanA udayathI aMdhaznara cAlyo jAya, te prAyazcitarUpI sUryathI pAparUpI aMdhakAra cAlyA jAya che paraMtu prAyazcita kranArane eTalo khyAla hovo joIe ke je pramANe zAstramAM dhela hoya e pramANe baLa, vIrya, puruSAra parAkramane chUpAvyA vinA azaThabhAvathI pApa zalyano uddhAra kavo. bIjuM sarvathA A pramANe prAyazcita krI te paNa je A pramANe bolato nathI. teNe zalyano thoDo paNa kadAca uddhAra kya hoya to paNa te lAMbo kALa cAre gatimAM bhramaNa kre che. [1025 thI 1027] bhagavana! AlocanA konA pAse kravI ? prAyazcita koNa ApI zake ? prAyazcita kone ApI zakAya ? gautama ! so yojana dUra jaIne paNa vaLI pAse zuddha bhAvathI AlocanA karI zakAya. kevaLa jJAnInA abhAvamAM cAra jJAnI pAse, tenA abhAvamAM avidhajJAnI pAse, tenA abhAvamAM mati-zruta jJAnI pAse, jenA jJAna atizaya vadhu nirmaLa hoya, caDIyAtA hoya temanI pAse AlocanA devAya. [1028 thI 1030] je guru utsargamArganI prarUpaNA kratA hoya, utsargamArge prayANa kratA hoya, utsargamArganI ruci kratA hoya, upazAMtA svabhAvI hoya, IndriyonuM damana kranArA hoya, saMyamI hoya, tapasvI hoya, saMmiti guminI pradhAnatAvALA hoya, deTa cAritranA pAlaka hoya, asaTha bhAvavALA hoya, tevA gItArthe gurunI pAse potAnA aparAdho nivedana vA,pragaTa kravA ane prAyazcita svIkAravuM. pote AlocanA kravI ke bIjA pAse krAvavI. temaja haMmezA guru mahArAje kahela prAyazcitanusAra prAyazcita Acare. [1931 thI 1035] bhagavana ! tenuM cokkasa prAyazcita kratuM hoya ? prAyazcita lAgavAnA sthAno keTalAM ane kyAM kyAM? te kaho. he gautama ! suMdara zIlavALA zramaNone skUlanA thavAthI AvelA prAyazcita jatAM saMyatI sAdhvIne tenA pratAM navagaNuM prAyazcita Ave che. have jo te sAdhvI zIlanI virAdhanA re to so gaNuM prAyazcita Ave kema ke sAmAnyathI tenI yoninA madhyabhAge navalAkha paMcendriya jIvo nivAsa krIne rahelAM hoya che. te sarvane kevalI bhagavaMto jue che.te jIvone mAtra kevalajJAnathI joI zakAya che, avadhijJAnI dekhe paNa mana:paryavajJAnI dekhI na zake. [103] te sAdhvI ke koI paNa strI puruSanA saMsargamAM Ave to pANImAM jema tala pIlAya tevI rIte te yonimAM rahelA sarve jIvo ratikrIDAmAM madonmata thAya tyAre yonimAM rahelAM paMcendriya jIvonuM mathana thAya che. bhasmIbhUta thAya che. [1037 thI 1041] strIo jyAre cAle che, tyAre te jIvogADha pIDA pAme che, pezAba kre che, tyAre be ke traNa jIvo mRtyu pAme che ane bAkInA paritApa duHkha pAme che.
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda gautama ! prAyazcitanA saMkhyAtAM sthAnako che. temAMthI eka paNa je AlocanA kya vinAnuM rahI jAya ane zalya sahita mRtyu pAme to, eklAkha strInA peTa phADIne koI nirdaya manuSya sAta-ATha mahinAnA garbhane bahAra kADhe, te taraphaDato garbha je duHkha anubhave ane tenA nimitte te peTa phADanAra manuSyane jeTaluM pApa lAge tenA #tAM eka strInA sAthenA mithuna prasaMgamAM sAdhu navagaNuM pApa bAMdhe, sAdhvInI sAthe sAdhu eka vakhata maithuna seve to hajAragaNuM, bIjI vakhata seve to kroDa gaNuM ane trIjI vakhata maithuna seve to bodhi-sabhyatvano nAza thAya che. [1042, 1043] je sAdhu strIne dekhIne madanAsakta thaI strI sAthe ratikrIDA kravAra thAya che, te bodhi lAbhathI bhraSTa banIne bicAro kyAMya utpanna thaze. saMyata sAdhu ke sAdhvI je maithuna sevana kare che. te abodhi lAbha karma upA che. te thakI apakAya ane agnikAyamAM utpanna thavAne lAyaka rma bAMdhe che. [1044 thI 1049] A traNamAM aparAdha kranAro he gautama ! unmArgano vyavahAra kTa che ane sarvathA mArgano vinAza kranAra thAya. bhagavana! A daSTAMtathI je gRhastho udde madavALA hoya che ane rAtre ke divase strIne tajatA nathI tenI zI gati thaze? tevAo potAnA zarIramAM potAnA ja hAthe chedIne tala-tala jevaDA nAnA TukkA krIne agnimAM homa re to paNa temanI zuddhi dharmanuM pAlana kre to madhyamagati prApta re che. bhagavana jo saMtoSa rAkhavAmAM madhyapragati thAya to pachI potAnA zarIrano homa kranAra tenI zaddhi kema na meLave ? gautama ! potAnI ke pArakI strI hoya ke svapati ke anya puruSa hoya tenI sAthe ratikrIDA kranAra pApabaMdha janAra thAya che. paraMtu e baMdhaka thato nathI. [1050, 1051] jo koI AtmA kahelo zrAvaka dharma pAlana kre che ane parastrIno jIvana paryanta trividha tyAga re che, tenA prabhAve te madhyamagati meLave che. ahIM e vAta khAsa dhyAnamAM rAkhavI ke niyama sahita hoya, paradArAgamana kranAro hoya, temane rmabaMdha thAya che. jeo tenI nivRtti re che, paccakhANa re che, temane mahAphaLanI prApti thAya che. [105ra, 1053] pApathI relI nivRttine jo koI alpa pramANamAM paNa virAdhe, mAtra manathI ja vrata virAdhe, to je prakAre medhamAlA nAme AryA mRtyu pAmIne durgatimAM gaI, te pramANe manathI apa paNa vrata virAdhanA kranAra durgati pAme che. he bhuvana bAMdhava ! manathI paNa alA pratyAkhyAnanuM khaMDana krIne medhamAlAe je karma upArjana ane durgati pAmI. te huM nathI jANato to mane jaNAvo] [1054] bAramAM vAsupUjya tIrthakya bhagavaMtanA tIrthamAM bhoLI kAjaLa samAna zarIranA kALA varNavALI, durbaLa manavALI, meghamAlA nAme sAdhvI hatI. [10papa thI 1058] bhikSA grahaNArthe bahAra nIkaLI tyAre bIjI bAju eka suMdara
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6-1055 thI 1058 129 makAna upara eka strI beThelI hatI. te najImAM bIjA makAnamAM laMghana karIne javAnI abhilASA kratI hatI. tyAre A sAdhvIe manathI tene abhinaMdI, eTalAmAM te baMne saLagI uThI. te sAdhvIe potAnA niyamano sukSma bhaMga thayo tenI niMdA na krI. te niyama bhaMganA doSathI baLIne pahelI narake gaI. A rIte samajIne tamone akSaya-anaMtaanupama sukhanI abhilASA hoya to atItanA niyama ke vratanI virAdhanA thavA na dezo. [1059 thI 161 tapa, saMyama, ke vratane vize niyama e daMDanAyaka koTavALa sarakho che. te niyamane khaMDita nAranA vrata nathI ke saMyama raheto nathI. mAchImAra AkhA janmamAM mAchalA paDIne je pApa bAMdhe che. tenA karatAM vrata bhaMganI IcchA janArA AThagaNuM pApa bAMdhe che. potAnI dezanA zakti ke labdhithI je bIjAne upazAMta re ane dIkSA le te potAnA vratane khaMDita na to teTalAM puNyane upArjana kranAro thAya che. [10] je gRhastha saMyama ane tapane vize pravRtti karanAra ane pApanI nivRtti kranArA hoya che, jyAM sudhI teo dIkSA aMgIkAra karatAM nathI. tyAM sudhI, je kaMI paNa dhamanuSThAna kre temAM tene lAbha thAya che. [1063, 106] sAdhu sAdhvIonA varge ahIM samajI levuM joIe ke he gautama ucchavAsa niHzvAsa sivAya bIjI koI paNa kriyA gurunI rajA sivAya vAnI hotI nathI, te paNa jANyAthI ja kravAnI AjJA che. ajANyAthI to zvAsocchazvAsa paNa sarvathA levA mUkavAnA nathI. abhyaNAthI ucchavAsa lenArane tapa ke dharma kyAMthI hoya ? [1065 thI 1069] bhagavan! jeTaluM dekhyuM ke jANyuM hoya tenuM pAlana teTalA pramANamAM kevI rIte karI zakAya ? jeoe haju paramArtha jANyo nathI. kRtya ane anyanA jANakAra thayA nathI. teo pAlana kvI rIte karI zakaze ? gautama ! vAlIo evaMta hItavacanane dhe che, teo paNa jIvonA hAtha pakkIne baLAtkAre dharma krAvatA nathI. paraMtu tIrthakTa dhela vacanane je tahatti kahevApUrvaka jeo te pramANe vartana kare che, jemaNe haju paramArtha jANyo nathI. tyAtmano viveka jANyo nathI. teo AMdhaLA pAchaLa AMdhaLo cAlyA re, khADo che ke Tekro, pANI che ke jamIna ItyAdinuM tene bhAna na hoya. tema ajJAnIne dharmanI ArAdhanA thAya che ke virAdhanA tenuM jANa paNuM hotuM nathI. tethI kAMto pote gItArtha vihArI hoya athavA gItArthanI nizrAmAM rahIne vihAra kare. tevI uttama sAdhune mATe zAstrakTa anujJA ApelI che, A be sivAya bIjo vikalpa zAstramAM nathI. [1070 thI 1001 sArI rIte saMvega pAmelA hoya, ALasa rahita hoya, daDhavatI 3i0/9]
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ 130 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda hoya, niraMtara askhalita cAstriI hoya, rAga dveSa rahita hoya, cAre kyAyone upazamAvelA hoya, IMdriyone jItanArA hoya evA guNavALA je gItArtha hoya, temanI sAthe vihAra karavo kema ke teo chadmastha hovA chatAM [zruta] kevalI che. [1072 thI 1076] gautama ! jyAM sukSma pRthvIkAyanA eka jIvane paNa kIlAmaNA thAya. to tene sarva kevalIe alpAraMbha hela che. jyAM nAnA pRthvIkAyanA eka jIvano paNa prANaviyoga thAya to tene sarva kevalIo mahAraMbha he che. eka pRthvIkAyanA jIvane thoDo masaLavAmAM Ave to tenAthI AzAtA vedanIya krmabaMdha thAya. ke je pApazalya ghaNI muzkelIthI choDI zakAya. teja pramANe apAya, teukAya, vAyukAya, vanaspatikAya, gasakAya tathA maithuna sevananA cIkaNAM pAparma upArjana kare che, mATe maithuna saMlpa, pRthvIkAyAdi jIva virAdhanA duraMtaphaLa ApatAM hovAthI jIvajjIva trividha trividhe tajavA. [1077 thI 1082] mATe jeo paramArthane jANatAM nathI, temaja jeo ajJAnI che, teoe durgatinA paMthane ApanAra evA pRthvIkAyAdinI virAdhanA choDIne gItArtha gurunI nizrAmAM rahI saMyama sAdhanA karavI. gItArthanA vacanathI haLAhaLa jheranuM pAna karavuM, koI paNa viklpa ryA vinA temanA vacanAnusAra tatkALa jheranuM paNa bhakSaNa karI levuM. paramArthathI vicAra karatAM te viSa nathI, kharekhara temanuM vacana amRtarasanA AsvAda samAna che. A saMsAramAM temanA vacanAnusAra vagara vicAre anusaranAro marIne paNa amRta pAme che. agItArthanA vacanathI amRtanuM paNa pAna na vuM. kema ke paramArthathI agItArthanuM vacana e haLAhaLa kALakUTa viSa che. temanA vacane ajarAmara banI zakAtuM nathI, paNa mRtyu pAmIne durgatimAM jAya che. mArgamAM musApharI karanArane coro vighno karanArA thAya che. ema mokSamArganI musApharI karanAra mATe agItArtha ane kuzIlano samAgama e vighna karanAro che, mATe tevAno saMga dUrathI tajavo. [1083, 1084] dhagadhagatA agnine dekhIne temAM niHzaMkSaNe pravezavuM ane baLI maravuM sAruM, paNa kdApi kuzIlanA samAgamamAMna javuM, ke tenuM zaraNa na svIkAravuM. lAkha varSa sudhI zULImAM viMdhAIne sukhethI rahevuM sAruM, paNa agItArtha sAthe kSaNa paNa na vasavuM. [1085 thI 1087] maMtra-taMtra vagarano hoya ane bhayaMkara dRSTi viSe sarpa karaDato hoya, to teno Azrava je. paNa agItArtha ane kuzIla adharmIno sahavAsa na rIza. haLAhaLa jhera khAI jaje kema ke te eka ja vAra mAraze, paNa bhUlathI paNa agItArthano saMsarga na karIza, kema ke temanA saMsargathI lAkho maraNo upArjana karIza, bhora rUpa bhayaM siMha, vAgha ke pizAca gaLI jAya to nAza pAmavuM paNa kuzIla agItArthano saMsarga na karIza. [1088, 1089] sAta janmonA zatrune sago bhAI mAnaje. paNa vrata-niyamonI
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6/-/1088, 1089 viDaMbanA rAvanAra pitA hoya to paNa zatru mAnaje. bhaDabhaDatA agnimAM pravezavuM sAruM che, paNa sukSma paNa niyamanI virAdhanA karavI sArI nathI. suvizuddha niyamayukta karmavALAnuM mRtyu sAruM paNa niyama bhAMgIne jIvavuM sAruM nathI. [1090, 1091] gautama ! agItArthapaNAnA doSathI izvare je prApta karyuM te sAMbhaLIne tarata gItArtha banavuM. bhagavan ! Izvara koNa munivara hatA. te huM jANato nathI. temaja agItArthapaNAnA doSathI teNe zuM prApta karyuM te mane ho. [1092 thI 1094] gautama ! koIka bIjI covIzInA pahelAM tIrthaMkara bhagavaMta jyAre nirvANa pAmyA, tyAre manohara nirvANa mahotsava pravartato hato ane suMdara rUpavALA deva ane asuro nIce utaratA ane upara caDatA hatA. tyAre nIkTamAM rahelAM loko te joIne vicAravA lAgyA ke Aje manuSya lokmAM Azcarya joIe chIe. koI vakhata kyAMya AvI IMdrajALo jovAmAM Avela nathI. [1095 thI 1102] AvI vicAraNA ratA karatAM eka manuSyane pUrvabhavanuM jAti smaraNa jJAna thayuM. eTale kSaNavAra murchA pAmyo, pharI vAyuthI AzvAsana pAmyo. bhAnamAM AvI tharathara dhrujavA lAgyo. lAMbA kALa sudhI potAnA AtmAnI niMdA karavA lAgyo. turata ja munipaNuM aMgIkAra karavA udhata thayo. tyAra pachI te mahAzayavALo jeTalAmAM loya karavAno zarU kare che. teTalAmAM devatAe tene vinayathI rajoharaNa ApyuM. tenA kTakArI ugra tapa ane cAritrane joIne tathA lokone tenI pUjA ratAM joIne Izvara jeTalAmAM tyAM AvIne tene pUchavA lAgyo ke tamone koNe dIkSA ApI ? kyAM janmyA cho ? tamAruM kuLa kyuM che ? konA caraNakmaLamAM atizayavALuM sUtra ane arthanuM tame adhyayana karyuM ? te pratyeka buddha tene jeTalAmAM sarva jAti, kuLa, dIkSA, sUtrAdi je pramANe prApta rDA te vhetA hatA. teTalAmAM te badhuM sAMbhaLI te nirmAgI Izvara vicAravA lAgyo A judo che. A anArya daMbhathI Thage che, to jevuM A bole che, tevA ja jinavara haze. A viSayamAM kaMI vicAravuM nahIM, ema lAMboALa maunapaNe ubho rahyo. 131 - [1103, 1104] athavA to nA nA, ema nathI, devo ane dAnavothI praNAma rAyelA bhagavaMta mArA saMzayane chede to mane khAtrI thAya. teTalAmAM vaLI ciMtavyuM ke je thavAnuM hoya te thAo, mAre ahIM vicAravAnuM zuM prayojana che? huM to sarva duHkhanAzaka pravrajyAne ahIM abhinaMduM chuM arthAt te grahaNa karavA IcchuM chuM. [1105 thI 1107] teTalAmAM jinezvara pAse javA nIkLyo. paNa jinezvarane na joyA eTale gaNadhara pAse javA prayANa rkyu. jinezvare vhelA sUtra ane arthanI prarUpaNA gaNadharo karatA hoya che. jyAre ahIM gaNadhara zrI vyAkhyAnA ratA hatA tyAre temAM AAlAvo Avyo ke eka ja pRthvIkAya jIvo sarvatra upadrava pAme che. to tenuM rakSaNa karavA koNa samartha thaI zake che ? [1108 thI 1111] A viSayamAM A mahAyazavALA potAnI AtmAnI laghutA
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ 132 mahAnizIyachedasUtra-anuvAda he che. A samagra lokmAM A vAta siddha karavA yogya nathI. AvI vAta kema prarUpatA haze ? A temanuM vyAkhyAna pragaTapaNe atyaMta kAnamAM kkakDa ranAruM che. niSkaraNa gaLAne zoSave che. te sivAya koI lAbha nathI. AvuM vartana koNa karI zo ? mATe AnA badale kaMIka sAmAnya ke madhyama upadeza karavo joIe. jethI ApaNI AvatA loko kaMTALI na jAya. [1112 thI 1116] athavA huM kharekhara mUDha, pAparkI, narAdhama chuM. huM tema to nathI, paNa bIjA loko to tena varte che. vaLI anaMta-jJAnI sarvajJae A hakIkta prarUpelI che, je koI temanA vacanathI viparIta vAta kare teno artha TakI zakto nathI, mATe have huM AnuM ghora atiduSkara uttama prAyazcita ekdama turaMta jaladI ati zIghratara samayamAM rIza, ke jeTalAmAM mAruM mRtyu na thAya. AzAtAnAthI meM evuM pApa karyuM che ke jethI devatAI so varSanuM ekatrita puNya paNa tenAthI vinAza pAme che. pachI svamati klpanAthI tevuM mahAghora prAyazcita karIne pratyebuddhanI pAse pharIthI paNa gayo. [1117 thI 1123] tyAM paNa sUtranI vyAkhyA sAMbhaLatA te ja adhikAra pharI Avyo ke pRthvI Adino samAraMbha sAdhu trividha trividhe varSe, atizaya mUDha evo te Izvara sAdhu mUrkha banIne ciMtavavA lAgyo ke A jagatamAM koNa te pRthvIkAyikAdino samAraMbha to nathI ? khuda pote ja pRthvIkAya upara beThelA cha, agnithI pakAvela AhAra khAya che. te sarve dhAnyAdi utpanna thAya che. vaLI pANI vinA to jIva ja kema zAya ? to kharekhara A pratyakSa ja viparIta dekhAya che. huM temanI pAse Avyo, paNa A vAtamAM koI zraddhA karavAnA nathI. to teo bhale ahIM rahe, AmanA karatAM A gaNadhara uttama che. athavA to ahIM e koI paNa mAruM kahela karaze nahIM. Avo dharma paNa kyA kAraNe kaheto haze ? jo ati Aro dharma heze to have huM pharI sAMbhaLIza nahIM. [1124 thI 1138] athavA temane bAju para rAkho. huM jAte ja sukhethI banI zake ane sarva loko karI zake evo dharma khIza. Aje Aro dharma karavAno kALa nathI. ema ciMtave che. teTalAmAM to tenA upara dhaDa dhaDa ratI vijaLI tUTI paDI. he gautama ! te tyAM mRtyu pAmIne sAtamI narake utpanna thayo. zAsana zramaNapaNuM, zrutajJAnanA saMsarganA pratyanIpaNAnA kAraNe Izvara lAMbokALa naraktA duHkho anubhavIne ahIM AvIne mahAsamudramAM mahAmatsya thaI pharIsAtamI narakmAM tetrIza sAgaropamanA duHsahaya kALamAM bhayaM duHkho bhogavIne ahIM AvelA Izvarano jIva tiryaMcapakSImAM kAgaDo thayo. tyAMthI marI pahelI nArakImAM jaI, AyuM pUrNa karI ahIM duSTa zvAnapaNe utpanna thaI pharI pahelI nArakImAM gayo, tyAMthI nIkLI siMhapaNe utpanna thaI. marIne cothI narake gayo. ahIM AvI, narake jaI. te Izvarano jIva kuMbhAra paNe upajyo. tyAM kuSThI thaI ati duHkhI thayo. kRmiothI pholI khavAto 50 varSa sudhI parAdhIna paNe pArAvAra
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ 133 6-1124 thI 1138 tevuM duHkha sahana krI aAma nirjarAthI devapaNe upajI. tyAMthI AvI ahIM rAjApaNuM pAma, sAtamI nampha gayo. e pramANe Izvarano jIva svalpanAthI nAraka ane tiryaMcagatimAM kutsita. manuSyagatimAM lAMbokALa bhamI, ghora dukha bhogavI, atyaMta duHkhI thaI, atyAre gozAlaka thayelo che ane te ja A Izvarano jIva che. mATe paramArtha samajavApUrvaka sArAsArathI paripUrNa evA zAstra bhAvane jANIne jaladI gItArtha banavuM. [1139 114] sArAsArane jANyA vinA agItArthapaNAnA doSathI rajU AryAe eka vacana mAtrathI je pApane upA, te pApathI te bicArAne nArakI, tiryaMca gatimAM temaja adhama manuSyapaNAmAM je je prakAranI niyaMtraNAo thaI, jevI gatio bhogavavI paDaze, te sAMbhaLIne kone dhRti prApta thAya ? [1141] bhagavana te rajuA koNa hatI ? agItArthatAthI teNe vacanamAtrathI kevuM pApakarma. upArjana ke je vipAke sAMbhaLIne vRti na meLavI zakAya? gautama! A ja bharatakSetramAM bhadra nAme AcArya hatA. temane mahAnubhava evA pao0 ziSyo ane 1200 sAdhvIo hatA. te gacchamAM cothA (AyaMbali) rasayukta osAmaNA, traNa ukaLA vALuM ati ukALeluM pANI evA traNa prakAranA acitta jaLa sivAya cothA prakaranA jaLano vaparAza na hato. koI samaye jjA Ayane pUrvakta azubha pApa karmodayathI kuSTha vyAdhi thatAM zarIra saDI gayuM, temAM kRmi utpanna thaIne teNIne pholI khAvA lAgI. koI samaye tene bIjI Ayao gacchamAM pUchavA lAgI ke - are re dukrArike ! A tane ekrama zuM thayuM ? he gautama ! tyAre te mahApApaI bhagna lakSaNa janmavALI te rajjAAryAe, te saMyatIone evo uttara Apyo ke "A acitta jaLanA pAnathI mAruM A zarIra vaNasIne nAza pAmyuM che.' AvuM vacana bolatAM sarve saMyatInA hRdaya ekadama kSobha pAmyA ke ApaNe acitta jaLanuM pAna krIne AnI jema mRtyu pAmIzuM paraMtu gacchamAM eka sAdhvIe vicAryuM ke - kadAca A mAruM zarIra eka palArA jeTalAM a5 kALamAM saDI jAva ke saDIne TunDe TukaDA thaI jAyato paNa sacita jaLanuM pAna A janmamAM kadI paNa krIza nahIM. acitta jaLano tyAga nahIM kyuM, bIjuM A sAdhvInuM zarIra acitta jaLathI vaNasI gayuM che. e hakIkta sarvathA satya nathI. kema ke pUrvakta azubha dayathI ja AvuM bane che. ema ati suMdara vicAraNA kravA lAgI. juo to kharA, ajJAna doSathI avarAyelI atizaya mUDa hadayA lajjA rahita banIne A mahApApa kSmaNI sAdhvIe saMsAranA ghora duHkha ApanAra AvuM duSTa vacana kema uccAryuM ? ke mArA kArNa vivaramAM paNa pravezI zakAtuM nathI, to bhavAMtaramAM rela azubha karmodayathI je kaMI daridratA, durbhAgya, apayaza, khoTA klaMka lAgavA, kuSThAdi vyAdhinA lezonA duHkho zarIramAM thavA, ityAdimAM pheraphAra nathI. AgamamAM kahyuM che[114ra jAte upArjana karelAM du:kha ke sukha koNa koIne ApI ke laI zake che?
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda pote rela karmo koNa karI zake che ke konuM karma karI zakAya che? svA karma ane upArjita sukha-duHkha pote ja bhogavavA paDe che. [1143] ema vicAratA te sAdhvIjIne kevaLajJAna thayuM. te samaye devoe kevaLajJAna mahotsava kya. te valI sAdhvIe manuSya, deva, asuronA tatha sAdhvIonA saMzayarUpa aMdhakAra paDalane dUra kyo. tyArapachI bhaktithI bharapUra hRdayavALI jjA cAryae praNAma karIne pUchayuM ne bhagavan! kyA kAraNe mane ATale moTo mahAvedanAvAlo vyAdhi utpanna thayo ? he gautama ! tyAre jaLayukta megha ane daMbhI samAna manohara gaMbhIra svaravALA kvalIe kahyuM ke- he dukrArike ! sAMbhaLa - ke tArA zarIranuM vighaTana kema thayuM ? tAruM zarIra rakta ane pittanA doSathI dUSita hatuM ja temAM snigdha AhAra sAthe kroLIyAnA jaMtuvALo AhAra gaLADUba khAdho. bIjuM - A gacchamAM seMkko sAdhu-sAdhvI hovA chatAM jeTalAM sayitta pANIthI mAtra AMkho dhoI zakAya teTalAM a paNa sacitta jaLano gRhasthanA kAraNe paNa sAdhu kadApi bhogavaTo karI zakAto nathI. tene badale teM to gaumUtra grahaNa kravAne jatAM jatAM jenA mukha upara nAsikamAMthI gaLatA lIMTa lapeTAyA hatA. gaLAnA bhAge lAgelA hatA. te kAraNe baNabaNatI mAkhI uDatI hatI, evA zrAvaka putranA mukhane sacitta jaLathI prakSAlana kya, tevA sacitta jaLanA saMgho kravAnI virAdhanAnA kAraNe devo ane asurone paNa vaMdanIya evI gaccha maryAdA toDI te pravacana devatA sahana krI zakI nahIM sAdhu sAdhvIe prANanA saMzayamAM paNa kuvA, taLAva, vAva, nadI AdinA jaLane hAthathI sparzavuM na kalpe. vitarAgabhagavaMte sAdhu-sAdhvI mATe sarvathA acitta jaLa hoya te paNa samagra doSa rahita hoya, uhLeluM hoya, teno ja paribhoga #vo che. tethI devatAe vicAryuM ke A dUrAcArIne evI zikSA # ke jethI tenI jema bIjA koI AvuM AcaraNa ke pravRtti na kare. ema dhArI amaka amaka cUrNano yoga jyAre tuM bhojana kratI hatI, tyAre devatAe tArA bhojanamAM nAkhyo. te daivaprayoga ApaNe jANavA samartha nathI. A kAraNe tAruM zarIra vinAza pAmyuM che. acitta jaLa pIvAthI vinAza pAmyuM nathI. te samaye rajjAAryAe vicAryuM ke e pramANe ja che. vaLI vayanamAM pheraphAra na hoya ema vicArI vaLIne vinaMtI karI ke bhagavAna ! jo hu yathokta prAyazcitta evuM to mAruM A zarIra sAju thAya. tyAre kevaLIe uttara Apyo ke jo koI prAyazcitta Ape to sudharI jAya. tyAre rajjAAryAe kyuM ke Apa ja mane prAyazcitta Apo. tamArI samAna bIjI koNa mahAna AtmA che. kevalIe kahyuM - he dukrakArike ! huM tane prAyazcittato ApI zakuM paNa tArA mATe evuM joi prAyazcitta ja nathI ke jethI tArI zaddhi thAya. rajjAe pUchyuM - bhagavAna kyA kAraNe mArI zuddhi nathI? kevalIe kahyuM - teM sAdhvI samudAya pAse evo baDabaDATa kyoM ke acitta pANInA upayogathI mAruM zarIra saDIne nAza pAmyuM.
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6/-/1143 135 A duSTa pApanA moTA samudAyanA eka piMDa samAna tArA vacanane sAMbhaLI A sarve sAdhvInA hRdayo khaLabhaLI uThyA. te sarve vicAravA lAgI ke ApaNe have acitta jaLano tyAga karIe. paraMtu te sAdhvIoe azubha adhyavasAyanI AlocanA, niMdA, guru sAkSIthI gartaNA krI lIdhI. teone to meM prAyazcitta ApI dIdhuM che. A pramANe acitta jaLanA tyAgathI tathA te vacana doSathI atyaMta kaSTadAyI virasa bhayaMkra baddha bRSTa nikAcita moTA pApano rAzi te upArjana kya che. te pApa samudAyathI tuM koDha, bhagaMdara, jaLodara, vAyu, gumaDAM, zvAsa rokAvo, harasa, masA, kaMThamALa Adi aneka vyAdhinI vedanAthI bharapura evA zarIravALI thaIza. vaLI dAridra, durbhAgya, apayaza, khoTA laMka, saMtApa, udvega, klezAdithI niraMtara baLatI evI anaMtA bhavo sudhI ati lAMbA kALa paryAnta. jevuM divase tevuM satata lagAtAra rAtre duHkha bhogavavuM paDaze. A rIte gItama! te jjAAryA agItArtha paNAnA doSathI vayanamAtrathI ja AvA mahA duHkhadAyI pApakarmanI upArjika thaI. [1144 thI 1146] acItArthapaNAnA doSathI bhAvazuddhi prApta na thAya. bhAvavizuddhivinA muni zleSatAvALA manayukta bane. hRdayamAM ghaNAMja alpa pramANamAM paNa jo zleSatA-malInatA-zalya-mAyA rahela hoyato acItArthapaNAnA doSathI lakSmaNA sAdhvI vata duHkha ane bhava paraMparA ubhA thAya che. mATe DAhyA puruSoe sarva bhAvathI sarvathA samajIne gItArtha banIne manane aluNa banAvavuM joIe. [1147 thI 115] bhagavana ! lakSmaNA AryA je agItArtha ane klaSatAvALI hatI. temaja te kAraNe dukha paraMparA pAmI ne huM jANato nathI. gautama ! pAMya bharata ane pAMca airavatamAM utsarpiNI ane avasarpiNInA sarvakALamAM eka eka covIsa zAzvata ane avicchinna paNe thaI che ane thaze. anAdi anaMta evA A saMsAramAM A atidhruva vastu che. jagatanI sthiti kAyama TakvAnI che. gautama ! cAlu covisInI pUrve 80mI covisI hatI. tyAre tyAM jevo ahIM huM chuM tevA sAta hAtha kayAvALA, devo ane dAnavothI praNAma krAyelA tevA chellA tIrthakya hatA. tyAre tyAM jaMbUdADima nAme rAjA hato. aneka putravALI saritA nAme bhAryA hatI. eke putrI na hovAthI rAjA sahita putrI meLavavA mATe devo, kuLadevatA, caMdra-sUrya-grahonI bahumAnatA teNI jatI hatI. kALakrame kamaLapatra jevA nayanavALI putrI janmI. tenuM lamaNAdevI nAma sthApana kyuM. koI samaye te lakSmaNAdevI putrI yauvanavaya pAmI tyAre svayaMvara kyuM. temAM nayanane AnaMda ApanAra, klAnA gRha samAna, uttama varanI sAthe vivAha kya. paraNyA pachI turaMta ja teno pati mRtyu pAmyo. eTalI teNI ekadama mUcha pAmI. bebhAna thaI kaMpatI evI teNIne svajana parivAre vIMjhaNAnA vAyarAthI muklIe bhAnamAM lAvyA. tyAre te AkaMdana ratI, chAtI ane mAthuM kuTavA lAgI. potAne daze dizAmAM mAratI, rutI, pITAtI, ALoTavA lAgI. baMdhuvarge tene AzvAsana ApIne
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda samajAvI. tyAre keTalAMka divase rUdana baMdhana karIne zAMta thaI. [1156 thI 11] koI samaye bhavyajIvo rUpI malavanane vikasita kratA evA kevaLajJAna rUpI sUrya samAna tIrthakra tyAM AvyA ane udhAnamAM samosaryA. aMtaHpura, senA, vAhano tathA sarva Rddhi sahita rAjA temane bhaktithI vAMdavA gayo. dharma zravaNa krIne tyAM aMtaHpura putro ane putrI sahita dIkSA aMgIkAra krI. zubha pariNAmI, mUcharahita, ugra kTArI, ghora dukra tapa karavA lAgyo. koI samaye sarvene gaNinA yogamAM praveza karAvyo. lakSmaNA Aryone asvAdhyAyanA kAraNe anuSThAna kriyA kravA na mokalI. upAzrayamAM ekAMtamAM beThelA lamaNA sAdhvIe krIDA kratAM pakSI yugalane joIne ciMtavyuM ke AmanuM jIvana saphaLa che. A caklAne sparzatI caklI potAnA priyatamane AliMgIne parama AnaMdasukha Ape che. [1164 thI 1169] tIrthakya bhagavaMte puruSa ane strIne ratikrIDA jatA hoya te jovAno amane zAmATe sarvathA niSedha kyoM haze ? teo to veda nA du:kha rahita hovAthI bIjAnAM sukha duHkho jANI zaktAM nathI. agni bALavAnA svabhAvavALo hovA chatAM paNa AMkhathI dekhanArane bALato nathI. athavA nA, nA, nA, bhagavaMte karelI AjJA yathArtha ja che. teo viparIta ADaza re ja nahIM, krIDA karatAM pakSI yugalane joIne mAruM mana lobhANuM che. mane puruSAbhilASa pragaTyo che ke huM tenI sAthe methuna sevuM. paNa meM Aje ciMtavya te svapramAM paNa kravuM na ghaTe. temaja A janmamAM meM manathI paNa atyAra sudhI puruSane Icyo nathI. koI prakAre svapramAM paNa abhilASA #ii nathI. to kharekhara huM durAcAriNI pApa svabhAvI, nirbhAgI chuM. AvuM ADuM avaLuM khoTuM vicArI meM tIrthanI AzAtanA krI che. [1170 thI 1173] tIrtha paNa atyaMta kTakkarI, kaDaka, atidurdhara, ugra, ghora muktIthI paLAtA evA AkyA vrata upadezelA che. to trividha trividhe A vrata pALavA koNa samartha thaI zake ? vacana ane kayAthI sArI rIte AcarAtuM hovA chatAM manathI rakSaNa kravuM zakya nathI. athavA duHkhanI ciMtA krAya che, A to sukhapUrvaka krAya che. je manathI paNa kuzIla thayo te sarva karmamAM kuzIla gaNAya. to A viSayamAM zAnA yoge ekadama mArI je A skUlanA thaI tenuM mane prAyazcitta Ave to AlocanA krI jaldI tenuM sevana . [114 thI 117] samagra satIo, zIlavaMtIomAM huM prathama moTI sAdhvI chuM. rekhA samAna huM sarvemAM agresarI chuM. ema svargamAM paNa udghoSaNA thAya che. mArA paganI dhULane sarve loke vaMde che. kemake tenI rajathI badhAMnI zuddhi thAya che, tevI mArI prasiddhi che. have jo huM AlocanA ApIza mAro manodoSa bhagavaMta pAse pragaTa krIza to mArA bhAIo mAtA-pitA A vAta jANI duHkhI thaze. athavA pramAdathI koI prakAre meM manathI ciMtavya tene meM AlocyuM eTale mAtra jANIne mArI saMbaMdhI vargane kyuM duHkha thavAnuM che ? [118 thI 118 TalAmAM Ama ciMtavIne AlocanA mATe taiyAra thAya.
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ 137 6/-/118 thI 1182 teTalAmAM ubhI thatAM teNIne paganA taLIyAmAM eka kAMTo Dhasa tAMka bhAMgI gayo. te samaye ni:satvA, nirAzAvALI banIne te sAdhvI ciMtavavA lAgI ke arere ! A janmamAM mArA pagamAM kyAreya vaMTo peThelo na hato. to have A viSayamAM zuM azubha thavAnuM haze ? athavA to meM paramArtha jANyo ke caklA caklInA saMghaTTanI meM anumodanA karI. te kAraNe mAruM zIlavata virAvyuM. maMgo, AMdhaLo, ThThI, saDI gayelA zarIravALo, lajjALu hoya to jyAM sudhI te zIlakhaMDana na kre tyAM sudhI devo paNa tenI stuti kre che. ubhoghaMTo mArA pagamAM khUMcyo e nimitte mArI bhUlathI mane mahAna lAbha thaze. [1183 thI 1188] je strI manathI paNa zIlane kheDe te pAtALamAM sAta peDhInI paraMparAmAM ke sAte nAcchImAM jAya. AvI bhUla meM kema karI ? have jayAM sudhI mArA upara vaja ke dhULavRSTi na paDe. mArA haiyAnA so TuThA thaIne phUTI na jAya to te mahA Azcarya gaNAya. bIju kadAca jo huM A mATe AlocanA krIza to loko Ama ciMtavaze ke amuknI putrIe manathI Avo azubha adhyavasAya kyoM. te kAraNe huM tevo prayoga krI, bIjAe Ama vicAryuM hoya to keTaluM prAyazcitta Ave ? ema pArakAnA bahAne AlocanA krIza. jethI meM Ama ciMtavyuM che, tema bIjA koI na jANe. bhagavaMte A doSanuM je prAyazcitta Apaze te ghora atiniSphara haze to paNa temaNe heluM sAMbhaLI teTaluM tapa krIza. jyAM sudhI vividha trividha zalyarahita tevuM suMdara zIlAdi na paLAya tyAM sudhI pApono kSaya thato nathI. [1189 thI 1194] have te lakSmaNA sAdhvI pAraka bahAne AlocanA grahaNa krI tapasyA kare che. prAyazcitta nimitte 50 varSa sudhI chaThTha, aThThama, cAra upavAsa karIne daza varSa pasAra kya. pAraNe potAnA mATe na rela, na jAvela hoya, koI sAdhunA saMlpathI bhojana taiyAra kya na hoya. bhojana bAda gRhasthone ghera maLe tevI bhikSAmAMthI maLe to pAraNuM kare. be varSa sudhI AhAramAM mAtra muMjelA caNA le. 16 varSa sudhI mAsakSamaNa tapa re. 20 varSa AyaMbila tapa kre. koI divasa Avazyaka krIyA na choDe. prAyazcitta nimitte adIna manathI A sarve tapa kya. he gautama ! tyAre teNI ciMtave che ke prAyazcittamAM meM je tapa kyuM tenAthI mArA hadayanuM pApazalya zuM nahIM gayuM hoya ? ke je manathI te samaye vicAryuM hatuM. bIjI rIte prAyazcittato meM grahaNa kyuM che, bIjI rIte meM kyuM che, to zuM AcareluM na gaNAya? ema ciMtavatA teNI mRtyu pAmI. 1194 thI 1198] ugra STa pamAya tevuM ghora-dukra tapa karIne te lakSmaNA sAdhvI svachaMda prAyazcittapaNAnA kAraNe klezayukta pariNAmanA doSathI vezyAne ghera kutsita kArya kranArI halakI dAsIpaNe utpanna thaI, tenuM khaMDoSThA evuM nAma pADyuM. ghaNuM mIThuM-mIThuM bolanArI madha-mAMsanI bhArIne vahenArI, sarve vaizyAno vinaya nArI, temanI vRddhAno cAra gaNo vinaya kranArI hatI. tenuM lAvaNya vaMtithI yukta hovA chatAM te mastake keza vagaranI boDI hatI. keI samaye vRddhA vicAre che
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ 139 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda ke mArI A boDAnuM jevuM lAvaNya, rUpa, kAMti che tevuM A bhuvanamAM koInuM rUpa nathI. to tenA nAka-kAna-hoThane rUpA karI nAMkhu. [1199 thI 1202] jyAre A yauvanavaMtI thaze tyAre mArI putrIne koI icchaze nahIM athavA putrI samAna tene Ama vuM yukta nathI. A ghaNI ja vinita che, bIje cAlI jaze to tene tevI karI dauM ke bIjA dezamAM paNa te kyAMya rahevAnuM sthAna na pAme, ane pAchI Ave tene evuM vazIkaraNa ApuM ke jethI teno gupta bhAga saDI jAya, hAtha-paganI beDI paherAvuM, jethI niyaMtraNA karelI bhaTakyA re, vaLI jUnAM paDAM paheravuM jethI manamAM saMtApa tI zayana kare. [1203 thI 1208] tyArapachI khaMDoSThA e paNa svapramAM saDI gayelo gupta bhAga, beDImAM jakDAyelI, kAna-nAka pAyelI tevI potAne dekhI, svaprano paramArtha vicArI, koI na jANe tevI rIte nAThI. koI prakAre gAma, pura, nagara, paTTaNamAM paribhramaNa tI-tI cha mAsa pachI saMkheDa nAmaka kheTakmAM pahoMcI. tyAM kubera samAna vaibhavavALA raMDAputra sAthe joDAI. pahelAMnI tenI paraNetara IrSyAthI ati baLavA lAgI, tenA roSathI phaphaDatI teNIe keTalAMka divaso pasAra rDA. koI rAtre khaMDoSThA bhara niMdrAmAM sutelI, tene joIne cUlA pAse doDI gaI. saLagatuM kASTha tyAMthI lAvI, khaMDoSThAnA gupta bhAgamAM evI rIte ghusADI dIdhuM ke teno gupta bhAga phATI gayo. hRdaya sudhI te saLagatuM lAkaDuM pahoMcI gayuM tyArapachI duHkhapUrNa svare AkraMda karavA lAgI. calAyamAna pASANa samAna Amatema gabaDatI sarakvA lAgI. [1209 thI 1214] vaLI pelI paraNelI patnI ciMtavavA lAgI ke jIvana paryanta ubhI na thaI zake evA prakAranA DAmo ApuM ke so bhava sudhI mArA priyatamane pharI yAda na kare. tyAre te kuMbhArazALAmAMthI loDhAnI koSa lAvIne lAlacoLa thAya tevI tapAvI, taNakhAM UDatA hoya tevI banAvIne tenI yonimAM jorathI ghusADI. e pramANe te bhAre duHkhathI AphArta thaI tyAM mRtyu pAmIne he gautama ! cakravartInI strI ratna thaI. A bAju raMDAputranI patnIe teNInA klevaramAM jIva na hovA chatAM paNa roSathI chedIne evA ati nAnA-nAnA TukDA ryA ane pachI kAgaDA-kutarAne khAvA dareka dizAmAM pheMkyA. teTalAmAM bahAra gayelo raMDAputra paNa AvI pahoMcyo, teNe guNadoSanI tapAsa karI, ghaNo viklpa karavA lAgyo. sAdhu pAse dIkSA laI, mokSe gayo. [1215 thI 1219] lakSmaNAAryAno jIva cakravartInuM srI ratna thaIne chaThThI narake gayo. tyAM nArInuM mahAghora atibhayaM duHkha trikoNa narAvAsamAM lAMbokALa bhogavIne ahIM AvIne niryaMcayonimAM tarIpaNe utpanna thayo. tyAM kramano unmAda thatAM maijuna sevavA lAgI. tyAM koI bheMse yonimAM lAta mArI, ghA paDyo, yoni bahAra labaDI gaI temAM daza varSa sudhI kRmio utpanna thaIne pholI khAvA lAgI. tyAM mRtyu pAmIne 99 vakhata kAcA garbhamAM utpanna thaI, garbhanI vedanAmAM seANI. [1220 thI 1226] pachI te jIva Ajanma dAridrIne ghera janmyo. paNa be mAsa
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6/-/1220 thI 1226 139 pachI tenI mAtA mRtyu pAmI. tyAre tenA pitAe gheraghera pheravI stanapAna AvIne mahAklezathI jIvADyo. pachI gokuLamAM gopALa tarIke rakhaDyo. tyAM gAyonA vAcharaDAM potAnI mAtAnuM stanapAna karatAM hoya. temane doraDAthI khIle bAMdhIne dohato hato. te samaye je aMtarAya karma upArjana ryuM, tenA kAraNe lakSmaNAnA jIve koDAkoDI bhavo sudhI stanapAna prApta na karyuM. doraDAthI baMdhAto, rokAto, sAMkLothI jakDAto, damana karAto, mAtA Adi sAthe viyoga pAmato ghaNAM bhavo bhaTakyo. pachI manuSya yonimAM DAkaNa strIpaNe utpanna thayo. he gautama ! tyAM zvAnapAlake tene ghAyala karI. choDIne cAlI gayA. kyAMthI mRtyu pAmI, ahIM manuSyapaNuM pAmI, zarIradoSathI A mahApRthvImAM pAMca gharavALA gAma, nagara, zahera ke paTTaNamAmAM eka prahara ardha prahara ke ke ghaDIbhara paNa sukha na pAmI. [1226 thI 1232] gautama ! te manuSyamAM paNa nArakInA duHkha samAna aneka raDAroLa rAvatA ghora duHkho anubhavIne te lakSmaNAno jIva ati raudra dhyAnamAM marIne sAtamI naraka pRthvImAM khADAhaDa narAvAsamAM utpanna thayo. tyAM tevA mahAduHkho anubhavIne 33-sAgaropama Ayu pUrNa karI vaMdhyA gAyapaNe utpanna thaI. pArakA khaLA ane khetaramAM parANe pesIne tenuM nuksAna karatI, vADo bhAMgI nAkhI, caratI hatI, tyAre ghaNAM loko bhegA thaIne tene tevA kAdavavALA sthAnamAM tagaDI gayA. te temAM khUMcI gaI. bahAra nIkLI na zakI. tene jaLacara jIvoe pholI khAdhI. kAgaDA-gIdhAdi cAMca mAravA lAgyA. krodhathI vyApelo te gAyano jIva marIne jaLa ane dhAnya vinAnA mAravADa dezamAM raNamAM dRSTiviSa sarpa thayo. tyAMthI marI pAMcamI narake gaI. [1233 thI 1239] e pramANe lakSmaNA sAdhvIno jIva, gautama ! lAMbo kALa AkhkhuM duHkha bhogavato cAragati rUpa saMsAramAM nArakI, tiryaMca ane manuSyapaNAmAM bhamIne pharI ahIM zreNIka rAjAno jIva AvatI covIsImAM padmanAbha nAme pahelAM tIrthaM thaze, temanA tIrthamAM kublikA paNe utpanna thaze. durbhAgyanI khANa samAna, gAmamAM ke potAnI mAtAne paNa jovAthI AnaMda na ApanArI, sarva lokone udvega rAvanArI lAgatAM, meza gerunA lepanuM zarIre vilepana karI gadheDA upara savArI rAvIne bhramaNa karAvaze. tenA zarIre baMne paDakhe pakSInA pIchAM lagADaze, khokharA ajavALuM DiDima AgaLa vagADaze ema gAmamAM pheravIne bIjA sthaLe javA kADhI mUkze. pharI gAmamAM praveza pAmI zakaze nahIM. tyAre araNyamAM vAsa karatI te kaMdaphaLano AhAra karatI raheze. nAbhinA madhyabhAge jherI chachuMdaranA DaMkhathI ghaNI vedanAthI parezAna thayelI, sarva zarIre gumaDAM, darAja, kharajavuM Adi carmarogo utpanna thaze, tene khaNatI ghora duHsaha duHkha anubhavaze. [1240, 1241] teNI vedanA bhogavatI haze. tyAre padmanAbha tIrthaMkara samavaraze. temanA te darzana karaze eTale turaMta ja tenA tathA bIjA te dezamAM
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ 140 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda rahelA bhavya jIvonA zarIra paNa vyAdhi ane vedanAthI vyApta haze te sarve samudAyonA rogo bhagavaMtanA darzanathI vinAza pAmaze. tyAre te kulpika ghoratapa rI duHkhano aMta pAmaze. vira4ra gautama A te lakSmaNA AryA ke je agItArthatA vaDe alpa phleSatA yukta cittathI du:khanI paraMparA pAmI. [1243, 1244] gautama ! jema lamaNA AryA duHkha paraMparA pAmI tema lUSita cittavALA anaMta agItArtho duHkha paraMparA pAmyA mATe A samajIne sarvabhAvathI sarvathA gItArtha thavuM ke gItArthanI AjJAmAM rahevuM temaja atyaMta zuddha nirmaLa vimaLa zalyarahita niiSa manavALA thavuM. ema duM chuM. [1ra4pa thI 1250] jemanA caraNamaLamAM praNAma jatA devo ane anusaratA mastaknA saMghaTTa thayA che evA he jagatagara ! jaganAtha, dharmatIrthakra, bhUta-bhAvIne jANanAra, jemaNe tapasyAthI samagra Izone bALI nAkhelA che evA, kamadevazavidAraka, cAre kaSAyonA samUhano aMta kranAra, gADha aMdhakara nAzaka, lokAlokane kevaLajJAnathI prakAzita , mohazatrune mahAta kranAra, rAga-dveSamoharUpa corone dUrathI tyAga kranAra, 100 caMdro ratAM paNa adhika saumya, sukhai, atulabala parAkrama ane prabhAvavALA, tribhuvanamAM ajoDa, mahAyazavALAM, nirUpama rUpavALA, atulya, zAzvata svarUpa mokSanA dAtA, sarva lakSaNothI saMpUrNa, tribhuvana lakSmIthI vibhUSita he bhagavana! paripATIthI je kaMI sarve kravAmAM Ave to kAryanI prApti thAya, paNa asmAta anavasare gheTAnAM dUdhanI jema vagara krame kAryanI prApti kevI rIte thAya ? [151 thI 1rapa3] pahelAM janmamAM samyagdarzana, bIjAM janmamAM aNuvato, trIjA janmamamAM sAmAyika cAritra, cothA janmamAM pauSadha, pAMcamAmAM durdhara brahmacaryavrata, chaThThAmAM sacittano tyAga, e rIte sAtamA, AThamA, navamAM, dazamAM janmamAM potAnA mATe taiyAra rela-dAna ApavA mATe saMlpa AyelA AhArAdino tyAga, agIyAramAM janmamAM zramaNa samAna guNovALo thAya. A krama pramANe saMyata mATe kema hetAM nathI ? [1254 thI 1rapa6] AvI kaThaNa vAto sAMbhaLI alpabuddhika bALajana udvega pAme, TalAMnI zraddhA pharI jAya, jema sIMhanA zabdathI hAthInuM kAma bhAMgI jAya tema bAlajana kaTArI dharma sAMbhaLI daze dizAmAM nAsI jAya, evuM Akra saMyama duSTa icchAvALo ane kharAba AdatavALA sukamAla zarIrI sAMbhaLavA paNa na icche, to te pramANe vartavA te kema taiyAra thAya ? gautama ! tIrthakra sivAya A jagatamAM bIjA koI AvuM dukravartana kranAra hoya to kyo. [157thI 12] jeo garbhamAM hatA tyAre paNa devendrae amRtamaya aMgUTho ryo hato. bhaktithI IMdra mahArAjA AhAra paNa ApatA hatA. niraMtara stuti kramAM hatAM. devalokyI jyAre teo cyavyA ane jemanA ghera avataryA temanA ghera temanA
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6/- 1257 thI 1260 141 punya prabhAvathI niraMtara suvarNanI vRSTi varasatI hatI. jemanA garbhamAM utpanna thayo hoya, te dezamAM dareka prakAre Iti-upadravo, marakI, rogo, zatruo temanA punya prabhAvathI cAlyA jAya, janmatAnI sAthe AkaMpita samudAyo meru parvata upara sarva RddhithI bhagavaMtano snAtra mahotsava karIne potAnA sthAnake gayA. [1261 thI 1266] aho temanuM adbhuta lAvaNya, kAMti, teja, rUpa paNa anupama che. jinezvaranA mAtra paganA aMgUThAnA rUpano vicAra karIe to sarva devalokmAM sarva devonuM rUpa eThuM karIe, tene roDo vakhata roDothI guNIe, to paNa bhagavaMtanA aguMThAnuM rUpa ghaNuM ja vadhI jAya, lAlacoLa dhagadhagatA aMgArA vacce kALo kolaso mUkyo hoya teTalo rUpamAM taphAvata che. devatAnA zaraNya, gaNajJAna yukta, klAsamUhanA AzcaryabhUta, lokonA manane AnaMda rAvanArA, svajana ane baMdhu parivAravALA, devo ane asurothI pUjAyelA, snehIvarganI AzA puranArA, bhUvanamAM uttama sukhanA sthAna samAna, pUrvabhave tapa karI upArjita bhoga lakSmI aizvarya rAja vaibhava je kaMI divasothI bhogavatA hatA te avadhijJAnathI jANyuM ke kharekhara A lakSmI dekhatAM ja nAza pAmavAnA svabhAvavALI che. aho A lakSmI pApavRddhi che. to amArA sarakhAM jANavAM chatAM haju kema cAritra svIkAra karatAM nathI ? [1267 thI 1269] jeTalAmAM AvA prakAre mano pariNAma thAya che. teTalAmAM lokAMtika devo te jANIne bhagavaMtane vinaMtIpUrvaka kye che bhagavan ! jagajIvahita evuM dharmatIrtha Apa pravartAvo te samaye sarva pApo vosirAvI, dehamamamatva tyAgI, sarva jagatamAM sarvottama evA vaibhavano taNakhalAM mAphaka tyAga karI, IMdrone paNa durlabha evA niHsaMga, ugra, kdArI, ghora, atidura, samagra jagatamAM utkRSTa tapa ane mokSanA asAdhAraNa baraNarUpa cAstrine seve. [1270 thI 1274] jeo vaLI mastaka phUTI jAya tevA moTA avAja karanArA A janmanA sukhAbhilASI, durlabha vastunI icchA nArA, hovA chatAM paNa manovAMchita padArtha sahelAIthI meLavI zaktA nathI. he gautama ! jeTaluM mAtra madhanuM biMdu che, teTaluM mAtra sukha maraNAMta kaSTa sahana kare to paNa meLavI zaktA nathI, temanuM ajJAna keTaluM gaNavuM ? athavA he gautama ! jevA manuSyo che te tuM pratyakSa jo ke jeo tuccha alpa sukhano anubhava kare che, jene koI paNa manuSya sAMbhaLavA paNa taiyAra nathI. keTalAMka manuSyo kIramajI raMga ravA mATe manuSyonA zarIra puSTa banAvavAne tenA lohI baLAtkAre kADhe che, koIka kheDUtano dhaMdho karAve che, koIka govALa kArya karAve che. dAsapaNuM, sevakpaNuM Adi, norI, khetI ke prANatyAga thAya tevA kleza, parizrama, sAhasovALA kAryo, dAridra, avaibhavapaNuM ityAdi tathA ghera-ghera bhaTakyuM thAya. [1275 thI 1278] bIjA na dekhe tema potAne chupAvIne DhiNIM DhiNIM zabdo tA cAle, nagna ughADA zarIravALo phleza anubhavato cAle jethI paheravAnAM paiDAM maLe, te paNa jUnAM phATelA mahAmusIbate meLavyA hoya. te phATelA vastro Aje sAMdhIza, kAle sAMdhIza ema karIne tevA ja phATelA pahere ane vApare, to paNa gautama ! spaSTa samaja --
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAnizIthachedasUtra-anuvAda ke uparokta prakAromAMthI koIke loka lokAcAra ane svajanano tyAga karIne bhogopabhoga temaja dAnAdi choDIne kharAba bhojana thAya che. [1279, 1280] doDA doDa Ine chUpAvIne, bacAvIne, lAMbo kALa rAtadivasa khIjAIne, alpapramANa dhana ekaThuM kyuM, teno paNa ardha bhAga, cotho bhAga, vIsamo bhAga moklyo, koI prakAre kyAMyathI lAMbAkALe lAkha ke kroDa pramANa dhana bheguM kyuM. jyAM eka icchA pUrNa thaI ke turaMta bIjI icchA ubhI thAya, paNa manoratho pUrNa thatAM nathI. 142 [1281 thI 1283] gautama ! AvA durlabha padArthonI icchA ane sumArapaNuM dhamAraMbha samaye prApta thAya che, paNa kyariMbhamAM te AvIne vighna karatAM nathI. kAraNa ke eka koIknA mukhamAM koLiyo cAlu che, tyAM to bIjA AvIne tenI pAse zeraDInA TukDAne dhare che. bhUmi upara paga paNa sthApana karato nathI ane lAkho strIo sAthe krIDA kare che AvAne paNa bIjA adhika samRddhivALAne sAMbhaLIne ema thAya ke tenI mAlikInA dezone huM svAdhIna karI mArI cArapA manAvuM. [1284 thI 1289] sIdhI AjJA na mAne to zAma, bheda, dAma, daMDa vagere nItiono prayoga karIne paNa AjJA manAvavI tenI pAsenI sainyAdi sAmagrInuM pramANa jANavAne guptacaro dvArA tapAsa karAve athavA gupta caritrathI pote paherelA paDe eklo jAya, moTA parvato, kIllA, araNyo, nadIo ullaMghI lAMbA kALe aneka duHkha kleza sahana karato tyAM pahoMce, bhUkhathI durbaLa kaMThavALo, duHkhe karI ghera ghera bhaTakI bhIkSAnI yAcanA to koI paNa prakAre te rAjyonA chidro ane guptatA jANavA prayatna kare, chatAM jANI na zake. pachI jo koI prakAre jIvato rahyo ane punya pAMgaryuM hoya to pachI deha ane veSanuM parAvartana karIne tevo te gRhamAM praveza kare, te samaye tene tame koNa cho ? ema pUche tyAre te bhojanAdimAM potAnuM caritra pragaTa kare yuddha mATe sajja thaI sarva senA vAhanAdithI te rAjAne harAve. [1289 thI 1292] kdAca te rAjAthI parAbhava pAme to ghaNAM prahAra vAgavAthI gaLatAM lohIthI kharaDAyelA zarIravALo hAthI, ghoDA ane AyudhothI vyAsa raNabhUmimAM nIcA mukhavALo nIce gabaDI paDe, to he gautama ! tyAre game tevI durlabha vastunI icchA, khoTI devo ane sukmAlapaNuM kyAM cAlyA gayAM ? je mAtra potAnA hAthe potAno adhobhAga dhoIne kdApi paNa bhUmi upara paga sthApavA vicArato nathI. je durlabha padArthonI abhilASAvALo che, tevo manuSya paNa AvI avasthA pAmyo. [1293 thI 1297] jo tene vhezo ke mahAnubhava dharma ra to pratyuttara maLaze ke te vA huM samartha nathI. to he gautama ! adhanya nirbhAgI, pApakma evA prANIone dharmasthAnomAM pravRtti karavAnI kdApi paNa buddhi thatI nathI. tevAo A dharma eka janmamAM thAya tevo sahelo kahevo jema khAtA-pItA amane sarva thaze. to je jene icche te tenI anukULatA pramANe dharma pravedana karavo. to vrata-niyama rSyA vinA paNa jIvo mokSane icche che, tevA prANIne roSa na thAya, te rIte temane dharma kzana ravo paNa
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ 143 6-1ra3 thI 1ralTa temane sIdhuM mokSanuM sthAna na kravuM, sevAno mokSa thAya nahIM ane mRSAvAda lAge. [1ra90 thI 1302] tIrthakrone paNa rAga, dveSa, moha, bhaya svachaMda vartana bhUtakALamAM hatuM nahIM ane bhAvimAM thaze nahIM. he gautama ! tIrthakro kadApi mRSAvAda na bole, kemake temane kevaLajJAna pratyakSa che. AkhuM jagata sAkSAta dekhe che. bhUtabhAvi-vartamAna, punya-pApa temaja traNelokmAM je kaMI che te sarve temane pragaTa che. kadAca pAtALa urdhvamukha thaI svargamAM cAlyuM jAya, svarga adhomukha thaI nIce jAya to paNa nakkI tIrthanuM vacana pheraphAra na pAme. jJAna, darzana, cAstri, ghora ati dukratA, sadgatino mArga vagerene yathAsthita pragaTapaNe prarUpe che. anyathA te tIrthakya nathI. [1303, 1304] dAca tALa A bhuvanano pralaya thAya to paNa teo sarva jagatanA jIvo, prANIo bhUtono ekta hita thAya te pramANe anukaMpAthI yathArtha dharmane dhe che, je dharmane sArI rIte AcaravAmAM Ave to tene durbhAgatAnuM duHkha, dAridra, roga, zoka ane durgatino bhaya thato nathI, saMtApa ane udvega paNa thatAM nathI. [1305, 1306] bhagavan! amo ema kahevA mAMgatA nathI ke amArI svecchAthI vartana krIe. mAtra eTaluM pUchIe chIe ke je jeTaluM zakya hoya teTaluM te krI zake? gautama ! tema karavuM yukta nathI, tema kSaNavAra manathI ciMtavavuM hitAvaha nathI, jo ema jANe to dhAravuM ke tenuM baLa haNAyeluM che. [1307 thI 1310] eka manuSya ghebara-khAMDanI jema rAbaDI khAvA samartha thAya che, bIja mAMsa sahita madirA, trIjo strI sAthe ramavA zaktimAna hoya, cotho e paNa na krI zake. koI bIjo tarka javA pUrvaka pakSanI sthApanA kare, bIje kleza kravAnA svabhAvavALo A vAda-vivAda na karI zake. eka bIjAnuM rela joyA kare, bIjo baDabaDATa kare. koI corI re, koI jAra rksa kre, koIka kaMIka paNa karI na zake. TalAMka bhojana ravA ke potAnI pathArI choDavA samartha na thAya mAMcA upara besI rahevA samartha thAya. gautama ! kharekhara "micchAmi dukkaDa' paNa AvuM ApavAnuM ema EtAM nathI, bIjuM paNa tuM he che, teno javAba ApuM. [1311 thI 1313] roI manuSya A janmamAM samagra ugra saMyama tapa kravA samartha na thAya to pama sadgati meLavavAnI abhilASAvALo che. pakSInA dudhano, eka keza ukhADavAno, joharaNanI eka dazI dhAraNa kravI-tevA niyamavALo che, paNa ATalAM niyama paNa jIvajIva pALavA samartha nathI. he gautama ! tene mATe tArI buddhithI siddhinuM kSetra AnA katAM koNa bIjuM haze ? [1314 thI 131 pharI tane A pUchelAMno pratyuttara Apu chuM ke cAra jJAnanA svAmI, devo-asuro ane jagatanA jIvothI pUjAyelA, nizcita te ja bhave mukti
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ 144 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda pAmanArA che. AgaLa bIjo bhava nathI ja thavAno to paNa potAnuM baLa, vIrya, puruSakAra parAkrama chupAvyA vinA ugra SNamaya ghora dukra tapanuM sevana kre che. to pachI cAgati svarUpa saMsAranA janma maraNAdi duHkhatI bhayabhIta bIjAM jIvoe to tIrthakra krela AjJA pramANe yathAvasthita anuSThAno ravA ja joIe. [1318 thI 1323] gautama ! pUrve teM ja kaheluM ke paripATI kramAnusAra dhelA anuSThAno vA joIe. gautama ! TrAMta sAMbhaLa-moTA samudramAM bIjA aneka magaramasyo AdinA athaDAvAthI bhaya pAmelo kAcabo jaLamAM buDAbUDa to, kyAMka bIjA jaMtuthI baTakA bharAto, dukhAto, uMce pheMkAto, dhakkA khAto, gaLI javAto, trAsa pAmato, nAsato, doDato, palAyana thato, dareka dizAmAM uchaLato, paDato, pachADato, kuTAto tyAM aneka parezAnI bhogavato saheto kSaNavAra palArA jeTalo maLa paNa kyAMya muzkelIthI sthAna na pAmato, duHkhathI saMtApa pAmato, ghaNAM lAMbA kALe, jaLane avagAhato uparanA bhAge pahoMcyo, uparanA bhAge padminInuM gADuM vana hatuM, temAM lIla phUganA gADha paDathI kaMI paNa uparanA bhAge dekhAtuM na hatuM. paraMtu Amatema pharatAM mahAmuzkelIthI jAmela nIlaphugamAM chiddha meLavIne joyuM to te samaye zaradapUrNimA hovAthI nirmaLa AkAzamAM graha-nakSatrothI parivarela pUnamano caMdra jovAmAM Avyo. [13ra4 thI 13ra8] vaLI viksIta, zobhAyamAna, nIla kmaLa-zvetakamaLa Adi tAjI vanaspati, madhura zabda bolatA haMso, kAdaMDa pakSIo, cakravAko Adine sAMbhaLato hato. sAtamI vaMza paraMparAmAM paNa kadI na joyela evA adbhUta tejasvI caMdra maMgalane joIne kSaNavAramAM ciMtavavA lAgyo ke zuM A svarga haze ? to have AnaMda ApanArA A deyane mArA baMdhane batAvuM. ema vicArI pAcho uMDA jaLamAM potAnA baMdhuone bolAvavA gayo. ghaNAM lAMbA kALe temane zodhIne sAthe lAvIne pAcho Avyo. gADha ghora aMdhakAvALI bhAdaravI kRSNa caudazanI rAtre pAcho Avyo. tethI pUrve joyelI samRddhi jyAre jovA na pAmyo tyAre Ama tema ghaNAM kALa sudhI pharyo. to paNa zarada pUrNimAnI rAtrinI zobhA jovAne samartha thaI zakto nathI. [1328, 1329] te ja pramANe cAre gati svarUpa bhava samudranAM jIvane manuSyapaNuM meLavavuM durlabha che, te maLI gayA pachI ahiMsA lakSmaNavALAM dharmane pAmIne je pramAda re che, te aneka lAkho bhave paNa dukhethI pharI meLavI zakAya tevuM manuSyapaNuM meLavIne paNa jema kAcabo pharI te samRddhi jovAM na pAmyo, tema jIva paNa suMdara dharmanI samRddhi pAmavA samartha thaI zakto nathI. [1330 thI 1333] be-traNa divasanI bahAragAmanI musApharI kravAnI hoya to sarvAdarathI mArganI jarUriyAto, khAvAnuM bhAtuM Adi laIne pachI prayANa kre che, to pachI 84-lAkha yoni vALA saMsAranI cAra gatinI lAMbI musApharInA pravAsa mATe tapa, zIla svarUpa dharmanuM bhAthuM kema vicAratA nathI ?
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ 145 6/-/1330 thI 1333. jema jema prahara, divasa, mAsa varSe svarUpa samaya pasAra thAya che, tema tema mahAduHkhamaya maraNa najIka AvI rahela che, tema samaja, jenI kALa-veLAdinuM koIne jJAna thatuM nathI, dAca thAya to paNa koI ajarAamara thayo nathI ane thaze nahIM. [1334] pramAdita thayela A pApI jIva saMsAranA kAryamAM apramatta banI udhama re che. tene duHkho thavAM chatAM te TALato nathI ane gautama ! tene sukhothI paNa tRpti thatI nathI. [1335 thI 1338] A jIve seMkko jAtiomAM utpanna thaIne jeTalAM zarIrono tyAga karyo che, paNa temAM thoDAM zarIrothI paNa traNe samagra bhavano paNa bharAI jAya. zarIromAM paNa je nakha, dAMta, mastaka, bhramara, AMkha, kAna vagere avayavono tyAga kyoM che te dareknA judAM judAM DhagalAM krIe to tenA paNa meruparvata jeTalAM uMcA DhagalAM thAya. sarve je grahaNa relo AhAra che te samagra anaMtagaNa ekaTho krAya to himavaMta malaya, meru parvata ke dvipa samuddho ane pRthvInA DhagalAM #tAM paNa AhAranA DhagalAM adhika thAya. bhAre duHkhathI A jIve pADela AMsunuM sarva jaLa eThuM krIe to kuvA, taLAva ke samudramAM paNa na samAI zake. [1339 thI 1341] mAtAnA stanapAna krI pIdhelA dudho paNa samudra jaLa tAM ati vadhI jAya. anaMta saMsAramAM strInI yoni aneka che. temAM mAtra eka ktarI sAta dina pahelAM mRtyu pAmI hoya, tenI yoni saDI gaI hoya, tenA madhya bhAge mAtra kRmipaNe utpanna thayelAM jIvonA phlevarone eThAM karIne sAtamI narakyI siddhikSetra sudI cauda rAjapramANa loka jevaDo Dhagalo kro to yonimAM utpanna te kRmi phlevaranA anaMta Dhaga thAya. [134ra thI 1346] A jIve anaMtakALa sudhI kamabhogone ahIM bhogavelA che, chatAM haMmezAM viSayasukho apUrNa lAge che. lukhasakharajanI pIDAvALo zarIrane khaNato duHkhane sukha mAne che, tema mohamAM muMjhAyela manuSyo kAmanA du:khane sukharUpa mAne che. janma-jarA-maraNathI thanArA duHkhone jANe che, anubhave che. te paNa durgatimAM jato jIva viSayamAM virakta banato nathI. sUrya-caMdrAdi sarve grahothI caDiyAto, sarve doSone pravartAvanAra durAtmA AkhA jagatane parAbhava kranArA #mAdhIna banelAne parezAna kranAra hoya to durAtmA mahAgraha evo kAmagraha che. AjJAnI jaDAtmA jANe che ke bhoga addhithI saMpatti e ja sarva dharmanuM phaLa che, to paNa atizaya mUDhahadayathI pApo krIne durgatimAM jAya che. [1347thI 1349] jIvanA zarIramAM vAta, pitta, k dhAtu jaTharAgni AdinA kSobhathI kSaNavAramAM mRtyu thAya che. to dharmamAM udhama karo ane kheda na pAmo. Avo dharmano suMdara yoga meLavo durlabha che. A saMsAramAM jIvane paMcendriyapaNuM, manuSyapaNuM, Aryatva, uttamakuLamAM janma, sAdhu samAgama, zAstra zravaNa, tIrthakra vacanamAM zraddhA, Arogya, pravajyAdinI prApti ati durlabha che. te sarve prApta thavA chatAM zuLa, sarpa, jhera, vizacihna, jaLa, zastra, agni, cakrI AdinA kAraNe muhUrta mAtramAM jIva mRtyu pAmI 30 |io]
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda bIjA dehamAM saMkSmaNa re che. 1350 thI 1354] jyAM sudhI AyuSya thoDuM paNa bhogavavuM bAkI che, jyAM sudhI haju alapa paNa vyavasAya karI zako cho, tyAM sudhImAM Atmahita sAdhI lo. nahIM to pAchaLathI pazcAtApa karavAno prasaMga sAMdhaze, IMdra dhanuSa, vijaLI, dekhatAMja kSaNamAM adazya thAya tevAM saMdhyAnA rAgo ane svapra samAna A deha che, je kAcA mATInA ghaDAmAM bharelA jaLanI jema kSaNavAramAM pIgaLI jAya che. ATaluM samajIne jyAM sudhImAM AvA kSaNabhaMgura dehathI chUTakAro na thAya tyAM sudhImAM ugra STakArI ghora tapanuM sevana kro. Ayukrama kyAre tuTaze teno bharoso nathI. gautama ! hajAra varSa sudhI ati vipula pramANamAM saMyamanuM sevana kranArane paNa chelle kaMDarinI jema kliSTa bhAva zuddha thato nathI. keTalAMka mahAtmAo je pramANe zIla ane grAmaya grahaNa kyuM hoya te pramANe puMDarika maharSivata apALamAM kAryane sAdhI le. [1355, 1356] janma, jarA, maraNanA dukhathI gherAyelA A jIvane saMsAramAM sukha nathI, mATe mokSa ja enaMta upadeza-grahaNa karavA lAyaka che. he gautama sarva prakAre ane sarva bhAvothI mokSa meLavavA mATe maLelo mAnavabhava sArthaka kyo. mahAnizItha sUtra Adhyayana-6 no muni dIparatnasAgare karela sUAnuvAda pUrNa
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7/- 1357 thI 1359 * adhyayana-7 - prAyazcitta sUtra cUlikA-1, eksaMtanirjarA -x- * - * - * * *-*-*-* * * [1357 thI 1359] bhagavan ! A dRSTAMta pUrve Ape vhela hatuM. paripATI mujabate prAyazcitta Apa mane kema vhetA nathI ? he gautama ! jo tuM tenuM avalaMbana re to prAyazcitta te kharekhara tAro pragaTa vicAra dharma che ane suMdara vicAra karelo gaNAya. pharI gautame pUchatA bhagavaMte kahyuM - jyAM sudhI dehamAM AtmAmAM saMdeha hoya tyAM sudhI nakkI mithyAtva hoya ane tenuM prAyazcitta na hoya. [1360, 1361] je AtmA mithyAtvathI parAbhavita hoya, tIrthaMkaranA vacanane viparIta5Ne bole, temanuM vacana ullaMghana re, tema karanArane prazaMse to tevo viparIta bolanAra ghora gADha aMdhakAra ane ajJAnapUrNa pAtALa narakmAM pravezanAro thAya che. paNa je suMdara rIte evI vicAraNA kare che ke tIrthaMkara bhagavaMto Ama kahe che ane pote te pramANe varte che. -- 147 [1362, 1363] gautama ! evA paNa prANI hoya che, jeo jema tema pravajyA laIne tevI avadhithI dharma seve che ke jethI saMsArathI mukta na thAya. bhagavan ! te vidhi zo ? gautama ! te A pramANe [1363 thI 1365] caityavaMdana, pratikramaNa, jIvAdi tattvonA sadbhAvanI zraddhA, pAMca samiti, paMcendriyanuM damana, traNa gupti, yAre kyAyano nigraha, te sarvemAM sAvadhAnI rAkhavI. sAdhupaNAnI sAmAcArI tathA kriyA klApa jANIne vizvasta thaI te doSonI AlocanA karIne zalyarahita thayelo. garbhAvAsAdinA duHkhanA kAraNe ati saMvega pAmelo, janma-jarA-maraNAdinA duHkhathI bhayabhIta, cAragatirUpa saMsAranA karma bALavAne niraMtara hRdayamAM A pramANe dhyAna to hoya che. [1366 thI 1368] jarA, maraNa ane kramanI pracuratAvALA roga, kleza Adi bahuvidha taraMgavALA, ATha TM ane cAra kyAyarUpa jaLacaro vaDe bharapura uMDANavALA bhavasamudramAM A manuSyapaNAmAM samyaktva, jJAna, cAritra rUpa uttama nAva pAmIne jo bhraSTa thayo to duHkhAMta rahita huM apAra saMsAra samudramAM lAMbo kALa Ama-tema phuTAtoathaDAto bhamIza to evo divasa kyAre Avaze ke jyAre huM zatru ane mitra prati samAna pakSavALo, niHsaMga, niraMtara zubhadhyAnamAM rahenAro banIza. temaja pharI bhava na karavA paDe tevA prayatno karIza. [1369 thI 1371] A pramANe lAMbA kALathI ciMtavelA manoratho sanmukha thayelo, te rUpa mahAsaMpattinA harSathI ullasita, bhakti anugraha vaDe nirbhara banI namaskAra karato, romAMca khaDA thavAthI romeroma vyApelAM AnaMda aMgavALo, 18000 zilAMga
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda dhAraNa kravA utsApUrvaka uMcA rela khabhAvALo, 36 prakTare AcAra pAlana mATe utkaMThita, nAza rela samagra mithyAtvavALo, mada-mAna-IrSyA-krodhAdi doSathI mukta thayelo. mamatA ane abhimAna rahita, pravajyA svIkArI he gautama ! A rIte vicAre [132, 133) pakSI mAphaka koI padArtha ke sthAnanI mamatAthI rahita, jJAnadarzanacAritramAM udhamI, dhana-svajanAdi saMgarahita, ghora pariSaha-upasadine prakSepaNe jItato, ugra abhigraha pratimAdine svIkArato, rAgadveSane dUrathI choDato, durgAnarahita, vijyA arasika hoya. [1374, 137pajo koI bAvanA caMdananA rasathI zarIrAdInuM vilepana % athavA koI vAMsaLAthI chole, koI tenA guNanI stuti re ke avaguNonI niMdA re, baMne upara samAna bhAva sakhanAro, e pramANe baLa, vIrya, puruSArtha-parAkramane na chUpAvato, tRNa-maNi ke TeruM-kyana prati samAna manavALo, strI paNa svajana mitra bAMdhavA dhanadhAnya sonuM rUpuM maNi ratna zreSTha bhaMDArano tyAga kranAra, atyaMta parama vairAgya vAsanAne, utpanna karelA zubha pariNAmanA kAraNe suMdara dharmazraddhAyukta akliSTa nikyuSa adInamanavALo, vrata-niyama-jJAna-cAai-tapa Adi samagra bhuvanamAM advitIya, maMgala svarUpa, ahiMsA lakSaNa yukta samAdi dazavidha dhamanuSThAnamAM evaMta sthira lakSaNavALo..... sarva Avazyaka, te-te kale vA yogya svAdhyAya ane dhyAnamAM upayogavALo, asaMkhyAnA aneka samagra saMyama sthAnako vize ammalita kraNavALo, samastaprakAre pramAda parivAra mATe yatanAvAna, ane have pachI bhUtakALanA aticAro niMdato, bhAvimAM saMbhavita aticArone saMvarato, te aticArothI aTaklo, tethI vartamAnamAM araNIyarUpe pApakarmano tyAgI, sarva doSothI rahita, vaLI saMsAra vRddhinAM mUla evA niyANAthI rahita arthAta Aloka-paraloknA bAhya sukhonI abhilASAthI dharma na karato, mAyAmRSAvAdano tyAgI, evA sAdhu-sAdhvI ukta guNothI yukta jo koI pAre pramodadoSathI vAraMvAra kyAMka koIka sthAne mana-vacanakAyAthI giphraNa vizuddhithI sarvabhAve saMyama AcaratA ke asaMyamathI khalana pAme to tene vizuddhi sthAna mAtra prAyazcitta che. gautama ! te kAraNe tene prAyazcitta vizuddhino upadeza devo paNa bIjA prakSare nahIM. temAM je-je prAyazcittanA sthAnakomAM jyAM jyAM jeTaluM prAyazcitta kyuM che. tene ja nizcita prAyazcitta kahevAya che. bhagavad ! kyA kAraNe tene nizcitta prAyazcitta kahe che ? gautama ! A prAyazcitta sUtro anaMtara anaMkara kramavALAM che. aneka bhavya AtmA catuti saMsAranA kedakhAnAmAMthI baddha, spaSTa, nikAcita, duHkhe krI mukta krI zAya tevA ghora pUrvabhavamAM relA koMrUpa beDIno cUro karIne jaldI mukta thaze. A prAyazcitta sUtra aneka guNa samudrathI yukta. deTavrata ane cAritravaMta hoya, enaMte yogya hoya
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ -13, 135 149 tevAne AgaLa kahIzuM tevA pradezamAM cAra kAna ja sAMbhaLe tema bhaNAvavuM, prarUpavuM tathA jenI jeTalAM prAyazcittathI zreSTha vizuddhi thAya tema tene rAgadveSa rahitapaNe, dharmamAM apUrvarasa utpanna thAya tevA vacanothI utsAharahita ravApUrvaka yathAsthita anyUnAdhika tevuM prAyazcitta ApavuM. e kAraNe ema kahyuM che ke he gautama ! tevuM ja prAyazcitta pramANita ane TaMkazALI thAya, tene nizcitta prAyazcitta kahe che. [1376, 1377] bhagavana! prAyazcitto keTalAM prakAre upadezelA che ? gautama ! daza prakAre. te pArAMcita sudhImAM aneka prakAre che. bhagavan! keTalA kALa sudhI A prAyazcitta sUtranA anuSThAnanuM vahana thaze ? gautama! lkI nAme rAjA mRtyu pAmaze, eka jinAlayathI zobhita pRthvI haze, zrIprabha nAme aNagAra haze tyAM sudhI vahana thaze. bhagavana! pachInA kALamAM zuM thaze ? gautama ! tyAra pachInA kaLamAM koI pratyabhAgI nahIM thAya ke jene A zrutaskaMdha prarUpAya. [1378] bhagavad ! prAyazcittanA sthAno keTalAM che ? gautama ! saMkhyAtIta che. bhagavan! te saMkhyAtIta prAyazcItta sthAnomAM paheluM prAyazcitta pada kyuM ? gautama ! pratidina kiyA saMbaMdhInuM jANavuM te pratidina kriyA kaI dhevAya ? gautama ! je vakhatovakhata satadivasa prANonA vinAzathI mAMDI saMkhyAnA Avazyaka kAryonA anuSThAna kravA sudhInA Avazyako ravA. bhagavan! Avazyaka evuM nAma kyA kAraNathI kahevAya che? gautama ! saMpUrNa samagra AThe rmono kSaya dhanAra, uttama samyagdarzana, jJAna, cAtri, atyaMta ghora vIra ugra STakArI dukratA vagerenI sAdhanA karavA mATe prarUpAya. tIrthakrAdine AzrIne potapotAnA vaheMcAyelA. dhelA niyamita kALa samaye sthAne sthAne rAtadivasa pratyeka samaye janmathI mAMDIne je Avazyaka krAya, sAdhanA krAya, upadezAya, prarUpAya, niraMtara samajAvAya, A kAraNe gautama ! ema kahevAya ke A avazya karavA yogya anuSThAno te Avazyaka che. - gautama ! je bhikSuo te anuSThAnanA kaLa samaya veLAnuM ullaMghana kare che, anupayogavALo pramAdI thAya che, avadhi #vAthI bIjAone azraddhA utpanna rAvanAro thAya che, baLa ane vIrya hovA chatAM koIpama AvazyakamAM pramAda kranAro thAya che, zAtAgArava ke iMdriya laMpaTatAnuM kaMIka avalaMbana pakaDIne, moDuM ke jaldI krIno kahelA samaye anuSThAna krato nathI. te sAdhu mahAprAyazcittane pAme che. [139] bhagavan! prAyazcittanuM bIjuM pada kyuM ? gautama ! bIjuM, trIjuM, cothuM thAvat saMkhyAtIta prAyazcittapadone ahIM pahelAM prAyazcitta padanI aMtargata samajavA, bhagavad ! ema kema kaho cho ? gautama! sarve AvazyaktA kALano sAvadhAnIthI upayoga rAkhanArA bhikSu Ata-roddha dhyAna, rAga-dveSa, kyAya, gArava, mamatva vagere
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda aneka pramAdavALA AlaMbanone vize sarva bhAvo ane bhAvAMtarothI atyaMta mukta thayelo hoya. mAtra jJAna-darzana-cAritra-tapo karma, dhyAna, svAdhyAya, suMdara dharmanA kAryomAM atyaMtapaNe sva baLa, vIrya, parAkrama na chapAvato ane samyagra prakAre temAM sarvaraNathI tanmaya banI jAya, suMdara dharmanA Avazyako vize ramaNatAvALo thAya, tyAre Azrava dvArone sArI rIte baMdha kranAro thAya. jyAre ukta prArano thAya tyAre potAnA jIva-vIryathI anAdibhavamAM pharatAM pharatAM eThAM karelA aniSTa duSTa AThe karmonA samUhane ekAMte nAza karavA kaTibaddha thayela lakSaNavALo, kramapUrvaka yogono rola krIne bALI nAMkhela karmavALo, janmajarA-maraNa svarUpa cAra gativALA saMsAra pAza baMdhanathI vimukta thayelo, sarvaduHkhathI mukta thayelo hovAthI triloknA zikhara sthAnarUpa siddhazilA upara birAjamAna thAya. gautama ! A kAraNe kahyuM ke - A prathama padamAM bAkInA prAyazcitta ane pado samAI gayelA samajavA. [1380] bhagavan! te Avazyako kyA che ? caityavaMdana Adi bhagavana! kyA AvAyakamAM vAraMvAra pramAda doSathI jhaLanuM, veLAnuM samayanuM ullaMghana ke anupayoga ke pramAdathI avidhi vaDe anuSThAna kravAmAM Ave athavA yathoktakALe vidhithI samyak prakAre caityavaMdanAdi na dhe, taiyAra na thAya, prasthAna na kre, niSpanna na thAya, vilaMbathI re, bilakula na kare ke pramAda re to tema kranArane keTaluM prAyazcitta kahevAya ? gautama ! je koI bhikSu ke bhikSaNI yatanAvALA bhUtakALanA pApanI niMdA ane bhAviALamAM aticAro na kranAra, vartamAnamAM aNIya pApa karmo na kranAra, aNIya pApa tajanAra, sarvadoSathI rahita thayela, pApa karmanA paccakhANayukta, dIkSAthI mAMDIne pratidina jIvajIva paryanta abhigraho grahaNa kranAra atizaya zraddhAvALA bhakti pUrNa hRdayI ke yathokta vidhithI sUtra ane arthane yAda krato, bIjA kazAmAM mana na parovato. ekAgracittavALo, tenA ja arthamAM mananI sthiratA kranAra, zubha adhyavasAyavALA stavana ane stuti kahevA pUrvaka traNe kALe caityone vaMdana na . to eka vakhatanA prAyazcittamAM upavAsa, bIjI vakhata te kAraNe ja cheda prAyazcitta, trIjI vakhata upasthApanA, avidhi re to bIjAne azraddhA thAya mATe moTuM prAyazcitta heluM che. je vaLI lIlI vanaspati ke bIja, puSpo, phUlono pUjA mATe mahimA mATe ke zobhA mATe saMghaTTo re, jAve ke anumode, chede-chedAve ke chedanArane anumode to A sarve sthAnakomAM upasthApanA, upavAsa, cothA bhakta, AyaMbila, ekasaNuM, nivi gADha-agADha bhedathI anukrame jANavA. [1381 je koI caityone vAMdato, tenI stuti karato ke pAMca prakArano svAdhyAya krato hoya. tene vina re ke aMtarAya re-ve ke anumode to tene te sthAnakomAM
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ za-1381 151 pAMca upavAsa, chaThTha karaNavALAne ekasaNuM ane niAraNIka ne saMvatsara sudhI vaMdana na kravA yAvata "pAraMcita' karI upasthApanA vI. [138rI pratikramaNa na kare tene upasthApanA prAyazcitta. beThAM beThAM re tene upavAsa, zunyAzunyapaNe athata anupayogathI pramatapaNe pratikramaNa re to pAMca upavAsa, mAMDalImAM pratikramaNa na rai to upasthApanA, kuzIla sAthe kare to upasthApanA, brahmacaryavratathI bhraSTa sAthe kare to pAraMcita prAyazcitta ApavuM. sarve zramaNa saMghane trividha-trividhe khame ke khamAve nahIM, kSamA na Ape ane pratikramaNa to upasthApanA prAyazcitta. padepada spaSTa ane chUTA na bole, eka bIjA padamAM bhaLelA akSarovALA pratikramaNa sUtro bole, to cothabhakta, pratikramaNa kya vinA saMthAro re, pATa upara lAMbo thAya, paDakhuM pherave to upavAsa, divase suve to pAMca upavAsa. pratikramaNa karIne gurunA caraNakamaLamAM vasatinI ArapA meLavIne te daSTithI avalokna na kare. vasati avalokI gurune nivedana na to chaThTha, vidhipUrvaka rajoharaNane paDilehIne guru pAse muhapatti paDilehyA vinA upadhi paDilehavAno saMdisAu'no Adeza svayaM mAgI le to puramimacha vidhipUrvaka rajoharaNane paDilehIne guru pAse muhapatti paDilehyA vinA upadhi paDilehavAno "saMdisAu'no Adeza svayaM mAgI le to purima "upAdhi maMdisAu'nI AjJA meLavyA vinA upAdhi paDilehe to purimaTTa, upayoga rahita upadhi ke vasatinuM pratilekhana re to pAMca upavAsa. avidhithI vasati ke bIjuM kaMIpaNa pAtraka mAtraka upakraNa vagere lagIra paNa anupayoga ke pramAdathI pratilekhana kare to lAgalagATa pAMca upavAsa, vasati pAtra mAtraka upakraNane koI paNa pratilekhana karyA vinA ke dupratilekhana krIne vApare to pAMca upavAsa. vasati upAdhi, pAtrAdi upakraNanuM pratilekhana ja na re to upasthApana, e pramANe vasati, upadhinI pratilekhanA krI hoya te sthAne nipuNatAthI haLave haLave daMDa pucchaNaka ke rajoharaNathI kAjo ekko krIne daSTithI na jue, kAjAmAM chuM ke jIvAtane chUTA pADIne enaMta nirbhaya sthAne na mUke to pAMca upavAsa, juM ke koI jIvane grahaNa karIne kajo paraThavIne iriyAvahI na paDikrame to eka upavAsa. sthAna joyA vinA kAme pAThave to upasthApanA. kAjAmAM jo SadiA hoya ane nathI tema jho to pAMca upavAsa, e pramANe vasati, upadhi paDilehIne samAdhipUrvaka vikSubdha thayA vinA paraThave nahIM to cotha bhakta. sUryodaya pahelAM samAdhipUrvaka viSubdha thayAM vinA pAThave to paNa AyaMbila, haritakSaya-vanaspatiyukta bIjakAyayukta, kasAya beiMdriyAdi jIvoyukta sthAnamAM samAdhisaha vikSabdha thayAM sivAya paNa paraThave ke tevA sthAnamAM bIjuM kaMI ke maLa-mUtrAdi paraThave, vosirAve to purima, ekAsaNuM, AyaMbilanuM prAyazcitta anukrame jANavuM.
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15ra mahAnizIthachedasUtra-anuvAda paraMtu je tyAM koI jIvano upadrava saMbhave, jo mRtyu sivAyanA duHkharUpa upadravanI saMbhAvanA hoya to upavAsa. te caMDila pharI paNa barAbara tapAsIne jIvarahita che, ema niHzaMka banIne, pharI paNa tenI AlocanA krIne yathA yogya prAyazcitta grahaNa kve nahIM to upasthApana, samAdhipUrvaka paraThave to paNa sAgArI rahe to hoya ke rahevAno hoya chatAM paraThave to upavAsa. pratilekhana na relI jagyAe je kAMI paNa vosirAve to upasthApana. e pramANe vasati-upAdhine paDilehIne samAdhipUrvaka kSabdha thayA vinA paraThavIne ekAgra manavALo sAvadhAnapUrvaka vidhithI sUtra ane arthane anusaratA iriyAvahiyaM na pratikrame to ekAsaNuM, muhapatti vinA iriyA pratikramaNa, vaMdana pratikramaNa re, muhapatti rAkhyA vinA bagAsu khAya, svAdhyAya kTa, vAMcanA Ape ityAdi sarve sthAnamAM parima. e pramANe iriyA pratikramI sukumAla suMvALI dasIyukta cIkAza rahita, sakhata na hoya tevI sArI dasIvALA, DIthI kaNA na pADela, akhaMDa dAMDIvALA daMDapuMchaNathI vasatinI pramArjanA na rai to ekAsaNuM sAvaraNIthI vasatino kyAro sApha re to upasthApana, vasatimAM daMDa pucchaNaka ApIne ekko karelo kAjo supaDImAM laIne na paraThave to upavAsa, pratyaprekSeNA vinA kyaro paraThave to pAMca upavAsa, paNa jUke koI jIva hoya athavA koI jIva na hoya to upasthApana, vasatimAM rahelAM kramane avalokno jo temAM jU AdI hoya tene zodhI zodhIne chuTI pADIne ekkI karI rIne grahaNa krI hoya tevuM prAyazcitta sarve bhikSa vacce vibhAga karIne vaheMcI ApavuM, tema na kre to ekAsaNuM, jo pote jAte jU Adi grahaNa krI prAyazcitta vibhAgapUrvaka na Ape ke paraspara na svIkAre to pAraMcita e pramANe vasati daMDa pUMchaNakyI vidhipUrvaka pramArjana krIne kAjAne barobara avalokna krIne jU vagerene kAjAmAMthI jUdI krIne paraThave paraThavIne samyaga vidhithI, atyaMta upayoga ane ekAgra mAnasavALo sUtra, artha ane tadubhayane marato evo bhikSa je iriyAvahI na pratikrame tene AyaMbila ane upavAsa prAyazcitta. e pramANe he gautama ! A have jaNAvIzuM tenuM pratikramaNa re - divasanA pahelAM praharano doDha ghaDI nyUna evA samaye je bhikSa guru pAse vidhi sahita sammaya saMdisAuM' ema kahIne ekAgra cittathI bhUtamAM upayogavALo deDhadhutipUrvaka eka ghaDI jUna pahelI porisimAM jAvajIvanA abhigraha sahita dararoja apUrvajJAna grahaNa na kre tene pAMca upavAsa prAyazcitta. apUrvajJAna bhaNavAnuM na banI zake to pahelAMnuM bhareluM hoya te stra, artha, tadubhayane yAda to ekagra manathI parAvartana na dhe ane bhakta varga, strI, rAjA, cora, deza vagerenI vicitra vikyA kravAmAM samaya pasAra krI AnaMda manAve to te
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ 153 7/-/1382 vaMdana yogya na gaNAya. jeo pahelAM bhaNelAM nathI, apUrvajJAna grahaNa kravuM asaMbhava che, temaNe paNa eka ghaTikA nyUna evI pahelI parisimAM paMcamaMgalanuM parAvartana javuM jo tema na ane vikyA kya re ke nirarthaka bahAranI paMcAyato sAMbhaLyA re te bhikSu avaMdanIya jANavo. e pramANe eka ghaDI dhUna pahelI porisimAM je bhikSa ekAgra citte svAdhyAya krIne pachI pAtrA, mAtraka, vastra vizeSa, bhAjana, upakraNAdi AvyAkuLapaNe upayoga saha vidhithI pratilekhanA na re to tene upavAsanuM prAyazcitta jaNAvavuM. have dareka padamAM bhikSa ane prAyazcitta zabda joDavA. jo te bhAjana upakraNa vAparyA na hoya to upavAsa, paraMtu atyAkuLapaNe upayoga vidhithI pratilekhanA kyAM vinA vApare to pAMca upavAsa. A krame pahelI porisi pUrNa karI. bIjI porisimAM arthagrahaNa na kare to purimaTTa prAyazcitta, jo vyAkhyAna na hoya to. jo vyAkhyAna hoya ane te zravaNa na re to avaMdanIya, vyAkhyAna abhAve kaLavelA sudhI vAcanAdi svAdhyAya na rai to pAMca upavAsa prAyazcitta ema #tAM kALaveLA prApta thAya te samaye daivasika aticAramAM jaNAvelAM je kaMI aticAro sevana thayA hoya tenuM niMdana, grahaNa, Alocana, pratikramaNa karavA chatAM paNa je kaMI kayika, vAcika, mAnasika utra AcaraNa kravAthI, unmA AcaraNa kravAthI, alpa sevanathI, a%NIyanuM samAcAraNa kravAthI, dudhdhana ke duSTa ciMtavanathI, anAcAra sevavAthI, anIcchanIyanA AcaraNathI, azramaNa prAyogya vartanathI jJAna-darzana-cAstri-bhUta-sAmAyine vize traNa gumi, cAra kaSAyo, pAMca mahAvato, cha javanikAyo, sAta piMDaNAdi, ATha pravacana mAtA, nava brahmacarya gati, dazavidha zramaNadharma, te vagere tathA bIjA aneka calAvA AdimAM jaNAvela khaMDana-virAdhana thayuM hoya, te nimitte AgamakuzaLa gItArtha gae hela prAyazcitta yathAzakti potAnuM baLa, vIrya, puruSArtha parAkrama chupAvyA vinA azaThapaNe, dinatArahita mAnasathI bAhya-AtyaMtara tapormane guru pAse pharI paNa avadhArIne ati pragaTapaNe "tahatti' ema hIne abhinaMde, garadatta prAyazcitta tapane sAmaruM ke Tukka Tu vibhAga krayA pUrvaka samyaka praznare na phrI Ape te bhikSa avaMdanIya thAya. bhagavad ! kyA kAraNe khaMDa-khaMDa tapa krIne prAyazcitta seve ? gotama ! je bhikSu cha mAsa, cAra mAsa, mAsakSamaNa eka sAthe kravA samartha na hoya te chaThTha, aThThama, cAra upavAsa, pAMca upavAsa Adi krIne paNa prAyazcitta vALI Ape bIju paNa je koI prAyazcitta temAM samAI jatuM hoya, e kAraNe khaMDAnaMDI tapa prAyazcitta seve. ema katAM divasanA madhyAhna samaye thanAra purimakRno samayamAM alpakALA bAkI rahyo. te avasare je koI - pratikramaNa, vaMdana, svAdhyAya ke paribhramaNa kramAM
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda cAlatAM, jatAM, ubhatA, besatA, uThatA te ukAyano sparza thato hoya ane sAdhu tenA aMgo khecI na le. saMghaTTo thato na roke, to upavAsa bIjAne paNa yathAyogya prAyazcittamAM praveza krAve tathA vazakti mujaba tapo karmane seve nahIM, to tene bIjA divase cAra gaNuM prAyazcitta jaNAve. jeo vAMdatA ke pratikramaNa karatAM hoya, teonI ADa pALIne sarpa ke bilADI jAya to temano loca wvo ke bIje sthaLe cAlyA jAya. tenA pramANamAM ugra tApamAM ramaNatA #vI. A kahelAM vidhAno na kare to gaccha bahAra karavo. je sAdhu te mahA upasargane siddha kanAro, utpanna kranAra, durnimita ane amaMgalano dhAraka hoya, te gacchabahAra #vA yogya jANavo je pahelI ke bIjI porisimAM ahIM-tahIM bhaTakto hoya, gamana krato hoya, anucitta kALe pharanAra, chidro jonAra evo, jo te covihAranA paccakANa na re to chaThTha caMDila sthAna pratilepIne rAtre jayaNApUrvaka spaMDila-mAtra vosirAve to glAnane ekAsaNuM bIjAne chaThThanuM ja prAyazcitta. jo caMDila-sthAna divase jIvajaMtu rahita tapAsyuM na hoya temaja bhAjana pUjya-pramAryuM na hoya, sthAna joI lIdhuM na hoya, mAgu karavAnuM bhAjana paNa jayaNAthI joyela na hoya ane rAtre Thallo ke mANa paraThave to glAnane ekAsaNuM, bAkInAne pAMca upavAsa athavA glAnane "micchAmi dukkaDaM." e pramANe pahelI-bIjI porisimAM sUtra ane arthanuM adhyayana choDIne jeo strIkyA, bhaktakyA, dezakyA, rAjasthA, cArekyA, gRhasthanI paMcAta kyAM re athavA bIjI arabbaddha kyA kare. Arta-rodra dhyAnanI uttaraNA krAvanArI kyA re, to eka varSa savaMdanIya. koI tevA moTA kAraNavaza pahelI ke bIjI porisasimAM eka ghaDI ke ardhaghaDI ocho svAdhyAya thayo to glAnane micchAmIdukkaDuM, bIjAne nibrigaI, ati niSpharatAthI ke glAne jo koI prakAre koIpama karaNa utpanna thavAthI vAraMvAra gItArtha garanI manAI chatAM asmAta koI vakhata beThAM beThAM pratikramaNa karyuM hoya to eka avaMdanIya ane cAra mAsa sudhI maunavrata teNe rAkhavuM. jo koI pahelI parisi pUrNa thayA pahelA ane trIjI porisI vItyA paNa AhAra-pANI grahaNa kTa ane vApare to purimaDha, guru sanmukha jaIne upayoga na re to upavAsa, upayoga kyAM vinA kaMI paNa le to upavAsa, avidhithI upayoga re to upavAsa, AhAra-pANI ke svakArya mATe, gurunA kArya mATe, bahAranI bhUmie nIkaLatAM gurunA caraNamAM mastakno saMghaTTo krIne "AvasiAe' pada na dhe, sva vasati nA dvAramAM pravezatA nitIti na to purima. bahAra javAnA sAta karaNa sivAya vasatimAMthI bahAra nIkaLe to gaccha bahAra dravo.
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7/-/1382 rAgathI bahAra jAya to chedopasthApanIya, agItArtha ke gItArthane zaMkA utpanna thAya tevA AhAra, pANI, auSadha, vastra, pAtra, daMDo vagere avidhithI grahaNa kare ane guru pAse tene Aloce nahIM to trIjA vratano cheda, eka mAsa sudhI avaMdanIya ane tenI sAthe maunavrata rAkhavuM. AhAra, pANI, auSadha, athavA potAnA ke gurunA kArya mATe gAmamAM, nagaramAM, rAjadhAnImAM gicatuSTa-cauTA ke sabhAgRhamAM pravezIne tyAM kyA ke vikyA hevA lAge to upasthApana. pagamAM pAdarakSaka paherIne tyAM jAya to upasthApana. jo upAnaha grahaNa kare to upavAsa, tevA prasaMge upAnahano upayoga kare to upavAsa. kyAMya gayo, ubho rahyo, koIke prazna ryo tene kuzaLatA ane madhuratAthI kAryanI jarUra pUrato alpa, agarvita, atuccha, nirdoSa, samagra lokonA manane AnaMda rAvanAra, Alo paralokne hitakArI thAya tevo pratyuttara na Ape to saMvadanIya. abhigraha grahaNa ryo na hoya tevo sAdhu 16 doSa rahita paNa sAvadhayukta vacana bole to upasthApana, bahu bole to upasthApana, kyAyayukta vacana bole to avaMdanIya. kyAya udIrito sAthe bhojana kare ke rAtre sAthe vAsa kare to eka mAsa sudhI mauna, avaMdanIya ane upasthApana, bIjA koIne kyAyanuM nimitta ApI kyAyanI udIraNA karAve, alpa kyAyIne kyAyanI vRddhi karAve, koInI gupta vAto ughADI pADe, te badhAmAM gaccha bahAra karavo. Thora vayana bole to pAMca upavAsa, A zabda bole to pAMca upavAsa, khara-Thora-AA-niSThura-aniSTa vacano bole to upasthApana, gALo Ape to upavAsa, kDATa karatA klaNa yA tophAna laDAI kare to gaccha bahAra ravo, makAra-cAra-jakArAdi apazabdo bole to upavAsa, bIjI vakhata bole to avaMdanIya, vadha kare to saMgha bahAra karavo, haNe to saMgha bahAra karavo. khodato hoya, bhAMgato hoya, lapasato-laDato-agni saLagAvatosaLagALavALato, rAMdhato-raMdhAvato hoya to darekmAM saMgha bahAra karavo. gurune paNa AmA phAve tevA zabdo saMbhaLAve, gacchanAyakonI koI prakAre halakAI-laghutA re, gacchanA AcAro ke saMghanA AcAro vaMdana, pratikramaNAdi mAMDalInuM ullaMghana kare. avidhi vaDe dikSA Ape, vaDI dIkSA Ape, ayogyane sUtra, artha ke tadubhayanI prarUpaNA re, avidhithI sAraNA, soyaNA, paDicoyaNA kare athavA vidhithI sAraNAdi na re, unmArge jatAMne yathAvidhi sAraNAdi na re yAvat samagra loknA sAMnidhyamAM potAnA pakSane guNa karanAra hita vacana kramapUrvaka na kahe to A daremAM anukrame kuLa, gaNa, saMghanI bahAra karavo. A sarva sthAnakone vize darekne kuLa-gaNa-saMgha bahAra karavA. kdAca la, gaNa, saMghanI bahAra ryA pachI paNa te atyaMta ghora vIra tapanuM anuSThAna karavAmAM atizaya anurAgavALo thaI jAya to paNa he gautama ! te na jovA lAyaka che, mATe kula, gaNa, saMghanI bahAra relA tenI pAse kSaNa, arghakSaNa 155
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ 156 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda ghaTI ke ardhaghaTI jeTalo samaya paNa na rahevuM. - AMkhanI najara kyAM vinA arthAta paraThavavAnA sthAne daSTi pratilekhanA kya vinA maLa, mUtra, baLakhA, nAsika, mela, lekha, zarIrano mela paraThave, besatAM saMDAsA-sAMdhA sahita nA pramArje, to tene anukrame nIti ane AyaMbilanuM prAyazcitta. pAtrA, mAnaka ke koI upakraNe dAMDo vagere sthApana kratA, mUktA, letA, grahaNa kratA, ApatA avidhithI sthApe, mUke, le, grahaNa kare ke Ape, A badhuM jo abhAvita kSetramAM kare to cAra AyaMbila, bhAvita kSetramAM upasthApanA. dAMDo, rajoharaNa, pAdaprIMchanaka, sutarAu kyaDo, colapaTTo, valpa-AmaLI yAvata muhapatti ke bIjA koI paNa saMyamopayogI evA dareka upakraNo pratilekhana kya vinA ke pratilekhita rela hoya, zAstrokta pramANathI ochA ke adhika vApare to dareka sthAnamAM upavAsanuM prAyazcitta Ave. uparanA bhAge paheravAno 5Do. haraNa, dAMDo avidhithI vApare to upavAsa, joharaNa kuhADI mAphaka khabhe sthApe to upasthApana, zarIranA aMgo ke upAMgo mardana krAve to upavAsa, joharaNa anAdarathI pakke to upavAsa, pramatta bhikSanI bekALajIthI aNadhArI muhapatti Adi koI paNa saMyanA upakraNa khovAI jAya, nAza pAme to tene upavAsathI mAMDIne upasthApana, yathAyogya gaveSaNA karI zodhe, micchAmi dukkaDaM Ape, na maLe to vosirAve, maLe to pharI grahaNa re. bhikSuone agnikAya, apakAyanAM saMghaTTanAdi ekAMte niSedhela che. je koIne jyoti ke AkAzamAMthI paDatAM varasAda biMduo vaDe upayoga rahita ke upayoga rahitapaNe aNadhAryA sparza thaI jAya to te mATe AyaMbila kaheluM che. - strIonAM aMganA avayavone lagIra paNa hAtha, paga ke daMDa vaDe, hAthamAM pajhelA taNakhalAnA agrabhAgathI ke khabhAthI saMghaTTo re to pAraMcita prAyazcitta sAdhuno hoya. bAkInA pharI paNa potAnA sthAne vistArathI hevAze. [1382 thI 1384] ema jatAM bhikSA samaya AvI pahoMcyo. he gautama ! A avasare piMDeSaNA zAstramAM kahela vidhithI adIna manavALo bhikSa bIja ane vanaspatimaya, pANI, kAdava, pRthvIkAyane varjato, rAjA ane gRhastho taraphathI thatAM viSama upadravo, kadAgrahane choDato, zaMkasthAnano tyAga krato, pAMca samiti, traNa guNimAM upayogavAlo, gocara carcAmAM prAkRtika nAmaka doSavALI bhikSA na varSe to upavAsa prAyazcitta jaNAvavuM. je te upavAsI na hoya ane sthApanA kuLomAM praveza rai to upavAsa, utAvaLamAM pratikULa vastu grahaNa karyA pachI turaMtaja nirupadrava sthAnamAM na paraThave to upavAsa, alpa vastu bhikSAmAM grahaNa re to yathAyogya upavAsAdi, dhyano pratiSedha kare to upasthApana. gocarI mATe nIkaLelo bhikSa vAto viThyAdinI prastAvanA re, udIraNA re, EvA lAge, sAMbhaLe to chaThTha prAyazcitta
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ 157 -/1382 thI 1384 gaucarI laIne pAchA AvyA pachI lAdhelA AhAra-pANI, oSadha jeNe ApyA, je rIte grahaNa kya te pramANe te krame jo Aloce nahIM to purima, iriyAvahI pratikamyA vinA AhAra-pANI Adi Alove to purimaTTa, jayukta pagone pramAryA vinA iriyA pratikrame to purimaTTa iriyaM pratikramavAnI icchAvALo paganI nIcenA bhUmi bhAgane traNa vakhata na pramAUM to nivI, kAna sudhI ane hoTha sudhI muhapatti rAkhyA vinA iriyA pratikrame to micchAmi dukka, purima. sajhAya paraThavatA ane gaucarI AlovatA dhakho maMgala gAthAnuM parAvartana ryA vinA, caitya ane sAdhune vAMdhA vinA, paccakhANa pAre to purima, paccakhANa pAryA vinA bhojana, pANI, auSadhano paribhoga je to cotha bhakta, guru sanmukha paccakhANa na pAre to, upayoga na kTa, prAbhRtika na Alove, sajhAya na paraThave, A dareka prasthApanAmAM guru paNa ziSya prati upayogavALA na thAya, to temane pAraMcita prAyazcitta. sAdharmika sAdhune gocarImAMthI AhArAdi ApyA vinA, bhakti kya vinA kaMI AhArAdi paribhoga re to chaThTha, bhojana kratAM pIrasato jo nIce vere to chaThTha. jhavA, tIkhAM, kSAyelA, khATAM, madhura, khArA rasono asvAda re, vAraMvAra AsvAde, tevA svAdu bhojana rai to upavAsa, tevA svAdiSTa rasomAM rAga pAme to upavAsa ke aThThama, kaussagga kyAM vinA vigaI vApare to pAMca AyaMbila, bethI vadhAre vigaI vApare to pAMca nivignAI, niSkaraNa vigaI vApare to aThThama, glAna mATenA azana, pAna, pathya, anupAna ja lAvelA hoya ane vagara ApeluM vApare to pAraMcita. glAnanI sevA mAvajata kyAM vinA bhojana kre to upasthApana pota-potAnA sarve karmavyono tyAga karIne, glAna kAryonuM AlaMbana laIne arthAta tenA bahAne sva rtavyomAM pramAda seve to avaMdanIya. glAna yogya kravA lAyaka karyo je phrI na Ape to aThThama, glAna bolAve ane eka zabda bolavA sAthe turaMta jaIne je AjJA kre teno amala na kre to pAraMcita. paraMtu jo glAna sAdhu svasthacitta hoya to. jo sanepAta Adi AraNe bhramita mAnasavALA hoya to je te glAne kahyuM hoya tema kravAnuM na hoya. tene yogya je hitakarI thatuM hoya te ja javuM. glAnanA kArya kranArane saMgha bahAra ravo. AdhAkarma, odhezika, pratirma, mizramata, sthApanA, prAkRtika, prAdukraNa, krIta, prAmiyaka, abhyAhata, ubhinna, mAlopahata, Acchadha, anisRSTa, adhyavapUraka, dhAtrI, ti, nimitta, AjIvaka, vanIpaka, citsiA , krodha-mAna-mAyAlobha, pUrve-pazcAt saMstava, vidhA, maMtra, cUrNa, yoga, mULa rma, zakti, prakSita, nikSipta, pihita, saMhata, dAyaka, uddibhanna, aparaNita, lima, chadita, A 42 doSomAMthI koI paNa doSathI dUSita AhAra, pANI, oSadhano paribhoga re to yathAyogya kramathI upavAsa, AyaMbilanuM prAyazcitta ApavuM.
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAnizIthachedasUtra-anuvAda cha kAraNonI gera hAjarImAM bhojana kare to aThThama, pradoSa ane aMgAra doSa yukta AhArano bhogavaTo kare to upasthApana, judA-AhAra ke svAdavALA saMyoga karIne jillAno svAda poSavAne bhojana kare to AyaMbila, ane upavAsa, baLa, vIrya, puruSakAra parAkrama hovA chatAM AThama, caudaza, jJAna paMcamI, paryuSaNAmAM dhoIne pANI pI na jAya to upavAsa. pAtra dhoyela pANI paraThave to pAMca upavAsa. 158 pAtrA, mAtraka, tapaNI ke koIpaNa prakAranA bhAjana-upakaraNa mAtrane bhInAza dUra karI, korA karIne, cIkAzavALA ke vagaranA naluMchelA sthApana karI rAkhe to cothA bhakta pAtrAbaMdhanI gAMTha na choDe, tenI paDilehaNA karIne na zodhe to cotha bhakta, bhojana mAMDalImAM hAtha dhove, tenA pANImAM pagano saMghaTTo karIne cAle, bhojana karavAnI jagyAmAM sApha karIne daMDapucchaNathI kAjo na le to nivI. bhojanamAMDalInA sthAne jagyA sApha karIne puMchaNathI kAjo laI, ekjho Ine iriyA na pratikrame to nivI. e pramANe iriyAvahI Ine bAkI rahelA divasanuM arthAt tivihAra ke covihAranuM pratyAkhyAna na kare to AyaMbila guru sanmukha paccakkhANa na kare to purimaTTa, avadhithI paccakkhANa re to AyaMbila, paccakkhANa ryA pachI caitya ane sAdhune na vAMde to purimaTTa. kuzIlane vAMde to avaMdanIya. tyAra pachInA samayamAM bahAra sthaMDila bhUmi javA mATe pANI levA mATe jAya. vaDI nitI karIne pAchA pare te samaye kaMIka nyUna trIjI porisi pUrNa thAya. temAM pama iriyAvahI pratikramIne vidhithI gamanAgamana AlocIne pAtrA, mAtraka Adi bhAjana ane upaNo vyavasthita kare tyAre trIjI porisi barAbara pUrNa thAya. A pramANe trIjI porisI vItyA pachI he gautama ! je bhikSu upadhi ane sthaMDilo vidhipUrvaka guru sanmukha 'saMdisAuM' ema AjJA mAMgIne pANI pIvAnA paNa paccakkhANa karIne kALaveLA sudhI svAdhyAya na re tene chaThTha prAyazcitta jaNAvavuM. A pramANe kALaveLA AvI pahoMce tyAre gurunI upadhi ane sthaMDila, vaMdana, pratikramaNa, sajjhAya, mAMDaLI Adi vasatinI pratyupekSaNA karIne samAdhipUrvaka, cittanA vikSepa vinA saMyamita banIne potAnI upadhi ane sthaMDilanI pratyupekSaNA karIne gocara carita ane kALane pratikramIne, gocara caryA ghoSaNA karIne tyAra pachI daivasmika aticAronI vizuddhi nimitte kAryotsarga karavo. A darekmAM anukrame upasthApana, purimaTTa ekAsaNAdi prAyazcitta jANavA. A pramANe kAyotsarga Ine muhapatti paDIlehIne vidhi pUrvaka gurune kRtirma vaMdana karIne sUryodayathI mAMDIne koIpaNa sthAne javA ke besatA, jatA, cAlatA, bhamatA, utAvaLa karatA pRthvI, pANI, agni, vAyu, vanaspati, lIlotarI, tRNa, bIja, puSpa, phUla, kuMpaLa, aMkura, pravAla, patra, be-traNa-cAra-pAMca iMdriyovALA jIvonAM saMghaTTana, paritApana, kliAmaNA, upadrava vagere rDA hoya tathA
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15e -/1382 thI 1384 traNa gupti, cAra kaSAyo, pAMca mahAvrato, cha javanikAyo, sAta pANaSaNA ane AhAreSaNA, ATha pravacana mAtA, nava brahmacaryanI gati, dazavidha zramaNa dharma, jJAnadarzana-cAtrinI je khaMDanA, virAdhanA thaI hoya tenI niMdA, gaha, AlocanA, prAyazcitta krIne ekAgra manathI sUtra, artha, tadubhayane atizaya bhAvano, tenA arthanI vicAraNA karato, pratikramaNa na kare to upasthApana. ema #tAM sUryAsta thayo. cetyone vaMdanA sivAya pratikramaNa kare to cotha bhakta. ahIM avasara jANI levo. pratikramaNa pachI rAtre vidhi sahita bilakula ocho samaya nahIM evA prathama praharamAM svAdhyAya na re to pAMca upavAsa, pahelI porisI pUrNa thatAM pahelAM saMthAro kravAnI vidhInI AjJA mAMgo to chaThTha saMdisAvyA vinA saMthAro karI sUI jAya to upavAsa, uttarapaTTA vinAno saMthAro re upavAsa, be paDano saMthAro re upavAsa, vacamAM polANavALo, dorIvALA khATalAmAM nIce narama hoya tevA DholiyAmAM, palaMgamAM saMthAro re to 100 AyaMbila. sarve zramaNa saMgha, sarve sAdharmike temaja sarva jIvarAzinA tamAma jIvone sarva bhAvathI trividha trividhe na khamAye, kSamAna Ape, caityone na vAMde, gunA caraNamAM upadhi, deha, ArAhAdinA sAgAra paccakhANa karyA vinA, mananA chidromAM kyAsanuM rU bharAvyA vinA saMthArAmAM bese to darekamAM upasthApana, saMthArAmAM beThA pachI A dharma-zarIrane guru paraMparAthI prApta A "zreSTha maMtrAkSarothI' daze dizAmAM sApa, siMha, duSTa, prAMta, tuccha, vyaMtara pizAcAdithI rakSe nahIM to upasthApana. daze dizAmAM rakSIne bAra bhAvanA bhAvyA sivAya sUI jAya to 25-AyaMbila. eka ja nidrA pUrNa karI jANIne iriyAvahI pratikramIne pratikramaNanA samaya sudhI svAdhyAya na kai to pAMca upavAsa, uMghI gayA bAda duHsvapra ke kusvapra Ave to 100 zvAsocchavAsa kAussagga kravo. rAtre chIMka ke khAMsI khAya, pATIyA-pATa ke daMDa khasatA zabda rai to khamaNa, divase ke rAtre hAsya, kriDA, kaMdarpathI upasthApana. ema ke bhikSu sUtranuM atikramaNa karIne kALanuM atikramaNa karIne Avazyaka kare to he gautama ! karaNe micchAmi dukkaDama, aAraNe yathAyogya upavAsAdi prAyazcitta kahevA. - je bhikSa zabda re-krAve, gADha-agADha zabdothI bUma pADe to dareka sthAnamAM darejuM dareka padamAM yathAyogya saMbaMdha joDIne prAyazcitta ApavuM. e pramANe je bhikSu akAya, agnikaya, strI zarIranA avayavono saMghaTTo kare paNa bhogave nahIM to tene paccIza AyaMbila. je vaLI strIne bhogave te duraMta-prAMta lakSaNa vALAnuM mukha paNa na dekhavuM. evA te mahApApIne pArAMcita prAyazcitta ApavuM. jo te mahAtapasvI hoya, 70 mAsa kSapaNa, 100 ardhamAsa kSapaNa, 100 pAMca upavAsa, 100 cAra upavAsa, 100 ahama, 100 chaThTha 100 upavAsa, 100 AyaMbila,
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ 160 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda 100 ekSasaNA, 100 zuddha AcApta ekazana, 100 nivI yAvata savaLA-avaLA krame prAyazcitta jaNAvavuM. A Apela prAyazcitta je bhikSa vagara visAme pAra pADe te najInnA kALamAM AgaLa AvanAra samajavo. [1385] bhagavad ! savaLA-avaLA kramathI A pramANe so-so saMkhyA pramANe dareka jAtanA taponA prAyazcitta kare to keTalo kaLa sudhI kyAM re ? gautama AcAra mArgamAM te sthApana thAya tyAM sudhI. bhagavan! pachI te zuM kre? pachI koI tapa kTa, koI tapa na re. je pUrve hyA mujaba tapa kya kare che te vaMdanIya, pUjanIya, darzanIya che. te atiprazasta sumaMgala svarUpa che. prAtaH nAma grahaNIya che, trilokamAM vaMdanIya che. prAyazcitta na janAro pApI, mahApApI, mahA moTo pApI, duraMta-prAMta adhama lakSaNa cAvata mukha jovA lAyaka nathI. [1386, 1387] gautama ! jyAre A prAyazcitta sUtra viccheda pAmaze tyAre caMdra, sUrya, graha, nakSatra, tArAnuM teja sAta dinarAtri skUrAyamAna thaze nahIM. he gautama! Ano viccheda thaze eTale samagra saMyamano abhAva thaze. kema ke A prAyazcitta sarve pApano praipaNe nAza kranAra che. sarva tapa-saMyama anuSThonuM pradhAna aMga hoya to parama vizuddhi svarUpa pravacananA paNa navanIta ane sArabhUta sthAna jaNAvela hoya to he gautama ! A prAyazcitta pado che. [1388] he gautama ! A sarve prAyazcittone ekaThA krIne saravALo phrAya teTaluM prAyazcitta eka 'gacchanAyabbe ane sAdhvImAM pravartinIne cAra gaNuM prAyazcitta jaNAvavuM, kema ke teo to A sarve jANe ja che. have jo A jJAtA ane gaccha nAyo pramAda nArA thAya, to bIjAo baLa, vIrya hovA chatAM adhiktara AgamamAM udhama kravAno ghaTADo kranAra thAya. kadAca kaMI ati mahAna anuSThAna kravAno udhama kranAro thAya to paNa tevI dharmazraddhAthI na je, paNa maMda utsAhathI udhama kanAro thAya. bhagna pariNAmavALAno relo kAyakleza nirarthaka samajavo. je kAraNa mATe A pramANe che te mATe aciMtya, anaMta, niranubaMdhavALA, punyanA samudAyavALA tIrthakya tevI punyAi bhogavatAM hovA chatAM sAdhune te pramANe kravuM yogya nathI. A pramANe gacchAdhipati Adie sarva prakAre doSamAM pravRtti kravI ja nA joIe. A kAraNe he gautama ! ema hevAya che ke gacchAdhipati Adi samudAyanAyakone A sarva prAyazcitta jeTaluM eThuM karIne saravALo kratA tenAthI cAragaNuM prAyazcitta kahyuM. [1389] bhagavan! je gaNI apamAdI thaIne zrutAnusAra yathokta vidhAna karavA pUrvaka satata niraMtara rAta-divasa gacchanI sAra-saMbhALa na rAkhe to tene keTaluM prAyazcitta Ave ? gacchanI sAra saMbhALa na rAkhe tene pAraMcita prAyazcitta jaNAvavuM. bhagavan! je vaLI koI gaNI sarva pramAdanA AlaMbanothI vipramukta hoya,
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ -1389 161 zrutAnusAre haMmezAM niraMtara gacchanI sAraNAdipUrvaka saMbhALa rAkhatA hoya, teno koI duSTa zilavALo tathA prArano ziSya sanmArganuM yathArtha Acarama na krato hoya to tevA gaNine prAyazcitta Ave kharuM ? he gautama ! tevA garane jarUra prAyazcitta Ave. bhagavan! kyA kAraNe ema jho cho ? gautama ! teNe ziSyane guNa-doSanI parIkSA kyAM vinA pravajyA ApI che te kAraNe bhagavana! zuM tevA gaNine paNa prAyazcitta apAya ? gautama ! AvA guNothI yukta gaNI hoya, paraMtu jyAre AvA prakAranA pApazIlavALA gacchane trividha trividhe vosirAvIne jeo AtmahitanI sAdhanA kratA nathI, tyAre temane saMgha bAhya javA mATe jaNAvavuM. bhagavana ! jyAre gacchanAyaka gaNI e gacchane vivighe vosirAve tyAre te gacchane AdaramAnya krI zakAya ? je pazcAtApa krI saMvega pAmIne yathAyokta prAyazcittanuM sevana krIne bIjA gacchAdhipati pAse upasaMpadA pAmIne samyagamArganuM anusaraNa re to teno Adara kravo. have jo te svacchaMdapaNe te ja prakAre rahe, pazcAttApa prAyazcitta na kare, saMvega na pAme, zramaNa saMgha bahAra rela te gacchane na mAnavo. [130] bhagavana!jyAre ziSyo yathokta saMyamakriyAmAM vartatA hoya tyAre kaMIka guru te sArA ziSyane dIkSA prarUpe, tyAre ziSyoe zuM ktavya javuM ucita gaNAya? gautama ! dhIra, vIra, tapanuM saMyamana kravuM, bhagavan! kevI rIte ? gotama ! anya gacchamAM pravezIne. bhagavana! tenA saMbaMdhI svAmIpaNAnI phAragati ApyA sivAya bIjA gacchamAM praveza na maLavI zake, tyAre zuM karyuM ? gautama ! kyA prakAre tenA saMbaMdhI svAmIpaNAnuM sarva prakAre sApha thAya ? gautama ! akSaromAM. bhagavan! te akSaro kyA che ? he gautama ! koIpaNa kALAMtare paNa huM enA ziSya ke ziSyaNIpaNe svIkArIza nahIM. bhagavana ! jo kadAca te AvA prakAranA akSaro na Ape to ? gautama ! jo te evA akSaro na lakhI Ape to najIgnA pravacanIkone ddIne cAra-pAMce ekkA thaI temanA upara dabANa krIne akSaro apAvavA. bhagavan! evA dabANathI pama te ksara akSaro na Ape to ? he gautama ! to tene saMgha bahAra kravAno upadeza Apavo. bhagavan! kyA kAraNe ema jho cho ? gautama ! A saMsAramAM mahA mohapAzarUpa ghara ane kuTuMbano phAMsa vaLagelo che. tevo saMo mahAmuzkelIthI toDIne aneka zArIrika mAnasika utpanna thayelA cAre gatirUpa saMsAranA duHkhathI bhayabhIta thayelA koI praznare moha ane mithyAtvAdijJA kSayopazamanA prabhAvathI sanmArganI prApti karIne kamabhogathI TALI vairAgya pAmI. jenI AgaLa paraMparA vadhe nahIM evA niranubaMdhI pujane upArjana kre che. te 3011).
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ 162 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda puNyopArjana tapa ane saMyamathI thAya che. tenA tapa ane saMyamanI kriyAmAM je guru pote ja viM #nAra thAya ke bIjA pAse vijJa rAve ke vipna janArane sAro mAnI anumodanA re, svapakSa ke papakSathI vidana thatuM hoya tenI upekSA kare arthAta potAnA sAmarthyathI na roke, to te mahAnubhAga evA sAdhunuM vidhamAna dharmavIrya paNa nAza pAme, eTalAmAM dharmavIrya nAza pAme teTalAmAM najIkamAM jenuM punya AgaLa AvavAnuM hatuM, te nAza pAme che. -(tathA)- jo te zramaNa liMgano tyAga kre che. jo evA prakAre guNothI yukta hoya to te gacchano tyAga karIne anya gacchamAM jAya che. tyAM paNa jo te praveza na meLave to kadAca vALIne avadhithI prANano tyAga re, dAca vaLIne mithyAtva bhAva pAmIne bIjA pAkhaMDImAM bhaLI jAya, dAca strIno saMgraha krIne gRhasthAvAsamAM praveza kre AvA prakArano eka vakhatano mahAtapasvI te have atapasvI thaIne pArakanA ghera krama nAro dAsa thAya, jyAM sudhImAM AvI halakI vyavasthA na thAya, teTalAmAM to ekAMta mithyAtva aMdhAra vadhavA lAge. jeTalAmAM mithyAtvanI evA banelA ghaNAM lokno samudAya durgatine nivAraNa kranAra, sukha paraMparAne jAvanAra, ahiMsA lakSaNavALo zramaNa dharma mahAmuzkelIthI kranAra thAya che teTalAmAM tIrtha viccheda thAya. eTale paramapada-mokSanuM AMtaruM ghaNuM ja vadhI jAya arthAta mokSa ghaNo dUra ThelAya che. mokSano mArga dUra thAya che. eTale atyaMta duHkhI evA bhavyAtmano samUha pharI cAra gativALA saMsAra cakramAM aTavAze. e kAraNe he gautama ! ema kahevAya che ke A prAre guru akSaro na Ape to tene saMgha bahAra kADhavAno upadeza Apavo. 1391] bhagavan! keTalA kaLa pachI A mArgamAM guru thaze ? he gautama ! AjathI mAMDIne sADA bAraso varSatI keTalAMka adhika varSo ullaMghana thayA pachI tevA guruo thaze. bhagavana ! kyA kAraNe teo gurupaNuM pAmaze ? gautama! te kALe te samaye addhi, rasa ane zAtA nAmaka traNa gAravone sAdhIne thayelA, mamatA bhAva, ahaMkarabhAva rUpa anithI jemanA atyaMtara AtmA ane deha saLagI rahelA che. meM A kArya kyuM, meM zAsananI prabhAvanA krI, evA mAnasavALA zAstronA yathArtha paramArthone na jANanArA AcAryo gacchanAyako thaze. e kAraNe teo Tu hevAze. bhagavan! te kALe sarve zuM evA gacchAnAyako thaze ? gautama ! ekAMte sarve evA nahIM thaze. TalAMka vaLI duraMta prAMta lakSaNavALA, adhama, na jovA lAyaka, eka mAtAe sAthe janma ApelA joDalAM paNe janmelA hoya, nirmaryAda pApa kravAnA svabhAvavALA, AkhA janmamAM duSTa kAryo nAsa, jAti rodra pracaMDa abhigrahika mahAmoTA mithyAtvadeSTinA dhAraka thaze. bhagavana! tene kevI rIte oLakhavA ? gautama ! usUtra, unmArga pravartAvanAra
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7i-139 163 upadeza ApanAra ke anumati jaNAvanAra hoya tevA nimittothI te oLakhAya che. [13] bhagavan! je gaNanAyaka AcArya hoya te lagIra paNa AvazyamAM pramAda re kharA ? gautama ! teo vinA kAraNe kSaNavAra paNa pramAda re to avaMdanIya gaNAvavA. jeo ati mahAna karaNa Ape to paNa kSaNavAra paNa potAnA AvazyaktAM pramAda jatAM nathI te vaMdanIya, pUjanIya, darzanIya yAvata siddha, buddha, pAragata, kSINa ATha rma malavALA, karmarAja rahita hoya temanI samAna jANavA. zeSa adhikAra ghaNAM vistArathI svasthAne kahevAze. [13] A rIte prAyazcitta vidhi zravaNa krIne adInamanavALo doSone sevavA yogya anuSThAno krato nathI. je sthAnamAM jeTalI zakti phoravavI paDe te phorave che. te ArAdhaka AtmA thayelA che. [134 thI 139] jaLa, agni, duSTa hiMsaka jAnavaro, cora, rAjA, sarpa, yoginInA bhayo, bhUta, pakSI, rAkSasa, sudra, pizAco, mArI, marI, klasa, jIyA, vidgo, rodha, AjIvikA, caTavI ke samudra phasAmaNa, koI duSTa ciMtavana kare, apazukana AdinA bhayanA prasaMge A vidhAnuM smaraNa kravuM. A vidhA maMtrAkSara svarUpe che, maMtrAkSano anuvAda na thAya. mULa maMtrAkSara mATe amAruM kAmasuttAni bhAga- 9 - mahAnisIduM AgamanuM pRSTha-120 jovuM [1396] A zreSTha vidhAthI vidhipUrvaka potAnA AtmAne sArI rIte abhimaMtrIne A kahIzuM te sAta akSarothI eka mastaka, baMne khabhA, kukSI, paganA taLIyA ema sAta sthAne sthApavA, te A pramANe- . gomU mastake, - DAbAkhalAnI grIvA vize. ha - DAbI kukSI vize. - DAbA paganA taLIye, je - jamaNAM paganA taLIye, svA - jamaNI kukSI vize, za - jamaNA khabhAnI grIvA e sthApana kravA. [1397 thI 1399] duHsvapra, durnimitta, grahapIDA, upasarga, zatru ke aniSTanA bhayamAM, ativRSTi, anAvRSTi, vIjaLI, ulkApAta, kharAba pavana, agni, mahAjano virodha vagere je koI AlokamAM thavAvAlA bhaya hoya te badhA A vidhAnA prabhAvathI vinAza pAme che. maMgala nAra, pApa haranAra, bIjA badhAM akSaya sukha ApanAra evuM prAyazcitta kravAnI icchAvALA dAca te bhavamAM siddhi na pAme to paNa vaimAnika uttama devagatine pAmIne pachI suLamAM utpanna thaI jaldI sakhyatva pAmIne sukhanI paraMparAne anubhavato AThe karmanI bAMdhelI raja ane malathI kAyama mATe mukta thAya, siddhi pAme che ema huM chuM. [1400] bhagavana ! ATaluM ja mAtra prAyazcitta vidhAna che ke jethI A pramANe Adeza krAya che ? gautama ! A to sAmAnyathI bAra mahinAnA dareka satri divasanA dareka samayanA prANano nAza ravo, tyArathI mAMDIne bAla-vRddha navadIkSita gaNanAyaka,
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ 164 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda ratnAdhika vagere sahita munigaNa tathA apratipati evA mahA avadhi, mana:paryavajJAnI, chadmastha vItarAga evA bhikSone enaMta abhyatyAna yogya Avazyaka kriyA saMbaMdhe A sAmAnya prAyazcitta upadezeluM che. paraMtu ATaluM ja mAtra prAyazcitta che tevuM bila na mAnazo. bhagavad ! zuM apratipAti mahA avadhi-manaH paryavajJAnI ane chadmastha vItarAge samagra AvazyakaeNnA anuSThAna kravA joIe ? gItamAM temaNe jarUra vA joIe. mAtra Avazyako kravA joIe tema nahIM, paNa eka sAthe niraMtara satata Avazyakadi anuSThAno kravA joIe. bhagavana kevI rIte ? gautama aciMtya baLa, vIrya, buddhi, jJAnAtizaya, zaktinA sAmarthyapUrvaka ravA joIe. bhagavan! kyA kAraNe kravA joIe ? gautama ! rakhene usUtra, unmArganuM mArAthI pravartana na thAya athavA thayuM hoya to, tema karIne Avazyaka kravA joIe. [1401] bhagavana vizeSa prakAre prAyazcitta kema nathI EtAM? gautama ! varSAkALe mAgamana ane vasatiparibhoga. kravA viSayaka gacchAyAnI maryAdAnuM ullaMghana kravA viSayaka, saMdhAcAranuM atikramaNa, guNibheda, sAta prakAranA mAMDalI dharmanuM atikramaNa, agItArthanA gacchamAM javAthI thayela kuzIla sAtheno vaMdana, AhArAdi vyavahAra, avidhithI pravajyA ke vaDIdIkSA ApavAthI lAgelA prAyazcitta, ayogya ke apAtrane sUtra, artha, tadubhayanI prajJApanA karavAthI lAgela atiyAra, ajJAna viSayaka eka akSara ApavAthI thayela doSa [tathA daivasika, satrika, pAkSika, mAsika catumAsika, vArSika, Aloka ke paraloka saMbaMdhI nidAna krela hoya, mULa guNa ke uttaraguNanI virAdhanA, jANatAM ke ajANatAM rela, vAraMvAra nirdayatAthI doSa sevana re, pramAda-abhimAnAthI doSa sevana kre, AjJA pUrvaktA apavAdathI doSa sevyA hoya, mahAvato, zramaNadharma, saMyama, tapa, niyama, kyAya, gati, daMDa, mada, bhaya, gArava, iMdriya viSayaka doSo sevyA hoya, ApattikALamAM Arta-raudradhyAna thavuM, rAga-dveSa-moha-mithyAtva viSayaka, duSTa, krura pariNAma thavAnA kAraNe utpanna thayela mamatva, mUcha, parigraha ane AraMbhathI thayela pApa, samitinuM pAlana na thavuM. tA. pArakanI gerahAjarImAM tenI niMdA kravI, ametrI bhAva, dhamatarAya, saMtApa, udvega, mAnasika azAMtithI utpanna thayela pApa, saMkhyAtIta AzAtanA paikI koI paNa AzAtanAthI utpanna thayela, prANavadha-mRSAvAda-adattanuM levuM- methunanA bikraNa yoga paikI koI paNa yogathI khaMDita thatA - parigrahathI utpanna - rAtribhojana viSayaka pApa tilAM vAcika, kayika asaMyama, kraNa, rAvaNa, anumattithI utpanna thayela cAvatu jJAna-darzana-cAstrinA cAticAra vaDe utpanna thayela pApakarmanuM prAyazcitta vadhAre keTaluM kahevuM ? jeTalAM caityavaMdanAnA Adika prAyazcitta sthAno prarUpelAM
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7/-/1401 165 che, teTalAM vizeSaNathI he gautama ! asaMkhyaya pramANa prajJApanA Aya che. mATe e pramANe sArI rIte dhAraNA kravI ke he gautama ! prAyazcitta sUtranI saMkhyAnA saMkhyA pramANa niyuktio, saMgrahaNIo, saMkhyAnA anuyogo, dvAro, saMkhyAnA akSaro, anaMtA paryAyo, dazavilA che, upadezelA che, helA che, samajAvelA che, prarUpelA che, kala abhigrahapaNe yAvata anupUrvIthI ke anAnapUvathI eTale kramathI ke krama vinA yathAyogya guNamaNAne vize prAyazcitto prarUpelA che, ema kahyuM che. [14] bhagavad ! Ape lyA tevA prAyazcittanI bahulatA che. A pramANe prAyazcittano saMghaTTa thAya che. bhagavad ! AvA prakAranA prAyazcittane grahaNa kranAra evA koI hoya che ke je AlocanA-niMdA-gaha krIne yAvara yathA yogya tapo rma rIne, prAyazcitta sevIne, zramaNyane ArAdhe, pravacana ArAdhe yAvata Atmahita mATe tene aMgIkAra krIne potAnA kAryane ArAdhe ke svakAryanI sAdhanA re ? gautama ! cAra prakAre AlocanA jANavI, te A pramANe - nAma AlocanA, sthApanA AlocanA dravya AlocanA ane bhAva AlocanA. A cAre pado aneka rIte ane cAra prakAre yojI zakAya che, temAM nAma AlocanA nAma mAtrathI samajavI. sthApanA AlocanA pustakAdimAM lakhelI hoya, dravya AlocanA tene kahevAya ke je saraLatAthI AlocanA krIne je pramANe prAyazcitta klevAyela hoya te pramANe phrI na Ape. A traNe pado gautama ! aprazasta che. he gautama! je A cothuM bhAva AlocanA nAmaka pada che, te lAgelA doSanI AlocanA krIne guru pAse yathArthapaNe nivedana krIne, niMdA-gaNa-prAyazcitta sevana krIne yAvat Atmahita mATe tene aMgIkAra krIne potAnA Atmahita mATe tene aMgIkAra karIne potAnA AtmAnI aMtima sAdhanA mATe te uttamArganI ArAdhanA re. bhagavad ! te cothuM pada kevA prakAranuM che ? gautama ! te bhAva AlocanA kahevAya bhagavad ! te bhAva AlocanA krene dhevAya ? gautama ! je bhikSu AvA prakArano saMvega vairAgya pAmelo hoya, zIla-tapadAna-bhAvanA rUpa cAra skaMdhayukta uttama zramaNa dharmanI ArAdhanAmAM evaMta rasika banelo hoya, mada-bhaya-gArava ityAdi doSothI sarvathA mukta thayelo hoya, sarve bhAvo ane bhAvAMtaro vaDe krIne zalya rahita banI sarva pAponI AlocanA krIne vizaddhipada meLavIne "tahatti' kahevApUrvaka AlocanA prAyazcittane barAbara sevIne saMyamakriyA samyak praznare pALe, te A rIte [1403] hitArthI AtmAo che te alpa pApa paNa bAMdhatA nathI. temanI zuddhi to tIrthakya bhagavaMtanA vacanothI thAya che. [1404 thI 140] amArA sarakhAnI zuddhi kevI rIte thAya ? ghora saMsAranA duHkho ApanAra tevA pAparmono tyAga krIne mana, vacana, kAyAnI kriyAthI zIlanA
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ 166 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda bhArane huM dhAraNa karIza. je rIte sarvajJa bhagavaMto, kevalI tIrthaMkaro, cAritravAna AcAryo, upAdhyAyo, sAdhuo, vaLI je rIte pAMce lokpAlo, je jIvo dharmanA jJAtA che, temanI samakSa huM mAruM talamAtra pApa paNa mAruM pApa chupAvIza nahIM, tevI rIte mArA sarva doSanI AlocanA karIza. temAM je kaMIpaNa parvata jeTaluM bhAre paNa prAyazcitta prApta thAya to paNa huM tenuM sevana karIza ke je rIte tatkAla pApo pIgaLI jAya ane mArI zuddhi thAya. [1408 thI 1411] prAyazcitta rSyA vinAno AtmA bhavAMtaramAM mRtyu pAmIne naraka, tiryaMca gatimAM kyAMka kuMbhiyAmAM, kyAMka vatothI baMne bAju raheMsAya che, kyAMka zULImAM viMdhAya che, kyAMka page dorI bAMdhIne jamIna upara kAMTAkAMrAmAM ghasaDI javAya che. kyAMka gaLaDAvAya che. kyAMka zarIranuM chedana-bhedana karavAmAM Ave che. vaLI doraDA, sAMLa, beDIthI baMdhAvuM paDe che, kyAMka nirjana jaMgala ullaMghavuM paDe che. kyAMka baLada-ghoDA-gadheDAdinA bhavamAM damana sahana karavuM paDe che, kyAMka lAla coLa tapelAM loDhAnAM saLiyAnA DAma khamavA paDe che, kyAMka uMTa, baLadanA bhAvamAM nAka viMdhAvI nAthavuM paDe che. vaLI kyAMka bhAre vajanonA bhAra upADavA paDe che. kyAMka vadha ane tADananA duHkho parAdhInatAthI bhogavavA paDe che, kyAMka zakti uparAMtano bojo kheMcavo paDe che. kyAMka aNIyANI ArathI viMdhAvuM paDe che. vaLI chAtI, pITha, hADakAM, keDano bhAga tUTI jAya che. paravazatAthI bhukha-tarasa sahevA paDe che. saMtApa, udvega, dAridrAdi duHkho ahIM pharI sahana karavA paDaze. [1412, 1413] to tenA badale ahIMja mAruM samagra duRRtri je pramANe meM sevyuM hoya, te pramANe pragaTa karIne gurunI pAse AlocanA karIne, niMdA karIne, gAM karIne, prAyazcittanuM sevana karIne, dhIra-vIra-parAkramavALuM ghora tapa karIne saMsAranA duHkha denArA pAparmane ekdama bALIne bhasma karI dauM. [1414, 1415] atyaMta kvaDatuM, TeMkArI, duSkara, duHkhe karIne sevI zakAya tevuM ugra, vadhAre ugra, jinezvaroe vhela sakksa klyANanA kAraNabhUta evA prakAranA tapane AdarathI sevIza ke jenAthI ubhA ubhA paNa zarIra sukAI jAya. [1416 thI 1418] mana, vacana, kAyAnA daMDano nigraha karIne sajjaDa AraMbha ane AzravanA dvArone rokIne tathA ahaMkAra, IrSyA ane krodhano tyAga karIne rAga-dveSa-mohathI rahita thayelo vaLI saMga vagarano, parigraharahita, mamatvabhAva rahita, nirahaMkArI, zarIra upara paNa nispRhatAvALo banIne-- huM pAMca mahAvratonuM pAlana karIza ane nizce temAM aticArone paNa lAvavA daIza nahIM.
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ -1419 thI 1422 [1419 thI 14ra) ahAhA mane dhikkAra thAo. kharekhara huM adhanya chuM. huM pApI chuM. pApa mativALo chuM. pApa karma kranAra huM pApiSTha chuM. huM adhamAdhama mahApApI chuM. huM kuzIla, bhraSTayAritravALo, bhila ane ksAInI upamA ApavA lAyaka che. huM caMDALa, kyA vagarano pApI, kUrakarma kranAra, niMdha chuM. AvA prakAranA durlabha cAritrane pAmIne, jJAna-darzana-cAtrinI virAdhanA karIne pachI tenI AlocanA, niMdanA, gahaNA ane prAyazcitta na ane sattvarahita, ArAdhanA vagarano, kadAca huM mRtyuM pAmuM to nakkI anuttara, mahA bhayaMkra saMsAra sAgaramAM evo uMDo DUbIza ke pachI #oDo bhave paNa pharI ugarI zakIza nahIM. [1423 thI 14rapa to jyAM sudhImAM vRddhAvasthAthI pIDA na pAmuM, temaja mane koI vyAdhi utpanna na thAya, jyAM sudhImAM iMdriyo salAmata che, tyAM sudhImAM huM dharmanuM sevana krI lauM. pahelAMnA karelAM pAparmonI ekadama niMdA, mahI, lAMbAkaLa sudhI krIne tene bALIne bhasma krI nAkha, prAyazcitta sevana krIne huM nilaMka banIza. he gautama! nikyuSa ane niphleka evA zuddha bhAvo te naSTa na thAya te pahelAM game tevuM dukra prAyazcitta paNa huM laIza. [126 thI 1429] A pramANe AlocanA pragaTa karIne, prAyazcitanuM sevana krIne kleza ane karmamaLathI sarvathA mukta thaIne dAca te kSaNe ke te bhavamAM mukti na pAme to nitya udhotavALo svayaM prakAzita devadUdabhinA madhura zabdavALA, seMkaDo apsarAothI yukta evA vaijJAnika uttama kahyuM jAya che. tyAMthI cyavIne pharI ahIM AvIne uttama kuLamAM janma pAmI, kamabhogathI wALelo, vairAgya pAmelo, tapasyA karIne pharI paMDita marama pAmIne anuttara vimAnamAM nivAsa karI ahIM Avelo samagra traNe loknA baMdhava samAna dharmatIrthakrapaNe piNI utpanna thAya che. [1430] he gautama ! suprazasta evA A cothA padanuM nAma akSaya sukha svarUpa mokSane ApanAra bhAva AlocanA che, ema huM chuM chuM [1431, 143ra) he bhagavan! A prakAranuM uttama, zreSTha, vizuddhipada pAmIne je koI pramAdanA kAraNe pharI vAraMvAra kaMIka viSayamAM bhUla kre, cUkI jAya, khalanA pAme, to tene mATe ati vizuddhiyukta zuddhipada hyuM che ke nahIM ? A zaMkAnuM samAdhAna Apo. [1433 thI 1435] he gautama ! lAMbALa sudhI pApanI niMdA ane gaha krIne, prAyazcittanuM sevana karIne je pachI potAnA mahAvratonuM rakSaNa hA re to jema dhoyelAM
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ 168 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda vastrane sAvacetIthI rakSaNa na kre to temAM DAghA paDe, tenA samAna thaI jAya. athavA to te jemAMthI sugaMdha uchaLI rahI che evA ati nirmaLa gaMdhodaWI pavitra kSIra samudramAM snAna krIne azucithI bharelAM khADAmAM paDe tenA sarakho pharI bhUlo kranAra samajavo. sarva prakArano karmano kSaya nAra evA prakAranI daivayoge kadAca sAmagrI maLI jAya paNa azubha karmane ukheDavA ghaNAM mukta samajavA. [1436 thI 1438] e pramANe prAyazcitta kya pachI je koI jIva che jIvanimayanA vrata, niyama, darzana-jJAna-cAritra ke zIlanA aMgagono bhaMga kre. - krodhathI, mAnathI, mAyAthI lobhAdi kyAyonA doSathI, bhaya kaMdarpa ke abhimAnathI A ane bIjA kAraNe gAravathI ke nakAmA AlaMbana laIne je vratAdinuM khaMDana kare, doSonuM sevana re, te sarvArtha siddha vimAne pahoMcIne potAnA AtmAne naramAM patana pamADe che. [1439] bhagavan! zuM AtmAne rakSita rAkhavo ke cha jIva-niAyanA saMyamanI rakSA ravI ? he gautama ! je koI cha jIvanikAyanA saMyamanuM rakSaNa kranArA thAya che te anaMta duHkha ApanArA durgatigamana aTakyuM hovAthI AtmAnuM rakSaNa nAro thAya che. mATe cha javanikAyanuM rakSaNa kravuM e ja AtmAnuM rakSaNa gaNAya che. he bhagavan! te jIva asaMyama sthAna keTalAM hyA che ? [ 10] he gItama! asaMyama sthAnako aneka prarUpelA che. jema ke pRthvIkAyAdi sthAvara jIvo saMbaMdhI asaMyama sthAna. bhagavan! te kAya asaMyama sthAna TalAM kahelA che ? he gautama ! kAya asaMyama sthAnake aneka prarUpelA che, te A pramANe [141 thI 143] pRthvI, agni, pANI, vAyu, vanaspati ane vividha prakAranA trasa jIvono hAthathI sparza kravAno jIvajIva sudhI varjana kravuM. pRthvIAyanA jIvone ThaMDA, garama, khATA padArtho sAthe bheLavavA, pRthvIne khodavI, agni-loha-jhALa-khATA cIkAzayukta telavALA padArtho e badhAM pRthvIAyAdi jIvono paraspara kSaya nAra, vadha nAra zastro jANavA. nAna kravAmAM, zarIra upara mATI vagere mardana phrI snAna kravAmAM, muLa dhoIne zobhA vadhAravAmAM hAtha-AMgaLI-netrAdi aMgone zauca kravAmAM, pIvAmAM aneka apakAyanA jIvono kSaya thAya che. [1444, 1445] agni saMdhUkvAmAM-saLagAvAmAM, udhotA kravAmAM, paMkho nAkhavAmAM, phaMkvAmAM, saMkSeravAmAM agniAyanA jIvonA samudAya kSaya pAme che. bIjA paNa aneka prakAre cha kAyanA jIvo judA judA prakAranA nimitte vinAza pAme che. jo agni sArI rIte saLagI uThe to daze dizAmAM rahelAM padArthone bharakhI
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7/-/1444, 1445 jAya che. [1446] vIMjhaNA, tADapatranA paMkhA, cAmara DhoLavA, hAthanA tAla ThokvA, doDavuM, kudavuM, ullaMghavuM, zvAsa levo-mUkyo, ityAdi kAraNothI vAyukAyanA jIvanI virAdhanA ke vinAza thAya che. [1447, 1448] aMkura, phaNagAM, kUMpaLa, pravAla, puSpa, phUla, kaMdala, patra, Adi ghaNAM vanaspatikAyiAnA jIva hAthanA sparzathI nAza pAme che. be, traNa, cAra, pAMca iMdriyavALA trasa jIva anupayogathI ane pramattapaNe hAlatA, cAlatA, jatA-AvatA, besatA, uThatA, sutA nizce kSaya pAme che. mRtyu pAme che. [1449] prANAtipAtanI virati mokSaphaLa ApanAra che. buddhizALI tevI viratIne grahaNa karIne maraNa samAna Apatti Ave to paNa tenuM khaMDana karato nathI. [1450 thI 1452] jUTha vacana na bolavAnI pratijJA grahaNa karIne pApavALuM evuM satya vacana paNa na bolavuM. pArakI vastu vinA ApelI na levAnI pratijJA grahaNa karIne koI tevo padArtha Ape to paNa lobha na rIza. - ---- durdhara brahmacaryane dhAraNa karIne, [tathA] parigrahano tyAga karIne, 169 rAtribhojananI virati svIkArIne, vidhipUrvaka pAMca iMdriyano nigraha karIne, bIjA paNa krodha, mAna, lobha, rAga, dveSanA viSayamAM AlocanA ApIne pachI mamatvabhAva, ahaMkAra vagere prayatnapUrvaka tyAga karavA joIe. [1453 thI 1455] he gautama ! A vijaLI latAnI caMcaLatA samAna jIvataramAM zuddha bhAvathI tapa, saMyama, svAdhyAya, dhyAnAdi anuSThAnomAM udhama vo yukta che. he gautama ! vadhAre keTaluM kcana karavuM ? AlocanA ApIne pachI pRthvIkAyanI virAdhanA karavAmAM Ave pachI kyAM jaIne tenI zuddhi karIza ? he gautama ! vadhu zuM kahevuM ke ahIM AlocanA-prAyazcitta karI te janmamAM sacitta athavA rAtre pANInuM pAna kare ane aprakAya nA jIvonI virAdhanA kare to kyAM jaIne zuddhi pAmaze ? [1456 thI 1459] he gautama ! keTaluM vadhAre kzana kyuM ke AloyaNA laI pachI tApaNAnI jvALAo pAse tApavA jAya ane teno sparza kare athavA thaI gayo to pachI tenI zuddhi kyAre thaze ? e pramANe vAyukAyanA viSayamAM te jIvonI virAdhanA karanAra kyAM jaIne zuddha thaze ? je lIlI vanaspati, phUla Adino sparza karaze, te kyAM zuddha thaze ? tevI rIte
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda bIjAyane cAMpaze te kyAM zuddha thaze ? [14thI 14 be, traNa, cAra iMdriyovALA, viklendriya jIvo, paMcendriya jIvone paritApa upajAvIne te jIva kyAM jaI zuddhi meLavaze? bArIkAIthI je cha AyanA jIvonuM rakSaNa nahIM re te kyAM jaIne zuddhi pAmI zakaze ? he gautama ! have vadhu hevAthI zuM? ahIM AlocanA ApIne je koI bhikSu basa ane sthAvara jIvonuM rakSaNa Wze nahIM, to te kyAM jaIne zuddha thaze ? [1463 thI 140] AlocanA, niMdanA, gahaNA karIne prAyazcitta krayA pUrvaka niHzalya thayelo uttama sthAnamAM rahelo pRthvIAyanA AraMbhano parihAra kare, agnikSayano sparza na re. AlocanAdi prAyazcitta karIne niHzalya banIne, saMvegavALo thaI uttama sthAnamAM rahelo bhikSa zaraNa vagaranA jIvone vedanA na pamADe. AlocanAdi krIne saMvega pAmelo bhikSa chedelAM taNakhalAMne ke vanaspatine vAraMvAra ke lagAra paNa sparza na kare. lAgelA doSonI AlocanA, niMdanA, gahaNA, prAyazcitta krIne zalya vagarano thaIne saMvega pAmelo bhikSa uttama saMyama sthAnamAM rahelo hoya te jIvananA aMta sudhI be-traNa-cAra ke pAMca iMdriyavALA jIvone saMghana, paritApanA, kliAmaNA, upadravAdi azAta na upajAve. AlocanAdi kavA pUrvaka saMvega pAmelo bhikSa gRhasthoe loya mATe uMce pheMkIne ApelI rAkha paNa grahaNa krato nathI. 11 thI 144] saMvega pAmelo zalya vagarano je AtmA strI sAthe vArtAlApa kra to gautama ! te kyAM zuddhi pAmaze ? AlocanAdi karIne saMvega pAmelo bhikSa caudathI vadhu upakraNano parigraha na re. te saMyamanA sAdhanabhuta upakraNa upara daDhapaNe, nirmamatva, amUcha, amRddhi rAkhe. he gautama ! je te padArtha upara mamatva kraze, tenI zuddhi nathI. vadhAre keTaluM hevuM ? - A viSayamAM AlocanA karIne je rAtrie pANInuM pAna kravAmAM Ave to te kyAM jaIne zuddha thaze ? [145 thI 148 AlocanA, niMdanA, gahaNA krIne, prAyazcitta karIne, ni:zalya thayelo bhikSu, jo AraMbhanI cha pratijJAonuM rakSaNa na kare, to pachI tenAmAM bhayaMkra pariNAmavALA je aprazasta bhAva sahita atikrama karyo hoya tA mRSAvAda viramaNa nAmaka bIjA mahAvatamAM tIva rAga ke dveSathI niSphara, kkora,
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7-145 thI 1482 171 AkrA, rkaza vacano bolIne mahAvrata ullaMghela hoya. . trIjA adattAdAna viramaNa mahAvratamAM rahevAnI jagyA mAMgyA vagara, mAlinI saMmati meLavyA vagara vAparI hoya athavA aNagamanuM sthAna maLela hoya, temAM rAgadveSAdi rUpa aprazasta bhAva thAya, te trIjA mahAvatanuM atikramaNa che. cothA maithuna viramaNa nAmanA mahAvatamAM zabda, rasa, madha, sparza ane pravicAranA viSayamAM je atikramaNa thayeluM hoya pAMcamAM parigraha viramaNa nAmanA mahAvatanA viSayamAM meLavavAnI abhilASA, prArthanA, mUcha, zuddhi, kaMkSA, gumAvelI vastuno zoka te rUpa lobha te rodradhyAnanA karaNarUpa che. A sarve pAMcamAMvatamAM doSo gaNelA che. rAtre bhUkha lAgaze, ema dhArIne divase adhika AhAra lIdho. sUryodaya ke sUryAstanI zaMka hovA chatAM AhAra grahaNa kya hoya te rAtri bhojana viramaNa vratamAM atikrama doSa kahelo che. AlocanA, niMdanA, gaheNA, prAyazcitta karIne zalya rahita banelo hoya paraMtu jayaNAne na jANato hoya to - susaDhanI jema bhava saMsAramAM bhramaNa nAro thAya. [1483] he bhagavan! te susaDha koNa hato ? te jayaNA kyA prakAre hatI ke ajJAnapaNAnA kAraNe AlocanA, niMdaNA, gaheNA, prAyazcitta sevana kravA chatAM teno saMsAra nAza pAmyo nahIM ? he gautama ! jayaNA te kahevAya je 18000 zIlanA aMgo, 17prakArano. saMyama, 14-prakAranA jIvanA bhedo, 13-kriyAnA sthAnako, bAhya ane abhyatara bhejavALo 12-prakArano tapa anuSThAna (tathA) 12 prakTare bhikSapratimA, 10 prakare zramaNadharma, 9 prakAranI brahmacaryanI gumi, 8 prakAre pravacana mAtA, 9 prakare pANaSaNA ane piMDa eSaNAo, 6-jIvanikAyo, 5mahAvrato, 3-gatio (tathA) samyagadarzana-jJAna-cAritrarUpa ratnatrayI Adi saMyamanA anuSThAnone bhikSa nirjana-nirmaLa aTavI, dukALa, rogAdi mahA Apatti utpanna thaI hoya, aMtarmuhUrta mAtra AyuSya bAkI hoya, prANa kaMThe AvI gayA hoya. to paNa manathI te potAnA saMyamanuM khaMDana kratA nathI ke virAdhanA kratA nathI. khaMDanA ke virAdhanA koI pAse rAvatA nathI ane khaMDanA ke virAdhanA kranAranI ke krAvanAra anya koInI anumodanA pama teo kratAM nathI. [yAvata jAvajIva paryata AraMbha ratA ke krAvatA nathI. AvA prakAranI saMpUrNa jayaNA jANanAra ane pAlana kranArA jayaNA bhakta che, jayaNA dhruvapaNe pALanArA che, jayaNAmAM nipuNa che, teo jayaNAnA sArA jANAra che.
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ 172 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda A susaDhanI atizaya vismaya pamADanArI moTI kyA che. je have pachI cUlika-2 Asthati rAyana-8mAM ati vistAI raja rAkelI che. tene jaNAvIe chIe - mahAnizItha sUtra AzayAna-lika-1no muni dIparatnasAgare krela surAnuvAda pUrNa - 4 - 4 - 4 - 4 - 4 - 4 - 4 - 4 - 4 - 4 -
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8-1484 173 mA adhyayana-8 athavA cUlikA-2, susaDha kathA che - 4 - 4 - 4 - 4 - 4 - 4 - 4 - 4 - 4 - 4 - [A sthAmAM susaDhanI mukhyatA che. te sivAya aneka pAtro ane gAvAMtara aa paNa che. "jayau' dharma sivAyano bIjo paNa ghaNo bodha A kthAnakmAM avAMtara kyAmAM bharelo che. kharekhara mananIya adhyayana che.] [1484] he bhagavAna! kyA kAraNathI Ama chuM ? te kALe, te samaye ahIM susaDha nAme eka aNagAra hato. teNe eka eka pakSanI aMdara ghaNAM asaMyama sthAnakonI AlocanA ApI ane ati mahAt ghora dukka prAyazcittonuM sevana kyuM. to paNa te vicArone vizuddhi pada prApta na thayuM. A kAraNe ema EvAyuM. bhagavad ! te susaDhanI vaktavyatA kevA prakAre che ? gautama ! A bhAratavarSamAM avaMtI nAmano deza che. tyAM saMbakka nAmanuM eka gAma hatuM. te gAmamAM janmathI dAridra, lAja-maryAdA vagarano, kRpA vagarano, kRpaNa, anukyA rahita, ati krura, nirdaya, raudra pariNAmI, AkrI zikSA nAro, AbhigRhika mithyASTi, jeno nAmoccAra kravAmAM pApa che, evo suziva nAme brAhmaNa hato. tene sujJazrI nAme putrI hatI. samagra traNe bhuvanamAM nara ane nArI samudAyonA lAvaNya, vaMti, teja, rUpa, saubhAgyAtizaya jatAM te putrInA lAvaNya, rUpa, vaMti vagere anupama ane caDiyAtA hatA. te sujJazrIe koI AgalA bIjA bhavamAM ema duSTa vicArela hatuM ke - "jo A bALaknI mAtA mRtyu pAme to bahu sAruM thAya kema ke to huM zakya vagaranI thAuM pachI A bALaka duHkhe phrI jIvI zakyuM. temaja rAjya lakSmI mArA putrane prApta thaze." te ciMtavanAnA phaLa rUpe te rmanA doSathI janmatAnI sAthe ja tenI mAtA mRtyu pAmI. tyAra pachI he gautama ! te sujJaziva pitAe moTA klezathI AjIjI krIne, garIne, ghaNAM navA bALakaeNne janma ApanArI mAtAne gheraghera pharI, te putrIno bAlyakALa pUrNa kya. teTalAmAM mAtA-putranA saMbaMdhane TALanAra mahA bhayaMkra evA-12 varSano lAMbA kALano duSkALa samaya Avyo. eTalAmAM sagAM-saMbaMdhIono tyAga krIne samagra janasamUha cAlI javA lAgyo. tyAre have koI divase ghaNAM samayanA bhUkhyA thayelo, viSAda pAmelo sujJaziva vicAravA lAgyo ke zuM have A bAlikane mArI nAMkhIne bhUkha bhAMgu ke tenuM mAMsa kheMcIne kaMIka vaNika pAsethI anAja kharIdIne mArA
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ 174 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda prANane dhAraNa karuM. have mArA mATe jIvavAno bIjo koI upAya rahelo nathI athavA to kharekhara mane dhikkAra thAo. Ama karavuM ucita nathI. paraMtu teNIne huM jIvatI ja veMcI nAMkhu. ema vicArIne mahARddhivALA caude vidhA sthAnanA pariNAmI evA goviMda brAhmaNanA ghera sujJazrIne veMcI dIdhI. tenA kAraNe ghaNAM lokonA tiraskAranA zabdothI ghavAyelo te potAno deza tyAga karIne sujJaziva bIjA dezAMtaramAM gayo. tyAM jaIne paNa he gautama ! e ja pramANe bIjI kthAonuM apaharaNa karIne bIjA sthaLe veMcI vecIne sujJazive bIjuM ghaNuM ja dravya upArjana karyuM. te avasare dukALa samayanA kaMIka adhika ATha varSa pasAra thayA tyAre te goviMda zeThano samagra vaibhava kSaya pAmyo. he gautama ! vaibhava vinAza pAmavAnA kAraNe viSAda pAmelA goviMda brAhmaNe ciMtavyuM ke have mArA kuTuMbano vinAza kALa najIka Avela che viSAda pAmatAM mArA baMdhuo ardhakSaNa paNa joI zakvA samartha nathI to have atyAre mAre zuM karavuM ? ema vicArato hato tyAM eka gokuLanA svAmInI bhAryA AvI pahoMcI khAvAnA padArtho veMcavA AvelI te govAlama pAsethI te brAhmaNanI bhAryAe DAMgaranA mApathI ghaNAM ghInA ane khAMDanA banAvelA cAra lADu kharIda rDA. kharIda karatAM ja bALako lADuo khAI gayA. mahIyArIe kahyuM are zeThANI ! amane badalAmAM ApavAnI DAMgaranI pAlI ApI do. amAre jaldI gokuLamAM pahoMcavuM che. he gautama ! tyArapachI brAhmaNIe sujJazrIne AjJA karI ke are rAjAe bheMTaNAmAM je moklela che. temAM je DAMgaranuM mATaluM che tene jaldI zodhIne lAva, jethI A govAlaNane ApuM. sujJazrI tene zodhavA gharamAM gaI, paNa teNIe taMdulanuM bhojana joyuM nahIM, brAhmaNIne jaNAvyuM ke taMdula bhojana nathI. pharI brAhmaNIe kahyuM ke, are ! amuka bhojana uMcu rIne temAM jo ane ane zodhIne lAva, pharI sujJazrI tapAsa karavA mATe AMgaNAmAM gaI, paNa te taMdulanuM bhojana na joyuM. AvIne brAhmaNIne tyAM paNa taMdula bhojana nathI. pharI brAhmaNIe kahyuM, are ! amuka bhojana uMcu karIne temAM jo ane zodhIne lAva. pharI tapAsa karavA mATe AMgaNAmAM gaI ane na joyuM tyAre brAhmaNIe jAte AvIne tyAM tapAsa karI to taMdula bhojana teNInA paNa jovAmAM na AvyuM. ati vismaya pAmelA manavALI pharI bArIkAIthI darepha sthaLe tapAsa karavA lAgI. daramyAna ekAMta sthaLamAM vaizyA sAthe odananuM bhojana karatAM potAnA moTA putrane joyo. te putre paNa tenA tarapha najara karI. sAme AvatI mAtAne joIne adhanya
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8/-/1484 putrae ciMtavyuM ke ghaNe bhAge mAtA amArA cokhA jhuMTavI levA AvatI jaNAya che, to jo te najIka Avaze to huM teNI ne mArI nAMkhIza. e pramANe ciMtavattA putre dUra rahelo ane najIka AvatI mAtA brAhmaNIne moTA zabdothI kyuM ke he bhaTTIdArikA ! jo tuM ahIM AvIza to pachI tuM ema na khIza ke mane pahelAM na hyuM. nizce tuM AvIza to huM tane mArI nAMkhIza. AvuM aniSTa vacana sAMbhaLIne ulkApAtathI haNAyelI hoya ema dhasa karatAMka bhUmi upara DhaLI paDI. mUrchAvaza brAhmaNI bahAra pAchI na pharI eTale mahIyArIe keTaloka samaya rAha joyA pachI sujJazrIne kyuM ke, are bAlikA ! amone moDuM thAya che, mATe tamArI mAtAne jaldI kho ke tame amane DAMgarano pAlo Apo jo DAMgarano pAlo na jaNAya ke na maLato hoya to amane magano pAlo Apo. ---- tyAre sujJazrI dhAnya rAkhavAnA koThAramAM pahoMcI ane jue che to bIjI avasthA pAmelI brAhmaNIne joIne sujJazrI hAhArava tI, zora-bakora karavA lAgI. te sAMbhaLIne parivAra sahita te goviMda brAhmaNa ane mahIyArI tyAM AvI pahoMcyA. pavana ane jaLathI AzvAsana pamADIne teoe pUchyuM ke - he bhaThThIdArikA ! A tamane ekdama zuM thaI gayuM ? tyAre sAvadhAna thayelI brAhmaNIe pratyuttaramAM jaNAvyuM ke are ! tame rakSaNa vagaranI mane jherI sarpanA DaMkha na apAvo. nirjaLanadImAM mane ubhI na rAkho. are ! doraDA vagaranA snehapAzamAM jakDAyelI mane mohamAM na sthApo. jema ke H . 175 A mArA putra, putrI, bhatrIjA che. A putravadhu ke jamAI che, A mAtA ke pitA che, A mArA bhartAra che. A mane ISTa, priya, managamatAM kuTuMbIjano, svajano, baMdhuvarga, parivAra varga che. A badhAM ahIM ja pratyakSa khoTA, mAyAvALA che, temanA taraphanI baMdhupaNAnI AzA mRgatRSNA samAna nirarthaka che. A jagatamAM dareka potAnA kAryanA arthIsvArthI loko che. temAM mArApaNAMno khoTo bhrama che. paramArthathI vicAro to koI sAyA svajana nathI. jyAM sudhI svArtha sadhAya che. tyAM sudhI mAtA, pitA, putrI, putra, jamAI, bhatrIjo, putravadhU vagere saMbaMdha jALavavAmAM Ave che. tyAM sudhI ja dareka game che, iSTa-miSTa-priya-snehI-kuTuMbI-svajana varga-mitrabaMdhu-parivAra Adi saMbaMdha rAkhe che ke jyAM sudhI darekno potAno svArtha sadhAya che. potAnA kAryanI siddhinA virahamAM na koI koInI mAtA che, na koI koInA pitA ke na koI koInI putrI che. na koI koInA jamAI ke na koI koInA putra che. na koI koInA patnI ke na koI koInA bhartAra che. na koI koInA svAmI che. na koI koInA ISTa miSTa priya kAMta kuTuMbI svajana-varga mitra baMdhu ke parivAra varga che.
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ 176 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda juone, tyAre prApta thayelA, kaMIka adhika navamAsa sudhI meM kRSimAM dhAraNa karIne aneka miSTa madhura uSNa tIkhA lukhkhA snigdha AhAra vyA, nAna mardana kya, tenAM zarIra ane spaDAM dhoyA. zarIra dabAvyA dhana-dhAnyAdika ApyA. tene ucheravAno mahA prayatno kya. tyAre mane evI AzA hatI ke te patranA rAjamAM mArA manoratho pUrNa thaze - pUrNapaNe parAze, ane snehI varganI AzAo purI krIne huM atizaya sukhamAM mAro samaya pasAra krIza piraMtu meM dhAryuM hatuM tenA jatAM taddana viparIta hakIkta banI che. have ATaluM jANyA ane samajyA pachI pati AdinI upara ardha kSaNa paNa sneha rAkhavo yogya nathI. je A pramANe mArA putrano vRttAMta banyo che, te pramANe ghera ghera bhUtakALamAM AvAM vRttAMto banyA che, vartamAnamAM bane che ane bhaviSyamAM paNa AvA banAvo banatA raheze. te badhuvarga paNa mAtra potAnA kroya siddha kravA mATe ghaTika muhUrta teTalo kALa tathA sneha pariNAma TAvIne sevA kre che. mATe- he loko ! anaMta saMsAranA ghora duHkha ApanArA evA A kRtrima baMdhu ane saMtAnonuM mAre koI ja prayojana nathI. mATe have rAtadivasa niraMtara uttama vizuddha AzayathI dharmanuM sevana kro. dharma e ja dhana, ISTa, priya, kAMta paramArthathI hitArI, svajana varga, mitra ane baMdhuvarga samAna che. dharma e ja suMdara darzanIya rU5 nAra, puSTi kranAra ane bala ApanAra che. teima tame sau jANo.] dharma ja utsAha AvanAra che, dharma ja nirmaLa yaza-kIrti sAdhI ApanAra che. dharma ja prabhAvanA krAvanAra che. zreSThatama sukhanI paraMparAne ApanAra hoya to te paNa dharma ja che. [tathA]. dharma e sarva prakAranA nidhAna svarUpa che, ArAdhanIya che, poSavA yogya che, pAlanIya che, kraNIya che, AcaraNIya che, sevanIya che, kyanIya che, upadezanIya che, bhaNavAlAyaka che, prarUpaNIya che, krAvavA lAyaka che. dharma dhruva che, zAzvato che, akSaya che, sthira rahenAro che, samagra sukhano bhaMDAra che. dharma salajjanIya che. dharma e atula bala, vIrya, saMpUrNa satva, parAkramasahitapaNuM meLavI ApanAra thAya che. pravara, zreSTha, iSTa, priya, vrata evA janono saMyoga #vI ApanAra hoya to te dharma che. samagra asukha, dAridra, saMtApa, udvega, apayaza, khoTAM ALa prApta thavAM,
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8/5/1484 vRddhAvasthA, maraNa Adi samagra bhayano sarvathA nAza nAra, jenI tulanAmAM koI na AvI zake tevo sahAyaka, traNa lokmAM ajoDa evo nAtha, hoya to eka mAtra dharma che. mATe have kuTuMba, svajana varga, mitra, baMdhuvarga, bhaMDAra Adi A loknA padArthothI mAre prayojana nathI. vaLI A Rddhi-samRddhi, iMdradhanuSa, vijaLI ke lattAnAM ATopa karatAM adhika caMcaLa, svapra ane indra jALa samAna che, je jotAMnI sAthe ja kSaNamAM adrazya thanArI, nAzavaMta, adhruva, azAzvata, saMsAranI paraMparA vadhAranAra, nAkmAM utpanna thavAnA kAraNabhUta, sadgatinA mArgamAM vighna karanAra che, anaMta duHkha ApanAra che. are loko ! dharma mATenI A veLA ati durlabha che. samyak darzana-jJAna-cAstrirUpa dharmane sAdhI ApanAra che, ArAdhanA rAvanAra che, anupama sAmagrIyukta Avo samaya tamone have pharI maLavAno nathI. vaLI maLeluM A zarIra niraMtara, rAtadivasa, pratyeka kSaNe ane pratyeka samaye TUDe TUkyAM thaIne saDI raheluM che. dina-pratidina A zarIra zithila banatuM jAya che, ghora-niSThura-asabhya-caMDa-jarArUpI vajU zilAnA pratighAtathI curecurA thaIne seMkDo taDa paDI gayelA jIrNa mATInA hAMDalA sarakhuM, kzA kAmamAM na Ave tevuM, tadna nirUpayogI banI gayuM che. 177 navA phaNagA upara lAgela jaLabiMdunI mAphaka ociMtu ardha kSaNanI aMdara A jIvita jhADa uparathI uDatA pakSInI mAphaka uDI janAra hoya tevA prakAre che. paraloka mATe bhAthuM na upArjana nArane A manuSya janma niSphaLa che, to have nAnAmAM nAno pramAda paNa karavAne huM samartha nathI [ema te brAhmaNI vicAre che.] A manuSyapaNAmAM sarvALa mitra ane zatru pratye samAna bhAvavALA banavuM joIe. te A pramANe * samagra jIvonA prANonA atipAtanI trividha trividha virati, * satya vacana bolavuM, * dAMta khotaravAnI saLI sarakhI ke loya karavAnI rAkha samAna nirmUlya vastu paNa vagara ApelI grahaNa na karavI. * mana-vacana-kAyAnA yogo sahita akhaMDita, aviAdhita, nava gupti sahita parama pavitra sarvakALa durdhara brahmacaryavratane dhAraNa karavuM. * vastra, pAtra, saMyamanA uparaNa upara paNa nirmamatva rAkhavuM. cAre AhArano rAtrinA tyAga karavo. * udgama utpAdanA, eSaNAdi pAMca doSothI mukta thavuM. * parimita kALa bhojana vuM. 30 12 ---
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ 178 pAMca samitinuM zodhana karavuM. traNa guptithI gupta thavuM. . iryA samiti Adi bAra bhAvanAo bhAvathI. . azanAdi tapanuM upadhAna-anuSThAna karavuM. mAsAdika bhikSunI bAra pratimA ArAdhavI. vicitra prakAranA dravyAdi abhigraho karavA. asnAna, bhUmizayana, keza locAdi, zarIranI TApaTIpano tyAga [ityAdi niyamonuM pAlana karavuM.] haMmezAM sarvakALa guru AjJA pramANe vartavuM. bhukha-tarasa Adi parISahone sahana karavA. divya Adi upasargo upara vijaya meLavavo. kaMI maLe ke na maLe te baMnemAM samabhAva rAkhavo athavA na maLe to * * * * * * mahAnizIyachedasUtra-anuvAda * tapovRddhi ane maLe to dharmavRddhi tevI bhAvanA rAkhavI. vadhAre keTaluM varNana karavuM ? are loko ! A 18000 zIlAMgano bhAra vinA vizrAMtie zrI mahApuruSonI vahana karI zakAya tevo atyaMta durdhara mArga vahana karavA lAyaka che. vizAda pAmyA vinA be bAhAothI A mahAsamudra taravA sarakho A mArga che. A sAdhudharma svAda vinAnA retInA koLIyA bhakSaNa karavA samAna che. ati tIkSNa pANIdAra bhayaM talavAranI dhAra upara cAlavA sarakho A saMyama dharma che. [tathA ghI vagerethI sArI rIte siMcAyelA agninI jvALA zreNInuM pAna vA samAna cAstri dharma che. sUkSma pavanathI kothaLo bharavo, tenA samAna RNa saMyama dharma che. gaMgAnA pravAhanI sAme gamana karavA, sAhasanA trAjavAthI meru parvatano toLavo, ekAkI manuSye dhIratAthI durjaya AturaMta senAne jItavI, paraspara avaLI dizAmAM bhramaNa karatAM ATha caMdronI upara rahela putaLInI DAbI AMkha vIMdhavI athavA samagra traNa bhuvanamAM vijaya prApta karIne nirmaLa yaza kIrtinI jaya patAkA grahaNa karavI. ukta sarve viSayo ratAM paNa dharmAnuSThAna dura che. he loko ! A saMyama dharmAnuSThAnathI koI paNa anya vastu dura nathI arthAta tenAthI sarva vastunI siddhi thAya che. [1485 thI 1487] mastaka upara bhAra vahana rAya che, paNa te bhAra visAmo levAtA-levAtA vahana rAya che. jyAre ati mahAna zIlano bhAra vizrAMti vinA jIvana paryanta vahana rAya che.
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8-1485 thI 1487 179 tethI gharanA sArabhUta putra, dravya vagereno sneha choDIne niHsaMga banIne kheda pAkhyA vinA sarvottama cAstri dharmane sevo. ADaMbara vA, khoTI prazaMsA kravI, vaMcanA kravI tevA vyavahAra dharmamAM hotA nathI. mAyAdi zalya rahita, kyuTa bhAva vagarano dharma helo che. [1488 thI 1496] jIvomAM basapaNuM, basapaNAmAM paMcendriyapaNuM utkRSTa che. paMcendriyapaNAmAM vaLI manuSyapaNuM uttama che. manuSyapaNAmAM Ayadiza, AryadizamAM uttamakuLa, uttamakuLamAM utkRSTa jJAti, temAM paNa vaLI rUpanI samRddhi, temAM paNa pradhAnatAvALuM baLa, pradhAnabaLa maLavA sAthe lAMbu AyuSya, temAM paNa vijJAnavipeka ane vijJAnamAM paNa sakhyatva pradhAna che. samyatvamAM vaLI zIlanI prApti caDiyAtI gaNelI che. zIlamAM kSAyika bhAva, kSAyika bhAvamAM kevaLa jJAna, pratipUrNa kevaLajJAna prApta thavuM eTale jarA-maraNa rahita mokSa prApta thAya. janma, jarA, maraNa AdinA duHkhathI gherAyelA jIvane A saMsAramAM kyAMya sukhano chAMTo nathI. mATe enaMte mokSa ja upAdeya meLavavA lAyaka che. 84 lAkha yoniomAM anaMta vakhata lAMbA kALa sudhI bhramaNa krIne atyAre tame te mokSa sAdhavA lAyaka ghamI sAmagrI meLavelI che. to atyAra sudhImAM pUrve koI vakhata na meLavela uttama evI dharmasAmagrIo meLavelI che. to tame temAM jaldI udhama kro. vibudho ane paMDitoe nidelA saMsAranI paraMparA vadhAranAra evA A snehane tame choDo. ' are ! dharma zravaNa pAmIne aneka kroDo varSe ati durlabha evA suMdara dharmane jo tame ahIM samyak prArane nahIM krazo to pharI te dharmanI prApti durlabha thaze. prApta thayela bodhi anusAra ahIM je dharma pravRtti krato nathI, ane AvatA bhave dharma rIzuM - ema prArthanA kre, te bhAvI bhavamAM kyA mUlyathI bodhi prApta krazo ? [14] pUrvabhavanuM jAti smaraNa thavAthI brAhANIe jyAM A sarva saMbhaLAvyuM tyAM he gautama ! samagra baMdhu varga ane bIjAM aneka nagarajano pratibodha pAmyA. he gautama ! te avasare sadgatino mArga sArI rIte jANelo che, tevA goviMda brAhmaNe kyuM- dhikkAra thAo mane, ATalo kALa sudhI ApaNe ThagAyA, mUDha banyA, kharekhara ! ajJAna e mahAkTa che. nibhaMgI tuccha AtmAone ghora ugra paraloka viSayaka nimitto jemaNe jANelA nathI. anyamAM AgrahavALI buddhi nArA, pakSapAtanA mohAnine uttejita kravAnA mAnasavALA, rAgadveSathI haNAyelI buddhivALA, A ane AvA doSavALAne A uttama dharma samajavo ghaNo mukla che.
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAnizIyachedasUtra-anuvAda kharekhara ! ATalo kALa sudhI mAro AtmA ThagAyo. A mahAn AtmA patnI thavAnA bahAne mArA gharamAM utpanna thayo. paraMtu nizcayathI vicAra karIe to sarvajJa AcAryanI jema A saMzayarUpa aMdhakArane dUra karanAra, lokne prakAzita, moTA mArgane samyak prakAre banAvavA mATe ja pote pragaTa thayela che. 180 are ! mahA atizayavALA arthane sAdhI ApanAra mArI priyAnA vayano che. are yajJadatta !, viSNudatta !, yajJadeva !, vizvAmitra !, soma !, AdityAdi mArA putro ! devo ane asuro sahita AkhA jagatane AtamArI mAtA Adara karavA ane vaMdana ravA yogya che. are ! puraMdara vagere chAtro ! A upAdhyAyanI bhAryA e traNa jagatane AnaMda ApanAra, samagra pApakrmane bALIne bhasma karavAnA svabhAvavALI vANI ii, tene sau vicAro. gurunI ArAdhanA karavAmAM apUrva svabhAvavALA tamArA upara Aje guru prasanna thayA che. zreSTha AtmabaLavALA yajJa karavA-karAvavA tathA adhyayana karavuM-karAvavuM SaT rma karavAnA anurAgathI tamArA upara guru prasanna thayA che. to have tame pAMce IMdriyone jaldI jIto. pApI evA krodhAdi kyAyono tyAga karo. viSThA, azuci, maLamUtra, ora vagerenA davayukta garbhavAsathI mAMDIne prasUti, janma, maraNa Adi avasthAo kevI rIte prApta thAya che. te sarve tame have jANo. - - AvA aneka vairAgya utpanna karAvanAra subhASito vhelA evA cauda vidhAnA pAragAmI goviMda brAhmaNane atizaya janma, jarA, maraNathI bhaya pAmelA ghaNAM satpuruSo dharma vizenA vicAro vA lAgyA vicAra pravRtta thayA. tyAM keTalAMka ema bolavA lAgyA ke A zreSTha dharma che. pravara dharma che- ema vaLI bIjAo kahevA lAgyA. he gautama ! yAvat dareka lokoe A brAhmaNI jAti smaraNa jJAnavALI che, ema pramANabhUta mAnI. tyAra pachI brAhmaNIe ahiMsA lakSaNavALA niHsaMdeha kSamA Adi daza prakAranA zramaNa dharmane hetu-draSTAMta kahevA pUrvaka, teone parama zraddhA utpanna thAya tevI rIte samajAvo. tyAra pachI te brAhmaNIne A sarvajJa che ema mAnIne hasta kmaLanI suMdara aMjalI racIne AdarapUrvaka sArI rIte praNAma karIne he gautama ! te brAhmaNI sAthe-- dInatA rahita mAnasavALA aneka nara ane nArI varge alpa baLa sukha ApanAra evA kuTuMba, svajana, mitra, baMdhu, parivAra, ghara, vaibhava Adino tyAga - wind
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8/-/1497 181 krIne zuM kyuM che zAzvata-mokSa sukhanA abhilASI, ati nicita dRDha mAnasavALA, zramaNapaNAMnA samagra gaNone dhAraNa tAM, cauda pUrvadhara, carama zarIravALA, tadubhava muktigAmI evA gaNadhara sthaviranI pAse jaI pravajyA aMgIkAra karI. he gautama ! A pramANe teo atyaMta ghora, vIra, tapa ane saMyamanA anuSThAnanuM sevana tathA svAdhyAya ane dhyAnAdimAM pravRtti karatAM tAM sarva karmano kSaya krIne, te brAhmaNI sAthe Iraja khaMkherIne goviMda brAhANa vagere aneka nara ane nArInA gaNo siddhi pAmyA yAvat sarva duHkhathI mukta thayA.]. te sarve mahAyazasvI thayA e pramANe huM chuM chuM. [1498] he bhagavana ! te brAhmaNIe evuM zuM karyuM hatuM ke jethI A pramANe sulabhabodhi pAmIne savAranA pahoramAM nAma grahaNa kravA lAyaka banI ? temaja tenA upadezathI aneka bhavyajIvo, nara ane nArI samudAya ke jeo anaMta saMsAranA ghora duHkhamAM sabaDI rahelA hatA temane suMdara dharmadinA vagere dvArA zAzvata sukha ApIne teNIe temano uddhAra karyo ? he gautama ! teNe pUrvabhavamAM aneka suMdara bhAvanA sahita zalya vagaranI banI, janmathI mAMDIne chevaTa sudhInA lAgelA doSonI zuddha bhAvo sahita AlocanA ApIne yathopadiSTi prAyazcitta kareluM. tyAra pachI samAdhi sahita kALadharma pAmIne tenA prabhAve saudharma devalokyAM indra mahArAjAnI ajhamahiSI evI mahAdevI paNe teNI utpanna thaI hatI. he bhagavan! zuM te brAhmaNIno jIva tenA AgalAbhavamAM nircanthI zramaNI hato ke jeNe niHzalyapaNe AlocanA krIne upadeza krAyA anusAra prAyazcitta kreluM? he gautama te brAhaNInA jIve tenA AgaLanA bhAvamAM ghaNI ja labdhi temaja siddhi prApta relI hatI. - teNIe jJAna, darzana, cAjhi, ratnanI mahAddhi meLavelI. - samagra guNonA AdhArabhUta uttama, zIlAbhUSaNane dhAraNA #nAra zarIravALA, mahAtapasvI, yugapradhAna, zramaNa aNagAra ane ga7 nAyaka hatA paNa zramaNI na hatA. he bhagavan! kyA karmanA vipAthI gacchAdhipati thayA pachI paNa teNe strItva karma upArjana karyuM? he gautama ! mAyA ravAnA kAraNe. he bhagavan! tene evuM mAyAnuM kAraNa zuM thayuM ke -- jeno saMsAra pAtaLo paDelo che. tevA AtmAe paNa samagra pApanA udayathI maLanAruM, ghaNAM lokrethI
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ 182 - - - mahAnizIthachedasUtra-anuvAda nadita [tathA - suMgadhI ghaNAM dravyo, ghI, khAMDa, sArA vasANAnuM cUrNa pramANa ekkA karIne banAvelA pAkanA lADavAnA pAtranI jema sarvane bhogya, - samagra duHkha ane klezanA sthAnaka, - samagra sukhane gaLI janAra, - parama pavitra uttama evA ahiMsA lakSaNa svarUpa zramaNa dharmamAM vighnaaMtarAyabhUta, - svarganI argalA ane narakanA dvAra samAna, - samagra apayaza, apakarti, kalaMka, jIyA Adi vaira vagere pApanA nidhAna rUpa, tiyA - nirmaLa kuLane akSamya, aAyarUpa zyAma prajaLa sarakhA kaLA kyaDAthI laMkti kranAruM evuM - strIpaNAne te gacchAdhipatie upArjana kyuM ? he gautama gacchAdhipatipaNAmAM rahelA evA teNe nAnAmAM nAnI paNa mAyA krI na hatI. - pahelA te cakravartI sajA thaIne pastoka bhIru, kAmabhogathI kaMTALelA evA teNe taNakhalAnI jema tevI cakravartInI samRddhi, cauda ratno, nava nidhAna, 64000 zreSTha yuvatIo, 3ra000 AjJAMkti zreSTha rAjAo, 96 karoDa gAmo yAvat cha khaMDanuM A bharata kSetranuM saMpUrNa rAjya [arthAt cakravatapaNAnI sarva samRddhi - devendranI upamA samAna mahArAjyanI samRddhi tyajIne, - ghaNAM punyathI prerAyelo evo te cakravatI. - niHsaMga banIne teNe pravajyA aMgIkAra karI. - alpa samayamAM teo samagra gaNadhArI mahAtapasvI ane zratadhara maharSi banI gayA. - temanI yogyatA jANIne uttama evA guru mahArAjAe temane gacchAdhipati padanI anujJA krI. he gautama ! tyAM paNa jeNe sadagatino mArga AcarIne jANelo che, cazopaSTi zramaNa dharmane sArI rIte pAlana kratAM-kyatAM, ugra abhigrahone dhAraNa katAM, ghora ane ugra parISaha tathA upasargone sahana kratA-kratAM ane rAga, dveSa tathA kSAyono tyAga kramAM potAnuM jIvana vyatIta karI rahyA hatAM. Agamokta vidhAnAnusAra gacchanuM pAlana tAM, jIvana paryanta sAdhvIe vahorI lAvelAno paribhoga choDela hato. cha Aya jIvono samAraMbha varjatA evA tathA lagIra paNa divya ke audArika
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8/5/1498 maithuna pariNAmone na tAM [tathA] A loka ke paraloknA sAMsArika sukhonI AzaMsAne na tAM, niyANAthI ane mAyA zalyathI mUkAyelA hatA. niHzalyapaNe temaNe AlocanA, niMdaNA, garhaNApUrvaka yathopadiSTa prAyazcittanuM sevana karatA hatAM. sarve pramAdanA AlaMbanathI sarvathA mukta thayelA. - - aneka bhavamAM upArjana karelA evA ane nahIM khapAvelA evA karmarAzIne jemaNe ghaNAM khapAvIne ghaNAM alpa pramANavALA strIpaNAnA kAraNabUta je karmo pUrve relA hatA... tevA karmo temaNe bAkI anya bhAvamAM mAyA relI tenA nimittathI bAMdhelA hatA, te rmano A udaya che. he bhagavan ! anya bhAvamAM te mahAnubhAve kevI rIte mAyA karI ke jeno AvA prakArano bhayaM auMdaya thayo ? he gautama ! te mahAnubhAva gacchAdhipatino jIva ochA ke adhika nahIM evA barAbara lAkhamAM bhava pahelAM sAmAnya rAjAnI strInI putrIpaNe utpanna thayela hato. koI samaye lagna thayA pachI turaMta teno pati mRtyu pAmyo. tyAre tenA pitAe rAjakuMvarIne tuM ke -- he bhadre ! huM tane mArA rAjyamAMthI 500 gAmo ApuM chuM, tenI AvakmAMthI tArI icchA pramANe aMdhone, adhurA aMgavALAne, na cAlI zaktA hoya tevA apaMgone, ghaNI vyAdhi vedanAothI vyApta zarIravALAne [tathA] 183 sarva lokothI parAbhava pAmelAne, dAridra -duHkha-durbhAgyathI klekti thayelAMne, janmathI daridro hoya tevAne, [tathA] -- mAnavAmAM zramaNone, zrAvakone, muMjhAyelAone, saMbaMdhI baMdhuone-- je koIne je iSTa hoya tevA bhojana, pANI, vastro yAvat dhana-dhAnya, suvarNahiraNya ke samagra sukhanA ApanAra, saMpUrNa dayA karIne abhayadAna Apa..... jenAthI have bhavAMtaramAM paNa samagra lokone apriyAriNI, sarvane parAbhava ravAnA sthAnabhUta tuM na thA. temaja gaMdha, puSpamALA, taMbola, vilepana, aMgarAgavagere icchA mujabanA bhoga-upabhoganA sAdhana vagaranI nathA. - apUrNa manorathavALI, duHkhI janma ApanArI patnI, vaMdhyA, raMDA vagere duHkhavALI tuM na thA. tyAre he gautama ! teNe 'tahatti' kahI te vAta svIkArI. G * paraMtu teNInA netramAMthI haDa-haDa tAM azrujaLathI jeno kpola bhAga
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ 184 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda dhovAI rahela che, tevI khokharA svarathI kahevA lAgI ke vadhAre bolavAnuM huM jANatI nathI. ahIMthI Apa jaIne jaldIthI kacchanI eka moTI cittAne taiyAra krAvo. - jethI mArA dehane huM temAM bALI nAkhu. pApiNI evI mane have jIvavAnuM kaMIja prayojana nathI. - rakhene kadAca kyuM pariNatine AdhIna thaIne mahApApI strInA caMcaLa svabhAvapaNAne kAraNe ApanA A asAdhAraNa prasiddha nAmavALA ane AkhA jagatamAM jenI kIrti ane pavitra yaza bharelo che evA ApanA kuLane kadAca laMka lagADuM. - A mArA nimitte ApaNuM sarva kuLa malIna banI jAya tevuM bane, tenA tAM maravuM sAruM.. tyAra pachI te rAjAe ciMtavyuM ke kharekhara huM adhanya chuM ke ayubavALA evA mane AvI rahna samAna putrI maLI. - aho ! A bAlikano viveka ! - aho ! tenI buddhi ! - aho ! tenI prajJA ! - aho ! teno vairAgya !. - aho ! tenuM kuLane kalaMka lAgavAnuM bhIruM paDyuM! - aho ! kharekhara kSaNe-kSaNe A bAlika vaMdanIya che. jenA AvA mahAna guNo che, te jyAM sudhI mArA gharamAM vAsa kraze, tyAM sudhI mAruM kalyANa thaze. - teNIne jovAthI, teNInuM smaraNa javAthI, tenI sAthe bolavAthI paNa mAro AtmA nirmaLa thaze, to putra vagaranA mane A putrI paNa putranI samAna ja thAo, ema vicAryuM. e pramANe vicArIne rAjAe kyuM - he putrI ! ApaNA kuLanA rivAja pramANe kASThanI cittAmAM rAMDavAnuM hotuM nathI. - to tuM zIla ane zrAvaka dharmarUpa zAstrinuM pAlana kra. - dAnazALAmAM dAna Apa. - tArI icchA mujaba pauSadhopavAsa Adi kra. - khAsa karIne jIvadayAnA kAryo . - A rAjyapaNa tAruM ja che. tyArapachI he gautama ! pitArAjAe e pramANe hyA pachI teNe cittAmAM paDavAnuM mAMDI vALIne mauna rahI. pachI pitAe aMtaHpuranA rakSapAla sevane soMpI.
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ 185 8/-/148 e pramANe kALa samaya vItatA kaIka samaye te rAjA mRtyu pAmyo. pachI koI samaye mahAbuddhizALI maMtrIoe ekkAM thaI nirNaya kyo ke A varIno ja ahIM rAjyAbhiSeka kravo. pachI teNIno rAjyAbhiSeka kya. he gautama ! tyAra pachI te roja sabhAmaMDapamAM besatI hatI. have koIka samaye tyAM rAjyasabhAmAM ghaNAM buddhivAnajano, vidhArthIo, bhaTTo, taDigo, mutsaddIo, caturo, vicakSaNo, maMtrIjano, mahaMto, ityAdi seMkaDo puruSothI bharacaka A sabhAmaMDapanA madhyabhAgamAM rAja siMhAsana upara beThela, rma pariNatine AdhIna thayela rAjakuMvarIe rAga sahita abhilASAvALA netrathI - sarvottama lAvaNya, zobhAnI saMpattivALA, jIvAdika padArthonA suMdara jJAnavALA eka uttama kumArane joyo. he gautama ! kumAra teNInA manogata bhAva samajI gayo. - te vicAravA lAgyo ke mane dekhIne A bicArI rAjakuMvarI ghora, aMdhArapUrNa ane atyaMta duHkhadAyaka pAtALamAM pahoMcI gaI che. - kharekhara huM adhanya chuM ke AvA praznanA saga utpanna thavAnA yaMtra, samAna, pudagalanA samUhavALA mArA dehane joIne pataMgIyA mAphaka kAma dIpamAM jhaMpalAve che, have mAre jIvIne zuM kravuM ? to have huM jaldI A pApa zarIrane vosirAvuM. A mATe huM ati dukra prAyazcitta krIza. - samagra saMgano tyAga kravA rUpa, samagra pApano vinAza kta evA aNagArane dharmane aMgIkAra krIza. - aneka pUrva bhavomAM ekkAM relA, duHkhe karI choDI zakAya tevA pApa baMdhananA samUhane zithila za. - AvA avyavasthita jIvaloLe dhikkAra thAo ke jemAM indriyonA varga A rIte parAdhIna thAya che. - aho ! kevI kmanasIbI che ke loparaloknA nuksAna prati A najara paNa kratAM nathI. - aho ! eka janma mATe A cittano kevo durAgraha thayo che? -- aho ! kayAiyanI ajJAnatA, - aho ! A maryAdA rahitapaNuM, - aho ! A tejarahitapaNuM, - aho ! lajAno jeNe tyAga kyoM che. - arere mArA sarakhAMne A sthitimAM kSaNavAra paNa vilaMba ravo te lagIra
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ 186 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda paNa ucita nathI. - dukhe krIne aTakAvI zakAya tevA tatkAla pApanuM Agamana thatuM hoya tevA sthAnamAM rahevuM te jokhama gaNAya. - hA hA hA ! he nirlajja zatru ! adhanya evA ATha karmasazi A rAjabAlikane atyAre udayamAM AvelA che. - A mArA koThAra samAna pApa zarIranuM rUpa dekhavAthI tenA netromAM AganI abhilASA thayelI che. - have A dezano tyAga karIne huM pravajyA aMgIkAra karuM. e pramANe vicArIne kumArasvare kyuM- huM zalyarahita banIne sApa sarvenI kSamA mAMgu chuM. - mArAthI ajANatA koI aparAdha thayo hoya to Apa pratyeke pratyeka sabhAna mane kSamA Apajo. - trividha trividhe - triAla zuddhithI huM sabhAmaMDapamAM rahelA rAjakuLa ane nagarajano Adi sarvenI kSamA mAMgu chuM. - ema kahIne te kyAra rAjaLathI bahAra nIkaLI gayo. potAnA raheThANe pahoMcI gayo. tyAMthI mArgamAM khAvA mATenuM pAtheya grahaNa kyuM. phINanA utthAnA taraMga samAna suSmAla sapheda vastranA be khaMDa krIne paheryA. sajjananA hRdaya samAna saraLa netara latAnI soTI ane ardhaTAla jamaNAM hAthamAM grahaNa kya. tyAra pachI traNe bhuvanamAM advitIya guru evA arihaMta bhagavaMto, jagatamAM sauthI zreSTha dharma, tIrthakro dhela yathokta vidhithI sastavanA, vaMdana, stuti, namaskAra krIne cAla-cAla kya kyuM. e pramANe cAlatA-cAlatA kumAra ghaNAM dura dezAMtaramAM tyAM pahoMcyA ke jyAM hiraNaphraDI nAmanI rAjadhAnI hatI. te rAjadhAnImAM rahIne viziSTa guNavALA dhamAcAryanA AvavAnA samAcAra meLavavA mATe mAra zodha krato hato ane vicArato hato ke jyAM sudhI viziSTa guNavALA dhamacAryano yoga na thAya, tyAM sudhI mAre ahIM A nagaramAM rokAI javuM. e pramANe vicAratAM keTalAMka divaso pasAra thayA. ghaNA dezamAM vistAra pAmelI kIrtivALA tyAMnA rAjAnI huM evA to rahuM. ema manamAM maMtraNA goThavIne pachI tyAMnA rAjAne maLyo. vA yogya nivedana karyuM. pachI rAjAe tenuM sanmAna kyuM ane rAjAnI sevA-cAkarI te kyAre prApta krI. koI samaye evA avasara prApta thayelo jANIne te kumArane te rAjAe pUchyuM - he mahAnubhAva ! he mahAsatvazAlI ! A tamArA hAthamAM kenA nAmathI alaMkta
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ 187 -/1498 muddhArana zobhI rahela che ? - ATalo baLa tame kyA rAjAnI sevA krI ? - athavA tamArA svAmIe tamAro anAdara kema kyAM ? mAre rAjAne pratyuttara ApatAM jaNAvyuM ke jenA nAmathI alaMkta A muddAratna che, tenI meM ATalo maLa sevA karI. tyAra pachI rAjAe pUchyuM ke- tane kyA zabdanA nAma vaDe lomAM bolAvAya che ? te kyo. kumAre kahyuM - bhojana lIdhAM pahelAM, huM te cakSukuzIla adhamanuM nAma paNa uccArIza nahIM. tyAre rAjAe pUchyuM ke- are ! mahAsattvazAlI ! tene tame cakSukuzIla evA zabdothI kema saMbodhana karo cho ? - tema ja jamyA vinA tenuM nAma na uccAravAnuM kAraNa zuM che ? kumAre kyuM ke - cakSa zIlanuM nAma huM zabdapUrvaka uccArIza nahIM, koI bIjA sthAnamAM kadApi tamane pratyakSa khAtrI thaze. vaLI bIjA koI nirAMtanA samaye te hakti dIza. bhojana karyA vinA tenA nAmano zabda na bolavo, te kAraNe meM temanuM nAmoccAraNa rela nathI. dAca bhojana karyA vinA te cakSazIla adhamanuM nAma boluM to te divase bhojana ane pAnanI prApti na thAya. tyAre he gautama ! ati vismaya pAmelA evA te rAjAzrIe tahalapaNAthI jaldI rasoI maMgAvI. rAjakumAra ane sarva parivAra sAthe bhojana maMDapamAM beTho. aDhAra prakAranA miSTAnna, bhojana, sukhaDI, khAjA ane vividha prakAranI AhArastI sAmagrI maMgAvI. A samaye rAjAne kyAre kahyuM ke - bhojana kyAM pachI kahIza. rAjAe pharI paNa kyuM ke- he mahAsattvazAlI ! jamaNAM hAthamAM koLIyAne dhAraNa karelo che. have nAma bolo. kadAca A sthitimAM rahelAM ApaNane koI vighna thAya, to amane paNa te vAtanI pratyakSa pratItI thAya. - to nagara sahita sarve tamArI AjJA pAmIne AtmasahitanI sAdhanA kravA pravartamAna thaIzuM. tyAra pachI he gautama ! te mAre A pramANe hyuM- te cakSukuzIla, adhama, duraMta, prAMta lakSaNavALA, na dekhavA lAyaka durthAta
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ 188 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda janmavALA tenuM AvuM-AvuM amuka zabdathI bolavA lAyaka nAma che. paraMtu spaSTa nAma jaNAvyuM nahIM. tyAra pachI te gautama zuM banyuM te tuM sAMbhaLa-]. jeTalAmAM te zreSTha mAra nAma bolyo [nAma no saMkta ryo ke ] teTalAmAM sainya gherAI vaLyuM. - bannara paherIne sajaja thayelA evA. - uMco dhvaja pharAvatAM evA, - tIkSNa dhAradAra talavAra, bhAlA, cakyakAra #tAM cakro vagere hathiyAro jenA agra hastamAM rahelA che tevA, - "haNo-haNo' evA haNanA zabdothI bhayaMkra, - ghaNAM yuddhonA saMgharSamAM koI vakhata pITha na batAvanAra, - jIvanano aMta kranArA, - atula baLa parAkramavALA ane mahAbalI, - evA zatrusenyanA yoddhAo ghasI AvyA. A samaye te zreSTha kumAranA caraNomAM, te rAjA namI paDyo. pratyakSa joyelA pramANathI temaja maraNanA bhayathI AkuLa thavAnA kAraNe potAnA kuLa kramagata puruSAranI gaNanA kyAM vinA sajA tyAMthI palAyana thaI gayo - nAsI gayo. eka dizA prApta krI, parivAra sahita te rAjA bhAgavA mAMDyo. he gautama ! te samaye te zreSTha mAre citavyuM ke mArA kuLa kramamAM pITha batAvavI evuM joIthI baneluM nathI. bIjI bAjuM ahiMsA lakSaNa dharmane jANanAra temaja prANAtipAtanA relA pratyAkhyAnavALA evA mane koInA upara kaMI paNa prahAra kravo, te lagIre paNa yogya nathI. to have mAre atyAre zuM javuM? athavA AgAravALA bhojana-pANInA tyAganuM paccakhANa zuM ? eka daSTimAgathI kzIlanuM nAma grahaNa kravAmAM paNa ATaluM moTuM nuksAnakAraka kArya ubhuM thayuM. to mAre paNa mArA zIlanI parIkSA have ahIM kravI joIe. ema vicArIne te zreSTha mAra Ama kahevA lAgyo ke - jo huM vAcA mAtrathI paNa kuzIla houM to A rAjadhAnImAMthI kSema, kuzaLa, akSata zarIravALo nIkaLI zIza nahIM. jo huM mana-vacana-kAyA ema traNe prakarathI, sarva prakAre jo zIla yukta houM to mArA upara A ati tIkSNa bhayaMkra ane jIvano aMta nArA hathiyArano ghA
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ 189 8-1498 na thazo. namo arihaMtANaM-namo arihaMtANaM' A pramANe bolIne te zreSTha kumAra jeTalAmAM zreSTha toraNavALA daravAjAnA dvAra tarapha cAla cAla kravA lAgyo. - jeTalAmAM hajI thoDAM bhUmi bhAgamAM pagalAM mAMDato hato teTalAmAM zora bakera 'WtAM keIe kyuM ke - bhikSuktA vezamAM A rAjA jaI rahyo che. ema dhrI AnaMdamAM AvI jaIne te bolavA lAgyo ke - "haNo-haNo," mAro-mAro." AvA prakAranA zabdo bolatAM talavAra vagere hathiyAro uMcakIne pravara balavALA yoddhAo doDI AvyA. - atyaMta bhayaMka, jIvano aMta kranAra, zatru sainyanA yoddhAo ghasI AvyA, tyAre kheda vagaranA, dhIme-dhIme nirbhayapaNe trAsa pAmyA sivAya te adInamanavALA zreSTha kumAre kyuM ke are o duSTa puruSo ! - AvA ghora tAmasa bhAvathI tame mArI pAse Avo. - aneka vakhata zubha adhyavyavasAyathI e%AM phrelAM punyanI prakyatAvALo huM e ja chuM. - amuka rAjA tamAro sAco zatru che. - tame ema na bolazo ke amArA bhayathI rAjA adRzya thayo che. - je tamArAmAM zakti parAkrama hoya to prahAra kro, - jeTalAmAM te zreSTha smAra ATaluM bolyo teTalAmAM to te sarve te ja kSaNe tyAM ja saMbhI gayA. he gautama ! zIlAMta puruSanI vANI devatAone mATe paNa alaMghanIya ja helI che. te kumAra nizcala dehavALo thayo. tyAra pachI dhasa jatAMka mUcha pAmIne ceSTA rahita thaIne bhUmi upara te zreSTha kyAra DhaLI paDyo. he gautama ! e avasare 5TI ane mAyAvI te adhamarAjA e sarva bhramaNa wtAM lokone ane sarvatra rahelAM evA dhIra, samartha, bhIruM, vicakSaNa, mUrkha, zuravIra, kayara, catura, cANakya samAna buddhizALI, bahu prapaMcothI bharelA saMdhi krAvanAra, vigraha krAvanAra, catura rAja sevo vagere puruSone hyuM are ! A rAjadhAnImAMthI tame jaldI hIrA, nIlaratna, sUryamaMtimaNi, caMdravaMtAmaNi, zreSThamaNi ane ratnanA DhagalAo. hema-arjuna, tapanI-jAMbunAda suvarNa vagere lAkha bhAra pramANa grahaNa krI lo. vadhAre keTaluM EvuM?
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ 190 mahAnizIthachedatra-anuvAda vizuddha bahu jAtivaMta evA motIo, vidyuma, paravALAM Adi lAkho khAri [ jAtanuM te samaye cAlatuM pAlI samAna mApa viroSa tenAthI bharapura bhaMDAra caturaMga senAne ApI do. khAsa karIne sugrahita, savAranA pahoramAM grahaNa karavA lAyaka nAmavALA evA te puSasiMha, vizuddha zIlavALA uttama kumAranA samAcAra lAvo jethI huM zAMti pAmuM. he gautama ! tyAra pachI rAjAne praNAma karIne te rAja sevaka puruSo utAvaLA utAvaLA, vegathI, capaLatAthI, pavana samAna gatithI cAle tevA uttama prakAranA azvo upara ArUDha thaIne vanamAM jhADImAM, parvatanI guphAomAM ane bIjA-bIjA je koI enaMta pradezo hatA tyAM gayA. - kSaNavAramAM rAjadhAnImAM pahoMcyA. - tyAre jamaNI ane DAbI bAjunA kra pallavathI mastaknA kezano loca krato kumAra jovAmAM Avyo. - tenI AgaLa suvarNanA AbhuSaNo ane vastronI sajAvaTa yukta daze dizAone prakAzita jatAM, jaya jayAranA maMgala zabdo uccAratA, haraNa paDelAM ane hasta kamaLanI aMjali vaDe yukta thayelA devatAo ityAdine teoe joyA. . temane joIne vismaya pAmelA manavALA, leparmanI banAvelI pratimAnI jema sthira ubhA rahyA. A samaye he gautama ! harSapUrNa hRdayavALA ane romAMcanA cUkyI AnaMdita thayelAM zarIravALA ane AkAzamAM rahelA - evA pravacana devatAe 'namo arihaMtANaM' ema uccAraNa karIne te kumArane A pramANe hyuM [1499thI 150 jeo muSTinA prahAra mAtrathI meranuM cUrNa krI nAkhI zake che, pRthvIne paNa pI jaI zake che ane indrane paNa svarga thI DhALI daI zake che. kSaNavAramAM traNe bhuvananuM paNa kalyANa kranAra thAya che. - paraMtu tevo paNa akSata zIlavALAnI tulanAmAM na AvI zake. - kharekhara ! te ja janmelo che ema gaNAya - te ja traNe bhuvanamAM vaMdana kravA yogya che. te puruSa hoya ke strI, paraMtu je kuLamAM janma pAmIne zIlanuM khaMDana karatAM nathI. ti zIlanI stuti-]. parama pavitra puruSothI sevita, samagra pApano nAza nAra, sarvottama sukhano bhaMDAra evuM sattara prakAranuM zIla jaya pAmo.
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8/-/1499 thI 1503 e pramANe bolIne he gautama ! te pravacana devatAoe te zreSTha kumAra upara puSpanI vRSTi choDI. pharI paNa devatA vhevA lAgyA ke [1504 thI 1507] jagatanA ajJAnI AtmAo potAnA krmathI kthAyI ke duHkhI thayA hoya to... - daiva-bhAgya ke devatAne doSa Ape che. paNa potAnA AtmAne guNomAM sthApana to nathI. - duHkha samaye samatAmAM ramaNa karato nathI. * sukho phogaTanA maphatIyA maLI jAya tevI yojanA kare che. A daiva-bhAgya madhyastha bhAvamAM rahenAra, pratyeka jIvane samapaNAthI jonAra hoya che, tathA * sarva loka temanAmAM vizvAsa rAkhanAra hoya che. -- BILLING je je kaMI paNa karmAnusAre prApta thAya che, teno nikSepa athavA tyAga daiva rAvato nathI. - - to have tame sarvajano bodha pAmo. 191 - sarvottama zIla-guNathI mahadhdhika evA A kumAra zreSThanA caraNa maLamAM tAmasa bhAva rahita banIne praNAma karo. e pramANe bolIne devatA adRzya thayo. [1507] A prasaMga joIne te catura rAja puruSo jaldI rAjA pAse pahoMcyA ane joyelo vRtAMta nivedana ryo. te sAMbhaLIne ghaNAM vikspo rUpa taraMga mAlA vaDe purAtA evA hRdaya sAgaravALo harSa ane viSAda pAmelo hovAthI bhaya sahita ubho thayo. trAsa ane vismaya yukta hRdayavAlo rAjA dhIme dhIme gupta suraMganA nAnA dvArathI kaMpatA sarvamAtravALo ane mahAdvaituthI kumAradarzananI atyaMta utkaMThAvALo thayo. kumAra hatA te pradezamAM Avyo. sugRhita nAmavALA, mahAyazasvI, mahAsattvavALA, mahAnubhAva kumAranA rAjAe darzana rDA. apratipAtI mahA avadhijJAnathI pratyayathI saMkhyAtIta bhavonA anubhavelA evA sukha ane duHkho [tathA] samyaktvAdinI prApti, saMsAra, svabhAva, krmabaMdha, tenI sthiti te oMthI mukti kaMI rIte thAya ? e pramANe vaira baMdhavALA rAjA Adine ahiMsA lakSaNa pramANa dharmano [mAra
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ 192 mahAnizIthadasUtra-anuvAda muni upadeza Ape che. sukhapUrvaka beThelA saudharmAdhipati iMdra mahArAjAe mastaka upara dharI rAkhelA chagavALA kumArane joIne pUrve koI vakhata na joyeluM evuM Azcarya dekhIne- parivAra sahita te rAjA pratibodha pAmyo. - tyAM ja temaNe dIkSA aMgIkAra krI. - zatru ane cakAdhipati rAjA paNa pratibodha pAmyo. ane teNe paNa tyAM ja dIkSA-pravajyA aMgIkAra krI. - A samaye cAre nikAyanA devoe suMdara svaravALI gaMbhIra duMdubhIno moTo zabda kya. - tyAra pachI moTI udghoSaNA karI ke[1508, 1509] he karmonI ATha gAMThono cUro Ara ! - parameSThI ! ane mahAzayavALA ! miAra - cAstri, darzana, jJAna sahita tamo jaya pAmo. - A jagatamAM eka te mAtA kSaNe kSaNe vaMdanIya che, jenA udaramAM meru parvata sarakhA mahAmuni utpanna thaIne vasyA. [1pa10] ema ddIne sugaMdhI puSponI vRSTine choDatAM - bhakti pUrNa hRdayavALo Indra - ke jeNe hasta kamaLanI aMjali racelI che. - te indro sahita deva samudAya AkAzathI nIce utaryo - he gautama ! tyAra pachI kumAranA caraNakamaLanI nIru te devasuMdarIoe nRtya kyuM. pharI pharI ghaNI stavanA krI, namaskArAdi krI, lAMbo samaya sudhI parkapAsanA krI, - tyAra pachI te deva samudAyo potAnA sthAnake gayA. vipa11 he bhagavan! te mahAyazavALA, sugRhIta nAma dhAraNa vAvALA kyAra maharSi AvA prakAranA sulabha bodhi kevI rIte thayA? he gautama! azva janmamAM zramaNabhAvamAM rahelA hatA tyAre teNe vacanadaMDano prayoga kya hato. - te nimittathI jIvana paryanta gunA upadezathI mauna dhAraNa te (kumAranA jIve) mIna dhAraNa kevuM hatuM. - bIjuM saMyatone traNa mahApApa sthAnake helA che te sAcI rIte prakAya, agnikAya ane maithuna. A traNe sarva upAyothI sAdhue khAsa varjavA joIe.
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8-1511 193 teNe paNa te rIte sarvathA varjelA hatA. te kAraNathI teo sulabha bodhi thayelA. have koIka samaye he gautama ! ghaNAM ziSyothI parivarelA evA te kyAra maharSie chellA samaye deha choDavA mATe sameta zikhara nAmanA parvatanA zikhara tarapha prayANa kyuM. vihAra kramAM kramAM kALakrame te ja mArge gayA ke jyAM te rAjakuLa bAlikavarendra cahnakuzIlA hatI. rAja maMdiramAM samAcAra ApyA. te uttama udhAnamAM vaMdana kravA mATe strI narendra AvyA. kumAra maharSine praNAma krayA pUrvaka saparivAra yathocita bhUmi sthAnamAM te strInarendra beThI. munIzvare paNa ghaNAM vistArathI dhamadizanA krI. dharma dezanA sAMbhaLIne tyAra pachI saparivArane te strI narendra niHsaMgatAne grahaNa kravA taiyAra thaI. he gautama ! tyAra pachI te narendra e dIkSA lIdhI. dIkSA lIdhA pachI atyaMta ghora, vIra, ugra, kaSTArI, dukra tapa, saMyama, anuSThAna kriyAmAM ramaNatA kranAra evA te - sarve koIpaNa dravya, kSetra, kALa, bhAvamAM mamatva rAkhyA vinA ja vihAra krI rahyA hatA - vicaratA hatA. cakravartI, indra vagerenI Rddhi samudAyanA zarIra sukhamAM athavA sAMsArika sukhamAM atyaMta nispRha bhAva rAkhanAra evA temano keTaloka samaya pasAra thayo. vihAra #tAM-kratAM sametaparvatanA zikhara najIka AvyA. he gautama ! tyAra pachI te kumAra maharSie rAjakumArI bAlikSa narendra evI te zramaNIne kyuM ke he dukrakArike ! tuM zAMta cittathI, sarvabhAvathI, aMtAkraNapUrvaka tadga vizuddha ane zalya vagaranI AlocanA jaldI Apa. - karaNa ke atyAre amo sarva dehano tyAga karavA mATe kaTibaddha lakSyavALA thayA chIe teimaja niHzalya AlocanA, niMdA, gaha, yathokta zuddhAzayapUrvaka zAstramAM je pramANe bhagavaMte upadezeluM che te pramANe prAyazcitta krIne ja lyANane joyeluM che jemAM evI saMlekhanA kravI che. tyAra pachI te rAjakuLa bAlika narendra zramaNIe cokta vidhipUrvaka sarva 30/13
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ 194 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda AlocanA krI. tyArapachI te rAjakuLa bAlika narendra zramaNIe cokta vidhipUrvaka sarva AlocanA krI. tyAra pachI bAkI rahelI AlocanA te mahAmunine yAda krAvatA hyuM ke - te samaye rAjyasabhAmAM tuM beThelI hatI, tyAre gRhastha bhAvamAM raga sahita temaja nehAbhilASathI mane nirakhelo hato. te vAtanI AlocanA he du Sparicche ! tuM ja, jene kAraNe tArI sarvottama zuddhi thAya. tyAra pachI teNe manamAM kheda pAmIne ati capaLa Azaya temaja 5TanuM ghara evA pApa strI svabhAvane kAraNe - A sALI samudAyamAM niraMtara vAsa kranArI amuka rAjAnI putrI cokazIlA athavA kudaSTi nArI che. evI khyAti mArI rakhe thaI jAya to ? e pramANe vicArIne he gautama ! te nibhagiNI zramaNI A pramANe hevA lAgI ke - he bhagavan! AvA karaNathI tamone sagavALI daSTithI joyA na hatA ke na huM tamArI abhilASA kratI hatI. paraMtu je prakAre tamo sarvottama rUpa-tAruNya-jIvana-ddhati-lAvaNyasaubhAgyakaLAno samudAya-vijJAna-jJAnAtizaya Adi... guNonI samRddhi vaDe alaMta che, te pramANe tame viSayomAM nirabhilASI ane tevA ja dhairyavALA paNa tame cho ke nathI ? e pramANe tamAruM mApa WvA mATe rAga sahita abhilASAvALI najara joDI hatI. paraMtu AganA abhilASAnI icchA pUrvaka meM daSTi kI ja na hatI. athavA A ja AlocanA thAo. AmAM bIjo kyo doSa che ? mane paNa A guNa kranArI thaze. tIrthamAM jaIne mAyA-kyA ravAthI vadhu zuM phAyado ? mAramuni vicAravA lAgyA ke- atyaMta, mahAsaMvega pAmelI evI strIne so sonaiyA koI Ape to saMsAramAM strIono kevo capaLa svabhAva che te jANI zakaya che. athavA to tenA manogata bhAvo jANavA ghaNAM dukra che. e pramANe ciMtavIne kumAra munivare hyuM ke
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ 195 8-1511 - capaLa svabhAvavALI pApI strIone dhikkAra thAo. - juo ! juo ! ATalA mAtra TuMka samayamAM kevA prakAranuM kyuTa keLavyuM? aho A durjana capaLa strIonA cala, capaLa, asthira, caMcaLa svabhAvo ! kevA che? ti vaNava che - ] enA vize mAnasa nA sthApanArI, eka kSaNa paNa sthira mana na rAkhanArI, aho duSTa janmavALI. - aho ! samagra akSayane kranArI, bhAMDanArI, khalanA pAmanArI - aho ! samagra apayaza ane apakIrtine vRddhi pamADanArI - aho ! pApa karma kravAnA abhimAnI AzayavALI - paralokamAM aMdhAranI aMdara ghora bhayaMkra khaNaja, ukaLatA kayAmAM telamAM taLAvuM, zAlmalI vRkSanA kaMTA bhoMkavA, kuMbhImAM rAMdhavAnuM, ityAdi duHkho sahana kravA paDe tevI nArakImAM javuM paDaze. e badhAMnA bhaya vinAnI A caMcaLa strIo che. A prakAre mAra zramaNa manamAM ghaNo kheda pAmyA. - tenI vAtano svIkAra na kratAM dharmamAM eka rasika evA smAra muni ati prazAMta vAdanathI, prazAMta madhura akSarothI, dhamadizanA devA pUrvaka rAjakula bAlika narendra zramaNIne kahyuM, he dukra kArike ! AvA mAthAnA vacana bolIne.. atyaMta ghora, vIra, ugra, kaSTadAyaka, dukratA ane saMyama, svAdhyAya, dhyAna ityAdi krIne teM je saMsAra na vadhAranAra moTo puca purSa eme relo che tene have tuM niSphaLa na kara. anaMta saMsAra ApanAra mAyA ane daMbha karavAnuM koI prayojana tAre have che nahIM. to niHzaMkSaNe AlocanA karIne tArA AtmAne zalya vagarano banAva athavA to jema aMdhakAramAM nadInuM nRtya nirarthaka che * dhameluM suvarNa eka joravALI kuMka mAtramAM tenI pAchaLa relI mahenatane nirarthaka banAvI de che. * te pramANe atyAra sudhI rAjagAdI ane svajanaAdino tyAga karIne je kezano loca kya, - bhikSA bhramaNa, bhUmi upara zayyA karavI, bAvIza parISado sahevA, upasargone sahana kravA ityAdi. - je klezo sahana kya, ne sarve karelAM cAstri anuSThAno tArA nirarthaka thaI
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ 196 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda jaze, te zuM vicAra. tyAre te nibhagI e javAba Apyo ke - he bhagavan! zuM Apa ema mAno cho ke huM ApanI sAthe kvaTathI vAta karuM chuM ? vaLI khAsa karIne AlocanA ApatI vakhate ApanI sAthe kyuTa Aya ja nahIM, A mArI vAta niHzaMkapaNe sAcI mAno. koI prakAre te vakhate bIlakula meM sneharAganI abhilASAthI ke rAga kravAnI abhilASAthI ApanI tarapha daSTi karI na hatI. paraMtu ApanI parIkSA kavA, tame keTalAM pANImAM cho, zIlamAM dalAM daDha cho. tenI parIkSA kravA mATe najara phrI hatI. ema bolatI karma pariNatine AdhIna thayelI baddha, spaSTa, nikAcita evuM utkRSTa sthitivALuM strI nAma rksa upArjana karIne te rAjaLa strInarendra zramaNI vinAza pAmI. he gautama ! kyuTa kravAnA svabhAvathI te rAjakuLa bAlika narendra zramaNIe ghaNAM lAMbA kALano nikAcita strI veda upAryo. tyAra pachI he gautama ziSyagaNa parivAra sahita mahA AzcaryabhUta svayaMbuddha kumAra maharSie (1) vidhipUrvaka AtmAnI saMlekhanA krIne, (2) eka mAsanuM pAdapopagamana anazana krIne, (3) sameta zikhara-parvatanI upara (4) keqlIpaNe ziSyagaNanA parivAra sAthe (5) nivaNa pAmIne mokSa upArjana kya. 1pa1] he gautama ! te rAjala bAlikA narendra zramaNI te mAyA zalyanA bhAvadoSathI vidhumAra devaloknAM sevakadevomAM strInoLIyA rUpe utpanna thaI. tyAMthI cyavIne pharI-pharI utpanna thatI ane mRtyu pAmatI manuSya ane tiryaMca gatimAM - samagra doM bhAMgya, duHkha, dAridra pAmatI - samagra lothI parAbhava-apamAna, tiraskAra pAmatI - potAnA karmonA phaLane anubhavatI he gautama yAvatu koI prakAre rmano kSayopazama- ochA thavAnAM kAraNe ghaNAM bhavo bhramaNa ryA pachI.. AcArya pada pAmIne, niraticAra zramaNapaNe yathArtha paripAlana karIne sarva sthAnamAM sarvapramAdanA AlaMbanathI mukta thaIne - saMyama kriyAmAM udhama krIne
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8/-/151ra 197 - te bhavamAM mAyAthI relA ghaNAM bALIne bhasma karIne - have mAtra aMku samAna bhava bAkI rAkhelo hato. - to paNa gautama je te samaye rAgavALI daSTinI AlocanA na krI te karmanA doSathI brAhANanI strIpaNe utpanna thaI. te rAjakuLa bAliA narendra zramaNI rUpa sAdhvIno jIva A brAhmaNIrUpe janmIne nirvANa pAmyo. vi513] he bhagavan! je koI zramaNapaNAMno udhama kyuM te eka vagere yAvat sAta, ATha bhavomAM nakkI siddhi pAme to pachI A zramaNIne kema ochA ke adhika nahIM evA lAkho bhavo sudhI saMsAramAM bhramaNa karavuM paDyuM? he gautama ! je koI niraticAra zramaNapaNe nirvAha re. - te ekathI mAMDI ATha bhAva sudhImAM siddhi pAme. - je koI sUkSma ke bAdara je kaMI mADhA zalyavALA hoya. - apatyano bhogavaTo re. - agnikAyano bhogavaTo re, - maithuna karyaDe te sivAya bIjo koI AjJA bhaMga karIne tenA zramaNapaNAmAM aticAra doSane lagADe. - te lAkha bhava bhaTakIne pachI siddhi meLavavAno lAbha ne pAmavAnI yogyatA prApta karI. kema ke zramaNapaNuM pAmIne paNa pachI jo temAM aticAradoSa lagADe to bodhipaNuM dukhethI meLave che. he gautama ! A te brAhANInA jIve ATalI alpa mAtra paNa mAyA #ii hatI, tenAthI AvA dAruNa vipAko bhogavavA paDyA. [1pa14] he bhagavan! te mahIyArI - gokuLa patinI patnIne teoe DAMgaranuM bhojana ApyuM ke nahIM ? athavA to te mahIyArI teonI sAthe samagra rmano kSaya karIne nirvANa pAmelI hatI ? he gautama te mahiyArIne taMdula bhojana ApavA mATe zodha kravA jatI hatI tyAre A brAhmaNanI putrI che, ema dhAreluM. - tethI jatI hatI tyAre vaccethI ja sujJazrInuM apaharaNa karyuM - pachI madha, dUdha khAIne sujJazrIe pUchyuM, kyAM jazo ? gokuLamAM. - bIjIvAta tene e ddI ke jo tuM mArI sAthe vinayathI vatavi krIza, to tane tArI icchA pramANe traNe TaMka ghaNAM goLa ane ghI vaDe bharapura evA dararoja dudha ane bhojana ApIza.
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ 198 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda jyAre A pramANe hyuM tyAre sujJazrIne te mahiyArI sAthe gaI. paraloka anuSThAna karavAmAM tatpara banelAM ane zubha dhyAnamAM parAvAyelA mAnasavALA te goviMda brAhmaNa vacce e A suzrIne lezamAtra yAda paNa phrI nahIM. tyAra pachI je pramANe te mahIyArIe kyuM hatuM te pramANe ghI ane khAMDathI bharapura evI khIra vagerenuM bhojana ApatI hatI. have koI prakAre kALakrame bAra varSano bhayaMkra duSkaLa samaya pUrNa thayo. samagra deza Rddhi- samRddhithI sthira thayo. tyArapachI koI samaye ati kiMmatI zreSTha sUryavaMta, caMdravaMta vagere uttama jAtinA vIza maNiratno kharIda karI sujJazIva potAnA dezamAM pAcho javA mATe nIkaLe che. lAMbI musApharI kravAthI kheda pAmela dehavALo je mArgethI jato hato te mArgamAM ja bhavitavyatAnA yoge pelI mahIyArInuM gokuLa AvatAM jenuM nAma levAmAM paNa pApa che evo te pApamativALo sujJazIva kSaktAlIya nyAye AvI gayo. samagra traNa bhuvanamAM je nArIo che tenA rUpa, lAvaNya ane kAMtithI caDiyAtI rUpa-ddhati ane lAvaNyavALI sujJazrIne joI. sujJazrIne jotAM ja indriyonI capaLatAthI anaMta dukhadAyaka piAka phaLanI upamAvALA viSayonI zakyatA hovAthI.. jeNe samagra traNa bhavanane jItela che, tevA kAmadevanA viSayamAM AvelAM mahA pApa A nAra sujJazIve te suzrIne kahyuM he bAlikA jo A tArA mAtA-pitA barAbara rajA Ape to huM tArI sAthe lagna javA taiyAra chuM. bIjuM tArA baMdhuvargane paNa dAridrarahita chuM. vaLI tArA mATe purepurA so-pala eika mApa che.] pramANa evA suvarNanA alaMkaro ghaDAvuM. jaldI A vAta tArA mAtA-pitAne jaNAva. tyAre harSa ane saMtoSa pAmelI te sujJazrIe te mahIyArIne A sarva vRttAMtanuM nivedana kyuM. eTale mahIyArI turaMta sujJAziva pAse AvIne dhevA lAgI ke - are ! tuM heto hato tema mArI putrI mATe tuM so-paNa pramANa suvarNa nANuM batAva. tyAre teNe zreSTha maNIo batAvyA. tyAre mahIyArIe kahyuM ke so sonaiyA Apa. A bALakta ramavA yogya pAMcikanuM mAre prayojana nathI.
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8/-/1514 199 tyAre sAzive kahyuM ke - cAlo, ApaNe nagaramAM jaIne A pAMciAno prabhAva kevo che tenI tyAMnA vepArIo pAse jaI tenuM mUlya krAvIne pachI tenI khAtrI karIe. - tyAra pachI prabhAta samaye nagaramAM jaIne caMdravaMta, sUryannata maNInA zreSTha joDalAM rAjAne batAvyA. rAjAe paNa rAnA parIkSone bolAvIne kahyuM ke- A zreSTha maNIonuM mUlya krIne tame amane batAvo. jo mUlyanI parIkSA karIe to tenuM mUlya jaNAvavA samartha nathI. tyAre rAjAe kahyuM ke- are ! mANikyanA vidhArthI ahIM koI evo puruSa nathI ke je A maNIonuM mUlya AMkI zake ? to have kiMmata karAvyA vinA uccaka dazakoDa dravya mAtra laI jA. tyAre sujJazIve hyuM ke mahArAjanI jevI kyA thAya te barobara che. paNa bIjI eka vinaMtI kravAnI che- A nAjInA parvatanI samIpamAM amAruM eka gokuLa che. - temAM eka yojana sudhI gocara bhUmi che. - teno rAjya taraphathI levAto ja mukta karAvazo. rAjAe kyuM - bhale, ema thAo. A pramANe sarvane adaridra ane ra mukta gokuLa krIne te uccAra na kravA lAyaka nAmavALA sujJazIve potAnI ja putrI evI sujJazrI sAthe lagna krI lIdhA. te baMne vacce paraspara prati utpanna thaI. snehAnurAgathI ati raMgAI gayelA mAnasavALA potAno samaya pasAra karI rahelAM che. teTalAmAM ghare AvelA sAdhuone emane ema vahoryA vinA ja pAchA pharelA joIne hA-hA pUrvaka AkaMdana kratI suzrIne suDAzIve A pramANe prazna karyo ke - he priye ! pahelAM koI vakhata na dekhela bhikSAcara yugalane joIne tuM kema AvA prakAranI udAsIna avasthAne pAmI ? tyAre teNe jaNAvyuM ke mArA zeThANI hatA, tyAre A sAdhuone puSkaLa bhaya ane anna-pANI ApIne temanA pAnA bharI detA hatA. tyAra pachI harSa pAmelI khuzI thayelI zeThANI mastanne nIcuM namAvI temanA caraNAgra bhAgamAM praNAma kratI hatI. A zramaNone Aje joIne mane te zeThANI yAda AvI gayA. tyAre pharI paNa te pApiNIne pUchyuM ke- tArI svAminI kema hatI ? tyAre
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda he gautama ! te sujJazrI - atizaya gaLuM besI jAya tevuM AduM rUdana kratI, - duHkhavALA na samajAya tevA zabdo bolatI, - bALa thayelI ane azruo pADatI, te sujJazrIe potAnA pitAne AraMbhathI mAMDIne atyAra sudhI banelI sarva hakIktanuM nivedana kyuM tyAre te mahApApa rma evA sujJazIvane jANavAmAM AvyuM ke A to sujJazrI.." - mArI potAnI ja putrI che. AvI ajJAna strIne AvA rUpa, naMti, zobhA, lAvaNya ane saubhAgyavALA samudAyanI zobhA na hoya. A pramANe ciMtavIne te vilApa kravA lAgyo ke[1515] AvA prakAranA pApakarma kravAmAM rakta thayelA mAra upara dhaDadhaDa zabda kratuM vajU tuTI nA paDe to pachI ahIMthI kyAM jaIne have mArI zuddhi thavAnI che ? . [1pa1] ema bolIne mahApAparma karanAra te vicAravA lAgyo ke zuM have huM zastro vaDe mArA mAtranA tala tala jevaDA TukaDA karIne chedI nAMkhu ? athavA uMcA parvatanA zikhara uparathI paDatuM mUkuM ukta prakAre anaMta pApa samUhanA DhagalArUpa A duSTa zarIrane sapta rIte cUro karI nAMkhu athavA to luhAranI zALAmAM jaIne sArI rIte tapAvIne lAlacoLa relA lokhaMDane jema jADA dhaNathI koI TIpe tema lAMbA kALa sudhI mArA A aMgone TIpAvI nAMkhuM ? athavA to zuM huM barAbara mArA zarIranA madhyabhAgamAM kravatanA tIkSNa dAMtAthI kyAluM verAvuM ? tevA zarIramAM pachI sArI rIte ukALelA sIsA, tAMbA, kAMsA, loha, luNa ane usanA sAjIkhAranA rasane raDAvuM ? athavA to mArA potAnA hAthe ja mAruM mastaka chedI nAMkhuM ? athavA to huM magaranA gharamAM praveza * ? che athavA to be jhADa vacce mane doraDAthI bAMdhIne, laTakAvIne, nIce mukha ane upara paga hoya te rIte rAkhIne nIce agnino bhaDako rAvuM? - vadhAre keTaluM kahevuM? masANa bhUmimAM pahoMcIne kacchanI citAmAM mArA zarIrane have nuM bALI nAMkhuM - saLagAvI dauM ? ema vicArIne he gautama ! tyAM moTI citA banAvaDAvI.
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8/-/1516 201 tyArapachI samagra loknI hAjarImAM lAMbA kALa sudhI potAnA AtmAnI niMdA karIne sarvalokna jAhera kratAM kyuM ke meM na ravA lAyaka AvA prakAranuM apakarya kareluM che. e pramANe ddIne te citA upara ArUDha thayo. tyAre bhAvita-vyatAnA yogathI tevA prAranA dravyo ane cUrNanA yoganA saMsargathI te sarve kakko che, ema mAnIne phuko mAravA chatAM, aneka prakAre upAyo kravA chatAM paNa te agni saLagyo nahIM tyAra pachI lokoe teno tiraskAra kyuM ke jo A agni paNa tene sahAro Apato nathI. tArI pApanI pariNati keTalI AkrI che. ke jo A agni paNa saLagato nathI ! e pramANe ddIne te lokoe te baMnene gokuLamAMthI kADhI mUkyA. A avasare bIjA najIjJA gAmamAMthI bhojana, pANI grahaNa karIne te ja mArga udhAnanI sanmukha AvatA muni yugalane joyuM. temane joIne temanI pAchaLa te baMne pApIo gayA. udhAnamAM pahoMcyA to tyAM samagra guNasamUhane dhAraNa nAra evA cAra jJAnavALA, ghaNAM ziSyagaNathI parivarelA. (tathA) - devendro ane narendro vaDe caraNAraviMdamAM namana krAtA, sugrahita nAmavALA jagANaMda tathA] - devendro ane narendro vaDe caraNAraviMdamAM namana krAtA, sugrahita nAmavALA jagANaMda aNagArane joyA. temane joIne te baMnee vicAryuM ke - A mahAyazavALA munivara pAse mArI vizAddhi kema thAya tenI mAMgaNI kyuM. ema vicArIne praNAma krayA pUrvaka ne gaNane dhAraNa kranArA evA gacchAdhipati AgaLa yathAyogya bhUmibhAgamAM beTho. te gaNa svAmIe suzIvane kyuM ke are o devAnupriyA zalya rahitapaNe pApanI AlocanA jaldI krIne samagra pApano aMta kranAra evuM prAyazcitta kra. A bAlika to garbhavatI hovAthI tenuM prAyazcitta nathI ke jyAM sudhI teNI te bALakanne janma na Ape. ' he gautama ! tyAra pachI ati mahAsaveganI parAkASThA pAmelo te sujJaziva janmathI mAMDIne thayelA tamAma pApanI niHzalya AlocanA ApIne kahIne gara mahArAjAe ElA - ghora, ati dukra moTA prAyazcittAnuM sevana karIne, - tyAra pachI ati vizuddha pariNAma yukta zramaNapaNAmAM parAkrama krIne 26varSa ane 13-rAtri divasa paryanta atyaMta ghora, vIra, ugra, RRkSarI, dukra tapa ane
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAnizIthachedasUtra-anuvAda saMyamanuM yathArtha pAlana karIne... temaja eka, be, traNa, cAra, pAMca, cha mAsa sudhI lAgalagATa uparA uparI sAmaTA upavAsa karIne... zarIranI TApaTIpa ke mamatA ryA vagaranA teNe... sarva sthAnamAM apramAdarahitapaNe 202 niraMtara rAta-divasa dareka samaye svAdhyAya, dhyAnAdimAM parAkrama karIne bAkInI rmamaLane bhasma karIne, apUrvaNa karIne, kSapaka zreNI mAMDI amagaDa kvalI thaI siddha thayA. - [1517] he bhagavan ! tevA prakAranuM ghora mahApApa krma AcarIne Avo sujJazIva jaldI, thoDAM kALamAM kema nirvANa pAmyo ? he gautama ! jevA prakAranA bhAvamAM rahIne AlocanA ApI, jevA prakArano saMvega pAmIne tevuM ghora dukhta, moTuM prAyazcitta AcaryuM... jevA prakAre atyaMta vizuddha adhyavasAyathI tevA prakAranuM atyaMta ghora, vIra, ugra, ksTa ranAra ati dura tapa-saMyamanI kriyAmAM vartatA... mULaguNo ane uttaraguNonuM pAlana karatA... niraticAra zrAmaNyano nirvAha karIne... jevA prakAranA raudra dhyAna ane Artta dhyAnathI mukta banIne... rAga-dveSa, moha, mithyAtva, mada, bhaya, gAravAdi doSono aMta nAra ane madhyasthabhAvamAM rahelA, dInatA vagaranA mAnasavALA... e sujJazIva zramaNe bAra varSanI saMlekhanA rIne, pAdapopagamana anazanane aMgIkAra karIne, tevA prakAranA ekAMta zubha adhyavasAyathI... te eka ja mAtra siddhi na pAme, paraMtu jo kdAca bIjAe karelA karmano saMkrama karI zakAto hoya to sarve bhavya satvonA samagra rmano kSaya thAya ane siddhine pAme. - paraMtu bIjAMe karelAM krmano saMkrama kdApi koIne thato nathI. je rma jeNe upArjana reluM hoya te teNe ja bhogavavuM paDe. he gautama ! jyAre yogano nirodha ranAra thAya tyAre samagra paNa AThe rmarAzine nAnA kALa vibhAgathI ja nAza karanArA thayA che. samagra karma AvavAnA dvArone sArI rIte baMdha ksTrAra... temaja yogano nirodha karanArano rmakSaya joyo che... paNa ALa saMkhyAthI rmakSaya joyela nathI. kyuM che ke [1518 thI 1523] kALathI karma khapAve che, kAla vaDe rma bAMdhe che. eka rmane bAMdhe che. eka rmano kSaya kare che.
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8/- 1518 thI 1523 203 he gautama ! kALa to anaMta che, yoga nirodha karanAra krma vede che, paraMtu rma bAMdhatA nathI. jUnA rmono nAza kare che, navA rmono tene abhAva ja che. A pramANe karmakSaya jANavo. A viSayamAM kALanI gaNatarI na karavI. -- - anAdikALathI A jIva che, to paNa oM khalAsa thatAM nathI. rmono kSayopazama thavAnA Arame jyAre virati dharmano vikAsa thAya, tyAre kALa, kSetra, bhava ane bhAvadravya prApta karIne yAvat apramAdI banIne koI paNa jIva sva rmone khapAve tyAre-- - --- - jIvanI koTI mArgamAM AgaLa vadhe. - - - je pramAdI jIva hoya te to anaMtakALanuM karma bAMdhe. - cAre gatimAM sarvakALa atyaMta duHkhI jIvo vAsa karanArA hoya. - tenAthI kALa, kSetra, bhava ane bhAvane pAmIne... he gautama ! buddhivALo AtmA ekdama rmakSaya nAro thAya. [1524] he bhagavan ! pe'lI sujJazrI kyAM utpanna thaI ? he gautama ! chaThThI naraka pRthvImAM. he bhagavan ! kyA kAraNe tema thayuM ? he gautama ! teno garbha navamAsathI adhika thayo. tyAre teNIe evo vicAra ryo ke AvatIkAle savAre garbha paDAvIza. evA prakAranA adhyavasAyane karatI teNe bALakne janma Apyo. janma ApyA pachI turaMta ja, tyAM ja mRtyu pAmI. e kAraNe sujJazrI chaThThI narake gaI. he bhagavan ! je bALakno teNe janma Apyo, pachI teNI mRtyu pAmI, te bALaka jIvato rahyo ke na rahyo ? he gautama ! te jIvato rahelo che. he bhagavan ! kevI rIte ? he gautama ! janma ApatAnI sAthe ja te bALakne evA prakAranI ora, carabI, lohI vIMTaLAIne rahela hatA. durgaMdha mAratA padArtho, paru, khArI durgandhapUrNa azuci padArthothI vIMTaLAyela, vilApa karatAM bALakne... anAtha, eka zvAna, kuMbhAranA cArko mUkI bhakSaNa karavA lAgyo. * tyAre te kuMbhAre te bALakne joyo. - * tyAre potAnI patnI sahita kuMbhAra bALaka tarapha doDyo.
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ 204 - bALaknA zarIrano nAza ryA vinA te zvAna nAsI gayo. tyAre NApUrvaka hRdayavALA kuMbhArane putra na hovAthI A mAro putra thaze * e pramANe vicAra karIne pachI - kuMbhAre te bALakne potAnI patnIne samarpaNa ryo. teNI paNa sAcA snehathI te bALakanuM pAlana poSaNa karIne tene manuSya rUpe [puruSa rUpe] taiyAra kyoM. w te kuMbhAre lokAnuvRttithI potAne pitA thavAnA abhimAnathI te bALakanuM susaDha evuM nAma pADyuM. he gautama ! kALakrame susaDhane susAdhuono samAgama thayo. dezanA sAMbhaLIne te pratibodha pAmyo. tyAra pachI teNe dIkSA aMgIkAra karI yAvat paramazraddhA, saMvega ane vairAgyane te pAmyo. - mahAnizIyachedasUtra-anuvAda - atyaMta ghora, vIra, ugra, kaSTakArI, dura, mahAkAyakleza kare che. paraMtu saMyamamAM yatanA kema vI te jANato nathI. ajayapaNAnA doSathI sarvatra asaMyamanA sthAnamAM aparAdha nAro thAya che. tyAre gurue tene A pramANe kyuM are mahAsattvazALI ! tuM ajJAna doSane kAraNe saMyamamAM jayaNA kema karavI, te vAta jANato nathI. - te kAraNe tuM mahAkAya kleza nAro thayo che. haMmezAM AlocanA ApIne prAyazcitta to nathI. * tethI tAruM kareluM A sarva tapa, saMyama niSphaLa thAya che. jyAre A pramANe gurue tene preraNA ApI tyAre te niraMtara AlocanA Ape che. guru tevA prakAranuM prAyazcitta paNa Ape che ke jevI rIte te saMyamamAM jayaNA nAro thAya. te ja pramANe rAta-divasa dareka samaye ArtadhyAna ane raudra dhyAnathI mukta thayelo, zubha adhyavasAyamAM vicarato hato. he gautama ! koI samaye te pApamativALo je koI chaThTha, aThThama, cAra-pAMca-paMdara upavAsa yAvat cha mAsanA upavAsa ke bIjA moTA Aya kleza thAya tevA prAyazcitto te pramANe barAbara sevana kare. paraMtu je kAMIpaNa saMyama kriyAomAM jayaNAvALA mana-vacana-kAyAnA yogo, samagra Azravano rodha, svAdhyAya, dhyAna, Avazyaka AdithI samagra pApakmanA rAzine bALIne bhasma karavAmAM samartha prAyazcitta che. te prAyazcittamAM pramAda re che. prAyazcittanI avagaNanA, helanA, azraddhAdi kare che. zithilatA seve che,
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8-15ra4 205 thAvat are ! AmAM kyuM dukka che? ema krIne te prakAre yathArtha prAyazcitta sevana krI Apato nathI. he gautama ! te susaDha muni potAnuM yathAyogya AyuSya bhogavIne marIne saudharmendra kalpamAM indra mahArAjAnA mahadhdhika sAmAjika devapaNe utpanna thayA [deva thayA] tyAMthI cyavIne, ahIM vAsudeva thaIne, marIne pachI sAtamI naraka pRthvImAM nArakI rUpe utpanna thayo. tyAMthI nIkaLIne mahAkrayavALo hAthI thaIne... - maithunAsakta mAnasavALo mRtyu pAmIne.... - marIne anaMtAya vanaspatimAM gayo. - he gautama ! A e ja susaDha che ke jeNe - - - [15rapa AlocanA, niMdA, gaha, prAyazcittAdi javA chatAM paNa jayaNAno ajANa hovAthI lAMbo kULa saMsAramAM bhramaNa kraze. pipara6] he bhagavan! teNe kaI jayaNA na jANI, ke jenA kAraNe tevA prakAranA dukra kAya phleza krIne paNa te praznAre lAMbo kALa sudhI te susaTa saMsAramAM bhramaNa raze ? he gautama ! jayaNA tene kahevAya ke 18000 zIlanA saMpUrNa aMgo akhaMDita ane avirahitapaNe cAvajIva sata-divasa dareke dareka samaye dhAraNa krIne rAkhe. temaja samagra saMyama kriyAne barobara seve. te vAta te suyaTe jANI nahIM. te karaNathI te nibhaMgI lAMbo kALa saMsAramAM bhramaNa kraze. he bhagavana ! kyA kAraNe tene jayaNA jANavAmAM na AvI ? gautama ! jeTalo kAyakleza teNe sahana kya, tenA AThamA bhAgano paNa sacitta jaLano tyAga kyo hota to... te susaDhamuni jarUra siddhimAM pahoMcI jAta. paraMtu te sacitta jaLano upabhoga-paribhoga krato hato. sacitta jaLano paribhoga nArane ghaNo kAyakleza hoya to paNa te nirarthaka jAya che, tema jANa. - he bhagavan! apAya, agnikaya ane maithuna e traNe mahApApanA sthAno dhelA che, abodhi ApanArA che. uttama saMyata sAdhue te traNeno ekAMte tyAga kavo joIe, te na sevavA joIe. A kAraNe teNe jayaNAne na jANI. he bhagavan! kyA kAraNathI apAya, agniAya ane maithuna abodhi ApanArA jaNAvelA che ?
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ 206 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda he gautama! jo ke sarva cha e kAyano samAraMbha mahApApa sthAnake jaNAvela che, paraMtu apakSaya ane agnikAyano samAraMbha te baMne anaMta satvono upaghAta kranAra che. - methuna sevanathI to saMkhyAtA ke asaMkhyAtA jIvono vinAza thAya che. sajjaDa rAga, dveSa ane mohathI yukta hovAtI evaMta aprazasta adhyavasAyane AdhIna hoya che. je karaNathI Ama hoya che. te kAraNathI he gautama ! te jIvono samAraMbha, sevana ke paribhoga karanAra.. - tevA pApomAM pravartanAra evo jIva... - pahelAM mahAvatane dhAraNa kranAra na thAya. . - ane ahiMsAnA abhAvamAM bAkInA mahAvratonA saMyamonA anuSThAnano ja abhAva hyo che. - te kAraNe sarvathA virAdhita zramaNapaNuM ja gaNAya. - je kAraNathI A pramANe che. te kAraNathI samyagra mArga pravarte che, teno vinAza kranAro thAya che. - te kAraNe je kaMI paNa karmabaMdhana ke tenAthI naka, tIrthaMca ane manuSyapaNAmAM anaMtI vakhata utpanna thAya ke jyAM vAraMvAra dharma evA akSaro svapramAM paNa na sAMbhaLe. ane dharma prApta na dhe to saMsAramAM bhramaNa kare che. A kAraNe jaLa, agni ane maithuna abodhidAyaka hyA che. he bhagavan! zuM chaTTa, aThThama, cAra upavAsa, pAMca upavAsa, ardhamAsa, eka mAsa yAvatu cha mAsa sudhInA niraMtara upavAsa.. atyaMta ghora, vIra, ugra, kTArI, dukra saMyama... e badhuM jayaNA rahita evo ati mahAna kAyakleza relo hoya to zuM nirarthaka thAya che ? he gautama ! hA, nirarthaka jAya. he bhagavan! kyA kAraNathI ? he gautama ! gadheDA, uMTa, baLado vagere jAnavaro paNa jayaNA rahita saMyama vinA icchAe AvI paDelA tApa, taDaka, bhAra, mAra vagere parAdhInatAthI pAlana re che. - vagara icchAe duHkha sahana karI, akAma nirjarI karIne A janAvaro saudharma * AdimAM jAya che. - tyAM paNa bhogAvalI kmano kSaya thavAthI cyavIne tiryaMcAdi gatimAM jaIne
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8/-/1526 saMsArane anusaranAro athavA saMsAramAM bhramaNa karanAra thAya che. tathA azuci, durgandha, pIgaLelA pravAhI, kSAra, pitta, ulaTI, zleSmathI pUrNa carabI, zarIra upara vIMTaLAyela ora, paru [tathA] aMdhakArathI vyApta, lohInA kAdavavALA, dekhI na zakAya tevA bibhatsa, aMdhakAranA samUhathI yukta evA... garbhavAsamAM vedanAo, garbha praveza, janma-jarAmaraNAdika ane zArIrika, mAnasiutpanna thayelA ghora dAruNa duHkhono bhogavaTo karavAnuM bhAjana bane che. saMyamanI jayaNA vagara janma-jarA-maraNAdinA ghora, pracaMDa, mahAraudra, dAruNa duHkhono nAza ekAMte ke AtyaMtika thato nathI. A kAraNe jayaNA rahita saMyama ke atizaya mahAna kAyakleza re to paNa he gautama ! te sarve nirarthaka jAya che. he bhagavan ! zuM saMyamanI jayaNAne barAbara jonAro, pALanAro sArI rIte tenuM anuSThAna nAro... - janma, jarA, maraNAdinA duHkhathI jaldI chuTI jAya che ? he gautama ! evA paNa koI hoya che ke je jaldI tevA duHkho thakI na chuTI jAya ane keTalAMka evA paNa hoya che ke jeo tevA duHkhothI jaldI chuTI jAya che. he bhagavan ! kyA kAraNathI Apa ema kho cho ? he gautama ! keTalAMka evA hoya che ke jeo lagAra, alpa, thoDuM paNa sabhAsthAna joyA vinA, apekSA rAkhyA vinA rAga sahita ane zalya sahita saMyamanI catanA re je evA prakArano hoya te lAMbA kALe janma, jarA, maraNa vagere aneka sAMsArika duHkhothI mukta thAya. keTalAMka evA AtmA hoya che ke jeo sarva zalyane nirmULa ukheDIne - AraMbha ane parigraha vagaranA thaIne-- - mamatA ane ahaMkAra rahita thaIne rAga, dveSa, moha, mithyAtva, kyAyanA maLa vagaranA thaIne, sarva bhAvo ane bhavAMtarothI ati vizuddha AzayavALA, dInatA vagaranA mAnasavALA, - * ekAMta nirjarA karavAnI apekSAvALA, parama zraddhA, saMvega, vairAgya pAmelA, samagra bhaya, gArava, vicitra aneka prakAranA pramAdanA AlaMbanothI mukta thayelA evA, 203 - - ghora parISaho ane upasargone jItelA che evA, - raudra dhyAna jemaNe dUra karelA che evA,
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ 208 mahAnizIyachedasUtra-anuvAda - samagra rmano kSaya kravA mATe yathokta jayaNAno khapavALA, - barAbara prekSA karatA hoya, pAlana jatA hoya tevA - vizeSa prakAre jayaNAnuM pAlana kranArA, yAvatu samyapha prakAre tenuM anuSThAna kratA hoya.. je evA praznane saMyama ane jayaNAnA arthI hoya te jaldI janma, jarA, maraNAdi aneka sAMsArika dukhe karIne choDI zakAya tevI duHkhanI jALathI mukta thAya che. he gautama! e kAraNathI kahyuM ke eka saMsAramAMthI jaldI chuTI jAya che ane eka jaldI chuTI zakto nathI. bhagavan! janma, jarA, maraNAdi aneka sAMsArika duHkha jALathI mukta thayA pachI jIva kyAM vAsa kare che ? he gautama! jyAM jarA, maraNa, vyAdhi, apayaza nathI, khoTA ALa caDatAM nathI, udvega kaMkAsa To kleza dAridra ke upatApa jyAM hotA nathI. iSTano viyoga thato nathI. vadhAre keTaluM EvuM? ekAMte akSaya, dhruva, zAzvata, nirUpama, anaMta sukha jemAM che evA mokSamAM vAsa kranAra thAya che. A pramANe hyuM. adhyayana-8 rAti cUlika-2no | muni dIparatnasAgare 3 suNAnuvAda pUrNa - 4- 4 - 4- 4 - 4 - 4 - [parathI A sUtramAM "vardhamAna vidhA" ApelI che, tethI tenI gurjara chAyA ApI nathI. jijJAsuoe amAruM mAgasuttAni bhAga-39, mahAnisIha nuM pRSTha 142, 143 jovuM. [1pa28] "mahAnisIpa' sUtra hAla 4504 zloka pramANa maLe che. mahAnizItha-cheda-6, Agama-39 no muni dIparatnasAgare rela sAnuvAda pUrNa - - - - - 4- 4 - * bhAga-30mo samAma )
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama saTIka anuvAdanuM vibhAgIkaraNA AgamanuM nAma bhAga kramAMka 1 ane 2 3 ane 4 5 thI 7 | 9 thI 13 14 15 17 AcArAMga. sUtrakRtAMgA | sthAnAMga | samavAyAMga bhagavatI | jJAtAdharmakathA upAsakadazA, aMtakRdazA, anuttaropapAtikadazA, praznavyAkaraNa | vipAkazruta, aupapAtika rAjaprazrIya jIvAjIvAbhigama prajJApanA sUrya/caMdra-prajJapti jaMbudvIpa prajJapti nirayAvalikA paMcaka ane payannAsUtro-10+1 nizItha, vyavahAra, bRhatkalpa dazAzrutaskaMdha ane jItakalpa mahAnizItha Avazyaka piMDaniryukti, oghaniryukti dazavaikAlika | uttarAdhyayana naMdIsUtra anuyogadvAra kalpa (bArasA) sUtrA | 16 | 17 thI 19 | 20 thI 22 | 23,24 25 thI 27 28 | 29 30 | 30 31 thI 34 35 36 37 thI 39 40 41 | | | | | 36 42