Book Title: Agam 30 Mood 03 Uttaradhyayana Sutra Part 03  Sthanakvasi Gujarati
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
Catalog link: https://jainqq.org/explore/006471/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namo arihaMtANaM namo sidhdhANaM namo AyariyANaM namo uvajajhAyANaM namo lee savva sAhurNa eso paMca namukakAro salva pAvappaNAsaNo maMgalANaM ca savvasiM paDhamaM havaI maMgala Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinAgama prakAzana yojanA pa. pU. AcAryazrI ghAMsIlAlajI mahArAja sAheba kRta vyAkhyA sahita DVD No. 2 (Gujarati Edition) HH yojanAnA Ayojaka :: zrI caMdra pI. dozI - pIeca.DI. website : www.jainagam.com Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TARADHYAYAN SUTH FREE PART: 3 uttarAdhyayana sUtra : bhAga- 3 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ X MULI/ Rela // zrIH / / jainAcArya-jainadharmadivAkara-pUjyazrI-ghAsIlAlajI-mahArAjaviracitayA priyadarzinyAkhyayA vyAkhyayA samalaGkataM hindI-gurjara-bhASA'nuvAdasahitam // uttarAdhyayana-sUtram // UTTARADHYAYANA SUTRAM tRtIyo bhAgaH (adhya. 15-24) niyojakaH saMskRta-prAkRtajJa-jainAgamaniSNAta-priyavyAkhyAnipaNDitamuni-zrIkanhaiyAlAlajI-mahArAjaH prakAzaka ahamadAbAda nivAsI-zreSThinaH zrImataH jesiMgabhAI pocAlAlabhAI-mahodayasya dravyasAhAyyena a. bhA0 zve0 sthA0 jainazAstrAddhArasamitipramukhaH zreSThi-zrIzAntilAla-maGgaladAsabhAI-mahodayaH mu. rAjakoTa prathamA-AvRttiH vIra saMvat vikrama saMvat IsvIsan prati 1000 2487 2017 1961 KAIAN AIIAN NRONNUMind Vm mUlyam-rU0 20-0-0 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maLavAnu" ThekANuM : zrI. a. bhA. ve. sthAnakavAsI jaina zAstroddhAra samiti The. garUDiyA kuvArADa, grIna leAja pAse, rAjakATa. ( sArASTra ) uttarAdhyayana sUtra : 3 Published by : Shri Akhil Bharat S. S. Jain Sastrodhar Samiti. Garedia Kuva road. RAJKOT. (Saurashtra)w. Ry India x prathama AvRtti H prata 100 vIra saMvata : 2487 vikrama savataH 2017 isvIsana : 1961 X : sudra* : jAdavajI mAhanalAla zAha nIlakamala prInTarI ghIkAMTA roDa : : amadAvAda Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svAdhyAya mATe khAsa sUcanA A sUtranA mUlapAThano svAdhyAya divasa ane rAtrinA prathama prahare tathA cothA prahare karAya che. (2) prAta:uSAkALa, sanyAkALa, madhyAhna, ane madhyarAtrimAM be-be ghaDI (48 miniTa) vaMcAya nahIM, sUryodayathI pahelAM 24 miniTa ane sUryodayathI pachI 24 miniTa ema be ghaDI sarvatra samajavuM. mAsika dharmavALAM strIthI vaMcAya nahIM temaja tenI sAme paNa vaMcAya nahIM. jyAM A strIo na hoya te oraDAmAM besIne vAMcI zakAya. (4) nIce lakhelA 32 asvAdhyAya prasaMge vaMcAya nahIM. (1) AkAza saMbaMdhI 10 asvAdhyAya kAla. (1) ulkApAta-moTA tArA khare tyAre 1 prahara (traNa kalAka svAdhyAya na thAya.) (2) digdAha-koI dizAmAM atizaya lAlavarNa hoya athavA koI dizAmAM moTI Aga lagI hoya to svAdhyAya na thAya. garjArava -vAdaLAMno bhayaMkara garjArava saMbhaLAya. gAjavIja ghaNI jaNAya to 2 prahara (cha kalAka) svAdhyAya na thAya. nirdhAta-AkAzamAM koI vyaMtarAdi devakRta ghoragarjanA thaI hoya, athavA vAdaLo sAthe vIjaLInA kaDAkA bole tyAre ATha prahara sudhI svAdhyAya nA thAya. (5) vidyuta--vijaLI camakavA para eka prahara svAdhyAya na thA. (6) cUpaka-zuklapakSanI ekama, bIja ane trIjanA divase saMdhyAnI prabhA ane caMdraprabhA maLe to tene cUpaka kahevAya. A pramANe cUpaka hoya tyAre rAtrimAM prathama 1 prahara svAdhyAya na karavo. (7) yakSAdIta-koI dizAmAM vIjaLI camakavA jevo je prakAza thAya tene yakSAdIpta kahevAya. tyAre svAdhyAya na karavo. (8) ghumika kRSNa-kAratakathI mahA mAsa sudhI dhUmADAnA raMganI je sUkSma jala jevI dhUmmasa paDe che tene dhUmikAkRSNa kahevAya che. tevI dhUmmasa hoya tyAre svAdhyAya na karavo. (9) mahikAzveta-zItakALamAM zvetavarNavALI sUkSma jalarUpI je dhummasa paDe che. te mahikAzveta che tyAre svAdhyAya na karavo. (10) rajauddaghAta-cAre dizAmAM pavanathI bahu dhULa uDe. ane sUrya DhaMkAI jAya. te rajauddAta kahevAya. tyAre svAdhyAya na karavo. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) audArika zarIra saMbaMdhI 10 asvAdhyAya (11-12-13) hADakAM-mAMsa ane rUdhira A traNa vastu agnithI sarvathA baLI na jAya, pANIthI dhovAI na jAya ane sAme dekhAya to tyAre svAdhyAya na karavo. phUTeluM iMDu hoya to asvAdhyAya. (14) maLa-mUtra--sAme dekhAya, tenI durgadha Ave tyAM sudhI asvAdhyAya. (15) smazAna--A bhUminI cAre bAju 100/100 hAtha asvAdhyAya. (16) caMdragrahaNa-jyAre caMdragrahaNa thAya tyAre jaghanyathI 8 muhUrta ane utkRSTathI 12 muhUrta asvAdhyAya jANavo. (17) sUryagrahaNa--jyAre sUryagrahaNa thAya tyAre jaghanyathI 12 muhUrta ane utkRSTathI 16 muhUrta asvAdhyAya jANavo. (18) rAjavyagrata-najIkanI bhUmimAM rAjAonI paraspara laDAI thatI hoya tyAre, tathA laDAI zAnta thayA pachI 1 divasa-rAta sudhI svAdhyAya na karavo. (19) patana-koI moTA rAjAnuM athavA rASTrapuruSanuM mRtyu thAya to teno agnisaMskAra na thAya tyAM sudhI svAdhyAya karavo nahIM tathA navAnI nimaNuMka na thAya tyAM sudhI UMcA avAje svAdhyAya na karavo. (20) audArika zarIra-upAzrayanI aMdara athavA 100-100 hAtha sudhI bhUmi upara bahAra paMcendriyajIvanuM mRtazarIra paDyuM hoya to te nirjIva zarIra hoya tyAM sudhI svAdhyAya na karavo. (21thI 28) cAra mahotsava ane cAra pratipadA-ASADha pUrNimA, (bhUtamahotsava), Aso pUrNimA (indra mahotsava), kArtika pUrNimA (skaMdha mahotsava), caitrI pUrNimA (yakSamahotsava, A cAra mahotsavanI pUrNimAo tathA te cAra pachInI kRSNapakSanI cAra pratipadA (ekama) ema ATha divasa svAdhyAya na karavo. (29thI 30) prAtaHkAle ane sabhyAkALe dizAo lAlakalaranI rahe tyAM sudhI arthAta sUryodaya ane sUryAstanI pUrve ane pachI eka-eka ghaDI svAdhyAya na karavo. (31thI 32) madhya divasa ane madhya rAtrie AgaLa-pAchaLa eka-eka ghaDI ema be ghaDI svAdhyAya na karavo. uparokta asvAdhyAya mATenA niyamo mUlapAThanA asvAdhyAya mATe che. gujarAtI Adi bhASAMtara mATe A niyamo nathI. vinaya e ja dharmanuM mUla che. tethI AvA AvA vikaTa prasaMgomAM gurunI athavA vaDIlanI icchAne AjJAne ja vadhAre anusaravAno bhAva rAkhavo. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svAdhyAya ke pramukha niyama (1) (3) isa sUtra ke mUla pATha kA svAdhyAya dina aura rAtrI ke prathama prahara tathA cauthe prahara meM kiyA jAtA hai| prAta: USA-kAla, sandhyAkAla, madhyAhna aura madhya rAtrI meM do-do ghaDI (48 miniTa) svAdhyAya nahIM karanA cAhie, sUryodaya se pahale 24 miniTa aura sUryodaya ke bAda 24 miniTa, isa prakAra do ghar3I sabhI jagaha samajhanA caahie| mAsika dharmavAlI striyoM ko svAdhyAya nahIM karanA cAhie, isI prakAra unake sAmane baiThakara bhI svAdhyAya nahIM karanA cAhie, jahA~ ye striyA~ na hoM usa sthAna yA kakSa meM baiThakara svAdhyAya kiyA jA sakatA hai| nIce likhe hue 32 asvAdhyAya-prasaMgo meM vA~canA nahIM cAhie(1) AkAza sambandhI 10 asvAdhyAyakAla (1) ulkApAta-bar3A tArA TUTe usa samaya 1 prahara (tIna ghaNTe) taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie / (2) digdAha--kisI dizA meM adhika lAla raMga ho athavA kisI dizA meM Aga lagI ho to svAdhyAya nahIM karanA cAhie / garjArava-bAdaloM kI bhayaMkara gaDagaDAhaTa kI AvAja sunAI detI ho, bijalI adhika hotI ho to 2 prahara (cha ghaNTe) taka svAdhyAya nahIM karanA caahie| nirghAta-AkAza meM koI vyantarAdi devakRta ghora garjanA huI ho athavA bAdaloM ke sAtha bijalI ke kaDAke kI AvAja ho taba ATha prahara taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie / vidyuta--bijalI camakane para eka prahara taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie yUpaka-zukla pakSa kI prathamA, dvitIyA aura tRtIyA ke dino meM sandhyA kI prabhA aura candraprabhA kA milAna ho to use yUpaka kahA jAtA hai| isa prakAra yUpaka ho usa samaya rAtrI meM prathamA 1 prahara svAdhyAya nahIM karanA cAhie (8) yakSAdIpta--yadi kisI dizA meM bijalI camakane jaisA prakAza ho to use yakSAdIpta kahate haiM, usa samaya svAdhyAya nahIM karanA cAhie / dhUmikA kRSNa-kArtika se mAgha mAsa taka dhuMe ke raMga kI taraha sUkSma jala ke jaisI dhUmasa (koharA) par3atA hai use dhUmikA kRSNa kahA jAtA hai isa prakAra kI dhUmasa ho usa samaya svAdhyAya nahIM karanA cAhie / Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (9) mahikAzveta-zItakAla meM zveta varNavAlI sUkSma jalarUpI jo dhUmasa par3atI hai vaha mahikAzveta kahalAtI hai, usa samaya svAdhyAya nahIM karanA cAhie / (10) rajodghAta-cAroM dizAoM meM teja havA ke sAtha bahuta dhUla uDatI ho aura sUrya DhaMka gayA ho to rajodghAta kahalAtA hai, usa samaya svAdhyAya nahIM karanA caahie| (2) aitihAsika zarIra sambandhI 10 asvAdhyAya-- (11,12,13) hADa-mAMsa aura rudhira ye tIna vastue~ jaba-taka agni se sarvathA jala na jAe~, pAnI se dhula na jAe~ aura yadi sAmane dikhAI deM to svAdhyAya nahIM karanA cAhie / phUTA huA aNDA bhI ho to bhI asvAdhyAya hotA hai| (14) mala-mUtra--sAmane dikhAI hetA ho, usakI durgandha AtI ho taba-taka asvAdhyAya hotA hai| zmazAna--isa bhUmi ke cAroM tarapha 100-100 hAtha taka asvAdhyAya hotA (16) candragrahaNa-jaba candragrahaNa hotA hai taba jaghanya se 8 muhUrta aura utkRSTa se 12 muhUrta taka asvAdhyAya samajhanA cAhie / (17) sUryagrahaNa-jaba sUryagrahaNa ho taba jaghanya se 12 muhUrta aura utkRSTa se 16 muhUrta taka asvAdhyAya samajhanA cAhie / (18) rAjavyudgata-najadIka kI bhUmi para rAjAoM kI paraspara lar3AI calatI ho, usa samaya tathA lar3AI zAnta hone ke bAda eka dina-rAta taka svAdhyAya nahIM karanA caahie| patana-koI bar3e rAjA kA athavA rASTrapuruSa kA dehAnta huA ho to agnisaMskAra na ho taba taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie tathA usake sthAna para jaba taka dUsare vyakti kI naI niyukti na ho taba taka UMcI AvAja meM svAdhyAya nahIM karanA cAhie / (20) audArika zarIra-upAzraya ke andara athavA 100-100 hAtha taka bhUmi para upAzraya ke bAhara bhI paJcendriya jIva kA mRta zarIra par3A ho to jaba taka vaha nirjIva zarI vahA~ par3A rahe taba taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie / (21 se 28) cAra mahotsava aura cAra pratipadA-ASAr3hI pUrNimA (bhUta mahotsava), Aso pUrNimA (indriya mahotsava), kArtika pUrNimA (skandha mahotsava), caitra pUrNimA (yakSa mahotsava) ina cAra mahotsavoM kI pUrNimAoM tathA usase pIche kI cAra, kRSNa pakSa kI cAra pratipadA (aikama) isa prakAra ATha dinoM taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie / Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (29 se 30) prAtaHkAla aura sandhyAkAla meM dizAe~ lAla raMga kI dikhAI deM taba taka arthAt sUryodaya aura sUryAsta ke pahale aura bAda meM eka-eka ghar3I svAdhyAya nahIM karanA cAhie / (31 se 32) madhya divasa aura madhya rAtrI ke Age-pIche eka-eka ghar3I isa prakAra do ghar3I svAdhyAya nahIM karanA caahie| uparokta asvAdhyAya sambandhI niyama mUla pATha ke asvAdhyAya hetu haiM, gujarAtI Adi bhASAntara hetu ye niyama nahIM hai / vinaya hI dharma kA mUla hai tathA aise vikaTa prasaMgoM meM gurU kI athavA bar3oM kI icchA evaM AjJAoM kA adhika pAlana karane kA bhAva rakhanA cAhie / Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarAdhyayanasUtra bhAga 3 (a. 15-24) chI viSayAnubhAziSThA anu. viSaya pAnA naM. 1 1 2x 31 e www o Cu u4 u4 u4 u8 1 paMdrahaveM adhyayana kA prAraMbha aura bhikSugurApratipAhana 2 solahaveM adhyayana kA prAraMbha aura haza pralayarthasamAdhisthAna 3 satrahaveM adhyayana kA prAraMbha aura pApazramAzoMThe sva35 DA varzana 4 aThArahaveM adhyayana kA prAraMbha aura saMjayanRpa Deyaritra chA vArzana 5 saMyamuni yaritra vArzana meM saMyanRpa cho bhuni darzana 6 bhuniche pAsa saMyanRpachI kSabhAyAyanA ke liye prArthanA 7 saMyanRpa cho bhuniSThI aura se kSamAdhAna 8 saMyanRpa ho bhuniThA upadeza 8 bhuniche upadezase rAma hA pratyAgraharA puranA 10 saMyamuniche prati chocha seTha bhuni De prazna 11 nyiAvAdhAbhitaSThA pratipAhana 12 ThyiAvAhiyoM De pApachAritva chA varzana 13 ghyiAvAdhyioM u bhataLe zravA se nivRti dhArA chA jthana 14 kSatriya rAya RSiThA upadeza 15 kSatriya rARSi dvArA apane AdhAra DA pratipAhana 16 AyuThe jJAnaDe viSayameM zinazAsana De mahatva chA pratipAhana 17 jhira se kSatriyarARSi DA upadeza 18 saMzya bhuniSTho apane urttavya meM rahane u upaheza bharata yaDI DA ghAhA 18 bharata yavartI DI jthA 20 sagara yavartI DI jthA 21 bhadhavA yanvartI chI thA 22 sanAbhAra yavartI DI jthA 23 zAMtinAtha DI jthA 24 zrI kuMthunAtha DI thA 25 zrIbhat maranAtha DI jthA 26 mahApana yavartI chI thA u8 3e 40 41 41 41 44 pa1 43 6 71 73 75 uttarAdhyayana sUtra : 3 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anu. 27 hariSeA yavartI DI prathA bhya yavartI DI prathA viSaya 28 28 zAlI prathA 30 yA pratye'ddha nAbha ke 55eDU rAma DI prathA 31 32 dvibhuja rAma DI prathA 33 nagagati rAbha DI prathA 34 udyAyana rASbharSi DI prathA 34 prAzIrAma nanhana jalaheva DI prathA u vibhyarASY DI prathA 37 mahAjatarAma DI prathA 38 unnIsaveM adhyayana prA prAraMbha aura usa DI avatarazi 3 mRgA putra yaritra prA vana 40 41 jIsaveM adhyayana kA prAraMbha aura mahAnirgrantha sva3pa aa varzana jhIsaveM adhyayana aura kheDAntayaryA meM samudrapAla nidraSTAMta 42 jAIsavAM adhyayana aura neminAtha dve yaritra kA varSAna 43 tevIsavAM adhyayana aura pArzvanAtha ke yaritra nipA 44 yordhasavA~ adhyayana-aSTa pravayana mAtAoM kA varzana uttarAdhyayana sUtra : 3 || AHNA || pAnA naM. 190 86 87 88 95 95 106 110 124 140 140 141 146 147 174 188 246 291 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMdrahaneM adhyayana kA prAraMbha aura bhikSuguNapratipAdana paMdaramA adhayayanano prAraMbha caudamuM adhyayana saMpUrNa thayuM, have paMdaramA adhyayanane prAraMbha thAya che. A adhyayananuM nAma sabhikSu adhyayana che caudamA adhyayananI sAthe A adhyayanane saMbaMdha A pramANe che.-caudamA adhyayanamAM ninidAnatA guNarUpathI pragaTa karavAmAM Avela che. ane te bhikSune ja hoya che kAraNake, bhikSupaNuM guNane AdhIna hoya che. A mATe A adhyayanamAM bhikSuonA guNonuM kathana karavAmAM Avaze. A saMbaMdhane laIne ene prAraMbha karavAmAM Avela che. A adhyayananuM sahuthI paheluM sUtra che. "oLa" ItyAdi! anvayArtha-je bhai-aunama muni bhAvanuM huM rikSAmi-variSyAmi sevana karIza e bhAvanAthI dhanaM-dharmaka uttama kSamA Adi rUpa athavA zrata cAritra rUpa dharmane sami- aMgikAra karIne diH bIjA munionI sAthe rahe che. ekalA nahIM kAraNake, ekalA rahevAne AgamamAM niSedha che tathA 3 guraH mAyA rahita banIne ja je anuSThAnamAM parAyaNa banI rahe che. khiyALachinna-nijAnAnA ane nidAna zalyathI varjIta thaIne laMcavuM najharatAM nA pUrva paricita pitA AdinI sAthe tathA pAchaLathI jenI sAthe saMbaMdha baMdhAya che evA zvazura AdinI sAthenA paricayane tyAga karI de che ane gAmA-mamaH kAma abhilASAthI rahita banIne athavA mokSAbhilASI banIne ja anAyAsa - jJAna sAdhunA tapa anuSThAna AdithI aparicita kuLamAM AhAra AdinI gaveSaNa karatAM karatAM ritrita aniyata vihArI bane che ka mapUsa mikSu teja bhikSu che. bhAvArtha -AvA pUrvokta guNa viziSTa AtmA ja bhikSu che AthI ja ahIM sAdhuonI bhikSapaNAnI nimittabhUta caubhaMgI pragaTa karavAmAM Ave che-jema (1) siMhatAe nikkhamaMti siMhattAe viharaMti (2) siMhattAe nikkhamaMti siyAlattAe viharaMti (3) siyAlattAe nikkhamaMti siMhattAe viharaMtI. (4) siyAlattAe nivavati sivATAvidAMti A cAra bhAgamAM siMhavRttithI nikaLane siMhavRtithI ja vicAravuM e prathama bhaMga sarvottama che. je 1. A vAtane sUtrakAra vizeSarUpathI pragaTa kare che "jAgaraNa ityAdi! anvayArtha-jA-cAdA sadanuSThAnamAM tatpara, jinita AzvavathI nivRtta veviyA-vita AgamanA jJAtA tathA cAyarivA-sAmarakSitaH AtmAnA rakSaka ane-ajJaH heya ane upAdeyanI buddhithI saMpanna ane saMsI -sarva jIvone pitAnA samAna samajavAvALA muni abhimA-garamaws parISaha ane upasargone parAjIta karIne rovara-nAgoparata kAmaganI abhilASAthI rahita banIne -vola vicare che, vaLI te vihAramAM - je biji na sarijhau- njipi naM jIraH kaI paNa sacitta acitta ane mizra-vastuomAM Asakta banatA nathI mirahUmig? eja bhikSu che. "vivAra kiravA A padanI "vita mAlita evI paNa chAyA bane che. Ane artha A pramANe che uttarAdhyayana sUtra : 3 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prApta samyaggadarzana AdinI rakSA karavAmAM tatpara banelA evA jIva ajIva Adi tatva jenAthI jANI zakAya che te veda che. e vedanA jANavAvALA vedavit kahevAya che. jyAre "divA zita" evuM pada rAkhavAmAM Ave tyAre vedane jANavAvALI je vidA-buddhi-jJAna jeNe mugatimAM paDatI AtmAnI rakSA karela che. evo bIjo artha thAya che. je suni Agama anukULa samAcaraNuMzIla hoya che enAthI ja AtmAnuM rakSaNa thAya che. AthI e vAta sUcita bane che. bhAvArtha-je muni sadanuSThAnamAM tatpara rahe che, AmravathI nivRtta bane che, arthAta evuM kRtya nathI karatA ke, jenAthI tene navIna karmone baMdha thAya. Agamana jANanAra hoya che. durgatithI-patananA hetabhUta apadhyAna Adi anarthothI bacatA rahe che. heya upAdeyanA jJAnathI jenuM aMtaHkaraNa vAsita rahe che. A saghaLA jI mahArA samAna ja che evuM jANIne koIne paNa kadI satAvatA nathI. parISaha ane upasargothI je kadI calAyamAna thatA nathI ane keIpaNa padArthamAM temanuM mana lalacAtuM nathI eja bhikSu che. 2 tathA-"gosaMva ItyAdi ! anvayArtha-suni gaurava-gArAvadha asabhya vacanarUpa Akroza ane tADanArUpa vadhane potAnA dvArA pUrvakRta karmanuM phaLa virU-vividyA jANIne dhIre -rakAra e samaye bha rahita temaja sadanuSThAnamAM tatpara ja banI rahe ane gAyatta--gAtmaka asaMyama sthAnethI potAnA AtmAnuM rakSaNa karatA rahe ane nima-gamanA saMyama tathA tapanI ArAdhanA karavAmAM AvatA parISaha ane upasargothI anAkuLa mana thaIne tathA gAdide-saMbagg: satkAra puraskArathI saMskRta ane puraskRta thavAthI paNa harSabhAvathI rahita thaIne nizA-nirAM vaheta apratibaMdha vihAra kare. vihAramAM siM gahiyAsa- gayANI AvatA saghaLA parISaha ane upasargone te sahe che. AvI paristhitivALA je hoda-ja mati je muni hoya che. te sivuM e muni ja bhikSu kahevAya che. bhAvArtha-A adhyayanamAM sUtrakAra bhikSunAM lakSaNo batAvI rahyA che. emanA ja saMbaMdhathI teo kahe che ke, je munirAja vihAra karatA samaye Akroza ane vadha pariSahathI calita thatA nathI. paraMtu "A Akroza ane vadhu mA pUrvakRta karmoe ja mArI sAme upasthita karela che. AthI mAre ene madhyasthabhAvathI sahana karavAM joIe. je jarA sarakho paNa cittamAM enAthI kSobha bhAva jAgI jAya te huM asaMyama sthAnomAM patita banI jaIza." evuM samajIne tene sahana kare che. ane temanA manamAM e vicAra sadAnA mATe banyo rahe che ke, tapa ane saMyamanI kasoTI pratikULa saMgamAM ja thAya che. AthI tapa saMyamanI ArAdhanA karavAmAM mAre je parISaha ane upasargone sAmano kare paDe che te enAthI tapa saMyamanI daDhatA thAya che. enAthI mane ghaNe meTo lAbha thAya che. tathA satkAra sanmAna maLavA chatAM paNa jemanA cittamAM thoDo sarakhe paNa harSane bhAva jAgRta thatuM nathI kemake, uttarAdhyayana sUtra : 3 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dveSa je rIte emane rihAya kahevAmAM Avela che. e pramANe hu bhAva paNa parihA kahevAyela che. kemake, ha bhAva rAga pariNati rahe che. tathA anukULa ane pratikULa sayAgane munijana sahana karatA rahe che. eja vAta namadhyAsIta" A pada dvArA sUtrakAre pradarzita karela che. A prakAranI paristhItithI saMpanna muni bhikSu kahevAya che. / 3 / / "patuM sAmaLa, ItyAdi ! "tuM kheMcaLamaI ItyAdi. anvayA--je muni ta sathaLAmAM maphattA--mAntam racanAsanammA asAra zayana--saMstAra ADhi, Asana-pITha lakAdikane upayogamAM laIne tathA upalakSaNuthI asAra AhAra tathA vastrAdikanuM sevana karIne tema ja sI" nirde haMsamasanuM 2 maphattA--gItoLuM vividha zamArja 7 mattA ThaMDI ane uSNutAnI vedanAne ane vividha prakAranA DAMsa, macchara, mAMkaDa, sulasula Adi chavA dvArA utpanna thatI vedanAne sahana karIne amane anyapramanA sthira citta banI rahe che tathA asaMdidu-asaMmardaSTaH DAMsa, macchara AdithI rahita sthAnanA lAbhathI prasannacitta thatA nathI. A pramANe duHkha ane sukhamAM samacatta rahIne ttiLa gati. cAsaN sa mivavuM janam adhyAsIta saH mikSuH prApta thatA sukha ane duHkhane zAMtithI sahana kare che teja bhikSu che. p * bhAvA--prAnta zayana AAsana Adine upayAgamAM letI vakhate A ThIka nathI, navu. hAvu. joIe tathA A AhAra Adi leAjana sAmagrI nirasa che, sarasa hAta tA sArUM thAta, A ThaMDInI ane uSNutAnI vedanA sahana thatI nathI. paraMtu zuM karIe, sahevI paDe che. Ane mATe bIje kAI upAya nathI" ityAdi. vicArAthI rahita jemanI STi che evA sAdhujana ja bhikSu che. padArthAMmAM viSama dRSTivALA munijana bhikSu nathI. 4 "to sakriya ityAdi. anvayA--je muni pim-satama satkArane-abhyutthAnAkrikarUpa vizeSa pratipattine na rUjInu--na rUti cAhatA nathI, na jUtha--na dhUnAm na pUjAne cAhe che, na vajrapAtra aAdinI prApti rUpa pratiSThAne cAhe che. jo navAM nAvi yaMttama tema na te leAkA mane vadhana kare." A pramANe potAnA vizeSa satkArane cAhe che. te pAMsarugo-prasaMzAn dhrutaH peAtAnI guNagAnanI prazaMsAnA abhilASI tA kaI rIte khanI zake ? nathI anaMtA. evA se-1; te sAdhu sannA sanni-sahita bIjA munienI sAthe ja rahe che, athavA te SaTkAyanA jIvAnI rakSA rUpa hita karavAmAM parAyaNa rahe che. Ayavesa-gAmaveSajJa karajanA uttarAdhyayana sUtra : 3 3 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apanayanathI zuddha AtmAnA svarUpanA gaveSaka hoya che. saM saMgata samyak yatanA saMpanna hoya che, sukha-sutrataH pAMca mahAvratadhArI hoya che, tavI-tAvI prazastatapanI ArAdhanAmAM parAyaNa rahe che. te umarelva-4 milsa teja bhikSu kahevAya che. AthI sUtrakAre e pradazita karela che ke, munie satkAra puraskAraparIha sahana karavA joIe bhAvArtha-pitAnI pratiSThAmAM jene rAga nathI tema apratiSThAmAM jene dveSa nathI, prazaMsAthI jene harSa nathI ane niMdAthI jene amarSa-duHkha nathI, vaMdanAmAM jene meha nathI ane tiraskAramAM jene kSobha nathI. SaTkAyanA jInI rakSA karanArA parama karUNa jene aMtaHkaraNamAM sadAe vaselI rahe che. anya munionI sAthe je vicare che ane ekalA nathI vicaratA. zuddha AtmAnA svarUpanI gaSaNAmAM je magna banIne ja rahe che. pAMca mahAvratanI ArAdhanAmAM je kadI paNa doSa AvavA detA nathI, anAna Adi taponuM AcaraNa karavAmAM jemane adhika uhAsa thAya che teja bhikSu che. A pA nA pu" ItyAdi ! anvayAtha--vena jenA prasaMgamAM AvavAthI muni vidya-kavita pitAnA saMyamarUpI jIvanane bIlakula naha-jAti cheDI de che. athavA simAM mo frcha-naM moTuM nivechati samasta kaSAya ane nekaSAyarUpa mohanIya kamane baMdha kare che. A prakArane nAnA-nAnArI nara ane nArIone paricaya tasI-tapI tapamAM parAyaNa muni pade-jagari choDI de che tAtparya e che ke-jo strI sAdhvI hoya te pitAnA brahmacaryanI rakSA mATe nA nAma puruSanA paricayane choDI de che. agara "nA" munI hoya te nArI arthAt strInA paricayane choDI de che, athavA sAdhvI strI ane puruSa baMnene paricaya cheDI de che e rIte sAdhu paNa strI tathA puruSa bannene paricaya cheDI de che, tathA abhuta viSayamAM joDAI-vaMda utsukatAnA bhAvane ane upalakSaNathI muktamAM smRtirUpa bhAvane paNa nara-paiti parityAga karI de che te mig-samikSa munija sAcA bhikSu che. mAdA A pramANe siMhavRttipUrvaka vihAramA parISaha jaya karavAthI muni bhikSutAnuM samarthana karIne have sUtrakAra piDavizuddhidvArA bhikSutAnuM samarthana kare che- chinna" ItyAdi ! anvayArtha-jina-kirama vastrAdikanA chedanathI zubhAzubhanA nirUpaka sUtranuM nAma chinna sUtra che. ene jANanAra vyakti vUtrAdikana chinna joIne athavA te uMdarathI kApavAmAM Avela joI ne temaja agni Adi dvArA dadha thayela joIne zubha ane azubhanuM nirUpaNa kare che. chinna" A upalakSaNa che. AthI kAjala kardama Adi dvArA upalita vastrAdikane jeIne paNa zubhAzubhanuM nirUpaNa kare che. kahyuM paNa che- nA navena-dasTi, kUlamavira ni viTTa. tunniya-kuTTiya-pajjavalIDhe, hoi vivAgu suho asuho vA // 1 // cattAri devayAbhAgA, doya bhAgAya mANusA / AsurA ya duve bhAgA, majjhe vatthassa rakkhaso // 2 // devesu uttamo lAho, mANussesu ya majjhimA / / Asure su ya gelannaM maraNaM jANa rakkhase // 3 // uttarAdhyayana sUtra : 3 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vastramAM kadAca AMjaNu-kAjaLa lAgI jAya, khaMjana gADAnA paiDAnI maLI lAgI jAya, yA kaIma arthAt kAdava lAgI jAya, athavA vastrane kadAca uMdara kApI nAkhe, athavA te AgathI baLI jAya, athavA-te tUNita arthAta rakuM karavAmAM AvetuNavAmAM Ave, kudita arthAta chidravALAM hoya, athavA gAya Adi pazuothI cavAcelAM hoya, te enAM zubha ane azubha phaLa thAya che. che 1 . vastranA kayA bhAgamAM kenA nivAsa che ane kyA bhAgamAM AMjaNa Adi lAgavAthI ke, uMdara Adi dvArA chidra vagere thavAthI zuM phaLa thAya che te kahe che- vastramAM nava bhAganI kalapanA karavI joIe temAM cAra bhAga devanA hoya che, e bhAga manuSyanA, be bhAga asuronA hoya che. ane vastrane vacalo bhAga rAkSasono hoya che. je 2 denA bhAgomAM uttama lAbha thAya che. manuSyanA bhAgomAM madhyama lAbha thAya che, asuronA bhAgomAM levAnI thAya che, ane rAkSasenA bhAgamAM maraNa thAya che. evA kajjala-kardama gomaya lipte vAsasi dagdhavati sphaTite vaa| cintyamidaM navadhA vihite'smin iSTamaniSTaphalaM ca sudhIbhiH // 2 // bhogamAptirdevatAMze narAMze, putraprAptiH syAdrAkSasAMze ca mRtyuH prAnte saMveze'pyaniSTaM phalaM syAt, proktaM vastre nUtane sAdhvasAdhu // 3 // A viSayamAM ratnamALAmAM A pramANe kahyuM che-- vastranA khUNAmAM devene nivAsa che, bane taraphanA bane khUNAnI vacamAM manuSyane nivAsa che, vaccenA traNa bhAgomAM rAkSasane nivAsa che. Aja pramANe zacyA, Asana ane pAdukAnA viSayamAM paNa samajavuM joIe. je 1 | kadAca vastramAM AMjaNa lAgI jAya, athavA kAdava lAgI jAya, athavA chANa lAgI jAya, athavA vastra kadAca baLI jAya ke, phATI jAya, te nava koSTaka yaMtramAM enuM zubha ane azubha phaLa samajI levuM joIe. | 2 devatAnA aMzamAM AMjaNa Adi lAgavAthI bhogaprApti thAya che, manuSyanA aMzamAM putraprApti thAya che, rAkSasanA aMzemAM mRtyu thAya che. tathA vasanA prAta bhAgamAM sarvatra aniSTa phaLa thAya che. A prama Ne navA vastramAM kAjaLa AdinA dvArA zubha azubha phaLa samajavuM joIe 5 3 A mata mujaba vastranuM zubhAzubha sUcaka yaMtra A pramANe che. rAkSasa bhAga deva bhAga-- deva bhAga zakSasa manuSya bhAga- manuSya | rAkSasa manuSya -manuSya bhAga ! deva | rAkSasa ! deva Tava bhAga- 1 rAkSasa bhAga chinna sUtrane jANanAra A saghaLA nimittothI zubha azubhane batAvI zake che. -~-deva bhAga uttarAdhyayana sUtra : 3 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjuM cha svarazAstra tathA trIjI che. bhaumazAstra, bhaumazAstra e batAve che ke, bhUminA ka'pavAthI zubhAzubha kaI rIte jANI zakAya che kahyu che-- " zabdena mahatA bhUmiryadA rasati kampate / senApatiramAtyazca rAjA rASTraM ca pIDyate // 1 // 11 arthAt--jo pRthvI meATA avAja sAthe kAMpatI haiAya te senApati, maMtrI rAjA ane rASTrane pIDA kAraka che. ceAthu' aMtaviva-gantarikSam AkAzagata gaMdhavanagara Adine joine zubhAzubhane pragaTa karavu te antarikSa nimittajJAna che. ' jema-- " hiM sacavAtAya, mAMnISTha dUrAM nAm / avyaktavarNa kurute, balakSobhaM na saMzayaH // 1 // gaMdharvanagaraM snigdhaM, saprakAraM satoraNam somyAM dizaM samAzritya rAjJastad vijayaM karam arthAt--jo gandhanagara kapila--tAmra va tu hoya te ghAsane nAza thAya che. mAMjI--lAla vaNu vALu heAya te gAyAnuM haraNa thAya che. akta aspaSTava vALu hAya teA senAmAM upadrava thAya che. emAM kaija saMzaya nathI // 1 // jo gandhanagara pUrva dizAmAM hAya ane te snigdha-cIkaNu hAya te rAjane vijaya apAvanAra hAya che. / 2 / pAMcamu' nimittajJAna che muviLa" --svapna zAstra--jema-- " gAyane rodanaM vidyAnnartane vadhabandhanam / hamane zocana brUyAt paThane kalahaM tathA // 1 // 77 "| uttarAdhyayana sUtra : 3 '' arthAt--jo svapnamAM gAyana gAya te tenuM phaLa rudana-raDAvanArU thAya che. nRtya-nAcavuM thAya te vadha ane baMdhana thAya che. hase te! cIMtA karAvanAra thAya che. ane bhaNe te kalahu karAvanAra thAya che. / / 1 / chaThThuM nimittajJAna che jIvavuLa jALa hAthI gheADA ane strI puruSa AdinAM lakSaNAne joI ne enA zubhAzubhanuM kathana karavu' sAtam' nimittajJAna che taMtra vadhu vijha-jhuMTavAstuvidyAm daMDa vAstu vidyAdaDanAM eka pa athavA e pava joIne tenA sArApurAnuM kathana karavuM tema ja mahAna AdinI racanA joine tenA zubhAzubhanu` kathana karavu. baMdhiyAra-avirAram aMgonuM pharakavu' adrithI zubhAzubha kahevu sutta vinaya-vinayaH pakSI AdinA zabdodvArA zubhAzubha jANavuM. A saghaLA nimittajJAna che. enu nAma nimittavidyA paNa che. ne vinarde T nauresa mizrva-ne vidhAmine nIti samajI A vidyAe dvArA je muni AjIvikA calAvatA nathI. enuM nAma bhikSu de. arthAt A AThe aMgeAmAM kahela nimittone karatA nathI teja sAdhu che. chatA 6 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tathA-" aMta ? ItyAdi ! anvayArtha-saMd-trama maMtronuM jU-jU mULa-vanaspati-jaDI buTInA guNonAM pratipAdaka zAstramAM aneka prakAranA viruM vijJariMtaM-vividha vaidya vattAm vadha saMbaMdhI vicAronuM vamaLa-vicaT-ina-nesiMA-nana-vina -jUna-netra-knAna vamana, vamanane upAya athavA vamananuM phaLa, virecana-zuddhinA upAya athavA virecananAM phaLa dhUma-bhUtane DarAvavAmATe manaHzilA AdinA phaLa, dhUpa, netra-netra rogane mATe samIrAMjana, ane snAna-saMtAnane mATe maMtraSadhi jaLathI abhiSeka aApura sarapa-atare ITY rega avasthAmAM saMbaMdhionuM smaraNa karavAnI, ttiriama-kritija pitAnA ane bIjAnA regone pratikAra minAja-mrikAi pariNAthI e badhAne anarthanuM mULa jANIne ane pratyAkhyAna parijJAthI parityAga karI no -zaH ghaunnata je saMyama mArgamAM vicare che, te mi-maNuM te bhikSu che. 8 tathA-"ttiyA." ityAdi ! anvayArthI--rica-TO-3-jayapurA- kSatriya- rAnakuvA kSatriya vaMzamAM janmelI vyaktionI, viziSTa zaktizALI pahelavAnonI ugra vaMzamAM utpanna thayela manuSyanI, ane rAja puruSanI tathA mA-brAhmaNa brAhmaNa janenI ane magr-madi bhegIjanonI, rAjyamAnya AmAtya AdikanI tathA lividA giro-vividhA ziklinaH aneka prakAranA zilpIjanonI jevA kerathakAra, citrakAra Adi kArIgaronI sipUvaeN-ojaqnA je munijana "e ghaNAja sArA che, ene satkAra puraskAra kare." A pramANe bIjAne no vacano vatti kahetA nathI paraMtu temanI taitara e kaleka pUjAne triA -jrajJAza parijJAthI sAvadyarUpa jANIne ane pratyAkhyAna parijJAthI ene parityAga karI ripattine saMyamamArgamAM vicare che ja misa mikSa tenuM nAma bhikSu che. chellA ta--"iio ityAdi. anvayArtha-je nidi - di: je gRhastha jana ghanarU-majinera dIkSita banelA sAdhu dvArA pUrve hirA-gsThA jovAmAM Ave ane temanI sAthe paricaya paNa thaI gayela hoya -vA athavA magar-mAtranatera gRhasthAvasthAmAM rahelA e sAdhudvArA saMpA dave-saMtatA magH pahelA paricayamAM Avela hoya te siM-tejAma A banne prakAranI avasthAmAM paricita evA gRDasthAnuM no-: je sAdhu purUvaMddA-judauzikAma A leka saMbaMdhI phaLanAM mATe-vastra pAtrAdikanI emanI pAsethI prAptinA nimitte saMthAM na ra rasa fmaghu-saMtava jAti samig. paricaya karatA nathI te bhikSu che. 10 || uttarAdhyayana sUtra : 3 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tathA--" kacaTIST : ItyAdi ! anvayArtha-fzaM-Hi gRhastha jano taraphathI sApa movaLa-zAnAnapAnamorane zayana-zayA saMstArana Adi, AsanapITha phalaka Adi, pAna -dhauta jalAdika bhajana-vizuddha AhAra Adi tathA vivi ravIrUE sAmaM-vividhe pArijAjei anekavidha acitta-eSaNIya piMDa khajUra Adi, svAdima-laviMga dikarUpa svAdima vastu - pitAnA gharamAM vidyamAna hovA chatAM paNa kRpaNatAvaza je ApavAmAM Avela na hoya tathA durlabhadhi hevAnA kAraNe parigipratiSine eNe evuM paNa kahI dIdhuM hoya ke, he bhikSa ! tame amArA ghara upara bhUlecuke paNa AjathI koI dIvasa paga mukaze nahIM. huM tamane kAMI paNa ApanAra nathI. A pramANe AvavAnI manA karI hoya chatAM paNa niyaM-niH nigraMtha sAdhu ta na pasapha-tatra na pachi emanA upara dveSabhAva rAkhatA nathI. samig - miH te bhikSu che. A pramANe pratikULanA upara paNa kodha na kare temaja A kathanathI azeSa bhikSA saMbaMdhI doSane paNa parihAra sAdhue kara joI e. ema A vAta jANI zakAya che. je 11 che have ahIM grAmaiSaNanA doSone parihAra kahevAmAM Ave che - "vaM zivA" ItyAdi ! anvayArtha-vivi-vividha aneka prakAranA vADumasAma-vAima brAIma khAdya-acitta-eSaNIya piMDa. khajUra Adi AhAra, svAdya-laviMgAdika AhAra, tathA gadArapALAM-gAdAjapAna anAdikathI niSpanna reTI AdirUpa AhAra ane pIvA yogya dUdha AdirUpa AhAra jafuM-gna: bIjA dAtA gRhasthane tyAMthI ja ri-jata dvirita mAtrAmAM alpa paNa maLe te paNa davA ene prApta karI ko-: je sAdhujana saM-tama e prApta AhAra dvArA niri-trividhena mana, vacana ane kAyAthI narg-nAkakalpane bAla galAna Adi munio upara dayA karatA nathI-arthAt prApta thayelA e AhArane vibhakta karI ene pradAna nathI karatA te bhikSu nathI, kemake, "gavimAgI no "je saMgIne vibhAga nathI karatA te mokSa meLavI zakatA nathI" temaja je sAdhu baLavacaTzAsa--manovAkuvaMraH mana vacana ane kAyAthI susaMvRta thaIne e bAla glAna Adi sAdhujano upara anukaMpA rAkhe che arthAta pitAne prApta thayela zeDA AhAra Adine paNa vibhakta karIne temane Ape che sa mig-3 mikSa teja bhikSu che. athavA te AhArAdikanI prazaMsA karatA nathI ane upalakSaNathI niMdA paNa karatA nathI. arthAt manane anukUla AhAra AdinI prazaMsA ane mananA pratikUla-AhAra AdinI niMdA karatA nathI. manavacana ane kAyAthI susaMvRta thaIne rahe teja bhikSu kahevAya che. gRddhinA abhAvamAM aMgAra deSane parihAra kahela che. (12aa tathA-"mAthAma" ItyAdi ! anvayAMtha-sAghu vaMtarArUM ziva-pAntastrAuna trinea AhArane mATe daridra kuLamAM paNa jAya, evuM na kare ke, sadA dhanikanA gheraja bhikSA mATe jAya. kemake, Ama karavAthI niyatapiMDanI prApti thatI hovAthI e sAdhunA mATe pitAnA dharmanI hAninuM kAraNa banI jAya che. AthI daridrakaLAmAM bhikSA mATe javAthI emane gAvAma-gAvAma zAka AdinuM avasAvaNa-osAmaNa eLelA masAlAvALA athavA vagara masAlAnuM mIThA maracAMvALuM pANI athavA navatayvbhktm vanI mI-yaDI athavA sIyaM sauvIra javodagaM ca-zItaM sauvIrayavodakaM ca uttarAdhyayana sUtra : 3 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ payu Sita (vAsI) bhAta athavA rU|TI Adi upalakSaNuthI payuSita chAza mizrita caNakAdi anna, sauvIra-kAMjI athavA javanA dhAvaNunuM pANI A badhuM maLe che. naurasa nIkuM--nisa vizvam A nIrasa AhAra che. AvA nIrasa AhAra maLatA no dAru-no hoyet evA vicArathI e sAdhue nidAna karavI joIe ke A kutsita anna che, A pANI pIvA cAgya natha" A prakArathI prAntakuLa bhikSAcArI je sAdhu hAya che teja bhikSu che. bhavA--je sAdhu peAtAnI bhikSAvRttinuM lakSa kevaLa zrImaMtAnAM ja gharane banAvatA nathI para`tu ridrInA gharAmAM paNa bhikSAvRtti mATe jAya che ane tyAM tene je kAMi nirasa AhAra maLe che ene samabhAvathI grahaNa kare che. teja bhikSuche. 13gA tathA "sa" ityAdi ! anvayA--ko joje A saMsAramAM vivi-viviyA parIkSA karavAnA nimittane laIne athavA te dveSa Adi kAraNeAne laIne vividha prakAranA sA--zA zabda trivvA trijyA: deva sabadhI, mAnuzIyA mAnuSyA manuSya saMbadhI, uttiAi-taittiA tiya iMca sa'badhI matti--mayanti thAya che. je zabda mAmAmImA raudra ane macamevA-mavamevAH atyaMta bhayAnaka hAya che.no-5 je sAdhujana AvA zabdone sauSA-jItyA sAMbhaLavA chatAM paNa La viSejhaph--na nimetti DaratA nathI--dharma dhyAnathI vicalita thatA nathI. A mivadyusa mikSuH te bhikSu che. A kathanathI e vAtanI puSTI sUtrakAre karI che ke, siMhavRttithI vihAra karavAmAM sAdhue upasaga sahiSNu khanavu joIe. bhAvA--saMsAramAM bhinna bhinna prakAranAM prANIo hAvAthI emanA vicAra paNa bhinna bhinna hAya che kAi paNa bhAvikajana hoya che ke, sAdhune jotAMja zraddhAthI emanA caraNAmAM jhukI jAya che ane emanA darzanathI peAtAnuM parama ahAbhAgya mAne che. keTalAka evA paNa hoya che ke, te e sAdhuenI parIkSA karIne pachIthI sAcA sAdhu samajyA pachI ja temane peAtAnA upAsya gurudeva tarIke mAne che. keTalAka evA hoya che ke, jemanA hRdayamAM vItarAga temaja guruenA tarapha hRdayamAM dveSanI agni saLagatI rahe che. kAI kAI deva paNa sAdhuonI parIkSA karatA hoya che. vihAra karatAM karatAM sAdhujana jyAre mArga bhUlAi jatAM bhaya kara jagalAmAM paheAMcI jAya che. tyAre temane sahAnA paNa sAmano karavA paDe che. AthI sAdhuone cAhe deva saMbaMdhI bhayaMkara raudra zabda sAMbhaLavA maLe cAhe mayukhya yA te tiya`ca saMbadhI chatAM paNa e sAdhu dhanya che ke je AvA bhayAtpAdaka raudra zabdone sAMbhaLIne paNa peAtAnA dharma dhyAnathI vicalita anatA nathI evA sAdhu ja bhikSu saMjJAnA adhikArI hoya che. / 14 / uttarAdhyayana sUtra : 3 U Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tathA-vA" ItyAdi ! anvayArtha--je sAdhu vivivAmi vivavAraMvalokamAM pracalita vividha mAnyatAone jJa parijJAthI saMyamamAM hAnIkAraka jANIne pachIthI pratyA khyAna parijJAthI teno parityAga karI de che, ane uihyAdita jJAnakiyAnI daDhatAthI yukta yadrA pariNAmamAM sukhAvaha chana vacanathI yukta athavA bIjA muniethI yukta banIne rahevAnuwvetaH saMyamanI ArAdhanA karavAmAM vilIna rahe che. ane viMA-DhiAmAM zAstrIya rahasya jJAnathI pitAnI jAtane vAsIta karIne vane-prajJA heya ane upAdeyanI buddhi saMpanna banI jAya che. temaja gamiyUyaniri- ndriA jenI indriye vazamAM che. saMvaga vipu-arvAda vighame sarva prakAranA bahAranA ane aMdaranA parigrahathI je rahita banela che tathA gArDagaggyI maMda kaSAyavALA che. zradu grAmavaravIdaSamaLI ladhunisAra, paryeSita khATI chAzathI mizrita balacaNaka Adi annane alpa mAtrAmAM je le che arthAta-anta prAnta anapAnanuM je sevana karavAvALA che evA sAdhu mUda vi- cavA dravya ane bhAvagrahane parityAga karIne, je pAra rAgadveSathI rahita banIne ravirata saMyamamArgamAM vicaraNa kare che safmavara fmadhu teja bhikSu che (tti ma-tima ma ) A prakAre bhagavAnanA moDhethI je meM sAMbhaLela che te tamane kahela che. bhAvArtha---je azilpajIvI che, jene pitAnuM keI ghara nathI temaja jene kaI mitra ke zatru nathI. Indriyo upara jeNe kAbu meLavela che. paraMtu enI mAphaka je niraM-nidriAH jenI indriye vazamAM che. sUtro viSa-sarvaraH tti sarva prakAranA bahAranA ane aMdaranA parigrahathI je rahita banela che tathA anusAruM-gaLuSAthI maMda kaSAyavALA che. stra caLamajavI- mono ladhu-nisAra, paryeSita khATI chAzathI mizrita ballacaNaka Adi annane a5 mAtrAmAM je le che arthAta-anta prAnta anapAnanuM je sevana karavAvALA che evA sAdhu 26 ji- tyajavA dravya ane bhAvagRhane parityAga karIne, tAra rAgadveSathI rahita banIne reDita saMyamamArgamAM vicaraNa kare che samigkamizaH teja bhikSu che (tti vema-tima ma ) A prakAre bhagavAnanA moDhethI je meM sAMbhaLela che te tamane kahela che. bhAvArtha-je azilpajIvI che, jene pitAnuM keI ghara nathI temaja jene koI mitra ke zatru nathI. indriyo upara jeNe kAbu meLavela che. paraMtu enI mAphaka je ca latA nathI paraMtu Indriyane ja pitAnI IcchA pramANe calAve che. parigrahanAM kaSTone sahana karavA mAM je samartha che ane aparigrahanA siddhAMtane jeNe potAnA jIvanamAM pUrNarUpathI siddhAMta mArganA anusAra utArela che, temaja e mArga upara cAlavA bIjAne je samajAve che. prabaLa kaSAyanI mAtrA jenI aMdara nathI, atyaMta maMda kaSAyavALA che. arthAta-zarIra nirvAhanA mATe ja je antaprAnta anna pAnanuM sevana kare che evA sAdhuja bhikSunI TimAM mAnavAmAM Avela che rAgadveSa sAthe emane kaI saMbaMdha hoto nathI. (tti mi) A prakAre A adhyayanane upasaMhAra karIne zrI sudharmAsvAmI jakhkhasvAmIne kahe che ke, A adhyayanamAM ahiM sudhI bhikSunA viSayamAM je kAMI kahevAyela che te badhuM zrI vIra prabhunA meDhethI meM jevuM sAMbhaLyuM che tevuM ja tamane kahela che. mArI potAnI kalpanAthI meM kAMI paNa kahela nathI. 1 zrI uttarAdhyayana sUtranA paMdaramA adhyayanane gujarAtI bhASA anuvAda saMpUrNa..15 uttarAdhyayana sUtra : 3 10 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ solahateM aghyayana kA prAraMbha aura daza brahmacaryasamAdhisthAna sALamAM adhyayananA prAraMbha-- paMdaramuM adhyayana kahevAI gayu, have seALamA adhyayanane prArabha thAya che. A adhyayanane sabaMdha 562mAM adhyayananI sAthe A prakAranA che-padaramA adhyayanamAM bhikSunA guNenuM je vana karavAmAM Avela che te brahmacarya thI yukta evA bhikSuonuM ja hAI zake che. tathA brahmacaya guptinuM pajJiAna jyAM sudhI thatuM nathInu sudhI sudRDha brahmacarya pALI zakAtu nathI. AthI enI dRDhatA mATe A adhyayanamAM brahmacaya na kathana karavAmAM Avaze. A sa MbaMdhathI AvelA A adhyayananuM A sa` prathama sUtra che. - " mukhya ne " ityAdi ! che. AnI chAyA (C anvayA--sudharmAvAmI jammUsvAmIne kahI rahyA che ke, AyuSman! mAvA-maLavatA jJAnAdika guNAthI yukta tenuM tena e traNa leAkamAM prasiddha sAtaputra tIrthaMkara zrI mahAvIra prabhue mavAya--dhamAyAtam sakaLa jIvAnI bhASAmAM parimita thanArI potAnI divya vANI dvArA A vakSyamANu prakArathI kahyuM te me murya-mayA zrutam meM sAMbhaLyu. athavA AmateLa-A eka patra paNa thaI zake 44 AvasatA 1 evI thAya che. AnA artha A-zAstrIya maryAdA anusAra gurukuLamAM nivAsa karanAra me..." evA thAya che. AthI sudharmAsvAmInA e abhiprAya pragaTa thAya che ke, teo je kAI jammUsvAmIne kahI rahyA che te peAtAnA taraphathI na thIkaratA paraMtu mahAvIra prabhu pAsethI temaNe je kAMI sAMbhaLela che teja pramANe pragaTa karatA jammUsvAmIne kahI rahela che. rUda ravajI tendi mavRttahiM sayaMma vera samAhiNA paNNAttA-iha khalu sthaviraiH bhagavadbhiH daza brahmacaryasthAnani prajJa sAni teo kahe che ke, A pravacanamAM nizcayathI bhUtakALanA tIthaMkara devAe ke je, samasta azvaya Adi guNethI saMpanna hatA temaNe brahmacaryaMnAM daza samAdhIsthAna prarUpita karela che. kAma sevananA parityAga karave tenuM nAmabrahma che. te brahmamAM lavalIna thavuM tenuM nAma brahmacaya che. brahmacaryanuM traNa karaNa ane traNa yAgathI samyak prakArathI ArAdhana karAya che tenuM nAma brahmacarya samAdhI che. arthAta-- mana, vacana, kAyA temaja karavA karAvavAnI anumedanAthI brahmacaryanuM sarakSaNa ja brahmacaya samAdhI brahmacarya nI samAdhInA daza sthAna che. ne mivu sonnA nilamba saMgamaya che saMvarabahule samAhibahule gutte gutidie guttabaMbhayAri sayA apamate viharejjA yAni bhikSuH zrutvA nizamya saMyamabahulaH saMvarabahulaH samAdhibahula: guptaH guptendriyaH uttarAdhyayana sUtra : 3 11 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ THbrahmavAra lA jhakhamo vidratta A brahmacaryasamAdhI sthAnane nirdoSa bhikSA grahaNa karavAvALA bhikSu guru mukhathI sAMbhaLIne ane artharUpathI tene hRdayamAM dhAraNa karI, saMyamabahula banI jAya che. saghaLA sAvagha karmone tyAga karavuM enuM nAma saMyama che. A saMyamanI uttarottara vizuddha-vizuddhatara Adi pariNAma kamathI vRddhi karavI te saMyamabahulatA che. arthAt -sakalasAvadhaviratirUpa saMyamanA pariNAmenI AgaLa jatAM hInatA na thavA pAme ane vRddhi thatI rahe teja saMyamabahulatA che. jenAmAM teja hoya tene saMyamabahulatA kahe che. jyAre AtmAmAM saMyamanI bahulatA Ave che tyAre te AtmA saMvarabahula banI jAya che. karmonA AgamananA dhArarUpa je prANAtipAtAdika pApa che te je pariNAmothI rekAI jAya che e pariNAmanuM nAma saMvara che arthAtu-navIna karmonA dvAranuM DhAMkaNa enuM nAma saMvara che. je bhikSa AtmA saMvaranI bahulatAthI sadA yukta hoya che te saMvara bahula che. jyAre AtmAmAM saMvaranI bahulatA AvI jAya che tyAre te samAdhIbahurte thAya che. e bhikSanuM citta bIlakula svastha banI jAya che. azubha saMkalpa vikalA ja cittanI asvasthatA che ane e azubha saMkalpa vikalparUpa asvasthatA AsavanA nimittathI thatI rahe che. jyAre AtmA AsavanA abhAvarUpa saMvarathI sahita thaI jAya che tyAre temAM vicAre dvArA asvasthatA kema AvI zake? arthAt AvI zakatI nathI. A kAraNe te samAdhibahala che guptapada e pragaTa kare che ke te bhikSu AtmA mana vacana ane kAyA A traNene sadA surakSita rAkhe che. ene jarA paNa asaMyamasthAne tarapha javA detAM nathI. IndriyomAM phasAvAnI vRtti jyAre sarvathI zAMta banI jAya che tyAre te AtmA pitAnA mithuna viramaNarUpa brahmabhAvane nava guptio dvArA sadA surakSita rAkhatA rahe che. arthAta te akhaMDa brahmacaryanA dhAraka banI jAya che. A rIte apramatta pramAdanA bhayathI nimukta thaIne sarvakALa mukti mArgamAM vicaraNa kare che. bhAvArtha-sAdhu jyAre sahu prathama brahmacaryanAM daza samAdhisthAnene sAMbhaLe che tyAre te savaprakArathI brahmacaryanuM paripAlana karavAmAM sthira bane che kahyuM paNa che - "soccA jANai kallANaM, soccA jANai pAvagaM / ubhayapi jANai soccA, jaM seyaM taM samAyare // " AtmA sAMbhaLIne kalyANa-puNyane jANI zake che. ane sAMbhaLIne ja akalyANa -pApane jANI zake che. tathA bane vAtane sAMbhaLIne ja jANI zake che. AthI jemAM pitAnuM zreya hoya emAM ja pravRtti karavI joIe. dazavidha brahmacaryasthAnanA vagara saMyamamAM bahulatA Adi vAte AvI zakatI nathI. kAraNake e tenI avinA bhAvinI che. A vAta paNa Aja sUtrathI bedhita thAya che. je 1 uttarAdhyayana sUtra : 3 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have brahmacaryanAM dazavidha sthAnane sUtrakAra pragaTa kare che - "je vastu" ItyAdi ! anvayArtha-sudharmAsvAmInAM vacanane sAMbhaLIne jabUsvAmI emane pUche che ke, therehi bhagavaMtehiM dasa baMbhaverasamAhihANA paNNatA kayare khalu te-sthaviraiH bhagavadbhiH daza brahmacaryasamAdhisthAnAni prajJaptAni tAni khalu katarANi sthavira laya to e brahmacaryanAM je daza samAdhIsthAna kahela che te kayAM che ke, je mig to nisamma saMjamabahule saMvarabahule samAhibahule gutte gutteMdie guttabaMbhayArisayA appamatte viharejA-yAni bhikSuHzrutvA nizamya saMyamabahula: saMvarabahulaH samAdhibahulaH guptaH kuttendriH retavrahmavAra sattA grAmajora jita jene sAMbhaLIne tathA hRdayamAM dhAraNa karIne bhikSu saMyamabahula bane che. saMvarabahula banI jAya che. samAdhibahula banI jAya che. gupta bane che. guptendriya banI jAya che. guptabrahmacArI banI jAya che. tathA sadA apramatta banIne mokSamArgamAM vicaraNa karatA rahe che. mArA uttarAdhyayana sUtra : 3 13 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jabUsvAmIne praznano uttara sudharmAsvAmI A sUtra dvArA Ape che. "je vahuityAdi anvayArtha-he jambu di avaoNhiM 4 vamAsAdidA grvirendra drA brahma samAdhisthanati prajJani ravira bhagavaMtae brAcaryasamAdhinA je dAsthAna prarUpita karela che te e che ke je mijavuM vagAvana mikSara thayA. bhikSu gurumukhathI sAMbhaLIne ane ene hRdayamAM dhAraNa karIne saMyamIjana sArI rIte saMyamanI ArAdhanA karavAvALA banI rahe che. saMvatatvathI sArI rIte suzobhita banI jAya che. samAdhimAM saMpUrNapaNe tatpara banI rahe che, gupta mana, vacana, kAyAne gopavAvALA thaI jAya che. tathA guptendriya Indriyone vazamAM karI le che. A rIte gupta brahmacArI banIne keIpaNa prakAranA pramAda vagara teo sadA mekSamArgamAM vicaratA rahe che. 3 have e brahmacaryasamAdhIsthAnone sUtrakAra A pramANe pragaTa kare che.- "te ? ItyAdi ! raanvayA_jabba ! e daza samAdhisthAnamAMthI prathama samAdhIsthAna te nA-tathA A pramANe che-je sAdhu vinittA sarasAruM selinA niri-vivijAni zayanAsanAni ta sa nigraMnya: vivikta-strI, pazu, paMDaka AdithI vajIta-zayana-adhyA saMstAraka Adi tathA Asana-pITha phalaka Adi tathA sthAna-jagyA Adine sevana kare che teja nigraMtha kahevAya che. A pramANe vidhi mukhathI kahIne sUtrakAra have eja viSayane niSedha mukhathI pratipAdita kare che "no? ItyAdi ! no sthIkuvaMrA saMsAruM sANayAruM sevitA dAse nive-nI strIy pApathI saMsAni zAyanAsanAni sevitA mati sanithiH je sAdhu zayana ane Asana Adine strI, pazu, paMDaka AdithI dUra rahIne sevana kare che. divya strI, mAnuSa strI, paza strI, paMDaka-napuMsaka emanAthI sahita zayana-Asana Adine upabhega kare che te nigraMtha nathI. strI, pazu, paMDaka AdithI saMsakta pITha phalaka AdinuM sevana karavAthI nigraMtha kema nathI banatA A vAtanuM samAdhAna sUtrakAra ra zaniti ne cAritra- tathati jevA gAvAH ' A sUtrAzathI kahe che temAM "tatha" e zaMkAnA sthAnamAM Avela che. "tita gAvAya mA" e uttaranA sthAnamAM Avela che. uttara ApatAM AcArya kahe che ke, niHiNasa itthI pasupaMDaga saMsattAiM sevamAnassa baMbhacere saMkA vA kaMkhA vA vitigicchA vA samuppajijjA-nigraMthasya khalu strI pazupaMDaka saMsaktAni zayanAsanAni sevamAnasya brahmacAriNo brahmacarya zaMkA vA kAMkSA vA vicikitsA vA samutpayet / bheyaM vA labhejA ummAyaM vA pAuNijjA dIhakAliyaM vA rogAyaMkaM haveja-bhedaM vA labheta unmAduM vA kAnugata rI iva nAdva mA je nigraMtha strI, pazu, paMDakathI saMsakta zayana ane Asana Adine upabhoga kare che e nigraMthane pita nA brahmacaryamAM nizcayathI zaMkA utpanna thAya che parastrI dvArA apahatacitta thavAthI mithyAtvanA udayanA kAraNe potAne A prakAranI zaMkA thaI zake che ke, bhagavAne uttarAdhyayana sUtra : 3 14 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je maithuna sevana karavAmAM navalAkha sUkSma jIvAnI virAdhanA thatI hovAnuM kahela che te satya che ke asatya che ? zaMkA-sAdhune strIAdi sevana karavArUpa abhilASA paNu utpanna thaI zake che. vicikitsA-sAdhune evA saMzaya thaI zake che ke, ATaluM dharmo caraNu karavAmAM huM kaSTa sahana karI rahyo chu te tenuM phaLa sva, apavaga saMbaMdhi sukha mane prApta thaze ke nahIM ? bheda-caritra vinAzanu nAma bheda che. strI. pazu, paMki AdithI saMsakata zayana-Asana Adi sevana karavAvALA sAdhunuM cAritrathI patana paNa thaI zake che. A pramANe karavAvALA sAdhunA cittamAM viSayAbhilASAnA atirekathI unmAda-pAgalapaNuM paNa AvI jAya che. tathA dIrghakAlIka rAgAnA temaja AtakonA upadrava paNa thaI jAya che. dAhavara, jINu javara AdinuM nAma rAga ane saghaH prANApahArI hRdayazULa, mastakazULa, kaNu zULa, AdinuM nAma AtaMka che. kAmanI adhikatAthI kAmIjanonI daza prakAranI avasthAe thAya che te A pramANe che- " prathame nAyate cintA, dvitIye dravvumitiita / tRtIye dirghanizvAsa, caturthe jvaraAvizet // 1 // paMcame dahyate gAtram paSThe bhaktaM na rocate / samame ja mave N, unmAvyASrame mavet // 2 // navame mANasaMdeho, dazame maraNaM bhavet || ,, prathama avasthAmAM kAminI viSayaka vicAra, khIjI avasthAmAM ene jovAnI icchA trIjI avasthAmAM dIrghanizvAsAnu AvavuM ceAthI avasthAmAM javaranuM AvavuM, pAMcamI avasthamAM zarIramAM dAha thavA mAMDavA, chaThThI avasthAmAM bhAjana aruci thavI, sAtamI avasthAmAM zarIranuM kAMpavA mAMDavuM AThamI avasthAmAM unmAda thavA, avarathAmAM prANa mATe sadeha thavA, ane dazamI avasthAmAM maraNu thavu... A pramANe kAmanI daza avasthA che je sAdhu zra, pazu paMDaka sa`sakta zayana AsananuM sevana kare che te kevalI prata zrutacAritra rUpa dharmathI paNu bhraSTa-patita thaI jAya che. taddA--tasmAt A mATe sAdhue ke, je thI mu taMtu saMmattAnuM saMcaLasayArUM sevitA no habara se niggaMthe- strI pazupaMDaga saMsaktAni zayanAsanAni sevitA no matti sa niprenkaH strI, pazu, paMDakathI saMsakata zayana ane Asana AdinuM sevana na karavuM. tyAre ja te vAstavika niga thAnI sajJAmAM AvI zake che. 5 4 5 / A pramANe A prathama brahmacarya' samAdhisthAna kahevAmAM Avela che have bIjuM sthAna kahevAmAM Ave che.-no phathI " ItyAdi ! annayA --he jammU 3thInuM caM vara-strInAM dazAM nacatA matta je sAdhu strI janAnI vAtA kare che, evI vAtA kare che ke, "vAMTI muddatopacArapatunA chATI viva uttarAdhyayana sUtra : 3 15 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jillAmAM karNATaka dezanI strIo suropacAramAM ghaNA catura hoya che, lATa dezanI strI vidagdha priya hoya che, athavA A brAhmaNa jAtinI che, A kSatriya jAtinI che, A ugravaMzamAM utpanna thayela che, ItyAdirUpa je strI viSayaka jAti, kuLa, rUpa bane nepathyanI carcA karavI AnuM nAma stra kathA che Aja pramANe padvini citrINI, zaMkhiNI, hastInI mugdhA, proDhA, AdirUpathI varNana karavuM e paNa kI kathA che. nirgathe AvA prakAranI strI, jananI vAto kadI paNa na karavI joIe. kemake, kuchI zuM dettA no varU se nive-strALa jathAM thayitA no mavati sa nigraMthaH strIonI kathA karanAra sAdhu nathI kahevAtA. te Amiti je gAriyAda-tabamiti AvA cAra sAdhue AvA prakAranI kathA kema na karavI joIe? Ane uttara AcArya A pramANe Ape che. niraMtha vasu samAnithabdha ravaTu strInAM jathAM thAto je sAdhu AvI strIonI vAto kare che. vaMgArita vemacere saMkA vA kaMkhA vA vitigicchA vA samuppajejjA-brahmacAriNo brahmacarye rAMjhA nA #AMkSA vA vivitsA vA sAta e brahmacArI sAdhunA brahmacaryamAM-huM AnuM sevana karUM, ke nahIM? AvI jAtane saMzaya thaI jAya che. zaMkA-mathuna karavAnI IcchA paNa AthI jAgI jAya che. cikitsA A prakAranA kaThaNa dharmAcaraNathI paralokamAM enuM phaLa maLaze ke nahI? A prakAranI svarga ane upavaganAM sukhaprAptirUpa saMzaya paNa utpanna thaI jAya che. A rIte meyaM vA megA 3m vA pAugijjA dIhakAliyaM vA rogAyaMkaM vA havejjA-kevali paNNattAo dhammAo vA bhasittA-bhedaM vA labheta unmAdaM vA prApnuyAt dIrghakAlikaM rogAtaMkaM vA bhaveta jesTiprajJasata dhanata nA aMta e samasta padono artha pAchaLa je pramANe kahevAyela che evo ja ahIM paNa samajI levo joIe. A mATe tigraMtha sAdhue strI kathA na karavI joIe. pA trIjuM brahmacarya samAdhisthAna A prakAranuM che-- jo rU"i ItyAdi ! se sAdhu itthIhi saddhiM sannisijAgae viharittA no havai-strIbhiH sAdhaM snnighaNA to vidatta na mari strInI sAthe sanniSadyA-paTTikA, pITha, phalaka, coka , Adi Asana para besatA nathI je nipaje-4 nithi eja nigraMtha sAdhu che. A pramANe je sthAna upara pahelAM strI beThela hoya, e sthAna upara be ghaDI pachI ja teo bese che te pahelAM nahIM teja nigraMtha sAdhu che. eka Asana upara strInI sAthe besavAthI zuM nukazAna che? eno AcArya mahArAja samAdhAnarUpa A pramANe uttara Ape che ke, ninAMtha4 4 phiiAM nijhArAyalsa raMmavAra baMbhacere saMkA vA kaMkhA vA vitigicchA vA samuppajijjA--nigraMthasya khalu strIbhiH sArdhaM sanniSadyAgatasya brahmacAriNo brahmacarya zaMkA vA kAMkSA vA vicikitsA vA samutpadyeta Ama karavAthI e nigraMtha sAdhune pitAnA brahmacaryamAM zaMkA AzaMkA Adi vAte pedA thAya che. A rIte meya vA enA-me va ta Adi padene je artha ApavAmAM Avela che te AmAM paNa samajI levo joIe. je 6 uttarAdhyayana sUtra : 3 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cothuM brahmacarya samAdhisthAna A prakAranuM che-- "o rUsthaLe phaMDhiyA ityAdi ! se sAdhu itthIyAI manoharAI manoramAiM iMdiyAI AloittA NijjAittA No havAi se niggaMthe-sINAM manoharANi manoramANi indriyANi AlokayitA nidhyAtA no bhavati sa niSathaH strIonI manahara-cittAkarSaka tathA mane rama-AhAdakAraka, Indriyone AMkha, ma, nAka, vagerene jarA paNa jotA nathI, tema joyA pachI "juo tenI AMkha kevI AkarSaka che" tathA "moDhAnuM sauMdarya kevuM apUrva che." je A vicAra kadI paNa karatA nathI eja nigraMtha sAdhu che. AnAthI ulaTI rIte vartanAra je hoya che te nigraMtha sAdhu nathI kahevAtA. ahIMthI AgaLa padenA arthanA khulAsA pAchalA sUtramAM karAyela che. AthI eja artha ahIMyAM samajI levuM joIe pAchA pAMcamuM brahmacarya samAdhisthAna A prakAranuM che"rUsthai jtasivA" ItyAdi ! anvayArtha--je sAdhu ta iva saMtati vA miksiMtarivA-kuMkyAntarevA kuLAntare vA mintare vA thivA pANIthI banAvela antarAlamAM, vastra nimitte yaranikAnA antarAlamAM, pAkI ITa AdithI banAvavAmAM Avela bhIMtanA antarAlamAM roka - 4ne strIyAnA kUiyasadaM vA ruiyasadaM vA kaMdiyasadaM vA vilaviyasaI vA muNittA no havai se NiggaMthe-kajitazabdaM vA ruditazabdai vA kranditazabdaM vA vilapitazabdaM vA zrotA na mavati sa nigraMthaH phUjIta zabda-suratakALanA zabdone rUdana zabdane-praNaya kalahathI thatA rUdananA avAjane gIta zabdane paMcamarAga Adi dvArA prAraMbha karavAmAM Avela mane hara saMgItane, hAsya zabdane hAsyayukta vANIne svanita zabdane-saMjoga samaye meghagarjanAnI mAphaka thanArI aspaSTa evIdhvanIne, kandita zabdane-bharaNa piSaNa Adine bhAra upADanAra mRtyu pAmela evA pati viraha janya uccasvarathI ravAnA zabdane, vilApanA zabdane- patinA guNone vAraMvAra yAda karIne karatA pralApa Adi zabdane, je sAMbhaLatA nathI te nigraMtha kahevAya che. paraMtu enAthI viparIta rIte vatanAra nahIM. A viSaya upara kahevAmAM Avela avaziSTa padanI vyAkhyA pahelAnI vyAkhyA pramANe ja samajI levI joIe. je 8 have chaThTha brahmacarya samAdhisthAna kahevAmAM Ave che te A prakAranuM che- "jo rUsthai gvara" ItyAdi ! anvayA-je sAdhu rUsthai gvarayaM vA putra zrI vAmaNuparinnA hRva nive-dhImaH pUrvarataM pUrva kitaMganusmarNA no mata nithi pUrvakALamAM eTale dIkSita thayA pahelAM gRhasthI avasthAmAM pitAnI strI sAthe bheLavelA bhegonuM smaraNa karatA nathI, enI sAthe karavAmAM Avela anekavidha kIDAone vicAratA nathI, teja nigraMtha che. avaziSTa padano bhAvArtha ahIM pahelAnA pado pramANe samajI levuM joIe. je 9 che uttarAdhyayana sUtra : 3 17 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamuM brahmacaryasamAdhisthAna A pramANe che - "no pIvaM" ItyAdi! anvayArtha-je sAdhu paLo mArA mAdare ne varU se nikaLataNa mAdAra gAdApitAne mAsika nizA praNIta AhArane-evo AhAra che, jemAMthI ghInAM TIpAM paDatAM hoya e nathI khAtA te sAdhu nigraMtha che. upalakSaNathI ahIM samajI levuM joIe ke, sAdhu saptadhAtunI vRddhi karavAvALA AhArane letA nathI te nigraMtha che, kemake, praNita pAna bhojana tathA lehya ane sAvadhane levAvALA sAdhune brahmacaryamAM zaMkA Adi utpana thaI zake che. avaziSTapadanI vyAkhyA pahelAnA padanI vyAkhyA pramANe samajI levI joIe. + 10 che AThamuM brahmacaryasamAdhisthAna A pramANe che- "o garUmag ItyAdi! anvayArtha-je sAdhu gamavA jAinamaya cAdare nava se nikaLetamAtrathA pAnamonana mAlitA na mavati sa niziH mAtrAnuM ullaMghana karIne pAna, bhojana, svAdya, ane lehyA padArthone khAtA nathI, te nigraMtha che. bhojana mAtrAnA viSayamAM A pramANe kahevAmAM Avela che - " battIsa kira kavalA, AhAro kucchi pUrao bhnnio| puraNa madA , gAvi ma vAva che ? | puruSane mATe batrIsa koLIyA ane strIone mATe aThayAvIsa keLIyAne peTa puro AhAra mAnavAmAM Avela che. 15 zeSa padonI vyAkhyA pahelAMnA padenI vyAkhyA pramANe samajI levI joIe. je 11 navamuM samAdhisthAna A pramANe che - "no vikhavA ItyAdi ! anvayArtha-je sAdhu nimaNavA davA nira-vimUkhAnapati namavati sa nigraMtha vibhUSAnupAtI nathI thatA-zArIrika zabhA saMpAdaka snAna, daMta dhAvana, Adi upakaraNodvArA zarIrane saMskAra karatA nathI te nigraMtha che. AnAthI viparIta rIte vartanAra arthAt snAna AdikarA zArIrika saMskAra karavAvALA sAdhu nigraMtha kahevAtA nathI. kemake, A prakAranA AcaraNathI arthAt vibhUSAvatI thavAthI tathA snAna anulepana AdidvArA alaMkRta zarIravALA thavAthI sAdhu rUthI goLa abhilasijjamANassa baMbhayArissa baMbhacere saMkA vA kaMkhA vA vitigicchA vA samuppajijA-strI janena abhilaSyamANasya brahmacAriNaH brahmacarye zaMkA vA kAMkSA vA vividhatA vA sAthe strIjane dvArA abhilaSaNaya thaI jAya che. kemake, " - je kui zrI mAte" evuM nItinuM vacana che, je strIonI abhilASAno viSaya banI jAya che, te AvA brahmacArI sAdhune brahmacaryamAM "e mane cAhe che to huM tene zA mATe na cAhuM?" athavA pariNAmamAM dArUNa hovAthI enI IcchA na karUM" A prakAranI zaMkA AzaMkA utpanna thatI rahevAne saMbhava rahe che. athavA-jIna prarUpita siddhAMtamAM tene saMzaya paNa utpanna thaI zake che. avaziSTa bhedAdika padanI vyAkhyA pahelAM jevI ahIM paNa samajI levI joIe. je 12 uttarAdhyayana sUtra : 3 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazamuM brahmacaryasamAdhisthAna A pramANe che-"no saMa" ItyAdi ! anvayArtha-je sAdhu sadare rasa dha tALavArDa no pharUra - rasa-ra-ravAnagati no mavati strIonA manmanabhASita Adi zabdamAM, tenA kaTAkSa AdikAmAM, athavA citragata strInA rUpamAM mAdhurika rasamAM keSTha puTAdi gaMdhamAM, kemalasparzamAM Asakta thatA nathI te vize- sa nigraMtha te nigraMtha sAdhu che. A sUtramAM AvelA zeSa padenA arthanI prathama sUtramAM vyAkhyA karavAmAM AvI gayela che. tenA anusAra ahIMyAM paNa samajI levuM joIe aMtamAM je je vaMmara samAdidAkhe davA brahmasamAdhi sthAne mavati evuM kahela che te pratyeka samAdhisthAnamAM tulya baLapaNuM pradarzita karavA mATe kahevAyela che tevuM jANavuM joIe. te 13 che. have Aja viSayane padyomAM kahevAne mATe sUtrakAra kahe che - ""mAM " ityAdi ! sUtrakAre A brahmacaryanA samAdhisthAnenuM gadya rUpamAM varNana karIne have leke dvArA kahe che e leka A pramANe che.--"ka.? ItyAdi! avayArtha- - je vasatI viviraM-viva: strI jana AdinA nivAsanA abhAvathI ekAntarUpa hoya, gaLaguoi-tranI strI jana AdithI asaMkula hoya, diyama-dita vyAkhyAna ane vaMdanA AdinA samaya sivAya bIjA samaye AvanAra thIno strIne ja strI janothI rahita hoya tathA pazu paMDaka AdithI paNa vajIta hAya raMgADhacaM-tama macA te vastImAM je nirgatha sAdhu vaMmarasa - brahmavatha-Atha6 bahamacaryanI rakSA nimitte niva-nika rahe che. arthAt je vastI pUrvokta vizeSaNothI viziSTa hoya che temAM nigraMtha sAdhu zekAya che. enAthI bIjI rIte nahIM. A prathama sthAna che. 15 "mar@Ayana " ItyAdi ! anvayArtha--ghaMmara marahU-hmavataH mikSa brahmacaryanuM pAlana karavAmAM vilIna banelA evA sAdhu madhuparadAya nathiM-manA pra gananI citta prasanna banAve tevA ane vAravivaka-jAmarAvane viSaya zaktine vadhAranAra evI zIllAthAM strI, pazu, paMDaka AdinI kathAne vivaU -vinA sarvathA parityAga kare. A bIjuM samAdhisthAna che. je 2 | "maM ? ityAdi ! anvayArtha--mAro mitravR-brahmacaryarataH mikSa brahmacaryanI samyaka prakArathI paripAlanA karavAmAM vilIna banela nirgatha thI sastrImiH samaw sAdhu strIonI sAthenA saMtha-saMtava paricayane tathA tenI sAthe eka Asane upara besavAne temaja je sthaLe trIjana besI cukela hoya e sthAna upara be ghaDI pahelAM besavAne tatha saM-saMjathA tenI sAthe rAgapUrvaka vAtacita karavAne abhikkhaNaM-abhikSNam sarvathA Nicaso-nityazaH satata parivajjae-parivarjayet parityAga kare. A trIjuM samAdhIsthAna che. je 3 che uttarAdhyayana sUtra : 3 19 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "ItyAdi ! anvayArtha-vaMmara fmaNU-trahmavAta fmaNuka brahmacaryanuM pAlana karavAmAM sArI rIte udyamazIla banela sAdhu zaLa-strI strIonA vara-vAda suMdara THsaMha-gaMjayaMgasaMsthAnanuM aMga upAMganA sthAnone arthAt . mAthuM Adi aMga temaja vakSasthaLa Adi upAMgonI racanAne-AkArane tathA vAniyaciM- cApatakSita suMdara u9lapita-manmanabhASita Adi kAma ceSTA vizeSane tathA tenA sahavAsathI tenA caherAne tathA pekSita kaTAkSapUrvaka tenA nirIkSaNa Adine temaja tenA sahavAsathI tenAM netrone paNa, jevA jyAre A saghaLI cIje pitAnI daSTInI viSayabhUta bane tyAre vinA-vino tene rAgapUrvaka jevAne sarvathA parityAga kare. jo ke, jyAM sudhI netrone sadUbhAva che arthAta-pitAnA viSayane grahaNa karavAnI zakti che tyAM sudhI tenA dvArA padArthonuM rUpa darzana jarUrathI thatuM ja rahevAnuM tathA sAme je cIja Avaze te jovAI ja jaze. chatAM paNa je brahmacArI sAdhu che te jyAre A prakAranuM rUpa akasmAta pitAnI dRSTIno viSaya bane tyAre tene rAgapUrvaka jotA nathI. rAgapUrvaka avalokana karavAmAM pApane baMdha che. A vAtane laIne tene jovAne parityAga batAvavAmAM Avela che. "asakaM rUbamadaTuM cakkhugoyaramAgayaM / rAgadose u je tattha te buho parivajjae // 1 // " A pramANe pratyeka IndriyonA viSayamAM A nItine anusaravuM joIe. kA kUpha ityAdi. anvayArtha--je sAdhu vaMmAra-brahmacarataH pitAnA brahmacarya vratanuM rakSaNa karavAmAM sarvathA upayukta che tenuM kartavya che ke, te bhIMta AdinI ethe rahIne niM-zrotrAhya kAnathI sAMbhaLatA strionA kutsika zabdone, rUdita zabdane. gItane, hAsyane svanita zabdane, tathA AkaMdanA zabdane, rAgapUrvaka sAMbhaLavAno parityAga kare kUjita Adi zabdonA artha agAu kahevAIgayela che. A pAMcamuM sthAna che. je 5. 'hAsaM vi6 ItyAdi anvayArthakaMmara milva-brahmavarataH miluM brahmacaryanuM pAlana karavAmAM vilIna banelA sAdhu strI-strInI sAthe agAu karavAmAM Avela hAsya ane mazkarI vigerene gi-ret tathA enI sAthe anubhavela krIDAne, jarU-tira prItine dappam-darpam mAnane tathA sahasAvattA siyANi ya-sahasA avatrAsitAni ca parAMgabhUta banela strIne trAsa pahoMcADanAra evI pitAnA taraphathI AcarAyela svamUchavasthA sUcaka AMkhamIMcAmaNI AdirUpa ceSTAone sajA phara-jAvipi kadI paNa nAguni gatine yAda na kare. A chaThuM samAdhisthAna che. dA mattAmAM tu ItyAdi. anvayArtha-vaMmAgo mavahUtravarato miju brahmacaryanuM rakSaNa karavAmAM sadA sAvadhAna banI rahelA sAdhu mATe e mahatvanuM che ke, te poya matta uttarAdhyayana sUtra : 3 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pANaM vippaM mayavivaDaNaM-praNItaM bhaktapAnaM kSipraM madavivardhanam praNajla / 24 pAe tathA jenAthI kAma ityAdi vAsanAo jAgRti thAya evA e.rAka pANInA niza-nivAra: sarvadA vijhanUrijanana tyAga kare. 7 che dha ItyAdi ! anvayAtha-pagadAnavaM-LAnavAnuM cittanI samAdhI saMpanna tathA vimarAga-vaibhavataH brahmacaryanI rakSA karavAmAM sadA sarvadA sAvadhAna banI rahetA sAdhu baddha-dhamedha munikapa anusAra prApta thayela mecaM-jita maryAdAyukta __ "addhamasaNassa savvaM, jaNassa kujjA davassa do bhAe / vaDapattivALA cha mA 35the ujJA che ? ! " arthAt -peTanA chae bhAganI kalpanA kare emAM ardhA arthAt traNa bhAgane vyaMjana sahita AhArathI bhare, be bhAga pANIthI bhare ane chaqo bhAga vAyu saMcaraNanA mATe khAlI rAkhe. A rItathI AgamamAM pratipAdita pramANa vidhIthI saMpanna evA AhArane gattarazaM-cAtrA saMyamanA nirvAha mATe ja chejANe zAstra vihita samayamAM savA sonA-savA muMgIta upayoga kare. rUpalAvaNya AdinI vRddhinA mATe na kare, tema akALamAM AhAra na kare. garUmAM namannitimAtra cAra ja nitta mAtrathI adhika pramANamAM kadi paNa AhAra na le. A AThamuM sthAna che. | 8 | rimU vijhA ItyAdi ! anvayo--mAro fmavaghu-brahmavato miju brahmasaryavratamAM lavalIna banela bhikSu vimarza vinA-vimairy gvanaMta ati utkRSTa vastrone pahe 2vAnu ch|u tathA siMgAratthaM sarIraparimaMDaNaM parivajjae-zrRgArArtham zarIraparima naM vinA zarIrane ze bhArUya evA vALa AdinI racanA che ene zRMgAranA vicArathI dhAraNa na kare. brahmacaryarata sAdhu kadI paNa zArIrika zabhA saMpAdana karavAvALA padArthone saMbaMdha pitAnA zarIra sAthe na thavA de. suzraSA vibhUSAne sadA sarvadA tyAga kare. A navamuM sthAna che. je 9 "de have ItyAdi ! anvayArtha--zAna manmanabhASita Adi zabdone tathA re-pALi AkRtigata ujajavaLa Adi varNone, vadhe idhAna tathA ghANatRpti vidhAyaka surabhigadhane tathA se-rasAna rasanA IndriyanA viSayabhUta madhurAdirasonA ane - darzana Indriyane viSaya che ke malAdi sukhakArI spazane ene paMvide chepaMvidhAna vAmapujAna A prakAre pAMca kamalAdi sukhakArI sparza che. tenA vaMmarajerajo mi-dramAro mikSa brahmacaryamAM rata bhikSu sadA parityAga kare. A bhAva e che ke, zabdAdika pAMca prakAranA viSayamAM bhikSu anurAgI na bane. A dazamuM sthAna che. 10 che uttarAdhyayana sUtra : 3 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyeka brahmacaya nA samAdhisthAnamAM je zakA AzakA vagere pada prayukta karavAmAM Avela che ene tAlapuTanA dRSTAMtathI spaSTa rIte samajavA mATe nIcenI traNa gAthAo dvArA kahevAmAM Ave che. "AAjako" ityAdi !, "vaM" ItyAdi !, ttasUttamirka va" ityAdi ! anvayA- zrInaLAphaLo bAjo-TvInanAjIne bAyaH strI, pazu, paMDaka, AdikAthI saMkula vasati (1) manoramA thIhA ya-manoramA strIdathA = manahara strI kathA (2) nArILa saMthanI seva-nArILAM saMtavA caiva strIonI sAthe paricaya karavA- eka Asana upara emanI sAthe besavu' (3) jJAni cittaLa tAmAM indriya nam enAM mukha, netra, Adi indriyAne rAgabhAvathI jovI (4) 5115 tathA strIenA iyaM ruiyaM goyaM hasIyaM bhuttAsiyANi ya-kUjitaM ruditaM gItaM hasitaM bhuktAsitAni ca kUMjIta zabdane, rUdana zabdane. gItAne hasI majAkane sAMbhaLavA (5) ane gRhasthA zramamAM emanI sAthe karavAmAM AvelA bhegenuM smaraNa karavuM tathA eka Asana upara besavuM vagerenuM smaraNa karavuM. (6) haLIya mattapALuM 2 camAya pALamoyAMmaLati mattavAnuM 2 attimAtra vAnamonanam praNIta sarasa bhaktapAna (7) pramANuthI vadhu pramANamAM Ahara pANInuM levuM (8) OMDhuM chUm strIone mATe iSTa evuMttammUmaLa-pAtramULam zarIrane vibhUSita karavuM (9) jItavAmAM khUbaja kaThaNa evA rasa, spana, zabda, ane gaMdha (10) A saghaLA bAvelipta narasa-AAmAvavi narlR AtmAnI gaveSaNA karavAvALA meAkSAbhilASI mATe tAjIpura visa nadA tArupuTa viSe yathA tAlapuTa nAmanA prasiddha jhahera jevA che. eTale ke meDhAmAM nAkhavAmAM Avela nAlapuTa hera tALI vagADatAM jeTaleA samaya lAge che eTalA samayamAM khAnAranA prANanA vinAza karI nAkhe che. AthI enA jeTaluM vipAka dArUNa hAya che eja rIte A strI jana ItyAdithI AkINu AlApa Adine paNa jANavAM joIe. A saghaLA zaMkA AzakAe janmAvanAra che ane sayamarUpa bhAva jIvananA tathA zarIra dhAraNarUpa dravya jIvanane vinAza karanAra che. 13aa ukta anAupasaMhAra karatAM sUtradhAra upadeza Ape che ke, "dukha" ityAdi ! anvayA--anazana Adi duSkara tapazcaryA karavAvALA muni mud Amod -tuneyAt AmamomAn du ya kAmaleganA niSo nityazaH sarvadA vighnavinayet parityAga kare tathA mantrANi saMcADhALa -isaLi saMyAsthAnAni tathA zake --AzaMkA, vicikitsA Adi janaka strI, pazu, paMDaka sahita Adi dA sthAnAne paNa vaktenA vanayaMt cheDe nahIM te jIna AjJA bhaMga cAritra virAdhanA ane mithyAtva Adika doSone pAtra e sAdhue thavuM paDaze. 514aa dharmA me" ityAdi ! anvayA --dhIrUma-patimAna pariSaha ane upasane sahana karavAmAM kSamatAvALA tathA dharmasArI-dharmanAthiH dha rUpa rathanA sArathI "oiJo'TAvah vayam" A vacana anusAra anya janAne paNa dharmamAM pravRtti karAvavAvALA, ataeva dharmArAmajju-dharmArAma teM zrutacAritrarUpa dhama dhyAnamA vicaraNazIla tathA++te-dvAntaH uttarAdhyayana sUtra : 3 22 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Indriya ane na Indriyane nigraha karavAvALA tathA vaMmara nAdig-trahmacasAdita brahmacaryamAM samAdhisaMpanna evA mi-milaka muni vaktA re -ghAne vare zrata cAritrarUpa dharmArAmamAM-dhama bagIcAmAM vicare. ArAma-je pramANe garamIthI saMtapta prANIgaNene mATe AnaMdane hetu hoya che ane e ja kAraNe te saMrakSaNaya hoya che. A rIte karmonA saMtApathI saMtapta prANIgaNene mATe zivasukhane hetu hovAthI tathA abhilaSita phaLa pradAtA hovAthI dharmane ArAmanI upamAM ApavAmAM Avela che. 1pA "revAna ItyAdi ! avayArtha-je-je je strI athavA puruSa -suda kAyarajano dvArA duzcara evA brahmacaryanuM jAti-nita pAlana kare che. ti-tAna e brahmacArIone jAnaridhavA navajAtanirI-kAna dha: cakSaFkSaNanA devavimAnavAsI tathA jyotiSI, dAnava-bhavanapati, gAMdharva-devalAyaka, AThamA jantaradeva tathA yakSa-trIjA vya tara deva, rAkSasa-cothA vyaktaradeva kinnara-pAMcamAM vyakhtara deva, A prakAre samasta deva namaMtrAMti-nanA ita namaskAra kare che. 1 6 have adhyayanane upasaMhAra kare che-"gza dham" ItyAdi ! anvayA-la-g: A adhyanamAM kahevAmAM Avela A nizigjItendra dvArA pratipAdita paLe-dharma brahmacaryarUpa dhama dhu-ittara bIjA vadavALAAthI akhaMDanIya hovAthI sthira tathA nira-niH dravyArthika nayanI apekSA aprazruta anutpanna ane sthIra eka svabhAvavALA che. ane sAkSA-zAzvata paryAyAthika nayanI apekSAthI zAzvata-niraMtara anya anya rUpa dvArA utpanna hovAne kAraNe zAzvata che. athavA trikALamAM paNa avinazvara hovAthI nitya, tathA trikALamAM phaLadAyaka hovAthI zAzvata che. A vAdi vizeSaNe dvArA sUtrakAre A brahmacarya vratamAM pramANutA pratipAdita karavAmAM Avela che. trikALamAM Ane zuM phaLa maLe che A viSayane sUtrakAra batAve che ane-ganena A brahmacaryarUpa dharmathI anaMta utsarpiNI avasarpiNI kALamAM siddhA-siddhAH siddha thayela che. sirisidhyanti mahAvidehamAM Aje paNa siddha thAya che ane anAgata anaMtakALamAM paNa siddha thaze. evuM vyAkhyAna he jabba meM zrI mahAvIra prabhunA mukhethI sAMbhaLela che. rimiti dravAmi e pramANe ja tamane kahela che. 1chA A pramANe zrI uttarAdhyanasUtranA seLamA adhyanane gujarAtI bhASA anuvAda saMpUrNa uttarAdhyayana sUtra : 3 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satrahaneM aghyayana kA prAraMbha aura pApazramaNo ke svarUpa kA varNana sattaramA adhyayananA prAraMbha seALamuM adhyayana saMpUrNa thayuM che, have sattaramA adhyayananA prAraMbha thAya che. A adhyayananA saMbaMdha seALamA adhyayana sAthe A prakAranA che--seALamA adhyuMyanamAM brahmacaryanI guptie kahevAmAM Avela che. e guptie pApasthAnAnA vajra nathI thai zake che, enA sivAya nahIM. pApasthAnAnA sevanathI te pAzramaNa thAya che. A kAraNe pApazramaNAnA svarUpane samajAvavA mATe A adhyayanano prAraMbha karavAmAM Ave che. AnI A prathama gAthA che... "ne jerU' ityAdi, jahAsuham - yathAsukham anvayAM--ne rU--yaH zrit je kaiAi meAkSAbhilASI puruSa sthavira aNugAra AdinI samIpa dharma mutti-dharma zrutvA zruta cAritrarUpa dharmAMnuM zravaNu karI tathA mutyuTara yojitrAmaM jhika-Turnama odhijAmam nA atyaMta duSprApya samyagadarzIna prAptirUpa edhilAbha prApta karIne vayovaLevinayauvannaH jJAnavinaya, cAritravinaya ane upacAravitaya-gurumAdikAnI sevArUpathI yukta anAne paJcaie niyaMThe - pratrajito niprenkaH dIkSita thaine nitra tha-sAdhu banI jAya che. si'havRtithI dIkSA dhAraNa karI le che, paraMtu pachIthI eja vyakti dIkSA dhAraNa karyAM pachI nidrApramAda AdimAM tatpara thai javAnA kAraNe zRgAlavRttithI virena-virata vicare che. 15 evA zramaNane jayAre guru Agama bhaNavAnu kahe che tyAre te zu kahe che ? e vAta A gAthA dvArA sUtrakAra pradarzita kare che-"senA dA" ityAdi. anvayA --gADanu AyuSman hai AyuSyamAna guru mahArAja ! me--me mArI pAse sennAbA je vasati che te aa daDhA vAta AtApa-taDakA ane jaLAdikanA upadraveAthI surakSita che, tathA vAgarI tuM--mAvarI dRDhuM je cAdara che te paNa ThaMDI AdinA upadravathI mArI rakSA karI zake tema che. Aja pramANe rajoharaNa ane pAtrAdika upakaraNa paNu mArI pAse paryAptamAtrAmAM che. tathA maunuM pANaM unna --mojuM vAtuM savathate paDyuM khAvApIvAnuM paryApta maLI ja jAya che. baMdara haiM nAnAma yadvAtaMtte tatra nAnAmi zAstramAM jIva ajIva Adika je tatvanu vaNuna karAyela che emanA viSayamAM paNa huM jANuM chuM. A kAraNe maMte- manta he bhadanta ! zAstra bhaNIne have huM zuM karU? uttaradhyAnasUtra : @ 24 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva -jIna dIkSA dhAraNa karavAthI mArI saMyata avasthAnI saghaLI AvakatAo pUrNa thaI jAya che. AmAM kaI vAtanI kamI paNa rahetI nathI. AthI Agama bhaNavAthI mane zuM lAbha che? Apa loke bhaNo che tema chatAM paNa atIndriya tatvone te jANI zakatA nathI. kema ke paMcamakALamAM kevaLa jJAnane abhAva batAvela che, to pachI hadaya, gaLuM ane tALavAne zuSka banAvI denArAM adhyayanothI kayuM prayojana sAdhI zakAvAnuM che? arthAt -kAMI paNa nahIM, AvuM bolavAvALA pApazramaNa kahevAya che. rA have ahIM pApazramaNanAM lakSaNa kahevAmAM Ave che-" " ItyAdi. anvayArtha-je - zatrata je kaI vana-patrajitaH dakSita sAdhu mane jJa anAdikane kAma-kAmazaH atyaMta mo-yuvA khAIne tathA che. jillA dUdha, chAza Adine manamAnI rIte khUba pIne nidA -nirAzara nidrApramAdamAM paDI mudag- patti sukhapUrvaka suI rahe che. vasatti - pApabamA rUti phate te sAdhu pApabhramaNa che evuM kahevAmAM Ave che. bhAvArtha- khAI pIne je nidrAzIla thaIne sUtA rahe che- dhArmika kriyAmAM upekSAvRtti rAkhe che te sAdhu nahIM paraMtu pApazramaNa che evuM jANavuM joIe. AvA tathA "bariA ItyAdi ! anvayArtha---je muni bAriza karaMjJA-gAvAyafiAya AcArya ane upAdhyAyane suAM vijayaM nAdi-putaM binajaM pratiH zAstra bhaNavAnI, tathA vinayazIla jJAna darzana Adi ane upacAra vinayane pAlana karavAnuM zikSaNa Ape che tyAre vArevAra e bAlazramaNa te je visa-tAne emanA upara rUSTa thAya che, emanI paNa niMdA karavA lAge che, te pApabhramaNa che. eka A pramANe jJAna AcAramAM prasAdInuM svarUpa kahIne have sUtrakAra darzanAcAranA pramAdInuM svarUpa kahe che -"vAri" ItyAdi ! anvayArtha-je sAdhu gArika vAyA samakyuM na hatacrU-gAvAyaf pAdhyAyAnAM sabhya na pariNati AcArya upAdhyAya Adi gurujanonI zAstrokta paddhatinA anusAra sevA zuzruSA karIne temane prasanna karatA nathI, tathA gage uttarAdhyayana sUtra : 3 25 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUca-gatipUna: peAtAnA upara upakAra karavAvALA munijanene paNa je pratyupakAra karatA nathI ane thaDhe stabdha, je ahaMkAramAM ja masta banIne rahe che te muni pApazramaNa che. garthAt dazanAcAramAM zithila hovAthI te sAdhunA kanyathI khUba dUra che. vAstavika sAdhu nathI. ApA have cAritrAcAramAM pramAda karavAvALAnuM svarUpa kahe che-"samAje' ityAdi ! anvayA-je sAdhu vALA ne rIyALi sammaramAne mALAna vInAni samayana e indriyavALA jIvAne, DAMgara Adi bIjone, durvAdika harita aMkurone tathA upalakSaNathI samarata ekendriya jIvAne caraNa Adi dvArA pIDA pahoMcADIne saMna asaMcataH sayama bhAvathI va Mta banI rahela hoya tema chatAM paNa pAte pAtAnI jAtane sayata mAnI rahela hAya evA te sAdhu pApazramaNa kahevAya che. 6ThyA tathA "saMgha" ityAdi ! anvayAtha--je sAdhu saMcAra nuM pIDha nittikhkhuM vAcananuM-saMtAN yaM niSThAM-pAzvarsa stAraka-zayanAsanane, phalaka-paTTaka Adine, pIThabAjoThane niSadyA-svAdhyAya bhUmine, pAkambala-pagaluM chavAnA urdUmaya nAnA vastrane, athavA sutaranA nAnA vastrane baLapriya-prAthaeN rajo haraNa AdithI pramAta na karIne tathA na tA joI ne tenA para bahradar--Arotti bese che. te pAyasamanaitti vuH-pApazramaLa rUDyucyate pApazramaNa che evuM kahevAmAM Ave che. chA tathA-- -tra vya" ItyAdi - anvayA --je sAdhu | vana para druta dutaM cati bhikSA AdinA samaye jaladI jaladI cAle che. tathA mIravAM gamaya vAra vAra namaste-mamatta; sAdhu kriyAone karavAmAM pramAdI banI rahe che, tathA udbhavaLe ullaMdhana sAdhu maryAdAnuM ulaMghana kare che, caMDejI: samajAvatAM samajAvanAra sAme krodha kare che. vAvaNamanetti vucara-1AzramaLa rUtyuttvate AvA sAdhune zAstrIya bhASAmAM pApabhramaNa kahevA mAM Avela che. 5 8 // tathA-- --"dinede" ItyAdi ! anvayA--je sAdhuM pramatte pramatta: pramAdI banIne hinnede pratiche vatti vastra, pAtra, saderakamukhavastrikA vagerenI pratilekhanA kare che-keTalAMka upakaraNAnuM pratilekhana kare che keTalAkanu karatA nathI athavA avidhipUrvaka pratilekhana kare che, tathA pAcananuM avAra-mAtravaTama apoti pAtra ane kampala smAdi peAtAnI saghaLI upadhinI sabhALa rAkhatA nathI keAIne kayAM ane kAine kayAM e rIte ene jyAM tyAM rAkhI de che ane varuNeLA gaLAne-pratichevanAyAmanuvayu; pratilekhana kriyA kare teA che paraMtu temAM tenA kharAkhara upayoga karela na hoya. AvA sAdhune pApazramaNa kahevAmAM Avela che. prA tathA--hiche," ityAdri ! anvayA-je sAdhu naM vidhi nisAmiyA--RiSita aniniramya ahIMtahInI vAtAne sAMbhaLatA rahIne hijede-pratijevatti vo pAtrAdikanI pratilekhanA uttarAdhyayana sUtra : 3 26 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kare che, te 1-amara pramatta che. tathA pratilekhanakriyAnA samayamAM paNa je bIjAothI vArtAlApa kare che ane pratilekhanA karatA jAya che te paNa pramatta che tathA naNaM parimANa haMmezA je potAnA gurudevanI AzAtanA karatA rahe che te paNa pramatta che. pAsanaLatti purU-pApazramarUtyute evA sAdhune pApazramaNa kahevAmAM Avela che. 1 tathA-"vamAthI" ItyAdi ! anvayArtha-je sAdhu vaghumAvI-dunAtha pracura-atyaMta mAyAcAra saMpana heya pAmuda-muvara pracura-vadhAre bakavAda karanAra hoya za sta ahaMkArI hoya, TADha-klpa lebhI hoya, granide-nijha Indriyone vazamAM rAkhanAra na hoya. vasaMvimA-gAMvamA glAnAdika sAdhuone vibhAga na karatA hoya, tathA vittagati potAnA gurudeva upara paNa jenI prIti na hoya te sAdhu saMmattipAzrama, rUtyudayane pApabhramaNa kahevAya che. 11 tathA--"vavA 2" ItyAdi ! anvayArtha-- je sAdhu-vivAa karI-viva8 3Iti zAMta thayela kajIyAne paNa navuM navuM rUpa ApIne tene vadhAravAnI ceSTA kare che. gAje carayouTdA dharma gaNa prajJA dazavidhipatinA dharmathI rahita bane che, tathA saddha rUpa pitAnI tathA bIjAnI prajJAne kutarkothI naSTa kare che, athavA AtmasvarUpanI pradazita buddhine je bagADatA rahe che, athavA "sattAdAnI saMskRta chAyA " cAhmapanna ?? evI paNa thaI zake che. Ano artha "je kei enAthI e prazna kare ke bhavAntaramAM javAvALe AtmA che ke, nathI ?" tyAre te potAnA kutarko dvArA A praznane naSTa karI de che ane kahe che ke, pratyakSAdi pramANethI anupalabhyamAna hovAthI gadheDAnA zIMgaDAnI mAphaka jyAre AtmAnuM ja astitva nathI te pachI bhavAntaramAM koNa javAnuM che? A kAraNe e prazna ja ayukta che kAraNa ke, dhama hovAthI ja enA dharmane vicAra thAya che." evo thAya che. gurude kara - zudradeza : hAthI AdinA yuddhamAM tathA vacananA kalahamAM tatpara rahe che te vAvasaMmatti guru-TT5mAdhure pApazramaNa kahevAya che. 12aa tathA-"rAje ItyAdi ! anvayArtha-je sAdhu gathirAze-gazirAsanaH sthira AsanathI rahita hoya che tathA phA-viza: bhAMDaNaveDA karavAvALA hoya che, tathA natha tatha nirI -vatra tatra nipati jyAM tyAM arthAt sacitta rajavALI tathA bijA diyukta aprAsuka bhUmi para bese che, tathA gAmi gaMAre-gArane ganA Asanane upaga karatA nathI, evA sAdhu kamaLatti yuvaDa-vAzramaLa je pApazramaNa kahevAya che. je 13 . uttarAdhyayana sUtra : 3 27 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tathA-sAvavo ityAdi ! anvayA-je sAdhu sajAvavA-jJAna : dhULathI bharelA potAnA paga hoya che. chatAM paru-Sitti emanA ema suI jAya che, tathA sejha na vicAra prativAti pitAnI vasatinI pratilekhanA karatA nathI, tathA saMyaTTi caTIutta -saMsAra nA darmAdikanA saMsmArakamAM anupayukta rahe che, divasanA prathama praharamAMja suI jAya che, tathA kukuTTInI mAphaka paga pasArIne suve che. te sAdhu javasamamtti vada-prvmaLa rUtyu pApabhramaNa kahevAya che. 14mA cAritrAcAranA pramAdInA svarUpane kahIne have tapa AcAranA pramAdInA viSayamAM kahe che-" zI" ItyAdi ! anvayArtha-je sAdhu kAraNavagara manavamIrajI pharI pharI uddha-dI -Sadhini dudha dahIM rUpa vArU-vikRtti vikRtione tathA upalakSaNathI vRtAdika azeSa vikRtione gAda-dAri khAya che, tathA anazana udarI Adika towche gaja-tapaH saraLa rataH tarasyA mAM lavalIna rahetA nathI-tapazya e karatA nathI te pArasamari gurU-pAzrama, ti 3ne sAdhu pApabhramaNa che. manapA tathA-"racaMtana 2" ItyAdi ! anvaya -je sAdhu trAnniA muraMi-JttAnta varSe sUryodayathI sUryAsta sudhI aviravaLa- ca ma ghaDI ghaDI vinA vizeSa kAraNe mAdA-dAracatti khAyA kare che. va -novitaH mRta adhyayana, vAcana AdirUpa grahaNa zikSAmAM tathA yathAvasthita sAdhu AcAra pAlanarU5 tathA yathAkALa pratilekhanA, pratikramaNa karavuM AdirUpa Asevana zikSAmAM guru Adi dvArA preraNA thatA parivApho-nati nAri je guruonI sAthe vAdavivAda karavA lAgI jAya che-jemake Apa upadeza ApavAmAM jeTalA catura che teTalA kriyAmAM nathI. je emaja che to Apaja kema nathI karI letA ! ItyAdi. A prakAranA sAdhu vasatti gurU- putyute pApabhramaNa kahevAya che. 16 tathA-"grArika pariNArU" ItyAdi ! anvayArtha--je sAdhu bAri parirU-Athe parityAre AcAryane parityAga karI de che, arthA-jyAre te kAMI kAma karavAne mATe kahe che tyAre emane evuM kahe che ke, Apa A samartha vRddhAdika sAdhuo pAse te kAma karAvatA nathI ane mane ja jyArene tyAre kAma cIdhyA kare che. svAdhyAya karavAmAM samartha evA A vRddhAdika munione to 5 svAdhyAya karavAnuM kahetA ja nathI ane huM je e kAmamAM asamartha chuM teneja kahyA karo che bhikSAmAM labhya annAdika sAmagrI Apa bAlaglAna munione Ape che ane mane ApatA nathI. ulaTA mane Apa emaja kahyA kare che ke, tapa kare. bhalA A paNa kaI vAta che ! A pramANe doSa daIne te pApazramaNa sAdhvAcAra pAlana karavAmAM-sAdhuAcAra pAlanamAM asamartha hovAnA kAraNe tathA AhAra AdikamAM lapi hovAnA kAraNe AcAryane parityAga karI de che. tathA pUrapApaM sevA-javA jevA anekta dharmane choDIne te bIjA dharmane ArAdhaka banI jAya che. jAgi -TIka tathA svaccheda hovAthI te cha mAsanI aMdaraja pitAnA gacchane parityAga karI bIjA gacchamAM cAlyA jAya che. A kAraNe mUy-mRta durAcArI hovAthI te ati niMdAne uttarAdhyayana sUtra : 3 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAtra bane che evA je sAdhu hAya che te pAyasamatti yugnurU-te vAzramana phayuSyane te pApazramaNu kahevAya che. chaNA have viryAcAramAM pramAda karavAvALAnuM svarUpa kahe che--"ca" ItyAdi ! anvayA --je sAdhu yaMge-koduM potAnA gharane cheDIne munivrata dhAraNa karI pagetti vAre-page, yAmiyate gRhasthanA ghera mAhArAthI thaine enu kAma kare che ane nimiSA ya navadUrapha-nimittana vRtti zubha tathA azubha kathanarUpa nimittathI dravyane ekatrita kare che. athavA gRhastha AdinA nimita kruvikraya kare che ne pAtrasamanetti yuSaNa pAvamaLa rUtyujyate te sAdhu pApazramaNa kahevAyache.18AA tathA---- manA para ityAdi ! anvayA je sAdhu sanAviDaM-svajJAtim svajJAtiSi Dane--sa sAraavasthAnA peAtAnA aMdhue dvArA pradatta bhikSAne naime temati khAya che ane sAmrALiyuM niSka--mAmuddALiyam neti aneka gRhasthAne tyAMthI lAvavAmAM AvelI bhikSAnI IcchA karatA nathI. tathA nihi nisamAMM ca Ahera-vRtti niSadhAM ja vAta gRhasthajaneAnI zayyA upara bese che. te pAtrasamanetti yuara--sa vavazrama rUtyuSyate te sAdhu pASazramaNa kahevAya che. 195 sUtrakAra A sapTe adhyayananA upasaMhAra karatAM ukta dASAnA sevananu phaLa A gAthA dvArA kahe che--dyarise" ityAdi ! anvayAO--je me--tAdazaH evA sAdhu hoya che te paMca sIjamaMtrune paMca zIhAsaMkRtaH pAMca kuzIlanI mAphaka anirUddha AsravaDhAravALA thAya che, pArzvastha, avasanta, kuzIla, saMsakta ane yathAsjIda A pAMca kuzIla sAdhu che. je peAtAnA AcAramAM zithila hoya che te pArzvastha che. (1) sAdhu kriyAonuM ArAdhana karavAmAM je khekhinna hAya che te avasanna che. (2) uttaraguNAnI pratisevAthI jeneA AcAra duSTa hoya che te kuzIla che. (3) dUdha dahIM Adi vikRtiomAM je Asakta citta rahe che. athavA utkRSTa cAritrIomAM je utkRSTa cAritranuM pAlana kare che athavA zithilAcAriyAnI vacamAM je zithIlAcArI banI jAya che A rIte bahurUpadhArI je sAdhu hAya che te sasakta che. (4) zAstrIya maryAdAnA tyAga karI peAtAnI icchA anusAra je cAle che te yathAcchaMda che. A pAMca kuzIlane jInamatamAM avaMdaniya atAvela che. ukaca-vAsatho gAmano hor, sIjo tadeva saMlattA / ahacchaMdo viyaee, avaMdaNijjA jINamayammi || 1 || " dUdha-tathAdhara, tathA sunivezane e dhAraNa karanAra hAya che A kAraNe munitrAhidine-munivara,madhastanaH sadA te pradhAna munionI vacamAM atyaMta nikRSTa mAnavAmAM Ave che. tathA te aMte ho-prazmina hoThe A leAkamAM visametra dil--nimiti jheranI mAphaka gahita hAya che. sensaH evA te sAdhu pharlR para koNa netra-koThe namata na tA A leAkanA rahe che tema na to paraleAkanA rahe che. arthAt~enA e banne bhava bagaDI jAya che. kemake, te uttarAdhyayana sUtra : 3 29 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AlekamAM caturvidha saMgha dvArA anAdaraNIya bane che. kAraNa ke taNakhalAnI mAphaka te saMghanI dRSTithI bilakula nIce paDI jAya che. tathA kRtacAritranA virAdhaka hevAthI paralokamAM te mokSa AdinA sukhanA paNa adhikArI rahetA nathI. AthI ene janma nirarthaka ja jAya che. 20 have ukta donA parihAranuM phaLa kahevAmAM Ave che - vAra ItyAdi. anvayArtha---nA je sAdhu Tore-patAnuM ropAna AvA jJAnAti cArAdika-jJAnAcAra saMbaMdhI doSone nADa vana-sAta varneti sadaiva dUra karI de che-tene sadAne mATe parityAga karI de che, te mujaba kutrA DhosA nInAM maLe to mavati te munionI vacamAM prazasta vratadhArI manAya che. tathA te graho -gariko A lekamAM gamayuM - kRtamiva amRtanI mAphaka pUrUjUnitA AdaraNIya thAya che. caturvidha saMgha dvArA Adara pAmIne te rUi of tahA paraM logaM ArAhae-imaM lokaM tathA paraM lokaM ArAdhayati pAtAnA mA bhane parAkane paNa saphaLa banAvI le che. tti jemiti dravIti evuM huM kahuM chuM. sudharmAsvAmI jakhkhasvAmIne kahe che ke jevuM meM mahAvIraprabhu pAsethI sAMbhaLela che te tamane kahyuM che. mArA pitAnA taraphathI kAMI paNa kahela nathI. zrI uttarAdhyayana sUtranA pApazramaNIya nAmanA sattaramA adhyayanane gujarAtI bhASA anuvAda saMpUrNa. 1LA aThAraharve adhyayana kA prAraMbha aura saMjayanRpa ke caritra kA varNana aDhAramA adhyayanano prAraMbha- sattaramuM adhyayana AgaLa kahevAI gayuM. have aDhAramA adhyayanane prAraMbha thAya che. A adhyayanane sattaramA adhyayana sAthe saMbaMdha A prakArane che - sattaramA adhyayanamAM pApasthAnanuM varjana kahela che. e saMyatane ja thAya che. saMyata e banI zake che ke, je bhoga ane riddhine tyAga kare che. A vAta saMjya rAjAnA udAharaNathI sArI rIte jANI zakAya che. AthI A adhyayanamAM saMye rAjAnuM udAharaNa pragaTa karavAmAM Ave che. A aDhAramA adhyayananuM sahuthI paheluM sUtra A pramANe che-jaMllei ItyAdi ! anvayArtha- 3ni vAda-vivAdAra zarIra sAmarthya athavA caturaMgasainyanuM nAma baLa che. hAthI, ghoDA, pAlakhI, AdinuM nAma vAhana che. A bane jene saMpUrNa prApta thaI cUkyA che evA nAme saMbai-nAnA saMjya nAmanA prasiddha rAjA jije nAre-gize najare kAMpilyanagarane vize rAjya karatA hatA. e rAjA eka divasa vuiM 3vaMi/g-gvyavanita zikAra khelavA mATe nagara bahAra nIkaLyA. me 1 | zikAra mATe kevI rIte nIkaLyA ? ene sUtrakAra kahe che-"" ItyAdi! anvayArtha-te rAjA pitAnI mA dALag wdattA nI vizALa azvasena jALI -nAnIna vizALa hAthI senA vizALa jALIyAnI ratha senA tathA pattApa-tAnana pAyadaLa senA vigerethI savo-sarvataH uttarAdhyayana sUtra : 3 30 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarva rIte parivari-ritrAtaH parivRta thaIne vigi -vinita nagarathI bahAra zikAra khelavA mATe nIkaLyA. A prakArano saMbaMdha A zlekanI sAthe che. rA rAjAe nagara bahAra nIkaLIne zuM karyuM tene kahe che-"nig" ItyAdi ! anvayArtha-sarijhav-rasArika mRga mAMsanA svAdalelapi evA e kAMpilyanagaranA rAjA daza- gheDA para svAra thaIne pinAkarakhriodhAjI-kesara nAmanA udyAnamAM gayA, tyAM pahoMcIne teNe miv mittA-wAna macAvI mRgane mAravA mATe prerita karyA tyAre te sImAtAne rAjAnI A prakAranI senA ItyAdine joI udyAnamAMnA mRge bhayabhIta banyA saMte-bAna zAnta banyA tyAre temAMthI keTalAka mRgane rAjAe zIkAra karyo. AvA A pramANe zikAra karatI vakhate zuM banyuM, A vAtane sUtrakAra kahe che - ga" ItyAdi ! anvayArtha-sada-sada jyAre rAjA mRgone zikAra karI rahyA hatA te samaye se kesarammi ujjANe-kezare udyAne za2 dhAnamA svAdhyAyadhyAnasaMjutta-svAdhyAya dhyAnasaMdhara svAdhyAya-Agama adhyayanamAM temaja dharmadhyAnamAM tatpara evA saUITTganA eka munirAja ke tavIkhe-poIna tapa jenuM dhana che, dhamakago zivAyadharma sAyani AjJA vicaya, apAya vicaya, vipAka vicaya ane saMsthAnA vicayarUpa dharmadhyAnanuM ciMtavana karI rahyA hatA. ThA saMjayamuni caritra varNana meM saMjayanRpa ko muni ke darzana tathA-"rAjavani ItyAdi ! anvayArtha-nivAsa-kSapitAva AvAne dUra karanAra te gardabhAli anagA2 gavarnAhavA-movanaMte vRkSAdikathI gherAyelA tathA nAgavali AdithI chavAela maMDapamAM kAyag-dAri dharmadhyAna karI rahyA hatA. tasa pAse mAja mige se NarAhive vaheha-tasya pAca AgatAn mRgAn sa narAdhipaH hanti bhRtyunA urathA akaLAIne nAsabhAga karatA mRge e lattAmaMDapamAM beThelA munirAjanI pAse doDI gayA chatAM paNa rAjAe tyAM jaI temane saMhAra karyo. pA pachI zuM thayuM ? tene kahe che-"cada-caTjha ItyAdi ! anvayArtha-gada-atha jayAre mRgalAne saMhAra thaI che. tyAre mArA azvataH ghoDA upara svAra thayela so racA-saranA te rAjA ravi-zika zIdhraja -tatra e sthAna upara gAma-cANakya AvyA ane AvIne dig fmags sattA-daMtAna mRmAna dA marelA mRgene jovA mAMDayA A samaye e tA ane nAsara-tatra zana ja gharati latAmaMDapamAM beThelA eka munirAja upara enI dRSTI gaI 6 tathA-"baI ItyAdi! anvayArtha--caya tyArapachI tattha-tatra A munirAja upara dRSTi paDatAM saMmatabrAnta: bhayagrasta 2AyA-rANA e rAjAnA dilamAM eka prakAranuM evuM duHkha jagyuM ke, caMdra pu-maMgo puNyahina tathA jasaddhiA-rasana rasalupi vijuvatana ghAtake kevaLa A mRgone nathI mAryA paraMtu maMA-manAM vyartha ja A uttarAdhyayana sUtra : 3 31 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udyAnamAM beThelA gaLavAro-anAtte munirAjane ja strAvo-baddataH mArela che. chA A pachI rAjAe zuM karyuM te kahe che.--gANuM? ItyAdi ! AmaM anvayAya - 2 ~~A prakAranA manamAM pazcAttApa karatA mo niyo--saH tRSA e rAjAe nisagnarUttAn--azrva vistRkapa ravajI gheADAne cheDIne viLAM--vinayena ghaNAja vinayanI sAthe baLavAna pANa varU banAyAvI vate e munirAjanA caraNAmAM peAtAnu mastaka jhukAvI dIdhuM ane kahevA mAMDayu ke, mananuM mAtranuM he nAtha ! hathame svame tra meM samaya A mRgalAnA vadhathI thayelA mArA aparAdhane Apa kSamA kare! prA munike pAsa saMjayanRpa kI kSamAyAcanA ke liye prArthanA munirAja dhyAnastha hAvAthI kAMI khelyA nahIM tyAre zuM thayuM ? tene sUtrakAra kahe che--aDha moLe' ityAdi ! anvayA e samaye mooLa maunena maunanA kAraNe mArya baLavAre-maLavAna gaLaI: e mAhAtmya sapanna munirAja jJALazigo--yAnamAmitaH dhama dhyAnamAM lavalIna banela hatA. A kAraNe rayALa ha na maMtepha--AnAnaM pratina maMtrata rAjAnI vAtane temaNe kAi pratyuttara ApyA nahIM to rAyA mathatuJo-tatAnA manutta: A prakAranI sthiti joi rAjAnA manamAM khUbaja bhaya utpanna thayA ghA bhavatrasta rAjAe zu kahyu ? tene kahe che.--'sanno" ityAdi ! anvayA --pharIthI rAntae kahyuM, he bhagavan ! banneM saMnamo gAma rAyA ttibaduM sagayo nAma rAkhAzmi hu saMjaya nAmanA rAjA chuM. ane Apane prAthanA karU chuM ke, Apame vAdarAdi--mAm vyAdara mane kAMika kahe! kemake, teolezyA AdirUpa der kuddho aNagAro narakoDio dahejja - tejasA kruddhaH anagAraH narakoTIrdahet tejathI krodhita banela anagAra aneka koTI manuSyAneA paNa saMhAra karI zake che. mArA jevA ekanI tA vAta ja kayAM rahI? AthI Apa jayAre khelatA nathI tyAre mArA hRdayamAM khUbaja bhaya vyApI rahyo che. AthI huM nAtha Apa krodha na karatAM mArA upara dayA kareA. evI mArI namra prArthanA che. 10nA dhyAna purU thatAM munirAja kahe che.--azopa ItyAdi ! anvayA - "rAjAnI prArthInA sAMbhaLIne munirAje kahyuM ke, sthitrA--vayitra saMjayanRpa ko munikI aura se kSamAThAna he rAjan ! bamaJogamayam tu nirbhaya hA ! tamArUM kartavya prajApALaka tarIkenu che. A kAraNe saghaLA jIvane peAtAnA jevA manIne tathA prajA svarUpa samajIne gamayAA mAhi ya-amayavAtA matra 2 enA abhaya dAtA baneA. jema maraNane bhaya tamane che eveAja bhaya badhAne che. pachI he rAjana ! STine nauvaho--i-- nitye nIjoje A jIvaleAka anitya che pANInA parapeTAnI jema capala che, chatAM paNa tame niMdisAt vasatikidizAAM prasannatti zA mATe A hiMsA kA mAM lavalIna banI rahyA che ? tAtparya Anu phakta eja che ke, jyAre jIvaleAka anitya che, tame paNa anitya che, zAzvata A paryAyamAM rahevAvALA nathI te pachI zA mATe alpa divase sudhI rahevAvALA A jIvananA mATe pApanuM upArjana karI rahyA deza // 11 // uttarAdhyayana sUtra : 3 32 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMjayanRpa ko munikA upadeza '"nA" itya dvi ! A anvayA - nA-ca6 jyAre e vAta nizcita che ke gavAra-gavAya mRtyunA paMjAthI parAdhIna evuM jIvana jIvatA te-te tamee sunuM citta-sarja utttittva A antaHpura, kaiAza kASThAgAra, senA, sAhyabI, AdinA parityAga karIne gaMtavtram - gantavyam bhavAnvaramAM javAnuM ja che. teA, he rAjana ! pachI phriM--zik zA mATe nirjI nIvajomni-nitye navajoDe A anitya-anavasthita A jIvavekamAM vartamAna rakhami--Anye kSaNabha'gura evA A sAMsa-masAta zA mATe sAI rahyA che ? 512aa rAjyaleAbhamAM chatAM paNu-"nautriya" ItyAdi ! anvayA--he rAjana ! natha stya musi-yaMtra tyuM . mughatti je jIvana Adi paryAyAmAM tameA mehAdhIna thaI rahyA che. e nItriya ceva hataM 6-nIvita jeva paMca jIvana ane rUpa saghaLAM vinusaMpAya caiva-vidyar saMpAta caMcam vijaLInI camaka jevAM caMcaLa che. AmAM mehAdhIna thaIne ja peltha LAvavutti-pretyarthe na batravutti tameAe AjasudhI paraAAkarUpa ane jANela nathI. 51 tathA--"TrA"i ItyAdi ! anvayA--he rAjana ! juo saMsAra keTaleA strAthI che, tALi ya muyAreya minnAyata. vAMdhavA-tArAya mutAzraya mitra tathA vAMdhavAya AmAM strI, putra, mitra tathA bAMdhavajane e saghaLAnIyantamajInIti-nIvantamanutranantijIvatA mAnavInAja sAthI che. kamAyelA dravyamAM sammilita thaIne khUba majamajA uDAvavAmAM ja AnaMda mAnanArA hoya che. maruM nAnuvati ya--mRtaM nAnuonaMti 2 paraMtu jayAre A bIcArA jIvane paraleAkamAM javAnA samaya Ave che. mRtyu a vIne jyAre enA gaLAne TuMpe| de che. tyAre kAI paNa evuM nathI, AgaLa AvatuM ke, je e jIvanI rakSA karI zake, athavA te enI pAchaLa pAchaLa Aya e saghaLA e samaye eka bAjue khasIne ubhA rahI jAya che. jayAre jIvane ekAki javuM paDe che. 14 tathA--nIti" ityAdi ! anvayA--he rAjana ! AnAthI vadhAre saMsAranI asAratA mIjI zu' hAya ? je vAmahuvalayA-mahuvA: pitAnA paraleAkamAM javA kALe puttoputra putrAdika ekaThA maLelA parama duHkhita thayA kare che. tathA viyara nIti-nRta vitara nirdanti marI janAra bicArA e pitA ke, jevuM gharamAM saMpUrNapaNe calaNa cAlatuM hatuM uttarAdhyayana sUtra : 3 33 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ teneja (zabane) e gharamAMthI bahAra kADhe che. tathA vicaravi pure dhaMdhU nIdapaMtipirAjitrAna vajana niti Aja pramANe pitA paNa marI janAra pitAnA priya putrane temaja baMdhu vagerene paNa Aja pramANe gharamAMthI bahAra kADhe che. A pramANenI saMsAranI jA-nAnana he rAjA dazA joIne tavaM care tAreka A jIvanane saphaLa banAvavA mATe he rAjana ! tame tapasyA karo. te 15 pharI paNa-"to' ItyAdi ! anvayArtha-sAyaM-janana he rAjana ! dravyanuM upArjana karanAra vyaktinA bhRtyu mAha teNajjie davya parirakkhie dAre ya-tenArjitAni dravyANi parirakSitAn rAjAna ja teNe upArjana karelA dravyane tathA tenI Azrita strI janane prApta karIne canne nIti-anya nA chatti bIjI vyakti AnaMda kare che, ane hRda tudA vapha-hRSTatudA mAnita harSita thatI rahe che. ane ghaNu saMtuSTa rahyA kare che prakriyA dara-gADha mati ane teo zarIra zaNagArI ThAThamAThathI rahe che. 1dA marI javAthI jIvanuM zuM thAya che tene kahe che.- " " ItyAdi ! anvayAtha--teTISi naM mudde vA-tenA jata pUrve mu Turva vA thazamaM tama maraNa pathArImAM paDelA e manuSya pahelAM je sukhanA heturUpa je je zubhakarma athavA duHkhanA heturUpa je je azubha karma karela che te vALu kutto varamAM jItena vAmaMA saMgs: pamavata chatti tenA anusAra te prANI te kama yukta banIne parabhavamAM ekaleja jAya che. keI bIjA jIva enI sAthe jatA nathI. jyAre A vAta che ke, jIvanI sAthe kevaLa zubha ane azubha karma ja jAya che te he rAjana ! zubhakamanA heturUpa je tapa che tene ja tame Adare17 che a. prakAranAM munirAjanAM vacana sAMbhaLIne rAjAe zuM karyuM, e vAtane sUtrakAra A gAthAdvArA pragaTa kare che.--"jha ityAdi ! munike upadezase rAjA kA pravrajyAgrahaNa karanA anvayArtha--ta-Agha e cAraNa-canAra munirAjanIni-caMti pAsethI dhamAM - zravA zrata cAritrarUpa dharmane upadeza sAMbhaLIne sonAdivasa narAdhAra e saMjaya rAjAne madayA saMveja niyaM samAvI-mAtA saMjo nivaidra samApana saMsAra upara vairAgya Ave temaja mukti prAptinI abhilASA pUrNapaNe jAgI. te 18 che A pachI rAjAe zuM karyuM tene kahe che. --"saMjo' ityAdi ! anvayArthI--saMna-saMta saMvega ane nirvedathI yukata saMjaya rAjAe rajjaM caiuM-rAjyaM tyaktvA NaryanA parityAga 4zana aNagArassa gaddhabhAlissa mAganAra mAra mArataH munirAja gaIbhAlI mahArAjanI caMtiyaMti pAsenA pAsa nivaravaMto-ninazAne nidAnataH dIkSA aMgIkAra karI. chellA uttarAdhyayana sUtra : 3 34 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMjayamuni ke prati koI eka muni ke prazna A pramANe dIkSA dhAraNa karIne saMjaya suni gItArtha banI gayA ane dasa prakAranI munisAmAcArInuM pAlana karavAmAM sAvadhAna banIne teoe gurunI AjJAthI ekAkI banI vihAra karavAno prAraMbha karyo. vihAra karatAM karatAM teo eka nagaramAM AvyA tyAM zuM banyuM tene have pragaTa karavAmAM Ave che-"nA" ItyAdi ! anvayArtha---vatti-kSatriya kaI kSatriye divA-rA sattA rAjyane parityAga karIne vaTavarUpa-nita dIkSA dhAraNa karela hatI te kSatriya rAjarSi hatA tathA pUrva janmamAM vaimAnika deva hatA. tyAMthI vIne kSatriyakuLamAM teoe janma dhAraNa karela hatuM. keI nimittane laIne tene pUrva janmanI smRti AvI javAnA kAraNe sarvaviratino udaya thaI gayo. AthI teoe tarataja rAjyane parityAga karIne dIkSA dhAraNa karI lIdhI. apratibaddha vihArI hovAnA kAraNe e kSatriya rAjarSi vihAra karatAM karatAM ahIM AvI pahoMcyA hatA. temaNe saMjaya munine joIne pUchayuM ke, he muni ! naE te have sarva thA te paMdarate je prakAre tamArU rUpa vikAra vajIta dekhAya che, ta thA tevA prakAre te mane paNa sarU-re mana prasanna daphatte tamAruM mana paNa vikAra vagaranuM prasanna mAluma paDe che. paramA tatha-SThi ItyAdi ! he muni ! jANe-ddhi nAmA ApanuM nAma zuM che, tathA phri joje-joga: ApanuM kayuM gotra che, rasadAra mAda- vAgarthAya nAdara kayA prajanane laI A5 mana, vacana, ane kAyAthI prANAMtipAta AdithI virakata banyA che. arthAta dIkSita thayA che ? tatha yuddha riyali-vRddhAna the ghanivali AcAryo nI Apa kaI rIte sevA kare che, ane Apa vinayavAna cho e vAta kaI rIte manAyela che. arthAta Apa vinayazIla kaI rIte banyA? para kiyAvAghAdi matakA pratipAdana AnA pratyuttaramAM saMjaya muni kahe che-"saMga ItyAdi ! anvayArtha-he muni! nA nA nAma-nAnA nA nAma huM nAmathI saMjaya chuM arthAta mAruM nAma saMjaya che. tathA huM na joza-pa jautama garika huM trathI gItama chuM. gautamagautrI chuM. tathA zrutacAritra pAraMgata gaIbhAlI mArA AcArya che. bhAvArtha--gaI bhAlI AcArya mahArAjanA upadezathI meM praNAtipAtAdika pApane parityAya karI A dIkSA dhAraNa karela che. eozrI mArA guru che mukita prApta karavAnI kAmanAthIja huM muni banyo chuM. AcAryonI sevA paNa huM temanA uttarAdhyayana sUtra : 3 35 Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadeza anusAra karuM chuM. tathA teonA kathana anusAra saghaLI muni kriyAonI ArAdhanA karuM chuM. A huM vinIta banela chuM. munipadathI pAMca mahAvratarUpa mULa guNanI ArAdhakatA AcArya sevAthI, gurusevAmAM parAyaNatA ane AcAryanI sevAthI tathA temanA upadeza anusAra grahaNa zikSA ane Asevana zikSAmAM pravRtti karavAthI uttara guNanI samarAdhakatA emA pragaTa karAyelI jANavI joIe. rarA A prakAre sAMbhaLIne temanA guNothI AkarSAIne kSatriya rAjarSie pUchayA vagara je kAMI kahyuM tene kahe che-"#if" ItyAdi ! anvayArtha-he mahAmuni ! jiri-divA jIvAdikonI sattArUpa kiyA tathA ciM-kriyA jIvAdika padArthonI nAstitvarUpa akriyA tathA viyaM-vinayaH saghaLAne namaskAra karavArUpa vinaya ane annA-saijJAna vastunatvanuM jJAna prada ja TariM-taiH afmaH jo A cAre sthAne dvArA eka-yajJar: potapotAnI buddhi anusAra jeoe vastunuM svarUpa parikalpita karela che. sarvajJanA siddhAMta anusAra jIvAdika padArthonA svarUpane je nathI mAnatA evA sarvajJa siddhAMta thI bariskRta kutithajana 4 jumANa-4 amane kutsita ja tanI prarUpaNA kare che kAraNa ke, temanuM je kAMI paNa kahevAnuM hoya che te satayukitayothI sarvathA vajIta ane manathI upajAvI kADheluM che. kiyAvAdIonuM evuM kahevAnuM che ke, AtmA che te khare, paraMtu te ekAntathI vibhu paNa che, avibhupaNa che. kartA paNa che, akartA paNa che, mUrtAika paNa che, amUtika paNa che paraMtu evI e mAnyatAo ThIka nathI. kAraNa ke, zarIramAM AtmAnA ligabhUta citanyanI upalabdhi thavAthI AtmAmAM vyApakatA ghaTita thatI nathI. - je kadAca ahIMyAM evuM kahevAmAM Ave ke, AtmAne avyApaka mAnavAthI tenA guNabhUta dharma ane adharmane paNa avyApaka mAna che paDaze. je pratyuttaramAM ema kahevAmAM Ave ke, ame dharmAdhama pUNyapAlane paNa avyApakaja mAnI laIzuM to A prakAranuM kahevuM ucita mAnI zakAtuM nathI. kAraNake, dipAntargata je maNI Adika padArtha che te devadattanA adaSTathI-puNya-pApathI AkarSAIne je tene prApta thAya che te prApta thaI zakaze nahiM? kAraNake, devadattanuM adRSTatva te avyApaka che. pachI tene enI pAse kheMcIne kaNa laI Avaze ? te A prakAre adaSTane avyApaka mAnavAthI doSa ApI zakAtuM nathI, kAraNake ame pratyakSathI joIe chIe ke, cuMbaka leDhAne jeke, tenAthI cheTe hoya che, judA AkAranuM hoya che chatAM tene potAnI pAse kheMce che. tyAre A niyama kaI rIte mAnI zakAya ke, adaSTane vyApaka mAnavAthI ja bhinna pradezavati maNa mukatAdikane kheMcI zake che. anyathA nahIM. Aja pramANe AtmAne avibhUva ekAntataH mAnava e paNa ThIka nathI. uttarAdhyayana sUtra : 3 36 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arthAta-pratyeka jIvAtmAnA AtmA eNe grahaNa karelA zarIra pramANuja che. jo tene avibhU-aMguSTa pramANa mAnavAmAM Ave te caitanyamAM saghaLA zarIranI vyApakatA na AvI zakavAnA kAraNe caitanya viSTita zarIranA avayaveAmAMja AghAta Adi thavAthI vedanAno anubhava thaI zakaze. je pradezAmAM caitanyanuM adhiSThAtApaNuM na hoya e zarIra pradezamAM vedanAne anubhava thaI zake nahI. paraMtu evu banatu nathI. temaja natA tevuM anubhavamAM paNa Ave che. eka AghAta lAgavAthI tenI vedanA saghaLA zarIramAM lAge che. ethI AtmA aMguSTha pramANa nathI. paraMtu AkhA zarIramAM vyApaka che. AvI rIte katRtva paNa AtmAmAM ekAntataHktisaMgata pratita thatA nathI. akriyAvAdI AtmAne astikriyA viziSTa mAnI zakAtA nathI. AthI tene mata paNa asaMgata ja che, kemake, "duM muvI" ityAdi ! pratyaya ene atikriya viziSTa siddha kare che. AtmAnA abhAvamAM "gadde suravI" ItyAdi pratyaya lAgu thaI zakatu` ja nathI. vinayavAdionI evI mAnyatA che ke, sura, nRpati, gaja, vAjI, gAya, mRga, karana, uMTa, bheMsa, kuppura, chagala, kAka, makara, Adine namaskAra karavAthI kamene kSaya thAya che. vinayanA AzrayathIja AtmAnuM zreya che e zIvAya nahIM. AvI mAnyatA vinayavAdInI che. te AvI kalpanA paNa ucita nathI. kemake, vinaya te guNavALAenAja karavAmAM Ave che. jo ke, guNAdhikatA te phakta kevaLIemAMja utkRSTarUpathI che chatAM paNa vaccenA jIveAmAM krama anusAra tene prakAza thAya che. AthI saghaLAne vinayanA pAtra na mAnIne guNAdhikane ja vinayanuM sthAna mAnavAmAM Avela che. anya ajJAnI prANIene vinaya ulTA azubha phaLane ApanAra batAvavAmAM Avela che. ajJAnavAdI jJAnane meAkSanA pratikAraNarUpathI mAnatA nathI temanu kahevu che ke, A saMsAramAM AtmAnA viSayamAM bhinna bhinna mAnyatAe pracalita che. tyAre kaI kaI mAnyatAomAM satyatA che, kaI kaImAM asatyatA che ? A vAtanA niya kANa karI zake che ? A kAraNe tapa karavAmAM ja ISTasiddhi nihita che. AnA vagara nahIM. te AvI mAnyatA paNa kharekhara nathI. kemake, jJAna vagara tapapa kaSTonuM anuSThAna karavuM te, ajJAnathI bharelu' hAvAthI pazukriyA pramANe bya che. A kriyA, akriyA, vaiyika tathA ajJAnInA bheda (363) traNaseA tresaTha che. kriyAvAdInA bheda ekase esI (180) che. akriyAvAdInA bheda ceAryAsI (84) che, vainiyakAnA bheda (32) khatrIsa che. tathA ajJAnavAdIonA bheda saDasaTha (67) che. A sahunI mAnyatAe yuktiyukta nathI. AthI emanuM kathana kutsita kathana che. A kAraNe emanA mata thavAne upAdeya nathI. ArA A abhiprAya pAtAnA manathI kahevAmAM Avela nathI, tene kahe che. "" ItyAdi ! annAtha"--vaddhe yuddhaH khuddha tatvajJAtA vaLI je iinavrute-nivRttaH kaSAyarUpa agninA saMpUrNapaNe zAnta thai javAthI saghaLI bAjuthI zItaLa evA tathA vijhAjaLasaMpanne vidyAcaLasaMpannaH kSAyika jJAna ane cAritrathI sa'panna ethI muttve tya: satyavANI eTalavAvALA Apta tathA saavadhIme satyaparAmaH anaMta vaya saMpanna evA nAya--jJAtara jJAtaputra zrI mahAvIra prabhue ja pharavAla --kRti mAtu viMta "A kriyAvAdi vagere khetu bele che." tenu svarUpa khatAvela che. ame amArA taraphathI kAMI kahela nathI. ArakA A uttarAdhyayana sUtra H 3 37 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kriyAvADhiyoM ke pApakAritva kA varNana e kriyAvAdI AdienI tathA jInapraNIta sadhanI ArAdhanA karavAvALAnI zuM zuM gati thAya che tene kahe che-"vrutti" ityAdi ! anvayA----TRo-vAMi: kriyAvAdI Adi vyakti dvArA karAtI asat prarUpaNAnu sevana karavAmAM parAyaNa tene je nAnA manuSya che te kore nara, pati-pore naje panti marIne bhayaMkara sImataka Adi narakAvAsamAM jAya che tathA je vyakti r Ayi dharma carittA-mArca dharma parivAH jIna prarUpita dhanuM sevana kare te tenA sevanathI vinga para Rti-nivyAM pati inti devaaAkane athavA samasta gatimAM pradhAnabhUta gati siddhagatine prApta kare che. A kAraNe huM sayata muni ! asat prarUpaNAnA parityAga karIne tamAre satya prarUpazcA karavAmAMja parAyaNu khanI rahevu joIe. 2pA e kriyAvAdI Adi pApakArI kevA che? A vAtane kSatriya rASi` pradazita kare che.--"mAyA jIva" ityAdi ! annayA --haiM saMjaya muni ? kriyAvAdI AdijanA dvArA je kai paNa prarUpita karavAmAM Avela che -tat te saghaLuM mAyA ghum-mAyor mAyAthI ja kahevAmAM Avela che. tathA musAmAsA nithiyA-jIvAmAnA nirathiA enI bhASA, vANI, mRSA, sathA alIka che. ane nirthaka zivasukhathI jIvAne vata karavAvALI che. A kAraNe huM.. saMgamamALo vi--duM saMcacchavi kriyAvAdI AdinA matane sAMbhaLavAthI dUra rahIne nizcayathI vAmivAmi peAtAnA AtmAmAM vasuM chuM. A vAta saMjaya muninI sthiratAnA mATe ja kSatriya rAjaSie kahela che. tAtparya AnuM e che ke, je prakAre huM kriyAvAdI AdinI asat prarUpaNAthI dUra rahuM chu. eja pramANe tamAre paNa dUra rahevu joie. kahyuM paNa che--"Dhoko ca TArU pI je svayaM sthita hoya che. te bIjAne paNa sthira kare che. ca yimipa tathA huM sa MyamamA mAM vicaraNa karU chuM. rA kriyAvAdiyoM ke matake zravaNa se nivRti ke kAraNa kA kathana Apa kriyAvAdI AdinA mata zravaNathI kai rIte nivRta banyA che ? AvI sa MjayanI jIjJAsAnu samAdhAna karatAM kSatriyarAjaSa kahe che-"sa, te" ityAdi ! anvayA-he sa`jaya muni ! te sattve micchAvikI gaLayiA makanuM vivitAte sarve niAdapratha: nArthI: mama fvitA: pUrvokta e saghaLA kriyAvAdI Adi mithyASrI che tathA anArUM che. e hu sArI rIte jANuM chu. tathA e vijhamAne vare jo-vidyamAne pareoThe saghaLA vidyamAna paraaAkamAM vividha prakAranI yAtanA uttarAdhyayana sUtra : 3 38 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eno anubhava karaze, naraka nigodAdikanA bhayaMkara kaSTone sahana karaze, A vAta paNa sabsa gALAma- nAnAmi sArI rIte jANuM chuM. athavA "gharo vi mAno? paraloka vidyamAna che. A vAta paNa huM atizaya jJAnathI jANuM chuM. tathA jAti smaraNa jJAnanA lAbhathI gag H =Ani-gAmAnaM sabhya nAmi huM mArA AtmAne paNa jANuM chuM. A mATe huM emanI saMgata karavAthI dUra rahuM chuM. 27 Aja ane pharIthI spaSTa karatAM teo kahe che -"cadamaNi ityAdi ! anvayArtha-he muni ! madane- mane brahmanAmanA pAMcamA devalokanA mahAprANa nAmanA vimAnamAM gAM-gada huM gurU-timAna dIti viziSTa varitasava-vApamaH se varSanA pUrNa AyuvALA jIvanI samAna hate. arthAta manuSyamAM koI jIva so varSanI Ayu-sudhI jIvIta rahe che te jema pUrNa Ayu SyavALo kahevAya che, e ja pramANe huM paNa teja vimAnamAM paripUrNa AyuSyavALe deva hatA. svargamAM patya pramANa ane sAgara pramANa sthiti devAnI batAvavAmAM Avela che te ahIM pAlI rAbdathI palya pramANa ane mahApAlI zabdathI sAgara pramANa sthiti grahaNa karavI joIe. kSatriya rAjarSi kahI rahyA che ke, tyAM mArI vidA-vikhyA deva saMbaMdhI thiti vArisaravA madArI-AtAnA jahAMpari manuSya paryAyanI se varSa pramANa Ayu bhegavanArA jIvanA samAna dasa sAgaranI pUrNa sthiti hatI. ra8 kSatriya rAjaRSi kA upadeza tathA-" ItyAdi ! anvayArtha-sada-vatha devabhavarUpI AyuSya pUrNa thavAthI vaMma Dhorat gugobrahmosaH te pAMcamA svargathI AyubaMdha puro thatAM tyAMthI avIne marg I manamAja-mamarA huM manaSyabhavamAM Avela chuM. A pramANe potAnuM jAtismaraNAtmaka varNana karIne te kSatriya rAjarSie saMjaya munine e paNa kahyuM ke, huM caqt na cAuM tadAnane gAmanaH : 4 jathA gAyu tathA nAne mArUM pitAnuM tathA bIjAnuM AyuSya keTaluM che te paNa jANuM chuM upalakSaNathI gatine paNa jANuM chuM relA A pramANe na pUchavA chatAM paNa pitAnA vRttAMtane kSatriya rAjarSie saMjayamunine kahIne pharIthI upadeza ApatAM kahyuM ke,-"nA " ItyAdi ! uttarAdhyayana sUtra : 3 39 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSatriya rAjaRSi dvArA apane AcAra kA pratipAdana anvayA--he saMjaya ! saMna-yajJa: sAdhunuM kartavya che ke, te nALAsarUM 2 jItuM pavinimna-nAnAvidha che. 2 vinayet anekavidha kriyAvAdI Adi mithyArthIonA mataviSayaka abhilASAnA tathA svamatikalpita abhiprAyanA sathA parItyAga karI de. tathA baLasthA ne yasanathA-anarthA: 2 2 sarvothAH saghaLA anarthonuM kAraNa je prANAtipAta doSa che tene paNa te parihAra karI de. rU--ti A prakAranI AvI vijJAnanu-vidyAnnanu samyajJAnarUpa vidyAne lakSamAM rAkhIne tame sara--saMcare saMyama mArgomAM rata raheA. 530nA have kSatriya rAjiSa peAtAnA AcArane kahe che-"himAmi" ityAdi ! anvayA --huM saMjayamuni ! huM sALa juno maMttenheiM vA-komyaH punaH paramavrempavA zubhAzubha sUcaka aMguSThAdinA praznothI athavA gRhasthajanAnA tattatkAryA leAcanarUpa je maMtra che tenAthI vimAmi-pratimAmi huM. sa`dA nivRtta thaI gayA chuM. arthAt have huM tevA prakAranA sAvadyarUpa kadegne karatA nathI. je sayata A prakAranA sAvadyarUpa prakSAdikanA vyApAranA parivanathI sayamanA tarapha sadA Tvi-- utthitaH utthAnazIla anI rahe che. gau-jJo enA viSayamAM zuM kahevAnu hAya ! AvA tA kAIka ja mahAtmA hoya che. AthI huM sayata muni ! A anaMtAkta a`ne vijJA-vidyAr jANeA ane dorAya-DhaurAtram pratikSaNa tantra para-tapathare sAvadya vyApAra viratarUpa tapanuM anuSThAna kare. praznAdikamAM samaya vitAveA nahIM.31|| Ayu ke jJAna ke viSayameM jinazAsana ke mahatva kA pratipAThana sajayamunie kSatriyarAja`ine pUchyu` ke, Apa Ayune kai rIte jANA che ? tyAre kSatriya rAjarSi kahe che--"nava me" ityAdi ! anvayA--he saMyata ! muddeLa ceyasA-zuddhena cetanA ati nimaLa cittavALA evA tame me-mAm mane cAre pucchasI-ATe vRtti AyunA viSayamAM je pUchI rahyA che. te sArUM tat A viSayanA jJAnane yuddhe vudda: sa.jJa mahAvIra prabhue pragaTa karela che. tuM nAU--tata jJAnama te jJAna naLasAsapne-ninazAsane jIna prarUpita siddhAMtamAMja che. anya sugatAdi praNIta zAstromAM nathI. AthI tame jIna zAsanamAM A jJAnanI prApti mATe prayatnazIla raheA. meM paNa A jJAna emAMthIja prApta karela che. 3rA uttarAdhyayana sUtra : 3 7 40 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phirase kSatriyarAjaRSi kA upadeza pharIthI upadeza kahe che--"jiyiM pa" ItyAdi ! anvayA--he saMjaya dhIre jiriya hoya--vIra: yiAM ropavelsayamamAM jJAna sapanna muninuM kavya che ke, te sadanuSThAnAtmaka pratikramaNa ane pratilekhana rUpa kriyAne banne samaya kare. tathA bIjAe pAse karAve. athavA "jIva che. ajIva che" ityAdirUpathI jIva ane ajIvanI sattAne te svaya' svIkAra kare ane khIjAe pAse paNa tenA svIkAra karAve tathA rjAiya vipnad-kiyAM vinayet mithyAdaSTie dvArA kalpita ajJAnarUpa kaSTa kriyAnuM athavA jIvanathI ajIva nathI ityAdri jIvA jIvarUpa nAstitva kriyAnA parityAga kare ane viSThI-dajIyA samyagadarzanarUpa buddhinI sAthe viTisaMpanne z2isaMpanna sabhyajJAnathI saMpanna ane. jyAre muninA mATe prabhunA A prakAranA upadeza che tyAre tame paNa mutyutttara dharma cara-muhucarM dharmaH cara kAyara janethI asAdhya evA A zruta cAritrarUpa dharmanI ArAdhanA karavAmAM sadA sAvadhAna raheA. / / 33 / / saMjayamuni ko apane karttavya meM rahane ke upadeza bharata cakrI kA udAharaNa A prakAre kSatriya rAjarSi sajayamunine peAtAnA kartavyamAM sthira rahevAnA upadezanA prasaMgamAM dRSTAMta dvArA samajAve che--"ema" ityAdi ! athadhammosodiya-athadha annayA zomitam sva` meAkSarUpa padAthI ane A padArthAMnI prAptimAM upAyarUpa dharmAMthI zebhita caMpuyaM sonnAtaLucavatuM jIvA A puyeAkta padane sAMbhaLIne marado'va-marato bharata nAmanA prathama cakravatI e paNa mAtlR vAyuM jAmAvaruM citrA-mAratuM varSa AmAn cattA bhAratavaSa~nA saghaLA sAmrAjyanA tathA zAbdirUpa kAmabhAganA parityAga karIne patra-yaMtranita dIkSA aMgIkAra karI. bharata cakravartI kI kathA bhArata varSamAM caiAdhyA nAmanI eka nagarI hatI. te peAtAnI racanAthI saghaLI nagarIomAM pradhAnarUpe hatI. tene indranI AjJAthI vaizravaNu deva kubere racela hatI. tenA zAsaka prathama jInendra RSabhadeva hatA. temanA putranuM nAma bharata hatuM. bharate pUrvabhavamAM munienI vaiyAvRtti (sevA) karela hatI. enAthI aMta puNyarAzinA prabhAvathI ja tene RSabhadeva jevA tIrthaMkaranA putra thavAnuM saubhAgya uttarAdhyayana sUtra : 3 41 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prApta thayuM hatuM. bhagavAne dIkSA aMgikAra karyAM pachI bharatane cakravatI padanI prApti thai hatI. cakravartI padyanA upalakSyamAM temane svanI samRddhine paNa jhAMkhI pADe evI aye dhyA nagarInA zAsaka thavAnA cega sAMpaDayA hateA. navanidhi ane cauda ratnAnA e adhipati hatA. batrIsa hajAra mugaTadhArI rAjavIe temano sevAmAM rahetA hatA. khetera hajAra (72008) nagara upara emanuM zAsana hatuM channu karoDa (960000000) gAmAmAM temanI akhaMDa AjJA cAlatI hatI. khatrIsa hajAra (32000) dezeAnA saubhAgyanA nirNaya emanA hAthamAM hatA. aDatAlIsa hajAra (48000) paTTaNAnA e adhIzvara hatA. navvANu hajAra (9900) droNu mukhAnA e rakSaka hatA. cAryAzI lAkha (8400000) hAthI ane eTalAja dheDAe emanI senAmAM hatA, chantu karoDa (960000000) sainIkAnA e svAmI hatA. seALa hajAra (16000) devAnA tathA cha khaMDa maDita bharatakSetranuM ekAdhipatya emanA hAthamAM hatu. temane ceAsaTha hajAra (64000) antaHpura hatA. teo peAtAnI vibhUtinA anusAra sAdharmika vAtsalyA paNa karyA karatA hatA. jInazAsananI prabhAvanA paNa karatA hatA. dInahInajanAnI rakSA paNa karatA hatA. AvI rIte emanuM jIvana AnaMda pUrvaka vyatIta thatuM hatuM. eka samayanI vAta che ke, cakravatI e savAramAM peAtAnA zarIranI mAliza karAvI ane ene vividha prakAranA uvaTanAthI ghasAvyuM. tyAra bAda snAnAgAramAM jaIne sArI rIte snAna karyuM. zarIrane lUchyuM, lUchayA pachI zarIrane surabhivAsita vastrothI susajjIta ane viziSTa AbhuSaNAthI alaMkRta karI te peAtAnA Adaza bhuvanamAM gayA tyAM je vakhate te peAtAnA zarIranI zaiAbhAnuM nirIkSaNa karI rahyA hatA. e vakhate emanI AMgaLImAMthI eka vIMTI nIkaLI maNIratnavALI bhUmi upara jaI paDI.-vITI AMgaLImAMthI sarI jaI ne bhUmi upara paDI che." A vAtanI temane e samaye khabara na paDI. darpaNamAM vITI rahita evI khUMcI AMgaLI temane jovAmAM AvatAM peAtAnI te AMgaLI zeAbhAyukta na jaNAI jethI cakravatI e khIjI AMgaLImAMthI paNa vIMTI utArI te te paNa suzAbhita na lAgI. A prakAre temaNe kramazaH pAMce AMgaLIemAMthI vIMTIe utArI nAkhI teA te paNa temane sehAmaNo na lAgI. A pramANe temaNe peAtAnA zarIra uparanAM saghaLAM AbharaNe utArI nAkhyAM ane zarIrane jayAre arisAmAM joyuM te alaMkAra rahita evuM zarIra temane sAva kheDALa dekhAyu. A prakAranI zArIrika paristhitithI tenA dilamAM savegabhAva jAgI uThayA. temaNe vicAra karyAM ke, jue! A zarIra keTaluM azeAbhituM che, tenuM peAtAnu sauMdaya te kAMi paNa nathI, A te bahAranI su Mdara vastuenA samAgamathI ja suMdara lAge che. je prANI zarIrane suMdara mAnIne temAM rAtadivasa Asakta khanI rahe che te, niyamataH vivekathI vikaLa banI rahela che. A aze bhana evA zarIranA saMbaMdhathI maneAjJa annapAna vividha prakAranAM khAdya, svAdya, puSpa, gaMdha, vastraAdi e saghaLI ja vastuo apavitra ane vinaSTa thai jAya che kahyuM paNa che-- uttarAdhyayana sUtra : 3 42 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'mathunUM gALa pALa, trivid svAmasAme / sarIrasaMgamAvannaM, savvaMpi aI bhave || 1 || varaM vatthaM varaM puSphaM, baraM gaMdhavilevaNaM / nissae saroreNa, varaM sayaNamAsaNaM || 2 | nidALa sarovALa, cadhathira rUma / paMcAmramUyamaya, gayAmaLA|| jyAre tenI A sthiti che te e keTalI acarajanI vAta che ke vidvAna paNa tenI pAchaLa khilakula avivekI banI jAya che, te pachI murkhAenA viSayamAM te kahevAnuM ja zuM hoI zake? paraMtu peAtAnI jAtane vidvAna mAnavAvALA prANI paNa anitya evA saMsAranA arthe mUrkhAenI mAphaka aneka prakAranA pApA karIne mekSanA dvArabhUta A manuSyabhavane vyatha gumAvI de che. jema keAi jugArI jugAra ramavAnI hAMzamAM peAtAnA sarvAM dravyane gumAvatAM AgaLa pAchaLanA vicAra karateA nathI evI rIte meAkSasAdhanabhUta A manuSyajanmane zarIranA nimitta nabhraSTa karIne e prANI AgaLa pAchaLane jarA sarakhAe vicAra karatA nathI, AthI A manuSyabha AvI rIte naSTabhraSTa karavAne ceAgya nathI kahyu paNa che~~ "lohAya nAvaM jaladhau bhinnatti, sUtrAya vaiDUryamaNiM dRNAti / saccandanaM loSati bhasmahetoH, yo mAnuSatvaM nayatIndriyArthe // 1 // " je prANI prApta manuSya janmane indriyAnA viSayAnI puSTi nimitte niSphaLa kare che te e mUkha prANInA jevA che ke je samudramAM paDI rahelA jahAjane kevaLa leADhAnI prApti arthe teADI rahela hAya tathA sUtranA mATe peAtAnA vaya maNInI mALAne teDI rahela hAya, athavA teA malagiri caMdanane kevaLa rAkhanA mATe bALI rahela hoya. A prakAranA vicAra karI rahelA cakravartInA cittamAM saveganA taraMge uThavA lAgyA. jyAre saMvegabhAva pUrNa rIte puSTa thaye tyAre cakravartIe e vakhate meAkSaprAsAda upara paheAMcavA mATe nisaraNI svarUpa kSepakazreNI upara ArahaNa karyu. A pramANe jyAre tee kSapakazreNI upara caDhayA tyAre e samaye cAra ghAtI karmAnA vinAzathI bhAvacAritra viziSTa evA emanA AtmAmAM ajJAnatimira vinAzaka evuM kevaLajJAna utpanna thayuM. kevaLajJAna utpanna thatAM eja samaye vinayAvanata indra emanI pAse AvIne upasthita thayA. be hAtha joDIne indre kahyuM-- 'mahArAja! have Apa dravyaliMga dhAraNa karI lyA ke jenAthI ame leke ApanA dIkSAmahe|tsava karI zakIe.' A prakAranAM indranAM vacana sAMbhaLIne bharatamahArAje peAtAnA mAthAnA vALaneA peAtAnA hAthathI paMcamuSTi lAca karyu ane indre bheTa dharela munivezane dhAraNa karyAM. caMdramA je pramANe meghanA ADaMbarathI rahita thaIne pUrNa svarUpe bahAra nIkaLe che eja pramANe bharata mahArAjA paNa e AdabhavanamAMthI bilakula nilepa banIne bahAra nIkaLyA. bharata mahArAjane A prakAre muniveSamAM banelA joIne, arthAt mukha upara sadarakamukhavastrikA bAMdhela vagere joine dasa hajAra anya rAjAee paNa dIkSA aMgIkAra karI. bharata mahArAje emane uttarAdhyayana sUtra : 3 43 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratiaidhita karyAM. A kAraNe temanI saMsAra uparanI vAMcchanA parikSINa banI cUkI hatI. tethI ja temaNe dIkSA aMgikAra karI lIdhI. indrAdika deva vigere temane namana karI pachI pAtapeAtAnA sthAna para cAlyA gayA. bharata kevalI mahArAja paNu dasa hajAra sAdhuothI parivruta banIne bhUma`DaLamAM vihAra karavA lAgyA ane sthaLe sthaLe bhavya jIvAne dezanAnu pAna karAvIne tRpta karavA lAgyA. eka lAkha pUrvathI thADA ochA samaya sudhI kevaLI paryAyamAM rahIne pachIthI bharata mahArAje siddha gatine prApta karI lIdhI. bharatanA sthAna upara Indre temanA putra Adityayazane sthApita karyo. bharata mahArAjanA kumAra kALamAM sIttotera lAkha (7700000) pUrva, tathA mAMDalika padamAM eka hajAra (1000) varSa vyatIta karI pachIthI temane cakravartI padanI prApti thayelI. cha lAkha pU.mAM eka hajAra varSa AchAM eTalA samaya emaNe cakravartI padane bhAgavyuM. A pramANe gRhasthAvasthAmAM rahIne teoe tyAsI lAkha pUrva vyatIta karelAM. saMpUrNa zrAmaNya (sAdhu) paryAyamAM emaNe eka lAkha pUrva vyatIta karelAM. A pramANe temanuM AyuSya (8400000) cAryAsI lAkha pUrvAMnuM hatuM. 5345 e rIte bharata cakravatI nI kathA saMpUrNa thaI. sagara cakravartI kI kathA pharIthI chAMta kahe che--taLo vi" ityAdi. anvayA --hai sajayamuni ! have huM tamane sagaracakravartInu dRSTAMta paNa saMbhaLAvu chuM. nadiI-naraSiSaka narAdhipa sau nisagovi sagara cakravartI paNa sAgarata-larAntam sAgara paya*ta-traNa dizAemAM samudra paryaMta tathA uttara dizAmAM cUla himavat pati mAhavAnuM-mAratavarSer bhAratavaSa~nuM zAsana karIne pachIthI temaNe hevanuM rUmaci huM khya asAdhAraNa aizvayanA ciA-divA parityAga karIne cAN iinavru-thayA nivRtta: saMyamano ArAdhanAthI muktine prApta karela che. sagara cakravatI nI kathA A prakAranI che-- ayeAdhyA nagarImAM ikSvAku kuLanA bhUSaNa svarUpa evA eka jItazatru nAme rAjA rAjya karatA hatA. temane eka nAnA bhAI hatA ke jemanu nAma sumitra hatuM. rAjA chatazatrunI rANInuM nAma vijyA hatuM. te sa`guNeAthI yukta hatI. sumitra yuvarAjanI rANInuM nAma yazeAmatI hatuM. eka samayanI vAta che ke, kAmaLa thayA upara sutelI ane rANIoe rAtrinA pAchalA paheAramAM cauda svapnAM joyAM. te joelAM svapna anusAra jItazatru rAjAnI rANIe ajIta nAmanA putranA, tathA sumitra yuvarAjanI rANIe sagara nAmanA putrane janma ApcA ajIta mIjA tIrthaMkara ane sagara bIjA cakravatI thayA. zukalapakSanA caMdramAnI mAphka A banne kumAro kALakramathI uttarAdhyayana sUtra : 3 44 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyAre yuvAvasthA saMpanna thayA tyAre mAta pitAe e bannenA vivAha karI dIdhA. jyAre e bannenA vivAhanuM kArya sArI rIte saMpUrNa thayuM, ane e bane AnaMdapUrvaka rahevA lAgyA tyAre pitA chatazatru ane sumitre maLIne eka divasa eve vicAra karyo ke, A banne jaNa have rAjyadhurAnuM vahana karavAmAM samartha che AthI ApaNuM bane mATe e IcchanIya che ke, rAjyadhurAno bhAra e bane kumArane seMpI ApaNe dIkSita banI jaIe. jyAre A banne jaNA e vicAra ke thaye tyAre te banne jaNAe ajItane rAjagAdI, tathA sagarane yuvarAja pada pradAna karI ekI sAthe muni dIkSA dhAraNa karI. ajIta kumAre rAjya zAsanano bhAra ghaNuM ja buddhimattAthI saMbhaLyio ane calAvyuM. temaNe pitAnI prajAnuM potAnAM saMtAnanI mAphaka pAlana karyuM. jyAre tIrtha pravartanano samaya Avyo tyAre pitAnA sthAna upara yuvarAja sagarane sthApita karI ajIta kumAre paNa jIna dIkSA dhAraNa karI. tapasyAnI ArAdhanA karIne tathA tIrthaMkara padane Azrita karIne dharmacakane pravartAvatAM e ajItakumAra tIrthakara bhUmaMDaLamAM vihAra karavA lAgyA. A tarapha sagara rAjA cauda ratnanA adhipati banIne cha khaMDa dharatI mAMhenA bharata kSetrane pitAnA Adhina karIne cakravatI padano upaga karatA pitAnI prajAnuM bhalI rIte pAlana karavAnuM zarU karyuM. sagara cakra tane sATha hajAra putro hatA A saghaLAmAM je jayeSTha putra hatA tenuM nAma jahUkumAra hatuM. teNe vinayAdi guNothI pitA sagara cakravatIne pitAnA tarapha AkarSyA hatA. sagara cakravatIe eka divasa jakumArane kahyuM ke, je tamane rUce te varadAna mArI pAsethI mAgI . pitAnI A vAtane pratyuttara ApavA mATe jahunukumAre evuM kahyuM ke, kadAca Apa saMtuSTa thaIne mane ApavA mATe taiyAra che te mArI IcchA che ke, huM caudaratna thI yukta banI saghaLA bhAIone sAthe laI sainya sahita A bhUmaMDaLa upara pharuM ja hunuM kumAranI A prakAranI vAta sAMbhaLIne sagaracakravartIe kahyuM ke, "tamArI IcchA mujaba vartA" A pramANe tenI vAtane svIkAra karI anumatI ApI. jahanukumAra paNa sainyane sAthe laI potAnA bhAIonI sAthe bhUmaMDaLanA paribhramaNa mATe nIkaLyo. pharatAM pharatAM teNe bhUminA moTAM meTAM Azcarya joyAM jema jema te AgaLa vadhavA mAMDayA tema tema tene ghaNI evI vAtano anubhava thavA lAgyA. cAlatAM cAlatAM te eve sthaLe pahoMcyA ke je jagyAe haima nAmane parvata aDagapaNe ubhela hate. teNe tyAM pahoMcatAM ja parvatanI taLeTImAM pitAne paDAva nAkhe. ane bhAIo sAthe parvata upara caDavAne prAraMbha karyo. parvatanI zobhA jotAM jotAM jyAre te AgaLa vadhI rahela hatA tyAre sahasA tenA manamAM vicAra Avyo ke, kadAca koI samaya keI A zobhA naSTa na karI de eTalA mATe A parvatanI rakSA nimitte kAMIka baMdobasta kara joIe. A vicAra karI te bhAIonI sAthe parvata uparathI nIce utarI AvyA. ane parvatanI cAre dizAomAM daMDaratnathI teNe saghaLAnI sAthe khAI davAno prAraMbha karyo. khedatAM khodatAM vizeSa bhUminI nIce pahoMcI cUkayA tyAre bhUminI nIce rahelA javalanaprabha nAgarAja pitAnA nAgalokane gabharAyelA uttarAdhyayana sUtra : 3 45 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AkuLa-vyAkuLa joIne krodhanA AvezamAM AvI gayA. krodhanA AvezamAM AvIne nAgarAje kahyuM, are mUrkhAo! tame saghaLA A zuM karI rahyA che? zuM marava nI icchA che? nAgarAjane jayAre A pramANe krodhanA AvezathI bharelA joyA tyAre saghaLAoe tene zAnta karavAnA AzayathI ghaNuM vinayanI sAthe tene kahevA lAgyA, he nAgarAja ! amArA A aparAdhane Apa kSamA kare. tathA prasanna thAo. ane ApanA kodhanA Avezane zAMnta karavAnI kRpA kare. ame je A kA mane AraMbha karyo che tene hetu phakta hemaparvatanI rakSA karavI eja mAtra che. AmAM je ApanI aprasannatA thAya che te ame A kAma baMdha karI daIe. AgaLa AvuM karIzuM nahIM. yuvarAja Adi kumAranuM A prakAranuM vacana sAMbhaLIne nAgarAjane kapa utarI gaye. zAMta banIne temaNe kahyuM, ThIka che. have tame saghaLA ahIMthI cAlyA jAva. huM tamAruM aniSTa karavA cAhate nathI. kema ke, tame saghaLA cakravatInA putra che. nAgarAjanuM A prakAranuM vacana sAMbhaLIne e saghaLAe parikhAthI bahAra nIkaLI AvyA ane bahAra AvIne jahanukumAre bhAIone kahyuM ke, jo ke, ApaNe delI khAI oLaMgavI durlabha banI gayela che chatAM paNa AnI zobhA jaLa vagara suMdara na dekhAya je kadAca e khAI AvIne AvI ja rahe te kadI kadI e dhULa mATI AdithI bharAI javAnI ane e kAraNe ApaNo parizrama vyartha thaI java no AthI Ane je gaMgAjaLathI bharavAmAM Ave te ghaNuM ja sAruM thAya. jakumAranI A vAta sAthe badhA sahamata thayA. jahunukumAre daMDaranathI gaMgAnA eka kinArAnuM bhedana karIne enA jaLathI e khAI bharI dIdhI. jayAre e khAI pANIthI bharAI gaI tyAre nAgarAje e pANInA AvegathI nAgakane AkuLa vyAkuLa baneluM joyuM ane turata ja nAgarAje bahAra AvIne rAjakumAra tarapha kopayukta banIne kahevA mAMDayuM re mUrkhAo! eka vakhata meM tamAre aparAdha kSamA karI dIdhA paraMtu tame pitAnA svabhAvane choDatA nathI. samajAvavA chatAM paNa tame aparAdha karavAthI rokAtA nathI. AthI tamArA karelAnuM phaLa bhogave. evuM kahIne nAgarAje daSTiviSa sane mokalyA. e sarSoe eja vakhate potAnA netranI agnijavALAthI bALIne khAkha karI dIdhA. bharimabhUta thayelA kumArane joIne sainyamAM hAhAkAra macI gayo. saghaLA sainikoe vicAra karyo, ke juo ! amAre lekenI hatabhAgyatA saghaLA kumAro marI cUkyA che emAMthI eka paNa bAkI bacela nathI. have cakavatIne mATe vajapAta samAna A vRttAMtane temanI pAse jaIne kaI rIte kahI zakAya ? AthI sahuthI sArI vAta to e che ke, ApaNe saghaLA paNa ahIMja citA khaDakIne baLI marIe. A prakArane vicAra karIne te saghaLA leke e citA taiyAra karI temAM praveza karavAnI tayArI karI rahela hatA e samaye tyAM eka brAhmaNa AvI pahoMce. teNe pelA lokone citAmAM jIvatA baLI maravAnI taiyArI karatA joIne te brAhmaNe temane kahyuM-kaho zuM vAta che ? tame jIvatA baLI maravAnI tayArI uttarAdhyayana sUtra : 3 46 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zA mATe karI rahyA cho ? brAhmaNanI vAta sAMbhaLIne saghaLA sainike e je kAMI bInA banela hatI te yathArtharUpathI tene kahI saMbhaLAvI. sAMbhaLIne brAhmaNe kahyuMtame leke viSAda na kare. ka raNake, je saMsAramAM janmyA che tenuM mRtyu to avazya cheja "nArA di gho mRtyu e siddhAMta che. ekAntataH AtyaMtika sukha ane duHkha A prANIne saMsAramAM sthira rUpathI hotAM nathI. kahyuM paNa che- "kAmi Tigg nIvApa, vividavasanA te nathi vidALa, gaM sare na saMmaDuM " A kAraNe cItAmAM praveza karavAthI Apa leka rokAI jAva. huM jaIne sagara cakravatIne saghaLA samAcAra kahI dauM chuM. A prakAranA brAhmaNanA vacanathI te saghaLA sinika cItAmAM praveza karatAM zekAI gaya. bIjI bAju sanikone AzvAsana ApI nIkaLela te brAhmaNa keI anAtha marelA bALakane laIne rAjadvAramAM pahocyA. ane tyAM pahoMcIne rADo pADIne jorajorathI rovA lAge. vAraMvAra jorazorathI citkAra karatA e brAhmaNane pitAnI pAse belAvine sagara cakravatIe pUchyuM. he brahmadeva ! kahe kema rAI rahyA che ? brAhmaNe kahyuM, rAjana mAre A ekaja putra hane tene sApa karaDI khAdho che. jethI te catanya sahita thaIne A avasthAne pAmyo che. kRpA karIne tene Apa jIvato karI de. huM tenA vagara eka kSaNa paNa jIvIta rahI zakuM tema nathI. je Apa mArI A bALakane jIvADI deze te khUbaja dayA thaze mahArAja ! brAhmaNa jyAre A prakAranI vAta karI rahela hato eja samaye rAjakumAranI sAthe gayelA sAmaMta jana Adi tyAM AvIne besI gayA. rAjAe viSavaidyane bolAvavA mANasane doDAvyA viSavidyA AvyA ane cikitsAno prAraMbha paNa karyo paraMtu te marela bALaka keI paNa rIte jIvIta thaI zake nahIM. cakravatIe jyAre A joyuM to teNe e brAhmaNane dIlAso ApavA nimittathI A pramANe kahyuM, he brAhmaNa ! je gharamAM keInuM paNa mRtyu thayela na hoya tevA ghera jaIne rakha laI Avo. eTale huM tamArA putrane jIvato karI daIza. ca vatInI vAta sAMbhaLIne brAhmaNa nagaramAM pratyeka ghara para jaIne cakravartInA kahyA anusAra rAkhanI mAgaNI karavA lAgyA. paraMtu koI paNa jagyAe tene A prakAranI rAkha maLI nahIM. AthI te nirAza thaIne cakravatInI pAse pAcho pharyo. sagare brAhmaNane joIne kahyuM, he brAhmaNa ! haiye dhAraNa kare. putranA maraNa janya saMtApa cheDe, e kaI paNa prANI jagatamAM nathI ke, je pedA thaIne mare nahIM'. je utpanna thAya che tenuM mRtyu avazya thAya che jamArA 5 ghaNu pUrva je kALano keLIo banI cUkyA che. mRtyu te keIne paNa choDatuM nathI. saghaLAe ke eka divasa ravAnuM te che ja. kahyuM paNa che ke uttarAdhyayana sUtra : 3 47 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "asthi joi matrane, basa nAyArUM neva thayAE / niyakamma pariNai e, jamma maraNAI saMsAre // 1 // '' A tribhuvanamAM evu' kAi paNa nathI ke, jeneA janma thayA hoya paraMtu mRtyu na thayu. hAya. saMsAramAM pAta peAtAnA karmInI pariNatIthI ja janma maraNa thAya che. A kAraNe jyAre AvI vAta che teA, huM brAhmaNa tame samajadAra hovA chatAM paNa kema duHkhIta thaI rahyA che. A vAta khUbaja anucita che. AthI have zekanA parityAga karI AtmahItanuM sAdhana karavAnA prayatna karaza. ke jenAthI mRgatulya evA tame mRtyurUpI siMha vaDe jhaDapAi na jAva. cakravartInI A prakAranI zikSAprada vANIne sAMbhaLIne brAhmaNe kahyuM-he rAjana ! Apa je kAMi kahI rahyA che te saghaLuM huM' sArI rIte jANuM chuM. ane te huM samajuM chuM. paraMtu zuM karU' ? A ekaja mArA putra hatA ane e paNa marI gayA have te mArA kuLanA sarvathA vinAza ja thaI cUkela che. kuLakSayanA vicAra AvatAM ja mArU dhaiya khUTI jAya che, hRdaya paNa A samaye evA vicArathI phATI jAya che, AcI huM kAi paNa rIte dhaiyanu avala bana karI hRdayane daDha karavAmAM samatha thai zakatA nathI. mATe huM rAjan ! game tema kahI Apa mArA A marelA putrane jIvIta karI de. Apa ghaNA dayALu che, mane manuSyana bhikSA ApIne kRtArtha kare, mArA kuLanu nIka jaina dUra karo. Apa dInahIna anAtha janAnA rakSaka che. zakti ane pratApa paNa Apane vizALa che. A kAraNe Apa mArA A vilIna thatAphaLane ugAravA mATe Apane hAtha la'khAvA. A prakAranI brAhmaNunI ArdratAbharI vANIne sAMbhaLIne cakravartI e kahyu-he brAhmaNa ! anupAyasiddha vastumAM sahanazIlatA rAkhavI eja sahuthI sArA sa MtoSa pAptinA mALa che tene jue. jenA kAi rItathI pratikAra thai zakate nathI, tyAM kAi kAMI karI zakatu' nathI. je kAMI khano gayu te anI gayuM. AmAM sASa karavAthIja have bhalAI che. jayAre mANasa upara adRzya prahAravALA vidhinA kApa uttare teja samaye saghaLAM zastra eka khAjI paDayAM rahe che. maMtrata Mtra Adi saghaLA upAya ~ jAya che tenA upara kAIne paNa puruSArtha cAlatA nathI. AthI huM brAhmaNudeva ! mArI tamane e vinaMtI che ke, tame zAkanA sthAnamAM sa MtASa ane paraloka hitAvaha dhaneja sthAna Ape, zoka karavA e buddhimAnanuM kAma nathI kaI vastunA nAza thavAthI, cArA javAthI, temaja mRtyu thavAthI, mUrkha mANasa ja tenA zAka kare che. je buddhimAna hAya che te. evA samaye saghaLA padArthone anitya jANIne tenA viyeAgamAM paNa kalyANakAraka dharmAMnA ja Azraya grahaNa kare che. A prakAranAM cakravatInA hitavidhAyaka vacanAne sAMbhaLIne brAhmaNe kahyu ke huM rAjan! Ape je kAMi kahyuM che te sarvathA satya ja kahyuM che. "putranA marI javAthI pitAe zeAka na karavA joie." ApanuM A kahevuM sathA zAstra anukULa che. AvI rIte Ape paNa zAka na karavA joie. kAraNake, Apane paNa zeka karavAnu kAraNa samupasthita thayela che. brAhmaNanI aTapaTI vAta sAMbhaLIne cakavartIe sabhrAta uttarAdhyayana sUtra : 3 48 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdyAtakAraka citta thai pUchyuM ke, huM brAhmaNu ! tame zuM kahI rahyA che ? mArA zekanuM kAraNa kaI rIte upasthita thayela che. jaladI spaSTarUpathI batAve ! cakavartInI AturatA joIne brAhmaNe kahyu, mahArAja ! Apane khabara nathI paNa ApanA (60) sATha hajAra putro ekIsAthe kALanA kALIyA banI cUkela che. brAhmaNanAM samAcAranu tyAM beThelA rAjakumAranI sAthe gayelA sAmaMtAe paNa sama"na karyuM", pachI zu khAkI rahyuM ? vajranA AghAta jevuM putronA maraNanuM vRttAMta sAMbhaLIne sagara cakravartI ekadama sihAsanathI nIce gabaDI paDayA ane mati banI gayA. A vakhate evuM dekhAtuM hatuM ke, kharekhara vAnA AdhAtathIja cakravartInI cetanA naSTa banI cUkela che, sevakAe jayAre saMpUrNa zitaLa upacAro karyAM ane rAjAne jayAre svastha karavAmAM AvyA tyAre svarathI vilApa karIne temaNe A prakAre dada bharyAM pralApa karyAM. c A hAya putravRnda ! hRdayanA ekamAtra avalaMbana, khaMdhu vallabha, zubha svabhAva saMpanna, vinIta, saghaLA guNavALA tameA saghaLA mane ekale mUkine kyAM cAlyA gayA? zuM tamane khabara na hatI ke, tamArA vagara mArI zuM dazA thaze ? hoya ! tameAe kAMIpaNa vicAyu ? eTA ! tame! jayAM hA tyAMthI AvIne raI rahelI mArI A AMkhane pulakita banAve. hAya ! nirdaya pApI deva ! eka sAthe ja mArA hRdayanA e hArane haraNa karavAvALA tane mArA upara jarA paNa dayA na AvI ? huM vidhAtA ! na karavA cAgya kAma te' zA mATe kayu ? huM hRdaya have tuM putronA virahamAM kai rIte zAMti dhAraNa karI zakIza ? A kAraNe sArU che ke tuM Aja vakhate phATI jA, putronuM maraNu sAMbhaLIne paNa tu phATatuM nathI. AthI evu jANI zakAya che ke tuM ati niSThura che. are! huM mArA putronuM mRtyu sAMbhaLIne paNa jIvatA rahyo chuM? AnAthI e jANI zakAya che ke putro upara mArA prema kevaLa kRtrima ja hateA. A pramANe vilApa karatA cakravatIne brAhmaNe kahyuM karI rahyA che. te vicAro te kharA, hamaNAM ja Ape mane samajAvyeA hatA. pachI tene Apa ekadama bhUlI jAva che ? Ape hamaNAM tA kahyuM hatuM ke putranA maraNamAM buddhimAne zeka karavA na joie, teA pachI Apa pote ja abuddhimAna kema banI rahyA che ? zuM e ja vAta che ke-- he mahArAja ! Apa zu kevA suMdara upadezathI "vavasami muddeLa, saMsArAmANya hera homo | yi baMdhujana viNAse, savvassa vicalaI dhIrataM" // bIjAeneja duHkhamAM sasAranI asAratA atAvIne dhIraja apAya che kintu jyAre peAtAnA upara du:kha AvI paDe che tyAre badhAyanu dhaiya` calAyamAna thaI jAya che. / / 1 / / khIjAone ja duHkhamAM dhaiya batAvAya che, peAtAnI jAtane nahIM, jo ke e vAta satya che ke putranA maraNamAM sahu kAinuM dha vicalIta thaI jAya che. putranu` maraNajanya duHkha prANIone asahya thaI jAya che. eka putranA maraNathI mane asahya duHkha thai rahyuM che tyAre sATha hajAra (6000) putronA maraNuthI ApanA duHkhanuM uttarAdhyayana sUtra : 3 49 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varNana karavuM azakya che. chatAM paNa he rAjan ! je puruSa hoya che teja AvA kanTene sahana karavAmAM zaktizALI bane che. vajane pAta te pRthvI ja sahana kare che, bIjuM koI nahI. A mATe Apa vairya dhAraNa kare. je prakAre samudra duHsaha vaDavAgnine sahana kare che te rIte Ape, paNa A asaMbhavanIya dukha sahana karavuM joIe. dhIra puruSe te eja che ke bIjAne samajAvIne pite dharyane dhAraNa karatA hoya che. je rIte bIjAone sahanazIla banavAnuM kahe che e ja AcaraNane pite AcaratA hoya che. Ama have vilApa karavAthI koI lAbha nathI. kahyuM che "soyaM tANaM vi no tANaM, kammabaMdho u kevlo| to paMDiyA no soyaMti, jANaMtA bhavarUvayaM // 1 // je ke marelAonI pAchaLa rahevAvALA manuSya te mRta AtmAnI jarA paNa rakSA karI zakatA nathI. kevaLa karma baMdha ja kare che. ItyAdi vacana dvArA rAjAne samajAvI brAhmaNe svastha karyA. rAjAnA svastha banyAthI brAhmaNe sAmaMta Adine saghaLe vRttAMta jaNAvavAnuM kahyuM, tyAre te le ke e banI gayela saghaLA banAvanI yathAvata vigata kahI saMbhaLAvI, tathA avasaracita vacanothI rAjAne samajAvIne dharma dhAraNa karAvyuM. A pachI paiyethI samanvIta banIne cakavatI sagara rAjAe potAnA e mRtyu pAmelA sATha hajAra putronI kAlacita saghaLI kriyAo karI, ane dhIre dhIre putronA mRtyune zeka paNa visarI gayA. thoDA samaya pachI cakavatI sagara rAjAe sAre muhUrtamAM yuvarAja janA bhagiratha nAmanA putrane rAjyAbhiSeka karIne pite bhagavAna ajItanAthanI pAse jaIne jInadIkSA aMgikAra karI, ane khUba tapasyA karavA mAMDI. A rIte tapasyAmAM ekAgracitta banIne ja vagare karmakSaya karIne siddhapadane prApta karyuM. eka samayanI vAta che ke A tarapha bhagiratha rAjAe ajItanAthanA zAsanavatI vizvAmitra nAmanA atizaya jJAnasaMpanna munirAjane pUchayuM-bhagavAna! e te bata mArA pitA ane temanA bIjA bhAIo sagara rAjanA (60) sATha hajAra putrAe saghaLAnuM kayA pApanA udayathI eka ja kALamAM mRtyu thayuM che? bhagirathane A prazna sAMbhaLIne jJAnI munirAje kahyuM ke he rAjana ! sAMbhaLo. huM tamane enuM kAraNa batAvuM chuM, te A prakAre che- - eka samaya pAMca mahAvratanA dhAraka, SaTakAya jInA pratipAlaka, rajoharaNathI suzobhita, yAtrAdika upakaraNane dhAraNa karelA ane mukha upara nibaddha sadokamukhavastrikA saMpanna sAdhu sagha gAmegAmavihAra karatA karatA eka anArya gAmamAM jaI pahoMcyA. e gAmamAM anAryonI saMkhyA sATha hajAra (60)nI hatI. sAdhuene joIne te anAryoe temane guptacara samajyA. AvA vicArathI saghaLAe maLIne temanA upara aneka prakAranA upadrava karavAno prAraMbha karyo. keTalAka munirAjenA rajoharaNa bALI nAkhyA, keTalAkanA mukha uparanI dorA sAthenI mukhavarsi uttarAdhyayana sUtra : 3 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAo kheMcIne bALI nAkhI. keTalAkanI vastrApAtradika upadhIne bALI nAkhI. e gAmamAM eka suzIla kuMbhAra paNa raheto hato. teNe muniye tarapha AcaravAmAM AvatuM anAryo taraphane Ave vyavahAra joye tyAre saghaLAne samajAvI bujhAvIne zAMta karyA ane sAdhuonI rakSA karI. A samaye emaNe e saMbaMdhI karma baMdha karyo. eka divasanI vAta che ke temAMnA koI eka re kaI gAmamAM jaIne rAjabhavanamAM cerI karI. rAjAnA mANasoe corane pIcho pakaDaye. e gAme rAjanA sanike pahoMcI gayA. gAmamAM eka kuMbhArane sAdhupuruSa samajIne tene gAmamAMthI bahAra kADhIne pachIthI e gAmanA saghaLA gharanA daravAjA baMdha karI daIne e cironI sAthe saghaLA gAmane bALI mUkyuM. AthI e saghaLA sATha hajAra (60000) anAryo agnimAM bhasmIbhUta thaI gayA. marIne e saghaLA virATa dezamAM aMtima grAmamAM kedrava dhAnyanI paryAyamAM utpanna thayA. kedrava dhAnya rUpathI pUMjIbhUta thayela e anArya ane keI hAthIe pitAnA paga taLe masaLI nAkhyA. e paryAyathI cuta thaIne pachIthI teo nAnA prakAranA duHkhe bhegavatA aneka yunIomAM paribhramaNa karatA rahyA. anantara bhavamAM emaNe kAMIka puNyano saMcaya karyo enA prabhAvathI teo sagara cakravatIne tyAM putrarUpe utpanna thayA. paraMtu duSkarma emanA udayamAM avaziSTa hatAM jethI karIne enA prabhAvathI ja nAgonA krodha rUpI agnimAM A rIte prajavalita banyA che. e kuMbhAra ke jeNe pahelAM e anAryone sAdhuo upara trAsa na gujAravA samajAvela. e puNyabaMdhathI pitAnuM AyuSya pUruM thatAM marIne keI nagaramAM dhanadhAnyAdika samRddha vaNika kuLamAM utpanna thayuM. tyAM teNe dAnAdika dvArA satyane khUba saMcaya karyo, sAdhuonI sArI rIte sevA karI ane e rIte dhArmika vRttithI pitAne samaya kADhaye. e pachI tyAMthI mArIne te kaI rAjAne tyAM putrarUpe utpanna thaye, tyAM teNe sArI rIte rAjakArya saMbhALyuM. zubhAnuM baMdhavALA zubha karmonA udayathI te rAjakumAre pachIthI rAjyane parityAga karI dIkSA aMgikAra karI. zuddha cAritranuM sArI rIte pAlana karIne e tyAMthI marIne deva paryAyamAM utpanna thayA tyAMthI yavIne Aje te yuvarAja jahUnunA putra bhagiratha nAmathI avatarela che. he rAjana ! e tameja che. A prakAranAM munirAjanAM vacana sAMbhaLIne bhagirathe temanI pAse zrAvakadharmano svIkAra karyo. ane zuddha zrAvaka banIne e tyAMthI potAnA nagaramAM pAchA pharyA. pApA madhavA cakravartI kI kathA tathA-"vaphA" ityAdi ! anvayArtha-mAnato-madasAda mahAyazasvI navanidhi ane cauda ratnanA adhIzvara athavA vaikriya labdhithI mukti mAM nAma cA-navA nAma vatravartI maghavA nAmanA trIjA cakravatIe mAravA-marataM varSa bharatakSetranA pakhaMDanI uttarAdhyayana sUtra : 3 51 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ riddhine sattA-savA tyAga karI pAnamuda-mutrApupataka saMyamane dhAraNa karela. emanI kathA A prakAranI che. A bharatakSetramAM dharmanAtha ane zAMtinAtha bhagavAnanA samaya kALamAM mahImaMDaLa nAmanA nagaranA narapati nAmanA eka suprasiddha rAjA hatA te rAjA prajanuM pAlana pitAnI saMtatinI mAphaka karatA hatA. "samyagadharmanI chatrachAyAmAM rahIne leke pitAnuM hita kare" AvA vicArathI e tenA pracAranA sAdhanamAM kadI paNa kamIpaNuM AvavA detA nahIM dharmano pracAra karo ane prajAnuM sArI rIte pAlana karavuM. A bane kAryomAM emanA samayane vadhumAM vadhu bhAga vyatIta thatuM hatuM. A pramANe zAsana karatAM karatAM keTalAka varSo vItI gayAM. eka samaya e nagaranA udyAnamAM vizrata kIti nAmanA munirAja AvelA. rAjA dharmazravaNa mATe emanI pAse gayA ane tyAM munirAjanA zrImukhathI samyadharmane upadeza sAMbhaLI rAjAne vairAgyabhAva jAgRta thaye. AthI teNe rAjyane parityAga karI verAgya bhAve saMyama dhAraNa karyo, munidharmamAM pramAda rahita thaIne rAjAe vizuddha cAritranuM sArI rIte pAlana karyuM. cAritrane pALatAM pALatAM kAlanA avasare kola karIne te madhyama veyakamAM madamiMda thayA. tyAMnI bhavarithati samApta karIne tyAMthI cAvIne bhAratakSetranI zrAvastI nagarImAM rAjA samudravijayanI bhadrA nAmanI rANInI kRe putrarUpe avataryA. emanA Agamana samaye rANIe cauda svapna joyAM. pote joyelAM e svapnanuM zu. phaLa che e jANavA mATe rANuM bhadrAe potAnA patine kahyuM. tyAre tene pratyuttaramAM rAjAe raNane kahyuM ke, devi ! tamArA garbhathI utpanna thanAra bALaka cakravatI banaze. A vAtanI sUcanA A svapnAothI maLe che. cakavatI jevA putranI mAtA bananAra tuM khUbaja bhAgyazALI che. A pramANe joyelAM svapnanuM phaLa pitAnA pati pAsethI jANIne rANI khUba ja harSita banI. purA nava mAsa ane sADAsAta divasane samaya pUrNa thaye tyAre rANIe putraratnane janma Apyo. mAtApitAne ghaNe AnaMda thayo. enuM nAma temaNe maghavA rAkhuM zukalapakSanA caMdramAnI mAkapha maghavAnA zarIranI vRddhi thavA lAgI. jyAre ne yuvAvasthAmAM pahoMce tyAre samudra vijaye rAjyane bhAra tene soMpI daI te paralokanAM hitAvadhAyaka kAryonI ArAdhanA karavAmAM sAvadhAna banI gayA. A pramANe samAhita citta banIne samudravijaye AtmakalyANanA mArganI sAdhanA karatAM karatAM potAnA jIvanane samaya puro karyo. maghavA rAjAe paNa pitAe sepelA rAjyanI sArI rIte dekhabhALa karavA uparAMta prajAne saMpUrNapaNe saMtoSavAnuM kArya karyuM. samaya vitatAM tene cakravartI padanAM sUcaka cauda ratnonI prApti thaI teNe cha khaMDathI bharelA bharatakSetramAM sarvatra vijaya karI potAnuM eka chatra rAjya sthApyuM A rIte cakavatI padanI prApti ane tenA vibhavano upabhega karatAM teno ghaNe samaya vItye. eka vakhata tyAM dharmaghoSa nAmanA munirAjanuM Agamana thatAM emanI pAsethI zrata cAritrarUpa dharmano upadeza sAbhaLIne saMsArathI varAgya utpanna thatAM teNe turata ja rAjyane parityAga karI temanI pAsethI dIkSA dhAraNa karI lIdhI. dharmanuM sArI rIte paripAlana karIne te cakravartI marIne trIjA devalekamAM gayA. ane tyAMnuM AyuSya purU karI tyAMthI cavIne mahAvidehamAM kevaLI thaIne siddhipadane prApta karyuM. emanuM AyuSya pAMca lAkha varSanuM hatuM. 36 uttarAdhyayana sUtra : 3 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sanakumAra cakravartI kI kathA pachI paNa-" mAro ItyAdi ! anvayArtha-sa e prasiddha mahimA mahA riddhi saMpanna masi-manujA manuSyamAM indra jevA cethA vavaTTI-vartI cakravatI saNaMkumAro'vi-sanatkumAro'pi sanamAre 59 puttaM rajje ThavittANaM-putraM rAjye sthApa triA pitAnA putrane rAjyazAsananI dhurA soMpI daI sarva -tA:gavarata cAritranA ArAdhanA karI. sanakumAra cakravatInI kathA- bhAratavarSamAM kurUjAMgala nAmane eka deza che, emAM hastinApura nAmanA nagaramAM dharmanAtha ane kuMthunAtha prabhu thayA hatA. emanA aMtarALanA samayamAM tyAM azvasena rAjAnuM zAsana hatuM. emanI rANInuM nAma sahadevI hatuM. sahadevInI kUkhe sanakumAra cakravartIne janma thayo hato. jyAre sanaskumAra garbhAvAsamAM hatA tyAre sahadevIne cauda svapna Avela hatA. rANIe jyAre saghaLA lakSaNathI yukta evA putrane janma ApyuM tyAre rAjAe tenA janmane bhAre ThAThamAThathI utsava manAvyo hato. ane enuM nAma sanakumAra rAkhyuM. je pramANe ugeluM kalpavRkSa kramazaH khUba vadhe che. A pramANe sanaskumAra paNa dinapratidina kamazaH vadhavA mAMDayA sUra nAmano eka bIje kSItraya paNa haratanApuramAM rahetuM hatuM. tene kAlindI nAmanI strI hatI. jenAthI rArane eka putra prApti thayela hatI, jenuM nAma mahendrasiMha hatuM ke je sanaskumArano maiitra hatemitranI sAthe sanaskumAre kaLAcAryanI pAse sakaLa kaLAone abhyAsa karyo. ane yuvAvasthAe pahoMcyA. eka samayanI vAta che ke, vasaMtaRtunA samaye sanakumAra pitAnA mitra mahendrasiMhanI sAthe tathA anya rAjakumAronI sAthe vividha prakAranI krIDA karavA mATe makaranda nAmanA udyAnamAM gayA hatA. mitranI sAthe teNe e udyAnamAM vividha prakAranI krIDAo karI. sAthenA rAjakumAroe paNa pitA potAnA ghoDA upara caDIne ghoDAone nacAvavAnuM zarU karyuM. sanakumAra paNa jaladhikalela nAmanA ghaDA upara svAra thayela hatA. ghaDo pavanavegathI doDavA mAMDaze. sanakumAre ghaDAnI vAyuvegathI cAlavAnI cAla joIne tene rokavA mATe lagAma kheMcI. lagAma kheMcatAM ghoDo vadhu vegathI doDavA lAge. A prakAra tejIthI deDatA ghoDAne kAraNe rAjakumAranA je sAthIo hatA te saghaLA pAchaLa rahI gayA ane gheDo sanakumArane laIne eTalI tejIthI AgaLa vadhato gayo ke, sAthIdAro dekhAtA paNa baMdha thaI gayA. jyAre A khabara azvasenane maLyA te te sanaskumAranI zodha karavA mATe bahAra nIkaLyA paraMtu zedha kaI rIte karavI A vicAra muMjavanArA hate. chevaTe ghoDAnA paganA cinho joIne te tarapha tapAsa karavA javAnuM ucita mAnyuM. ane ema ja karyuM. paraMtu eja samaye bhayaMkara e vAvaTeLa uThatAM ghoDAnAM e padacinho paNa bhusAI gayAM. nirUpAya banIne rAjA pitAnA parivAra sahita ghera pAchA pharyA. azvasenane ghera pAchA pharelA joIne mahendrasiMhe ghaNAja vinayabhAvathI temane kahyuM- he deva ! daiva vipAkathIja A saghaLo aniSNa thayela che. to paNa huM mArA mitranI zedha karIza. ane tene sAthe laIne ApanA caraNamAM pAcho upasthita thaIza A prakAranuM rAjAne dhaMya baMdhAvI mahendrasiMha sanyane pitAnI sa the laI sanaskumAranI zedha karavA uttarAdhyayana sUtra : 3 53 Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nIkaLI paDaye. dhakhoLa karatAM karatAM te e jaMgalamAM jaI pahoMcyuM ke, jyAM agAu rAjakumAranI zodha karavA mATe sanike jaI AvyA hatA. jaMgala khUbaja aTapaTu hovAthI tenI sAthenA sainIkenI hiMmata paNa AgaLa vadhavAmAM cAlatI na hatI. chevaTe mahendrasiMha ekale potAnA dhanuSyane susajajIta karIne AgaLa vadhaze bhAre kaSTa sAthe te girIkaMdarAomAM, ghADA jaMgalamAM, nadIonA taTamAM, rakhaDate rakhaData pitAnA mitranI zodha karatuM hatuM. jayAre A pramANe rAjakumAranI zodhamAM bhaTakI rahyo hato tyAre acAnaka tenA kAne upara avAja athaDAya teNe sAMbhaLyuM "kuruvaMzAvasaMtazrI, azvasenanRpAtmaja / sanatkumAra ! saubhAgya ! jitamAra ciraMjaya ||1|| jaya azvasena-nabhastala-mRgAGka ! kurubhavanalagnastaMbha! jaya tribhuvananAtha ! sanatkumAra ! jaya labdhamAhAtmya // 2 // he kuruvaMzanA AbhUSaNa zrI agnisena rAjAnA suputra sanakumAra he saubhAgyazALo he jItendriya Apane jaya thAva he azvasena rUpI AkAza macchalanA caMdra he kuruvaMzarUpI bhavanamAM lAgelA staMbha he tribhuvananAtha sanakumAra Apano java thAva he pUrvabhavanA verI devane jItI te jyalakSmIne meLavelA he sanakumAra Apano jaya thAva. A pramANe sanakuma nAM stutikara vayanene sAMbhaLIne mahendrasiMhe nizcaya karyo ke, avazya sanaskumAra ahIMyAM che. AthI tene ghaNoja harSa thaye ane te prasannacitta thaIne utAvaLe tyAMthI AgaLa vadhyA. joyuM te sanaskumAra beThela che. jaladIthI tenI pAse pahoMcIne mahendrasiMha mahetAnuM mastaka enA caraNe upara rAkhI dIdhuM. mahendrane jotAMja sanaskumAranA nayanemAM paNa jaLabiMdu AvI gayAM. tene bane hAthethI pakaDIne ubhe karyo ane gADha AliMgana ApyuM, pachI vidyAdharoe lAvelA siMhAsana upara bane beThA. vidyAdhara paNa emanI pAse tyAM beThA. pachI sanakumAre mahendrasiMhane kahyuM ke, he mitra ! tamane e kayAMthI khabara paDI ke, huM ahiM A sthaLe zuM ? mahendrasiMhe pratyuttaramAM kahyuM ke, kumAra ! pahelA Apa ja batAve ke jyAre ghoDe Apane ahIM sudhI kheMcI lAvyA. tyAre kevI kevI muzkelIo Apane sahana karavI paDI. mahendranI vAta sAMbhaLIne rAjakumAra sanaskumAre pitAnI pAse beThelI bakulamatine kahyuM ke, bakulamati! Ane mAruM saghaLuM vRttAMta kahI saMbhaLAve. mane A samaya nidrA AvI rahI che tethI huM ArAma karavA mATe jAuM chuM. A pramANe kahI bakulamatine vRttAMta saMbhaLAvavAno Adeza ApIne suvA mATe sanaskumAra cAlI gayA. bakulamatie pitAnI vidyAnA baLathI sanaskumArathI saMbaMdha rAkhavA. vALA saghaLAM vRttAMtane jANIne A prakAre kahevAno prAraMbha karyo. mahendrasiMha ! Apa lokenA jotAM jotAM jyAre te ghoDo Aryaputrane laIne vanamAM cAlI nIkaLe tyAre vanamAM pravezyA pachI paNa tenuM deDavAnuM zAMta na thayuM AvI rIte eka divasa ane eka rAta satata e ghoDe deDate rahyo. bIjA divasanA madhyAhana kALa sudhI paNa teNe pitAnuM deDavAnuM cAlu rAkheluM Akhare te bhUkha uttarAdhyayana sUtra : 3 54 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane tarasathI vyAkuLa banI gaye. tyAre ubho rahI gaye. kumAra tenA uparathI nIce utarI paDyA ane ghoDe e pachI turataja bhUkha tarasanI vyAkuLatAne laIne paDIne marI gayo. kumAre te samaye tyAMthI cAlavA mAMDayuM tene bhUkha ane tarasa satAvI rahela hatI AthI te cAlatAM cAlatAM eka zItaLa vRkSanI chAyA taLe jaIne besI gayA. A samaye te vRkSa upara rahevAvALA eka yakSe AryaputranA puNya prabhAvathI prerIta banI teno vimala zItaLa jaLathI abhiSeka karyo ane pANI paNa pAyuM. pachI jyAre Aryaputra svastha banyA tyAre teNe te yakSane kahyuM ke, he ura kAraka ! kaho tame koNa cho ane A pANI kayAMthI lAvyA ? kumArane teNe kahyuM ke, huM A vRkSa upara rahevAvALe yakSa chuM ane mAruM nAma asitAkSa che. he puNyazALI ! ApanA mATe A nirmaLa pANI huM mAnasarovaramAMthI lAvyuM chuM. yakSanI A vAta sAMbhaLIne kumAre tene pharIthI kahyuM ke, he mitra tame mane abhiSikta siMcita karyo te ThIka, paraMtu huM pote jyAM sudhI mAna sarovaramAM snAna na karUM tyAM sudhI mAre tApa zAMta thaI zakaze nahIM. kumAranI vAta sAMbhaLIne yakSe tene mAnasaravara upara laI gayA. kumAre tyAM pahoMcIne snAna karyuM jethI tenAmAM revasthatA AvI gaI. snAnathI nivRtta thaI te sarovaramAMthI bahAra nikaLavAnI taiyArImAM hatA. e vakhate yakSanA manamAM vicAra AvyuM ke, A te mAre pUrvabhavano verI che, jethI badale levAno A kharekharo samaya che. evo pitAnA manamAM vicAra karI teNe kumAranI sAme lAla AMkha karIne eka vRkSa ukhADIne pheMkayuM. kumAre jyAre pitAnA upara vRkSane paDatAM joyuM te teNe baMne hAtha lAMbA karIne tene addhara ja jhIlI lIdhuM. A joI yakSe cAre dizAone dhULanA goTegoTAthI bharI daine AganA bhaDakA jevuM karALamukha dharAvatA tathA bhayaMkara aTTahAsya karavAvALA evA pizAcane pitAnI vaikriyazaktinA prabhAvathI utpanna karI batAvyA. A samaye paNa Aryaputra e mAyAvI mAyAthI na DagatAM nirbhayatAthI ubhA rahyA. A pachI yakSe Ayaputrane nAgapAzathI bAMdhI lIdhA. paraMtu hAthI je pramANe junA doraDAone teDIne pheMkI de te tevI rIte e nAgapAzane Aryaputre teDI nAkhyAM. yakSe Aryaputra upara hAthathI julama gujAra zarU karyo paraMtu Ayaputre paNa teno eja sajajaDa sAmano karyo ke jethI ulaTa yakSaneja sahana karavuM paDayuM. te pachI leDhAnI gadAnA prahAre teNe rAjakumAra upara karavA mAMDyA. jethI rAjakumAre paNa eka caMdana vRkSane ukhADIne pakSanA upara pheMkayuM. e caMdana vRkSanA AghAtathI yakSa nIce paTakAI paDe. ghoDo vakhata acetana hAlatamAM te jamIna upara paDI rahyo A pachI saceta banyo ane teNe Aryaputra upara eka parvata upADIne pheMkaye. A parvatanA bhAra taLe te thoDA dabAyA ane thoDI coTa pahoMcI. paraMtu svastha thaIne pachIthI bane bAthaMbAthI karavA lAgyA. laDatAM laDatAM jyAre banne samAnatAeja rahyA. koI hAryuM nahIM. tyAre kumAranA hAthamAM eka loDhAnuM muddagaLa (gadA) AvI jatAM enAthI yakSane e mAryo ke, bhayaMkara AMdInA vegathI jema vRkSa ukhaDIte paDI jAya che tevI rIte te yakSa paDI gayA ane adhamu banI gaye. jyAre uttarAdhyayana sUtra : 3 55 Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A prakAranI yakSanI sthiti thaI gaI tyAre te yakSa theADA samaya pachI tyAMthI uThIne rAtA rAtA cAlatA thaI gayA ane pachI pAchA rRkhAye! nahIM, A putranA A vijayathI prasanna thaI agAuthIja yuddhane jovAnI abhilASAthI upasthita thayelA devAe ane vidyAdharAe mALIne emanA upara puSpavRSTi karI ane praza'sA karI. tyAMthI vijaya meLavIne kumAra priyasaMgama nAmanI vidyAdharanagarImAM gayA. tyAM pahoMcatAMja kumArane bhAnuvega nAmanA vidyAdhare peAtAnI kanyA arpaNa karI. tyAMthI kumAra cAlI nIkaLyA ane gheADe dUra jaIne teoe parvata zikhara upara maNImayasta bhAthI zobhatA ane sudhArthI daidipyamAna evA sAtamALavALA eka divya bhavanane joyuM. ene joIne te "A zu che ?" evA vicAra karIne tenI pAse pahoMcyA te tyAM eka strInA rUdanano avAja tenA kAne athaDAyA ke je uparakta bhavananI 'darathI AvI rahela hatA avAja peAtAnA kAne athaDAtA ja kumAra ghaNI uttAvaLathI e bhuvananI aMdara jai paheAMcyA ane eka pachI eka majalA caDhIne chellA majalA upara jaI pahAMcyA. tyAM temaNe eka vilakSaNa ghaTanA joI. te e hatI ke, tyAM eka suMdara evI kanyA vilApa karatAM karatAM khelatI hatI ke, "huM traNa lAkamAM utkRSTa kurUvaMzanA sUrya sanakumAra janmAMtaramAM tame mArA pati khano" A sthitine joIne kumAre manamAM vicAra karyo ke, A kANu che ke, je mArU smaraNa karI rahela che ? A prakAre vicArIne kumAra karUNa darathI vilApa karatI e kanyAnI pAse jaIne kahevA lAgyA ke, he bhadre ! tamA kANu che, ane sanakumAranI sAthe tamAre cA sabaMdha che, tame kayA duHkhathI pIDita thaIne tene vAraMvAra yAda karIne rAi rahela che ? kumAre jyAre e kanyAne A pramANe pUchyuM tA te khUbaja vismaya pAmI ane ekadama ubhI thaI gaI ane kumArane besavA mATe Asana ApyuM. hasIne pachIthI te tene kahevA lAgI, he kumAra ! mArU nAma sunaMdA che. huM... sAketapuranA adhipati surASTra rAjanI caMdrakaLA nAmanI patnIthI utpanna thayela chuM. bAlyakALathI huM mArA mAtApitAnA nayanone ti banAvatI rahI chuM. teoe mane pratyeka kaLAomAM nipuNa banAvela che. tyAM sudhIke, kaLAone zIkhatAM zIkhatAMja huM yuvAna banI gaI. teoe jyAre mane A avasthAmAM joI eTale mArAM lagna mATe temane bhAre ciMtA thavA lAgI. "AnA pati keNu banaze !" A vicArathI te mane rAjAonI chabIo maMgAvIne batAvavA lAgyA. paraMtu je pramANe sukA kulamAM bhamarInu citta lAgatuM nathI, e pramANe mArU citta paNa e chabI jotAM sa MtuSTa na thayuM. eka divasanI vAta che ke, keAI jozIe mArA pitAnI pAse AvIne evuM kahyuM ke, "tamArI putrInA pati sanatkumAra thaze" me paNa tenI e vAta sAMbhaLIne eja samayathI sanatyumArane mArA hRdayanA deva tarIke sthApita karela che. eka divasa rAtre huM mArA zayanabhUvanamAM sUtelI hatI. savAranA uThIne jou chuM te A bhavanamAM huM AvI paDelI hovAnuM jaNAyuM. mArI A sthiti joine uttarAdhyayana sUtra : 3 5 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ huM samajI gaI ke, kaI vidyAre pitAnI vidyAnA baLathI mAruM apaharaNa karela che, ane pite pitAnI vidyAnA jorathI banAvelA A bhavanamAM mane rAkhela che. ane pote na mAluma kayAM cAlI gayela che. AthI asahAya banela evI huM kumArane yAda karI karIne reI rahI chuM. kemake, "vAchAnAM nava vara" bALAo ane duHkhita abaLAonuM eka mAtra baLa rUdana ja che. A prakAranAM sunaMdAnAM vacanone sAMbhaLIne sanaskumAre kahyuM-tuM jenA mATe reI rahela che te vyakti tArI sAme ja ubhela che, mAruM nAmaja sanakumAra che. A samaye azanivega vidyAdharano putra vajIvega kodhathI bharapUra e tyAM AvI pahoMce ane teNe te samaye sanakumArane pakaDIne hAthathI AkAza tarapha uchALI dIdha. sunaMdAe sanakamArane pakaDIne uchALatAM je tyAre te AghAtanAthI aniSTanI AzaMkA karavA lAgI ane rotAM rotAM te mUchita banI gaI ane eka tarapha pachaDAI paDI. sanakumAra jayAM AkAza taraphathI jamIna upara paDayA ane paDatAMnI sAtheja uThIne teNe vidyAdharanI chAtImAM eka vAtulya mukko lagAvya. sanatakumAranA hAthano vAtulya mukko potAnI chAtImAM paDatAM e vidyAdhara duHkhathI piDAvA lAgyo ane lohInI ulaTIonA bhAre vahanathI tenuM tyAM ja mRtyu nIpajayuM. sanaskumArane kayAMya jarA sarakhI paNa ceTa na lAgI. hasatAM hasatAM te sukharUpa sunaMdAnI pAse gayA ane madhura vacanothI belavA lAgyA. "tame ciMtA na karo, ghaya dhare, e duSTa vidyAdhara marI gayela che. have kaI rIte gabharAvAnI jarUra nathI." A pramANe rAjakumArI sunaMdAne samajAvIne teNe pachI tene potAnuM saghaLuM vRttAMta paNa saMbhaLAvI dIdhuM. ane tenI sAthe gAMdharvavidhithI vivAha paNa karI lIdhuM. AthI sunaMdA sana9mAra cakravatInI patnI banI gaI thoDA samaya bAda tyAM vAvega vidyAdharanI bahena che, jenuM nAma saMdhyAvali hatuM te tyAM AvI ane potAnA bhAIne marele joIne te Aryaputra tarapha krodhAyamAna banI paraMtu jeza-jenAranA vacananI smRti AvI javAthI teNe AryaputranI sAme AvIne ghaNu vinayathI evuM kahyuM ke, kumAra ! mane joza jonAre kahyuM che ke, je tAre bhAIne mAranAra haze teja tAre pati thaze. mATe Apa mane potAnI patnI banAvIne kRtArtha karo." tenI AvI vAte sunaMdAe sAMbhaLI te teNe sanakumArane tenI sAthe lagna karavAnI anumatI ApI. bannenA lagna thaI gayAM. A pachI mArA be bhAI AryaputranI pAse AvyA, ekanuM nAma harizcaMda ane bIjAnuM nAma caMdrasena A banne bhAIoe Aryaputrane kavaca ane ratha samarpita karatAM kahyuM ke kumAra ! ame banne candravega ane bhAnuga vidyAdharanA putra chIe, temaNe ApanA mATe kavaca ane 2tha mekarela che to eno svIkAra kare.e bane ApanI sahAyatA mATe sainya sahita A tarapha jaladIthI AvI rahyA che. tenI A vAtane sAMbhaLIne kumAre kahyuM. mArI sAthe yuddha karavA mATe keNuM AvI rahyuM che, jethI uttarAdhyayana sUtra : 3 pa7 Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Apa leAka mate sahuNya karavAmAM udyamazIla banI rahyA che? tyAre e bannee kahyu ke Ape va vega vidyAdharane mArI nAkhela che. A samAcArane tenA pitA azanIvege potAnI vidyAnA baLatho jANI lIdhela che. jethI te sainyane sajja karIte tamArI sAme laDavA mATe AvI rahela che. AthI ame leAkeA Apane sahAya karAmAM udyamazIla thaI rahyA chIe jayAre A prakAranI vAtA thatI hatI eja samaye caMdrasena ane vAyuvega vidyAdhara potAnI senA sAthe sanakumAranI sahAyatA mATe tyAM AvI pahoMcyA dhyAvalIe A samaye Aya putrane prApti nAmanI tridhA ApI. azanIvega paNa peAtAnA lazkara sAthe tyAM AvI pahoMcyA sAmasAme yuddhano mAracA racAi gayA. Aya putra, bhAnuvega tathA caMdraveganI sAthe sainyane laine azanIveganI sAme yuddha karavA rAMgaNamAM jai paheAMcyA. sahuthI pahelAM cadravega ane bhAtuvege azanIvegatI sAthe yuddha karavAnA prAraMbha karyo. ghaNeA samaya temanuM yuddha cAlu rahyu azanIveganA jora sAme emanuM sanya TakI zakayuM nahIM. A putra jayAre A hAlata joi tA teo pete hAthamAM dhanuSya laIne azanIvetranI sAme yuddha karavA tatpara banyA. azatIvega ane Aya putra banne parAkramazALI hAvAthI bhaya kara evu yuddha cAlyu. potAnA hAthanuM cAturya batAvatAM A putre azanIveganI senA upara khANeAnI vRSTi karavA mAMDI. teNe asakhya evAM mANeAnI varSA karI ke jene laine sUryanu baMkha paNa DhaMkAi gayuM. AthI azanIveganI senAmAM aMdhakAra chavAi gayA. azanIvege e samaye Aya putra tarapha nAgA choDayuM. enA pratikAra mATe A putre garUDA chADayuM. pachI azanIvege agniasra cheDayuM, te A putra vArUNAstra cheDayuM. azanIvege vAyavyAstra cheDyuM te kumAre patAsra cheDayu. A prakAre anne bAjuethI dvibyAsAthI saMgrAma cAlavA lAgyA. aMtamA A putre peAtAnA divyAstrothI zanIveganA divyAstrone sava thA niSphaLa banAvI dIdhAM. potAnA prayatnAnI niSphaLatA joI ne azanIveganA cahero krodhanI javALAthI dhamadhamI uThayA. teNe eja samaye dhanuSyane hAthamAM laIne tenAthI bANeA cheDavAnu cAlu karyuM. A putre e samaye apendu bANuthI tenuM dhanuSya vacamAMthI kApI nAkhyuM. jayAre azanIvege potAnA dhanuSyane kapAtu joyu. te kedhamAM AvIne te A putrane mAravAnA abhiprAyathI rathamAMthI utarIne taravAranI cATa lagAvavA doDayA. A samaye Aya putre potAnA tIkSNa evA khANathI tenA khanne hAtheAne kApI nAkhyA. peAtAnI ane bhujAe kapAI javA chatAM paNa azanIvegane krodhanA AvezamAM peAtAnI tarapha doDayA AvatA joyA tyAre A putra vidyAdvArA pradatta cakrathI tenuM mAthuM kApI nAkhyuM. A prakAre A putranA hAthathI anIveganA vinAza thayA hovAnuM jANIne vidyAdharAne ghaNIja khuzI thaI, temaNe "jayajaya" zabdothI AkAza ane pRthvIne gajAvI mUkI. Ana uttarAdhyayana sUtra : 3 58 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ krita thayela sunaMdA ane saMdhyAvalIne sAthe laIne pachI A putra tyAMthI cadravega Adi vidyAdharAnI sAthe vaitADhayagiri upara pahoMcyA. tyAM saghaLA vidyAdharAe maLIne A putrane vidyAdharonA cakravartIpada upara sthApita karyA. eka samayanI vAta che ke, mArA pitA cadravege A putranI pAse jaine kahyuM ke, he kumAra! arcimAlI jyotiSIe mane evuM kahela che ke, bhAvI cakravartI sanatkumAra tamArI seA putrIenA pati banaze. jyAre e mahAbAhu ahIM mAnasAvara upara eka mahinAmAM Avaze ane AvIne te asitAkSa yakSane parAjIta karaze. A kAraNe huM kumAra! bakulamati Adi mArI seA putrIene Apa svIkAra karI mane dhRtA kaze. A pramANe mArA pitAe jyAre A putrane kahyuM tyAre A putre ame saghaLI baheneAnI sAthe ghaNA ja utsApUrvaka vivAha karyA. jyArathI amArI sAthe A putranA vivAha thayela che tyArathI A putra vividha kaLAomAM catura vidyAdharIenI sAthe AnaMdapUrvaka peAtAneA samaya vitAvI rahela che. saghaLA vidyAdharendra temanA caraNukamaLanI sevA karavAmAM tatpara rahe che. Aje ame saghaLAnI sAthe vanakrIDA karavA mATe A putra ahI Avela che ane eja samaye bhAgyavazAta ApanA ahIM para samAgama thaI gayA. A prakAre mahendrasiMhane bakulamatI sanatkumAranI kathA saMbhaLAvI rahI hatI hatI te samaye sanatkumAra paNa ArAma laine bahAra AvI pahoMcyA, ane pachI mahendrasi'ne sAthe laI saparivAra te vaitADhayanI taraph cAlI nIkaLyA. eka samayanI vAta che ke, mahendrasi Mhe ceAgya samaya joIne kumArane kahyuM, hai kumAra ! ApanA mAtApitA ApanA virahathI duHkhI thaI rahyAM che. A kAraNe Apa evu kareA ke ghera cAne Apa emane maLeA ke jenAthI emane viSAda dUra thAya ane temanA cittamAM prasannatA AvI jAya, mahendrasiMhanA A prakAranAM vacana sAMbhaLIne kumAra eja samaye tyAMthI vimAna, hAthI, gheADA, vAhana AdithI sajja banIne vidyAdhara vRndanI sAthe potAnI patnIene sAthamAM laine gagana mA thI hastinApuranI tarapha upaDayA. gheADA ja vakhatamAM hastinApura pahoMcI gayA. kumAranA AgamanathI saghaLA nagarajanAmAM harSoMnI lahera doDavA lAgI, enI apAra vibhUti tema ja strIenI prApti ane sAthe AvelA vidyAdharAnA piravArane joI sahu kAI vAhavAha peAkAravA lAgyA. mAtApitAe bhAre mamatAthI kumArane chAtI sAthe cAMkhyA, AthI tema nAmAM jANe koI navIna cetanA AvI gayela hoya teve bhAsa sahu koine thavA lAgyA. nagarabharamAM ullAsa ja ullAsa jaNAvA lAgyA. nagarajanAe bhAre utsAha manAvye ane rAjA azvasene bhAre samAraMbhanI sAthe kumArane rAjyAbhiSeka karyo. kumAranA mitra mahendrasiMhane senApatipade sthApavAmAM AvyA. bAdamAM rAjA rANI bannee dhamaghASa muninI pAse jaI dIkSA dhAraNa karI ane peAtAnA manuSyabhavane saphaLa banAvye. uttarAdhyayana sUtra : 3 59 Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sanakumAre rAjyadhurA grahaNa karyA pachI rAjyanA koSa (khajAnA)mAM tema ja baLa (sainya)mAM sArI evI vRddhi thavA lAgI, ane thoDA ja samaya pachI sanaskumAra cakravatI padathI alaMkRta banI gayA. temaNe svacaka ane paracakanA bhayane dUra karI saghaLA prajAjanenuM nyAyanIti anusAra pAlana karavAne prAraMbha karI dIdhA. navanidhi caMda ratnanI prApti paNa tene thaI gaI. cakaratna dvArA pradarzita mAga anusAra temaNe bharatakSetranA chae khaDe upara pitAne vijayadhvaja pharakAvI dIdhA. eka samaya sudhamasabhAmAM saudharmendra aneka deva ane devIonI sAthe vAtacIta karatAM potAnA siMhAsana upara beThela hatA eTalAmAM IzAna ka95ne koI eka deva temanI pAse Avyo. e AvelA devanI devaprabhAthI tyAM beThelA devenI dehaprabhA sUryanA prakAzathI caMdra tArAo vagere jema jhAMkhA paDI jAya tevI dekhAvA lAgI. tyAM AvatAM ja temaNe saudharmendrane namana karyuM ane pitAnA sthAna upara cAlyA gayA. temanA javA pachI tyAM beThelA dee saudharmendrane pUchayuM, svAmina! kayA kAraNathI e AvelA devanI dehaprabhA eTalI ujajavaLa hatI? saudharmendra pratyuttaramAM kahyuM ke, he deve! teNe pUrvabhavamAM akhaMDa AcArlIvratanuM ArAdhana karela che. tenA prabhAvathI ja enA dehanI A krAnti thayela che. devoe pharIthI Indrane pUchayuM, zuM AvI utkRSTa dehaprabhAvALA bIjA paNa koI che? je emanI samAnatA karI zake ? InDe kahyuM, hA che. hastinApuramAM kurUvaMzamAM janmela sanaskumAra cakravartI evA che, te pitAnI dehaprabhAthI samasta devonI dehaprabhAne phikakI pADe che. A praNANe indra kahela vAta upara vizvAsa na karavAvALA be deve vijaya ane vijayaMte brAhmaNane veza laIne sanaskumAranI dehaprabhAnuM nirIkSaNa karavAno vicAra karyo. teo brAhmaNane veza laI hastinApura AvyA. A brAhmaNa devanI viziSTa tejasvItA joIne "A kaI viziSTa vyakti che" A vicAra karI pratihAroe temane cakravartIne mahine lamAM praveza karAvyo ane cakravartInI pAse pahocADayA. rAjAnI pAse pahoMcIne e devoe te samaye rAjAne telanuM mardana karatAM joyAM. Indra cakravartInA rUpanI je prazaMsA karela hatI tethI paNa vadhAre rUparAzIne joIne banne deve vismaya thayA. temane joIne cakravatIe pUchayuM, kaho ! ApanuM Agamana kayA kAraNe thayuM che? brAhmaNa vezadhArI e devoe cakavartIne kahyuM, he rAjana ! ApanA saudarya vize ame sAMbhaLyuM che ke tribhuvanamAM te sarvazreSTha che. jethI tene jovAnI IcchAthI ame ahIMyA Avela chIe. temanA A vacana sAMbhaLIne rUpathI garvita thayela cakravatIe temane kahyuM-brAhmaNeA samaya mAruM zuM rUpa che ke jene Apa joI rahyA che? mArUM rUpa e samaye jevuM ke je samaye huM vibhUSita zarIravALe banIne sabhAmaMDapamAM jAuM. cakravatInuM vacana sAMbhaLIne "vimastu' kahIne te bane brAhmaNa rAjanidiSTa sthAnamAM bolAvavAnI pratIkSA karatA jaIne besI gayA, rAjAe savidhi uttarAdhyayana sUtra : 3 60 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ snAna karyuM ane tyArapachI saghaLAM AbhUSaNeA paheryAM. saMpUrNa paNe susajjata banIne pachIthI te rAjasabhAmAM AvI sa'hAsana upara besI gayA. e pachI teNe pratihArane AvelA te banne brAhmaNAne khelAvI lAvavA jaNAvyuM. pratihAre mannene melAvyA tethI tee sAme AvyA. ane siMhAsana upara beThelA rAjAne temaNe joyA. jotAMja nAka ane mehu bagADatAM temaNe kahyu, ahe manuSyanuM rUpa, lAvaNya ane yauvana kSaNabharamAM jotajotAmAM viniSTa thaI jAya che. temanA A prakAranAM khekhinna rIte kahevAmAM AvelA vacanAne sAMbhaLIne cakravatI e temane kahyu, kahe! zuM vAta che, zA mATe tame leAkA mArA zarIranI A prakAre nidA karI rahyA che ? temaNe cakra vI nA vacanAnA pratyuttaramAM kahyuM, rAjan ! devenuM rUpa yauvana ane lAvaNya prathama avasthAthI laIne bhachamaDinAnI chellI ghaDIe pahelAM ekasarakhu` rahe che. te yAvatajIva hiyamAna nathI. paraMtu ApanuM A zarIra evuM nathI. theADA vakhata upara ApanuM rUpa lAvaNya viziSTa prakAranuM hatu. tevuM atyAre nathI. rAjAe temanI vAta sAMbhaLIne kahyu, A vAta kai rIte tame jANI ? Ane uttara ApatAM temaNe kahyu ke, thUkIne Apa enI parIkSA karI. rAjAe e pramANe karyu", zUkIne joyu to emAM kRmi jIvAtA thokabaMdha jovAmAM AvI. bAdamAM keyUrAtithI vibhUSita pAtAnI ane bhujAone tema ja hAra AdithI vibhUSita vakSasthaLane vivaSNu joIne cakravartI e vicAra karyo ke saMsAranI kevI anityatA che ? zarIranI pazu asAratA che, mArU' je zarIra tribhuvanamAM su Mdara hatuM te ATalA thADA ja samayamAM vivaNuM thayeluM STie paDe che. AthI A saMsAramAM manuSyanI Asakti ja ayukta che. zarIranA meAhanuM kAraNa ajJAnabhAva che. rUpa ane yauvananu abhimAna karavuM e manuSyanI meTAmAM mATI nima LatA che. lAmAnuM A sevana eka prakAranA unmAda che. parigraha grahanI mAphaka bhayaMkara duHkhane ApanAra che. AthI e saMghaLAnA parityAga karIne paralokamAM hitasAdhaka sayama ja sarva prakArathI sevana karavA ceAgya che. AvA vicAra karIne cakravatI e peAtAnA caMdrasena nAmanA putranA rAjyagAdI u52 abhiSeka karIne pravrajyA dhAraNa karavAnI pravRtti zarU karI dvIdhI. A vAta jyAre e brAhmaNa vezadhArI devAe jANI tA tee cakravatI nI prazaMsA karatA kahevA lAgyA ke, dhanya che Apane ke, Ape ApanA pUrvajonA pagalAnuM anukaraNa karyuM che. bharata cakravatIe paNa Aja pramANe karela hatu. A prakAranI prazaMsA karIne te deva cAlyA gayA. pachIthI cakravatI e saghaLA parigrahanA parityAga karIne vijayadhara AcAya nI pAse dIkSA dhAraNa karI lIdhI. muni dIkSAthI yukta thayelA cavatInI pAchaLa strIratna Adi cAdaratna, saghaLA strIsamAja, saghaLA sAmatavarga, uttarAdhyayana sUtra : 3 61 Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sevavaMda, navanidhi ane vidyAdhara rAjA vagere cha mahinA sudhI pharatA rahyA. paraMtu taNe emano tarapha AMkha uThAvIne paNa joyuM nahIM. prathama SaSThabhakta karIne jyAre te pAraNA mATe keI gRhasthane tyAM gayA tyAre tyAM temaNe ajAtaka-bakarInI chAsathI pAraNuM karyuM. A pramANe teo SaSThabhakta karatA rahyA ane pAraNuM annaprAnta nirasa AhArathI karatA rahyA. A prakAranA antaprAnta ninsa AhAranA kAraNe emanA zarIramAM jINejavara, kAsa, zvAsa, svarabhaMga, akSipiMDA ane udaravyathA evA aneka rogo utpanna thayA. A saghaLA regone cakavatIe sAtaso (700) varSa sudhI sahana karyA. tapasyAnI ArAdhanAmAM kayAMya kazI paNuM truTI AvavA na dIdhI ane dinapratidina makkamatApUrvaka tapasyAnI ArAdhanA karavAmAM pitAnI jAtane AgrahI banAvI. AthI temane AmA~Sadhi, lemauSadhi, vipraDoSadhi, jallaSadhi, savASaka ityAdi aneka prakAranI labdhio prApta thaI. labdhio prApta thavA chatAM paNa cakavatIe potAnA zarIramAMnA keIpaNa rogane pratikAra na karyo. eka samaya sudharmAsabhAmAM saghaLAnI sAme saudharmendra sanakumAra trASinI prazaMsA karone evuM kahyuM ke, he de! juo sanaskumAra muninI dhIratA ke jeo pite vyAdhione dUra karavAnI zaktivALA hovA chatAM paNa vyAdhione dUra karavAnI IcchA paNa karatA nathI. IndranA A prazaMsA bharelAM vacana sAMbhaLIne pahelAnA e be de ne temanI vAta upara vizvAsa na beThe. AthI teo sanaskumAra muninA haiyenI parIkSA karavA nimitta vaidyane veza laIne temanI pAse AvyA ane kahevA lAgyA ke, he traNa! ApanuM zarIra aneka vyAdhiothI A samaye vyAkuLa jaNAya che. ame vedha hovAthI IcchIe chIe ke, ApanAM dardono IlAja karIe, te kRpA karI Apa jaldIthI AjJA Ape. A prakAre jyAre banne devoe kahyuM te sanakumAra RSie temanI vAtane kAMI paNa uttara Apyo nahIM, paraMtu mAnanuM avalaMbana karIne sthita rahyA. mauna banelA munine jANIne pharIthI eja vAta dee kahI, paraMtu trASie bIjI vakhata kahevAyelI vAto paNa kaI pratyuttara Ape nahI. jyAre devoe trIjI vakhata tevuM ja kahyuM tyAre trASie kahyuM-he vaidyo ! mane pahelAM Apa e batAve ke, Apa zArIrika vyAdhine dUra karavAmAM zaktizALI che ke karmavyAdhine dUra karavAmAM? aSinI vAtane sAMbhaLIne vaidya vezadhArI devAe kahyuM, mahArAja ! ame loko te zArIrika vyAdhine ja dUra karavA zaktizALI chIe, karmavyAdhine nahIM. temanI AvI vAta sAMbhaLIne trASie pitAnA mukhamAMthI cUMka kADhIne tene pitAnI eka AMgaLI upara lagADayuM. gUMkane AMgaLI upara lagADatAMja te regathI piDAtuM saghaLuM zarIra suvarNa maya thaI gayuM ane saghaLA re ga maTI gayA. munirAjano A prakArano prabhAva jyAre devoe je te temanI sahanazaktithI teo ghaNu ja khuzI thayA, ane IndranA vacana upara vizvAsa karIne ane muni uttarAdhyayana sUtra : 3 62 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjane namana karI pitAne sthAne cAlyA gayA. sanakumAra rASie kumArakALamAM pacAsa hajAra (50000) varSa, mAMDalIkapadamAM paNa pacAsa hajAra (50000) varSa tathA cakravatI padamAM eka lAkha (100000) varSa ane munipadamAM paNa eka lAkha (100000) varSa kADhayAM. A prakAre temanI saMpUrNa AyuSya traNa lAkha (3000 00) varSanuM hatuM. e saghaLA Ayune A prakAre bhoga karIne pachIthI teo didhatara kALane siddhapadane bhogavanAra banaze. kema ke, ahIMthI trIjA devalokamAM jaIne tyAMthI mahAvidehamAM janma laIne mekSamAM jaze. sthAnAkAMgasUtramAM paNa Aja vAta kahela che "AhAvarA taccA, aMtakiriyA mahAkamma paJcAyA eyAvi bhavai / se NaM muMDe bhavittA gArAbho jAra pavvaie / jahA doccANa vara dIheNaM pariyAraNaM sijjhai jAva savva duHkhANamaMtaM karei / jahA se saNaMkumAre rAyA cAuraMta ckklhii| tacA aNtkiriyaa"| che. sanakumAra cakravatanI kathA samApta che zAMtinAtha kI kathA tathA-"vaphA" ItyAdi. anvayatha--ahiM codara ane navavidhi Adi riddhiothI yukta radI-vartI pAMcamA cakravartI joi zaMti jJAti tathA tribhuvanamAM zAMtinA karatA evA vaMti-jJAtiH zAMtinAtha prabhue paNa ke jeo seLamA tIrthaMkara thayA che. temaNe mA vAraM-mArad aNa pakhaMDanI riddhine vAcavA parityAga karIne gayttAruM navuM ghara-anuttara ati prAmaka sarvotkRSTa siddhirUpa gatine prApta karela che. zrI zAMtinAtha prabhunI kathA A prakAranI che - A jabudvipanI aMdara pUrva mahAvidehamAM puSkalAvatI vijaya che. emAM mahAriddhisaMpanna puMDarIka nAmanuM eka nagara hatuM. enA zAsaka adUbhUta parAmazALI evA ghanaratha nAmanA rAjA hatA. jemane be rANIo hatI, ekanuM nAma prItimatI ane bIjInuM nAma manoramA hatuM. eka samaya prItimatI rANInI kUkhethI yevaka eNvIne vajAyudhanA jIve avatAra lIdhe. A samaye rANIe svapnAmAM pitAnA moDhAmAM gajetA meghane praveza karatAM je ke je e samaye amRtanI jhaDIthI varasI rahela hate. rANIe savAranA uThIne rAtrinA svapnAnI hakIkata rAjAne saMbhaLAvI. rAjAe tene uttara A pramANe ApatAM kahyuM ke, he devI! meghanI mAphaka saMtApane dUra karanAra e putra tamArI kUkhethI avataraze. A samaye mane ramAe paNa svapnAmAM eka mane rama e ratha je. teNe paNa pitAnA svapnanI vAta rAjAne kahI. uttarAdhyayana sUtra : 3 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tenA uttaramAM paNa rAjAe A pramANe kahyuM ke tamArI kukhethI avataranAra putra eka jambara mahArathI thaze. A svapna manoramAe evA samaye joyela hatuM ke tenA garbhamAM zreyakathI cyavIne sahastrAyuddhanA. jIvane saMcAra thayo hato. garbhane samaya ane rANIone pUre thaye tyAre bannene nayanane AnaMda pamADe tevA zubha lakSaNona dhAraka putrano janma thaye. prItimatInA putranuM nAma megharatha ane maneramAnA putranuM nAma vajAratha rAkhavAmAM AvyuM. keme kame vadhIne jyAre e banne yuvAvasthAe pahoMcyA tyAre ghanArathe te bannenA lagna rAjakanyAonI sAthe karAvyAM. ane putro kAmabhegone bhogavatA rahIne pitAno samaya AnaMdamAM vyatIta karavA lAgyA. eka samayanI vAta che ke rAjA gharathane lekAntika dee AvIne pratibedhika karyA tyAre teNe ninidAna, vArSikadAna, dIna anAtha ane sAdhamika janane daIne rAjapadanA adhikArapade moTA putra megharathane sthApI tema ja vAsthane yuva rAjapada ApI dIkSA aMgIkAra karI. dIkSA grahaNa karyA pachI temaNe khUba tapa karyuM ane ghAtIyA karmono vinAza karI kevaLajJAna prApta karyuM ane ahaMta kevalI banI gayA. A pachI bhagavAna ghanArathe bhavya ane pratibaMdhita karavA mATe bhUmaMDaLa upara vihAra karavAne prAraMbha karyo. A bAju meghara paNa IndranI mAphaka saghaLA vasudhAmaMDaLanuM zAsana karavAne prAraMbha karyo. eka samayanI vAta che ke jyAre megharatha siMhAsana upara beThelA hatA tyAre bhayathI kaMpI raheluM eka kabUtara temanA khoLAmAM AvI paDyuM. AthI rAjAne ghaNuM ja Azcarya thayuM. rAjAne Azcaryacakita jANIne kheALAmAM paDelA e kabUtare vANI dvArA evuM kahyuM ke he rAjana! huM mArI rakSAnI yAcanA mATe ja ApanA zaraNe Avela chuM. AthI ApanuM kartavya che ke Apa mArI rakSA karo. kabUtaranI A prakAranI vANI sAMbhaLIne rAjAe tene dhIraja ApatAM kahyuM ke, he kabUtara ! tuM gabharA nahIM. nirbhaya thaIne mArA khoLAmAM besI rahe. ahIM tane kaI prakArane bhaya nathI. A prakAranuM rAjanuM abhayavacana sAMbhaLIne te kabUtara tyAM sukhapUrvaka zAMta banyuM. sApanI pAchaLa jema garUDa phare che e ja pramANe kabUtaranI pAchaLa paDela zikArI A sthaLe AvI pahoMce ane ucca svarathI rAjAne uddezIne kahevA lAgyuM ke he rAjana ! A kabUtara mAro bhakSa che, AthI Apa tene cheDI de, zakarAnI vAta sAMbhaLIne megharatha rAjAe kahyuM ke, he zikArI ! mArA zaraNe AvelA A kabUtarane huM cheDI zake nahIM. kemake kSatrinI e prakRtinI Teva hoya che ke teo potAne prANa ApIne paNa zaraNAgata prANInI rakSA kare che, tathA he zikArI tArA jevA vivekI janane mATe bIjAnA prANuno nAza karIne pitAnA prANanuM rakSaNa karavuM e vyAjabI nathI. tane jema tAro prANa priya che evI ja rIte bIjA prANIone paNa pitAne prANa priya hoya che. AthI tAre vicAravuM joIe ke tuM tAza prANanI je rIte rakSA kare che eja rIte bIjAonA prANene paNa rakSaka uttarAdhyayana sUtra : 3 64 Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bana. bIjI eka vAta e paNa che ke tene te A kabUtarane khAI javAthI eka kSaNa pUratI tRpti thaze. paraMtu A bicArAnA prANane te nAza ja thaI javAne. saMsAramAM bhUkhanI tRpti mATe padArthone teTe nathI. drAkSa, khajUra Adi sArA sArA padArtho puratA pramANamAM che ane tene khAIne tuM jyAre tArI bhUkhane saMtoSI zake tema che te pachI zA mATe nakAme A tuccha peTane bharavA mATe naraka nigedAdikane ApanAra evI ghera prANIhiMsA kare che ? he devAnupriya! mAruM to tane e kahevAnuM che ke, tuM A hiMsAne parityAga karI ahiMsArUpa dharma Azraya le ke jenA prabhAvathI tuM AlokamAM tema ja paralokamAM uttama sukhane bhaktA banI zake. rAjAnuM A prakAranuM vacana sAMbhaLIne zakarAe kahyuM ke, he rAjana ! A kabUtara mArAthI bhayabhIta thaIne ApanI zaraNamAM Avela che ane huM A samaye bhUkhathI piDAI rahyo chuM te kaho ! atyAre huM ke Azraya lauM? he rAjA ! tame je rIte A kabUtaranuM rakSaNa karavAnuM cAhI rahyA che te eja rIte Apa mArI paNa zaraNaMgata jANIne rakSA kare! manuSya jyAre svastha hoya che tyAre tene dharma adharmano vicAra AvI zake che. bhUkhathI piDAte manuSya saghaLI vAte bhUlI jAya che. AthI A avasthAmAM prANIthI je pApa na thAya teTaluM ochuM che Apa paNa A vAtane jANe ja che. AthI he rAjendra ! Apa e vAta nizcita mAne ke, bIjI kaI paNa vastuthI mArI phudhAnI tRpti thavAnI nathI. kemake, huM prANInA tAjA mAMsane khAvAnA svabhAvavALa chuM. A kAraNe Apa ATalA dayALu che te sudhAthI vyAkuLa banelA mArA A bhakSane mane soMpI devAnI kRpA kare. je Apa A pramANe karavA na IcchatA he to tenA vajana jeTaluM mAMsa Apa ApanA dehathI mane kADhI Ape. A prakAranuM zakarAnuM vacana sAMbhaLIne tane rAjAe kahyuM, tame bhUkhathI marI na jAva A mATe huM A kabUtaranA vajana jeTaluM mAMsa mArA zarIramAMthI tamane AvuM chuM. A rIte pitAnA zarIrane kApIne kabUtaranA vajana jeTaluM mAMsa ApavA tatpara banelA rAjane maMtrI adikAe kahyuM, deva ! Apa A zuM karI rahyA che? vicAro te kharA ! ApanA A zarIrathI saghaLI pRthvInuM pAlana piSaNa thaI rahela che. mATe Ape ApanA zarIrane AvA tuccha pakSinA kAraNe naSTa karavuM e ucita nathI. maMtrIjanonAM A prakAranA vacanane sAMbhaLIne rAjAe temane dharmanuM mahAgya samajAvyuM, samajAvIne evuM kahyuM ke, pitAnA dharmane mATe svecchAe karavAmAM AvelA prANano parityAga paNa kalyANakArakaja manAyela che. A prakAre kahIne rAjAe trAjavAmAM eka tarapha e kabUtarane rAkhyuM ane sAmA trAjavAmAM pitAnA zarIramAMnuM mAMsa kApI kApIne rAkhavA mAMDayuM. zarIrathI kApI kApIne jema jema mAMsa trAjavAmAM mUkAtuM gayuM tema tema te kabUtaranuM vajana paNa vadhavA mAMDayuM. chevaTe rAjAe potAnA zarIrane trAjavAmAM rAkhI dIdhuM. rAjAnuM saghaLuM zarIra trAjavAmAM mukAI javA chatAM paNa kabUtaranI bhArebhAra uttarAdhyayana sUtra : 3 65. Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vajana na thayuM. A pramANenI paristhiti jotAM rAjAne ghaNu ja Azcarya thayuM' ane vicAravA lAgyA ke, mane dhikkAra che ke, marUM A zarIra dhaNuMja echA vajananu nikaLyu. jo mArU A zarIra vadhAre vajanadAra hota teA A bicArA dIna kabUtaranI rakSA karavAmAM huM sama thaI zakata. have zuM karU ? kaI rIte A kabUtaranI rakSA karUM ? A prakAranI karUNAthI Adra banelA cittathI vicAra karatA rAjAnA managata bhAvAne kakhatara ane zakarAnA vezavALA e banne devAe potapotAnA avadhI jJAnathI jANIne peAtAnu asalI svarUpa pragaTa karI dIdhuM. A samaye teo divya RdhithI sapanna banI gayA ane divya kAtidvArA daze dizAone prakAzita karavA lAgyA ane teoe rAjAnA kapAyelA avayavAne cAgya sthaLe geAThavIne tathA tenA zarIramAM divya vadhu divyarUpa divyalAvaNya, pragaDha karIne, rAjAne divya siMhAsana upara besADI tenA caraNeAmAM namI paDayA tathA hAtha joDIne rAjAne kahevA lAgyA rAjan ! megharatha rAjAne dhamathI vicalita karavAmAM deva paNu sama nathI" A prakAranA saudhamendranA vacanane sAMbhaLIne amene te vAta upara zraddhA na thavAthI amee veza parivatana karIne ApanI parIkSA karI. Apa vAstavamAM jevu' saudharmendra taraphathI ApanA viSayamAM kahevAmAM Avela hatu tenAthI paNa vadhu pramANamAM ApanI deDhattA pratIti thayela che. A parIkSAmAM amArA taraphathI je kAMI virUddha AcaraNa thavA pAmela hAya tA tenI ApanI pAse kSamA mAgIe chIe. ane AzA che ke, Apa amArA A aparAdhanI kSamA Apaze. saudhamendre Apano dhArmika anurAga je svarUpathI kahela che te rUpathI vadhu pramANamAM dhAmika anurAga amAe apanAmAM joyela che. dhanya che ApanA A prakhara dharmAnurAgane ! Ape ApanA janmane kharekhara rIte A bhUmimAM saphaLa banAvela che. A prakAre AjAnI vAravAra stuti karIne e ane dhruvA potAnA sthAna upara cAlyA gayA. A prakAranI karUNArasanI varSothI rAjAe tIrthaMkara nAma gAtranuM upArjana karyuM. dhama dhyAnathI peAtAnA samayano sadupayega karavAvALA A rAjAe nyAyamA`thI pRthvInuM pAlana karIne jIvanano keTaleAkakALa AnadamAM vItAvyeA. eka samayanI vAta che ke nagaranA udyAnamAM bhagavAna dhanathatuM Agamana thayu' rAjAne jayAre A samAcAra maLyA tyAre teo peAtAnA nAnAbhAI vAthanI sAthe temane vaMdanA karavA mATe udyAnamA vahecyA. prabhunI varAgyavALI dhArmIka dezanAne zravaNu karIne 1ne sAMsArIka kAryothI vairAgya jagRta banyA. rAjabhavanamAM pAchA pharyA pachI teNe peAtAnA nAnAbhAI vArathI kahyuM ke, AyuSyamana ! have tame A rAjyanuM saMcAlana kare, huM dIkSA grahaNa karavA cAhuM chu. potAnA moTAbhAInA A prakAranAM vacanone sAMbhaLIne nAnAbhAie tene kahyu ke, A ! huM paNu ApanA ja mArganuM anusaraNa karavA icchuM chuM. mane A rAjyanI jarA paNa IcchA nathI. nAnAbhAIno A prakArano manobhAva jANI lIdhA pachI rAjA megharathe peAtAnA caMdrazekhara nAmanA putrane rAjayAsane besADIne nAnAlAInI sAthe uttarAdhyayana sUtra : 3 66 Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pitAnA sAtaso putra, ane bIjA cAra hajAra rAjAonI sAthe bhagavAna ghanarathanI pAsethI dIkSA aMgIkAra karI. A pachI dvAdazAMganuM adhyayana karIne pitAnI ziva maMDaLI sAthe bhUmaMDaLamAM vihAra karavA lAgyA. | megharatha munie zikSi sthAnenI pharI pharI ArAdhanA karI. A pramANe sthA nikavAsitvanI samArAdhanA karIne sAdhu siMha megha munie ugraviMda nikIta tapa pUrvalakSa sudhI AcaryuM. A pramANe saMyamanI pAlana temaja anazananuM AcaraNa karatAM karatAM temaNe aMtima samaye kALa karIne sarvArthasiddha vimAnamAM deva paryAyane prApta karI. megharatha munirAjanA anya baMdhujana paNa keTalAka kALanuM anazana karIne kALa karIne sarvArthasiddhamAM deva thayA. A bharatakSetramAM saghaLA prakAranI vibhUtiothI samanvita hastinApura nAmanuM nagara ke je, IndrapurI samAna hatuM. alakAmAM kuberanI jema A nagaranA vizvasena nAmanA rAjA hatA. zIlarUpI alaMkArathI vibhUSita ane saghaLA guNonI khANa samAna acirA nAmanI rAjAnI paTTarANI hatI. A rANI sarakamukhavastrikA meDhA upara bAMdhIne trikALa sAmAyika karatI hatI. tathA banne kALa pratikamaNa paNa karatI hatI. abhayadAna ane supAtradAna ApatI hatI, sAdhama baMdhujananuM piSaNa, dIna, hIna, anAtha vyaktionuM saMrakSaNa ane keInA taraphathI pIDIta karAyelA prANInuM bharaNapoSaNa karavuM e paNa rANInuM dainika kArya hatuM. dharmanI prabhAvanA te enAthI kadI paNa chUTatI na hatI. e khUbaja dharmaparAyaNa hatI. eka samayanI vAta che ke, rANI rAtrInA samaye potAnA zayanabhavanamAM kula AcchAdita mRdu zamyA upara sutela hatI e samaye tenA udaranA garbhamAM sarvAza siddhathI cyavane megharathanA ja praveza karyo. A samaye rANIne eka pachI eka ema cauda mahAsvane AvyAM. savAre A svapnanI vAta teNe rAjAne karI. rAjA e e svapnAonuM phaLasvarUpa batAvatAM kahyuM ke, he devI! tamArA garbhamAM kAMte ke savaze praveza karela che, athavA te kaI sArvabhauma-sarvabhUminA adhipati cakravartIe praveza karela che, AthI rANIne khUbaja harSa thayA. A tarapha jema jema garbha puSTa thaI rahela hatuM tema tema rAjyamAM zAMtinuM sAmrAjya sthApavA lAgyuM, mahAmArI Adi rogo paNa zAnta thaI gayA. karadezamAM sarvAnA prabhAvanA kAraNe rogAdikanI zAMti thavAnI sAthe sAthe sArAM mAMgalika kAryo utsAhabhera thavA lAgyAH kramazaH vadhatAM vadhatAM purA nava mahinA vItI cUkayA tyAre rANIe putrane janma Apyo ke je pUrNa caMdramAnI kAMtithI bhita jaNAto hate. ujavaLa varNavALA ane manamohaka kAMtivALA putrane janma thayAnA khabara maLatAM ja lokomAM paNa viziSTa evA AnaMdanI lahera uThI. cAre tarapha prakAza ja prakAza dekhAvA lAge. nArakione paNa zAMti vaLI. A badhuM jyAre jyAre prabhuno uttarAdhyayana sUtra : 3 67 Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janma thAya che tyAre bane che. potapotAnA Asane kaMpita thavAthI chappana dikakumArIo jInezvara bhagavAnano janma samaya jANIne utAvaLI gatIthI prasUti karma karavAmAM doDI gaI. Ije paNa potAnA AsananA kaMpavAthI avadhijJAna dvArA jAyuM ke prabhuno janma thaI rahyo che ema jANIne aSTAtvika mahotsava badhA devAnI sAthe maLIne karyo. A bAju vizvasena rAjAe paNa saMtuSTa thaIne dAsadAsI Adikone sAruM evuM dAna ApyuM. ane putra janmanI khuzAlImAM aneka rIte mahatsava ujavyA. putranuM nAma zAMtinAtha rAkhavAmAM AvyuM. prabhunuM nAma zAMtinAtha rASTravAnuM kAraNa eja ke prabhunA janma pahelA rAjyamAM mahAmArI-marakI vagere trAsajanya jIvaleNa rogacALo cAlatuM hatuM. paraMtu prabhunuM garbhamAM Agamana thatAM vyApelA rega zeka zata thayA. A kAraNe ja prabhunuM nAma zAMtinAtha rAkhavAmAM AvyuM. bhagavAna zAMtinAtha temanA aMguThAmAM I mUkelA amRtanuM pAna karIne zukalapakSanA caMdramAnI mAphaka vadhavA-meTA thavA lAgyA temanuM rUpa ane tenI zrI na varNavI zakAya tevAM anupama hatAM. mAtApitA jagatanA mANasemAM ajoDa evA manohara tathA nayana abhirAma evA putra zAMtinAthane joIne nirUpama anubhava karatA hatA. jagama kalpavRkSa pramANe bALa prabhu jyAre rAjabhavananA AMgaNAmAM pA pagalI karatA cAlatA thayA tyAre bhAre manohara lAgatA hatA. bALakanAM rUpa banAvIne Avela devanI sAthe prabhu halatI coTalIvALA banIne bALa ucita vividha krIDAo paNa karatA hatA. A prakArathI sukhapUrvaka krame krame vRddhi pAmatAM prabhu yuvAvasthAmAM AvyA. bhagavAnanA zarIranI uMcAI A samaye cAlIsa dhanuSanI hatI. prabhue pitAnA sadAcArathI saghaLAnuM mana jItI lIdhuM hatuM. pitAe zAMtinAthane vivAha yazomatI Adi rAjakanyAo sAthe karyo. A prakAre bhagavAnanA janmathI mAMDIne yuvAvasthA sudhI jIvananAM pacIsa hajAra (25000) varSa vyatIta thayAM. mAtApitAe emane rAjyagAdi upara sthApita karIne potAnA jIvanane saphaLa karavA mATe dIkSA aMgIkAra karI ane e rIte temaNe potAnA janmane saphaLa banAvyuM. zAMtinAtha prabhu paNa A tarapha prajAnuM potAnA putronI mAphaka pAlana karavA lAgyA. eka samayanI vAta che ke, bhagavAnanA pUrvajanmano nAno bhAI ke je vaja ratha hato ane je sarvArthasiddha vimAnamAM vartamAna deva paryAyathI rahela hate te tyAMthI cavIne te emanI dhamapatanI yazematinA garbhamAM AvyA. A samaye yazomatIe svapnamAM cakra joyuM. e svapnanI hakIkata teNe pitAnA pati zAMtinAthane kahI. uttaramAM prabhue kahyuM ke, devI! vizvanA manDana svarUpa putrane tamArI kane janma thaze. svapnanuM A pramANe phaLa sAMbhaLIne yazomatI ghaNI prasanna thaI ane te potAnA garbhanuM zAMti ane AnaMdanI sAthe pAlana karavAmAM sAvadhAna banI gaI. garbhane samaya jyAre puro thaye tyAre sulakSaNathI saMpanna evA putrane janma Apyo. zAMtinAtha prabhue putranuM nAma dekhAyelA svapna anusAra uttarAdhyayana sUtra : 3 18 Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cakAcudha sakhyuM. kamazaH vRddhine pAmatAM cakra yudha jyAre yauvana avasthAe pahoMcyA tyAre svayaMvaravidhi anusAra teNe aneka rAjakumArIonI sAthe vivAha karyo. A pramANe putrAdikathI yukata pacIsahajAra (25000) varSa sukhapUrvaka rahetAM rahetAM vyatIta thaI gayAM. tyAre bhagavAna zAMtinAthanA zastrAgAramAM cakaratnanI utpatti thaI tenA baLa upara teoe cha khaMDa bharatakSetramAM vijaya prApta karyo. ane temAM pitAnuM ekachatra rAjya sthApita karyuM. pachIthI te zAMtinAtha cakavatI ke jenA caraNonI sevAmAM batrIsa hajAra mugaTadhArI rAjA hAjara rahetA hatA temaja teone bahArane zatrusaMgha zAMta banI cUkela hatuM. vijaya prApta karIne teo hastinApura pAchA pharyA. A pachI deva ane rAjavIgaNee maLIne temane dvAdaza vaSaya cakravatI pada upara abhiSikata thavA mahAna utsava karyo cakavatInI anupama vibhUtine bhegavatAM temanAM pacIsa hajAra varSa vyatIta thayAM. pachIthI "tIrthanI A pravRtti kare" "A pramANe lekAtika devee jyAre temane kahyuM tyAre teoe ninidAna, vArSikadAna dIna, anAtha ane sAdhamakajanene ApyuM. ane rAjyagAdIe cAyudha ne sthApita karyo ane sarvArthI nAmanI pAlakhImAM besIne temaNe sahasraAmravana nAmanA udyAnamAM jaIne e pAlakhImAMthI utaryA. A samaye temane niSkramaNa mahotsava surendra asurendra are narendroe ghaNA ThATha mAThathI karyo prabhue jyAre dIkSA dhAraNa karI temanI sAthe eka hajAra bIjA rAjAoe paNa dIkSA dhAraNa karI. dIkSA dhAraNa karatAM ja bhagavAna zAMtinAthane zuM mana:paryaya nAmanuM jJAna prApta thayuM. ema bhagavAnane garbhamAM AvavAthI mAMDIne jyAM sudhI teo dIkSita nahotA thayA tyAM sudhI matijJAna, zratajJAna ane avadhijJAna hoya ja che. paraMtu jyAre teo dIkSA dhAraNa kare che tyAre te samaye temane cothuM mana paryaya jJAna paNa prApta thAya che. A prakAre zAMtinAtha bhagavAna dIkSita banIne vAyunI mAphaka apratibaddha vihArI banI ne bhUmaMDaLamAM vihAra karatA karatA pharIthI eka varSa pachI te saha Amravana nAmanA udyAnamAM padhAryA temane zukaladhyAnanA AzrayathI ujajavala kevaLajJAna prApta thayuM. prabhune kevaLajJAna thavAthI sura ane asurenuM Asana kaMpavA lAgyuM. temaNe jJAna mUkIne joyuM te jaNAyuM ke oho ! ramAte bhagavAnane kevaLajJAna thayuM. AthI teo saghaLAM bhagavAnanuM samavasaraNa racavA mATe te udyAnamAM tAtkAlika hAjara thayA. ane tyAM ja samavasaNanI racanA karI. jyAre samavasaNa racAI gayuM tyAre prabhue deva manuSyanI pariSadA e deva manuSyane dezanA ApavAno AraMbha karyo. udyAnapAlane jyAre A vAtanI najaronajara khabara paDI tyAre teNe utAvaLe pagale jaIne mahArAja cakrAyudhane bhagavAna zAMtinAthane thayelA kevaLajJAnanA samAcAra ApyA bhagavAnane kevaLa jJAna prApta thavAnA samAcAra udyAnapAlakanA mukhethI saMbhaLIne cakAyudha rAjAne apAra harSa thayuM. eNe e vakhate vadhAI pahoMcADanAra udyAnapAlakane prIti dAna ApIne vidAya karyo ane pite khuzakhuzAla thatA sahastra AmravanamAM AvyA uttarAdhyayana sUtra : 3 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyAM temaNe bhagavAnane vinayapUrvaka namaskAra, vaMdanA stuti karIne prabhunI dha dezanAne sAMbhaLI. prabhunI dha dezanA jyAre pUrI thai tyAre cAyudhe namaskAra karIne kahyuM, he bhagavAna ! A amArU parama saubhAgya che ke, karUNArasanA sAgara evA ApanAM darzIna ameAne thayAM. huM. A bhavasAgarathI atyaMta DarI rahyo chuM. AthI prAthanA karU chuM ke, Apa dIkSA pradAna karIne mane sAthamAM lyA. A prakAre cakrA yudhanu vacana sAMbhaLIne bhagavAne temane kahyuM, he devAnupriya ! jema tamane ThIka lAge tema karI. A rIte prabhu pAsethI anumati meLavIne cakrAyudhe pAtAnA sahasrAyudha nAmanA putrane rAjya soMpIne nebyAsI rAjAonI sAthe bhagavAnanI pAse dIkSA aMgIkAra karI. bhagavAne nevuM munione peAtAnA gaNadhara banAvyA AthI zAMtinAtha prabhune nevu gaNadhara thayA che. e gaNudharAe tripadInA anusAra dvAdazAMgInI racanA karI. te samaye aneka naranArIoe dIkSA dhAraNa karIne pAta potAnA jIvanane saphaLa banAvyuM. A pramANe bhagavAna zAMtinAthe dharmAMtI nI pravRtti karI. temanA sAdhuonI saMkhyA khAsaTha 62hajAra ane sAdhvIonI saMkhyA ekasaTha hajAra chaseAnI (61600) hatI. zrAvakAnI sa MkhyA be lAkha nevu' hajAranI hatI. temaja zrAvikAenI saMkhyA traNa lAkha trANu hajAranI hatI. A pramANe dAna, zIla tapa, ane bhAvanAnA bhedathI cAra bhedavALA evA dharmAMnI prabhAvanA karavAvALA evA prabhuno A caturvidha saMdha banyA. A sadha kevA hatA ke, je sadaguNurUpI udadhIno eka samudAya hatA. prabhue dIkSA paryAyamAM paNa paccIsa hajAra varSAM vyatIta karyA pachIthI navaseA sAdhuenI sAthe te eka mAsanuM anazana karI sitine pAmyA. bhagavAnano kumAra kALa paccIsa hajAra varSano, mADalIka padma paccIsa hajAra varSInuM, cakravartInuM pada paccIsa hajAra varSInuM, ane dakSA paryAya paNa paccIsa hajAra varSanI hatI. A pramANe bhagavAnanuM saMpUrNa AyuSya eka lAkha vatu hatu. bhagavAnanA nirvANu mahAtsava sura ane asurAe maLIne ghaNA utsAhanI sAthe manAvyA. prabhunA nirvANakALe traNe leAkamAM jIvAne dareka prakAre zAMti prApta thaI temanA saMtApAnuM zamana thayuM. bhagavAnanA meAkSa padhAryAM pachI keTalAka kALa pachI sunI cakrAyudha kevaLajJAna prApta karI muktipadane pAmyA. ||3NA !! A prakAranu zAMtinAtha prabhunuM caritra che, 5 uttarAdhyayana sUtra : 3 70 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kuMthunAtha kI kathA tathA...varavAnu $1 anvayA -vALu yavasamo kvAnivRttamaH ikSvAku vaMzanA zA emAM zreSTha rundhunAma nAdivo nyunAmanAdhipH kunthu nAmanA chaThA cakravartI thayela che. nivAjittI-vikhyAta ti tathA eja prasiddha kIti sa'panna mayaM--mAna suzobhita pratihArothI sattaramA tIthaMkara thayela che. temaNe anuttara rUM patto-anuttarAM gati mAsaH sarvotkRSTa siddhagati prApta karela che. temanI A kathA A pramANe che uttarAdhyayana sUtra : 3 - A jammUDhIpanI aMdara pUrva videhamAM eka Avata nAmanu' vijaya che, temAM dmipurI nAmanuM eka nagara hatuM tyAMno zAsaka siMhAvatu nAmanA rAjA hato. temaNe saMsAranI vicitratA jANIne vairAgyanI dRDhatAthI koi eka samaya vizrutAcAnI pAse dIkSA dhAraNa karI, ane vIsa sthAnAnI samyaphU ArAdhanA dvArA sthAnakavAsIpaNAnI ArAdhanA karI tIrthaMkara nAma kutu. upArjana karyu. pachI pavitra cAritranI ghaNA samaya sudhI ArAdhanA karIne temaNe anazanapUrvaka dehanu' visana karyuM. tenA prabhAvathI tee sarvAMsiddha vimAnamAM mahAriddhivaMta devanI paryAyathI utpanna thayAM. tyAMnuM AyuSya jyAre pUrNa thayuM tyAre tyAMthI cyavIne bhAratavaSa mAM AvelA hastinApuramAM tyAMnA rAjA suranI dharmapatnI zrIdevInI kUkhe putrarUpe avataryA. teo jyAre garbhavAsamAM hatA tyAre zrIdevIne rAtrInA samaye cauda svapna AvyAM. A svapnanuM phaLa peAtAnI kUkhe prabhAvazALI putra hovAnuM jANIne teNe AnaMdamagna anIne peAtAnA garbhanI saMpUrNa paNe saMbhALa rAkhavA mAMDI jyAre garbha samaya purepurA nava mAsa sADAsAta divasane thayA tyAre sulakSaNa saMpanna sukumAra putrane janma thayA. temanA vaNu seAnAnA vaNu jevA hatA. emane joine jovAvALAnA netrAne Anandva thatA hatA. temane janma thatAMja chappanna dikakumArIonAM Asana kaMpAyamAna thayAM AthI temaNe jJAna mUkIne joyu teA tItha kara prabhunA janmakALa najare paDayA. AthI te sa tAkhaDatAkha e sthaLe paheAMcI gai. devendroe paNa devAnI sAthe ATha divasa sudhI ekadhAre janmamahAtsava manAvyeA. janmamaheAtsava pachI emanI mAtAe svapnamAM pRthvI upara ubhelA ratnastUpanA upara munigaNA ke jemaNe peAtAnA meADhA upara sadArakamukhastrikA bAMdhI rAkhI che. temane joyA, bhagavAna jyAre garbhamAM hatA e vakhate saghaLA duzmanA emanA pitAnA caraNAmAM AvI zIza namAvI gayA hatA-zaraNe AvyA hatA A kAraNe temanA mAtApitAe emanuM nAma kunthu rAkhyuM hatuM. sakaLa guNAnA sAgara e bhagavAna dhIre dhIre vRddhi pAmatA jyAre yuvAvasthAne pAmyA tyAre pitAe rAjakanyAonI sAthe temane vivAha karI dIdhA. jayAre tee rAyadhurAne vahana karavAmAM sama tyAre pitAe temate rAjyAbhiSeka karI pete dIkSA aMgIkAra karI, AtmakalyANunA mAnI siddhi karavAmAM lavalIna thai gayA. anyA 71 Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kunthanAthe rAjyAsane AvatA enuM sArI rIte saMcAlana karyuM ane prajAjanone pitAnA putravat mAnIne pAlana piSaNa karyuM. A kAryamAM temane ghaNe kALa vyatIta thaye rAjya karatAM karatAM temanA zastrAgAramAM jyAre carananI utpatti thaI tyAre tene sUcita mArga upara cAlIne kunthanAthe cha khaMDa bharatakSetra upara pitAnA vijayano DaMko vagADIne eka chatra rAjyanI rathApanA karI. A pramANe saghaLI pravInA zAsaka banIne teo jyAre hastinApura pAchA pharyA tyAre cakavatIne pada upara dee maLIne temane abhiSeka karyo. e kunthanAtha cakravartIe A pRthvI upara khUba rAjya karyuM. jyAre A pramANe rAjyAdikanuM pAlana karatAM karatAM emanAM keTalAMe va vyatIta thayAM tyAre lokAntika dee AvIne temane bedhita karyA kAntika devathI pratibaMdhita thavAthI teoe rAjyane bhAra potAnA vizvapriya nAmanA putrane suprada karIne dIna, anAtha, ane dhArmikajanane niyANu rahita dAna karyuM. - tyArapachI teo pAlakhImAM ArUDha thaIne sahaja AmravananI tarapha gayA temane niSkramaNa mahotsava deva ane narendromAM bhAre utsAhanI sAthe manAvyuM. sahastraAmravanamAM pahoMcIne teoe eka hajAra rAjAonI sAthe dIkSA dhAraNa karI dIkSA grahaNa karavAthI temane mana:paryaya jJAna utpanna thayuM, bhAnDa pakSInA mAphaka apramatta banIne prabhu saghaLA sAdhuonI sAthe A bhUmi maMDaLa upara vihAra karavA lAgyA. vihAra karatAM karatAM pachI soLamA varSe eja sahastra AmravanamAM jyAre padhAryA tyAre temane tyAM lokAlokanuM prakAzaka kevaLajJAna prApta thayuM. A prakAre bhagavAna jyAre kevaLajJAnI banyo tyAre pitatAna Asana calAyamAna thavAthI devendroe bhagavAnanA A kevaLajJAnanI prAptine mahotsava khUba harSa pUrvaka manAvya-ane samavasaraNanI racanA karI. bAra prakAranI pariSadAnI vacamAM pAMtrIsa dhanuSa pramANa kAyAvALA prabhue samavasaraNamAM bIrAjamAna thaIne pAMtrIsa guNothI alaMkRta vANI dvArA dharmane upadeza ApyA. bhagavAnanI A dhArmikadezanAnuM pAna karI aneka bhavya prANIoe emanI pAsethI dIkSA laIne potAnA jIvanane saphaLa banAvyuM. bhagavAnanA prAMtrIsa gaNadhara hatA. ane pAMtrIsa gaccha hatA . prabhunI sAthe sATha hajAra sAdhu. chAsaTha hajAra sAdhio. eka lAkha agaNyAzI hajAra, zrAvaka ane traNa lAkha ekAzI hajAra zrAvikA hatI. A prakAre caturvidha saMghanI sthApanA karIne kuMthunAtha prabhue eka hajAra munionI sAthe eka mahinAno saMthAre karI pAchaLathI siddha padane prApta karyuM. bhagavAna kunthanAthanuM AyuSya paMcANu hajAra varSanuM hatuM. temAM trevIsa hajAra sAtaso pacAsa varSa kumArapada upara, ane eTalAja varSa mAMDalIkapada upara ane eTalAja varSa cakravartI pada upara ane eTalAja varSa saMyama avasthAmAM rahyA. A pramANe bhagavAnanuM saghaLuM AyuSya paMcANuM hajAra varSanuM hatuM. 39 che A prakAre kupunAtha cakavatInI A kathA che. e uttarAdhyayana sUtra : 3 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImat aranAtha kI kathA tathA-"rAraM? ItyAdi ! anvayArtha-nAnI nAdhipa mA-garaara nAmanA sAtamA cakravartIe gacaMpatto-garanA pAka vairAgya prApta karIne sAta mahi-sAmAnta mArA A sAgarAnta bharatakSetrane jaM-vahu nizcayathI rANA parityAga karIne " tuM jovA nata mA sarvAkuSTa siddhagatine prApta karI. A aDhAramAM tIrthakara thayA che. emanI kathA A pramANe che- A jambudvIpanI aMdara pUrva videhamAM vatsa nAmanuM eka vijaya che temAM sImApurI nAmanuM nagara hatuM tyAMnA zAsaka dhanapati nAmanA mahAparAkramI rAjA hatA. koI samaya emane virAgyabhAvanI puSTithI samantabhadrAcArya nAmanA eka munIzvaranI pAse temaNe dIkSA aMgIkAra karI. dIkSA dhAraNa karI ekAdazAMkiMganA pUrNapAThI thaIne viMzatisthAnanI samArAdhanA dvArA sthAnakavAsIpaNAnI ArAdhanAnA prabhAvathI tIrthaMkara nAma zetranuM upArjana karyuM. utkRSTa cAritranI ArAdhanA karatAM karatAM jyAre temane ghaNo kALa vyatIta thaye tyAre AyunA aMtamAM dehane pari. tyAga karIne aMtima greveyakamAM devanI paryAyamAM utpanna thayA. jyAre tyAMnI sthiti samApta thaI tyAre tyAMthI avIne bhAratavarSanA eka bhAgamAM hastinApuramAM tyAMnA zAsaka zrI sudarzana rAjAnI paTTarANI devI nAmanI rANInA garbhamAM putrarUpe utpanna thayA garbhamAM temanA jIve praveza karatAM ja rANIe rAtrInA pAchalA pahoramAM cauda svapno joyAM. svanene vRttAMta potAnA patine kahevAthI jyAre tene ema lAgyuM ke, mArI kukhethI je putra avataraze te viziSTa prabhAvazALI thaze. A jANune e khUba ja haiSita banI ane khUbaja prasananAthI potAnA garbhanI saMbhALa rAkhavA lAgI. jyAre garbhane samaya purA navamAsa ane sADA sAta divasa pUrNa thayuM tyAre rANIe suvarNanI kAMti jevA ane AMkhone AnaMda pamADe tevA manohara sukumAra putrane janma Ape. chappana digakumArIe nAM Asana kaMpavAthI teo tIrthaMkara prabhune janma thaye jAgI tAbaDatoba tyAM pahoMcI gaI ane pratikAryamAM lAgI gaI Aja pramANe IndranuM Asana paNa kaMpavAthI teo "tIrthakara" prabhuno janma thaI rahyo che evuM avadhijJAnathI jANIne devenI sAthe tyAM pahoMcyA ane ATha divasa sudhI bALakumAranA janmane utsava manAvyuM rAjA sudarzana paNa putranA janmanI khuzIthI eTalA haSita banI gayA ke, ghaNIja udAratAnI sAthe dIna, anAtha janane dAna devA lAgyA mAtAe svapnamAM ratnane ara-ArA joyA hatA. AthI eja anusAra putranuM ara (nAtha) evuM nAma rAkhyuM. aranAtha vadhatAM vadhatAM yauvana avarathAe pahoMcyA tyAre mAtApitAe temane vivAhika saMbaMdha aneka rAjakanyAonI sAthe karyo. tyArabAda uttarAdhyayana sUtra : 3 73 Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aranAthane rAjyarAnuM saMcAlana karavAmAM samaya jANIne sadana rAjAe temanA hAthamAM rAjyanA vahIvaTa seAMpI dIdhA ane pAte rANInI sAthe siddhAcAya nI pAse dIkSA aMgIkAra karI. A pramANe mannee AtmakalyANanI sAdhanAkaravAmAM peAtAnI jAtane lagADI dIdhI. A tarapha aranAtha prabhue pAtAnI prajAnuM yathAyegya rItathI pAlana karIne rAjyanuM saMcAlana karavA mAMDayuM. A pramANe prabhunAM vadhAre varSoM pRthvInuM zAsana karatAM karatAM vyatIta thayAM ane jyAre temanA zastrAgAramAM cakraratnanI utpatti thaI tyAre teoe tenA dvArA pradarzita mArganuM anusaraNa karIne pRthvInA cha khaMDane jItI peAtAne Adhina karI lIdhA. A prakAre jyAre chakhaMDa pRthvInuM sAmrAjya temanA hAthamAM AvI gayuM tyAre te hastinApura pAchA paheAMcI gayA ane A pachI devAe maLIne temanA cakra vartI pada upara abhiSeka karyo. ghaNA varasA sudhI aranAtha prabhue cakravartI padanA anubhava karyo. jyAre cakravatI padanI zrInA anubhava karatAM karatAM ghaNA samaya vItI gayA tyAre leAkrAMti devAe eka divasa AvIne temane prAthanA karI ke, huM prabhu ! have tItha pravRtti karavAnA samaya AvI gayA che. te Apa tInI pravRtti kare!. A pramANe leAkAMtika devA dvArA tIthanI pravRtti karavA mATe prArthanA karatAM aranAtha prabhue dIna anAtha ane sAdhimakajanAne vArSika dAna ApIne tathA peAtAnA putra surasenane rAjayagAdI suprata karIne pote eka pAlakhImAM besIne sahasra mAmravana tarapha ravAnA thayA. tyAM pahoMcIne prabhu pAlakhImAMthI nIce utaryo ane eka hajAra mIna rAjanI sAthe dIkSA aMgIkAra karI dIkSA dhAraNa karyA pachI prabhune manaHpa ya jJAnanI prApti thaI pRthvI upara vihAra karatAM karatAM maranAtha prabhu traNa varSa pachI pharIthI te udyAnamAM pAchA pharyA tyAre temane kevaLajJAnanI prApti thaI Indroe paNa potapotAnAM Asane kaMpAyamAna thatAM joyuM ke prabhune kevaLajJAnanI prApti thaI che tethI teoe samavasaraNatI racatA karI e samavasaraNamAM pUrva tarapha kheThelA pramue sava jIvAne parimita thayelI peAtAnI eka ceAjana sudhI saMbhaLAtI vANI dvArA upadeza karyAM. prabhune divya upadeza sAMbhaLIne aneka vyaktiee virakata thaIne tyAM dIkSA dhAraNa karI A anAtha prabhunA saMghamAM pacAsa hajAra muni, sATha hajAra sAvie, eka lAkha cAryAsI hajAra zrAvakA ane traNa lAkha khAMtera hajAra zrAvikAe hatI. A pramAMNe peAtAnuM temaja bIjAnuM kalyANa karavAne mATe vihAra karatAM karatAM prabhue catuvi dha saMdhanI sthApanA karI. bhagavAna AranAthanuM samagra AyuSya ceAryAsI hajAra vatu hatu. AmAM kumArakALamAM ekavIsa hajAra, mADalIkapadamAM ekavIsa hajAra, cakravartI avasthAmAM ekavIsa hajAra, ane saMyama avasthAmAM ekavIsa hajAra varSa vyatIta thayAM. nirvANa prAptaneA jyAre samaya AvyA tyAre prabhue eka hajAra sAdhuonI sAthe anazana karIne AyuSyanA aMtamAM siddhipadane prApta karyuM". indra ane devAe maLIne temanA nirvANu mahAtsava manAvyA. 4nA / A pramANe aranAtha prabhunI A kathA che. !! uttarAdhyayana sUtra : 3 74 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahApA cakravartI kI kathA tathA-"rUra' anvayArtha-mo -malika caudaratna ane navanidhI Adi mahA addhi enA adhipati jazadI- navamA cakravartI nadI parana=mApa: mahApa teo muni suvrata svAmInA zAsana kALamAM thayA che. mApadaMrA zarUA-mA varSamAM caravA A saghaLA bhArata varSane parityAga karIne tathA che je -hattanAna mAna saravA uttama bhegene parityAga karIne ta jattara gIta tapasyAnI ArAdhanA karI, tathA sakaLa kamene kSaya karIne mekSamAM padhAryA 41 emanI kathA A pramANe che- A bharatakSetramAM aMtargata hastinApura nAmanuM nagara hatuM tyAM IkvAku vaMzanA pa ttara rAjAnuM zAsana hatuM. jvAlA ane lakSamI nAmanI be paTarANIo hatI. vAlA devIe eka divasa komaLa zaiyA para sutA sutAM svapnAmAM eka siMha je svapna anusAra temanI kUkhe eka putra avataryo, jenuM nAma viSNu rAkhavAmAM AvyuM A pachI eka divasa evI ghaTanA banI ke, jyAre te potAnI kemaLa zayA upara sUtI hatI tyAre teNe svapnamAM coda vana yAM. A vana anusAra tene eka bIjo putra thayo. enuM nAma mahApadma rAkhavAmAM AvyuM. mahApadma kramazaH bIjanA caMdramAnI mAphaka vRddhI pAmavA lAgyA. A rIte teo yuvAvasthAe pahoMcyA ane kaLAcAryanI pAse jaIne saghaLI kaLAone abhyAsa karyo. jo ke teo nAnA putra hatA chatAM paNa temaNe pitAnA guNothI pitAne pitAnA tarapha khUbaja AkarSita banAvyA hatA. AthI pIttara rAjA e temane yuvarAja pada upara sthApita karyA. vAta paNa ThIka che. brAhmaNemAM prabhAzALInI temaja kSatriomAM jayazALInI pratiSThA ghaNI yogya hoya che. A samaye ujajenI nagarImAM zrIvarmA nAmanA rAjA hatA. temane namacI nAmanA eka pradhAna hatA. te vita DAvAdI hatA. eka divasanI vAta che ke, tyAM grAmAnugrAma vihAra karatAM karatAM muni savratanAthanA ziSya suvatAcArya padhAryA. A cAryazrInuM Agamana sAMbhaLIne nagarajane emane vaMdanA karavA javA lAgyA. mahelanA uparanA bhAgamAM beThelA rAjAe jyAre A rIte lokone udyAnanI tarapha jatA joyA, jethI pAse beThelAM namucI pradhAnane pUchayuM ke Aje zuM kaI utsava che ke jethI nagara nivAsIo utsAhathI samudAyarUpamAM ekatrita thaIne bahAra jaI rahyA che? A sAMbhaLIne namucIe kahyuM ke, mahArAja utsavate keI nathI. paraMtu Aje bahAra udyAnamAM keTalAka zramaNa AvelA che. te temanA A bhaktajane temane vaMdanA uttarAdhyayana sUtra : 3 75 Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karavA mATe tyAM jaI rahyA che. rAjAe kahyuM ke, pradhAnajI tyAre te ApaNe paNa temanI vaMdanA karavA mATe tyAM javuM joIe. namucIe pratyuttaramAM kahyuM, hA, mahArAja jevI ApanI AjJA paraMtu huM vaMdanA karavAnA abhiprAyathI tyAM AvavA IcchatuM nathI. huM cAhuM chuM ke, tyAM jaIne Apane madhyasthI banAvI temanI sAthe vAdavivAda karuM, ane emane parAsta karuM. rAjAe namucInI vAta mAnI ane tene sAthe laIne muni vaMdanA mATe cAlI nIkaLyA. tyAM pahoMcatAMja namucIe munirAjone paNa garvathI kulAIne kahyuM ke, Apa loka dhamanuM vAstavika svarUpa jANe che ke, nahIM ? je jANatA hote tenuM thoDuM ghaNuM vivecana kare zramaNae tenI A prakAranA vacananI asaMyamitatA joIne cUpa rahevAnuM ja ucita mAnyuM te saghaLAo tenI vAtano kaze pratyuttara na ApatAM mauna besI rahyA jyAre namucIe temanI pitAnA vacane tarapha upekSAvRttI joI tyAre kaSAyanA AvezamAM AvIne kahevA mAMDayuM ke, Ate kerA baLada che. A bicArA dharmatatvanuM svarUpa kyAMthI samajI zake ? A prakAre e durmatie munirAjonI vizeSarUpathI niMdA karavAno prAraMbha karyo. tenI A prakAranI asabhya vartaNuka joIne zramaNoe tene kahyuM ke manuSya potAnA meDhAthI kAMIpaNa kahe tene keIrekA zakatuM nathI, paraMtu bIjAone vagara kAraNe nIMdA karavI ane temanI sAme asabhya vyavahAranuM vartana calAvavuM e tenA mATe jarA paNa ucita nathI. ame evuM cAhatA nathI ke, dhArmika praznanA kAraNe vAtAvaraNane ugra banAvavAmAM Ave. paraMtu ApanI pravRtti joIne amane vizvAsa AvI rahyo che ke, ApanA mukhamAM ugra pramANathI cheTI haTha jAgI rahI che. AthI Apa jo ApanI e vinAkAraNanI haThane purIja karavA cAhatA che te ame e mATe taiyAraja chIe. jayAre A prakAre gurujana tene kahI rahyAM hatA eTalAmAM emanA keI eka nAnA ziSya emane khUbaja vinaya karIne kahyuM ke, mahArAja Apa hamaNuM rekAI jAva. pahelAM amane ja temanI sAthe carcA karI levAnI AjJA Ape. jayAre A haThAgrahInI buddhine ame ja yogya mArga upara lAvI zakIe tema chIe tyAre Apa pUe AnA mATe kaSTa uThAvavAnI jarUrata nathI. nAnA ziSyanuM A prakAranuM vacana sAMbhaLIne namucinuM saghaLuM zarIra krodhanA AvezathI dhamadhamI uThayuM, ane te vacamAM ja TapakIne kahevA lAge ke Apa loka zaucathI rahita ane vedanA siddhAMtathI bahirmukha che. AthI Apa lokone ahIMyA rahevA devA e saghaLI rIte anucita che. kahe ApanI pAse Ane ze javAba che ? namucinI A prakAranI vAta sAMbhaLIne javAba ApatAM nAnA zikhe kahyuM ke, sAMbhaLe A pAMca sUnA che. jaLakuMbha, pramAjanI, culI, kaMDanI ane vaiSaNa. kRtiomAM evuM kahe che ke A pAMca sUnAone je Azraya kare che teja vedabAhya che. Ano Azraya ame loko te karatA ja nathI. tyAre amArAmAM vedabAhyatA kayAMthI AvI zake? Aja rIte ame leke zauca vivajIta paNa nathI. azaucanuM nAma mithuna che. je manuSya AnuM sevana kare che teja zauca vivA mAnavAmAM AvyA che. AthI mithuna sevanathI rahita ame leAko azauca kaI rIte rIte thaI zakIe ? paraMtu Apa leka ja zAca rahita AnAthI siddha thAo cho. uttarAdhyayana sUtra : 3 79 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A pramANe nAnA sibhya taraphathI namucine jyAre kahevAmAM AvyuM te te tenA pratyuttaramAM javAba na ApI zakavAthI nirUttara banI gayA. paraMtu A sAdhuonI upara tenI kaSAyanI prabaLatA pahelAMthI paNa adhika pramANamAM vadhI gaI. rAjAnI sAthe te potAnA sthAne pAchA pharyAM. rAjAnI hAjarImAM pAte uttara na ApI zaka vAnA kAraNe tene pAtAnuM apamAna vizeSa khaTakavA lAgyuM. AthI sAdhuonI pAsethI tenA badale avazya levA joie evA nizcaya teNe potAne ghera AvIne karyA. A dRDha nizcaya anusAra peAtAnA apamAnane badale levA gATe madhyarAtrinA samaye krodhathI AMdhaLeA bhIMta banAne te sAdhuone mAravA mATe udyAnamAM gayA. te tyAM pahoMcatAM ja tiryaMnthAnI bhakti thI tapreta thayelI tyAMnI vanadevIe tene bAMdhI dvIdhA. jyAre prAtaHkALanA samaya thayeA tyAre nagarajanAnI avarajavara zarU thatAM AvatAjatA DhAkAe namuci maMtrIne khaMdhAyela hAlatamAM jotAM Azcaya thayuM. dhIre dhIre A vAta saghaLA nagaramAM prasarI gaI ane chelle rAjAnA kAna sudhI A vAta pahoMcatAM rAjA paNa tyAM pahAMcI gayA. pahelAM te saghaLAe munirAjonI pAse mesIne dhArmika dezanA zratrayu karyuM", pachIthI je sthaLe namuci maMtrI baMdhAyela hatA tyAM sA ke| AvyA. saghaLAe A sthitimAM rahelA namucinI niMdA karI. A pramANe tene sadhaLA nagarajanothI nidita thayele jANIne vanadevIe tene mukta karyA. AthI te lajjita thatA thate potane ghera cAlyA gaye, leke paNa potapotAne ghera cAlyA gayA. lajjita banelA namuci maMtrI ujajainI ADIne hastinApura cAlyA gayA ane tyAM jaI yuvarAja mahApadmanI pAse rahevA lAgyA. jo ke te ghaNA pApI hatA te paNa pUrvanA puNyanA prabhAvathI yuvarAja mahApadma tene pradhAnapade sthApita karyo. mahApadma rAjAnA siMhanA samAna prabaLa parAkramazALa siMhumala nAmanA eka rAjA vairI hatA. te ane rAjyanI sImA ekabIjAne aDIne hatI. mahApadmanA rAjyamAM vAraMvAra pravezI e cAra vRttithI prajAjaneAnA dhananu te haraNa karI jate, jyAre tenA sAmane thatA ane pakaDAI javAtA prasaMga AvatA tyAre potAnA duga mAM chupAI jatA. mahApadmanA sainikAnA anekavidha prayAse chatAM te pakaDI zakAtA nahIM mahApadma rAjA e rAja upara khUba gusse rahyA karatA ane icchatA hatA ke keAIne kAI upAye pazu ane pakaDI levA. eka divasa mahApadma jAe A vAta namuci maMtrIne kahI ke, tameA siMhubalane parAsta karavAnA kaI upAya jANA che ? namucie hukAramAM javAkha ApyA. AthI rAjAe prasannacitta banIne kahyuM ke to pachI zA mATe vAra karI che ? jAe pakaDI le. nacine eTaluM ja joituM hatu te sainyane sAthe laIne siMhabalanA rAjya upara ghero ghAlyA. avarajavaranA mAgerga rokI lIdhA. A pachI yuktithI tenA durgane teDIfADIne tene pakaDIne bAMdhI lIdhA ane mahApadma rAjAnI sAme lAvIne raju karI dIdhA. AthI rAjA namuci pradhAna upara khUba ja prasanna thayA ane kahyu, tame eka ghaNuM ja mahatvanuM uttarAdhyayana sUtra : 3 77 Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAya karela che. AvA mahatvanA kAryanI sAdhakatAnA badalAmAM tamArI IcchA thAya te mAgI le. rAjAne potAnA upara A rIte prasannacitta jANIne namucie rAjAne kahyuM, mahArAja ! jayAre jarUrata jaNAze tyAre ApanA taraphathI ApavAmAM Avela varadAnane huM avazya mAgI laIccha. mahApa rAjAe namucinI e vAtane svIkArI. A pachI niSka Taka banIne potAnA rAjyanA saMcAlana kAryamAM te lAgI rahyA. eka samayanI vAta che ke sutratAcArya potAnI ziSyamaMDaLI sAthe vihAra karatAM karatAM hastinApura AvI pahoMcyA. e samaye tyAM parivrAjaka paNa AvelA hatA. pitatAnA dhArmika mata anusAra bannee dhArmika dezanA ApavAne prAraMbha karyo. pottara rAjAnI moTI rANI ke jenuM nAma vAlAdevI hatuM ane je mahApanI mAtA hatI ane jinadharmanI bhakta hatI, tathA bIjI rANI ke jenuM nAma lahamIdevI hatuM je vaidika dharmane mAnanAra hatI. ane rANIonA haya pitapitAnA mAnya evA dharmonI dezanA sAMbhaLavAne vicAra AvyuM. A samaye rAjyamAM eka ja ratha hato. javAlAdevIe pratijJA karI ke huM Aja rathamAM besIne jina dharmanI dezanA sAMbhaLavA jaIza nahIM te anazana karIza. AvI rIte lahamIdevInA dilamAM paNa vaidika dharmanI dezanA sAMbhaLavA javAno vicAra thaye ane eNe paNa nakakI karyuM ke, A rathamAM besIne ja huM vaidika dharmanI dezanA sAMbhaLavA jaIza, nahIMtara anazana karIza. A pramANe bane rANuono paraspara vivAda sAMbhaLIne rAjA pakvottare evuM kahI dIdhuM ke e ratha upara besIne koI paNa dhArmika dezanA sAMbhaLavA na jAya. mahApadma putre pitAnI mAtA jvAlAdevInI abhilASA pUrI na thatI joIne te duHkhathI atizaya duHkhI thaIne e vicAra karavA lAgyuM ke e ghaNA AzcaryanI vAta che ke mArA je putra hovA chatAM paNa mArI mAtAnI abhilASA pUrNa thaI zakatI nathI. je rIte kRpaNanuM dhana jamInamAM daTAyeluM rahIne Akhare adRzya bane che. A ja pramANe mArI mAtAnI abhilASA paNa tenA aMtaramAM daTAyelI ja ha che. zaktizALI hovA chatAM paNa je putra potAnI mAtAnA manorathane pUrA karI zakato nathI, te suputronI gaNanAmAM potAnuM sthAne kaI rIte prApta karI zake ? pitAe paNa mArI mAtAnA meTApaNAnI rakSA na karI. A kAraNe have mAre ahIM na rahevuM joIe. A prakArane vicAra karI jyAre rAjamahelamAM saghaLA sUI gayA tyAre rAtre eka gharathI bahAra nIkaLIne ahIMtahIM bhaTakIne jaMgalamAM rahetA tapathIonA AzramamAM pahoMcI gayA. tyAM tapasvIoe tene sAre satkAra karyo. A prakAre tapasvIone satkAra pAmIne e tyAM ja AnaMdathI rahevA lAgyA. A tarapha caMpApurIne kALa nAmanA kei rAjAe gherI lIdhI. jyAre tyAMnA adhipati janamejayane A samAcAra maLyA tyAre te pitAnI senAne sAthamAM laIne tenI sAthe yuddha karyuM. paraMtu teo hArI gayA AthI e palAyana thaI keI ajJAta sthAne jaIne chupAI gayo. zatru sAnaka killAnI aMdara dAkhala thayA. AthI nagaramAM mahAna uttarAdhyayana sUtra : 3 78 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OU kAlAhala macI gayeA. saghaLA leAkeA ahIMtahIM nAsabhAga karavA lAgyA. rAjAnA aMtaHpuranI mahilAo rakSaNa vagara AkuLavyAkuLa thavA lAgI ane jenAthI bhAgavAnuM zakaya banyu, teo jyAM tyAM peAtAnA prANAnI rakSA khAtara bhAgI chUTI, rAjA janamejayanI paTTarANI nAmavatI paNa peAtAnI putrI madanAvalInI sAthe bhAgIne e tapasvIoAnA AzramamAM AvI paheAMcI. kuLapatie temane dhIraja ApI. AthI te tyAM rahevA lAgI. rahetAM rahetAM mahApadma ane madanAvalImAM paraspara anurAjga thaI gayA ane te khUba AgaLa vadhyA. jyAre A vAta AzramavAsIonI jANamAM AvI gaI tyAre nAgavatIe mahApadmane sAmAnya rAjaputra samajIne manAvalIne kahyuM, he putrI ! tuM cakravartInI paTTarANI thaIza evuM jozInu vacana zuM tane yAda nathI ! A kAraNe huM tane samajAvuM chuM ke jyAM tyAM pAtAnI vRttione na javA detAM sthira banAva. kulapatie paNa A vAta jANIne ke, A ane parasparanA premamAM che ane e kAraNe kayArekane kayAreka lagna karI leze. AthI temaNe kumArane pAtAnI pAse melAvIne kahyuM, kumAra ! tame! ahIMthI kai bIjA sthaLe cAlyA jAva, kulapatinuM A prakAranuM vacana sAMbhaLIne mahApadma eja samaye tyAMthI cAlI nIkaLyA. paraMtu madanAvalInA viyeAga tene bahu ja du.khI karI rahela hatA. cAlatAM cAlatAM mahApaTTe vicAra karyAM ke madanAvalI jyAre bhAvI cakravartInI paTarANI thanAra che evu' joSa jonAre kahela che tethI e nizcita che ke te mArI paTarANI thavAnI. paraMtu cakrAdi ratna kayAre utpanna thaze ane huM kayAre cha khaMDa pRthvIne jItIne madanAvalIne paraNavAnA ? A prakAranA vicAra karIne mahApadma kumAra siMdhuna dana nAmanA eka nagaramAM pahoMcyA, tyAM te divase kAI vizeSa utsava hatA. saghaLI strIe bagIcAmAM Avela hatI. A mahilAonA jammara avAja sAMbhaLIne mahAsena rAjAnA khAsa hAthI makronmatta banIne, AlAnastaMbha ukheDIne tathA mahAvatane mArIne nagaramAM kAna macAvatA te udyAna tarapha pahoMcyA. hAthIne potAnA tarapha AvatA joine saghaLI mahilAe bhayathI vihvaLa banI gaI ane aniSTanI AzaMkAthI gabharAIne cIse pADavA lAgI. cIseA pADatI e bicArI mahinnAe e evu paNa kahyu ke, are! jo keI vIra puruSa heya te te amArI rakSA kare. A pramANe strIonAM vacanene sAMbhaLIne tyAM AvI paheAMcela mahApadma kumAra e hAthIne mahAta karavA doDI AvyA . hAthI pAchA pharIne mahApadmakumAranI sAme thai gayA. peAtAnI sAme hAthIne Avate joine mahApadmakumAre peAtAnuM uttarIya vastra hAthInI sAme phUMkayu phUMkAyelA e uttarIya vastune ja krodhamAM aMdha banelA gajarAje manuSya jANIne enA upara dAMta tema ja paganA prahArA karavA mAMDayA. kAlAhulane sAMbhaLIne saghaLA puravAsI janA paNa ekatrita thai gayA hatA. mahAsena rAjA paNa peAtAnA maMtrInI sAthe tyAM AvI pahoMcyA. AvIne temaNe mahA uttarAdhyayana sUtra : 3 79 Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padmane kahyuM ke, kumAra! krodhiSTa thayelA kALanA jevA A hAthInI sAmethI tame jaladIthI dUra jAva ane potAnI jAtane bacAve, nahIM te e tamane mArI nAkhaze. rAjanAM A prakAranAM vacana sAMbhaLIne mahApadrakumAre temane kahyuM ke, he rAjana ! tamArUM kahevuM ThIka che, paraMtu Apa juo ke A hAthInI huM kevI hAlata karuM chuM ? have thoDI ja vAramAM huM tane mada utArI dauM chuM. ema kahIne mahApadma kumAre e vakhate nIcuM moDhuM karIne uttarIya vastra upara prahAra karI rahelA e gajarAjane mAravAne prAraMbha karyo. AthI gajarAja uttarIya vastrane cheDIne enA tarapha vaLe. hAthI enI tarapha pharatAM ja kumAra uchaLIne tenA upara caDI beTho ane besatAMnI sAthe ja kumAre te gajarAjane muThI ane pATuthI tathA bIjI rIte mAra mArIne tema ja vividha prakAranA ziSTa vacanathI tathA aMkuza vagerethI pitAnA vazamAM karI lIdho tathA hAthInA baccAnI mAphaka te hAthIne khUba nacAvyA. kamAranA A sAhase mahAna rAjAne cakita banAvI dIdhuM. kumArathI vaza karavAmAM AvelA te hAthIne bIjA mahAvatenI sAthe tenA sthAne mokalI dIdhe. rAjAe kumAranuM khUba sanmAna karyuM ane pitAnI sAthe rAjamahelamAM laI gayA. tyAM jaIne rAjAe vicAra karyo ke A kaI mahAna kuLamAM janmela vyakti che, AthI ja e ATale prabhAvazALI che. A vicAra karIne rAjAe tenA kuLa vagerene paricaya meLavIne vicAra karyo ke puNyathI ja A jamAI maLI zake. AthI potAnI eka se kanyAo tenI sAthe paraNAvI dIdhI. eka divasanI vAta che ke kumAra jyAre rAtrinA vakhate sukhazaiyA upara sUte hatuM tyAre ardhI rAta vityA pachI hemavatI nAmanI vidyAdharIe tenuM apaharaNa karI tene AkAzamAge laI cAlI rastAmAM jyAre tenI AMkha khulI tyAre teNe te vidyAdharIne mAravAno vicAra karIne muThI ugAmIne tene , batAva tuM keNa che? ane mane A rIte upADIne apaharaNa karIne kayAM laI jAya che? jo nahIM batAve te eka ja muThInA prahArathI tAro prANa kADhI nAkhIza. A prakAre jyAre kumAre kahyuM tyAre vidyAdharI belI, he kumAra ! krodha karavAnI kaI jarUrata nathI ApanuM haraNa karavAnuM kAraNa zuM che te huM Apane batAvuM chuM te sAMbhaLa. te A pramANe che vaitADhaya parvata upara sudaya nAmanuM eka nagara che. tenA adhipati eka vidyAdhara che temanuM nAma IndradhanuM che. temanI strInuM nAma zrIkAntA che. A zrIkAntA sicita badhA guNothI alaMkRta che. tene eka putrI che jenuM nAma caMdrA che. A vakhate te yuvAvasthAmAM che chatAM paNa koI puruSamAM te abhilASAvALI thaI nathI. A pramANenI tenI paristhiti joIne temanA mAtApitAe mane kahyuM ke, tuM bharatakSetranA rAjavIonAM citro derIne tene batAva. AthI meM e pramANe karyuM, chatAM paNa te paikI koInI paNa cAhanA karatI nathI. aMtamAM meM jyAre tene ApanuM citra batAvyuM te ene joIne te ApanAmAM atyaMta anurakta banI uttarAdhyayana sUtra : 3 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaI ane kahevA lAgI ke, je A puruSa mArA pati nahIM bane te mAre e nizcaya che ke enA viyogamAM huM mArA prANa ApI daIza. jyAre tenI A paristhiti tenA mAtApitAnA jANamAM AvI tyAre temaNe mane kahyuM ke je rIte banI zake te rIte tuM tene ahIM laI Ava. jo tuM tenuM haraNa karIne lAvI zakatI hoya te te pramANe laI Ava. paraMtu lAvavAmAM DhIla na kara. A kAraNe huM ApanuM haraNa karIne tyAM laI jAuM chu, A kAraNe Apa mane mAro nahIM, A prakAranAM e vidyAdharInAM vacana sAMbhaLIne kumArane paNa te kanyA upara anurAga jAgRta thaye. A pachI vidyAdharIne teNe kahyuM ke, tuM jeTalI jhaDapathI mane tyAM jaI zakatI he eTalI jhaDapathI tyAM laI ja. kumAranI A prakAranI vAta sAMbhaLIne e vidyAdharI. pitAnI vidyAnA prabhAvathI ekadama jhaDapI gatithI tene laIne jaladIthI vidyAdharonA adhipati indradhanunI pAse AvI pahoMcI. vidyAdharanA adhipatie atyaMta rUparAzI viziSTa kumArane joIne tenuM mana ghaNuM ja harSita thaI gayuM. zubha muhUrta joIne kumAranI sAthe potAnI kanyA jayacaMdrAne vivAha AnaMdanI sAthe karI dIdhA. jyAre A samAcAra gaMgAdhara ane mahidhara nAmanA be vidyAdharane mAluma paDayA tyAre teoe AvIne yuddha karavAnI icchAthI suradayapurane ghere ghA. kAraNa ke e bannenI IcchA evI hatI ke, jayacaMdrAne vivAha pitAnI sAthe thAya, paraMtu tevuM banyuM nahIM. AthI A lokee yuddha karavA mATe suredayapurane gherI lIdhuM. mahApadrakumAra paNa vidyAdhara sainikone sAthe laIne yuddhasthAna upara paheryo ane gaMgAdhara tathA mahidhara vidyAdharonA sainyanI sAme yuddha karavA tatpara banyA. baMne bAjuthI yuddhano prAraMbha karyo, paraMtu mahApadmanI sAme na kaI rathI TakI zako ke na koI azvArehi, nidi (hAthIdaLa sinya ke padAti. pratipakSane koI paNa mANasa jyAre koI paNa prakArathI tene sAmano karI zake nahIM. paraMtu te evA dabAI gayA ke dakSiNanA pavanane kAjeNe jaLavAdaLI jevI rIte Amatema vikharAI jAya che. tathA je seniko taddana hatAza banI gayA hatA teo yuddhabhUmi cheDIne ADAavaLA bhAgavA mAMDayA, tyAre mahApAne khUba ja parAkramI jANIne gaMgAdhara ane mahidhara vidyAdhara paNa yuddhabhUmimAMthI bhAgI chUTayA. A prakAre mahApadrakumAra jItIne IndradhanunI pAse jaI pahe vijayanA lAbhathI Indradhanue khUba vijayautsava manAvyuM. pachI keTaleka samaya kamAra tyAM ja rahyo. tyAM tenA zastrAgAramAM cakra Adi ratnanI utpatti thaI. AthI temaNe cha khaMDa bharatakSetra upara potAnA vijayanI dhajA pharakAvI. ATaluM saghaLuM hovA chatAM paNa eka madanAvalI sivAya kumArane te cakravatIne vaibhava sAva phikko lAgatuM hatuM. koI samaye te mahApadma cakravatI kautukavA Ama tema dhUmatAM dhUmatAM e tapasvInA AzramamAM jaI pahoMcyA. cakravatIne Avela jANIne tapasvIoe temanuM khUba svAgata karyuMA samaye janamejaya sajA paNa tyAM AvI pahoMcyA. uttarAdhyayana sUtra : 3 81 Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ temaNe pitAnI putrI madanAvalIne vivAha ghaNA ja AnaMda sAthe mahApadrakumAra cakavatAMnI sAthe karI ApyuM. A pachI mahApa cakravartI pitAnI samagra vibhUti sAthe potAnI hastinApura nagarImAM jaI pahoMcyA. tyAM pahoMcIne teNe potAnA mAta pitAnA caraNomAM vinayapUrvaka praNa ma karyA. mAtApitA putranI AvI asAdhAraNa vibhUti jANIne ghaNA ja khuza thayA. A bAju muni suvrata bhagavAnanA ziSya suvratAcAryanI ke jeo A samaye grAmAnugrAma vihAra karatAM karatAM hastinApura AvI pahoMcyA hatA. temanuM Agamana jANIne rAjA pakvottaranA rANI putrAdi sahita vaMdanA karavA mATe gayA hatA. temanI dharmadezanA sAMbhaLIne pitAnA moTA putra viSNukumAra sahita dIkSA aMgIkAra karI. tyArabAda mahApadma cakravatIe A bhUmimaMDaLa upara jainadharmanI sArI rIMta prabhAvanA karI. cakravartInI mAtA javAlAdevI paNa potAnA putrane jainadharmanI prabhAvanA karavAmAM parAyaNa jANIne parama saMtoSI banI. padmottara munie kevaLajJAna prApta karI muktine lAbha karI lIdho. viSNukumAra munine paNa tapazcaryAnA prabhAvathI aneka labdhionI prAptithI teo sumerU parvatanI samAna utuLa thai zakatA hatA, garUDanI mAphaka AkAzamAM gamana karI zakatA hatA, devenI samAna vividharUpa banAvI zakatA hatA tathA kaMdarpanA samAna viziSTha rUpa saMpanna banI zakatA hatA. labdhionA pratApathI temanAmAM A prakAranI zakti AvI hatI. paraMtu tene kadI paNa pitAnI A labdhione prayoga karavAne avasara maLyA na hatA. AthI e labidhao temanAmAM labdhi. rUpathI ja vidyamAna hatI kAraNa ke jainamuni vagara kAraNe kadI paNa labdhione prayeAga karatA nathI. eka samayanI vAta che ke varSAkALa AvavAthI saMyama atizaya saMpanna sutratAcArya varSAkALa vyatIta karavA mATe hastinApuramAM padhAryA. A samaye namucie pitAnA verano badale levAnA vicArathI cakravatIne nivedana karyuM, svAmina! Ape je varadAna mane pahelAM Apela che tenI Aje mAre AvazyakatA che, te Apa mane te ApavAnI kRpA karo. namucinI vAta sAMbhaLIne cakravatIe kahyuM. ThIka che. je tamArI IcchA hoya te mAgI le. e varadAna pUruM karavAmAM Avaze. tyAre namucie kahyuM, mahArAja ! huM yajJa karavA cAhuM chuM. AthI Apane prArthanA che ke Apa jyA sudhI yajJanI samApti na thAya tyA sudhI A dezanuM Adhipatya mane pradAna karI de. satyapratijJA cakravatIe namucinI A vAtane svIkArI tene rAjya siMhAsana upara sthApita karI dIdhuM. ane Apa pote aMtapuramAM cAlyA gayA. rAjayanuM Adhipatya pAmIne bagalAnI mAphaka phUTanIti saMpanna namuci paNa nagaranI bahAra yajJazALAmAM jaIne mAyAcArIthI yajJakarmamAM niyukta banI gaye. nagaranivAsIoe jyAre A vAta sAMbhaLI ke namucine rAjyagAdI suprada karavAmAM Avela che tyAre te saghaLA tene vadhAI ApavA mATe AvyA, sAdhusaMta paNa AvyA, uttarAdhyayana sUtra : 3 Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na AvyA te eka jaina munija na AvyA. jyAre A prakAre jainamunionI potAnA vRddhipaNAnI kriyAmAM zubha saMmati na joI tyAre te A bahAna thI temanA tarapha vadhAre IrSALu banyA. jenasAdhuone A eka prabaLa aparAdha che ke A avasara upara teo vadhAI ApavA AvyA nathI. A prakArane janatAmAM pracAra karI A aparAya mATe teNe suvratAcArya Adi munijane belAvyA ane kahevA lAge. Apa ko vyavahArathI bilakula anabhijJa ane udaMDa che. tamane zuM e khabara nathI ke rAjyapada upara rAjAe mAre abhiSeka karela che? tamoe e dhyAnamAM rAkhavuM joIe ke jayAre keI no rAjA thAya che tyAre tene vadhAI ApavA mATe sAdhusaMte paNa jAya che. kemake temanA tapovananI rakSAne bhAra rAjA upara rahe che, AthI rAjAnA tarapha sanmAna prakazita karavuM e tapasvIonuM paNa kartavya che. paraMtu A5 kee e laukika kartavyanuM pAlana karela nathI. AthI mane e vAta nizcita thaI cUkI che ke tame saghaLA mArA eka prakAranA niMdaka che. A kAraNe e gurUttara aparAdhane daMDa tamArA mATe eka ja che ke tamArAmAMthI koI paNa amArA rAjyanI aMdara na rahe. je ke I tene bhaMga karaze te tene motanI sajA karavAmAM Avaze tathA loka are rAjyanA virodhI evA tame lekone je kaMI paNa vyakti Azraya Apaze tene paNa motanI sajA karavAmAM Avaze, A prakAranAM namucinAM vacanone sAMbhaLIne AcAryadeve kahyuM, rAjan ! amArA leke mATe e barobara nathI ke ame koIne paNa havAI devA jaIe kemake e vAta munimArgathI virUddhanI che, Aja kAraNane laI ame loke A utsavamAM saMmilita na thayA. ame loke saghaLA jIvenA tarapha samAna bhAva rAkhIe chIe e amAre sanAtana siddhAMta che. joke, amoe tane vadhAI nathI ApI tema ApanI kaI jagyAe niMdA paNa nathI karI. niMdA karavI ke stuti karavI e jaina sAdhuonA AcAra mArgathI taddana virUddhane mAge che. A prakAranAM sutratAcAryanAM vacana sAMbhaLIne dubuddhi namucie kahyuM ke have huM kAMi vadhAre kahevA cAhatA nathI tema tamAruM kAMI paNa sAMbhaLavA cAhate nathI. mAre tamArA leke mATe aMtima Adeza ekaja che ke sAta divasanI aMdara tame saghaLA A rAjyanI hada choDIne cAlyA jAva. mArA rAjyamAM tamArAmAMthI je kaI paNa raheze te huM tene cora samajIne phAMsI upara laTakAvI daIza. namucinI A prakAranI kaThera vAtacItane sAMbhaLIne saghaLA munirAjo pitAnA sthAne AvIne vicAra karavA lAgyA ke juo ! A namuci jainadharmanI sAme dveSa rAkhe che tayA sAta divasa sudhInI ApaNuM lene rahevAnI AjJA Ape che. AvI sthitimAM varSAkALa AvI cUkela hovAthI zo upAya kare? A vAta sAMbhaLIne temAMnA eka sAdhue kahyuM sAMbhaLe, huM ene upAya kahuM chuM te A prakAra che. chaso varSa sudhI AkarA tapanI ArAdhanA karavAvALA viSaNukumAra munirAja A samaye merUtuMga parvata upara birAjamAna che emano ane ahIMnA mahApadma uttarAdhyayana sUtra : 3 Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjAno saMbaMdha che. te mahApadma rAjAnA moTAbhAi che. temanA kahevAthI A zAMta banI jaze have phakta rahI tyAM sudhI pahoMcavAnI vAta. je ApaNAmAthI je kAI labdhisapanna hoya e tyAM jAya. A vicAradhArAne sAMbhaLIne eka khIjA munirAje kahyuM, mArAmAM evI bdhi te che ke enA prabhAvathI huM tyAM pahoMcI zakuM chuM; paraM tu tyAMthI pAchA AvavAnI labdhi na haivAthI ahIM pALeA karI zakuM tema nathI. sAdhunI vAta sAMbhaLIne sutratAcArye ka hyu', kAi ciMtAnI vAta nathI. tamA ahIMthI jAo. pachI viSNukumAra munirAja tamene ahIM laI Avaze A pramANe Acaya mahArAjanA Adeza meLavIne te muni pakSInI mAphaka AkAza mArgethI uDayA ane uDatAM uDatAM eka ja kSaNamAM merUtu Mga nAmanA parvata upara viSNukumAra munizaja pAse pahoMcI gayA, viSNukumAra munirAje A navIna AvelA munine joine vicAra karyAM ke sa MghanuM koI Avazyaka kArya jarUra upasthita thayu che, nahI tA varSAkALamAM A munine AvavAnI AvazyakatA hoya ja nahIM. viSNukumAra munirAja A prakArA vicAra karatA hatA eTalAmAM e muni temanI pAse jaI pahoMcyA ane temane praNAma karI, athathI itI sudhItA saghaLA vRttAMta temane kahI saMbhaLAvyA. sAMbhaLIne viSNukumAra munirAja e munine sAthe laine turata ja hastinApura javA upaDayA. hastinApura pahoMcatAnI sAthe ja temaNe sahu prathama gurUne namaskAra karyAM pachIthI te munione sAthe laIne namucinI pAse gayA tyAM jeTalA rAjAo upasthita hatA te saghaLAe temane namaskAra karyAM. e sthaLe viSNukumAre dhamanI dezanA ApI dharmAMno dezanA je samaye tyAM cAlI rahela hatI e vakhate tyAM namruci paNa hAjara hatA. tene joine munirAje namucIne kahyuM, juo ! A samaye varSAkALa cAlI rahela che. AthI varSAkALanI samApti sudhI A saghaLI munimaMDaLI ahIyAM rahe, teo pAte paNa eka ja sthaLe ghaNA vakhata sudhI rahetA nathI. phakta varSIka LanA cAra mahinA ja eka sthAne ekatra rahevAnA Adeza che. AthI te anusAra A saghaLA munio ahI rokAyela che. kAraNa ke A samaye pRthvI aneka sukSma jIvajaM tuethI ubharAyelI rahe che. A muniyA varSAkALanA cAra mahinA ApanA nagaramAM rahe to ethI Apane zuM Apatti che ? Apa mane zA mATe ahIM rAkAvA nathI detA ? A prakAranuM munirAja viSNukumAranuM vacana sAMbhaLIne namucIe krodhita banIne temane kahyuM, vAraMvAra vadhu kahevAnI jarU rata nathI. joke, pAMca divasa pachI Apa le kAmAMthI koipaNa sAdhu ahIM jovAmA Ayaze te tene pakaDI levAmAM Avaze. A prakAranI namucInI vAta sAMbhaLIne viSNukumAre pharIthI tenekahyuM, A mahaSijana che. jo teo nagaranI bahAranA udyAnamAM rokAya te temAM zu harakata che ? sAMbhaLatAMja AthI vadhu krodhanA AvezamAM AvIne naruci kahevA lAgyA ke, nagara ke, bagIcAnI vAta te| dUra rahI paraMtu A pAkhaMDI sapheda sAdhue mArA sajyabharamAM kayAMya paNa rahI zakatA nathI. AthI tame saghaLA sAdhu jo tamArI uttarAdhyayana sUtra : 3 84 Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ peAtAnI kuzaLatA cAhatA hatA vahelAmAM vahelI take mArA rAjyanI hadamAMthI anya sthaLe cAlyA jAva. namrucinI vAta sAMbhaLIne viSNukumAra munine krodhanA aMza AvI gayA. teoe tane kahyuM, ThIka che, tame have evuM kare ke, traNa pagalAM jamIna Ape jemAM saghaLA muni rokAi jaze. A vAtane sAMbhaLatAMja namucie ene svIkAra karyo, ane kahyuM ke, A traNa pagalA jamInanI bahAra je muni raheze tene ThAra karavAmAM Avaze. kaheA A vAta tamane majura che ? namucinI e vAtane majura karIne viSNukumAre peAtAnA zarIrane vikriyA RddhithI vadhAravAno prAraMbha karI dIdhA. temanu zarIra uMcA paryaMtanA jevu' uttuMga thaI gayu. A avasthAmAM mugaTa, kuMDaLa, mALA, tathA zaMkha cakra, gadA ane padmane dhAraNa karelA evA e munirAje pralaya mULanA prabaLa vAyu samAna susavATA karatAM peAtAnA caraNAnA AdhAtA dvArA sadhaLA maMDaLe kapAyamAna anAvI dIdhuM. samudro uchaLavA lAgyA, zikharA uparanAM pattha paDavA lAgyA, nakSatra cakrone AMbaLAnI mAphaka dUra karI dIdhA ane peAtAnA vividha rUpA dvArA deva dAnavAne kSubhita karI dIdhA. A prakAranI prabaLa viziSTa zaktine saMcaya temanA zarIramAM thai gayA. A pramANe samasta jagatanA vijaya karavAmAM zakti saMpanna banela A viSNukumAra munirAje traNa pagalAmAM jamInane mApavAne jyAre prAraMbha karyo tyAre tenA be caraNeAmAM ja pUrva samudra ane apUrva samudra samAi gayA have trIjI sthAna evu rahyuM nahIM. ke, jyAM trIjuM pagalu rAkhI zake. tyAre trIjuM pagaluM mUkavA mATe namucine kahyuM ke, he namuci ! have batAve ke, trIjI pagaluM kayAM rAkhuM ? pUchatAMja ci AkuLavyAkuLa khanI gaye ane kahyu ke, hai muni! mArA mastaka upara trIjo paga Apa rAkheA. A pramANe te kahI rahyo hatA tyAre e samaye mahApadma cakravatI aMtaHpuramAM gyA saghaLe vRttAMta sAMbhaLIne tyAM AvI pahoMcyA. teee khUba vinayathI munirAjanA caraNeAmAM vaMdana karIne kahyuM, mahAtmana ! jo ke, A adhama maMtrIe munirAjonI azAMtanA karI che paraMtu A pApInA e pApathI A saMsAramAM vasanArAone mATe mahAbhaya jAgI paDela che. pratyeka prANI peAtAnA praNeAnI rakSA karavAnI phIkaramAM paDI gayela che ethI he nAtha ! Apa tribhuvananI rakSA karA Aja pramANe te munirAjanI tyAM ubhelA deva ane dAnavAe paNa vinaMtI karI tema samasta sa Mghe paNa vinaMtI karI. vividha vAkaye dvArA ucca svarathI peAtAne zAMta karavAmAM pravRtta thayelA A saghaLAne peAtAnA caraNAmAM uMdhA paDI namana karI rahelA joine viSNukumAra munirAje vicAra karyo ke, A samaye khaSA bhayabhIta banI cUkela che. jethI mAre A vaikriya zarIrane sakelI levu joIe. A prakAranA vicAra karavAthI temanuM zarIra hatuM tevuM khanI gayuM. A kAraNe e samayathI laIne viSNukumAranuM bIjuM nAma trivikrama prasiddha thayela che. A pachI jyAre viSNukumAra munirAja pharIthI mULa svarUpamAM AvI gayA ane uttarAdhyayana sUtra : 3 85 Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atyaMta dayAnA samudra hovAthI jyAre temanA dvArA te duSTa pApI namucinI paNa rakSA thaI tyAre cakavatIe "A pApInuM rAjyamAM rahevuM ucita nathI" AvA vicArathI tene dezanikAla karI dIdhuM. A pramANe saMghanA kAryane susaMpAdita karIne ane AlecanA dvArA zuddha thaIne te vighaNakumAra munirAje cirakALa paryata khUbaja agharAM evAM tapane tapIne kevaLajJAna prApta karI aMte mukitane pAmyA. mahApadma cakravartIe paNa khUba lAMbA samaya sudhI cakravata padanI vibhUtine upabhega karIne pAchaLathI sutratAcAryanI pAsethI jIna dIkSA aMgIkAra karI dasa hajAra varSa sudhI mahAna tapanI ArAdhanA karI tathA AthI temanA ghanaghAtIyAM karmone nAza thaI javAthI kevaLajJAnI banyA. tyAra pachI te aghAtIyA karmonA vinAzathI mukita prApta karI. emanA zarIranI uMcAI vIsa dhanuSanI hatI. tathA temanuM kula AyuSya trIsa hajAra varSanuM hatuM. 41 hariSaNa cakravartI kI kathA tathA-"Tchad" ItyAdi. anvayArtha-mAnanira-mAnaniTanA mammata zatruonA ahaMkAranuM mardana karavAvALe maLa -managendra vIsamA tIrthaMkaranA vakhatamAM thayelA haripeNa nAmanA dasamAM cakravatIe - pRthvIne cha- cha pUrNapaNe pitAnA AdhIna karIne puttaraM vo-zArAM rti pAmaH sarvotkRSTa mekSa gatine prApta karI. emanI kathA A pramANe che- A bharatakSetranI aMdara kAMpipuramAM mahAhari nAmanA rAjA rAjya karatA hatA. tene merA nAmanI paTarANI hatI. te rAtrInA vakhate pitAnI sukomaLa zaiyA para sutelI hatI tyAre teNe cauda svAna jayAM A pachI tene eka sarvAga suMdara kumArane janma thaye. jenuM nAma hariSeNa rAkhavAmAM AvyuM. zukala pakSamAM je rIte caMdramAnI vRddhi thAya che evI rIte pratidivasa vadhatAM vadhatAM e bALaka pitAnA gya samaye sakaLa kaLAomAM pAraMgata banI gayA. jyAre teo yuvAvasthA saMpanna thayA tyAre mahAhari rAjAe rAjyane saghaLe kArobAra temane suprada karI daI rAjyAsane birAjamani karyA. pitAe soMpelA rAjayane suMdararIte vahIvaTa karIne temaja leAkonuM pota nA saMtAna samAna hareka rIte pAlana poSaNa karIne tathA saMrakSaNa karIne keTalAka varSo vyatIta karyA. temanA zarIranI uMcAI paMdara dhanuSyanI hatI. eka divasa temanA zastrAgAramuM cakrarananI utpatti thaI tenA prabhAvathI temaNe cha khaMDa bhAratakSetra para potAnuM pUrNa prabhutva sthApita karyuM cakravatI padane bhegavatAM temanA keTalAMka varSa vyatIta thayAM. eka divasanI vAta che ke, jyAre cakavatI AnaMdathI uttarAdhyayana sUtra : 3 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ petAnA mahelanI aTArImAM beThela hatA tyAre temaNe zakALanA nirmaLa caMdramAne gheADA samaya pachI rAhuthI gherAyela joyA. jotAM ja laghukamI hAvAthI saMsArathI temanu citta virakta khanI gayu. teee vicAra karyo. mane pUrvApAta viziSTa evAM satkAryanA prabhAvathI A manuSya janmamAM ATalI viSTi samRddhi prApta thayela che. AthI mArAmATe have eja ucita che ke, huM paraleAkamA hitAvaha evA eka mAtra dharmAMnuM ja zaraNu lauM. kahyu paNa che-- " mAmaizaSTamirajJAvA, pUrveLa yasA tathA / ye maLatu rAtrau vA, vAre cAmua thayA " III ATha mahinAmAM A jIve evuM kAma karavuM joie ke, jenA prabhAvathI tene varSA kALanA cAra mahinAmAM sukha' maLatuM rahe. tathA divasamAM evuM katavya karatA rahevu joie ke, jenAthI tene rAtrImAM sukha maLatu` rahe. tathA pUvayamAM paNa evu kAma karatA rahevuM joIe ke, jenAthI vRddhAvasthA sukhazAMtithI vyatIta thatI rahe. tanya, nau vimamAnasaiH / tathA 66 Ajanma tattu ' yena loke pare nityaM, sukhaM syAtparamaM dhruvam' // nimaLa manavALA manuSya mATe e jarUrI che ke, te A janmamAM evu' katavya kare ke, jenAthI paraleAkamAM nitya ane dhruvasukha maLe A pramANe vicAra karI ribeNu cakravatI e peAtAnA putra vimaLasenane rAjagAdI suprata karIne subhadrAcAyanI pAsethI dIkSA agikAra karI cAritranuM samyak rItithI paripAlana karIne cakravatI e kevaLajJAna prApta karyuM. A pachIthI khAkI rahelAM karmonA paNa vinAza karI muktipada meLavyuM. A hariSaNa cakravatInuM AyuSya ekaMdara dasa hajAra varSanuM hatuM. // 42 // jaya cakravartI kI kathA tathA--" agnimo" ityAdi ! anvayA--namInAthanA zAsanakALamAM nayanAmo-nayanAma jaya nAmanA agIyAramAM cakravartI e niLayavAya-ninAvyAtam jInendra pratipAdita zruta cAritra rUpa dhanuM zravaNa karI rAyasalserdi nigo--Anasannai: anvitaH hajAra rAjAonI sAthe muLacAra-mutyAgI rAjya, sa ta dvArA, AdinA parityAga karIne jInadIkSAne aMgikAra karI ane rUma romam bar indriyA upara kAbu meLavI tenAthI tee anuttara stto-anuttAm gati prAptaH sarvotkRSTa gati eTale meAkSane prApta karyuM. temanI kathA A prakAranI che mA bharatakSetramAM rAjagRha nAmanuM eka nagara hatuM. tyAMnA vaibhava jotAM evu jaNAtuM hatuM ke, saghaLI saMpattienu e jANe ghara ja hoya. tyAMnA zAsaka yazarUpI sudhAnA samudra evA samudravijaya nAmanA rAjA hatA. temane vaprA nAmanI paTTara NI uttarAdhyayana sUtra : 3 87 Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hatI. te lAvaNya ane tArUNyathI paripUrNa tathA zIlarUpa alaMkArothI alakRta hatI. guNAvaLIrUpa zALIdhAnyanI utpatti mATe te vaprakSetra jevI hatI. te eka samaya rAtrInA vakhate peAtAnA rAjabhavanamAM kAmaLa evI zaiyA upara sUtelI hatI. tyAre teNe rAtrInA pAchalA paheramAM cauda svapnAM joyAM. svapnAnuM yathAvata vRttAMta peAtAnA patine nivedana karIne pachIthI temanI pAsethI jANavA maLyuM ke, " mane mahApratApI putra thaze" A sAMbhaLIne rANIne apAra ha thayA. teNe peAtAnA ga'nI rakSA temaja puSTI karavAmAM jarA paNu kacAsa na rAkhI. jyAre gabha pUrA nava mAsa ane sADAsAta divasanA pUrNa ane paripakava thaI cUkayo tyAre yAgya samaye vaprAe eka putrane janma ApyA. mAtA pitAne tenA janmathI hu thayA. teoe tenuM nAma jaya rAkhyuM. jaya jyAre yuvAna thayA tyAre rAjakanyAe nI sAthe emane vivAha karI ApyA. tenA zarIranI uMcAI bhAra dhanuSyanI hatI. pitAe rAjyarAnuM vahana karavAnI tenAmAM sapUrNa zakti jANI tyAre teoe tene rAyagaDhI suprata karIne pAte saMbhUti viyAcAyanI pAsethI dIkSA lIdhI ane AtmakalyANa karavAnI siddhimAM lAgI gayA. jayanA zastrAgAramAM rAjyanI prApti pachI caudra ratnanI utpatti thai cakraratna dvArA pradarzita mAga anusAra cAlIne jaye saghaLA bharatakSetrane peAtAnA Adhina karIne cakravatInA pada upara bIrAjamAna thayA. cakravatI padanI vibhUti bhAgavatAM bhAgavatAM jayanAM jyAre aneka varSa vIti cUkavyAM tyAre eka samaye ramaNIya saMdhyAkALanA thADA samaya pachI saMdhyAnA e raMgAne vilIna thayelA jotAM tenA cittamAM vairAgyabhAva jAgRta thai gayA. temaNe vicAryuM. "muvi mAtra kaviyA, sthAeiviprayoga, sucira mapi caritvA nAsti bhogeSu tRptiH / sucira mapi supuSTaM yAti nAzaM zarIram, suciramapi vicintyo, dharma ekaH sahAyaH " // 1 // AvI jatA pAse dIkSA A prakAranA vicAra karI, saMsAra, zarIra, ane bhAgeAthI vairAgya cakravartIe putrane rAjagAdI upara sthApita karIne vijayabhadrAcAryanI aMgIkAra karI ane khUbaja kaThIna evAM tapAnu ArAdhana karavAnA prAraMbha karyAM A prakArathI ugra tapasyArUpa agnithI kAlAntaramAM ghAtIyA kama rUpI IMdhaNane bhasmibhUta banAvIne teoe kevaLajJAnanI prApti karIne pachIthI khAkI rahelAM adhAtIyA karmonA paNa nAza karIne mukti prApta karI. temanA saghaLA AyuSyanuM pramANu traNa hajAra vatuM hatuM. // 43 ll uttarAdhyayana sUtra : 3 88 Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazArNabhadra kI kathA tathA --"sa(raI' ityAdi. anvayA--manuM soLa coDyo-sAkSAt caDhe nauttiH adhika saMpattinA batAvavAthI dharmI tarapha prerita karavAmAM AvelA saLamaddo zALamatra: dazANu`bhadra nAmanA rAjAe muchyuM sArAM cattA-murti zALAnya syA samRddhizALI evA dazANuM dezanA rAjyanA parityAga karIne vivaMto niAntaH dIkSA agikAra karI ane muLI kare--vrutti at muniavasthAMmAM rahIne A pRthvI maMDaLamAM apratibaddha vihArI banyA emanI kathA A prakAranI che-- dazA dezamAM dazANupura nAmanu eka pura hatuM. enA zAsaka kalyANAnA AzrayabhUta dazANa bhadra rAjA hatA. mAnasarAvaramAM huM seAnI mAphaka te rAjA sajanAnA mAnasamAM nivAsa karatA hatA. jInadharmanI ArAdhanA karavAmAM emanuM aMtaHkaraNa ghaNu Asakta rahyA karatuM hatu. temane pAMcaseA rANIe hatI. rUpa, yauvana ane lAvaNyavALI hatI. samudranA jaLanI mAphaka tenI senA samasta bhUmaMDaLane vyApta karI devAmAM samatha hatI. te paNa te kadI maryAdAnuM ulaMghana karatI na hatI, jo ke, rAjAmAM evI adhika sAmarthya zakti hatI, ke bIjA rAjAo upara Aka aNu karIne temane peAtAnA Adhina manAvI zake. tA paNa temaNe evuM kadI paNa karela na hatu. A samaye virATa phrezamAM dhana dhAnyathI paripUrNa dhanamitra nAmanA gAmaDAnA eka sukhIne sumitra nAmane putra hatA teno patninuM nAma kumalA hatuM, te rUpAvaNyathI bharapUra hatI. paraMtu cAMritramAM taddana utaratI keATInI hatI. jyAre tenA pati vasumitra gherathI bahAra koi gAma jatA tyAre te kaI nagara rakSakamAM anurakta rahetI hatI. keAI eka samaye tyAM ghaNAM naTaleka AvyA hatA. teee tyAM nATaka karyuM tenI aMdara eka tarUNa naTa srIno veza laIne nAcyA. tene joIne kumalA tenA upara Asakta thaI gaI. kAraNa ke, teNIe anumAnathI evuM jANI lIdhuM ke, A strI nathI paraMtu strInA vezamAM taruNu naTa che. AthI teNe tene peAtAnA ghara upara kheAlAvyA ane tenA mATe khIranuM bhAjana banAvyuM. ane tenI sAme thALImAM e khIra pIrasIne rAkhI dIdhI. naTa A khAvAnI taiyArI karI rahyo hata evAmAM kATavALe AvIne kahyu ke, kamADa kheAle. koTavALanA avAja sAMbhaLIne kuhUmalA gabharAI gaI ane dhIrethI te naTane kahevA lAgI ke, tuM telanA kahAramAM jaine eka tarapha chupAI jA. naTa tarataja telanA kAThAramAM jaIne eka khAju chupAi gayeA. kuDmalAe e pachI kamADa kheAlyuM kamADa khulatAM nagararakSaka aMdara AvyA AvatAM ja teNe te khIrathI pIraselA thALane joce. AthI teNe kumalAne pUchyuM ke, thALa kaiAnA mATe pIrasI rAkhyA che? eNe A uttarAdhyayana sUtra : 3 89 Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tarataja kuTIlatAthI javAba Apyo ke, huM bhUkhI hatI jethI khAvA mATe besatI hatI tyAM Apa AvyA jethI thALa pIrasela rahela che. ane mAre ApanA mATe kamADa kholavA AvavuM paDayuM. A sAMbhaLIne naga2kSake kahyuM tuM pAchaLathI khAI leje. A vakhate huM khUba bhUkhe tha chuM jethI tArI pahelAM huM khAI lauM chu Ama kahIne jyAre te khAvA besavAnI taiyArI karatA hatA tevAmAM tene pati vasudeva Abe ane avAja dIdho ke, kamADa khole. tenA patinuM acAnaka Agamana jANIne nagararakSake kahyuM ke, kaho have kyAM jAuM? A sAMbhaLIne kumAlAe kahyuM ke, Apa telanA koThAramAM dUra na jatAM pAse ja eka tarapha chupAI jAva. khUNAmAM chupAtAM nahIM. kAraNa ke, tyAM sarSa rahe che. tyArapachI jaIne kuDumalAe potAnA patine mATe kamADa kholyuM. pati aMdara Avyo, bheLA evA te bIcArAe khIrathI pIraselA thALane joine kahyuM ke, khIrane thALa konA mATe pIrasyo che? tyAre teNe e javAba dIdhe ke. huM bhUkhI hatI ane thALa pIrasI jyAM jamavAno vicAra karyo tyAM Ape dara vAjo khelavAno avAja dIdhA jethI Ane jemanI tema choDI ne ApanA mATe daravAjo khelavA cAlI AvI. jethI A khIra pIraselI paDI che. patninI vAta sAMbhaLIne vasumitre kahyuM, priye! mAre kAryavazAta bIjI jagyAe javAnuM che jethI haMja te khAI lauM chuM. A sAMbhaLIne te kuDumAe kahyuM, nAtha ! Aja te aSTamI che te snAna karyA vagara Apa kema khAze. te sAMbhaLIne vasumitre kahyuM. mAre snAna karavAnI zuM AvazyakatA che? te snAna te karyuM che. te mAnI le ke, meM nAna karya" che patinI vAta sAMbhaLIne kuDumalA pachIthI belI ke, ApaNe te zaivadharmI chIe e snAna karyA vagara bhUjana karavuM ucita nathI. A tarapha patninA kahevA para vasumitre jarAya dhyAna ApyuM nahIM ane jabarajastIthI khAvA besI gayo. bIjI tarapha telanA koThAranA eka khuNAmAM chupAyelA naTe vicAra karyo ke "A vakhate huM khUba bhUkhyA thayo chuM jethI ahIM bharelA talane khAIne mArI bhUkhane zA mATe zAnta na karUM" A vicAra karIne teNe talane masaLIne temaja phaMkIne khAvAnI zarUAta karI tene A kuMkAra sAMbhaLIne grAmarakSake vicAra karyo ke, kamalAe khUNAmAM sarSa hovAnI je vAta karela hatI te kharekhara satya ja che. kAraNa ke khUNAmAMthI sapano kuMkAra saMbhaLAI rahyo che. kadAca te nIkaLIne je mane karaDaze te mArUM akALa maraNa thaze jethI jyAre gharane mAlIka khAvAmAM tallIna thaI gaye che evI sthitimAM chupAIne ahIMthI nIkaLI javAmAM harakata jevuM nathI. A vicAra karIne te nagararakSaka te telanA koThAramAMthI chupAIne nAsI chuTayo. naTe paNa "A samaya bhAgavAne che" evo vicAra karyo. jethI te paNa chupAIne bhAgI gaye. vasamitre jyAre jI purUSane A pramANe gharamAMthI bahAra nIkaLatA joyA te teNe kumalAne pUchayuM ke gharamAMthI A be koNa nIkaLyA tyAre kuDumalAe kahyuM, nAtha! meM niraMtara sevA karavAne mATe gharamAM zaMkara pArvatIne rokI lIdhA hatA paraMtu Aje Ape uttarAdhyayana sUtra : 3 90 Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ snAna karyA vagara bhojana karyuM tethI khIjAIne ApaNe tyAMthI cAlI gayela che. A vAta sAMbhaLIne pazcAttApa karatAM te bheLA vasumitre kahyuM, priye! have te pharIthI ApaNu gharamAM kema pAchA Ave? patnie e vicAra karyo ke je " A paradeza cAlyA jAya te huM AnaMdapUrvaka mana mAnyuM karUM" AvuM vicArIne patine kahyuM ke, tame dhaMdhAmAMthI khUba dhana kamAIne zaMkara pArvatInI pUjA kare te e bane pharIthI ApaNuM gharamAM rahevA mATe Ave. patninI AvI vAta sAMbhaLIne vasumitra dazArNa dezamAM jaIne kaI eka kSetramAM dhaMdho karavA lAgI gayA. temAMthI teNe daza gadiyANA pramANa sonuM pedA karyuM. jo ke, te dhana ghaNuMja hatuM AthI tene saMtoSa na thayo te paNa tene ghera pahoMcavAnI bhAre utkaMThAthI vyAkuLa banAvI dIdhA. AthI te potAnA gharanA tarapha nIkaLI pahaye. madhyAnha kALamAM jyAre te kaI jhADanI chAyAmAM vizrAma karavA mATe beThela hatuM te samaye tyAM khUbaja deDathI kudatA cAlanArI ghoDAthI apahata thayela ane tRSAtura banela evA dazArNarAjA paNa AvI pahoMce. AkRtithI rAjAne saMpurUSa jANIne vasumitre pANI lAvIne tene pAyuM. jaLa pIne rAjA ghaDA uparathI palANuM vagere utArI tene bIchAvIne te chAyAmAM vizrAma karavA mATe beThe kSaNabhara vizrAma lIdhA bAda rAjAe vasumitrane pUchyuM, tame keNuM che? kayAMthI AvI rahyA che? rAjAnA pUchavAthI vasumitre pitAne saghaLe vRttAMta tene kahI saMbhaLAvyo rAjA jyAre tenA vRtAMttathI paricita thayA tyAre teNe vicAryuM ke, avazya AnI patni duzcarItravALI che. AthI teNe A saraLa svabhAvavALA mANasane tene A rIte Thagela che. paraMtu A keTalo bhale manuSya che ke, te A rIte ThagAvA chatAM paNa pitAnA deva ane dharmanI zraddhAmAM daDha banI rahe che? tenI A zraddhA mane Azcarya cakita banAvI. rahela che. tene svadharma pratye keTale anurAga che je dhana na hovA chatAM tene upArjanathI potAnA devatAnI arcanA karavA mATe lAlasA vALa banI rahela che. saMsAramAM kharekhara evuM ja jovAmAM Ave che ke vidvAna hovA chatAM paNa leka 9 jItta dra"nuM vyasana AdinA sevana karavAmAM khoTI rIte upayoga kare che. paraMtu A je ke mugdha che chatAM paNa dhanano A prakArathI beTA upayoga karavA mATe upArjana karavAnI bhAvanA vALe dekhAtuM nathI. kharekhara dharma karavAnA mATe ja dhana kamAvAnI bhAvanA A rAkhI rahela che. ane enA mATe ja enuM upArjana karavAmAM duHkhano sAmano karI rahela che. te AvA daDha dhamInuM mArAthI kAMIka sAruM thAya to e ghaNI ja sArI vAta che. A vicAra karI pachIthI evo vicAra karyo ke, jyAre carama tIrthakara mahAvIra prabhu ahIM Avaze tyAre huM paNa temanI utkRSTa bhAvanAthI payuM pAsanA karIza. rAjA A prakAranI vicAradhArAmAM jyAre ekatAna banI rahela hatA eTalAmAM azvanA pagalAne jotA je temanA uttarAdhyayana sUtra : 3 Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sanike paNa tyAM AvI pahoMcyA. rAjA te vasumitrane pitAnA sainikonI sAthe laIne dazArNa pura AvI pahoMcyA. tyAM teoe bhejana vagerethI te vasumitranuM khUba svAgata karyuM. cheDA samaya pachI pratihAre AvIne rAjAne nivedana karyuM ke, mahArAja ! Aja punA udya namAM carama tIrthaMkara mahAvIra prabhu Avela che pratihAranI A kaNuM amRta vANIne sAMbhaLIne rAjAnA harSane pAra na rahyo. tenA zarIre romAMca anubhavyA. sAMbhaLatAM ja te sihAsanathI uThIne te dizAmAM ke, jayAM prabhu bIrAjamAna hatA te tarapha sAta ATha pagalAM AgaLa jaIne bhUmimAM mAthuM TekavIne namaskAra karyo. pachI prabhunA AgamananAM khabara ApanAra pratihArane jIvIkA yogya prItidAna ApyuM. prabhunuM Agamana sAMbhaLIne rAjAne aMtaHkaraNamAM e vicAra uTha ke, jyAre A videzI vasumitra che ke, vAstavika vivekathI vikala ane nirdhana che ane pitAnA devatAnI ArAdhanA karavA mATe pitAnuM sarvasva chAvara karavA mATe tatpara thaI rahela che te mArA jevI dhanasaMpanna vyaktione ke jenI pAse koIpaNa prakAranI sAmagrInI nyUnatA nathI saghaLuM che. AthI e zikSA levI joIe ke, huM paNa arahaMta devanI sevA vizeSa rUpathI karUM. A prakArane vicAra karI rAjAe gaja, ghoDA, AdinuM rakSaNa karanAra purUSane belAvI evI AjJA ApI ke, savAramAM ahataprabhunI vaMdanA karavA mATe ame javAnA chIe te tame pota potAnA adhikAramAM rahelA hAthI, ghoDA, vagerene saghaLA AbhUSaNothI susajaja karIne taiyAra rAkhaje. A pramANe pitAnA ja purUSane paNa Adeza Apyo ke Apa saghaLA nagarabharamAM evI ghoSaNA karAvo ke, savAramAM sarvajJa vIra prabhunI vaMdanA karavA mATe javAnuM che te saghaLA saciva, sAmaMta, ane parivAsI lokezreSTha sAmagrIne sajAvI rAkhe rAjAno Adeza maLatAM ja saghaLA karmacArI ane padAdhIkArIoe pita pitAnA kartavyanuM pAlana karyuM. temajanarane paNa dhajA patAkA AdidvArA zaNagArAvyuM. A samaye nagara svarga jevuM suMdara dekhAvA lAgyuM. bIjA dahADAne prAtaHkALa thatAM ja rAjA potAnuM samata prAtaHkarma purUM karI, caMdanathI dehane lepI ane devadUSya be vastrone dhAraNa karI pachI A paNane yathAsthAna paheryA tyAra bAda hAthI upara savArI karI prabhune vaMdanA karavA mATe cAlyA. A pramANe prabhune vaMdanA karavA javAne teNe pahelethI ja saMkalpa karela hato. rAjA jyAre hAthI upara savArI karIne prabhu vaMdanA mATe jaI rahyA hatA tyAre tenA mAthA upara pUrNacaMdra maMDaLa jevuM dharAyeluM zvetachatra suzobhita lAgatuM hatuM tathA AjubAjuthI cAra dhALAM camara DhaLAI rahyAM hatAM sAmata jana paNuM saMpUrNa paNe sajja thaIne potapotAnA hAthI upara besIne rAjAnI sAthe sAthe jaI rahyA hatA te samaye jevAvALAne ema lAgatuM hatuM ke, jANe sAmAnIka devothI parivRta Idra ja jaI rahela che. hAthAnuM saMcAlana rAjA svayaM karI rahela hatA. rAjAnA paganI AMgaLIethI prerIta banIne hAthI temanI IcchA pramANe dhIredhIre uttarAdhyayana sUtra : 3 92 Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAlI rahela hatuM. sAthe bIjA paNa aDhAra hajAra hAthI hatA. je maNI vagerethI zaNagArAyela hatA temanA cAlavAthI evuM lAgatuM hatuM ke jANe jaMgama parvata cAlIne jaI rahela che emanI pAchaLa nAnA prakAranA zaNagArathI sajAyelA covIsa lAkha ghoDA tathA sUryanA rathanI mAphaka ekavIsa hajAra ratha ke jemAM uttamamAM uttama zaNagArelA ghaDA joDavAmAM Avela hatA. temanI pAchaLa pAchaLa aneka prakAranA zastrone dhAraNa karelA ane saghaLI vipattionuM nivAraNa karavAvALA evA karoDa sainiko cAlI rahela hatA. sAthe pAMcaso rANIo paNa pAlakhImAM ArUDha thaIne jaI rahela hatI. pAlakhIone upADanArAo potapotAnI kAMdha upara uThAvIne jaI rahyA hatA. jema devIothI adhiSThita vimAna pitAnI suMdaratAthI anupama lAge che tevI rIte A pAlakhIo paNa te rANIeAnA temAM besavAthI vizeSa suMdara dekhAI rahI hatI. ghugharIonA madhurA zabdathI guMjatI pAMcavarNavALI seLa hajAra dhajAo: uMce uMce pharakatI sAthe jaI rahI hatI. A samaye, baMsarI, vINA, mRdaMga, jhAMjha Adi vividha vAjIMtro dvArA tathA eka ja sAthe vAgatA bhaMbhA, bherI, AdinA nAdathI zabdAdvaitavAdIne siddhAMta puSTa karAI rahela hate. kema ke, A samaye zabdo sivAya bIjuM kAMI paNa sAMbhaLamAM AvatuM na hatuM. hajAro maMgaLa pAThaka ja mAMgalika vAkyo belI rahyA hatA. gAnArAo madhura gIte dvArA zrotAonA kaNamAM amRtanI varSA jevuM saMbhaLAvI rahyA hatA A prakAre ghaNA ThAThamATha sAthe saghaLA janonA manane AnaMdita karatA prabhunI bhakita bhAvarUpa amRtathI sukRti janenA manamAM saMcita karatA karatA, kalpavRkSa samAna yAcaka janene dAna detA detA, dazArNa bhUpati pitAne ghaNuja adhikarUpathI utkRSTa puNyarUpa saMpattinA katA mAnIne purajane temaja vasumitranI sAthe cAlatAM cAlatAM samavasaraNanI pAse AvI pahoMcyA. jyAre temaNe AMkha uThAvIne pitAnI veza bhUSA tema ja kimatI mANIya AdikethI vibhUSita thayela apAra caturaMgINI senAne sAmaMtacakrane tathA sarvotkRSTa vibhUtine joI tyAre manamAM vicAra karavA mAMDayo ke, je ThAThamAThathI huM prabhunI vaMdanA karavA Avyo chuM evA ThAThamAThathI koI paNa Avela nathI. temanA A mane gata bhAvane prabhunI vaMdanA mATe AvelA indra avadhijJAnathI jANIne vicAra karyo ke juo ! A rAjAnI prabhumAM keTalI aDaga zraddhA che. A prakAranI bhakti jInezvara tarapha kaI kaI puNyazALIne ja thAya che. paraMtu A viSayamAM teNe abhi mAna karavuM ucita nathI. kemake, cakavatI baLadeva ane vAsudeva paNa tIrthakarane vaMdanA karavA Ave che tyAre emanA AzcaryanI sAme A rAjAnuM azva keTalA pramANanuM che. ? Avo vicAra karI Idde rAjAne saMpattinA utkRSathI utpanna thayelA abhimAnane dUra karavA mATe tathA tene prati bedhita karavA mATe zukalatvaguNa ane uccatvaguNu dvArA kalAsa parvatane jhAMkho pADanAra cesaTha hajAra hAthIone potAnI uttarAdhyayana sUtra : 3 9 Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaiyi zakita dvArA utpana karyA AmAM dareka hAthInAM pAMcase bAra 512 moDhAM, eka eka moDhAMmAM ATha ATha dAMta, eka eka dAMtamAM ATha ATha manohara puSkara ane pratyeka puSkaramAM eka eka lAkha pattAvALAM ATha ATha kamaLa indra upajAvyAM. pratyeka pattAmAM batrIsa prakAranA nATakane karavAvALA naTane, ane kamaLAnI pratyeka karNi kAmAM cAra daravAjAvALA prAsAda paNa Indra banAvyA tathA pratyeka prAsAdamAM ATha ATha IndrANIonI sAthe besIne indra batrIsa prakAranAM nATakone joI rahyA che, evuM paNa inTe tyAM batAvyuM. A prakAranAM auzvaya thI saMpanna banIne te indra AkAzathI nIce utaryA ane prabhune traNa pradikSaNe karI pachIthI vaMdanA karI hAtha joDI temanI sAme besI gayA. rAjAe jayAre A prakAranI vibhUtithI viziSTa Indrane bhagavAnane vaMdanA karatA joyA te manamAM vicAra pharyo ke, huM keTale ajJAnI chuM, je mane A turacha saMpatti para abhimAna jAgyuM. mane dhikkAra che. AmanI saMpattinI sAme mArI A saMpattinI zuM gaNanA che? sAcuM che ke, sUryanA teja pAse AgIyAnuM teja zI vIsAtamAM? je prANI tuccha hoya che teja kicaDavALAM pANImAM rahelA deDakAnI mAphaka pitAnI saMpattine ja ghaNI bhAre samaje che, ane tenA garvamAM phelAI rahe che, dharmanA prabhAvathI ja prANIone saMpattinI prApti thAya che. mane paNa je A saMpatti prApta thaI che temAM pazu dharmane prabhAva kAraNa bhUta che. dharma vagara saMpatti maLI zakatI nathI, ane je maLe te pachI saMsAramAM koI nirdhana rahe ja nahIM. AthI e nizcita vAta che ke, prakRSTa saMpattinI prAptimAM prakRSTa dharmAcaraNa kAraNa che. vivAdane parityAga karI saghaLA prayanuM mULa kAraNa eka dharmane ja mAre Azraya karavo joIe. A prakArano sArI rIte vicAra karavAthI rAjAne saMsAra, zarIra, ane bhagothI vairAgyabhAva jAgRta thaye tevA vairAgyabhAvamAM magna banelA e dazArNabhadra rAjA bhagavAnanI pAse pahoMcyA ane vaMdanA karIne kahevA lAgyA ke, bhagavAna! bhava uddIgna evA A prANIne dIkSA dAna ApIne anugrahita kare. A prama Ne vratAthI e rAjAe potAnA hAthathI kezonuM locana karavA mAMDyuM. A pramANe pitAnA hAthathI kezanuM locana karatA rAjAne vizvanA vatsala evA vIra prabhue tane dIkSA ApI. enI sAthe ja vizvAmitre paNa dIkSA aMgIkAra karI lIdhI. sAcuM che ke, satyapurUSane saMga sakala kalyANane ApanAra banI jAya che. InDe jyAre A joyuM ke dazArNa bhadra rAja RSi banI cUkela che tyAre indra rAjAne kahyuM ke, he muni ! Apane dhanya che. ke, Ape ATalI utkRSTa vibhUtine jaladIthI tyAga karI dIdhA che. he satya pratijJa mahAtmana ! A pramANe meLavelA rAjyano parityAga karIne saMyamane svIkAra karavAnA Ape potAnI pratijJA sAcI karI batAvela che. ane uttarAdhyayana sUtra : 3 94 Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAra pratyeka buddha ke nAma tathA- "merUityAdi ! anvayArtha-ni-rami namI nAmanA rAjA ke je jaivI-vaida videha dezamAM utpanna thayela hatA. hR- te gRhane vAcavA tyAga karIne samane pakagvadi-grAma sthitaH cAritra dharmanuM anuSThAna karavAmAM ekarUpa banyA hatA. jo ke, emanI sarva sa zorUma-sAkSAta rAi noditaH sAkSAta brAhmaNarUpadhArI Ije jJAnacaryAmAM parIkSA karI hatI te paNa temaNe maiA rame- gAmanuM namAti nyAyamArgamAM ja potAnA AtmAne jhukAvela hata-sthApita karela hato. AthI te kamarajathI rahita banI gayA. tenI kathA pAchalA navamA adhyayanamAM varNavAI cukela cheAthI tyAMthI joI levI che 45 | - have be gAthAo dvArA sUtrakAra cAra pratyeka buddhone jeo ekaja samayamAM siddha banela che. emanAM nAma pradarzita kare che.-"jahu ItyAdi. avayArtha_ddhine- ikAliMga dezamAM rahR-54hu karakaTTa nAmanA rAjA hatA. ra vaMvAku kumbho- vaMcAtrey divaH paMcAlamAM dvimukha videhu namI-videpu nI videhamAM namI, tathA dhAmu na dhArelu patiH gAMdhAra dezamAM nagapati ja nahiM vasadA-se narendrapamAM : A cAre uttama rAjAoe pure ne vera-putrA rAje thAyitvA pitApitAnA vijaya vaijanta jayaMta ane aparAjIta nAmanA putrone rAjyagAdI soMpIne nidAna -binarAne jInendra prabhudvArA sthApita dharmamAM niyaMtA-nidattA sthApita banyA-dIkSA aMgikAra karI ane sAmavje uttarakriyA-zrAmagaM ghacitAra cAritranI ArAdhanAthI mukita prApta karI. A cAra pratyeka buddhomAMthI trIjA namirAja RSinI kathA te navamA adhyAyanamAM kahevAI gayela che. AmAMnA karakandra, himukha ane navagatinI yathA kahevAnI bAkI che. te AmAM prathama karakanvanI kathA A prakAranI che karakaC rAjA kI kathA A bhAratakSetranI aMdara kaliMga nAmane deza che. AmAM caMpA nAmanI nagarI hatI. enA adhipati dadhivAhana nAmanA rAjA hatA te guNarUpa ratnonA samudra ane viziSTha parAkramazALI hatA. temanI paTTarANInuM nAma padmAvati hatuM te ceTaka uttarAdhyayana sUtra : 3 95 Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjAnI putrI hatI. padmAvatI philaAdi sadaguNothI vibhUSita hovAnA kAraNe pati kIvAhana rAjane vizeSa rUpathI priya hatI. rAjAnI sAthe pitAnA puNya phaLane bhegavI rahelI padmAvatI sukhapUrvaka kALane vyatita karatI hatI. kALAntare ene garbha rahyo garbhanA prabhAvathI rANIne e prakAranI bhAva dehada utpanna thaye ke, huM vividha rUpa vizeSaNothI alaMkRta banI paTTahAthInA skaMdha upara besAne udya namAM pharUM paraMtu lajajAnA kAraNe rANI potAnA A bhAvane rAjAnI samakSa pragaTa karI na zakI AthI potAnAmAM jAgelo bhAva pUro na thavAnA kAraNe kRSNa pakSanI caMdra kaLAnI mAphaka te dhIre dhIre sukAvA lAgI. rAjAe jyAre rANInA dehane A rIte sukAte bhALe tyAre teNe "A kRSatAnuM kAraNa zuM che?" e jANavA mATe rANIne pUchayuM, rANIe jema tema potAno bhAvaja enuM kAraNa che " AvI vAta rAjAne kahI. rAjAe enA bhAvanI pUrti mATe rAjI pite pitAnI A rANInI sAthe " jaya kuMvara " hAthI upara savAra thaIne bagIcAmAM pahoMcyA. bagIcAnI zobhA A samaye varSo tunA AgamanathI ati ramaNIya dIsatI. rAjAe cAlatI vakhate rANInA upara pite pitAnA hAthethI pUrNa caMdra jevuM ramaNIya chatra dharI rAkhela hatuM. sAthamAM senikajane paNa cAlatA hatA. puravAsIoe paNa harSa manAvyo. bagIcAmAM pahecatAM ja hAthI varSonA navIna jaLathI bhIMjAyelI bhUmimAMthI AvatI tRptikAraka sugaMdhane dhrANendriya dvArA suMghatA ja tenAmAM vidhyAcaLanI smRti jAgI jatAM te taraphe e bannene laIne bhAgye. aneka ddhAoe te hAthInI A uDatAnuM nivAraNa karavAno ghaNe prayatna karyo te paNa haThAgrahathI zaThanI mAphaka te pitAnI e gamanarUpa uDatAthI aTake nahIM. pAchA pheravavAnI kriyAmAM asaphaLa banelA e yoddhAonA jotAM jotAMmAM ja te te gajarAja rAjA rANIne laIne eka bhayaMkara jaMgalamAM pahoMcI gaye. rAjAe dUrathI AvI rahelA eka vaTavRkSane jene rANIne kahyuM, juo ! A hAthI pilA sAme dekhAtA vaTavRkSanI nIce thaIne pasAra thaze te tame tenI nIce laTakatI vaTavRkSanI DALIne pakaDI leje huM paNa pakaDI laIza. AthI ApaNe A hAthInI svachaMda gatithI surakSita banI AnaMda pUrvaka ApaNa nagaramAM pahoMcI jaIzuM. rAjA A prakAre rANIne samajAvI rahyA hatA ke, eTalAmAM ja te hAthI e vaTavRkSanI nIce AvI pahoMce pahoMcatA ja rAjAe tenI DALIne pakaDI lIdhI paraMtu rANIe jyAM DALIne pakaDavAne prayAsa karyo ke, eTalAmAM te gajarAja tyAMthI AgaLa nIkaLI gaye. AthI rANI ekalI ja hAthI upara rahI gaI. hAthI jyAre dUra nIkaLI gayA tyAre vaTavRkSathI nIce utarelA rAjAe pitAnI rANInA virahamAM duHkhI banI vilApa karavA mAMDayA. vilApa karatAM rAjAe kahyuM, he rANI ! bhayaMkara vanamAM pahoMcIne tArI ekalInI tyAM zuM dazA thaze? have huM tane kaI rIte maLI zakIza? hAya hAya ! A hAthIrUpI verIe mane ThagIne mArA gharanuM satyAnAza vALI dIdhuM. he rANI ! kaho te kharAM ke, huM A davAgvina uttarAdhyayana sUtra : 3 Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jevA duHsahu abhUtapUrva tamArA viyoganA duHkhane kaI rIte sahana karI zakIza ? ghaTatAM je rIte samudra samAI zakatA nathI te prakArathI huM rANI ! tArUM A vicAga du:kha mArA hRdayamAM samAtuM nathI. have A samaye huM zuM karU ? kayAM jAuM ? kAne mArI AvI vipattinI kathA karU? A pramANe vilApa karatAM karatAM te zaja tyAMthI hAthInA pagalAMne jotAM jotAM caMpApurImAM pAchA pharyA, A taraph hAthI padmAvatIne laine siMha, vAgha, Adi bhayakara prANIothI bharelA mahA araNyamAM pahoMcyA. tyAM eka sarezavara hatu. temAM pANI pIvA mATe te utaryAM. jayAre te pANI pI cUkayA tyAre samudramAM airAvatanI mAphaka te e sarAvaramAM krIDA karavA lAgyA. krIDAmAM vizeSa magna thaI javAthI, mahApadaMta uparathI utaratI mRgalAnI mAphaka dhIre dhIre tenA uparathI utarI gaI. ane jaLamAM taratI taratI te kinArA upara pahoMcI gaI. peAtAnA juthathI jUdI paDelI mRgannInI mAka azaraNu banelI rANIe jyAre cAre bAju peAtAnI STi pheravI te tene jaMgalanA sivAya kazuM' paNa najare na paDayuM. A kAraNe bhulathI vinhaLa manI te jora jorathI ekadama rAvA lAgI. tyAMnA pakSIoe jyAre tenu' AvuM rUdana sAMbhaLyu te tee bicArA paNa tenA duHkhathI duHkhita anI tenI sAthe revA lAgyA. rANIe vicAyu" ke have ahIM rAvAthI koI artha saravAnA nathI. pachI teNe dhaiya dhAraNa karIne vicAyu ke, potapotAnA karmI anusAra ja pratyeka prANI sukha ane duHkhane leAgave che. mAre paNa je A ApattinA sAmanA karavA paDaya che. temAM mArUM pUrvopArjIta azubha dRSkama ja kAraNarUpa che. A rUdanarUpa jaLathI ati cIkaNA A kamarUpa rajanu apanayana thaI zakavAnuM nathI. AthI ahIM rAvu vyatha che, A jaMgala siMha, vAgha Adi hiMsaka pazuothI bharelu che. ahIM surakSita thaIne rahevAnI paNa zakayatA nathI. kemake A hiMsaka vRttinA jIvAthI maraNanA bhaya pratikSaNa rahelA ja che. mATe A bAbatamAM buddhithI kAma levu' joie. pramAdathI kAma bagaDI jAya che. A pramANe khUba vicAra karIne rANIe saghaLA jIvAnI kSamApanA karI cAra caraNAMnA aMgikAra karI, zuddha Azaya sa Mpanna banI gai. ane pUrvIkRta pApAnI niMdA karIne " jaMgalamAMthI jyAM sudhI mAre chuTakAro nahIM thAya tyAM sudhI huM sAkAra anazanathI rahIza" A prakAranA niyama laine ane paMcaparameSTIne namaskAra karIne te tyAMthI digmUDha hevAnA kAraNathI peAtAnA nagaranA mArgane na jANatI hAvA chatAM kAI eka dizAnI tarapha jhaDapathI cAlavA lAgI. cAlatAM cAlatAM jyAre te e jagalanA ghaNA evA bhAga eLagI cUkI tyAre tene eka tApasa dRSTie paDayA, tene jotAM ja jema kAI tuTI paDelA dilanA mANasa bIjAne peAtAnI tarapha AvatA joine AnaMdita bane che. A ja prakAre e rANIne paNa AnaMdanA anubhava thavA lAgyA. praNAma karavAthI tene e uttarAdhyayana sUtra : 3 97 Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tApase pUchyuM ke, he putrI! tame keNu che, ane ahIM ekalI zA mATe AvI che ? tApasanI A vAtane sAMbhaLIne rANIe tene peAtAne saghaLe vRttAMta kahI saMbhaLAvyeA. ke huM rAjA ceTakanI putrI chuM ane caMpApurInA rAjA dadhivAhananI patnI chuM. mArU' nAma padmAvatI che. mane eka madonmatta hAthI upADIne ahIM lai Avela che. tApase jyAre padmAvatInA meDhethI A prakAranI hakIkata sAMbhaLI tyAre tene dhaiya ApatAM kahyuM ke, putrI ! have tuM ciMtA, bhaya ane zeka na kara. huM tArA pitA ceTakanA mitra chuM. A pramANe kahIne te tapasvIe padmAvatIne pAkA phA AdithI satkAra karyAM, pachIthI te tene sAthe laine AgaLa cAlyuM ane cAlatAM cAlatAM jagalane vaTAvyA bAda te e lyA he bhadre ! A sAmuM dekhAya te bhadrapura nagara che. eTale temAM jaIne have tuM nirbhayatAthI raheje. huM tArI sAthe Avata paraMtu A samaye jamInamAM haLa cAlI hela che-cAturmAsa che, jethI tenI a MdarathI cAlavu. te mArA AcArathI virUddhanuM che. A mAge jatAM jatAM tane daMtapura nAmanuM nagara maLaze tenA RSipati daMtavaka che tyAMthI tuM karI caMpA nagarImAM sArI rIte paheAMcI zakIza. tyAMthI AgaLa koI bhaya nathI. A pramANe padmAvatIne javAnA sthAnanAM purAM ThekANAM khatAvIne te rpisa pAchA pharI gayA. padmAvatI A pramANe tapasvIe batAvavAmAM AvelA mAge cAlIne da Mtapura pahoMcI. A samaye tyAM suzuptavratA sAghdhi padhArelAM hatAM. te tenI pAse gaI tyAM jaine teNe sAdhvIjInI traNa vAra vaMdanA karI. sAdhvIjIe padmAvatIne pUchyuM, huM zrAvikai, tuM A samaye kayAMthI AvI rahI che ? peAtAnA garbhanI vAta chupAvIne padmAvatIe peAtAnA saghaLA vRttAMta sAdhvIjIne kahevA mAMDayA. kahetAM kahetAM jyAre tene pUrva anubhavelA du:khAnu smaraNa thatuM te vacamAM vacamAM te raDavA lAga jatI. rANInI A prakAranI sthiti jANIne pravRti nIjIe tene kahyu, rANI have tameA kheda na karo. karmonA vipAka ja evA hAya che ke, je devatAone paNa cakkaramAM nAkhIne temane mUDha banAvI de che. tene kAI upAya nathI. patranathI prerita dhajAnA jema upale| bhAga heAya che tenI mAphka A dhana dhAnyArUipa aizvaryAM cAMcaLa che. priyajananA saMgama paNa sadA sthAyI nathI. ane samAgamamAM kaMi sukha paNa nathI. A saMsAra janma, jarA ane maraNa Adi bhayaMkara evA upadraveAthI bharAyelA che. to pachI bhalA, emA rahevAvALA prANIone duHkhanA sivAya sukha kayAMthI maLI zake. ? viSaya AdinA upabhegathI jene saMsArIe sukha mAnI rahyA che. te vAtavamAM sukha nathI. pariNAmamAM varasa hAvAthI te teA eka duHkhanA prakAraja che. je nira'tara du:khenu sthAna che, tenuM nAma ja saMsAra che. A mATe vivekI jana mekSa mAne apanAve che, ane tene cheDavAnA prayAsa kare che. A pramANe sAdhvIjInI dha dezanAtu pAna karIne padmavatInuM mana vairAgyathI bharapUra thai javAnA kAraNe dIkSA grahaNa karavAne mATe te taiyAra thai gai. sAvIjI tene gabha hovAnI vAta uttarAdhyayana sUtra : 3 98 Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUchI paraMtu teNIe evA bhayathI ke, je garbhanI vAtanI temane jANa thaI jaze te mane dIkSA nahIM Ape evuM samajIne teNe garbhanI vAta karI nahIM. sAdhvIjIe tene dIkSA ApI dIdhI. pachI padmAvatInA samyapha rItithI sAdhvI AcAra pAlana karatAM karatAM divasa javA lAgyAM. ane divasenA vyatIta thavAthI sAthe sAthe garbha paNa vadhavA lAge tyAre sAdhvIone padmAvati garbhiNI levAnI vAta jANavA maLI. temaNe tene garbhanuM kAraNa pUchayuM. pratyutaramAM teNe vinaya pUrvaka sAdhvIjIne kahyuM ke, " Apa leka mane garbha saMpana jANIne dIkSA nahIM Apo" evA bhayathI meM ApanAthI mArA garbhanI vAta chupAvI hatI. sAdhavI e kaI suyANIne tenA garbhanA samAcAra kahevarAvyA. prasutine jyAre ThIka samaya Avyo tyAre rANee rehaNAcaLanI bhUmi jema maNIne utpanna kare che tema eka putra ratnane janma Ape. putrane janma thatAMnI sAthe ja tene smazAnamAM cheDI dIdho. ane e bALakane kaNa laI jAya che e vAta jANavAne mATe tathA upadravathI tenI rakSA karavAnA mATe te pote e sthaLe eka bAju chupAIne ubhI rahI ane chupAelI hAlatamAM khUba premapUrvaka navA janmelA bALakane jotI rahI evAmAM eka nIva-zI cAMDAla tyAM AvyuM ane bALakane laIne cAlyo gayo. ghera jaIne teNe te bALaka potAnI strIne seMpI dIdhuM A badhuM joIne pachIthI sAdhvI padmAvatI paNa upAzrayamAM cAlI gaI. caMDAle tenuM nAma avakaNuMka rAkhyuM. kAdavamAM je prakAre paMkaja-kamaLa vadhe che te pramANe avakarNaka paNa te caMDAbane tyAM pAlaNape paNa pAmIne niraMtara vadhavA lAgyo. bALakanA zarIramAM janmatAMnI sAthe ja rakSakaDrano roga hato A kAraNe tene khaMjavALavAnuM ghaNuM ja priya la gatuM hatuM. jyAre te bALaka caMDAla bALakanI sAthe khelato tyAre temane e kahete ke huM tamAro rAjA chuM. tame saghaLA mane kara Ape enI e vAta uparathI bALake tene kahetA ke kahe ame tamane zuM kara ApIe ? tyAre te temane kahe ke tame badhA mane khUba khajavALatAM rahe. phakata A ja kara tamAre mane ApavAno che. ane ethI huM tamArA upara saMtuSTa rahIza. tenI A vAta sAMbhaLIne saghaLA bALake maLIne tene khajavALatA. AthI bALakomAM kayana priya hovAthI tenuM nAma karakaC rAkhI dIdhuM. guNa kriyA AdinA nimittathI nAma paNa pharI jAya che ane enI jagyAe bIju nAma paDe che. meTa thatAM hatAM karakanva prauDha avasthAe pahoMce tyAre te samazAnanI rakhevALI karavAmAM lAgI gaye. kema ke, caMDAla komamAM A kAma pratiSThita manAya che. eka divasanI vAta che ke, jyAre A samazAnamAM be munirAja-gurUziSya dhyAna karavA mATe AvyA. AmAM gurU daMDanA lakSaNenA jJAtA hatA. temaNe eka vAMsane joIne pitAnI sAthenA ziSyane te batAvIne kahyuM ke, bhUmimAM rahelA A catura aMgula bhAga sahita vasinA daMDane je kaI grahaNa kare che te rAjA uttarAdhyayana sUtra : 3 99 Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ banI jAya. muninAM A vacanete pArTInI nikuMjamAM ubhelA karakandU ane keI eka brAhmaNe sAMbhaLI lIdhI. sAMbhaLatAM ja e brAhmaNe gupacupa cAra AMgaLa pramANa bhUmi kheAdIne te vAMsanA dadaMDane kADhI lIdhA ane tene laIne cAlavA lAgyA. jya re e daMDane laI jatA brAhmaNane kakandrae joyA tyAre te tenA upara kAdhAyamAna banI gayA ane jabaradastIthI tenA hAthamathI te da Da paDAvI lIdhA brAhmaNe karakandga upara dAve! karyAM. kacerImAM jaIne teNe kahyu ke, ANe mArA hAthamAMthI jabaradastIthI daMDa chInavI lIdhA che. tenA uttaramAM karakansUe kahyuM. ke je krUDa me' tenA hAthamAMthI hADAvI lIdhe che te daMDa mArAthI rakSaNa karavAmAM AvatI smazAna bhUmimAM utpanna thayela che jethI tenA upara mArA adhikAra che, tenA nahIM. peAtAnA adhikAranI vastu levAmAM doSita karavA enA zuM adhikAra che! u98 daMDanA lAgI te eNe banavuM paDaze kAraNa ke, mArI vastune mane pUchya sivAya teNe laI lIdhI che. vacce beTIne brAhmaNe tene kahyuM ke, mane A daMDanuM tAtparyaM che mATe A daMDane badale huM tane trIjo daMDa Apu ane A daMDa tu mane ApI ke AmAM tane kayuM nukazAna che ? jyAre brAhmaNe A pramANe kahyuM. tyAre karakansUe tenI vAtane mAnI nahI. tyAre nyAyAdhIze kahyuM, karakanheM evI kaI vAta che ke, tu ene badalImAM daMDa ApatA nathI ? tyAre karakansUe nyAyAdhIzane kahyuM sAMbhaLe ! huM A IMDanA prabhAvathI rAjA banIza AthI Apaja vicAraza ke, Ave upayegI daMDa kAi bIjAne ApI te khaza ! karakanUnI vAta sAMbhaLIne nyAyAdhIzane hasavu AvI gayuM ane teNe kahyu. khera ! jyAre tu rAjA ano bhaya tyAre A brAhmaNane eka gAma ApI deje. A pramANe karakanheM nyAyAdhIzanAM vacanane mAnya karIne e daMDa laI peAtAne ghera pahoMcceA. brAhmaNe paNa peAtAne ghera jaine peAtAnA jAtabhAIAne evuM kahyuM ke, jue! cAMDAlanA khALake baLapUrvaka mArA daMDa AMcakI lIdhA che. jethI huM jema khanaze tema tene mArIne paNa e daMDa pAchA lai AvIza. kara*nsUno mAtAe jyAre brAhmaNanA A vicArane bIjA pAsethI sAMbhALI lIdhe tyAre tenA patinI sAthe karakansUna laIne tyAMthI bIjA gAme cAlI nIkaLyA. cAlatAM cAlatA tee kAMcanapuramAM pahoMcyA. rAtrInA samaya hAvAthI te gAma bahAra suI rahyA. A samaye e gAmaneA rAnna aputra gujarI gayA AthI ma`trIAe vicAra karyAM ke, A vakhate rAjyanA kAi svAmI nathI mATe svAmInI zeAdha mATe rAjayanA hAthInI sUMDhamAM mALA ApIne tene chuTA mukavA te jenA gaLAmAM mALA nAkhe tene A rAjyanA mAlIka banAvavAmAM Ave. Avei vicAra karIne mukhya hAthInI sUMDhamAM mALA daine tene chuTA mukI dIdhA. A hAthInI sAthe ceAddhAone javAnI AjJA karI rAjyane e mukhya hAthI cAddhAenI sAthe peAtAnI sUMDhamAM mALA laIne ahIMtahI pharavA mAMDayA, pharatAM pharatAM jyAM cAMDALa khALaka sUtA hatA tyAM AvI pahoMcya tyAM sUtelA e cAMDALa bALakanA gaLAmAM teNe mALA paherAvI dIdhI. sulakSaNa evA uttarAdhyayana sUtra : 3 100 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreSTha bALakane joIne hAthInI sAthenA sainikoe A samaye vAjAo vagADI jayajaya kAra karavAnuM zarU karI dIdhuM. A jayajayakAra sAMbhaLIne traNe jaNa jAgI uThayA. ane bebAkaLA jevA banI gayA. sinikoe te bALakane hAthInA upara besADI dIdhA tathA tenA mAtApitAne rathamAM besADIne vAjAonA gaDagaDATanI sAthe nagara tarapha laIne cAlyA A samayenaga nivAsI brAhmaNee veSa AdithI A cAMDAla che tema jANIne A cAMDAla bALaka rAjA thavAne gya nathI" e pramANe kahIne teno virodha pradarzita karyo ane AvIne badhA tene cAre taraphathI gherIne ubhA rahI gayA. jyAre karakajUe A dayane joyuM tyAre teNe te daMDane uMco karIne tyAM dekhADaye brAhmaNa agni samAna jAjavalyamAna e daMDane joIne tenI stuti karI ane AzIrvAda ApIne tene vadhAI A pI. A pachI karakane nagaramAM vAjate gAjate praveza karAvyuM. saciva sAmaMta vageree maLIne sArI rIte tene rAjAnA pada upara abhiSeka karyo tyAre karakae te brAhmaNane kahyuM ke, he brAhmaNe! Apa le ke e mAre mAtaMga samajIne je tiraskAra karela che tenA prAyazcitta rUpamAM Apaloka vATadhAnakanA rahevAvALA je saghaLA mAtaMga che badhAne zuddha karIne brAhmaNa varNamAM sthApita karI de. kAraNa ke, jati avasthA saMskAra Adhina che karakanvanAM A vacanone sAMbhaLIne rAjAnA bhayathI te cAMDAlonI zuddhi karI temane brAhmaNa banAvI dIdhA A vAta- "ravivArtA, paNa = 886nA ! vATadhAnakavAstavyA, vADAlA brAhmaNAH kRtAH / iti / A plekathI kahevAmAM Avela che. jyAre "karakaC rAjAnA pada upara sthApita karAI cUkela che" A vAta pahelAnA daMDadi brAhmaNe sAMbhaLI te AvIne teNe karakastUne kahyuM, rAjan ! Apa ApanI pratijJAvALI vAtane yAda karIne mane eka gAma ApavAnI kRpA karo. brAhmaNanI vAta sAMbhaLIne karakaC rAjAe ene kahyuM ke, belo tame kayu gAma Icche che ? brAhmaNe kahyuM ke rAjana ! Apane khabara to che, ke, mAruM ghara caMpAmAM che. a thI e tarapha eka gAmaDuM ApavAmAM Ave te sAruM thAya brahmaNanuM vacana sAMbhaLIne karakanvee caMpA nareza dadhivAhanane A pramANe eka patra lakhyuM - "taka #purAta. jamItiH | saMbhASate nRpaM caMpA, dhIza zrI dadhivAhanam // 1 // zrI jInendra prabhAveNa, kalyANamiha vidyate / zrImandirapi tad jJApya, svazarIrAdi gocaram // 2 // kiMcAsmai brAhmaNAyako, grAmo deyaH samIhitaH / dAsye te ruciraM grAma, nagaraM vA tadAspade // 3 // uttarAdhyayana sUtra : 3 101 Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ idaM kArya dhruvaM kArya nAtra kAryA vicAraNA mUlyAvAptau vimarzohi vyartha eveti maGgalam ||4|| bhAvA--A zlokAnA A prakArane bhAvArthI thAya che.-kacanapuranA mahipatI karakandranu` caMpApurAdhIza zrI dadhivAhananA tarapha evu nivedana che ke, ahIMyAM zrI jInendra devanA prabhAvathI badhA prakAranI kuzaLatA che, Apa ApanA zarIrAdikanI kuzaLatAnA samAcAra lakhazeA. vizeSamAM A brAhmaNane Apa enI icchA anusAra eka gAma ApavAnI kRpA karaze. tenA badalAmAM Apa jevu icchazA tevuM gAma eka huM Apane ApIza. mane saMpUrNa AzA che ke Apa A kArya koi paNa jAtanAvica ra karyA sivAya turata ja purU karazeA, kAraN ke, te gAmanA badalAmAM huM kAi bIjuM gAma athavA nagara ApavA rUpa mUlya devA tatpara chuM. karakansUe A pramANe patra lakhIne te brAhmaNane ApIne rAjA dadhivAhana pAse mekalyA, patra laIne te brAhmaNa dadhivAhananI pAse pahoMcyA tyAre dadhivAhane te patra vAMcatAM ja tenI AMkheA lAlaceALa banI gai, bhrakuTI ekadama vAMkI banI gai, ane kahevA mAMDayu. are! A mAtaMganA bALaka. teA, peAtAnI aMtaja bhUlI gayA che. A prakAre potAnI jAtane bhUlI janArA eNe mArI pAse A pramANe patra lakhIne meAkalela che. aspRzyanA taraphathI lakhavAmAM AvelA A apavitra patrane hAthamAM laIne huM pAte apavitra banI gayela chuM athavA ajJAnathI ja Ama banela che, AthI temAM azucitA janya koI paNa DhoSa mane lAgatA nathI. AvA vicAra karI hRSivAhane e krodhanA AvezamAM te brAhmaNane kahyuM ke--vitra! tame ahIMthI satvara cAlyA jIva, nahitara mArA krodhAgnimAM tamAre bhAga banavuM paDaze. jyAre A pramANe dadhivAhane kahyu te brAhmaNa tyAMthI cAlIne karakanheM rAjAnI pAse pahoMcyA. ane SivAhane je kAMI kahyuM hatuM te saghaLuM tene kahI sabhaLAvyuM. brAhmaNanA mukhethI vivAhananA vyavahArane sAMbhaLIne karakantu ghaNA ja koSita thayA ane e samaye teNe peAtAnI senAne yuddha karavA taiyAra sevAnA Adeza ApI dIdhA. jyAre senA taiyAra thai cUkI tyAre dadhivAhananI sAme sagrAma karavA mATe karakar rAjA pAtAnA nagarathI bahAra nIkaLIne caMpAnagaranI tarapha cAlyA. caMpApurInI pAsa pahoMcIne teNe te nagarIne cAre bAjuthI gherA dhAlyA. jyAre dadhivAhane peAtAnA nagaranI AvI sthiti naNI tyAre te pAtAnI nagarIne gherIne paDelA karakantunI sAme yuddha karavA mATe peAtAna! sainike ne taiyAra karavA lAgyA. jyAre saghaLA sainiko taiyAra thaI gayA tyAre ba taraphathI yuddhanu ghamasANa macI gayu. jyAre A yuddhanA samAcAra padmAvatI sAdhvIne maLyA tyAre teNe vicAra karyo ke, banne pittA putra ajJAnathI yuddha karavA lAgI gayA che AthI jya mAM banne taraphathI aneka prANI maze tene dveSa e banne e zeAgavaveka paDaze. AthI e bannenuM huM Avu hiMsAjanaka pApa dUra kar te sArU thAya. A prakArane vicAra karIne padmAvatI sAdhvI peAtAnA gurUNIjInI AjJA lai karakantunI pAme pahoMcyAM A mahAsatI sAdhvIjIne jotAM ja kakanDue uttarAdhyayana sUtra : 3 102 Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pitAnA siMhAsanathI uThIne praNAma karyA. sAdhvIe ekAnta meLavIne tene kahyuM ke, huM tamArI mAtA chuM ane dadhivAhana rAjA tamArA pitA che. tamArA pitAnI sAthe yuddha karavuM tamArA mATe yogya nathI. je kulina purUSa hoya che te, potAnA gurUjananI sAme avinIta thatA nathI. emane te game tevI sthitimAM paNa vinya ja kare che. A prakAranuM enuM mahAsatI sAthvI vacana sAMbhaLIne karakaC pitAnA mAtaMga jAtiya mAtA pitAne pUchavA lAge ke Apa loko batAve ke huM Apane rasa putra chuM. ke pAlaka putra chuM? te sAMbhaLIne te kee kahyuM, beTA ! ame zuM kahIye? tuM ane smazAnamAMthI maLela hatA. AthI AvI avasthAmAM tuM amAro pAlita putra ja che. erasa putra nathI A prakAranuM pitAnuM vRttAMta mAtaMga jAtiya mAtA pitA pAsethI jANIne tene mahAsatI sAdhvI padmAvatI sAdhvInAM vacanamAM je ke vizvAsa thaI gaye hevA chatAM paNa ahaMkArane laIne yuddha kAryathI pAchA na haTa. - jyAre padmAvatIe tene A sthiti jANI tyAre te tyAMthI jhaDapathI caMpApurInA madhya mArgathI cAlIne rAjabhavanamAM pahoMcI tyAM pahoMcatAM ja dAsIoe tene oLakhI lIdhI. ghaNAja AdarathI sahue temane praNAma karyA. ane kahevA lAgyA ke, he mAtA! Aje amane tamArAM dazana ghaNAja bhAgyathI thayAM che. ATalA samaya sudhI Apa kayAM rahyAM hatAM? kyA kAraNathI Ape A sAdhvInA vratane dhAraNa karela che. A pramANe kahetAM kahetAM rAjabhavananI e saghaLI dAsI o revA lAgI. A vAta sAcI che ke, pitAnuM bhaluM karanAra vyaktinAM darzanathI junAmAM junuM duHkha paNa navA jevuM banI jAya che. jyAre revAne kalAhala rAjamahelamAM thavA lAge tyAre rAjA dadhivAhana paNa A kolAhalane sAMbhaLIne tyAM AvI pahoMcyA, AvatAnI sAthe ja temaNe sAvInA vezamAM padmAvatIne joI jotAMnI sAthe ja praNAma karIne te bAyA. he devI ! tamAre e gabha kayAM che? rAjAnI vAtane sAMbhaLIne padmAvatI sAdhvIe kahyuM ke, mAre e garbha e ja che ke, jeNe ApanI nagarIne ghero ghAlyo che. padmAvatanI vAta sAMbhaLIne tema ja putrane paricaya pAmIne dadhivAhana rAjAne apAra e harSa thayo. teo eja samaye putrane jovAnI IcchAthI sAmaMto ane sacivone sAthe laIne cAlyA. A tarapha jyAre karakaDue pitAnA AvavAnA samAcAra sAMbhaLyA tyAre te paNa pitAnA saciva Adine sAthe laIne temanuM svAgata karavA mATe khullA page sAme javA nIkaLe. cAlatAM ca latAM jyAre te rAja dadhivAhana pAse pahoMcyA tyAre jhaDapathI teNe potAnuM mAthuM pitAnA pagamAM jhukAvI dIdhuM. pitAe paNa pitAnA caraNe mAthuM namAvelA putrane banne hAthethI uThADIne hRdayanI sAthe cAMkhyo. A pramANe putranA aMgasparzathI AnaMda anubhavatA ane ethI pita nA aMganA saMtApane zAMta karatAM rAjAne e samaye je parama sukha prApta thayuM te te e ja samajI zake yA te kevaLI ja jANI zake. putrane joIne rAjAnI AMkhamAMthI AnaMdAzanI dhArAo vahevA mAMDI ane e ja AMsuo dvArA temaNe uttarAdhyayana sUtra : 3 103 Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahuthI prathama ene abhiSeka tyAM ja karI dIdhA hatA. paraMtu jyAre te si MhAsana upara beThA tyAre rAjyAbhiSekanI aupacArika vidhi mAtra ja emAM hatI. A prakA rathI rAjA dadhivAhane rAjyapada putrane sAMpIne kahevA mAMDayuM ke, he AyuSyaman ! kuLaparaMparAthI cAlyA AvatA A rAjyanuM tamAre e rIte paripAlana karavu joIe ke jenArthI prajAjanAne mArI yAda na Ave. putrane AvI rIte ceAgya zikSA ApIne rAjAe dhama zarmAcAyanI pAsethI dIkSA dhArazu karI. dUdhanA anuSThAnathI pAtAnA kalyANanA mAne niSkaMTaka banAvI dIdhA. A tarapha karakaGga rAjA paNa peAtAnI tejasvI rAjaprabhAthI bhalabhalA duzmane ne paNa peAtAnA caNAmAM jhukAvanArA anyA. tema prajAmAM paNa tenI bhAre cAhanA thavA lAgI. A pramANe nItipUrvaka ane rAyAnuM saMcAlana bhAre cogyatAthI karavA mAMDayuM. teNe potAnI rAjadhAnI capAmAM ja rAkhI ane pelA brAhmaNane tenI IcchA mujabanuM eka su Mdara gAma paNa ApyuM. rAjA karakarNAnA svabhAva geApriya hatA jenA kAraNe teNe dezA ntaramAMthI sArI jAtanI gAye maMgAvIne potAnI gauzALAmAM rAkhI ane tenu bhalIbhAMtithI pAlana pASaNa karavAmAM AvatuM. avAranavAra rASTra gauzALAmAM jatA ane gAyAnI dekharekha rAkhatA. eka samaya varSAkALanI pachI rAjA gauzALAmAM gayelA tyAM teNe sarvAMga suMdara ane zubhra evA eka vRSabhane joi tenA tarapha tene khUba ja vahAla upayuM. AthI gepALata khelAvIne teNe kahyu ke A vAchaDAnI mAnuM dUdha na kADhatAM ene ja pIvA devuM ane enI mA dUdha ApatI baMdha thAya tyAre bIjI gAyAne dAhIne tenu dUdha Ane pAvu' tathA enI ceAgya dekhabhALa rAkhavI. rAjAnA hukamane! amala gepALe eja pramANe karyAM. jethI vadhatAM vadhatAM e baccu jyAre pUrNa juvAna banyuM tyAre tenI zubhra zArIrika zAbhAnI AgaLa caMdra paNa jhAMkhA lAge tevu tenu rUpa khIlI nIkaLyu. zarIra upara mAMsanA khUba ja bhAvA thaI gA ke jethI karIne tenu eka paNa hADakuM kayAMya dekhAtu nahI. enAmAM apAra evuM baLa bharAyuM hatuM. tenI kAMdha paNa vizALa ane unnata girIzRga jevI jaNAtI hatI. tenAM zIMga lAMkhA gALa ane ucAM hatAM. jyAre rAjA e baLadane bIjA baLadonI sAthe laDAvatA tyAre tenI sAme eka paNa khaLada TakI zakatA nahIM. rAjyakA'mAM khUba ja guthAyela hAvAnA kAraNe rAjAte keTalAka varSo sudhI gauzALAnu nirIkSaNa karavAne samaya maLyA nahIM. eka divase game te rIte samaya meLavIne jyAre rAjAe gauzALAnuM nirIkSaNa karyuM tyAre tenI STi eka evA baLada upara paDI ke, je vRddhAvasthAne kAraNe jajarita khanI gayela hatA ane tenAM dAMta paNa paDI gayA hatA, zaktineA samULage abhAva jaNAtA hatA, khamAie jenA upara thAkamatha jAmI paDI hatI, zarIra sAva kRza banI gayuM hatuM, phakta hADakAMnA mALakhA ja dekhAtA hatA. tene joine pahelAnA baliSTa baLadanI smRti rAjAne thaI AvI. jethI teNe gAvALane pUchyuM ke, agAunA aliSTa baLaH kayAM che? rAjAte pratyuttara ApatAM te geAvALe kahyu ke, deva! A eja baLada che. geAvALanAM A uttarAdhyayana sUtra : 3 104 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAranAM vacana sAMbhaLIne zubhaAzayavatI rAjAe vicAra karyo, ahA ! A kevI acarajanI vAta che ke A baliSTa baLadanI Aje AvI dayAjanaka sthiti banI gaI. e kharUM che ke saMsAramAM badhA padArtha anitya che. A saMsAramAM kaI paNa vastu zAzvata nathI je vRSabha pitAnA parAkramathI saghaLA baLavAna baLadene harAvate hato. tenI barAbarIne ahIM eka paNa baLada na hatA. jeno avAja sAMbhaLIne dhanuSyane TaMkAra sAMbhaLIne jema pakSIo phaphaDI uThe te pramANe saghaLA baLada pUMchaDuM ucuM karIne bhAgavA mAMDatA hatA. Aje te baLadanI AvI karUNAjanaka hAlata thaI gayela che. bicAre vRddhAvasthAthI jarjarita kAyAvALa banI gayela che, zvAsanI adhikatAthI gharaghara zabdanA kAraNe tenA baMne hoTha kAMpI rahyA che. tenI eka taraphanI daSTi paNa nArA pAmela che. parAkrama te saMpUrNapaNe lupta banI gayela che. cAlavAnI zakti eTalI badhI kSINa thaI gayela che ke eka DagaluM paNa te bharI zakatuM nathI. pahelAM AnI sAme kAgaDA jovAnI paNa hiMmata karatA na hatA te Aje tenA upara besIne tene phelIne tenA mAMsane cuMthI rahyA che jenA netrane ThAre tevA rUpane jeIne jevAvALAne ekavAra caMdramAne jovAnI paNa arUcI thatI Aja ene jovAnuM paNa koIne sAruM lAgatuM nathI. azuci padArthanA darzananI mAphaka tene javAmAM ghaNuM thAya che. AthI A vAta dhruva satya che ke, prANIonuM vaya rU5, baLa, vibhUtva, Adi saghaLuM pata ganI mAphaka caMcaLa che. A saghaLI vAto dararoja lokenI sAme je ke banyA ja kare che te paNa mehathI vaza banelA kemAM viveka jAgRta thato nathI jethI tenAthI te kaI paNa jAtanI zikSA prApta karI zakatA nathI. AthI mehane haTAvIne A mAnavajanmanI saphaLatA karavAmAM ja zreya samAceluM che eja eka mAtra kartavya che, A saghaLuM vItarAga prabhunA dharmanI jIvane prApta thaI zake che jethI temanI mAre ArAdhanA karavI joIe. A prakAranA vicArathI parama varAgyabhAva utpana thaye. parabhavanA saMskAronA udayathI pite pitAnI meLe ja pratibuddha thayelA A rAjAe rAjyano taNakhalAnI jema thA vaga karI daIne potAnI meLe ja kezonuM lezana karIne zAzanadeva taraphathI ApavAmAM Avela sarakamukhavAstrikA ane rajoharaNa vagerene grahaNa karIne muni veza dhAraNa karyo. dIkSA laIne pratibuddha jIvI pratyaka pratibuddha karaka rAjAe apratibaddha vihArI banIne ugra tapasyAnI ArAdhanAthI aMtamAM samAdhimaraNa karIne siddha gatine pAmyA. ema na viSayamAM kahevAyelI A vAta bIjA sthaLe A pramANe kahevAmAM Avela che. ti sunAte vimA 97 vikSya paM nAma che RddhiM ca vRddhiM ca samIkSya bodhAt kaliGgarAjarSiravApa dharmam" // 1 // I A karakaC rAjAnI kathA thaI che uttarAdhyayana sUtra : 3 105 | Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvimukha rAjA kI kathA dvimukha rAjAnI kathA A pramANe che-- pAMcAla dezamAM kAmpilyapuramAM jayavarmA nAme eka rAjA hatA. tenI paTTarANInu nAma guNamAlA hatuM. rAjA ane rANI peAtAnA puNyaphaLane bhAgavIne peAtAnA samaya AnaMda thIvitAvatAM hatAM. eka samayanI vAta che ke, jyAre AsthAnamaDapamAM beThelA rAjAe dezAMtarathI AvelA eka dUtane kautukanI sAthe pUchyuM, tamee te aneka rAjya joyAM che teA kahA ! emAM kaI viziSTatA joI ke, je mArA rAjyamAM tamArA jovAmAM AvatI na hoya. rAjAnI vAta sAMbhaLIne te kahyu, mahArAja ! mApanA rAjayamAM citrazALA nathI. dUtanI vAta sAMbhaLIne rAjAe gRhanirmANamAM atyaMta jANakAra evA zilpiene melAvIne temane kahyu, tame leke mArA mATe eka sarvAMga suMdara evI citrazALA taiyAra karo. rAjAnI AjJAne mAnIne zilpi ee citrazALA banAvavAnA prAraMbha karyo. sahuthI pahelAM temaNe pAyA khAdyo A kAma pAMca divasa sudhI cAlyu. pAMcamA divase temane tyAMthI tejathI camakate ratnamaya mugaTa kheAkAmamAM maLyA. A vAta zilpie rAjAnI pAse jaine kahI, rAjAe atyaMta harSoMthI saparivAra AvIne te mugaTane lIdhe ane zilpiAne vastrAdika vagerethI satkAryo. dhIre dhIre citrazALA taiyAra thaI gaI. bhItamAM jaDelA maNIgaNAthI e citrazALA khUba prakAzita dekhAvA lAgI. devI jevI vividha mANIkaya putaLIothI adhiSThita karavAmAM AvelI e citrazALA devavimAnanA anupama dhAma sarakhI banI gaI. temAM je tAraNa lagADavAmAM Avela hatAM te maNIonAM hatAM. AthI tenA prakAzane kAraNe te indra dhanuSathI paNa te ati zAbhAyamAna lAgatI hatI. tenu kurRima taLa-AMgaNuM pAMca vadhunA maNuiethI banAvavAmAM Avela hatuM. tenA upara je zikhara banAvavAmAM AvelAM te khUba ucAM hatAM temAM ratne jaDelAM hatAM. tenAthI ema lAgatuM hatuM ke "sudharmasabhA zuM mArAthI paNa adhika suMdara che ?" mAneA ke A vAtanI tapAsa karavA mATe teNe peAtAnA mastakane unnata banAvela che. tyAM mastakanA sthAnApannarUpa zikhara ane temAM lAgelA ratnAne netranA sthAnApannarUpa jANavAM joie. zikharI upara je dhajAo lagAvavAmAM AvI hatI te pavanathI uDatI hatI tyAre evI vAta manamAM AvatI hatI ke A citrazALAnI racanA jovAthI jagatabharane vismaya banAvI dIdhela che tene jovA mATe te devAna khelAvI rahela che. A pramANe sarvAMga rUpathI pUrNa suze bhita evI e citrazA LAmAM rAjAnuM si'hAsana gaThavavAmAM AvyuM. rAjA kheAdakAmamAM maLelA mugaTane paherIne tenI upara besatA hatA. A mugaTanA prabhAvathI tene jovAvALAnI najaramAM te rAjA e meDhAvALA-dvimukhI dekhAtA hatA. A kAraNe lekamAM " dvimukha A nAmathI enI prasiddhi thai. dvimukha rAjA peAtAnI prajAnuM pAlaNapoSaNa putravat karatA hatA. A pramANe AnaMdanI sAthe praznanuM saMrakSaNa karatAM karatAM e rAjAno aneka varSone samaya nIkaLI gayA. temane sAta putra hatA, paraMtu eka paNa putro na hatI. AthI rAjAnI rANI gurumAlA vizeSa ciMtita rahetI hatI. eNe vicAra karyA ke, peAtAne sAta putro hovA chatAM paNa kuLadrayanI kItine akhaMDa rAkhavA uttarAdhyayana sUtra : 3 " 106 Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vALI putrI te mAre tyAM nathI. putrInI vinA mArA A putranI ane mArI kAi zAzA nathI. A prakArane enA manamAM vicAra hatA ja tyAre samayanA jatAM tene eka sarvAMga suMdar putrInA janma thayA. rAjAe putrInA janmanA mahAtsava khUba dhAmadhumathI manAvyA. putrInuM nAma madanamaMjarI rAkhavAmAM Avyu. nadanavanamAM kalpa latAnI mAphaka te pitAnA gharamAM kramazaH meATI thavA lAgI, ane vajratAM vadhatAM manane haraNa kare tevA rUpalAvaNyavALI, suzIlatA Adi guNasa'pattithI alaMkRta yuvAvasthAne prApta banI. enA rUpanI barAbarI karI zake tevI kAi sudarI dekhAtI na hatI, ATalI te e suMdara lAgatI hatI. je samayanI A vAta che e samaye ujjayInI nagarImAM ca'Dapradyotana nAmanA rAjA rAjya karatA hatA kAi kAmane laine temanA dUta kAspilpanagaramAM Avye hatA. ene tyAMnA leAkeAnA meDhethI jayavarmA rAjAne dvimukha rAjAne maLelA e mugaTanA prabhAvanI vAta sAMbhaLavAmAM AvI. jyare te pAtanu kAma pUrU karIne pAchA ujjayanI gaye tyAre teNe tyAM peAtAnA rAjAne jayavarmA rAjAne maLelA mugaTanA prabhAvanI vAta karI. dUte kahyuM, he deva ! kAmpilyanagaranA rAjA jayavarmAne eka mugaTa maLela che, A mugaTane dhAraNa karava thI te leAkeAnI najaramAM e meDhAvaLe dekhAya che. A kAraNe tenA prajAjaneAmAM te dvimukha e nAme jAhera che. dUtanI pAsethI A samAcArane sAMbhaLIne caMDapradyotananA manamAM e mugaTane huM tha karava nA lAbha jAgyuM. teNe e vakhate eka catura nUtane e lagye ane tene petAnA hRdayanI vAta samajAvIne tene jayavarmAnI pAse mekalyA. tyAMthI cAlIne te krUna kAmbilDanagaramAM AvIne citrazALAmAM si'hAsana upara beThelA rAjAnI pAse pahoMcyA. teNe tyAM rAjAne mastaka upara rAkhelA mugaTanA prabhAvathI e mukhavALA joyA. jotAM ja teNe praNAma karIne jayavarmA rAjAne kahyu, rAjana ! ujjayInInA rAjA caDapradyotana rAjAe ApatI pAse evA prakAraneA sa MdezA mokalyA che ke, je ApanI pAse e sukhapradarzita karavAvALA je mugaTa che te mane ApeA. jo temAM jarApaNu AnAkAnI karaze. te temAM yuddhanA sivAya bIje kaMi upAya nathI. dUtanA mADhethI caDapradyotananA A saMdezAne sAMbhaLIne dvimukha rAjAe tene kahyuM ke, jo tamArA rAjA huM IcchuM te vastu mane ApavA taiyAra thAya te huM tene A mugaTarana ApI zakuM chuM, dvimukhanI vAta sAMbhaLIne dUte kahyu, rAjana ! Apa kaheA, te icchita vastu kaI che? rAjAe kahyu', sAMbhaLe, 1 tenA rAjyanA staMbharUpa analigira nAmanA gandha hAthI, 2 agnibhirU nAmane uttama ratha, 3 zivA nAmanI rANI, 4 leAhajavA dUta. A cAre cIjo tenA rAyanI mane khUba pasaMda che. jo te A cAre cIjo mane ApI zake te huM paNa mArA rAjyanA sArabhUta evA A mugaTane tene ApI zakuM chuM, dvimukha rAjAnI AvI aTapaTI vAta sAMbhaLIne te te pAchA uttarAdhyayana sUtra : 3 100 Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ujjayInI paheAMcIne saghaLI vAta ca'Dapradyotanane kahI saMbhaLAvI. sAMbhaLatAM ja caDapradyotana krodhanA AvezamAM AvI gayA ane tarata ja teNe dvimukhI sAme yuddha karavA mATenuM raNazIMgu phuMkAvyuM. raNazIMga ne zabda sAMmaLIne sainya ekatrita thaI gayu. rAjA caDapradyAhana sainya laine pRthvIne ka pAtratA kapAvatA pAMcAla dezanI tarapha cAlyuM. tenI sAthe be lAkha hAthI hatA te saghaLA meghaganAnI mAphaka gaDagaDATanA zabdo dvArA saghaLI dizAone vyApta karatA cAlI rahela hatA. te samaye tenA medhadhArA samAna varasatA madaLe!thI pRthvI kicaDamaya banI gayela hatI. e saghaLA hAthIo vidyutaMtratA sampana senAnA AbhUSaNeAthI camakatA hatA. e jonArane evu pratIta thatuM hatu ke, jANe AkAzamAM meghAnuM eka sAthe milana thayela che. senAmAM peAtAnI gatithI vAyunI gatine paNa nabaLI karavAvALA pacAsa hajAra ghoDesvArono samUha hatA aneka prakAranAM zasraastrAthI bharelA vIsahAra ratha hatA jene jAtimAna andha joDela hatA. sAta karoDa mahAnazaktizALI evA pAyadaLa nikA hatA. AvI vizALa senAthI sajja thaIne caDapradyotana rAnna thADA samayamAM pAMcAla dezanI pAse AvI pahAMcyA. dvimukha rAjAne phtA dvArA emanA AvavAnA samAcAra maLyA tyAre te paNu khamaNI senAthI sajja thaIne peAtAnA cAra putrAnI sAthe caMDapradyotana sAthe yuddha karavA mATe peAtAnA nagarathI nIkaLye. anne senAe pAMcAlanI sarahada upara sAmasAme AvI gai. pracaMDa yuddha jAmI paDayuM. dvimukhanA sainikAe aMte caMDapradyotanA saghaLA sainikAne astavyasta banAvI dIdhA. AthI tee yuddhabhUmine cheADIne bhAgI gayA. keTalAkanA nAza thayeA. jyAre caDapradyote peAtAne asahAya joyA tyAre te paNa aMte peAtAnA prANane bacAvavA tyAMthI nAsI chUTayeA. paraMtu dvimukhe tenA pichA cheDayA nahIM sasalAnI mAphaka bhAgI rahelA te rAjAne dvimukha rAjAe pakaDI lIdhA ane tene baMdIvAna banAvI dIdhA. A pramANe caMDapradyAtanane AMdhIne ene potAnI sAthe laine dvimukha rAjA vijaya meLavIne peAtAnA nagaramAM pravezyA. A samaye zaherane zaNagAramAM Avela hatuM. A yuddhamAM maLelA vijayane kAraNe puravAsIee temaja baMdIjaneAe temanI khUba stuti karI. saghaLA taraphathI prazaMsA meLavela e dvimukha rAjA pachI mahelamAM gayA. tyAM teoe caDapradyotanA khanne pageAmAM kheDIe paherAvI dIdhI, ane kArAgAramAM pUrI dIdhA. dhIre dhIre jyAre dvimukha rAjAnA kApa zAMta thavA lAgyA tyAre tene vicAra AvavA lAgyuM ke bhale A caMDapradyotana rAjA daiva uvi`pAkathI ja A du zAne pAmyA che, paraMtu mArA taraphathI have tene kei prakAranuM duHkha thavuM na joie. A prakAranA su Mdara vicArathI dvimukha rAjAe tene dhanarahita karIne kArAgAramAthI mukta karI dIdhA, ane vividha prakAranI bhAjana sAmagrIthI tene satkAra karavA lAgyA, tathA je samaye te peAtAnI sabhAmAM siMhAsana upara besatA tyAre paNa te tene peAtAnI sAthe ja ardho sihAsana upara ghaNA ja AdaranI sAthe besADatA. eka divasa caMDapradyotanane dvimukha rAjAnI putrI madanamaMjarI ke jenAM netro uttarAdhyayana sUtra : 3 108 Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mA lInAM ni jevAM hatAM. ene jotAM ja tene enAmAM e anurAga jAgRta thayo ke, tenA AvezathI rAtrimAM tene nidrA paNa na AvI. enI e rAtri madanamaMjarInA viSayamAM vicAra karatAM karatAM ja pUrI thaI tyAre savAra thayuM ane caMDapradyatana rAjasabhAmAM upasthita thaye tyAre dvimukha rAjAe enA caherA uparanAM duHkhanAM cinho jevAthI pUchayuM, he rAjana ! zuM vAta che, zuM Aje ApanuM svA ya barobara nathI ? ApanuM mukha hemaMtamAM kamaLanI mAphaka plAna mAluma paDI rahyuM che, dvimukhanI A vAtane caMDapradyotane kAMI uttara na Ape tyAre vyAkuLa banIne dvimukhe tene sezana daIne kahyuM, he rAjana ! meM je pUchela che tene uttara a pi Apane je kAMI kaSTa thaI rahela hoya te sApha sApha kaho. saMkoca pAmavAnI koI jarUra nathI kemake, jyAM sudhI amane ApanI ciMtAnuM kAraNa jANavA nahIM maLe tyAM sudhI amo tene upAya paNa kaI rIte karI zakIe ? dvimukhanI A prakAranI premapUrvakanI vAtane sAMbhaLIne caMDapradhAtane "hAya" A prakAre bolIne tathA lajajAne cheDIne A prakAre kahyuM, rAjan ! mane koI kaSTa nathI, chatAM paNa mArI A dazAnuM kAraNa zuM che e jANavAnuM Apane kutUhala thaI rahela che. je huM koI paNa prakArane manamAM saMkoca na rAkhatAM ApanI samakSa jAhera karuM chuM tene Apa sAMbhaLe. gaI kAle meM ApanI putrI madanamaMjarIne joI, tene jotAM ja mAre tenAmAM anurAga daDha banI gayela che. A kAraNathI mArI A dazA thayela che. AthI Apane nivedana karuM chuM ke, Apa madanamaMjarI mane ApIne mArI A mAnasika ciMtAne dUra karavAnI kRpA karo. caMDapradyotananA A vAkayone sAMbhaLIne dvimukhe vicAra karyo ke, zuM harakata che? madanamaMjarIne gya vara A che ja. AthI jyAre te madanamaMjarIne cAhe che tyAre tene madanamaMjarI ApavAmAM mane koI vAMdho nathI. A prakArane manamAM vicAra karIne rAjA dvimukhe zubha muhUrtamAM pitAnI kanyA madanamaMjarInuM ghaNuM ja utsavanI sAthe caMDapradyotananI sAthe lagna karI dIdhuM. dahe. jamAM moTA pramANamAM hAthI, gheDA Adi tathA maNI mANeka Adi ratna ane tenuM meLavela rAjya paNa dvimukhe tene ApI dIdhuM. A prakAre caMDapradyotana rAjA dvimukha rAjA taraphathI ApavAmAM Avela madanamaMjarInI prAptithI potAnI jAtane vizeSa bhAgyazALI mAnIne tyAMthI vidAya thaIne navI rANInI sAthe AnaMdapUrvaka ujajayInamAM jaI paheca. eka samaya Indra mahotsavanA prasaMge rAjA dvimukhe nagaranA nivAsIone IndradhvajanA saMsthApana arthe Adeza Apyo. rAjAne Adeza maLatAM nAgarIkee jhaDapathI maMgaLapATha sAthe Indravajane havAmAM laherAvyuM. e vrajamAM nAgarIkoe ghugharIonI mALAo bAMdhI hatI, puSponI mALAthI tenI sajAvaTa karI hatI. maNimANeka AdithI tene suMdara rIte zaNagArela hate devajavaMdananA daMDane suMdara vastrothI AcchAdita karIne tenA upara Indradhvaja pharakAvavAmAM Avyo hate vajanuM uttarAdhyayana sUtra : 3 109 | Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vajra paNa bahu mulyavAna hatu. A prakAre jyAre dhvajanu repaNa karavAmAM AvyuM tyAre keTalAka nagaranivAsIee e dhvajanI nIce ghaNA ja rasIlA svare thI harSAvezamAM AvI jaI gAvA nAcavA mAMDayu. keTalAkae dIna anAtheAne dAna ApavA mAMDayuM. keTalAka jane e kapura mizrita kumakuma jaLane chAMTIne tema ja parasparamAM sugaMdhI cunI muDIe bharIne chAMTavA mAMDayuM. A prakArane AnaMdamaya cha divasa lee ghaNA haSa~thI ujajgyA; paraMtu jyAre sAtamA divasanA prAraMbha thayA tyAre A divase pUrNimA heAvAthI dvimukha rAjAe paNa te utsavamAM bhAga laine utsavane khUba ja rRpipyamAna banAvyeA. indradhvajane joine rAjAne paNa apAra hu thayA. utsavanI samApti thatAM saghaLA nAgarika jane pAtapeAtAnAM vastrAdikane laine tathA phreMDa sahita e Indradhvajane bhUmimAM padharAvIne potapAtAnA ghera paheAMcI gayA. bIjA divase dvimukha rAjA kArya kAraNavazAt bahAra gayA tyAre temaNe e indradhvajane dhuLamAM raMgadeAtA tema ja kharAba sthAnamAM paDelA joyA ane nAnA nAnA bALake tene jamIna upara Amatema ghasaDI rahyAM hatA. indradhvajanI A prakrAranI sthiti joine rAjAnA manamAM vicAra Avye ke, gaI kAla sudhI manuSyanA mananA utsAhanu kAraNa hate eja indradhvaja Aje A prakAranI viTaMbaNAne prApta karI rahela che. juo ! alyudayanI kSaNikatA. e abhyudaya nadInA pUranI mAphka Ave che ane ca lI jAya che. AvI ja rIte lakSmItA paNa kAI vizvAsa nathI ke te sadAne mATe sthAyI banI rahe. e te vijaLInA samAna caMcaLa che, AthI vijaLInA jevI caMcaLa e lakSmImAM Asakti rAkhavI e buddhimAtA mATe kharekhara nathI. jyAre Ama vAta che tA pachI hu viTaMbanAvALI A rAjyasa`pattinI AsaktimAM zA mATe paDayA rahuM ? ene parityAga karIne huM eka tataH zreSakArINI zivasAmrAjya lakSmItA Azraya krama na karU? Ave vicAra karIne rAjAe parapadArthomAM je mamavabuddhi hatI te rityAga karI dIdhA. A pramANe tene varAgyanI jagRti thavAthI potAnA hAthethI peAtAnA kaeNzanu leAcana karIne tathA deve taraphathI ApavAmAM AvelI sadArakanukhavastrakA ane rajoharaNu AdirUpa sAdhutA veza dhAraNa karIne pratyeka budha kharelA dvimukha munirAje apratibaMddha vihAra karatAM karatAM vItarAga dhamanA pracAra karyA ane a MtakALe siddhi gatine pAmyA. kahyu paNa che-- "attered paurajanaiH surezaH, dhvajaM ca luptaM patitaM pare'hni / bhUrti tvabhUtiM dvimukho nirIkSya, buddhaH prapede jInarAjadharmam" // 1 // nagagati rAjA kI kathA nagati rAkhanI kathA A prakAranI che---- bharatakSetranA gAMdhAra dezamAM eka pudgavana nAmanuM nagara hatuM. tyAM siMhastha nAmanA rAjA rAjya karatA hatA. eka samayanI vAta che ke, te rAjAne uttarabhAra tathI. kAI eka vyaktie be suMdara evA gheADA bheTa tarIke ApyA. te gheADAonI uttarAdhyayana sUtra : 3 110 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parIkSA karavA mATe eka ghoDA upara rAjA pite tema ja bIjA ghoDA upara eka bIjI vyakti beThI. rAjA tathA temanA sAthIdAra A pramANe e bane ghaDAo upara savArI karIne bIjI gheDesvAro sAthe nagaranI bahAra nIkaLyA. je gha DA upara rAjAe svArI karela hatI te ghaDo khUba tephAnI hato. tenI cAla kevI che te jovAnA uddezathI rAjAe e ghoDAne eka cAbuka lagAvyuM. cAbuka lAgatAM ja e ghaDe pavanavegathI daDavA lAgyA. ene rokavA mATe tenI lagAmane rAjA jema jema kheMcatA tema tema te ghaDo khUba ja vegathI deDavA mAMDato. A pramANe mahAvegavatI gatithI cAlatAM cAlatAM te bAra jojana nIkaLI gaye. je pramANe nadIne vega kinArA uparanA vRkSane pitAnA pravAhamAM kheMcIne mahAsAgaramAM pahoMcADI de che eja rIte A ghoDAe paNa rAjAne eka mahAbhayaMkara evA araNyamAM pahoMcADI dIdhuM. jyAre rAjAe joyuM ke, gheDo lagAma kheMcavAthI rokAtuM nathI ane vadhu vegavALo banI eka ja ratha hato. javAlAdevIe pratijJA karI ke huM Aja rathamAM besIne jinadharmanI dezanA sAMbhaLavA jaIza nahIM to anazana karIza. AvI rIte lahamIdevInA dilamAM paNa vaidika dharmanI dezanA sAMbhaLavA javAno vicAra thayo ane eNe paNa nakakI karyuM ke, A rathamAM besIne ja huM vaidika dhamanI dezanA sAMbhaLavA jaIza, nahIMtara anazana karIza. A pramANe banne rANIone paraspara vivAda sAMbhaLIne rAjA dyottare evuM kahI dIdhuM ke e ratha upara besIne kaI paNa dhArmika dezanA sAMbhaLavA na jAya. mahApadma putre potAnI mAtA javAlAdevInI abhilASA pUrI na thatI joIne te duHkhathI atizaya duHkhI thaIne e vicAra karavA lAgyuM ke e ghaNuM AzcaryanI vAta che ke mArA je putra hovA chatAM paNa mArI mAtAnI abhilASA pUrNa thaI zakatI nathI. je rIte kRpaNanuM dhana jamInamAM daTAyeluM rahIne Akhare adRzya bane che. A ja pramANe mArI mAtAnI abhilASA paNa tenA pachI rAjAe tene pUchayuM, he subhage! tame koNa che, ane A nirjana vanamAM ekalI zA mATe rahe che ? rAjAe jyAre A prakArathI pUchayuM, tyAre teNe ghaNI ja utkaMThAthI evuM kahyuM ke, he subhaga ! pahelA tame A bhavananI vedikAmAM mArI sAthe lagna karI le, pachI svastha cite huM mAruM saghaLuM vRttAMta tamane kahI saMbhaLAvIza. karNapriya evAM enAM A prakAranAM vacana sAMbhaLIne rAjAe suMdara bhojananI prAptithI bubhUkSanI mAphaka atyaMta harSita thaIne saMdhyA samaye tenA kahevA pramANe te kanyA sAthe gAMdharva vidhithI lagna karI lIdhuM tyArabAda rAtrIne samaya vItyA pachI prAtaH kALanA kAmothI nivRtta thaIne rAjAnI sAthe khano upabhoga pAmelI e kanyAe pitAnuM vRttAMta A pramANe kahevAnI zarUAta karI.- A bharatakSetramAM dhanadhAnyadikathI samRddha evuM kSitipratiSThita nAmanuM eka nagara hatuM. e nagaranuM Adhipatya jItazatru nAmanA rAjavInuM hatuM. temaNe eka divasa uttarAdhyayana sUtra : 3 111 Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ citrazALA banAva ne ane e citrazALAne banAvanArA saghaLA zilpIete pAtAnI pAse elAva kahyuM ke, juo ! tamArA lekeAnAM jeTalAM ghara che eTalA ja vibhAga A citrazALAnI bhIMtA upara AlekheA pachI ekaeka bhAga vaheMcI laine tene zeAbhAyukata citrothI tene zaNagAre. rajAnAM A prakAranAM vacanane sAMbhaLIne e saghaLA citrakAre e kahyuM ke, mahArAja ! ApanI AjJa pramANe saghaLuM kAryaM yathAceAgya svarUpamAM thai jaze. evu kahIne e leAkeAe pAtAnAM jeTalA gharo hatAM eTalA bhAgeAthI citrazALAnI bhIMtane vibhakta karI ane temAM citra racavAneA prAraMbha karyAM. A citrakAranA upara citra banAvavAM e rAjAne kara hatA. e citrakAramAM citrAMgada nAmanA eka citrakAra hatA jene kaMi putra na hateA, tenA bhAge bhIMta upara citrakAmanA jeTale bhAga Avela hatA te bhAga citrita karavAmAM te ekaaAja lAgI rahelA hatA. tene eka putrI hatI jenuM nAma kanakama jarI hatuM. te rUpa, yauvana, kaLA ane cAturyAMthI yukta hatI te rAja bheAjana laine peAtAnA pitA mATe citra zALAmAM jatI tenA AvyA pachI ja te citrakAra zaucakriyA AdinA mATe bahAra jatA. eka divasanI vAta che ke jyAre kanakamAMjarI bhojana laine rastethI AvatI hatI tyAre teNe ghaNA vegathI gheADAne doDAvI rahelA eka rAjAne joyA. ghoDA eTalA vegathI doDI rahyo hatA ke, DugarALa nadInA puranA vega paNa tenAthI echA jaNAtA hatA. ghoDAne doDAvI rahela vyaktine perlI kanyAe kAi sAdhAraNa vyakti mAnela hatI. "huM ghoDAnI aDapheTamAM na AvI jA " Ave vicAra karIne te rAjamAgane rastA cheDI daine eka galImAM thaIne citrazALAmAM pahoMcI gai. leAjana laI ne AvelI peAtAnI putrIne joIne citrakAra zauca Adi kArya mATe bahAra cAlyA gayA. enA bahAra javA pachI kanakama jarIe hAthamAM pIchI laine aneka prakAre e bhIMta upara hubahu eka meraleAnA citrane aMkita karyuM" A samaye jItazatru rAjA paNa citrazALAmAM citrAne jovA mATe AvI pahoMcyo. teNe AvatAMnI sAtheja e bhIMta upara citaravAmAM Avela me ranA citrane joyuM to teNe kharekhara mayura (meAra)ne jANIne tene upADavA mATe pAta nA hAthane AgaLa laMba byA. paraMtu te citrarUpa hovAthI rAjAnA hAthamAM kazuM' Avyu nahI. ane rAjAnI AMgaLInA nakhane ijA paheAMcI. vAta paNa kharAkhara hatI. tatvane na jANavAvALI vyakitanI pravRttinI niSphaLa ja jAya che. rAjAne peAtAnI A prakrAranI ceSTAne kAraNe bhAre lajjA utpanna thaI tathA A ceSTAthI mane kAie jAyA tA nahI hoya ? AvA abhiprAyathI te bhayabhIMta khanIne cAre tarapha jovA lAgyA te samaye A prakAnuM ceSTAmAM guMthAyelA rAjAne kanakama jarIe joI lIdhA hatA. AthI te kita thaine evA abhiprAya upara AvI gaI ke, A keAI rAjA nathI paraMtu sAdhAraNa vyakti che, ethI hasIne kahevA lAgI ke, palaMga traNa yAthI kadI kharekhara TakI zakatA nathI. athI tenA ceAthA pAyAno zodha karavAvALI mane Apa cothA murakha maLI gayA che. A prakA ranA caturAi bharelA enAM vacanane sAMbhaLIne rAjAe kahyuM ke, traNa murakha koNa che? uttarAdhyayana sUtra : 3 112 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane cAthA murakha huM kaI rIte ? kanakamaMjarIe tenA pratyuttaramAM kahyuM sAMbhaLe! huM vRddha citrakAra citrAMgadanI putrI chuM. mArU nAma kanakamAMjarI che. Aja pitAnA mATe bhejana laine huM ahI AvI rahI hatI tyAre meM rAjamAga upara eka gheADevArane ghaNA vegathI gheADAne dADAvatAM joya, tene huM pahelA na Mbarane mUkha mAnuM chuM. kemake, rAjamAga strIe, khALake, vRddho vagerethI ubharAyeleA ja hAya che. buddhimAna mANusa AvA rAhadArInA jAhera rastA upara ghoDAne kadI vegathI doDAvatAM nathI. kemake, AvI sthitimAM akasmAta thavAnA bhaya rahe che. je nirdaya ane murakha hoya che te ja AvA rAjamArga upara ghoDAne vegathI dADAve che. A kAraNe meM AvA mANasane palaMganA prathama pAyA mAnela che. ane bIje pAce| ahInA rAjA jItazatru che. je bIjAonI vedanAne khIlakula samajatA nathI. jue te kharA ! citrakAronA gharenI mAphaka A citrazALAnI bhIMtane zebhita banAvavAne teNe Adeza Apela che. tene e Adeza samajadArIthI tadana ulTA che. kAraNa ke, bIjA citrakArAnA gharamAM te ghaNA citrakAma karanArA mANasA che. paraMtu mArA pitA ke, je aputra ane nidhana che, vRddhAvasthAne laI A kAmane mATe yAgya nathI kAraNa ke, vRddhAvasthAthI temanuM zarIra tadna nabaLu khanI gayela che. chatAM paNa A vAtane vicAra na karIne rAjAe bIjA citrakAronI sAthe tene tenA bhAge AvatA bhAgane citaravAnu kAma seAMpela che. A mATe rAjAne pala ane bIjo pAye mAnu chuM. trIjo pAye mArI dRSTimAM mArA pitA che. je vagara vetane citrazALAne citaratAM citaratAM pUrvApAta je kAI dravya che tene khAI rahela che. upArjana karI na zakanAranuM dravya karyAM sudhI kAna ApavAnu che. ? lakhuM suku je kAMi khAvAnuM gharamAM hAya che te laIne jyAre huM ahIM AvuM chuM tyAre ja te citranuM kAma mUkIne zaucAdi mATe uThe che. jyAM sudhI te zaucAdithI nivRtta thaine Ave che tyAM sudhImAM lAvavAmAM AveluM bhejana paNa ThaMDu thai jAya che. ThaMDu leAjana rasa vagaranuM khanI jAya che. e bhalene uttama leAjana hoya chatAM paNa te svAda vagaranuM ane rUkSa khanI jAya che. ThaMDu banelu' e bejana paNu virasa ja banI jAya temAM navAI zI ? AthI garama bhAjanane ThaMDu karIne khAnAra evA mArA pitA paNa palaMganA trIjA pAme che. e palaMganA ceAtheA pAyA Apa che. kAraNa ke, citarelA mayUranAM pIMchAMne sAcAM mAnIne upADavAnI kriyA karI te samaye Ape eTalA paNa vicAra na karyAM ke mAra ahi AvI zakate nathI. te tenAM pIMchAM sAcArUpamAM ahIM kai rIte AvI zake? kAraNa ke, jyAre mAra Ave te ja enAM pIMchAM ahIM' paDe, jo evI sabhAvanA karavAmAM Ave ke, meAra ahIM na Ave-bhale na Ave paraMtu tenA pIMchAMne tA kAi A sthaLe jarUrathI lAvI zake che. AthI e vAta mAnI zakAya che, paraMtu je citrAyelA mayura pIMchAne sAcu' mAnI Ape upADavAnI ceSTA karI e vakhate Ape eTaluM te jovuM joituM hatuM ke, tenAM rUvADAM pharake che ke nahIM? AvA uttarAdhyayana sUtra : 3 113 Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keI paNa nirNaya na karatAM tene uThAvavAnI Ape ceSTA karI. A dRSTie mArI najaramAM Apa palaMganA cothA pAyA che. A prakAranI enI vAta sAMbhaLIne rAjAe enI vAtane svIkAra karavo paDe. A pachI rAjAe e vicAra karyo ke, jyAre A eTalI catura ane lAvaNyathI yukata viduSi che te tenI sAthe vaivAhIka saMbaMdha jarUrathI kara joIe. A pramANe saghaLI rIte vicAra karIne rAjA pitAnA mahele gayA ane A tarapha kanakamaMjarI paNa enA pitAne bhojana karAvIne pitAne ghera pahoMcI gaI. pitAnA mahelamAM pahoMcIne rAjAe pitAnA saciva ke jenuM nAma zrI gupta hatuM tene citrAMgada citrakAranI pAse tenI kanyA mATe mAruM laIne mekalyA. sacive citrakAra pAse jaIne rAjAnA mATe tenI kanyA kanakamaMjarInI yAcanA karI. maMtrInI mAgaNI sAMbhaLIne citrakAre kahyuM, he maMtrivara ! mArI putrInI sAthe rAjA vivAhIka saMbaMdha karavA mAge che. e mAruM saubhAgya che. paraMtu Ape e jANavuM joIe ke, huM eka nirdhana vyakti chuM. A kAraNe huM vivAhane utsava ane rAjAne satkAra kaI rIte karI zakuM? AjakAla te nidhanonI udarapUrti paNa ghaNI kaThinatAthI thAya che. A sAMbhaLIne maMtrIe tamAma vAta AvIne rAjAne kahI. rAjAe citrakAranuM ghara dhana dhAnya ane suvarNa AdithI bharAvI dIdhuM. jenI tene tyAM kamInA hatI te saghaLI vastuo rAjAe tene tyAM pahoMcADI dIdhI. koI paNa vastunI tene tyAM kamInA na rahI. pachI bAkI zuM hatuM? citrakAre AthI prasanna banIne kanakamaMjarInI sAthe vivAha karIne rAjAe tenA mATe alaga mahela tathA dAsa dAsI Adine prabaMdha karI dIdho. je divase rAjA jItazatru kanakamaMjarIne paraNane pitAne tyAM laI Avela e divase rAjanA zayanagRhamAM javAno tene vAre hate. pitAnI madanikA nAmanI dAsIne teNe pahelethI ja kahI rAkhela hatuM ke he sakhI ! je samaye rAjA suI jAya te samaye tuM kathA kahevA mATe mane utsAhita banAvaje. dAsIe enI vAtane svIkAra karyo. kAnamaMjarInA pahoMcatAM rAja paNa zayanagRhamAM pahoMcI gaye, kanakamaMjarIe uThIne rAjAne satkAra karyo. rAjA AvIne tyAre te pitAnAM palaMga upara suI gayA te vakhate madanikAe kanakamaMjarIne kahyuM, svAminI ! kautuka upajAve tevI kaI kathA kaho, tenI vAta sAMbhaLIne kanakamaMjarI belI, rAjAne suI javAde, e pachI kahIza. rAjAe A vAta sAMbhaLI eTale vicAra karyo kanakamaMjarInI vacana cAturI te ghaNI ja sArI mAluma paDe che. je enAM vacanane eka vakhata sAMbhaLI le che ene drAkSa paNa mIThI lAgatI nathIA kAraNe e je vAta kahevA mAge che tene jarUrathI sAMbhaLavA joIe. A vicAra karI rAjA suvAnuM bahAnuM karIne gupacupa palaMgamAM paDI rahyA. jyAre madanikAe rAjA suI gayA che tevuM jANyuM tyAre kanakamaMjarIne kahyuM. devI ! rAjAjI suI gayA uttarAdhyayana sUtra : 3 114 Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have Apa ApanI vAtano prAraMbha kare. kanakamaMjarIe kahyuM, sArU sAvadhAna thaIne sAMbhaLa huM kahuM chuM. e kathA A prakAranI che- vasaMtapubhAM varUNa nAmano eka zeDa rahetuM hatuM. teNe eka hAtha uMcA paMtha2nuM devamadira banAvyuM. temAM teNe cAra hAthanI devamUrti rAkhI. enI A vAtane sAMbhaLIne madanikA vacce ja belI uThI. devI! eka hAtha pramANavALA maMdiramAM cAra hAthanI devamUti kaI rIte samAi zake? Apa mArA A saMzayananuM pahelAM samAdhAna karIne pachIthI vArtAne AgaLa vadhAro. madanikAnI e vAtane sAMbhaLIne kanakamaMjarIe kahyuM. eka te huM A samaye thAkelI chuM. bIjuM mane nidrA paNa satAvI rahela che. AthI bAkInI kathA have kAle samApta karIza. Aja ahIM sudhI rahevA de. madanikA maThanamaMjarInI vAta sAMbhaLIne suvA mATe potAnA sthAna upara cA lI gaI A tarapha rAjAe vicAra karyo ke, madanikAnI vAta to ThIka che. kAraNa ke, eka hAthanA maMdiramAM cAra hAthanI mUrti kaI rIte samAI zake ? AthI atyAre ja AnuM rahasya jANI levuM joIe. paraMtu huM je tene A vAta pUchIza to te mane mUrkha ja mAnaze, AthI e pUchavuM barAbara nathI. AthI e svayaM pite ja ene spaSTa karaze. jyAM sudhI vArtA adhurI hoya che tyAM sudhI te priya lAge che. A kAraNe e kathAnI samApti nimitte huM kAle paNa tene ahIM AvavAne avasara ApIza. A prakAranA vicArathI rajAe bIje divase paNa pitAnA zayane bhuvanamAM ene AvavAno Adeza Ape. ra ta thatAM madanamaMjarI pitAnI dAsI madanikanI sAthe pahelAMthI ja tyAM AvI pahoMcI. A pachI rAjA AvyA paraMtu vArtA sAMbhaLavAnI abhilASAthI suI javAnuM bahAnuM karIne te pitAnA pala gamAM gupacupa paDI gayA. jyAre A sthiti madanikAe joI tyAre teNe kahyuM ke, devI! rAjA suI gayA che. mATe haye Apa gaI kAlanI adhurI vArtA Aje cAlu kare. ane bIjI paNa kathA saMbhaLAvA. kanakamaMjarIe kahyuM ThIka che. kAle te je zaMkA karela hatI ke, eka hAthanA maMdiramAM cAra hAthanI mUrti kaI rIte samAI te tenuM tAtparya e che ke A maMdiramAM cAra hAthavALA je nArAyaNa che. tenuM sthApana karavAmAM AvyuM hatuM tema jANavuM joIe. have huM bIjI kathA kahuM chuM tene sAMbhaLo- koI eka mahAvanamAM lAla azokanuM meTuM evuM vRkSa hatuM ene se DALIo hatI. paraMtu ene chAyA na hatI. madanikAe pharIthI vacamAM bolatAM kahyuM, svAminI ! ete samajamAM nathI AvatuM. kemake so jeTalI DALI hovA chatAM paNa e azoka vRkSanI chAyAM na paDe e kema banI zake? Apa te ghaNAja acarajanI vAta saMbhalAve che. kRpA karIne A vAtane paNa spaSTa karI de ane pachIja kathAne AgaLa vadhAre. AthI madanamaMjarIe kahyuM, madanikA have mane nidrA AvI rahI che jethI kAle tArA saMzayanuM samAdhAna karIza. Aje te A kathA ahIM ja pUrI karIe. A pramANe kanakamaMjarIe vAtane adhurI rAkhatAM rAjAnA manamAM paNa bhAre kutuhala rahyuM. ane e rIte trIjA divase paNa pitAnA zayanabhuvanane kanakamaMjarIne vAro rAkhavAma uttarAdhyayana sUtra : 3 115 Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avyo. trIjA divase rAtrInA samaye prathama kanakamaMjarI ane madanikA rAjAnA zaya gRhamAM pahoMcyAM tyArapachI thoDIvAre rAjA paNa pahoMcI gayA, paraMtu vArtA ane tene bhedane jANavAnI abhilASAthI rAjAe AgalA divasanI jema nidrAnuM cheTuM bahAnuM karI palaMgamAM laMbAvyuM rAjAne suI gayelA, jANIne madanikAe batAvelA saMdehano khulAso A pramANe karyo. kAle je azoka vRkSanI chAyA vagaranI se DALIo batA vela hatI te tenuM tAtparya A prakAre jANavuM ke vRkSanI nIceja chAyA hatI tenI upara nahIM'. have huM trIjI kathA kahuM chuM tene sAvadhAnIthI sAMbhaLa. koI eka gAmamAM eka rabArI rahete hato. tenuM eka uMTa caratAM caratAM vanamAM pahoMcI gayuM. tyAM tenI daSTimAM phaLaphUlathI lacI pacI rahela eka bAvaLanuM jhADa dekhAyuM ene jotAM ja uMTanI IchA tene khAvAnI thaI te tyAM paDayuM ane tenA phaLaphane khAvA mATe teNe vAraMvAra pitAnI garadana uMcI karI paraMtu te tene paheMcI zakayuM nahIM AthI te uMTa ghaNuMja kodhe bharAyuM ane teNe te vRkSanI upara lIMDAne mUtra karI dIdhuM. vAta te kharI che ke, kRpaNa upara keNu aprasanna na thAya ? kharekhara badhAM ja aprasanna ja rahe che. A kathA sAMbhaLIne madanikAnA AzcaryanuM ThekANuM na rahyuM. teNe kahyuM svAmInI! jyAre ati parizrama karavA chatAM paNa uMTane te bAvaLanA vRkSanuM eka paNa pAMdaDuM khAvA na maLyuM tyAre teNe krodhamAM AvIne tenA upara lIMDAne mUtra karI dIdhuM. A vAtane kaI rIte mAnI zakAya? A vAtane spaSTatAthI samajAvI de. kanakama jarIe dajinI mAphaka AvatI kAle uttara ApIza tevuM kahI dIdhuM ane ArAma karavAnI IcchA che tevuM ja NAvyuM. kanakamaMjarInA A pramANenA kahevAthI madanikA pitAnA sthAne jaIne suI gaI. rAjAe paNa madanikAnA praznane uttara sAMbhaLavAnA AzayathI kanakamaMjarIne pitAnA zayanAgAra mATe the divasa paNa A cothe divase madanikAne sAthe laIne rAtrIne samaya thatAM kanakamaMjarI zayana bhavanamAM pahoMcI gaI ane rAjA paNa tyAM AvIne haMmezanI mAphaka kapaTa nidrA dhAraNa karIne suI gaye. rAjAnA suvA pachI madanikAe kanakamaMjarIne kathA kahevA mATe kahyuM. AgalA dahADAnI zaMkAno uttara ApatAM kanakamaMjarIe kathAnI zarUAta karatAM kahyuM ke, uMTanA moDhAmAM te bAvaLanuM jhADanuM eka paNa pAchuM na AvyuM tenuM kAraNa e hatuM ke te bAvaLanuM jhADa kuvAmAM ugeluM hatuM tethI parizrama karavA chatAM paNa uMTanI garadana tyAM pahoMcI zakI nahIM. nIcuM hovAthI tenA upara maLamUtranI kriyA thaI zakI hatI. A pachI teNe bIjI kathA kahevAnuM zarU karyuM je A pramANe che- magadhanI aMdara pATalIputra nAmanuM nagara hatuM. tyAM arimardana nAmane rAjA rAjya karatuM hatuM, teNe pitAnA rAjyamAM upadrava karavAvALA be corone pakaDyA. rAjA dayALu hatuM eTale mAravAne cagya hovA chatAM e ne zerane mAryA nahIM uttarAdhyayana sUtra : 3 116 Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paraMtu eka peTImAM baMdha karIne nadImAM te peTI vahetI mUkI dIdhI. bIjA gAmamAM nadInA kinAre ubhelA mANasoe nadImAM taratI AvatI peTIne joI tyAre tene nadImAMthI bahAra kADhIne khelI te banne cera dabAyA corone peTImAMthI bahAra kADhIne temane pUchyuM ke, tamane A peTImAM puryAne keTalA divasa thayA. A sAbhaLIne eka re javA dIdho Aje cothA divasa che. A vAta sAMbhaLIne mAnikAe kanakamaMjarIe pUchayuM, svAmInI ! jyAre banne cera peTImAM baMdha hatA te emane e vAta kema mAluma paDI ke, peTImAM purAyAne cAra nivasa thaI cUkyA che? kanakamaMjarIe tene uttara bIje divase ApavAnuM kahIne pachIthI jaIne suI gaI. AthI madanikA paNa potAnA sthAne jaIne suI gaI. rAjAe paNa A kathAne uttara sAMbhaLavA mATe pAMcamA divase paNa kanakarma karIne pitAnA zayanabhavanamAM AvavAnuM kahyuM. rAtrInA samaye madInakA sAthe kanakamaMjarI zayanabhavanamAM pahoMcI. rAjA paNa pAchaLathI pahoMcyA ane vAtane bheda sAMbhaLavAnI abhilASAthI rojanI pramANe suvAno DhoMga karIne palaMgamAM paDI rahyA. A pachI rAjAne suI celA jANane madanikAe kanakamaMjarIne vAta AgaLa calAvavA kahyuM. gaI kAlanI adhurI vAtane pratyuttara ApavAnI nemathI madanamaMjarIe zarUAta karI. ane uttara A pramANe Ape ke, je mANase A jANyuM hatuM ke peTImAM baMdha thayAne Aje cothe divase che. ene tarIye tAva Avato hate AnAthI teNe jANI lIdhuM ke, mane Aje to tAva Avela nathI kAle AvIne utarI gayela che. AthI Aje cotho divasa che. A pachI teNe bIjI kathA kahevA prAraMbha karyo. je A pramANe che, kalIMga dezamAM caMpApurI nagarImAM baLavAhana nAmanA eka rAja rahetA hatA tene aneka rANIo hatI. AmAMnI eka rANI rAjAne khUba ja priya hatI. rAjAe tenA mATe khAnagI rItethI suvarNanAM AbhUSaNe banAvarAvyAM ke jethI jenI bIjI . rANIone khabara na paDe. vAstavika vAta e hatI ke, rAjAe jamInanI aMdaranA bhayarAmAM sonIone besADayA hatA. eka divasanI vAta che ke jyAre tenIone kautukavazAta ke Ine pUchayuM ke atyAre divasa che ke rAta che ? AmAMthI eke kahyuM ke rAtrI che. A vAta sAMbhaLIne madanikAe kahyuM ke, bhUminI aMdara rahela A senIe kaI rIte jANyuM ke, A samaya divasane badale rAtrIne che? pUchavAmAM aAvela e vAtane kAle uttara ApavAnuM kahIne kanakamaMjarI suvA cAlI gaI ane madanikA paNa pitAnA sthAne jaine suI gaI. Ano uttara sAMbhaLavAnI IcchAthI rAjAe kanakamaMjarIne chaThe divase paNa potAnA zayanagRhamAM AvavAne avasara Apyo. rAtrI thatAM ja kanakamaMjarI madanikA sAthe pahoMcI gaI rAjA paNa AvIne suI gayA. AgalA divasanI zaMkAne uttara madanikAne ApatAM kanakamaMjarIe kahyuM ke, je mANase bhUmigRhamAM rahetA hovA chatAM paNa "rAtrI che " ema jANyuM te ratAMdhaLe hato, kanakamaMjarIe A pachI eka bIjI kathA kahI te A pramANe che. - sauvIra dezamAM siMdhupura nAmanuM eka nagara hatuM jyAM sudhuna nAmanA eka uttarAdhyayana sUtra : 3 117 Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjA hatA. rAjAne keIe najarANAmAM AbhUSaNathI bharelI eka pakabaMdha peTI bheTa karI rAjAe te peTIne khelA vinA ja temAM rahela dareka alaMkArone joI lIdhA. kanaka jarIe kahelI A Azcaryajanaka vAtane sAMbhaLIne madanikAe kahyuM, svAmIni! peTI khelyA vinA tenI aMdara rakhAyelA AbhUSaNone rAjAe kaI rIte joI lIdhA ? kanakamaMjarIe kahyuM tArI A vAtane uttara kAle ApIza atyAre to mane UMgha Ave che, ema kahIne kanakamajarI sUI gaI. ane madanikA paNa potAnA sUvAnA sthAne cAlI gaI. rAjAe pharIthI sAtame divase paNa tene pitAnA zayanagRhamAM AvavAnuM kahyuM. sAtamA divase rAtrIne samaya thatAM kanakamaMjarI madanikAnI sAthe zayanagRhamAM pahoMcI, rAja paNa vAtane jANavAnA AzayathI AvIne kapaTanidrAthI sUI gaye, gaI kAlanI zaMkAnA samAdhAna mATe mardAnakAe pUchyuM, tyAre kanakamaMjarIe kahyuM, rAjAe peTIne khelyA vagara ja aMdara rahelA AbhUSaNone sArI rIte joI luM ethI ema jaNAya che ke, te peTI phATika mInI banelI hatI jethI svaccha hovAne kAraNe tenI aMdara rahelAM AbhUSaNe rAjAne spaSTa dekhAtAM hatAM. A pramANe vicitra AkhyAne dvArA teNe cha mahinAne samaya vyatIta karI dIdhA. rAjA tenI A prakAranI vAtathI khUbaja prasanna thayA. bIjI rANIonI kuzaLatA paNa rAjAe A samaya daramyAna na pUchI. AthI rAjAne apriya banelI evI badhI rANIo madanamaMjarInI kuthalI karavAmAM temaja tenI jhINAmAM jhINuM nabaLI kaDI zodhavAnA kAmamAM lAgI gaI. saghaLI rANIoe eka sAthe maLIne eno badalo levAne nizcaya karyo. ekaThI maLIne badhI rANIoe vicAra karyo ke, cakakasa ANe rAjAne vaza karI lIdhA che. AthI amArA jevI kulIna strIono tyAga karIne rAjA eka citrakAranI putrImAM anurakta thaI gayela che, ane amArI sAthe vAtacIta paNa karato nathI. A tarapha citrakAranI putrI kanakamaMjarI bhUmigRhamAM besIne madhyAhna kALanA samaye pitA taraphathI ApavAmAM AvelAM AbhUSaNene paherIne roja potAnI tane uccasvarathI A prakAre samajAvatI hatI. re jI ! tuM abhimAna na kara. kadI paNa bhUlIne riddhinuM abhimAna na karI za. saMpattine meLavavA chatAM paNa tuM tArI pahelAMnI avasthAne kadI na bhUla. A kathIranAM AbharaNa ane jIrNa evAM vastro ja tArAM che. A sivAyanuM bIjuM badhuM rAjAnuM che mATe he AtmA! garvane pariyoga karI zAMta cittavALo thA, ke jethI tuM A saMpattine lAMbA kALa sudhI bhogavI zake. nahiMtara rAjA tane gaLe lA aMgavALA kutarAnI mAphaka tArUM gaLuM pakaDIne bahAra kADhI mUkaze. A prakAranI madanamaMjarInI ceSTA joIne enA tarapha dveSa rAkhavAvALI rANIoe eka samaya ekAntamAM beThelA rAjAne kahyuM,-nAtha ! jo ke, have Apane amArA tarapha prema rahyo nathI, chatA Apa amArA devaja che. AthI devanA sthAne patine mAnanArI evI ame sarvanuM kartavya che ke, amo ApanuM vigha samaye rakSaNa karIe. Ape jene sahathI priyamAtI rAkhelA uttarAdhyayana sUtra : 3 118 Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che te kanakama jarI Apane vaza karavA mATe rAja kAMIkane kaika karyA ja kare che. Apane e vAtane khyAla paNa nathI. kAraNa ke, teNIe Apate pe tAnA vazamAM karI rAkhela che. rANIenI A jAtanI vAta sAMbhaLIne rAjAe e zuM kare che? " A pramANe rANIone pUchyuM tyAre te kahevA lAgI ke, te rAja apeAratA samaye migRhanI aMdara chUpAine enA daravAjo baMdha karIne pahelAM aa melAM kapaDAM pahere che, pachI te kathIranAM AbhUSaNeAte paherIte manamAM kAMika gaNagaNATa karatI rahe che. A prakAranAM rANIonAM irSALu vacane sAMbhaLIne rAjAe e vAtanI tapAsa karavAnuM zarU karyu. te bhUmigRhanI A dara jaIne chUpAI gayA, ane kanakama jarInI save ceSTA ene dhyAna pUrNAMka jovA lAgyA. teNe joyuM teA kanakamaMjarI pahelAMnI mAphaka peAtAnI jAtane pratipreSita karI rahela hAvAnuM tene jaNAyuM. AthI rAjAne tenA upara khUbaja vadhu pramANamAM snehu vadhyA. ane manamAM ne manamAM te vicAravA lAgyA ke, jumA te kharA! AnI buddhi kevI zubha che, AnA viveka ane nipuNatA tathA mAna ane apamAnamAM samatA joine mArU mana enAmAM adhika anurAgayukta anI jAya che. jyAre sAdhAraNa mAnavI thADI paNa vibhUti maLatAM mardanmatta anI jAya che. tyAre AtA mArA taraphathI ApavAmAM Avela rAjya sa`patti ne prApta karavA chatAM paNa Azcaya che ke, jaga sarakhu ya abhimAna karatI nathI. A te saMpUrNa guNanI khANu ja che. paraMtu du:khanI vAta che ke, A badhI rANIe AnA tarapha vinA kAraNa ja irSA karyAM kare che. ane enAmAM deSaja joyA kare che. kahyuM paNa che-- 1 '' jADyaM hImati gaNyate vratarucau dambhaH zucau kaitavam, zure nirghRNatA Rjau vimatitA dainyaM miyAlApini / tejasvinyavaliptatA mukharatA vaktaryazaktiH sthire, tatko nAma guNo bhavetsa guNinAM yo durjanairnAGkitaH // 1 // duSTatAnA tA e svabhAva ja hAya che ke teo je lajjAvAna vyakti hAva che ene mUkha, tathA vratamAM rUci rAkhanAra vyaktine kapaTI, niSkapaTa vyaktine pUrva, zUravIrane niya, sIdhI sAdI vyakitane krama akkala, sadA priya kheAlanAra vyakitane pAmara, tejasvIne abhimAnI, vakatAne akavAda karanAra temaja sthirate azakata mAne che. bhallA gugrI jananeA evA kayA guhyu che ke jene durjana leAkAe kalakata na karyAM hAya. A rIte vicArIne rAjAe kanakamaMjarIne paTTarANI banAvI dIdhI. e vAta satya ja che ke, guNInI ja pratiSThA thAya che, kuLAdikanI nahI.. eka divasanI vAta che ke, rAjA ane kanakamAMjarI muni vimalacandrAcAryane vaMdanA karavAM mATe gayAM. tyAM temaNe bannee zrAvaka dharmonA svIkAra karyAM. A pachI temaNe zrAvaka dharmane ghaNA kALa sudhI sArI rIte pALyeA. aMte citrakAranI putrI kanakama'jarI dharmanA prabhAvathI marIne devaleAkamAM utpanna thaI. dharmanuM ArAdhana karanAra vaimAnika deva ja thAya che. tyAMnuM AyuSya pUrUM karIne tyAMthI cavIne te batADhaya tAraNapuramAM uttarAdhyayana sUtra : 3 119 Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daDha zakita nAmanA rAjAnI guNamALA rANInI kUkhe putrI rUpe avatarI. mAtA pitAe enuM nAma kanakALa rAkhyuM, e khUbaja svarUpavAna hatI. jyAre te yuvAvasthAne prApta thaI tyAre e sarvAMgasuMdara rUpasuMdarIne joIne vAsava nAmane vidyAdhara tenuM haraNa karI gaye. haraNa karIne tene A parvata upara laI Avyo. teNe vidyAnA prabhAvathI A sthaLe eka suMdara mahela banA. A pachI e vidyAdhare kanakamALA sAthe lagna karavA vedikA banAvI paraMtu eTalAmAM e kanakamALAno kanakateja nAmane meTebhAI tene zedha zepate tyAM AvI pahoMcyA, teo baMnee sAma sAme yuddha karya, vidyA ane baLamAM banemAMthI koI echuM na hatuM. AthI laDatAM laDatAM bannenuM mRtyu thayuM. e bannenAM zarIra zastra ane astronA prahArathI tadana cAraNI jevAM banI gayAM hatAM. kanakamALAne pitAnA bhAinA mRtyunI jANa thaI tyAre te khUba vilApa karavA lAgI ane e bannenA mRtyunuM kAraNa pote ja che ema mAnIne kanakamALA pitAnI jAtane khUbaja ni davA lAgI eja samaye eka vyaMtaradeva e sthaLe AvI pahoMcyuM ane teNe kanakamALAne ghaNuMja premathI kahyuM ke, tuM mArI putrI che banavA kALa banI ne ja rahe che. eno kheda kare vRthA che, vyaMtaradeva A prakAre tene sAMtvana ApI rahyA hatA eja samaye tenI zodha kheALa mATe nikaLela tenA pitA paNa tyAM AvI pahoMcyA, AthI vyaMtaradeve pitAnI zakitanA prabhAvathI kanakamALAne marI gaI he ya tema banAvI dIdhI. dadazakita rAjAe A badhuM joyuM, piotAnA putra ane putrIne temaja vidyAdharane marelI hAlatamAM joyA tyAre teNe manamAM vicAra karyo ke, kharekhara vAsava ane kanakateja parasparanA prahArothI ja palakamAM pahoMcela che, paraMtu vAsave kanaramALAne te pahelethI ja teNe mArI nAkhela che. A prakArano vicAra dhArAthI rAjA dazakitanA dilamAM ekAeka A saMsAra pratye vairAgya jAgI uThe. AthI te vicAravA lAgyA ke, juo ? A saMsAranI anityatA AmAM koI paNa padArtha nitya nathI. je dekhAya che e badhuM aniya ane kSaNabhaMgura che. A kAraNe duHkhathI bharelA A saMsAramAM vivekIjanoe anurAga kara na joIe. emAMja jIvanI bhalAI che. AthI A saghaLA kSaNabhaMgura padArthone parityAga karI eka mAtra dhamano ja Azraya kare joIe. kAraNa ke, "calavicala evA A saMsAramAM je koI sthira hoya to te eka mAtra dharma ja che. jIvanI sAthe koI paNa saMyogI padArtha parabhavamAM jaI zakato nathI paraMtu je sAthe jaI zake tevuM kAI hoya te te eka mAtra dharma ja che." A prakAranA vicAramAM ekarUpa banI gayelA vidyAdharAdhIza daDhazakita rAjA e pitAnA hAthathI ja pitAnA vALAnuM laMcana karyuM ane zAsana devatA taraphathI ApavAmAM Avela derAvALI mukha vastrikA ane rajoharaNa Adi munino veza laIne dIkSA dhAraNa karI. A prakAre daDhazaktie munizane aMgikAra karatAM ja e deve pitAno devazaktine sameTI lIdhI. AthI kanakamALA jAgRta banI, jAgRta thaIne teNe munine vaMdanA karI uparAMta bhAInA mRtyunI saghaLI hakIkta kahI saMbhaLAvI A vAta sAMbhaLIne munirAje kahyuM ke, uttarAdhyayana sUtra : 3 120 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ meM te hamaNAM ja traNa maDadAM joyAM hatAM. munIrAjanI A vAta sAMbhaLIne te vyaMtara deve kahyuM ke, he muni ! daivI zaktinA prabhAvathI Apane meM traNa maDadAM batAvela che. "tamee kaI rIte batAvyAM" A prakAre muninA pUchavAthI vyaMtaradeve kahyuM ke, huM muni ! AnuM kAraNa huM tamane kahuM chuM te sAMbhaLo A kanakamALA pahelA bhavamAM kSitipratiSThitapuranA rahevAsI citrAMgada nAmanA citrakAranI putrI hatI. enuM nAma kanakamaMjarI hatuM. ene vivAha tyAMnA rAjA jItazatrunI sAthe thayA hatA, tyAM teNe zrAvakanA tenuM sArI rIte pAlana karyuM jethI te parama zrAvikA banI gaI. maraNa samaye pAMca namaskAra maMtranI ArAdhanAthI e devakamAM utpanna thaI ane tyAMthI cyavana te opane tyAM putrI rUpe avatarela che. ene pUrvabhavane pitA ke, je vRddha citrakAra hatuM te marIne vyantaradeva thayela che. ane te huM chuM. A samaye meM jyAre tene duHkhI hAlatamAM joI tyAre tenI pAse AvIne tene dhIraja ApI vadhI Ane jotAM ja jyAre mArA cittamAM sneha jAgRta bane tyAre meM jJAnanA upagathI vicAra karyo tyAre mane jaNAyuM ke, A mArI pUrva bhavanI putrI che. A samaye Apa paNa ahIM AvI pahoMcyA. Apane AvatAM joIne mane manamAM vicAra AvyuM ke, A5 Ane laIne ahIMthI cAlyA jaze. AthI mArA thI eno viga sahI zakAze nahIM. AvuM vicArIne meM mArI devIzakitathI teNIne maraNa pAmelI hAlatamAM tamane batAvI hatI. mATe he munirAja ! Apa mArA e aparAdhanI mane kSamA Apo. A prakAranAM vyaMtaradevanAM vacana sAMbhaLIne munirAje kahyuM- he deva! mane to A pe dIkSA grahaNa karavAmAM sahAyatA karela cheA kAraNe Ape te mArA upara bhAre upakAra karyo che ApanAthI ja te huM A apAra saMsAra sAgaranA kAdavathI pAra thaI zakyo chuM. A pramANe kahIne daDhazakita vidyAdhara munirAja tyAMthI vihAra karI gayA. kanakamALAe paNa devanA mukhethI pUrvabhavane vRttAMta sAMbhaLIne jAtisamRti thaI AvavAthI pitAnA pUrvabhavane spaSTarUpathI joI lIdho. ane A mArA pUrvabhavanA pitA che" A vicArathI te e devamAM atyaMta sneha dharAvanAra banI gaI. eka samaya teNe devane pUchayuM tAta ! mArA pati keNuM banaze? avadhijJAnathI vicAra karIne deve tene kahyuM ke, putri ! tamArA pUrvabhavanA pati jItazatru ja tamArA pati thaze. te jItazatru rAjA marIne devalekamAM gayA. tyAMthI cavIne have te daDhasiMha rAjAne tyAM putrarUpe avatarela che. ane tenuM nAma tyAM siMharatha rAkhavAmAM Avela che. A prakAranAM devanAM vacana sAMbhaLI kanakamALAe pharIthI devane pUchayuM ke, he tAta ! temanI sAthe mAre meLApa kayAre thaze? tyAre deve kahyuM ke, putri! e tArA pUrvabhavanA pati ahI gheDAthI apahRta thaIne AvavAnA che. AthI tuM udvegane tajI daIne ahIM AnaMdapUrvaka rahe ane huM paNa AjJA uttarAdhyayana sUtra : 3 121 Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaza vatI thaine tArI pAse tyAM sudhI rahIza. A pramANe kahIne te deva piravAra sAthe ahIM rekAyela che. A pramANe huM nAtha ! je kanakamALAnA viSayamAM meM Ane kahyu, te kanakamALA huM ja chuM. ane e pitAne jIva gai kAle ja ahIMthI koi kAraNa vazAt sumerU padegta upara gayela che. eka taraphathI emanuM javAnuM thayuM tyAre khIjI taraphathI mArA pUrva puNyanA udayathI ApanuM ahIM Agamana thayela che. AthI ApanAM darzana karIne huM mArA e deva pitAnA AgamananI pratIkSA karavAnuM paNu bhUlI gaI chuM. meM mArI jAtane ApanA caraNamAM aNu karI dIdhI che. A mArU vRttAMta che. jenu meM ApanI samakSa nivedana karyu" che. A prakAranAM kanakamALAnAM vacana sAMbhaLIne siMhathane paNa jAtismaraNa jJAna thai AvyuM. ane eja samaye devIone sAthe laIne e deva paNa e sthaLe AvI pahoMcyA. emanA AvatAM ja siharathe bhAre vinaya pUrvaka temane abhivaMdana karyu. kanakamALAe paNu pAtAnA vivAha thai javAnA zubha samAcAra prasanna cittathI daivate kahyA. deva paNa tyAM e badhAnI sAthe thADA divasa AnaMdapUrNAMka rahyA. siMharathane jyAre tyAM e parvata upara eka mahinAnA samaya pUrA thayA tyAre teNe kanakamALAne kahyu, priye! je pramANe rakSaNa vagaranuM bhAjana kAgaDAe uDAvI jAya IM ja pramANe mArU rAjya paNa mArA vagara mArA zatru tarathI bhayabhIta khetI rahela haze A kAraNe tu have mane javAnI paravAnagI Apa. si'harathanI vAta sAMbhaLIne kanakamALAe kahyuM, svAmin! ApanuM rAjya ahIM thI ghaNu ja dUra che. jethI Apa paga raste tyAM kai rIte paDe cI zakaze, ane javA pachIthI ahI pAchA kai rIte AvI zakaze? AthI ApanI surakSA nimitte huM Apane prajJapti nAmanI vidyA ApuM chuM Apa ene svIkAra karA A vidyAnA evA prabhAva che ke, ApanAmAM enA prabhAvathI AkAzamAM javAnI zakita pragaTa thaze. jenAthI eka kSaNamAM Apa ApanA rAjayamAMthI ahIM AvI zakaze ane bIjI kSaNe rAjyamAM paheAMco zakazeA kanakamALAnI vAta sAMbhaLIne siM hathe tenI pAsethI e vidyA lIdhI. ane savidhi ene sAdhya karI lIdhI, jayAre vidyA sAdhya thai cUkI eTale kanakamALanI saMmati laIne sihutha ghaNI ja utAvaLathI peAtAnA nagaramAM pahoMcI gayA. leAkAe pUchavAthI teNe petAnA saghaLA vRttAMta kahI saMbhaLAvye. 'rAjA sakuzaLa potAnA nagaramAM pAchA AvI gayela che" A nimitta leAkeAe bhAre ThATha mAThathI tenA AgamananA mahe|tsava ujanmyA. rAjAnA vRttAMtathI paricita thayelA lAke Azcarya cakti banIne parasparamAM A prakAranI vAtA karavA lAgyA "ahA ! jue te kharA, A rAjAnuM bhAgya keTaluM ujajavaLa che ke, je musI khatAnA sthAnamAM paNa tene sa MpattinA lAbha karAve che. jyAre bIjA leAkeA tAsa pattinA sthAnamAM paNa vitiene bhAgavatA hoya che A pramANe nagara jAnI vAte nA viSaya anelA siddharatha rAjAe rAjyanI badhI vAtAne yAgya paricaya meLavI lIdhe, "" uttarAdhyayana sUtra : 3 122 Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satata cAra divasa sudhI teNe ekadhAruM rAjakAryamAM ja cittane parovI rAkhyuM. pAMcamA divase rAjane kanakamALAnI yAdI AvI gaI ane te AthI vyAkuLa banIne tarataja AkAza mArgethI cAlIne e parvatanI pAse pahoMcyA. ane kananamALAne maLyA temaja viyeganI vyathAne zAMta karavA thoDA divasa te tyAM rahyA. e pachI pAchA pitAnA nagaramAM AvI gayA. A pramANe avAra navAra e parvata upara avara javara thatI rahI. tenA A prakAranA avarajavaranA kAraNe lokoe tenuM nAma nagagati rAkhI dIdhuM. ane eja nAmathI prasiddha thayA, eka divasa e vyantara deve kanakamALAnI pAse AvelA e rAjAne kahyuM-rAjana ! mArA svAmI IndranI AdezathI have huM ahIMthI javA cAhuM chuM, jo ke, mAre jIva kanakamaLAne choDavA cAhato nathI te paNa svAmInA AdezathI huM baMdhAya chuM jethI have huM ahIM rahI zakuM tema nathI. jyAM huM jaIza tyAM mAre ghaNuM samaya sudhI rahevuM paDaze. AthI Apane mArUM e kahevAnuM che ke, Apa mArI A putrIne ahIM ekalI mukIne na jAva. e ApanI sAthe AvavA cAhe te Aje ja AvI zake che, paraMtu A sthAna sivAya tenuM mana koI paNa sthaLe AnaMdamAM rahI zake tema nathI. A kAraNe tenuM A sthaLe ja rahevuM ThIka che. paraMtu jo Apa tene A sthaLe ekalIja choDI jaze te ene mArA vagara bhAre AghAta pahoMcaze. A pramANe kahIne te deva pitAnA parivArane sAthe laIne tyAMthI cAlyA gayA. kanakamALAne pitAnA vigathI duHkhano AghAta na lAge" A vicArathI nagagati rAjAe tyAM tenI prasannatA mATe eka navuM nagara vasAvyuM. lokone aneka prakAranAM pralobhano ApIne teNe tyAM vasAvyA nagagati rAjAe rAjyanuM sArI rIte paripAlana karatAM karatAM trivarganA sAdhanamAM koI prakAranI kamInA na rAkhI. eka divasa rAja pitAnI senAne sAthe laI kAtika mahInAnI punamanA divase nagaranI bahAra gayela hatA. tyAM temaNe eka aba nuM vRkSa joyuM je trAMbAnA raMganA pAMdaDAMthI zobhAyamAna ane meranA AvavAthI pILuM dekhAI rahyuM hatuM. e jovAmAM chatrI jevA goLAkAranuM dekhAtuM hatuM. rAjAe ulAsita manathI e vRkSanA meranI eka zAkhA teDI. rAjAe meranI zAkhA teDI. e joIne sAthenA sainikoe paNa tenuM anukaraNa karavA mAMDayuM te tyAM sudhI ke, tene mera ane pAMdaDAM badhuM ya teDAI gayuM. ane jhADane ThuMThuM banAvI dIdhuM. rAjA jyAre bagIcAmAM jaIne pAchA pharyA tyAre teNe te AmravRkSanA TUMThAne joyuM. tyAre teNe maMtrIne pUchayuM ke, he rAjana! e khIleluM AMbAnuM vRkSa je ahIM hatuM te kyAM gayuM ? rAjAnI vAta sAMbhaLIne maMtrIe kahyuM-mahArAja ! juo A sAme dekhAya che eja e AMbAnuM jhADa che. rAjAe pharIthI maMtrIne pUchayuM-AnI AvI durdazA kaI rIte thaI? uttara ApatAM maMtrIe uttarAdhyayana sUtra : 3 123 Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahyu -svAmina! Ape prathama vRkSanA merane tADayA AthI Apane A rIte teDatAM joine sainikoe paNa ApanuM anukaraNa kayu", saghaLAe maLIne tenAM puSpa patra Adi teDIne tene A sthitie pahoMcADela che. cArA dvArA luTAyelA dhananI mAphka e bilakula zrI zebhA vagaranu manI gayela che. A prakAranAM maMtrInAM vacana sAMbhaLIne rAjAe vicAra karyAM ke, juo ! zrI-zAbhAnI caMcaLatA. je AmravRkSa theADAja samaya pahelAM peAtAnI AAbhAthI mANaseAnA manane AkaSI rahela hatuM. teja vRkSa atyAre zAlA vagaranu nI javAthI lokone enA tarapha jovAnuM mana paNa thatu N nathI. jema pANInA parapATA ane sadhyAnA raMga sthira hotAM nathI, Aja pramANe saMsAranA saghaLAM padArtho asthira ane vinazazIla che AthI AvI vinAzazIla rAjaya saMpattinuM have mAre kaMi kAma nathI, asthiranI sAthe karavAmAM AvelI prIti svaya asthiratAnuM kAraNa hAya che. AthI e saghaLAnA parityAga karavA temAM ja AtmAnu zreya che. AveA vicAra karavAthI rAjAte peAtAnA manathIja vairAgya jAgI gayA. ane eja vakhate emaNe peAtAnA hAthathI mAthAnA vALanA leca karIne zAsana deve Apela dorAvALI mukhavastrikA ane rajoharaNu Adi muniveSa dhAraNa karI apratibaddha vihAra karavAnA prAraMbha karyA. aMte temaNe samAdhimaraNathI dehane parityAga karI nagagati munirAje siddha gatine prApta karI A pramANe A ceAthA pratyeka buddha nagatinI kathA che. karakarUM dvimukha, nami ane nagagati e cAreya pratyeka yuddha mahAzukra nAmanA sAtamA devaleAkamAM puSpAttara vimAnamAM utkRSTa sattara sAgaranIsthitivALA banIne sAthe sAtheja tyAM utpanna thayA ane sAthe sAthe ja tyAMthI cavIne sAthe sAthe ja dIkSA laIne eka sAthe ja meAkSamAM gayA. // 47 | udAyana rAjarSi kI kathA tathA -'sorAyasaDho* ItyAdi ! anvayA -movIrAya saddo-sauvIrA-vRSama-sauvIra dezanA sarvottama rAjA saphAyo-vAcanaH udAyane cattaLa-cattA saghaLA rAjyanA parityAga karIne karIne ttvo-prati: munidIkSA aMgIkAra karI ane muLIcara-muniHgapat eja muni avasthAmAM rahetAM rahetAM temaNe sarvotkRSTa evI gati mukitane prApta karI, udAyana rASinI kathA A vakArano che-- A bharata kSetratAM siMdhu sauvira nAmanA eka deza che temAM vItabhaya nAmanu eka paTTaNa hatuM. tenA udAyana nAme rAjA hatA. e rAjA khUba ja puNyazALI hatA. uttarAdhyayana sUtra : 3 124 Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zaurya, audArya ane dharma Adi svabhAvika guNothI samanvita e rAjA vItabhAva Adi traNa tresaTha 363 punA tathA siMdhu sauvIra jevA mukhya seLa 16 dezanA adhipati hatA. mahAsena Adi dasa mugaTabaMdha vIra rAjAo upara emanuM Adhipatya hatuM. evA e udAyana rAjA pitAnI rAjyazrIthI evA zobhatA hatA ke, jANe bIja Indra ja kema na hoya emanI paTTarANInuM nAma prabhAvatI hatuM. je jainadharmanI upAsaka hatI ane caTaka rAjAnI e putrI hatI. prabhAvatI rANInA udarathI eka putra utpanna thaye jenuM nAma abhIci hatuM. rAjA udAyanane eka bhANeja hate jenuM nAma kezI hatuM. rAjAe abhIcine yuvarAja pade sthApita karyo hate. e samaye caMpApurImAM dhana dhAnyAdikathI samRddha e eka sonI rahete hate. jenuM nAma kumAranaMdI hatuM. striomAM ene khUba ja Asakita hatI. jyAM jyAM enI najare sArI rUpavatI kanyA jovAmAM AvatI ke te enI sAthe vaivAhika saMbaMdha karavAnI icachA karI late. ane e kanyAnA pitA vagerene 500 suvarNamudrAo ApIne e tenI sAthe lagna karI le che. A pramANe eNe 500 pAMcaso kanyAo sAthe pitAnAM lagna karela hatAM chatAM tenI kAma bhe gothI tRptI thaI na hatI. kharuM ja che. A saMsAramAM strI, dhana, bhojana ane jIvana A saghaLAthI koI paNa prANIne tRptI thatI nathI. teNe e saghaLI strIone eka staMbhavALA eka ja gharamAM rAkhela hatI AnuM kAraNa e hatuM ke "e keInI sAthe rakhene kyAM ya cAlI na jAya" AvA abhiprAyathI A vyavasthA teNe karela hatI. je samayanI A vAta che. e samaye samudranI madhyamAM AvelA paMcaula nAmanA dvipamAM vidyamAlI nAmanA keI eka viziSTa riddhivALA vyantaradeva rahetA hatA hAsa ane pravAsA nAmanI ene be devIo hatI. eka divasa e A banane devIenI sAthe koI sthaLe jaI rahela hatA tyAre mArgamAM ja enuM AyuSya pUruM thaI javAthI tenuM mRtyu thayuM, AthI e bane devIo khUbaja ciMtAtura banI ane pachIthI evo vicAra karyo ke, cAlo have ke viSayalelapI manuSyane ApaNA vazamAM karIe ke je ApaNe pati banI zake. A prakArano vicAra karIne e banne devIoe bhUmaMDaLa upara bhramaNa karavAne prAraMbha karyo. pharatAM pharatAM te caMpApurI nagarImAM pahoMcI ane tyAM pahoMcatAja temaNe e kAmI sonIne je tene jotAM ja eNe vicAra karyo ke, A amAro pati thavA lAyaka che. A prakArane nizcaya karIne te baMnee tene potAnuM parama manohara rUpa batAvyuM. sonIe manahara rUpane joIne enA tarapha mugdha banI gaye, ane te ene kahevA lAgyo ke-kahe ! tame kema cho? sonIne e praznane sAMbhaLIne e bane vilAsinI devIoe kahyuM ke, ame banne hAsA ane pravAsA nAmanI be mahaddhika devIo chIe, je tamArI amane maLavAnI IcchA hoya te tame amArA nivAsasthAna upara ke uttarAdhyayana sUtra : 3 125 Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je samudranI vacamAM AvelA paMcazaila parvata upara che, tyAM Ave, A pramANe kahIne e banne devIo vijaLInI mAphaka tyAMthI aMtardhAna banI gaI, sonI e bannemAM khUbaja Asakata banI gayela hovAthI ghaNA samaya sudhI e je dizA tarapha aMtardhAna thaI hatI te tarapha lAkaDAnA ThUMThAnI jema halyA calyA vagara ubho ubhe joto rahyo, A pachI tene vicAra thaye ke, have mane A saMsAra e hAsA ane prahAsA devIonA vagara AMdhaLAnI mAphaka zUnya jeja dekhAya che ahA! kevuM AnaMdaprada enuM rUpa hatuM ! e rUparAzInI sAme te A ramaNIonI kaI kiMmata nathI, ratnanI sAme je rIte kAcanA TukaDAthI samajadAra manuSyane saMteSa thatuM nathI e ja pramANe e anupama rUpa garvitAnI sAme mane A ramaNIonI jarA sarakhI paNa kiMmata lAgatI nathI. A kAraNe rUpanA navA mArgamAM mAre mATe bhramaNa karavAnuM saubhAgya je rIte prApta thaI zake e prakAre prayatna karavo joie. A prakArano vicAra karIne te sonI rAja darabAramAM pahoMce. rAjAnI sAme teNe ghaNI suvarNamudrAo bheTa mUkI ane kahyuM ke, Apa nagarabharanAM evI ghoSaNA karAvI daye ke, "je koI vyakti kumAranaMdI senIne jhaDapathI paMcazaila parvata upara pahoMcADaze tene e eka karoDa suvarNamudrAo Apaze ? rAjAe A prakAranI ghoSaNA karavAno Adeza Aye. e gheSaNa nagaramAM thaI rahI hatI tyAre tene eka vRddha nAvike pitAnA jIvananA bhege paNa tene pacala parvata upara pahoMcADavAnuM vacana ApyuM, sonIe paNa tene ghe paNa anusAra eka karoDa suvarNamudrAo ApI. nAvike A pachI pitAnI naukAne taiyAra karavAnuM zarU karyuM. jyAre naukA saMpUrNapaNe taiyAra thaI cUkI tyAre e nAvika potAnA putrone e suvarNa mudrAo ApIne rastAnA bhAtA mATenI egya vyavasthA karavAnuM sUcavyuM. jyAre bhAtA vagerenI saMpUrNa taiyArI thaI gaI tyAre sanIne ni kAmAM besADIne e nAvika cAlI nIkaLyA. cAlatAM cAlatAM keTalAka divase te ghaNe dUra nIkaLI gayA. ane AgaLa vadhavAno rarate jyAre vikaTa AvyA tyAre te nAvike sanIne kahyuM-zuM AgaLa kAMi dekhAya che? sonIye kahyuM, hAM kAMIka kALI cIja dekhAya che. tyAre nAvike, A samudranA kinArA upara parvatanA mULa pradezamAM ugeluM e vaDanuM vRkSa che. je cheTethI kALuM dekhAya che. tame have e dhyAnamAM rAkhaje ke, jyAre A nikA e jhADanI nIcethI pasAra thaIne AgaLa vadhaze eTale A vartamAM phasAI jaze. AthI nikA jyAre jhADanI nIce pahoMce ke, tarataja to ThekaDo mArIne e vaDalAnI DALane pakaDI leje. ane e jhADa upara caDI jaje. ahIMthI tamane paMcala parvatane mArga hAtha lAgI jaze. rAtrInA vakhate ahI parvata upara bhAraMDa pakSI Ave che ane rAtanA rahe che. savAra thatAM te AhAranI zodhamAM paMcazaila parvata upara pahoMce che. bhAraMDa pakSIonI oLakhANa e prakAranI che ke, ene be moDhAM hoya che. ane traNa paga hoya che. tame e bhAraMDapakSIomAMthI koI eka bhAraMDapakSInA pagane vastrathI tamArA zarIra sAthe bAMdhI leze. A pramANe karavAthI e pakSInI sAthe uDIne tame paMcala dvipamAM pahoMcI jaze. huM paNa tamArI sAthe cAlata. paraMtu mArI vRddhAvasthA hovAthI mArAmAM uttarAdhyayana sUtra : 3 126 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eTalI zakita rahela nathI ke huM kUdako mArIne vaDalAnI DALane pakaDI zakuM. huM to A naukAnI sAthe ahIMja khalAsa thaI javAno chuM kemake, e vaDalAnAM vRkSathI jyAM naukA AgaLa vadhaze ke te niyamathI mahAvamAM phasAI javAnI ane mArUM mRtyu thavAnuM ja A pramANe vRddha nAvika tenI sAthe vAtacIta karI rahela hate. ane naukA AgaLa vadhI rahela hatI tyAM vaDalAnuM vRkSa AvI gayuM. sonIe jhaDapathI kUdIne enI DALane pakaDI lIdhI. A tarapha naukA jyAre thoDI AgaLa vadhI ke, te samudranA vamaLamAM sapaDAI gaI nAvika ane naukA bane ethI naSTa thayAM vaDalAnI DALane pakaDIne upara caDI gayela senI vRddhanAvike batAvelA raste cAlI nIkaLyo ane enI sUcanA pramANe vartavAthI pitAnA icchita sthAna paMcazala dvipamAM pahoMcI gaye. bhe gamAM utsukatA dharAvatA e sanIne potAnI pAse AvI pahoMcelA joIne hasA ane pravAsAe tene kahyuM-tamo A manuSyanA zarIrathI te amArI sAthe rahI zako tevuM nathI AthI evuM kare ke, ahIMthI tame potAnA ghera pAchA jAva ane tyAM jaI potAnuM saghaLuM dravya dIna anAthAne vaheMcI daIne agnimAM praveza kare. Ama karavAthI tame A dvIpanI zrInI sAthe sAthe amArA pati banI zakaze. juo kAna jyAMsudhI viMdhAvAnI vedanAne sahana nathI karatA tyAM sudhI tene sonAnI saMgata prApta thatI nathI. tathA sonuM paNa jyAM sudhI agninA kaSTane sahana karatuM nathI tyAM sudhI tene maNInI saMgata maLI zakatI nathI. A mATe Apane je amArI sAthe saMgata karavAnI abhilASA hoya te Apa amArA nimitte ATaluM kaSTa avazya sahana kare. tyAre ja tamArA ane amAro saMga banI zake tema che. e sivAya nahIM. devIonAM A prakAranAM vacana sAMbhaLIne se nIe kahyuM ke, have huM ghera pAcho kaI rIte jaI zakuM? AthI sanInI paravaMzatAnuM dhyAna karIne kAmAghIna banelI e bane devIoe te senIne enA ghera pahoMcatuM karI dIdhuM. sanIne caMpApurImAM pAcho Avelo joI le ke tene pUchayuM ke, paMcazala dvipathI tame pAchA kema AvI gayA ? tyAMnA samAcAra saMbhaLAve. tyAM zuM vicitratA joI? jyAre lokoe A pramANe pUchyuM tyAre te emane "hAsA prahAsA " kayAM che? A pramANe vAraMvAra kahevA lAgyuM. ane agnimAM praveza karIne maravA mATe paNa taiyAra thaI gayo. jyAre A prakAranI enI sthiti enA nAgila nAmanA zrAvaka mitre joI tyAre e tene kahevA lAgyuM ke, mitra ! tame pote ja buddhimAna che to pachI AvuM kupurUSocitA kAma karavA kema taiyAra thayA che? jema siMhanA mATe ghAsanuM bhakSaNa karavuM ucita nathI manAtuM e ja pramANe ApanA jevI buddhimAna vyakitanuM A prakAranuM maraNa barAbara nathI. juo mitra ! A manuSyabhava punyanA bhAre udayathI maLe che. Ane meLavIne paNa je manuSya tuccha bhega sukhanA nimitte Ane I bese che te viDUrya maNIne vecIne kAcane kharIde che. tamane je kAma sukhanI ja IcchA hoya te tame kalpavRkSanI mAphaka saghaLA sukhone ApanAra jIna dharmanuM zaraNuM kema nathI svIkAratA ? A dharma dhananI IcchA karanArane dhana, kAmanI IrachA karanArane uttarAdhyayana sUtra : 3 127 Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAma, svargAthanA mATe svarga ane mekSAthIne mATe mokSane Apana ra che. A prakAre mitranA samajAvavA chatAM paNa mohathI teNe enI vAtane na mAnI ane Akhare bakarInI lIMDIone tathA chANane Dhagalo karI tene saLagAvIne e agnimAM e kadI paDo. agnie tene jota jotAmAM baLIne khAkha karI nAkhyuM. A rIte e akAma nijAnA prabhAvathI marIne vidyummAlI nAmane vyaMtaradeva thaI gayo. agni maraNathI marelA pitAnA mitra kumAranaMdIne joIne nAgilanA cittamAM saMsAra pratye udAsinatA AvI gaI ane teNe vicAra karyo ke, jue keTalA AzcaryanI vAta che ke, je sulabha upAthI maLI zake che tevA bhegAdikanI prAptinA arthe mUDha mANaso rAta divasa duHkhI thayA kare che. paraMtu caturva pradAyI chanadharmanuM zaraNu aMgikAra karavA taiyAra thatA nathI ! AvA mUDhanuM paNa kyAMya koI ThekANuM che? AvA prakArane vicAra karIne nAgila zrAvaka, subhadrAcAryanI pAse jaIne dIkSA aMgIkAra karI lIdho. sAdhu dharmanA samyak paripAlananA prabhAvathI jyAre te aMtakALe samAdhImaraNa pUrvaka maryA tyAre bAramA devaleka ayuta svargamAM deva thayA. tyAM utpanna thaIne avadhijJAnathI pitAnA mitranI paristhiti jANIne tene saMbaMdhita karavAno vicAra karyo. te parama dedipyamAna rUpa laIne tenA mitranI pAse pahoMcyA. mitre jyAre A navIna vyakitane pitAnI pAse Avela joI tyAre atyaMta acaMbAmAM paDI gayuM. tenA tejane sahana nahIM karI zakavAthI te vidyummAlI deva tyAMthI bhAgavA lAgyA. jyAre te deve tene bhAgato ke tarataja pitAnA tejane saMkucita karI lIdhuM ane tene kahevA lAgyA ke, are! tuM kyAM bhAge che? zuM mane nathI oLakhato? tyAre vighanmAlIe tenI vAta sAMbhaLIne kahyuM-zakrAdika dene koNa nathI jANatuM. zrAvakanA jIva deve jyAre e joyuM ke, te asvastha banI cUkI che tyAre pitAnA AgalA bhavanuM svarUpe pragaTa karIne tene kahevA mAMDayuM ke, huM tArA pUrvabhavane mitra nAgila zrAvaka chuM. bhogAnI kAmanAne vaza thaIne jyAre tene bALamaraNathI marate je tyAre e sthitie mArAmAM ekadama parivartana ANyuM. meM teja samaye saMsArathI virakata thaIe dIkSA aMgIkAra karI, ane ghatenuM vizuddha pAlana karavAthI aMtakALe samAdhI maraNadvArA dehano tyAga karIne huM acuta svargane deva banela chuM. tane yAda hevuM joIe ke, jyAre bALamaraNa dvArA tArA prANonI tuM AhutI ApI rahyo hato tyAre meM tane keTale samajAvyo hato para tu teM mArI eka va ta paNa mAnela na hatI. enoja A prabhAva che ke, tuM marIne vyaMtaradeva banela che, je te jIne kahela dharmane Azraya svIkAryo hota te mArA jevI sthitine bhe gavanAra banI jAta. acuta svagIya devanAM A prakAranAM vacana sAMbhaLIne prabuddha thayelA vidyanmAlI deve kahyuM ke, have je thayuM te thayuM. tene vicAra karavAthI zuM lAbha! have to Apa mane e raste batAve che, jenA upara cAlavAthI paralekamAM mAruM kalyANa thAya, vidyAnmAlInI A prakAranI vAta sAMbhaLIne nAmila zrAvakanA jIva deve uttarAdhyayana sUtra : 3 128 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tene kahyuM--sAMbhaLe to evo upAya kare ke jenAthI jana dharmane pracAra thAya. AnAthI tamArU pale kamAM kalyANa thaze. A pramANe samajAvIne te deva atardhAna thaI gayA, - e devanA aMtardhAna thaMvA pachI vighanmAlIe vicAra karyo ke, huM kyA upA thI jIna dhamane pracAra karUM? e ka upAya che ke, jenuM avala bana karavAthI jainadharmano pracAra thaI zake ? A pramANe vicAra karatAM karatAM tenA manamAM AvyuM ke. tenuM kAraNu rAjA hoI zake che. kAraNa ke, "jevA rAjA hoya che tevI tenI prajA banI jAya che" A nIti che. A kAraNe koI prabhAvazALI rAjane zrAvaka banAva joIe. ke tene joIne bIjA rAjAo ane tenA prajAjane paNa zrAvaka banI jAya e vicAra karIne teNe potAnI upaganA prabhAvathI vItabhaya pATaNanA adhipati tApasa bhakata udAyanane jANyA, tene zrAvaka banAvavA mATe teNe A pramANe upAya karyo-pahelAM caMdananA lAkaDAnI eka peTI banAvI ane tenI aMdara sade rakamukhavastrikA ane rajoharaNa AdirUpa muninA vezane temAM rAkhI dIdhe. pachI tene badhI bAjuthI baMdha karI dIdhI. evAmAM eka ghaTanA tenA jovAmAM AvI ke samudramAM cha mahinAthI utpAtanA kAraNe eka vahANa Ama tema cakA laI rahyuM che. tenI aMdara beThelA saghaLA e pitAnA jIvananI AzA choDI dIdhI che. tenI aMdara jeTalA yAtrIo hatA te saghaLA pitAnA jIvananI ghaDio gaNI rahyA hatA. kayAre te vahANa uMdhu vaLI jAya ane jIvana samApta thaI jAya te koI jANatuM na hatuM A ghaTanAne joIne vighanmAlIe pitAnA prabhAvathI utpAtane zAMta karI dIdhA. utpAta zAMta thavAthI badhAne khUba harSa thayo. vyaMtaradeve utpAta zAMta thatAM ja pitAnI jAtane pratyakSa pragaTa karI dIdhI. te lokoe tenI khUba stutI karI. aMtamAM vidyamAlIe potAnI piTI temane daIne temane kahyuM ke, juo A mArI lAkaDAnI peTI che tethI tame loko tene laI jaIne vItabhaya pATaNanA rAjA udAyanane te Apajo, ane mArAvatA tene e kahejo ke temAM pravrayAnAM upakaraNa che. e je saMpradAyanAM che e sa pradAyanA pravartakanuM nAma laIne je AnA upara kuhADAne AghAta karavAmAM Avaze to paNa e khulaze nahIM ane tenA upara paDanAra kuhADo poteja bUTho thaI jaze. jethI jenA nAmanA prabhAvarcI A peTI khUlI jAya. tene sAcA zreSTha deva mAnavA ane emane pravartAvela dhama ja sAce dharma che. ane te tamAre pAlana karavA gya che. A prakAre te vidhummAlI deve rAjAne pitAne saMdezo mekalAvyo. sAthamAM evuM paNa kahyuM ke, mane pUrepUrI AzA che ke, cha mahinAnA A upadravane zAMta karavAnA upalakSyamAM mAro A saMdeza rAjAne pahoMcADavAmAM tame pramAda nahIM kare. vidyamAlIne A saMdezo sAMbhaLIne te saghaLA lokoe peTIne rAjA sudhI pahoMcADavA te devane vizvAsa che ane kahyuM ke, Apa vizvAsa rAkho ke Ape dIdhela A uttarAdhyayana sUtra : 3 129 Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadezeA rAjA sudhI avazya pahoMcADIzuM. te leArka taraphathI A pramANe vIkAra karAyA pachI e deva tyAMthI aMtardhyAna thai gayA. e naukAnA pravAsIe e pachI samudranA kinAre nivighne paheAMco gayA ane tyAMthI cAlIne vItabhaya pATaNamAM jaIne vidyungAlIdeve ApelA sa MdezAne kahIne te dArU-peTIne te leAkAe rAnna udAyanane ApI. Aje A peTIne khelavAmAM Avaze. A vRttAMtane sAMbhaLIne tyAM ghaNAM brAhmaNe| AvI pahoMcyA ane temAMthI keTalAka ema kahevA lAgyA " je A saMsAranA sRSTA che tathA svasRSTa vedanA je sarva prathama RRSaone upadeza Ape che evA te devAdhideva brahmAnA saMpradAyAnugata veza A peTImAM che. temanuM nAma levAthI A peTI khUlI jAya. evuM kahIne jyAre te leAkeAe tenA upara kuhADAnA ghAta karyo ke te samaye te kuhADA zAstranA bhUlI javAthI jema patinI buddhi kuMThita khanI jAya te pramANe buThTho thai gayeA, keTaloka ema kahevA lAgyA "je yuganA aMtamAM peTanI aMdara saghaLA vizvane dhAraNa kare che tathA vizvadrohI rAkSasAne je nAza kare che te brahmAMDa rakSaka viSNu sa'prahAya anugata veza AmAM che, mATe temanuM nAma levAthI A peTI khUlI jaze. Avu kahIne jayAre te leAkeAe viSNunuM nAma laIne te upara kuhADAnA dhA karyA tyAre tenI zakita evI muThThi thai gaI ke je prakAre nadInA pravAhamAM agninI zakita harAI jAya te pachIthI keTalAka mAthusAe tIkSNa kuhADAne laine e pramANe kahevA lAgyA ke, " je devAnA paNa deva che tathA vizvayAnI ane ayAnIja che evA sakaLa kAraNabhUta mahAdevanA saMpradAya anugata veza AmAM che. tethI e mahAdevanA aMzata brAhmA ane viSNu che. jethI temanA nAmanA prabhAvathI A peTI ughaDI jAva. evuM kahIne jyAre tenA para te leAkAe kuhADAnA AdhAta karyo tyAre je prakAre siMhanI puMchaDIthI giritaTa bheAtA nathI te pramANe te peTI paNa tenAthI tUTI nahIM. AthI leAkeAmAM bhAre Azcarya thayuM. A vRttAMtane jyAre rANI prabhA vatIe sAMbhaLyu tyAre te tyAM AvI pahoMcI teNe peAtAnA hAthamAM kuhADAne laine evI amRtApama vANIthI kahyu` ke, " je rAga dveSa ane meha Adi vikAre thI sarvathA rahita che tathA A saMsArarUpa samudrane jee pAra karI gayA che, je saghaLA bhavya prANIonA eka mAtra AdhArabhUta che tathA sarva devAnA paNa abhideva che. sajJa ane jIna che temane mArA namaskAra emanA ja saMpradAya anugata veza AmAMche. temanA puNya nAma smaraNathI mA peTI ughaDI jAya ema kahIne jayAre teNe kuhADIne e dArU peTIne sparza karAvye eTalAmAM ja te kuhADonA sparza mAtrathI sUryanA kiraNanA sparza mAtrathI jema kramaLa khUlI jAya che tema te ughaDI gai. te khUlatAM je sadhaLAne ghaNuM ja Azcaya thayu ke, tenI aMdara teA sorakamukhastrikA 39 16 ', uttarAdhyayana sUtra : 3 130 Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane rajoharaNa Adi muniveza che. rANI prabhAvatIne e samaye je apUrva Ana thayA je vacana tIta che. udAyana rAjAe te samayathI jInadevane sAcA deva mAnavAnI zarUAta karI dIdhI ane temAM daDhattara bhakti jAgRta thaI rAkhae dareka rIte jIna dharmanA pracAra karavAmAM peAtAnI saghaLI zaktio kharcavA mAMDI. A pramANe patine jInadharmanI ArAdhanA karavAmAM ane tenA pracAra karavAmAM tatpara joIne rANI prabhAvatIne apAra AnaMda thavA lAgyA. eka divasa jayAre rANI prabhAvatI sAmAyika karavAne taiyAra thaI rahela hatI tyAre peAtAnI jINuzI sadAraka muhapattine joine dAsIne kahevA lAgI-dAsI ! mArI A sadAraka muhapatti aNuzI thaI gayela che. AthI Aje navI muhapatti lAvIne mane Ape. dAsIe e vAta sAMbhaLIne rANIne rakta saderaka muhapatti lAvIne ApI. rANIe jayAre tena joi tyAre teNe ene kahyu-dAsa ! sAmAyika jevA dhama kAya mAM rakata vastrane upayAga karavAmAM AvatA nathI. chatAM paNa te Ama karyuM. jA, khIjI mukhavastrikA lai Ava. Avu kahIne rANI prabhAvatIe dAsIne hAthathI dhakko mAryA. manavA kALe rANInA hAthane dhakko lAgavAthI te paDI gai ane tenuM prANa paMkherU uDI gayu. dAsInI A dazA joine rANI prabhAvatI khUbaja duHkhI thai A samaye tenA manamAM evA vicAra Avyo ke, A niraparAdhI dAsInI hatyA mArAthI thai che tethI meM mArA vratane khaMDita karyu che. saMsAramAM vrata khaDita vyakitanuM jIvana kAi kAmanu rahetuM nathI. jethI have mAre jIvavAthI zuM lAbha ? kAraNa ke, je vivekIhAya che te vratabhaMga thavAthI pAtAnA jIvananA pira ja tyAga karI de che. AthI huM anazana karIne mArA pApanuM prayazcitta karU emAM ja mArI bhalAI che. A pramANe vicAra karIne rANIe pAtAnA abhiprAya rAjA udAyanane kahyo. A sAMbhaLIne rAjAe kahyuM devI! e te tuM jANe che ke. mArUM jIvana tAre AdhIna che. tuM nahu ... hA tA huM eka kSaNa paNa jIvita rahI zaku nahI. evI sthitimAM A anazana vratathI tane DhAi lAbha nathI. rANIe jyAre rAjAne pAtAnAthI pratikULa joyA tyAre rAjAne aneka rIte saMsAranI anityatA samajAvI pAne anukULa anAvI lIdhA. rAjA jyAre anukULa khano gayA tyAre rANIe anazanavrata dhAraNa karavAnA vicAra karyAM. paraMtu rAjAe pharIthI rANIne e pramANe kahyu-devI huM' tamArA A vratanI anumedanA tyAre karI zaku ke, jyAre tuM deva paryAya prApta karIne mane A ta dhama mAM pratiSThita karavAnI pratijJA kare. rANIe rAjAnuM vacana mAnI lIdhuM. ane cavidha AhAranu pratyAkhyAna karyuM. e anazana vratanI ArAdhanAnA prabhAvathI marIte te svargamAM paheAMcI gaI. svarganI prApti chavA mATe jainadhama nI AzadhananA AnuSaMgika phaLarUpa mAnavI joIe. rANI jyAre svaga leAkamAM jaIne devInA paryAyathI utpanna thaI tyAre teNIe rAjAne svapnamAM jainadharmanI viziSTatA vAraMvAra samajAvI, paraMtu rAjAnA hRdayamAM tapasvIo uttarAdhyayana sUtra : 3 131 Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tarapha je bhakita hatI te ochI na thaI kharUM che ke, prANIone dRSTira ganI nIlerAganI mAphaka dukheMca hoya che. A devIe eka samaya tapasvIomAMthI rAjAne anurAga dUra karavA mATe pote ja tApasanuM rUpa laIne rAjAne mATe ghaNAM ja amRtamaya phaLe lAvIne ApyAM rAjAe jyAre tene cAkhyAM to tene tenA svAda ekadama AnaMdaprada lAgyo. ane khAIne te ghaNA ja khuzI thaIne te AvelA tapasvIne kahevA lAgyA. tapasvIna ! kaho to kharA che, AvAM phaLa kayAM utpanna thAya che, sAMbhaLIne tApase kahyuM -Ajana ! ahiMthI thoDe dUra amArA AzramamAM AvAM jana durlabha phaLa ghaNAMja che. rAjAe jayAre A vAta sAMbhaLI tyAre e phaLanI cAhanAthI AkRSTa thaIne te tApasanA Azrame gayA. AnA pahelAM e devIrUpa tApase potAnI daivIzaktinA prabhAvathI tApasa Azrama ane tapasvIone tyAM banAvyA hatA. jayAre te rAjAnI sAthe Azrame pahoMcyA tyAre te devI kalipata tApoe tene kahyuM-" are ! tame koNa cho, ane ahIM zA mATe AvyA cho?" A pramANe krodhAvezathI bolatAM bolatAM te leke rAjAne mAravA mATe taiyAra thaI gayA. rAjAe jyAre temane Avo vahevAra joyo tyAre manamAM vicAryuM ke, saghaLA tApasa leko duSTa che. emanI sAthe paricaya rAkha yogya nathI. A prakAranA vicArathI bhayabhIta banIne te pitAnA nagaranI tarapha bhAgavA mAMDe, tene bhAgate joIne tApasa paNa tenI pAchaLa pAchaLa deDayA. deDatA e rAjAne te jaMgalamAM keTalAka muni najare paDyA. jethI rAjAe ghaNA jorathI raDe pADIne kahyuM. mahArAja Apa ko mane A pApakArI tApathI bacAve. huM ApanI zaraNamAM Avela chuM. rAjAnI vAta sAMbhaLIne munioe kahyuM-rAjana ! gabharAva nahI. have jyAre tame amArI zaraNamAM AvI cUkyA che te, kaI paNa prakArane tamArA mATe bhaya nathI. A pramANe jyAre te munioe rAjAne kahyuM te, e devIe pitAnA prabhAvathI utpanna karelA tApase tyAMthI pAchA vaLI gayA. munionA zaraNamAM AvelA A vItabhaya pATaNanA adhIzvarane karNone priya lAge tevAM amRtatulya vacanothI jainadharmane upadeza saMbhaLAvyo. upadeza sAMbhaLIne rAjA pratibuddha thaI gayA temaNe tyAMne tyAMja zrAvaka dharmane aMgikAra karI lIdhuM. prabhAtamAM meghanI gajanA je dene upAya niSphaLa thatuM nathI. A pachI e devI rAjAne jainadharmamAM sthira karIne ane pitAnuM svarUpa pragaTa karIne pitAnA sthAne cAlI gayAM. A prakAre rAjA zrAvaka dharmamAM daDha thaI javAthI temanA anuyAthI bIjA rAjA tathA temanI saghaLI prajAe zrAvaka dharmane svIkAra karI lIdhA. eka samayanI vAta che ke, kaI vidyAdhara zrAvaka vairAgya bhAvanAthI vAsita aMta:karaNavALa banIne bhagavAna mahAvIra prabhunI vaMdanA karavA mATe AvI rahelA hate cAlatAM cAlatAM rastAmAM tene vItabhaya pATaNa AvyuM. te tyAM AvIne rAjAne mahemAna thaye. kama saMjoge te tyAM pahoMcatAMja mAM paDaye. rAjAnI eka dAsI hatI jenuM nAma kubajA hatuM. teNe e zrAvakanI sevA pitAnA pitAnI mAphaka uttarAdhyayana sUtra : 3 13ra Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karI. AthI enI mAMdagI cAlI gaI A vidyAdhara zrAvakanI pAse ekaso goLIo hatI jenAthI saghaLA abhISTanI siddhio thatI hatI. e zrAvakee saghaLI gALiyo e kubajA dAsIne ApI dIdhI. ane pravajyA grahaNa karavA mATe te pote bhagavAnanI pAse cAlyA gayA. kujA dAsIe e goLI mAthI eka goLI huM senAnA vaNa jevI banI jAuM" evA abhiprAyathI khAdhI to te eja vakhate senAnA jevA raMgavALI banI gaI. ane tethI suvarNa gulIka evuM enuM nAma paNa paDI gayuM. Doka kALa vItyA pachI cAre bAjue phelAyelI e vAtane sAMbhaLIne caMDaprodyatane tene belAvavA mATe pitAnA dUtane mokalyA. e date vItabhaya pATaNamAM AvIne suvarNa gulIkAne kahyuM ke huM avaMti nareza caMDa pradyatana taraphathI tamArI pAse Avela chuM. jethI tamo mArI sAthe avaMti cAlo. A prakAranuM dUtanuM vacana sAMbhaLIne suvarNa gulIkAe kahyuM ke A nIti che ke, koI strI pahelAM nahIM joyela purUSanI pAse pitAnI meLe jatI nathI. AthI je caMDaadyatana rAjA ahIM Ave te huM tenI sAthe AvuM. e sIvAya nahIM. A prakAranuM suvarNagulIkAnuM kahevAnuM sAMbhaLIne dUta pAcho avaMtI cAlI gaye. ane caMDapradyotana rAjane suvarNayulIkAe je kAMI kahyuM hatuM te saghaLuM kahyuM. caMDapradyotanA dUta sAthe AvelA suvarNa gulIkAnA pratyutarane sAMbhaLIne avaMtithI te potAnA gaMdha hastI analagirI hAthI upara savAra thaIne cA. cAlatAM cAlatAM rAtrInA samane gupta rIte te vitabhaya pATaNa pahoMcyo. tyAM AvatAM ja te suvarNayulIkAne gupta rIte maLe. rAjA tene hAthI upara besADIne ujajayInI laI gaye. analagirI hAthI vItabhaya pATaNamAM Avela hatuM tyAre teNe tyAM maLamUtra kareluM gaMdhane suMghatAM ja tyAMnA saghaLA hAthIo mada vagaranA thaI gayA ane gaMdha hastI je dizAmAM gaye ja dizA tarapha saghaLA hAthI suMDhane uMcI karIne moDhuM phADI rAkhIne jotA jotA ubhA hatA. savAra thatAMja mahAvatee jyAre A dekhAvane joye. ane hAthIone madavagaranA bakarInA jevA joyA tyAre sabrAMta banIne rAjAnI pAse deDI gayA. ane A saghaLA samAcAra temaNe rAjAne saMbhaLAvyA. rAjAe jyAre hAthIonI AvA prakAranI dayAmaya sthiti sAMbhaLI te temaNe turata ja hAthIonI cikitsA karavAvALA vadone hAthIonI cikitsA karavA mATe mokalI ApyA. teoe tyAM pahoMcIne ghaNI ja sAvadhAnIthI cikitsA karIne te hAthIne mULa sthitimAM lAvI dIdhA. pachIthI rAjA pAse jaIne temaNe e pramANe kahyuM-mahArAja ! ApanA A saghaLA hAthI gaMdhahAthInA maLamUtranI gaMdhane suMghavAthIja nirmada thayA che. A sivAya AvA rogathI samaDAI javAnI keI paNa saMbhAvanA rahetI nathI. gaMdhahastInA adhipati je A samaye kaI paNa hoya to te eka caMpradyota rAjAja che khabara paDe che ke, temane e hAthI rAtrInA vakhate ahIMyA Avela che. jyAre AvI vAta te vaidarAje uttarAdhyayana sUtra : 3 133 Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te rAjAne kahI rahyA hatA ke, eTalAmAMja nagara nivAsIoe potAnA nagaramAM tenA pagalAne joIne te hAthInu Avavu. rAjA pAse jAhera karyuM. rAjA A vAtathI jANakAra banIne pAtAnA rAjapurUSone kahevA mAMDayA-jIe capradyotana ahI' kevI rIte AvyA ? A samaye rAjamahelanI eka dAsIe AvIne rAjAne khabara ApI ke mahArAja ! suvaNuMgulIkA dekhAtI nathI. e samAcAra sAMbhaLatAMja rAjAnA dilamAM nakkI thaI gayu ke, avazya sutra gulIkAnuM haraNa karavA mATeja caDapradyotana ahI Avela haze. A prakAra vicAra karIne tenA AvA ni Mdita kRtyathI krodhita banIne rAjAe te samaye peAtAnA eka dUtane samAcAra pahoMcADhavA caMDapradyotana pAse mekalyA. dUte tyAM jaIne ca'pradyotanane kahyu'-rAjana ! jenA parAkramathI bhalabhalA zatrue tenAthI dabAine zaraNAdhIna banela che tevA mahApratibhAzALI udAyana rAjAe mane sa MdezA pahAMcADavA ApanI pAse mekalela che ke, tame amArA nagaramAM cAranI mAphka AvIne mArI suvarNAMgulIkA dAsInuM haraNa karI gayela che. te kAma sArUM nathI karyuM, enuM pariNAma khUbaja kharAkha Avaze, je cAra hAya che te nIti anusAra daDane pAtra ja heAya che. tameA nilajja banIne AvA kRtyamAM pravRtta thayA aa tA pachI tameAte phreMDa zA mATe ApavAmAM na Ave ? A saghaLA vicArAthI huM tamane zikSA ApavA mATe tamArA nagara upara caDAi karIza. AthI tame laDAI mATe taiyAra raheze. A prakAranA udAyana rAjAe meAkalelA samAcAra nUtanA mADhethI sAMbhaLIne caMDapradyotana rAjAe krodhamAM AvIne dUtane kahyuM ! zuM tame jANatA nathI ke, je rAjA samatha hAya che te, cAhe tenA ratnanuM haraNa karI zake che. temAM lajajAnI kAi vAta nathI, me' evuM ja karela che. AthI udbhAyana rAjAnA dAsI ratnane haraNa karavAvALA mane nirlajja matAvavA e ucita nathI. have rahI yuddha karavAnI vAta te jaine temane kahI do ke, pati sAthe mAthuM TakarAvanAranu ja mAthuM phUTe che. parvatanuM' kAMi bagaDatuM nathI. bicArA udAyanamAM evI kai zakita che ke, te mArA sAmanA karI zake? zuM tene khabara nathI ke, mArA gaMdhahAthInI sAme paryaMta paNa TakI zakatA nathI. to pachI udAyananA mAmulI hAthIenuM te zu sAmarthya che ke, je enI sAme Takakara lai zake, ? chatAM paNa jo tene yuddha karavAnI ummIda thai rahI hoya te tene mATe mArU AmatraNu che. yAda rAkhajo ke, te ahIthI jIvatA jaI zakaze nahI. niyamathI mRtyunA atithi anIne ja pAchA jaze. A prakAranA caMDapradyotananA sa MdezAne sAMbhaLIne kRta vItabhaya pATaNa pAche ryAM ane udAyana rAjAne akSarazaH je kAMi caDapradyotane kahyuM hatuM te kahI saMbhaLAvyu. tathA e paNa kahI dIdhuM ke, mahArAja caMDapradyotana ApanI sAthe yuddha karavA mATe taiyAra thaI rahela che. te peAtAnA anyAyane paNa nyAyanIja tulA upara tALI rahela che. AthI evI anyAyI vyakitanA mada avazya utAravA joie. dUtanI vAta sAMbhaLIne turataja rAjAe yuddhanI gheSaNA karAvI dIdhI. senApatine evA paNa Adeza ApyA ke, ApaNA anuyAyI je dasa rAjA che tene paNa A saMdezA paheAMcADI do. jethI tee paNa peAtAnI senAne sAthe laIne ApaNI sahAyatA mATe uttarAdhyayana sUtra : 3 134 Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taiyAra rahe. A prakAranI saghaLI ucita vyavasthA karIne rAjA udAyana jeTha mahInAmAM sainya sahita mugaTa baMdha te dasa rAjAone tathA potAnA sainyane sAthe laI avaMtInI tarapha cAlI nIkaLyA. udAyananA cAlatA e sainyathI uDelI dhULathI cAre dizAo dhULathI gherAI gaI hatI A pramANe bhAre ADaMbara sAthe cAlIne udAyana rAjA keTaleka sthaLe daramajala mukAma karIne marUbhUmimAM jaI pahoMcyA. tyAM pANInI kheMca hovAne kAraNe e pradezamAM pANI maLavuM durlabha hevAthI rAjAnA keTalAka sainike pANI na maLavAthI jyAre machita banI gayA tyAre rAjAe te samaye prabhAvatI devInuM smaraNa karyuM. AthI teNe tyAM AvIne agAdha jaLathI chalachala bharelA tathA kamaLothI suzobhita traNa jaLAzayanI racanA karI dIdhI, rAjAnA sainike e jaLAzayomAM mana mAnyuM jaLapAna karyuM ane svastha thaIne pachI te AgaLa cAlayA. annanA vagara te prANI kaIrIte jIvI zake che paraMtu pANI vagara jIvI zakAtuM nathI. jyAre rAjAnI e ciMtA zAMta thaI tyAre devI rAjAne pUchIne pitAnA sthAna upara cAlI gaI. cAlatAM cAlatAM rAjA ujInI pAse paha cI gayA ane pitAnA taMbu tyAM ubhA karAvI dIdhA. rAjAe e samaye vicAra karyo ke A saMgrAmamAM bane taraphanA ddhAone vyarthamAM ja vidhvaMsa thaze. AthI ucita te e che ke, mArUM ane caMDapradyotananuM ja sAma sAmuM yuddha zA mATe na thAya? A prakAranA vica rathI rAjA udAyane pitAnA eka dUtane rAjA caMDapradyotananI pAse saMdezo laIne meka, dUta rAjA udAyanane saMdezo laIne rAjA caMDapradyotana pAse pahoMcyA ane rAja udAyanane saMdeza saMbhaLAvyo ke "niraparAdhI sainikeno vinAza sarvathA anucita che. AthI huM ane tame bannenuM ja yuddha thAya te ThIka che" Ama kahI dIdhuM. tathA sAthe evuM paNa kahyuM ke, mahArAja udAyana rAjAe evuM paNa pUchAvyuM che ke, Apa ratha upara, ghoDA upara ke hAthI upara caDIne yuddha karavA cAho cho athavA te bhUmi upara rahIne ? jevuM Apane ThIka lAge tevuM Apa kare paraMtu AnA khabara amane avazya avazya mokalAvaje. jethI ame paNa e pramANe yuddha sthAna upara pahoMcIe udAyana rAjAnA dUtano moDhethI AvA prakArane saMdeze sAMbhaLIne caMDapradyotane kahyuM- he dUta! tame jaIne tamArA rAjAne kahI de ke huM rathamAM besIne ja yuddha karIza. dUte caMDapradyotananA A samAcAra rAjA udAyanane kahI saMbhaLAvyA. bIje divase rAjA udAyana yuddha mATe taiyAra thayA ane ratha upara besIne yuddha bhUmi upara jaI pahoMcyA paraMtu kuTilamati caMDapradyotane vicAra karyo che. je haM rAjA udAyananI sAme rathamAM besI yuddha karavA jAuM te mAre vijaya thavo asaMbhava che AthI analagiri hAthI upara caDIne ja yuddha karavuM ucita che. AvA prakArano vicAra karI caMDapradyotana anilagiri hAthI upara besIne yuddha bhUmI upara pahoMcaze. A pramANe caMDapradyotanane yuddha bhUmI upara Avela joIne udAyane kahyuM-are juThuM bolanArA ! tame pratijJA bhraSTa kema thaI rahyA cho! je rathane cheDIne hAthI upare caDIne AvyA che. chatAM paNa yAda rAkho ke tamArI uttarAdhyayana sUtra : 3 135 Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kuzaLatA nathI. A pramANe kahIne udAyana rAjAe pitAnA rathane maMDalAkAra phera. caMDapradyotane paNa pitAnA hAthIne enI pAchaLa pAchaLa deDAvyA. jema jema hAthI deDavA mATe pagane upADavA lAgyo tema tema udAyane pitAnA tIkSaNa tIre dvArA enA e pagalAnuM vedhana karavAnuM zarU karyuM. A pramANe caraNethI ghAyala banela e gajarAja AkuLa vyAkuLa thaIne yuddha bhUmIne choDIne bhAgavA mAMDayo. hAthIne bhAgate joIne udAyane hAthInI pITha upara beThelA caMDapradyotanane yukitathI pAza nAkhIne nIce pachADI dIdhuM. ane pachI agnimAM tapAvelA loDhAnAsaLIyAthI tenA mastaka upara "A dAsI pati che" A prakAranA akSarene aMkita karAvI dIdhA. pachIthI lAkaDAnA eka pAMjarAmAM tene baMdha karIne tene sAthe laIne pitAnA deza tarapha ravAnA thaI gayA cAlatAM cAlatAM rastAmAM varSARtune prAraMbha thaI gayo ane prastAo cAre taraphathI jaLathI bharAI gayA hatA. rAjA udAyane jyAre A prakAranI sthiti joI tyAre teNe pitAnA sinyane nagaranA eka bhAgamAM sthApita karI dIdhuM. arthAta sinyane alaga alaga sthaLee nagaramAM vasAvI dIdhuM. ane e sthaLe mATIthI eka makAna taiyAra karAvIne dasa rAjAone enA rakSaNa mATe niyukata karyA. A prakAre sonA vasavATathI vepAra mATe keTalAka vepArIo paNa tyAM AvIne vasyA. A nagaranuM nAma dasa rAjAonA rakSaNa taLe rakhAyela hovAthI dasapura evuM paDayuM. rAjA udAyane pitAnI sAthe pakaDIne lAvelA caMDapradyotanane Adara satkAra sArI rIte karavAmAM koI jAtanI uNapa na rAkhI, tema ja pitAnI mAphaka tenI rakSA karI. eka divase paryuSaNa parvathA saMtatsarInA divase rAjA udAyane piSadha karyuM. tyAre raseyAe udAyananI AjJAthI caMDapradyotanane pUchayuM-rAjan ! Aje Apa zuM jamaze? rasoyAno A prazna sAMbhaLIne caMDapradyotane manamAM vicAra karyo, Aje nizcayathI jhera ApIne A leke mane mArI nAkhavA cAhe che. nahIMtara A prazna karavAnI Aje zuM jarUra hatI ? Aja sudhI te mane pUchayA vagara A leke mane khAvA mATe sArAmAM sArUM bhejana ApatA hatA. te pachI Aje "Apa zukhAze?" A prazna pUchavAnuM kAraNa zuM? caMDapradyotana jyAre A prakAranA vicAramAM magna hatA tyAre te samaye A praznanuM rUpaSTIkaraNa karatAM rasoIyAe kahyuM-Aje Apane e khAtara pUchavAmAM Ave che ke Aje saMvatsarI divasa che, eTalA mATe rAjAe saparivAra piSadha karela che. rAjA caMDapradyotane A vAta sAMbhaLI tyAre tene ghaNIja prasannatA thaI ane kahevA lAgyA ke, devAnupriya ! Aje te ghaNuM ja sAruM karyuM che ke, Aje saMvatsarI parva hevAnA samAcAra mane ApyA. huM paNa zrAvakane putra chuM, jethI huM paNa Aje piSadha karIza. dase IyAye caMDapradyotananuM Ama kahevuM sAMbhaLIne udAyana rAjane nivedana karatAM kahyuM ke, mahArAja ! Aje caMDapradyotane paNa piSadha karela che. kAraNumAM temanuM evuM kahevAnuM che ke, huM paNa zrAvaka chuM. ra yAnI vAta sAMbhaLIne udAyane kahyuM, huM jANuM chuM, ke e zrAvaka che. paraMtu mAyArUpa A uttarAdhyayana sUtra : 3 136 Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A zrAvaka baMdhAyela rahevAthI mAruM AjanuM paryuSaNa zuddha nahIM rahe jethI ene baMdhanamukata karI devo joIe. e vicAra karIne udAyane caMDapradyotanane baMdhana mukata karI dIdhAane tenI sAthe saparivAra piSadha karyuM. caMDaprodyatanane keIe kahI dIdhuM ke, jue Aje saMvatsarIne divasa che jethI Apane baMdhana mukata karavAmAM Avela che. jethI jyAre rAjA ApanI pAse sAMjanA vakhate kSamApanA karavA Ave tyAre tene A pramANe kahejo ke, "je tame mane saMpUrNa paNe mukta karI do to huM ApanI sAthe kSamApanA karI zakuM" caMDatedyotane A pramANe karyuM. rAjA jyAre sAMvatsarika pratikramaNa karIne caMDapradyotananI kSamApanA karavA lAgyA tyAre caMDapradyotane kahyuM ke, je Apa mane saMpUrNa baMdhAna mukta karI detA he te kSamApanA karI zakuM. udAyane caMDapraghAtananA A prastAvane ghaNAja harSa sAthe svIkAra karI lIdhA. bIje divase udAyane caMDapradyotananI sAthe pAraNuM karyuM. tyAre varSAkALa pure thaI gayo tyAre udAyana caMDapradyotananI sAthe vItabhaya pATaNamAM AvyA ane pitAnI kanyAne vivAha caMDapradyotananI sAthe karI dIdho. dahejamAM udAyane tenuM jIteluM rAjya ApI dIdhuM. ane kapALa upara leDhAnI saLIthI aMkita karela akSarane DhAkI rAkhavA nimitte pAghaDI baMdhAvI. AthI rAjAo mAthA upara pAghaDI bAMdhavA lAgyA. AnA pahelAM te rAjAo mAthA upara mukaTa dhAraNa karatA hatA. keTalAka divaso pachI caMDapradyotane ujajayanI javA mATe udApanane kahyuM, tyAre udA ne tene javAnI AjJA ApI AthI rAjA udAyananI putrInI sAthe potAnI rAjadhAnImAM pAchA AvI gaye. eka divasa rAjA udAyana piSadha karavA mATe piSadhazALAmAM rahyA tyAM rAtrInA vakhate dharma jAgaraNathI jagatA rahIne e vicAra karyo ke, je nagara, grAma, Akara ane droNa AdivALA mANaso dhanya che ke, jyAM jagatagurU vardhamAna svAmI vihAra kare che. tathA e nRpAdikane paNa dhanya che ke, je prabhunI amRtamaya vANI sAMbhaLIne dIkSA grahaNa kare che. agara zrAvakanuM vrata lya che. je vIra prabhunuM Agamana A vitabhaya pATaNamAM thaI jAya te huM paNa temanI pAsethI dIkSA grahaNa karIne mArUM jIvana saphaLa karI lauM. bhagavAna mahAvIra prabhue udAyananA A vicArane pitAnA jJAna dvArA jANIne caMpApurIthI vihAra karI. grAmanugrAma vicaraNa karatAM karatAM vItabhaya pATaNanA udyAnamAM AvI pahoMcyA. jyAre udAyanane prabhunA AgamananA khabara maLyA tyAre te bhagavAnanI pAse AvIne vaMdanA ane paryuM pAsanA karIne besI gayA prabhue dharmane upadeza Ape. A sAMbhaLIne udAyane bhagavAnane nivedana karyuM,bhagavAna ! jyAM sudhI huM mArA putrane rAjyAsana suprada karIne dIkSA levA mATe ApanI pAse AvuM tyAM sudhI Apa ahIMja bIrAjamAna rahe. udAyananI vAta sAMbhaLIne prabhue kahyuM-udAyana! zubhakAryamAM vilaMba karo na joIe. prabhune e Adeza maLatAM udAyana pitAnA mahelamAM AvyuM ane vicAravA lAgyuM ke, je haM patra abhijItane rAjya sevuM te temAM Asakta banI jaze. ane e kAraNe AtmakalyANathI vimukha banI te A saMsAramAM ghaNukALa sudhI janma maraNanA cakkaramAM phasAyeluM raheze. A kAraNe putrane ya na ApatAM A rAjya bhANejane ApI devuM joIe. A prakArane vicAra pitAnA putra abhijIta samakSa pragaTa karIne udAyane rAjyagAdI pitAnA kezI nAmanA bhANejane suprat karI. ane pote vIra prabhunI pAse jaIne dIkSA aMgIkAra karI udAyanane dIkSA mahotsava kezIe karyuM. rAjA udAyane munI banIne ati duSkara evA mAsa upavAsarUpa tapedvArA karmonuM ane zarIranuM zoSaNa karatAM karatAM vicaravA mAMDayuM. je divase pAraNAne divasa thato hato te divase teo annaprAnta AhAra letA hatA. AthI emanAM zarIrane rogoe gherI lIdhuM. rogone zAnta karavA mATe grAmAnugrAma uttarAdhyayana sUtra : 3 137 Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vihAra karavAvALA munirAja udgAyane vItabhaya pATaNa tarapha vihAra karyo jyAre DhAkAne A khabara maLyA ke udAyana muni vItabhaya padhArI rahyA che te kAraNa vagaranA verI duSTa maMtrIoe kezI rAjAne evu kahyu ke, mahArAja! ApanA mAmA udAyana munI parI Sahune sahana karavAmAM asamartha banavAthI tee have rAjyanI lAlasAthI ahI' padhArI rahyA che. AthI emanA ahI AvavAtho Apa temanA vizvAva karaze nahI. maMtrIonI A vAtane sAMbhaLIne kezI rAjAe kahyuM, bhAi ! rAjya te emanu ja che jo te levA icche te laI le. AmAM mane keI vAMdhA nathI. dhana svAmI peAtAnA mUkelA-sAMpelA dhanane jo pAchuM mAge te vaNika putrane krodha karavA te mUrkhatA che. AvuM sAMbhaLaune duSTa maMtrIoe kahyuM, svAmIn ! A viNaka janeAnI vAta nathI. A vAta te kSatricAnI che. kSatriyAnA e dhama nathI ke, peAtAne maLelA rAjyane te pAdhu' ApI de. kSatriya te peAtAnA pitAnI pAsethI paNa baLAkAre rAjya AMcakI le che. AthI rAjya pAchuM ApavuM' temAM ApanI zAbhA nathI. bhalA saMsAramAM evA kAi che ke, je peAtAne maLeluM rAjya pAchuM ApI de? kezIe kahyuM ke, tA batAvA A viSayamAM zu karavuM joIe ? duSTae peAtAnA pAseA kharAkhara paDelA joine eTale ke pAtAnI vicAradhArA rAjAe svIkArI lIdhI che tema jANIne kahyuM ke, Ajeja evA prakAranI rAjaghASaNA karAvI de ke, je kAI dAyana munine rahevA mATe sthAna Apaze te rAjAnA aparAdhI gaNAze ane daDane pAtra banaze. temaja A rAjaAjJA je muni sudhI pahAMcADaze te paNa daDane pAtra thaze. jo mAnI levAmAM Ave ke kaiAi nilaya vyakti A rAjaAjJAnI paravA na karatAM temane sthAna ApI paNu ke te tevI sthitimAM Ape evu karavu joIe ke, Apa temane sanmAna sAthe ApanA udyAnamAM laI Ave ane tyAM viSa meLavelA AhAranA dAnathI temane mArI nAkhavA, A tarapha vihAra karatAM karatAM munirAja udyAyana paNu vItabhaya pATaNamAM AvI pahoMcyA. paraMtu kAie paNa temane sthAna na ApyuM. tyAM eka kuMbhAra hatA teNe temane peAtAnI vAsaNa banAvavAnI keoNMDhamAM sthAna ApyuM kezIne jyAre A vAtanI khabara paDI tyAre te duSTa maMtrIo sAthe tyAM Avye ane namaskAra karIne kahevA lAgyA. bhadanta ! Apa rAgI che, A kuMbhAranI keADa Apane rahevA cegya nathI. AthI Apa udyAnamAM padhArIne tyAM nivAsa kareA tA sArU thAya. tyAM ApanA raMganuM nidAna karAvIne rAjavaidyo dvArA auSadhi vagerenI vyavasthA paNa karavAmAM Avaze. AnAthI ApanA roga paNa zAnta thaI jaze. kezInI A prArthanAne sAMbha LIne munirAja udAyana udyAnamAM jaIne rokAyA. kezIe temanA roganA IlAjamAM vaidyo mAraphata viSabheLavelI auSadhIe apAvI. muni UdAyane e auSadhIne pI lIdhI. para Mtu te pItAMnI sAtheja viSathI temanA zarIramAM bhAre AkuLa uttarAdhyayana sUtra : 3 138 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyAkuLatA jAgI paDI. AthI temanA manamAM nizcaya thaye ke, mane vaido dvAMrA viSa mizrita auSadhIe ApavAmAM Avela che. bhale apAvela hAya enI zI ciMtA che. A zarIra te vinazvara ja che. AthI mArUM kAMi bagaDavAnuM nathI. AvA prakAranI pavitra vicAradhArAthI udAyanamuni kSapakazreNI upara ArUDha thayA. temaNe te samaye supariNAmarUpa prazasta adhyavasAyanA prabhAvathI kevaLa avasthAne prApta karI muktipadane pAmyA. udAyana muninA mekSa cAlyA javAthI temanI bhakta evI koI devIe temanA mRtyunuM kAraNa jANIne e Azraya ApanAra kuMbhArane e nagarathI bahAra karIne sInapallI nAmanA eka gAmamAM vasAvI dIdhA. pachIthI e nagarane dhULane varasAda karIne tenA nAza karI dIdhA, kezI rAjA ke tenA duSTa maMtrIe tathA saghaLA puravAsIomAMthI kAI paNu jIvatu na khacyuM. pachIthI devIe peAtAnI zakti dvArA kuMbhAranA nAmathI sInapallI gAmane kuMbhakArapuranA nAmathI vasAvI dIdhuM. A tarapha udAyana putra abhijIte jyAre jANyu ke pitAe rAjagAdI upara kezIne sthApita karI dIdhela che tyAre teNe bhAre ciMtAgrasta khanIne evA prakArane vicAra karyo ke, huM prabhAvatInA udarathI utpanna thayela chuM. udAyananA nItimArgI ane vivekazALI tathA temanI bhakti karavAvALA putra chu chatAM paNa mArI hayAti hovA chatAM je pitAe bhANeja kezIne rAjya ApyuM te temaNe ThIka karyu nathI. jaDa puruSa paNa e vAta jANe che ke, bhANejane peAtAnA gharanA adhikArI banAvavAmAM AvatA nathI. jyAre mArA pitAe Avu: kAma karyu* te zuM temane AthIaTkAvanAra-rAkanAra koi nahIM hoya ? je thayu te thayu, have mAre AvA vicAra karavA nakAme che. kemake teo adhikArI che, je pramANe karavA cAhe te pramANe tee karI zake che. paraMtu huM dAyanane putra chuM jethI kezI rAjAnI sevA karavI e mAre mATe ucita nathI. A prakAranA aneka saMkalpa vikalpothI abhijItanuM citta vyagra anI gayuM. te tyAMthI jhaDapathI nIkaLIne peAtAnI mAsInA putra kRNIkanI pAse caMpApUrI pahoMcI gayA. kUNIke tene peAtAne tyAM Avela joIne tene bhAre AdarasatkAra karyAM, ane dareka rIte tene sahAyatA karavAnA paNa dRDha nizcaya karyAM. kUNIke abhijItane vipula sa patti ApIne zrAvaka dharmanI ArAdhanA karavAmAM tene khUba madada paheAMcADI. abhijIta paNa tyAM sukhapUrvaka rahIne zrAvaka dhamanI yathAvat Ara dhanA karavA lAgyA. ghaNA samaya sudhI zrAvaka dhamanI ArAdhanA karavA chatAM abhijItanA dilamAMthI pitAe AcaraNamAM mukela vAtanuM du;kha na maTayuM. vAraMvAra tene pitA taraphathI karAyelA apamAnanI yAda AvatI hatI. AthI zrAvaka dhanI lAMbA samaya sudhI ArAdhanA karavA chatAM paNa pitAnA kRtya aMgenA veranI AlAcanA na karavAnA kAraNe jayAre te pAkSika anazana karIne maryAM tyAre svaga mAM pakSe pama AyuSyavALA mahi~ka deva thayA tyA thI cavIne te meAkSamAM jaze. // 48 5 uttarAdhyayana sUtra : 3 139 Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tathA-- -"tadeva jANI rA'' ityAdi. anvayAae sayata muni ! ta-caitra AgaLanA e bharata rAjA vagere rAjAonI mAphaka netro sacarame zreya: satyamaH kalyANane karavA vALA sacamamAM parAkramazALI AsIyA-zvAzIrAnaH kAzI rAjAe ke, jemanuM nAma naMdana ane je sAtamA baLadeva hatA. rAmamone cA-dAmamozana sthi, kAma zabda, rUpa, bhAga, gaMdha, rasa, spa`nA parityAga karIne jampamadAvaLa vaLe-dharmamadAvanam mAna jemaNe karmAMrUpa mahAnanA nAza karela che. tenI kathA A prakAranI che. banArasa nagarImAM aDhAramA tIrthaMkara aranAthanA zAsanamAM agnizikha nAmanA eka rAjA hatA. jayaMti ane zeSavatI nAmanI emane e paTTarANIo hatI. jayatithI nadana nAmanA sAtamAM khaLadeva ane zaiSavartAthI sAtamA datta nAmanA vAsudeva A pramANe be putro thayA. krame krame vadhIne e banne tarUNlR avasthAe pahoMcyA e. annenA zarIranI uMcAi chavvIsa dhanuSanI hatI. pitAnA rAjyanI prApti karI datte peAtAnA nAnAbhAi naMdanane sAthe laine bharatakhaMDanA traNa khaDAne peAtAnA kabaje karI lIdhA chappana hajAra varSanuM AyuSya datte adha cakravatI'nI lakSmIne bhegavavAmAM ja pUrNa karyu.. aMte te marIte pAMcamI namAM paheAMcyA. jyAre 'dane dIkSA laIne kevaLa jJAna prApta karyu. pAMsaTha hajAra varSanuM AyuSya pUrNa thatAM mukti zrInA lAbhathI peAtAnA jIvanane saphaLa anAvyuM. // 49 5 kAzIrAja nandana baladeva kI kathA tathA-- -~'tadeva vino''- ityAdi. anvayAtha"------ caitra A prakAre gAnaTTA vitti-jJAnaprAIti. apakItI thI rahita ane mahAnaso-mAyAH mahAzaya sapanna vinayo rAyA-vino rAyA vijaya nAmanA khIjA khaLadeve musamidre rax pAya--LasamRddha rAjyaM mahAya svAmI, AmAtya, suhRta, kASa, rASTra, duga ane khaLa A sAta rAyAMgAthI samRddha rAjyanA parityAga karIne p--mAtrAnIta dIkSA aMgikAra karI. vijaya rAjAnI kathA A prakAranI che.--- dvAvarakA nagarImAM bAramAM tIra vAsupUjyanA zAsanamAM brahmarAja nAmanA uttarAdhyayana sUtra : 3 vijayarAja kI kathA 140 Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka rAjA hatA. enI paTarANInuM nAma subhadrA hatuM. temanI kukhethI dvipRSTa ane vijya nAmanA be putro thayA, temAM dvipRSTa vAsudeva hatA. ane vijaya baLadeva hatA. vijaya baLadevanuM AyuSya paMcoteralAkha varSanuM hatuM. dvipRSTa vAsudeva jyAre mRtyu pAmyA tyAre vijaya baLadeve dIkSA dhAraNa karI. ane prAmANya paryAyanI samyaka pAlanAthI kevaLajJAna prApta karI paMcotera lAkha varSa pramANa pitAnuM saghaLuM AyuSya pUrNa karIne aMte mokSanI prApti karI. dvipRSTanuM AyuSya paMcotera lAkha varSanuM hatuM. e bannenA zarIranI uMcAI sAta sAta dhanuSyanI hatI. je 50 mahAbalarAja kI kathA tathA-"ta " ItyAdi . anvayAta-daiva Aja pramANe mI rAriNI-marAva jAnaRSiH mahAbela nAmanA rAjarSie uttara dizA bAvA-zrI zirasA gAvAya zrIne pitAnA mastaka upara ghaNAja Adara bhAva sAthe dhAraNa karI gAvivA reNA-gAntina cetanA caMcalatA varjIta cittanI ekAgratAthI 3 tAM ziva-34 tAH zA ugra tapasyA karIne trIjA bhavamAM muktine lAbha karela che. mahAbalanI kathA A prakAranI che- bharata kSetranI aMdara AvelA hastinApuranagaramAM AgaLa atula evA baLazALI eka bala nAmanA rAjA hatA tenI strInuM nAma prabhAvatI hatuM. te eka divasa pitAnI sukemaLa ziyA upara rAtre sUtI hatI tyAre teNe svapnAmAM eka siMhane joyo. savAranI kriyAothI nivRtta thaIne te potAnA patinI pAse pahoMcI ane rAtrImAM joyelA svapnanI vAta kahIne te svapnanA phaLane pUchayuM. rAjAe svapnanA phaLane e pramANe kahyuM, devI ! je pramANe siMha mRga Adi pazuone jItIne vananuM rAja kare che. A pramANe tamArI kUkhe utpanna thanAra putra paNa zatruone parAsta karI sarvoparI banIne niSkaTa rAja karaze. A prakAranAM patinA mIThA vacanone sAMbhaLIne prabhAvatI rANI pitAnA garbhanuM ghaNAja AnaMdanI sAthe rakSaNa karavA lAgI. garbhanI puSTI thatAM thatAM jyAre nava mAsa sADAsAta divasa pUrA thayA tyAre prabhAvatIe prasUtinA samaye zubha lakSaNa yukata evA eka putrano janma ApyuM. rAjAe ghaNAja samAreha sAthe putra janmane utsava ujavyo. putranuM nAma mahAbala rAkhavAmAM AvyuM. lAlana pAlana mATe rAjAe pAMca dhAvanI dekharekha nIce mahAbaLane rAkhe. dhAva mAtAo taraphathI ghaNuMja premapUrvaka tenuM lAlana pAlana karavAmAM AvyuM, vadhatAM vadhatAM mahAbala kamazaH yuvAvasthAe pahoMce. e samaya daramyAna teNe kalAcA pAsethI vividha prakAranI kaLAo zIkhI lIdhI. A rIte jyAre mahAbala saghaLI rIte yugya thayo tyAre mAtA pitAe judA judA rAjyanI ATha kanyAo sAthe tenuM uttarAdhyayana sUtra : 3 141 Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lagna karyuM. kanyAonA mAtApitAe temane eTaluM daheja ApyuM ke je tenI sAta peDhI sudhI pahoMcI zake. pitAnI e ATha strio sAthe mahAbala sAMsArika sukhane bhagavI pitAne samaya vyatIta karavA lAgyA. eka samaye nagaramAM pAMca munienI sAthe dharmazeSa nAmanA AcArya mahArAja padhAryA, jeo vimalanAtha prabhunA vaMzaja hatA. AcArya mahArAjanuM Agamana sAMbhaLIne prasanna cittathI mahAbala temane vaMdanA karavA gaye. AcAryazrI pAMcaso munionI sAthe jyAM rokAyela hatA e sthaLe pahoMcIne mahAbale temane vaMdanA karI, tema ja temanA mukhAraviMdathI dharmade. zanAnuM jyAre pAna karyuM ke karmabaLanI vizuddhi karavAvALA A dharmadezanAnA prabhAvathI maMdabhAgya prANIone durlabha eve vairAgyabhAva tenAmAM jAgRta thaye. vairAgyabhAva jAgRta thavAthI mahAbale AcArya mahArAjane namaskAra karI nivedana karyuM ke prabhu! Ape Apela dharmane upadeza mane rUe che. AthI huM mArA mAtApitAnI AjJA laIne pAchA pharuM tyAM sudhI Apa kRpA karI ahIMyAM birAjI rahe. mahAbalanI A prakAranI vAta sAMbhaLIne AcArya mahArAje kahyuM-ThIka che. tamArA jevA bhAgyazALIo mATe e ucita ja che. paraMtu vatsa! AvA zubha kAryamAM kALakSepa na karavo joIe. A prakAranI AcArya mahArAjanI anumatI maLatAM mahAbaLa pitAnA nivAsa sthAne gaye ane tyAM pahoMcIne mAtApitAne namaskAra karI kahevA lAge- he tAta! he mAtA ! Aje meM zrI dharmaghoSa AcAryanI pAsethI dharmadezanAnuM pAna karela che. ane sAMbhaLatAMja mArUM aMtaHkaraNa A saMsArathI bhayabhIta banI gayela che. mArI icchA che ke huM ApanI AjJAthI temanI pAse dIkSA aMgIkAra karUM. e pUchavA mATe ja huM ApanI pAse Avela chuM. Apa mane A viSayamAM AjJA ApIne kRtArtha karaze evI saMpUrNa AzA che, bhalA saMsArama e karyo prANa haze ke je saMsArasamudramAM DUbate hoya tyAre nAva maLI jatAM teno azraya grahaNa na kare? A prakAranAM putranAM vacana sAMbhaLIne tenI mAtA prabhAvatI e samaye mUcchita thaIne paDI gaI. zItalepacArathI jyAre te svastha thaI tyAre rotAM rotA putrane A pramANe kahevA lAgI.-beTA ! huM tamArA viyegane jarA sarakhoe sahana karI zakIza nahIM. AthI jyAM sudhI ame jIvIta chIe tyAM sudhI tame amArI AMkho sAme rahe. pachIthI dIkSA aMgIkAra karaje. mAtAnAM AvAM premabharyA vacanene sAMbhaLIne mahAbaLe temane kahyuM- he jananI ! zuM tame jANatAM nathI ke, A saMsAranA jeTalA paNa saMga che e saghaLA savapna jevA che, tathA jIvana paNa ghAsa upara coMTelA jhAkaLanA biMdunI mAphaka caMcala che. jyAre A prakAranI ahIM sthiti che tyAre pachI e koNa jANI zake ke, pahelAM koNa marI javAnuM che, ane pachIthI keNu maravAnuM che. A kAraNe mamatAne parityAga karI Aje ja AjJA Ape ke jethI huM dIkSA dhAraNa karI mArA bAkInA jIvanane saphaLa banAvI zakuM mahAbaLanI A prakAranI vAta sAMbhaLIne tenI mAtAe pharIthI tene kahyuM-vatsa! A tArUM zarIra khUba ja sukumAra che. ane dIkSAmAM te aneka prakAranA parISaha tathA upasargone sAmane karavo paDe che. AvI sukumAra kAyAthI uttarAdhyayana sUtra : 3 142 Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tu. ene kaI rIte sahana karI zakIza? A kAraNe eja ucita che ke, hamaNAM te tuM gharamAM rahIne suone bhegava. pachI vRddhAvasthAmAM dIkSA laI leje. mAtAnI AvA prakAranI vAtane sAMbhaLIne kumAre kahyuM-he mAtA ! A zarIra azucithI bhareluM tathA maLathI malIna che. rogonuM A ghara che. ethI kArAgAranA jevA asAra A zarIramAM manuSyane sukhadAyI evI kaI vastu che? jJAnIone te eja Adeza che ke, jyAM sudhI zarIramAM sAmarthya hoya che tyAM sudhI ja vatanI ArAdhanA thaI zake che. buDhApAmAM evI ArAdhanA thaI zakatI nathI. kAraNa ke, evI avasthAmAM jyAre zarIra sAmarthya vagaranuM banI jAya che. AthI e avasthAmAM vratanuM pAlana mahAmuzkelIthI thAya che. A prakAranuM kahevAnuM sAMbhaLIne mAtAe tenI sAme bhegene bhegavavAnuM pralebhana raju karatAM kahyuM-putra! ramaNI guNethI vibhUSita evI e ATha kuLavadhUonI sAthe hamaNuM te tame bhegone bhega. A samaye tamAre dIkSAthI zuM kAma che? kumAre enA pratyuttaramAM kahyuM-mAtA ! A viSa jevA viSayothI mane have kAMI kAma rahyuM nathI. e te mane A samaye duHkhane ApanAra ane bAla ajJA nInA jevA ja dekhAI rahela che. emAM duHkhanA baMdhana sIvAya bIjuM kAMI chanA phALe AvatuM nathI. keNu e bhAgyahIna haze ke, je A manuSya janmane kaDInI prAptinA mATe ratnanI mAphaka bhegenI prAptinA nimitta naSTa-bhraSTa banAvI deze? he mAtA ! kadAca tame evuM kahe ke, dIkSAthI zuM lAbha che ? kamAgata A dravya samUha tamArA puNyanuM phaLa che, je tamArI sAme uparita che. ene batAvavAnI jarUrata nathI. AthI ene bheLavIne AnaMda kare. vyartha tapasyAnA cakkaramAM zA mATe paDo che? to he mAtA ! ema kahevuM paNa ucita nathI. kemake, je dhana ApaNane puNyanA phaLa rUpamAM maLela che te Aja rUpamAM sadA kAyamane mATe banyuM raheze e mAnI zakAtuM nathI. kemake, dravyane nAza. thavAnA ghaNA rastA che. cAra leke ene corI jAya che, kuTuMbIjanemAM enA bhAga paDI jAya che, rAjA ene AMcakI karyo che, tathA agnithI ene kSaNabharamAM vinAza paNa thaI jAya che. AthI A kSaNabhaMgura evA dravyane bhegavavAnuM pralebhana banAvavuM e he mAtA ! kaI rIte ucita mAnI zakAtuM nathI. dharmanA sevanathI je prakAranI jIvane paralokamAM sukhanI prApti thAya che. tathA dharma chavanI sAthe je rIte paralokamAM jaI zake che. e rIte dhana kAMI paNa upayogI banatuM nathI. AthI dharmanI sAme dhananI kAMI paNa kIMmata nathI. tema nathI jIvane anaMta zivasukha paNa maLatuM nathI ete dharmanA sevanathI ja maLe che. AthI je vicAra karIne jovAmAM Ave te dharma eja sarvottama dhana che. A acetana dravya dhana nathI. e te eka prakAranI viTaMbaNuM ja che. putranI AvI vAta sAMbhaLIne mAtAe kahyuM- beTA ! jIna vratanI ArAdhanA sulabha nathI. ene agninI javALAonA AsvAda jevI duSkara che. evA duSkara vratane beTA! A sukumAra zarIrathI kaI rIte tame pALI zakaze? mAtAnI A prakAranI vAtane sAMbhaLIne kumArane thoDuM hasavuM AvyuM. teNe uttarAdhyayana sUtra : 3 143 Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahyuM- he mAtA! A to zuM kahI rahyAM che? vratone duSkara to kAyara ane ja mAne che. dhIra manuSya te prANane paNa arpaNa karIne vratanuM pAlana karatA hoya che. jeo e vAtane cAhatA hoya, che ke, amAre paleka suMdara temaja maulika bane te tene duSkara samajatA nathI. A mATe he pUjya mAtAjI! Apa mane vathI ArAdhanA karavA mATe chuTe mUkI de. sajajanenuM e kAma che ke, teo dharma karavAmAM utsAhita banelA evA bIjA mANasane paNa sahAyatA pahoMcADe che, te pachI huM te tamAre putra chuM. mane A viSayamAM sahAyatA karavI e ApanuM svA. bhAvika kartavya che. A mATe Apa mane premathI vratanuM pAlana karavAnI saMmati pradAna karo. AvI Apane mArI prArthanA che. putrane A prakArano daDha nizcaya jANIne tathA virAgyathI tene pAcho vALavAnuM pitAnAmAM asAmarthya joIne mAtApitAe e tatvajJane ghaNI muzkelIthI tenI ArAdhanA karavAnI zubha saMmati ApIH jyAre te dIkSA levA mATe gherathI nIkaLIne dhamaSa AcArya pAse javA taiyAra thayA tyAre rAjAe ghaNuM ja ThAThathI tene vidAya ApavAno samAraMbha rA. AmAM saha prathama rAjAe potAnA hAthe pavitra jaLathI tene snAna karAvyuM, ane caMdranI cAMda nInI mAphaka caMdanapaMkathI enA zarIrane sArI rIte lepana karyuM. pachIthI dUdhanA phINa jevAM ujaLAM be vastra dhAraNa karavAvALA mahAbala kumAranA zarIra upara temaNe dedIpyamAna mANekanAM AbhUSaNo paherAvyAM A pramANe kumArane taiyAra karI pAlakhImAM tene lAvIne besADI dIdhA. te samaye karee tenA upara saphedachatra dharyuM. cAmara DhaLavAvALAoe tenA upara kallela jevA caMcaLa cAmarone DhaLavAne prAraMbha karyo. kumAra e zibikApAlakhImAM besIne AgaLa vadhavA lAgyAM pAchaLa caturaMga baLa sAthe baLarAjA prabhAvatI sAthe cAlavA lAgyA. kahe che ke, e samaye bherInA tathA vAdyonA je zabda nIkaLatA hatA te megha garjanAnuM anukaraNa karatA hatA. AthI ene sAMbhaLIne kIDA mayuree akALe ja nRtya karavAno AraMbha karI dIdho hato. tathA "dhanya che tene ke jeNe yuvAvasthAmAM paNa rAjaya lakSamIne parityAga karI A dIkSA levA jaI rahela che ghaNe ja e bhAgyazALI che" A prakAranI puravAsI jane enI stuti karavA lAgI gayA kumAre pAlakhImAM besatAM pahelAM yAcaka janene ciMtAmaNu jevA banIne khUba dAna ApavA mAMDayuM A pramANe ThAThamAThanI sAthe dharmaghoSa AcAryanA cara. NothI pavitra thayelA e udyAnamAM AvI pahoMcatAM ja te pAlakhImAMthI nIce utaryA ane mAtA pitAne AgaLa karIne te dharma gheSa AcAryanI pAse pahoMcyA. AcArya mahArAjane vaMdanA karIne balarAjA ane prabhAvatI rANIe A pramANe kahyuM-bhadanta ! A amAro priya putra mahAbala kumAra vikta banIne ApanI pAse dIkSA levA cAhe che. A mATe amo ene AjJA ApI cUkyAM chIe. AthI Apa ene dIkSA A po. rAjA ane rANInI A vAtane sAMbhaLIne AcAryazrIe ene svIkAra karyo. uttarAdhyayana sUtra : 3 144 Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pachIthI mahAbala kumAre IzAna dizA tarapha jaIne vikAronI mAphaka saghaLA alaMkArane zarIra uparathI utArI nAkhyA. mahAbale utArelA e AbhUSaNene tenI mAtA prabhAvatIe jyAre pitAnA khoLAmAM lIdhAM tyAre tenI AMkhomAMthI ekadama motInI tUTelI mALAthI vikharelAM motIonI jema Tapaka Tapaka AMsu paDavA lAgyAM. dheya dhAraNa karIne teNe mahAbalane kahyuM ke, he vatsa! tame dharmakAryamAM kadI paNa pramAdI banaze nahIM. sAcA mitranAM vacanonI mAphaka gurUdevanAM vacanano sadA sarvadA Adara karajo ane emanA kahyA mujaba cAlajo. A prakAre mahAbalane samajAvIne rANI prabhAvatI potAnA patinI sAthe AcAryazrIne vaMdana karIne rAjabhavana tarapha pAchI vaLI. mahAbale paMcamuSTi leca karyA pachI AcArya mahArAjane namana karIne A pramANe nivedana karyuM. bhadanta! saMsAra sAgaramAM DUbavAvALA mane temAMthI pAra utaravA mATe dIkSArUpI nAvane sahAre Apo. A prakAre mahAbale nivedana karava thI AcArya mahArAje tene dIkSA ApI dIkSita thaIne mahAbala munIrAje ghora evuM tapa tapIne cauda pUrvene abhyAsa karyo. A pramANe ati ugra evI tapasyA karatAM karatAM mahAbala munirAje bAra varSa sudhI nirvina rIte sAdhunA AcAranuM pAlana karyuM. pachIthI aMtamAM eka mAsanuM anazana karIne teoe kevalajJAna prApta karIne siddhagatine prApta karI. e 51 che A pramANe kSatriya rAjarSie mahApurUSanA daSTAMto dvArA jJAnapUrvaka kiyAnA phaLane pragaTa karIne pachI zuM kahyuM, te A gAthA dvArA kahevAmAM Ave che - dhIre' ityAdi ! anvayA-re-dhar4 prajJA saMpanna thaIne paNa je unmatta -3nmattarUva unmattanI mAphaka ahiMsadevamira khoTI khoTI yukitao dvArA tana apalApa kare che ane nirarthaka bakatA rahe che te sAdhu marda -maI zuM kare pRthvI upara nirvidane kaI rIte vihAra karI zake? arthAt karI zakatA nathI - e pUrvokata bharata Adie viSamatA-virALa cAra miyA darzanano tyAga karI jaina darzananI viziSTatA jANIne ghara-gharA saMyamane grahaNa karavA mAM zUravIratA dhAraNa karIne tenuM paripAlana karavAmAM paramA-dada paramAra daDha prarAkamazALI banela che. te para che vaLI paNa- "ItyAdi. anvayArtha- avaMta nikAvAvamA-tracaMtananakSamaH kamabaLanuM zodhana karavAmAM ghaNuM ja samartha athavA samicIna hetuothI yukta "jIna zAsana ja Azraya karavA cagya che" evI A saTaI-satyaaNa satya vANI ja che mahilA-kathA mapittA meM kahela che. te A vANIne svIkAra karIne ja pahelAM A saMsAra sAgarathI ghaNuM prANuo caka-candra pAra thayA che. joke keTalAka Aje paNa tAMti-sAtti pAra thaI rahyA che, ane gaLapaNa-canAtA keTalAka bhAgyazALI purUSa tarAMti-variSyati bhaviSyamAM pAra thaze. A pa3 che ataH6 dhIre ItyAdi. anvayArthI--dhIre-dhIrA je prajJAzALI AtmA che te pratimA uttarAdhyayana sUtra : 3 145 Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mithyAtvanA kAraNabhUta kriyAvAdI AdI dvArA kalpita kuhetuthI gattA jaI gharavAva-mAmAnaM ja ghavAta pite potAne kaI rIte bhAvita karI zake che?-kadI nahIM. A kAraNe AthI e AmAraMjiniSNu-sabaMjinika sarva saMgathI dravyanI apekSA dhanAdikanA parigrahathI tathA bhAvanI apekSA mithyAtvarUpa A kiyAvada AdikathI rahIta banIne nIra-nIranA karma rajathI rahIta banI jAya che. ane siddha marU-siha mati aMte te siddha banI jAya che. A gAthA dvArA sUtrakAre ahetu parihAranuM phaLa kamaLa AdithI rahita thaIne AtmAne siddhatvarUpa phaLanI prApti thavAnuM batAvela che. ni ri-ti travIki A padone artha AgaLanA adhyayanamAM kahevAI gayela che. je 55 che zrI uttarAyana sUtranA aDhAramA adhyayanane A gujarAtI bhASA anuvAda saMpUrNa thaze. 18 che unnIsarve adhyayana kA prAraMbha aura usa kI avataraNikA ogaNIsamA adhyayanano prAraMbha aDhAramuM adhyayana AgaLa kahevAI gayuM, have ogaNIsamA adhyayanane prAraMbha thAya che. A ogaNIsamA adhyayananuM nAma mRgAputraka che. A adhyayanane saMbaMdha AgalA aDhAramA adhyayananI sAthe A prakAra che.-tyAM bhoga trAddhine tyAga batAvatAM evuM kahevAmAM Avela che ke, zramaNya A bhoga RddhinA tyAgathI ja meLavI zakAya che, vaLI A tyAgamAM je prazasyatA-atiprazastapaNuM Ave che te rAgAdi avasthAmAM cikitsA na karAvavA rUpa apratikamatAthI Ave che, mATe ja A adhyayanamAM e ja apratikamatAnuM kathana mRgAputrane adhikAra laIne karavAmAM Ave che A kAraNe ahIM mRgAputranA cAritrane kahe che-"mA" ItyAdi ! uttarAdhyayana sUtra : 3 146 Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mRgA putra ke caritra kA varNana anvayArtha-#TUTyjJAna -jananoghAnamitte vana ane udyAnathI suzobhita phUle-muchI sugrIva nAmanA je nare-jo re manaramya nagaramAM balabhaddettirAyA-balabhadra itirAjA mldrnaabhne| merA tassaggarmAhasI -tA gAdipara tenI paTarANInuM nAma miyA-pRnA mRgA hatuM. te 1 | tera" ItyAdi ! anvayArtha-hiMtara tene utte-traH putra vasiri-zrI balazrI nAmane hatA, ke je lekemAM miyAputti virakue-gir ti vikRta mRgA putranA nAmathI jANItuM hatuM. e mRgAputra marmA vika-jJApatrI mAtA pitAne - -jitaka atyaMta priya lADIle hate. mAtA pitAe ene kurIyA-judAi yuvarAjapade sthApita karyo. nIla-rInnara janmathIja e indriyanuM khUba ja damana karanAra hovAthI ke tene kamIzvara paNa kahetA hatA. 2 " " ItyAdi! anvayArtha-puramA-ditamAna prasannacitta banIne e yuvarAja baMne pAsA-nanya pAkA nandana nAmanA rAjamahelamAM je teja-tonduk devaiva trAyaviMza havanI bhA64 ithihiM saha kIlae-stribhiH saha nityaM zrIete strionI sAthe nitya krIDA karatuM hatuM. te 3 che nA " ityAdi ! anvayArtha_eka divasanI vAta che ke, mRgAputra maNirAjadimata-naLirAjita caMdrakAnta Adi maNIothI ane ane karkatana Adi ratnothI maDhavAmAM Avela bhUmivALA pAsAyoga-prANArAjane mahelanI bArImAM Ta-thita besIne potAnA nagarasa ra3autikAvava-narakyA jItrA vajafjI nagaranA judAjudA ceka tema ja bajArene, cAra rastA, traNa rastA jayAM maLatA hatA evA sthaLanuM gADhapuru-gAjati avalokana karI rahela hate. che che e samaye zuM banyuM tene kahe che-"ItyAdi ! anvayArtha-garRgathe A saghaLuM joyA pachI teNe taniyamasaMgamAM- to niyamasaMbadha anazana Adi bAra prakAranA tapane AcaravAvALA tathA sAvagha viramagurUpa sattara prakAranA saMyamane dhAraNa karavAvALA, tathA rI-skAya aDhAra hajAra ja rathane dhAraNa karavAvALA, eja kAraNathI agAjaraxTTTTi jJAnAdika guNonI uMDI khANa svarUpa evA samajayaM-zramasaMvata zramaNa saMtane arthAt parISaha upasargone sahana karavAvALA hevAthI zramaNa, vAyu kAyanA rakSaNa mATe moDhA upara dorA sahita mukhavastrikA bAMdhela hovAthI saMyata evA munine tattatra ghags, tri, ane vara para ArUchate nimitta AvatAM teNe pAsa-yati joyA. che pa che uttarAdhyayana sUtra : 3 147 Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "i TNa" ItyAdi ! athAthamiNApu-mRgAputraH mRgA putre nimezA hig-nimejayA dujhA animeSa dRSTithI di- pAri e saMyatane joyA ane vicAra karyo ke, je-je mane lAge che ke, ma-mayA meM rasiM hava-dAM paNa AvuM svarUpa-veSa pujA-pu pahelAM dvidagvaMdapUrvaka kAIka sthaLe joyuM che. A 6 che sa ItyAdi ! avayArtha-sadA varita-sAdhIne sAdhune jotAMja mokSa-notaze "AvuM rUpa-veSe kayAMka joyela che." A prakArane vicAra karatAM karatAM tene mUcha AvI gaI saMtaRNatA sajaja evA e miyApura-jUnAputraja agA putrane laine gavAzmi-mane madhyavartIne kSApathamika bhAvavatI aMtakaraNa pariNAma thavAthI tene jarUra muqnaM-jJAtismAM samunna jati smaraNa jJAna utpanna thayuM. tene bhAva A prakAra che sahu prathama mRgAputre meDhA upara sade rakamukhavastikA dhAraNa karelA munine AvatA joyA temane jotAM ja tenA AtmAmAM samyak pariNAma udbhavyuM. enAthI "meM AvuM rUpa kayAMka pahelA joyelA che evI vicArasaraNI e caDhaye vicAre caDhatAM mUrchAnI pariNati thaI ane pariNa me tene jAti maraNa jJAna thayuM. | 7 | "nArU sAthe ItyAdi, anvayArtha-bApharane samucqje--jJAtine samAne jAti maraNa nAmanuM matijJAna thavAthI magi miyApu-maddhi prAputra: rAjya lakSmIrUpa moTI riddhi saMpanna mRgAputrane parAjiya nArUM-UMerfNa nAe pitAnA pUrvajanmanI ramRti thaI tathA purAI sAkani -grid ajavuM pUrvabhavamAM pote pALelA cAritranI sApha-Wti tene smRti thaI AvI che 8 che jAtisamaraNa jJAnathavAthI mRgAputre je karyuM tene kahe che -"vizagg 1 ItyAdi. anvayAtha--- viSNu-viSas viSayothI gajajJo-cakAna virakta banIne temaja saMgamagni ja jannata-saMje vana sattara prakAranA saMyamamAM Atma pari. kRtIne anurakta karI mRgaputra prASika 35-karAvato hagybhya mAtA pitAnI pAse AvIne vacaLanavI-8 varlDa catravIta A prakArathI kahyuM bhAvArtha-pUrvabhavanI yAda AvavAthI mRgAputrane manojJa zabdAdika viSayanI tarapha cittamAM virakatI AvI gaI. ane saMyamanA tarapha anurAgabhAva vadhI gayo AthI te mAtApitAnI pAse jaIne kahevA lAgyA che 9 5 mRgaputre pitAnA mAtApitAne je kahyuM tene kahe che -"ji" ItyAdi ! anvayArtha- gabbo-gava he mAtA ! -ma meM janmAntaramAM paMcamadathALa-TgnamItratAne pAMca prANAtipAta viramaNa Adika mahAvratane sAMbhaLela che. tathA naraesu tirikkhajoNisu dukkhe-narakeSu tiryagyauniSu dukkhaM na24 gati mAne tiya gatimAM-upalakSaNathI deva ane manuSya gatimAM je dukha che tene paNa sAMbhaLela che. A mATe maguLavAgI nivijAgi-mAvata nimiDa sima A saMsArathI huM virakata thaI gayuM chuM ane e kAraNe huM paDyanAmi-ma uttarAdhyayana sUtra : 3 148 Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nimi dIkSA levA cAhuM chuM. mATe Apa sau mane zujhAda-manunAnIta e mATe AjJA apeA. bhAvA-mRgAputre kahyuM ke, huM mAtA ! catutirUpa A saMsAranA duHkhe thI huM sArI rIte paricita chuM. tathA tenI nivRttinA upAyathI paNa paricita chuM. AthI mArI IcchA have A saMsAramAM rahevAnI nathI. hu' emAMthI nIkaLavA icchuM chuM. AthI huM vinatI karUM chuM ke, Apa loke A mATe mane AjJA Ape| / 10 / mAtA pitAe bhAgAnA mATe Agraha karavAthI bhAgAnA niSedha karIne mRgAputra kahe che--gamatA' ityAdi ! annayA-mamatAya-antrAtAtau he mAtA pitAjI ! visotamA-viSajovA viSa phaLanA jevA-prathama dRSTie apAMta ramaNIya arthAta bhAgavatI vakhate sArA lAganAra paraMtu pachA--pazcAt pAchaLathI ghuLanivALA--*Tu vivAAH aniSTa phaLane ApavAvALA evA e anuvaMtratudAdA anuvaMdhaduHvavA nira Mtara naraka nigeAda AdinAM duHkhAne ApanAra mauvA mo evA kAma bhegA ma--mayA meM khUba kruttI muA bhAganyA che. have e bhegAne bhogavavAnI mArI jarApaNa IcchA thatI ja nathI. bhAvArtha-viSaphaLa-ki'pAka phaLa, ke je khAtI vakhate khUkhaja svAdiSTa lAge che paraMtu pariNAme e mIThA phaLane ApanAra ja hAya che. Aja pramANe bhogavatI vakhate Ana Mdaprada lAganArA A kAmabhoga paNa vipAkamAM mAThAM phaLane ApavAvALA che. AAthI eneA parityAga karavAnI ja mArI IcchA che. 5 11 / chatAM pazu--maM" ItyAdri ! - anvayAtha - rUma sarIra zio-nuM zarIra nityam A zarIra anitya, anurUM aNutti svabhAvathI apavitra ane laghuttamai-viyaMmatraN maLamUtra AdithI utpanna thayela che. AmAM jIvanI sthiti alpakALa sudhI ja rahevAvALI hoya che A kAraNe akSatayAvAsam-azAzvattAvAsam A azAzvatAvAsa-alpakALa sudhIja TakavAvALe vaLI janma, jarA, maraNa Adi tuvaravasALa mALam-- dezAnAm mAnanam khAnuM tathA dhana hAnI, svajana vicAga, Adi kalezAnu sthAna che. bhASA viSayabhoga te tyAre ja sArA ane suMdara lAge che ke, jayAre zarIramAM zAMti ane AnaMda hAya paraMtu vicAra karavAthI he mAtA ! evuM jANI zakAyuM -che ke, A zarIramAM evuM kAMi paNa nathI. A te svabhAvathI ja janma, jarA, ane maraNanA du:khAthI tathA dhanahAnI, aniSTa sacAga temaja iSTa vicAJathI sadA vyathita che jIvanI tema zAzvatika avasthA paNa nathI. A zarIra jAte paNu apavitra ane zukra tathA leAhIrUpa apavitra kAraNeAthI ja utpanna thayela che. A pramANe niHsAra evA A zarIramAM viSayabhoga peAtAnI sAratA kaI rIte prApta karI zake che?" 12 5 A mATe--baHIFFO 11 ityAdi ! anvayA--sAsa-azAzvate anitya ane pachA purAya carUcane-pazcAt purA 4 sthane bhAgene bheLavavAnI avasthAmAM vRddhAvasthAmAM tathA abhukata lAgA uttarAdhyayana sUtra : 3 149 Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vasthAmAM, bAlya Adi avasthAmAM athavA pachIthI AyuSyanA pUrA thayA pachIthI, tathA pUrA se varSanA pahelAM paNa kharekhara traNa-cAra tyajavA gya temaja pheNabubbuya sannibhe-phenabudabadasannibhe pANInA 52poTApA yA sarIraMmi zarIre zarIramAM rahuM chuM navamAna-ga pti na 3pa mane kaI jAtane AnaMda dekhAtuM nathI. bhAvArtha-mRgAputre mAtA pitAne e paNa kahyuM ke, jyAre A zarIra pANInA parapoTAnI jema jaladIthI nAza thaI janAra evuM anitya che. vaLI e paNa koI nizcaya nathI ke, jIvane jeTalA AyuSyane baMdha thayela che te eTaluM bhogavIne samApta karaze. tenA pahelAM A zarIrane parityAga karaze nahIM. athavA bhuta bhegAvasthA pachI tenuM maraNa thaze-abhukata bhogAvasthAmAM nahIM. evI sthitimAM Apaja kahe ke, AnaMda mAnavA mATe ahIM jagyAja kayAM che ? ? ! A prakAre bhoga nimaMtraNAnA parihArane kahIne have manuSyatvanA vairAgyanA kAraNane kahe che -"nA " ItyAdi ! anvayArtha- prakAzmi-gAre keLanA vRkSanI mAphaka nisAra tathA vAIkALagADhA-dhiranAthaTIkADhi ke Dha, zULa Adi vyAdhio ane vara A di rogenA ghararUpa tathA jJAnazmi - maraNatera jarA ane maraNathI grasta mane mANusatte-mAnuSatve mA manuSya mama khaNaMpi ahaM na ramAma-kSaNaM api ahaM jo tame mane te eka kSaNa mAtra paNa sukha dekhAtuM nathI. che 14 A prakAre manuSya bhavanA anubhavathI manuSyatvanA vairAgyanuM kAraNa kahIne have saMsAranA vairAgyanuM kAraNa kahe che.--"ka" ItyAdi ! anvayArtha- gujara-rAma janma e duHkhanuM kAraNa hovAthI svayaM du:kharUpa che. jAvaM-=A karavama jarA paNa duHkhanuM kAraNa hovAthI te paNa duHkha svarUpa che. kahyuM paNa che - " gAtraM saMkucitaM gativigalitA bhraSTA ca dantAvaliH / dRSTibhrAmyati rUpamapyupahataM vakraM ca lAlAyate / vAkyaM naiva karoti bAndhavajanaH patnI na zuzraSate, dhikaSTaM jarayA'bhibhUtapuruSaM putropyavajJAyate // 1 // " juo jyAre vRddhAvasthAno samaya Ave che tyAre zarIramAM karacalIo paDI jAya che. cAlavAnI sthiti be iMgI banI jAya che, dAMta paDI jAya che, AMkhanI camaka ghaNIja ochI thaI jAya che, rUpa virUpa thaI jAya che, moDhAmAMthI lALa paDavA mAMDe che. svajano paNa AvA samaye pAse besIne sArI rIte vAtacita karatA nathI. uttarAdhyayana sUtra : 3 150 Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vadhAre zuM kahevAmAM Ave, pitAnA jIvananI sukhaduHkhanI sAthI evI potAnI patnI paNa sevA suzraSA karavAnuM choDI de che. are ! vadhAre te zuM pitAne rasa -sage putra paNa apamAna karavA lAgI jAya che. AvA duHkhe uparAMta tenA-rA roga paNa AvI avasthAmAM vadhAre satAvyA kare che. AthI e paNa duHkha ja che. -mALAni maraNa paNa eka duHkha che. AthI e vAta nizcita che ke A catutirUpa saMsAra saMpUrNa duHkhamaya ja che. natha-catra jemAM gaMta saMti-nattara phinita pratyeka jIva duHkhaja bhegavyA kare che. arthAtu-A caturgatirUpa saMsAra pote ja eka duHkha che. AmAM rahenAra koI paNa prANI sukhane pAmatA nathI. AmAM janma, jarA, maraNa, ane roga, A sadhaLAM duHkhaja duHkha che. 15 che chatAM paNa-"dditta ItyAdi ! anvayArtha-- vilaM vahyuM chaof gvA ra dha pharSa 6 i =rUttarakSetre vAra digvuM ja putra ra vadhavAna maM te vastu nA kSetra, vAstugRha, mahela Adi hiraNya-suvarNa, putra, dArA, bAva, A saghaLAne tathA A zarIrane choDIne cAsa je tavaka-gavarAhya je karmAdhIna banelI huM ahIMdhI janAra chuM, rahenAra nathI. jAtara ( ile kahyuM: "--je janmyA che tenuM cokakasa mRyu che A siddhAnta che. mATe he mAtA pitA !tame mane zA mATe A saMsAramAM phasAvavAnI ceSTA kare che. mAro uddhAra je rIte thaI zake, te prayatna karo. ! 16 | have dRSTAMtanI sAthe bhegonA pariNAmane kahe che-"nA" Itya di! anvayArthInA pitA -vatha pichAnAM je prakAre jherI phaLonuM pariNAma na suM- no pharaka pariNAma suMdara nathI hotuM, paraMtu prANano nAza 42nA204 DAya cha evaM bhuttANabhogANaM pariNAmo na suMdaro-evaM bhuktAnAM maunAM pariNAno na mujarA e pramANe bhagavelA bhegenuM pariNAma paNa naraka nigada Adi duone devAvALuM hovAthI suMdara nathI hotuM 17 bhoga AdikanI asAratAne kahIne have dRSTAMtathI pitAnA Azayane pragaTa kare che--"mA" ItyAdi ! anvayArtha---no je purUSa pitAnI sAthe cAra-cAra bhAtuM lIdhA vagara mahaMta mALa patraka-mAnta rAvyA ane ghaNA lAMbA mArge javA mATe gherathI bahAra nIkaLe che te chatA-ina pitAnA javAnA sthAna upara jyAM sudhI pahoMcatuM nathI. tyAM sudhI cAlatAM cAlatAM vacamAM ja hRA taoThThA vahi-ttaEMAkhyAM patiH kha ane tarasathI pIDita thaI uThI dArU-tukAvI mata duHkhathI vyayita thAya che. 18 have tene daSTAMtikathI samajAve che ---"rva dha ItyAdi ! anvayA--A A prakAre je prANI dhakhuM gajhari- gajhavA dharmane nahIM AcaratAM mAra-ma ti jyAre parabhava tarapha prayANa kare che. te jyAM sudhI mukita avasthAne nathI pAmate tyAM sudhI jato no suNI rUTIna sa kudaravI mata A saMsAramAM bhramaNa karatAM karatAM dareka gatimAM duHkhita rahyA kare che. te kayAreka vAhida dizA utiH vyAdhithI dakhita thAya che, to kyAreka mAnasika ciMtA adithI, ane kyAreka roga AdithI, uttarAdhyayana sUtra : 3 151 Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ du:khI rahyA kare che. devAMtamAM rAga nathI te paNa mAnasika du:khAthI te duHkhita anelA rahe che, tiya``ca gatimAM tathA manuSya gatimAM, vyAdhi ane rogapratyakSa dekhAya che. narakAmAM dasa prakAranAM vedanAjanya duHkhA zAstromAM varNavela cheDA 19 & pachI dRSTAMta kahe che--'addhANaM ityAdi ! anyayA ----no--nya: je prANI suvAdino-lavAceya bhAtAne sAthe lai pradghALa vayArstrAnuM pradyate lAMbA mA ne pAra kare che te-sa te te- an cAlatAM cAlatAM kAi paNa sthaLe chuddAtA viniyojI viniMtaH bhUkha ane tarasanI piDAne bhegavatA nathI. A pramANe te muddo ddo muvI mata sukha pUrvaka peAtAnA dhArelA sthaLe pahoMcIne AnaMda pAme che. bhAvAya -- pAse jo hAya bhAtu te sapharamAM jAya gAtuM" A kahevata anusAra je mANasa gherathI bhAtuM bAMdhIne khIje gAma javA mATe nIkaLe che te sAthe khAtrA pIvAnI jarUrata puratI sAdhana sAmagrI hovAnA kAraNathI tene khAvA pIvAnI kAI paNa jAtanI ciMtA thatI nathI. ane petAnA vArelA sthaLe-AnaMdathI mAgane pUrA karIne pahoMcI jAya che. A vAta te vyavahAramAM spaSTa rIte dekhAya che! 20 || have AnA upara dAMtika kahe che-- dhamaM'i: ItyAdi ! anvayA --chyuM--m Aja rIte no--yaH je prANI ghummUdharmam sAvadha vyApAranA parivajanarUpa dhama vALa hatyA sAthe laine mayaM AEipha parma gati paralAkamAM jAya che so-sa e parabhavamAM janAra jIva Avnma-apamAM pApakama rahita thaIne atreyane atrenA asAttA-vedanarUpa duHkhathI rahita bane che. e rIte te vruddI phopha-jIvI matti sukhI bane che. sAtA vedanarUpa sukhane bhAgavanAra thAya che. A gAthAo dvArA sUtrakAre dhama karavAnA tathA dhama na karavAnA zubhru ane doSonA pradaza nathI e vAtane puSTa karI che ke, dharma' karave eja zreyaskara che. bhAvA -- asAtA vedananu nAma duHkha ane sAtA veinanu nAma sukha che. 1 jyAre dhamanI zItala chatra chAyAne Azaro meLavI lye che tyAre te sAvava vyApAra karavAthI hita thaI jAya che A rIte pApakamathI rahita banele e jIva jyAre paraleAkamAM jAya che tyAre tene paraleAkamAM sAtA vedarUpa sukhane ja anubhava thAya che. A rIte e sukhI banI jAya che. ! 21 // eja Azayane sUtrakAra dRSTAMta dvArA dRDha kare che--"nA" ItyAdi ! anvayAtha --nA-pA jema gephe vaiimi-dde maDhItte gharamAM Aga lAge che tyAre tarata peddA no -- geya ca: pramu; e gharanA je svAmI hoya che te sAramaMDArUM nIne-mAmA-niniSThAsati kImatI vastrAdika tathA AbharaNu Adi kImatI cIjone sau prathama kADhI le tathA asAraM ajjhai - asAraM apojjhati asAra vastuone parityAga karI de che. ! 22 // have enuM ja dASNatika kahe che.-- thayuM hovuM" ItyAdi ! anvayA --ttva-tram Aja rIte nAt mAneLa-nathA maLena jarA ane marathI hor pattittami-joje narItte A saghaLA sa`sAra saLagI rahyo che, teA evI sthitivALA A lekamAM huM paNa zraghdhALuM-brahmAnam mArI jAtane tudi anumaniyo tArUAEAmi--yudhmAmi anumataH tArayiAmi ApanI AjJA maLatAM bahAra kADhavA mAMgu chu. uttarAdhyayana sUtra : 3 152 Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvA--buddhimAna gharanA svAmI prazaMsA cAgya tA eja manAya che ke, je gharamAM e kAjI Aga lAgavAthI emAMthI peAtAnI kImatI cIjone bahAra kADhI dhe che ane asAra vastuonA parityAga karI de che. Aja pramANe A saghaLA saMsAramAM huM mAtA pitA !vRddhAvasthA ane maraNanI Aga lAgI rahI che tyAre meAkSanA abhilASInuM eja kavyu che ke, te peAtAnA zarIrathI peAtAnA uddhAra karI lye. AthI huM ApanI pAsethI AjJA mAguM chuM ke, Apa leAka mane AnA mATe AjJA pradAna karo. huM paNa asAra kAma leAgAdikAne parityAga karI dhanI sahAyatAthI sArabhUta AtmAnA uddhAra karavA cAhuM chuM. // 23 5 A prakAranuM mRgAputranuM vacana sAMbhaLI mAtA pitAe je kAMi kahyuM te bIsa gAthAo dvArA ahIM pragaTa karavAmAM Ave che--"R"ityAdi ! anvayAya - mApiyo-nyAtiau mAtA pitAe taM-s te mRgAputrane vita-vratar kahyuM-putta-putra he putra! sAmAM suparam-brahmayaM tuzrvaram e zrAmaNya -sAdhupaNuM ghaNuM ja duSkara che. kemake, mitravuLA muLALa sadasArUM dhAyanAnuM-minnuLA muLAnAM sastrANi dhArahitanyAni sAdhue e avasthAmAM zramaNyanA upakAraka zIlAMgAnA sahasrone dhAraNa karavAM paDe che. enA sIvAya zra!maNya khanI zakAtu nathI. bhAvA --mRgAputrane zrAmaNyanI dughdharatA batAvavAnA nimitte mAtA pitAe kahyuM, ke beTA ! jyAM sudhI aDhAra hajAra zIlanA bheda nathI. paLAtA tyAM sudhI zrAmaNyane pALI zakAtuM nathI. tame| ane pALI zakaze ke kema. emAM amene pUrA saMdeha che mATe tame ghera ja rahe. ane kAmabhogAne bhogave. A zramaNyasAdhupaNAnA cakkaramAM na paDe. / / 24 5 "samayagA 1 ItyAdi ! anyAya.vaLI mitravRLA-minnuLA bhikSunuM kartavya che ke, te nane--nnati jyAM sudhI A saMsAramAM vicaraNa kare che, arthAta bhikSu paryAyamAM rahe che tyAM sudhI teNe sanamUna sannumittemu ya-svamUtevu zatrunitreSu ca ekendriya Adi ve upara temaja saghaLA jIvA upara tathA zatru mitra upara samatA bhAva rAkhavA paDe che rAgadveSa na rAkhavA joie tathA teNe pALAthAvi-kALAtivAsaviratiH prathama mahAvratarUpa je prANatipAta viramaNu che tenuM purepurU pAlana karavu' paDe che. nAvaNIyAra tuLanuM-cAvajhIva tum e saghaLuM tamArAthI A jIvanabhara pAlana karavuM ghaNuM ja duSkara che. * bhAvA -AgaLa cAlIne mAtA pitAe mRgAputrane e paNa saghaLA sauMsArI jIvA upara cAhe tA samatAbhAva rAkhavAmAM ja jo zrANya-cAritranI gheAbhA teA ke mitra hAya e darekanA upara uttarAdhyayana sUtra : 3 samajAvyu ke, te zatru hAya vaLI prANAtipAta 153 Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viramaNa-paNa zramaNyanuM eka sarvazreSTha evuM manahara bhUSaNa che. enuM tama rAthI jaMdagI sudhI pAlana thavuM muzkela che. ethI A zramaNyanA cakkaramAM na paDe. e 25 | nirAzAstra? ItyAdi ! anvayArtha-vaLI bhikSue niravArAnAM nivAra-nirAzA amana nityAna nityakALa-sadAnidrA Adi pramAdethI rahita ane upama sahita rahevuM joIe tyAre ja te muNAvAvavA dize sAM mariya vaM-chUpAvavAnainama did satyaM mAlitadacaka mRSAvAdano tyAga ane hitakAraka satyane belI zake che. A saghaLuM kartavya jIvanabhara mATenuM che. je sAdhu nidrA Adi pramAdothI patita thAya che. te mRSAva danuM parivarjana karavAmAM sadA asamartha rahe che. vaLI pramAda rahita hovA chatAM paNa je-anupayukata upagathI zUnya che-te AvI sthitimAM paNa satya belI zakatA nathI. A mATe tene pramAdanA parivarjananI ene upayukata rahevAnI jIvana paryaMta khAsa jarUrata che. paraMtu A saghaLA niyama ja daLI sudhI pALavA ghaNA ja kula-rama kaThIna che. AthI bIjA mahAvratanI duhya tA pragaTa karavAmAM AvI che. 5 26 pachI--"haMtasoLamArUlsa' ityAdi ! anvayArtha -- he putra! vizvAsa saMpAta virALa- raktazodhanA viMna munirAja kadI paNa ApyA vagara dAMta khetaravA mATe saLIpaNa letA nathI. vaLI apAyela chatAM paNa cAvakane jeT-navAcihya pRSTha anavadya-nirdoSa acita prAsuka tathA betAlIsa dethI rahita eSaNaya pIMDane ja teo grahaNa kare che. te he beTA ! A paNa tamArAthI jIMdagIbhara nIbhAvavuM -duSkara-muzkela che. bhAvArtha-sAdhunI jeTalI paNuM mahAvratAdipa kriyAo che te saghaLI tenA mATe jIvanabhara mATenI che. AthI jyAre te adatta eka saLIne paNa laI zakatA nathI tathA apAyela paNa anavadya ane eSaNIya ja grahaNa kare che. tyAre A saghaLuM tamArA mATe duSkara che AthI trIjA mahAvratanI duSkaratA batAvavAmAM Avela che. je 275 "vi ityAdi! anvayArtha- he putra! sAdhue aMdagIbhara avaMmaraNa vigadhrahmA viti abrahmacaryane tyAga karavAnuM hoya che. vaLI, 3 madadanAM vaMma pArevaDa- 3 mAtrataM vaibhAratidhyama ghora-navAvADathI vizuddha brahmacaryanuM pAlana karavAnuM hoya che. A vrata rAmamonasananA mu-Amamojana sudAm kAma- zabdarUpa tathA bhoga, gaMdha, rasa ane sparzanA rasathI paricita banela tamArAthI thaI zakaze nahIM. je kAmabhoga rasathI ajANa che te te bhalI bhAtithI ene anAyAse jIMdagIbhara pALI zake paraMtu je A rasanA rasiyA banI cUkyA che. tenAthI tenuM saghaLI rIte pAlana karavuM muzkela che. mATe he beTA ! vyarthamAM e cakkaramAM tuM na phasAIza. AmAM cothA mahAvratanI duSkaratA batAvavAmAM Avela che. je 28 che uttarAdhyayana sUtra : 3 154 Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaLI pazu--"dha dhannA'' ityAdi. anvayA--he putra! sAdhu dhAdhavesavonudhanadhAnyameLavo. dhana, dhAnya ane dAsI, dAsa AdinA viSayamAM vivALA-pabrivivarNanam saMgraha karavAnA tyAga jIMdagIbhara karI devA paDe che. vaLI sandhAramaziAtro-sAmaTirk: dravyAdikanA upArUpa ArabhanA paNa te tyAgI hAya che, tema ja koi nimnamanaMniyamarUM kAI paNa vastumAM "A mArI che" A prakArane bhAva karAtA nathI. mATe he putra! A saghaLuM muhurta-muhuram tamArAthI jIMdagIpa ta sAdhI zakAvAnuM nathI. A mAga ghaNA ja kaThIna che. A gAthA dvArA pAMcamA mahAvratanI duSkaratA pragaTa karavAmAM Avela che. bhAvA--mAtApitAe mRgAputrane e paNa samajAvyu ke, huM beTA ! sAdhu avasthAmAM sAdhue jI MdagIbhara dhana, dhAnya, dAsa, dAsI AdinA tema ja saghaLA prAraMbhane parityAga karI devA paDe che. vaLI kAI paNa ThekANe "A mArU che" A prakAranI bhAvanA choDI devI paDe che. paraMtu tame teA rAjaputra che teA pachI A saghaLI vAte tamArAthI kaI rIte pALI zakAze ? mATe zrAmaNya padmanA cakrAvAmAM na paDatAM amArI vAtane mAnIne ApaNe ghera ja rahe|. 5 29 re chaThThA rAtrI bhAjananA viSayamAM kahe che-23tride" ityAdi. anvayA--he putra! sAdhu avasthAmAM sAdhu mATe ra iva rArphamoyAvALA vi bAdAre Rtrimonanavarnanam caturvidha AhAranA viSayamAM rAtrieAjanane jIMdagIparyaMta tyAga karavA paDe che. tathA sanidItaMgo jeva vaijJeyatve mujuram-saMniSisaMcayacaitra citavya: mutuddaram dhI, gALa Adine saMgharI rAkhavu e paNa temane jIMdagIbharanI manAI che. A saghaLI vAtAthI ameAne lAge che ke, huM beTA ! tamArAthI AmAnu kazu paNa pALI zakAze nahIM. AmAM chaThThA vratanI duSkaratA batAvavAmAM Avela che. mAvA --rAtribhAjananA tyAgarUpa je chaThThuM vrata che te paNa beTA! tamArAthI pALI zakAya tema nathI. kAraNa ke temAM cAre prakAranA AhAranA sAdhue jIvanaparyaMta tyAga karI devAnA hAya che. vaLI te rAtrinA samayamAM ghI, dvi vastue rAkhI zakatA nathI jIMdagIparyaMta tene paNa tyAga karI devA paDe che. AthI huM beTA! A vrata tamArAthI kaI rIte pALI zakAze tenA amAne bhAre saDheDu che. 530 // uttarAdhyayana sUtra : 3 155 Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chae vratanI duSkaratA kahIne have parISahAna sahana karavAnI duSkaratAne kahe che-"chu" ItyAdi. anvayArtha-judA taTTAya ugharuM haMmasAja-sudhA tRUTI zItacom DhAmazAhanA sudhA parISaha, tRSNa parISaha, daMza-macchara parISaha, golA suvaravasejjaa ya taNaphAsA jallameva ya-AkrozA duHkhazayyA tRNasparzA jallaM eva AA parISaha, duHkhazayA parISaha, tRNasparza parISaha tathA maLa parISaha. bhUkhanA duHkhane sahana karavuM te sudhA parISaha che. tarasanA duHkhane samatApUrvaka sahana karavuM te tRSA parISaha zaradI ane garamInI pIDAne sahana karavI te zItoSNa parISaha che. DAMsamacchara vagere jIvonA karaDavAthI je duHkha sahana karavuM paDe che tene zamazakavedanA parISaha kahe che. durvacanane zAMtipUrvaka sahana karavAM te Akroza parISaha che. nIcI UMcI jamInamAM besavuM, uThavuM Adi duHkhane sahana karavuM te duHkhazayA parISaha che. saMstArakamAM tRNasparzathI utpanna thanArA dukhane sahana karavuM te tRNasparza parISaha che. zarIra upara jAmelA melanA duHkhane sahana karavuM te jalla parISaha che. 31 tathA-"nA " ItyAdi. anvayArthI--mijavAyariyA nAtha rAmata kuLa-milAva vAvanA gAmanA kukara bhikSAcaryA, yAcanA ane alAbhatA e saghaLAM duHkharUpa che. tAlaNA tajjaNA ceva vahabaMdha parIsahA-tADanA tarjazcaiva vadhavandha parISahau thappaDa vagerenuM mAravuM enuM nAma tADanA che. AMgaLIthI saMketa karIne kutsita vacanathI apamAnita karavuM te tarjanA che, lAkaDI vagerethI AghAta pahoMcADe tenuM nAma vadha che, derI vagerethI hAtha vagerene bAMdhavA tenuM nAma baMdha che. bhAvArtha-mRgAputrane mAtApitA Ama kahI rahyAM hatAM ke beTA! sAdhucaryA eTalA mATe kaThaNa che ke jemAM sAdhu mAravA chatAM paNa tene pratikAra karI zakatA nathI. temane koI paNa cAhe te prakAre mArI zake che. harakei ene dhAkadhamakI ApI zake che. deraDAthI tenA hAthapaga bAMdhI zake che. A saghaLAM duHkha AvI paDatAM sAdhue samatApUrvaka sahana karavAM joIe, nahIM te te sAdhu nathI. je DIvAra mATe ema mAnI levAmAM Ave ke AvI badhI vAto sAdhu avasthAmAM saghaLAne banatI nathI, paraMtu bhikSAcaryA to badhAe karavI ja paDe che e zuM ochA duHkhanI vAta che ? A pramANe yAcanA karavI ane yAcanA karavA chatAM paNa mAMgelI vastu na maLe te ati duHkhada che, mATe he beTA ! A sAdhu banavAnA Agrahane cheDI de kAraNa ke sAdhu banavAmAM bhAre duHkha che. e 32 che chatAM paNa zramaNyanI duSkaratA batAve che - "kAvavA ItyAdi. anvayArtha-sAdhujanenI nA-cAM je sunA-A saMyamayAtrAnA nirvAhanA upAyarUpa thavo vittI-tIra kApati vRtti che te khUba kaThIna che. tathA gora vALo-zova DhA: vALane-kezane ukheDavA uttarAdhyayana sUtra : 3 156 Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e paNa khUba ja kaThaNa che. A pramANe yogya samaye pratilekhana karavuM, svAdhyAya karavuM, dhyAna karavuM, aniyatavAsa kare e saghaLuM kaThaNa che. amadaqN1 ghoraM baMbhavyayaM dhAreuM dukha-amahAtmanA ghoraM brahmavataM dhArayituM duHkham 41yara jano mATe ghara brahmacaryavratanuM ArAdhana karavuM e paNa khUba ja kaThaNa che. bhAvArtha--je pramANe kabUtara zakita manathI pitAnA AhAranI ze dhamAM nIkaLe che ane jyAre tene thoDeghaNe AhAra maLe che te khAI pIIne kAlanI ciMtAthI e mukta banI jAya che tathA bIjA divasanA AhAra mATe paNa tene saMgraha karatA nathI. jeTalI AvazyakatA hoya che eTalA ja pramANamAM te khAya che. A pramANe eSaNa dethI zaMkita citta thaIne AhAra grahaNa karavAmAM sAdhu pravRtta thAya che. pitAnA udaranI pUrtinA nimitte jeTaluM paNa maLe che ene khAIpIne te pitAnA kartavyamAM lAgI jAya che, kAlanI ciMtA rAkhatA nathI tema ja kAla mATe saMgraha paNa karatA nathI. A avasthAmAM sAdhue pitAnA vALane leca kare che, brahmacarya vratanI ArAdhanA karavI paDe che. beTA ! A saghaLI vRttio tArAthI janmabhara AcarI zakAze nahIM. kAraNa ke, te khUba ja kaThaNa che, mATe ghera ja rahe. 33 chae vratane tathA parISaha sahana karavAnI duSkaratA batAvIne upasaMhAra karatAM mRgAputranA mAtApitA potAnA abhiprAyane kahe che-"ydArU" ItyAdi. anvayArtha--putra he putra! sukhaM kudarU-vaM puravataH tArI umara sukha bhegavavAne lAyaka che, kAraNa ke, tuM mAho-nu sukumAra che. tane meM kuLio -numati sArI rIte snAna, gaMdha, lepana vagerethI tathA AbhUSaNa vagerethI susajajIta karIne pALela piSela che. kuttA sukhe sAmagvAtri vadu na du-de putra have nAmanujAyituM na mahi AthI tuM AgaLa kahelA guNavAvALA A zrAmaya padanuM pAlana karavAne mATe samartha thaI zakIza nahIM. je sukhamAM ucharela sukumAra ane sumana jIta nathI hotA te zramaNyapadane kadAcita pALI zake che. paraMtu he beTA ! tArA jevo lADIlo rAjakumAra naja pALI zake. 34 have cAritrapAlananI asamarthatAne daSTAMtathI kahe che -" vAva' ityAdi. anvayArtha-pureputra ke putra! pujA-pujAnAm cAritra saMbaMdhI mULa guNe ane uttara guNene bhAra te kaI mAmulI bhAra nathI. madamaro-madAmAra ghaNeja bhAre bhAra che. mAtra 6-raudamA phuva muja leDhAne bhAra jema khUba bhAre hoya che te pramANene A bhAra bhAre che. AthI te duho hora- mati vahana na thaI zake tevuM che. tene upADavAvALI vyaktinA mATe kadI paNa vijJAna -garAma vizrAma maLI zakatuM nathI. arthAt A bhArane jIvanaparyata uThAvavo paDe che bhAvArtha-leDhAne bhAra jema ghaNe ja bhAre hoya che. te ja prakAranA cAritrane bhAra che. tene upADavAvALI vyaktine kayAreya paNa vizra ti maLatI nathI. laukika bhAra jyAre uThAvavAvALAne vyathita karI de che tyAre te tene utArIne vizrAma paNa laI zake che. paraMtu A cAritraguNanA lakattara bhArane eka vakhata aMgikAra karyA pachI tene pAchA utArI zakAtA nathI. te jIvanaparyata dhAraNa karavAne mATe ja hoya che. mATe jayAre tuM sukhocita sukumAra ane samaja chata che tyAre kaho te beTA tamo e bhArane jIdagIparyata kaI rIte uThAvI zakaze ? 35 che uttarAdhyayana sUtra : 3 157 Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kiMca"mA " ItyAdi. anvayAtha-he putra ! A zu -poSika guNadadhi-jJAnAdika guNarUpa samudra mAre jovA bAdata pura AkAzagAmI gaMgAnA pravAhanI mAphaka dustara che. athavA phigara kutto-ttirota phara kustaka pratikuLa strotanI mAphaka taravuM azakya che. A pramANe vahiMsA jeva taricavovAgyAM sAgara rUra tatavya bAhuothI AvA samudrane pAra karavAnuM saMpUrNataH azakya che. A pramANe manavacana ane kAyAnuM niyaMtraNa karavuM sarvathA azakaya che. A guNadadhine taravuM paNa tamArA mATe sarvathA asaMbhava che. bhAvArtha-mAtApitA samajAvatAM mRgAputrane kahI rahela che ke, beTA ! je pramANe AkAzagAmI gaMgAne pravAha athavA pratikuLa nadIne prabaLa pravAha tarI zakAtuM nathI ane na te samudra paNa bAhuethI pAra karI zakAya che. A pramANe A guNadadhi paNa tArAthI pUrNapaNe pALI zakAya tema nathI-pAra karI rokAya tema nathI. 36 tathA-"rAjulA tra" ityAdi. anvayArtha-he putra ! saMga-saMmaH saMyama-prANa tipAta viramaNa ArirUpa sattara prakAranA saMyama vAsumA kAje re nirasANa-vAstu zAstra pura nivAraH retInA kaLIyAnI mAphaka svAdavajIta che-sarvathA nIrasa che tathA talavAranI tI kSaNa dhAra upara cAlavA jevuM sidhAma je tavo vara3 su-vidhA/manabira tA: varituM su55 duSkara che, evI ja rIte anazana Adi bAra prakAranA tapane tapavAM e paNa duSkara che. bhAvArtha...retIne kaLIo sarvathA jema svAdarahita hoya che te ja A saMyama che ane anazana Adi bAra prakAranAM tapAne tapavA evA duSkara che, jANe ke talavAranI duSkara tINa dhAra upara cAlavAnuM hoya che AthI he beTA ! sAdhu thavAnuM choDI do. 37 che pharI sAMbhaLe "divevidag" ityAdi. anvayArtha-putra! diidI-riSi itta ratha sarpa je prakAre pitAnA cAlavAnA mArgathI ADIavaLI daSTi pheravIne cAlatuM nathI, paraMtu pite je tarapha jAya che e tarapha ja sIdhI draSTi rAkhIne ja cAle che Aja pramANe sAdhune paNa eja mArga che ke, te paNa cAritra mArga upara cAlatAM ADuM avaLuM na jotAM e tarapha ja lakSa rAkhIne cAlatA rahe che. paraMtu A cAlavA rU5 vari-vAtrima cAritra sudhI-tula duSkara che. kemake mananuM viSayethI haTAvavuM ghaNuM ja kaThaNa kAma che. vaLI jema codavA nava-damathA cavA leDhAnA caNAne vAyAvitAvyA cAvavA e duSkara che. e ja pramANe cAritra pALavuM paNa duSkara che. uttarAdhyayana sUtra : 3 158 Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvA-cAritra ArAdhaka puruSanuM' e ja kanya che ke te peAtAnA cAritranI saMbhALamAM ja peAtAnA jIvanane khapAvI de. Aja lakSyanI siddhimAM te peAtAne visarjIta karI de. vyartha vAtAmAM e paDatA nathI. emanI STi sarpanI dRSTinI jema peAtAnA lakSya upara sthira-atUTa rahevI joie, kemake cAritra e leADhAnA caNA cAvavA jevuM che. ene cAvavAnu kAma jema saraLa kAma nathI eja pramANe cAritranu" pAlana karavuM e paNa saraLa kAma nathI. mATe beTA ! amArI vAta samajo, mAnA ane ghera razdIne AnaMda kare. // 38 5 vaLI pazu--naMdA' ityAdi. anvayAya--he putra! nA-thathA jema vijJAtIsA prajavalita iittA-nazivA agniInI javALAne vAruM muhudhA ho-vAtuM mumukta mati pIvI e atyaMta duSkara che. tadda tathA eja pramANe tAro tAjjane yauvanamAM samattaLuM kareu dukkaraM - zramaNatvaM kartu duSkaram cAritranuM pAlana paNa khUba ja kaThaNu che. bhAvA cAhe game tevA samajadAra tema ja zaktizALI mANasa kema na hoya, paraMtu te je rIte prajavalita agnizikhAnuM pAna karI zakatA nathI eja pramANe he putra ! yauvana avasthAmAM cAritranuM nirdoSa pAlana paNa thaI zakatuM nathI. mATe DAhyo thA ane A cAritrapAlananAM svapna sevavAnuM choDa emAM ja tArI bhalAi che. 3lA vaLI pazu--"nA muva" ityAdi anvayA--he putra nanhA thA jevI rIte thato tya; kAthaLAne trA cahna mareka tunuM vAttena matuM du:khavuM vAyuthI bharavA asAdhya che-azakya che. tahA - tathA pramANe kIveNa samaNataNaM kareu dukkhaM - klIbena zramaNatvaM kartu du:zrvam kAyara manuSya mATe cAritranuM pAlana karavuM paNa azakaya che. ahIM kothaLA vastramaya ja grahaNa karavAmAM Avela che. cAmaDAnA ke anyanA nahIM, kemake tenAmAM te vAyu bharI zakAya che. bhAvAtha----je pramANe vastranA kethaLAmAM va yune pUrI zakAtA nathI eja pramANe niHsatva vyaktithI paNa cAritranuM pAlana thaI zakatu nathI. AthI huM beTA ! jyAre tame sukhAcita, sukumAra ane sumachata che te tamArAmAM eTalI zakti kayAMthI hAi zake ke, jethI tame cAritranuM a jIvana pAlana karI zake ? A mATe saMyama levAnuM mAMDI vALe, 540 // vaLI paNa--"naMdA tuSTA'' ityAdi. anvayA --he putra! nA-nathA je rIte tuhA-tujA trAjavAthI mo giri soNeluM tuLo-mantaH zivaH toyituM tura, merU parvatane tALavA e azakaya che tA-tathA eja pramANe niyaM nivRtam nizcala-viSayAbhilASathI akSezabhya tathA nisaM--niH zarIrAdika nirapekSa athavA zaMkA nAmanA aticAro rahita samaLattaLa mArUM sAdhupaNuM paNa khUba ja tu-turv duSkara che. 541aa tathA-navA yugAhi~" ityAdi. anvayA-naidA caLAyo mukhatlRi tarika sudhAro thayA ra9nA : sukhAmyAM tanuM tu: je rIte bhujAothI samudrane pAra karavo azakaya che. tadA anuvasaMtapaM masALo sudhAro-tathA anupAntana masAna: Tu eja rIte utkRSTa kaSAya uttarAdhyayana sUtra : 3 159 Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yukta prANI dvArA upazamarUpa samudrane pAra kara muzkela che. pahelAM guNodapidhada dvArA saghaLA guNonuM grahaNa karavAmAM Avela che. ahIM phakata eka upazama guNanuM ke je sahumAM pradhAna che. A vAtane pragaTa karavA mATe grahaNa karAyela che. 4rA A prakAre dRSTAMta ApIne cAritranI duSkaratA banAvIne have bhegonA upabhaMga mATe Agraha kare che-"zuM" ityAdi. anvayArtha....jyAre Ama vAta che tyAre gAvA-rAtaH he putra! tu- tame paMcalakkhaNae mANussae bhoe muMja-paMcalakSaNakAn mAnuSyakAn bhogAn bhuMzva zabda, rUpa; gaMdha, rasa ane sparzarUpa manuSya saMbaMdhI bhegone bhegave to mutta ma-tataH muttama ane pachIthI muktibhegI thaIne udA-pauta vRddhAvasthAmAM dhanuM jini-dhane variSyati caritranI ArAdhanA karaje. je 43 mAtApitAnA A prakAranA vacanane sAMbhaLIne mRgAputre pratyuttara rUpe zuM kahyuM? A vAtane have ahIM cUMvALIsamI gAthAthI cUMvateramI gAthA "satrama' sudhI ekatrIsa gAthAothI spaSTa karavAmAM Ave che- viMta ityAdi. anvayArtha-samApicara viMta-vApita mRgAputre mAtApitAne kahyuM ke, he mAtApitA ! Apalekee -pavana pUrvokta prakArathI cAritranuM pAlana duSkara batAvela che. te pUrva nAdama-pattA natharyTa e ApanuM kahevuM satya che. paraMtu nipivAsa-nirivAraze je nispRhe che. ene mATe jeihloke mA 4mA kiMcivi dukkaraMnatthi-kizcidapi duSkaram nAsti mA somA kAI paNa duSkara nathI. meM 44 che. ni pRhatAne hetu kahevAmAM Ave che--"tAramALA" ItyAdi. anvayArtha--he mAtApitA ! pUrvabhavanA siddhAMta anusAra mA-jhA pUrvabhavamAM sArIramALasA-zArIramAnA zArIrika ane mAnasika trAMtaanatasAda anaMta prakAranI mAgo-mInAra bhayaMkara raudra vecaTgo-ranAra vedanAo moDhAgo-Dha sahI che. tathA traNa-traNa anekavAra rAjA taraphathI ApavAmAM AvelA gurava mani-ra mAni duHkha utpAdakone paNa sahana karela che. 4pa vadhumAM--"rAjA " ItyAdi. anvayArtha-- he mAtatAta ! gharamahaMtare- rAmarajhAtA vRddhAvasthA tathA maraNarUpa bhayaMkara evA jaMgalamAM tathA makAno-mazAre bhayarUpa khANathI viziSTa evA rAte-tatte caturgatirUpa saMsAramAM mag-navA meM ati duHkhasn bhImANi-bhImAni bhaya 42 jammANi maraNANi ya-janmAni maraNAni ca janma ane maraNo DhaLa-dAni sahana karela che. A 46 vadhumAM "nA" ItyAdi. anvayArtha-nAthA je rIte - A saMsAramAM gANi-ganaH agni 3vo-3waa uSNa guNasaMpanna che. rU maingo taheM-rUta: vanattApa: tatra uttarAdhyayana sUtra : 3 160 Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ enAthI paNa anantagaNA uSNa guNavALI agni narakAmAM che. ke jyAM huM agAunA janmAmAM utpanna thaI cUkayA chuM. A narakAmAM ma-mayA meM aAyA amAtA duHkharUpa 36 vecA vecA--kaLA venA tAH e uSNu vedanAone bhAgavI che. narakAmAM khAdara agni nathI heteA para`tu tenI pRthvInA spaza ja ujju hAya che. jaLA tayA---da' ityAdi. anvayA --nA-pathA je rIte kuda A saMsAramAM rUkSma--m anubhavI zakAya tevI peSa ane mahA mahinAnI ThaMDI paDe che. soLaMtajIne tA-31: anantanu taMtra AnAthI paNa anaMtagaNI ThaMDIe narakAmAM che ke jyAM huM agAu utpanna thai cUkayA che. najI-narahevu e nakAmAM asacAsIyA veyaLA ma vecA-tramAtA: zItA tenA mA vaivitA AvI asahya evI zIta vedanAne paNa me' sahana karI che. A 44, 45, 46, 47 ane 48 mI gAthAonA bhAva kevaLa eTalA ja che ke, je saspRha che tene ja badhu kANu che tathA duHkharUpa che. nismRddhine na kAMI kaThaNa che, na kAMI duHkharUpa che. zArIrika ane mAnasika vedanAonA anubhava A paryAyamAM navInarUpathI karavAmAM nathI Avate. e tA kaIkavAra karI cUkayA che. narakAmAM ahIMnA karatAM anaMtagaNI uSNu vedanAonA tathA ThaM'DInI vedanAonA anubhava karela che teA pachI ApaleAkeA kai vAtanA bhaya mane kahI batAvA che ? 5485 chatAM pazu--" ItyAdi. anvayA--hai mAtApitA ! guvAno boliyA-karSavAra aSaH zivaH uMce paga ane nIce mAthuM rAkhIne meM to ban rAtAM rAtAM jaMtu mInujaMtu moju lAhAnI moTI meATI kaDAiomAM tathA kubhIomAM dugAlane na MmmadutArane vRtti agnithI prajavalita thaine baLato-anantaraH ana MtavAra - putro-pUrve; pu`bhavamAM khaLI cUkayA chuM--zekAi cUkayA chuM. bhAvAva mAnanI vedanAone batAvIne huM mAtApitA ! mane zA mATe bhayabhIta karI rahyA che ? AgalA bhavezamAM mArA A jIve anaMtavAra kuMbhiyA ane kaDAimAM bhaDake baLatA agnimAM zekAvAnI apAra vedanAone anubhava karyA che. jA chatAM paNa---"mAsiMgane ' ityAdi. anvayAM--he mAtApitA ! me... maDhAvaLisaMzAne-madA nisaMcAro mahAdhruva agni tulya tathA marU pradezamAM rahela retInA pujanI jevI vavAjhud--vanavAluDe vAvAlukA nAmanI nadInA tathA chAjIyA-vavAnu AyAma khUba tapela kaMbavAlukA nadImAM maLato anantaze; ana'tavAra .jjo-parva: AgalA bhavamAM zekAI cUkayA che. W bhAvA --pAte agAu bhogavI cUkelI narakanI yAtanAnI apekSAe mRgAputra vartamAnakALamAM sAdhujIvanamAM anubhavavA paDatA bhayAthI peAtAne nirbhaya matAvIne kaheche ke, he mAtApitA ! Ape mane khatAvela sAdhujIvana daramyAna sahana karavA paDatA layAnI eTalA mATe paravA nathI ke meM AnAthI paNa adhika kaSTa narakeTamAM sahuna karyo che. tyAMnI atyaMta jAjavalyamAna vAvAlukA nadImAM tathA kada avAlukA nadImAM ana'tavAra AgalA bhavamAM zekAine ahIM AvyA che. 5 50 // uttarAdhyayana sUtra : 3 161 Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tathA-~ -saMto" ityAdi. avayA --hai mAtApitA atyaMta ukaLatA telathI bharelI kuMDu huMmInlR vantu jaimIttu adha; sthita kaMdu kuMbhamAM paramAdhArmika devA dvArA udbhavato urdhya vaha khene A bhAgI na jAya" e AzayathI uMcA vRkSanI DALI upara mane bAMdhIne vRtta thayAdi-vatra timi jinnapUvo karapatra ane kruca karavata Adi zastrothI mArA AgalA bhavemAM chinnabhinna karAyA hatA. rasaMto--nzana e duHkhathI huM khUba rAce. paraMtu dhruvo bAMdhavA tyAM kAI badhuM mArI sahAyatA mATe na Avye te duHkha me. ekalAe ja bhAgavyu. bhAvA --narakAmAM paramAdhAmi~ka deva pahelAM teA navIna nariyakane-narakamAM AvanAra jIvane vRkSanI DALIe bAMdhIne karavatathI vahere che ane pachI ukaLatA telathI bharela kaMdukurmio ke je vRkSanI nIce hoya che temAM taLe che. naicika jIva e samaye cIsAcIsa karatI rADA pADe che. paraMtu evI karUNa sthitimAM tyAM kAi paNa khAMdhava tenI sahAyatA karavA pahoMcatA nathI. khicAre ekalA ja duHkha bhegavyA ja kare che. mArI paNa huM mAta pitA ! pUrvabhavamAM AvI hAlata aneka vakhata thayela che, teA pachI ja mAna kALAM sAdhujIvananAM AvAM mAmulI 6:khAthI DaravAnI ciMtA zA mATe karavI ? 5515 ane pazu--rU tivava" ityAdi. anvayA--hai mAtApitA ! atyaMta atya'tapUrva bhavAmAM prati vaTavAne tune citrasivAyane pratitoTakADhIne tene zAhi pApe tIkSNa kAMTAAthI bharelA tathA atyaMta uMcA zAmalI vRkSa upara ane pAsavaddhe pAvanuMH dorIthI bAMdhIne paramAdhArmi ka devAe jhum---im khUba khurI rIte hUhUduM STA hai khecAkheMca karIne phekI dIdhela hatA. bhAvA --narakemAM A paramAdhAmika devAe hai mAtApitA ! mArA pUrvabhavamAM khaba ja durdazA karela che. khUba ja dhAravALA kAMTAthI bharelA uMcAmAM uMcA zAmalI vRkSa upara mane e lekee khama nirdayatAthI doraDAethI bAMdhIne khecAkheMca karIne phekayA hatA. ! para ! vaLI pazu----"mahAnaMtettu' ityAdi. anvayA huM mAtApitA ! pAtra mo--pApamAM pUrvabhavamAM karelA karmonA udayathI huM gaLato-anantazaH anekavAra ucchuvA - ikSuriva zeraDInI mAphaka mAaMteSu--mahAyaMtrelu pApIone niSpIDita karavAne mATe taiyAra karela yatromAM rRmeravuM bArasaMto--merayaM bArasanuM khUba kharAba rIte rADa pADatAM pADatAM samaMtrimaMmi pUrvopAta duSkarmonA nimittathI pauhitromni-hito'sma pIlAyela chuM. bhAvArtha he mAtApitA ! je pramANe meTA yaMtromAM zeraDIne pIlavAmAM Ave che te prakAre narakamAM huM AvI jAtanA yaMtromAM ekavAra nahi paNa anekavAra uttarAdhyayana sUtra : 3 162 Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paulavAmAM Avela chuM. huM temanI samakSa rayA che, rADA pADI che, paraMtu mArA upara tyAM dayA karavAvALuM kAi na hatuM. pUrvApAta azubha karmonA nimittathI mArI evI dazA tyAM thaI hatI ! 53 5 tathA-- -'yato" ityAdi. anvayA he mAtApitA ! pUrvabhavamAM jonTamuLayetri--koTanane sUvara tathA kUtarAMnAM rUpa dhAraNa karavAvALA sAmegikAme zyAma tathA zayacheda-zauka sabaLa nAmanA paramAdhAma ka devAe yato gana bhayathI rotA ane viharatovinran Amatema bhAgatA evA mane ahevato ane aneka suviAhimo sUtrivatitaH jamIna upara pachADIne nhAnAgo--Adita jINu vastranI mAphaka khAdhA che tathA chinno chinnaH vRkSanI mAphka kApela che. bhAvA --mRgAputre mAtApitAne duHkha bhogavavAnI bAbatamAM Ama kahyuM ke, me pUbhaveAmAM bhAgavela duHkhane vadhAre kayAM sudhI saMbhaLAvu? narakAmAM zyAma ane saLa jAtinA paramAdhArmi ka devAe je mArI durdazA karI che tene huM jANuM chuM. te leAkAe bhayathI kAMpI rahelA evA mane aneka vakhata jamIna upara pachA DIne tathA jamIna upara pachaDAyelA mArA zarIrane junA vastranI mAphka cIrI nAkhyu ane jhADanI mAphaka mane chedI nAkhyA. 554aa vaLI paNa--"gIrdi ityAdi. annayArthI--huM mAtApitA ! narakamAM padmamuLA mA pApakarmAMnA udayathI vaLI pannaH utpanna thayela huM pamAradhArmika devA dva rA athotra--1rdi di-batasImaLagami aLazInA phUlanA jevI kALA raMgavALI talavArothI chinno chinna chedAyA tathA mahiM mahaiH bhAlAethI mimno-minna vidhAyA chuM tathA disendriya--dizaitra avanavA zastrothI mArA trimindo vimannA nAnA nAnA TukaDA karAyA hatA. 5 55 5 tathA--"gago ityAdi, anvayA--hai mAtApitA ! narakAmAM vaso-avazaH sarvathA parAdhIna anela evA hu. paramAdhAmirmAMka ravA dvArA samijAjI" najate hodadde nutto-zyAmAyute karjata hove yuTM sugaratramAM kSepaNIya cukAvALA tathA agniInI mAphaka daidipyamAna ane khUba tapelA evA lADhAnA rathamAM jotaravAmAM AvyeA hateA tathA tottamottehi-totrotre e rathane kheMcavAne mATe e lAkAe mane cAbukethI khUba phaTakAryA hatA ane mArI nAthane khUba kheMcela hatI. ema chatAM paNa jyAre hu e rathane kheMcI na zakatA te teee gaDadApATuthI mane khUba mAryo hatA. vaLI khUba rojJonA pAhibo-ro<Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paraMtu-"dukAne? ItyAdi. anvayArthahe mAta pitA! narakamAM temane ivavo-Armami pravruttara ane pApakarmothI gherAyelA evA sAsa-gara: parataMtra banelA evA mane paramAdhArmika dee pitAnI vikriya zaktithI banAvelI vizA-nittAka citAomAM kavitaw ram-sti sutAzane bhaDabhaDa baLatA agnimAM nahi viva-mahiSara bheMsanI mAphaka to ghare-dha; V pahelAM te khUba zeko ane pachI rIMgaNAnI mAphaka mArUM bhaDathuM banAvyuM. bhAvArtha-je pramANe pApI lo ke pADAne baMdhana vagerethI parataMtra banAvIne agnimAM pheMkI de che ane pachI tene rIMgaNAnI mAphaka zeke che. e ja pramANe pUrvopArzata karelAM pApakarmo dvArA jhakaDAIne narakane prApta karelA evA mArA zarIrane pahelAM te paramadhAmika dee pitAnI vaikiya zaktithI banAvelI citAomAM baba zeka ane tenuM bhaDathuM banAvyuM. meM paNa ! bIjuM paNa-"vA" ItyAdi. anvayArtha--he mAtApitA ! saMdA (rdi-vaMza tu sANasInA AkAra jevA moDhAvALA tathA strodArdi-dA: leDhAnA jevA kaThora moDhAvALA evA huM di6 : TaMkaddha nAmanA pakSIo dvArA vivaMtoSae-vizvanuM vilApa karI rahela e huM anaMta-anaMtazaH anaMtavAra vitta-vi chinnabhinna karAyela chuM. narakamAM pakSI hetA nathI. nArakI ja svayaM vaikriya zakitathI pakSI jevA banI jAya che. ke 58 che A pramANe kadarthita thavAthI tarasa lAgavAthI zuM thayuM tene kahe che"tA jita'' ityAdi. anvayArtha-he mAtApitA ! A prakAre kadarzita thavAthI jyAre mane khUba ja tarasa lAgI tyAre tadA to-vaLavA vana tarasathI khedakhinna thayele huM ghAta-pAvana pANI zodhavA mATe ahIMtahIM daData ane vaiyaff navuM vattovaiita na mApa: vaitaraNI nAmanI nadIne joIne tarasa zAnta karavA tyAM jaI pahoMcyA. baruM pati ciMtatIjoruM pivAnIti nittAna pANI pIvAnI taiyArI karato hato ke eTalAmAM pura dhArdi vivA-suradhAma pavitA charAnI dhAra jevI enI tIkSNa laherAthI mAre cUrecUre karI nAkhavAmAM Avato. A nadInuM pANI charAnI dhAranA jevuM gaLAne cIrI nAkhe tevuM hoya che. je pa9 che kiMca-"mitatto" ItyAdi anvayArtha--he mAtA pitA ! narakamAM jyAre huM zvAmitto-kaLarfmatataH garamIthI atyaMta akaLAI gayo tyAre chAyAnI zodhamAM sipanna mAtra saMpatta-asitra adAvana sabhyataH talavAranI dhAra jevA tIkSaNa paMdaDAvALa vRkSonA mahAvanamAM jaI pahoMcyA, jyAre huM tyAM pahoMcato ke tyAM teEi pati jhADa parathI kharatA tINa gatirdi-pinnaH pAMdaDAothI ane jo tenejaraH aneka prakAre chinago-chinnapUrva AgalA bhavemAM huM dAye hato. 60 che uttarAdhyayana sUtra : 3 164 Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kica- "ityAdi anvayArtha-he mAtA pitA ! narakamAM pure purva mudde mu7ikuraiH puraMdAmi musI loDhAnA mujhaLethI, lapaDAkathI vizeSathozULa ane muzaLathI jyAre paramadhAmika de mArA upara prahAra karatA hatA tyAre mAdi-manA traNa bhagna zarIra banIne vAraM-tArA pitAnA jIvananI athavA paritrANanI AzA cheDI deto hate. ane anaMtakukarava6 -attarAda karava mAtama anaMte duHkhene prApta karato hato tyAM evI avasthAmAM mAre koI sahAyaka na hatA, 61 che tathA- "pu iItyAdi anvayArtha--he mAtA pitA! narakamAM huM gaLA-ane zaH aneka vAra #qLadiyAnImA kAtarathI vigo-nvitaH kapAye chuM ane siMgo -pAdita vastranI mAphaka cirAyo chuM. tividha ivRnitIdhAmaH ja tIkSaNadhAravALI charIothI jhino-ina chinna bhinna karAyela chuM. tathA vadhAre te zuM karyuM paraMtu virdi-su#itfma charAo ane astrAo dvArA dho-zataH mArI cAmaDI kApI kApIne mArAthI judI karAI che. te 62 / chatAM paNa-. "7i ItyAdi ! anvayArtha- mAtA pitA ! narakamAM agam paramadhAmika devoe e samaye hiM TanA TanAsai mane baMdhana ane phUTa jALethI vAditho-sAhita khUba bAMkaye hatuM tathA baMdhana bAMdhIne vada -1ddha zraddhA teoe eka tarapha pheMkI dIdhuM hatuM. ane A rIte mAruM halanacalana paNa aTakAvI dIdhela evI sthitimAM huM nimavA sava-RA nagaraH mRgalAnI mAphaka sAva parAdhIna banIne vahU jeva-vAda jI e devene ghaNIvAra vInavato hato. bhAvArtha -mAtApitAne pitAnA duHkhanI kathA saMbhaLAvavAnA uddezathI mRgAputra emane kahe che ke he mAtApitA ! e paramadhAmika dee pUrvabhavamAM narakamAM mArI khUba ja durdazA karI hatI. je pramANe mRgane kaI pAradhI pahelAM pAza tema ja phUTabaMdhanathI ThagI le che pachIthI te tene te dvArA jakaDIne tenI sAthe pitAnuM manamAnyuM kare che. e ja pramANe A duSTa dee mArI hAlata karI hatI. teoe pahelAM te mane baMdhanathI Thage. pachI jyAre huM nirbhaya banI cUkyo tyAre temaNe mane jALamAM phasAvI dIdho ane e rIte mArI evI sthitimAM teoe pitAne mana phAvyuM te rIte mArI sAthe vartana karyuM. te eTale sudhI ke anekavAra te devoe mArA zarIranA TukaDe TukaDA karI nAkhyA chatAM paNa A abhAginuM akALa mRtyu paNa na thayuM mata na AvyuM. | 3 | vaLI--"nahiMItyAdi. anvayArtha--he mAtApitA ! narakamAM nahiM maraDyAdi- makaranAra galathI-mAchalIne pakaDavAne mATenA eka prakAranA kAMTAthI mAchalInuM rUpa dhAraNa karavAvALA paramAdhAmika devoe banAvela jALAthI jo vA baso- vAva mAchalAnI mAphaka parAdhIna banela e huM zAMta-sanattA anekavAra 3dvidizo -3ddhivitaH bhedAyela chuM. prASTigo-pAdita phaDAyela chuM. mo-rItaH pakaDAyela chuM, ane mAri -AritaH moyela chuM. uttarAdhyayana sUtra : 3 165 Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvArtha-je prakAre mAchImAra ahIMyAM jALa ane vAMsathI mAchalIone pakaDI le che tyArabAda tene mArIne khAI jAya che e pramANe paramadhArmika devoe paNa narakamAM mArI evI durdazA karI hatI. ane teoe pakaDIne kApela che, cIrela che, ane mArela che. 64 vaLI paNa--"vihaMsaddhi ityAdi ! anvayArtha--he mAtA pitA ! huM gara-ara7: aneka vakhata narakamAM saugoviva-zakuna iva pakSI-mAnI mA34 vidaMyaehiM jAlehiM lippAhi-vidaMzakaiH nA caiH videzakazrI, pakSIone pakaDavAvALA zikArIo bAja pakSIonI, madadathI pakaDe che athavA jALadvArA tene jadi voka -hitaH vada 4nazca bAMdhe che ane coTADavAnA guMdara jevA cIkaNu lepathI ene coTADI de che, wAri-pachI mArI nAkhe che eja pramANe huM pakaDAyo chuM, baMdhA chuM caTADA chuM ane marAyo chuM. bhAvArtha-je prakAre lukhyaka (zikArI) A lekamAM zikArIo bAja pakSInI sahAyatAthI pakSIone pakaDI le che athavA jALathI tene bAMdhI le che, tathA caTADavAvALe lepa copaDIne tene coTADI de che ane pAchaLathI mArI nAkhe che eja pramANe paramadhAmika deva pitAnI vikiya zaktithI narakamAM A jIvane bAja vagerenAM rU5 banAvIne pakaDI le che tathA tene jALamAM bAMdhI le che ane lepya dravyathI tene coTADI de che ane pachIthI tene mArI nAkhe che. jethI he mAtA pitA ! mArI paNa e devoe tyAM evI hAlata karI hatI ane te ekavAra nahIM paNa anekavAra karI hatI. 6pA tathA-"dArU? ItyAdi ! anvayArtha--je pramANe A lekamAM 7 diM 3q[ mAviva-vakimi rAparAlimiH mA sutAra moTAM kuhADA Adi zastrothI vRkSa ane lAkaDAne aNaMtaso kuTio phAlio chinno tacchio ya-kuTTitaH pATitaH chinnaH takSitazca nAnA TukaDA nA rUpamAM karI nAkhe che. cIri nAkhe che, chedI nAkhe che, ane chelI nAkhe che. A ja pramANe narakamAM paNa e paramadhArmika dee mArI evI dazA anaMtavAra karela che. 66 pharI--"va " ItyAdi! anvayArtha--he mAtA pitA ! jevI rIte mArdi mAM vizva ravera puSTi mArdi-macarUra peTapuTa vimi kuMbhAra, luhAra ghaNuM laIne leDhAne TIpe che te pramANe anaMto tAhiro digo mitro gunio - saMtazaH tAlita - kutika mina#LatI paramAdhArmika dee paNa mArI A pramANenI durdazA narakamAM anekavAra karI che. teoe mane tyAM mAryo che, TIpyo che, mArA TukaDe TukaDA karyA che, ane mAro cUro paNa karyo che. jenA kica-"tattAvuM" ItyAdi ! anvayArtha-he mAtA pitA! tA # tAruM saMvarodArU-tAni jaznajamAnAni tAkroni narakamAM paramadhAmika devoe tapelA tathA ukaLatA evA tAMbA ane loDhAnA pANIne, taragALa sIsaTrt -2pwAni sItAni 2 trapu rAMganA pANIne, sIsAnA pANIne, meva-mam bhayaMkara mArato-grAsana uttarAdhyayana sUtra : 3 166 Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUdana karanArA evA mane zo-khita pIvarAvyuM che. narakamAM nArakIone pANInI jagAe ukaLatuM loDhuM, rAMgA, ane sIsuM pIvarAvIne paramadhAmika devo paDe che. mRgA putra kahe che ke A dazA mArI tyAM thayela hatI. 68 tathA-bAda ItyAdi ! anvayArtha-he mAtA pitA ! e paramAdhArmika dee mane evuM kahIne mAMsa khavaDAvyuM che ke he nAraka ! tane pahelA bhavamAM viMTAruM- vaghAni khaMDa rUpa tathA soTTA -sUtAni = zULa upara parovIne pakAveluM saMtADuM-mAMsAri mAMsa vicAruM biyALa ghaNuM ja priya hatuM jethI have ahiyAM paNa A ja prakAranuM mAMsa khA. A pramANe smaraNa karAvIne te lokoe paMjA- sAni mArA zarIramAMnuM mAMsa kApIne ane tenA TukaDA banAvIne zULa upara caDAvI pachI tene vivigha = agnivarNAni 54AvAne bhane bhUpa garamA garama aNegaso khAiomi-anekazaH khAdi. tokti khavarAvyuM hatuM ane te eka vakhata nahIM paraMtu aneka vakhata. 69 kica-"? ItyAdi anvayAthuM-he mAtA pitA ! paramadhAmika dee narakamAM mane ta6 ro ma ya vivA-sava surata lIdhue vAtanI smRti karA vIne khUba garamAgarama surA caMdrahAsa nAmanuM madha, tADa vRkSanI tADI, mireca.-piSTadabhava madha, madhu-pupomAMthI taiyAra karavAmAM AveluM madha, evI anekaprakAranI zarAba mane anekavAra pArUgo-dhArita pIvarAvela che tathA aMrtagovasAte diift - karavA dhiraLa ra garamA garama carabI ane lehI paNa anekavAra vAga-thita pIvarAvela che. ke he nAraka ! tane pUrvabhavamAM A badhI cIje ghaNI priya hatI. 70 have narakanA duHkhone upasaMhAra karatAM kahe che-ni ItyAdi ! anvayArtha--he mAtA pitA ! narakamAM niravaM-nira haMmezAM mIuT-mIte bhayavALA tathA taLa-phrena udvigna e kAraNathI ui- virena duHkhita ane vyathita banelA nag-wyA evA meM (saMvaDhA- kusaMgadvAra duHkhonA sabaMdharUpa paramA-paramAra aneka prakAranI vecA -venA vedanAo anekavAra cAvitA anubhava karela che. bhAvArtha-narakanI vakatavyatAne upasaMhAra karI rahelA mRgAputra kahe che ke, he mAtA pitA ! A pramANe meM narakanI vedanAone anekavAra bhogavI che. 71 tathA- "sigavaMgr" ItyAdi ! anvayArtha-he mAtA pitA ! tivA -tatravaMrabAda rasAnu - bhAvanI adhikatA vALI hovAthI tIvra, vakatuma azakya heva thI caMDa, ane bhAre hevAnA kAraNathI pragADha evA ghoDA-tharAda raudra jene sAMbhaLatAM zarIramAMthI kaMpArI chUTe che evI tathA gaddA -atyaMta dusaha ane mahAmAyo mInA-madAmAmA mahA bhatpAdaka athavA mahAna bhayanA sthAna rUpa tathA uttarAdhyayana sUtra : 3 167 Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhIma jene sAMbhaLavAthI bhaya lAge che. evI vedanAe mae-mayA me' naraesa narahevu narakamAM vezyA nevitA bhAgavI che. // 72 // '' A vedanAonI tIvratAnuM vana kare che--"no" ItyAdi ! anvayA--tAyA--tAta huM mAtA pitA ! mAtte sro-mAnuSe hoje manuSya leAkamAM nAziA~yAdA je prakAranI nethaLA venA vedanAe jovAmAM ane bheAgavavAmAM Ave che Dvo hatA tenAthI paNa atyaMta guLiyA-anaMta juLatA anekagaNI tuvaralaveyaLA narmu-Tuba venA napu du:kha vedanAe meM narakamAM bheAgavI che. 73 // e vedanA e saghaLI gatImAM bhAgavela che tene kahe che--< sanamatejI " ityAdi ! anvayA -- he mAtA pitA ! meM A maNmayA duHkharUpa vecaLA-venA vedanAone narakamAM ja bhAgavI che evuM nathI paraMtu savvamavesu-yamavettu pratyeka gatimAM A gAyA galAtA duHkharUpa vecaLA vecA-venA aai vedanAone bhAgavela che. kemake, devAdika gatiomAM nimesaMta mittavi-nimezAntamAtravi eka nimeSa mAtra paNa sAcA vecaLA nathi-gAtA venA nAstisukhanu vedana nathI. joke Agati emAM devAdika gatiemAM vaiSayika sukha che. paraMtu vicAra karavAthI e nizcita thAya che ke, e sukha nathI paraMtu te te duHkhanA eka prakAra ja che. kema ke, temAM irSyA Adi aneka duHkhAnI khANa che tathA te pariNAmamA dArUGga che. kahevAnu tAtparya phakta eTaluM ja che ke, huM mAtA pitA ! meM koI gatimAM kI SaNa sukhanu' dana karela nathI. AthI huM mArA AtmAne sukumAra ane sukhApacita kai rIte mAnu' ? jyAre me anaMtavAra narakAmAM ati uSNa zItAdikano duHkha vedanAone bhAgavela che tyAre enI AgaLa mahAvratAnI pAlanA karavI ane kSudhAdvikanI vedanAone sahevI kaMIja hIsAkhamAM nathI enA pAlanamAM tenI apekSAe koI duSkaratA nathI. A kAraNe huM dIkSA avazya avazya dhAraNa karIza. // 74 5 AvuM kahevAthI mAtA pitAe zuM kahyuM tene kahe che-"tuM ciMta" ityAdi ! anvayA--mRgAputranAM A prakAranAM vacanane sAMbhaLIne tathA enI hArdika daDhatAne jANIne ammAviSaro-mAtAtiau mAtA pitAe tA-tam tene vita-nUta kahyuM-putta-putra iMphema payA intena pratrana tamArI rUcI anusAra dIkSA laI zakA che. amArA emAM koI prakAranA vAMdhA nathI. navara--navat paraMtu eka vAta che ke, sAmaNNe - zrAmaNye yA yAstrimAM nippaDikammayA dukkhaM - niSpratikarmatA duHkham nipratikatA duHkha chearthAt jInakalpIbhramaNa rAganA pratikAra mATe-davA AdinA upayAga karI zakatA nathI. sthavirakalpI te niravadya pratikama karI zake che. AthI jInakalpa avasthAmAM niSpatikama tA-rega pratikArAbhAva-e duHkhanA hetu che. II 75 mAtApitAnuM A prakAranu kahevuM sAMbhaLIne mRgAputra kahe che-"mo vita' ityAdi ! anvayA--mAtA pitAnI A vAtane sAMbhaLIne so ammAyo ciMtasaH gantrAvitI mUtte mRgAputre emane kahyu ke, Ape je -traN pUrvIkata prakArathI nipratikra tAmAM duHkharUpatA pragaTa karI che. teA ApanuM thaM--tata e kahevuM nahIM sa -yazA Tam bIlakula satya che. paraMtu Apa e vAtane paNa vicAra uttarAdhyayana sUtra : 3 168 Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 // hai, araNNe miyapakkhiNaM ko parikammaM kuNai-araNye mRgapakSiNAM kaH parikarma pati aTavImAM rahevAvALA mRga ane pakSIonA pratikama-roganI utpattimAM davAne upacAra keNa kare che? arthAt kaI karatA nathI. je 76 che jyAre evuM che te -" magItyAdi ! anvayArtha-nahIM-thA je rIte gAIne-gara jaMgalamAM - mRga "g-vmRtaH ekAkI svataMtra-nirapekSa thaIne ra-jAti vicaraNuM kare che. g-gav A pramANe he mAtA pitA ! huM paNa sattara prakAranAM saMgamaLatA - saMyamena tapa ra saMyamanI tathA anazana Adi bAra prakAranA tapathI pitAnA AtmAne bhAvita karIne dhamma vAji-dharma dhyApi gruta cAritrarUpa dharmanuM AcaraNa karIza. mane A dharmanA sevanamAM keI sahAyakanI apekSA nathI. je 775 AnA upara dRSTAnta kahe che-"nA" ItyAdi ! anvayArtha--he mAtA pitA huM Apane pUchuM chuM ke, navA-catA je samaye mahA araNyamAM vicaravAvALA nivA-vRnA mRgane keAI sAta-bAno roga thaI jAya che. e samaye vAvamUgni -nUpUje vRkSanA thaDanI pAse arajIsa-cAlIna paDelA kroI tANe tijhi-taM savA jijiri e mRganI cikitsA keNa kare che? arthAta keI karatuM nathI. 78 che pachI--" ghA re' ityAdi anvayArtha-he mAtA pitA! je-taA e rogagrasta mRgane vAgosa6 - jovA gauvaMtati koNa auSadhi lAvIne Ape che, ane tevA re kucha sudaM- je vAtaci pRSThati suaNa kaNa enA sukha duHkhanI vAta pUche che, tathA jo vAre bhattapANaM vA Aharittu paNAmae-ko vA tasmai bhaktapAnaM vA AhRtya praNAmayati / enI pAse jaIne ene AhArapANI pahoMcADe che. arthAt koI ApatuM nathI. 79 pachI ene nirvAha kaI rIte thaI zake che? Ane kahe che-"nayA " ItyAdi ! anvayArtha--jAnyatA je vakhate te sa te bicAre mRga rahI jazo - muvI mati nIrogI thaI jAya che. tayA-tatA e vakhate te potAnA khorAkane mATe noraMjanAM caravA mATe gocara bhUmImAM judA-jIta nIkaLI jAya che tyAM e gADha vanamAM jaIne khAya che ane taLAvamAM jaI pANI pIve che ke 80 che pachI zuM kare che te batAve che-"vAttA ItyAdi. anvayArtha-A mATe je prakAre e mRga va -vadhu gADhA vana ane sarehiM ya-sarassu ca tamA 752 44na khAittA-khAditvA mA pANIyaM paaupanI jai javA pANI pIe che ane khAI pIne potAnI svAbhAvika gatithI jyAM tyAM khelatA kUdatA pitAnA sthAna upara pahoMcI jAya che. 81 have AnuM darTItika kahe che-"ga" ItyAdi ! anvayArtha--Na A rIte saMskRdi-Nakuthita saMyamanuM anuSThAna karavAmAM vilIna athavA samudyata mitravRmilA: bhikSu regAdika AtakanI utpati vakhate cikitsA tarapha nirapekSa rahyA kare che ane vivi- mRganI mAphaka maLI -gAka aniyata sthAnamAM pharatA rahe che. jyAre te nirogI banI jAya che tyAre te bijAri vArittA-jana rillA gecarI mATe nikaLIne temAM maLatA bhakta pAnathI-AhAra pANIthI potAnA nirvAha karatA rahe che, tathA viziSTa uttarAdhyayana sUtra : 3 169 Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sabhya jJAna Adi bhAvathI zukaladhyAna upara ArUDha thaI jAya che ane A rIte e kama maLa vagaranA thaIne siM gama-3 phirAma mAmati mukti sthAnamAM jaIne birAjamAna thAya che. reganA abhAvamAM bhikSA mATe gamana jI kalapInI apekSAthI kahevAela che ema jaNavuM joIe. 82 | have mRgacaryAne spaSTa karatAM kahe che -"nA uma" ItyAdi ! anvayArtha-baI-vathA je pramANe pA mi- manaH ekalo mRga sArI-nevI niyata sthAnomAM bhakata pAna-AhArapALuM mATe pharyA kare che. ane mArA-govANa aniyata aneka sthAnamAM rahyA kare che. tathA bajA -avaraja nizcayathI gocara bhUmimAM je maLI zake te AhArane khAya pIe che. pUrva-gvaka tevI rIte muLI-punika muni paNe - rAgadveSathI rahita hovAnA kAraNe ekalA hovA chatAM bhikSA nimitta uMca nIca ane madhyama aneka aniyata gRhamAM bhikSA nimitte bhramaNa kare che ane nizcitavAsa rahIta hoya che. tathA sadAne mATe bhikSA AhArane karavAvALA hoya che. evA munI jyAre zorI vire daroja viThTha mavati gocarI mATe bahAra nikaLe che tyAre antaprAnta AhAra maLavA chatAM paNa ApanAra dAtAnI no hIjha-no iti niMdA karatA nathI. athavA no vizva vijJAna vi visati na maLavAthI pitAnI temaja bIjAnI niMdA paNa karatA nathI. e 83 5 mRgacaryAnuM varNana karIne mRgAputre je kahyuM tathA mAtApitAe je kahyuM te tathA tyArabAda mRgAputre je karyuM tene kahe che--"nivarizaItyAdi ! anvayatha-A prakArathI mRgacaryAnA svarUpane kahIne mRgAputre kahyuM ke, huM mAtA pitA ! huM paNa "mArA irikSAbhi-variSyAmi AvI mRga carcAnuM sevana karIza. putranI AvI vicAradhArAne sAMbhaLIne AnaMdapUrvaka temaNe kahyuM ke, kuttA-putra he putra nA mudaM ratha puravaNa iva ghaNA AnaMdanI sAthe sArI rIte evuM tame kare. have ame A viSayamAM tamAre avarodha karavA IcchatA nathI. ame tamane amArI saMmati ApIe chIe ke, tame saMsAra samudrane pAra karavAvALI A dIkSAno aMgikAra kare! mamApiDiuguLa-trajApavagAma jJAta mAtA pitAnI evA prakAranI AjJA prApta karI mRgAputre to kahuM vAratattA 3 TEmtti dhanadhAnya Adika dravya parigrahane tathA kaSAya Adi AtyaMtara parigrahane tyAga karI dIdhA. 84 che A vAtane pachIthI kahe che -"mi"i ItyAdi ! anvayArtha-he mAtA pitA ! turda gabbayouTo-puSyAmisthag jJAto ApanI AjJA prata zana sambadukravavimokkhaNi-sarvadukkha vimokSaNIm huM sarva duHkhone nAza karavAvALI miArii- mRgacaryA-niSpatti karma rUpatAnuM rimi -SyiAma sevana karIza. A pramANe jyAre mRgAputre temane kahyuM tyAre tenA mAtApitAe kahyuM ke, utta- putra ke putra ! jemAM tamane nA ba8-tharva zreSTha sukha maLI zake tevuM kAma kare. amArI ciMtA jarA paNa na kare. ame tamane AjJA ApIe chIe ke, tame pravajyA grahaNa karo. 8pA uttarAdhyayana sUtra : 3 17) Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAtA pitAnI AjJA maLavAthI mRgAputre zu karyu. te vAtane kahe che-"du meM se" ityAdi ! anvayA - --A prakAre tAde-taddA te samaye mRgAputra gajiyo anumaLizALa--gAvitI anumAnya pAtAnA mAtApitAne dIkSA levAnI AjJAmAM anumata karIne mAnAzo-madAnA je prakAre mahAsapa` peAtAnI maMsurya-dhrum na kAMcaLInA parityAga karI de che. evIja rIte teze taddo taddA bahu vidha mamatvane parityAga karI dIdhA. // 86 5 A gAthA dvArA sUtrakAre aMtaraMga parigrahanA tyAga mRgAputre karyo' e vAta pradarzita karela che. have mAhya parigrahanA paNa teNe tyAga karI dIdhA e vAtane A gAthA dvArA kahe che--"dUta vitta ca" ityAdi ! anvayA--vaane ceTelI dhULanI mAphaka mRgAputra karI hiM hAthI ghoDA ADhi sa'patinA vinaM--vistR hiraNya suvarNa Adi vittane, "mitteya-mitrAci mitra janane, puttarAr ca nAyagotrASajJAtin putranA, strIne, tathA peAtAnA jJAtijanAnA dehamAMzucatra--Te hArna zu mitra lugaDAmAM lAgela dhULanI mAphaka parityAga karI dIdhA ane gherathI nIkaLI gayA. arthAta dIkSA laine muni banI gayA. 587aa dIkSA laine te kevA banyA, tene kahe che--paMcama nacattutto ItyAdi ! anvayA--mRgAputre paMcamanutto--vazrvamAnnayuttta: pAMca mahAtratAnI paMcamaniyo tittinunno ya-pazca mitanniyutiguptazra pAMca samitienI ane traNa guptietI, A pramANe tera prakAranA cAritranI ArAdhanA karI. tathA sumitara vAhid-sAmyantara vAghe bAhya ane aMtaranA bhedathI bAra prakAranA tatvo zamAMtti 3nugo-tA maLi ughuttta: tapanuM paNa pAlana karavAnA prAraMbha karyAM. prANAtipAta viramaNa Adi pAMca mahAvrata che, dhairyo samiti, bhASAsamiti, AdAna nikSepaNa samiti, uccAra prastravaNa samiti, jakSasa ghaNu pariSThApana samiti A pAMca samiti che. managupti, vacanagupti, ane kAyagupti, A traNa kruptie che. prAyazcitta, vinaya, vaiyAvRtya, svAdhyAya, dhyAna ane vyutsaga e cha prakAranAM abhyaMtara tapa che. anazana, uNAdarIvRtti sa MkSepaNu, rasa parityAga, kAyAkaleza, sallInatA A cha bAhya tapa che. 5885 pachI kevA banyA te kahe che"nimnamo ityAdi ! anvayA --tapa karatAM karatAM mRgAputranI pariNatI eTalI niLa banI gaI ke, nimno-nimano vastra, pAtra AdimAM paNa temane mamatva na rahyuM. nirdezonidAnte ahaMkAra bhAva AtmAmAMthI mIlakula cAlyA gayA. mAhya ane abhyaMtara parigrahanA tyAgathI emanAmAM nirNayo-nisa niHsaMgatA AvI gai. emanI pariNatI pannu garavo--caurava: riddhi gaurava, rasa gaurava, sAta gauravathI rahita banI uttarAdhyayana sUtra : 3 171 Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaI. taNuM thANu ya sapUNa mo-kag DApura pUy RH rAgadveSanA abhAvathI trasa ane sthAvara jIvonI upara temanA cittamAM samatA vRtti AvI gaI. eTalA A vAtane pharIthI sUtrakAra puSTa kare che- "chAmAAme ItyAdi ! anvayArtha--mRgAputranI cittavRttI mAtrAmAAi lAbha ane alAbhamAM vastra pAtrAdika tathA bhakata pAnAdikanI-AhArapANInI prAptimAM tathA aprAptimAM samabhAvavALI banI gaI Aja pramANe mudeva-guru sukha duHkha na viNa karo tadA-jate mAne tathA jIvita, maraNa tathA niApasaMsAsu-nirA rAmApu niMdA prazaMsA ane mAmA-mAnApamAnatA mAna tathA apamAnamAM paNa so-so samabhAvavALA banI gayA. 90 pachI--bAraNa ItyAdi ! anvayArtha-tapa karatAM karatAM riddhi Adi traNa prakAranAM nArA-raveza: gaurathI, krodhAdika cAra prakAranA sAja-sajAveda kaSAyathI mana vacana ane kAyAnA sAvadya vyApAra rUpa saMhAsaMmag[ 2-irAmapura manodaDa, vacanadaMDa, kAyadaMDa e traNa daMDAthI, mAyAzalya, nidAnazalya ane mithyAdarzana zalya, A zathI , AlAka bhaya paraleka bhaya, AdAna bhaya, akasmAta bhaya, maraNa bhaya, aya bhaya, ane AjIvikA bhaya, A sAta bhayathI tathA hAyare niyoghAta nivRtta hAsya. zekathI nivRtta thaIne te munirAja-mRgAputra zanivAre vadhaLo-nivAnA vajana anidAna ane abaMdhanarUpa banI gayA. 91 che. tathA-"aiio ItyAdi ! anvayArca-e mRgAputra munirAja tapasyAnI ArAdhanAthI - A leka saMbadhI rAjadika dvArA prApta sanmAna AdinA viSayamAM je rIte yaforf -Syanizcita nizrA rahita banI gayA hatA. e ja rIte te gharo gazibiro-ro je anizcita: paraka-devaloka saMbaMdhi sukhanA udhoga AdimAM paNa nizrA rahita banyA. A leka ane paralakanA mATe tapa na karavuM joIe. AnA upara kahyuM paNa che " No iha logaTTayAe taba mahiTijAno paralogaTTayAe tavamahi dvijA" A rIte emanI cittavRtti paNa vAraMva -kAlIndranAtha sugaMdhita ghasAyelA caMdana jevI banI gaI. je pramANe caMdana pitAne kApavA vALA kuhADAne paNa sugaMdhita banAvI de che, te pramANe mRgAputra paNa pitAnA apakArI tarapha paNa dveSabhAvathI rahita banyA. tathA vAta-vAnI mAphaka potAnA apakArIne paNa caMdananA jevA mAnavA lAgI gayA hatA tathA azanamAM ane anazanamAM paNa te mRgAputra munirAja samacitta banI gayA.kutsita arthamAM naba zabdanA prayogathI anta prAnta AhAra ahIM anazana zabdathI grahaNa karAyela che. athavA AhAra na karo e paNa anazana zabdano artha thAya che. rA uttarAdhyayana sUtra : 3 17ra Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tathA-" sa ItyAdi anvayArthI--e mRgAputra munirAje yajJagiAjagoviMdhyAramAna adhyAtma saMbaMdhI zubha dhyAnanA saMbaMdhathI apakardi sAduM-marAte lAgyA aprazasta dvArethI AvavAvALA ja vidivAsa-satA jiitArA A sarvane bIlakula rekI dIdhela ane pAthamA -mAtaramazAsana prazasta dama upazama ane zAsana jana Agama anusAra pravRttimAM pitAnI jAtane visarjIta karI dIdhI. 193 Aja vAtane sUtrakAra be gAthAothI pharIne pradarzita kare che-"r" ityAdi ! anvayArtha-4-gvA A prakAre navA - na matikRta Adi jJAnathI vara-tharakhena zAstrokata AcaraNathI ane jof- nena zuddha samyak zraddhArUpa dazanathI tathA ta ra suddhA mArdi-sANA = zumi mAvanAma: nidAna Adi doSothI mukata mahAvata saMbaMdhI pacIsa bhAvanAothI athavA bAra bhAvanAothI gappAM mAvinaM-mAmAne mArA pitAnA AtmAne bhAvita karIne tathA bahuyANi vAsANi sAmaNNamanupAliyA-bahukAni varSANi zrAmaNyaM anupAlya ghaNA varSo sudhI muni avasthAnuM pAlana karIne mRgAputra munirAje nAriyeLa mana gapurA siddhi patto-mAni mana gajurA siddhi prAptaH eka mAsane saMthAre dhAraNa karIne anuttara siddhine eTale mukita sthAnane prApta karyuM. 94o | 5 have adhyayanane upasaMhAra karatAM upadeza kahe che --"" ityAdi ! anDayAtha--zrI sudharmA sva mI zrI jakhkha svAmIne kahe che ke he jaMbU ! nadI- jema nivApu nirI-nAka R: mRgAputra RSie su vijaya dati-mo jinitane bhegane parityAga karela che -ma evI rItathI kA-jAka tavonA samyakrajJA pariNA-pitA paMDitajana paNa avasara AvavAthI evuM ja kare che. 96 che A vAtane pharIthI prakArAntarathI upadezanA rUpamAM be gAthAothI kahe che-- "madAva77 ityAdi ! anvayArtha- he munijane ! tame amArA mAnasa mirApura bhAsiyaM nisamma tavappahANaM uttamaM cariyaM tiloyavissuyaM gaippahANaM ca nisamma-mahAprabhAvasya mahAyazasaH mRgAputrasya bhASitaM nizamya tapaH pradhAnaM uttama caritaM trilokavizrutaM gatipradhAnaM ca nizamya du.42 pratijJAnu pAlana karavAthI mahAprabhAvaka tathA digaMtamAM vyApta yazazALI hovAthI mahAyazasvI evA mRgAputranAM, saMsAranI asaratA tathA duHkha pracuratAnAM Avedaka vacanane tathA tapa pradhAna uttama cAritrane tathA traNe lokamAM prasiddha mokSaprAptirUpa gatine sAMbhaLIne tathA dhaNaM dukkhavivaDaNaM mamattabaMdhaM ca mahAbhayAvahaM viyANiyA-dhanaM duHkhavivardhanaM uttarAdhyayana sUtra : 3 173 Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mamatvavarSanA mAmAnuM vijJAya dhanane duHkhanA vizeSa rUpane vadhAranAra ane mAtApitA putra AphrikAmAM mamatvane baMdha mahAbhayane janmAvanAra jANIne nibbAnuLAva: nirvALanuLAyAm ana MtajJAna, anaMtadazana, ana MtavI, anaMtasukha, ene prApta karAvanAra tathA muddAva-muvAnAm akSaya sukha svarUpa evI sarvotkRSTa ane aparimita mahAtmya yukata evI dhapura--dharmadhurAm pAMca mahAvratarUpa dhamanI kurAne dhar3eda-dhAcata dhAraNa karI si cemi-vRtti vImi evu` mahAvIra prabhunA upadeza anusAra huM kahuM chuM. 5975 598 il zrI uttarAdhyayana sUtranA AgaNIsamA adhyayananA gujarAtI bhASA anuvAda samApta thayA. bIsarve aghyayana kA prAraMbha aura mahAnirprantha ke svarUpa kA varNana vIsamA adhyayananA prAraMbha-- mRgAputraka nAmanu egaNIsamuM adhyayana AgaLa kahevAi gayuM have A vIsamuM adhyayana vivecanananA mATe prAraMbha thAya che. Anu nAma mahAnigranthIya adhyayana che. A adhyayananA saMbaMdha egaNIsamA adhyayananI sAthe che, ane te thyA pramANe che. egaNIsamA adhyayanamAM nipratikatA pragaTa karavAmAM Avela che. para Mtu enu plana teA anAthapaNAnI bhAvanAthI ja thaI zake che. anApaNAnA paNa aneka prakAra che. e vAta A adhyayanamAM kahevAmAM Avaze. A adhyayananI A prathama gAthA --'siddhALuM' ityAdi! anvayAya--sudharmA svAmI jammU svAmI vagere ziSyAne sa MbaMdhana karatAM kahe che ke, he ziSya ! huM "siddhALuM ca"--siddAmAM 6 siddhone ane saMnayALa 6saMcatAnAMja sayatAne mAvo--mAvataH bhAvapUrvaka namopiAnayA namaskAra karIne pratyayammADuM athadharmati atha-tnatraya dharma-tatreSadhama enA gatisvarUpane pratipAdana karavAvALI ta%0--tAM vAstavika aNumizi-azigi anuziziSTa - hitApadezarUpa zikSAne athavA duSprApya dharmanI prApti karAvavAvALI zikSAne kahuM chuM, tene tame mune zrRjIta sAMbhaLe.-- "siyaM dhataMti siddhassa, siddhattamuvajAyara sitaM aSTavidhaM karma-mAtaM bhasmasAdbhUtaM yeSAM te siddhAH " A anusAra jJAnAvaraNIya Adika ATha prakAranAM kama jenAM naSTa thaI cUkayAM che te siddha che. AcAya, upAdhyAya ane saghaLA sAdhu e saMyatta che, kemake teo saghaLA sAvadya vyApArAthI sa pUrNa paNe virata hAya che. meAkSanA abhilASI prANIo uttarAdhyayana sUtra : 3 174 Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvArA je abhilaSita thAya che tenuM ahIM artha rUpathI grahaNa karavAmAM Avela che. e te artha ratnatraya-samyagdarzana, samyajJAna ane samyapha cAritra che. kemake, te mokSAthIo dvArA abhiSita thAya che. ahIM anuziSTi, abhidheya che. ane adharmagati prayojana che. tathA e banne ne parasparamAM je upAya upayabhAva che eja ahIM saMbaMdha che. mekSAbhilASI adhikArI che. te 1 . A dharmakathAnuga che A kAraNe dharmakathAne laIne zikSA kahevAmAM Ave che.-"ghamUraco " ItyAdi ! anvayAtha-umarALa-kabUtaratna kaketana Adi ratnane athavA pitapotAnI jAtimAM uttama hAthI gheDA AdirUpa ratnanA adhipati ane mAdAdi-managharfum: ane magadha dezanA svAmI Liyo rAjA-zrejo rAjA zreNika rAjA kaI samaya viralaoN-vihAra gAtrAM vihAra yAtrA kIDAnA mATe nijhAmanita nagarathI bahAra nIkaLIne maMjiriMchaSi verU-madivasa ciMtye maMDakukSi nAmanA udyAnamAM pahoMcyA. 5 2 che e udyAna kevuM hatuM tenuM varNana kahe che -"nA " ItyAdi ! anvayArtha-nAkumArUou-nAnAmitI aneka prakAranA vRkSo ane ane latAothI bharapUra evuM temaja nAnAvivi nivighaM-nAnA nivevitam vividha prakAranAM pakSIo ane nALagmasaMchanna-nAnAmunasaMchanna aneka prakArana sugaMdhI manahara pupithI bharela e ujJai naMLavazvarAnaM naMdrAma udyAna nandanavana jevuM hatuM. te 3 che e udyAnamAM jaI pahoMcelA rAjAe tyAM zuM joyuM tene kahe che--"tA? ItyAdi! anvayArtha--e udyAnamAM sau-Na eka hAravajini-cA niSaovi vRkSanI nIce beThelA eka suMdaramI sukumAra vividha sucita cittanI samAdhithI saMpana tathA saMvata saMyamazALI evA munirAjane joyA. 4 pachI--" ItyAdi! anvayA-tarasa saMta zirA-tara paMtu te munIrAjanA rUpane joIne jo tAi saMgA-jAmina siMgare rAjAne e saMyatanA viSayamAM khUba ja aJcaMta paramo-atyaMta paramo madhi tathA atulo rUvavimhao-atulo rUpavismayaH atula rUpaviSayaka Azcarya thayuM. 5che Azcarya thavAnA kAraNane kahe che -"rAdaH ityAdi ! anvayArtha-rAjAe vicAra karyo ke are vAha? A caka-gAI munirAjane aho vAta ja ke suMdara snigdha ane gaurava che. temaja A hararaho w5 lAvaNya keTaluM manamohaka che? mukatAphaLanA cAkaciyanI mAphaka emanuM rUpavi stavamAM Azcarya janaka che. kahyuM paNa che ke-- uttarAdhyayana sUtra : 3 175 Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " meAtInI aMdara je tarala chAyA hAya che, eja pramANe aMgamAM je prati bhAsa hAya che tene lAvaNya kahe che." go somayAgado saumyatA jue ! vizuddha adhyavasAyavALA heAvAthI emanA mukhAraviMda upara je zaCkALanA niLa pUrNa caMdramaMDaLathI paNa adhika kAnti che e jonArAonA nayanAne keTale AnaMda ApI rahI che ! bau vaMti-mahan zAMtiH emanI kSamA teA kharekhara vizeSa vismayakAraka ja che. jo ke A mahAtmA hamaNAM navAja dIkSita thayelA lAge che chatAM paNu, emanI zAririka suga MdhathI AkarSAIne je A bhamarAo karI rahyA che te emane vyathA pahoMcADI rahyA hAvA chatAM temane dhyAnamAMthI calAyamAna karI zakatA nathI. e A bilakula nizcala banIne ja beThA che. e keTalA AzcayanI vAta che ? gaddo mruttI banne mukttika leAbha rahita je emanI vRtti che e paNa khUba vilakSaNa jaNAya che. pu lAva NyathI ala'kRta evI emanI je A zArirIka. anapekSA vRtti che enAthI prakaTa thaI rahelA ni`LabhAva mahAna Azcaya janaka chanI rahela che. banne mauneasaMyA--do mone apAtA bhAgaviSayamAM emanI ni:spRhatA te atyaMta Azcaya utpanna kare che. A prakAre rAjAnA manamAM munIrAjanI saghaLI khinA Azrcajanaka ja dekhAI rahI hatI. // 6 // emane joIne rAjAe zuM karyuM te kahe che.--"tuR" ityAdi ! annayA - ------A prakAranA Azraya bhAvamAM magna banelA e rAjAe temanI pAse paheAMcIne tattva pAN yaMtrittA-taya vAto aai temanA caraNamAM vaMdana karyu pachI pAyAhiNaM kAUNa nAI dUramaNAsanne paMjalI paDi pucchara - pradakSiNAM kRtvA nAtidUre anAsane mAhi: tivRtti pradikSaNA karI temanAthI dUra paNa nahIM tema aDIne paNa nahIM e rIte hAtha joDIne besI gayA ane A prakAre pUchatrA lAgyA. 19 rAjAe munirAjane zu pUchyuM ? te kahe che--iTMhoti" ityAdi ! anvayA-mano-mArca huM Aya ! saMyA--saMyata sayata ! Apa A samaye tahaLoIsa-tajjJo'tta bhara juvAnImAM che, AthI A samaya te mahArAja mojAmmi vanamo-mopAle nitaH bhega bhAgavavAnA che tyAre AvA samaye Apa kayA kAraNe dIkSita khanI gayA che anesAmane dago'tta-zrAmagye 35sthita: ati taravAranI dhAra samAna je A zrAmaNya-sAdhupaNuM che enuM pAlana karavAmAM kema ughukata. banyA che? huM tA-tAvat sahuthI prathama yamadaM muLamisamartha zrRoni ApanA mukhethI e vAta sAMbhaLavAnI icchA rAkhuM chuM. 585 zreNika rAjAnAM vacana sAMbhaLIne munirAja kahe che--aLadaimi" ItyAdi ! anvayArthI-mArA-majJAAna ! he rAjA ! huM gaLAneemi-anAtha asmi anAtha chuM, mArA upara kSema karanAra evuM kAI nathI A kAraNe mA nAdo na vijha-mama nAthaH na vidyatte mArA kAI nAtha nathI. alabdhanA lAbhanuM nAma yAga tathA labdhanuM paripAlana karavAvALAnuM nAma kSema che. hu' gaTTu aMvitrazuLa murti vAtri nAbhisamema - ahaM kaMcit anukaMpakaM suhRdaM vApi na abhisamemi hayA tathA mitra jananI pAse gayA nathI. arthAt mane eveA kAi paNa dayALu mitrajana maLela nathI ke je mArA mATe yAga kSemakArI thayela hAya. AthI mArI jAtane anAtha samajIne me dIkSA aMgIkAra karI che. !! 9 uttarAdhyayana sUtra : 3 176 Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | munirAjanAM vacanane sAMbhaLIne rAjA je kahe che. ene pragaTa karavAmAM Ave che. go - ItyAdi ! anvayArtha-munirAjanAM vacana sAMbhaLIne to to majadAvo khorAthI jo -tattaH samAdhipa nA pAnA prayataH magadhanA adhipati zreNika rAjAne hasavuM AvI gayuM ane hasatAM hasatAM ja temaNe munirAjane kahyuM maha rAja! evaM iDi maMtassa te kahaM nAho na vijai-evaM RddhimataH te kathaM nAtho na vidyate vismayakAraka evuM ApanuM rUpa, AvI saMpatti saMpanna hovA chatAM paNa Apano keI nAtha nathI A eka bhAre AzcaryanI vAta che. 10 ApanA sAdhu banavAmAM je anAthatA ja kAraNabhUta che te huM Apane nAtha thaI jAu" A prakAranA abhiprAyane laIne rAjA kahe che-"donI ItyAdi ! anvayAtha-saMna-saMgata he saMyata ! macaMtA nA daki-mattAnAM nAthomami Apane huM nAtha thAuM chuM pittanArU parighuko moje muMnAdi-mitrajJAta ttiH mana mu AthI Apa mitra ane jJAtijanethI yukta banIne mane jJa zabdAdi bhegene bhoga pitAne anAtha samaje. mArA jevI vyakti nAtha thavAthI Apane have zAnI kamI rahevAnI che? mitrajana, jJAtijana, tema ja bhega e badhuM sulabha che. zA mATe vyarthamAM A tyAganI avasthAmAM paDI gayA che ? mANasara q H -HTTSe va mama A manuSya paryAya ghaDI ghaDI maLatuM nathI. A manuSyabhavanI prApti mahAdurlabha jANIne ene bhego bhegavIne saphaLa kare 11 rAjAnAM A prakAranAM vacanane sAMbhaLIne anAthI muni kahe che -"gagrra ityAdi. anvayArtha-mahilA seLiyA-mAdhi abhiyA? he magadhAdhipati zreNika? gadhvAri goSi-manAmAMfpaganAthasfNa tame pote ja jyAM pitAnA mATe anAtha che tyAre mauLA mAho saMtavAdanA marisi-gAmanAganAthaH sana ja nAtho mahiri tame mArA nAtha kaI rIte banI zakavAnA che ? je svayaM nAtha hoya che te ja bIjAnA nAtha banI zake che. 1rA pachI je banyuM tene kahe che-"g' ityAdi. anvayArtha-vinigro so noi-vimarAvataH sada narendra prathama najare ja sAdhunA rUpa-lAvaNyane joIne vismaya pAmelA rAjAne jyAre sAru evaM assuyapuvvaM vayaNaM vutto-sAdhunA evam azrupUrva vacanaM ukto bhunirAkare yA pramANe azratapUrva vacana kahyuM tyAre temanA cittamAM eka prakAranA asaMmato suvidikRsaMgrAnta vimita vyAkuLatA jAgI javAthI khUba ja bhAre acaraja thayuM. 13 uttarAdhyayana sUtra : 3 177 Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pachI rAja kahe che-"mA" ItyAdi. anvayArtha- he munirAja ! je cAnA durthI prajJAje gava tiH mALA mArI pAse aneka ghoDA che, aneka hAthI che, aneka manuSya che, lupura ghaNA nagara mAre AdhIna che, aMte sattApu ja antapura mArI pAse che. mAre moNa muMjhAmi- mana mojAna guMje manuSya saMbaMdhI vividha bhegene huM tyAM AnaMdanI bhegavuM chuM. mALA phuklaciM je-gA jayaMje AjJA ane aizvaryamAM mAre kaI paNa prakAranI badhAne sAmane karavuM paDatuM nathI. 14 rise ItyAdi. anvayArtha- rise-o A prakAre gAmaLig saMdajAji-joTHzanajare che saghaLI IcchAonI pUrti karavAvALI prakRSTa saMpatti mArI pAse hovA chatAM huM ja gaLA madada-sANaM manAtha jAti anAtha kaI rIte hAI zakuM? dU- A kAraNe mane!-matta he bhadanta ! mane anAtha kahe e sarvathA asatya vAta che. AvA pralApamAM mRSAvAdane deSa Ave che mA musaM -mA kRpAvAtI AthI Ape Avu asatya na bolavuM joIe 1pa AnA upara munirAja kahe che--" ItyAdi. anvayArtha-pazivA-guthava he rAjanU! tama adakSa yaW Totha ra nA ganAthaNa gaLe moghuM ja na jAnAni tame anAthanA arthane, tema ja meM tamane anAtha kema kahyA, e mArA abhipra nI utpattinA mULa kAraNane jANatA nathI. tathA nAdirA gA gA darU safido trA-narazipa yathA ganAtha mali sanAtha nA puruSa anAtha tema ja sanAtha kaI rIte thAya che e paNa tame jANatA nathI. AthI mArA kahevAmAM tamane mRSAvAda pratIta thAya che. te 16 ! have munirAja anAthanA arthane samajAve che-"di" ItyAdi. anvayArtha--manuSya I-vathA je rIte sanAtha tema ja yAdo dura-gAthA mati anAtha thAya che tathA meM kada je ja unnaciM-vathA je mahattama tamane kayA abhiprAyathI anAtha kahela che e saghaLuM huM tamane samajAvuM chuM. mArA abakkhinena ceyasA muNehi-mahArAja avyAkSiptena cetasA zrRNuta hai ! ekAgra citta banIne e tame sAMbhaLe che 17 | munirAja pitAnI pUrva avasthAne paricaya ApatAM anAthanuM svarUpa samajave che--"krosaMgI" ityAdi. anvayArtha--- he rAjana! purApurameya-purAmenI ati samRddha nagarIene paNa potAnA asAdhAraNa tejathI jhAMkhI kahevaDAve evI eka saMvI nAma navI-daura nAma nArI kauzAMbI nAmanI nagarI che. temAM umUdha saMjokaddhanasaMraH pracura dhanasaMpattinA mAlika "dhanasaMcaya' nAmanA mArA gRhastha - vasthAnA pitA hatA. te 18 uttarAdhyayana sUtra : 3 178 Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItyAdi ! anvayArtha--TI -madA he rAjana! be va-pathane vANi yauvanakALamAM mane ba3chA jijevA hathiA-tuTI gaNitanA amala pUba ja akaLAvanAra evI AMkhanI pIDA thaI tathA sa mArA saghaLA zarIramAM ziva-parthiva he rAjana ! ghaNe vivo vA-vipula hAra tIvra e dAha utpanna thaye. 19 e AMkhenI vedanA kevA prakAranI thaI te kahe che -"a" ItyAdi. anvayArtha-- -AthA je prakAre yuddho gara- garika kodhanA Ave. zamAM AvI gayele vairI vivAre-vAre kAna, nAka vagere IndriemAM parivaravuM satya grAjhi-jamatIma rAtraNa grAhata atyaMta tIkSaNa evA zastrane ghacI de ane e samaye je vedanA thAya che, gi-evA prakAranI je-je mane viva -pradinA AMkhanI pIDA thatI hatI. para "ji" ItyAdi. anvayArtha--he rAjana ! huMkAbila-trAzanakama? ati dAha karanAra chevAthI IndranA vA jevI ghora-jevAthI bIjAne paNa bhaya utpanna kare evI tathA paramArapA-rAha atyaMta prANAntaka duHkhadAyaka evI kaLA-revanA te sAtA vahanAye me tiyaM aMtaricchaM ca uttimaMgaM ca pIDayai-me trikaM antarikSa sattA = pati mArI kamarane tathA zarIranA madhyabhAga-hadaya, peTa vagerene tema ja uttamAMga-mAthAne vadhAre vyathita karyuM. 21 e samaye-"udIyA ItyAdi. anvayArtha--AvA prakAranI e vedanA thavAthI je-je mArI pAse e vedanAnA upacAra karavA mATe vijhAmaMtatirijInA vidyAnnaji vidyA ane maMtrathI vyAdhinA pratikAra karavAvALA caNA-dvitIyA: advitIya gAriyA-gAvA prANAcArya vaidya jana je sarathANA-rArA cikitsA zAstramAM atizaya hazIyAra hatA ane aMtamUvisArA-maMtramUvarAhA maMtra tema ja auSadhinA vijJAnamAM pAraMgata hatA. teo kavadivA-upasthitA upasthita thayA, arthAta AvyA. mArA pachI--"te-je ityAdi. anvayArtha---te-je e vaidyoe -je mArI uSA-rAti bhiSeka, bhaiSaja, rogI ane paricArakarUpa caturbhAgAtmaka athavA-vamana, virecana, mana ane svedanarUpa caturbhAgAtmaka athavA-aMjana, baMdhana, lepana tathA madanarUpa caturbhAgAtmaka tiniche-nidhi cikitsA mane naciM-thAdita je rIte ArAma thaI zake e rIte phuvaMti-nita karavAne prAraMbha karyo. paraMtu teo mane javA na 4 vino nitta-vAta na ravivAnita e duHkhathI choDAvI zakyA nahIM, makakSa ardazA-gNa mana nAcatA A mArI duHkhathI nahIM choDAvavA rU5 anAthatA che. | 23 che uttarAdhyayana sUtra : 3 179 | Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tathA--"niyAme" ityAdi, anvayA--e samaye ne viyA-ne pitA mArA pitA mama vALA sa~saSi viSnAdimama bALA, sarvASighAt mArA nimittathI saghaLI ratnAki vastuone paNa ApavA mATe tatpara thai gayA hatA te paNa mArA pitA 7 T suravA vimocati-na 2 juDavAt vimocayaMtti mArA duHkhane dUra karavA mATe samatha banI zakayAM nahIM. mA mA baLadiyA-vA mama ganAthatA A mArI anAthata che. AthI muninA saMsArI pitAe evI gheASaNA karAvela hatI ke, "je kAi vadya mArA putranI eka pazu vedanAne dUra karI Apaze tene huM mArUM sa`sva ApI daIza." paraMtu eka paNa vadhu mArA e rAganI nivRtti karavAmAM samatha na thaI zakyA e mArI anAthatA che. aa24aa te "mAyA vime madArI' ityAdi. C/C/ anvaya-maDhAya me mAyAvi puttoLavudiyA-jJAAna ! me mAtAvi putrazoka juvAnitA gAtA he rAjanU! mArI mAtA pazu hAya! mArA A putra A prakAranA reNanA bhAga kai rIte thayA ? " ityAdi rUpa putra sakha'dhI duHkhathI pIDA bhAgavavA lAgI. paraMtu te paNa mane suvA na ya vimocaMti-duHravAr na ca vimocayanti duHkhathI ThADAvI zakela nahIM. sA mA gaLAyA thA mama banAthatA A mArI anAthatA che. ! 25 // "mAyo me maDhAya' ityAdi. anvayA--mahArAya--madAAna he rAjana ! me-me mArA sagA-vA sagA neTraniTanA mAyo-ceinighrA: grAtaH je nAnAmoTA bhAI che te paNa mane dukkhA - duHkhAt A duHkhathI na ca vimoryAta-12 vimoSanti cheDAvI zakayA nahIM. sA mA gaLAyA-SA mama athavA A mArI anAthatA che. ra6|| "maphaLItro' ityAdi. annayAtha~~AvI rIte maddAya-mahRAAna he rAjana! je me--me mArI sa neTTanidrA maLIbo-vA peiniSThA, mazinya: sagI nAnImoTI bahenA hatI te paNa mane suvA na ca vimoyaMti- yuvar na ca vimocayanti A duHkhathI cheADAvI zakela na hatI. sAmA gaLAyA-vA mamalanAthatA A mArI anAthatA che. / / 275 "mAriyA mejha ityAdi. anvayA --mahAzaya mahArAJa he rAjana! jeme--meM mArI mAyA-mAryA strI hatI ke je mArAmAM anuttA-anuttA khUbaja anurakata ane anuyA-anuvratA patitratA hatI te baMmuttuiti nayananni-thuLa nayane apUrNa nayanethI mArA vakSa:sthaLane bhiMjavatI hatI. 285 uttarAdhyayana sUtra : 3 180 Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 anna vALuM" ityAdi ! "vaLuM tti ne. ityAdi ! anvayA tathA kaLavALuM 26ALa cagaMdhamavihevAM mak LAyamAyaM vA sA bAlA novarbhujai - annaM pAnaM ca snAnaM ca gaMdhamAlyavilepanaM sayA jJAtaM ajJAta vAsa vATA na Navarmudde mArI sAme athavA pAchaLathI te khAtI na hatI, pItI na hatI, nahAtI na hatI, dheAtI na hatI, ke na te gaMdhane suMghatI hatI. na mALA dhAraNa karatI, temaja caMdana Adinu vilepana paNa karatI na hatI. vadhu zuM kahevAmAM Ave ! manhAya !-mo mahArAna ke mahArAja vaLavi meM vAsatro vi na hiTa-kSamapi me tovana graMzate te mArI pAsethI eka kSaNa pazu AdhI khasatI na hatI evI heAvA chatAM paNa saMsAra avasthAnI mArI e strI paNa mane na ya juvAvimona catuvAd vizeSarthAta A duHkhathI cheDAvI na zakI. paisA mA aLAi-pA mama anAthatA A mArI anAthatA che. para9-3nA "to hU~" ityAdi ! anvayA --to-tata: rAganA pratikAra jyAre niSphaLa nice tyAre mru. evamAhaMsu - ahaM evamabrUtram meM veyaNA aNubhaviuMje dukkhamA-vedanA anumatrituM traNamAH A AMkha AdinI vedanAe jo ke anubhava karavAmAM azakaya che. atyaMta saMsArazmi puLojuno-gananta, saMsAre punaHpunaH paraMtu upAya zuM ? me teA A anata sa'sAramAM AvI vedanAe vAravAra bhegavI che. 561 A prakAranI anAthatAnA anubhava thavAthI meM zu vicAra karyAM te kahe che.~~ '"sarUMca" ityAdi ! anvayAH--napha-T jo ke, huM bau-ta: e tripuTA veyaLA tripuchAyA vainAcA atyaMta kaSTa ApavAvALI vedanAthI sayaM ca muttvajJA--satRt va mukhyacak ekavAra paNa khacI jA' tathA tA te huM vaMto to niyamo apAya patra-jJAnta:-6AntaH nirAma banavAztiAM matrane kSamAyukata khanI, indriyA tathA neindriyanuM damana karavAmAM tatpara banI jaiza ane Ara bhathI rahita banIne sAdhupaNu aMgikAra karIza. ke jenAthI pharI saMsAranA uccheda thai javAthI A vedanAone mULamAMthI ja vinAza thaI jAya. 532aa (caMca' ityAdi ! anvaya thaI - nAdiyA--nAdhipa he rAjana citajJALa-vaeNnvita thavA AvA vicAra karI muttomi-pramukhto'sma' sui gayA, rAj yAtIr me vethaLA svayaM cA-rAtrau vartamAnAyAM me venA Aca nA rAta purI thaI ke, mArI e vedanAe bilakula zAMta thaI gaI. 5335 "tamo jalde" ityAdi ! anvayA --- --A pachIthI he rAjan meM vahece bIjA divase jamA'mma -mAte savAramAMja vAMdhane-vAndhavAna bhAione puddhittA-avRtta pUchIne (vito daMto niraMmbho aNagAriyaM pavtraio - kSAntaH dAntaH nirArambhaH angaariztAm yanita: kSAta, dAnta, ane parigrahatho sa.thA rahita thaIne munidIkSA dhAraNa karI lIdhI. 534aa uttarAdhyayana sUtra : 3 181 Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "to OM" ityAdi ! anvayA -----he rAjat ! toduM-tata: bar jyAre meM dIkSA dhAraNa karI lIdhI te pachI alpaLo pa1 ya nAdo nAgogAtmanaH vasyAnA nAtho nAtaH peAtAnA ane bIjAnA nAtha-ceAgakSemakArI khanI gayA. alabdha ratnatrayanA lAbhathI ane labdha ratnatrayanA pramAda parihAra pUrNAMka parirakSaNathI jIva peAtAnA nAtha banI jAya che. hu paNa e prakAranA nAtha banI gayA che. dharmAMnuM dAna devAthI tathA temAM sthiratA karAvavAthI prANI khIjAonA nAtha banI jAya che. AvI rIte hu mIla sanvesiM bhUyANaM tasANaM thAvarANa ya nAho jAo - sarveSAM bhUtAnAM tratALAM thAvALAM " nAthaH nAtaH sadhaLA bhUtAno- trasa ane sthAvara jIvAnA temanI rakSA karavAnA upAyanA jJAnavALA hAvAthI tathA emanu saMrakSaNa karavAvALA hAvAthI huM nAtha khanI gaye| chuM 53pA dIkSA lIdhA pachI Apa nAtha banyA ane enI pahelAM Apa nAtha na hatA enu zu' kAraNa che? Ane kahe che.--avaH ItyAdi ! anvayAC--dIkSA lIdhA pahelAM hu nAtha kema na banyA, ane have nAtha kema khanI gayA chuM. te he rAjana ! tamArA A sa MdehanI nivRtti nimitte jaNAvavAnu ke kaLA taiyaLI narphe brAhmA vaitALI navI A AtmA uddhRta AtmA ja narakanI vaitaraNI nadI che. kemake, evA AtmAja narakanA heturUpa hoya che. A kAraNe gappA ne chUTa sAmajI-gAtmA me Ta zAmatti; evI AtmA mane kUTanI mAphaka -pIDAjanaka sthAnanI mAphaka yAtanAnA heturUpa heAvAthI-narakamAM rahelAM vaikriya zAmalI vRkSa jevI che. tathA balvA pAmatudA veNu-gAmA gAmaDuvA ghetu:-A AtmAja abhilaSita svarga apavarganA sukhAne ApavAvALA hAvAthI kAmadhenu che, tathA baLA me nandLa maLa-me AtmA naMdna vanam A AtmAja cittane AnaMda Apana 2 hAvAthI mArA mATe naMdanavana samAna che. 365 "baLA hRttA" ItyAdi ! anvayA-he rAjana ! vuddALamuddALa yAttA baLA--duravAnAM suvAnAM 2 hartA gAtmA duHkha ane sukhAnA kartA A AtmAja che. tathA vizvattA nihato tenuM nivAraNa karanAra paNa A AtmAja che. jyAre A AtmA rudiya sudiyokuSNasthita musthitA durAcaraNamAM phasAI jAya che athavA sadAcaraNamAM lavalIna thaI jAya che tyAre AtmA mittamidaM ve-mitramAMmatra mati AtmAne mitra ane amitra mAnavAmAM Ave che. durAcaraNamAM nimagna AtmA vaitaraNInA rUpaka hAvAthI saghaLA du:kheAneA hetu thai jAya che. A kAraNe te pote peAtAnA duzmana khanI jAya che. tathA jyAre A AtmA sadAcaraNenu sevana karavA lAgI jAya che tyAre kAmadhenu ane naMdanavana jevA abhilaSita padArthanI prAptinA hetu hAthI pete peAtAnA mitra banI jAya che. AtmAmAM sadAcaraNa, tallInatA pravajyAne aMgikAra karavAthI ja Ave che. AthI huM rAjan ! huM pravajyA lIdhA pachIja cega kSemakaraNamAM sAmarthyavALA thai javAne kAraNe nAtha banI zakaye chuM. te pahelAM nahIM. 53NA uttarAdhyayana sUtra : 3 182 Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pachI khIjA prakArathI paNa anathatAne kahe che-"mA" ityAdi ! anvayA --niyA-rRpa he rAjana ! phamA baLA vi aLAyA--yaM avi gamyA anAcatA A eka mIjA prakAranI paNa anAthatA che, je huM tamane kahuM chuM ne tamenaviro nihubo modi ne tAm citta nivRtta zraLu tame tene sthiratAthI ekAgracitta banIne sAMbhaLe ! te anAthatA A che. niyaMTadharma rudiyALa vi ege bahukAparA narA sIyanti-nirgranthadharma labdhvA'pi eke bahukAtarAH sIdantI nigrantha dhama arthAt cAritrane prApta karIne paNa keTalAka evA kAyara manuSya thAya che ke, je tee cAritranI ArAdhanA karavAmAM zithila thaI jAya che A prakAranI anAthatA kahevAmAM Avela che. 5385 A vAtane A gAthA dvArA pragaTa karavAmAM Ave che-"no ityAdi! anvayA - no vantrajJAyaH pratraya je manuSya munidIkSa dhAraNa karIne mahattrayAI sammaM ca no phAsaya i - mahAvratAni samyak no spRzati prazAtiyAta viramaNa AdirUpa mahAvratanuM sArI rIte pAlana karatA nathI, se-sa te nirdevAanipradAtmA ajItendriya vyakita settu viddhe sevu vRddha: madhura Adi rasemAM gRddhivALA banIne mUjabo vadhaLana chi-mUjato vadhara na chatti rAgadveSarUpI baMdhananu chaMdana karavAvALo banI zakatA nathI. arthAt-je manuSya munidIkSA dhAraNa karIne paNa indriyAnA dAsa banI rahe che ane eja kAraNathI mhAtratAnuM samyak rItithI pipAlana karatA nathI. evI vyakita seAnI gRddhatAthI rAgadveSa upara vijaya meLavI zakatI nathI. 539lA "bA uttayAjha ityAdi ! anvayA --rUriyA mAnArtadesaLAt AyAnileva tunuMLA" nAkaai auttayA nattha-IyAM bhASAyAM tathA eSaNAyAM AdAnanikSepayoH jugubanAyAM carcAvita gAyuptatA jJAti IrkosamitimAM, bhASA samitimAM, tathA eSaNAsamitimAM AdAne nikSepaNa samitimAM ane pariSThApana samitimAM je sAdhune gheADI paNa sAvadhAnatA nathI te vIrabAya maLyuM na gaLunAnIyAta mALe na anuyAti tIrthaMkara ane gaNadharAthI sevIta mAga`nAM-ratnatrayarUpa meAkSa mArganA anuyAyI banatA nathI. arthAt pAMca samitienuM pAlana karavAmAM jenA upayAga nathI te meAkSa mAnA anuyAyI paNa nathI 540nA "triraMpi" ityAdi ! he rAjana ! je sAdhu niyaMpi prupha matrittA sthiravat sarvAnayamerdi maTTevimavi mukhyaviH mUtrA sthitratA to niyamentho straSTaH lAMbA samaya sudhI paNa kezApanayana rUpa muMDanamAM ja abhilASI banIne ziva-sthitratA bIjA temAM asthirabhAva rAkhe che. me-sA te taniyamerdi maTra-taponiyameyaH praH anazana Adi khAra prakAranAM tapa ane abhigraDu Adi niyameAthI calita thayela dravyamuni kahevAya che. te vivi gappAga OisattA-viramAMva gAmAna citrA lAMbA samaya sudhI pote peAtAne lAMyana Adi dvArA duHkhita vaMdanA bhAgavIne paNa du-vahu niyamathI sampAd vA na do-samparAyastha vALo na marzata saMsAranA paragAmI manatA nathI. arthAta je sAdhu kevaLa muDanamAM ja rUci rAkhIne khIjA prANAti uttarAdhyayana sUtra : 3 183 Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAtAdika viramaNa vratamAM upekSAbhAva rAkhe che. sthiravRti thaIne pitAnA tapa ane niyamothI bhraSTaja mAnavAmAM Avela che. evI vyakita pite pitAnI jAtane kalezita kare to paNa te saMsArathI pAra thai zakatuM nathI. 41 "phora ityAdi ! anvayArtha-jJa paTTA khuTI gAre -AdhA paug puSTi kAra para mata je pramANe pilI muThI sAra vagaranI hoya che. e ja pramANe te ga -3 gAra te dravya muni ratnatrayathI zUnya hovAthI sAra rahita bane che. tathA jema dAdA vaLe gayaMti-kUTa #livLaH rAtrita mata cheTA pisA-rUpIyA sIkkA-kaya vikraya AdimAM vahevAra upayogI nathI thatA eja pramANe A saMyatAbhAsa paNa nirguNa hovAthI Adarane egya heto nathI. vighAre zAmaLo- ajJA dAmaLi: viDUrya maNInI mAphaka prakAzavALo kAcano maNa -4 nizcayI nALaTv9 amadag doDa- zas amadAzo mavati parIkSA karanAra mANasonI dRSTImAM bahumUlyavALa hoto nathI. arthAt jema polI muThInI kAMI kiMmata nathI hatI ane jema beTe sikake calaNa yogya hete nathI emaja je sAdhvAbhAsa che dravyaliMgI muni che temanI paNa tatvonI dRSTImAM koI kiMmata nathI jJAnIjanomAM te kadI paNa Adara pAmavA yogya banI zako nathI. bhale bheLA bhalA mANaso ene Adara kare. paraMtu ethI te sAce muni thaI zaktA nathI. kAcane maNI kadI vaiDUryamaNInuM sthAna meLavI zakatuM nathI bhale tenI camaka vaiDUryamaNanA jevI hoya te paNa zuM ? 54rA "raDhii-ItyAdi ! anvayArtha--je dravya muni sarjara kApha-suda rIjhiluM pArivA A janmamAM pArzvastha AdinA vezane dhAraNa karIne tathA jIviDa rikA kUdattAbIjI viga vaMcillA udara piSaNa nimitta RSi vajana-saderaka sukhavastrikA tathA rajoharaNa Adi sAdhu cinhane laIne carsa-grasaMgata saMyamathI rahita hovA chatAM gaNAAM zaMkAM vana-AtmA saMvata pite pitAnI jAtane saMyamI tarIke oLakhAve che. je te biLighA vipi gAjIrU-vinati jima mAchati bhavabhramaNarUpa vividha pIDAne ghaNu kALa sudhI bhagavato rahe che. bhAvArthabhAva saMyamathI rahita hovA chatAM paNa je dravyaliMgI pitAne bhAva saMyamI rUpathI pragaTa kare che ane pAzvastha AdinA liMgane laIne paNa je Sicihene kukata piTa bharavAnA khyAlathI ja dhAraNa kare che te asaMyamI che ane te ghaNA kALa sudhI paNa A bhava bhramaNarUpa pIDAthI chuTakAro meLavI zakatuM nathI 543 AmAM hetu kahe che--"visaMta'' ItyAdi ! anvayArtha-AdI vAi iMgarU-jUtha naM 8 viSe data jevI rIte kALakUTa viSa pInArA prANInA prANone nAza karanAra bane che athavA gA- jema varSa the dADa-parI zakyuM na uMdhI rIte dhAraNa karavAmAM Avela zastra dhAraNa karana reno vinAza karI de che. athavA jema avivAre jevA -vinA tAjA data maMtrAdikathI vazamAM na karavAmAM Avela vaitAla uttarAdhyayana sUtra : 3 184 Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vazamAM karavAvALA sAdhakanA dhvaMsa karI de che tevI rIte valovavaLo--viSayovapna: zabdAdika viSayarUpa bhAgeAnI leAlupatAthI yukata banela sau hova~ttaH dharmaH avi dravya liMgInA e dhama' paNa nAza karI de che ene durgatimAM pheMkI de che. bhAvAya --ArAdhita tha`ja lavAbhavanA pherAnA nAza karanAra che. anaAAdhita nahIM. dravyaligI muni dhamanuM vAstavikarUpathI ArAdhana karatA nathI. te dhane peAtAnI AjIvIkAnuM sAdhana banAve che. AthI je prakAre kALakUTa jhera tenA pInAranA nAza kare che ane sArAmAM sArU zastra hAya che te tenesArI rItathI na pakaDanArane ja sahAre che, AvIja rIte avazIbhUta vaitAla sAdhakanA nAza karI nAkhe che, eja pramANe anArAdhita krama paNa bhava bhramaNurUpa pIDAneApanAra bane che. tathA ArAdhita karAyela evA dhama jIvanI unnatinA udhva gati prAptinA dhAraka aneche. 544aa "nau ityAdi ! anvayA-no-yaH je dravya muni jIvavaLa muni paraMgamALe kALuM svapna yujJAna: sAmudrika zAokata ane zubhAzubhane kahenAra temaja strI purUSonA cinhAne tathA svapna zAstrokata zubhAzubha svapnAnA phaLa gRhasthAne kahe che, nimittoudajamaMtre-nimittejItu saMvAda: tathA je bhUkaMpa Adi nimittane, putra AdinI prApti nimitta svapna AdinA kutUhalane je anya janA mATe kahe che. tathA heDa vinAmavAranIvI--sTeTa vidhAdvAranIthI je melI vidyAe dvArA ma'vrata'tra Adi melI vidyAo dvArA-jIvIkAne nirvAha kare che te e kALamAM je te pAtAnAM kabyA dvArA narkAdikamAM patana thatI vakhate surakSita banI zakatA nathI. je munijana peAtAnA nirvAha mATe strI purUSanA zubhazubha cinhAnA kaLAne kahe che, tathA svapnAnAM sArAM mIThAM phaLane sabhaLAve che, tathA putra AdinI prApti nimitte je tAvIja vigere banAvI Ape che, amuka sthAna upara snAna karavAnu kahe che, ma'tratatra Adi vidyAethI ke je jJAnAvaraNIyAdI AsravanuM kAraNa che. anya janane vimeAhita karI peAtAneA nirvAha kare che te saghaLA dravya muni che. temanAM e katayeA naraka tIya ca Adi yAnIenAM duHkhAthI temane bacAvI zakatAM nathI. 4pappA eja ane vizeSa rUpathI kahe che--tama tameLeva' ityAdi ! bhAvA anvayA ----garI che--gazI, zIlane pALanArA na hovAnA kAraNathI te attAduve-gAmAyurUpa dravyamuni tama tamenetra tamatamasAla pragADha mithyAtvathI bharelA hAvAnA kAraNe moLuM-maunam cAritranI vinnui-virAr virAdhanA karIne sA judo-lavA juthI sadA du:kha bhAgavatAM bhegavatAM viyiAmuve--viSayAsak paiti tatkAnA viSayamAM viparIta bhAvane prApta karanAra bane che. A prakAranA viparIta bhAvathI te nativijhoLI-nnattiyegnoti naraka ane tiya carUpa bhavAne saMtrAva vasyAti prApta kare che. bhAvAtha--dravyaliMgI sAdhu tatvata zIlavaMta hAvAnA kAraNe asaMyamI mAnavAmAM Avela che. te cAritranI virAdhanA e mATe kare che ke, temane prakhaLa mithyAtvanA udaya hAya che. ane tenAthI e duHkhita thatA rahe che. mithyAtvanA ja e prabhAva che je tenA hRdayamAM tatvAnA tarapha yathA zraddhA rAkhI zakatA nathI. naraka tIya ca gatimAM utpanna thavA mATe emane Ama thyu vajra pradhAna kAraNu maneche 546t uttarAdhyayana sUtra : 3 185 Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAritranI virAdhanAthI naraka tIrtha"cagati kema prApta thAya che tene kahe che "kasi ItyAdi ! anvayArtha_e dravyamuni vasiyaM-zika koIpaNa eka sAdhunA uddezathI taiyAra karavAmAM Avela tathA zrI huM tArA sAdhu mATe kharIdavAmAM Avela nigA-navA nityapiMDa AmaMtraNapUrvaka ApavAmAM Avela azanAdika piMDane tathA vigaLAnaM-krizcita vayam bIjA keI paNa aneSaNayasAdhu mATe akathya anAdika piMDane 7 jna- gvati choDatA nathI paraMtu avivAmArI mAtA-rivi maNi mUllA agninI mAphaka sarvabhakSI banIne te du-AM zava sAdhu AcaranA parityAgarUpa pApa karIne te jugataH cuta A bhavathI bhraSTa thavAthI jIru- ri narakagati ane tIya ca gatimAM jAya che. bhAvArtha-dravyamuni agni samAna sarvabhakSI rahyA kare che. tene kalpanIya akalpanIya azanAdikanuM kaI paNa prakAranuM dhyAna hotuM nathI. cAhe te ddezIka hoya, cAhe kItakRta hoya jyAre te paragatimAM jAya che to naraka ane tIryacagatimAM jaIne anaMta duHkhene bhagavate rahe che 475 duzcaritrathI ja durgati prApta thAya che tenA mATe kahe che -" " ItyAdi ! anvayA-saMchittA-saMdaranA gaLAne kApanAre gara-rika zatru te na - ra vati e anartha nathI karatuM ke, baMne gadhvaLiyA duSkA zara2 tA gAmanA kUmatA joti jevA anarthane tevI A AtmIya duSTAcArarUpa pravRtti kare che. A vAta che- te e samaye nAdi-jJAti jANI zakAze ke jyAre te sAviLa-yAvihIna saMyama anuSThAna varjIta drazyamuni muramu tu -pupurva tu gAtA mRtyunA mukhamAM jaze maraNa samaye ati maMda dharmavALA prANI mATe paNa dharmanA abhiprAyanI utpatti jovAya che. A kAraNe evuM kahevAmAM Avela che ke, prANutALa nAdi-zrAva anutana jJAti te dravya muni "meM ghaNuM ja kharAba karyuM che," A prakArane pazcAttApa karI mRtyu samaye potAnA durAcArI karmanA phaLane jANI zakaze. bhAvArtha--e dravyaliMgI durAtmA zatruthI paNa adhika bhayaMkara kAma kare che. gaLuM kApanAra zatru ekaja bhavamAM paryAyane vighAtaka hovAthI du:khadAyI bane che. paraMtu A durAtmA te A jIvane bhavobhavamAM dukha ApanAra bane che. A vAta e dravyaliMgI muni e samaye jANI zakaze ke, jyAre enA mRtyune samaya AvI lAgaze. tyAre te "meM A sArUM kAma nathI karyuM ghaNuM ja kharAba karyuM ke A durAtmatAnI jALamAM paDI rahyo" A prakArano pazcAttApa karaze. tAtparya e che ke, A durAtmAne parihAra mokSAthIoe sauthI pahelAM ja karI levuM joIe. kemake, te anarthanA hetu ane pazcAttApanuM kAraNa che, i48 uttarAdhyayana sUtra : 3 186 Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je maraNa samaye paNa peAtAnA durAtmAne jANatA nathI tenI zu' gati thAya che. tene kahe che.--nikriyA ItyAdi ! anvayA-- he rAjana ! ne-ce je muni uttamake vivAAsa paTTa-uttamAthe viparyAsa tti uttama arthamAM zruta cAritrarUpa dharmAMmAM-mAhanA vazathI viparIta bhAvane prApta kare che. talsa bampararphe nikriyA-tanya nAnyattiH nirthikSA dravyaligI sAdhunI nAnya-zrAmaNyamAM rUcI-abhilASA vyaja jANavA joie me vi ne sthi-gayAM tasya nAsti tathA A pratyakSabhUta leAka paNa tenuM sadhAtuM nathI phakata eja vAta nathI paraMtu pachIva tama nAtha-pozo taya nApti tenA parabhava pazu bagaDI jAya che. kAraNa ke, etrA jIvanuM kugatimAM patana thAya che. kAraNa ke meha pramAda AdinI paravazata.thI keza lecana AdinuM karavuM kevaLa zArIrika kaleza hovAthI A leka tenA bagaDelAja jANavA joie. tuo vi se ziA tathaeN hod- dvidhAvi sa kSIyate taMtra hodde A prakAranI dharmabhraSTa e dravyaliMgI muni A saMsAramAM ahika ane pAralaukika banne prakAranA arthanA abhAvathI poteja peAtAnI jAte pazcAttApane pAtra banI jAya che. bhAvA--je muni zruta cAritrarUpa dharmamAM viparIta bhAva dhAraNa kare che temanu' sAdhu thavu' vyartha che kemake AvI sthitImAM temanA banne leAka bagaDI jAya che. jyAre A ahika pAralaukika anA samAAdhaka anya sAdhujanAne jue che te evA prakAranI ciMtAthI ke, "mane te dhikakAra che mArA tA ane leAka bagaDI cukela che" rAta divasa pazcAttApa kare che. 549nA e kayA prakAranA pazcAtApa kare che ene dRSTAMta dvArA samajAve che. me ' ItyAdi ! anvayAtha--mena-mena A pUrvokta prakArathI ja-mahAvratAne na pALavA Adi prakArathI nAita sIste-thathAi zIjaLa; svarUcikalpI AcAravALAnA tathA kutsita zIlavALa-pArzvastha athavA paratIrthika AdijaneAnA svabhAva jevA svabhAvavALAe dravyaliMgI nijIttamALa maLe vidajI-binosamAnAM mALe virAya tItha karAnA zruta cAritrarUpa dharma'nI virAdhanA karIne mosALunidrA karIvivaa nirasoyA paritAva mei - bhogarasAnugRddhA kurarItra nirarthazokA paritApameti jIbhanA AsvAda levA mATe mAMsanA AsvAdamAM gRddha banela ane pachIthI khucavI levAthI vyatha' zAka karavAvALI kurarI pakSiNInI mAphaka piratApane pAme che. bhAvA--mahAvratAnA pAlana karavAnA mArgathI sava thA vaMcita evA e dravya liMgI suni yathARtu athavA kuzIleAnI mAphaka jIna mArgInI virAdhanA kare che, pachIthI jyAre ihulaukika ane pAralaukika athanI Apatti upasthita thAya che tyAre pratIkAra karavA mATe samatha na thaI zakavAnA kAraNe kevaLa pazcAttApa ja karyA kare che. AvI paristhitimAM tenA kAi evI~ sahAyaka hAtA nathI ke, je tene sahAyatA ApI zake. je pramANe kurI pakSiNI mAMsa rasanA AsvAda karavAmAM gRddha banI jyAre mAMsanA TukaDAne meDhAmAM dakhAvIne cAle che ane tenA te TukaDA khIjuM pakSI tenI pAsethI jhuMTavI le che tyAre te svAdanI leAlupatAthI phakta duHkhanA anubhavaja karatI rahe che. tenA pratIkAra karI zakatI nathI ane khIju kAI tenI e ApattimAM uttarAdhyayana sUtra : 3 187 Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tene sahAya karanAra banatuM nathI A prakArathI svaparanuM paritrANa karavAmAM asamartha hovAnA kAraNe te dravyaliMgInuM anAthapaNuM jANavuM joIe, 150 have kartavyane kahe che-"sura " ItyAdi! anvayArtha-meSi-meSAvina he dhAraNa buddhi saMpana rAjA ! vItarAga taraphathI kumalacaM-rUmarfSata yathAtathya rUpa kahevAyela tathA girLaa -jJAna tama jJAnanA virati lakSaNa rUpa guNathI athava paMcavidha virati lakSaNa guNathI yukta du- A anantarokta gagNAsa-cArAmanabanuzAsanane suraja-thI. sAMbhaLIne tathA luNAga mavi nA surIjAnAM sarva mA pittA kuzInA saghaLA mArgone parityAga karIne tame mahAniyaMkA paNa vahe animaeNLAnAM pathaacheH maha nircanthAnA mArgathI cAle A gAthA dvArA e pragaTa karavAmAM Avela che ke, A saghaLI vAta sAMbhaLIne he rAjanatamAruM have zuM kartavya che-anAthI munirAja zreNIka mahArAjane kahI rahela che ke vItarAga prabhudvArA kahevAyelA A jJAna guNapapeta anuzAsanane sAMbhaLIne tame have kuzInA mArgane parityAga karIne mahAninthanA mArganuM anusaraNa kare emAM ja tamArI bhalAI che. palA mahAnircanvenA mArgamAM cAlavAnA phaLane kahe che-"varita ItyAdi. anvayA-pittanAnniAnAtrimAnita cAritranA AcaraNa rUpaguNathI saMpanna athavA cAritrasevana ane jJAnarUpa guNathI anvita sAdhu tagotatara mahAnirgasthanA mArga upara cAlavAthI gapura saMga nAthiALa-jha huM saMgharSa viratA pradhAna saMyama-yathAge ta cAritranuM pAlana karIne ni - nittA prANAtipAta Adi AsavathI rahita banIne janma saMvata T -1 saMwnza jJAnAvarNAdika karmone kSapita karIne vittamaM vaMThA 3-gichAma dha thavaM paiti vistRta-ananta siddhonuM paNa temAM avastha na hovAthI vizALatathA pradhAna hovAthI sarvotkRSTa evA nitya avicalita mukti pada nAmanA sthAnane prApta karI le che. bhAvArtha -je muni cAritrAcAra guNa vita banIne yathAkhyAta cAritranuM pAlana kare che te nirasava banIne jJAnAvaraNIyAdika karmone vinAza karIne vipula, uttama ane dhruva mukti sthAna upara jaIne bIrAjamAna thaI jAya che. parA have adhyanane upasaMhAra karatAM sUtrakAra kahe che-"g saMta" ItyAdi. avayAtha-pA tenA sattara karmazatrunA tarapha ugrarUpa hovAthI svayaM ugra tathA Indriya ane mananuM damana karavAthI dAnta mAto-mahAtaSanaH anazana Adi bAra prakAranA mahAna tapanA ArAdhaka hovAthI mahAna tapasvI kApaje-bhAvika svIkRta saMyamanA yathAvat paripAlanathI mahApratijJA A kAraNe mahAna yazasvI utkRSTa rUpathI jJAna ane kriyAnI ArAdhanA karavAvALA hAvAnA kAraNe digaMtamAM vistArita kIrtisaMpanna evA che madamuLIsa mahAni e muni je rUi mAniyaMdina ma- maninyAM mAtama A mahAnigranthIya -mahAnircantha mATe hitavidhAyaka mahAkRta vitha ravistA vALatti zreNika rAjAne vistArathI kahI saMbhaLAvyuM. 53 uttarAdhyayana sUtra : 3 188 Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyArabAda 4 ~'"tukoya' 11 ityAdi. anvayA - ~~A prakAre anAtha munirAja dvArA anAthapadanI vyAkhyAne sAMbhaLIne tuko chu: prasanna ane sa MtuSTa banelA evA seLiyo rAyA-zreNi: rAnA e zreNika rAjAe caMnanI-nnatAlaji: hAtha joDIne e anatha munine phaLamAmAda A prakArathI kahyu` ke Ape me-me mane nAsUrya baLadaR-caya pUta anAtham vAstavika anAthapaNu munnumuttu sArI rIte unnattiyaM zitam khulAsA karIne samajAvela che. 554aa - pachI rAjA kahe che--tum" ityAdi. anvayAya*--madezI-mahaiM huM maharSi ! tum mAjIsa namma mukta-yuvvAmiH vahu mAnuSya banma mudham Ape A manuSya janmane sArI rIte jANela che. arthAta manuSya janmanuM je phaLa thavu joIe te Ape prApta karI lIdhuM che, A kAraNe ApanA manuSya janma saphaLa thai gayela che. tume yuAmi, Ape chAmA muddA gamAM mukhyataH varNa rUpAdi prAptirUpa athavA dharma vizeSa prAptirUpa lAbhAnI saphaLatA prApta karI tene sulabdha anAvela che. tathA huM mahAmuni ! turbhe sanAdA savA yam sanA sarvAMdhavA Apa ja vAstavika rUpamAM sanAtha ane bAMdhava sahita che. jaM tunge-pane sUyak kema ke, je Apa nizusamALa maziThiyA-ninosamAnAMmAnesthitA jInanA uttamamAM uttama mArga mAM sthita thai gayela che. pappA have rAjA mahAmunine khamAve che--"vizva ityAdhi anvayA--saMgayA--saMyata ! he mahAmuni ! teM gadA sarvagraMthALaboni-stra anAyAnAM sapUtAnAM nAyaka gaNipAtapotAnA kSemaceAgathI rahita anAtheA-sava zvetAnA cegakSegakAraka hAvAthI Apa eka mAtra nAtha che. mAmA vAmemi-mahAmAya kSamani hai mahAbhAga huM mArA aparAdhanI ApanI pAse kSamA mAguM chuM tathA ApanAthI anujJAtinuM phecchAmu-anuzAsituM phaini huM mane anuzAsita thavAnI prAthanA karU chuM. ApA pachI kSamApanAne vizeSa rUpathI kahe che--tuddhi" ityAdi. anvayA --he muni ! tuSThiraLa-vRdRA prazna karIne mamaLyA meM tujJoyugmAm ApanA nAyaka dhyAnamAM jJAviSTho go-dhyAnAvAttaH vighna nAkhela che tathA maunheiM nimaMtiyA-monaiH niyaMtritAH bhAge leAgavavAnA kArya mATe Apane AmaMtrita karela che. he bhadaMta ! Apa me-ne mArA te sat tattvam e saghaLA aparAdhAnI rise-pRththata kSamA kara. "paDA have adhyayananA upasa'hAra kare che--a" ityAdi. anyayArthI--sorodo-sAvarodhaH antaHpura sahita sarjAyaLo-sarjananaH dAsIaAsa Adi parijana sahita tathA sadhano-lavAnvayaH adhu vaga sahita sattvajJa te rAyajJIne-rAnasiMda rAjAomAM si'hu jevA zreNika rAjA pramANa matti uttarAdhyayana sUtra : 3 189 Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mA mattayA ati utkRSTa evI bhaktiyI aLasIz-na vidam anagArasiMha jevA e anAthI muninI --m AvI pUrvokta prakArathI yuttiTstutvaa stuti ne vimaleNa ceyasA dhammArato - trimalena cetasA dharmAnuraktaH mithyAtvanA maLathI rahita khanavAthI ni`La cittadvArA dharmAnurAgathI yukta banI gayA ane te samaye temaNe miyamapUvo - nitaroma romAMcita zarIravALA thaIne ghaNA AdaranI sAthe daLuM jALa prayakSiLAM drA temanI pradikSaNA karI ane pradakSiNA karIne pachIthI nisA mindiLa-zikSA-minA mastaka namAvIne vaMdanA karIne jIgo--tiyAtaH peAtAnA sthAna upara pAchA gayA. 558AApA rAjAnA gayA pachI anAthI munie zuM karyuM" tene kahe che--caro vi' ityAdi anvayA-have A tarapha covi-toSa anAthI muni paNa zuLarmaddosAdhunA sattAvIsa guNethI yukata tathA tivruttinutto-tritumicyuH mana, vacana, ane kAyarUpa guptitrayathI gupta-sahita ane triyaM triraMgo triyaMtritaH mana, vacana, ane kAyAnA azubha vyApAra rUpa daDAthI rahita vAva-viAva pakSInI mAphaka viSNuro--vitramu: pratibadhAthI rahIta vinayamo vitamoda: rAgadveSathI rahita zAMta citta banIne sudaM vir--sudhAM vitti A bhUmaMDaLa upara vicAravA lAgyA. tti cemi--kRti pravitti jevu' bhagavAnanI pAsethI sAMbhaLyuM che te ja huM kahuM chuM. A uttarAdhyana sUtranu' vIsamuM adhyayana sapUrNa thayuM. gharanA ikkIsane aghyayana aura ekAntacaryA meM samudrapAla muni kA draSTAMta ekavIsamA adhyayananA prAraMbha vIsamuM adhyayana kahevAi gayuM. have A ekavIsamA samudrapAlIya nAmanA adhyayananA prAraMbha thAya che. A adhyayananA vIsamA adhyayananI sAthenA saMbaMdha A prakAranA che--pUrva adhyayanamAM je aneka prakAranI anAthatA kahevAmAM Avela che teA sAdhunu kanya che ke, temaNe A anAthatAne sArI rIte vicAra karIne ekAntacothI vihAra karavA joie e ekAntacaryAM A adhyayananA samudrapAlanA STAMtathI spaSTa karavAmAM Avela che. AthI e sabaMdhathI ja A adhyayananA prAraMbha thAya che enuM A sarva prathama sUtra che. caMpA" ityAdi. anya - a MgadezamAM caMvAd--cavAyAm caMpA nAmanI nagarImAM hindu nAmapaalitH nAma pAlita the nAganI me vANie sAvae Asi - vANijaH zrAvakaH AsIt vaNika zrAvaka hatA. so mahattvaLo--saH mahAtmA e mahAtmA maLavo-vataH bhagavAna mahAvIranA sIne-ziSya ziSya hatA. // 1 // "niye" ityAdi. anvayA --nimAMthe pAyane naigraMtha ane nigrantha saMbadhI pravacanamAM vijrovi--triyovitA viziSTa-vidvAna se sAvaIH zrAva: e zrAvaka poLa varato--potena caMdan jahAjathI vyApAra karatA karatA piduduM narmagad--vidujam nAm AvatA piNDa nAmanA nagaramAM pahoMcyA. rA uttarAdhyayana sUtra : 3 190 Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vi7 ityAdi. anvayArtha- ivavAtA vALo -du vadane vALa hita rAti piha3 nagaramAM vyApAra karavAvALA e vaNika zrAvakane kaI vaNika vyApArIe pitAnI putrI ApI. arthAt tyAMnA keI vaNike pitAnI putrIne vivAha e pAlita zrAvakanI sAthe karI dIdhuM. e pAlita zrAvaka keTalAka kALa pachI tyAMthI sAnaM ghaniSNa-4 satrAM ta kariA pitAnI sagarbhA evI e patnIne sAthe laIne saraMthima-AM pazitaH caMpAnagarI tarapha AvavA nIkaLyA. rA "gara pAsTica" ItyAdi. anvayArtha-ba-gatha pachI pAsa ghaNA mumi vasava-kitA gRhira samudra khate jahAjamAM musApharI daramyAna pAlitanI patnIe eka putrane janma Ape. samudramAM janma thavAnA kAraNe pada samupAjhittinAma vAra tardi nAtha kapAi phari nAma: vAra nAta pAlite e bALaka putranuM nAma teja vakhate samudrapAla evuM rAkhyuM. hajA vA gAmag" ItyAdi anvayArthI-te pAlita savA vALag-zrAva vALanaH zrAvaka vaNika - tene kuzaLa rIte ja ghara gAma grupa cAra caMpAnagarImAM pitAne ghera pahoMcI gayA. ta ghare-de pAlita zrAvakane tyAM utpanna thayela se Dhag- sArA e samudrapALa nAmane bALaka paNa tyAM kurUpa saMkavoni: saMvate AnaMdanI sAthe vadhavA mAMDayo. pA vAva jAgo" ItyAdi. avayArtha-Avatta jAgo nivAsa karataM ja jhikSataH jema jema e samudrapALa moTe thavA mAMDe. tema tema te kalAcAryanI pAse jaIne botera (72) kalAono abhyAsa karavA lAge. A prakAre kamazaH nI nignIti jovA nItimAM te nipuNa banI gaye vauvA saMghane zu vize vana saMpannaH He bicazanaH jyAre yauvana avasthAe pahoMce tyAre tenuM rUpa ghaNuM ja suMdara hovAnA kAraNe ene jotAM ja tenA tarapha jonAranI AMkha AnaMdarUpI amRtathI TharatI. 16 uttarAdhyayana sUtra : 3 191 | Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ '"tama vaDuM" ityAdi. anvayA --samudrapAla umara lAyaka thatAM tenA vicA-vitA pitA pAlita zravike jJA-tasya tenuM vaLI haveLIma rUpiNI nAmanI mIm anupama suMdara rUpavALI kanyAnI sAthe gaLepha-ganatti lagna karI dIdhuM. rame pAsaC -skve mAtAthe samudrapALa peAtAnI strInI sAthe peAtAnA suramya mahelamAM Tromuddo gAyonu cA daugundaka devanI mAphaka IjI--zrIti zabdAdika kAmabhAgAne bhAgavavA lAgyA. rANA "a annayAjha ItyAdi, anvayA--a--ca eka divasanI vAta che ke anayAyAnuM-kAyadvA vAcita kAI samaya samudrapALa peAtAnA mahelanA jarUkhAmAM beThela hatA tyAre teNe vAna vAmaMtasomAAM vaze pAsanu vAk vathamadanagomAja nAM pati eka cerane vadhasthAna tarapha laI jatA joyA tathA tenA vadha karanAra jallAdane joyA. TA ''tuM pAli'ityAdi. anvayA --taM ttikaLa--tam TaTrA e cArane joine samu pAjo-samudvAja samudrapAle saMvena-saMvega sa MveganA kAraNabhUta evAM phaLamanvayI, badravIte vacaneA kahyAM juo ! gaDho mumALa mmALuM rUma vALuM nijhALa-go anumAnAM maLanuM hatuM pArja niyaILam azubha karmonA A azubha phaLa che, jethI A bicArAne vadhasthAna upara mAravA mATe laI javAmAM Ave che. AhyA tataH-saMpuTo ityAdi. anvayA -mo tattti-na taMtra samudrapAlane jharUkhAmAM beThAM beThAM ja varma saMvega mALo-rama saMvenuM ALataH sarvotkRSTa vairAgya prApta thaI gayA, ane saMmuddosaMghuddha pAte jAte ja pratibuddha thaine mayanuM-maLavAnuM vairAgya sapanna banelA evA e samudrapAle aAziyo anuccha-aAvitI--ApRcchara mAtApitAnI AAjJA meLavIne aLagAriyuM pa%0d-ganA tAm patra'ta dIkSA agIkAra karI. 10nA dIkSita thayA pachI e samudrapala munie je prakAranI peAtAnI pravRtti karI tathA je prakArathI peAtAnA AtmAne anuzAsita banAvyA che e vAta sUtrakAra have A gAthAo dvArA pragaTa kare che--dittu" ityAdi. anyayArthI--samudrapAla munie mAjIsarmadA gam A catutirUpa saMsAramAM bhramaNurUpa mahAna kaSTane ApanAra matamond-madAmodar ati meha ane ajJAnane vadhAranAra rjAtAM nAma kRSNalezyAne hetu hevAthI pote kRSNarUpa tathA mayAvada-mayAvadam prANIone vitridha prakAranA bhayene ApanAra hAvAthI bhayAvaha evA saMga saMgama svajana Adi saMbaMdharUpa parigrahanA nUdittu-dillA parityAga karI vecAyadharma-yadharmanuM pravajyA paryAyanA mahAvratAhirUpa dharmone aMgIkAra karyA. enA pAlanamAM enI vizeSa abhirUcI jAgI. A vAtane sUtrakAra vaca uttarAdhyayana sUtra : 3 192 Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Li-tratAni zini ItyAdi pado dvArA pragaTa kare che-mahAvatI vavANi- vratAni uttama guNarUpa zIla ane ri-paripAna bhUkha, tarasa Adi parISahone jItavA e saghaLAnuM pAlana karavuM ja ene rUmyuM che 11 AnA pachI emaNe je karyuM tathA je emanuM kartavya hoya che tene kahe che - ga " ityAdi. anvayArthI--e ki-vitta vidvAna samudrapAla munie heM sAMja - NagaM tatto ya baMbhaM apariggahaM paMca mahabbayaiM paDivajjiyA-ahiMsAM satyaM astainyaka tatI brahma pariSaduM vaMra mAtratAni patipada ahiMsA mahAvrata, satya mahAvrata, adattAdAna viramaNa mahAvrata, brahmacarya mahAvrata, parigraha tyAga mahAvrata. A pAMca mahAvratane svIkAra karIne nigalAM pa rijha-nizitaM gharma janadeva dvArA pratipAdita zruta cAritrarUpa dharmanuM pAlana karyuM. AtmAnA anuzAsana pakSamAM rAjA" ne "a" evuM kriyApada samajavuM joIe. arthA-he vidvAna Atmana ! ahiMsA Adi pAMca mahAvratane svIkAra karI tuM have jIdezita zatacAritrarUpa dharmanuM sevana kara." jyAre evuM AtmAnuM zAsana karavArUpa artha vivakSita thAya tyAre "vita'ne saMbodhana rUpamAM ane " ga"ne "a"nA rUpathI jANavA joIe 12 "hiM mUrdi* ityAdi. - anvayAtha-ma-milka e samudrapAla muni nahiM mUrdi yAkuLasa, mUteSu yAnuNI saghaLI e kendriyathI laIne paMcendriya sudhInA jIvo para dayAnukaMpI banyA-dayAthI rakSA karavA rUpa pariNatithI-anukaMpana zIla banyA. vaMtija zAntikSamaH kSAti guNathI-kSamArUpa, AmikaguNathI-azakita nahi-durjananA duvacanene sahana karavAvALA banyA. saMgamarA-vaMtatravArI saMyatabhAvathI brahmacArI banyA, navAvADathI vizuddha brahmacaryanA sevanamAM lavalIna rahyA tathA sunAhiti-samAjasendriya pAMca indriyane vazamAM karIne te vAvajha - sAvadhAna mana, vacana ane kAyA A traNa gonA sAvadha vyApAranuM gharavana-rivartana parityAga karIne varejha-jhavarata zrata caritrarUpa dharmanuM pAlana karavAmAM athavA vihAra karavAmAM nirata thayA. AtmAnuzAsana pakSamAM " "nI saMskRta chAyA "a" evI karI levI joIe. Ano bhAva tyAre A prakArane thaI jaze. arthAt samudrapAla munie potAnA AtmAne A prakAre samajAvyo ke Atmana ! bhikSu saghaLA jI tarapha dayAvAna, kSAtikSama, saMyata brahmacArI ane susa mAhitendriya thaIne sAvadyogone parihAra karIne vihAra kare che te tame paNa bhikSu che, AthI tamo paNa AvI ja rItanA banIne vicaraNa karo. jo ke pAMca mahAvratanuM pAlana karavAthI samudrapAla munimAM brahmacaryanuM pAlana svayaM siddha thaI jAya che chatAM svataMtra rUpathI je A gAthAmAM brahmacArI para rAkhavAmAM Avela che enuM tAtparya e che ke, brahmacaryanuM pAlana e ghaNuM ja kaThaNa che. AthI A vAtane sUcita karavA mATe enuM A sthaLe grahaNa thayela che. tevA "jhALa jhA ItyAdi. anvayArtha- samudrapAla munie jAje ruM-jArena skiA pAdanarUSa Adi samayanA anusAra ubhaya kALamAM pratilekhana karavuM, bIjI paurUSI AdimAM uttarAdhyayana sUtra : 3 193 Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAna karavuM, athavA cothA kALamAM svAdhyAya kare tathA pitAnI zakita anusAra tapazcaraNa karavuM. A saghaLuM yathAvidhi karatAM karatAM pULo vAvaruM nALiyaAtmanaH vaTAvaruM jJAtivA pitAnA sahiSNutva ane asahiSNutvarUpa baLAbaLane jANIne virA-rASTra thavA dezamAM tathA upalakSaNathI gAmegAma vicaraNa karyuM. tathA saLa sIva na saMtatijJA-zana siMda na saMmatrata bhatpAdaka zabdathI te siMhanI mAphaka kadI paNa pite vairyathI vicalita na thatA ane vacano munnA-vAyo thavA bIjAnA asabhya vacanane sAMbhaLIne teo kadI paNa garbha gAda-gacaMna catravIra asabhya vacana bolyA nathI. AtmAnuzAsana pakSamAM viziSNanI saMskRta chAyA "vita" "saMtatikAnI "saMtrota" bAjU nI "vUyAta jANavI joIe. 14 " ityAdi. anvayArtha_e samudrapAlamuni vedanA-rUkSamAM bIjAothI kahevAyelA kaDavAM bhASaNe sAMbhaLIne paNa tenI tarapha dhyAna ApatA na hatA, tathA pittawn sada tivaravajJA-ciM priyaM sarva gatitikSata priya ane apriya vyavahArane paNa teo eka rUpamAM samajIne sahana karatA hatA, A pramANe teo rijhariAM-AtranA AnaMdanI sAthe vicaratA hatA. savA sadana misarUnA-sarvatra sarva nAkhyarajata jayAM jyAM teo vihAra karatA tyAMnI pote joyelI ke I paNa vastumAM temanI abhilASA jAgatI na hatI. temAM mamatvabhAva jAgRta thatuM na hatuM. ene nASi jUthe padaM 4-1 vaSa pUrAM ja ra teo na te pitAnI prazaMsAthI prasanna thatA ane niMdAthI A basana paNa thatA na hatA. arthA-prazaMsA ane niMdAmAM samabhAva rAkhatA hatA. AtmAnuzAsananA pakSamAM teo A prakArathI kahetA hatA ke he Atman sAdhunuM kartavya che ke te parokata kuvacananI tarapha jarA paNa lakSa na Ape. enA tarapha sadAne mATe upekSA vRtti ja dhAraNa karatA rahe, tathA vihAra AdinA avasaramAM cAhe te koI mIThI vANI bele, cAhe keAI kaDavI vANI bole. sAdhune mATe te te zAMtithI ane AnaMdathI sahana karavAnuM ja hoya che. aneka jagyAe javAnuM thatAM paNa kaI vastuthI mamatvabhAva bAMdhe nahi, potAnI niMdA ane prazaMsAmAM sAdhue samabhAva rAkhavuM joIe. A sAdhune AcAra che ke tuM paNa sAdhu che. AthI tuM paNa evA ja rUpane thavAne prayatna kara. 1pa zaMkA-zuM bhikSujanamAM paNa anyathI saMbhAvanA rahe che ke, jenAthI A prakAranA tenA guNa kahevAmAM Ave che, athavA te AtmAne anuzAsita kare e paNa uttarAdhyayana sUtra : 3 194 | Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahevAmAM AvyuM che. A prakAranI zaMkAnA samAdhAna mATe sUtrakAra kahe che - "co che" ItyAdi. "pada ityAdi. anvayArtha-suda-rUda A saMsAramAM mArdi-mAnave; manuSyanA mota -nezanA aneka abhiprAya hoya che ke je abhiprAyane mAvo-mAvataH tatvavRttithI athavA audayika bhAvonI apekSAthI miraravuM-mika bhikSu paNa saMghare jawoti karI zake che. A mATe te AvA bhAvo rAkhavAmAM potAnA samayane vyarthamAM durUpayoga na kare. A vicArathI e guNanuM pratipAdana karela che athavA te svaye temAM paDIne AtmAne svachaMdI na banAve. AthI AmAM upara anuzAsana rAkhavAnI vAta kahevAmAM Avela che tathA tatha-tatra mahAvratone aMgIkAra 42 vAthI bhayabheravA bhImAdivyA maNussA aduvA tiracchA uiMti-bhayabhairavAH bhImAH vighAra mAnu gathavA taiyAra 35 vati sAdhunA upara bhatpAdaka hovAthI bhiSaNa raudra evA devakRta manuSyakRta athavA tIrthaMca kRta upadrava paNa Ave che tathA duTivarSA raNadA-dupiyA ane variSada: ghaNA ja AkarA aneka parISaha paNa Ave che ke naraNa-catra je upasarga ane parISahanA AvavAthI AvA TyaT nar-jAtanA kAyara jana vanitta- vatti saMyamathI sarvathA zithila thaI jAya che. paraMtu te mivaravuM tatha saMgAmasIse nAkarAvA rU 2 vahija-sa bhikSuH tatra prAptaH saMgrAmazIrSa nAgarAja iva na avyathata the smudrpAla muni upasarga ane parISahanA AvavA chatAM paNa yuddhanI vacamAM gayelA mahAgajanI mAphaka jarA paNa khina na banyA. AtmAnA anuzAsanapakSamAM AtmAne teoe evI sthitimAM A prakArathI samajAvyuM ke he Atmana ! A sthitimAM te durviSaha aneka upaga ane parISaha AvyA ja kare che. ane je nara kAyara hoya che te saMyamathI patita thAya che. paraMtu je vAstavika bhikSa che te tene sahana karIne aDaLa ane makkama banI rahIne saMyamane khUba ja maja tAIthI vaLagI rahe che. saMgrAmanI vacamAM gayelA gaja rAjanI mAphaka te A zatrarUpI upasarga, parISaha AdikanA AghAtonI jarA sarakhIe paravA karatA nathI ane tene sahe che AthI tuM paNa bhikSu che, A kAraNe tAre paNa enAthI akaLAvuM na joIe. 16-17 vaLI paNa."sigA" ItyAdi. anvayArtha- gosaLa-ratoDA zIta parISaha, uSNu parISaha, saMtanA saMtamAla: dezamazaka parISaha, FIRA-dAra: tRNa spazarUpa parISaha, tathA lavidA AtaMkA dehaM phuti-vividhAH AtaGkAH deham spRzanti bhIon 555 ane prAranA rega zarIrane vyathita karatA rahe che. tenAthI kAyarajana gabharAIne he mAta ! he tAta ! ItyAdi bola bolIne saMyamathI saMpUrNa paNe zithila banI jAya che. paraMtu tatha-tatra e parISaha ane upasargonA tathA roganA AvavA chatAM paNa e samudrapala muni gogo ronaka he mAta he tAta! ItyAdi kutsita zabda na karatA mahiyA jJa-Na sadA te saghaLuM zAMta bhAvathI sahana karatA hatA. A prakArathI potAnA AcAra ane vicAramAM daDha banelA samudrapAla munie sAruM rejha-purASTatAni jJAti makSiAta pUrvabhavamAM upAjIta karelA jene-e jIvane malIna karavAnA hetuvALA hovAthI raja jevA jJAnAvaraNIya Adika dravyakarmo ane bhAvakarmone AtmAthI judAM karI dIdhAM. jyAre A gAthAne artha AtmAnuzAsana pakSamAM lagADavAmAM Avaze tyAre tene artha A pramANe thaze ke he uttarAdhyayana sUtra : 3 195 Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atman ! zIta, uSNa, dazamazaka ane tRNusparUpa parISaha tathA vividha prakAranA AtaMka A zarIrane vyathita kare che ja. paNa A sthitimAM kAyaratAsUcaka he mAta ! hai tAta ! ityAdi zabdonA prayAga na karatAM tuM ene sahana kara. AthI tane e lAbha thaze ke tu pUrvApAta karmonA kSaya karanAra banI jaIzuM. 185 chatAM paNa--'padmA'' ityAdi. anvayA - sayaM-satatam nira Mtara viyavane vikSaLaH tatvonI vicAraNA karavAmAM tatpara banelA e samudrapAla munie rALa phorsa tahena moduM pAya--Aga Trepa tathaiva moTuM mahAya abhimata viSayAmAM rAga, anabhimata viSaye mAM dveSa tathA mithyAtva hAsya dirUpa ajJAnanA parItyAga karI vALa mena barthamALovAlena mehaH rUva apamAna: jhaMjhAvAtathI merUnI mAphaka pariSaddha AdithI aDhALa banI tathA gAyanutto--gAmaJn: kAcabAnI mAphaka indriyAne sarkalIne parIsade saphregmA-parIpadAna annadar zIta, uSNa Adi parISaheAne sahana karyA. AtmAnA anuzAsana pakSamAM huM Atman ! nira Mtara tatvAnI vicAraNA karavAmAM tallIna banI rahela bhikSu parISaha Adine sahana karavAmAM kasara rAkhatA nathI. AthI tuM paNu apa banIne ene sahana kara. 19aa vaLI paNa--"jI" ityAdi. na "" anvayA--mahezI--matti; e samudrapAla muni pUruM aNuLa-jUnAM anubhUta peAtAnI praza`sAmAM gathI rahita hatA. sanmAnita thavA chatAM paNa temanAmAM jarA sarakhAe ga MnA bhAva na hatA. tathA duM nAvad-dI nAvanataH nida thavAthI paNa temane ja2 sarakhAe bheda thatA na hatA. na yAtri pUyaMgadasaMga --nApi jUnAM no sadat temane kadI evA vicAra paNa thate na hatA ke, kei mArI prazaMsA kare athavA ni MdA kare. arthAt~ mArU sanma na thAya. Ave! vicAra temane AvatA na hatA. "mArUM kadI apamAna na thAya" evI ciMtA temane thatI na hatI. A prakAranI sthiti sa'panna e munirAja 3-mArcaDiyA-kanumAryapratiSadya Ava bhAvane aMgIkAra karIne, vid-vita: pApethI vakata thatA hatA (nantrALa mAM vepha-nioLamA naiti sak jJAna gAdi rUpa nirvANamAene prApta karava vAmAM sAvadhAna rahetA hatA. AtmAnuzAsanapakSamAM huM Atman! mahujana peAtAnI prazaMsA thavA chatAM paNa gava karatA nathI, tathA apamAna karavAthI kheda karatA nathI tema na te temanA cittamAM prazaMsAnI cAhanA jAge che ane na apamAna thavAthI kheda bhAvanI jAgRti thAya che temanu pariNAma sadA ekasarakhu rahyA kare che. prazaMsA-nidrAmAM pakSapAtanI gaMdha paNa tyAM rahetI nathI, AthI jyAre tuM muni che teA tAre paNa evA khanavu joie. evA manIza tyAre ja nirvANu mAganI prApti thaI zakaze. A2nA pachI te samudrapAla munie kevA banIne zuM karyu tene kahe che-- "aDasaTTe ityAdi. anyayA --rasade pratittiya: e samudrapAla munirAjane kadI paNu saMyamamAM aratI ane asaMyamamAM ratIbhAva na thayA. arthAt--tee A prakAranA bhAvathI bAdhita na thayA evA bhAvAne temaNe sahana karyo. paDhILasUcave-pradAnasa~stavaH mAtApitA AdinI sAthenA paricaya, pUrvAMsastava tathA zvasura Adine saMbaMdha e pachIneA saMbaMdha che teA e munirAje A banne prakAranA saMbadhanA uttarAdhyayana sUtra : 3 196 Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parityAga karI dIdho. nira-virataH pApakriyAothI nivRtta banI gai-gAmadiH teo jIvanA hita sAdhavAnA abhilASI banyA A kAraNe te padALamAnavata muktinA pradhAna hetu hovAthI saMyamadhArI banyA. chinna-nizA: zekane teoe pitAnI vicAradhArAthI bahAra karI dIdha athavA teo chinnasrota mithyAdarzana AdithI rahita banI, mama-: parapadArthamAM mamatabhAvathI vihIna banyA. ane -ajiksana: dravyAdi parigrahathI vajIta banIne umadA vidA-ramArthavg tikRti te paramArthanA sAdhanabhUta eka mAtra samyagdarzana AdinuM paripAlana karavAmA ja sAvadhAna banyA. 21 chatAM paNa-"viviraMcaLi" ItyAdi. avavArthatA-trAthI pakAyanA jIvonI rakSA karavAmAM tatpara samudrapAla munirAja nivavA-niusTeni dravya ane bhAvathI lepa rahita-dravyathI sAdhune mATe na lIdhelA, paraMtu gRhastha taraphathI pitAnA mATe lepAyelA bhAvathI "A sthAna mArUM che." A prakAranA abhivRMgarUpa lepathI rahita tathA vasaMthAla - saMatAni zAli anna Adi bIjethI avyApta AthI ja aMdA iriddei vivuM. mAthamika jimi rIni mahAyazasvI RSie dvArA-munio dvArA-sevavAmAM Avela evA vivijJAna-vijayanAni strI pazupaMDakathI rahita upAzrayarUpa sthAnomAM mapha-mana rahetA hatA, tathA zALA parisAduM gAna paripana gAta zarIrathI zIta, uSNa Adi parISahone sahatA hatA. parISahene sahana karavAnuM pharI A kathana temAM atizaya khyApana karavA mATe jANavuM joIe. pararA pachI e samudrapAla muni kevA prakAranA banyA? e kahe che--" ItyAdi anvayArtha-nAkSAno vijJAna jJAnotaH mai zrutajJAnathI sAdhunA AcAra viSayaka jJAnathI yukta e samudrapAla muni anuttara dhawvatha ripaMcanutta dharmacarya varavA sarvotkRSTa plAnyAdika dharmane saMcaya karIne anuttare bALadharesattare jJAnadhare tevotkRSTa kevaLajJAnanA dhAraka banI gayA. jhAMsI-parA prazasta yaza saMpanna manIna te aMtalikkhe marieva obhAsai-antarikSe sUrya iva avabhAsate AkAzamAM sUryanI jema A jagatamAM camakavA lAgyA. 23 have adhyayanane upasaMhAra karatAM sUtrakAra samudrapAla muni dvArA A carita dharmanA phaLane kahe che--"ji" ItyAdi. anvayArtha-samudA-samudraDha samudrapAla munirAje tuvidaM puupAvaMravA -dividhaM sacivA ghAtika ane bhapagrahika zubhAzubha prakRtirUpa kAmanAne kSaya karIne ni -niSada alelI avasthA saMpanna karIne savago viNasata vipattA bAhya atyaMtara parigrahanA tyAgathI sara pAmatI rattA uttarAdhyayana sUtra : 3 197 Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samudramA mAmadhaM rivA stara samudra samAna A mahAna saMsArasamudrane pAra karIne magri Tv-punarAma jatA muktisthAna bhUta apunarAgama sthAnane prApta karI lIdhuM. he jabU! rimiti ravIna jevuM meM vIraprabhunA mukhethI sAMbhaLyuM che evuM ja huM tamane kahuM chuM parA uttarAdhyayana sUtranuM ekavIsamuM adhyayana saMpUrNa pArA bAisanAM adhyayana aura neminAtha ke caritra kA varNana bAvIsamA adhyayanano prAraMbha ekavIsamuM adhyayana kahevAI gayuM che, have A bAvIsamA adhyayananI zarUAta thAya che. Ane saMbaMdha ekavIsamA adhyayananI sAthe A prakArane che-ekavIsamAM adhyayanamAM je viviktacaryA kahevAmAM Avela che. te eja sAdhu kahe che ke, je cAritramAM dharyazALI hoya che. jo ke cAritramAM kahevAyela vistrota-adheya AvI jAya che te e samaye rathanemInI mAphaka sAdhue haiye dhAraNa karavuM joIe. A vAtane emanA dRSTAMtathI AmAM puSTa karavAmAM Avaze. A saMbaMdhathI A adhyayanane prAraMbha karavAmAM Avela che. enuM sarva prathama sUtra A che--"riyagfm? ityAdi. anvayArtha-oriyaDuminayara saMjurasuri nAme mahiNa rAyA Asi-zauryapure nagare rAjasakSaNasaMyutaH vasudeva iti nAmnA mahardikaH raajaavAta zauyapura nAmanA nagaramAM rAjacihAthIcaka, svastika, aMkuza Adi athavA dAna, satya, zaurya Adi lakSaNothI yukta vasudeva A nAmanA eka rAjA hatA. je chatra camAra Adi mahAna vibhUtinA adhipati hatA. jenA "takSa majhA' ityAdi. anvayArtha-tarasa ja tadA te tuve mannA bAra-tarasa rojI tathA tevI mA gAtA vasudevane devakI tathA rohiNI nAmanI be strio hatI. tAsi sojuM to kuttA -to tU gava dro putra cho e bannene be putro hatA. je prajAjanomAM khUba ja priya hatA. rAta-jAmarAvI temAM ekanuM nAma rAma ane bIjAnuM nAma kezava hatuM. uttarAdhyayana sUtra : 3 198 Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zaMkA-ahIMyAM te rathanemInuM caritra kahevAnuM che, pachI A rAma ane kezavanI vAta vacamAM kahevAnuM zuM kAraNa che? teno uttara A prakAre che. ahIM rathanemInuM ja caritra kahevAnuM che, te paNa enA vivAha AdimAM upayegI kezava hatA. A apekSAthI temanuM nAma pahelAM kahevAmAM Avela che ane kezavanA saMbaMdhathI emanA sahacarI rAmanuM nAma paNa kahevAyela che. vasudevane che ke, tera hajAra strio hatI to paNa prakaraNa vaza temanI devakI ane rohiNI A strionuM kathana ahIM kahevAmAM AvyuM che. mArA "kavi ityAdi. anvayAtha soziyagsni nare-saupure nAre eja zauryapura nagaramAM rada vijaye nAma-samudravijayo nAma samudravinya nAmanA in su rAyalakkhaNasaMjue mahaDie rAyA Asi-rAjalakSaNasaMyutaH maharddhikaH rAjA AsIt 2tarya lakSaNethI yukta tathA chatra, amara Adi vibhUtithI viziSTa hatA te vasudevanA moTAbhAI kezava hatA. kezava vizagunA pitA hovAthI vasudevanuM pahelAM varNana karavAmAM Avela che. mArA "tarU manA" ItyAdi. anvayArtha-sa sivAnA mannA jhAlatA zivAnA mAryA gAlIta samudravijayanI patnInuM nAma zivadevI hatuM kutte mAM dinemi-ttA putra mAlAna jineniH zivAdevInA putranuM nAma ariSTanemi hatuM te manamANA: mahAyazasvI hatA DhoranAde-sTonAtha: traNa lekanA nAtha hatA tathA - nIzvara kumAra avasthAmAM ja indriyanA vijayI hovAthI jItendriyenA svAmI hatA bhagavAna nemIzvaranuM sahuthI pahelAM manuSya ane deva A be bhavanuM ahIMyAM varNana karavAmAM Ave che. A bharata kSetramAM acalapura nAmanuM eka nagara hatuM tyAMnA adhipatinuM nAma vikrama hatuM. teNe potAnA khuba parAkramathI saghaLA rAjAene jItI lIdhA hatA. tene dhAriNI nAmanI rANI hatI. je strInA saghaLA guNathI vibhUSita hatI. eka samaya rANIye svanAmAM AMbAnA vRkSane joyuM. tenAthI tene dhana nAmano eka putra utpanna thaye. dhIredhIre vadhatAM dhanakumAre tera kaLAemAM pAraMgata banI yauvana avasthA prApta karI. A avasthAmAM tenI yauvanazrI khIlI uThI. pitAnA apratima rUpathI dhana dene paNa lajajIta karI dIdhA. pitAe tene vaivAhika saMbaMdha kusumapuranA adhipati siMha rAjAnI rUpa lAvaNya saMpanna dhanavatI kanyAnI sAthe karI dIdhuM. te kanyA zIla audArya Adi prazasta guNethI vibhUSita hatI. tathA pitAnA rU5 lAvayathI vidyAdhara kanyAone paNa jhAMkhI pADatI hatI. tene jonAranI AMkhone apAra AnaMda prApta thatuM hatuM. dhanakumAra dhanavatInI sAthe vividha kAmaga bhegavatA bhogavatA. pitAnA samayane vyatIta karatA hatA. eka samayanI vAta che ke, grImarUtumAM dhanakumAra A dhanavatIne sAthe laIne vanIDAnI IcchAthI sarva prakAranA phaLa puSpothI suzobhita evA nandanavana samA udyAnamAM gayA. tyAM e bannee ghaNI ja garamInI atizayatAthI pIDita thavAnA kAraNe eka munirAjane jenA mukha upara sarakamukhavastrikA hatI temane jamIna upara mUcchita avasthAmAM paDelA joyA. tarasathI temanuM gaLuM , meTuM ane tALavuM sukAI rahyuM hatuM. tapasyAnA kAraNe temanA zArIrika dareka avazya kRSi banI gayela hatA. samyagdarzana Adi guNothI temanuM citta keI paNa rIte zithila banela uttarAdhyayana sUtra : 3 199 Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na hatuM. A samaye paNa te zAMtarasanA samudra svarUpa dekhAtA hatA. munirAjane AvI sthitimAM joIne e ane pati tarata ja temanI pAse jaI pahoMcyAM. gheADA samaya bAda phuMkAtA zItaLa pavanananA kAraNe temanI mUrchA dUra thai. jyAre tee sArI rIte svastha thayA tyAre dhanakumAre hAtha joDAne ghaNA vinayanI sAthe temane mUcchita thavAnu kAraNa pUchyuM. dhanakumAranI jIjJAsAnuM samAdhAna karatAM e guNanidhi munIrAje kahyuM ke, huM dhanakumAra ! mArU nAma sunIdra che. huM AvI avasthAmAM e kAraNathI AvI gayela chuM ke, huM mArA gurUdeva mitrAcAryanI sAthe grAmAnugrAma vihAra karatAM karatAM eka samaya jaMgalamAM temanAthI vikhuTA paDI gayA dizAnA bhramathI ahIM tahIM bhaTakavA chatAM paNa mane temane sAya na maLyA. AthI ekAka thaine huM ahIMtahI' temanI tapAsa karavA lAgyA. paraMtu te mane maLI na zakayA. ane huM zrAnta ane bhUkha tarasathI atyaMta vyathita banIne sUcchita banI gayA. ane A sthitimAM AvI pahoMcyA. zItaLa pavanathI huM svastha thayA che. Aja pramANe tame paNa peAtAnA zAntabhAvathI SaTkAya jIvonA upara keAI nimitta vagara sadA dayAnA bhAva rAkhe. dayAnu parijJAna jInadharmInA anusaraNu sIvAya saMbhavita khanatuM nathI. AthI huM sahuthI pahelAM e jainadharmAMnu svarUpa Apa lekane samajAvuM chuM. Apa leAka sAvadhAna banIne tene zraddhApUrNAMka sa bhaLeA A prakAre kahIne muniAje temane zrAvakadhama nA upadeza ApyA samyakatva tathA jInaprokata anuvrata AdinuM svarUpa temane sArI rIte samajAvyuM. munirAjanA zrImukhathI A prakAre dhArmika dezanA sAMbhaLIne e bannee zrAvakanA vratane aMgIkAra karyAM. dhanakumAra ane dhanavatIe munirAjane acalapura padhAravAnI vinaMtI karI te vinatinA strokAra karIne munIrAja acalapura pahoMcyA ane upAzrayamAM utaryA, dhanavatI ane dhanakumAre vipula azanapAnAdikathI munirAjane pratila'bhita karyAM. tathA pratidina emanI pAse jaine temanI pAsethI dharmanA upadeza paNa sAMbhaLyeA. munIrAja theADA samaya bAda tyAMthI trihAra karI gayA. dhanakumAre vizeSa rItithI dhanavatInI sAthe zrAvaka dhanu vizuddha rItithI paripAlana karIne aneka varSoM vItAvyAM ane pitA taraphathI maLelA rAjyanuM samyaka rItathI paripAlana karIne AnaMdathI petAnA samaya vyatIta karyo. eka samayanI vAta che ke, acalapuramAM vasundhara nAmanA eka bIjA munirAja Avela hatA. rAjAne jyAre emanA AgamananA samAcAra maLyA tyAre te peAtAnI dhanavatI rANInI sAthe temane vaMdanA karavA mATe temanI pAse gayA. tyAM saMsAra samudrathI pAra utaravA mATe nAkA jevI dha dezanA sAMbhaLo. emaNe jyAre dharmadezanA sAMbhaLI tyAre tenA prabhAvathI temane tyAM ja vairAgyabhAva jAgRta thai gayA ghera pahoMcIne rAjAe peAtAnA putrane eja samaye melAvIne rAjatilaka karI dIdhu. ane dhanavatInI sAthe pAte bhAre samAreAhathI e vasundhrarAcAyanI pAse jaIne saMyama aMgIkAra karyAM. kramazaH gItA anIne dhanamunie AcAya pada pada prApta karyuM. ane jIne kta vizuddha dharmanA bhavya jIvAne upadeza devAnA prArabha karyAM. emanAthI aneka uttarAdhyayana sUtra : 3 200 Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhavya jIve upara upakAra thayo. A pramANe vicaratAM vicaratAM aMte dhanavatI ane dhanamunie anazana karIne kALanA avasare kALa karIne te banne siMdhama svargamAM zakrasama devautpanna thayA. e emane prathama ane bIjo bhava che. manuSya ane devarUpa temano trIjo ane cotho bhava A prakAre che. jyAre deva paryAyane bhava ane sthiti samApta thavAthI e bane tyAMthI cavyA tyAre dhanano jIva A bharatakSetramAM vaitADhaya parvatanI uttara zreNImAM je sUratejapura hatuM tyAMnA vidyAdharAdhipati suranI dharmapatnI vidyanmALanA udarathI putrarUpathI avatarIta thayo tathA dhanavatAno jIva vaitADhaya parvatanI dakSiNa praNamAM vartamAna zivasaddha nAmanA nagaramAM asaMgasiMha rAjAnI rANI zazI prabhAnA udarathI putrIrUpe utpanna thaye. emanA mAtA pitAe dhananA jIvanuM nAma citragati ane dhanavatInA jIvanuM nAma rana vatI rAkhyuM. citragati boMtera 72 vidyAomAM nipuNa thaI gayA. ane tarUNavayane prApta karI ratnAvatI paNa badhI kaLAmAM nipuNa banIne yuvAvasthAe pahoMcI mAtA pitAe jyAre tene tarUNa avasthA saMpanna joI tyAre tene paraNAvavAnI ciMtA thavA lAgI. teoe "Ano pati koNa thaze A vAta kaI tiSIne pachI jyotiSIe enA pati aMgenI nIzAnImAM anaMgasiMhane kahyuM ke, juo je vyakita tamArA hAthamAMthI baLAtkAre taravAra kheMcI leze ane evuM thavA chatAM paNa divya puSpavRSTi thaze teja tamAre jamAI banaze. A prakAranAM jyotiSInAM vacanothI vizvAsu banIne anaMgasiMha nizcIMta banI AnaMdita banyA. je samayanI A vAta che e samaye A bharatakSetramAM cakapura nAmanA nagaramAM eka sugrIva nAmane rAjA hatA. tene yazasvinI ane bhadrA nAmanI be rANI hatI. meTI yazasvanIne eka putra hato jenuM nAma sumitra hatu. sumitra guNavAna ane jainadharmane bhakta hatA. sumitrane eka bahena hatI tenuM nAma kusumazrI hatuM. rAjA sugrIve tene kalIga dezanA adhipati kaliMgasiMhane Apela hatI. bhadrA nAmanI sugrIvanI je bIjI patnI hatI tene paNa eka putra hatuM tenuM nAma paDyuM hatuM. te mahA chaLakapaTI ane durguNanI khANa hate. avinayI ane dharmarUcIthI sarvathA rahita hatA. bhadrAe pitAnA putra padma ane yazasvinInA putra sumitramAM A pramANene bhAre aMtara joIne vicAra karyo ke, sumitranA rahevAthI mArA putranuM rAjyanA adhipati thavuM sarvathA asaMbhava che. AthI A sumitrane jema bane tema dUra karI devuM joIe. AmAM ja mArA putra yAnuM hita che. A vicAra karI teNe sumitra rAjakumArane viSama jhahera ApI dIdhuM. jhahera apAtAM ja sumitra mUchita banI gaye. sugrIvane jyAre A vAtanI khabara paDI tyAre te vaidyone sAthe laIne atyaMta vyAkuLacittavALo banIne jyAM sumitra mUrzita uttarAdhyayana sUtra : 3 201 Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hate te sthaLe AvI pahoMcyA. maMtra Adi dvArA dareka prakAranI cikitsA karavA chatAM paNa tenI mUccha na vaLI tyAre sugrIvane ghaNuM bhAre ciMtA thaI ane te AvI avasthAmAM enA guNone yAda karI karIne vilApa karavA lAgyA. bhadrA rANI e samaye bhAgIne kayAM cAlI gaI hatI tenI keIne khabara na hatI. lokoe jyAre tene A sthaLe na joI tyAre e nizcaya karI lIdhuM ke, kumArane e bhadrA rANIe jhahera Apela che. A kAraNathI ja te AvA ApattinA samaye paNa dekhAtI nathI. jema lasaNanI gaMdha chupAvavA chatAM paNa chupAvI zakAtI nathI tevI rIte pApInAM pApa karmo paNa chupAvavA chatAM chupAtAM nathI. e te badhAnI sAme pragaTa thaIne boleja che. A samaye bhAgyavazAta dhanane jIva citragati nAmane vidyAdhara AkAza mArgathI kaI jagyAe jaI rahela hato. teNe jyAre sumitrakumAranI vipattinA zokathI vyAkuLa banIne antaHpura temaja puravAsI temaja parijana sAthe karUNa vilApa karI rahelA sugrIva rAjAne sAMbhaLyA tyAre te AkAza mArgathI tyAM utaryo. ane rovAnuM saghaLuM kAraNa jANIne teNe e samaye maMtrathI pANane maMtrIne te kumAranI upara chAMTayuM. e pANInA chAMTavAthI kumAranI behozI dUra thaI gaI tyAre saceta banIne "A janamedanI ahIM kema ekatrita thayela che" evuM kumAre pUchayuM. pitA sugrIve kumArane kahyuM-beTA ! tamArI oramAna mAtAe tamane jhahera Apela hatuM. jenA prabhAvathI tame mUchita banI gayela hatA. puravAsIoe tamArA mUchita thavAnI vAta jyAre jANI tyAre saghaLA zokathI vyAkuLa banIne ahIM Avela che. aneka prakAranA upacAre karavA chatAM paNa tame jyAre nirviSa na banI zakayA tyAre saghaLAne behada ciMtA thavA lAgI. A samaye bhAgyavazAta niSkAraNabaMdhu A mahAzaya paNa ahIM AvI pahoMcyA. teoe tamArI A paristhitine joIne temaNe maMtrathI pANIne maMtrIne ane maMtrAyelA pANIne jyAre tamArA upara chAMTayuM tyAM te jotajotAmAMja tame ekadama svastha banI gayA. pitAnAM A prakAranAM vacanane sAMbhaLIne kRtajJatA pradArzata karatAM karatAM sumitre hAtha joDIne kahyuM-bhAI! Apa upakArI ApanuM nAma tathA vaMzane paricaya ApIne mArA kAnane pavitra karo Apa jevA bIna svArthe upakAra karanAra baMdhuonuM nAma temaja zetrane jANavuM e sukhakAraka hoya che. kumArane Agraha jANIne citragatie pitAno yathAvata saghaLo paricaya ApI dIdho. paricaya pAmIne kumAre potAnA ahobhAgyane jaNAvatAM kahyuM-jhahera ane jhaheranA A5nAre mArA upara e mahAna upakAra karyo ke, koI paNa jAtane AMtarika paricaya sivAya amRta vRSTinI mAphaka ApanA darzanano lAbha amane maLI gayo. nahIM te ApanA darzanano lAbha ane kaI rIte maLavAno hate. e kevaLa durlabhaja hatA. have kaho bAla mRtyu jevA durgatithI mArI rakSA karavAvALA tathA jIvatadAna ApavAvALA evA ApanA upara amo ke prati UpakAra karI zakIye. jyAre sumitre AvuM kahyuM te citragatie hasIne kumArane kahyuM ke, kartavya prati UpakAranI bhAvanAvALuM hotuM nathI. manuSya mAtrane ApattimAM eka bIjAnI sahAyatA karavI e svAbhAvika dharma che. AthI Apa prAta UpakAranI ciMtA na kare. Apa uttarAdhyayana sUtra : 3 202 Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svastha banI gayA eja eka bhAre harSoMnI vAta che. A prakAranA parasparanA vArtA lApathI e bannemAM gADha maitrI thai gai. citragatie jyAre tyAMthI javAnA vicAra karyA tyAre sumitre tene kahyuM ke, mitra ! ahIMyA Ajaka lamAM suyasa kevaLIbhagavAna AvavAnA che. AthI emane vaMdanA karyo pachI Apa ahIMthI jAva. ame tamAne zakazu nahI", sumitranI A vAtane sAMbhaLIne citragati tyAM rokAi gayA. eTalAmAM suyaza kevaLI bhagavAna paNa tyAMnA udyAnamAM paheoMcyA. tyAM devAthI pari vRta munirAjane joIne teee ghaNIja bhakitathI namaskAra karyo ane AnaMdita banIne pariSadAmAM besI gayA. sugrIva rAjA paNa kevaLI bhagavAnanuM Agamana sAMbhaLIne temane vanA karavA mATe tyAM AvyA. tathA dharma upadeza sAMbhaLavAnI abhilASAthI kevaLIne namana karI te paNa e pariSadAmAM pahoMcyA, sakaLa jIvAnu kalyANa karavAmAM tatpara kevaLI bhagAvAne AvelA e saghaLAone dhama nA Upadeza ApyA. dhama zravaNa karyAM khAda citragatie namaskAra karI kevaLI bhagavAnane kahyu - bhadanta ! Aje ApanAM pavitra daCna karI huM mane pAtAne ghaNA adhika bhAgyazALI mAnI rahyo chuM. AnA yaza suzri mitrane che. kemake, temanAja AgrahathI mane Aje ApanA dana thayAM che. huM AjathI samyakatvapUrNAMka zrAvakanuM' vrata 'gIkAra karU chuM. zrAvakanuM vrata grahaNa karavAthI peAtAnuM jIvana saphaLa thAya che. jANIne citragatie kevaLI prabhunI pAsethI zrAvaka vrata lIdhuM. AnAthI jIvana dharmIkA karavAmAM agresara ane che. ane pApa karmanI taraphathI vita thAya che. sumitranA pitA sugrIve ke jee tyAM upasthita hatA. temaNe te samaye banne hAtha joDIne kevaLI prabhune pUchyuM ke he bhadanta ! mArA A putra sumitrane viSapradAna karIne mRtyunA mehAmAM hAmI devAnI bhAvanAvALI e mArI rANI ke, jenuM nAma bhadrA che te ahIMthI bhAgIne kayAM gai che? kRpA karIne e vAta Apa mane kaheA. sugrIvarAjAnA A praznanuM samAdhAna karatAM kevaLIe sugrIva rAjAne kahyuM-rAjana ! e bhadrA ApanA rAjabhavanamAMthI bhAgIne vanamAM gai huMtI. tyAM te khIcArInA saghaLAM AbhUSaNA ceArAe cArI lIdhA ane tene pallIpatine AdhIna karI dIdhI. pallI patie tene kai vepArIne tyAM vecI nAkhI. paraMtu tene jyAre e sthitithI paNa sa MtASa na thayA tyAre te tyAMthI bhAgIne jaMgalamAM jaIne chUpAI gaI. tyAM have te dAvAgnimAM dugdha thatI marI jaze. ane te marIne prathama namAM jaze. tyAMnI Ayu samApta karIne e jyAre tyAMthI nIkaLaze tyAre kAi cAMDAlanI patnI thaze tene tenI zAkaya tyAM mArI nAkhaze, marIne pachI te trIjA narakamAM jaze. tyAMthI paNu AyunI samAptinA pachI nIkaLIne ti``ca Adi gatiyAmAM bhramaNa karaze A prakAranI kaeNvaLInA meDhethI saMsAranI asAratA tathA bhadrAnI durgatine citAra sAMbhaLIne sugrIva rAjAne peAtAnuM jIvana saphaLa banAvavAnA bhAva jAgI uDayeA. saMsAra, zarIra ane bhAgAthI virakata thaine emaNe munirAjane nivedana karyuM uttarAdhyayana sUtra : 3 203 Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke, mahArAja ! bhadrAe potAnA putranI tarakakInA nimitte A Tale bhayaMkara anartha karyo ane e putra te A samaye ahIMyAM ja che. ghaNAM ja duHkhanI vAta che ke, jIva bIjAnA mATe A bhayaMkara anartha ubhuM karIne pitAnA bhaviSyane kAMI paNa vicAra karatuM nathI-dhyAna rAkhatuM nathI. ane jenA mATe Ave anartha karavAmAM Ave che te paNa tene evA samaye kAMI paNa sAtha Apato nathI. AvA sAra vagaranA ane svAthI saMsArane dhikAra che. A prakArano pitAno hArdika manoratha kevaLI bhagavAnanI samakSa pragaTa karone sugrIva rAjAe tyAMja pitAnA putra sumitrane rAjyanA adhipati tarIke jAhera karI pote dIkSita thai gayA. sumitra potAnA mitra citragatinI sAthe tyAMthI nagaramAM pAchA pharIne potAnA bhAI panA mATe keTalAka gAma ApyAM. paraMtu durba ddhi padma lajajIta thavAthI tyAM na rahyo. ane keIne kAMI kahyA sivAya gupacupa kayAMka cAlyo gayo. citragati paNa keTalAka divasa tyAM pitAnA mitra banI gayela sumitra rAjanI sAthe rahIne pachIthI tenI rajA meLavIne pitAnA nagaramAM pahoMcI gayA. A vAta anaMgasiMha rAjA ke je vaitAdayagirina dakSiNa zreNImAM AvelA zIvasa% nAmanA nagaranA adhipati hatA tenA putra kamaLanA kAne pahoMcI A kamaLa ratnavatI (pUrvabhavanI dhanavatIne jIva)no bhAI hato. teNe kAmanA vazamAM banIne kaliMga dezanA adhipati kanakasiMhanI rANI ke je cakrapura nagaranA rAjA sumitranI bahena kusumazrI hatI tenuM haraNa karyuM. kusumazrInuM haraNa thavAnA samAcAra sumitranA mitra citragatine koI vidyAdharanA meDhethI maLyA. tyAre teNe A samAcAra sAMbhaLIne kamaLe pitAnI vidyAnA prabhAvathI pitAnA mitra sumitranI bahenanuM haraNa karela che te jANI letAM zivasadha nagara upara caDAI karI. ane tyAM pahoMcIne teNe yuddhamAM kamaLane parAsta karI dIdhuM. jayAre potAnA putrane yuddhamAM parAsta thayAnuM anaMgasiMhe sAMbhaLyuM tyAre te krodhita thaIne citragatinI upara siMhanI mAphaka ekadama dhasI AvyuM. citragatie A pramANe potAnA upara dhasI AvatAM anaMgasiMhane je uttarAdhyayana sUtra : 3 204 Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyAre bannenuM parasparamAM tumula yuddha jAmI paDyuM anaMgasiMhe yuddhamAM citragatane jyAre ajeya jA tyAre eNe te samaye divya khaDagane yAda karyuM. khaDaganuM smaraNa karatAM ja e divya khaDaga jvAlAmAlAthI Akulita thaIne zatrunA madane dUra kazvA mATe enA hAthamAM AvyuM. divya khaDaga hAthamAM AvatAM ja anaMgasi ha ekadama bhAre evA madanA AvezamAM AvI jaIne citragatine kahyuM-re mU! tuM vyarthamAM zA mATe maravA cAhe che. je jIvatA rahevAnI IcchA hoya te ahIMthI jaladI nAsI chuTa. je tuM ahIMthI cAle nahIM jAya te yAda rAkho ke. A khaDamathI tArA vidhvaMsa karI nAkhavAmAM Avaze. anaMgasiMhanAM A prakAranAM garvabharelAM vacanene sAMbhaLIne citragatie niDara thaIne pratyuttaramAM kahyuM ke-pitAnI jAtane zuravIra mAnIne nakAmA garvamAM phulAtA he mAnavi! tuM A loDhAnA TukaDAnuM zuM abhimAna kare che. AnAthI te tArI nirvivaMtAja dekhAI Ave che. A pramANe kahIne citragatie vidyAnA prabhAvathI yuddha sthaLamAM aMdhAruM karI daIne anaMgasiMhanA hAthamAMthI e khatraratnane AMcakI lIdhuM. khaLa citragatinA hAthamAM AvI jatAM tyAM pAcho ekadama prakAza thaI gaye. A prakAzamAM ane gasiMhe pitAnA hAne khagna rahita je tyAre te bhAre acaMbAmAM paDI gaye. Aja samaye AkAzamAMthI devatAoe tyAM puSpavRSTi karI acaMbAmAM paDelA anaMgasenane e ja vakhate jetiSIe kahelA vacano yAda AvI javAthI tene apAra harSa thayo. ane yuddhanuM sthaLa zAMnta vAtAvaraNanA rUpamAM pheravAI gayuM. prasanna thaIne asaMgasiMha citra gatine pitAnA nagaramAM laI gayo ane tenI sAthe potAnI putrI ratna vatIne vivAha karI dIdhA vivAhavidhi samApta thaI gayA pachI citragatie akhaMDazIla sumitranI bahenane sAthe laIne pitAnI patnI sAthe cakapuramAM praveza karyo. ane pitAnA mitra sumitrane tenI bahena seMpI dIdhI sumitre paNa pitAnA mitrane ghaNoja Adara satkAra karyo. A pramANe mitrathI AdaramAna pAmIne citragati thaDA divasa tyAM rokAIne pitAnA sthAne pAchA pharyA. sumitranI bhaginInA haraNanA vRttAMtathI tenA manamAM vairAgyanI bhAvanA jAgRta banI gaI. AthI tenuM citta saMsArI vyavahAra kAryamAM arUci saMpanna banI gayuM. thoDA divaso pachI pitAnA putrane rAjyagAdI seMpIne suyaza munirAjanI pAse dIkSA dhAraNa karI lIdhI. A rIte saMsArathI vira. kata banI muni banI gayelA sumitra muni nava pUrvathI ceDAM ochAM evAM pUrvanuM adhyayana karIne gurUnI AjJAthI ekAkI vicAravA lAgyA. vihAra karatAM karatAM teo eka samaya magadha dezamAM AvyA, tyAM gAmathI bahAra kaI eka ekAta sthAnamAM jyAre teo kAryotsargamAM sthita hatA. tyAre tyAM ghUmate ghamate teno saMsAra avasthAno nAno bhAI pa tyAM AvI paheMcyo. teNe kAyotsargamAM lAgelA munirAja sumitrane joIne utpanna thayelA kAdhanA AvezathI pitAnI pAsenA bANamAMthI AkarUM evuM eka bANuM tenI chAtImAM mAryuM. bANa lAgatAM tenI chAtImAM vIMdha paDI javA chatAM munirAje tenA upara krodhabhAva na karyo. paraMtu pitAnA manamAM e vicAra ryo ke, A bANathI vadhAvAmAM mArAja karmanA udayanuM kAraNa che. ane enuM ja A phaLa che, je meM Ane eja samaye rAja ApI dIdhuM hota te A mArI sAthe uttarAdhyayana sUtra : 3 205 Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Aje AvA prakAranA vahevAra karata nahIM. AthI mArUM kartavya che ke, sauthIpahelAM huM tenI sAthe kSamApanA karUM. pachI khAkInA bIjA prANIyAnI sAthe A prakAranuM dhyAna karatAM karatAM te munirAja aMtamAM anazana karIne devaleAkamAM gayA. ane pAMcamA devalAka brahmasva`mo indranI mArke daiva paryAyamAM utpanna thayA munine mANuthI ghAyala karIne padma jyAre pAchA pharI rahela hatA tyAre rastAmA acAnaka ja kALA sarpe tene karaDI Ave. AthI te tyAMja marI gaye.. ane tamastamA nAmanI sAtamI pRthvImAM jaine nArakIya paryAyathI utpanna thayA. citragatine sumitra sunirAjanA mRtyunA samAcAra maLatAM tene ethI bhAre duHkha thavuM, A tarapha khecara adhipati sUra nAmanA rAjAe peAtAnA putra citragatine vivAhita karIne rAjayarAne dhAraNa karavAmAM samatha jANIne dIkSA levAnA vicAra karyAM. avasara meLavIne sUra rAjAe potAnI vicAradhArAne kA rUpamAM mUkavA mATe citragatine rAjadhurA sepIne sudanAcAnI pAse jaine ikSA aMgIkAra karI lIdhI. ane kramazaH mukita padmano lAbha paNa karI lIdhA. pitAe suprata karelA rAjyanu... citragatatie sArI rIte saMcAlana karyu. A prakAre vidyAbaLathI aliSTa banIne A rIte teNe lAMbA samaya sudhI vidyAdharAnA cakravatI paNAne leAgavIne AnaMdanI sAthe potAnA samayane suMdara rIte vyatIta karyo. jyAre rAjyadhurA dhAraNa karavAmAM sahAya bhUta evA prabhAvazALI e sAmata putrAnA maraNanA samAcAra teNe sAMbhaLyA. tyAre citragatinA aMtaHkaraNamAM vairAgyanI bhAvanA jAgRta thaI AthI te samaye potAnA putra vikramasenane rAjagAdI seAMpIne pote navatInI sAthe kramanAcAnI pAsethI munidIkSA dhAraNa karI AcAya mahArAje ratnavatIne sAdhvI sutratA pravatInI tenI ziSyAnA rUpathI seAMpI dIdhI. citragatie sArI rIte vIsa sthAnAnA vAraMvAra sevanazrI sthAnakavAsIpaNAnI ArAdhanA karatAM lAMkhe! kALa vicaraNa karyu. ane aMtamAM anazanathI prANAnuM visarjana karIne ceAthA devaleAkamA devanI paryAyamAM uttpanna thayA A prAre A devaleAkamAM gayA. aja prakAre ratnavatI sAdhvI paNa anazana karIne ceAthA devalAkamAM devano paryAyamAM utpanna thayA A prakAre A dhanarAjA ane dhanavatI rANInA manuSya ane devarUpa trIjo ane cAthA bhava che. have manuSya ane varUpa pAcamA ane chaThThA bhavanu varNana A prakAranuM che---- pazcima mahAvidehamAM padmasa jJaka nAmanA viSayamAM sahapura nAmanu eka nagara hatuM. tyAMnA rAjAnuM nAma hiranadI ane rANInu nAma priyadarzanA hatu' citragatinA jIva cAthA devalAkanI pAtAnI sthitine samApta karIne A priyadarzInAnI phUkhe putrarUpathI avatarita thayA. jayAre ga`nA paNa samaya thaI gayA tyAre priyadarzanAe putraratnane janma ApyA. mAtapitAnA cittamAM bhAre haSa thayA. bannee maLIne putranA janmanA bhAre utsava manAvyeA. bhAre ulhAsanI sAthe putranu nAma aparA uttarAdhyayana sUtra : 3 206 Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIta rAkhyuM. aparAjIte kramazaH AgaLa vadhatAM badhI kaLAomAM nipuNatA prApta karI lIdhI ane teNe kramazaH tarUNa avasthAne prApta karI aparAjItanI mitratA maMtrI putra vimaLakhAdhanI sAthe ghaNIja gADha rIte baMdhAI. jayAre A e kumAra khetapeAtAnA gheADA upara besIna nagaranI khahAra pharavA gayA tyAre A gheADAethI apahRta manIne te banne jaMgalamAM paheAMcI gayA. e samaye rAjakumAra aparAjIte matrA putra vimaLa beAdhane kahyuM ke, A samaye azvothI apahata thaine ApaNe A jaMgalamAM AvI pahoMcyA chIye. AvuM na khanata tA mAtApitAnI AjJAne vazavatI evA ApaNane Avu. suramya sthAna jovAnu bhAgya kaI rIte maLI zakata, mAtApitA ATalA samaya sudhI te ApaNA virahanA du:khane sahana karavu paDaze. AthI sahuthI sArI vAtatA e che ke, ApaNe A samaye ghera pAchA na pharatAM judA judA dezAne jovA mATe ahIMthI cAlyA jaie. vimaLaedhe aparAjItanI A vAtanA jyAre svIkAra karyAM e samaye rakSA karI, rakSA karA" evuM kahe te koI eka mANasa tyAM AvI pahoMcyA. e bhayabhIta mANasane jyAre rAjakumAre "bhayathI mukata thAva" evuM AzvAsana ApyuM tyAM te taravArone hAthamAM dhAraNa karela evA aneka sazastra subhaTo tyAM AvI pahoMcyA ane AvatAMnI sAtheja e banne kumArIne joine temaNe kahyuM ke, A mANase amArA zaheramAM cerI karI che jethI atre tene mArI nAkhavA icchIe chIye. Apa amArA kAmamAM atIyabhUttu na khanA ane jyAM jatA hai| tyA tamAre raste cAlyA jAva. temanI A prakAranI vAta sAMbhaLIne aparAjIta kumAre kahyuM-are tame zuM kahI rahyA che ? zaraNe AvelI A vyakitane mAravAnuM indranu paNa gajuM nathI teA tame bIcArAonuM zuM gajuM che. jyAre kumAre Ama kahyuM. tyAre te sadhaLA kumArane mAravA mATe tatpara banI gayA jayAre kumAra aparAjIte temanI AvI duSpravRttine joI tyAre teNe eja samaye taravArane myAnathI mahAra kADhIne ane temane nirUtsAhI karIne parAjIta banAvI dIdhA. kauzaleze jyAre potAnI senAnA A prakAranA parAjaya sAMbhaLyo tyAre teNe kumArane pakaDavA mATe ghaNA sainikAne meAkalyA. AvelA sainikone paNa kumAre parAjIta karIne pAchA haThAvI dIdhA. kezalezane jyAre meAkalelI senAne paNa parAjIta thayAnA khukhara maLyA tyAre peAte jAte sajjIta anIne maMtrI sAmaMta ane sainyanI sAthe senApatinI sAthe senAne laine yuddha karavA mATe tyAM pahoMcyA. jayAre aparAjIta kumArane e vAta khakhara paDI ke, kezaleza pAteja yuddha mATe tayAra thaIne Ave che tyAre teNe te cArane potAnA mitra vimaladhane soMpIne kezalezanI sAme yuddha karavA tatpara banI gayA. kumAre ekadama uchaLIne kAI hAthInA dAMta upara caDI jaine mAvatane nIce pachADI daine pote te hAthI upara besIne yuddha karavA lAgyuM!. kumAranI A prakAranI sthiratA, zUravIratA tathA yuddha karavAnI nipuNutA joine rAjAne ghaNuMja Azcaya thayuM. A vakhate kAzala adhipatine maMtrIe kahyuM-mahArAja ! A ApanA bhaTe uttarAdhyayana sUtra : 3 200 Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mitra haranadIno putra che. A vAtane sAMbhaLIne rAjAe te samaye sinine yuddha baMdha karavAno Adeza Apyo. yuddha baMdha karIne pachIthI rAjAe kumArane kahyuM-vara ! A ajoDa evA prarAkamathI tame tamArA pitAnA yazane ujavaLa banAvela che. bhAgyathI ja Aje mane tamane jevAne avasara prApta thayela che. tamArA jevA gya triputrane joIne mAruM aMtaHkaraNa Aje vizeSa AnaMda anubhavI rahyuM che A prakAre aparAjItane kahIne rAjA tene tenA mitra sAthe hAthI upara besADIne pitAnA rAjabhavanamAM laI gayA. tyAM pahoMcIne rAjAe teno vivAha pitAnI putrI kanakamALA sAthe karI dIdhA. Ama vivAhita thaIne kumAra tyAM potAnA mitra vimaLa bedhanI sAthe tyAM rahyo. ahIMthI javAmAM viddha na Ave evA khyAlathI te eka divasa pitAnA mitranI sAthe rAtrInA samaye kaIne kahyA vagara tyAMthI potAnA ghera javA cAlI nIkaLyA. cAlatAM cAlatAM jyAre teo eka jaMgalamAM pahocyA to tyAM teoe kaI strInuM karUNa rUdana sAMbhaLyuM ke, "hAya hAya A pRthvI nivara thaI gaI nahIM te mane A duSTanA paMjAmAMthI keI cheDAvI leta. ane mAruM rakSaNa karata" jyAre kumAranA kAne A prakArano avAja athaDAya tyAre te e avAja tarapha cAlyA. kumAra De dUra jatAM tyAM pahoMcavAmAM hatA tyAM temanI daSTie prajavalita jvALAovALI agni sAme eka srine beThelI dekhAi ane tenI pAse taravAra kheMcIne ubhelA eka purUSane joyo. strI roI roIne A pramANe kahI rahI hatI ke, ahIMyAM je kaI vIrapurUSa hoya te te mArI A duSTa vidyAdharathI rakSA kare A paristhitine joIne mitra sAthe aparAjIta kumAra jaladIthI AgaLa jaIne te vidyAdharane kahevA lAgyo ke, vidhAdhara zA mATe A abaLAne tuM vyarthamAM duHkha ApI rahela che ? zA mATe AnA upara pitAnA baLanI chApa jamAvI rahela che? jo tArAmAM kharekhara baLa hoya te tuM AvI jA ane mArI sAme yuddha kara. ane tyAre ja tane khabara paDaze ke bIjAne pIDA ApavAmAM keTalo anartha samAyela hoya che. kumAranI A prakAranAM vacanone sAMbhaLIne uttejIta banela e vighAdhara aparAjIta kumArane kahevA lAge ke, he durAtmana ! ubhe re tane paNa AnI ja sAthe paralokanI yAtrA karAvuM chuM. A prakAre vAta vAtamAM ja temanuM parasparamAM yuddha jAmI paDayuM. pahelAM te taravArathI ghaNu samaya sudhI laDayA. pachI malayuddha karavA lAgyA vidyAre A samaya nAgapAzathI aparAjIta kamArane jakaDI lIdhe paraMtu hAthI jema junI rasInA baMdhanane toDI pADIne eka bAju pheMkI de che eja prakAre kare e nAgapAzane teDI pheDIne eka bAju pheMkI dIdhAM. vidyAre jyAre pitAnA prayukta nAgapAzanI AvI durdazA joi tyAre teNe tarataja vidyAothI kumAranA upara prahAra karavAno prAraMbha karyo. paraMtu aparAjIta kumAre puNya prabhAvathI e saghaLA prayukta ane niSphaLa banAvyAM kumAre eja samaye uchaLIne te uttarAdhyayana sUtra : 3 208 Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidyAdharanA mastaka upara taravArano prahAra karyo. e prahAra paDatAM ja vidyAdhara e samaye tyAMja mUcchita thaIne paDI gaye. te evI rIte paDe ke, bhayaMkara vAvAjheDAthI mULa sAthe ukhaDIne vRkSa jamIna upara paTakAI jAya e rIte vidyAdharanAM paDatAM ja tene kumAre 9-vidhAdhara tamane AmaMtraNa ApuM chuM ke, jyAre tame svastha thaI jAva tyAre pharI mArI sAthe yuddhamAM utarajo. kumAranI AvI vAta sAMbhaLIne vidyAdhare kahyuM-mahAbAha! yuddhamAM Ape mane parAsta karIne ghaNuM ja sAruM kAma karyuM che. mitra ! mArA vizvanA cheDe A samaye be maNI mUlikAo bAMdhela che. te Apa ene ghasIne te mArA mastaka upara lagADo. vidyAdharanI A vAta sAMbhaLIne prasanna thaIne kumAre e pramANe karyuM" mAthA upara lepa lAgavAthI e vidhAdhara eja vakhata svastha banI gaye. kumAre vidyAdharane A vRttAMtane pUchayuM tyAre vidyAre kumArane potAnuM vRttAMta A prakArathI kahyuM-- he kumAra! haju A je chokarI che te, vidyAdharonA adhipati amRtasenanI priya putrI che. tenuM nAma ratnamAlA che. e khUbaja guNavatA che. jyAre A yuvAvasthAe pahoMcI tyAre tenA pitAe tenA bhAvi pati mATe keI khiIne pUchyuM, tyAre te jyotiSIe kaheluM ke, teno pati aparAjIta kumAra thaze. jyAre tene A vAtanI khabara paDI tyAre te paNa pitAnA cittane tenAmAM Asakata karIne rahevA lAgI. meM jayAre ene joI tyAre mAruM mana enI sAthe vivAha karavA mATe lalacAI gayuM. meM tene mArI sAthe vivAha karavA khUba lalacAvI uparAMtamAM ghaNI vakhate tene vinaMtI paNa karI paraMtu te pitAnA dhyeyathI jarA paNa vicalita na banI jayAre meM tenI A haThAgrahatA joI tyAre meM tene mArA vazamAM karavA mATe aneka vidyAonI siddhi karavAno prAraMbha karyo. huM zrISeNa vidhAdharano putra chuM. mAruM nAma surakAnta che. vidyA sAdhIne jayAre huM nizrIta banI gaye tyAre pharIthI meM ene mArI sAthe saMbaMdha karavA kahyuM, tyAre e samaye teNe mane evuM kahyuM ke, jue jayAM mAruM mana Asakata banI rahela che evA te aparAjIta kumAra kAMte mArA pati banaze athavA te agni ja mAre Azraya banaze. tenA sivAya trIjI kaI vyakita A mArA zarIranuM rakSaNa karanAra banI zakaze nahI. AthI jayAre mAre e daDha saMka95 che tyAre tamArA jevI vyakita mATe mArA hRdayamAM avakAza maLI jAya e vAta sarvathA asaMbhava che A pramANe he kumAra meM tenI vAta sAMbhaLI tyAre mane hadayamAM ghaNeja bhAre krodha caDo. enAthI mArUM hadaya sahasA krodhita banI gayuM ane e krodhanA AvezamAM AvIne meM tenuM haraNa karela che. ane haraNa karIne tene ahIM laI Avela chuM. ane tene kahI rahyo hatuM ke, have tAruM rakSaNa karanAra A eka agni ja che. Ane mArIne huM agnimAM nAkhI devAnuM cAhate hatuM ke, eTalAmAM enA karUNa rUdanane sAMbhaLIne Apa enA ane mArA puNya udayathI ahIM AvI pahoMcyA. ApanA A prakAranA AgamanathI huM strI hatyAnA pApathI prApta thanArI durgatinA patanathI bacI gayo chuM tathA A strI paNa bacI gayela che. Ape amArA uttarAdhyayana sUtra : 3 209 Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bane upara parama upakAra karela che. AthI "Apa koNa che e jANavA cAhe chuM. aparAjIta kumAre enA pratyuttaramAM kAMI na kahyuM. paraMtu vimalabodheja aparAjIta kumArano paricaya vidyAdharane kahI saMbhaLAvyA. kumArano tenA mitranA mukhethI paricaya sAMbhaLIne ratnamALAne apAra harSa thaye. A samaye ratnamALAnA mAtApitA paNa tenI zodhakhoLa karatAM kastAM tyAM AvI pahoMcyAM temaNe vimaLAdhanA mukhethI saMpUrNa vRttAMta yathAvata jANIne AnaMdanI sAthe ratnamALAne vivAha tyAMja kumAranI sAthe karI dIdho. tathA sUrakAntane abhayadAna ApI kalezamukata banAvyuM. pratyupakAranA rUpamAM athavA pitAnI bhakita pradarzita karavAnA abhiprAyathI sUrakAnta te banne maNimUlikAone tathA zAnta tpAdaka guTIkAo kumArane ApavAno vicAra karyo ane jayAre te A vicAra karIne te guTIkAo kumArane ApavA lAgyo tyAre kumAre te guTIkAo leva mAM pitAnI anicchA batAvI. jyAre sUrakAnta e guTIkAo levAnI kumAranI anicchA bhALI tyAre teNe te guTikAo aparAjIta kumAranA mitra vimaLabodhane ApI. aparAjIta kumAra ane vimaLabadha bane e tyAMthI cAlavAne vicAra karyo. ane ratnamALAnA pitAne aparAjIta kumAre evuM kahyuM ke, jayAre huM mArA ghera pahoMcI jAuM tyAre Apa ApanI putrIne ekalI Apazo. A pramANe kahIMne kumAra vimaLabaMdhana sAthe cAlI nIkaLyA. cAlatAM cAlatAM cheDe dUra javA pachI aparAjItakumArane khUba tarasa lAgI. eTale aparAjItakumArane AMbAnA vRkSanI chApAmAM besADIne vimaLabaMdha e mane mATe pANI levA gaye. pANI laIne jayAre te pAcho pharyo tyAre teNe kumArane tyAM na jevAthI kumAranI zodhakhoLa karavA nimitte ahIMtahIM ghumavA lAgyo paraMtu ene kumArane kyAMya paNa patto na maLe. AthI enA manamAM kumAranuM aniSTa thayAnI zaMkA jAgI AthI te mUcchita thaIne jamIna upara paDI gayo. keTalIkavAra pachI jyAre tenAmAM cetana AvyuM tyAre te khUba roye. retAM retAM enuM hRdaya zekanA A vegathI kAMIka halakuM thayuM tyAre pharIthI teNe kumAranI tapAza karavAno prAraMbha karavA vicAra karyo. ane ze dhakheLa karatAM karatAM te naMdipuranA udyAna mAM pahoMce. tyAM pahoMcIne jyAre te zunamuna banIne vizrAma karavAnI ceSTA karavA lAgyuM ke, eTalAmAM tenI pAse be vidyAdhara AvyA ne bolyA- bhuvanamAM prasiddha bhuvanabhAnu nAmanA vidyAdharanA adhipati che. ene kamalinI ane kumudinI nAmanI be kanyAo che. tiSIe e bane kanyAonA pati tarIkenuM aparAjItanuM nAma batAvela che e kAraNe vidyAdharAdhipati bhuvanabhAnue amone emane levA mATe mokalela che. ame loke enI zodhakhoLa karatAM karatAM vidyAnA prabhAvathI e jaMgalamAM gayA ke jyAM kumAra tarasathI pIDAI rahyA hatA temane AMbAnA vRkSa nIce besADI Apa pANI levA gayA tyAre ame tyAMthI temanuM haraNa karyuM ane ahIM bhuvanabha nunI pAse laI Avela chIe. bhuvanabhAnune kumAranA AgamanathI ghaNeja harSa thayo che. eNe kumArane khUba satkAra karyo ane uttarAdhyayana sUtra : 3 210 Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ peAtAnI anta putrIcAnA vivAha tenI sAthe karavAne vicAra paNa jAhera karI dIdhA paraMtu kumAra taraphathI te vAtanI svIkRtIne abhiprAya haju sudhI e kANe nathI maLyA ke, teo ApanA viyogathI khUbaja duHkhI banI rahyA che. ApanA vagara teo A viSayamAM bilakula mauna che. jayAre bhuvanabhAnune A vAta jANavAmAM AvI ke, mitra vagara te duHkhita che, ane potAnI saMmati ApavAmAM te asamaya che tyAre temaNe ApanI tapAsa karavA mATe ame bannene pharIthI AjJA karI ane kahyu ke, tamAne yAMthI vimaLakhAdha maLe tene tuMja ahIM lai AveA. svamInI AjJA meLavIne amA banne ApanI tapAsa karavA mATe cAlyA ane tapAsa karatAM karatAM jema nAza pAmela dhananI prApti thAya tema khUba saubhAgyathI ApanI prAptI thayela che jethI Apa amArI sAthe utAvaLathI cAlavAnI kRpA karI. A prakAranAM te banne vidhAdharAnAM vacane ne sAMbhaLIne vimaLaSedha aparAjItta kumAranAM darzananI utkaMThAthI utkaMThita thaine temanI sAthe cAlI nIkaLyo ane kuma ranI pAse AvI pahuMcyA. A pramANe chuTA paDelAmitranA maLavAthI kumAre te banne vidhAdhara kanyAo sAthe potAnAM lagna karI lIdhAM. vivAha thaI gayA mAda kumAre keTalAka divasa sudhI tyAM rokAyA peAtAnA mitranI sAthe pachIthI cAlIne te zrIsadmapura AvI pahAcyA. sU kAnta vidyAdhara dvArA apAyela maNI mUtrIkAenA prabhAvathI tenI tyAM dareka IcchAe saphaLa thavA lAgI kAi paNa jAtanA ThAThamAThenI tene kamI rahI nahIM. eka divasanI vAta che ke, jyAre e nagaramAM ekadama kAlAhala macI gayA tene sAMbhaLIne aparAjIta kumAre vimaLAdhane pUchyuM--A mahA kAla'hula zAmATe thaI raheva che ? vimaLaedhe aparAjItanA e praznanA samAdhAna nimitte janatAnA mukhethI saghaLA vRttAMta jANIne aparAjIta kumArane A pramANe kahyuM- nagaramAM suprabhu nAmanA eka rAjA rahe che tene chaLakapaTathI kAIe charI mArIne ghAyala karI dIdhela che. A vAtathI sadhaLA nAgarIke karUNlR AkraMda karI rahela che. jene A kAlAhala sa bhaLAI rahela che. A vAta sAMbhaLIne aparAjIta kumAranA manamAM eka prakAranI cATa lAgI gaI ke, vAta te ThIka che, je sajjana heAya che te pArakanuM duHkha joine svayaM dukhita thAya che rAjAnA aneka prakArathI upacAra karavAmAM ALye, paraMtu saMbhaLAya che ke, tene hajI sudhI kAMi lAla thayela nathI. rAjAne evA kAi caigya putra paNa nathI ke, je rAjyabhAra sAMbhALI zake. A kAraNane laIne saghaLAne bhAre ciMtA thai rahela che. A pramANe kahIne teNe apara jIta kumAne e paNa kahyuM ke, jayAre matrIgaNa A ciMtAthI vyathita thaI rahela che tyAre kAmalatA nAmanI kAi eka dAsIe kahyuM ke, keI eka videzI purUSa peAtAnA mitra sAthe ahIM Avela che te vepAra dhadhA kAMi karatA nathI teA paNa AnaMdanI sAthe potAnA samaya vItAve che. AthI evuM jANavA maLe che ke, tenI pAse evI kAi auSadhI hAvI joIe ke, je tenI dareka AvazyakatAne purI kare che. A prakAranA uttarAdhyayana sUtra : 3 211 Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAmalatAnAM vacano sALIne maMtrIgaNa aparAjIta kumAra pAse AvyA ane tene ghaNAja sanmAnanI sAthe mUchita banelA rAjAnI pAse laI gayA. jaIne kumAre jyAre rAjAnI A sthiti joI tyAre tenA upara tene khUba dayA AvI gaI. e samaye pitAnA mitra vimaLabe dhanI pAsethI te bane maNImUlikAone laIne tathA tene pANImAM ghasIne te suprabha rAjAnA ghAva upara tene lepa karI dIdhA. lepa thatAM ja rAjAnI mUcha dUra thaI gaI. ane tene pitAnI tabIyata svastha lAgavA mAMDI. jAnI tabIyata svastha thatAM ja aparAjIta kumArane pUchayuM.-akAra baMdhu! Apa amArA zubhaudayathI ahIM AvyA che jethI amane "kayA kuLane Ape ApanA janmathI alaMkRta karela che. A vAta batAvIne amArApara anugraha karo. tathA evo ko deza che ke, je ApanA janmathI dhanya banela che, tathA evI kaI abhAgiNI nagarI che ke, jene ApanA virahathI utpanna thatA duHkhano anubhava kare paDe che? kayA evA bhAgyazALI pitA che ke, jemanI godane ApanI bAlacita kIDAothI alaMkRta karI che? evI kaI pavitra mAtA che, ke, jeNe ApanA jevA bhAgyazALI putrane janma ApIne putravALI striyonI vacce potAnuM mukhya Asana jamAvyuM che. ? A saghaLe vRttAMta amane batAvIne IMtejAra banela mArA aMtaHkaraNane harSita kare. rAjane A prakAre pitAne paricaya jANavAnI IcchAvALA joIne kumAre te kAMI kahyuM nahIM paraMtu kumAranA mitra vimaLadhe rAjAnI utkaMThA zAMta karavA mATe kumAranA saghaLA vRttAMta sahita paricaya Apyo. kumArano paricaya pAmIne suprabha rAjA khUba AnaMdita thayA tathA kahevA lAgyA ke, are ! tame te mArA mitranA putra che. ThIka thayuM ke tame ahIM AvyA. AvuM kahIne te rAjAe bahu mAna sAthe tenA mitra sahita rAjabhavanamAM laI gayA ane koI zubha muhUrta joIne pitAnI raMbhA nAmanI putrI sAthe tenAM lagna karI dIdhAM vivAhita thayA bAda kumAra thoDA divaso tyAM rahyA keTalAka samaya vItyA pachI teo potAnA mitra sAthe tyAMthI cAlI nIkaLyAM. cAlatAM cAlatAM kuMdanapuranA bagIcAmAM AvI pahoMcyA tyAM temane kevaLa bhagavAnanAM darzana thayAM, pachI zuM hatuM-darzana karIne kumArane ghaNe AnaMda thaye. emanA zrImukhathI dharmanI dezanA sAMbhaLIne emanA AnaMdanI sImA na rahI. jyAre kevaLI bhagavAnanI dharmadezanA samApta thaI tyAre ghaNA ja vinayanI sAthe hAtha joDIne temane prazna karyo-he bhadanta! huM bhavya chuM athavA abhavya chuM ? kumAranA A praznane sAMbhaLIne bhagavAne kahyuM ke, he devAnupriya! tame bhavya che. AjathI pAMcamA bhAvamAM to vAsa sthAnanuM ArAdhana karIne A bhastakSetramAM bAvIsamAM tIrthakara thaze. tathA A vimaLabodha mitra tamArA gaNadhara thaze. A prakAranAM kevaLa bhagavAnanAM AnaMda pradAna karavAvALAM vacanone sAMbhaLIne kumAra mitra sahita vIsa sthAna ArAdhanA karatAM karatAM eja nagaramAM rahyA. eka divasanI vAta che ke, uttarAdhyayana sUtra : 3 212 Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyAMthI mitranI sAthe kumAra ghumavAnA IrAdAthI prerAIne darzanIya padArthone jotA jotA deza dezamAM pharavA lAgyA. e samaye eka janAnaMda nAmanuM nagara hatuM nagaranuM jevuM nAma hatuM evuM enuM kAma hatuM. tyAMnI dareka vyakita AnaMda AnaMdamAM magna rahetI hatI tyAMnA rAjAnuM nAma jItazatru hatuM jenI rANInuM nAma dhAriNI hatuM. devakathI cavIne ranavatIne jIva e dhAraNI rANInI kukhethI putrI rUpe avatarita thaye. jyAre nava mahInA ane sADA sAta divasa pUrA thayA tyAre dhAriNIe putrI ratnane janma Ape. mAtA pitAe tenuM nAma protimatI rAkhyuM. prItimatI dhIre dhIre moTI thatAM sarva kaLAomAM evI kuzaLa thaI gaI ke, tenI AgaLa paMDita jananI kaI gaNanA rahI nahIM. A prakAre pitAnI kanyAne joIne jItazatra rAjAe eka svayaMvara maMDapa turtaja tiyAra karAvyA. jene catura citArAoe khUba suMdara rIte citrita karyo hato. khUba suMdara evA maMthI tene suzobhita karyo. AmaMtraNa maLatAM A maMDapamAM saghaLA rAjAo ane emanA kumAro yathAyogya samaye AvI pahocyA je kaI na AvyuM hoya te te A aparAjIta kumAranA pitA harInaMdI hatA. kAraNa ke, temane pitAnA putranA viyoganuM duHkha khUba hatuM ane e vicArathI teo khUba duHkhita rahetA hatA. AthI teoe bahAra AvavA javAnuM paNa choDI dIdhuM hatuM. jyAre saghaLA rAjAo ane rAjakumAre pitapatAnA sthAne upara sArI rIte beThela hatA e samaye aparAjIta kumAra pitAnA mitranI sAthe Ama tema ghumate ghamate bhAgyavazAta tyAM AvI pahoMce. AvIne teNe vicAra karyo ke, A vezamAM te badhA rAjAo mane oLakhI jaze jethI bIjo veza dhAraNa karI levuM joIe ke, jenAthI rAjA leka mane oLakhI na zake. e vicAra karIne rAjakumAre guTakiAnA prabhAvathI pitAne veza badalIne pitAnA mitrane sAthe laine te e svayaMvara maMDapamAM jaI pahoMcyA. eTalAmAM ja tyA sAkSAta lakSmInI mAphaka prItimatI rAjakumArI vibhUSita banIne potAnI dAsIo ane sakhIyethI gherAyelI tyAM AvI pahoMcI. sAthamAM rahelI tenI sakhI mAlatIe AvelA saghaLA rAjAone pitAnI AMgaLInA izArAthI batAvIne prItimatIne kahyuM- sakhI! juo! A jeTalA paNa rAjA rAjakumAra ane vidya dhara ahIM AvyA che te saghaLA ApanI sAthe potAnA lagnanI abhilASAthI ahIM Avela che A kAraNe AmanAmAMthI je Apane yogya lAge enA gaLAmAM varamALA ApoA pramANe jyAre mAlatIe rAjakumArIne kahyuM eTale te eja samaye e rAjAonI sAme ubhI rahIne emane sarasvatInI mAphaka madhura svarathI praznana karavA lAgI. enA e praznane sAMbhaLIne saghaLA rAjAe tathA emanA putra praznano uttara ApavAmAM pitAnI asamarthatA jANIne lajajAnA mAryA moTuM nIcuM karIne jamInanI tarapha jevA lAgyA ane cupa rahyA. keTalAka te aMdara aMdara A pramANe kahevA lAgyA uttarAdhyayana sUtra : 3 213 Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke, bhAI! truo to kharA ke, teNIye jayAre potAnA asAdhAraNa rUpathI ApaNA lArkanA mananeM haraNa karI lIdhela che tyAre pachI AvI sthitimAM mApaNe tenA praznanA uttara kevI rIte ApI zakAya ? jItazatrue jyAre A badhAne A prakAre mauna beThelA joyA tyAre teNe ciMtA nimagna anIne manAmana eve vicAra karyo ke, jue A saghaLA rAjA kanyAne varavAne mATe AvyA che paraMtu temAM evA kAi paNa nathI je mArI putrInA praznane uttara daine tenA pati thavAne yeAgya banI zarka. ta have mArI putrInuM zuM thaze? zuM te jIvanabhara avivAhita raheze ? A prakAranA vicAramAM magna banela rAjAnA vicArane temI pAse beThela rAjAnA koI matrIce naNI lIdhA ane rAjAne kahyuM. mahArAja Apa ciMtA na kare. A bhUmi upara aneka nara ratna che. a thI Apa evA prakAranI ghoSaNA karavA ke, je kAi rAjA athavA rAjaputra athavA ke| kulina vyakita mArI putrIne have pachI parAjIta karaze te tene pati thaze. pradhAnanA A prakAranI vAtanA svIkAra karIne jItazatru rAjAe teja samaye upara kahelI ghoSaNA karAvI dIdhI. A ghoSaNAne sAMbhaLatAM ja aparAjIna kumAra AgaLa AvIne pratimatIne kahevA lAgyA-tamAre je pUchavu hAya te pUche. aparAjIta kumArane bIjA veSamAM joine paNa prItimatInuM mana pUrvabhavanI prItinA kAraNathI temanAmAM anurakata thai gayuM. Ana Mdita khatIne teNe aparAjItane prazna karyo. aparAjIte enA pratyeka praznonA yathAvat uttara ApIne e kanyAne cakita karIne sarvathA nirUttara banAvI dIdhI. A prakAre aparAjIta kumArathI parAjIta thaIne prItimatIe ghaNAja AnaMdanI sAthe aparAjIta kumAranA gaLAmAM varamALA nAkhI dIdhI. aparAjIta kumAranA gaLAmAM varamALA nakhAyelI joIne tyAM AvelA saghaLAM rAjAe A pramANe aMdarA aMdara vAtacIta karavA lAgyA. jIe A keTalA AtmanI vAta che ke, ApaNe kSatriyA haiAvA chatAM paNa A kanyAe tenA gaLAmAM varamALA nAkhI che. khera enI ciMtA nathI. have jovuM che ke mApaNI hajarImAM A kanyA tene kema paraNe che ? Ave vicAra karIne temaNe eve nizcaya karI lIdhe ke, pahelAM A vyakitane mArI nAkhavAmAM Ave ane pachIthI rAjakumArI prItimatInuM baLapUrvaka haraNa karI levAmAM Ave. jyAre A vicAra te lekAe Apasa ApasamAM eka matathI nizcita karyA tyAre saghaLA rAjAAe kumArane mAravAnA mATe potapAttAnA sanikAne sajjIta thai javAnA Adeza ApyA jayAre sainiko sajja thaIne yuddha karavAne mATe aparAjIta rAjakumAranI samakSa khaDA thai gayA tyAre kumAre te saghaLAne kSaNamAtramAM harAvI dIdhA. kumAranuM A prakAranuM ajeya ane atula parAkrama joine kumAranA mAmA seAmaprale tilaka vagerethI tenA paricaya pAmIne kahyuMhe bhANeja! ghaNA divase bAda tu Aje maLyA che. seAmaprabhanA mukhathI kumArane paricaya pAmIne rAjAe yuddhathI nivRtta banI gayA. A pramANe vAdamAM prItimatIthI ane yuddhamAM aparAjIta kumArathI hAra pAmelA e saghaLA rAjAe lajjIta thaine uttarAdhyayana sUtra : 3 214 Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pitapotAnI rAjadhAnI tarapha cAlI nIkaLyA. jyAre badhA cAlyA gayA tyAre guTIkAnA prabhAvathI pitAnA mULa svarUpane pragaTa karIne badhAne harSita karI dIdhA zubha muhUrta AvatAM prItimatInA mAtA pitAe prItimatIne vivAha aparAjIta kumAranI sAthe karIne putrInI sAthenuM potAnuM uttaradAyitva saMpUrNa rIte zAMtinI sAthe nibhAvyuM, lagnathI joDAyA pachI kumAra ane prItimatI banee vIsa sthAnenI pharI pharIthI ArAdhanA karatAM karatAM pitAnA mitranI sAthe tyAM rahyA. harInaMdI rAjAne jyAre aparAjIta kumAranuM saghaLuM vRttAMta yathAvata jANavA maLyuM tyAre aparAjIta kumAranI pAse potAnA eka dUtane mokalyo. aparAjIta kumAranI pAse AvIne te rAjakumAre pUchatAM mAtA pitAnA kuzaLa samAcAra pragaTa karatAM kahyuM-kumAra! zuM kahuM deha dhAraNa puratAM ApanAM mAtA pitA kuzaLa che. jyArathI Apa gherathI nikaLI gayA che tyArathI temanI AMkho rAta divasa ApanA AgamananI pratIkSAmAM ekaTaka banI rahela che Apane vRttAMta sAMbhaLIne temaNe mane e mATe ApanI pAse mokalela che ke, huM Apane ahIMthI temanI pAse laI jAuM. AthI Apa zIdhra ApanI rAjadhAnImAM mArI sAthe pAchA phare. dUtanI pAsethI mAtA pitAnI AvI paristhitithI paricita banatAM kumAranA cittamAM temanAM darzana karavAnI utkaMThA tIvra banI. kumAre samaya laIne pitAnA vatanamAM javAnI dhara pAsethI AjJA mAgI. sasarAe prasanna thaIne tene javAnI AjJA ApI tyAre te prItimatIne sAthe laIne pitAnA mitranI sAthe cAlyA ane jhaDapathI pitAnA nagaramAM pahoMcyA kumAranA AgamananA samAcAre mAtA pitAnA hRdayane AnaMdamAM phulAvI dIdhuM. AvatAM ja kumAre mAtAnA caraNomAM pitAnuM mastaka namAvyuM. caraNomAM paDelA potAnA prANapriya putrane bane hAthathI uThAvIne pitAe chAtIe lagADIne gADha AlIMgana ApI tenA mastaka upara hAtha pheravyo ane AsuthI tene abhiSeka karyo jyAre kumAre mAna nA pavitra caraNamAM namana karyuM. tyAre mAtAe paNa tene eja pramANe uThADIne potAnI chAtI sAthe lagADI lIdhA. ane mastaka upara hAtha pheravyo. prItimatIe paNa pe tAnA sAsu sasarAne vaMdana karyuM pachI mAtA pitAe vimaLabodha pAsethI kumArane saghaLe vRttAMta sAMbhaLyo. A sAMbhaLIne temanI chAtI bhAre AnaMdathI phUlAI. eTalAmAM je je rAjAnI putrI sAthe kumAranA lagna thayela hatA te badhA rAjAe pitAnI putrIone laIne ThAThamAThathI siMhapura AvI pahoMcyA. keTalAka divasa sudhI e saghaLA sabaMdhIjano samudAya rUpamAM rokAyA. rAjA harInaMdIe saghaLAne yAcita Adara satkAra karyo. A pachI saghaLA rAjAo potapotAnA nagaranI tarapha vIdAya thayA. eka divasa harInaMdI rAjAnA dilamAM pitAnuM kalyANa karavAnI bhAvanA jAgRta thaI ane jyAre e daDhatara banI gaI tyAre temaNe aparAjIta kumAra rAjyagAdi upara sthApita karIne prIyadarzanA patninI sAthe suvatAcAryanI pAse dIkSA aMgikAra uttarAdhyayana sUtra : 3 215 Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karI lIdhI ane gItArtha thaIne teo aMtamA priyadarzana sAthe anazana karIne siddha gatine pAmyA aparAjIta kumAra rAjA banIne pitAnI patnInI sAthe vIsa sthAnenI ArAdhanA karatA karatAM potAnI prajanuM sArI rIte pAlana karavA lAgyA. A pramANe prajA pAlananI vyavasthA karatAM karatAM temanAM ghaNAM varSo vyatIta thayAM. eka divasanI vAta che ke, jyAre teo udhAnamAM gayela hatA tyAre temanI dRSTi eka ibhya-zreSTi putranA upara paDI. eSTiputranuM sauMdarya eTaluM adhika hatuM ke, tenI sAme kAmadevanuM sauMdarya paNa phIkuM lAge. enI sAthe enA ghaNA mitre ane patnIo hatI. gAnatAnamAM masta banIne e A samaye tyAM keTalAe mAga nArAone dAna ApI rahela hato. A pramANe ene joIne aparAjIta kumAre pitAnA sevakane pUchayuM-A keNa che? sevakae kahyu-mahArAja ! A ApaNA nA ranA zeTha samudrapALano putra che ane enuM nAma anaMgadeva che. sevake taraphathI hakIkata meLavIne aparAjIte vicAra karyo-dhanya che mArA A rAjyane ke jenI aMdara khUbaja dhanavAna udAra vaNikajano vase che. A prakArane vicAra karIne aparAjIta rAjA tyAMthI pAchA pharI pitAnA mahelamAM pahoMcyA. bIjA divasanI vAta che ke, aparAjIta rAjAe manuSyanA khaMbhA upara upADIne laI javAtA eka muradane joyuM. te joIne sevakone pUchayuM-Aje A koNa marI gayuM che? sevakoe kahyuM-svAmina ! kAle Ape bagIcAmAM je anaMgadevane joyela hatuM te zeThano putra RginA regathI Aje marI gayela che. A vRttAMtane sAMbhaLI aparAjIta rAjAe vicAra karyo ke, ahe! saMsAra keTalo asthira che. jene kAle bagIcAmAM mojamajA uDAvatAM joyela hato te Aje kALane koLI banI A saMsArathI kuca karI gayela che. sAcuM che, A saMsAramAM je kAMI che te saMdhyAnA raMganI mAphaka kSaNabhaMgura che. A prakAranA vicAramAM magna banelA aparachata rAkhanA dilamAM saMsArathI parama vairAgya utpanna thaI gaye. A samaye kuDapuramAM pahelAM joyelA kaI eka kevalIbhagavAnanI draSTimAM aparAjIta rAjAne saMsArathI parama vairAgya jAgela che tevuM jaNAyuM AthI teo tyAMthI siMhapura a nyA. aparAjIta rAjAe jyAre temanA Agamanane samAcAra sAMbhaLyA te te prItimatI ane vimaLabaMdha mitranI sAthe temane vaMdanA karavA mATe gayA. tyAM temaNe kevaLI bhagavAna taraphathI apAyela dharmadezanAnuM pAna karyuM vairAgya te pahelAMthI jAgRta thaI gayela hatuM ja. e kevaLInI sAmIpyamAM vadhI gaye. AthI aparAjIta rAjAe pitAnA vidhamitra putrane rAjagAdI suprata karI pratimatI ane vimaLabaMdha mitranI sAthe kevaLI bhagavAnanI pAse dIkSA dhAraNa karI lIdhI. ghaNA kALa sudhI e traNee khUba tapasyA karI ane sthAnakavAsIpaNAnA vIsa belenuM ArAdhana karyuM. aMtamAM anazana karIne prANone parityAga karI e traNe agyAramA devalokamAM IdranA samAna devaparyAyamAM utpana thayA. che "A pAMcama ane chaTho bhava che. ! uttarAdhyayana sUtra : 3 216 Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have temane manuSya ane devarUpano sAtama ane AThamo bhava A pramANe che - A bhAratakSetranI aMda2 hastinApura nAmanuM eka nagara che temAM zrISeNa nAmanA rAjAnuM rAjya hatuM temanI rANInuM nAma zrImati hatuM, eka samaye jyAre dUdhanA phiNanA jevI sukamaLa zaiyA upara e rANI sUtela hatI tyAre teNue svapnAmAM zaMkhanA jevuM ujavaLa pUrNa caMdramaMDaLa joyuM. eve vakhate agyAramA devalokamAthI cavIne aparAjIta kumArane jIva tenA garbhamAM avatarita thaye. garbhane samaya jyAre paripUrNa thayA tyAre pUrNimAnA pUrNa caMdranA jevA putrane teNe janma Ape. svapnamAM ujajavaLa caMdramaMDaLane jovAthI mAtApitAe bALakanuM nAma rAMkha rAkhyuM. zaMkhakumAra pAMca dhAtrIthI lAlana pAlana thatAM vadhavA lAgyA. je prakAre vAdaLa samudranA jaLane grahaNa kare che teja pramANe zaMkhakumAre gurUjanonI pAsethI aneka kaLAone grahaNa karI lIdhI. vimaLabedhane jIva paNa svargathI cavIne zrANa rAjAnA maMtrI guNanidhine tyAM matiprama nAmanA putrarUpe avatarita thaye, pUrvabhavanA saMskAranA kAraNe e banene mitrAcArI thaI A bananee sAthe sAthe tarUNa vayane prApta karI. eka sama yanI vAta che ke, zrISeNa rAjAnI pAse AvIne deza nivAsIoe prArthanA karI ke, he svAmina! ApanA rAjayanI sImAnI pAse rahelA parvata upara eka mahAna dugama durga che tenI aMdara samaraketu nAmane eka palIpati rahe che. te amane rAta divasa duHkhI kare che, luMTe che. mAre che. ane tenA manamAM Ave te rIte amane duHkhI karavAmAM kasara rAkhatA nathI. jethI amArI prArthanA che ke, tenAthI amAruM rakSaNa kare. prajAjanonI AvI duHkhabharI kathA sAMbhaLIne zrI rAja ranikane sajajIta karIne tene hAtha karavA mATe pite ja javA mATe taiyAra thayA. pitAnI A A pramANenI taiyArIne sAMbhaLIne aparAjIta kumAranA jIva zaMkhe AvIne temane prArthanA karI tAta ! sapanA baccAne hAtha karavA mATe jema garUDanuM prayANa zobhArUpa nathI te ja pramANe palIpatine hAtha karavA mATe ApanuM prayANa ucita lAgatuM nathI jethI Apa mane AjJA karo te huM jAuM. A prakAranAM zaMkhakumAranAM vinaya bharelAM vacanane sAMbhaLIne zrISeNa rAjAe pitAnuM javAnuM baMdha karI dIdhuM, ane kumArane javAnI AjJA ApI. pitAnI AjJA prApta karIne zaMkhakumAre sainyane sajajIta karIne palIpatine parAjya karavA mATe prasthAna karyuM. A bAju palIpatie jyAre pitAnA upara kumAra AkramaNa karavA AvI rahela hevAnI vAtane sAMbhaLI te tarataja te tyAMthI nIkaLIne pitAnA anucaronI sAthe koI parvatanI guphAmAM jaIne chupAI gaye, yuddha kaLAmAM kuzaLa kumAra paNa jyAre durgamAM pallI patinI sAthe mukAbale na thayo tyAre koI sAmaMtane keTalAka sainike sAthe te durgamAM rAkhIne bAkInA sainyanI sAthe najIkanI nIkuMjamAM chupAi gayo. chala vidyAmAM catura pahalI uttarAdhyayana sUtra : 3 217 Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patie jyAre parijanone sAthe laIne dune rokavAno prayAsa karyo che, eTalA mAM kumAre pAchaLathI pitAnA prabaLa sainyane sAthe AvIne tene gherI lIdhA eka tarapha sAmatanA sainyathI tathA bIjI taraphathI kumAranA sainyathI gherAI gayela pallI pati pitAnA sAthInI sAthe pitAnA parAjyanI sUcanA nimitta gaLAmAM kuvADAne dhAraNa karI kumAranA zaraNe AvI gaye. ane hAtha joDIne temane kahevA lAgyo ke, he kumAra ! Ape ApanI buddhinI caturAIthI mArUM mAyAvI paNuM sarvathA vyartha banAvI dIdhela che. Apane tenA mATe dhanyavAda che. AjathI huM Apane dAsabhAva aMgIkAra darUM chuM. mArI pAse je kAMi cara acara saMpatti che te ApanI che Apa tene svIkAra kare ane mane jIvatadAna ApI upakAra kare. ApanI AthI mArA upara mahAna kRpA thaze. patnI patinI A prakAranI dInatA joIne kumAre enA hAthe jenA jenA dravyanuM haraNa karavAmAM Avela hatuM te badhAne e apAvI daIne pallI patine pitAnI sAthe laIne pitAnA nagara tarapha prasthAna karyuM. rAtri thatAM kaI eka sthAna upara teoe paDAva rAkhela hatuM. ane rAtre kumAra jyAM suvAne vicAra kare eTalAmAM tenA kAne koIne revAne dayAjanaka avAja athaDAyo. AvI rahelA avAja tarapha lakSa rAkhIne kumAra tyAMthI nIkaLIne AgaLa vadhyA tyAre teNe tyAM evuM joyuM ke, eka adhavRddha strI retI hatI. tenI pAse jaIne kumAre pUchayuM ke, mAtA tame zA mATe rUo che.? kumAranI vAta sAMbhaLIne teNe kahyuM - he putra! aMgadezamAM caMpA nAmanI eka nagarI che tyAM chatArI nAmano eka rAjA rahe che. tenI rANInuM nAma kItimatI che. tenAthI utpanna thayelI eka putrI che jenuM nAma yazomatI che. teNIe kramazaH badhI kaLAone abhyAsa karI lIdhe che. ane jyAre teNe yuvAvasthAne prApta karI tyAre tenA mAtApitAe teno vivAha karavAno vicAra karyo paraMtu tene gya vara na maLyo. eka divasa acAnaka thazematIe keInA moDhethI A vAta sAMbhaLI ke, "zaMkha A samaye saghaLA guNonI khANa che" te divasathI tenuM citta zaMkhanA guNothI bharAI gayuM che. ane teNIe manathI e nizcaya karI lIdhuM che ke, zaMkhaja mArA yegya pati che. jethI te mAnA jIvananA eka mAtra AdhArarUpa banI zakaze. jayAre yamatInA mAtApitAe tenA A prakAranA nizcayane jANyo tyAre te ghaNAM ja khuzI thayAM. eka divasanI vAta che ke, maNizekhara nAmanA koI vidyAdhare jItArI rAjA pAse yazomatInI yAcanA karI tyAre tArI rAjAe tene kahyuM ke, kanyAnuM mana zaMkhakumAra sivAya koInAmAM nathI. rAjAnuM A prakAranuM vacana sAMbhaLIne maNizekhara e samaye pAcho cAlyA gaye. teNe taka meLavIne mArI sAthe yazomatInuM haraNa karyuM ane huM te yAmInI dhAva mAtA chuM. zuM kahI zakAya. rAgI vyakitaone Agraha kugrahanI mAphaka kharekhara asAdhya ja thatuM hoya che. e mane ahIM rotI mUkIne na mAluma teNIne laIne kayAM uttarAdhyayana sUtra : 3 218 Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "" cAlI gayela che. paraMtu mane lAge che ke, te kAi pava ta upara ja lai gayela haze. huM je rAi rahI chuM tenu kAraNa eTaluM ja che ke, e bicArI yazeAmatI A samaye kevI dazAmAM mUkAyela haze. Aja kAraNathI huM. asAhAya banIne rAi rahI chuM. A prakAranAM e dhAyamAtAnAM vacanene sAMbhaLIne kumAre kahyuM-ke tameA gabharA nahIM'. dhairya dhAraNa kare huM jaladIthI te kanyAne ahIM laI AvuM chuM. evuM kahIne kumAra tyAMthI cAlI nIkaLye ane rAtabhara cAlIne savAra thatAM ja te eka pata para paheAMcyA. e parvata e hatA ke jyAM peDhA vidyAdhara ze!matIne laIne tyAM gayela hatA. kumAre tyAM pahe McatAM ja dUrathI e prakAranA zabda sAMbhaLyeA ke, meM te mArA pati tarIke za`khane ja mArA hRdayamAM sthApita karela che. tuM vyarthAMmAM mane ahIM zA mATe lai Avela che kumAre jyAre e zabdane sAMbhaLyA ke, tarata ja te e zabdo je bAjuthI AvatA hatA te tarapha cAlIne e sthaLe jai paheAMcyA. e bannee kumArane joyA. jotAM ja hasIne vidyAdhare yazeAmatIne kahyuM are! tuM jene varavA mAge che te kumAra tArA bhAgyathI ahIM AvI pahoMcela che. jo huM tene ahIMyAM ja tArI AzAnI sathe sAthe ja mArInAkhIza. pachI niSkaMTaka banIne huM tane laI jaIne tArI sAthe vivAha karIza. A prakAranAM vidyAdharanAM vacanAne sAMbhaLIne zaMkhakumAre tene kahyuM-are mUDha ! peAtAnA mADhethI pe tAnI praza'sA karavI e kharAkhara nathI. jo tArAmAM zakita hoya te sAme AvajA ane mArI sAthe yuddha kara. A prakAranI paraspara vAtacita thatAM e bannenuM yuddha zarU thaI gayuM. mizekhare jyAre evu' jANyu ke, za`khakumAra sAmAnya ceAddho nathI tema ene jItavA e sAdhAraNa vAta nathI. AvA vicAra karIne teNe za`khakumAra upara vidyAdhara sabaMdhI astro phekavAnA prAraMbha karyAM paraMtu kumAranA puNya prabhAve vidyAdharanAM e saghaLAM astro vikla banyAM. A duHkhathI maNIzekhara vidyAdhara mUti thaIta jamIna upara paTakAi paDayA, kumAre jyAre mUti thaine jamIna upara paDatA vidyAdharane joyA tyAre teNe te samaye zIta upacArathI tene svastha karI yuddha karavA mATe taiyAra thavA jaNAvyuM. paraMtu kumArane na jItI zakAya tevA baliSTha jANIne maNa,zekhare pharIthI yuddha karavAnuM ucita na mAnyuM. AthI teNe e samaye kumArane namana karI vinayanI sAthe kahyu "mahAbAhu ! Aja sudhI huM koinAthI parAsta thayA nathI. paraMtu A jIvanamAM mArA mATe A prathama ja prasaMga che ke, ApanAthI mAre hAra khAvA paDI che. AthI Ape mArA upara vijaya meLavIne mane dAsa banAvI lIdhela che. kumAre vidyAdharanI A vAta sAMbhaLIne tene kahyuM-tamA gabharAya nahIM huM paNa tamAMrA upara khUba prasanna chuM. kumAranI peAtAnA upara A prakAranI mamatA jANIne vidyAre kahyuM-mahAbhAga vaitADhaca paryaMta upara A samaye suzarmAMcA nAmanA khecara muni saparivAra vicarI rahyA che. AthI ApaNe temane vaMdanA karavA mATe jaie. kumAre vidyAdharanAM e vacanAnu bahumAna karyuM.. tathA saghaLA guNAthI alaMkRta evA zakhakumArane joine "meM mArA manathI sarvazreSTha varane varela che " AvA vicArAthI yazomatAne paNa ghaNo ja sa MtASa thayA. uttarAdhyayana sUtra : 3 219 Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A samaye tyAM maNizekhara vidya dharanA sevake paNa AvI pahoMcyA. zaMkha mAre emAMnA be sevakone zibira (pitAnI senAnA paDAva) upara mokalIne potAnA sanikone hastinApura pahoMcI javAnI sUcanA mokalI dIdhI. tathA pitAnA mAtApitAne evA samAcAra mokalI ApyA ke, huM mArA mitranI sAthe A samaye maNizekhara vidyAgharanA nagaramAM jaI rahyo chuM tathA keTalAka vidyAdharane mokalIne yazomatInI dhAva mAtAne paNa kumAre belAvI lIdhI. A prakAre dhAvamAtA, yazomatI ane maNIzekhara vaghAdhara emanI sAthe sAthe zaMkhakumAra tyAMthI cAlIne vaitADhaya parvata upara jaI pahecyA. tyAM pahoMcIne kumAre sahunI sAthe suzarmAcAryanI vaMdanA karI temanI pAsethI dharmadezanA sAMbhaLI tyAMthI maNizekhara zaMkhakumAranI sAthe pitAnA nagaramAM pahoMce. A sthaLe kumAra ghaNA divaso sudhI rahyA. tyAMnA vidyAdharoe e avasaramAM kumAranAM kuLa. zIla, vagere audArya guNene sArI rIte jANI lIdhAM jyAre badhA vidyAdhara kumAranA hareka prakAranA vyavahArathI khUba paricita banyA tyAre temaNe pitAnI be putrIne temanI sAthe vivAha karavAno vicAra karyo. jyAre vicAra daDha banI cUkI tyAre saghaLAe kumArane temanI be putrInI sAthe vivAha karavAnI vinaMtI karI. badhAnA Agrahane vaza banIne kumAre temane kahyuM ThIka che paraMtu pahelAM yazomatInI sAthe vivAha karIza ane pachIthI Apa lokonI kanyAo sAthe. koI eka samaye saghaLA vidyAre potAnI be kanyAone sAthe laIne dhAtrI, yazomatI tathA zaMkhakumAranI sAthe sAthe aMgadezamAM Avela caMpApurImAM pahoMcyA. chatArI rAjAe jyAre e jANyuM ke mArI putrI yazomatI zaMkhakumAranI sAthe temaja pitAnI dhAtrI ane anya vidyAdharanI sAthe Avela che tyAre tene ghaNoja AnaMda thaye. teNe zubha muhUrta joIne yazomatIne saMbaMdha zaMkhakumAranI sAthe karI dIdho. e pachI vidyAdharae paNa pitAnI be putrIono vivAha zaMkhakumAranI sAthe karyo. vivAha thaI javA pachI kumAra keTalAka samaya tyAM rahyo. pachI gharanI yAda AvavAthI te saghaLAne sAthe laIne hastinApura pahoMce. mAtApitAe pita nA putranI A prakAranI viziSTa saMpatti ane zabhA joI ethI ghaNo ja saMtoSa thayo. kumAre pitAnI patnInI sAthe mAtApitAnA caraNomAM vaMdana karyA. mAtApitAe temane hArdika AzIrvAda ApyA. A prakAre rahetAM rahetAM kumArane samaya ghaNAja harSanI sAthe vItavA lAge jayAre zrI rAjAe putrane rAjadhurA saMbhALavAmAM samartha joyo tyAre eka divasa temane rAjatilaka karI pote zrImatI devInI sAthe sukIti nAmanA AcAryanI pAse dIkSA dhAraNa karI lIdhI. ghaNu kALa sudhI tapasyA karyA pachI temane kevaLajJAna prApta thaI gayuM. A tarapha rAjya prApta karIne kumAre pitAnI prajAnuM pAlana ghaNA kALa sudhI sArI rIte karyuM. eka divasanI vAta che ke yamatI pitAnA mahelanI bArImAM besIne bahAranuM dRSya joI rahI hatI e samaye teNe eka munirAjane pitAnA uttarAdhyayana sUtra : 3 220 Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhuvananI pAsethI cAlI jatA joyA. te munirAja samyajJAna ane cAritranA dhAraka hatA prakRtithI udAra hatA, guNaiAthI khUbaja gaMbhIra hatA, saMsArarUpI samudrane jemaNe pAra karI lIdhela hatA, jeo jagama kalpavRkSanA jevA hatA, leAkeAttara gurU hatA, SaTkAyanA pratipAlaka hatA, AthI vAyukAyanI rakSA mATe temanA mukha upara saddAraka sukhavannikA bAMdhelI hatI. kSAntyAdika guNNAnA mahAsAgara hatA. tathA garamInA samaya hAvAthI sUryanA pracaMDa karaNAnA saMtApathI jemanuM zarIra tapI rahyuM hatu. ane e kAraNe tarasathI jemane ThaM tathA hATha sukAI rahyA hatA. AvA munirAjane mahelanI tarapha cAlyA AvatA joIne yajJezati eja samaye mahelathI nIce utarI ane peAtAnA patideva za kharAjAne sAthe laIne muninI sAme sAta ATha pagalAM cAlIne e bannee savidhi munirAjane vaMdanA karI. pachIthI te bannee munirAjanI bhakitathI Ata prota manIne kahevA lAgyA. nAtha ! Aje ApanuM' amAre tyA zubhAgamana thayela che AthI ame mAnIye chIye ke, amArA leAkeAnA pama saubhAgyathI puSpa vagaranuM kalpavRkSa ja Aje kLela che. megha vagaranA varasAda varasyuM che. marUbhUmi upara jANe Aje kalpavRkSa ugela che, daridranA gharamAM Aje ghaNI evI lakmI AvI paDe che. he bhadanta ! ApanAM punita darzona karI ame loko jema keAI amRta pAnathI prasanna thAya che. evI rIte prasanna thayela chIye. he pApakin! amArI prArthInAne svIkAra karI Apa ApanA caraNAnI pavitra dhULathI amArA A gharane pavitra kare. A prakAre munirAjanI stuti karIne te bannee AhAra pANI ApavAnI icchAthI munirAjane potAnA rasAi ghara tarapha laI gayA ane tyAM lai jaine parama utkRSTabhAvathI e bannee ekI sAthe zuddha eSaNIya drAkSajaLa e munirAjane ApavA taiyAra thayA. eTalAmAM eja samaye paramAtkRSTa rasAyaNu saMpanna hAvAthI e khannemAM tIrthaMkara nAma kama evA vicAra karavA lAgyA ke, "huM A samaye kenA Azraya la" je pAtramAM drAkSAjaLa hetu te pAtrane bannee uThAvyu ane munirAjI vaheArAvavA lAgyA. A vakhate rANI yazAmatie vicAra karyo ke, huM rAjA karatAM munirAjane vadhAre lAbha Apu' te mane puNyanA mATA baMdha thaze. A prakAranA vicAra karIne rANIe peAtAnA hAthane DhIlA karIne adhika vArAvyuM. rAjAe evA vicAra karela na hate. AthI rANIne mAyAcArI sapanna tathA rAjAne aparivartita bhAvavALA joine tI kara nAmakrama e rAjAnA ja Azraya lIdhA. arthAta rAjAe e samaye tIrthaMkara gotra khAMdhI lIdhuM, munirAja tyAMthI yazeAmatI ane zukharAjAthI pratila`bhita khanIne cAlyA gayA. A pachI zrISajI kevaLI vihAra karatAM karatAM hastinApuramAM padhAryAM. zaMkharAjA temane vaMdanA karavA mATe gayA vaMdanA karIne zamarAjAe temanI pAsethI mAharUpI kIcaDane dheAvAvALI dhama dezanA sAMbhaLI te sAMbhaLIne mukita kalpalatAnA bIjabhUta pama vairAgya jAgyA. AthI za'kharAjAe potAnA caMdrabimba nAmanA putrane rAjyagAdi upara sthApita karIne dIkSA uttarAdhyayana sUtra : 3 221 Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhAraNa karI lIdhI, zaMkharAjAneI kSita jANIne tenA mitra mAtaprale paNa dIkSA dhAvaNu karI lIdhI, caze!matIye paNa sutratA pravRtinI pAse dIkSA lai lIdhI, zaMkhamunie kramazaH gItA anIne vIsa sthAnAnu karI pharIthI sevana karI sthAnakavAsIpaNAnI ArAdhanA karIne, tathA abhigraha Adi duSkara tapa karIne matiprabhanI sAthe aMta samayamAM eka mAsanuM anazana karyu. ane marIne e banne aparAjIta vimAnamAM jaine utpanna thayA. tathA yazomatIe paNa eka mAsanuM anazana karone maraNu karyuM. te paNa e vimAnamAM utpanna thaI. A devabhava AThamA thayA. 58aaaa 5 navameA tIrthaMkarabhava A prakAranA che. ---- za'khanA jIve aparAjIta vimAnamAM rahevAnI petAnI tetrIsa sAgaranI sthitine bhAgavIne samApta karI tyAre te tyAMthI aparAjIta vimAnathI cavIne bharatakSetranA aMdara AvelA daiyapura nAmanA nagaramAM dazArNonA moTAbhAi samudravijaya rAjAnI magaLa svarUpa rANI zivAdevInI kukSIthI avatarita thayA. jyAre te avataryA tyAre zivA devIe cauda svapnA joyAM. garbhAvasthAnA samaya AnaMda pUrvaka pUrNa thaye tyAre zIyAdevIe eka sukumAra putrane janma ApyA. jayAre kumAranA janma thayA tyAre te samaye dIkakumAroe AvIne prasUti krama karyuM. A tIrthaMkara prabhunA janma mahAtsavane saghaLA indroe ATha divasa sudhI manAnyeA. samudravijaya rAjAe paNa peAtAnA nagaramAM mahAna samArohanI sAthe putra janmanA utsava ujavyA. prabhu jyAre gamAM Avela hatA tyAre mAtA zivAdevIe svapnamAM aSTi ratnamaya neminu nirIkSaNa karela hatuM athavA prabhunA garbhamAM AvatAM ja saghaLA virAdhI rAjAe namra banI gayA hatA. A kAraNe mAtApitAe bhagavAnanuM nAma "ariSTanemI" evu rAkhyuM. jyAre prabhu dhAvamAtAethI lAlanapAlana thaIne kaeNmagra ATha varSanA thayA tyAre yoAmatInA jIva aparAjIta vimAnatho cavIne ugrasena rAjAnI rASTra dhAriNI devInI kUkhethI avatarita thayeA. ga`nA samaya pUrA thatAM dhAriNIdevIe putrIne janma ApyA. mAtApitAe tenuM nAma rAjImatI rAkhyuM. kanyAe kramaza: vadhatAM vadhatAM saghaLI kaLAomAM vizeSa nipuNatA prApta karI lIdhI. ane tArUNya vayane prApta karI. A tarapha nemIprabhu paNa saghaLI kaLAomAM nipuNlRtA prApta karIne tarUNa ava sthAe pahoMcyA. je samayanI A vAta che. e samaye mathurA nagarImAM vasudevanA putra kRSNe jarAsaMdhanI putrI jIvayazAnA pati ka Msane mArI nAkhyA hatA. kAraNa ke, te krodhita manIne yaduvaMzIyAnA nAza karavAmAM tatpara banela hateA. jyAre e samAcAra yaduvaMzIyAne maLyA tyAre tee bhayabhIta thaIne peAtAnA kuTunA SInA kahevA pramANe pazcima samudranA upara pahoMcyA. tyAM zrI kRSNe vaiSNava devanI ArAdhanA karIne emanI sahAyatAthI khAra yAjana lAMbIane nava navayeAjana pahALI eka purInI racanA karAvI ane tenu nAma dvArakA rAkhamAM AvyuM. dvArakApurI jAtyasvamayI hAvAnA kAraNe e jovAvALAne laMkAnI zaMkA utpanna karI detI hatI. emAM khaladeva ane kRSNa Adi yAdavagaNu nirbhaya thaIne rahevA lAgyA. ahIMthI kRSNe prati vAsudeva jarAsaMdhane mAravAnI ceAjanA taiyAra karI. jarAsa dhane mArI kRSNe bharatakSetranA traNa khaDA upara peAtAnuM rAjya sthApita karyuM. bhagavAna ariSTanemi je tarUNlR vayavALA hatA te AnaMdapUrvaka samaya vyatIta karatA hatA chatAM teo lAgethI parAMDhagamukha khanI rahela hatA. uu caiAti uttarAdhyayana sUtra : 3 222 Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrakAra bhagavAnanA rUpa AdinuM varNana karatAM kahe che ke, "so" ityAdi anvayA TTineminAmo so-STineminAmA saH ariSTanemi nAmavALA te bhagavAna mAdhuryaM gAMbhIya Adi lakSaNAyukta svaravALA hatA. pradyumanaimaSTa daLo -aSTasada-akSadhar: hAtha pagamAM sAthiyA, vRSabha, siMhu, zrIvatsa, zaMkha, cakra, gaja, azva, chatra, samRdra, vagere zubhasUcaka eka hajAra ATha 1008 lakSaNAne dhAraNa karela hatAM. zaucamo gautama gautama gotramAM utpanna thayA hatA.sAvI-TMAja jeravi temanI kAMntI zyAma hatI. vArisadamaMyaLo--macaMdananaH vaRSabha, nArAca, saMhananavALA hatA. khIla AkAranA hADakAnuM nAma vA che. paTTAkAra hADa kAnu' nAma RSabha che. ubhayataH maTabaMdhanuM nAma nArAcu che. tenAthI zarIranI je racanA thAya che tenuM nAma vaRSabha nArAca sahanana che prabhunuM saMhanana A vA RSabha nArAca hatuM. tathA samayAMto samatulA saMsthAna samacatusra hatuM. soyaro zo tenu' peTa mAchalInA peTanI jema ati komaLa hatuM. A prabhunA vivAha mATe tevo herAna kRSNe ugrasena pAse rAmanuM jaLa maLaMgArU-nAnImatI nyAM cAkhate tenI rAjImatI kanyAnI mAgaNI karo. ghAdA terAjImatI kevI hatI tenu' varNana karatAM sUtrakAra kahe che-"basa" ItyAdi ! anvayA--sA AyavaLA-sA rAkhavAnyA rAjAomAM zreSTha evA e ugrasena rAjAnI kanyA, suzIlA muzIlA suMdara AcAravALI hatI. vAha peLiIcAca pekSiLI su Mdara netravALI hatI, sanmajayaMvaLasaMpannA-sarjarukSaLasaMpannA zriyAnA saghaLA uttama lakSaNe thI yukata hatI. ane viSNusoyALivvA-vidyut sauminI trA vizeSa rUpathI camakavAvALI vijaLInI mAphka samAna prabhAvALI hatI. mA kezave ariSTaneminA mATe rAjamatinI yAcanA je rUpathI karela hatI te ahIMyA katharUpe kahevAmAM Ave che-- eka divasanI vAta che ke, bhagavAna aSTinemI ramatAM ramatAM kRSNanI zasra zALAmAM jai pahoMcyA. tyAM temaNe kRSNanAM zA dhanuSyane pAtAnA hAthathI jyAre uThAvyuM tyAre e samaye zastrazALAnA rakSake emane kahyuM-mahAbhAga ! A dhanuSya ke je kAcamAnI pIThanA asthinA jevuM kaThora che jene kRSNanA sivAya koI caDAvI zakatu nathI. AthI Apa ene caDhAvavAnA Agraha na kare. kemake, ApanAmAM eTalI zakita nathI ke jethI Apa enI pratyaMcAne paNa jhukAvI zake ariSTanemie zastrazALAnA rakSakanAM A prakAranAM vacana jyAre sAMbhaLyAM. tyAre temane bhAre acaraja thaI. emaNe eja vakhate e kaThera dhanuSyane upADIne jotajotAmAM ja vetranI mAphaka namAvI dIdhuM, ane caDAvI dIdhuM. e indra dhanuSanA tulya dhanuSathI meghanI mAphaka pratIta thaI rahelA prabhue TaMkAranI dhvanIthI saghaLA vizvane pUrita karI dIdhuM, enA pachI e dha cakrI prabhue prabhA maMDaLathI zeAbhAyamAna evA cakrane uThAvIne tene peAtAnI AM LI upara ghUmAvyuM. te pachI tene cheADIne kautukavaza teoe lAkaDInI mAphaka kaumudI gadAne paNa kAI paNa prakArano mahenata vagara upADI lIdhI ke jene upADavAmAM traNa kha DanA adhipati viSNune paNa parizrama paDatA hate. prabhue gadAne ghumAvIne pachIthI pAMca janya zakhane vagADavA mATe upaDayA. jyAre te tene vagADavA lAgyA tyAre prabhunA meDhA upara lAgelA te zaMkha jANe evA dekhAtA hatA ke, vikasita nIla kamaLa upara rAjahuMsa eDela hoya. bhagavAne jayAre tene vagADaye tyAre tenA uttarAdhyayana sUtra : 3 223 Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avAjathI sArUMe vizva baherA jevuM banI gayuM. parvata kaMpAyamAna thayA, acaLa calAyamAna banyA, samudroe potapotAnI sImA cheDI dIdhI. dhIra paNa adhIratAvALA thaI gayA. vIre paNa bhayajanita mUcchathI jamIna upara paDI gayA vadhAre to zuM kahevuM. tenA zaMkhanA prabhAvathI deva paNa trAsI uThayA zrI kRSNa jyAre tene avAja sAMbhaLyo tyAre te paNa siMhanAdathI gajanI mAphaka te zaMkhanA dhvanIthI atyaMta zobhita banI gayA. temaNe vicAra karyo ke, are! A zaMkha yA baLavAne vagADo che.? huM jyAre A zaMkhane vagADuM chuM tyAre sAmAnya ra jAone kSebha thAya che. paraMtu Aje te tenA avAjathI mane paNa kSobha thaI rahela che. jaNAya che ke, Aja te kaI Indra Avela lAge che, athavA te kaI cakravatI Avela jaNAya che, athavA te kaI bIjA viSNu Avela lAge che. have te mArA rAjyanI rakSA karavI khUba muzkela paDaze. teo jyAre AvA prakAne vicAra karI rahela hatA eTalAmAM Ayudha zALAnA rakSakoe temanI samakSa AvIne saghaLo vRttAMta kahI saMbhaLAvyo. sAMbhaLIne zaMti manathI vyAkuLa thaIne kRSNa baLadevane A pramANe kahyuM-juo jenI A prakAranI krIDAthI traNe jagatamAM kSobha macI rahela che e te nemi je mArAM ane tamArAM rAjyane laI le. to tene aTakAvavAmAM koNa samartha che? zrI kRSNanAM A prakAranAM vacanane sAMbhaLIne baLabhadre tene kahyuM-bhAI! neminAthanA viSayamAM AvA prakArane saMdeha kare te bilakula ucita nathI kAraNake te bAvIsamA tIrthakara che. ane ApaNA bhAI che. tathA yAdava vaMzarUpI samudranI e caMdramA che. e te rAjyane bhagavyA sivAya temaja vivAha paNa karyA sivAya dIkSA dhAraNa karaze e vicAravAnI vAta che ke, samudravijaya Adi dvArA khUba khUba samajAvavA chatAM paNa teo vivAha karavA IcchatA nathI tevA mahApuruSa neminAtha ApaNuM rAjyane chInavI le te sAva asaMbhava vAta che. AthI tamAre neminAthanA viSayamAM koI paNa prakArano saMdeha na karavuM joIe. A prakAranA baLabhadranA kahevA chatAM paNa zrI kRSNa pitAnI hRdayanI zaMkAne dUra karavAmAM samartha na thaI zakayA, eka divasanI vAta che ke, bhagavAna bagIcAmAM gayA, tyAM e vakhate kahyuM paNa AvI pahoMcyA. AvatAM ja kRSNa nemi prabhune kahyuM -bhAI A zauryanI parIkSA karavA mATe ApaNA bane yuddha karIe. kRSNanI A vAtane sAMbhaLIne prabhue kahyuMyuddha karavAnI zuM AvazyakatA che? baLanI parIkSA to ba ha yuddhathI thaI zake che. AthI sAdhAraNa mANasonA jevuM yuddha karavAmAM amArI tamArI zAbhA nathI. prabhunAM A vacanene sanmAna ApIne kRSNa ardhA bhAratanI jayazrInA eka gRha svarUpa pitAnA hAthane ke je parivA samAna hato tene phelAvI dIdhuM. prabhue temanA e hAthane pitAnA hAthanA jorathI namAvI dIdhe have prabhue pitAno hAtha ke je vaja daMDanI mAphaka daDha hato tene lAMbo karyo, kRpaNe tene namAvavAnI khUba khUba koziza karI potAnAmAM uttarAdhyayana sUtra : 3 224 Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jeTaluM khaLa hatuM teTalu tene namAvavAmAM lagAvI dIdhu te pazu te hAthane namAvo zakayA nahIM tyAM sudhI jora karyu ke, te prabhunA hAtha upara laTakI gayA te paNu tene jarA paNa namAvI zakayA nahIM. je pramANe keI bALaka vRkSanI DALane pakaDIne laTakI rahe te pramANe kRSNa paNa laTakI rahyA. prabhunI A prakAranI acittva zakitane joIne kRSNe vicAra karyo ke, jo te rAjya levAnI ja abhilASa vALA hAta tA pahelAMthI ja mArA rAjyane teNe laI lIdhu heta paraMtu evu te teNe karyuM nathI. AthI e vAta te satya che ke tene rAjyanI AkAMkSA nathI. A prakAre kRSNa e ciMtAthI mukta banI gayA. eka divasanI vAta che ke, samudra vijaye zrI kRSNane evuM kahyu ke, he kezava! huM naimikumArane avivAhita jouM chuM teA mArA cittamAM bhAre kheda thAya che. AthI tame evA prayatna kare ke, temikumAra vivAha karavA mATe rAjI thaI jAya. kRSNe samadravijayanA aMtaravyathAyukata zabdane jyAre sAMbhaLyA tyAre temaNe neminAthane vivaha karavA mATe rAjI karavAnI eka evA prakAranI yukti vicArI. ane temaNe pAtAnI rUkSmaNI, satyabhAmA, AdisriyAne kahyuM ke, tame samraLI maLIne nemikumArane vivAha karavA mATe vivaza karI. ATala mAM vasa'tane matame!haka samaya AvI gayA. temAM vasaMta rAjAe saghaLA kAmI janAne kAmanuM zAsana mAnavAmAM vivaza manAvIdIdhAM kAraskara jAtinAM vrukSAne paNa temaNe kAmajanya vikAra thAya tevA prakArathI praphullita banAvI didhAM. bhramarAe ke jee suMdara evAM rasadAyaka puSpanA rasAsvAda cUsavAmAM tatpara banela hatA temaNe madhuravara karavAnA prAraMbha karI dIdhe, kAyale e potAnA pAMceya svarathI gItene gAvAnA prAraMbha karI dIdhA. malayAgirI taraphathI phUMkAtA maMda maMda pavananI laherAe virahI jatAnA manane paNa utkaMThita banAvava mAM kasara rAkhI nahIM. A prakAre mA vasa Mte jagatanA mANasane viniya karavAmAM kAmarUpI vIrane utsAhita karavAmAM kAI paNa prakArano tRSTi AvavA dIdhI nahIM. mA vasa'ta mAsanI sahAyatA meLavIne pavana paNa saghaLI janatAne vizeSa sukhakara dekhAvA lAgyA. A viSayamAM kahyu che ke,~~ lattAkujaM guJjanmadavadaliputraM capalayana, samAliMgannaMgaM dratataramanaGgaM pravalayan / marumaMda maMda dalitamaravindaM taralayan, rajovRndaM vindana kirati makarandaM dizi dizi || bhinna bhinna zabda karI rahela evA madonmata bhramara samUha che, jemAM evA latAku ne caMcala banAvanAra tathA prANIyAnA aMgane sukhasparzI pradAna karavAvALA, kAmane tvarita gatithI vega ApanAra, vikasI rahelA kamaLane dhIre dhIre praphula banAvanAra, tathA puSpa parAgane graheNu karavAvALe pavana A samaye pratyeka dizAmAM makarandanI varSA karavA lAgyA. uttarAdhyayana sUtra : 3 225 Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A vasantanA samaye sarvatra saghaLA utsaveAmAM zra vasa MtanA utsava mAnavAmAM A kRSNe peAtAnA aMtaHpuranA bagIcAmAM ja A utsavane manAvAno Adeza ApI dIdhA jyAretyAM hArDamAthI e utsava manAvavAmAM AvI rahela hatA te samaye kRSNeprabhune peAtAnA aMta:puranA bagIcAmAM cAlavA mATe kahyuM. teo kRSNanA AgrahathI tyAM gayA. parantunirvikAra rUpathI beThAM beThAM tyAMnI saghaLI lIlA jevA lAgyA. kRSNane AvI sthitimAM paNa tenA manane nirvikAra joine ghaNuM Azcaya thayuM. utsava pUrA thatAM prabhu peAtAnA sthAne pAchA pharyo jyAre vasa'tarUtunA samaya pUrA thai cUkayo ane rAjAnA tejane vadhAranAra buddhizALI maMtrInA mArka sUryanA tejane vadhAranAra grISmarUtune samaya AvI gayA. tyAre bhagavAna ariSTanemi kRSNanA AgrahathI krIDAgirI raivataka parvata upara vanakrIDA ane jaLakrIDAjovAne mATe gayA. tyAM paNa prabhu vikAra vivataja thai rahyA. avasara joine kRSNanI rUkSmaNI tathA satyabhAmA Adi ATha paTarANIyA maLIne bhagavAnane kahevA lAgI jemAM sarva prathama maNu jI elyAM - ( IMdravAcha Mda) nirvAkArata tohase na yatvaM kanyAM tadetadavicAritameva neme / bhrAtA tavAsti viditaH sutarAM samartho dvAtriMzadRnmitasahasravadhUrvivoDhA // 1 // he nemi! AvanAra navavadhUnA nirvAhanI ci MtAthIja lAge che ke, tame vivAha karavA cAhatA nathI, tamArA AvA vicAra mane vAjabI jaNu te nathI kAraNa ke, tamArA bhAi evA samatha purUSa che ke jemA, tamArI navavadhUne nirvAha karatA raheze. te batrIsa hajAra strIone nIbhAve che te tamArI navavadhUnA nirvAhanI citA zA mATe karA chA. 51 have trIjI satyabhAmA kahe che (dhruva vila`cchita cha'4) RSama mukhya jInAH karapIDanaM, vidadhire dadhire ca mahItA / bubhujIre viSayAnubhAvayan sutanAn zivamapyatha lebhire || 1 || svamasi kiMtu navose zivaMgamI, bhRzamariSTakumAra vicArAya / kalaya devara ! cArugRhasthatAM, racaya bandhu manassu ca susthatAm ||2|| satyabhAmAe TANeA mAtAM naimikumane kahyu` ke, devajI ! tame ja eka navA mokSagAmI nathI thayA ke, je A prakArathI peAtAnA badhujaneAnA cittamAM asvasthatA utpanna karI rahyA che. tamAre samajavuM joIe ke, tamArI agAu RSabha Adi jInedra thaI gayA che temaNe paNa vivAha karela che, temaja A pRthvInuM eka chatra rAjya paNa bhAgavyu che. nyAyAnukULa viSayAnu sevana karIne temane aneka putronI prapti paNa thai che. aMtamAM bhukata bhegI banIne tee saMsArathI vikRta anIne muktine prApta karela che. AthI De azTikuma 2 ! tame kAMIka vicArA ane samajo. gRhastha thayA sivAya jIvana suMdara banI zakatu nathI. zA mATe baMdhujanAne ciMtAmAM nAkhA che. 515rA (dvaitavika aita cha IM) atha jagAda ca jAmbatI janAta. zruNu purA harivaMzavibhUSaNa | sumuni suvrata tIrtha munigRhI, zivamagAdiha jAtamRto'pi // have trIjI jAmbuvatI kahe che- uttarAdhyayana sUtra : 3 226 Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devarajI ! tame A te kevI navI rIta calAvI rahyA cho, to te harivaMzanA eka vibhUSaNa che. AthI jyAM sudhI tame tamAre eka uttarAdhikArI utpanna nahiM karo tyAM sudhI A harivaMzanI vibhUSatA kevI? muni suvratanAtha paNa Aja vaMzanA eka vibhUSaNa thayA che. teoe potAno vivAha karIne pAchaLathI muni dIkSA dhAraNa karela che. teo gRhasthahatA ane temane aneka putra paNa hatA. pachIthI dIkSita thaIne temaNe mukti prApta karela che. zALA cAthI padmAvatI kahe che - (vasantatilakA) padmAvatIti samuvAca vinA vadhUTI, zobhA na kAcana narasya bhavatyavazyam / no kevalasya puruSasya karoti ko'pi, vizvAsameSa viTaeva bhavedabhAryaH / / padmAvatI kahe che ke, he devarajI! strInA vagara manuSyanI kaI zobhA nathI. ane strI vagaranA purUSane kaI vizvAsa paNa karatuM nathI. tathA strInA vagarane purUSa viTa (napuMsaka) ja kahevAya che. AvA pAMcamI gAdhArI kahe che - IndravajA chaMda) saMsArayAtrA zubha saMgha sArtha, parvotsavA vezma vivAha kRtyam / udyAnalIlA kamalA vilAsahaH, zobhanta etAni vinA'GganAM no / 1 / / devarajI! tame te amone sAva bhoLA mAluma paDe che. paraMtu saMsAranuM kAma AvA bheLA paNAthI cAlatuM nathI. saMsAra yAtrA-jIvana yAtrA, dayA dAna vagere zubha kAryonuM karavuM, saMgamAM rahevuM. parvo tahevArone manAvavA, utsavane karavA, vagere saghaLAM kAme strInA vagara suMdara lAgatAM nathI. AthI jIvanamAM gharanI zobhArUpa evI strInuM hovuM Avazyaka che. tenA vagara ghara zobhatuM nathI tema vivAha vagere nA prasaMge paNa manane rUcI ApavAvALA bane che. upavananI kIDA paNa strInA vagara zobhatI nathI. tathA lakSmI vilAsa AnaMda te strInA vagara maLI zakatA ja nathI. arthAta strInA vagara lakSamI paNa phIkI lAge che. je 15 chaThI gaurIe kahyuM- (IndrajA) ajJAnabhAjaH kila pakSiNo'pi, kSitau paribhramya vasanti sAyam / nIDe svakAntAsahitAH mukhena, tato'pi kiM devara ! mUDha ekatvam ? // 1 // he devarajI! ane te tamAruM A udAsinapaNuM joIne apAraduHkha thAya che. kAraNake, juo te kharA ajJAnI pakSI paNa ahIMtahIM rakhaDI rajhaLIne jyAre saMdhyAkALe pitAnA sthAna upara Ave che tyAre te paNa pitAnI patnInI sAthe AnaMdathI manoraMjana kare che. paraMtu samajAtuM nathI ke, tamArI buddhi kema evI viparIta thaI rahI che ke, jethI tame tenAthI paNa vadhAre ajJAnI banI rahyA che. uttarAdhyayana sUtra : 3 227 Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamI lakSmaNAe kahyuM -- (indrA) " snAnAdisavAMgapariSkriyAyAM vicakSaNaH prItirasAbhirAmaH / vizrambhapAtraM vidhure sahAyaH, konyo bhavedatra vinA striyAyAH ||1|| he devarajI ! snAna Adi kriyAmAM ane sadhaLI zArIrika sevA suzrUSA karavAmAM vicakSaNa ane premapAtra tathA vizvastajana jo kAi hoya te te eka peAtAnI ardhAMginI ja che. ApattimAM phasAyela vyakitanA mATe dareka prakAranI sahAyatA ApavAmAM prasannatA ApanAra peAtAnI trIja hoya che. bIjI kAi paNa heAtu nathI. 515 AThamI susImAe kahyuM-- (indravajrA bedarUpa Rddhicha da) vinA priyAM ko gRhamAgatAnAM prAghUrNakAnAM munisattamAnAm / karoti bhojyapratipattimanyaH, kathaM ca zobhAM labhate manuSyaH // 1 // 9 huM Apane pUjju chuM ke, jayAre ApanA ghera kAi mahemAna athavA munirAja padhAraze tyAre emaneA AhAra pANI vagerethI satkAra kANu karaze? samatha heAvA chatAM paNa jayAre manuSya A pramANe karatA nathI te! ethI enI kei zAbhA nathI, AthI mAnI jAva ane jIvana sAthInI kanyAnI sAthe vivAha karI lyA. priyA vagara A sadhaLu kAma tamArAthI cAlaze nahIM, pA A pramANe kRSNanI ATheya paTarANIyAthI anureSita banela A AriSTanemi kumAranI pAse AvIne baLadeva ane kRSNa Adi mahAnubhAvAe paNa eja prama anurAdha karavA zarU karyAM. badhAneA A pramANe Agraha joine bhagavAn ariSTanemi kumArane "jue te kharA saMsArI janeAnI kevI A meha dazA che" A prakAranA vicArathI gheADuMka hasavu AvI gayuM. temanuM maMda hAMsya joine kRSNa vagere badhAe evuM mAnI lIdhuM ke prabhue vivAha karavAmAM peAtAnI zubha saMmati ApI dIdhI che. A prakAranA vicArathI kRSNa vagere badhAne ghaNAja ha thayA. e hu nA utsAhamAM zrI kRSNa mahArAjA samudravijayanI pAse jaine kahevA lAgyA ke, prabhue vivAha karavAnA svIkAra karI lo~dhA che. A samAcAra sAMbhaLavAthI mahArAjA samudravijayanu mana mayUra nAcI uThayuM. teoe e samaye kRSNane kahyuM ke vatsa ! have tame vAra na lagADe ane neminA mATe kAI yeAgya kanyAnI tapAsa karI. mahArAjA samudravijayanA A pramANenA Adezane meLavIne zrI kRSNajIe nemi prabhunA yeAgya kanyAnI tapAsa karavAnA cAre tarapha prAraMbha karI dIdhA paraMtu temanI chImAM prabhune ceAgya kAi kanyA dekhAI nahI. kRSNane A prakAranI ciM'tAthI vyAkuLatAvALA joI ne satyabhAmAe temanA hArdika vicArono patto meLavIne temate A pramANe kahyu -svAmin Apa neminA viSayanI ciMtAthI je rIte vyAkuLa banI rahyA cheA te ciMtAne Apa dUra karI de. kAraNake, mArI bahena jenu nAma rAjImatI che ane te sadaguNunI khANu jevI che, tathA kamaLa jevAM jenAM e netra che. te nemine yAgya che. te ghaNIja zuddhamati sa'panna che. satyabhAmAnuM A prakAranuM vacana sAMbhaLIne kRSNe tene ghaNeAja dhanyavAda ApyA. ane pachI te kahevA lAgyA--priye ! tame ghaNuM ja sArU kahyuM che, AthI uttarAdhyayana sUtra : 3 228 Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArI ciMtAne tame dUra karI che. A pachIthI turtaja kRSNa ugrasena rAjAnI pAse gayA, ugrasene kRSNane pitAne tyAM AvelA jotAM temane sArI rIte satkAra karyo. pachI bolavA kaho-ahI sudhI AvavAnuM Ape zA kAraNe kaSTa uThAvyuM che? A pramANe ugrasena rAjAnA premabharyA vacanone sAMbhaLIne kRSNajIe kundarUpanI AbhA samAna AbhA vALI pitAnI dAMta paMkitanI kAMtithI hoThane svaccha karatAM kahyuM-rAjana ! ApanI je rAmatI nAmanI putrI che, te Apa nemikumAra mATe pradAna kare, Ane mATe huM ApanI pAse Avela chuM. aA A prakAre kRSNa dvArA neminA nimitte rAjImatinI mAgaNI thavAthI pitAnI jAtane ethI dhanya mAnIne ghaNAja AnaMdanI sAthe ekadama ullAsita banIne ugra sena rAjAe zrI kRSNane zuM kahyuM ke A gAthAdvArA pragaTa karavAmAM Ave che--adA' ItyAdi ! anvayArtha-da-gai vAsudeve jyAre jamatInI yAcanA karI tyAre to saMgItaH ghana rAmatInA pitAe mAM vAyutaM- marApura athavA bharatakhaMDanI RddhivALA evA vAsudevane gAda-bAda kahayuM ke, mAre - jIrU-mAda phAig he vAsudeva ! ariSTanemikumAra ahIM mAre ghera padhAre kemake, mAre temane kanyA ApavI che. bhAvArtha-kRSNanuM vacana sAMbhaLIne harSita banelA ugrasena rAjAe zrI kRSNane kahayuM-vAsudevajI ! amane tamAre vicAra svIkArya che. Apa kumArane ahIM mekalI de. huM tenI sAthe mArI kanyAne vidhipUrvaka vivAha karI daIza to A pramANe ugrasena taraphathI svIkAra karAtAM kRSNa kahukI nAmanA jotiSI pAse vivAha lagnanuM muhUrta jevaDAvyuM. vivAhane samaya jyAre najIka AvyA tyAre te samaye zuM vAta banI tene have pragaTa karavAmAM Ave che.-- dosadIEURi ityAdi ! anvayArtha--ariSTanemi prabhune saroda vigo- sa mita natiH jayA, vijyA, Rddhi, vRddhi, ityAdi nAmavALI prasiddha oSadhi dvArA snAna karAvavAmAM AvyuM. cakamaMgo-jItatumaMtra temanA mAthA sAthe sAMbelAne 5za karAvavArUpa kautuka ane dUdha, dahIM, cokhA adirUpa mAMgalika padArthothI ovAraNa rUpa maMgaLa kArya karavAmAM AvyuM. emane niMnu dilo-thiyuTa paridita prazasta devane paNa durlabha evAM be vastro paherAvavAmAM AvyAM mULa vinigro-parvabhUSitaH temaja muguTa, kuMDaLa Adi! AbhUSaNothI temane suze. bhita karavAmAM AvyA, bhAvArtha-jyAre nemikumArane vararAjA banAvavAne mATe varAjAnA vezathI temane susajajIta karavAmAM Avela hatA tyAre sahuthI pahelAM temane saghaLA prakAranI auSadhI yukata jaLathI snAna karAvavAmAM AvyuM ane kautuka maMgaLa kArya karavAmAM AvyAM A pachI temane divya evAM be vastra paherAvavAmAM AvyAM ane pachI saghaLA AbhUSathI temane zaNagAravAmAM AvyA jethI teo ghaNAja suzobhita lAgavA mAMDayA. palA tyAra pachI "sattao ItyAdi anvayArtha--tra tyAra pachI nemikumArane vApura4 nidai mAM varSa vAto-vApurA kagNa kaoN dhadaritane zraddhA kRSNa mahArAjanA pradhAna evA manmatta gaMdhahAthI upara besADavAmAM AvyA. hiya to ja kare jUlAma-pi ma yathA zii SAma te samaya e temanA upara uttarAdhyayana sUtra : 3 229 Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ beThelA evA suMdara dekhAtA hatA ke je rIte mAthA upara dhAraNa karavAmAM Avela cUDAmaNI grAbhA Ape che // 10 // hAthI upara beThelA bhagavAna aSTinemi kevA prakAre bhavanathI nIkaLyA ? te vizeSaka traNa gAthAethI kahe che---"a" ityAdi nagaraniLIya ItyAdi "cArikSA" 1 ItyAdi 1 anvayAya--------ca hAthInA upara beThA pachI'ttiLa anne sAmayi sodiyo pritena jIjJeLa cAmarAmya 7 zaumita nemikumAranI upara sevake e chatra dhaiyuM, ane camara DhA vAva LA temanA upara camara DhoLavA lAgyA. nAcoLa casau matro d nAriyo-zArdacaLa 2 samarvataH yiti: samudravijaya. aAAbha, stimita, sAgara, himavata, acala, dharaNa, pUraNa, abhicada tathA vasudeva A dase daza heauthI pavRita banelA narapuMgavo kuMga e nemiphAra nadIma cAN caziLId seNA e gayaNaM phu se divveNaM turiyANaM saMninAeNaM eyacchie iDIe uttamAe yajuttIeyathAkramaM racitayA caturaMgiNyA senayA gaganaspRzA divyena turyANAM saMninAdena tAdazA uttamA ghusyA yathAkrama sthApita catura MgaNI-hAthI, azva, ratha ane pAyadaLarUpa senAthI tathA gaganabhedI evA divya vAjIMtronA tumula nAdathI A prakAranI saMpUrNa Rddhi sAthe temaja uttama dRptithI yukta anane vivAha mATe niyamo maLo nijhAmo-ninajAta manAt niryAta potAna bhavanathI nIkaLyA. ane cAlIne ma`Dapa samIpa pahoMcyA. bhAvA --kRSNe nemikumAMrane vararAjAnA vezamAM sajjIta karIne ane petAnA paTTa hAthI upara besADIne teo peAtAnA gherathI jAnane laIne ugrasena rAjAne tyAM cAlyA. jAnanI zaiAbhA apUrva hatI. jyAre Ana maMDapanI pAse paheAcI tyAre rAjI matinuM jamaNuM netra kayu. je tene amaMgaLanuM sUcana karI rahela hatu. A viSayamAM vRddha saMpradAya evA che-- je samaye bhagavAna ariSTanemi peAtAnA bhavanathI nIkaLyA teja samaye rAjaputrI rAjImatI peAtAnA bhavananI bArImAM beThela hatI teNe jyAre bhagavAna ariSTanemine AvatAM joyA tyAre tenA AnaMdanA pAra na rahyo. ene jotA ja tenA hRdayamAM aneka prakAranA tarkavitarko uThavA lAgyA. teNe vicAra karyo ke te zuM koI indra che, sUrya che, ke kAmadeva che ke, je A tarapha AvI rahela che. athavA mArA koI pUrvabhavanA puNya samUha manuSyanA rUpamAM ahI AvI rahela che. dhanya che mArA e puNyane ke jeNe mane AvA sarvottama pati Apela che. huM te upalakSyamAM enI kaI rItanI pratyupakriyA karUM. A prakAranA vicAramAM nimagna evI rAjulane nemiprabhunA darzanathI apUrva AnaMdane anubhava thayA AthI te e saghaLuM bhUlI gaI ke, huM kANu chuM. A saghaLuM zuM thai rahyuM che. A samaya kaye che? huM kayAM chuM? eja vakhate tenuM jamaNu netra pharakavA lAgyuM emaNe eja vakhate peAtAnI pAse ubhelI sakhIone peAtAnuM jamaNuM netra pharakavAnI vAta kahI. AthI e sakhIoe tene AzvAsana AMpatA kahyu ke, huM mahAbhAge ! tArU kalyANa thAo. tuM kheda na kara. zuM ahI AvelA ariSTanemikumAra pAchA thoDA ja cAlyA javAnA hatA? mATe ciMtA choDI daIne tameA prasannacitta thAe!. A prakAranuM sakhIe.nuM kahevAnu sAMbhaLIne rAjule e samaye temane evuM kahyuM-sakhI huM mArI bhavitavyatAne jANuM chuM. uttarAdhyayana sUtra : 3 230 Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AthI mAruM hadaya e vizvAsa nathI karatuM ke, teo mArI sAthe vivAha karaze. mane te evuM ja mAluma paDe che ke, mane choDIne teo cAlyA jaze.11 12 13 A pachI zuM thayuM tene sUtrakAra kahe che.--"co ? ityAdi ! "ji" ItyAdi ! anvayArtha--ga-3 jyAre nemikumAra AvI rahyA hatA tyAre sarjara temaNe tatha-tatra te maMDapanI sAme vahiM -devu vADAmAM tathA vArdi-vaMjare pAMjarAmAM saMniddha-saMnidvAna puravAmAM AvelA temaja kurivaNa-mukavitAna atyaMta duHkhI evA trAsathI mathai-madratAna bhayabhIta banelA RT-HTT jIne , tittira e DiyA vagerene ri-cha joIne e vicAra karyo ke, A saghaLAM joviyatu saMpatta maMsaTThA bhakvivayambae-jIvitAnAM saMprAptAna mAMyArtha bhakSayitavyAna mAravAmAM AvanAra che kemake, mAMsAhAranA helapi avivekI vyaktie temane mAMsanA nimite ja ahIM khAvA yogya samajI baMdha karela che. AthI je madago - madArU: janmathI ja matikRta tathA avadhijJAna rUpa prajJAthI samanvita hovAthI saghaLuM jANatA hovA chatAM paNa ahiMsAnuM ziSTa mahAo batAvavA mATe te prabhue hArdi-sAyiNa sArathI-arthAta mAvatane rUmaghama vI-rUcatravIra evuM kahyuM. 1411 zuM kahyuM te kahe che -"sa ga" ItyAdi! anvayAtha-papa ve suLio - sa vipina A saghaLAM mRga Adi jAnavara. sukhanA abhilASI che, chatAM paNa jo TIMaa rasa gA vArdi paMjarehiM ca saMniruddhAya acchaI-ime prANAH kasyArtha vATeSupaMjareSu ca saMniruddhA Asate A prANIone ahIM vADAmAM tathA pAMjarAmAM zA mATe puravAmAM AvyAM che. 16 have sArathI kahe che-"jada sahI' ityAdi ! anvayArtha--da-gatha nemikumAre jyAre pazuone bAMdhela hevAnuM kAraNa sArathIne pUchayuM tyAre jI-sAtha te sArathIe to mArU-teM mata prabhune uttara Apyo ke, he kumAra! pavmadA uirLo-tte madAra bina krUra svabhAvathI rahita hovAnA kAraNe bheLAM prANI-mRga, tittira,lAvaka, vagere jAnavara che. temane mArIne tame vivAmi -puSmA vivAdo ApanA A vivAha kAryamAM AvelA va6 nAM snAyuM-vAnaM manajita ghaNA yAdave ke, je mAMsAhArI che temane khavarAvavAne mATe baMdha karavAmAM Avela che. 1chA A pramANe sArathinuM vacana sAMbhaLIne bhagavAne je kahyuM te kahe che.-- "ka" ItyAdi! anvayArtha--tta vANivisa varSa kAtarA dunivinArAne varane thI A prakAranA aneka prANInA vinAza sUcaka evAM sArathina vacana sAMbhaLIne nirdi guNo-bIpu sArA saghaLA prANImAM anuM uttarAdhyayana sUtra : 3 231 Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaMpAne bhAva rAkhavAvALA tathA -dayprajJA atyAdika traNa jJAnathI saMpanna - te nemiprabhue vitaru-vintari vicAra karyo. 18 bhagavAne je vicAra karyo te batAve "nag? ItyAdi ! atyArtha- je maka-mane mArA pAra-Arata nimittathI gg muva6 gayA-tte kuvava fIvAra A saghaLA pakaDAyelA jIva daridatte mAravAmAM Ave che te prazaM-jatA A hiMsA je-je mArA mATe vo nijasaM mavilsa - niyAM manathati mokSagamanamAM ka9yANaprada thaze nahIM arthAt hiMsAthI mokSa thato nathI. chellA sArathie jyAre e joyuM ke, A prANIye ne cheDI mUkIne teonuM saMrakSa karavuM e zreyaskara che. e prabhune vicAra che tema samajIne teNe prabhunA e vicAra anusAra pAMjarAmAM ane vADAmAM baMdha karelA e saghaLA pazuone choDavAnA abhiprAyathI tenuM dvAra ughADI nAkhyuM ane emanAM baMdhana kApI nAkhyAM. AthI te saghaLA jIve AnaMda pUrvaka sukhI banIne tyAMthI nirbhaya thaI vanamAM cAlI gayAM, A prakAranA sArathathI karAyelA A dayAmaya kAryathI saMtuSTa bhagavAne te samaye zuM karyuM tene kahe che-"H?? ItyAdi ! anvayArtha-mAno-dAvAda mahAkIrtIsaMpanna te prabhue e samaye udALa tuvarTa kuttA - muMjAnAM purUM pUtra na bane kanonAM kuMDaLa ane kaTimekhalA tathA sagA mAmAna-sana sAmAni saghaLAM keyUra vagere AbhU paNe utArIne dilsa upaje-sAratha matti sArathIne ApI dIdhAM 205 AnA pachI zuM banyuM te kathA rUpathI kahe che-- dayALu prabhue prasanna banIne jayAre pitAnAM saghaLAM AbhUSane zarIra parathI utArI te sArathIne ApI dIdhA tyAre karUNarasanA sAgara tathA saghaLA jInI rakSA karavAmAM ta5ra e bhagavAna ariSTa nemIe te sArathIne potAnA hAthIne pAchA pheravavA mATe Adeza Ape. sArathIe paNa anatikamaNIya AdezavALA prabhunI AjJA anusAra hAthIne tyAMthI pAchA pharajo. hAthIne pAchA pharate joIne prabhunAM mAtA pitAe e samaye temanI pAse pahoMcI AMkhethI AMsu sAratAM kahyuM, he vatsa! A zuM karI rahyA cho ? amArA utsAhathI pramudita banelA vRkSane jaDamULathI ukheDavA mATe kema tatpara banyA che? je vivAha karaja naheAte te pachI A badhI dhamAla zA mATe ubhI karavI? prathama vivAhanI anumatI ApIne have tene parityAga karavAthI, kR vagere yAdavane duHkhI karavA e tamArA mATe yogya nathI. juo putra! tamArA nimite ja kRSNa ugrasena rAjA pAse gayA ane tamArA mATe vAjImatinI mAgaNI karI. paraMtu A samaye tamArA taraphathI AvA prakAranI pari. sthiti ubhI karavAmAM AvI rahI che te AthI emanI pAse kRSaNanI kiMmata zuM raheze? A prakAra banatAM temane mATe to moTuM dekhADavuM paNa bhAre zarama janaka banI javAnuM.temaja vicArazIla evA tamAre e paNa vicAravuM jarUrI che ke, jenI sAthe tamAre vivAha nakakI thayela che e bicArI rAjulanI zuM hAlata thaze e to have avivA hita evI jIvaMta chatAM mAryA jevIja rahevAnI. kAraNa ke, kulIna kanyAo manathI svIkArelA pati sivAya bIjA koI purUSanI svapnAmAM paNa cAhanA karatI nathI rAjule jyAre tamane pitAnA pati mAnI lIdhela che tyAre te have bIjAnI kaI rIte banI zake ? je pramANe rAta caMdra vagaranI sArI nathI lAgatI te ja pramANe strI paNa pati vagara zebhatI nathIA kAraNe vivAha karo ane tamArI patnInA moDhAnAM uttarAdhyayana sUtra : 3 23ra Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazana ame saghaLAne karAve. amArI tamane A prArthanA che. amArI A prArthanAne he putra tame saphaLa karo. A prakAranAM mAtA pitAnAM premabharyA vacanone sAMbhaLIne bhagavAne kahyuM, pUjya ! Apa loke vivAha karavA mATe have mane Agraha na karo. kemake, hitecchu ja hoya che teo potAnA priyajanane hitakArI mArgamAM ja pravatita karAve che. ahitakArI mArgamAM nahIM. jene prAraMbha kALaja ATalAM prANIonA nAzanuM kAraNa bane che te te vivAhakatya mArA kalyANa mATe kaI rIte banI zake ? sukRtya karanArA manubenuM kRtya paraleka sudhAravAmAM ja saphaLa bane che. A pAta ramaNIya bhogAdikamAM nahIM. bhagavAnanAM A prakAranAM vacanene sAMbhaLIne mAtApitAe temane kAMIka vadhu kahevA samajAvavA prAraMbha karyo e samaye kAtika devanAM Asana kapAyamAna banyAM ane ethI temaNe pitAnA avadhijJAnathI bhagavAnanA tIrtha pravartananA samayane jANIne turataja prabhunI pAse AvI pahoMcyAM ane kahevA lAgyA prabhu! Apa tIrthanI pravRtti kare pachIthI samudravijaya vagerenI pAse jaIne teoe kahyuM, Apa loka ghaNaja punyazALI che kAraNa ke ApanA kuLamAM svayaM bhagavAna tIrthakarane janma thayela che. AthI atyAranA prasaMge viSAda karo ApanA mATe ucita nathI. e te bhagavAna che dIkSA laIne kevaLajJAnanI prAptithI temanA dvArA dhamatInI pravRtti thavAnI che. saghaLuM vizva AnaMdita thaze. A prakAranAM vacanone sAMbhaLIne samudravijaya tathA bIjI yAdavene apAra harSa thaye A pachI bhagavAne potAnA rAjayamAM pAchA pharIne vArSika dAna devAne prAraMbha karI dIdhA. bIjI tarapha jyAre rAjule ariSTanemikamArane pAchA pharatA joyA tyAre enA dilamAM zokane samudra umaTI paDaze. jema mAthe vaja paDayuM hoya tevI dazA e bicArI rAjulanI thaI gaI. ane te jamIna upara pachaDAI paDI sakhIoe tAtkAlIka zItaLa upacAra karIne tene zuddhimAM ANa zuddhimAM AvatAM ja te duHkhathI vyAkuLa cittavALI banIne duHkha bharelA vilApa karavA lAgI. te bolavA mAMDI ke, he nAtha ! Apa ! kAMI paNa kahyA sivAya acAnaka mane choDIne kema cAlyA gayA? ApanA jevA samajadAra mANasa paNa potAnAmAM anurakata evA janano parityAga karI de che te ghaNAja AzcaryanI vAta che kemake, A saMsAramAM khAsa karIne moTA lekanuM ja bIjA mANase anusaraNa karatA hoya che. jyAre Ape AvuM karyuM che te bIjA loko paNa A prakAranuM vartana karavAthI have kaI rIte rokAI zake? pachI A prakAranI hAlatamAM kanyAonI kevI hAlata thaze ene Ape kema vicAra na karyo? Apa teija ApanA manane pUchIne vicArajo ke, Ape cheDIne pAchA cAlyA javAnuM je kAma karela che te vyAjabI karela che ? kadI nahIM. ApanA jevI viziSTha vyakitao mATe e kaI rIte ucita mAnI zakAya tema che. jemane enA bhAge moTAI Apela che emanuM te e kartavya thaI paDe che ke, teo bhUlathI paNa pitAnA Azitajanane parityAga nathI karatA. te pachI Ape zuM samajIne AvuM karela che? uttarAdhyayana sUtra : 3 233 Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jue! caMdramA kadI paNa peAtAnA Azritajana mRgano parityAga karatA nathI, tema samudre paNa Aja sudhI vaDavAnalanA patyiga karela nathI. jo ApanI dRSTImAM parityAga karavA yeAgya ja hatI te pachI Ape zA mATe vivahu karavAnuM svIkArIne mArI viTa'banA karI. AthI vadhu zuM kahuM? Apane te AmAM thoDo paNa doSa nathI. DhASa te mArA ja che ke, ApanA jevA prApta na karI zakAya tevI vyakitamAM anurakata banI. kAgaDI ne hasamAM anurakata ane te temAM huMsane doSa nathI paraMtu kAgaDInA ja dvASa che. huM tribhuvana sudara! Ape jayAre mA parityAga ja karI dIdhA che teA, have mArU' rUpa, kalA kauzalya, lAvaNya. yauvana ane kuLa e saghaLuM nakAmuM che he prANapriya ! have huM zuM karU? ApanA viyeAganI vyathAthI mArA prANa nIkaLI rahyo che. hradaya phATe che, vakSaH sthaLa phATe che, ane mArUM' A zarIra maLI rahyu che. he karUNAkara ! jyAre tamAe pazue upara ATalI agAdha dayA batAvI te pachI mArA upara ATalA akarUNa kema khanI gayA? ApanA viyeAgathI ubhI thayela A ApattithI je rIte thai zake te rIte mArU' rakSaNa karA. zuM huM e pazuethI paNa hIna chuM ke, tenA upara ApanI dayAnA prabhAva vasyA che ane mArA upara nahIM, ApanA jevA mahApurUSanI dRSTImAM evA pakitabheda nA nahAvA joie. echAmAM echuM Apa eka vakhata mArI sAme joi leta teA paNa mArA dilamA ethI satASa thAta. athavA have mAre zu karavu joie te vAta paNa jo Apa mane ApatA mukhethI kahI jAta teA pazu huM ethI mArA jIvanane saphaLa mAnIleta. paraM tu Ape evuM karyuM ja nahIM. koI paNa prakAranA paricaya meLavyA sivAya ja a pe mane chADI dIdhI che. jethI A prakAranA parityAga ApanA ucita manAtA nathI, Ape zu' samajIne mAre tyAga karela che e vAta tA ochAmAM ochI huM jANI zakata te paNa huM mana mArIne gharamAM beThI raheta. kaheA ! kayAMya evuM paNa banyuM che ke phaLanA svAda lIdhA vagaraja tenI madhuratA athavA te kaDavAza jANI zakAi hAya. sAMbhaLela che ke Apa te siddhirUpa vadhUmAM utka MThita khanyA che. A sthitimAM jyAre ApanA manane iMdrANI jevI strI paNa mAhita karavAmAM sama thai zake tevuM nathI tA pachI mArA jevI manuSyarUpI kIDI tA zuMja karI zake? huM te pacho kai gaNatrImAM ? A pramANe jyAre rAjImatI vilApa karI rahela hatI tyAre tenI sakhIoe tene evuM kahyuM ke, sakhI! tame vilApa na karI, rAvuM te ene mATe joie ke, jenA cittamAM rAvAne prabhAva paDI zake. A ne makumAra te taddana niSThura che. nAranA samAgama janya rasane te zuM jANe. eja kAraNa che ke, jethI temaNe Apane A prakArathI parityAga karI dIdhela che bhale krAi ciMtAnI vAta nathI. emanAthI prabhAvazALI evA bIjA paNa ghaNA rAjakumAre che ke, jeo tamAku cagya che emAM jene cAhA tene varI zakA che. ekalA naimikumArathI ja kayAM aTakayu che. vyamAM vilApa karIne cittane zA mATe duHkha paheAcADA che. A mATe jyanA A vilApane cheDI de|. A prakAranAM sakhIjanAnAM vacanAne sAMbhaLIne rAjImatAe petAnA banne hAtheAne kAnanI ADA rAkhIne kAnane baMdha karI dIdhA, ane kahyuM--he sakhIe tame uttarAdhyayana sUtra : 3 234 Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA murakha jevI vAtA kare che. bhale rAtrI peAtAnA svAmI caMdranA parityAga karIne padmineinAtha sUryanI sAthe rahevA jAya. zItaLatA caMdramAthI haThIne bhale sU mA anu rakata bane paraMtu yAda rAkhA ke, A rAjImatI nemikumArane cheADIne bIjA kAI paNa purUSanA vicAra kadIpaNa karanAra nathI kAMI ciMtA nathI. jo ke, nemikumAre peAtAnA hAthathI mArA hAtha pakaDela nathI paraMtu vrata vratuNu kaLamAM mArA mAthA upara emanA bhAva hAtha avazya mUkAze. A prakAranAMkurlIna kanyAne yAgya evAM rAjulanAM vacana sAMbhabIte te sakhIee tenI makkamatAnI khUba praza'sA karI ane kahevA lAgI ke, kharAbara che barAbara che. tamArU A vacana dhaguMja uttama che. satya che. rAjImatIe sakhIonI jyAre A prakAranI vAta sAMbhaLI te pharIthI te temane kahelA lAgI ke, huM sakhIe ! Aja meM svapnamAM airAvata upara ArUDha evA kAi eka purUSane joyela che. ane e paNa joyuM ke, mArA ghara upara AvIne e turataja pAchA pharo gayA ane jaIne menA zikhara upara caDo gayA. tyAM jaIne prajAjanane cAra amRtaphaLa ApavA mAMDayAM e samaye mAgavAthI mane paNa temaNe e phaLa ApyAM che. kahA ! AthI zuM thavuM joie. sakhIoe e svapnanI vAtane sAMbaLane pratyuttaramAM kahyuM. kumArIjI ! tamArA e svapnanuM phaLa te ghaNuMja sArU che. tameA manamAM jarA sarakhA paNa viSAda karI. samajo ke, tamArAM saghaLAM vighna dUra thaI cUkayAM che. A nemikumAranuM cAlyA javArUpa vighna jo ke, AghAta paheoMcADanAra te pazu enu pariNAma te dhaNuja suMdara AvavAnuM che. AthI tameA nemikumAranA virahathI udabhavelA zAkane sadA tajI de. A prakAre sakhIee samajAvavAthI rAjImatIe manamAM thehu' sAMtvana anubhajyuM. ane gharamAM svastha banIne rahevAnuM kabUla karyuM. AnA na A pachI gheADA samaye nemikumAre je rIte saMyamane dhAraNa karyAM e va tane sUtrakAra pradarzita kare che.--'maLAimo" ityAdi ! anvayA bhagavAna tamikumAre niSkramaNanA tarapha maLataLAmAMyamomarvALAmaya nRta: mAnasika pariNAma kayuM". A samaye pAtapAtAnAM Asane kaMpita thavAthI avadhijJAna dvArA bhagavAnane niSkramaNunA tarapha udyata thayelA jANIne tama nijayamAM jAtuMne tasya naLamAM hatuM emane dIkSAmahotsava karavAne bhATe devAya jahoiyaM savvaGkAe saparisA samoiNNA - devAzca yathocitaM sarvaddhaya sarvatra samavatInI saghaLI RddhiyA sAthe temaja patatAnA parivArathI yukta banIne cAre nikAyAnA deva eka pachI eka AvIne hAjara thai gayA. // 2 // 'vamanusta parivuranA" itya dvi ! mayA -- to-tatA jyAre cAre nikAyAnA dhruva ApIne hAjara thai gayA tyArapachI sIyAcaLa samADho-vidhAnuM samADha: devAe taiyAra karela uttara kurU na manI zreSTa pAlakhImAM besIne tranazukSma vuDo ketramanuSyajIvrata: deva ane manuSyAthI gherAyelA evA manuM mAna bhagavAna aSTinemi vALo nimiya dvArajAtaH niSkramya dvArakApurIthI nIkaLIne cAlatAM cAlatAM varyA-- digo-naivataje sthitaH raivataka paryaMta upara padhAryo // 22 // uSmA" ItyAdi ! anvayA --A pachI teo ukhALe saMpatto-kathAnuM samApta: raivataka patanA sahasrAtra nAmanA udyAnamAM pahoMcyA tyAM paheAMcIne uttamAtro mIMbAcIyone uttarAdhyayana sUtra : 3 235 Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttamAya: ziviyA AvatILa: bhagavAna e sarvotkRSTa pAlakhImAMthI nIce utaryA pachI sAhasI parivuDo cicAhiM AbhivikkhamaI - sAhastrayAH parivRttaH citrAsu aminiAti hajAra pradhAna purUSAnI sAthe prabhue citrA nakSatramAM dIkSA dhAraNa karI bhagavAna ariSTaneminAM pAMceya kalyANa e citrA nakSatramAM thayela che. bhagavAne traNaseA varSa sudhI gRhasthAvasthAmAM kumArapaNAmAM vyatIta karI pratrajayA grahaNa karI che. rA dIkSA kai rIte lIdhI ? e kahe che--bo" ItyAdi ! anvayAya--a--Aya pAMca mahAvratAne grahaNa karyA pachI samAdiksadittaH sa sAvadha ceAgeAnA parityAgathI jJAna, darzIna ane cAritrarUpa samAdhIbhAvathI sapanna zo-4. e neminAtha bhagavAne sudhayaMdhi-munyasthitAnuM svabhavataH sugaMdhita tathA matha vija-mRdu puSitAnuM kAma kuTila kecena' paMcamudidipaMcami 5 camuSTiyAthI sametra jhuMpaDyuM jInnati leAcana karyuM. 5245 dIkSA grahaNa karatAMja bhagavAnane mana:paryAyajJAna thayuM. e pachI zuM banyuM te kahe che.--"vAsuTevo" ityAdi ! anvaya. ---zaLe nitinuM be vAmutevo maLaha-jItaAAM nitendriya saMyAmuTevo mati A pachI luMcita kezavALA tathA jItendriya eka ariSTanemIne vAsudeve kahyuM, TamIsA-vIzvara he saMyamazreSTa ! tame suya-dhvatim zIghra yiM maLo vAghurtta-psita manovyaM gAdi icchita manArathane prApta karaze. sUtrastha cakAra e batAve che ke balabhadra samudravijaya vageree paNa evu ja kahyuM. harapA pachI paNa kahyu.--nAnaI" ityAdi ! anvayA --nAmeA--jJAnena jJAna, rUsane La-TInena 'na, caritttaLa vAAiLa cAritra veLa--savamA tapa, vatI-jJAntyA kSamA ane munnIdrremALe mAdiyAmuttA varSamAno majja mukita- nileoNMbhatA A badhAthI Apa vadhatA rahe // 26 // "E te rAmadelavA" ityAdi ! "" anvayA --te rAmasavA-tau rAmadevau e rAma kezava tathA sArAzA: samudravijaya vagere yAdava ane bIjA paNa vahunaLA--dukhanA ghaNA mAthu sAe huM nemikumAra! "Apa jaladIthI tamArA mananI abhilASAne pUrNa kare. ane darzana AdithI vadhatA rahA A prakAranA AzIrvAdAtmaka vacana kahetAM kahetAM adghinemi tijJA-praSTinemipavitrA ariSTanemi bhagavAnane vaMdanA karI, emI stuti karIne vAravAra gar nathA-DhArApurI atitA: dvArakApurI gayA. gharachA rAjImatInI naimikumArane maLavAnI AzA jyAre bilakula tUTI gaI tyAre enI zuM dazA thaI tene sUtrakAra praDha kare che.--"mo" ityAdi ! ' anvayA - rAcavAnA-nAnavarathA rAjAe mAM sazreSTa evA ugrasena rAjAnI e kanyA rAjImatIe nimna-bina neminAtha bhagavAnane vajjana sau uttarAdhyayana sUtra : 3 236 Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravajyA tyA dIkSA se 4Anu sabalIne nihAsA nirAnaMdA-nirhAsA nirAnaMdA hAsyabhAva ane AnaMdabhAvathI rahita banI soLa saMkurijhavA-zIna saMskRti zekathI saMtapta thaIne mUrNita banI gaI. 28 - sakhIoe zItala upacAra karIne zuddhimAM lAvyA pachI rAjImatIe zuM karyuM te kahe che-"mag) ItyAdi ! jayAre sakhioe mUcchita banela rAmatIne zItaLa evA upacAra karIne zudhimAM ANI tyAre te dAna1nInA rAjamatI svataH - vicAra karavA lAgI ke mama vize dhirzu-jama noti dhi mAre A jIvananeSikakAra che. kemake, nA tenA parigha ma pa se-ri maruM tenA pariTyA mana banatuM caya: nemikumAre mane taracheDI dIdhI che tyAre have mArI bhalAI te emAMja che ke, huM dIkSA dhAraNa karI lau. gharamAM rahevAthI have mArI bhalAI nathI. kAraNake, evuM karavAthI athavA te saMsAramAM rahevAthI to anya bhavamAM paNa mAre duHkha bhegavavuM paDaze. chellA A prakArane dIkSA dhAraNa karavAne managata nizcaya rAjamatI karI rahela hatI e samaye bhagavAna ariSTanemino eka nAno bhAI rAjamatImAM anurakata thaI gaye. teNe rAjImatIne pitAnA tarapha AkarSavA mATe tenI pAse phaLa, puSpa ane AbhUSaNa Adi mokalavAne prAraMbha karyo. rAjImatI nipApa hadayavALI hatI. AthI teNe e vastuone svIkAra na karyo. e vAta sAcI che ke, kAmI mANase, kamaLAne rogI jema cAre bAju pILuM ja bhALe che te rIte jotA hoya che. eka divasanI vAta che ke, rathanemie rAmatInI pAse AvIne kahyuM, sulocanA ! nemikumAre Apane parityAga karI dIdhuM che. AthI Apa jarA paNa potAnA dilamAM zeka na kare. bhale temaNe tamane choDI dIdhAM che paraMtu ame loke te chIyejane. AthI tame mane pitAnA pati tarIke mAnIne mArI sAthe tamArI A devadurlabha vayane saphaLa karo. je pramANe bhramara mAlatIne cAhe che Aja pramANe huM tamane cAhI rahyo chuM. rathaneminAM A prakAranAM asabhya vacanane sAMbhaLIne rAjImatI e khUbaja zAMtipUrvaka sabhya evI bhASAmAM tene uttara Apyo ke, huM je ke ariSTanemithI tarachoDAyelI chuM to paNa meM mArA hadayamAMthI temane dUra karela nathI. mAruM mana te emanAmAM ja lona banela che. temaNe bhale mane patnIrUpe svIkArela nathI to zuM thayuM ? zikhyArUpe te teo mAre svIkAra avazya karaze ja. A kAraNe A panuM A prakAranuM kahevuM sarvathA vyartha che. Apa mArI AzA na kare. A pramANe rAjI matIe jyAre tene kahyuM eTale te divase te e tyAMthI cAlyo gaye paraMtu rAjImatInI prAptinI AzA te cheDI zake nahIM. bIje divase samaya maLatAM pharI te rAmatInI pAse pahoMce ane ghaNIja AjIjInI sAthe kahevA lAge ke, he mRgAli ! je prakAre uttarAdhyayana sUtra : 3 237 Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukA lAkaDAmAM anurakata banela bhamarI vyamAM pAta nI jAtane saMvita kare che. eja rIte catura hevA chatAM paNa tame vyamAM zA mATe virakata thayelA tamakumAramAM anurakata thaine potAna jAtane saMtApita karI rahyA che. tamane prApta karavAnI AzAmAM jIvI rahelA evA mAre svIkAra karo ane juo ke, huM kai rIte jIvanabhara tamAre dAsa banIne rahuM chuM. he mugdha ! bhAgane bhAgavavAmAM ja sasAranI mA che. kemake enA vagara jema bhAtabhAtanAM svAdiSTa bheAjana paNa mIThA vagara svAdiSTa nathI lAgatAM eja prakArathI jIvana paNa vyartha che. A vAtane sahu kAI naNe che A kAraNe haThAgraha parityAga karI mane tamArA bharathAra rUpe svIkAra kare. ema nahIM thAya teA nizcaya mAne ke huM A saMsAramAMthI nAmazeSa manI javAnA. rathanemInI A prakAranI aTapaTI vAtAne sAMbhaLIne zamatIe ane jotAM jotAMja khIra khAdhI ane uparathI madana phaLane khAi lIdhuM. jenA prabhAvathI tene eja vakhate ulaTI thai ene eka kaTArAmAM laine thanaminI sAme AvI ane kahevA lAgI ke, tamA Ane pI jAe. rAjulathI A vAtane sAMthaLIne ra1nemie kAMika dhRNAyukata bhAvathI kahyuM ke, zuM huM kutarA chuM ke, ulaTIne cATu pIi jAuM ? AthI rAjule hasatAM hasatAM kahyuM ke, zuM Apa e vAtane jANA che ? nemie kahyu'-emAM jANavAnI zu vAta che Ane te nAnAmAM nAnuM bALaka paNa samaje che. te pachI huM kema na jANutA he". A prakAranA sa Mdehane ApanA hRdayamAM sthAna kema maLyuM ? rathanemniA A vacanane sAMbhaLIne rAjImatInA dilamAM prathama tA tenA pratye krodha utpanna thayA paraMtu krodhane dabAvIne hasatAM hasatAM e kahevA lAgI ke, are mUDha. jyAre naimikumAre mane cheADI dIdhela che tyAre e dRSTIe huM ulaTInA jevIja chu. chatAM paNa ulaTInA jevI mane Apa potAnI bhAgavavAnI sAmagrI jevI mAnI abhilASA karI rahela che. tA tamA kutarA jevA nahIM' teA kevA che ? A prakAranI rAjImatInI yuktiyukata samajAvaTathI rathaneminA manamAM lajjA utpanna thai ane e AzAneA teNe parityAga karI dIdhA. ane nizcinta thaIne te peAtAnA ghera cAlI gaye. A prakAranI vizuddha bhAvanAvALI anela rAjImatI jyAM sudhI gharamAM rahI tyAMsudhI vividha prakAranI tapasyAethI teNe peAtAnA samaya vyatIta karyAM. vizuddha tapAya enA anuAnathI ane samaya gharamAM rahevA chatAM sukhapUrvaka vyatIta thavA lAgyA. A tarapha bhagavAna ariSTanemi chadmasthAvasthAmAM cApana divasa sudhI rahyA ane e avasthAmAM temaNe grAmAnugrAma vihAra karyAM. paMcAvanamA divase te pharIthI raivataka paryaMta upara pAchA pharyA ane tyAM temaNe akRmatapa karIne dhyAnastha anIne kevaLajJAna prApta karyuM. bhagavAnane kevaLajJAna thatAMja indronA Asana pa yamAna banyAM. AthI bhagavAnane kevaLanI prApti jANIne saghaLA indra devezanI sAthe raivataka paryaMta upara AvI pahoMcyA. devae bhagavAnanA samavasaraNanI racanA karI, bhagavAne dhArmika dezanA ApAnA prAra Mbha karyAM. vanapa LanA mukhethI prabhune kevaLajJAna prApta thayAnuM jANIne khalarAma, zrIkRSNa ane samudravijaya vagere yAdavA tathA bIjA uttarAdhyayana sUtra : 3 238 Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yAdavagaNe raivataka parvata upara AvI pahoMcyA. prasaMgavaza 2AjImatI paNa pitAna sakhIyenI sAthe Avela hatI prabhunI dharma dezanAne harSita hRdayathI sahu keI sAMbhaLI rahyA hatA. prabhu taraphathI devAyelI dhamadezanA sAMbhaLIne aneka rAjAo aneka manuSya tathA pracura anAryoe e samaye pratibaddha banIne temanI sAme dIkSA dhAraNa karI lIdhI. keTalIka vyakitaoe prabhunI sAme zrAvaka vratane aMgIkAra karyo. jeTalA pratrajIta thayA hatA emanAmAMthI varadatta Adi aDhAra gaNadhara thayA. emaNe bhagavAne ApelI tripadI dvArA dvAdazAMgInI racanA karI. rathanemie paNa bhagavAnanI pAsethI munidIkSA dhAraNa karI. rAma, kRSNa ane samudravijaya Adi dazAI tathA ugrasena Adi yAdava ane rAjImatI vagere yAdava kanyAo prabhunI dharmadezanA sAMbhaLIne dvArakA pAchA pharI gayA. vihAra karatAM karatAM bhagavAna neminAtha jayAre dvArakAM pahecyA samaye emano dharmadezanA sAMbhaLIne rAjImatIe sAtaso sakhInI sAthe bhagavA nane samakSa dIkSA dhAraNa karI lIdhI. sUtrakAra have e vAtanuM varNana kare che. "jhAjhA' ityAdi ! anvayArtha-vada-catha prabhu neminAtha bhagavAnanI dharmadezanAne sAMbhaLyA pachI SimaMtA-vRtiSati dharyane dhAraNa karanAra tathA vANiyA-cakitA dharmane aMgIkAra karavAnA adhyavasAyava nI sA sA e rAjamatIe mamarainirma-amarasaMktimAna bhamarAnA jevA kALA tathA zaBUTSaNAdiu- UTsanimAna suMdara rIte oLAyelA lAMbA je-jerAna kezenuM sAva suMvarUkAmeva sUti pitAnA hAthathI ja lAMcana karyuM. 30 AnA pachI je thayuM tene kahevAmAM Ave che.--"vAkuvo' ItyAdi ! anvayArtha-sura vivighaMza ninidrA pitAnA ja hAthathI pitAnA kezonuM luMcana karanAra tathA potAnI indriyane jeNe vazamAM karI lIdhela che evI zaM-tA e sALI rAmatIne vAyuvA maLa-vAyuvaca maLati vAsudeva tathA ugrasena vageree kahyuM ke, Hom- he putrI ! ghora saMsAra - ghoraM saMsArasAnA bhayaMkara evA A caturgatirUpa saMsAra samudrane tame Taca tAM-caMduI zIgha pAra kara-arthAta mukita prApta karo 31 pachI rAjImatIe zuM karyuM? Ane kahe che--"" ItyAdi ! anvayAtha--vaphA satI-punitA vatI dIkSA laIne mulattara guNonuM pari pAlana karavAmAM atizaya sAvadhAna ane davA-dakatA upAMga sahita saghaLA aMgonuM abhyAsathI viziSTa jJAna prApta karanAra T-HT e sa daMtaMtra dvArakAmAM vasavAM ricAM -1 nanuM caitra potAnI bahene temaja anya sakhIjanone ghAvI-AtrAnA dIkSA dhAraNa karAvI jenI saMkhya sAta 700nI hatI. 3rA uttarAdhyayana sUtra : 3 239 Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A pachI zu thayuM tane kahe che. --"ni"i ityAdi ! anvayA - eka samayanI vAta che ke, rAjImatI bhagavAna ariSTanemine vaMdanA karavA mATe nidhi revayaMnatI-divata yAntI raivataka paryaMta upara jai rahela hatI. e samaye aMtarA-bantA rastAmAM te trAmeLoTTA-vaiMLADho varasAda AvavAthI tenAM saghaLAM kavaDAM bhIMjAI gayAM. AthI vAseNa-varSati varasAdamAM sAmA te layaNassa aMtA adhavArammi ThiyA-layanasya aMtaH andhakare sthitaaraivataka patamAM paheAMcIne eka guphAnI aMdara jai aMdhArAmAM zakAI gaI 533aa e zukAmAM jaine rAjImatIe zuM karyuM ?tene kahe che----'vIvArUM'' ityAdi ! anvayA--guphAmAM pahAMcIne aMdhArAMmAM rAjImatIe peAtAnAM sArUMcItra zATikA Adi vasrone visAyaMti-vinAyanti kADhI sukAvavA lAgI. gadA nAyA-yathA nAtA A samaye te bilakula nagna avasthAvALI banI gayela hatI. rUtti-ti rAjula pAtAnAM bhaMjAyelAM vastrone sukavavA ane svastha thavA je guphAmAM gai hatI e samaye eja guphAnI aMdaranA eka bhAgamAM kAtsaga mAM thanemIcanemiH rathanemi beThela hatA teNe ra jIlane tadna nagnaavasthAmAM pAliyAraSTrA joine macitto:-manna cittaH anucita saMyamathI vicalita banI gayuM. pA-kSAt pachI jarA svastha thatAM rajule paNa rathanemine tyAM joye. bhAvA --rAjule e guphAmAM praveza karIne petAnA zATikAdika bhInnayelAM saghaLAM vasrote mukAvyAM. zarIra uparanAM bhIjAyelAM e vastrona sukavavA nimitta alaga karatAM 2.jIvanuM zarIra tadana nagna banI gayuM. A guphAmA karyeAsa mATe pahelAMthIja racanemi beThela hatA. aMdhakAra hAvAthI rAjulanI dRSTimAM A sthaLe thami beThela che" e dekhI zakayu nahIM. kADhyuMke, ajavAsamAMthI aMdhakAravALA sthaLamAM jatAM tyAM kAI vastu paDelI hAya te te joI zakAtI nathI. gheADA svastha thayA pachI dhIre dhIre ajavAsanA AbhAsa dUra thatAM dekhAva lAge che. AvIja sthiti rAmbulanA mATe pazu khanelI. tyAM thADA samaya vyatIta thatAM rathanemi upara tenI dRSTi paDI. pahelAM rAjulane e sthaLe thami rAkAyela che evI jo khabara hota te athavA te guphAmAM gayA pachI paNa tenI dRSTi thanemi upara paDI hota teA e guphAmAM ubhata paNa nahIM'. je pramANe varasAdanA sa`bhramathI bIjI sAdhvIe alaga alaga sthaLeAmAM jaIne rokAI gayela hatI eja pramANe rAjula paNa emanI mAphaka evA ekAdA sthAnamAM jaine zakAi jAta. 345 raanemi dekhAyA pachI rAjImatIe zuM karyu tene kahe che. "sIyA" ityAdi ! anvayA--jJAsA e rAjImatI ta AMte-taMtra pakSAnte guphArUpI ekAnta sthAnamAM sUrya saMgarya--je saMyam te rathanemi sayatane kuMdA beThelA. bleina uttarAdhyayana sUtra : 3 240 Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pILA-sItA rAjImati khUba DarI gaI ane teNe teja vakhate vAdAdi saMm - vAdAM saMzo vA pitAne banne hAthathI pitAnA zarIrane DhAkI khUbaja sakeca anubhavatI vanALI-vevamA kaMpavA lAgI ane saMkaDAIne nilIva-nipAta besI gaI rUpA A pachI je banyuM tene kahe che-"gaDha no ItyAdi ! anvayArtha-gada-vatha e pachI samudavanavaMja-samudraNArUnA samudra vijayanA ajAta e jAgag-rAnaputra rAjaputra rathanemi saMya paNa mIcaMmItA trasta ane jayaM-kavitAma kaMpAyamAna sAthI jamatIne - joIne rUma vamurA-rUma vAcamuvAhAta emane A prakAre kahyuM. 36 " ga' ityAdi. anvayArtha--ma-make he bhadre ! ga mI -ramI huM rathanemI chuM sure nAmANini-pu rAmiiA he suMdara rUpavALI ane madhura bolavA vALI ma mAra-nAM mana mane have tame pati svarUpa samajIne aMgIkAra kare. jethI surajU-jutajU he zobhanAMgI te-tamane cA-utA jIvana nirvAha saMbaMdhI kaI prakAranuM kaSTa na visara madithati thaze nahIM. 3chA "di' ityAdi ! anvayArtha---he suMdari! di-di A moi nijo-majAna muMjavaNI ApaNe bane viSaya bhegone bhegavIe. juo ju-vahu nizcayathI kALui suda -nAgaNa mA A manuSyabhava atyaMta durlabha che. to pachI-tata te pachI ApaNe muttamoLI-vumoLa ApaNe bane nirikSAno-nanamA cariNA chokta mArga-cAritra lakSaNarUpa mokSamArganuM sevana karIzuM. 38 rathaneminAM A prakAranA vacana sAMbhaLIne rAjImatIe je kahyuM tene kahe che.r" ItyAdi ! * anvayAtha--rAma-nAnInI rAmatI sAdhvIe maguno pAra mAnaghoghA pati jyAre e jayu ke, strI parISahathI parAjIta thaIne rathanemine utsAha saMyama taraphathI pharI gayela che tyAre te saMyamabhraSTa ta ranefi-ane te rathanemine viddhA joIne ramatA-masaMgratA bhayarahita banI gaI. arthAta pitAnA AtmAnA vilAsathI zIlanuM rakSaNa karavA mATe dara manavALI banI gaI. te samaye teNe tanya-e guphAmAM aSA saMpanmAnaM saMboti pitAnA zarIrane vastrathI DhAMkI lodhuM. 3lA e pachI zuM banyuM te kahe che-ya "asa" ItyAdi ! anvayArtha--gAM-vaLa tenA pachI pitAnA zarIrane vastrathI DhAMkI lIdhA pachI niyama dizAniyama IzitA dravya, kSetra, kALa ane bhAvanA anusAra uttarAdhyayana sUtra : 3 241 Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhigraha grahaNa karavA rUpa niyamamAM tathA prANAtipAta Adi viramaNarUpa vatemAM sArI rAte thIra banela sA-sA te sAdhvI rAmatIe nADuM jIruM vartamAna tarka vA-nA juruM kazI kSatti ta vati pitAnA mAtRpakSI jAtinI, pitRpakSarUpa kuLanI ane cAritrarUpa zIlanI rakSA karatAM karatAM saMyamathI calAyamAna banela rathanemine A prakAre kahyuM. 540 rAjImatIe zuM kahayu te kahe che.--"patti" ityAdi ! anvayArtha--he rathanemi ! La resamo -parivaijanA:sa bhale tame rUpamAM kuberanA jevA he, brija no trasena nA lalitakaLAothI naLabara jevA paNa che tathA vadhu te zuM karyuM 7 4 riA-sAkSAta gidaH sAkSAta Indra jevA che. tadavi-tathA te paNa te jarUchAmi-te jarUchAmi huM tamane cAhatI nathI. 41 vadhumAM paNa -"gvava" ItyAdi ! anvayArthI--cane TrA vAyA-rAjapara je jAtA agatpana kuLamAM utpanna thayelA nAga vaMci-rjita jAjvalyamAna dhUma-dhUmagNa dhUmarUpa davAvALI evI rAzi-dura duSaveza jo-kAtipa6 agnimAM jIvava8pddhati praveza karI jAya iM. paraMtu vAtamo ne chatti-vatti mauna rUcharita okelA jhaherane cUkatA nathI. bhAvArtha-nAga be prakAranA hoya che eka gadhana ane bIjA agadhana je maMtra dikanA prayogathI pite ekalA jhaherane cUlI le che te gaMdhana che. tathA agattvanI e nAga hoya che je pote okelA jhaherane pAchuM cUsatA nathI. cAhe te agnimAM baLIne bhale marI jAya paraMtu ekaluM jhahera pAchuM cUsavuM e emane mATe zakaya nathI hatuM A prakAranA dRSTAMta dvArA rAjula - mine kahI rahI che ke, tiryaMconI evI hAlata che te tame zA mATe ekelA viSayone pharIthI cUsavAnA saMkalpathI enAthI paNa nIce utaravA cAhe che. tame pahelAM pravacananA tane sArI rIte samajIne nisAra jANyA pachI A viSayeno parityAga karI dIdhuM che. have pAchuM okeluM cATavAnI abhilASA zA mATe karI rahyA che ? tijharA pharI paNa--"jijI'' ItyAdi ! anvayA-nI varAWAmina saMyama athavA kItinI kAmanA vALA he rathanemi! te pirazu-te vistu tamane dhikakAra che. jo taM- jam je tuM navi ri-jarita jAti asaMyamita jIvananA sukhanA nimitte varta-sattA bhagavAna neminAtha dva tyAgavAmAM Avela hevAthI ulaTI jevI mane gA-gad sevana karavAnI tame kisipi cAhanA karI rahyA che A rIte jIvavA karatA je-te tamArUM mai -mara : marI javuM ja uttama che. te jamI ? ahIM akArane prakSepa karavAthI baoNDazAmina evuM pada banI jAya che. tyAre asaMyama ane apayazanI kAmanA karavAvALA evA tane dhikAra che. e artha thai jAya che. athavA "te Ane bIjI vibhaktinA sthAna upara na mAMnatA chaThThI vibhakitanA sthAna upara ja rAkhavAmAM Ave te "te has" uttarAdhyayana sUtra : 3 24ra Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e saMbaMdha lagAvavuM joIe ahIM "nAne adhyAhAra he vAthI "tArA A purUSArthane dhikakAra che" e asaMgata thaze. athavA "mana" he kAmI e mahAtmA dhanya che je tIvra tapa ane saMyama vratanA paripAlaka che tArA A yazane dhikakAra che. athavA-mane joIne tArAmAM A prakAranI dRSTA jAgI e tArA pApane dhikakAra che bhAvArtha-rAjule vadhAre kAMI paNa na kahetAM rathanemine phakata eTaluM ja kahyuM ke, tame kAMIka te khyAla karo. kayA pada upara tame birAjI rahyA che ane zuM karavAnI abhilASA karI rahyA che. AthI tamArI ane sAdhu samAjanI keTalI badanAmI thaze. ulaTIne thATavAnI apekSA karatAM te maraNuja ghaNuM uttama che. 43 - "bahuM ja manarAvara" ityAdi ! anvayArtha--he rathanemi gaduM-cahyuM huM mArA maunanA bhegarAjanI pautrI tathA ugrasenanI putrI chuM. ane sugaMa tame caMpatti gaNadhAvRtti aMdhaka vRSNinA pautra ane samudravijayanA putra che. A rIte huM ane tame bane kulIna chIye. AthI dhana-dhana gandhana sarSanI mAphaka keluM cATanAra mA mo-nA mA na banavuM joIe. paraMtu he rathanemi! nido-namratA viSayAdikathI saMpUrNa nilepa banIne saMrakSaNa-saMyama anadhara evA sukhanA sAdhanabhUta evA niravadya kriyAnuSThAnarUpa saMyamanuM vAva pAlana kare. bhAvArtha-rAjule kahyuM ke, he rathanemi ! huM ane tame bane kulIna chIye. gandhana sarSanI mAphaka kelAne pharIthI aMgIkAra karavAvALA nathI. A mATe huM tamane A vAta kahuM chuM ke, tamo gabdhana sapanA jevA na banatAM agadhana sapanA jevA bane. ane saMyamane prANanA bhoge nibhAvavA mATe tatpara rahe 4 kA spha te jAdiNi ItyAdi ! anvayArtha-he rathanemi ! ghara tai nA nA nAoi chiti-rivaM cAra pAka nArI je tame je je nArIne joze ane tenA mAM mAM #Adi-ma wafa bhoganI abhilASA karaze te vAgara diyag1 mariNivAta pharaphara citAtmA mafiSyati gayuthI sadA kaMpAyamAna evI haDa nAmanI nimULa vanaspatinI mAphaka athavA zevALanI mAphaka caMcaLa svabhAvanA banI jaze. tAtparya AnuM e che ke, janma, jarA ane maraNa janya A jagatarUpI khADAmAM 102 paryaTanarUpa dukhaparamparAnA vinAzaka, saMyamagu thI vacalita banI tame A apAra saMsArarUpa paribhramaNamAM viSayavAsanArUpa vAyuthI kaMpAyamAna cittavALA thavAthI zAMtine prApta karI zakavAnA nathI. pApA A mATe--"jovo ' ityAdi anvayArtha--te rathanemi ! nadI-yA jema navA aMdAje vI-pUjA Aipa vA vetana laIne bIjAnI gAyonuM pAlana karanAra evA zevALa athavA vetana laIne bIjAonA bhADenI rakSA karanAra bhanDapALa taLAAikSarota mULAnI Aya temaja bhADenA adhikArI banI zakatA nathI - tevI uttarAdhyayana sUtra : 3 243 Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zate taMvi-svamapi tame 55 sAmaNNassa aNissaro bhavissasi-zrAmaNyasya anIzvaraH maviSyati sAdhupaNAnA adhikArI rahI zakaze nahIM. bhAvArtha-vetanathI kAma karanAra vyakita je prakAre mAlikanA dravyanA adhikArI banI zakatA nathI. te ja pramANe zramaNa vezane dhAraNa karavA chatAM paNa tame bheganA abhilASI hevAnA kAraNe grAmaya phaLanI prAptithI tenA adhikArI banI zakavAnA nathI. 46 - A prakAranAM rAmatInAM vacanane sAMbhaLIne rathanemie je karyuM tene kahe che"jI" ItyAdi! anvayArtha..to e rathanemi tIre saMjayA-ttaracAra saMtiya rAmatI sAdhvInA sumArirtha ghA -bhumASita vana sutrA vairAgyarUpa sArathI garbhita thavAnA kAraNe A prakAranAM suMdara evAM vacanane sAMbhaLIne saMkuLi- zana aMkuzathI nA badA- nAthI hAthInI mAphaka dhamma saMvArUgo-va saMtavAta: cAritra dharma mAM saMsthita thaI gayA. hAthInI kathA A prakAranI che-- koI eka rAjA hatA, teNe kaI nUpura paMDitanuM vRttAMta vAMcyuM vAMcIne te kodhita banI gaye. kodhita banatAM ja teNe rANI, mahAvata tathA hAthIne mAravAne vicAra karI lIdho. hAthI, rANI tathA mahAvatane eka girizcaMga eTale ke, pahADanA zikhara upara caDAvIne mahAvatane hukama karyo ke, A hAthIne ahIMthI dhakelI do. mahAvate hAthIne tyAMthI dhakelavAnI ceSTA karI tyAre hAthI pitAnA traNa pagone uMcA karI eka pagathI ubho thaI gaye. na rajanee rAjAnA A prakAranA akRtyane jANyuM tyAre temaNe AvIne rAjAne kahyuM- mahArAja A zuM karAvI rahyA che ? cintAmaNI jevA na maLI zake tevA hAthIne zA mATe magAvI rahyA che? nagarajanonI vAta sAMbhaLIne rAjAe mahAvatane kahyuM ke, hAthIne pAchA pheravI le. rAjanA A prakAranAM vacana sAMbhaLIne mahAvate kahyuM ke, je Apa raNane ane mane abhaya vacana Apo to huM hAthIne pAcho pheravI lauM rAjAe abhayanuM vacana ApyuM. eTale mahAvate dhIre dhIre aMkuzathI hAthIne pAchA pheravI lIdho. AthI hAthI ThIka mAge upara AvI gaye. AvI rIte rAjImatie cAritrathI patita thavAnI bhAvanAvALA rathanemine ahitakAraka mArgathI dhIre dhIre pitAnA vacanarUpI aMkuzathI pheravIne tene cAritrarUpa dhama mArga upara lagAvI dIdha. 147nA A pachI rathanemie zuM karyuM te kahe che -"HTg" ityAdi ! anvayArtha--mAnujo vayag intto-manorcta jIta thataH manathI gupta vacanathI gupta ane kAyAthI gupta arthAt traNa gupti sahita riddhi-nirika jItendriya rathanemie do-daDhavatA temAM daDha banIne niva-nAjhIva jIvana paryata nAmau-AmA cAritranuM nira-nibae nizcala manathI se-garbhAkSIta pAlana karyuM. 48 have sUtrakAra rathanemi tathA rAjImatI e bannenA viSayamAM kahe che--" ja ItyAdi! anvayArtha--ta-3 nabaLA mananA mANasethI karavAmAM azakya tavaMta tapane varittAvA sevana karIne e vi-dvAri rAmatI ane rathanemi A banne jaNA kamazaH jevI bAbA-niau nA kevalajJAnane prApta thayA. pachIthI satra janma vattA- jAma sacivA aghAtiyA vedanIya Ayu nAma uttarAdhyayana sUtra : 3 244 Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane zetra A cAra avaziSTa karmone khapAvIne attara siddhi pattA-caMnattamariddhi nA sarvotkRSTa mukita rUpa siddhi gatine prApta thayAM. rAmatI ane ratha neminI kula Ayu navasone eka varasanI hatI. AmAM A banne e 400 cAra varSa te gRhastha paryAyamAM vyatIta karyA. eka varSa chadmastha avasthAmAM gayuM tathA 500 pAMca varSa kevaLI paryAyamAM samApta karyA. pAlA have adhyayanane upasaMhAra karatAM sUtrakAra kahe che- "i" ItyAdi ! anvayArtha-saMhAsaMdA samyagabodhi viziSTa-he pAdeya jJAna saMpanna tathA riNA-vaMhitA viSagomAM pravRtti karavAnA dene jANanAra tathA parivAparivala AgamanA marmane jANanAra tathA cAritra pariNAmenA ArAdhaka sAdhujana vi-gva A prakArathI kRti-vatti kare che ke, bA-thA jema pura Uttano- puraSottama e purUSottama rathanemie karela che. arthAta- je prakAre ratha nemi bhegethIvirakta banyA eja prakAre saMbaddha Adi vizeSaNethI viziSTa sAdhujana paNa koI paNa prakArathI bhegenI tarapha rUcI jAgava chatAM paNa momAsu viniyaetamo: vinine te bhegothI, manojJa zabdAdika viSayothI aliptaja rahe che. A saMbuddha Adi vizeSaNothI sUtrakAre evuM sUcita karela che ke, je saMbuddha Adi vizeSaNa viziSTa sAdhujana hoya che te ja potAnA bhagna pariNAmane pharIthI saMyama mamAM sthira karI zake che. je evA nathI te tevuM karI zakatA nathI. "tti veka rUti vrarIri A padene artha agAu karI devAyela che. 50mA have ahIM neminAtha prabhunA bAkInA caritrane kahevAmAM Ave che te A prakAranuM che-- prabhu neminAtha bhUmaMDaLa upara vihAra karatAM karatAM bhavyarUpa kamaLAne sUryanA mAphaka khUba vikasita karyA. uttama kSamA Adi dasa prakAranA dharmane upadeza Ape. pitAnA vihArathI dasa dizAone pavitra karI. prabhu zaMkha, cakra, Adi lakSaNonA dhAraNa karanAra hatA. temanA zarIranI kAMti meghanI prabhAnA jevI nIlaraMgI hatI. zarIranI uMcAI dasa dhanuSanI hatI. bhagavAnane aDhAra hajAra sAdhu hatA. ca lIsa hajAra sAdhvIo hatI. eka lAkha ane ogaNotera hajAra navaso ne navANu zrAvaka hatA. traNa lAkha ane chatrIsa hajAra zrAvikAo hatI. kevaLajJAna prApta karIne prabhue A bhUmaMDaLa upara sAta varSamAM phakta cepana divasa ochA vihAra karyo. aMtamAM raivataka parvata upara padhArIne pAMcaso 500 sAdhuonI sAthe eka mAsanuM anazana uttarAdhyayana sUtra : 3 245 Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karIne A vinazvara zarIranA parityAga karyAM ane siddhipadane prApta karyuM.. bhagavAna jyAre mekSamAM padhAryA tyAre saghaLA Indroe jayajaya zabda karyAM. A pramANe prabhue eka hajAra varSanI peAtAnI saghaLI Ayune samApta karIne siddhipadanA lAbha kayA. bhagavAnanA bIjA bhAInuM nAma thanemi trIjA bhAinuM nAma satyanemi ane cAthA bhAInuM nAma dRDhanemi hatuM. e traNe bhAie paNa mukitane pAmyA che. A pramANe bhagavAna ariSTaneminuM caritra che. uttarAdhyayana sUtranA bAvIsamA adhyayananA anuvAda saMpUrNa thayA. // 22 // - tevIsavAM aghyayana aura pAzvanAtha ke caritra kA nirUpaNa tevIsamA adhyayananA prAraMbha rathama nAmanuM khavIsamuM adhyayana saMpUrNa thayu che. have phezIgautamIya nAmanA A tevIsamA adhyayananI zarUAta thAya che. bAvIsamA adhyayananI sAthe A adhyayananA sabaMdha A prakArathI che-pUrva adhyayanamAM e va ta kahevAmAM Avela che ke, jo kAi prakAre sAdhune peAtAnA cAritrathI arUcI, mAnasika viplava thaI jAya tA paNa teNe rathaneminI mAphaka dharmomAM zraddhA dhAraNa karavI joie. have A adhyayanamA e batAvavAmA Avaze ke, bIjAonA manamAM paNa udabhavela manA viplava kezI gautamanI mAphaka dUra karavA joie. A sabadhane laine prAraMbha kara vAmAM Avela A adhyayananuM A prathama sUtra che. Ine" ityAdi anvayAtha-nine-bina rAgadveSa upara vijaya prApta karanAra pAse'tta nAmeLapArzvati nAnA pArzvanAtha e nAmathI prasiddha nAine-nina; jIna bhagavAna hatA. teo adA-kAn tIthaMkara padanA dhAraka hatA. ro" pUchu-ho trayapUnitaH traNa leAkathI pUjAtA hatA, saMghuddhA--saMghudrAmA svayaM buddha hatA saghaLA sajjU -savaeNjJa: trikALadazI padArthAne ekasAthe jANanAra hatA. tathA patithyodharmata thera: bhavAbdhithI taravAnA hetu hovAthI dharUpa tInA pravartaka hatA. e pArzvanAtha prabhunA dasa bhavAmAMthI prathama bhava mabhUtinA vRttAMta A prakAranA che-- A bharatakSetramAM saghaLI zaiAbhAnA dhAma tathA lIrUpI lalanAnA lAma kalAgRha eka pAtanapura nAmanu gAma hatuM, tyAM araviMda nAmanA rAjA rAjaya karatA uttarAdhyayana sUtra : 3 246 Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hatA. je ghaNA ja dharmomA hatA. emanuM mana sadAnA mATe bhramarAnI mAphaka sarvaijJa dvArA pratipAdita dharUpI araviMdanA makaraMdanuM pAna karavA tarapha ghaNuM ja kheMcAyeluM rahyA karatuM hatuM. saghaLA guNeAthI e alaMkRta hatA cavidha sainya jemanI sevAmAM hatuM. emane eka purahita hatA. jenuM nAma vizvabhUti hatu. te saghaLA cAstrAne jANanAra tathA jInadhamamAM zraddhAvALA hatA. purahitanI dharma patnInu nAma anuddharA hatuM. te pita sevA karavAmAM catura hatI. tene kamaTha ane marUbhUti nAmanA be putra hatA. kamaThanI patnInuM nAma varUNA hatu. ane matinI patnInu nAma vasuMdharA hatu.. vizvabhUtIe jayAre pAtAnA khanne putrAne gRhasthAzramane mejo uThAvavAmAM ceAgya jANyA tyAre teNe peAtAnA uparanA gRhasthAzramanA saghaLe bhAra peAtAnA banne putrAnA kAMdha upara nAkhIne pAte pUNya kArya mAM lavalIna khanI gayA. keTalAka samaya bAda purahita marIne devaleAkamAM devapaNe utpanna thayA. tathA emanI patnI ke jenuM nAma anuddharA hatuM te paNa pUNyakArya karavAnA kAraNe marIne svargaleAkamAM gai rAjAe vizvabhUtinu purohita pada tenA meTA putra kamaThane ApyuM. enA nAneA bhAi je marUbhUtikumAra hatA te manamAM saMyamanI abhilASA dhAraNa karIne nira'tara dharmAMka'mAM lavalIna khanI samaya vitAvatA hateA. tenu citta viSaya sevananA tajja na hatuM. eka divasanI vAta che ke, kamaTha peAtAnA nAnA bhAInI patnI vasudharA ke je peAtAnA su Mdara evA rUpane kAraNe ritane paNa lajjIta karatI hatI te sarvAMga suMdara yuvatI hatI tene joIne kamaTha calitacitta banI gayA. vasudharAmAM AsaRcitta thaIne teNe peAtAnI lajjAnA khAnAne utArIne pheMkI dIdhuM. parastrI lapaTemAM svabhAvata: AvA rAga hoya che. ke lajjA jevI suMdara cIja emanI pAse jovAmAM AvatI nathI. vasudharA ane peAtAnA patinA duSkRtyanI pUrepUrI hakIkata kamaThanI strI vaDDAne maLatAM teNe e bannenA guptapremanI kahANIne potAnA dera marUbhUti pAse raju karI dIdhI. peAtAnI bhAbhInAM vacanane sAMbhaLIne marUbhUtie A vAtane peAtAnI sagI AMkhathI jovAnA abhiprAyathI kamaThanI pAse pahecyA. ane jaIne kahevA lAgyuM ke, meTAbhAI huM bIje gAma javA icchuM chuM. jethI tamArI pAse AjJA levA AvyA chu jethI Apa AjJA Ape karmaThe madbhutine javAnI AjJA ApI. marUbhUti kamaThanI rajA maLatAM ja tyAMthI bahAragAma cAlI nIkaLyA. thADe dUra jaIne te bhIkhArInA veza dhAraNa karIne temaja peAtAnA avAjane paNa pheravIne rAtrInA samaye peAtAne ghera AvI sAva aNujANu evI rIte kamaThane kahyuM ke gRhapati ! Tha'DIthI khUbaja akaLAyelA evo huM... vaTemArgu chuM ane ghaNe dUrathI AvatA hAvAthI dhaNeA ja thAkI gayA chuM jethI ahI` zakAvA mAguM chuM' te Apa mane a pate tyA zakAI zakuM e khAtara sthaLa ApI zake che ? ane jagyA paNa evI Ape ke, jyAM mane ThaMDaDIne trAsa legavavA na paDe. bhIkhArInI vAta sAMbhaLIne kamaThe kahyuM ke, he bhikSuka tame ahIM mArI pAse A gharamAM rokAva. marUbhUti tenI AjJA meLavIne tyAM kAI gayA ane dhavAnu mahAnuM karIne tyAM suI gayA. pahelAnI mAphaka kamaTha ane vasundhrarA marUbhUti bahA javA uttarAdhyayana sUtra : 3 247 Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ragAma gayela che A khyAlathI taddana bephIkara banIne durAcAranuM sevana karavAmAM pravRtta banI gayAM e bannenA duSTAcArane pAtAnI AMkhethI joIne marUbhUti prAtaHkALa thatAM ja tyAMthI nIkaLIne rAjA araviMdanI pAse paheAMcyA ane tyA jaIne teNe potAnI patnI tathA peAtAnA meTAlAi kamaThanA durAcAranI saghaLI vAta tene kahI sabhaLAvI. rAjAe durAcAranI vAta sAMbhaLIne ghaNA ja asesa jAhera karyA ane turataja rAjAe rAja purUSAne e lAvIne evI AjJA ApI ke, tAtkAlIka aparAdhI kamanuM mAthuM muMDAvI tathA tenA gaLAmAM cAmaDAnA joDAnI mALA paherAvIne maLamUtrathI tenA zarIrane lI pAvIne tene nagarathI bahAra kADhI mUkeA. A prakAre jyAre tene nagarathI bahAra kADhI mUkavAmAM Ave tyAre tene gadheDA upara besADIne gAma vaccethI bahAra kADhavA. tenA gaLAmAM joDAonI je mALA paherAvavAmAM Ave tenI vacamAM vacamAM mATInA zarArA parAvavA temaja tene zaheranI bahAra A rIte gadheDA upara besADIne kADhavAmAM Ave tyAre DImaDIma vAjA vagADIne tenA anAcArane leAkeA samakSa jAhera kara vAmA Ave. A pramANe AkhA nagaramAM cAre tarapha tene pheravavAmAM Ave. rALanI A prakAranI AjJA maLatAM rAjapurUSoe rAjaAjJA anusAra karIne e durAcArI kamaTha pure hitane nagarathI bahAra karI dIdhA. A pramANe maraNa) paNa ati bhayaMkara evA apamAna pAmavAthI e kamaThanA manamAM tIvra vairAgyabhAva jAgrata thai gayA. AthI te vanamAM cAlyA gayA tyAM teNe tapasanA vazamAM rahIne khUba ja zraddhApUrvaka tapa tapavAnA prAraMbha karI dIdhA A tarapha marUbhUtie jyAre kamaDhanA AvA prakAranI duHsaha viMTabanA joi tyAre tenuM aMtaHkaraNa padma tta pI ukaLI uThyuM. ane te manAmana vicAravA lAgyA ke, mane dhikkAra che, mAM me mArUM gRhadri rAjA pAse jAhera karIne A prakAranI ArpAtta ubhI karela che. moTAbhAinI AvI durdazAnuM kAraNa huM ja chuM. mArI A prakAranI mUkha`tAnA kAraNe Aje mArA hAthe mArU ghara ujaDa banela che. sAcuM che nItikAronuM e kahavuM che ke, "potAnA dharanuM chidra kAI paNa bhAge kAMca pragaTa na karavu joIe "meM A nIti vacananuM zA mATe ullaMghana karyu ? rASanA AveSamAM AvI jaine meM gharanA ane bahArane kAMi paNa vicAra na karyAM, AthI mArI bhalAi te have emAM ja rahI che ke, huM moTAbhAInA pagamAM paDIne mArA A aparAdhanI kSamA yAcanA karU'. emanA caraNAmAM paDIne mArA aparAdhanI kSamA mAguM ane temane pharI pAchA gharamAM laI AvuM. A prakAranAM vicAra karIne marUbhUti te samaye gharathI nIkaLIne vanamAM gaye. tyAM paheAMcIne teNe ghaNA ja premathI bhAinA caraNAmAM namana karyuM' namana karatAM ja dubuddhithI bharelA evA e kamaThanA cittamAM peAtAnI thayela durdazAnA citAra jAgRta banyA ane AthI kAI prakAranA vicAra na karatAM eka pattharanI zIlA upADIne tenA mAthA upara jhIMkI. kamaThe dvArA mastaka upara thayelA zIlAnA prahArathI marUbhUtinuM mastaka chuMdAI gayuM ane e prahAranA kAraNe Ata dhyAnathI marIne vidhyAcaLa parvata upara hAthInI paryAyamAM utpanna thayA. A marUbhUtinA prathama jIva thayA, uttarAdhyayana sUtra : 3 248 Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIje bhava hAthIne A pramANe che.- marUbhUti AdhyAnanA prabhAvathI vidhyAcaLa parvata upara yUtha adhipati hAthInI paryAyamAM utpanna thaye A samayanI ja A vAta che ke, araviMda rAjAne vairAgyane raMga lAgI rahyo hate e vAta A prakAranI che-- zarada rUtumAM araviMda rAjA pitAnI striyonI sAthe pitAnA rAjabhavananA uparanI agAsI upara besIne AnaMda anubhava karI rahela hatuM te samaye teNe vIjaLInA camakArA sa the garjanA karatA meghane cA Avate je. DI ja vAra pachI jyAre temaNe pharI AkAza tarapha joyuM te IdradhanuSyathI dedIpyamAna evuM meghanuM Agamana temanI daSTie na paDayuM. A pramANe joyA pachI enA dilamAM ekAeka prakAza jAgI uThe. ane te mane gata vicAravA lAgyuM ke, meM thoDI ja vAramAM pahelAM meghanI je ghaTa caDhelI joyela hatI te keTalI cittane AkarSaNa karanAra hatI. jaLamAM je pramANe telanuM nAnuM sarakhuM TIpuM phelAIne moTuM dekhAya che. A pramANe megha paNa AkAzamAM phelAIne kevuM AkarSaNa jamAvI rahela hatuM. paraMtu vAyuthI enuM A prakAranuM suMdara rUpa sahana na thayuM jethI pitAnA jhapATAthI bhAgyahIna purUSanI IcchA je pramANe chinnabhinna ja thavA sarajAya che te pramANe akALe ja tene chinnabhinna karI dIdhA. AthI e vAta siddha thAya che ke, je prakAre jotajotAmAM e megha vilIna thaI gayA. eja rIte saMsAranA saghaLA padArtha paNa jotajotAmAM naSTa thaI janArA che. AthI melanA abhilASIe enAmAM jarApaNa anurAga rAkhavo na joIe emAM anurAga rAkhanArA ajJAnI che. A prakAranI vicAradhArAe araviMda rAjanA jIvanane tAtkAla ja badalI nAkhyuM. teNe potAnA putrane rAjagAdI upara sthApita karI vairAgya bhAvanI jAtithI ane jAtismaraNa jJAnathI prasanaguptAcAryanI pAse jaIne bhagavatI dIkSA dhAraNa karI lIdhI. dIkSA dhAraNa karyA pachI kramazaH te gItArtha paNa banI gayA ane avadhijJAnane prApta karyuM. eka samayanI vAta che ke, jyAre te gurU mahArAjanI AjJA laIne ekAkI rAmAnugrAma vicaratAM vicaratAM marUbhUtine jIva e hAthI je vanamAM rahete hato tyAM pahoMcyA. madhyAhaMkALa hovAne kAraNe eka vRkSanI zItaLa chAyA nIce bIrAjamAna thayA. A samaye eka sAthe tyAM temanI pAse Avyo. ene adhipati hata sAgaradatta zeTha. e sAthe munirAjane namana karI eka bAju besI gayo. e samaye hAthaNIonA vRMda sAthe marUbhUtine jIva e hAthI paNa tyAM jaLakrIDA karavA mATe taLAvanI pAse AvI pahoMcyA, tyAM teNe pitAnI IcchA anusAra jaLakrIDA karI ane manamAnyuM jaLa paNa pIdhuM. pachI hAthaNIthI gherAyela e hAthI pANImAMthI nIkaLIne bahAra AvyuM. bahAra nIka. LatAM teNe pitAnI daSTi uMcI karI ane cAre tarapha javA mAMDayuM tyAre tenI najara vRkSanI nIce beThelA sAtha upara paDI. sAthane jotAM ja ekAeka tenAmAM krodha utpanna thayA ane krodhathI AMdhaLe banela e hAthI yamarAjanI mAphaka ekadan enA upara tUTI paDavA ghaNA ja vegathI tenA tarapha deDa. hAthIne vikarALarUpa karI potAnA tarapha de Avate joIne sArthanA mANase potAnA jIvane bacAvavA ahIMtahIM nAsI chuTayA. jyAre ara. uttarAdhyayana sUtra : 3 249 Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vida munIrAja te kAryotsarga dhAraNa karIne besI gayA. munirAje avadhijJAna dvArA e jANI lIdhuM hatuM ke, A marUbhUtine jIva che ane badhAne egya che. hAthI doDato deDate munirAjanI pAse AvI pahocyA tyAre munirAjane sthira joIne tene phodha zAMta thaI gayo ane te sthirabhAvathI munirAjanI sAme AvI ubhuM rahI gayo, hAthIe krodhane tyAgI dIdhA che ane sthira thaIne ubhela che te jANIne munirAje kAyotsargane pAra karI e hAthInI bhalAInA mATe A pramANe kahyuM- he gajarAja ! zuM tame tamArA marUbhUtinA bhavane ane mane araviMda rAjAne bhUlI gayA che? temaja pUrvabhavamAM grahaNa karela zrAvaka dharmane paNa bhUlI gayA cho? tamene e dhyAnamAM nathI ke, pUrvabhavamAM tame marUbhUti hatA ane huM tamAre rAjA araviMda hato. A prakAre munIrAje jyAre kahyuM tyAre e hAthIne jAtismaraNa jJAna utpanna thaI gayuM. AthI teNe eja samaye pitAnI sUMDhane uMcI karI munirAjane namana karyuM. A pachI munirAje tene jInendra dharmane upadeza Apyo. dharmane upadeza sAMbhaLIne hAthIe teno aMgIka 2 karI lIdhA. ane guNonA sAgara munirAjane namana karIne pachI te pitAnA sthAna upara cAlI gaye. jyAre sAthejane e A prakAranuM adUta draSya joyuM tyAre temanA hRdayamAM paNa dharmabhAvanI jAgRti thaI AvI ane hAthInA cAlI gayA pachI teo munirAjanI pAse AvI pahocyA ane khUbaja bhakitabhAva pUrvaka munirAjanA caraNamAM vaMdana karIne temane pUchayuM-bhagavAna! Apa keNuM chA? Apano zuM dhame che? ApanuM nAma zuM che? munirAje uttaramAM pitAnuM nAma tathA dharma Adi saghaLo vRttAMta karI saMbhaLAvyuM. pachIthI jInendrane dharma ke che e paNa emane samajAvyuM. ane kahyuM ke, A dharma saMpUrNa vizuddha che. A prakArano munirAjane dhArmika upadeza sAMbhaLIne e saghaLA sAthae zrAvaka dharmane aMgIkAra karyo. ane jInendra mArganA anuyAyI banI gayA. munirAjanA upadezathI mArUtino jIva hAthI paNuM muninI mAphaka IryApathathI cAlavA lAge tathA chaTha AdikanAM tapasyA paNa karavA lAgyA. ane pAraNAnA divase sUkAM pAMdaDAM vagereno AhAra karavA mAMDe. jayAre tene tarasa lAgatI tyAre te vanaseMsa AdI janAvara jemAM ALoTatAM evA pANInA khADAomAMthI pANI pII le. A pramANe saghaLA bhegene parityAga karIne te sarva prakAranA zubhAzayavALo banI gaye. bIjI bAju pitAnA bhAI marUbhUtine mArI nAkhavA chatA paNa kamaThane kodha zAnta na thayo. ane e krodhathI baLI rahela e e kamaTha rakhaDI rajaLIne maryo tyAre teno jIva vibhATavI mAM kukakuTa jatInA sarparUpe sarSa paNAthI utpanna thaye. eka divasanI vAta che ke, mArUbhUtane jIva hAthI eja vidhya aTavImAM pharate pharate sUryanA prakhara tApathI trAsa pAmate pANI pIvA mATe taLAvanI pAse pahoMce. hAthIne pANI pIvA taLAvamAM jatAM supe joI lIdhA. A samaye prakhara evA tApane laI taLAvanuM moTA bhAganuM pANI sUkAI gayuM hatuM ane cAre bAju kAdavanA thara jAmI paDela hatA. pANInI tarasathI akaLAI rahela e hAthIe kAdavamAM thaIne pAchu tarapha javA mAMDayuM paraMtu vacceja te kAdavamAM uDe khUtI gaye. A uttarAdhyayana sUtra : 3 250 Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ takano lAbha laI kamaThanA jIva e sape tenA upara tarApa mArIne tenA mAthA upara DaMkha mAryo. sapanA karaDavAthI tenuM jhahera hAthInA sArAe zarIramAM prasarI gayuM. hAthIe potAno maraNu kALa najIka jANuMne samAdhI maraNa dhAraNa karI lIdhuM. ane AhAra pANIne parityAga karI sapanA zaheranI dusaha vedanAne samatA bhAvathI sahana karI ane paMca namaskAra maMtra jApa karatAM karatAM teNe pitAnA prANanuM visarjana karyuM. AthI te trIjA bhavamAM deva paryAyamAM utpanna thayA ane sahaAra nAmanA AThamA devalokamAM te deva thayA tyAM emanI Ayu sattara sAgaranI hatI. kakkaTa nAgane jIva paNa pitAnI paryAyane cheDIne pAMcamI pRthvImAM sattara sAganI AyuSyavALA nAraka thaye. A marUbhUtine bIjo ane trIje bhava thayo. marUbhUtine kirazu vega nAmane cotho bhava - sata 2 sAgara pramANa AyuvALA sahastrAra devakamAM rahetAM rahetAM marUbhUti jIvano devalokanI Ayu pUrI thaI tyAre te devalokathI cavIne jaMbudvIpamAM pUrva mahAvideha succha vijayantaragata vaitADhaya parvata upara AvelI tilaka nAmanI nagarI ke je potAnI zebhathI AlakApurInA jevI zobhAyamAna hatI temAM tyAMnA svAmI vivani vidyAdharanI kanaka tilakA patnInI kukhethI avataryo. garbhano sajya pUro thayo tyAre kanakatilakAe jenAranA manane ati AnaMda pamADe tevA sukumAra putrane janma Ape. mAtApitAne putranA janmathI ghaNoja harSa thaye. A bannee putranuM nAma "kiraNaga" rAkhyuM. bIjanA caMdramAnI mAphaka kiraNaga kamazaH vadhavA lA. umaranA vadhavAnI sAthosAtha kaLAono abhyAsa pUrNa karavA mAMDayo. jyAre teNe yuvAvasthA prApta karI tyAre saghaLI kaLAoUAM paNa bhAre nipuNatA meLavI lIdhI hatI. rUpa, caritra ane audArya Adi guNothI zobhAyamAna evA e kumA2nAM aneka rAjakanyAonI sAthe lagna paNa karI devAmAM AvyAM. dhIre dhIre kumAra jyAre rAjyane kArobAra calAvavAmAM kuzaLa banI gaye tyAre vidgati vidyAre ene rAjayagAdi upara besADIne guptAcArya mahArAjanI pAse jaIne bhAgavatI dIkSA dhAraNa karI lIdhI. kiraNavege ghaNIja buddhimattAnI sAthe nyAyanIti pUrvaka rAjyanuM saMcAlana karI prajAne khUba AnaMdamAM rAkhI. A pramANe rAjyane bhAra saMbhALatAM saMbhALatAM kiraNaganAM keTalAMka varase vyatIta thaI gayAM. eka samayanI vAta che ke, kiraNage suragurU nAmanA koI eka munarijanA mukhethI dhArmika dezanAnuM jJAna prApta karyuM enA prabhAvathI tenA cittamAM vairAgyane tIvra raMga jAmI gaye. AthI teNe pitAnA putrane rAjyagAdI suprada karI daIne pite munirAjanI pAsethI bhAgavatI dIkSA dhAraNa karI lIdhI. dIkSA lIdhA pachI temaNe gurUnI pAsethI AgamanuM khUba jJAna meLavyuM. AgamonA adhyayanathI teo gItArtha banI gayA. ane uttarAdhyayana sUtra : 3 251 Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAkI vihAra karatAM karatAM AkAza mAthI kara dvIpamAM paheAMcyA. tyAM temaNe kanakakiMgarI nAmanA parvatanI pAse kacetsaga pUrvaka aneka prakAranA tAne tapavAnA prAraza karyA bIjI bAju pAMcamA narakamAMthI pAtAnI AyunI samApti pachI kamane jIva tyAMthI nIkaLIne kanakagira pava tanI guphAmAM mahAviSavALA sanI paryAyamAM avataye, eka divasanI vAta che ke, jyAre te girinI pAse ghUmI rahela che tyAre teNe kAcADsamAM sthita dhyAnastha evA karaNavega munirAjane joyA. zvetAM ja tenA krodhanuM ThekANu na rahyuM. pUrvabhavanA aMdhAyela vathI krodhita banIne teNe munivaranA pratyeka aMga upara rakha mAryo. A prakAre sarpanA savAthI te kiraNavega suniyAja anazana karIne vicAravA lAgyA ke, A sapa mArA mitra che. kemake, karmonI nIrA karavAmAM te mane sahAyaka anela che. aAthI te prasaMzanIya che, niMdanIya nahIM. A prakAranI ujjavaLa vicAradhArAthI etapreta anIna kiraNavega munirAje potAnA prANAno parityAga karI dIdhA. A mabhUtanA kiraNavega nAmaka cAthe bhava thayo. pAcamA deva bhava prANAno parityAga karIne te acyuta nAmanA bAramA devale kamAM jamUkUmAvata' nAmanA vimAnamAM bAvIsa sAgaranI sthitivALA deva thayA. temanuM zarIra tyAM prabhAthI bhAsura hAvAthI temanu nAma prabhAbhAsura thayu. sa` paNa bhramaNa karatAM karatAM eka samaye te vanamAM dAvAnaLathI maLIne pAtAnA prANAnA tyAga karIne chaThA narakamAM nArakI banyA. A pAMcamA bhatra thayo marUbhUtinA chaThTho vAnANI lavaH kivega muninA jIva pAtAnA jIvananA samaya samApta karI te acyuta svargathI cIne A jammUdrIpanA pazcima videha kSetramAM suga Mdhi vijayamAM ramaNIya evI je zubhaMkara purI hatI. tenA ardhapati mahAparAkramazALI vAvIyA rAjAnI sAkSAt lakSmI jevI lakSmIvatI rANI hatI. tenI kUkhethI avataryoMganA samaya pUre thatAM lakSmIvatIe pUrva dizA je rIte sUryane janma Ape che te rIte tejasvI putrane janma ApyA. mAtApitAe putranA janmathI utsAhita banIne agyAra divasa sudhI putra janmanA utsava manAvyA. pachI bAramA divase ghaNAja utsAhathI putranu nAma vrajanAbha rAkhyuM, vanAsa kramazaH vadhavA lAgyA. umaranI vRddhi thatAM teNe kalAcAya nI pAsethI saghaLI kaLAonA abhyAsa paNa karI lIdhA. jyAre te yuvAvasthAe paheoMcyA tyAre pitAe tene tarUNlR jAine aneka rAjakanyAAnI sAthe tenA vivAha saMbaMdha paNa karI dIdhA vajanAlakumAra jyAre rAja kAryane sabhALavAmAM yAgya banI gayA tyAre pitAe rAjyane bhAra tene suprada karI dIkSA uttarAdhyayana sUtra : 3 252 Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhAraNa karI lIdhI. vajanabhakumAre nyAyanAti anusAra rAjyanuM saMcAlana karIne prajAne khUbaja saMtoSa Ape. A pramANe rAjya karatAM karatAM jayAre temanI Ayune ghaNo samaya vyatIta thaI cUkI tyAre vajanAbha rAjAe paNa potAnA cakra yudha nAmanA putrane rAjya saMcAlana karavA mAM gya jANIne tene rAjyagAdI saprada karo kSe makara nAmanA AcAryanI pAse temaNe munidI dhA rakSa karI lIdhI dakSita thatAja vajAnAbha munirAje atyaMta kaThANa evA tIvratApe tapavAne prAraMbha karI dIdho ane parISahene zAMtibhA vathI sahana karavA e taphaja potAne saghaLe samaya vyatIta karavAno prAraMbha karI de che A prakAre temane kramazaH AkAza gamana Adi aneka labdhi prApta thaI gaI. eka divasa vajInAbha munirAje potAnA gurUdeva pAsethI ekAkI vihAra karavAnI AjJA prApta karI lIdhI. A pachI teo ekAkI vihAra karatA AkAza mArgathI sukacha vijayamAM pahoMcyA. tyAM pahoMcIne vihAra karatAM karatAM teo bhayaMkara jagalanI aMdaranA javalanagiri parvata upara pahoMcyA. je samaye munirAja A parvata upara pahoMcyA e samaye sarya astAcaLa tarapha jaI rahela hatA. AthI satvazALI e munIrAja e parvatanI eka guphAmAM kAryotsarga karIne rokAI gayA. - jyAre prAta:kALane samaya thayo tyAre ane sUryane udaya thayo tyAre enI rakSAmAM parAyaNa evA munirAje tyAMthI nIkaLIne vihAra karI dIdhuM. A samaye eka karagAhaka nAmane bhIlala paNa potAnA sthAnamAMthI zikAra karavA mATe nikaLI paDela hate. A bhIlane jIva te bIje kAI nahIM paraMtu narakamAMthI nIkaLela sarpane jIva hatuM. je aneka paryAyamAM bhramaNa karIne A bhIlanI paryAyamAM utpanna thayela hato tyAre te zikAra mATe nIkaLe tyAre tenI dRSTi sahathI prathama munirAja upara paDI. emane jotAM ja pUrvabhavanA veranA kAraNe tene svabhAva garama thaI gayuM. teNe vicAra karyo ke, gheratha nIkaLatAMja mane A apazukana thayela che. AthI teNe dhanuSa upara tIkSNa bANa caDAvIne munirAjanA hRdaya upara mAryuM. tenAthI vIMdhAIne munirAja "namo arihaMtANuM" kahetAM kahetAM jamIna upara besI gayA, ane bhakta pratyAkhyAna karIne temaja saghaLAM ane kSamA ApIne ane temanI pAsethI pitAnA denI kSamA mAgIne zubhadhyAna pUrvaka prANone parityAga karI dIdhA. A chaThTho bhava thayo. sAtame lalitAMga devano bhava:- e munirAja A prakAre marIne madhyama greveyakamAM lalitAMga nAmanA deva thayA. tathA svabhAvataH duSTa eve e bhIla marIne raurava nAmanA sAtamA narakamAM nArakI thaye A sAtame bhava thaye AThame suvarNabAhune bhava A prakAre che- vajanAbhane jIva madhyama greveyakanI sthiti jogavatAM bhagavatAM e Ayune uttarAdhyayana sUtra : 3 253 Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samApta karI tyAMthI AvIne jambudvIpamAM pUrva mahAvidehamAM Avela e kSetranA vibhUSaNa svarUpa tathA dhana dhAnya hiraNya, suvarNa ane mANijya AdithI bharapUra purANapuramAM mahAbaliSTa kulizabAhU nAmanA rAjAne tyAM temanI sudarzanA nAmanI rANInI kukhethI avataryo. e sudarzanA rANI ghaNIja suMdara hatI. rANI sudarzanAnA garbhamAM jayAre te praviSTa thayA tyAre rANIe nidrAmAM cauda svapnane joyAM hatAM. garbhakALa nava mahinA ane sADAsAta rAtrI pUro thavAthI sudarzanAe saghaLI lekenA manane AnaMda pamADe tevA eka suMdara putrane janma Apyo. mAtA pitAne A putranI prAptithI harSano pAra na rahyo. mAtApitAe ghaNAja ThAThamATha sAthe tenuM nAma suvarNa bahu rAkhyuM. tenA lAlana pAlananI vyavasthA dhAI mAtAo dvArA thatI hatI. emaNe ghaNAja premathI kumAranuM lAlana pAlana karyuM. suvarNabAhu dhIre dhIre vadhavA lAgyA. sAthe sAthe teNe kaLAcAryonI pAsethI saghaLI kaLAone abhyAsa paNa karI lIdhA. A prakAre vadhatAM vadhatAM te jyAre yuvAvasthAe paheryo tyAre kulizabAha rAjAe tene rUpaguNathI saMpanna evI ghaNI rAjakanyAo sAthe vivAha karI dodha A pachI rAjya kArobAra saMbhALavAmAM kuzaLa jANIne rAjAe tene rAjyagAdI suprada karIne pote muni dIkSA dhAraNa karI lIdhI. rAjyadhurA potAnA hastaka AvatAM suvarNa bAhue nyAya nIti anusAraja prajAnuM sArI rIte pAlana karyuM. eka divasanI vAta che ke, suvarNabAhu rAjA azvakrIDA karavA mATe sainikonI sAthe gheDA upara besI nagaranI bahAra nIkaLyA. AmA eka ghaDo vakrazikSita hato tenA upara svAra thaI tene pheravavA lAgatAM ghaDe tene avaLI dizA tarapha eka ghera jaMgalamAM laI gaye. e jaMgalamAM mRganAM jhuMDanAMjhuDa karatAM hatAM. ghaDo cAlatAM cAlatAM thAkI gayo hato ane tarasathI paNa vyAkuLa banI gayela hate. jaMgalamAM cAlatAM cAlatAM teNe eka sarovara bhALyuM jethI te tyAM ubho rahI gayo. ghoDo ubhe rahetAM ja rAjA tenA uparathI nIce utarI gayo ane tene sarovara pAse laI jaIne pANI pAyuM. ane pote paNa pIdhuM. A pachI e sarovarane kAMThe thoDA samaya sudhI vizrAma karyo. A pachI rAjA ghaDAne laIne AgaLa vadhyA tyAre temanI daSTie tApasane eka Azrama paDayo tyAM pahoMcIne jyAre eNe AzramamAM praveza karavA paga upADayo e samaye tenuM DAbu netra phaDakavA lAgyuM. netra phaDakatAM ja rAjAe vicAra karyo ke, ahIM mane zreyanI prApti jarUra thanAra che. A prakArano vicAra karatAM karatAM te AgaLa vadhI rahela hate e samaye pitAnI sakhIonI sAthe puSpavRkSonI kayArIne jaLa sIMcI rahela eka tApasa kanyA najare paDI. A samaye rAjAnA sainike paNa tyAM AvI pahayAM. anucaronI sAthe rAjAe AzramamAM praveza karyo. anucara sahita rAjAne joIne e banne tApasa kumArikAene gabharAmaNa thaI rAjAe temane dhaya baMdhAvatAM enI sakhIne pUchyuM ke, A AzramanA kuLapati koNa che tathA Apa loka keNa che? je kahevAmAM kAMI harakata uttarAdhyayana sUtra : 3 254 Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jevuM na hoya te e paNa batAvA ke, A ApanI sakhI kANu che ? rAjAnA prazna sAMbhaLIne teNe kahyuM ke, huM' AzravAsI tApasanI kanyA mArUnAma nA che tathA mArI sAthe je sakhI che enu nAma padmA che. e vidyAMdharAdhipati padmapuranA rAjAnI rANI ratnAvalInI kUkhethI utpanna thayela che. Ane janma thatAMja AnA pitAM marI gayA. bhAIomAM rAjayanA kAraNe parasparamAM yuddha thayuM. tyAre A nyAnA rakSaNa mATe enI mAtA ratnAvalI rANI Ane laine peAtAnA bhAi mAlava kuLapatinI pAse Avela che. Ane tapasvIyAthI pALI peSine meTI karavAmAM Avela che. AthI e tApasa kanyAone ucita evAM jaLasiMcana Adi kAya kare che. jevI saMgata maLe che tevA manuSya banI jAya che. ahIM ceDA divase upara eka yAtiSI Avela hatA. gAlave emane evu* pUchyuM' ke, huM jayatiSI kahe teA khar A vidyAdhara kanyAnA pati kANu thaze ? tyAre jayAtiSIe kahyuM ke, vakhAhu Ane patI thaze ane te azvathI apahta thaIne ahI Avaze. A prakAranI e tApasa kanyAnI vAtane sAMbhaLIne suvaNuM bAhuM rAjAne ghaNAja harSoM thayA. eNe manamAM vicAra karyA ke, jo A gheADA mane upADIne ahI lai AvyA na hota tA A AzramamAM huM kaI rIte AvI zakata. A prakAranA vicAra karIne sajAe pharIthI e tASasa kanyAne pUchyuM ke, A samaye kuLapatijI kayAM che ? sUryanA mATe cakravAkanI mAphaka huM emanA darzanane mATe utkaMDita thai rahyo chuM. nadAe pratyuttaramAM rAjAne kahyu - mahArAja ! kuLapatijI tA A samaye kAI kAmanA mATe kayAMka gayA che. ane turatamAMja AvI janAra che. A pramANe kahyA pachI nadAe zajAne pUchyuM ke, huM mahAbhAga! pragaTarUpamAM rAjyacinhAne dhAraNa karavAvALA Apa kANu che ? e praznane rAjAe nadAne kAMI uttara na ApyA. para`tu rAjAnA anucarAe uttara ApatAM kahyu ke, Aja mahArAja suvaNu mArUM che. sAMbhaLIne nadAnuM hRdaya atyaMta hRti banI garyuM. rAjA kuLapatinA AvavAnI pratIkSA karavA lAgyo. paraMtu jyAre emanA AvavAmAM ene vilaMba jaNAyA tyAre naMdAe suvaNuM bAhu rAjAne eka pa`kuTImAM besADIne dheAte tenA AvavAnI khabara ApavA mATe padmAne peAtAnI sAthe laIne ratnAvalInI pAse pahoMcI gai. A samaye kuLapati gAlava paNa AvI paheAMcyA. naMdAe sutraNu bAhunA AvavAnA samAcAra e bannene ApyA. kuLapati AthI prasanna manyA ane ratnAvalI rANI, padmA ane naMdAne sAthe laine suvarNa Ahu rAjAnI pAse pahoMcyA. jyAre rAjAe kuLapatine AvatAM joyA te te temane satkAra karavA ubhA thaIne sAme AvyA. rAjAe kuLapatine va Mdana karyuM. A pachI paNa kuTImAM AvI kuzaLa va`mAna pUchyA pachI kuLapatie kahyu` ke rAjana! A padmA mArI bhANeja che. Apane huM te sAMpu chuM te Apa enA patnI tarIke svIkAra karI. A ApanI patnI thaze e thADA divaseA upara eka jayAtiSIe pUchavAthI uttarAdhyayana sUtra : 3 255 Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amane kahela che. gAlava kuLapatinAM A prakAranAM vacana sAMbhaLIne rAjA e samaye khUbaja prasanna thaye je rIte svapna jonAra vyakti prasanna thAya che. rAjAe A pachI eja sthaLe gAMdharva vidhi anusAra padmAnI sAthe vivAha karyA. padmAno paDyottara nAmane eka bIjI mAtAne bhAI hatuM. teNe A vivAhanI vAta jANatAM te saparivAra vimAnamAM tyAM AvI pahoMcyo. teNe AvatAMja ghaNI prasannatAthI rAjAne hAtha joDIne prArthanA karI ke, deva! Apa mArI bahena pAnA pati che. A vAtane jANIne huM ApanI sevAmAM upasthita thayo chuM. Apane have mArI e prArthanA che ke, Apa ApanA caraNenI pavitra dhULathI vaitADhayagiri upara AvelA mArA ratnapura nagarane pAvana kare. pottaranI prArthanA svIkArI suvarNabAhu rAja kuLapati ane ratnAvalI rANInI AjJA laIne ratnapura javA vimAnamAM ravAnA thayA. tenI sAthe pitAnA anucaro ane navavadhU paDyA paNa hatAM. padyottare rAjAnA nivAsane mATe pitAne divya ratnathI suzobhita mahela kADhI Ape ane pote temanI sevAnA kAmamAM lAgI gayA. suvarNabAhae paNa tyAM rahetAM rahetAM ane zreNImAM pitAnuM rAjya sthApita karI dIdhuM. tathA aneka vidyAdhara kanyAo sAthe vaivAhika saMbaMdha paNa karI lIdhuM. rahetAM rahetAM tene jyAre potAnA purANapura nagaranI yAda AvI tyAre te tyAMthI pitAnI saghaLI strione sAthe laIne te vaitADhaya parvatanI zreNathI pitAnA nagaramAM pahoMcI gayA. samayanA vahetAM vahetAM tenA zastrAgAramAM cakravatI padanuM sUcaka caritna utpanna thayuM. AnAthI teNe cha khaMDa pRthvI upara pitAnuM Adhipatya jamAvyuM ane ghaNA samaya sudhI rAjaya karyuM. eka divasa jyAre te potAnA mahelanA uparanA bhAgamAM aMtaHpuranI stri sAthe vividha prakArane AnaMda anubhavI rahela hatA tyAre teNe AkAzamAM vimAno dvArA gamana-Agamana karatA devone joyA. AthI temaNe nagarama jagannAtha nAmanA tIrthakaranuM Agamana jANIne potAnA parivAra sAthe vaMdanA mATe temanI pAse jaI pahoMcyAM. vaMdanA karIne sabhAmAM beThA. prabhue mehamaLane dUra karavAvALI dezanA ApI dezanAM sAMbhaLIne cakravatI' dharma cakIne namana karI potAnA mahelamAM pAchA pharyA. bhagavAna tIrthakare paNa bhavyone pratibaMdha karIne tyAMthI anyatra vihAra karyo. tIrthakara bhagavAnane vaMdanA karI pAchA pharyA pachI cakravatI suvarNa bAhue tItha. karanI pAse dharmadezanA sAMbhaLavA AvelA devAnA viSayamAM evo vicAra karyo ke, A prakAranI deva-manuSyonI sabhA meM kayAMka joI che. A prakArano vicAra karatAM karatAM cakravatIne jAtIsmaraNa jJAna utpanna thaI gayuM. AthI teoe pitAnA saghaLA pUrvabhavenuM vRttAMta jANI lIdhuM. A jANI letAM temane mahA AnaMdarUpa vRkSanA bIja svarUpa vairAgyanI utpatti thaI AvI. keTalAka kALavyatIta thayA pachI dakSA dhAraNa karavAnI abhilASAvALA banIne suvarNa bahu cakravatIe rAjyane bhAra uttarAdhyayana sUtra : 3 256 Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pitAnA putrane seMpI dIdhuM ane saMyama dhAraNa karavAmAM utsAhita banyA. suvarNa bAhanI dIkSA dhAraNa karavAnI A paryAya bhagavAna jagannAtha tIrthakaranA jJAnamAM jhaLakI. AthI teo grAmAnugrAma vihAra karatAM karatAM purANapuramAM padhAryA tIrthakaranA samavasaraNane vRttAMta sAMbhaLIne suvarNa bAhucakravatI temanI samakSa gayA ane temane vaMdanA karI kahevA lAgyA ke, he bhadanta ! huM janma, jarA, ane maraNanA bhayathI vyAkuLa cittavALo banI rahela chuM. AthI Apa mane dIkSA Ape. cakravatInAM A prakAranA nivedanane sAMbhaLIne jagannAtha tIrthakare temane dIkSita karavAnuM svIkAryuM ane dIkSA ApI. muni thaIne vIsa sthAnenI temaNe ArAdhanA karI. ethI kramazaH teo gItArtha banI gayA ane ati duSkara evu tapa tapavA mAMDayA tapasyAnA prabhAvathI temane tIrthaMkara nAma damane baMdha thaI gayA. eka divasa jyAre teo gurUnI AjJA laIne ekAkI apratibaddha vihArathI vihAra karatAM karatAM kSIravaNA nAmanI aTavImAM kSIra mahAgirinI samIpamAM pahoMcyAM. ane tyAM sUryanI sAme dhyAna lagAvIne kAryotsargathI ubhA rahyA hatA tyAre kura. bhIlane jIva je narakamAM nIkaLIne eja vanamAM siMhanI paryAyathI utpanna thayela hate. te rakhaDate rakhaDate e samaye tyAM AvI pahoMcyo. ane tenI dRSTi kotsargamAM sthita evA munirAja upara paDI. daSTi paDatAM ja pUrvabhavanA veranA saMbaMdhane laI munirAja upara AkramaNa karavAne teNe vicAra karyo. ane vicAra AvatAM ja tenAmAM krodhanAM aMkuro upasI AvyAM ane ekadama ke dhAtura banIne rAkSasanI jema munirAjanI tarapha deTa dIdhI. munirAje yamarAjanI jema AvatA e siMhane je. eTale e samaye temaNe cAre prakAranAM AhArane parityAga karI anazana karI lIdhuM. siMha uchaLIne temanA upara prahAra karyo. ane temanA zarIramAMnA mAMsane lacI lIdhuM. AthI temanuM saghaLuM zarIra lehIthI lathabatha thaI gayuM. AvI avasthAmAM paNa munirAje pitAnuM zubhadhyAna cheDayuM nahIM. ane vinazvara evA zarIrane parityAga karI dIdhe. A AThame bhava thayo navame devabhava A prakArano che- e suvarNabAhu munirAjano jIva dasamA svargamAM mahAprabha vimAnamAM vIsa sAgaranI AyunALA devanI paryAyamAM utpana thaye. tathA e siMha paNa kALAntaramAM marIne cothA narakamAM dasa sAgaranI Ayu dhAraka nArakI banyuM. ane tyAM te narakanI asahya yAtanAo bhegavate rahyo jyAre tenI Ayu samApta thaI cUkI tyAre te tyAMthI nIkaLIne tIya ca nImAM vAraMvAra janma maraNa karatAM karatAM aMtamAM kaI gAmamAM eka brAhmaNane tyAM putrarUpe utpana thaye. enA utpana thatAMnI sAthe ja mAtA uttarAdhyayana sUtra : 3 2pa7 Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pitA temaja bIjA svajane paNa mRtyu pAmyAM, te bALakane pALakano abhAva hovAthI gAma lokoe ene pALI pozIne jIvADa. gAma lokonA pAlana piSaNathI te meTe thayo ane lokoe tenuM kamaTha evuM nAma rAkhyuM. kamaTha kramaza: bAlyavaya vaTAvIne yuvAvasthAe pahoMcyo. ati daridrI hovAnA kAraNe loko tenI hAMsI majAka karIne niMdA karatA hatA. enAmAM potAne udara nirvAha karavAnI paNa zakti na hatI. bIcArAne babe traNa traNa divase mahAmusIbate khAvAnuM maLatuM eTale te e abhAgI hate. jyAre te sAruM evuM Azvarya bhogavatA ane dAnapuNya karatA dhanavAnene jete tyAre manamAMne manamAM ja vicAra karavA lAgatuM ke A leke e pUrva janmamAM ghaNuM evuM tapa karyuM haze ane eja kAraNe teo A janmamAM pracara dhanavAna banelA che. je pramANe bIjanI puSTInA vagara khetI thatI nathI eja pramANe tapanA vagara lakSamInI prApti paNa jIne thatI nathI. A mATe huM paNa tapanI ArAdhanAmAM A prakArano prayatna karUM. ane e rIte ke jema vepArIo vyApAramAM prayatnazIla bane che. A prakAranA pitAnA mana sAthe nizcaya karI kamaTha kaMdamULa Adine AhAra kara rahIne paMcAgni tapasyA AdimAM pitAnA cittane sthira karIne tApasa banI gayo. zrI pArzvaprabhune dasamobhava A pramANe che A bharata kSetramAM vArANasI nAmanI nagarI hatI. enI taddana najIkamAM gaMgA nadI vahetI hatI. A nagarInI cAre tarapha naMdanavana jevAM upavana hatAM. je lekenA dilane praphullita karatAM hatA enI cAre bAju ati ramaNIya prAkAra (mahela) hatAM. je maNimANikaya AdithI caLakatA temaja jenA kAMgarAo vi khUbaja zobhAyamAna hatA jenA uparanA suvarNa kaLaze temaja maNimANijyamaya bhIM tenuM pratibiMba sUryanA hajAre kiraNonI mAphaka prakAzamAna thatuM hatuM. tyAnA dhanika lekanAM makAne paNa khUbaja zobhita ane sura hatAM. Ane jonArane manomanaja e vicAra uThate ke je AvA varSanI cAhanA heya te puNya kArya karavuM joIe. A nagarImAM vepAra-vANijya karanArAonI dukAne paNa aneka prakAranA dravyothI bharelI rahetI temaja kharIdanArAonI hAra katArothI bajAre zobhAyamAna pravRttimaya dekhAtI hatI. ekaMdare sArAye bharatakSetramAM A vArANasI nagarI khUbaja dedipyamAna temaja saghaLI siddhiAthI bharelI evI nagarI hatI. A pracura saubhAgyazALI nagarInA zAsaka saghaLA guNothI alaMkRta evA prajAnuM paripAlana karavAmAM sAvadhAna azvasena nAmanA rAjA hatA. teo vizvajanonA hitavidhAyaka hatA. parAkramamAM vAsudevanA jevA tathA manuSyomA devanI jema pUjatA hatA. AthI Indra jevA zobhAyamAna lAgatA hatA. enA pratApathI bhalabhalA zatruo kaMpAyamAna banyA hatA ane pitAnA sthA nene cheDIne araNyanuM zaraNa svIkArela hatuM. emanA zAsananA samayamAM prajAjanene koI paNa prakAranI bhIti na hatI koI paNa prakAranA Dara rahita saghaLA prasannacitta banIne sukhapUrvaka rahetA hatA. e rAjAnI paTarANInuM nAma vAmAdevI uttarAdhyayana sUtra : 3 258 Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hatuM. e strIjamAM uttama evA zIla, audArya Adi sadaguNothI yukata ane khUbaja mahara hatI e vAmAdevIe eka divasa rAtrinA samaye cauda mahAsvapna joyAM. prAtaHkALe zayyAmAMthI uThIne rAtre joyela svapnAnI vAta rAjAne kahevA mATe temanI pAse gaI. rAjA pAse jaIne cauda svapnAnI vAta teNe rAjAne kahI, rANInA mukhethI cAda mahAsvapnanI vAta sAMbhaLIne rAjAe kahyuM devI! A svapna jovAthI evuM jANI zakAya che ke, tamArA udarathI jagatpati e putra avataraze. A prakAranA svapnanA phaLane jANIne vAmadevI atyaMta prasanna thaI rautra mahinAnI kRSNa catuthInI rAtre vImAdevInI kUkhethI dasamA prANutaka95thI cavIne suvAbAno jIva lakatrayamAM aprAya evA traNa jJAna sAthe avatarIta thayo. navamAsa ane sADA sAta divasa garbhanA pUrA thayA tyAre vAmAdevAe prArthaprabhune janma Ape. bhagavAnanI kAntI nIlA raMganI hatI tathA sarpanA cihnathI teo cukata hatA. prabhune janma thatAM ja potAnAM Asana kaMpAyamAna banatAM prabhune janma thayAnuM jANIne chapana dikkamarIoe AvIne prasUti kriyA karI. devoe paNa avadhijJAnathI prabhune janma thayAnuM jANIne ASTAdika mahotsava karyo. azvasena rAjAne A samaye apAra AnaMda thayo. temaNe A AnaMdanA prasaMge kArAgAramAM Ajanma mahAna bhayaMkara rIte keda jogavatA kedIone paNa choDI dIdhA. je samaye prabhu mAtAnA garbhamAM AvyA hatA e kRSNa rAtrInA samaye mAtA vAmAdevIe eka phaNIdhara bhayaMkara sapane potAnI pAsethI jatA joyela hato. jyAre A vAta vAmAdevIe potAnA patine kahI tyAre temaNe kahyuM ke, he devI! A tamArA garbhamAMnA bALakane ja mahAna prabhAva che ane eja kAraNe aMdhakAramAM paNa tamArI pAsethI jaI rahelA sapane tame joI zakyAM garbhastha bALakanA A prakAranA prabhAvane jANIne mAtApitAe temanuM nAma pArzvakumAra rAkhyuM pitAe pAWkumAranA lAlana pAlana mATe pAMca dhAI niyukata karI jemaNe ghaNA ja prema pUrvaka temanuM lAlana pAlana karyuM. indra bhagavAnanA aMgUThAmAM amRta rAkhyuM jethI teo nitya enuM pAna karyA karatA hatA. A pramANe jagatarUpI samudranA caMdramAM svarUpa e bhagavAna pAkumAra kramaza: vadhatAM vadhatAM yuvAvasthAe pahoMcyA. emanA zarIranI uMcAI nava hAthanI hatI. ane saghaLuM zarIra sarvAga suMdara hatuM zaurya ane rUpathI tathA. satya zIla sadAcaraNa ane audArya Adi guNothI janatAnA manane prabhu vizeSarUpathI harSita karatA hatA. koI eka divasanI vAta che ke jyAre azvasena rAjA rAjayAsana upara birAjamAna hatA tyAre dvArapALe AvIne namana karI ghaNuM ja vinayanI sAthe kahyuM ke, he nAtha! keI eka purUSa Apane kAMIka kahevA mATe Avela che ane dvAra upara ubhela che. je ApanI AjJA hoya te aMdara laI lAvuM. rAjAe dvArapAlanI vAta sAMbhaLIne te purUSane aMdara laI AvavAnuM kahyuM. AthI namana karI dvArapAla jaIne te purUSane aMdara laI AvyuM. e purUSe AvatAM ja rAjAne namratApUrvaka kahyuM he deva! A bhAratakSetramAM kuzasthaLapura nAmanuM eka nagara che. tyAMnA rAjAnuM nAma prasenajIta che. prasenajIta rAjAe sArI sukIti meLavI che. ene eka prabhAvatI nAmanI putrI che. je rUpaguNane uttarAdhyayana sUtra : 3 259 Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avatAra che. traNa bhuvanamAM enA jevI bIjI keAI rUpasu MdarI nathI. rAjA prasenajIte peAtAnI e uttama guNazIlavALI putrInA mATe cegya varanI bhUkha zeAdha karI para Mtu te prabhAvatI ku MvarInA cegya keAi rAjakumAra tene maLela nathI. peAtAnI vivAha ceAgya putrI mATe cegya vara na maLavAnA kAraNe rAjAnA manamAM bhAre ciMtA vasI rahI che eka divasanI vAta che ke kumArI prabhavatI peAtAnI sakhIyeAnI sAthe udhAnamAM gaI hatI. e samaye tyAM teNe kinnarIyA dvArA gAvAmAM Avela gItane sAMbhaLyu. e gItamAM teNe evuM sAMbhaLyu` ke, azvasena bhUpatinA putra zrI pArzvakumAra cirakALa sudhI yava tA varto je peAtAnA rUpa lAvaNya ane tejathI devatAone paNa jIte che '' A gItane sAbhaLIne prabhAvatInuM AkaSa Nu pArzva kumAranI tarapha thaI gayuM. jethI teNe krIDA temaja lajajAnA tyAga karI e gItane sAbhaLavAmAM ja vAraMvAra potAnA manane upayAgamAM lagADayuM ane enA mATe te kinnarienI sAme besI gai, jyAre gIta gAine e saghaLI cAlatI thai tyAre prabhAvatI, e je tarapha jai rahI hatI e tarapha jotI ja rahI.jyAre te dekhAtI baMdha thaI tyAre te sAva sunnasunna jevI manI gai. sakhIee A uparathI e jANI lIdhu ke, e mhena pArzva kumAramAM saMpUrNa paNe anurakta banI gaI che. A pachI jyAre sakhIe tene rAjabhavanamAM laI AvI tyAre paNa te pArzva kumAramAM anurakta hRdaya vALI hAvAthI ene e paNa bhAna na rahyu ke, huM karyA chuM, ane kANu chu. tathA mArI pAse kANu kANu che. jyAre mAtA pitAe tenI A hAlata joi tyAre temaNe sakhIone kAraNa pUchyuM. tyAre sakhIyA taraphathI samagra vAta temane kahevAmAM AvI tyAre temane sAMtavana maLyu ane pAkumAranA guNAmAM anurakata banyAnI vAte mAtA pitA ghaNAM ja prasanna khanyAM ane kahevA lAgyAM ke, prANaiAthI paNa adhika pyArI evI A putrIne pArzva kumAranI sAthe paraNAvIne ame kharekhara eka prakAranI mahAna ciMtAthI mukata khanI jazuM. kuzasthalapuramAM paNa A vAta jAhera thai cUkela che ke prabhAvatI pAva kumAramAM anurakata thai gai che. aneka dezAnA adhipatI ane mahA parAkramazALI evA yavana rAjAe pAtAnA dUtanA mukhethI prabhAvatInuM pAkumAramAM anurakta thavAnuM ane emanA vivAha aMgenI mAtA pitAnI anumatI maLI gayAnuM jANyuM tyAre te yavana rAjAe peAtAnA darabAramAM evu kahyu ke, he mahAdUra darakhArIe ! sAMbhaLeA huM vidyamAna hovA chatAM khIjo evA kaceA vIraputra che ke, je prabhAvatIne paraNI zake jo te kharo ke, prasenajIta mane cheDIne pArzvakumAranI sAthe prabhAvatIne kai rIte paraNAve che. sarala vAta te e che ke, prasenajIta prabhAvatIne lAvI mane seAMpI de nahItara baLAtkArathI huM tenI sAthe mAre vivAha karIza. A prakAranA dRDha nizcaya karIne yavanarAjA potAnA vIra sainyane sAthe laIne kuzasthalapura upara caDI Avela che. ane cAretaraph gherA ghAlela che. e divasathI huM maharAja ! na tA kAI nagaramAM jaI zake ke, na te| kAi nagaranI bahAra nIkaLI zake che, hu' prasenajItanA dUta chuM. mArUM nAma purUSAttama che. rAtre suraMganA mArgethI kuzasthalapurathI nIkaLIne ApanI pAse AvyeA che. uttarAdhyayana sUtra : 3 260 Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ he nAtha ! mAre je kaI kahevAnu hatu' e Apane vidita karela che. have ApanI icchA haiyate karA. Apa eTaluM cAkkasa maneA ke, yavanarAjAthI gherAyela ane ApattimAM mukAyela evA prasenajIta rAjA pAte ja ApanA za NumAM Avela che. AthI huM zaraNAgata vatsala ApatuM e kavya che ke, Apa zaraNamAM AvelAnI rakSA karA. A prakAranAM DUtanA mukhethI vacana sAMbhaLIne temaja yavanarAjAe kuzasthalapurane gherI lIdhAnI vAta sAMbhaLIne ekadama vArANasInA adhipati azvasena mahArAjA krodhamAM AvI gayA ane yavanarAjAnI sAme javA mATe raNabherI khajAvI dIdhI. bherIne avAja sAMbhaLIne " A zuM che ?" AvA prakAranA vicAra karatA zrI pAkura pitAjInI pAse AvI pahoMcyA ane ghaNA ja vinaya pUrNAMka kahevA lAgyA ke, he, tAta ! devAmAM athavA asaremAM eve kANu mUkha che ke je Apane aparAdha karI zake ? chatAM paNa Ape sainyane sajjata zA mATe karela che? zuM vAta che ? pArzva kumAranA mukhethI A vAtane sAMbhaLIne azvasene sainyane susajja karavAnI vAta tene samajAvI. pitAnA mukhethI sakSepamAM saghaLI vAta sAMbhaLIne tathA yavanarAjAnI sAme laDavA javA tatpara banelA peAtAnA pitAne joIne pArzvakumAre vinayanI sAthe kahyu ke, huM tAta ! tRNutulya e yavanarAjAnI upara caDAi karavAnA udyama ApanA jevA surAsura vijayI zUravIra mATe kharAkhara nathI ApanI AjJA anusAra enu nivAraNu thai jaze. AthI Apa mane AjJA ApeA. pArzva kumAranAM A prakAranAM vacana sAMbhaLIne " vizvatrayanA prANIethI paNa adhika baLavALA A pArzvakumAra che, AthI emanA baLa parAkramanI vAta ja zuM karavI " evA vicAra karIne azvasena mahArAjAe yavanarAjAnI sAme sainyanI sAthe laDavA javAnI temane AjJA ApI. pitAnI AjJA maLatAM ja pAkumArI yavanarAjAnI sAme laDavA javA taiyAra thayA, te samaye zakendrane sArathI ratha laIne temanI pAse AvI paheAMcyA. ane rathathI utarIne namaskAra karIne temane kahevA lAgyA ke, bhagavAna ! Apa yavanarAjAnI sAme laDvA jaI rahyA che. evuM jyAre Indra jANyuM eTale bhi tavaza temaNe ratha laIne ane ApanI sevAmAma kalela che AthI astrothI susajIta A ratha upara svara thaI jAva A ratha jamIna upara cAlatA nathI. IndranA sArathInI A vAta samaLIne pAva prabhu apUrva tejanA dhAma evA etha upara svAra thaI gayA ne AkAza mArge kuzasthalapuranI tarapha ravAnA thayAM. emanA saini| mi rAge thI cAlavA lagya. tee kuzasthalapuranI pAse AvyA eTalAmAM devAe peAtAnI vaikriya zaktithI udyAna sAthe eka mahela taiyAra karI dIdhuM. bhagavAne sArathane evA Adeza Apela hatA ke, jema jema mArA A sainike cAle tema tema tamAre A rathane calAvave. AthI e sArathI e pramANe rathane calAvatA hatA. A rIte prabhu peAtAnA sainyanI sAthe ja kuzasthalapuranI pAse AvI pahoMcyA tyAM pahoMcatAM ja prabhu pArzvanAtha devAe taiyAra karelA e divyaprAsAdamAM zakAyA. ane sainikAne paNa tyAM yathAyegya sthAne utAryo jyAre saghaLA Apa zastra ane . uttarAdhyayana sUtra : 3 261 Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyavasthita rUpathI geAThavAi gayA tyAre prabhue manamAM eve vicAra karyA ke, sahutha pahelAM tane mekalIne yavanarAjAne evA saMdezA meAkalavA ke, tameA ahIM thI tamArA sthAna upara pAchA cAlyA jAva jo e ArIte na mAne te mAre khIjA upAyanuM avalaMbana karavu joie. AvA vicAra karIne prabhue yavanarAjanI pAse peAtAnA eka dUtane mAkalyA. te jaI ne e madamAM chekelA evA yavanarAjane kahyu ke, he rAjana! zrI pArzva kumAre mArI sAthe evu' kahevaDAvyuM che ke, A prasenajIta rAjA mArA pitAnA zaraNe Avela che AthI tamAre kuzasthalapuranA gherA uThAvIne peAtAnA sthAne pAchA cAlyA javuM joie emAM ja tamArUM bhaluM che. rAjA pote ja tamArA sAmanA karavA AvI rahela hatA paraMtu meM ghaNu ja vinayanI sAthe temane zAMta karI dIdhA che. ane tamArUM rakSaNa karavAnA abhiprAye huM... AvyA chuM ane tamAne evI samajaNa ApuM chuM ke jo tame tamArI bhalAI cAhatA hai| te mArA A saMdezAne sa bhaLatAM ja tamArI senA sAthe pAchA cAlyA jAva. dUtanA mukhethI A saMdeze sAMbhaLIne yavanarAjAe krodhita banIne tene kahyu, are dUta tuM je kahI rahela che. e tArU kahevAnuM saghaLuM nirarthaka che. mArI sAme azvasena tathA pArzva kumAranI zu' gaNatrI che. jA ane mArA taraphathI tuM temane kahI de ke, ahIMyAM temane vadhu samaya rAkAvuM nahIM. jo teo mArA kahevA pachI vadhu samaya rokAze te yAda rAkho ke, tamArA jIvananIkuzaLatA nathI. AthI jo jIvatA rahevAnI abhilASA hoya te jaladIthI ahIMthI bhAgI jAva nahIMtara sasainya ahI ja tamArA nAza karavAmAM Avaze. yavanarAjAnAM A prakAranAM asabhya vacana sAMbhaLIne te pharIthI temane kahyu ke, he rAjana ! mArA svAmI te eTalA bhalA che ke teo ahIMnA rAjA prasenajIta mAphaka ApanuM paNa rakSaNa karavA cAhe che. A kAraNe teoe Apane samajAvavA mATe mane meAkalela che. Ape ApanA hRdayamAM e sArI rIte samajI levu joie ke, mArA svAmI. indrothI paNa ajeya che. AthI ApanI A baDAI vALI vAtAmAM kAMi sa ra nathI. A prakAre tame temanA parAkramane jANIne tamArI peAtAnI bhalAI mATe ahIMthI pAchA pharI jAva nahIMtara tamAre tamArA karelA kRtyAnuM phaLa avazya bhAgavavuM paDaze. jema sihanI sAme haraNu, sUryaMnI sAme aMdhakAra, agninI sAme pataMga, samudranI sAme kIDI, garUDanI sAme nAga, vajranI sAme pava'ta, hAthInI sAme bheMsa yuddha karavAmA asamartha che. tevI ja rIte tameA paNa pAkumAranI sAme yuddha karavAmAM asamartha che. A kAraNe huM tamArA ja hitane mATe samajAvu chuM ke, tame A nakAmA yuddhanA vyavasAyathI zAMta rahe ane je rIte AvyA che e ja rIte peAtAnA sthaLe pAchA cAyA jAva A pramANe dUta jyAre yavanarAjane kahI rahyA hatA e vakhate tenA anucara tene mAravA mATe taiyAra thai gayA. anucAne A rIte taiyAra thayelA joine yavanarAjAnA nItikuzaLa matrIe temane aTakAvatAM kahyuM' ke, are mUrkhAo ! tamAre| A vyavasAya caigya nathI. kemake sadeze! uttarAdhyayana sUtra : 3 262 Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ laIne AvelA dUtane mAravA e nIti virUddhanu che. tamArI A avicArI vataNuMka peAtAnA prabhune gaLethI pakaDIne kuvAmAM nAkhI devA jevI che. je prabhunI AjJA IndrAdika devA paNa zIrAdhAya mAne che bhalA enA dUtane mAravA e te ghaNI dUranI vAta che. paraMtu enuM apamAna karavu. e paNa saghaLI ApattIyeAne AmaMtraNa ApavA marAbara che. Apa lekeTanI bhalAi te emA che ke, Apa leAkeA A anatha kArI vyavasAyathI alaga aneA. A prakAre peAtAnA anucarone dUra haTAvIne pachIthI ma`trIe prAva kumAranA dUtane sAmanItinA Azraya laine kahevA mAMDyu. huM mahAbhAga! amArA avicArI kAma karavA vALA anucarAnA aparAdhane Apa kSamA karI. e leAkeAe ApanA tarapha je prakAranA vyavahAranuM AcaraNa karyu che tene Apa pArzvaprabhunI AgaLa pragaTa na karatA. ame paNa pArzvaprabhune namana karavA mATe AvIe chIe A prakAranAM sAma vacanAthI tane zAMta karI maMtrIe tene ravAnA karyAM. pachI yavanarAjAnI pAse jaIne matrIe tene kahyu . huM svAmIna ! si MhanI saTA (kezavALI) kheMcavA jevA duranta aka`nya kAryane karavAnA Ape A prAra`bha karela che. jemanI sevAmAM IndrAdika deva pAte ja sanika banIne upasthita thayA che evA pAzrva prabhunI sAme saMgrAma karavA Apane mATe tRNu ane agninA saMgrAma jevu che chatAM haju kAMi bagaDatuM nathI, Apa peAtAnA gaLAmAM kuhADAne dhAraNa karIne pAprabhunI zaraNamAM jAva ane peAtAnA aparadhanI mAphI mAgeA. emanI AjJA pramANe vanAra ane. jo Apa A leka ane paraleAka sabaMdhI kuzaLatA cAhatA hai| teA satvara tamArA akatavyane tajI do. huM Apane saMpUrNa satya kahuM chuM. mArA A vacanAne Apa aMgIkAra karA, emAM ja ApanI bhalAI che. A prakAre maMtrInAM vacana sAMbhaLIne yavanarAje kahyu` ma`trIn! Ape mane ghaNe ja uttama mA samajAvela che. ApanI jevI salAha che e pramANe huM karavA taiyAra chuM. A pramANe kahIne yavanarAje peAtAnA gaLAmAM kuhADA dhAraNa karI maMtrInI sAthe pAva prabhunI pAse paheAMcyA dvArapALe prabhunI pAse javAnA raste matAnyeA. e mA`thI jaine sabhAmAM beThelA pArzva prabhunA caraNA upara peAtAnu mastaka yavanarAje namAvyuM. pachI pArzvaprabhunI AjJAthI pote gaLAmAM dhAraNa karela kuhADA kADhI nAkhIne pharIthI namana karyu ane kahyuM ke, he nAtha ! Apa sarvajJa che. A kAraNe mArA aparAdhanI kSamA karo ane mane abhayapradAna kare, Apa prasanna thAva ane mArI A saghaLI lakSmInA svIkAra karA. A pramANenA vinayayukta yavanarAjanAM vacanAne sAMbhaLIne prabhue temane kahyu' he rAjana ! tamArU kalyANa thAva. tame tamArA rAjyane AnaMdathI bhegavA. paraMtu have pachI AvuM akatavya kadI paNa na karatA. nirbhaya banIne tamA ahIthI saparivAra khuzIthI peAtAnA nagaramAM jAo. A prakAranA prabhunA Adeza meLavIne yavanarAja peAtAnA sanya sAthe peAtAnA nagara taraph cAlI gayA. A pachI prabhunI aAjJAthI purUSAttama te prasenajItanI pAse jaine saghaLe vRttAMta tene kahI saMbhaLAvye dUtanA mukhethI saghaLI vAtA sAMbhaLIne prasenajIta khUba prasanna thA, ane leTa-yAne najarANAnA rUpamAM peAtAnI putrI prabhAvatIne sAthe laIne pAva prabhunI uttarAdhyayana sUtra : 3 263 Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAse pahoMcI namaskAra pUrvaka kahevA lagya prabhu! A 5 mArA upara ghaNI ja kRpA karIne svayaM atre padhAryA che. huM cAhuM chuM ke, Apa mArI A putrIne svIkAra karI mane anugRhIta karo. prasenajItanAM A prakAranAM vacanane sAMbhaLIne prabhue temane kahyuM he rAjana ! pitAnI AjJAthI ApanI rakSA karavA mATe ja huM ahI Avela chuM ApanI putrInI sAthe vivAha karavA mATe A vela nathI. pArzva kumAranA AvAM vacana sAMbhaLIne prasenajIte manamAM e vicAra karyo ke, A kumAra mArA kahevAthI mArI putrIne svIkAra karaze nahIM. AthI enA pitAne A viSayamAM kahevuM joIe. Ama thavAthI teo mArI putrIne svIkAra karI zakaze A pramANe vicAra karIne prasenajIte pAkumArane kahyuM he svAmIna! ApanA pitAe mArA upara bhAre upakAra karyo che. e kAraNe huM emanA darzana mATe saparivAra ApanI sAthe AvavA cAhuM chuM. prasenajItanA A prakAranA AgrahathI prArdha kumAre temane pitAnI sAthe cAlavAnI AjJA ApI. prabhunI AjJA maLatAM prasenajIta pitAnI putrI vagerene sAthe laI temanI sAthe vArANasI pahoMcyA. prabhu pitAne praNAma karI potAnA sthAne cAlyA gayA. A pachI rAjA prasenajIta azvasena rAjAne jaIne maLyA. ane namaskAra karyA. azvasena rAjA paNa ubhA thaIne temane bheTayA, ane potAnA aradhA Asana upara besADIne kuzaLa samAcAra pUchayA ane pachIthI AvavAnuM kAraNa pUchaya prasenajIte kuzaLasamAcAra jaNAvatAM kahyuM ke, mahArAja ! jenA Apa jevA soyartha zakitazALI rAjA rakSaka che tenI akuzaLatA kaI rIte heI zake? ApanI kRpAthI sarva prakAranI kuzaLatA che. paraMtu ApanI sevAmAM AvavAnuM kAraNa mAro potAne emAM eka agatyane svAtha che ane te e che ke, Apa mArI putrI prabhAvatI pArzvanAtha kumAramAM anurakata thaI rahI che. te Apa mArI A putrIne pArzvanAthe kumAranA mATe svIkAra kare, prasenajItanAM A prakAranAM vacana sAMbhaLIne azvasena rAjAe temane evuM kahyuM ke, he rAjana sAMbhaLe pArvakumAra saMsArathI sarvadA virakata banIne rahe che. chatAM paNa ApanA saMteSane mATe ApanI putrInI sAthe tene paraNAvIrA. AvuM kahIne avasena rAjAe parva kumArane potAnI pAse belAvIne evuM kahyuM ke, he vatsa! A rAjAnI putrI sAthe tame vivAha kare. je ke tame bAlyakALathI ja saMsArika vyavahArathI alipta rahyA che. te paNa mArA A vacanene tamArA jevA vivekIe mAnavA ja joIe. A prakAre pitA taraphathI Agraha pUrvaka kahevAmAM AvavAthI pAzvakumAra temanI sAme kAMI paNa nA belyA AthI prabhunI saMmati jANune prabhAvatIne pArvaprabhunI sAthe vivAha karI dIdho. eka divasanI vAta che ke, bhagavAna potAnA mahelanA jharUkhAmAM beThela hatA, tyAre temaNe hAthamAM phUlone laIne nagaranI bahAra jatA ghaNu manuSyane joyA e jotA ja prabhue potAnI pAse ubhelA anucarane pUchayuM zuM Aja keI mahotsava che uttarAdhyayana sUtra : 3 264 Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke, jethI nagarajano hAthamAM phulene laIne nagaranI bahAra jaI rahyAM che. bhagavAnane A pramANe pUchavAthI anucare kahyuM svAmin ! utsava te kaI nathI paraMtu nagaranI bahAra udyAnamAM kamaTha nAmanA eka moTA tapasvI Avela che. AthI tenA darzana mATe A saghaLA leke jaI rahyA che. A prakAranAM anucaranAM vacana sAMbhaLIne pArzvakumAra potAnAM mAtA ane parivAranA bIjA mANaso sAthe tyAM gayA A samaye kamaTha tyAM paMcAgni tapasyA karI rahela hatA. tyAM moTAM moTAM lAkaDAM baLI rahyAM hatAM, avadhijJAnathI baLI rahelA e lAkaDAmAM nAga ane nAgaNInuM eka je DuM hovAnuM pArvaprabhue jANyuM AthI prabhunuM hadaya karUNAthI bharAI AvyuM. ane AthI temaNe e samaye evuM kahyuM ke, juo! A keTalA AzcaryanI vAta che ke, tapasyA karavA chatA paNa A tApasa jJAnathI vihIna banI rahela che. tenuM kAraNa tenAmAM dayA guNane abhAva che, je rIte AMkhe vagara meDhAnI zobhA nathI hotI te pramANe dayA vagara dharmanI zobhA hetI nathI. e dharma vAstavika dharma nathI paraMtu mAtra dharmAbhAsa che. pazunI mAphaka dayA rahita e A kAyAno kaleza bilakula niSphaLa che. A pramANe prabhunuM kathana sAMbhaLIne kamaTha tApase temane kahyuM rAjaputra! Apa jevA manuSya to hAthIne zikSaNa ApavA vi. kAmamAM ja nipuNa hoya che, dharmamAM nahI. dharmamAM te ame muni jana ja jANatA hoIe chIye kemake ame sadhaLuM jANanArA hoIe chIye A prakAranAM kamaTha tApasanAM vacanane sAMbhaLIne e agnikuMDamAM baLI rahelA lAkaDAne tene batAvIne kahyuM-kahe AmAM zuM che ? tApase kahyuM ke, emAM kAMI paNa nathI. pachIthI pAzvakumAre sevake pAse agnikuMDamAM baLI rahelA lAkaDAne bahAra kaDhAvI ghaNI ja sAvadhAnIthI tene phaDAvyuM phaDAvatAM ja agnithI mRtyunA Are ubhela evuM nAga nAgaNInuM yugala nIkaLyuM prabhue e banene namaskAra maMtra saMbhaLAvyo tathA palekamAM prasthAna karI rahelA emane mATe bhAtA svarUpa pratyAghAna Adika paNa ApyuM. bhagavAnanA vacanomAM paNa vizvAsa karavA vALA e baMnemAMthI nAgane jIva marIne nAgakumAra devenI jAtImAM dharaNendra nAmano Idra thayo tathA nAgaNa paNa marIne e nAgakumAra IndranI pradhAna devI padmAvatI thaI. A pachI juo ! "A kumAranuM vijJAna keTaluM AzcaryakAraka che" evuM tyAM upasthita thayelA lokee kahevA mAMDayuM. prabhu paNa pitAnA anucaronI sAthe tyAMthI nIkaLI potAnA nivAsa sthAne pahoMcI gayA. kamaTha tApasa AthI khUba zaramAya. to paNa teNe bALatapa tapavAnuM choDayuM nahIM ane prathamathI paNa vadhu kaDaka evuM tapa e tapavA mAMDe. A bALapane tapa mithyAtvamehi e kamaTha bALatapa karatAM karatAM mRtyu pAmya, ane marIne bhavanapatiomAM jaIne asurakumAra jAtino deva che. tyAM tenuM nAma meghamAlI paDayuM. eka samayanI vAta che ke, bhagavAna pArzvanAtha pitAnA udhAnamAM gayA hatA tyAM ekAntamAM besIne teo neminAtha bhagavAnanA cAritrane vicAra karavA lAgyA. uttarAdhyayana sUtra : 3 265. Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhue vicAryu* ke dhanya che e ariSTa neminAthane ke, jeee kumAra avasthAmAM ja peAtAnAmAM gaDha anurakRta evI rAjImatInA parityAga karIne vrata grahaNa karyuM. huM paNa AvI ja rIte niHsaMga banI zaku chuM. prabhue A prakAranA vicAra karatAM ja te samaye temanI sa me leAkAtika devee AvIne temane praNAma karyAM ane tItha pravana mATe temane prAthanA karI. prabhue kubera dvarA bharAyelA bhaDArathI yAka dAna daIne mAtA pitA pAse vrata grahaNa karavAnI AjJA mAgI. mAtA pata nI AjJA meLavIne bhagavAne sa` viratIne dhAraNa karI. A samaye azvasena Adi narendroe tathA zaka Adi devendroe pAzrva prabhunI dIkSAnA mahe|tsava khUba DhAThamAThathI manAvyA. prabhunI pAlakhIne sahuthI prathama devAe potAnA khabhA upara upADI ane tene Azramapada udyAnanI pAse laI gayA. devAe e samaye dudubhInA nAdothI AkAza ane pRthvIne guMjIta manAvI dIdhAM. bhagavAna jyAre udyAnamAM paheAMcyA tyAre teo pAlakhImAMthI evI rIte utaryA ke, temanu mana mamatvathI je rIte utayu" hatuM. bhagavAnanI avasthA A samaye phakata trIsa varSanI hatI. A avasthAmAM pattu prabhue potAnA zarIra uparanAM sadhaLAM AbhUSaNane utArI nAkhyA ane kezeAne potAnA ja hAthathI paMcamuSTI leAMcana karIne zakendre Apela devadula bha vastrane dhAraNa karyAM. bhagavAnanI sAthe traNase rAjAee dIkSA dhAraNa karI dIkSA ghAraNa karatAM ja prabhune cAthA manaHpayajJAnanI prApti thaI gaI. dIkSA grahaNa karIne bhagavAna bhAraDa pakSInI mAphaka apramatta banIne pRthvI maMDaLa upara vihAra karavA lAgyA. eka samaya prabhu vihAra karatAM karatAM nagaranI najIkamAM AvelA evA eka tApaseAnA AzramamAM pahecyA. A vakhate sAyaMkALanA samaya hateA prabhu tyAM paheAMcIte eka TekarA uparanA vaTa vRkSanI nIce pratimAnI mAphaka nizceSTapaNe ubhA rahI gayA. meghamAlIe A avasara upara peAtAnA adhijJAna dvArA pUrva bhavane saghaLe! vRttAMta jANIne krodhanA AvezamAM AvI jaine upasarga karavAnA abhiprAyathI tyAM AvyA. AvatAM ja teNe potAnI vaikriya zakitathI siMhAne utpanna karyo. e siha bhayaMkara evA rUpALA hatA. ane petAnA puchaDAnA pachADavAthI patAne paNa kapAyamAna banAve tevA hatA temanA nakha aMkuzanA jevA hatA. teo e bhagavAnane peAtAnA ya nathI calAyamAna karavAro khUba prayatna karyAM. temane bhayabhIta karavA mATe anekavidha upAya karyA. paraMtu merU' jevA akaMpa e prabhu peAtAnA dhyAnathI ja. paNa calAyamAna na thayA. jyAre kamaThanA jIva meghamAlI asure prabhune dhyAnamAM acala jANyA tyAre teNe peAtAnI vaikriya zakti dvArA uttu Mgagiri jevA ane bhAre baLavALA evA gajarAjone utpanna karyo. prabhu emanAthI paNa acala rahyA. A prakAranA peAtAnA prayatnamAM meghamAlI deva asaphaLa thayA tyAre teNe ekadama uttarAdhyayana sUtra : 3 266 Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ krodhanA AvezamAM AvIne mahA viSilA evA sarpone utpanna karyA ke jenI dRSTimAM viSa bharyuM hatuM. je bhayaMkara evA kutkAra karI rahyA hatA je yamanA bAha daMDanA jevA lAMbA ane pracaMDa hatA. uparAMta khUba ja jherIlA evA vIchIMnne paNa teNe pitAnI vaikiya zaktithI utpanna karyA. Aja pramANe bhUMDa, Dukkara Adi jAnavarone, temaja bhayaMkara evA muDamALAne grahaNa karela evA bhUtane, pretene paNa teNe utpanna karyA chatAM A saghaLA prabhune dhyAnamAMthI calita karavAmAM saphaLa na banyA. jema macchara vajIne bhedavAmAM asamartha hoya che eja rIte e saghaLA bhagavAnane calAyamAna karavAmAM asamartha thayA. aMte dareka prakAre parAjIta banIne kamaThanA jIva e asure meghane utpanna karyA, vijaLIne camakAvI, ke jenAthI saghaLI dizAo prakAzita thaI jatI hatI. sAthe sAthe e asure e paNa vicAra karyo ke, mArA pUrvabhavanA A zatrune agAdha jaLamAM DUbADIne mArI nAkhuM. A prakAranA duSTa vicArathI otapreta banIne teNe musaLadhAra pANI varasAvyuM A varasAdathI pRthavI samudramaya banI gaI. pArvaprabhu e pANImAM DUbI gayA. padma hadamAM je rIte kamaLa zAbhe che. e ja rIte e samaye prabhunuM sukha e pANImAM DUbeluM dekhAtuM hatuM. A sthitimAM nAgarAja dharaNendranuM Asana kaMpAyamAna thayuM eNe e ja vakhate avadhijJAnathI prArthaprabhunI saghaLI hakIkata jANIne padmAvatI ane bIjI potAnI devI sAthe tyAM AvyuM ane AvIne temane namana karIne teNe prabhunI pAchaLa ubhA rahIne temanAM mastaka upara pitAnI sAta pheNone chatra rUpe dharI dIdhI tathA potAnI vikriya zakita dvArA lAMbI DAMDIvALA kamaLanI racanA karI tene prabhunA caraNa nIce siMhAsana rUpe rAkhI dIdhuM. AthI devatAoe vINuM mRdaMga Adi vAjInI dhvanIthI digaMtane vyApta karI dIdhI. AvI sthitimAM samatAnA bhaMDAra evA e prabhu rAgadveSathI rahita ja rA emane na to kamaTha upara krodha thaze ke, na te dharaNendra tarapha rAga utpanna thayo. para tu ahaMkAranI sAthe musaLadhAra pANIne varasa vavA vALA e asurane joIne dharaNendrane keAdha Avyo ane kedhanA e AvezamAM teNe tene kahyuM ke, he duSTa ! zA mATe tuM A prakAranuM akArya karavA mATe tatpara banI rahyo che je huM A dayAsAgara prabhune eka dAsa chuM. bhale prabhu tArA A kAryane sahana karI le. paraMtu huM sahana karIza nahIM. are mUrkha ! prabhue kRpAnA bhaMDAra evA A tArUM zuM bagADyuM che. tuM jyAre paMcAgni tapa karI rahyo hato. tyAre eka lAkaDAmAM baLatuM nAga nAgaNanuM eka yugala tane batAvyuM e kAma prabhue tane pApathI bacAvavA mATe phakata karUNa buddhithIja karelA hatuM. TheSa buddhithI nahIM. chatAM paNa jo tuM keTalo kRtanI che ke, pitAnA upakAra karavAvALA upara paNa aTale apakAra karI rahyo che. dhikakAra che tArI A buddhine ke, je tane tArA upara upakAra karanAra upara paNa apakAra karavAnuM sujADe che. prabhue to tAro keI apakAra karela nathI. kevaLa pApanA nivAraNa rUpa upakAra ja karela che. sAcuM che ke ghuvaDa je pramANe jagatane prakAza ApanAra evA sUryane uttarAdhyayana sUtra : 3 267 Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dveSa kare che e ja prakAranI A samaye tArI hAlata banI rahI che. AthI yAda rAkha ke, jo tu have A jagatanA upakAraka evA prabhu upara niSkAraNu dveSa karIza teA tArI kAi paNa rIte rakSA thaI zakavAnI nathI. AthI tArA mATe eja ucita che ke, tuM turata ja A tArA pApanA adhyavasAyane cheADI de. dharaNendranAM A prakA ratAM vacana sAMbhaLIne e asure yAM peAtAnI najara nice karI ke, tene dharaNendrathI sevAya rahelA prabhu upara tenI dRSTi gai. A prakAra joine tene mahAna Azcaya thayu ane manamAM vicAravA lAgyA ke, mArI teA ATalI ja zakita hatI have huM zuM karU. mArI e zita A samaye zailanI sAme kharagezanI mAphaka A pAtra prabhunI sAme niSphaLa khanI gaI che. bIjuM A prabhu teA peAtAnI eka ja muThInA prahArathI bhAremAM bhAre vAne paNa cU| karI nAkhavAnI zakitavALA che. chatAM paNu kSamAnA dhAraka evA prabhu darekanA upara kSamA dRSTivALA che paraMtu mArA jevA duSTane te A nAgadeva kSamA karanAra nathI. mane te eneA bhaya lAgI rahyo che paraMtu A karUNAnA sAgara prabhunA aparAdhathI mane bacAvI zake tevuM A jagatamAM khIju kAI paNa nathI. AthI mArU bhaluM te emAM:ja che ke, huM emanA zaraNe jAuM. A prakAranA vicAra karIne e asure meghAne potapotAnA sthAne meAkalI dIdhA. ane pArzvanAtha prabhunA caraNAmAM jaine paDI gayA. prabhunA caraNAmAM paDIne te asure peAtAnA aparAdhAnI kSamA mAgI. ane pachI te tyAMthI peAtAnA sthAne cAlyA gayA. savAra thayu. eTale prabhu paNa tyAMthI vihAra karI gayA. vicaratAM vicaratAM bhagavAna satyAsImA 87 divase vArANasI nagarInI pAse bahAranA udyAnamAM paheAMcyA. acAzImA 88 divase dhyAnAvasthAmAM beThelA e prabhu pArzvanAthane sUryoMdayanA samaye kevaLajJAna prApta thayuM. A samaye saghaLA indronAM sthAna kapAyamAna banyAM AthI temaNe avidhajJAna dvArA prabhune kevaLajJAna utpanna thayAnuM jANIne ghaNA ja AnaMdaeN manAnyeA ane eja samaye e saghaLA devendra pAtapeAtAnA anucare ne sAthe laIne tyAM prabhunI pAse pahAMcyA AvIne temaNe tyAM prabhunA samavasaraNanI racanA karI. peAtAnA atizaya se sajAta Asana upara samavasaraNamAM prabhu khirAjamAna thayA A prakAre birAjamAna thaIne prabhue sura asuranA esI gayA pachI ceAjana sudhI jenA paDaghA paDe evI vANIdvArA dezanA devAne prAraMbha karyAM. udyAna pAlakanA mukhethI prabhune kevaLajJAna prApta thayela che tevI jANa thatAM emanA darzana mATe utkaMThita anelA azvasena rAjA vAmAdevIne sAthe laIne tyAM bhagavAnanI pAse AvyA ane temane stuti pUrNAMka namana karIne dhama zravaNu karavAnI bhAvanAthI esI gayA bhagavAne e samaye je dhama dezanA ApI. ene sAMbhaLIne tyAM beThelA aneka strI purUSoe prati edhita banIne dIkSA dhAraNu karI lIdhI. keTalAka strI purUSoe zrAvaka dhama nA svIkAra karyAM. e samaye jeTalAe dIkSA lIdhela hatI. emAMthI A datta Adi dasamuni bhagavAnanA gaNudhara banyA. A gaNudharAe prabhue kahela tripadi dvArA dvAdazAMganI racanA karI. uttarAdhyayana sUtra : 3 268 Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ azvasena bhUpatie paNa hastisena nAmanA pitAnA bIjA putrane rAjyagAdIe besADI pote vAmadevI ane putravadhu prabhAvatInI sAthe pArvaprabhunI pAsethI dIkSA aMgIkAra karI. jemanI rakSA karavAmAM dharaNendra ane padmAvati sadA sAvadhAna rahetAM hatAM evA e pAzva nAtha e prathvI maMDaLa upara vicAravA lAgyA. bhagavAnanA saMghamAM soLahajAra muni hatA. munirAja saghaLA guNothI suzobhita hatA. ADatrIsa hajAra sAdhvIo hatI. eka lAkha cosaTha hajAra zrAvaka hatA. ane traNa lAkha sattAvIsa hajAra zrAvikAo hatI. bhagavAne 27 sattAvIsa varSamAM coryAsI divasa ochA vihAra karIne caturvidha saMghanI sthApanA karI aMtamAM bhagavAne girI zikhara upara jaIne tetrIsa munivaronI sAthe anazana karIne kAryotsarga dhAraNa karyo ane eka mahInAnA anazanathI te muninI sAthe sAthe bhapagrAhI karmone kSaya thavAthI siddhipadane prApta karyuM bhagavAnanA nirvANa kalyANanA A samaye Indroe, DenI sAthe moTo utsava manAve. bhagavAnanI so varSanI AyumAM trIsa varSanI Ayu to gRhasthAvasthAmAM vyatIta thaI. sityAsI divasa chadmasthAvasthAmAM rahyA, ane sItera varSamAM sityAsI dIvasa ochA kevaLI paryAyamAM vyatIta thayA. A pramANe prabhunI so varasanI Ayune A hisAba che. jenA A pramANe prasaMgataH prAprabhunuM caritra prakAzita karIne have prastuta sUtranI vyAkhyA karavAmAM Ave che-"ta? ityAdi. anvayA-jorgvasa takSa-chokarIpakSa tara lekAMtargata saghaLa vastuone prakAzita karavA vALA hevAthI divAnI mAphaka te pArzvanAtha prabhunA vijJAnajaLavA-vidyArapALada samagUjJAna ane cAritrathI saMpanna ane mAnamAyA: digaMtavyApI yazavALA -ii kesI nAmanA ghumAsanaLa-mAnazramajaH kumAra zravaNa apariNIta avasthAmAM muni banI javAnA kAraNe bALa brahmacArI sIje-gAsI-ziSyaH mAtra ziSya hatA rA have kezIzramaNanA viSayamAM kahe che "danAmuv ItyAdi ! anvayArtha-codinAi-vadhijJAnathata matijJAna zratajJAna ane avi jJAnathI yukata tathA saMdhanArU ziSyasaMghanA ziSya samUhathI saMpana ane purUddha tatva evA te kezIkumAra zravaNa nAjunA rIcaMte-gAmanA rImAna eka gAmathI bIje gAma vihAra karatAM karatA sAva kurimA'TV-zArita kurimAnataH zrAvastI nagarImAM AvyA. 3 taMdu" ItyAdi ! anvayArtha-nmi narasaMha-tathA nA maMhaje te nagarInI pAse hiMdu nAma ujJAtinuM nAma ghAna hiMduka nAmanuM eka udyAna hatuM tatha-tatra te udyAnamAM ja sithAre-nAmu zAsaMtare eSaNIya vasatI ane saMstAraka zilA padaka AdinA upara te kezIkumAra zravaNa rANapurANa-vANagvAgata: AvIne rahyAA uttarAdhyayana sUtra : 3 269 Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pachI zuM thayu? tene kahe che. aA ItyAdi ! anvayA--a--graMtha AnA pachI tene jANeLa-mina va thAche e kALamAM sabyogami viSNu-sarvone vidyuta: traNa leAkamAM prasiddha evA dhammUtitthyre jiNe bhagavaM vaddhamANitti - dharmatIrthakaraH jinaH bhagavAn karddhamAna iti dharUpI tInAkartA aMta bhagavAna vamAna svAmI hatA ||pAA "tasa" ityAdi ! anvayA jogavavA taysa sIne vijhASaLavArane madAnase mayaM goyame nAma Asi - lokapradIpasya tasya ziSyaH vidyAcaraNapAragaH mahAyazAH maLavAna gautama nAma gAchIt e bhagavAna vadhamAna svAmInA gautama nAmana mahAna yasasvI ane leAkane aMdhArAmAMthI ujAsamAM laI janAra evA mahAkavita evA ziSya hatA. prA "vAsaMgatrika'- ityAdi ! anvayAe gautama svAmI vAsaMtri-DhAzA virdvAdazAMgInA vettA ane yuddhe pu6: jIva ajIva Adi saghaLA padArthonA jJAtA hatA. gAmAnujJAmaM rIyaMtegrAmanugrAma rIcamALaH grAmAnugrAma vihAra karatA karatAM temaH e gautamasvAmI paNa sIsamaMdhasamAyache--ziSyasaMyasamAjaH potAnI ziSya maMDaLI sAthe sAzimALaC-zrAvastImAvata' e zrAvastI nagarImAM AvI pahoMcyA. chaNA ''ghaTTa '" ityAdi! annayA --taCi nagaramaMDaLe ghAM nAma lakhALa tattva hrAmu signa saMthAre vAsamuvAgae - tasyAH nagaramaMDale koSTakaM nAma udyAnaM tatra praasukshyyaasaMsthAne vAsamupAvata e zrAvastI nagarInI mahAra kaSTaka nAmanuM udyAna hatuM tyAM munijanAne cAgya zayyA sa stArakane grahaNa karIne gautamasvAmI paNa e sthaLe birAjamAna thayA. 585 pachI zu thayuM ? tene kahe che--"jesI" ItyAdi / anvayAO--mahAyase jozImArasamane joyame 24mo tri gaNiLA susamAhiyA tattha vihariMsu - mahAyazAH kezikumArazramaNo gautamazca ubhau api mATIno musamAhitau taMtra ddArtham mahAyazasvI kezIkumAra zramaNa tathA gautamasvAmI e banne mana, vacana ane kAyanI guptithI gupta tathA susamAhitasuSThurItIthI samAdhI saMpanna hatA. e mane zrAvastI nagarImAM sayama ane tapathI AtmAne bhAvita karatAM karatAM vicaravA lAgyA. ghA "kamo sIlasaMdhANuM' ityAdi ! - anvayAya --tatha taMtra e zrAvastImAM namo namo e kezIkumAra tathA gautamanA muLavaMtALa muLavatAr jJAna, dazana ane cAritrazALA tathA tAphaLa-trAyiLAr SaTkAya jIvAnA rakSaka tathA saMgacALa-yatAnam sayamazALI taskriLa-tavinAm taponiSTha sautasaMvALuM-ziSyamaMdhAnAm ziSyavRndane bhikSAcaryA AdimAM gamanA gamana samaye paraspara jovAthI ciMtA samudhvannA-vintA samuttpannA vicAra utpannathayA.510nA uttarAdhyayana sUtra : 3 200 Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicAranA svarUpane kahe che-"rito" ItyAdi ! anvayArtha-po rilI-gAM dha vIdaza amArA taraphathI pALavAmAM AvatA A mahAvratarUpa dharma ke che. tathA rUmo va dha si-mAM vAva jIdazaH A emanA dvArA pALavAmAM Avate dharma ke che tathA rUmAM gAvA dhakhALI nA vAriNI-galya gAthApara la va zIdAra ane je bAhya kiyA kalAparUpa dharmane dhAraNa karIe chIe tenI vyavasthA tathA A leke je bAhakiyA kalAparUpa dharmane dhAraNa kare che tenI vyavasthA kevI che. jo ke, pArzvaprabhu ane mahAvIra e banne sarvajJa che te paNa teoe prarUpela dharmamAM tathA dharmanAM sAdhanomAM A bheda kaI rIte thaye A vAtane ame jANavA cAhIe chIe. 11 pachIthI e ja vAtane kahe che-"vADanA ItyAdi ! anvayArtha-pAseLa badAmI-zvana madananA pArzvanAtha mahAmuni tIrthakare vAhano janma rivyo-joDazuM rAtaH ghanaiH zivaH je be cAturyAma -prANAtipAta viramaNa, mRSAvAda viramaNa, adattAdAna viramaNa, tathA mathuna vimaNa ne parigraha viramaNamAM aMtargata hevAnA kAraNe parigraha viramaNa A cAra prakArane munidhama kahela che. tathA vaddhamA mALI-vardhamAna mahAninA vardhamAna tIrthakare prANAtipAta viramaNa, mRSAvAda viramaNa, adattAdAna viramaNa, mithuna viramaNa ane parigraha viramaNa A pramANe pAMca prakArane munidharma kahela che. te tenuM zuM kAraNa che ? A prakArano e banne tIrthakaronA ziSyone saMdeha che. 12mAM have sUtrakAra AcAra praNidhi viSayaka saMdehane pragaTa kare che-co ityAdi ! anvayArtha--o gaDha ja prazno : dhamaH prabhu zrI vardhamAna svAmIe je A acalaka-parimita jaNAya tathA alpa mUlyavALA sapheda vastrone paridhAna karavA rUpa munidharma batAvela che. tathA no saMtatta-gavuM sAntarottara pArzvanAtha svAmIe pitAnA ziSyone pramANathI ane varNathI viziSTa ane bahumUlya vastrone paridhAna karavArUpa munidharma batAvela che. te prakAranA" vize iiMnuM zALA vize $ 7 mukitarUpa eka kAryamAM pravRtta e bane tArthakanI dharmAcaraNanI vyavasthAmAM AvA bhedanuM zuM kAraNa che. jyAre ka raNamAM bheda che te kAryamAM paNa bheda thAya che. paraMtu ahIM to evuM che nahIM. kAraNa ke, mukita rUpI kAryamAM koI paNa tIrthakarane bheda ISTa rUpa nathI te pachI kAraNamAM bheda kema ? 1kA A prakAre pota potAnA ziSyane jyAre A saMdeha utpanna thaI game tyAre zikumAra ane gautame A viSaya mAM zuM karyuM e have ahiMthI pragaTa karavAmAM Ave che.-"da te ItyAdI! anvayArtha-maheM-tha pote potAnA ziSyonA manamAM saMdeha utpanna thavAthI tattha-tatra tyAM zrAvastImA ubhao kesigoyamA-tau ubhau kezigautamau me bhanne uttarAdhyayana sUtra : 3 271 Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zikumAra bhane gautame sisANaM paviyakkiyaM viSNAya ziSyANAM vitarkitaM vijJAya ziSyonA yA pUrvo'ta aheDane nalIne samAgame kayamaI-samAgame kRtavatI parasparamAM maLavAnA vicAra karyAM. 14aa haiN| DInA sthAna upara laya te age che " goyamo" ityAhi ! anvayArtha - paDirUNNU goyamo - pratirUpajJaH gautamaH yathocita zAstronA trina yanA jJAtA gautama svAmI jiTuM kulama vikkhaMto- jyeSTaM kulamapekSamANaH zIkumArane bhoTA guNavAjA mAnIne sIsasaMghasamAule - ziSyasaMghasamAkulaH ziSyasabhUDane sAthai laIne tindgakavanamAM AvyA. 51mA "ke sikumArasamaNe" ityAdi ! manvayArtha ---ke sikumArasamaNe - ke zikumArazramaNaH zizumArazrabhaye goyamaM AgayaM dissa - gautamaM AgataM dRSTvA gautama svAmIne AvelA lehane paDirUpaM paDivattiM - pratirUpAM patipattim tebhane yogya satkAra sanmAna3ya atipatti sammaM saMpaDivajjaisamyak sampratipadyate sArI zete . // 16 // ve pratipatti se che. "palAlaM" ityAhi ! anvayArtha - tattha-tatra se tinhu nAmanA udyAnabhAM zizubhAra zrabhA goyamassa nisajjAra - gautamasya niSadyAyai gautama svAmIne mesavA bhATe phAsUyaM palA- prAsukaM palAlam potAnA ziSyothI prAsura- ayitta-zu-ta-zeSalIya, zAlI, zrIddhI kedrava tathA cAthA rAlakanA pAlAlane tathA pAMcamA prAsuka-da DAbhanA tRNNAne vidhaM saMpaNAmaye - kSipraM samarpayati tAtAsika michAnyAM madhu ca che. tiNapaNagaM puNa bhaNiyaM jiNehiM kammaTThagaMThimahaNehiM / sAlI bIhIkodavarAlaya raNe taNAI ca // chAyA -- tRNa paMcakaM punarbhiNitaM jinaiH karmASTapranthimathanaiH / zAlI bahiH kodravI rAlako'raNyatRNAni ca // karmInI gAMThane phADI nAkhanArA tItha karAe pAMca prakAranA pAla prakAranA mAvesa che - sAThInu parAsa, zaharAnu parAsa, dhAnyanuM parAhA, rAsa-gunu parAsa, A badhA dhAnya mAgazara mAsamAM paripakava thaIne taiyAra thaI jAya che. pAMcamu parAla da-dAbha manAyela che 517NA Asana upara beThelA kaeNzizramaNa ane gautama svAmI kevAze|bhatA hatA ? tene he cha - " ke sikumArasamaNe" ityAdi / anvayArtha - mahAya se - mahAyazAH mahAyazasvI ke sikumArasamaNe goyame ya - kezikumAra zramaNaH gautamazca zI kumAra zrama tatha gautamasvAmI ubhao nimannAubhau niSaNNau se janne melA caMdamUrasamappA sohaMti-candrasUryasamaprabhau zobhete caMdrasUrya nI samAna zaiAbhatA hatA 5185 uttarAdhyayana sUtra : 3 272 Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvastImAM bannenA samAgamane vRttAMta phelAI jatAM je banyuM tene kahe che. --"mavA ItyAdi ! anvayArtha-ttara-tatrae tinduka udyAnamAM joDA-ttawAva kautuhalathI aneka ajJAnI jana vada-vArA aneka phAMTA-kAda bIjA dharmanA parivrAjaka jana samAgavA-samAgavA AvI pahoMcyA tathA hAre gRhasthajana paNa AvIne ekatrita thaI gayA. 19 pachI paNa-bAnA" ItyAdi ! anvayArtha--tatha-tatra e tinduka udyAnamAM levAnA badavA-Anavadha: devavaimAnika deva, dAnava-bhavanapati deva, gaMdharva, vyantaradeva vagere AvyA tathA navanira-vArasAinA yakSa, rAkSasa, kinnara tathA mahisALa ca-gAnAM ja adazya bIjA paNa vyaktaradevanA bhedarUpa bhUtadevane samAna mAsisamAna mAtra samAgama thayo. 21 have e bannenA saMbhASaNane kahe che-" pf" ItyAdi! anvayArtha---mAmA-mAmAna "he mahAbhAga gautama! huM te puchAmi-te pRchA Apane pUchuM chuM" jyAre A prakAre je jogamazvathI za nautamapavIta kezI zramaNe gautamane kahyuM. to juvaMta siM jora rUma vItata: vaMtaM riAne jotama rumadravIra tyAre gotame kezI zravaNane A prakAre kahyuM. 21 gautama svAmIe je kahyuM tene kahe che. "kurajI ane ityAdi ! anvayArtha-gautamasvAmIe kahyuM ke, mamatta he bhadanta ! kezIzramaNa te kahe che pura-te the che pREche je kAMI pUchavAnI IcchA hoya te khuzIthI pUchA. A prakAre joyama zerli gaDhavI-auto zivaM bravIta gautamasvAmIe jyAre kezI zramaNane kahyuM to jesI gaLuuTutAH jarI gaNAtA tyAre kezI zramaNe gautamasvAmIthI anumAdita ane prerita thaIne joi ruma vInatama 4 atravita gautamasvAmIne A prakAre pUchayuM mArA kezI zramaNe gautama svAmIne je pUchayuM tene kahe che-"nAsakanA ityAdi anvayArtha-- gAthAnI vyAkhyA bAramI gAthAnI mAphaka samajI levI arthAta jo dhammo cAujjAmo-yo dharmazcAturyAmazca yAra bhalAvata35 muniyama vaddhamANeNaM pAse vartamAnena pAzvanA zrI pArzvanAtha svAmIe ziSyo-zita kahyA che ane pAMca mahAvratarUpI munidharma zrI vardhamAna svAmIe kahyA che te A bannenA kahevAnA bhedanuM kAraNa zuM che maravA g gvanA ItyAdi ! anvayArtha--kezIkumAra zramaNe gautamasvAmIne e paNa pUchayuM ke, jyAre mahAvIra prabhu tathA pArzvaprabhu IzaagvannA-vArtha ghanayo; mokSarUpa kAryamAM samAnarUpathI pravRtta che te pachI vise jiM jaH-virape jiMg #ArA dharmanuM AcaraNa karavAnI vyavasthAmAM AvA bhedanuM zuM kAraNa che ? medAvI-dhAvina De zreSTha buddhimAnavide ane te vighAtho sAruM -dvividha dharma te viSayo caM ? zuM Apane uttarAdhyayana sUtra : 3 ra73 Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A cAturyAma tathA paMcayAmarUpa be prakAranA dharmamAM saMzaya nathI Avata? jyAre banenI sarvajJatAmAM koI bheda nathI te pachI A prakArathI munijananA cAritra rUpa dharmamAM bhedanuM kayuM kAraNa che? rajA A prakAranA kezamaNanA kahevAthI gautamasvAmI kahe che-"a" ItyAdi ! anvayArtha---to-tattaka AnA pachI jojano-nautama gautamasvAmIe yuvata -vanta zazina pUchatAM kezIkumAra zramaNane jamavarI-ra A pramANe kahyuM ke, he bhadanta ! tAvaLijIyaM--taravinizcaya tavenA vinizcAyaka tatta-tavaM dharmatatvane paUT nivaravadhU-prajJA sAte buddhi jue che. arthAta vAkaya zravaNathI artha nirNaya thatuM nathI paraMtu prajJA vazathI ja thAya che. pAna muni dharmane be prakArathI kahevAnuM kAraNa kahe che -"rimA" ityAdi ! anvayArtha- he bhadanta! rima-varalyA prathama jInezvaranA ziSya ujJaba3-jJAnAnna aju ane jaDa hatA, AcArya emane jevuM zikSaNa ApatA hatA tevuM teo sarasvabhAvavALA hovAthI mAnI letA hatA. paraMtu temane samajAvavuM ghaNuM ja muzkela hatuM. parijhamA vanarAja-cimA vagag aMtima tIrthakaranA ziSya vakajaDa che tathA manninA-madhamATa vaccenA bAvIsa tIrthakaronA zaSya 33 3-THjJAtuM juprajJa che. svabhAva saMpanna hovAthI trAju che tathA sukhathI zikSA grahaNa karanArA hevAnA kAraNe prANa che. te pa Na tena dha tti : Aja kAraNe eka kArya mAnavA chatAM paNa dharma dvividharUpathI kahela che. pAradA eja arthane spaSTa kare che-"ribaLa ItyAdi. anvayArtha-rimALaM-rarayAno prathama tIrthaMkaranA ziSyane popaTa sAdhvAcAra suvi -zodhyA durvizodhya hate khUba ja kaThInatAthI nirmaLa banAvavAmAM AvatuM hatuM. kema ke, teo trAju jaDa hatA. A kAraNe gurU mahArAja taraphathI sIkhavADavA chatAM paNa emanA vAkayane samyakarItithI samajI zakavAmAM teo asamartha hatA. tathA rAribApa-aMtima tIrthaMkara zrI mahAvIranA ziSyone sAdhvAcAra nagTgo-pAka duranupAlya che. kemake emanA ziSya gurUnA vAkayane je ke, jANatA hovA chatAM paNa vajaDa hovAnA kAraNe sAdhvAcArane yathAvat pALavAmAM zakitazALI banatA nathI. tathA ki mavi -nAnAM tu vazarA vaccenA bAvIsa tIrtha karenA ziSyone sAdhyAcAra visonA kupAtro -muvAda: supara suvizeSya ane supAlya batAvavAmAM Avela che. kAraNa ke emanA ziSyajana juprajJa hovAnA kAraNe sAdhu saMbaMdhI kriyAkalApane sArI rIte jANe che ane enuM sArI rIte pAlana paNa kare che. A mATe vaccenA tIrthakaronA ziSyajana upadezavAmAM Avela cAturyAmarUpa dharmamAM mithuna viramaNa vratane paNa sArI rIte jANI le che ane sArI rIte tene pALe paNa che AthI bhagavAna pArzvanAthe cAturyAma dharma kahela che. tathA prathama ane chelA tIrthakaronA ziSya evA detA nathI. AthI emanA mATe paMcamahAvratarUpa dharma kahyo. A pramANe vicitra prajJa vinaya janenA anugrahane mATe dharmanI bhinnatA jANavI joIe. vAstavamAM dharmamAM bhinnatA che ja nahIM. mArI uttarAdhyayana sUtra : 3 ra74 Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A pramANe jyAre gautamasvAmIe kahyu tyAre kaizIkumAra zramaNe temane kahyuM--"mA" ityAdi ! anvayA --goyama-gautama he gautama! te vaLA--te jJA: ApanI buddhi dhana sAhu-sAdhu sArI cha me imo saMsayo chinno me ayam saMzayo chinno Ape mArA A sa'zayane dUra karI dIdhA che magna bannauvi samo mama anyona saMzayo khIje paNa saMzaya che. AthI te vatu goyamAtama thaya gautama Apa ene dUdha karI A prakAranuM dezI zramaNanu thana zaSyAnI apekSAe jANavu joie. kAra kezI zramaNa te jJAnamayathI cukata hatA. AthI temane eve sa'zaya thavA asaMbhava che. rA 'veTo" ItyAdi! '"zakhannALa" ityAdi ! anvayAya --no golano dhammo-yaH banne dharma: mahAyazasvI prabhu vamAna svAmIe je e acelaka-parimita, jINu prAya tathA alpa mUlyavALA zvetavastrane paridhAna karavArUpa sunidhama batAvela che tathA no rUmo satattaro--caH aya sAntarottara mahAyazasvI pArzvanAtha svAmIe je pramANathI ane vI viziSTa tathA uttarabahumUlya vastro paridhAna karavArUpa sunidhama batAvela che. te pachI vavanAnuM visese kiMtu kAraNaM - egakArya prapannayoH vizeSe kinnu kAraNam bhukti3 kA mAM pravRtta A banne tIrthaMkarAnA dharmAcaraNanI vyavasthAmAM AvA bhedanuM kAraNu zuM che? jyAre kAraNamAM bheda hoya che tyAre kA mAM paNa bheda anI jAya che. paraMtu AmAM tA evuM kAMi che nahIM. kAraNa ke, mukitarUpa kArya mAM kAi paNa tItha karane bheda lAgyA nathI te kAraNamAM bheda zA mATe ? medAvI medhAvI medhAvin ! vide tri--ddhiviSe ji acelakarUpa tathA-vividha vaNu bahumUlya vastrarUMpa A e liMgamAM te vighdhacayo daMna--te vistyaya tha na Apane sa Mdeha zA mATe nathI thatA?|29|30| kezI zramaNanA pUchavAthI gautama svAmIe zuM kahyuM ? tene kaheche.--jesIme' ityAdi ! 4 anvayAya --Z-Ama A pUrvaktirUpathI yuvALa dhruvALam pUchavAvALA videzinam kezIkumAra zramaNane goyamo phaLamavavI-gautama maMtrInuM gatamasvAmIe A prakAre kahyu ke he bhadanta vinAneLa samAnamna-vijJAnena samAnya vijJAnakevaLajJAnathI jene je ucata hatu. ene eja rUpathI jANIne dhammasAk--dharmasAdhanam e dharmAM sAdhana rUSTie jIm pArzvanAtha ane vamAna prabhue batAvela che. enu tAtparya A prakArathI che.-prathama ane chellA tIthaMkaranA ziSya jIja (sa . chatAM aNusamaju) ane vakaDavAM ane (aNusamaju) huM ya che, jo emane ma Te lAla vastranAM dhAraNa karavAnI AjJA ApI devAmAM Avata te RjuDa vajrajaDa hAvAnA kAraNe vastrone raMgavA AdimAM paNa pravRtti karavA lAgI jAta Aja kAraNe prathama tathA hallA tItha karee lAla vastra AdinA dhAraNa karavAnI AjJA Apela nathI. vaccenA tIrthaMkarAnA ziSya evAnathI. ki Mtu Rju praNa che A kAraNe emaNe temane pAMca nA vastra Adi dhAraNa karavAnI AjJA Apela che. 5315 vaLI paNa~-'vAsthayuM'' ityAdi ! anvayA -- huM bhAnta ! sronasa padmasthaya-homya matsyavArthama mA jaina uttarAdhyayana sUtra : 3 275 Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhu che" A prakArathI laukika janene samajavAne mATe nALAviviuLanAnAvidhavikalpanam aneka prakAranAM upakaraNenuM vidhAna tIrthaMkarAe karela che "A jainasAdhu che" A vAtane loko jaladIthI samajI jAya A mATe sarakasukhavastikA, rajoharaNa, Adi nAnA prakAranA upakaraNa sAdhuene mATe nirdiSTa karavAmAM Avela che. A saghaLA upakaraNa yatijanAmAM paNa pratiniyata che. anyamAM nahI jo sAdhujanAnu cinha aniyata heta te dhRta mANasA paNa pAtAnI jAtane sAdhu kahevA lAgI jAta. AthI leAkeAnA vizvAsa yatijane mAM na raheta A kAraNe bhagavAne A pUrvokata yaticinha niyamita karela che. tathA ttastya maLatyaM ca one viJoyaLa- yAtrArthe pradaLAya kone jiyomU yAtrAnA mATe sacamanirvAhanA mATe ane kadAcita cittamAM viplava utpanna thavA chatA paNa 'hu' muni chu" A prakAre peAtAnA jJAnanA mATe A leAkamAM sAdhucinhanu' prayeAjana che. 532aa chatAM paNa---"baduM ityAdi ! he bhadanta ! nijIne nizcayaeN nizcaya nayanI apekSAthI nALa 2 haMsaLI jeva trinetra-jJAna Ayuzena caitra triya jJAna ina ane cAritra e ja moravasa-sUcanAdo-mokSasapUtasAdhanam meAkSanuM vAstavika sAdhana che. A prakAranA paTTA mane--pratijJA mati siddhAMta ane tIrthaMkarAneA che. tAtparya AnuM e che ke, nizcayanayanA anusAra jyAre meAkSanA vAstivika sAdhananA vicAra karavAmAM Ave che te samyagdarzana, samyagajJAna ane samyak cAritranI ekatAja meAkSatuM eka vAstavika akhAdha hetu che. AmA liMganA tarapha Agraha nathI. kemake zAstromAM evI keTalIe kathAo che -jema bharata-cakravartI ne munili`ganA vagara paNa kevaLajJAnanI utpatti thayela hAvAnuM batAvAyela che. AthI A nayanI dRSTImAM liMga akicikara che. A viSayamAM na te bhagavAna pArzvanAthanA kAi vivAda che ane na tA prabhu mahAvIrane paNa jyAre vyavahAra nayanI daSTIthI vicAra karavAmAM Ave che teliMgamAM paNa meAkSa sAdhanA mAnavAmAM AvI che. A kAraNe vyavahAranI apekSA mekSanA sAdhanabhUta liga bhinna hovA chatAM paNa nizcayanA apekSAthI enAmAM keAi bheda nathI. AthI e apekSA li'gabheda vipratyaya-sa dehanu kAraNabhUta vidvAnAnI dRSTImAM thai zakatu' nathI. 533aa gautama svAmInA uttarane sAMbhaLIne dezIzramaNe kahyuM tene kahe che-"sAda" ityAdi ! anvayA --goyama-gautama he gautama! te te ApanI vaLyA--majJA buddhi sAduM-sAdhu ghaNI ja uttama che. Ape me-me mArA A rUmo sasalo jino-ayaM surAya: chinnaH liMga viSayaka saMzaya dUra karI dIdhA che. maLa banno visaMgo mama anyovi sUcaH mArA manamAM eka bIjo paNa sa Mdeha che te zauyamA--gautama he gautama! Apa tuM mu-tuM thaya enuM paNa nivAraNa karo 534aa pachI vastu tatvane pAte jANatA heAvA chatAM paNa dezI zramaNe ziSyAnA sa zayane dUra karavA mATe gautama svAmIne pUchyu... tene kahe che. baLevALa'' ityAdi ! anvayA -_nauyama-gautama he gautama ! anebALasadaHALa-manne vikasi -anejemAM sadatrALAM marce titti aneka hajArA zatruonI vacamAM rahelA che. te ya te micchanti te = tyAM gaminazchati saghaLA zatru ApanA upara AkramaNu A uttarAdhyayana sUtra : 3 206 Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kare che. AthI huM Apane e pUchI rahyo chuM ke, turavA Ape te-te e saghaLAne 6 nikiyA-the vitA kaI rIte jItI lIdhA. bhAvArtha...kevaLajJAna utpanna thayela na hovAthI haju sudhI Azika zatrune varAta karI zakAyA nathI. A kAraNe kezI zramaNa tamane e pUchI rahyA che ke, A avasthAmAM ApanA upa2 hajAro zatruo AkramaNa karavA mATe ubhA che. chatAM paNa Apane e leke parAjya karI zakayA nathI AthI evuM jANavAmAM Ave che ke e zatruo upara Ape vijaya meLavI lIdhuM che. AthI Ape e zatruone kayA prakArathI jItI lIdhA che e huM ApanI pAsethI jANavA mAguM chuM. pA pratyuttaramAM gautamasvAmIe A prakAre kahyuM- "u" ItyAdi ! anvayArtha---Annina saghaLAbhAva zatruomAM pradhAnabhUta AtmAne vizejite-jItI levAthI paMjani-punitA: meM eka AtmA ane cAra kaSAya Ama pAMca zatruone jItI lIdhA che. jIvanA kaSAyarUpa zatru pAMcahajArane base (pa200 che. bheda prabheda sahita krodhAdika cAra kaSAne tathA eka AtmAne A pramANe pAMcane jItI lIdhala che. niyA-Ajhanitte yaza nitA tathA A pAMcane jItI levAthI daza zatru chatAi jAya che. arthAta e pUrvokta pAMca tathA pAMcaIdrI Ama daza zatruo jItI levAya che. saMsadA 3 nikhittA sava7 mA~ niurifmatathA tu nivAryazagUnama nitAmi daza zatruone jItIne meM e saghaLA zatruone nizcayathI jItI lIdhA che. jyAre kezI zramaNa kumAre gaiAtama mahAmunIne AnAthI pahelAnI gAthAmAM e prakAranuM pUchela hatuM ke, "gorg sadA nA dila jo jamA" tyAre emanA e praznano uttara je gatamasvAmIe e va Apela che ke, "sAdA 3 vanittA jANag fifma'' AnAthI emane e Azaya jANI zakAya che ke, emaNe bheda prabheda sahita kaSAye ne jItavAnuM ja pragaTa karela che. anyathA-je emane e abhiprAya na thAta te "dasa zatruone jItI levAthI saghaLA zatruone meM jItI lIdhA che" A prakAranuM kahevuM temanuM kaI rIte saMgata mAnI zakAya. zatru aneka hajAra je prakAranA che. tenI prakAranA A pramANe che.--- (1) mULamAM krodha, mAna, mAyAne lebha A cAra kaSAya che. A krodhAdika cAra kaSAnuM sAmAnya jIva sahita covIsa daMDakanI sAthe arthAtu A pacIsanI sAthe guNAkAra karavAthI 100-100 bheda thaI jAya che. arthAt A krodhAdika cAra kaSAca pratyeka anaMtAnubaMdhI apratyAkhyAna, pratyAkhyAna,tathA saMjavalananA bhedathI 4-4-4rUSa che. anaMtAnubaMdhI kodha, apratyAkhyAnakola, pratyAkhyAnake, saMjavalanodha. A prakAre e cAra iMdha thaI jAya che. A ja prakAre mAna, mAyA, lebha paNa cAra cAra jAva joIe A cAra cAranuM pakata paccIsanI sAthe guNavAthI 100, 100, 100, 100 A prakAranA 400, cAraso bheda ke dhAdikanA thaI jAya che. (2) anya prakArathI paNa A kedhAdika cAra kaSAyonA pratyekanA cAra cAra bheda hoya che-te A pramANe che 1 Abheganivartita anAbhoganivartita, upazAMta, anuzAMta A Aga nivartita AdinA bhedathI caturvidha kaMdhanA sAmAnya jIva sahita covIsa daMDakanI sAthe arthAt A pacIsanI sAthe guNAkAra karavAthI A kodhanA 100, bheda thaI jAya che. A ja prakAre mAnasika kaSAyenA paNa se- 100, 100, bheda jANavA joIe. AvI rIte A bIjA prakArathI paNa A krodhAdikanA cAra bheda thaI jAya che. uttarAdhyayana sUtra : 3 ra77 Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3) trIjA prakArathI paNa krodhAdika kakSAnA cAra bheda bA rIte thAya che. 1 AtmapratiSThita 2 parapratiSThita 3 tadubhayapratiSThita, 4 apratiSThita, A cAra prakAranA krodhane pUrvokata pacIsanI sAthe guNAkAra karavAthI krodha 100 prakAranA thaI jAya che. Aja pramANe mAnAdikanA bhedone paNa jANavA joIe. (4) cothe prakAra A pramANe che-kSetra, vAstu, zarIra, upaSi kSetrAdikanA bhedathI cAra prakAranA krodhanA AgalA pacIsanI sAthe guNAkAra karavAthI krodhanA so bheda jANavA joIe. AvI rIte mAnAdika kAne paNa jANavA joIe. A pramANe e cAre prakAranA cAra bhedane joDI devAthI kaSAyana 1600 seLo bheda thaI jAya che. (5) koyamAM kAraNanA upacArathI kaSAyanA bIjA paNa cha bheda thAya che. te A che-1 caya, 2 upacaya, 3 baMdhana. 4 vedanA, 5 udIraNa 6 nirjarA A che dene bhUta, bhaviSya ane vartamAnanI sAthe arthAt A traNa kALanI sAthe guNAkAra karava thI aDhAra 18 bhedanA eka jIva ane aneka jIvonI apekSA benI sAthe guNAkAra karavAthI chatrIka bheda thaI jAya che. AvI rIte A chatrIsa prakAranA krene pUrvokata pacIsanI sAthe guNAkAra karavAthI nava 900 bheda thaI jAya che. Aja pramANe mAnAdika kaSAyAnA paNa navase 900-900 nai bheda karI levA joIe. cAre kaSAnA 900 900, bheda joDavAthI chatrIsa 3600 bheda banI jAya che. A traNa hajAra chasamAM agAunA 1600 bhede vadhu meLavavAthI A kaSAyanA kula pAMca hajAra basa 5200 bheda thaI jAya che. chatAM paNa pAMca indriyonA viSaya tevIsa prakAranA tathA vikAra basa cALIsa 240 che. te A prakAranA che. --- zravaNendriyane viSaya je zabda che tenA jIva zabda, ajIva rAkha tathA mizrazabdanA bhedathI traNa prakAra che. tathA A Indriyane vikAra bAra prakAranuM che. A traNenA zubha ane azabhanA bhedathI cha cha bheda thaI jAya che. A chanI sAthe rAga ane dveSa e bannene guNavAthI bAra bheda thaI jAya che. chela cakSu indriyane viSaya vadhyuM che te pAMca prakAra che. tathA A IndriyanA viSayane vikAra sATha prakAra che. cakSu Indriyane viSaya je pAMca prakArane batAvavAmAM Avela che te sacitta acitta ane varNanA bhedathI traNa traNa bheda thaI jAya che. A prakAre vikAranA 15 paMdara bheda thaI jAya che. have e paMdara 15 bhede ne zubha ane azubhanI vi che. uttarAdhyayana sUtra : 3 ra78 Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAthe guNavAthI trIsa bheda bIjA paNa thaI jAya che. A trIsa bhedane paNa rAga ane zreSathI guNavAthI cakSudrinA vikAranA sATha bheda niSpanna thaI jAya che. mArA dhrANenidrayanA sugaMdha ane durgadha e be prakArane viSaya che. tathA ene vikAra bAra 12 prakAra che. sugaMdha ane durgadha rUpa viSaya sacitta, acitta ane mizranA bhedathI cha prakArane che tathA e cha e prakAra rAga ane dveSanA bhedathI bAra 12 prakAranA thaI jAya che. tevA rasanA Indriyane viSaya rasa che. be pAMca prakAra che. tIkhA, kaDavA Adi! e enA bheda che. vikAra 60 sATha che. A pAMceya viSaya sacitta, acitta, ane mizranA bhedathI paMdara 15 bheda vALA thaI jAya che tathA zubha ane azubhanA bhedathI e paMdara 15 prakAra trIsa 30 bhedavALA thaI jAya che. ane A trIsa bhedene rAga ane dveSanI sAthe guNavAthI rasanendriyanA vikAra 60 sATha thaI jAya che. te spana Indriyane viSaya ATha prakArane sparza che. e ThaMDI, Adi ATha spanA sacitta Adi bhedathI vIsa 24 tathA e vIsane zubha ane azubhathI guNavAthI aDatAlIsa 48. tathA aDatAlIsane rAga ane dveSanI sAthe guNavAthI A spazana IndriyanA vikAra cha96 thaI jAya che. pA. A prakArathI pAMca indrionA saghaLA vikAra basane cAlIsa thaI jAya che. pAMca indriyonA viSaya tevIsa 23 ane tenA vikAra 240 thayA IndriyanA bheda pAMca 5 A saghaLAne parasparamAM joDI devAthI bane aDasaTha 268 bheda zatruonA thaI jAya che. AmAM sahuthI moTA zatru manane paNa joDI devuM joIe. saghaLA bheda paraspara joDavAthI pAMca hajAra cAra ogaNetara 5469 bheda zatruonA thaI jAya che. tathA hAsyAdika cha nA pratyekanA cAra cAra bheda hovAthI A saghaLAnA covIsa bheda thai jAya che. emAM traNa veda strI veda, puMveda tathA napuMsaka veda meLavavAthI nokaSAyanA sattAvIsa bheda thAya che. A sattAvIsane pAchalA bhademAM meLavavAthI pAMca hajAra cAraso cha-- 5496 bheda zatrae nA thAya che. tathA sUtrastha sarvazatru zabda bIjA paNa zatru svarUpa je mithyAtva Adi che ene paNa grahaNa karI levA joIe. kaI TIkAmAM ahIM evI vyAkhyA karavAmAM AvI che ke "jeke cAra kaSAyonA avAntara bhedanI apekSA soLa bheda thAya che tathA nava nokaSAyanA saMmilanathI 25 pacIsa bheda thAya che. pachI te sahastra bheda te thatA nathI. eTale AthI "gaLanA sannA manasi goyamA" evuM je kahevAmAM Avela che. tene nirvAha A rItathI karI levuM joIe. ke, e kaSAya durjAya che. durjaya hevAthI tenI sahastra saMkhyA kahevAmAM Ave che. TIkAkAranuM A kahevuM asaMgata che kemake, pUrvokata prakArathI aneka sahastra saMkhyA zatruonI thaI jAya che. e saMkhyA upara batAvavAmAM Avela che. 36 uttarAdhyayana sUtra : 3 ra79 Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezI zravaNa pUche che -"ratta 2 je re ? ityAdi ! AtmAnA apakArI hovAthI zatrunA samAna za. arthAt je pahelAM zatru zabdathI kahevAmAM Avela che e zatru koNa che ? ahIM e zaMkA thAya che ke, zu kethI zramaNa zatraone jANatA na hatA te pahelAM je "maneTITHri" ItyAdi kahela che ke, aneka hajAro zatranI vacamAM Apa rahe che te temanuM A prakAranuM kahevuM kaI rIte susaMgata banI zake arthAt kezI zramaNa zatruone jANatA to hatA ja paraMtu jANavA chatAM paNa je prazna temaNe karela che te alpajJa ziSyone vizeSa rUpathI samajAvavA mATe ja karela che. kezI zramaNa traNa jJAnanA dhAraka hatA e pahelAM kehevAI gayela che. ane traNa jJAnanA dhArakane AvI zaMkA utpanna thavI ja asaMbhavita che. 37 gautama svAmIe je kahyuM tene kahe che -"gut" ItyAdi ! anvayArtha-gujnA saY-: nitaH gAma rAvu eka achata na chatAyela AtmA athavA citta ja zatru che. tathA varSanA hRdiyAni jAthAka nizALa 2 krodha, mAna, mAyA, lobha A cAra kaSAya zatru che. achata Indriyo zatra che nava nakaSAya Adi zatru che ArmAthI AtmA kaSAya indriyarUpa zatrane jItI levAthI nava ne kaSAya Adi zatru jItI levAya che. te niLi nANA vidhi a gI-tAna navA yathAvAyaM gaduM mune vidAya A saghaLA zatruone jItIne he muni ! huM bhagavAnanI AjJA anusAra apratibaddha vihArI banIne vicaruM chuM. 38 kezI zramaNa kahe che" ItyAdi ! avayArtha--jAma-joautama he gautama! te ghauTlA-prajJA sAthuM ApanI buddhi sArI che. kAraNa ke Ape sumo saMto china -je gayA saMzaya: fina. mArA saMzayane miTAvI dIdhA che. govi saMto mAM-cova saMrA mana vaLI mane bIje paNa saMzaya che teM je sadA joyA-taM je thai zautama tene Apa dUra kare. 3 kezI zramaNe je kahyuM tene kahe che-"Iti" ItyAdi ! anvayArtha---Ane he muni ! so vAre vAravA saLio visati -o vadavA zarada zArIri darazanne A saMsAramAM aneka prANI jayAre pazenA baMdhanathI niyatrita dekhAya che tyAre Apa muvA- gzaH baMdhana hita banIne amUjhaghumUH vAyunI mAphaka apratibaddha vihArI banIne 6 vini-zuM vidati kaI rIte vihAra kare che. jo gautama svAmI kahe che-"te pA" ItyAdi ! anvayArtha-muLa-june he mahAmuni! huM te-ttAna A lokane baMdhana kAraka evA pAse sarvAna 1zana saghaLA baMdhanone chittA-jillA kApIne tathA yuvAno-35ra niHsaMganAdikanA abhyAsarUpa upAyathI pharIthI nidaMtaU/nidA tenA baMdhanamAM na jakaDAI jAuM e rIte tene teDIne pAra uttarAdhyayana sUtra : 3 280 Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhana rahita banI gayela chuM. A kAraNe dubhUgo-pUta: vAyunI mAphaka apratibaddhavihArI banIne vidarami-vidyAmi A lokamAM vicaruM chuM. pa41 "ghANA" ityAdi ! "te baMdhana kayuM che" A pramANe kezI zramaNanA pUchavAthI gautama svAmIe temane A pramANe kahyuM jarA "jaLaghosADazo? ItyAdi ! anvayArtha-he bhadanta ! rAjArUgo-rAparaH rAga dveSa Adi tathA nitItrA ati gADha mayaM-mayaMka ane vAsanA utpanna karanAra putrAdika saMbaMdhI neda- sneha A saghaLA pAsA-vArA baMdhana che emane nAnAthaMathavA sarvajJa dvArA kahevAmAM AvelI maryAdAnA sahakArathI brigi-ziva naSTa karI naha-AthAmaNa tIrthakaronI paraMparAnA anusAra huM apratibaddha banIne grAma nagara AdikemAM viTAmi-dirAmi vihAra karUM chuM A gayAmAM che ke, neharAganuM aMtargata hovAthI alaga rIte kahevAnI jarUrata na hatI. chatAM paNa svataMtrarUpathI je teno ullekha karavAmAM Avela che te temAM atyaMta gADhatA batAvavA mATe ja kahela che. 43 a" ItyAdi! anvayArtha-no mA-autama he gautama te-te tamArI pUnA-majJA buddhi sa-sAdhu uttama che. kezIThamaNe A gAthA dvArA gautamanI prajJAnI prasaMzA karela che. tathA mane je-mAro rUma-grAm A saMso chinno-saMA chino saMzaya nAza pAme che na cannavi saMzo-mamaroDa saMzAvaLI mane bIjo saMzaya che jethI Apa enuM nirAkaraNa kare. evuM nivedana karela che. 44 saMzayanA svarUpane kahe che---"yato ItyAdi ! he gautama! hRdayanI aMdara utpanna thayelA latA viSanA jevA phaLane utpanna kare che te Ape ene kaI rIte ukheDI? 4pA gatame e praznane uttara A pramANe A--"taM ja ItyAdi ! anvayathe--he bhadana!te jhaghe sadA chittA-tAM jatAM jarA chivA huM e latAne saMpUrNapaNe chinnabhinna karIne tathA pUjhiyaM saddharatA-samRddhiAM uddaya e latAne mULanI sAthe ukhADIne vimA muni-ramallata muzmi zA stramArga anusAra sAdhu mAgamAM vicaraNa karUM chuM. a: kAraNe huM viSaphaLane khAvArUpa duSkarmathI mukata banela chuM. mArA kezIzramaNe pharIthI pUchayuM- " " ItyAdi ! anvayAtha-srayA kuru kuttAkata [ 3waa e lattA. kaI che ke jene Ape mULathI ukheDI nAMkhela che. jene turaMta tujerInevaM graMvata 1 uttarAdhyayana sUtra : 3 281 Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dezI zramaNanA A prakAranA pUchavAthI zauyamo phaLamajUrI gautamane maMtrIt gautamasvAmI A pramANe kahe che 547aaaa gautama svAmIe zu kahyu tene kahe che--matta 1' ityAdi ! anvayA --madamuLI-mahAmune huM mahAmuni ! mavataddA jIyA puttA-mantrataLA hatA raho e latA bhavatRSNA svarUpa che. arthAta-saMsAramAM je leAla che te eka latA che e bhavatRSNArUpa latA kharI rIte te mImA mImachoyA-mImA mImadalIcA bhayane ApanArI che tathA du:khAnA heturUpa hAvAthI bhayaMkara kaleza upajAvanAra karmanA udayarUpa che. tathA naraka niMgAdAdika duHkhAnI hetuzruta che samuddhinuM-tAmulya me te latAne ukheDI nAkhI che. A kAraNe zAsrota mAga anusAra huM. apratikhaddha thaIne virAma-vimi vihAra karU chuM. 5485 kezI bhramaNa kahe---'mAdu' ityAdi ! A gAthAnA artha pahelAMnI gAthAo pramANe ja jANavA joie. AmAM autama svAmInI prajJAnI presa thI karavAmAM Avela che. 5495 kezIe pharIthI pUchyu - "maiMpajiyA" ityAdi ! anvayA -zauyama-gautama gautama ! saMrajiyA-saMhitArthe samantataH ! prakarUpathI javalyamAna ataeva vorA-ghorA: ghera-bhayaMkara evI agni che ne sarIrathA daMte-je zarIrasthAH inti A agni zarIranI a Mdara pravezIne jIvAne patipta karyA kare che. pachI e te batAvA ke, tume jUThThuM vijJA viyA--yA thaM vidhyAvitA: Ape A agnine kai rIte bujAvyo che ? jo ke, agni AtmAnI aMdaranA bhAgamAM hoya che. te paNa ahIM je tene zarIranI aMtagata matAvavAmAM Avela che. te AtmA ane zarIramAM abheda upacArathI ja matAvavAmAM Avela che. ApanA gautame kezInA e praznanA uttara A pramANe ApyA. " 'mahAmeSpahasUyAo ItyAdi ! anvayA -he bhadanta ! mahAmedAzo-mahAmevavarttavhuM' mahAmedhathI prasUta tathA naruttama vAri ziA-narottama vAri vRddIvA jaLamAM uttama evA pANIne laine e agninA sUrya vAmi-satata vizvAmi upara satata chAMTuM chu. te e prakArathI siMcavAmAM Avela agni mane jAvI zakatA nathI. pa1A kezI zramaNe gautama stra mInA A prakAranA uttarathI pharIne pUchyu. 6nIya" $5 ityAdi ! A gAthAmAM kezIkumAre gautamane evuM pUchyuM ke, he gautama! agni zu che jaLa zuM ? tyAre kezIklRAranA A praznanuM samAdhAna gautame A prakAre karyu. parA " sAcA " ItyAdi ! anvayAya - he bhadanta ! lAyA aLio yuttA pAyA: 5: sA: krodhA daka uttarAdhyayana sUtra : 3 282 Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSAya dAhaka ane zeSaka hevAnA kAraNe agni svarUpa che. evuM tIrthakara mahAprabhue batAvela che. suvaNItA -butarata kaSAyenA uparAmanA heta je tAntargata upadeza che, tathA mahAvata svarUpa zIla ane anazana Adi bAra prakAranA tapa che e saghaLA jaLa svarUpa che. muLadhAmAtA minA-tadhArAmadatA minAra bhagavAna tIrthaMkara mahAmegha tulya ane emanA taraphathI pratipAdita Agama mahApravAha che. A saghaLA kaSAyarUpa agnasamUha latA darUpa jaLanI dhArAthI ahita thaIne mArAmAM bujhAI gayela che. AthI na hadaMti che-mANa na vArita e mane bALI zakatAM nathI. paNa kezI zramaNe pharI pUchyuM --"nA" ItyAdi ! A gAthAnI vyAkhyA agAunI jema samajI levI joIe, 5kA kezI zramaNa pUche che-"ga" ityAdi ! anvayAtha-jAtigo mImI gadya dudAdhavarUkSatti pI parivAra unmAgI hovAthI koI paNa prakArano vicAra karyA sivAya game tyAM cAlI janAra tathA jIvane naraka Adi durgatiyomAM paDavAnA hetarUpa hovAthI bhayaMkara evo A duSTa ghaDe doDe che. e ghoDA upara sthira rUpathI svAra banelA evA vaMhi jovAmAM ArUDho tena kathaM na hIrasi-yasmin gautama ! ArUDhaH kathaM tena na hriyase he gautama! tame enA dvArA unmArga upara kema nathI pahoMcADAtA? papa AnA uttara svarUpamAM gautamasvAmIe kahyuM "gad" ItyAda! he bhadanta ! je ghoDA upara huM svAra thaye huM e ghoDe surakSAmAM pahAvaMtaM nigihnAmi-zrutarazmi samAhitam pradhAvaMtaM nigRhNAmi zruta35 mAmayI niyatrita che AthI je 34mai jaI - 3nmArtha jati jyAre te deDavA mAMDe che tyAre huM ene e lagAma dvArA rekI lauM chuM. A kAraNe e mane dAmA upara laI jaI zakato nathI. paraMtu sIdhA mArga upara ja cAle che. gautamanA A kathanane sAMbhaLIne pharIthI kezIe emane pUchyuM. ' pada mahAbhAga je azva upara A5 ArUDha thai rahyA cho e azva karyo che ? gautame emanA e praznane uttara A pramANe Ape. pachA emanA uttarane kahe--"mAItyAdi ! he bhadanta! je ghoDAnA viSayamAM meM Apane kahela che te ghaDe e mana che. A maNo sAhasiyo bhImo dudRsso paridhAvai-manaH sAhasiko bhImo duSTAzvaH paridhAvati manarUpI ava khUba ja sAhasika che. jyAre e cAhe che tyAre ahIMtahIM deDavA lAgI jAya che. taM parivarU vaya nikrimileM dhazilA jaMtha sabhya% nivRttAna ene dharmadezanA dvArA jAtya azvanI mAphaka saMpUrNa rIte mArA uttarAdhyayana sUtra : 3 283 Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varzAvatI manAvI lIdhela che, AthI e mArA taraphathI je mAge calAvavAmAM Ave eja mArga upara cAle che. kumArga upara jatA nathI 558aaaa *authI kezI zravaNa kahe che - ~~ sAduM " ItyAdi ! gautamasvAmI taraphathI kahevAmAM Avela azvanI tArIpha sAMbhaLIne kezI zramaNe emanI buddhinAM khUba ja vakhANa karyAM. tathA bIjo paNa prazna puchavAnI utkaMThA batAvI. pA kezI zramaNa gautamane pUche che.- kuvvA " ItyAdi anvayA --hai mahAbhAga! hor uppAvI-jo-thAvara A sasAramAM aneka kupatha che, naitlRi taMtuLo nAmaMtti-vai; nantaH santa jenA upara cAlavAthI sa'sArIjaneA sanmAthI bhraSTa thaI jAya che. AthI gaddhAne maTato tuM ja na nati-ni vartamAna tyuM tha na nahi Apa sanmArga upara evI dazAmAM ArUDha kai rIte thai zakayA che. zu Apa sanmArgathI smruta thaI zakyA nathI?56nA gautama svAmI kahe che -"ne " ityAdi ! anvayA -- he bhadanta ! ne ya maLaLa naRtine 2 mALe macchanti je prANI sanmAga upara cAlavAvALA che tathA ne yammULavadiyA-je 23nmArga sthitA je unmAga upara cAlavAva LA che. te sattve mA niyA--te sarve mathuMvittiH e saghaLA mArI dRSTithI bahAra nathI. huM temane jANuM chu. tathA sanmArga zuM che ane unmAga zuM che ? A vAta paNa mArA dhyAnamAM che. to muLI na naslAmito mune bar3hana nAmi Aja kAraNa che ke jenAthI huM sanmAthI skhalita thaI zakatA nathI. 5615 kezI zramaNa pUche che--"mane ca" ityAdi ! e sanmArga ane unmAga zu che? tyAre gautama svAmIe tene A prakA thI samajAvyu. 56aa "UvacaLavaLamaMDI' ityAdi ! anvayA - A lAkamAM kuLavayaLAmaMDI-jhumavacanavAjanaH kapila Adidanona anuyAyI jeTalA che e badhA 3CkriyAnmAnAsthitA, unmA`gAmI che, kemake e kapila Adi dana badhuM kumA` che, tathA tu biLamavAcaM samma N tu ninAvyAta: sanmArgaH jInendra dvArA pratipAdita mA` ja eka samAga che. krama ke, vinayamULa hAvAthI tta manesame--ttva mAnta di uttamaH Aja saghaLA monI apekSA zreSTha mArga che. 5635 kezI zramaNa pUche che-" mANa vegenuM ka' ityAdi ! he gautama mArA praznanA uttara sArI rIte ApavAthI ApanI prajJA ghaNI ja uttama che. mane khIje paNa saMzaya che jethI Apa tene paNa dUra karA. 564aa uttarAdhyayana sUtra : 3 284 Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anvaya-I -ane he muni! mahApravAhanA vegathI e vegamAM | info-vAghanAnAnAM bALanA kheMcAyela A prANInuM zaraNa sara javuM paDyuM ya dIvaM kaMmannasI-zaraNaM gati pratiSThAM ca dvIpaM kaM manyase sane AdhArabhUta tathA emanI sthira sthitinA heta rUpa dvIpa kene mAno cho ? 6pa kezI zramaNanA A praznane sAMbhaLIne gautame A prakArathI kahyuM--"thi? ItyAdi ! anvayArtha- he bhadanta !Arika ane mArI thi-vAriSya je maddIne ati jaLanI vacamAM vistAravALe eka mahAdvIpa che. mArA # ja tatha na nirmadA rAjastha taratatra = vighaNe tyAM vegazALI pravAhanI gatI nathI. athaoNt e mahAdvIparUpa sthAna bilakula upadrava rahita che. 6 dA jyAre gautama svAmIe A pramANe kahyuM tyAre kezI zramaNanA cittamAM evI vAta jAgI ke, e e dvipa zuM che? AthI temaNe pUchayuM.- "ji " ItyAdi ! he gautama! e dvIpa e karyo che? tyAre tame kahyuM-- LA zuM kahyuM tene kahe che--anAmaraje" ItyAdi ! anvayArtha-- rAmagaM kumaLAjA -rAmAna vAmananAM bALanAtha jarA, maraNarUpa mahAjaLanA pravAhathI catugatirUpa A saMsArasamudramAM vahetA prANIne mATe uttai Hi-ttavaM uttama zaraNa svarUpa tathA ja-raH gatirUpa AzrayasthAnarUpa ane avasthAna samAna eka dhama vivodharma dvipaka dhama ja uttama dvIpa che. A dharmanA paDadA paradA ra sivAya bIjuM keI paNa surakSita sthAna nathI. 68 kezI zramaNe kahyuM --"pA" ItyAdi ! he gautama! ApanI buddhi sArI che, Ape mArA saMzayane dUra karI dIdhA che. chatAM paNa eka bIjA saMzayane dUra kare. 6 eja saMzayane kahe che---"gaomNi" ItyAdi ! anvayArthahe gautama! mopi gaUvaMsi-medauje maLa mahA pravAhathI yukta samudramAM navA vipariyAti-narvivAti naukA DagamagavA lAge che. te Apa nona vaki mAro nautama cahyAM mArA je naukA upara beThelA cho te naukA va pa rispati-jAthe je gamaLyati Apane samudrathI pAra kevI rIte pahoMcADI zakaze? 70 A vAtane sAMbhaLIne gautama svAmIe A prakArathI kahyuM-"nA ItyAdi ! anvayArtha-he bhadanta! nA 3 vikI nAva cAvi nauH uttarAdhyayana sUtra : 3 285 Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je naukA chidravALI hoya che, temAM pANI bharAI javAthI sA jAma na - pAIlsa nAmanI ra kinAre sahisalAmata rIte pahoMcI zakatI nathI ane vacamAM ja DUbI jAya che. paraMtu nA navA niNAviLI-A nauH nibhAvaLa je naukAmAM chidra nathI hotuM temAM DuM paNa pANI bharAI zakatuM nathI, jethI te vacamAM DUbatI nathI ane RT 3 nita tAjA zaninI te nividane sAme kAMThe sahe. salAmata pahoMcI jAya che. A gAthAthI gautamasvAmIe keza zramaNane evuM samajAvyuM ke, huM je naukA upara caDela chuM e naukA chidravALI nathI paraMtu chidra vagaranI naukA che. AthI te DagamagatI nathI. 71 AvuM sAMbhaLIne kezI zramaNe pUchayuM-"nAvA " ItyAdi ! je naukA upara ApabeThelA cho e naukA kaI che? tyAre gatamasvAmIe A prakAre kahyuM. 72aaaa gatama svAmIe zuM kahyuM tene kahe che--" mA" ItyAdi ! he bhadanta ! tIraM nAvitti mA-vAranauriti e na kA A zarIra che. tathA = nAtra yunIvara nArA: 3ghare e nakAne calAvanAra nAvika A jIva che. saMsArane aAvo kuttA-navAra zarUH 3 catugatI rUpa evo A saMsAra e samudra che. maNi tAMti-vaM marSaya tAtti A samudrane pAra karavAvALA mahArUSi ja hoya che. | bhAvArtha ene A prakArane che-A zarIra jyAre kamagamananA kAraNarUpa dvArathI rahita banI jAya che tyAre ratnatrayanI ArAdhanAnA sAdhanabhUta banela A saMsArasamudrathI A jIvane pAra karAvavAmAM sahAyaka banI rahe che jethI A zarIrane nAkAnI upamA ApavAmAM AvI che. ratnatrayanA ArAdhaka jIva A zarIrarUpI ne dvArA A saMsArarUpI samudrane pAra kare che. A kAraNe tene nAvika kahevAmAM Avela che. tathA jIvo dvArA pAra karavA yogya A saMsAra ja che jethI tene samudranA sthAnA pannathI mAnavAmAM Avela che. A saMsAra samudrane eja pAra karI zake che ke je maharSi hoya che. kapha A pramANe sAMbhaLIne kezI zramaNe maitama svAmIne kahyuM--"jAdu ItyAdi ! he gatamaApanI buddhi ghaNI ja sArI che kAraNa ke, Ape mArA saMzayane dUra karI dIdhela che ane hajI paNa je cheDe saMzaya che tene Apa dUra karo. 74 te saMzayane kahe che - "aMdhazare ItyAdI ! anvayArtha--gAtama! AMkhanI pravRttinA nirodhaka hevAnA kAraNe AMdhaLA jevA banAvI denAra ghare baMdhayAre ta-pore mavAre taNa gADha aMdhakAramAM ghag gifbaLo viMti-vavA praLinA ticsti aneka saMsArI jIva paDela che te pANiNaM sabalogammi ko ujjoaM karissai-prANinAm sarvaloke kaH udhotaM riNAti temane mATe saMsAramAM prakAza keNa karaze? kapA kezI zramaNanA A prakAranA praznanane sAMbhaLIne gautamasvAmIe kahyuM-- "ujAgo " ItyAdi ! he bhadanta! saghaLA lekene pitAnI uvaLa prabhAnA vimaLa prakAzathI ujavaLa karavA uttarAdhyayana sUtra : 3 286 Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vALA nirmaLa sUrya ugela che te A saghaLA jagatanA prANIne prakAza ApazekA gautama svAmInA A prakAranA kathanane sAMbhaLIne kezI zramaNe temane pUchayuM " mA " ItyAdi ! he gautama! jene A5 sUrya kahe che, e sUrya keNa che? A pramANe kezI zramaNanA pUchavAthI gautamasvAmIe kahyuM. 7chA gautamasvAmIe zuM kahyuM tene kahe che -"ujAgo * ItyAdi ! he bhadanta ! sarvajJa jInendra devaja eka sUrya svarUpa che temane bhavabhramaNarUpa saMsAra nAza pAmela che. e sUrya ja cauDha rAju pramANa A saghaLA lekavatI prANInA ajJAna ane aMdhakArane nAza karI tamane ajavALuM Ape che. 78 gautamasvAmInA A prakAranA kathanane sAMbhaLIne kezI zramaNe kahyuM-" TET ItyAdi ! he gautama! ApanI buddhi sArI che. Ape mArA saMzayane dUra karela che paraMtu haju paNa mArA manamAM eka saMzaya che tene paNa Apa dUra kare. ullA kezI zramaNa pitAnA e saMzayane kahe che-"sArIramAre ItyAdi ! anvayArtha-muLIne te sunirAja sArI mANase duSe pakSamAnAmAM Tifri-zArIramAna vadhyamAnAnAM bALanAma zArIrika ane mAnasika duHkha thI baMdhAI rahela evA saMsArI ane vema vivAduM TALe 4 mana-kSe zivamanAvA thA kiM makhya Adhi vyAdhithI rahita evuM sarva upadravedI vihIna tathA duHkhavajIta sthAna Ape kayuM mAnela che ? 80 kezI zramaNanA A praznanane sAMbhaLIne gAmasvAmIe kahyuM--" ga0i ityAdi ! anvayArtha---he bhadanta ! DhoLajanmi sura purva kALa garica-jhojAze duraduM chuthAna gaNita cauda rAju pramANa uMcA A lekanA agrabhAgamAM eka mahenatathI pahecAya tevuM sthAna che. je prANa samyagU darzana Adi ratnatrayathI yukata thaI jAya che eja ane prApta karI zake che, bIjA keI prApta karI zakatA nathI. A kAraNathI ene mahA mahenatathI pahoMcI zakAya tevuM (durAha) sthAna kahevAmAM Avela che. e sthAna asAdhAraNa che. kAraNa ke, tenA jevuM bIjuM koI paNa sthAna nathI. jIvane e eka vakhata prApta thayA pachI pharIthI tene viyoga thatuM nathI jethI te prava che. jattha jarAmaJca tahA vAhiNo veyaNA natthi-yatra jarAmRtyU vyAdhayaH tathA vedanA nAri tenI aMdara pahecelA jIvane jarA ane mRtyune sAmane koI paNa samaye kare paDato nathI. roga ane vedanAone temAM saMpUrNa paNe abhAva che. 18 gautamasvAmInA A prakAranA kathanane sAMbhaLIne kezI zramaNe temane pUchyuM -" " ItyAdi ! Ape je sthAnane kahe che evuM te sthAna kayuM che? pa8rA uttarAdhyayana sUtra : 3 ra87 Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezI zramaNanA A praznane sAMbhaLIne gautamasvAmIe tene A pramANe kahyuM "nivAIif ItyAdi ! he bhadanta! nirvANu, abAdha, siddhi, leka 2. kSema, ziva, ane anAbAdha A saghaLA nAmathI e sathAnane mahAmuni jane ja prApta kare che. 83 pharIthI e ja sthAnane kahe che-"TUMkA ItyAdi! anvayArtha- a - thAna evA sthAnane prApta karela jIvane jAsa vAraM- rAjatavAsaM vAsa zAzvata rahyA kare che A sthAna dina-sTopa lokonA agrabhAgamAM che tathA jAhoda durAha che. samyagU dazana Adi ratnatraya dvArAja e jIvone prApta thAya che. modaMtaza kupo-meghAta nA janmaparaMparAne aMta karavAvALA munijana vaM saMpattA na hori-vata sanmANa na zani e sthAna upara pahoMcIne pachI zekamAM kadI paNa lipta thatA nathI, e sthAnane nirvANa Adi nAmethI je kahevAmAM Avela che. e nAmone e thAnanI sAthe saMbaMdha A prakArathI jANavo joIe. e sthAnane prApta karIne prANI karmarUpI agni ekadama bujhAI javAthI bila kula zItIbhUta thaI jAya che. A kAraNe ene "nirvANa" A nAmathI saMbaMdhita karavAmAM Ave che. zArIrika temaja mAnasika bAdhA ne e sthAnamAM thatI na kemake e bannene tyAM saMpUrNapaNe abhAva thaI jAya che. AthI ene "abAdha" evuM paNa kahevAmAM Avela che. ene prAgna karIne prANIgaNa kRta kRtya banI jAya che. AthI "siddhi paNa enuM eka nAma che. e sthAna ThIka lekanA agrabhAgamAM sthita che AthI "kAgra" paNa enuM eka nAma thaI gayela che. zAzvata sukhanuM kAraNa hovAthI "kSema" upadrane abhAva hovAthI "ziva" janma, jarA, ma. bhUkha ane tarasa AdinI tyAM jIvene bAdhA thato nathI. AthI tene "abAdha" kahevAmAM Ave che. tyAM nivAsa nitya hevAthI "zAzvatavAsa " kahevAmAM Avela che. kezI kumAra pramANe A je savaLa 12 bAra praznane anukramathI kahela che. tene abhiprAya A prakAre che-jeTalA paNa anuSThAna hoya che te saghaLAM dharmanA mATe ja hoya che tathA dha ne zikSAvrata rU5 che. AthI tenA viSayamAM kezI zramaNe sahuthI pahelAM "vADanA 2 dha ityAdithI dharma viSayaka prata kahela che. 1 saghaLA anuSThAnone pAlana karavAmAM koIne koI liMga avazya hoya che. A mATe eja apekSAthI "jhA " Itya dithI liMga viSaya bIjo prazrana karela che ! riA liMga dhAraNa karI paNa lIdhuM paraMtu je AtmAdika zatruo upara vijaya prApta karavAmAM na Ave te anuSThAne saMpUrNa samyaka prakArathI thaI uttarAdhyayana sUtra : 3 288 Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zaktA nathI. AthI trIje prazna "nAmadALa ItyAdithI bhAva zatru jayanA viSayamAM karAyela che. 3 zatruomAM sahuthI prabaLa zatrae AtmA mATe utkaTa kaSAya tathA kaSAyAtmaka rAga 6Sa che. A kAraNe chedanA viSayamAM "vasati' ityAdi ! cothe prazna thayela che. jo lobha kaSAya durata che, A kAraNe pAMcamA praznanamAM A lebha rUpa kaSAyane ukheDavAnI vAta to divasamaNA'' ityAdithI pUchavAmAM Avela che. pA lebha kaSAyane ucheda paNa kaSAya rUpa agninA nirvANa vagara saMbhavita hote nathI AthI chaThA praznamAM agninA rUpaka dvArA tenA nirvANa paNanA viSayamAM "saMghanaNi " ityAdithI prazna karavAmAM Avela che. di agninuM nirvANa jyAM sudhI mana nigrahita thatuM nathI tyAM sudhI thaI zakatuM nathI. A kAraNe mana rUpa duSTa azvanA nigrahanA viSayamAM "cAM sAhasit * ItyAdithI sAtame prazna thayela che. jayAM sudhI sIdhA mArganuM parijJAna thaI jatuM nathI tyAM sudhI manarUpa duSTa avane nigraha thavA chatAM paNa ane svAbhimata mokSarUpanI prApti thaI zakatI nathI, AthI samyapha mArganA viSayamAM "ItyAdithI AThamo prazna karela che. 8 te samyaka mArga jana praNIta dhama ja hoI zake che. bIje nahIM A viSayane spaSTa karavA mATe "mA 3 ItyAdathI navA prazna karela che. 9 jIna praNIta dharmamAM ja sanmAtA che. AnI saMpUrNa samajuti mATe tathA emAM ja mahAdaka veganuM nivAraNa karavAnI zakita che A vAtane batAvavA mATe eka ja dharmamAM daDhatA dhAraNa karavI joIe kemake, te saMsAra samudrathI pAra karAvavAmAM zaktizALI che. A vAtane puSTa karavA mATe A "avaM"i ityAdithI dasame prazna karavAmAM Avela che. 10 "caMdhavAre" ItyAdithI agyArame prazna e spaSTa kare kare che ke, jInapraNIta dhama je eka samyak mArga che. paraMtu anya tIrthika jana jeo A viSayane mAnatA nathI te emanI ajJAnatA che. emanuM aH ajJAna rUpa tama (aMdhArU) Aja mArgane Azraya karavAthI naSTa thaI zake che. 11 " sAmAja" ItyAdithI bArame prazna e batAve che ke, A ja mAgavI mekSa rUpa sthAnanI prApti thAya che. anya sthAnanI nahIM 1rA A prakArathI e bAra 12 praznano samanvaya jANu joIe. 584 kezI zramaNa kahe che-"sa" ItyAdi ! he gautama ApanI prajJA ghaNI ja sArI che. mAre saMzaya have Ape dUra karela che. AthI te saMzayAtIta ! tathA sarvasUtra mahodadhi svarUpa ! Apane mArA namaskAra che. pa8pA uttarAdhyayana sUtra : 3 289 Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AnA pachI kazI zramaNe je karyuM tene kahe -"raMta'' ityAdi! "uttama vadha" ItyAdi! anvayArtha-pad tu saMvAre chinna-javuM te saMzave ne A prakAranA kahevAthI javAre kezI zramaNanA saMzaya nAza pAmI gayA tyAre gharaghara zo -: zA ghera parAkramazALI e keza kumAre jarAyaNa caNikA mivavirA-madAyarA nautamaM riAjanA mitra mahAyazasvI gautama gaNadharane mastaka jukAvIne namaskAra karyA ane Adi rimala parimajhima mude tathA ma-pUNya pazcime gumAva tatra mA tIrthaMkaranA abhimata aMtima tIrthakaranA kalyANa prApaka mArgamAM bhAvathI mAvo vaMmaDhavacAramaM hivanag-mAvataH prajJamAtra parighare pAMca ma vitarUpa dharmane aMgIkAra karyo. arthAta 1 zramaNa kumAra gotama gaNadharanA kathAnakane sAMbhaLIne e jANI gayA ke pahelAM je pArzvanAthanA samayamAM cAturyAma rUpa dharma hato ane have aMtima tIrthakaranA A zAsanakALamAM pAMcayAma rUpa dharma che AthI emaNe paNa pAMcayAma rUpa dharmane aMgIkAra karI lIdhA, 8687 - have adhyayanane upasaMhAra karIne kezIzramaNa ane gautama jevA mahApuruSonA samAgamanA phaLane kahe che-vina" ItyAdi A nagaramAM kezI gautamanA A samAgamamAM e banethI latAjJAnanI tathA zilarUpa AcAra dharmanI khUba unnati thaI tathA mokSanA sAdhana bhUta zikSAtrata AdirUpa ane sArI rIte nirNaya thayo. 188 tathA "sigA ityAdi! anvayArtha--A pramANe deva, asura, ane manuSyathI bharelI e savA rikSA te sivA- pittapittA samasta sabhA ghaNI ja saMtoSa pAmI. emanA upadeza zravaNathI saghaLA sAja samudiyA--mA samupasthita mukita mArganI tarapha cAlavA mATe sAvadhAna banI gayA. A pramANe caritra varNana dvArA saMthA te kesI goyame pasIyaMtu tibemi-saMmtutau tau kezI gautamau prasIdatAM iti bravImi stuta thayelA e bhagavanta kezI zramaNa ane gautama gaNadhara amArA upara sadA prasanna rahe "vivAmi. sudhama svAmIne kahe che ke he jambu jevuM meM bhagavAna mahAvIra svAmInI pAsethI sAMbhaLela che evuM ja kahuM chuM 8 zrI uttarAdhyayana sUtranA tevIsamA adhyayanane gujarAtI bhASA anuvAda saMpUrNa ra35 U uttarAdhyayana sUtra : 3 ra90 Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ coisava adhyayana-aSTa pravacana mAtAo kA varNana vIsamA adhyAyanane prAraMbha trevIsamuM adhyayana purUM thaI gayuM che. have grevIsamA adhyayanano prAraMbha thAya che. A adhyayananuM nAma pravacanamAtu che. teno saMbaMdha trevIsamA adhyayana sAthe A pramANe che je pramANe kezI gautame bIjAonA mananI zaMkAonuM samAdhAna karela che A pramANe sAdhue paNa bIjAonA mananI zaMkAonuM samAdhAna karavu joIe. paraMtu e kAma bhASA samiti svarUpa vAgyeganA vagara banI zakatuM nathI. ane bhASAsamiti zuM che, e vAta A adhyayanamAM pragaTa karavAmAM Avaze. aSTa pravacana mAtAnA aMtargata A bhASA samiti che. A adhyayananA A prathama gAthA che. "gara ItyAdi ! anvayArtha-paMca mitro-nava mitAH pAMca samiti ane te muttara 3 bAdiya-ti puttaratuM gAthAtA traNa gupti, ma ta aa kaTTa pavayaNamAyAo AhiyA-samitayaH tathA guptayaH aSTa pravacanamAtaraH AkhyAtA: A ATha pravacana mAtA che. sarvajJanA vacana anusAra A AtmAnI pravRttinuM nAma samiti che akuzaLa mana, vacana, ane kAyAnA vegone nigraha kare tatha. kuzaLa mana, vacana, ane kAyAnA genuM udAharaNa karavuM tenuM nAma gupti che. pAMca samiti traNa gupti, A AThene pravacana mAtA e mATe kahevAmAM Ave che ke sahu dvAdazAMga rUpa pravacananI jananI che. kahyuM paNa che- eyA pavayaNamAyA duvAlasaMga pasyAo // 1 // have pAMca samitinAM nAma kahevAmAM Ave che-pariNA" yAda ! gamanamAM yatnA pUrvakanI pravRttinuM nAma IriyA samiti che. bolavAmAM yatnA pUrvaka anAdikanI gaveSaNa karavAnI pravRttinuM nAma eSaNa samiti che. pAtrAdika dharavuM ane upADavuM tenuM nAma AdAnanikSepasamiti che. yatnApUrvaka uccAra prasavaNanA pariThApana karavAnI pravRttinuM nAma uccAra samiti che. mananI gupti, vacananI gupti, ane kAyAnI gupti A traNa guptio che.pArA "gbA gaTTa phigo ityAdi ! upayuMkata e ATha samiti saMkSepathI ahIM pradarzita karavAmAM Avela che. zAstravidhi anusAra AtmAne vepAra guptiomAM che. A mATe samiti zabdathI guptinuM paNa ahIM grahaNa karavAmAM Avela che. A mATe pAMca samitine badale sUtrakAre ATha samiti evuM kahela che. jyAM pAMca samiti ane traNa gupti A prakArathI bheda pUrvaka AnuM kathana karavAmAM Ave che tyAM samitimAM pravRttirUpatA batAvavI tathA guptimAM pravRtti nivRtti rUpatA batAvavI sUtrakArane ISTa jaNAya che ema samajavuM joIe. A samitiomAM ja jInendra bhagavAna taraphathI prati pAdita dvAdazAMgarUpa pravacana antargata thaI jAya che. tAtparya AnuM e che ke, A samiti ane guti cAritra rU5 che, tathA cAritra jJAna darzana avinAbhAvI che. jJAna darzana ane cAritrathI atirikta bIjo koI artha dvAdazAMga nathI. A mATe cAritrarUpa samiti guptiomAM pravacana rUpa dvAdazAMga aMtargata kahevAmAM Avela che. AvA uttarAdhyayana sUtra : 3 291 Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iriyA samitinuM zuM svarUpa che? te kahevAmAM Ave che-"rAvaLa ityAdi ! sAdhune mATe agatyanuM che ke te, Alambana, kALa, ma ga tathA yatnA AvA cAra kAraNothI parizuddha IriyA samitithI vicaraNa kare. 4 have Alabana AdionA svarUpane kahevAmAM Ave che -"taza'' ItyAdi ! A AlaMbana AdikamAM AlaMbana jJAna darzana ane cAritrarUpa jANavA joIe. tIrthakaroe sAdhuo nuM gamana A traNenA AlaMbanathI ja kahela che. kALa zabdathI ahIM divasanuM grahaNa karavAmAM Avela che. kAraNa ke, divasamAM ja sAdhuonuM gamana vihita che, rAtrImAM nahIM. kAraNa ke rAtrImAM AMkhethI yathAvat padArthonuM avalokana thaI zakatuM nathI. mArga zabdathI ahIM utpatha-bhinna raste e pramANe kahevAmAM Avela che. utpathanuM vajana ahIM e mATe karAyela che ke utpathathI gamana karanAra sAdhue AtmavirAdhanAdika doSanA pAtra thavuM paDe che. paNa have yatanAnA svarUpane kahevAmAM Ave che "davaso ityAdi . yatanA dravya, kSetra, kALa tathA bhAvanI apekSAthI cAra prakAranI kahevAmAM Ave che. huM have enuM varNana karUM chuM tene sAMbhaLe. dA e cAra praka ranI yAtanAnA svarUpane kahevAmAM Ave che-"" ItyAdi ! dravyanI apekSA yatanAnuM svarUpa AMkhothI AvavA javAnA mArganuM nirIkSaNa karavuM e che. kemake, jayA sudhI mAga sArI rIte jovAmAM na Ave tyAM sudhI tyAM ddhi IdriyAdI jIvenuM rakSaNa kaI rIte thaI zake,? AthI mArgamAM cAlatA sAdhue jInuM rakSaNa karIne cAlavuM joIe Aja dravya yatanAnuM svarUpa che ! lA keTalA mArganuM nirIkSaNa karatAM sAdhue AgaLa vadhavuM joIe A vAta kSetra yatanAthI spaSTa karavAmAM Avela che. e vatana evuM batAve che ke, AgaLa jhukarA pramANu mATe jotAM jotAM sAdhue gamana karavuM joIe. mArA kALa yatanA e batAve che ke, muniyee divasa mAM joine yatanA pUrvaka cAlavuM joIe. kadAca rAtrimAM praviNa AdinA mATe javuM paDe te bhUminI maryAdA karI levI joIe ane e bhUmimAM yatanAthI pramArjana karatAM javuM joIe. jInA upamananA bhayathI je muni upaga sahita thaIne cAle che, e tenI bhAvanI apekSA yatanA che. pAchA have e ja bhAvayatanAnuM spaSTikaraNa karatAM sUtrakAra kahe che-"vije" ItyAdi ! anvayArtha-vicara vaMcA kakSArtha = vinittAvArthInu vaMcA dvAdathI vivarca indriyanA zabdAdika pAMca viSayane tathA yAcanA AdinA bhedathI pAMca prakAranA svAdhyAyane A daza belone laIne tapuratapura-jUti tapu rajA kevaLa gamanamAM ja vyApriyamANa zarIravALA muni gamanamAM ekAgracitta banI jiM gi- rIta IriyAthI vicaraNa kare. 8 uttarAdhyayana sUtra : 3 ra9ra Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dariyA samitinuM svarUpa kahIne have bhASAsamitinuM svarUpa kahevAmAM Ave che~~~o ityAdi ! anvayA -joDhe mALe mAcAra home dAse mamoha sadaiva vidAjI uttayA - krodhe mAne mAyAyAM lobhe hAsye bhayamaukharye tathaiva vikathAsu upayuktatA mAnamAM, mAyAmAM, ane leAjamA hAsyamAM, bhayamAM, vAcAlatAmAM tathA zrI AdinI vikathAomAM, A AThemAM upayoga rAkhavA arthAta dhAdikanA AvezamAM nahe khAlavu joie. lI tyAre kema belavuM joIe ? te kahevAmAM Ave che-"cA' ityAdi ! anvayA --jyArUM saTTAkharUM--tAni aTTa sthAnAni A ATha sthAnene viksittu-parivarSe parityAga karIne navaM sana-prajJAvAna saMyataH prajJAzALI saMyama muni nirdoSa tathA parimita bhASAthI avasara upara khele che. 10nA have trIjI eSaNA samitine kahe che-- vesaLa" ityAdi ! anvayA--TvesAp nane ya nA mionesaLA-veSaLAmAM prazno T cA LA yA 2 rimonaiSA anveSaNAmAM tathA svIkAramAM je eSaNA che tathA AsevanamAM je eSaNA che. te sAdhu xx timni-patAH tinna: A traNa eSAone AdArovasenAra vimoda-badAroAMdhAnuM vizleSaceta AhAra, upadhi, ane zayyAmAM nirdoSa rAkhe A eSaNAsamiti che. 115 eSaNAnuM kema vizeAdhana thAya ? te kahevAmAM Ave che- --'31 muCAya' ityAdi ! anvayA --nartha narUM-catamAno aMtaH yatanA karavAvALA yati ne-prathamAyAM prathama gaveSaNA eSaNAmAM 35muLvayaLa-37mo vAnam udbhavatA doSAnA sauddinazodhacet parityAga. AdhAka Adi sALa ugama doSa ane dhAvyAdika, seALa utpAdanA doSa che. vI-dvitIyAyAm mIjI grahaNu eSaNAmAM saLaM saudivaLAM zoSayet zakita Adi daza eSaNAnA doSone parityAga kare tathA 'moma mone pirabhAga eSaNAmAM ca vihipsa vatuLa trijJoyet piMDa, zayyA, vastra ane pAtra A cAra vastuonA ugama Adika doSonA parihAra pUrvaka sevana kare. viTa, sendra 4 sthaM ca catnuM Ayameya" catuSka padathI piMDa, zayyA, vastra ane pAtra A cAretu grahaNu ahIM A kathananA anusAra karavAmAM Avela che 12 AdAna nikSepaNa samitinuM svarUpa A prakAranu` che--jjodo do vadicaM" ityAdi ! anvayA--muLI-muni muni goddo hoyaci-provoyauvannatti oghoSadhi nitya grAhayarUpa sadArakamukhavastrikA roharaNu Adine tathA bautrAdi kAraNa grahya lakSaNa maMDaLa-mAnam upakaraNane suvi-stuvim anne prakAranI upadhine franana upADatA ane niviyaMto nikSivana dhAraNa karatA rUmavidde nimna-maM vidhim yulIta A nIce kahevAmAM Avela vidhine kAmamAM lye // 13 // uttarAdhyayana sUtra : 3 293 Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A vidhine sUtrakAra kahe che-"vahunnA" ItyAdi! anvayAtha-nAM bacatamAna vataH yatanA pUrvaka pravRtti karavA vALA muni mATe e jarUranuM che ke, te vastunA ridiA - sarva prathama upadhinu pitAnI AMkhethI sArI rIte avakana karI pachI tenuM manni-prabhAta pramAna kare A pramANe karyA pachI suda - capa e banne prakAranI upadhine sA niu-sA samitaH sarvakALa upayukatatA mATe te yati cArUpa nivAra vA-bArIta nizcita vA upADe tathA khe. 14 pariSThAna samitinuM svarUpa A prakAranuM che-"davAra" ItyAdi ! anyayArtha--3cAra-cAram uccAra, pApa-puNavat prasavaNa, raveshleshmaannm 43 siMghANam-sidhANam naa4ne| bheTa jalliyama-jallam shriirn| bheda mANA-gArAma bhajana Adi hiM-phAdhi upakaraNa seda- zarIra ane tAvidaM ri-vA pracuM gapi tathavidha athavA bIjA je kAMI vastuo pari. DhApananA egya hoya tene paraDe enuM nAma pariSThAna samiti che. 15aa kevI bhUmimAM pariSThAna karavuM Ane mATe sUtrakAra batAve che-"gaLavAra" ItyAdi! anvayArtha---je bhUmi caUT vAyako -anApAttamasaMsTorama anApAta ane asaM loka hAya arthAta-je bhUmimAM potAnA pakSanA, bIjA pakSanA temaja ubhaya pakSanI vyakitanI najIkamAM Agamana rUpa ApAta na hoya tathA dUra hovA chatAM paNa sva para ubhaya pakSanI vayakitaonuM avalokana jyAM na hoya evI bhUminuM nAma anApAta ane asaMleka che. A pahelo bhaMga che. (1) je bhUmi mA je dora vo-banAvid caitra mAsa saMjoma anApAta hoya paraMtu asaMlaka na hoya arthAt saMleka hoya e bIjo bhaMga che. (2) je bhUmi mApasaMg-gAjahoi ApAta hoya paNa saMleka na heya te trIjo bhaMga che. [3] tathA je bhUmI sava netra - caiva saMga ApAta paNa hoya tathA saMloka paNa hoya evI te bhUmi cethA bhaMgavALI jANavI joIe (4) A prakAranA cAra bhUminA anya vizeSaNe paNa lagADI levA joIe. 16 bhUminAM daza vizeSaNe kayAM kayAM che ? A vAtane sUtrakAra kahe che-"gAvAya" ityAdi ! anvayAtha-avayamasaMganA mAMjo je bhUmi anApAta ane asalAka hAya (1) pawsgvaghArU- pApati sva tathA paranA upaghAtathI rahita hoya (2) uMcI nicI na hoya (3) maNire-gAjara azuSira hoya tRNa parNa AdithI vyApta hovAthI piolI na hoya (4) nAthAtmi-vara te acirakALakRta hAya-dAha Adika dvArA thoDA samaya pahelAM ja acetana karavAmAM Avela hoya, ghaNu samaya pahelAM acitta hevAthI pharIthI tyAM pRthvI kAya Adika jIva utpanna thaI jAya che (5) piTiza-nirtI vistIrNa hoya ochAmAM ochA eka hAtha pramANavALI hoya (6) dUra -dUkAvA dUrAvagADha hoya uttarAdhyayana sUtra : 3 294 Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ochAmAM ochuM nIce cAra AMgaLa acitta hoya (7) jAnna-nAkane Asanna na hoya grAma udyAna AdithI dUra hoya (8) vijhAnig- vinaMte uMdarane dara jyAM na hoya (9) tarapALavavAda-trakaLavInara dine ane je jamInamAM ddhi indriyAdika chava na hoya ane zAlyAdika bIja paNa na hoya (10) AvI bamimAM sAdhuo uccAra AdinuM pariNAna kare. 17181 have upasaMhAra karatAM zrI sudharmA svAmI kahe che -"vAgo" ityAdi ! A prakAre e pAMca samitie saMkSepathI meM kahela che. have AnA pachI kramazaH traNa guNiyone kahuM chuM. 1lA e traNa guptiomAMthI prathama mana guptine kahe che-"" ItyAdi ! anvayAtha--1-rayA satya (1) mosA-kRpA asatya (2] sAmaNA satyA satya (3) ane cethI jharaNA -gAvA anubhaya (4) A rUpathI mane gupti cAra prakAranI che. satpadArthanA ciMtavana rUpa mananA meMgeno viSaya karavAvALI magupti satya ane gupta che. asat padArthanA ciMtana rUpa maneyegane viSaya karavAvALa mane gupti asatya managupti che. ubhayarUpa padArthanA ciMtanarUpa ma gane viSaya karavAvALI mane gupti satyAsatya ane gupti che. ubhaya svabhAva vagaranI anekalika vyApAra rUpa manAyega viSayaka mane guptinuM nAma anubhaya mAnagupti che. 20 A mane guktinA svarUpane kahetAM sUtrakAra upadeza kare che-"haMma samA" ItyAdi ! anvayArtha- -AtanArA tiH yatanA karanAra yati samakakAme taheva ya AraMbhe pavattamANaM maNaM niyattija-saMrambhasamArambhe tathaiva AraMbhe pravarta. mAnaM mana nittara saraMbhamAM - azubha saMkalpamA jema "huM A prakAranuM dhyAna karIza" ke jenAthI A marI jaze. evA azubha vicAramAM, samAraMbhamAM-parapIDAkAraka uccATanAdikanA nimittabhUta dhyAnamAM tathA AraMbhamAM parane mAravAmAM samartha azubha dhyAnamAM pravartamAna banIne manane Agamakata vidhi anusAra haTAve tenuM nAma managupti che. 21 have vacanaguptine kahe-"pA" ItyAdi ! anvayArtha-sA, nausA, ghera cAno rastha gAmomAM vayamuttara caunIhA-satyA, mRSA tathaiva satyAmRSAM caturthI ca asatyA mRSA vacoguptiH rAdhA vacana gupti cAra prakAranI che. te cAra prakAra A pramANe che. (1) satya vagupti, (2) asatyavacagupti, (3) ubhaya vagupti, (4) anubhaya vacegupti jIvAdika padArthonuM yathAvasthita svarUpa kathana karavuM e satyavacagupti che. (1) jIvAdika padArthonuM asatya svarUpa kahevuM te asatya vacagupti che. (2) satyA satyarUpathI padArthonuM svarUpa kahevuM e ubhaka vacce gupti che. jema Aja A gAmamAM se bALaka utpanna thayela che. (3) bALaka janmela che e satya che. paraMtu saMkhyA keTalI tenI khabara nathI te asatya che. je na to satyarUpa hoya ke nate asatyarUpa hoya uttarAdhyayana sUtra : 3 295 Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ evI vaguprinuM nAma anubhaya vacogupti che. jema koI raste cAlanAra mANasa ema kahe ke, "gAma AvI gayuM" (4) parerA have vacanaguptinA viSayamAM upadeza kahevAmAM Ave che -"rama" ItyAdi ! anvayartha-- ghamasamArae tava gAme vimA niyattattaytmaanH yatiH saMraMbhasamArambhe tathaiva Arambhe ca pravartamAnAM vAcaM nivartayet yatanAmAM pravRtta thayela yati saMrakSma, samAraMbha, ane AraMbhamAM prarvatamAna pitAnI vANIne zAstrokata rItithI nizcaya haThAvI le. "bIjAnA virAdhanA karavAmAM samartha kSudra vidyA Adi maMtrano japa huM karIza" evA vAcika saMkalpanuM nAma saMraMbha che. pa2 paritApa karanAra maMtrAdikano jApa karavo e samAraMbha che. tathA bIjAne mAravAnA kAraNabhUta maMtrAdikane jApa karavAmAM pravRtti karavA rUpa vacana vyApAranuM nAma AraMbha che. tanAvAna yatinuM kartavya che ke, te pitAnI vacanaguptine saMraMbha, samAraMbha ane AraMbhamAM na lagADe A saMraMbhAdikathI vacanane haThAvavuM tenuM nAma vagupti che. 23 have trIjI kAyaguptine kahe-"kA ItyAdi ! anvayArtha--ne-thAne ubhA thavAmAM tathA nirIrane nija besavAmAM taheva ya tuyaTTaNe-tathaiva tvagvarttane bhuvAmA ullaMghaNapalaMghaNe-ullaMghanapalaMghane SL karavAmAM kaMI ubhelAne uchALIne pAra karavAmAM Ave pralaMdhana karavAmAM vAra lAra uchalavAmAM arthAta-vAraMvAra uchaLIne kaI khADA Adine pAra karavA mAM tatha, diwnof -jiaw na inidrAne enA viSayabhUta padArthomAM vyApRta karavAmAM nA gharDa vatamAna tiH yatanApUrvaka pravRtti karavAvALA yati samasamAraMbhe yAda bhammi pavattamANaM kAyaM taheva niyattijja-saMrambhasamArambhe Arambhe ca pravattemAnaM kAyaM a niraMtra saMrabha samArambha ane AraMbhamAM pravRttamAna potAnA zarIrane zAstramAM kahevAmAM Avela vidhi anusAra tyAMthI haThAve. saMraMbha samAraMbhu, ane AraMbhamAM prarvatamAna pitAnA zarIrane zAstramAM kahevAmAM Avela vidhi anusAra tyAMthI haThAve tenuM nAma kAyagupti che. mAravA mATe hAthanuM temaja muThInuM uThAvavuM A kAyano saMraMbha che je ke saMraMbha zabdano artha saMka95 che. paraMtu ahIM e prakAranI pravRtti vagara saMkalpa thaI zakatI nathI. AthI upacArathI kAyAnA A prakAranA vyApArane paNa "saraMbha" A rUpathI kahevAmAM Avela che. paritApa kAraka muThI Adine abhighAta kare tenuM nAma samAraMbha. prANI virAdhanA rUpa vyApAramAM zarIrane lagADavuM e Arambha che. zarIrane AvA vepAramAM na lagADavuM tenuM nAma kAyagupti che. 2kArapA uttarAdhyayana sUtra : 3 296 Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have sUtrakAra samiti ane guptimAM parasparamAM ke bheda che te batAve che. ---"cAyo ItyAdi ! anvayArtha---rAtri varjIne cAritramAM pravRtti karavA uparathI ja vAgo-pratA pUrvokta prANAtipAta viramaNa Adi pAMca samitie kahevAmAM Avela che, tathA jo maLe nipaje gurU-azumArA nivane gari guraH 3m saghaLA azubha mane gAdikathI nivatanamAM "ga" zabdathI cAvitramAM pravRtti karavAmAM guptio kahevAmAM Avela che. bhAvArtha-samiti kevaLa pravRtti svarUpa che ane te prANAtipAta viramaNa rUpa che tathA gupta pravRtti-nivRtti ubhaya svarUpa che. 26aaaa adhyanane upasaMhAra karatAM sUtrakAra tenA AcaraNanuM phaLa kahe che-"cA" ItyAdi ! anvayArtha---te du- muni je muni vavazavrkhAvA-patAka pavananamAra A pUvokata ATha pravacana mAtAone sanma-khya aviparitatAthI daMbha AdithI rahIta banIne jhAra-gati pALe che. paMgi-pitA tatvatatvanA vivekavALA te muni vilika zIvra je saMaiArA-saMsAra cAra gatirUpa samagra saMsArathI sarvathA mukata banI jAya che. evuM huM kahuM chuM... rilA zrI uttarAdhyana sUtranuM cAvIsamuM adhyayana saMpUrNa. 24 uttarAdhyayana sUtra : 3 297