Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
। कोबातीर्थमंडन श्री महावीरस्वामिने नमः ।।
।। अनंतलब्धिनिधान श्री गौतमस्वामिने नमः ।।
।। गणधर भगवंत श्री सुधर्मास्वामिने नमः ।।
।। योगनिष्ठ आचार्य श्रीमद् बुद्धिसागरसूरीश्वरेभ्यो नमः ।।
। चारित्रचूडामणि आचार्य श्रीमद् कैलाससागरसूरीश्वरेभ्यो नमः ।।
आचार्य श्री कैलाससागरसूरिज्ञानमंदिर
पुनितप्रेरणा व आशीर्वाद राष्ट्रसंत श्रुतोद्धारक आचार्यदेव श्रीमत् पद्मसागरसूरीश्वरजी म. सा.
जैन मुद्रित ग्रंथ स्केनिंग प्रकल्प
ग्रंथांक :१
जैन आराधना
न
कन्द्र
महावीर
कोबा.
॥
अमर्त
तु विद्या
श्री महावीर जैन आराधना केन्द्र
शहर शाखा
आचार्यश्री कैलाससागरसूरि ज्ञानमंदिर कोबा, गांधीनगर-श्री महावीर जैन आराधना केन्द्र आचार्यश्री कैलाससागरसूरि ज्ञानमंदिर कोबा, गांधीनगर-३८२००७ (गुजरात) (079) 23276252, 23276204 फेक्स : 23276249 Websiet : www.kobatirth.org Email : Kendra@kobatirth.org
आचार्यश्री कैलाससागरसूरि ज्ञानमंदिर शहर शाखा आचार्यश्री कैलाससागरसूरि ज्ञानमंदिर त्रण बंगला, टोलकनगर परिवार डाइनिंग हॉल की गली में पालडी, अहमदाबाद - ३८०००७ (079)26582355
-
-
-
For Private And Personal Use Only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kalassagarsur Gyanmandir
P14-24
॥ श्री निरयावलिका सूत्रम् ॥
For Private And Personal Use Only
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
આગોનું
አደ
{ticle he late pee ele
www.kobatirth.org
ઝંશોધન કરી .
એકત્ર
એકત્ર કર્યા એવા આગમોધ્ધારક
For Private And Personal Use Only
ફર્યા
Bx
પૂ. આચાર્યદેવ શ્રી આનંદસાગરસૂરીશ્વરજી મ.સા.ના ચરણે શત્ શત્ વંદન...
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
देवसूर तपागच्छ समाचारी संरक्षक-सुविहित सिध्धांत पालक बहुश्रुतोपासक-गीतार्थवर्य-चारित्र चूडामणि-आगमोध्धारक पूज्यपाद आचार्यदेवेश
श्री आनंदसागर सूरीश्वरजी महाराजा संशोधित-संपादित ४५ आगमेषु
॥श्रीनिरयावलिका सूत्र।
-
• आलेखन कार्य-प्रेरक-वाहक . प्रवचन प्रभावक पू. आ.श्री हेमचन्द्रसागर सूरिजी म.सा. शिष्यरत्न पू. गणिवर्यश्री पूर्णचन्द्रसागरजी म.सा.
* आलेखन कार्यवाहक संस्था : पूज्यपाद सागरजी महाराजा संस्थापित जैनानंद पुस्तकालय-सुरतmbipat
For Private And Personal Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www. kobetirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
आलेखन कार्ये किंचित् संस्मरणाणि | * आलेखन कार्ये आशीवृष्टि कारका :
पू. गच्छा. आ. श्री सूर्योदयसागर सूरीश्वरजी म.सा. पू. आ. श्री. नरेन्द्रसागर सूरीश्वरजी म.सा. पू. आ. श्री अशोकसागर सूरिजी म.सा. पू. आ. श्री जिनचन्द्रसागर सूरिजी म.सा. पू. आ. श्री हेमचन्द्रसागर सूरिजी म.सा. * आलेखन कार्य के चित् मार्गदर्शका : पू. आ. श्री दोलतसागर सूरिजी म.सा. पू. पं. श्री हर्षसागरजी म.सा. पू. गणीश्री सागरचन्द्रसागरजी म.सा. पू. गणी श्री नयचन्द्रसागरजी म.सा. पू. गणी श्री अक्षयचन्द्रसागरजी म.सा. पू. मुनि श्री लब्धिचन्द्रसागरजी म.सा. माहिती दर्शक पत्र ।
-आलेखन कार्ये सहयोग प्रदाता : मुनिश्री आगमचन्द्रसागरजी म.सा. श्राद्धगुण संपन्न श्री नरेन्द्रभाई मुक्तिलाल महेता (सूईगाभवाला) - प्रथम संस्करण - सं. २०६१, का.सु.५. - कृति - २५० -कोऽधिकारी...?- श्रूत भाण्डागारं श्रमण प्रधान चतुर्विध संघाश्च - संग्राहकालय - जैनानंद पुस्तकालय, गोपीपुरा, सुरता - व्यवस्थापका :
श्री उषाकांतभाई झवेरी- श्री नरेशभाई मद्रासी-श्री श्रेयस के. मर्चन्ट - आवास : निशा-११ले माले ,गोपीपुरा, काजी मेदान,
तीनबत्ती, सुरत. दूरभाष - २५९८३२६(०२६१) । मुद्रण कार्यवाहक श्री सुरेश डी. शाह (हेष्या)-सुरतो
संपादक श्री
For Private And Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www. kehatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૫ાજ-થ
૫ વ્યસ્થ બઢારિયા પાળી સુષમા વોષ રુષિયા, ઢા; અપાત્તા વ્ય ં હૂઁન્તા...! ન દૂન્તો ખરૂ નિયમો ૫
દુષ્મકાળે જિનાગમ-જિન પ્રતિમા ભવિયણ કું આધારા...!!
ભવાટવીમાં ભ્રમિત પ્રાણીને ભીમ મહાટવીમાંથી બહાર લાવનાર મિથ્યાત્ત્વરૂપ અંધકારમાંથી પ્રકાશ તરફ ગતિ કરાવનાર શ્રુતજ્ઞાનની મહત્તા અદ્વિતીય કક્ષાની છે. શ્રુતજ્ઞાનનો મહીમા પરમ મનનીય અને માનનીય હોવાના કારણે પ્રભુ શાસનમાં પરમ આધાર ભૂત કરણ તરીકે ગણના કરી છે. આગમએ વીર પ્રભુની વાણી સ્વરૂપ છે.
આગમોની રચના કાળ :- પ્રભુ મહાવીર સ્વામીના શાસનની અપેક્ષાએ વીર નિર્વાણ સંવત પૂર્વે ૨૯, વિક્રમ સંવત પૂર્વે ૪૯૯ વર્ષે વૈશાખ સુદ એકાદશી દિને તારક તીર્થંકર પ્રભુ મહાવીર દેવની ત્રિપદીને પામી આદ્ય ગણધર અનંતલબ્ધિ નિધાન શ્રી ઈન્દ્રભૂતિ (ગૌતમસ્વામીજી) આદિ એકાદશ ગણધરોએ આગમોની રચના કરી તેજ ક્ષણે પ્રભુએ તેની યથાર્થતા-ગણાનુશા-શાસનાનુજ્ઞા આદિના વાસક્ષેપથી જાહેર કરી.
ગણધર ભગવંતના શિષ્યો-મુનિઓએ યથાયોગ્યતાનુંસાર શિષ્ય-પ્રશિષ્યાદિ પરિવારને વિનયપૂર્વક શાસ્ર નિર્દિષ્ટ વિધિ-મર્યાદા પૂર્વક ગુરૂ પાસેથી મુખપાઠ રીતે દ્વાદશાંગીનો અભ્યાસ કરતા હતાં, લખીને કે લખેલ પુસ્તકો દ્વારા ભણવા અંગે તત્કાળે પરંપરા ન હતી. પ્રથમ વાચના :- વીર પ્રભુના નિર્વાણબાદ તેમની પટ્ટ પરંપરામાં પાંચમા કેવલી તરીકે પ્રસિધ્ધ શ્રી ભદ્રબાહુ સ્વામીજીના સમયમાં વિષમકાલના બલના પ્રભાવે ભયંકર બાર વર્ષીય દુકાલ પડ્યો સાધુઓ અનુકૂળતા મુજબ વેર વિખેર થયાં, સાથો સાથ વીર નિ. સં. ૧૫૫ લગભગમાં નંદવંશના સામ્રાજ્યનો પલટો થયો, દેશમાં ભયંકર આંધી વ્યાપી, જૈન શ્રમણોના વિહારના કેન્દ્રરૂપ મગધદેશની
"પ્રાથના
१
संपादक श्री
For Private And Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
રાજધાની પટણા અને પંજાબ વચ્ચેના પ્રદેશો ભીષણ પરિસ્થિતિમાં મૂકાયા, શ્રમણ સમુદાયના વિખરાઈ જવાથી આગમોનું પઠન-પાઠન ખુબ જ અવ્યવસ્થિત થયું, જ્ઞાની પુરૂષોમાંથી કેટલાયે સ્વર્ગે પધાર્યા, મુખપાઠની પધ્ધતિ પર એક જબરદસ્ત ધક્કો લાગ્યો પરિસ્થિતિને સુધારવા વીર નિ.સં.-૧૬૦ લગભગમાં પાટલીપુત્ર નગરે (પટના-બિહાર) શ્રી સ્થૂલભદ્ર સ્વામીની અધ્યક્ષતામાં શ્રમણ સંઘ એકત્રિત થયો, ગીતાર્થોની સલાહ મુજબ દ્વાદશાંગીની સંકલના વ્યવસ્થિત કરવાનો પ્રયાસ કર્યો, પ્રાયઃ આ પ્રથમ આગમ વાચના થઈ તેનું નામ “શ્રી દ્વાદશાંગશ્રુતસંકલન' નામે પંકાયાનો ઇતિહાસ મળે છે.
દ્વિતીય વાચના:- તેમના પછી જિનકલ્પીના અભ્યાસક આર્ય મહાગિરીજીના ગુરૂ ભ્રાતા પૂ. આ. શ્રી આર્ય સુહસ્તિ સૂરિ પ્રતિબોધિત પ્રભુ શાસનના ચરમ ભક્ત સમ્રાટ સંપ્રતિએ ઉજ્જૈનમાં આર્ય સુહસ્તિ મ. ને વિનંતી કરી તેમના સાનિધ્યમાં વીર વિ. સં. ૨૪૫ થી ૨૮૧ના વર્ષોમાં જિનાગામની સાચવણી સુરક્ષિત રહે તેવા યથાર્થ પ્રયાસો કર્યા, પઠન-પાઠનની વ્યવસ્થામાં આવેલી ખામીને દૂર કરી જેથી આ બીજી વાચનાનું નામ “આગમ સંરક્ષણ વાંચના' દૃષ્ટિ ગોચર થાય છે.
તૃતીય વાચના:- મૌર્ય રાજવંશીઓનો સેનાપતિ પુષ્યમિત્રે રાજદ્રોહ કરી રાજા બન્યો ધમધ બનેલા સમ્રાટ સંપ્રતિની શાસન પ્રભાવનાને નામ શેષ કરવા તેણે જૈન શ્રમણો તથા બૌધ્ધ શ્રમણોના શિરચ્છેદ કરાવી કાળો કેર વર્તાવ્યો, સાધુઓ પ્રાણ રક્ષાર્થે કલિંગ દેશ તરફ ચાલ્યા ગયા, કલિંગાધિપતિ મહામેઘવાહન ખારવેલ મહારાજા પરમ જૈન હતાં. આ પ્રમાણે પ્રાણ બચાવવાની વ્યથામાં જિનાલયો તથા, આગમ પઠન-પાઠનની વ્યવસ્થાને જબરદસ્ત હાની થવા પામી, કલિંગ દેશના રાજા ભિખુરાય ખારવેલે તેનો પરાજય કરી ફરી જીવંત કરવા પ્રયાસ કર્યો વીરનિ.સં. ૩૦૦ થી ૩૩૦ સુધીના મધ્યાહ્ન કાલમાં મુનિ સમેલનમાં જિનકલ્પિની તુલના કરનાર પૂ.આ. મહાગિરીના શિષ્યોપ્રશિષ્યો આ. બલિરૂહ સુ.મ. આ. દેવાચાર્ય, આ. ધર્મસેન વિગેરે ૨૦૦ શ્રમણો, આ. સુસ્થિત સૂરિ વગેરે સ્થવિર કલ્પિ ૩૦૦ શ્રમણો, આર્યા પોઈણી વિગેરે ૩૦૦ શ્રમણીઓ, સીવંદ, ચૂર્ણક, સેલગ વગેરે ૭૦૦ શ્રાવકો અને પૂર્ણ મિત્રાહિ ૭૦૦ શ્રાવિકા દ્વારા ત્રીજી આગમ | પ્રાથના |
। संपादक श्री
For Private And Personal Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વાચનામાં અગિયાર અંગો અને દશ પૂર્વેના પાઠોને વ્યવસ્થિત કરવામાં આવ્યા.
ચતુર્થ વાચના:- કાલાધિન અંતિમ દશપૂર્વધર, બાલ વૈરાગી, અનુપમ સંવેગી શ્રી વજસ્વામીએ અંતિમ સમયે સ્વ પટ્ટધર શ્રીવજસેન સૂ.મ.ને ભયંકર દુકાલના ચરમ સમયની જાણમાં “લાખ સોનૈયા આપીને એક હાંડી ભાતની ચડશે તેના બીજા દિવસથી સુકાલ થશે' આ વાત જણાવી આવો ભયંકર દુકાળ વીર નિ. સં. ૧૮૦ થી ઉત્તર ભારતમાં વ્યાપ્ત થયો. જેમાં ગણો-કુલો-વાચકવંશો માત્ર નામશેષ થઈ ગયા. આગમ વારસો ટકાવનાર મુનિપુંગવોની સંખ્યા જૂજ થઈ ગઈ કાળ-બળ ક્ષયે ધારણા શક્તિની અનુકૂળતા પ્રમાણે પણ જો આગમનું સંકલન કરવામાં નહીં આવે તો રહ્યા સાધુઓ પણ રહેલા આગમના વારસાને સાચવવા સમર્થ ન નિવડી શકે માટે ભવિષ્યના અલ્પશક્તિવાળા પણ મેઘાવી સાધુઓને રાખવામાં વિષયાનુસંધાન દ્વારા સુગમતા સાંપડે તેથી સમકાલીન અન્ય પ્રભાવક આચાર્યોની સંમત્તિ લઈ શ્રી આર્યરક્ષિત સૂરિ મ. ચાર અનુયોગની વ્યવસ્થા કરી. આગમોને ચિરંજીવ બનાવ્યા વીર નિ.સં.૧૯૨ લગભગમાં દશપુર (મંદસૌર) (માલવા) નગરે ચોથી વાચના થઈ.
પંચમ વાચના -વીર સં. ૮૩૦થી ૮૪૦ લગભગમાં પૂ. આ. સ્કંદિલ સૂરિએ ઉત્તરાપથના મુનિઓને મથુરામાં તથા નાગેન્દ્રવંશીય પરમ પ્રભાવક શ્રી હિમવંત ક્ષમા શ્રમણના શિષ્ય આ. શ્રી નાગાર્જુન સૂરિએ દક્ષિણાપથના મુનિઓને વલભીમાં આગમોની સંકલના કરવા એકઠા થયા કીંતુ તે સમયની દેશગત અંધાધુંધીના કારણે એક જ સાથે ભિન્ન-ભિન્ન સ્થળે આગમવાચનાઓ કરી ભવિષ્યમાં માથુરી અને વલભીવાચનાઓના પાઠ ભેદોનું સમન્વય સહજ થઈ જશે આ હેતુપૂર્વક પાંચમી વાચના કરી.
ષષ્ઠી વાચના:- તેજ ભાવનાઓ અનુસાર માથુરી વાચનાના વારસદાર આ. શ્રી દેવદ્ધિગણી ક્ષમાશ્રમણે તથા વલભીવાચનાના વારસદાર આ. શ્રી કાલિક સૂરિએ ભેગા મળી. શ્રમણ સંઘને એકત્રિત કરી, કાલક્રમે વિણસી જતા આગમના ખજાનાને સ્થાયી બનાવવાના શુભ આશયથી શ્રી શત્રુંજ્યાધિષ્ઠાયક શ્રી પદયક્ષ આદિ દૈવીક સહાયકથી ૫૦૦ આચાર્યાદિઓએ મળી વલભીપુર(વળા સૌરાષ્ટ્ર)માં || પ્રારું-હૃથનો
સંપાર શ્રી
For Private And Personal Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kallassagarsuri Gyanmandir
પુસ્તકારૂઢ રૂપ આગમ વાચના કરી, આ વાચનામાં ચોરાશી આગમોનું વ્યવસ્થિત સંકલન તાડપત્રના પાના ઉપર લિપિબધ્ધ કરી આગમોને પુસ્તકારૂઢ કરવાનું કાર્ય સાધુ ભગવંતોએ કર્યું. તેમજ અન્ય મહત્ત્વના ગ્રંથોનું પુસ્તકાલેખન કાર્ય થયેલ, ત્યારબાદ સાધુ સત્યમિત્ર સ્વર્ગે ગયા અને વીર નિ. સં. ૧૦00માં વર્ષો પૂર્વજ્ઞાનનો વિચ્છેદ થયો તેમ મનાય છે.
પ્રભુવીરના શાસનમાં ઉપરોક્ત “છ” વાચનાઓના માધ્યમે ૧૦00 વર્ષના ગાળામાં થયેલ મૃતોદ્ધારનો ઇતિહાસ મોજૂદ છે. ત્યાર પછી ૧૫૦૦ વર્ષ સુધી આગમ વાચનાનો કે કૂતોધ્ધારનો કોઈ ઉલ્લેખ નથી મળતો.
તેમજ વિષમકાળના પ્રભાવથી ૧૦મી સદીની સમાપ્તિ કાળથી શિથિલાચારની વૃધ્ધિ થવાથી આગમિક જ્ઞાનની પરંપરા સુવિહિત ગીતાર્થ, આચાર સંપન શ્રમણોના હાથમાં રહી નહીં પરિણામે હસ્તલિખિત પ્રતોમાં રહેલ આગમાં અધિકારીને પણ મળવા દુર્લભ બન્યા.
છેવટે વીસમી સદીના ઉત્તરાર્ધના પ્રારંભકાળે સુવિહિત સંવેગી સાધુઓમાં આચાર નિષ્ઠા, વિશિષ્ટ વૈરાગ્યની પ્રબલ ભૂમિકા આદિ સુદૃઢ હોવા છતાંય આ બધાને ટકાવવા માટેના જરૂરી સંજોગો ન મળતાં આગમિક જ્ઞાનની માત્રા પઠન-પાઠનની શાસ્ત્રીય પરંપરા સુરક્ષિત ન રહી શકવાના કારણે ખુબ જ અલ્પ માત્રામાં રહેવા પામી
આવા અવસરે શ્રમણ સંઘની ૧૮ પ્રસિધ્ધ શાખાઓમાં વધુ પ્રભાવશાળી ‘સાગરશાખા'ના અદ્વિતીય પ્રતિભા સંપન્ન પ્રૌઢધીષણશાલી અનેકવાદો કરી તપાગચ્છની વિજય પતાકા ફેલાવનાર પૂ. મુનિરાજ શ્રી ઝવેરસાગરજી મ.ના. એક માત્ર શિષ્ય નવ માસના ટૂંકા ગાળાનો જ ગુરૂ સહવાસ છતાં પૂર્વજન્મની આરાધનાના બળે એકલે હાથે ન્યાય-વ્યાકરણ, આગમટીકા આદિ અનેક સાધના ગ્રંથોનું અગાધ વિદ્વત્તા પૂર્ણ જ્ઞાન મેળવી પૂ. ગુરૂદેવ શ્રી ઝવેરસાગરજી મ.ની આગમોની પારદેશ્વતાના વારસાને તે ગુરૂદેવશ્રીના અન્તિમ સમયના “ ગામો | મગ્રાસ વરોવર હરના” શબ્દ પાછળ રહેલ ઉંડા અંતરના આશિષના બળે આગમિક તલસ્પર્શી અગાધ માર્મિક જ્ઞાન આપ મેળે મેળવી વીર નિ. સં. ૨૪૪૦ વિ.સં. ૧૯૭૦માં કો’ક મંગલ ચોઘડીએ જિનશાસનના એક મહાન ધુરંધર સમર્થક પ્રભાવક શાસ્ત્રોના પારગામી || પ્રાથના |
संपादक श्री ।
For Private And Personal Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www. bhatirth.org
આચાર્યભગવંતો વર્ષો જૂની શ્રમણસંઘની ફરજ અને જવાબદારી રૂપ આગમોના અણમોલ વારસાને સુરક્ષીત રાખવાના પ્રશ્ને ફરીથી ઉપસ્થિત કરી.
પ્રાથના
રાજ્યદ્વારી ઉપદ્રવો, ધર્માંધ ઝનૂન, બ્રિટીશ હકૂમત, જનતામાં ફેલાયેલ ક્રાન્તિકારી વિચારધારા, પશ્ચાત્ય કેળવણીના સંસ્કાર આદિ સંઘર્ષ કાળમાં પુસ્તકો પ્રતો મેળવવી અતિકઠીન હતી તે સમયે જુદા જુદા ખૂણે રહેલી હસ્તપ્રત-તાડપત્ર આદિ પરથી સંશોધન કરી જાત મહેનતે પ્રેસકોપીથી માંડીને સુધારવા સુધીની સંપૂર્ણ દેખરેખ જવાબદારીથી આગમ ગ્રંથોની મર્યાદિત પ્રતિઓ છપાવી સામુદાયિક વાચનાઓ વિ. સં. ૧૯૭૧થી ૧૯૭૭ સુધીમાં પાટણ-કપડવંજ-અમદાવાદ-સુરત આદિ ક્ષેત્રોમાં છ-છ મહીનાની વાચનાઓ ગોઠવી સેંકડો સાધુસાધ્વીઓને આગમોને વાંચવાની પરિપાટી આદિનો સંપૂર્ણ ખ્યાલ કરાવ્યો સાત સામુહીક વાચનાઓમાં ૨૬ ગ્રંથો વાંચ્યા તેમાં લગભગ ૨,૩૩,૨૦૦ શ્લોકની વાચના આપી તથા આગમ દિવાકર પૂ. મુનિશ્રીપુણ્યવિજયજી મ. આદિને પણ આ ક્ષેત્રે આગળ વધવા અંગૂલ નિર્દેશ કરી આ મહાપુરુષે શ્રુત સરિતાને ધોધમાર વહેતી કરી છે.
આ મહાપુરુષ તે પ્રાતઃ સ્મરણીય ગુજરાત-માલવા-રાજસ્થાન-બંગાલ- બિહાર આદિ અનેક ક્ષેત્ર સંઘો તથા સુરત સંઘના આમૂલચૂલ ઉપકારી, આગમોધ્ધારક ધ્યાનસ્થ સ્વર્ગસ્થ ૫.પૂ. આયાર્યશ્રી આનંદસાગર સૂરીશ્વરજી મહારાજ જેઓ ‘ પૂ. સાગરજી મ.'ના લાડીલા, હૂલામણા નામથી પણ પ્રસિદ્ધ હતાં તેમના જ સંશોધિત આગમો અમને પ્રતાકારે પુર્ન મુદ્રિત કરાવવાનો લાભ પ્રાપ્ત થયો છે. તા.ક. વર્તમાન કાળે ગ્રન્થો, શાસ્ત્રો, સુવિહિત ગીતાર્થ આચાર્ય ભગવંતો, ઈતિહાસકારો પાસેથી પ્રાપ્ત થતી માહિતી અનુસાર વીર નિર્વાણના ૧૦૦૦ વર્ષમાં છ-છ વાચના-સંકલન બાદ ૧૫૦૦ વર્ષ સુધીમાં આવું કોઈ કાર્ય થયેલ જણાતું નથી ત્યાર બાદ એકલા હાથે આપ બળે સૌ પ્રથમ આગમ ઉધ્ધારના ભગીરથ કાર્યને કરનાર ગુરૂદેવને કોટી-કોટી વંદના...
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
५
For Private And Personal Use Only
संपादक श्री
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
For Private And Personal Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir
॥श्रीनिरयावलिका सूत्र॥
नमः श्रुतदेवतायै॥ तेणं कालेणं तेणं समएम रायगिहे नामं नयरे होत्था रिद्धस्थिमियसमिद्धे ० गुणसिलए चेइए वन्नओ, असोगवरपायवे पुढवीसिलापट्टए । तेणं कालेणं ० समणस्स भगवओ महावीरस्स अंतेवासी अज्जसुहम्मे नामं अणगारे जातिसंपन्ने जहा केसी जाव पंचहिं अणगारसएहिं सद्धिं संपरिवुडे पुव्वाणुपुब्बिं चरमाणे जेणेवरायगिहे नगरे जाव अहापडिरुवं उग्गहं ओगिण्हित्ता संजमेणं जाव विहरति, परिसा निग्गया, धम्मो कहिओ, परिसा पडिगया तेणं कालेणं ० अजसुहम्मस्स अणगारस्स अंतेवासी जंबू णामं अणगारे समचरंससंठाणसंठिए जाव संखित्तविउलतेयलेस्से अजसुहम्मस्स अणगारस्म अदूरसामंते उटुंजाणं जाव विहरति १३।तए णं से भगवं जंबू जातसड्ढे जाव पज्जुवासमाणे एवं क्यासी उवंगाणं भंते! सम्णेणं नाव संपत्तेणं के अटे पण्णत्ते?, एवं खलु जंबू ! सभणेणं भगवया जाव संपत्तेणं एवं उवंगाणं पंच वग्गा पं०२०- निरयावलियाओ कप्पवडिंसियाओ पुफियाओ पुष्पचूलियाओ वण्हिदसाओ, जइ णं भंते! समणेणं जाव संपत्तेणं उवंगाणं पंच वग्गा पं० २० निरयावलियाओ जाव वण्हिदसाओ पढमस्स णं भंते! वग्गस्स उवंगाणं निरयावलियाणं समणेणं भगवया जाव संपत्तेणं कई अज्झयणा पं०?, एवं! खलु जंबू! समणेणं जाव संपत्तेणं
॥ ॥ श्रीनिश्यावलिका सूत्र॥
| पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
उवंगाणं पढमस्स वग्गस्स निरयावलियाणं दस अन्झयणा पं० २० काले सुकाले महाकाले कण्हे सुकण्हे नहा महाकण्हे वीरकण्हे य|| बोद्धव्वे रामकण्हे तहेव य पिउसेणकण्हे नवमे दसमे महासेणकण्हे ३ ।।।जइ णं भंते! समणेणं जाव संपत्तेण ज्वंगाणं पढमस्स वग्गस निरयावलियाणं दस अज्झयणा पं० पढमस्सणं भंते! अज्झयणस्स निरयावलियाणं समणेणंजाव संपत्तेणं के अटे पं०? एवं खलु जंबू! तेणं कालेणं० इहेव जंबुद्दीवे दीवे भारहे वासे चंपा नाम नयरी होत्या रिद्ध०, पुनम चेइए, तत्व णं चंपाए नयरीए सेणियस्सस्नो पुत्ते चेल्लाणाए देवीए अत्तए कूणिए नाम राया होत्था महता०, तस्स कूणियस्सरनो परमावई नामं देवी होत्था सोमाला जाव विहरइ, तत्थणं चंपाए नयरीए सेणियस्सरन्नो भजा कूणियस्सस्नो चुल्लमाउया काली नामं देवी होत्या सोमाला जाव सुरुवा, तीसे णं कालीए देवीए पुत्ते काले नाम कुमारे होत्था सोमाला जाव सुरुवे सीतते णं से काले कुमारे अत्रया कयाई तीहिं दतिसहस्सेहिं तीहि रहसहस्सेहिं तीहिं आससहस्सेहिं तीहिं मणुयकोडिहिं गरुलवूहे एकारसमेणं खंडेणं कूणिएणंस्त्रा सद्धिं रहमुसलं संगामं ओयाए होततेणं तीसे कालीए देवीए अन्नदा कदाई कुडुंबजागरियं जागरमाणीए अयमेयारूवे अन्झथिए जाव समुष्पजित्थाएवं खलु ममं पुत्ते कालकुमारे तीहिं दंतिसहस्सहिं जाव ओयाए, से मने किं जइस्सति ? नो जइस्सति ? नो जीविस्मृति? पराजिणिस्सइणो णो पराजिणिस्सइ? कालं णं कुमारं अहं जीवमाणं पासिज्जा ? ओहयमण जाव झियाइ, तेणं कालेणं० समणे भगवं महावीरे समोसरित, पारिसा निग्गया, ततेणं तीसे कालीए इमीसें कहाए लढाए समाणीए अयमेतारूवे अन्झथिए नाव समुप्पजित्था एवं ॥श्रीनिरयावलिका सूत्र
सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
खलु समणे भगवं० पुव्वाणुपुव्विं • इहमागते जाव विहरति तं महाफलं खलु तहारूवाणं जाव विउलस्स अट्ठस्स गहणताए तं गच्छामि णं समणं जाव पज्जुवासामि इमं च णं एयारूवं वागरणं पुच्छिस्सामित्तिकट्टु एवं संपेहेइ ता कोडुंबियपुरिसे सहावेति ता एवं वदासी खिम्पामेव भो देवाणुपिया ! धम्मियं जाणम्पवरं जुत्तमेव उवट्ठवेह ता जाव पच्चष्पिणंति, ततेणं सा काली देवी व्हाया कयबलिकम्मा | जाव अप्पमहग्घाभरणालंकियसरीरा बहूहिं खुज्जाहिं जाव महत्तर गविंदपरिक्खित्ता अंतेउराओ निग्गच्छइ ता जेणेव बाहिरिया उवद्वाणसाला जेणेव धम्मिए जाणष्पवरे तेणेव उवागच्छइ धम्मियं जाणण्यवरं दुरुहति त्ता नियगपरियाल संपरिवुडा चंपं नयरीं मज्झंमज्झेणं निग्गच्छति जेणेव पुण्णभद्दे चेईए तेणेव उवागच्छइ त्ता छत्तादीए जाव धम्मियं जाणप्पवरं ठवेति त्ता धम्मियाओ जाणण्पवराओ पच्चोरुहति ता बहूहिं जाव खुजाहिं जाव विंदपरिक्खित्ता जेणेव समणे भगवं महावीरे तेणेव उवागच्छति ता समणं भगवं • तिक्खुत्तो वंदति • ठिया |चेव सपरिवारा सुस्सूसमाणा नर्मसमाणा अभिमुहा विणएणं पंजलिउडा पज्जुवासति, तते णं समणे भगवं जाव कालीए देवीए तीसे य महतिमहालिया धम्मका भाणियव्वा जाव समणोवासए वा समणोवासिया वा विहरमाणा आणाए आराहए भवति, ततेणं सा काली देवी समणस्स भगवओ • अंतियं धम्मं सोच्चा निसम्म जाव हियया समणं भगवं० तिक्खुत्तो जाव एवं वदासी एवं खलु भंते! मम पुत्ते काले कुमारे तीहिं दंतिसहस्सेहिं जाव रहमुसलसंगामं ओयाते से णं भंते ! किं जइस्सति ? नो जइस्सति ? जाव कालं कुमारं अहं जीवमाणं पासिज्जा ?, कालीति समणे भगवं。 कालिं देविं एवं व्यासी एवं खलु काली ! तव पुत्ते काले कुमारे तीहिं दंतिसहस्सेहिं
॥ श्रीनिश्यावलिका सूत्रं ॥
३
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www. kobetirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
जाव कूणिएणंरत्रासद्धिं रहमुसलं संगाम संगामेमाणे हयमहियपवरवीरधातितनिवडितचिंधज्झयपडागं निरालोयातो दिसातो करेमाणे|| चेडगस्स रत्रो सपक्खिं सपडिदिसिं रहेणं पडिरह हव्वमागते, ततेणं से चेडए राया कालं कुमारं एजमाणं पासति त्ता आसुरुत्ते जाव मिसिमिसेमाणे धणुं परामुसति त्ता उसुं परामुसइ त्ता वइसाहं ठाणं ठातित्ता आययकण्णायतं उसुं करेमाणे कालं कुमारं एगाहच्चं कूडाहच्चं जीवियाओ ववरोवेति, तं कालगते णं काली ! काले कुमारे, नो चेवणं तुमं कालं, कुमारं जीवमाणं पासिहिसि, तते णं सा काली देवी समणस्स भगवओ० अंतियं एयभटुं सोच्चा निसम्म महया पुत्तसोएणं अप्फुत्रा समाणी परसुनियत्नाविव चंपगलता धसत्ति धरणीतलंसि सव्वंगेहिं संनिवडिया, ततेणं सा काली देवी मुहत्तंतरेणं आसत्था विसत्था समाणी उट्ठाए उदेति त्ता समणं भगवं० वंदइ नभंसइ त्ता एवं क्यासी-एवमेयं भंते ! तहमेयं भंते ! अवितहमेयं भंते ! असंदिद्धमेयं भंते ! सच्चे णं एसमटे से जहेतं तुब्भे वदहत्तिकदु समणं भगवं वंदइ नमसइ त्ता तमेव धम्मियं जाणप्पवरं दुरुहति त्ता जामेव दिसंपाउन्भूया तामेव दिसंपडिगता भंते ! ति भगवं गोयमे जाव वंदति नमंसति त्ता एवं क्यासीकाले णं भंते कुमारे तीहिं दंतिसहस्सेहिं जाव रहमुसलं संगाम संगामेमाणे चेडएणं स्त्रा एगहच्चं कूडाहच्चं जीवियाओ वदसेविते समाणे कालमासे कालं किच्चा कहिं गते कहिं उववत्रे ?, गोयमातिसमणे० भगवं गोयम एवं वदासीएवं खलु गो०! काले कुमारे तीहिं दंतिसहस्सेहिं जाव जीवियाओ ववरोविते समाणे कालमासे कालं किच्चा चउत्थीए |पंकय्यभाए पुढवीए हेमाभे नागे दससागरोवमठिइएसु नेइएसु नेरइयत्ताए उववने । काले णं भंते ! कुमारे केरिसएहिं आरंभेहि | ॥ श्रीनिरयावलिका सूत्र॥
सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
केरिसएहिं ( समारंभेहिं केरिसएहिं) आरंभसमारंभेहिं केरिसएहिं भोगेहिं केरिसएहिं संभोगेहिं के रिसएहिं भोगसंभोगेहिं के रिसेण वा|| असुभकडकम्मपब्भारेणं कालमासे कालं किच्चा च्उत्थीए पंकप्पभाए पुढवीए जाव नेरइयत्ताए उववन्ने ?, एवं खलु गो०! तेणं| काले० रायगिहे नाभं नयरे होत्था रिद्धस्थिभियसमिद्धे०, तत्थ णं रायगिहे नयरे सेणिए नाम राया होत्था महया०, तस्सणं सेणियस्स रनो नंदा नामं देवी होत्था सोमाला जाव विहरति, तस्सणं सेणियस्स रनो नंदाए देवीए अत्तए अभए नामं कुमारे होत्था सोमाले जाव सुरूवे साम० जहा चित्तो जाव रज्जथुराचिंतए यावि होत्था, तस्सणं सेणियस्सरनो चेल्लणा नाम देवी होत्था सोमाला जाव विहरइ, तते णं सा चिल्लणा देवी अन्नया कयाई तसिं तारियसयंसि वासधरंसि जाव सीहं सुमिणे पासित्ताणं पडिबुद्धा जहा पभावती जाव सुमिणपाढा पडिविसजिता जाव चिल्लमा से क्यणं पडिच्छित्ता जेणेव सए भवणे तेणेव अणुपविठ्ठा ।। तते णं तीसे चेलणाए देवीए अन्या कयाई तिण्हं मासाणं बहुपडिपुण्णाणं अयशेयारूवे दोहले पाउब्भूएधनाओ णं ताओ अभयाओ जाव जम्मजीवियफले जाओणं सेणियस्सरत्रो उदरवलोमंसेहिं सोल्लेहि य तलिएहि य भजितेहि य सुरं च जाव पसन्नं च आसाएमाणीओ जाव परिभाएमाणीओ दोहलं पविणेति, तते णं सा चेल्ला देवी तंसि दोहलंसि अविणिजमाणंसि सुक्का भुक्खा निम्मंसा ओलुग्गा ओलुग्गसरीरा नित्तेया दीणविमणवयणा पंडुल्लइयमुही ओमंथियनयणवयणकमला जहोचियं पुष्पवत्थगंधमलालंकारं अपरि जमाणीओ करतलमलियव्व कमलमाला ओहत्मणसंकप्पा जाव झियायति, ततेणं तीसे चेल्लगाए देवीए अंगपडियारियातो चेल्लणं देविं सुकं भुक्खं जाव झियायमाणिं ॥ श्रीनिश्यावलिका सूत्र॥
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kallassagarsuri Gyanmandir
पासंति ना जेणेव सेणिए राया तेणेव उवागच्छंति त्ता जाव कटु सेणियं रायं एवं वयासी एवं खलु सामी! चेलणा देवी न याणामो|| केणई कारणेणं सुक्का भुक्खा जाव झियायति, तते णं से सेणिए राया तासिं अंगपडियारियाणं अंतिए एयमढे सोच्चा निसम्म तहेव|| संभंते समाणे जेणेव चेल्ला देवी तेणेव उवागच्छइत्ता चिल्लणं देविं सुकं भुक्खं जाव झियायमाणिं पासित्ता एवं व्यासी किन्नं तुम देवाणुप्पिए! सुक्का भुक्खा जाव झियायसि?, तते णं सा चेल्लणा देवी सेणियस्सरण्णो एयमटुंणो आढातिणो परिजाणाति तुसिणीया संचिति, तते णं से सेणिए राया चेल्लणं देविं दोच्चंपि तच्चपि एवं क्यासी किं गं अहं देवाणुप्पिए ! एयपटुस्स नो अरिहे सवणयाए| जणं तुझं अयम8 रहस्सीकोसि ? तते णं सा चेल्लणा देवी सेणिएणं रना दोच्चंपि तच्चपि एवं वुत्ता समाणी सेणियं रायं एवं क्यासी/ णस्थि णं सामी ! से केति अढे जस्स णं तुब्भे अणरिहा सवणयाए, नो चेवणं इस्स अस्स सवणयाए, एवं खलु साभी ! ममं तस्स/ ओरालस्स जाव महासुभिणस्स तिहं मासाणं बहुपडिपुण्णाणं अयमेयारूवे दोहले पाउन्भूए धनातो णं तातो अम्मयाओ जाव जाओ, णं तुब्नं उदरवलिमंसेहिं सोल्लिएहि य जाव दोहलं विणेति, तते णं अहं साभी ! तसिं दोहलंसि अविणिजमाणसि सुक्का भुक्खा जाव झियायामि, तते णं से सेणिए राया चेल्लणं देवि एवं वदासी माणं तुभं देवाणुप्पिए ! ओहय जाव झियायाहि, अहं गं तहा धत्तिस्सामि जहा णं तव दोहलस्स संपत्ती भविस्सतीतिकट्ट चिल्लणं देविं ताहिं इटाहिं कंताहिं पियाहिं मणुनाहिं मणमाहिं ओरालाहिं कल्लाणाहिं| सिवाहिं धन्नाहिं मंगलाहिं मियमधुरसस्सिरीयाहिं वगूहि समासासेति, चिल्लणाए देवीए अंतियातो पडिनिक्खमति त्ता जेणेव बाहिरिया ॥ ॥ श्रीनिश्यावलिका सूत्र॥
पू. सागरजी म. संशोधित ||
For Private And Personal Use Only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www. kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
उवद्वाणसाला जेणेव सीहासणे तेणेव उवागच्छइ त्ता सीहासणवरंसि पुरत्याभिमुहे निसीयति, तस्स दोहलस्स संपत्तिनिमित्तं बहूहिं । आएहिं उवाएहि य उप्पत्तियाए य वेणइयाए य कम्मियाहि य पारिणामियाहि य परिणामेमाणे २ तस्स दोहलस्स आयं वा उवायं वा ठिइं वा अविंदभाणे ओहयमणसंकप्पे जाव झियायति, इमे य णं अभएकुमारे पहाए जाव सरीरे सयाओ गिहाओ पडिनिक्खमति त्ता जेणेव बाहिरिया उवद्वाणसाला जेणेव सेणिए राया तेणेव उवागच्छति त्ता सेणियं रायं ओहय जाव झियायमाणं पासति ता एवं वदासी अन्नया णं तातो! तुब्भे ममं पासित्ता हट्ठजावहियया भवह, किन्नं तातो ! अज्ज तुब्भे ओहय जाव झियायह ?, तं जड़ णं अहं तातो ! एयरसटुस्स अरिहे सवणयाए तो णं तुब्भे मम एयम जहाभूतमवितहं असंदिद्धं परिकहेह जे (जाणं अहं तस्स अट्ठस्स अंतगमणं | करेमि, तते णं से सेणिए राया अभयं कुमारं एवं वदासी णत्थि णं पुत्ता ! से केइ अट्ठे जस्स णं तुमं अणरिहे सवणयाए, एवं खलु पुत्ता! तव चुल्लभाउयाए चेल्लणाए देवीए तस्स ओरालस्स जाव महासुमिणस्स तिण्हं मासाणं बहुपडिपुत्राणं जाव जाओ णं मम उदरवली मंसेहिं सोल्लेहि य जाव दोहलं विणेंति तते णं सा चिल्लणा देवी तंसिं दोहलंसि अविणिज्जमाणंसि सुक्का जाव झियाति, तते णं अहं पुत्ता ! तस्स दोहलस्स संपत्तिनिमित्तं बहूहिं आएहि य जाव ठितिं वा अविंदमाणे ओहय जाव झियामि, तए णं से अभए कुमारे सेणियं रायं एवं वदासी मा णं तातो ! तुब्भे ओहय जाव झियायह अहं णं तहा ज(घ) त्तिहामि जहा णं मम चुल्लमाउयाए चिल्लाए देवीए तस्स दोहलस्स संपत्ती भविस्सतीतिकट्टु सेणियं रायं ताहिं इट्ठाहिं जाव वग्गूहिं समासासेति ता जेणेव सए गिहे तेणेव उवागच्छइ ता
॥ श्रीनिश्यावलिका सूत्रं ॥
७
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kalassagarsuri Gyanmandir
अब्भिंतरए रहस्सितए ठाणिज्जे पुरिसे सहावेति त्ता एवं क्यासी गच्छह णं तुम्मे देवाणुप्पिया ! सूणानो अलं मंसं रुहिरं बस्थिपुडगं च|| गिण्हह, तते णं ते ठाणिज्जा पुरिसा अभएणं कुमारेणं एवं वुत्ता समाणा हट्ट करतल जाव पडिसुणेत्ता अभयस्स कुमारस्स अंतियाओ पडिनिक्खमंति त्ता जेणेव सूणा तेणेव उवागच्छन्ति त्ता अल्लमंसं रुहिरं बस्थिपुडगंच गिव्हंति त्ता जेणेव अभएकुमारे तेणेव उवागच्छंति| त्ता करतल तं अल्लमंसं रुहिर बस्थिपुडगं च उवणेति, तते णं से अभएकुमारे तं अल्लमंसं रुहिरं कप्पणिकप्पियं करेति त्ता जेणेव सेणिए राया तेणेव उवा० त्ता सेणियं रायं रहस्सिगयं सयणिज्जसि उत्ताणयं नुवजावेति त्ता सेणियस्स उदरवलीसुतं अल्लमंसं रुहिरं| विरवेति त्ता उवणेति, बत्थिपुडएणं वेदिति त्ता सवंतीकरणं करेति त्ता चेल्लणं देविं उप्पिं पासादे अवलोयणवरगयं ठवावेति त्ता चेल्लणाए देवीए अहे सपक्खिं सपडेदिसि सेणियं रायं सयणिजसिउत्ताणगं निवजावेति, सेणियस्सरत्रो उदरवलिमंसाई कप्पणिकप्पियाई करेति त्ता सेयभायणंसि पक्विवति, तते णं से सेणिए राया अलियमुच्छियं करेति त्ता मुहत्तंतरेणं अनमत्रेणं सद्धि संलवमाणे चिट्ठति, तते णं से अभयकुमारे सेणियस्सरनो उदरवलिमसाई गिण्हेति त्ता जेणेव चिलणा देवी तेणेव उवागच्छइत्ता चेल्लणाए देवीए उवणेति, तते णं सा चिल्लणा सेणियस्स रत्रो तेहिं उदरवलिमंसेहिं सोल्लेहिं जाव दोहलं विणेति, तते णं सा चिल्लणा देवी संपुण्णदोहला एवं संमाणियदोहला विच्छिन्नदोहला तं गब्भं सुहंसुहेणं परिवहति ११० तते णं तीसे चेल्लणाए अत्रया कयाई पुवरत्नावरत्तकालसमयंसि अयमेयारूवे जाव समुपज्जित्था जइ ताव इमेणं दारएणं गभग्गएणं चेव पिउणो उदरवलिमंसाणि खाइयाणि तं सेयं खलु मम एवं || ॥ श्रीनिरयावलिका सूत्र॥
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
||गब्धं साडित्तए वा पाडित्तए वा गालित्तए वा विद्धंसित्तए वा, एवं संपेहेति त्ता तं गब्भं बहूहिं गब्भसाडणेहि य गब्भपाडणेहि य/ गभगालणेहि य गब्भविद्धंसणेहि य इच्छति साडित्तए वा पाडित्तए वा गालित्तए वा विद्धंसित्तए वा, नो चेव णं से गब्भे सडति वा पडति वा गलति वा विद्धंसति वा, तते णं सा चिल्लणा देवी तं गब्भं जाहे नो संचाएति बहूहिं गब्भसाडणेहि य जाव विद्धंसित्तए वा ताहे संता तंता परितंता निवित्रा समाणी अकामिया अवसवसा अट्टक्सट्टदुहट्टा तं गब्भं परिवहति ।११। तते णं सा चिल्लणा देवी नवण्हं | मासाणं बहुपडिपुण्णाणं जाव सोभालं सुरुवं दारयं पयाया, तते णं तीसे चेल्लणाए देवीए इमे एतारूवे जाव समुपजित्था जइ ताव इमेणं दारएणं गभगएणं चेव पिउणो उदरवलिमसाई खाइयाई तं न नजइ णं एस दारए संवड्डमाणे अहं कुलस्स अंतकरे भविस्सति तं सेयं खलु अम्हं एयं दारगं एगते उकुरुडियाए उज्झावित्तए, एवं संपेहेति त्ता दासचेडी सदावेतित्ता एवं वयासी गच्छह णं तुझं देवाणुप्पिए! एयं दारगं एगंते उकुरुडियाए उज्झाहि, तते णं सा दासचेडी चेल्लणाए देवीए एवं वुत्ता समाणी क्रतल जाव कटु चिल्लाए देवीए एतमट्ठ विणएणं पडिसुणेति त्ता तं दारगं करतलपुडेणं गिण्हेइ त्ता जेणेव असोगवणिया तेणेव उवा० ता तं दारगं एगते उक्कुरुडियाए उज्झनि, तते णं तेणं दारएणं एगंते उकुरुडियाए उज्झितेणं समाणेणं सा आसोगवणिया उज्जोविता यावि होत्था, तते से सेणिए राया इभीसे कहाए लद्धढे समाणे जेणेव असोगवणिया तेणेव उवा० ता तं दारगं एगते उकुरुडियाए उज्झ्यिं पासेति त्ता आसुरुत्ते जाव मिसिमिसेमाणे तं दारगं करतलपुडेणं गिण्हति त्ता जेणेव चिल्लणा देवी तेणेव उवा० त्ता चेल्लणं देविं उच्चावयाहिं ॥श्रीनिरयावलिका सूत्र
| पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kallassagarsuri Gyanmandir
आवोसणाहिं आवोसति उच्चावयाहिं बिभच्छणाहिं निब्भच्छेति एवं उद्धंसणाहिं उद्धंसेति त्ता एवं वयासी कीसणं तुममम पुत्तं एगते || उकुरुडियाए उझावेसित्तिकटु चेल्लणं देविं उच्चावयसवहसावितं करेति ता एवं वयासी तुम णं देवाणुप्पिए ! एयं दारगं अणुपुव्वेणं सारक्खमाणी संगोवेमाणी संवड्ढेहि, ततेणंसा चेल्लणा देवी सेणिएणंरना एवं वुत्ता समाणी लजिया विलिया विड्डा करतलपरिग्गहियं० सेणियस्सरत्रो विणएणं एयमढे पडिसुणेति त्ता तं दारगं अणुपुव्वेणं सारक्खमाणी संगोवेमाणी संवद्वेति १२ तते णं तस्स दारगस्स एगते उकुरुडियाए उझिजमाणस्स अग्गंगुलियाए कुकुडपिच्छएणं दूमिया यावि होत्था, अभिक्खणं २ पूर्व सोणियंच अभिनिस्सवेति, तते णं से दारए वेदणाभिभूए समाणे महता २ सद्देणं आरसति, तते णं सेणिए राया तस्स दारगस आरसितसई सोच्चा निसम्म जेणेव से दारए तेणेव उवा० त्ता तं दारगं करतलपुडेणं गिण्हइ त्ता तं अग्गंगुलियं आसयंसि पविखवति त्ता पूई च सोणियं च आसएणं| आमुसति, तते णं से दारए निव्वुए निव्वेदणे तुसिणीए संचिटुइ, जाहेविय णं से दारए वेदणाए अभिभूते समाणे महता २ सद्देणं आरसति ताहेविय णं सेणिए राया जेणेव से दारए तेणेव उवा० ता तं दारगं करतलपुडेणं गिण्हति तं चेव जाव निव्वेयणे तुसिणीए संचिट्ठइ, तते णं तस्स दारगस्स अम्मापियरो ततिए दिवसे चंदसूरदंसणियं करेंति जाव संपत्ते बारसाहे दिवसे अयमेमारूवं गुण्णं गुणनिष्फन नामधिज करेंति जहाणं अहं इमस्स दारगस्स एगते उकुरुडियाए उझिजमाणस्स अग्गंगुलिया कुक्कुडपिच्छएणं दूमिया तं होउ णं अहं इमस्स दारगस्स नामधेज कूणिए, तते णं तस्स दारगस्स अम्मापियो नामधिज करेंति कणियत्ति २, तते णं तस्स/ ॥ ॥श्रीनिरयावलिका सूत्र॥
| यू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobetirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
कूणियस्स आणुपुवेणं ठितिवडियं च जहा मेहस्स जाव उप्पिं पासायवगए विहरति, अदुओदाओ ।१३। तते णं तस्स कूणियस्स कुमारस्स अनदा पुव्वरत्ता जाव समुपज्जित्था एवं खलु अहं सेणियस्स रनो वाधाएणं नो संचाएमि सयमेव रजसिरि करेमाणे पालेमाणे विहरत्तिए तं सेयं खलु मम सेणियं रायं नियलबंधणं करेत्ता अयाणं महत्ता २ रायाभिसेएणं अभिसिंचावित्तएत्तिकटु एवं संपेहेति त्ता सेणियस्स रनो अंतराणि य छिड्डाणि य विवराणि य पडिजागरमाणे विहरति, तते णं से कूणिए कुमारे सेणियस्स रनो अंतरं वा जाव मम्मं वा अलभमाणे अन्नदा कयाई कालादिए दस कुमारे नियधरे सहावेति त्ता एवं वदासी एवं खलु देवाणुप्पिया ! अम्हे सेणियस्सरत्रो वाधाएणं नो संचाएमो सयमेव रज्जसिरि करमाणापालेभाणा विहरत्तिए तं सेयं खलु देवाणुप्पिया ! अहं सेणियं रायं नियलबंधणं करेत्ता रज्ज चरटुं च बलं च वाहणं च कोसं च कोट्ठागारं च जणवयं च एक्कारसभाए विरिचित्ता सयमेव रजसिरि करमाणाणं पालेमाणाणं जाव विहरत्तिए, तते णं ते कालादीया दस कुमारा कूणियस्स कुमारस्स एयभट्ट विणएणं पडिसुणेति, तते णं से कूणिए कुमारे अन्नदा कदाई सेणियस्सरनो अंतरं जाणति त्ता सेणियं रायं नियलबंधणं करेति त्ता अयाणं महता २ रायाभिसेएणं अभिसिंचावेति, तते णं से कूणिए कुमारे राजा जाते महता०, तते णं से कूणिए राया अन्नदा कदाई पहाई जाव सव्वालंकारविभूसिए चेल्लणाए देवीए पायवंदए हव्वमागच्छति ।१४। तते णं से कूणिए राया चेल्लणं देविं ओहय जाव झियायमाणिं पासति त्ता चेल्लणाए देवीए पायग्गहणं करेति त्ता चेल्लणं देवि एवं वदासी किं णं अम्भो ! तुम्हं न तुट्ठी वा न ऊसए( वे) वा न हरिसे वा नाणंदे वा ? जणं || ॥श्रीनिरयावलिका सूत्र॥ |
| पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
| अहं सयमेव रज्जसिरिं जाव विहरामि, तते णं सा चेल्लणा देवी कूणियं रायं एवं वयासी कहण्णं पुत्ता ! ममं तुट्ठी वा उस्सए वा हरिसे | वा आणंदे वा भविस्सति ? जं गं तुमं सेणियं रायं पियं देवयं गुरुं जणगं अच्छंतनेहाणुरागरतं नियलबंधणं करिता अप्पाणं महता २ रायाभिसेएणं अभिसिंचावेसि, तते णं से कूणिए राया चिल्लणं देविं एवं वदासी घातेउकामे णं अभ्मो ! ममं सेणिए राया, एवं मारेतुं बंधित णिच्छुभिउकामए णं अभ्भो ! ममं सेणिए राया, तं कहन्नं अभ्मो ! ममं सेणिए राया अच्चंतनेहाणुरागर त्ते ?, तते णं सा चेल्लणा देवी कूणियं कुमारं एवं वदासी एवं खलु पुत्ता! तुमंसि ममं गब्भे आहूते समाणे तिण्हं मासाणं बहुपडिपुन्नाणं ममं अयमेयारूवे दोहले पाउम्भूते धन्नातो णं तातो अभ्मयातो जाव अंगपडिचारियाओ निरवसेसं भाणियव्वं जाव जाहेविय णं तुमं वेयणाएं अभिभूते महता जाव तुसिणीए संचिट्ठसि एवं खलु तव पुत्ता! सेणिए राया अच्चंतनेहाणुरागरत्ते, तते गं से कूणिए राया चेल्लणाए देवीए अंतिए एयमहं सोच्चा निसम्म चिल्लणं देविं एवं बदासी दुडुणं अम्मो ! मए कयं सेणियं रायं पियं देवयं गुरुं जणगं अच्छंतनेहाणुरागरतं नियलबंधणं करंतेणं, तं गच्छामि णं सेणियस्स रन्नो सयमेव नियलाणिछिंदामित्तिकट्टु परसुहत्थगते जेणेव चारगसाला तेणेव पहारित्य गमणाए, तते णं सेणिए राया कूणियं कुमारं परसुहत्थगयं एजमाणं पासति ता एवं व्यासी-एस णं कूणिए कुमारे अपत्थियपत्थए जाव सिरिहिरिपरिवज्जिए परसुहत्थगए इह हव्वमागच्छति तं न नज्जइ णं ममं केणई कुमारेणं मारिस्सतीतिकट्टु भीए जाव संजाय भए तालपुडगं विसं आसगंसि परिक्खवइ, तते गं से सेणिए राया तालपुडगविसे आसगंसि पक्खित्ते समाणे मुहुत्तंतरेणं परिणम माणंसि पू. सागरजी म. संशोधित
॥ श्रीनिर यावलिका सूत्रं ॥
१२
For Private And Personal Use Only
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
निप्पाणे निच्चेटे जीवविष्यजढे ओइन्ने, तते णं से कूणिए कुमारे जेणेव चारगसाला तेणेव उवागए, सेणियं रायं निष्पाणं निच्चेटुं|| जीवविष्यजढं ओइन्नं पासति त्ता महता पितिसोएणं अप्फुण्णे समाणे परसुनियत्तेविव चंगवरपादवे धसत्ति धरणीतलंसि सव्वंगेहि संनिवडिए, तते णं से कूणिए कुमारे मुहुरंतरेणं आसत्थे समाणे रोयमाणे कंदमाणे सोयमाणे विलवमाणे एवं वदासी अहो णं मए अधनेणं अपुन्नेणं अकयपुन्नेणं दढ कयं सेणियं रायं पियं देवयं० अच्चंतनेहाणुरागरत्तं नियलबंधणं करतेणं मम मूलागं चेवणं सेणिए राया कालगतेत्तिकटु ईस२० जाव संधिवाल सद्धिं संपरिवुडे रोयमाणे० महया इड्डिसकारसमुदएणं सेणियस्स रनो नीहरणं करेति, बहूई लोइयाई मय किच्चाई क्रति, तते णं से कूणिए कुमारे एतेणं महया मणोमाणसिएणं दुक्खेणं अभिभूते समाणे अत्रदा कदाई अंतेउरपरियालसंपरिवुडे सभंडमत्तोवकरणमाताए रायगिहातो पडिनिक्खमति त्ता जेणेव चंपा नगरी तेणेव उवागच्छइ, तत्थविणं विपुलभोगसमितिसमन्नागए काले णं अपसोए जाए यावि होत्था १५। तते णं से कूणिए राया अन्नया कयाई कालादीए दस कुमारे सहावेति त्ता रज्जं च जाव जणवयं च एक्कारसभाए विरिंचति त्ता सयमेव रज्जसिर करमाणे पालेमाणे विहरति॥१६॥ तत्थ णं चंपाए || नगरीए सेणियस्स रन्नो पुत्ते चेल्लाए देवीए अत्तए कूणियस्स रन्नो सहोयरे कणीयसे भाया वेहल्ले नाभं कुमारे होत्था सोमाले जाव सुरूवे, तते णं तस्स वेहल्लस्स कुमारस्स सेणिएणं रचा जीवंतएणं चेव सेयणए गंधहत्थी अट्ठारसवंके य हारे पुव्वदिने, तए णं से वेहल्ले कुमारे सेयणएणं गंधहत्थिणा अंतेउरपरियालसंपरिवुडे चं५ नगरि मझूमझेणं निग्गच्छइ त्ता अभिक्खणं २ गंगं महानई मजणयं ॥श्रीनिरयावलिका सूत्र
| पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www. kobetirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ओयरइ, तते णं से सेयणए गंधहत्थी देवीओ सोंडाए गहाय ताओ उद्धयत्तइ त्ता अप्पेगइयाओ पुढे ठवेति अप्पेगइयाओ खंधे ठवेति एवं|| अप्पे० कुंभं ठवेति अप्पे० सीसे ठवेति अप्पे० दंतमुसले ठवेति अमे० सोंडाए गहाय उड्ढं वेहासं उब्विहइ अमे० सोंडागयाओ अंदोलावेति अप्पे० दंतंतरेसु नीति अप्पे० सीभरेणं ण्हाणेति अप्पे० अणेगेहिं कीलावणेहिं कीलावेति, तते णं चंपाए नयरीए सिंघाडगतिगचउक्कचच्चरमहापहपहेसु बहुजणो अन्नमन्नस्स एवमाइक्खइ जाव परूवेति एवं खलु देवाणुप्पिया ! वेहाल्लेकुमारे सेयणएणं गंधहत्थिणा अंतेरंतं चेव जाव णेगेहिं कीलावणएहिं कीलावेति तं एसणं वेहल्लेकुमारे रजसिरिफलं पच्च्णुब्भवमाणे विहरति, नो कूणिए राया, तते णं तीसे पउमावईए देवीए इमीसे कहाए लट्ठाए समाणीते अयमेयारूवे जाव समुपजित्था एवं खलु वेहालेकुमारे सेयणएणं गंधहत्थिणा जाव अणेगेहिं कीलावणएहिं कीलावेति तं एस णं वेहल्लेकुमारे रज्जसिरिफलं पच्चणुब्भवमाणे विहरति, नो कोणिए राया, तं किं अहं रजेण वा जाव जणवएणवा जइणं अहं सेयणगे गंधहत्थी नत्थि?, तंसेयं खलु ममं कूणियं रायं एयमुटुं विनवित्तएत्तिकटु एवं संपेहेति ता जेणेव कूणिए राया तेणेव उवा० ता करतल जाव एवं वयासी एवं खलु सामी! वेहल्लेकुमारे सेयणएण गंधहत्थिणा जाव अणेगेहिं कीलावणएहिं कीलावेति, तं किण्णं सामी ! अहं रज्जेण वा जाव जणवएण वा जति णं अहं सेयणए गंधहत्थी नत्यि?, तए णं से कूणिए राया पउमावईए देवीए एयमटुं नो आढाति नो परिजाणति तुसिणीए संचिट्ठति, तते णंसा पउमावई देवी अभिक्खणं २ कूणियं रायं एयभटुंवित्रवेइ, ततेणं से कूणिए राया पउमावईए देवीए अभिक्खणं२ एयभटुंवित्रविजमाणे
| पू. सागरजी म. संशोधित
॥श्रीनिरवावलिका सूत्र।
For Private And Personal Use Only
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kallassagarsuri Gyanmandir
अनया कयाई वेहल्लंकुमारं सदावेति त्ता सेयणगं गंधहत्थिं अट्ठारसवंकं च हारं जायति, तते णं से वेहल्ले कुमारे कूणियं रायं एवं क्यासी|| एवं खलु सामी ! सेणिएणं रण्णा जीवंतेणं चेव सेयणए गंधहत्थी अट्ठारसवंके य हारे दिने, तं जइ णं साभी ! तुब्भे मभं रजस्स य जणवयस्स य अद्धं भागं दलयह तो णं अहं तुब् सेयणयं गंधहत्थिं अट्ठारसवंकं च हारं दलयामि, तते णं से कूणिए राया वेहल्लस्स कुमारस्स एयमटुं नो आढाति नो परिजाणाई, अभिक्खणं २ सेयणगं गंधहत्थिं अट्ठारसवंकं च हारं जायति, तए णं तस्स वेहलस्स कुमारस्स कूणिएणं रन्ना अभिक्खणं २ सेयणगं गंधहत्थिं अट्ठारसवंकं च हारं जायमाणस्स एवं संकप्पे सुभप्पजित्था अक्खिविउका मेणं गिहिउकामे णं उद्दालेउकामे णं ममं कूणिए राया सेयणगं गंधहत्थिं अट्ठारसवंकं च हारं तं जावताव मभं कूणिए राया सेयणगं| गंधहत्थिं अट्ठारसर्वकं च हार न उद्दालेइ ताव मे सेयणगं गंधहत्थिं अट्ठारसवंकं च हार गहाय अंतेउरपरियालसंपरिवुडस्स सभंडभत्तोवकरणमाताए चंपातो नयरीतो पडिनिक्खमित्ता वेसालीए नयरीए अजगं चेडयं रायं उवसंपज्जित्ताणं विहरित्तए, एवं संघेहेति त्ता कूणियस्स रनो अंतराणि जाव पडिजागरमाणे २ विहरति, तते णं से वेहल्ले कुमारे अन्नदा कदाई कूणियस्स रनो अंतरं जाणतित्ता सेयणगं गंधहत्थिं अट्ठारसवंकं च हारं गहाय अंतेउरपरियालसंपरिवुडे सभंडभत्तोवकरणमायाए चंपाओ नयरीतो पडिनिक्खमति त्ता जेणेव वेसाला नगरी तेणेव उवागच्छति वेशालाए नगरीए अजगं चेडयं रायं उवसंपजित्ताणं विहरति, तते णं से कूणिए राया इभीसे कहाए लद्धढे समाणे एवं खलु वेहल्ले कुमारे ममं असंविदितेणं सेयणगं गंधहत्थिं अट्ठारसवंकं च हारं गहाय अंते उरपरियालसंपरिवुडे ॥ ॥ श्रीनिरयावलिका सूत्र॥
[पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kalassagarsuri Gyanmandir
जाव अजयं चेडयं रायं उसंपजित्ताणं विहरति, सेयं खलु मम सेयणगं गंधहत्थिं अट्ठारसवंकं च हारं० (पडुच्च) दूत्तं पेसित्तए, एवं संपेहेति त्ता दूत्तं सदावेति त्ता एवं व्यासी गच्छह णं तुम देवाणुप्पिया! वेसालिं नगरि, तत्थ्णं तुमं ममं अज्जगंचेडगं रायंकरतल० वद्धावेत्ता एवं व्यासी एवं खलु सामी! कूणिए राया विनवेति एसणं वेहल्ले कुमारे कूणियस्सरत्रो असंविदितेणं सेयणगं अट्ठारसवंकं हारं च गहाय हव्वमागते, तए णं तुब्भे सामी ! कूणियं रायं अणुगिण्हमाणा सेअणगं अट्ठारसवंकं च हारं कूणियस्सरनो पच्चप्पिणह, वेहल्लं कुमारं च पेसेह, तते णं से दूए कूणिएणरण्णा एवं वुत्ते समाणे करतल० जाव पडिसुणति त्ता जेणेव सते गिहे तेणेव उवा० त्ता जहेव चित्ते तहेव जाव चेडयं रायं जएणं विजएणं वद्धावइ ना एवं क्यासी एवं खलु सामी ! कूणिए राया विनवेइएस णं वेहल्ले कुमार तहेव भाणियव्वं जाव वेहल्लं कुमारं पेसेह, तते णं से चेडए राया तं दूयं एवं क्यासी जह चेवणं देवाणुप्पिया ! कूणिए राया सेणियस्स रनो पुत्ते चेल्लणाए देवीए अत्तए मम नत्तुर तहेवणं वेहल्लेवि कुमारे सेणियस्स रन्नो पुत्ते चेल्लणाए देवीए अत्तए ममं नत्तुए, सेणिएणं रना जीवंतेणं चेव वेहल्लस्स कुमारस्स सेयणगे गंधहत्थी अट्ठारसवंके य हारे पुव्वविदिने, तं जड़ णं कूणिए राया वेहल्लस्स रजस्स य जणवयस्स य अद्धं-दलयति तो णं अहं सेयणगं अट्टारसवंकं हारं च कूणियस्स रनो पच्चप्पिणामि, वेहल्लं च कुमारं पेसेमि, तं दूयं सक्कारेति संभाणेति त्ता पडिविसज्जेति, तते णं से दूते चेडएणरत्रा पडिविसज्जिए समाणे जेणेव चाउग्घंटे आसरहे तेणेव उवागच्छइ त्ता चाउग्धंट आसरहं दुरुहति, वेसालिं नगरि मझमझेणं निग्गच्छइ त्ता सुभेहिं वसहीहिं पायासेहिं जाव वद्धावित्ता एवं वदासी एवं ॥ श्रीनिरयावलिका सूत्र॥
| पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www. kobetirth.org
Acharya Shri Kallassagarsuri Gyanmandir
खलु साभी ! चेडए राया आणवेति जह चेवणं कूणिए राया सेणियस्स स्नो पुत्ते चेल्लणाए देवीए अत्तए मम नत्तुए तं चेव भाणियव्वं जाव वेहल्लं च कुमारं पेसेमि, तं न देति णं सामी ! चेडए राया सेयणगं अट्ठारसर्वकं हारं च वेहल्लं च नो पेसेति, तते णं से कूणिए राया दुच्चंपि दूयं सहावेइ त्ता एवं वयासी गच्छह णं तु देवाणु० वेसालिं नगरि तत्थ णं तुम मम अजगं चेडगं रायं जाव एवं वयासी एवं खलु सामी ! कूणिए राया वित्रवेइ जाणि काणि रयणाणि समुपज्जति सव्वाणि ताणि रायकुलगामीणि, सेणियस्स रनो रजसिरि करेमाणस्स पालेभाणस्स दुवे रयणा समुष्पन्ना, तं०-सेयणए गंधहत्थी अट्ठारसवंके य हारे, तन्नं तुब्भे सामी ! रायकुलपरंपरागयं ठिइयं अलोवेभाणा सेयणगं गंधहत्थिं अट्ठारसवंकं च हारं कूणियस्स रनो पच्चप्पिणह, वेहल्लं कुमारं च पेसेह, तते णं से दूते कूणियस्स रनो तहेव जाव वद्धावित्ता एवं क्यासी एवं खलु सामी ! कूणिए राया विनवेइजाणि काणि जाव वेहल्लं कुमारं पेसेह, तते णं से चेडए राया तं दूयं एवं क्यासी-जह चेवणं देवाणुप्पिया ! कूणिए राया सेणियस्स रनो पुत्ते चिल्लणाए देवीए अत्तए जहा पढम् जाव वेहल्लं च कुमारं पेसेमि, तंदूतं सकारेति संमाणेति त्ता पडिविसज्जेति, तते णं से दूते जाव कूणियस्स रत्रो० वद्धावित्ता एवं क्यासी चेडए राया आणवेति जह चेवणं देवाणुप्पिया! कूणिए राया सेणियस्स रन्नो पुत्ते चिल्लणाए देवीए अत्तए जाव वेहल्लं च कुमारं पेसेमि, तं न देति णं साभी ! चेडए राया सेयणगं गंधहत्थिं अट्ठारसवंकं च हार वेहल्लं च कुमारं नो पेसेति, तते णं से कूणिए राया तस्स दूयस्स अंतिए एयमढे सोच्चा निसम्म आसुरुति जाव मिसिमिसेमाणे तच्चं दूतं सहावेति त्ता एवं क्यासी गच्छह णं तु देवाणुप्पिया ! वेसालीए ॥ श्रीनिश्यावलिका सूत्र
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www. kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
नयरीए चेडगस्स रनो वामेणं पादेणं पायपीढं अक्कमाहि त्ता कुंतागेणं लेहं पणामेहि त्ता आसुरुते जाव मिसिमिसेमाणे तिवलियं भिडिं निडाले साहट चेडगं रायं एवं क्यासी हंभो चेडग राया ! अपत्थियपत्थिया! दुरंत जाव परिवज्जिता एस णं कूणिए राया आणवेइ पच्चप्पिणाहि णं कूणियस्स रत्रो सेयणगं अट्ठारसवंकं च हार वेहल्लं च कुमारं पेसेहि अहव जुद्धसजो चिट्ठाहि, एस कूणिए राया सबले सवाहणे सखंधावारे जुद्धसज्जे इह हव्वमागच्छति, तते णं से दूते करतल तहेव जाव जेणेव चेडए राया तेणेव उवा० त्ता करतल जाव वद्धा०त्ता एवं वयासी एसणं सामी ! ममं विणयपडिवत्ती, इयाणिं कूणियस्सरत्रो आणत्तित्ति चेडगस्स रनो वामेणं पाएणं पादपीढं अक्कमति त्ता आसुरूत्ते कुंतग्गेणं लेहं पणामेति तं चेव सबलखंधावारे इह हव्वमागच्छति, तते णं से चेडए राया तस्स दूधस्स अंतिए एयभट्ट सोच्चा निसम्म आसुरुते जाव साहटु एवं वयासीन अप्पिणामिणं कूणियस्स रनो सेयणगं गंधहत्थिं अट्ठारसवंकं च हारं, वेहल्लं च कुमारं नो पेसेमि, एस णं जुद्धसजे चिट्ठामि, तं दूयं असक्कारिय असंभाणिय अवहारेणं निच्छुहावेइ १७) तते णं से कूणिए राया तस्स दूतस्स अंतिए एयम सोच्चा णिसम्म आसुरुते कालादीए दस कुमारे सहावेइ त्ता एवं क्यासी एवं खलु देवाणुप्पिया! वेहल्ले कुमारे मभं असंविदितेणं सेयणगं गंधहत्थिं अट्ठारसवंकं च हारं अंतेउरं सभंडं च गहाय चंपातो निक्खमति त्ता वेसालिं० अजचेडगं रायं उवसंपज्जिताणं विहरति, तते णं मए सेयणगस्स गंधहत्थिस्स अट्ठारसवंकस्स हारस्स य अट्ठाए दूया पेसिया, ते य चेडएण रण्णा इमेणं कारणेण पडिसेहिता अदुत्तरं च णं ममं तच्चं दूतं असक्कारित अवहारेणं निच्छुहावेति तं से खलु देवाणुप्पिया! ॥ श्रीनिरयावलिका सूत्र
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
| अम्हं चेडगस्स रन्नो जत्तं गिण्हित्तए, तए णं कालाईया दस कुमारा कूणियस्स रन्नो एयमहं विणएणं पडिसुर्णेति, तते णं से कूणिए राया कालादीते दस कुमारे एवं वयासी गच्छह णं तुब्भे देवाणुम्पिया सएस २ रज्जेसु पत्तेयं २ व्हाया जाव पायच्छित्ता हत्थिखंधवर गया। पत्तेयं २ तीहिं दंतिसहस्संहिं तीहिं रहसहस्सेहिं तीहिं आससहस्सेहिं तीहिं मणुस्सकोडीहिं सद्धिं संपरिवुडा सव्विड्डीए जाव खेणं |सतेहिंतो २ नगरे हिंतो पडिनिक्खमहत्ता ममं अंतियं पाउब्भवह, तते णं ते कालाईया दस कुमारा कोणियस्स रन्नो एयमहं सोच्चा सएसु | २ रज्जेसु पत्तेयं २ व्हाया जाव तीहिं मणुस्सकोडीहिं सद्धिं संपरिवुडा सव्विड्डीए जाव वेणं सएहिंतो २ नगरेहिंतो पडिनिक्खमंति जेणेव अंगाजणवए जेणेव चंपा नगरी जेणेव कूणिए राया तेणेव उवागता करतल जाव वद्धावेंति, तते णं से कूणिए राया को डुंबियपुरिसे | सद्दावेति ता एवं वयासी खिम्पामेव भो देवाभुपिया ! आभिसेक्कं हत्थिरयणं पडिकप्पेह हयगयर हचातुरंगिणिं सेणं संनाहेह ता ममं एयमाणत्तियं पच्चष्पिणह जाव पच्चपिणंति, तते णं से कूणिए राया जेणेव मज्जणघरे तेणेव उवागच्छड़ जाव निग्गच्छित्ता जेणेव बाहिरिया उवद्वाणसाला जाव नरवई दुरुढे, तते गं से कूणिए राया तीहिं दंतिसहस्सेहिं जाव रखेणं चंपं नगरी मज्झमज्झेणं निग्गच्छति त्ता जेणेव कालादीय दस कुमारा तेणेव उवागच्छइ त्ता कालाइ एहिं दसहिं कुमारेहिं सद्धिं एगतो मिलायंति, तते णं से कूणिए राया तेत्तीसाए दंतिसहस्सेहिं तेत्तीसाए आससहस्सेहिं तेतीसाए रहसहस्सेहिं तेत्तीसाए मणुस्सकोडीहिं सद्धिं संपरिवुडे सव्विड्डीए जाव वेणं सुभेहिं वसहीहिं पायरासेहिं नातिविगिट्ठेहिं अंतरावासेहिं वसमाणे २ अंगाजणवयस्स मज्झमज्झेणं जेणेवविदेहे जणवते जेणेव
॥ श्रीनिश्यावलिका सूत्रं ॥
१९
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
|वेसाली नगरी तेणेव पहारित्थ गमणाते, तते णं से चेडए राया इभीसे कहाए लद्धटे समाणे नव मलई नव लेच्छई कासीकोसलका|| अद्वारसवि गणरायाणो समवेति त्ता एवं वयासी एवं खलु देवाणुप्पिया ! वेहल्ले कुमारे कूणियस्सरत्रो असंविदितेणं सेयणगं अट्ठारसवंकं | च हारं गहाय इह हव्वभागते, तते णं कूणिएणं सेयणगस्स अट्ठारसवंकस्स य अट्ठाए तओ दूया पेसिया, ते य मए इमेणं कारणेणं पडिसेहिया, तते णं से कूणिए ममं एयमटुं अपडिसुणमाणे चाउरंगिणीए सेणाए सद्धिं संपरिवुडे जुझसजे इहं हव्वमागच्छति, तं किन्नु देवाणुप्पिया ! सेयणगं अट्ठारसवंकं हारं च कूणियस्सरनो पच्चप्पिणामो ? वेहल्लं च कुमारं पेसेमो ? उदाह जुझित्था?, तते गं ते नवमालई नव लेच्छती कासीकोसलगा अट्ठारसवि गणरायाणो चेडगं रायं एवं वदासी न एयं साभी ! जुत्तं वा पत्तं वा रायसरिसंवा जन सेयणगं अट्ठारसवंकं च हारं कूणियस्स रत्रो पच्चप्पिणिजति वेहल्ले य कुमारे सरणागते पेसिजति, तंजइ णं कूणिए राया चाउरंगिणीए सेणाए सद्धिं, संपरिवुडे जुन्झसज्जे इहं हव्वमागच्छति तते णं अम्हे कूणिएणं रण्णा सद्धिं जुज्झामो, त्ते णं से चेडए राया ते नव मलई नव लेच्छई कासीकोसलगा अद्वारसवि गणरायाणो एवं वदासी जइ णं देवाणुप्पिया ! तुम्मे कूणिएणं रना सद्धिं जुझह तं गच्छह णं देवाणुप्पिया ! सतेसु २ रज्जेसु ण्हाया जहा कालादीया जाव जएणं विजएणं वद्धाति, तते णं से चेडए राया कोडुंबियपुरिसे सहावेति त्ता एवं वयासी आभिसेकं जहा कूणिए जाव दुरुढे, तते णं से चेडए राया तीहिं दंतिसहस्सेहिं जहा कूणिए जाव वेसालिं नगरि मझमझेणं निग्गच्छति त्ता जेणेव ते नव मलई नव लेच्छती कासीकोसलगा अट्ठारसवि गणरायाओ तेणेव || ॥श्रीनिरयावलिका सूत्र॥
पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
उवागच्छति, तते णं से चेडए राया सत्तावन्नाए दंतिसहस्सेहिं सत्तावन्नाए आससहस्सेहिं सत्तावन्नाए रहसहस्सेहिं सत्तावन्नाए मणुस्सकोडीहिं | सद्धिं संपरिवुडे सव्विड्डीए जाव रवेणं सुभेहिं वसहीहिं पातरासेहिं नातिविगिद्वेहिं अंतरावासेहिं वसमाणे २ विदेहं जणवयं मज्झमज्झेणं जेणेव देसपंते तेणेव उवा० ता खंधावारनिवेस करेति ता कूणियं रायं पडिवालेमाणे जुज्झसज्जे चिट्ठइ, तते गं से कूणिए राया, सव्विड्डीए जाव वेणं जेणेव देसपंते तेणेव उवा० चेडयस्स रन्नो जोयणंतरियं खंधावारनिवेस करेति तते णं ते दोन्निवि रायाणो रणभूमिं सज्जावेंति ता रणभूमिं जयंति, तते णं. से कूणिए तेत्तीसाए दंतिसहस्सेहिं जाव मणुस्सकोडीहिं गरुलवूहं रएइ ता गरुलवूहेणं रहमुसलं संगामं उवायाते, तते णं से चेडए - राया सत्तावत्राए दंतिसहस्सेहिं जाव सत्तावन्नाए मणुस्सकोडीहिं सगडवूहं एइ ता सगडवूहेणं रहमुसलं संगामं उवायाते, तते णं ते दोण्हवि राईणं अणीया सत्रद्ध जाव गहियाउहपहरणा मंगतितेहिं फलतेहिं निक्कट्ठाहिं असीहिं अंसागएहिं तोणेहिं सजीवेहिं धणूहिं समुक्खित्तेहिं सरेहिं समुल्लालिताहिं डावाहिं ओसारियाहिं उरुघंटाहिं छिप्पतूरेणं वजमाणेणं महया उक्तिट्ठसीहनायबोलकलकलरवेणं समुद्दरव भूयंपिव करे माणा सव्विड्डीए जाव रखेणं हयगया हयगएहिं गयगया गयगतेहिं रहगया। रहगतेहिं पायत्तिया पायत्तिएहिं अन्नमन्नहिं सद्धिं संपलग्गा यावि होत्या, तते णं ते दोण्हवि रायाणं अणिया णियगसानीसासणाणुरता महत्ता जणक्खयं जणवहं जणप्पमदं जणसंवट्टकप्पं नच्चंतक बंधवार भीमं रुहिरकद्दमं करेमाणा अन्त्रमन्त्रेणं सद्धिं जुज्झति, तते णं से काले कुमारे तीहिं दंतिसहस्सेहिं जाव मणूसकोडीहिं गरुलवूहेणं एक्कारसमेणं खंधेणं कूणिएणं रण्णा सद्धिं रहमुसलं संगामं संगामेमाणे
॥ श्री निश्यावलिका सूत्रं ॥
पू. सागरजी म. संशोधित
२१
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
For Private And Personal Use Only
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
| हयमहित जहा भगवता कालीए देवीए परिकहियं जाव जीवियाओ ववरोवेति, तं एवं खलु गो० काले कुमारे एरिसएहिं आरंभेहिं जाव एरिसएणं असुभकडकम्मपब्भारेणं कालमासे कालं किच्चा च्उत्थीए पंकप्यभार पुढवीए हेमाभे नए नेइयत्ताए उववने १८काले णं भंते ! कुमारे चउत्थीए पुढवीए अणंतरं उव्वट्टित्ता कहिं गच्छिहिति कहिं उववजिहिति ?, गो०! महाविदेहे वासे जाई कुलाई भवंति तं०-अड्डाई जहा दढप्पइन्नो जाव सिन्झिहिति बुझिहिति जाव अंतं काहिति, तं एवं खलु जंबू! समणेणं भगवया जाव संपत्तेणं निरयावलियाणं पढमस्स अज्झ्यणस्स अयमढे पं०।१९॥कालझयणं८-१॥जइ णं भंते! सभणेणं जाव संपत्तेणं निरयावलियाणं पढमस्स अज्झयणस्स अयमद्वे पं० दोच्चस्सणंभते! अज्झयणस्स निरयावनियाणं समणेणं भगवया जावसंपत्तेणं के अटे पं०?, एवं खलु जंबू! तेणं कालेणं० चंपा नाम नगरी होत्था, पुन्नभद्दे चेइए, कोणिए राया, पउमावई देवी, तत्थ णं चंपाए नयरीए सेणियस्सरन्नो भज्जा कोणियस्स रन्नो चुल्लमाउया सुकाली नामं देवी होत्था सुकुमाला०, तीसे णं सुकालीए देवीए पुत्ते सुकाले नामं कुमारे होत्था सुकुमाले०, तणे से सुकाले कुमारे अन्नया कयाति तीहिं दंतिसहस्सेहिं जहा कालो कुमारो निरवसेसं तं चेव जाव महाविदेहे वासे अंत काहिति, एवं निरयावलियाणं बीयस्स अज्झयणस्स अयमढे पण्णत्तेत्ति बेमि॥ बितियं सुकालअज्झयणं ८-२॥ एवं सेसावि अट्ठ अञ्झ्यणा नेयव्वा पढमसरिसा, णवरं मायातो सरिसणामाओ॥२०॥अञ्झ्यणाणि ३-१०॥ इति श्री निरयावलियातो सभत्तातो ८॥ निक्खेवो सव्वेसिं भाणियव्वो॥ प्रभु महावीर स्वामीनीपट्ट परंपरानुसार कोटीगण-वैरी शाखा- चान्द्रकुल प्रचंड प्रतिभा संपन्न, वादी |॥ श्रीनिरालिका सूत्र
| पू. सागरजी म. संशोधित
For Private And Personal Use Only
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
प्रशस्ति
| विजेता परमोपास्य पू. मुनि श्री झवेरसागरजी म.सा. शिष्य बहुश्रुतोपासक-सैलाना नरेश प्रतिबोधक-देवसूर तपागच्छ-समाचारी | संरक्षक आगमोध्धारक पूज्यपाद आचार्य देवेश श्री आनंदसागर सूरीश्वरजी महाराजा शिष्य प्रौढ़ प्रतापी, सिध्धचक्र आराधक समाज संस्थापक पूज्यपाद आचार्य श्री चन्द्रसागर सूरीश्वरजी म.सा. शिष्य चारित्र चूडामणी, हास्यविजेता- मालवोध्धारक महोपाध्याय श्री धर्मसागरजी म.सा. शिष्य आगमविशारद - नमस्कार महामंत्र समाराधक पूज्यपाद पंन्यासप्रवर श्री अभयसागरजी म.सा. शिष्य शासन प्रभावक - नीडर वक्ता पू. आ. श्री अशोकसागर सूरिजी म.सा. शिष्य परमात्म भक्तिरसभूत पू. आ. श्री जिनचन्द्रसागर सू.म.सा. लघु गुरु भ्राता प्रवचन प्रभावक पू. आ. श्री हेमचन्द्रसागर सू.म. शिष्य पू. गणिवर्य श्री पूर्णचन्द्र सागरजी म.सा. आ आगमिक सूत्र अंगे सं. २०५८/५९/६० वर्ष दरम्यान संपादन कार्य माटे महेनत करी प्रकाशक दिने पू. सागरजी म. संस्थापित प्रकाशन कार्यवाहक जैनानंद पुस्तकालय सुरत द्वारा प्रकाशित करेल छे.
२३
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
For Private And Personal Use Only
संपादक श्री
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
For Private And Personal Use Only
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
For Private And Personal Use Only
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only